You are on page 1of 103
MUC LUC 1 Cée phép doi hinh phang § 1 Dai cuong vé cdc phép bien hinh va céc phép dai hinh pring vee Whore § 2. Sw-xéc dinh va dang chinh téc cia mot phép di hinh phing +. phing, Thi du minh hoa va bai tap 1 Khai nigm vé phép bién hinh Dinh nghia phép bign hinh . ‘Thi du vé phép bign hinh see eee Bai tap vé phép bien hinh trong tap hgp diém T Cée phiin tir bat bign trong mot phép bign hinh. Phép bien hinh dionguoc ... +.» ‘ich ede phép bign hinh Vé sut xde dinh mot phép di hinh phang. .... « Quan he gitta cde phép tinh tién phép quay ph: ic phép d6i xting - truc trong mat phing . Dang chinh te cia m6t phép dai hinh phang . Phan loai cdc phép ddi hinh phang (Bai doc them bé GLVAGQ) eee eee eee phing § 3. Van dung phép ddi hinh vio viee gidi mot s6 bai ton hinh hoc ‘Ung dung phép tinh tign va vige khio hinh va dung hinh, «6. + ‘Ung dung phép doi xing tam vio kho sit tinh chat hinh va dymg hinh Nhiing digu cin luu § khi vige gidi toan hinh hoc Ung dung hep i xing = true vio vige gid toa hinh hoe phang . Ung dung cée phép quay va ddi hinh (ndi chung) gidi toan seen eee eee Cau héi va Bai 26 26 28 2. Cac phép déng dang phing 41 § 4 Surxdc dinh va dang chinh tic ctia mot phép déng dang pring 2 4 1 Dai cuong vé c: bhp dng dang ping.» + 4 2 Phép vite -. 43 3 Suexéc dinh mot phép déng dang ph - 48 a a 50 5 53 § 5. Van dung phép déng dang vio viee iia 36 bai toén hinh hoe phang - Thi du minh hoa a 55 1 Ung dung phép vi tu vao giai toan hinh hoc + 55 2 Ung dung phépdéng dang thuan (vi tu quay) vao viee gidi ton hinh hoc . . « = 60 3 Ung dung phép déng dang nghich (vi wr - di ximg) vao vigc gidi todn hinh hoe . : seeeees 65 4 Bai tap van dung phép déng dang vao vige giai t 67 3 n 71 -B 8 80 81 4 87 87 89 89 phang 91 § 5. Suxde dinh va dang chin ti § 6 Van dung phépdong ds phang ‘Tai ligu tham khio Chuong 1 Cac phép doi hinh phang § 1 Dai cuong vé cdc phép bién hinh va céc phép doi hinh phang 1 Ki Cho hai tip hop diém T- va-T" ta goi L& mot song Anh tir T va0 7", moi phép tuong ting / ma vi méi diém M cita T d&u duge gin v6i mot diém M’ duy nhat cia T", ky higu kM! = f(M). igm vé phép bien hinh Nhu vay, cho mot song 4nh f : T+ T! vio T' LA cho mot quy tie dé, v6i bat ky mot diém M € T bao gidsta ciing 6 mot dim f(.M) hon ton xéc dinh cia T' sao cho (i) Neu M va phan bigt hai diém phan biét cla T thi f(.M) va f(N) 1a hai diém aT! MAN thi f(M) 4 f(N). (ii) Voi VM! ET’ thi bao gid ciing c6 mét diém M € T sao cho f(M Diém M' = f(M) duge goi Ia anh, hay diém tong Ging hode hinh bigh cia diém M qya anh xq f. Nguge lai, diém M duge goi 1a tao anh ciia diém M'= f(M) qua anh xa f. Néu M! = f(M) thi ta con néi ring énh xq f @& day [a mot song Anh r6i) bien diém M cia T thinh diém M' ciia T" Khi hai tip hop diém T va T' 1a déng nhat, cing c6 nghia 1a tring nhau, ky higu T = 7", ta néi rang f 18 mot phép bign hinh trong T (hay tir T vio chinh 16). Nhut vay, ta 66 thé din nghia mot phép bign hinh trén dung thing, trong mat pha Anio dé trong mat phi P hay T [a tap hop tat digm ciia khOng gian K, Tham chi T c6 thé fa tap 1 iS digm ciia mot hinh H{ ndo dé 1 mot bo phan (Lap con) cla dudng 12 A, hay mot bo phan ciia mot mat phang P hay mot bd phan cla khong. ; ky hieuH CA, HCP hay H.€ K. Tacé dinh nghia sau dau inh nghia phép bién hinh 1A A’ hoae P + P tir tap cée diém cita duig thang A 1g P len chinh né duge goi a mot phép bign hinh trén dudng guy tic dé véi moi diém cita P ta tim duge mot diém M! = f(1M) hoan ton x4c dinh, tho’ man hai diéu kign sau day (i) Neu M va N déuthuge P, M 4 N thi f(M) va f(N) déuthudeP. f(M) A F(N) (ii) Véi VM! € P thi t6n tai duy nhat digém M €P sao cho f(M)=M'. ia P thi ta c6 thé xAc dinh duge tap hop diém {(M),M © 1}; f(74) fa mot hinh phing duoc goi la anh hay nh tuong ing cia hinh H qua phép bién hinh f nguoe Ia go dinh (hay hinh nguyén Néu H 1a mot hinh no dé H = f(H) hinh bién déi ho hinh 1 dugc goi f Hinh 1, iia hinh (#4) qua phép bien hinh Hinh 1 Chi thich. Phép bién hinh dinh nghia nhu trén con duge goi mét cach chinh xc hon 1A phép bign hinh diém (vi né bign déi diém thinh diém). Hai phép bién hinh digm / va f’ 1a twong duong néu véi moi diém Mf cla T déu c6 cing mot nh trong T: VM T suy ra M' = f(M) = f"(M)p ta viet f" =f. 3 Thi du vé phép bién hinh ‘Thi dy 1. Trong mat phang cho mot dutmg thang A va mot diém O cé dinh tren A. Véi méi diém MI ZO tren A ta lay diém M' doi xting vi M qua O: digu d6 cing c6 nghia la MM’ duoc hoan toan xac dinh bai dang thiic vée ta OM'=-OM (ay Néu M tring O thi ta ldy M' =O. Thé thi r6 rang 1a dmh xa fs Mo M! tir A — A xée dinh nhur tren 1 mot song Anh tir duimg thing A vao chinh né, hay theo dinh nghia thi f 14 mot phép bign hinh cia duimg thing A. Dé chinh 1a phép doi xing tam O cia dung thing A, ta ky higu la ‘Do hay ‘D(O). Vay DO): Mis MitA > AvAT =A. Chi thich. Trong tnaing hop nay ta cing e6 D(O) : M++ M. Neu T =P va M! = f(M) duge xéc dinh béi (1) thi f > M+ M! tir P > P la mot phép d6i xing tam O cia mat phing P. Thi dy 2. Goi A,B, vaC, lin luot Ia wung digm céc eanh BC,CA va AB mot tam giée ABC cho truéc trong mat phing, Véi mé M cia mat pl ta lay Lin lugt céc diém A’, B', va C! doi xiing voi M theo thiity qua 4,, Bo. Co. Chitng 16 ring iém M' ndo d6; 1/ Céc dung thing Ad’, BB! va CC! déng quy 6 mot 2/ Anh xa f : M ++ M" tir P vao chinh né 1 mot phép bign hinh cia mat phang. Hinh2 ‘That vay, tir gid thiet dé ding suy radiém M 1a dinh thé wr chung cia ba hinh, binh hinh BA’CM,CB'AM, va AC'BM. Tit d6 suy ra BCBIC'.CAC'A' va ABA'B! déu la nhiing hinh binh hinh va mdi hinh ny nhan hai trong ba doan thang AA’, BB! va CC' lam ce dutmg chéo. (Hink 2). Do di ba dutmg thing A’, BB! va CC! doi mot cit nhau 6 ciing mo 46 1a trung diém chung A" ciia ca ba doan thang 46. Nhu vay i cia mat phing P 4a chi ra mot quy tic f x4c dinh hoan toin diém f(M) = M" nhu di cho 6 tén va do dé f 14 mot dan dnh. Dio lai, véi mdi diém AV" ciia mat phang ta Idy cdc diém A’, B,C! theo thit tu déi xing voi A,B,C qua M'. The thi r6 rang MI" 1a tam chung cia ba hinh binh hanh BCB'C',CAC'A! va ABA'B', Bay gids ta lly diém M d6i xing véi A! qua Ao: néi khée di, M 1a dinh thi t cia hinh binh hinh BA'CM. Tir dé suy ra M [a dinh thé we chung cita cd ba hinh binh hinh BA'CM,CB'AM va AC'BM. Bai vay, M d6i ximg v6i B' qua B,, déng thai cling doi ximg voi C! qua C,,. N6i khéc di la, A.A’, B,B" vaC,C" dong quy 6 diém M. iém M' bat ky cilia mat phang P ta dai chi ra duge cach M". Vado d6, f Nhu vay 1a, vim xée dinh diém M va diém M nay 1A duy nhat sao cho f(M1) 1A mét fon anh. Kétluan, Anh xa fs M+ M! tit P +P vita 1a don én, vita 1a todn anh nén theo dinh nghia, /' 14 mot phép bign hin cilia mat phing. Chi thich. Néu goi G 1a trong tam ciia tam giée ABC , ta cdn ching minh duge ring dudng thing MM" dia qua G va cip dim M,M' thoa man he thie vécto OM! 2) He thie (2) ciing néi len rang quy tée f > M++ M' tir P — P chi ra trong thi dy 2 tuong ducmg véi quy te (nh xa) f", trong dé véi mdi diém M bat ky cia P ta xéc dinh duge duy nhat diém M"€ P theo (2), Ta sé tré lai thi du 2 nay 6 phain sau, § 4. 4. Bai tap vé phép bién hinh trong tap hop diém T 1.1 Trong mat phing cho mot dutmg tron (O) va hai tigp uyén a va b cla n6. Mot tigp tuyén t thay di céia (O) cat a va b theo thaw M va N, Héi énh xa f : Mv N tira dén b cé phai 4 mot song 4nh khong? Xét hai dudng trutng hgp a song song véi b va.a cat b. 1.2 Trong mat phang cho hai dutmg thing phan bigt a va b. Goi A va B theo thd tu 1A cdc hinh chiéu trén a va b ciia mot diém M bat ky ctia mot mat phing; A" 1a diém d6i xing v6i M qua tung diém 7 ciia doan thing AB. Ching minh ring anh xa f : MH» M' tir —+ P 1a mot phép bién hinh cla ‘mat phang khi va chi khi a vad khong vuong gée v6i nhau. 1.3 Trong mat phang cho hai duéng thang a va A cat nhau (nhung khong vudng g6c) & O va mot diém P c6 dinh khéc O sao cho O 12 hinh chiéu clia P ‘Tie day tr di, ndu Khong c6 chi thich gi them, ta higu hinh chigu 1A hinh chigu wuong gée.

You might also like