Giao an lich s lp 10 PHAN MOT PHAN MOT LCH S THE GII THI NGUYEN THUY, CO AI VA LCH S THE GII THI NGUYEN THUY, CO AI VA TRUNG AI TRUNG AI CHNG I CHNG I XA HOI NGUYEN THUY XA HOI NGUYEN THUY Bai 1 Bai 1 S XUAT HIEN LOAI NGI VA BAY NGI S XUAT HIEN LOAI NGI VA BAY NGI NGUYEN THUY NGUYEN THUY (Tiet 1) (Tiet 1) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc HS can hieu nhng moc va bc tien tren chang ng dai, phan au qua hang trieu nam cua loai ngi nham cai thien i song va cai ben ban than con ngi. 2. T tng Giao duc long yeu lao ong v lao ong khong nhng nang cao i song cua con ngi ma con hoan thien ban than con ngi. 3. Ky nang Ren ky nang s dung SGK - ky nang phan tch, anh gia va tong hp ve ac iem tien hoa cua loai ngi trong qua trnh hoan thien mnh ong thi thay s sang tao va phat trien khong ngng cua xa hoi loai ngi. II. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC II. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Gii thieu khai quat ve chng trnh lch s lp 10 Yeu cau va hng dan phng phap hoc bo mon nha, lp. 2. Dan dat vao bai hoc GV neu tnh hng qua cau hoi tao khong kh hoc tap: Chng trnh lch s chung ta a hoc THCS c phan chia thanh may thi ky? Ke ten cac thi ky o? Hnh thai che o xa hoi gan lien vi moi thi ky? Xa hoi loai ngi va loai ngi xuat hien nh the nao? e hieu ieu o, chung ta cung tm hieu bai hoc hom nay. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca nhan O. S xuat hien Trang 2 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Trc het GV ke cau chuyen ve nguon goc cua dan toc Viet Nam (Ba Au C vi cai boc tram trng va chuyen Thng e sang tao ra loai ngi) sau o neu cau hoi: Loai ngi t au ma ra? Cau chuyen ke tren co y ngha g? - HS qua hieu biet, qua cau chuyen GV ke va oc SGK tra li cau hoi? GV dan dat, tao khong kh tranh luan. - GV nhan xet bo sung va chot y: + Cau chuyen truyen thuyet a phan anh xa xa con ngi muon ly giai ve nguon goc cua mnh, song cha u c s khoa hoc nen gi gam ieu o vao s than thanh. + Ngay nay, khoa hoc phat trien, ac biet la khao co hoc va co sinh hoc a tm c bang c noi len s phat trien lau dai cua sinh gii, t ong vat bac thap len ong vat bac cao ma nh cao cua qua trnh nay la s chuyen bien t vn thanh ngi. - GV neu cau hoi: Vay con ngi do au ma ra? Can c vao c s nao? Thi gian? Nguyen nhan quan trong quyet nh en s chuyen bien o? Ngay nay qua trnh chuyen bien o co dien ra khong? Tai sao? loai ngi va i song bay ngi nguyen thuy. - Loai ngi do mot loai vn chuyen bien thanh? Chang au cua qua trnh hnh thanh nay co khoang 6 trieu nam trc ay. Hoat ong 2: Lam viec theo nhom - GV: Chang ng chuyen bien t vn en ngi dien ra rat dai. Bc phat trien trung gian la Ngi toi co (Ngi thng co). Nhiem vu cu the cua tng nhom la: + Nhom 1: Thi gian tm c dau tch Ngi toi co? a iem? Tien hoa trong c cau tao c the? + Nhom 2: i song vat chat va quan he xa hoi cua ngi toi co. - HS: Tng nhom oc SGK, tm y tra li va thao luan thong nhat y kien trnh bay tren giay A 1 . ai dien cua nhom trnh bay ket qua cua mnh. GV yeu cau HS nhom khac bo sung. Cuoi cung GV nhan xet va chot y. - Bat au khoang 4 trieu nam trc ay tm thay dau vet cua Ngi toi co mot so ni nh ong Phi, Trang 3 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Nhom 1: + Thi gian tm c dau tch cua Ngi toi co bat au khoang 4 trieu nam trc ay. + Di cot tm thay ong Phi, Giava (Inonexia), Bac Kinh (trung Quoc) Thanh Hoa (Viet Nam). + Ngi toi co hoan toan i bang hai chan, oi tay c t do cam nam, kiem thc an. C the co nhieu bien oi: tran, hop so Nhom 2: i song vat chat a co nhieu thay oi. + Biet che tao cong cu lao ong: Ho lay manh a hay cuoi ln em ghe v tao nen mot mat cho sac va va tay cam ru a (o a cu - s ky). + Biet lam ra la (phat minh ln) ieu quan trong cai thien can ban cuoc song t an song an chn. + Cung nhau lao ong tm kiem thc an. Chu yeu la hai lm va san bat thu. + Quan he hp quan xa hoi, co ngi ng au, co phan cong lao ong gia nam - n, cung cham soc con cai, song quay quan theo quan he ruot tht gom 5 - 7 gia nh. Song trong hang ong hoac mai a, leu dng bang canh cay Hp quan au tien bay ngi nguyen thuy. Inonexia, Trung Quoc, Viet Nam. - i song vat chat cua ngi nguyen thuy: + Che tao cong cu a (o a cu). + Lam ra la. + Tm kiem thc an, san bat - hai lm. - Quan he xa hoi cua Ngi Toi co c goi la bay ngi nguyen thuy. Hoat ong 3: ca lp GV dung anh va bieu o e giai thch giup HS hieu va nam chac hn: anh ve Ngi toi co , anh ve cac cong cu a, bieu o thi gian cua Ngi toi co. - Ve hnh dang: Tuy con nhieu dau tch vn tren ngi nhng Ngi toi co khong con la vn. - Ngi toi co la Ngi v a che tac va s dung cong cu (mac du chiec ru a con tho kech n gian). - Thi gian: 4 tr.nam 1 tr.nam 4 van nam 1 van nam (Ngi toi co) - i ng thang. Trang 4 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Hon a ghe eo s qua. - Hai lm, san bat thu. - Bay ngi. Hoat ong 4: lam viec theo nhom GV trnh bay: Qua qua trnh lao ong, cuoc song cua con ngi ngay cang phat trien hn. ong thi con ngi t hoan thanh qua trnh hoan thien mnh tao bc nhay vot t vn thanh Ngi toi co. Ta tm hieu bc nhay vot th 2 cua qua trnh nay. - GV chia lp thanh 3 nhom, neu cau hoi cho tng nhom: + Nhom 1: Thi ai Ngi tinh khon bat au xuat hien vao thi gian nao? Bc hoan thien ve hnh dang va cau tao c the c bieu hien nh the nao? + Nhom 2: S sang tao cua Ngi tinh khon trong viec che tao cong cu lao ong bang a. + Nhom 3: Nhng tien bo khac trong cuoc song lao ong va vat chat. - HS oc SGK, thao luan tm y tra li. Sau khi ai dien nhom trnh bay ket qua thong nhat cua nhom. HS nhom khac bo sung. Cuoi cung GV nhan xet va chot y. Nhom 1: en cuoi thi o a cu, khoang 4 van nam trc ay Ngi tinh khon (hay con goi la ngi hien ai) xuat hien. Ngi tinh khon co cau tao c the nh ngi ngay nay: xng cot nho nhan, ban tay nho kheo leo, ngon tay linh hoat. Hop so va the tch nao phat trien, tran cao, mat phang, hnh dang gon va linh hoat, lp long mong khong con na a en s xuat hien nhng mau da khac nhau (3 ai chung ln vang - en - trang). Nhom 2: S sang tao cua Ngi tinh khon trong ky thuat che tao cong cu a: Ngi ta biet ghe 2 canh sac hn cua manh a lam cho no gon va sac hn vi nhieu kieu, loai khac nhau. Sau khi c mai nhan, c khoan lo hay nac e tra can Cong cu a dang hn, phu hp vi tng cong viec lao ong, O. Ngi tinh khon va oc sang tao - Khoang 4 van nam trc ay Ngi tinh khon xuat hien. Hnh dang va cau tao c the hoan thien nh ngi ngay nay. - Oc sang tao la s sang tao cua Ngi tinh khon trong cong viec cai tien cong cu o a va biet che tac them nhieu cong cu mi. + Cong cu a: a cu a mi (ghe - mai nhan - uc lo tra can). + Cong cu mi: Lao, cung ten. Trang 5 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng trau chuot va co hieu qua hn o a mi. Nhom 3: Oc sang tao cua Ngi tinh khon con che tao ra nhieu cong cu lao ong khac: Xng ca, canh cay lam lao, che cung ten, an li anh ca, lam o gom. Cung t o i song vat chat c nang len. Thc an tang len ang ke. Con ngi ri hang ong ra nh c a iem thuan li hn. C tru nha ca tr nen pho bien. Hoat ong 5: lam viec ca lp va ca nhan GV trnh bay: - Cuoc cach mang a mi - ay la mot thuat ng khao co hoc nhng rat thch hp vi thc te phat trien cua con ngi. T khi Ngi tinh khon xuat hien thi a cu hau k, con ngi a co mot bc tien dai: a co c tru nha ca, a song on nh va lau dai (lp vo oc sau 1m noi len co the lau ti ca nghn nam). Nh the cung phai keo dai tch luy kinh nghiem ti 3 van nam. T 4 van nam en 1 van nam trc ay mi bat au thi a mi. GV neu cau hoi: - a mi la cong cu a co iem khac nh the nao so vi cong cu a cu? HS oc SGK tra li. HS khac bo sung, cuoi cung GV nhan xet va chot lai: a mi la cong cu a c ghe sac, mai nhan, tra can dung tot hn. Khong nhng vay ngi ta con s dung cung ten thuan thuc. GV at cau hoi: Sang thi ai a mi cuoc song vat chat cua con ngi co bien oi nh the nao? HS oc SGK tra li. HS khac bo sung, cuoi cung GV nhan xet va chot y. - Sang thi ai a mi cuoc song cua con ngi a co nhng thay oi ln lao. + T cho hai lm, san ban trong trot va chan nuoi (ngi ta trong mot so cay lng thc va thc pham nh lua, bau b i san ban c thu nho ngi ta gi lai nuoi va thuan dng thanh gia suc nho nh cho, cu, ln, bo O. Cuoc cach mang thi a mi. - 1 van nam trc ay thi ky a mi bat au. - Cuoc song con ngi a co nhng thay oi ln lao, ngi ta biet: + Trong trot, chan nuoi. + Lam sach tam da thu che than. Trang 6 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ). + Ngi ta biet lam sach nhng tam da thu e che than cho am va "cho co van hoa" (tm thay cuc, kim xng). + Ngi ta biet lam o trang sc (vong bang vo oc va hat xng, vong tay, vong co chan, hoa tai bang a mau). + Con ngi biet en am nhac (cay sao xng, an a ) GV ket luan: Nh the, tng bc, tng bc con ngi khong ngng sang tao, kiem c thc an nhieu hn , song tot hn va vui hn. Cuoc song bt dan s le thuoc va thien nhien. Cuoc song con ngi tien bo vi toc o nhanh hn va on nh hn t thi a mi. + Lam nhac cu. Cuoc song no u hn, ep hn va vui hn, bt le thuoc vao thien nhien. 4. S ket bai hoc - GV kiem tra hoat ong nhan thc cua HS vi viec yeu cau HS tra li cau hoi. - Nguon goc cua loai ngi, nguyen nhan quyet nh en qua trnh tien hoa. - The nao la Ngi toi co? Cuoc song vat chat va xa hoi cua Ngi toi co? - Nhng tien bo ve ky thuat khi Ngi tinh khon xuat hien? 5. Dan do - ra bai tap ve nha - Nam c bai cu. oc trc bai mi va tra li cau hoi trong SGK. - Bai tap: Lap bang so sanh Noi dung Thi ky a cu Thi ky a mi Thi gian Chu nhan Ky thuat che tao cong cu a i song lao ong Trang 7 Giao an lich s lp 10 Bai 2 Bai 2 XA HOI NGUYEN THUY XA HOI NGUYEN THUY I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc - Hieu c ac iem to chc th toc, bo lac, moi quan he trong to chc xa hoi au tien cua loai ngi. - Moc thi gian quan trong cua qua trnh xuat hien kim loai va he qua xa hoi cua cong cu kim loai. 2. T tng - Nuoi dng giac m chnh ang - xay dng mot thi ai ai ong trong van minh. 3. Ky nang Ren cho Hs ky nang phan tch va anh gia to chc xa hoi th toc, bo lac. Ky nang phan tch va tong hp ve qua trnh ra i cua kim loai - nguyen nhan - he qua cua che o t hu ra i. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh. - Mau truyen ngan ve sinh hoat cua th toc, bo lac. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu O Cau hoi 1: Lap nien bieu thi gian ve qua trnh tien hoa t vn thanh ngi ? Mo ta i song vat chat va xa hoi cua Ngi toi co? O Cau hoi 2: tai sao noi thi ai Ngi tinh khon cuoc song cua con ngi tot hn, u hn, ep hn va vui hn? 2. Dan dat bai mi Bai mot cho chung ta hieu qua trnh tien hoa va t hoan thien cua con ngi. S hoan thien ve voc dang va cau tao c the. S tien bo trong cuoc song vat chat. i song cua con ngi tot hn - u hn - ep hn - vui hn. Va trong s phat trien ay ta thay s hp quan cua bay ngi nguyen thuy - mot to chc xa hoi qua o. To chc ay con mang tnh gian n, hoang s, con ay dau an bay an cung s t hoan thien cua con ngi. Bay an phat trien tao nen s gan ket va nh hnh cua mot to chc xa hoi loai ngi khac han vi to chc bay, an. e hieu to chc thc chat, nh hnh au tien cua loai ngi o, ta tm hieu bai hom nay. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 8 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan Trc het GV gi HS nh lai nhng tien bo, s hoan thien cua con ngi trong thi ai Ngi tinh khon. ieu o a en xa hoi bay ngi nguyen thuy, mot to chc hp quan va sinh hoat theo tng gia nh trong hnh thc bay ngi cung khac i. So dan a tang len. Tng nhom ngi cung ong uc, moi nhom co hn 10 gia nh (ong hn trc gap 2- 3 lan) gom 2, 3 the he gia tre chung dong mau Ho hp thanh mot to chc xa hoi chat che hn, gan bo hn, co to chc hn. Hnh thc to chc ay goi la th toc - nhng ngi "cung ho". ay la to chc thc chat va nh hnh au tien cua loai ngi. GV neu cau hoi: The nao la th toc? Moi quan he trong th toc? HS nghe va oc SGK tra li. HS khac bo sung. Cuoi cung GV nhan xet va chot y. + Th toc la nhom ngi co khoang hn 10 gia nh, gom 2-3 the he gia tre va co chung dong mau. + Trong th toc, moi thanh vien eu hp sc, chung lng au cat, phoi hp an y vi nhau e tm kiem thc an. Roi c hng thu bang nhau, cong bang. Trong th toc, con chau ton knh ong ba cha me va ngc lai. Bao am nuoi day tat ca con chau cua th toc. GV phan tch bo sung e nhan manh khai niem hp tac lao ong hng thu bang nhau - cong ong. Cong viec lao ong hang au va thng xuyen cua th toc la kiem thc an e nuoi song th toc. Luc bay gi vi cong viec san uoi va san bay cac con thu ln, thu chay nhanh, con ngi khong the lao ong rieng re, buoc ho phai cung hp sc thanh mot vong vay, ho het, nem a, nem lao, ban cung ten, don thu ch con mot con ng chay duy nhat, o la ho bay. Yeu cau cua O. Th toc - bo lac a. Th toc - Th toc la nhom hn 10 gia nh va co chung dong mau. - Quan he trong th toc cong bang, bnh ang, cung lam, cung hng. Lp tre ton knh cha me, ong ba va cha me eu yeu thng cham soc tat ca con chau cua th toc. Trang 9 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cong viec va trnh o thi o buoc phai hp tac nhieu ngi, tham ch cua ca th toc. Viec tm kiem thc an khong thng xuyen, khong nhieu. Khi an, ho cung nhau an (ke chuyen Qua bc tranh ve tren vach a hang ong, ta thay: Sau khi i san thu ve, ho cung nhau nng tht roi an tht nng vi rau cu a c chia thanh cac khau phan eu nhau. Hoac co ni thc an c e tren tau la rong tng ngi boc an t ton v khong co ,nhieu e an t do thoai mai). Viec chia khau phan an, ta thay ngay trong thi hien ai nay khi phat hien th toc Tasaay Philippines. Tnh cong bang - cung c the hien rat ro. GV co the ke them cau chuyen manh vai tang cua nha dan toc hoc vi tho dan Nam My. Qua cau chuyen, GV chot lai: Nguyen tac vang trong xa hoi th toc la cua chung, viec chung, lam chung, tham ch la chung mot nha. Tuy nhien ay la mot ai ong trong thi ky mong muoi, kho khan nhng trong tng lai chung ta van co the xay dng ai ong trong thi van minh - mot ai ong ma trong o con ngi co trnh o van minh cao va quan he cong ong lam theo nang lc va hng theo ,nhu cau. ieu o chung ta co the thc hien c - mot c m chnh ang ma loai ngi hng ti. Hoat ong 2: Lam viec ca nhan - GV neu cau hoi: Ta biet ac iem cua th toc. Da tren hieu biet o, hay: - nh ngha the nao la bo lac? - Neu iem giong va iem khac gia bo lac va th toc? HS oc SGK va tra li. HS khac bo sung. GV nhan xet va chot y. + Bo lac la tap hp mot so th toc, song canh nhau, co ho hang vi nhau va co chung mot nguon goc to b. Bo lac - Bo lac la tap hp mot so th toc song canh nhau va co cung mot nguon goc to tien. Trang 10 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng tien. + iem giong: Cung co chung mot dong mau. + iem khac: To chc ln hn (gom nhieu th toc) Moi quan he trong bo lac la s gan bo, giup nhau, ch khong co quan he hp sc lao ong kiem an. - Quan he gia cac th toc trong bo lac la gan bo giup nhau. Hoat ong 3: Lam viec theo nhom GV neu: T cho con ngi biet che tao cong cu a va ngay cang cai tien e cong cu gon hn, sac hn, s dung co hieu qua hn. Khong dng lai cac cong cu a, xng, tre go ma ngi ta phat hien ra kim loai, dung kim loai e che tao o dung va cong cu lao ong. Qua trnh tm thay kim loai - s dung no nh the nao va hieu qua cua no ra sao, chia nhom e tm hieu. Nhom 1: Tm moc thi gian con ngi tm thay kim loai? V sao lai cach xa nhau nh the? Nhom 2: S xuat hien cong cu bang kim loai co y ngha nh the nao oi vi san xuat? HS oc SGK, trao oi thong nhat y kien. ai dien nhom trnh bay. Cac nhom khac gop y. Cuoi cung GV nhan xet va chot y: + Qua trnh con ngi tm va s dung kim loai: Khoang 5500 nam trc ay, ngi Tay A va Ai Cap s dung ong sm nhat (ong o). Khoang 4000 nam trc ay, c dan nhieu ni a biet dung ong thau. Khoang 3000 nam trc ay, c dan Tay A va Nam Chau Au a biet uc va dung o sat. GV co the phan tch va nhan manh: Con ngi tm thay cac kim loai kim kh cach rat xa nhau bi luc o ieu kien con rat kho khan, viec phat minh mi ve ky thuat la ieu khong de. Mac dau con ngi a bc sang thi ai kim kh t 5500 O Buoi au cua thi ai kim kh a. Qua trnh tm va s dung kim loai. - Con ngi tm va s dung kim loai: + Khoang 5500 nam trc ay - ong o. + Khoang 4000 nam trc ay - ong thau. + Khoang 3000 nam trc ay - sat. b. He qua - Nang suat lao ong tang. Trang 11 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nam trc ay nhng trong suot 1500 nam, kim loai (ong) con rat t, quy nen ho mi dung che tao thanh trang sc, vu kh ma cong cu lao ong chu yeu van la o a, o go. Phai en thi ky o sat con ngi mi che tao pho bien thanh cong cu lao ong. ay la nguyen nhan c ban tao nen mot s bien oi ln lao trong cuoc song con ngi. + S phat minh ra cong cu kim kh a co y ngha ln lao trong cuoc song lao ong: Nang suat lao ong vt xa thi ai o a, khai thac nhng vung at ai mi, cay sau cuoc bam, xe go ong thuyen, xe a lam lau ai; va ac biet quan trong la t cho bap benh, ti cho u song tien ti con ngi lam ra mot lng san pham tha thng xuyen. - Khai thac them at ai trong trot. - Them nhieu nganh nghe mi. Hoat ong 4: Lam viec ca lp va ca nhan Trc tien GV gi nh lai quan he xa hoi nguyen thuy. Trong xa hoi nguyen thuy, s cong bang va bnh ang la "nguyen tac vang" nhng luc ay, con ngi trong cong ong da vao nhau v tnh trang i song con qua thap. Khi bat au co san pham tha th lai khong co e em chia eu cho moi ngi. Chnh lng san pham tha c cac thanh vien co chc phan nhan (ngi ch huy dan binh, ngi chuyen trach le nghi, hoac ieu hanh cac cong viec chung cua th toc, bo lac) quan ly va em ra dung chung, sau li dung chc phan chiem mot phan san pham tha khi chi cho cac cong viec chung. GV neu cau hoi: Viec chiem san pham tha cua mot so ngi co chc phan a tac ong en xa hoi nguyen thuy nh the nao? HS oc SGK tra li, cac HS khac gop y roi GV nhan xet va chot y. + Trong xa hoi co ngi nhieu, O S xuat hien t hu va xa hoi co giai cap - Ngi li dung chc quyen chiem cua chung t hu xuat hien. Trang 12 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ngi t cua cai. Cua tha tao c hoi cho mot so ngi dung thu oan chiem lam cua rieng. T hu xuat hien trong cong ong bnh ang, khong co cua cai bat au b pha v. + Trong gia nh cung thay oi. an ong lam cong viec nang, cay ba tao ra nguon thc an chnh va thng xuyen Gia nh phu he xuat hien. + Kha nang lao ong cua moi gia nh cung khac nhau. Giau ngheo giai cap ra i. Cong xa th toc ran v a con ngi bc sang thi ai co giai cap au tien - thi co ai. - Gia nh phu he thay gia nh mau he. - Xa hoi phan chia giai cap. 4. S ket bai hoc O The nao la th toc - bo lac? O Nhng bien oi ln lao cua i song san xuat - quan he xa hoi cua thi ai kim kh? 5. Bai tap - Dan do ve nha - Tra li cau hoi: O So sanh iem giong nhau - khac nhau gia th toc va bo lac. O Do au ma t hu xuat hien? ieu nay a dan ti s thay oi trong xa hoi nh the nao? - oc bai 3: O Cac quoc gia co ai Phng ong. O Y ngha cua bc tranh hnh 1 trang 11, hnh 2 trang 12. Trang 13 Giao an lich s lp 10 CHNG II CHNG II XA HOI CO AI XA HOI CO AI Bai 3 Bai 3 CAC QUOC GIA CO AI PHNG ONG CAC QUOC GIA CO AI PHNG ONG I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc, yeu cau HS phai nam c nhng van e sau: 1. Kien thc - Nhng ac iem cua ieu kien t nhien cua cac quoc gia phng ong va s phat trien ban au cua cac nganh kinh te; t o thay c anh hng cua ieu kien t nhien va nen tang kinh te en qua trnh hnh thanh Nha nc, c cau xa hoi, the che chnh tr khu vc nay. - Nhng ac iem cua qua trnh hnh thanh xa hoi co giai cap va Nha nc, c cau xa hoi cua xa hoi co ai phng ong. - Thong qua viec tm hieu ve c cau bo may Nha nc va quyen lc cua nha vua, HS con hieu ro the nao la che o chuyen che co ai. Nhng thanh tu ln ve van hoa cua cac quoc gia co ai phng ong. 2. T tng - Thong qua bai hoc boi dng long t hao ve truyen thong lch s cua cac dan toc phng ong, trong o co Viet Nam. 3. Ky nang - Biet s dung ban o e phan tch nhng thuan li, kho khan va vai tro cua cac ieu kien a ly cac quoc gia co ai phng ong. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o cac quoc gia co ai. - Ban o the gii hien nay. - Tranh anh noi ve nhng thanh tu van hoa cua cac quoc gia co ai phng ong e minh hoa (neu co s dung phan mem Encarta 2005, phan gii thieu ve nhng thanh tu cua Ai Cap co ai). III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC Bai nay day trong 2 tiet: Tiet 1 giang muc 1, 2 va muc 3; Tiet 2 giang muc 4 va 5. Trang 14 Giao an lich s lp 10 1. Kiem tra bai cu Cau hoi kiem tra tiet 1: Nguyen nhan tan ra cua xa hoi nguyen thuy? Bieu hien? 2. Dan dat bai mi - GV nhan xet cau tra li cua HS, khai quat bai cu va dan dat HS vao bai mi va neu nhiem vu nhan thc cho Hs nh sau: Tren lu vc cac dong song ln Chau A va Chau Phi t thien nien ky IV (TCN) c dan phng ong a biet ti nghe luyen kim, lam nong nghiep va chan nuoi gia suc. Ho a xay dng cac quoc gia au tien cua mnh, o la xa hoi co giai cap au tien ma trong o thieu so quy toc thong tr a so nong dan cong xa va no le. Qua trnh hnh thanh va phat trien cua Nha nc cac quoc gia co ai phng ong khong giong nhau, nhng the che chung la che o quan chu chuyen che, ma trong o vua la ngi nam moi quyen hanh va c cha truyen, con noi. Qua bai hoc nay chung ta con biet c Phng ong la cai noi cua van minh nhan loai, ni ma lan au tien con ngi a biet sang tao ra ch viet, van hoc, nghe thuat va nhieu tri thc khoa hoc khac. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - GV treo ban o "Cac quoc gia co ai" tren bang, yeu cau HS quan sat, ket hp vi kien thc phan 1 trong SGK tra li cau hoi: Cac quoc gia co ai phng ong nam au, co nhng thuan li g? - GV goi 1 HS tra li, cac HS khac co the bo sung cho ban. - GV tiep tuc at cau hoi: Ben canh nhng thuan li th co g kho khan? Muon khac phuc kho khan c dan phng ong a phai lam g? - GV goi 1 HS tra li, cac HS bo sung cho ban. - GV nhan xet va chot y: + Thuan li: at ai phu sa mau m va mem nen cong cu bang go, a cung co the canh tac va tao nen mua mang boi thu. + Kho khan: De b nc song dang len gay lu lut, mat mua va anh hng en cuoc song cua O ieu kien t nhien va s phat trien cua cac nganh kinh te a. ieu kien t nhien - Thuan li: at ai phu sa mau m, gan nguon nc ti, thuan li cho san xuat va sinh song. - Kho khan: de b lu lut, gay mat mua, anh hng en i song cua nhan dan. Trang 15 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ngi dan. - Muon bao ve mua mang va cuoc song cua mnh, ngay t au c dan phng ong a phai ap e, tr thuy, lam thuy li. Cong viec nay oi hoi cong sc cua nhieu ngi song quan tu, gan bo vi nhau trong cac to chc xa hoi. - GV at cau hoi: Nen kinh te chnh tr cac quoc gia co ai phng ong? - GV goi HS tra li, cac HS khac bo sung. - GV chot lai: Nong nghiep ti nc, chan nuoi va thu cong nghiep, trao oi hang hoa trong o nong nghiep ti nc la nganh kinh te chnh, chu ao a tao ra san pham d tha thng xuyen. - Do thuy li, ngi ta a song quan tu thanh nhng trung tam quan c ln va gan bo vi nhau trong to chc cong xa. Nh o Nha nc sm hnh thanh nhu cau san xuat va tr thuy, lam thuy li. b. S phat trien cua cac nganh kinh te - Nghe nong nghiep ti nc la goc, ngoai ra con chan nuoi va lam thu cong nghiep. Hoat ong 2: Lam viec tap the va ca nhan - GV at cau hoi: Tai sao ch bang cong cu chu yeu bang go va a, c dan tren lu vc cac dong song ln Chau A, Chau Phi a sm xay dng Nha nc cua mnh? - Cho HS thao luan sau o goi mot HS tra li, cac em khac bo sung cho ban. - Do ieu kien t nhien thuan li, san xuat phat trien ma khong can i en khi xuat hien cong cu bang sat, trong xa hoi a xuat hien cua cai d tha dan en s phan hoa xa hoi ke giau, ngi ngheo, tang lp quy toc va bnh dan. Tren c s o Nha nc a ra i. - GV at cau hoi: cac quoc gia co ai phng ong hnh thanh sm nhat au? Trong khoang thi gian nao? - GV cho HS oc SGK va thao luan sau o goi 1 HS tra li, cac HS khac bo sung cho ban. - GV co the ch tren ban o quoc gia co ai Ai Cap hnh thanh nh the nao, a ban cua cac quoc O S hnh thanh cac quoc gia co ai. - C s hnh thanh: S phat trien cua san xuat dan ti s phan hoa giai cap, t o Nha nc ra i. - Cac quoc gia co ai au tien xuat hien Ai Cap, Lng Ha, An o, Trung Quoc vao khoang thien nien ky th IV - III TCN. Trang 16 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng gia co ngay nay la nhng nc nao tren Ban o The gii va lien he Viet Nam ben lu vc song Hong, song Ca a sm xuat hien nha nc co ai (phan nay se hoc phan Lch s Viet Nam). - GV cho HS xem s o sau va nhan xet trong xa hoi co ai phng ong co nhng tang lp nao: Hoat ong 3: Lam viec theo nhom GV giao nhiem vu cho tng nhom: - Nhom 1: Nguon goc va vai tro cua nong dan cong xa trong xa hoi co ai Phng ong? - Nhom 2: Nguon goc cua quy toc? - Nhom 3: Nguon goc cua no le? No le co vai tro g? - GV nhan xet va chot y: + Nhom 1: Do nhu cau tr thuy va xay dng cac cong trnh thuy li khien nong dan vung nay gan bo trong khuon kho cua cong xa nong thon. ho ton tai ca "cai cu" (nhng tan d cua xa hoi nguyen thuy: cung lam ruong chung cua cong xa va cung tr thuy), va ton tai "cai mi" (a la thanh vien cua xa hoi co giai cap: song theo gia nh phu he, co tai san t hu, ) ho c goi la nong dan cong xa. Vi nghe nong la chnh nen nong dan cong xa. Vi nghe nong la chnh nen nong dan cong xa la lc lng ong ao nhat, co vai tro to ln trong san xuat, ho t nuoi song ban than cung gia nh va nop thue cho quy toc, ngoai ra ho con phai lam mot so ngha vu khac nh i lnh, xay dng cac cong trnh. O Xa hoi co giai cap au tien - Nong dan cong xa: Chiem so ong trong xa hoi, ho va ton tai "cai cu", va la thanh vien cua xa hoi co giai cap. Ho t nuoi song ban than va gia nh, nop thue cho Nha nc va lam cac ngha vu khac. - Quy toc: Gom cac quan lai a phng, cac thu lnh quan s va nhng ngi phu trach le nghi ton giao. Ho song sung Trang 17 Quy toc Nong dan cong xa No le Vu a Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng + Nhom 2: Von xuat than t cac bo lao ng au cac th toc, ho gom cac quan lai t Trung ng xuong a phng. Tang lp nay song sung sng ( nha rong va xay lang mo ln) da tren s boc lot nong dan: ho thu thue cua nong dan di quyen trc tiep hoac nhan bong loc cua Nha nc cung do thu thue cua nong dan. + Nhom 3: No le, chu yeu la tu binh va thanh vien cong xa b mac n hoac b pham toi. Vai tro cua ho la lam cac cong viec nang nhoc, hau ha quy toc, ho cung la nguon bo sung cho nong dan cong xa. sng da vao s boc lot nong dan. - No le: Chu yeu la tu bnh va thanh vien cong xa b mac n hoac b pham toi. Ho phai lam cac viec nang nhoc va hau ha quy toc. Cung vi nong dan cong xa ho la tang lp b boc lot trong xa hoi. Hoat ong 4: Lam viec tap the va ca nhan - GV cho HS oc SGK thao luan va tra li cau hoi: Nha nc phng ong hnh thanh nh the nao? The nao la che o chuyen che co ai? The nao la che o vua chuyen che? Vua da vao au e tr thanh chuyen che? - Goi 1 HS tra li, cac HS khac bo sung. - GV nhan xet va chot y: Qua trnh hnh thanh Nha nc la t cac lien minh bo lac, do nhu cau tr thuy va xay dng cac cong trnh thuy li, cac lien minh bo lac lien ket vi nhau Nha nc ra i e ieu hanh, quan ly xa hoi. Quyen hanh tap trung vao tay nha vua tao nen che o chuyen che co ai. - Vua da vao bo may quy toc va ton giao e bat moi ngi phai phuc tung, vua tr thanh vua chuyen che. - Che o Nha nc do vua ng au, co quyen lc toi cao (t coi mnh la than thanh di tran gian, ngi chu toi cao ua at nc, t quyet nh moi chnh sach va cong viec) va giup viec cho vua la mot bo may quan lieu th c goi la che o chuyen che co ai. O Che o chuyen che C - Qua trnh hnh thanh Nha nc la t cac lien minh bo lac, do nhu cau tr thuy va xay dng cac cong trnh thuy li nen quyen hanh tap trung vao tay nha vua tao nen Che o chuyen che co ai. - Che o Nha nc do vua ng au, co quyen lc toi cao va mot bo may quan lieu giup viec tha hanh, th c goi la che o chuyen che co ai. Trang 18 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV co the khai thac them kenh hnh 2 SGK tr.12 e thay c cuoc song sung sng cua vua ngay ca khi chet (Quach vang tac hnh vua)... - Phan van hoa nay GV co the cho HS su tam trc va len bang trnh bay theo nhom. Neu co thi gian cho HS xem phan mem Encarta nam 2005 phan Lich s the gii co ai. Hoat ong 5: Lam viec theo nhom - GV at cau hoi cho cac nhom: - Nhom 1: Cach tnh lch cua c dan phng ong? Tai sao hai nganh lch va thien van lai ra i sm nhat Phng ong? - Nhom 2: V sao ch viet ra i? Tac dung cua ch viet? - Nhom 3: Nguyen nhan ra i cua toan hoc? Nhng thanh tu cua toan hoc phng ong va tac dung cua no? - Nhom 4: Hay gii thieu nhng cong trnh kien truc co ai phng ong? Nhng cong trnh nao con ton tai en ngay nay? - GV goi ai dien cac nhom len trnh bay va thanh vien cua cac nhom khac co1 the bo sung cho ban, sau o GV nhan xet va chot y: - Nhom 1: - Thien van hoc va lch la 2 nganh khoa hoc ra i sm nhat, gan lien vi nhu cau san xuat nong nghiep. e cay cay ung thi vu, ngi nong dan eu phai "trong Tri, trong at". Ho quan sat s chuyen ong cua mat Trang, mat Tri va t o sang tao ra lch nong lch (lch nong nghiep), lay 365 ngay la mot nam va chia lam 12 thang (c dan song Nin con da vao mc nc song len xuong ma chia lam 2 mua: mua ma la mua nc song Nin len; mua kho la mua nc song Nin xuong, t o co ke hoach gieo trong va thu hoach cho phu hp). - Viec tnh lch ch ung tng oi, O Van hoa co ai phng ong a. S ra i cua lch va thien van hoc - Thien van hoc va lch la 2 nganh khoa hoc ra i sm nhat, gan lien vi nhu cau san xuat nong nghiep. - Viec tnh lch ch ung tng oi, nhng nong lch th co ngay tac dung oi vi viec gieo trong. Trang 19 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nhng nong lch th co ngay tac dung oi vi viec gieo trong. - M rong hieu biet: Con ngi a vn tam mat ti tri, at, trang, sao v muc ch lam ruong cua mnh va nh o a sang tao ra hai nganh thien van hoc va phep tnh lch (trong tay cha co noi cong cu bang sat nhng a tm hieu vu tru...). - Nhom 2: Ch viet ra i la do xa hoi ngay cang phat trien, cac moi quan he phong phu, a dang. Hn na do nhu cau ghi chep, cai tr, lu gi nhng kinh nghiem ma ch viet a ra i. Ch viet xuat hien vao thien nien ky th IV TCN ma sm nhat la Ai Cap va Lng Ha. Ban au la ch tng hnh (ve hnh giong vat e bieu th), sau nay ngi ta cach ieu hoa ch tng hnh thanh net va ghep cac net theo quy c e phan anh y ngh con ngi mot cach phong phu hn goi la ch tng y. Ch tng y c ghep vi mot am thanh e phan anh tieng noi, tieng goi co am sac, thanh ieu cua con ngi. Ngi Ai Cap viet tren giay papirut (vo cay say can mong), ngi Lng Ha viet tren at set roi em nung kho, ngi Trung Quoc viet tren mai rua, the tre, truc hoac tren lua bach ...). - GV cho HS xem tranh anh noi ve cach viet ch tng hnh cua c dan phng ong xa va hien nay tren the gii van con mot so quoc gia viet ch tng hnh nh : Trung Quoc, Nhat Ban, Han Quoc. - GV nhan xet: Ch viet la phat minh quan trong nhat cua loai ngi, nh o ma cac nha nghien cu ngay nay hieu c phan nao cuoc song cua c dan co ai xa. - Nhom 3: Do nhu cau tnh lai dien tch ruong at sau khi b ngap nc, tnh toan vat lieu va kch thc khi xay dng cac cong trnh xay dng, b. Ch viet - Nguyen nhan ra i cua ch viet: do nhu cau trao oi, lu gi kinh nghiem m.a ch viet sm hnh thanh t thien nien ky IV TCN.1` - Ban au la ch tng hnh, sau o la tng y, tng thanh. - Tac dung cua ch viet: ay la phat minh quan trong nhat, nh no ma chung ta hieu c phan nao lch s the gii co ai. c. Toan hoc - Nguyen nhan ra i: Do nhu cau tnh lai ruong at, nhu cau xay dng, tnh toan ... ma toan hoc ra i. - Thanh tu: Cac cong thc s ang ve hnh hoc, cac bai toan n gian ve so hoc ... phat minh ra so 0 cua c dan An o. - Tac dung: Phuc vu cuoc song luc bay gi va e lai kinh nghiem quy cho giai oan sau. Trang 20 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng tnh cac khoan n nan nen toan hoc sm xuat hien Phng ong. Ngi Ai Cap gioi ve tnh hnh hoc, ho a biet cach tnh dien tch tam giac, hnh thang ... ho con tnh c so Pi bang 3,16 (tng oi)... Ngi Lng Ha hay i buon xa gioi ve so hoc, ho co the lam cac phep tnh nhan, chia cho ti hang trieu. Ngi An o phat minh ra so 0... - GV nhan xet: Mac du toan hoc con s lc nhng a co tac dung ngay trong cuoc song luc bay gi va no cung e lai nhieu kinh nghiem quy chuan b cho bc phat trien cao hn giai oan sau. - Nhom 4: Cac cong trnh kien truc co ai: Do uy quyen cua cac hoang e, do chien tranh gia cac nc, do muon ton vinh cac vng trieu cua mnh ma cac quoc gia co ai phng ong a xay dng nhieu cong trnh o so nh Kim t thap Ai Cap, Van Ly Trng Thanh Trung Quoc, khu en thap An o, thanh Babilon Lng Ha ... (GV cho HS gii thieu ve cac ky quan nay qua tranh anh, a VCD...) - Nhng cong trnh nay la nhng ky tch ve sc lao ong va tai nang sang tao cua con ngi (trong tay cha co khoa hoc, cong cu cao nhat ch bang ong ma a tao ra nhng cong trnh khong lo con lai mai vi thi gian). Hien nay con ton tai mot so cong trnh nh: Kim t Thap Ai Cap, Van Ly trng thanh, cong thanh I-s-ta thanh Babilon (SGK hnh 3). - Neu con thi gian GV co the i sau vao gii thieu cho HS ve kien truc xay dng Kim t thap, hoac s hung v cua Van Ly trng thanh... d. Kien truc - Do uy quyen cua cac nha vua ma hang loat cac cong trnh kien truc a ra i: Kim t thap Ai Cap, vn treo Babilon, Van Ly trng thanh... - Cac cong trnh nay thng o so the hien cho uy quyen cua vua chuyen che. - Ngay nay con ton tai mot so cong trnh nh Kim t thap Ai Cap, Van ly trng thanh, cong Ista thanh babilon... Nhng cong trnh nay la nhng k tch ve sc lao ong va tai nang sang tao cua con ngi. 4. S ket bai hoc Kiem tra hoat ong nhan thc cua HS, yeu cau HS nam c nhng kien thc c ban cua bai hoc: ieu kien t nhien, nen kinh te cua cac quoc gia co ai phng ong? The che chnh tr va cac tang lp chnh trong xa hoi, vai tro cua nong dan cong xa? Nhng thanh tu van Trang 21 Giao an lich s lp 10 hoa ma c dan phng ong e lai cho loai ngi (phan nay co the cho HS lam nhanh bai tap trac nghiem tai lp, hoac giao ve nha). 5. Bai tap - Dan do ve nha - Giao bai tap ve nha cho HS va yeu cau HS oc trc SGK bai 4. Trang 22 Giao an lich s lp 10 Bai 4 Bai 4 CAC QUOC GIA CO AI PHNG TAY HY LAP VA CAC QUOC GIA CO AI PHNG TAY HY LAP VA ROMA ROMA I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc, yeu cau HS phai nam c nhng van e sau: 1. Kien thc - ieu kien t nhien cua vung ai Trung Hai vi s phat trien cua thu cong nghiep va thng nghiep ng bien va vi che o chiem no. - T c s kinh te xa hoi a dan en viec hnh thanh the che Nha nc dan chu cong hoa. 2. T tng Giao duc cho HS thay c mau thuan giai cap va au tranh giai cap ma tieu bieu la nhng cuoc au tranh cua no le va dan ngheo trong xa hoi chiem no. T o giup cac em thay c vai tro cua quan chung nhan dan trong lch s. 3. Ky nang - Ren luyen cho HS ky nang s dung ban o e phan tch c nhng thuan li, kho khan va vai tro cua ieu kien a ly oi vi s phat trien moi mat cua cac quoc gia co ai a Trung Hai. - Biet khai thac noi dung tranh anh. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o cac quoc gia co ai. - Tranh anh ve mot so cong trnh nghe thuat the gii co ai. - Phan mem Encarta 2005- phan Lch s the gii co ai. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC Bai nay day trong 2 tiet: Tiet 1 giang muc 1 muc 2; Tiet 2 giang muc 3. 1. Kiem tra bai cu Cau hoi kiem tra tiet 1: Cau hoi 1: Cho HS lam nhanh cau hoi trac nghiem: Hay ien vao cho cham: - Cac quoc gia co ai phng ong hnh thanh ............ Trang 23 Giao an lich s lp 10 - Thi gian hnh thanh Nha nc cac quoc gia co ai phng ong........................................................................................ - ac iem kinh te cua cac quoc gia co ai phng ong..................................................................................................... - Giai cap chnh trong xa hoi.................................................... - The che chnh tr ................................................................... (Cau hoi nay co the chuan b ra kho giay A 0 treo len bang cho HS ien vao hoac in ra giay A 4 kiem tra cung mot luc c nhieu HS. Cau hoi 2: C dan phng ong thi co ai a co nhng ong gop g ve mat van hoa cho nhan loai? Cau hoi kiem tra tiet 2 Tai sao Hy Lap, Roma co mot nen kinh te phat trien? Ban chat cua nen dan chu co ai Hy Lap, Roma la g? 2. Dan dat bai mi GV khai quat noi dung phan kiem tra bai cu (phan kiem tra tiet 1) dan dat HS vao bai mi va neu nhiem vu nhan thc ve bai mi cho HS nh sau: Hy Lap va Roma bao gom nhieu ao nho, nam tren b Bac a Trung Hai. a Trung Hai giong nh cai ho ln, tao nen s giao thong thuan li gia cac nc vi nhau, do o t rat sm a co nhng hoat ong hang hai, ng nghiep va thng nghiep bien. Tren c s o, Hy Lap va Roma a phat trien rat cao ve kinh te va xa hoi lam c s cho mot nen van hoa rat rc r. e hieu c ieu kien t nhien a chi phoi s phat trien kinh te va xa hoi cua cac quoc gia co ai Hy lap, Roma nh the nao? The nao la th quoc? S hnh thanh the che Nha nc dan chu cong hoa ra sao? Nhng thanh tu van hoa tieu bieu cua c dan co ai Hy lap, Roma e lai cho loai ngi? So sanh no vi cac quoc gia co ai phng ong? Chung ta cung tm hieu bai hoc hom nay e tra li cho nhng van e tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan GV gi lai cac quoc gia co ai phng ong hnh thanh sm nh ieu kien t nhien thuan li. Con ieu kien t nhien cac quoc gia a Trung Hai co nhng thuan O Thien nhien va i song cua con ngi. Trang 24 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng li va kho khan g? - HS oc SGK tra li cau hoi, HS khac co the bo sung cho ban. GV nhan xet, bo sung va chot y: GV phan tch cho HS thay c: Vi cong cu bang ong trong ieu kien t nhien nh vay th cha the hnh thanh xa hoi co giai cap va Nha nc. - GV neu cau hoi: Y ngha cua cong cu bang sat oi vi vung a Trung Hai? HS oc SGK va tra li cau hoi. GV nhan xet va ket luan: - Viec cong cu bang sat ra i co y ngha khong ch co tac dung trong canh tac cay sau, cuoc bam, m rong dien tch trong trot ma con m ra mot trnh o ky thuat cao hn va toan dien (san xuat thu cong va kinh te hang hoa tien te). - Hy Lap, Roma nam ven bien a Trung Hai, nhieu ao, at canh tac t ca cng, a tao ra nhng thuan li va kho khan: + Thuan li: Co bien, nhieu hai cang, giao thong tren bien de dang, nghe hang hai sm phat trien. + Kho khan: at t va xau, nen ch thch hp loai cay lau nam, do o lng thc thieu luon phai nhap. - Viec cong cu bang sat ra i co y ngha: Dien tch trong trot tang, san xuat thu cong va kinh te hang hoa tien te phat trien. Nh vay, cuoc song ban au cua c dan a Trung Hai la: sm biet buon ban, i bien va trong trot. Hoat ong 2: Lam viec theo nhom - GV at cau hoi: Nhom 1: Nguyen nhan ra i cua th quoc? Nghe chnh cua th quoc? Nhom 2: To chc cua th quoc? - Cho cac nhom oc SGK va thao luan vi nhau sau o goi cac nhom len trnh bay va bo sung cho nhau. - Cuoi cung GV nhan xet va chot y: Nhom 1: Do a hnh chia cat, at ai nhieu vung nho, khong O Th quoc a Trung Hai Quoc: tnh trang at ai phan tan nho va ac iem cua c dan song bang nghe thu cong va thng nghiep nen a hnh thanh cac th quoc. Trang 25 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng co ieu kien tap trung dan c mot ni. Hn na nghe buon ban va lam nghe thu cong la chnh nen moi bo lac song tng mom ban ao, khi hnh thanh xa hoi co giai cap th ay cung hnh thanh Nha nc (Th quoc). Nhom 2: To chc cua th quoc: Chu yeu la thanh th vi vung at ai trong trot bao quanh. Thanh th co pho xa, lau ai, en th, san van ong, nha hat va quan trong la co ben cang. GV cho HS tm hieu ve thanh th Aten (SGK) e minh hoa. - To chc cua th quoc : Ve n v hanh chnh la mot nc, trong thanh th la chu yeu. Thanh th co lau ai, pho xa, san van ong va ben cang. Hoat ong 3: Hoat ong tap the GV at cau hoi cho ca lp suy ngh va goi mot so HS tra li: The che dan chu co ai bieu hien iem nao? So vi phng ong? HS oc SGK va tra li, cac ca nhan bo sung cho nhau. - Khong chap nhan co vua, co aiio cong dan, Hoi ong 500 nh Aten, tien bo hn phng ong (quyen lc nam trong tay quy toc ma cao nhat la vua). GV bo sung cho HS va phan tch them, lay v du Aten, GV at cau hoi e HS suy ngh tiep: Co phai ai cung co quyen cong dan hay khong? Vay ban chat cua nen dan chu ay la g? HS suy ngh tra li, GV bo sung phan tch va chot y: Ban chat cua nen dan chu co ai Hy Lap, Roma: o la nen dan chu chu no (phu n va no le khong co quyen cong dan), vai tro cua chu no rat ln trong xa hoi va co quyen lc chnh tr va giau co da tren s boc lot no le (la cac ong chu, s hu no le). - GV co the cho HS t oc them SGK e hieu them ve kinh te cua - Tnh chat dan chu cua th quoc: Quyen lc khong nam trong tay quy toc ma nam trong tay ai hoi cong dan, Hoi ong 500, moi cong dan eu c phat bieu va bieu quyet nhng cong viec ln cua quoc gia. - Ban chat cua nen dan chu co ai Hy Lap, Roma: o la nen dan chu chu no, da vao s boc lot tham te cua chu no oi vi no le. Trang 26 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cac th quoc, moi quan he gia cac th quoc. Ngoai ra gi y cho HS xem tng Periclet: Ong la ai? La ngi the ao? Tai sao ngi ta lai tac tng ong? (Ong la ngi anh hung ch huy anh thang Ba T, co cong xay dng Aten thnh vng ep e. Trong xa hoi dan chu co ai, hnh tng cao quy nhat la ngi chien s bnh thng, gan gui than mat, c at quang trng e to long ton knh, ngng mo). GV khai thac kenh hnh 6 trong SGK va at cau hoi cho Hs suy ngh: Tai sao no le lai au tranh? Hau qua cua cac cuoc au tranh o? (Cau hoi nay neu co thi gian th cho HS thao luan tren lp, neu khong con thi gian , GV cho HS ve nha suy ngh). Tiet 2. (Danh cho muc van hoa co ai hy lap va Roma) - Kiem tra bai cu: Cau hoi muc tren. GV dan dat HS vao bai mi: Mot che o da tren s boc lot cua chu no oi vi no le ngi ta goi o la che o chiem hu no le, no le b boc lot va a au tranh lam cho thi co ai va che o chiem hu no le cham dt. Nhng cung thi ky o, da vao trnh o phat trien cao ve kinh te cong thng va the che dan chu, c dan co ai a Trung Hai a e lai cho nhan loai mot nen van hoa rc r. Nhng thanh tu o la g, tiet hoc nay se giup cac em thay c nhng gia tr van hoa o. Hoat ong 4: Hoat ong theo nhom GV cho HS bai tap su tam ve van hoa co ai Hy Lap, Roma t nha trc, tiet nay HS trnh bay theo nhom theo yeu cau at ra cua GV. GV at cau hoi: Nhng hieu O Van hoa co ai Hy Lap va Roma a. Lch va ch viet - Lch: c dan co ai a Trung Hai a tnh c mot nam co 365 ngay va 1/4 nen ho nh ra mot thang lan lt co 30 va 31 ngay, rieng thang hai co 28 ngay. Trang 27 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng biet cua c dan a Trung hai ve lch va ch viet? So vi c dan co ai phng ong co g tien bo hn? Y ngha cua viec phat minh ra ch viet? ai dien nhom 1 len trnh bay cac nhom khac bo sung, sau o GV chot lai va cho iem (ieu nay se ong vien c HS). GV nen co cac cau hoi gi m cho cac nhom thao luan va tra li nh: Quan niem cua c dan a Trung Hai ve trai at, mat tri? Cach tnh lch so vi c dan co ai phng ong? Ch viet cua c dan a Trung hai co de oc, de viet hn phng ong khong? Nhng ch tren Khai hoan mon Trai-an co g giong vi ch viet chung ta ang s dung bay gi? GV at cau hoi: Hay trnh bay nhng hieu biet cua nhom em ve cac lnh vc khoa hoc cua c dan co ai a Trung hai? Tai sao noi: "Khoa hoc a co t lau nhng en Hy Lap, Roma khoa hoc mi thc s tr thanh khoa hoc"? Cho ai dien nhom 2 len trnh bay ve cac lnh vc toan, ly, s , a ve cac nh ly Ta-let, Pitagio hay Acsimet (cau chuyen ve nha bac hoc Acsimet), co the ghi len bang gii thieu cho ca lp mot nh ly. Cac nhom khac bo sung cho nhom ban. GV nhan xet, chot y va cho iem nhom trnh bay. - GV at cau hoi: Nhng thanh tu ve van hoa, nghe thuat cua c dan co ai a Trung Hai? Nhom 3 len trnh bay va cac nhom khac bo sung. - Van hoc: Co cac anh hung ca noi tieng cua Homer la Iliat va Oixe; Kch co nha viet kch Du cha that chnh xac nhng cung rat gan vi hieu biet ngay nay. - Ch viet: Paht minh ra he thong ch cai A, B, C, luc au co 20 ch cai, sau them 6 ch na e tr thanh he thong ch cai hoan chnh nh ngay nay. - Y ngha cua viec phat minh ra ch viet: ay la cong hien ln lao cua c dan a Trung hai cho nen van minh nhan loai. b. S ra i cua khoa hoc Chu yeu cac lnh vc: toan, ly, s, a. - Khoa hoc en thi Hy lap, Roma mi thc s tr thanh khoa hoc v co o chnh xac cua khoa hoc, at ti trnh o khai quat thanh a ly, ly thuyet va no c thc hien bi cac nha khoa hoc co ten tuoi, at nen mong cho nganh khoa hoc o. c. Van hoc - Chu yeu la kch (kch kem theo hat). - Mot so nha viet kch tieu bieu nh So phoc, E-sin, - Gia tr cua cac v kch: Ca ngi cai ep, cai thien va co tnh nhan ao sau sac. Trang 28 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Xophocl v p lam vua, E-sin viet O-re-xti, - GV co the ke cho HS nghe cu the mot cau chuyen va cho HS nhan xet ve noi dung? (mang tnh nhan ao, e cao cai thien, cai ep, phan anh cac quan he trong xa hoi, ) - Nghe thuat: Cho cac em gii thieu ve cac tac pham nghe thuat ma cac em su tam c, mieu ta en Pac-te-nong, au trng Ro-ma trong SGK, ngoai ra cho HS quan sat tranh: tng lc s nem a, tranh tng n than Athena, - GV at cau hoi: Hay nhan xet ve nghe thuat cua Hy Lap, Roma? - GV goi HS tra li va cac nhom bo sung cho nhau, sau o GV chot y: Chu yeu la nghe thuat tac tng than va nghe thuat xay dng cac en th than. Tng ma rat "ngi", rat sinh ong, thanh khiet. Cac cong trnh nghe thuat chu yeu lam bang a cam thach trang: "Thanh thoat lam say me long ngi la kiet tac cua muon i". d. Nghe thuat - Nghe thuat tac tng than va xay en th than at en nh cao. 4. S ket bai hoc GV kiem tra hoat ong nhan thc cua HS, yeu cau HS nhac lai ac trng ve ieu kien t nhien, kinh te, the che chnh tr, xa hoi va nhng thanh tu van hoa tieu bieu cua cac quoc gia co ai a Trung Hai. 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu, lam bai tap trong SGK va lap bang so sanh hai mo hnh xa hoi co ai (ve ieu kien t nhien, kinh te, chnh tr, xa hoi). Trang 29 Giao an lich s lp 10 CHNG III CHNG III TRUNG QUOC THI PHONG KIEN TRUNG QUOC THI PHONG KIEN Bai 5 Bai 5 TRUNG QUOC THI PHONG KIEN TRUNG QUOC THI PHONG KIEN (2 tiet) (2 tiet) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc Nam c: - S hnh thanh xa hoi phong kien Trung Quoc va cac quan he trong xa hoi. - Bo may chnh quyen phong kien c hnh thanh, cung co t thi Tan - Han cho en thi Minh - Thanh. Chnh sach xam lc chiem at ai cua cac hoang e Trung Hoa. - Nhng ac iem ve kinh te Trung Quoc thi phong kien: Nong nghiep la chu yeu, hng thnh theo chu ky, mam mong kinh te TBCN a xuat hien nhng con yeu t. - Van hoa Trung Quoc phat trien rc r. 2. T tng - Giup HS thay c tnh chat phi ngha cua cac cuoc xam lc cua cac trieu ai phong kien Trung quoc. - Quy trong cac di san van hoa, hieu c cac anh hng cua van hoa trung quoc oi vi Viet Nam. 3. Ky nang - Tren c s cac s kien lch s, giup HS biet phan tch va rut ra ket luan. - Biet ve s o hoac t ve c lc o e hieu c bai giang. - Nam vng cac khai niem c ban. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Trung Quoc qua cac thi ky. - Su tam tranh anh nh: Van ly trng thanh, Co cung, o gom s cua Trung Quoc thi phong kien. Cac bai th ng hay, cac tieu thuyet thi Minh - Thanh. - Ve cac s o ve s hnh thanh xa hoi phong kien Trung quoc, s o ve bo may Nha nc thi Minh - Thanh. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi: tai sao noi "khoa hoc a co t lau nhng en thi Hy Lap, Roma khoa hoc mi tr thanh khoa hoc"? Trang 30 Giao an lich s lp 10 2. Dan dat bai mi GV khai quat phan kiem tra bai cu va dan dat HS vao bai mi, neu nhiem vu nhan thc bai mi nh sau: Tren c s thuoc mo hnh cac quoc gia co ai phng ong, Trung Quoc vao nhng the ky cuoi cong nguyen do s phat trien cua san xuat, xa hoi phan hoa giai cap nen che o phong kien ay a sm hnh thanh. Nha Tan a khi au xay dng chnh quyen phong kien, hoang e co quyen tuyet oi. Kinh te phong kien trung quoc chu yeu la nong nghiep phat trien thang tram theo s hng thnh cua chnh tr. Cuoi thi Minh - Thanh a xuat hien mam mong quan he san xuat TBCN nhng no khong phat trien c. Tren c s nhng ieu kien kinh te xa hoi mi, ke tha truyen thong cua nen van mnh co ai, nhan dan Trung Quoc a at nhieu thanh tu van hoa rc r. e hieu c qua trnh hnh thanh che o phong kien ra sao? Phat trien qua cac trieu ai nh the nao? S hng thnh ve kinh te gan vi chnh tr the nao? Tai sao co cac cuoc khi ngha nong dan vao cuoi cac trieu ai. Nhng thanh tu van hoa rc r cua Trung quoc la g? Bai hoc hom nay giup cac em nam bat c nhng van e tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: hoat ong ca nhan - Trc het GV gi lai cho HS nh lai kien thc a hoc bai cac quoc gia co ai phng ong, ve cac giai cap c ban trong xa hoi, sau o at cau hoi: - Viec s dung cong cu bang sat Trung quoc vao the ky V TCN co tac dung g? Cho HS ca lp xem s o treo bang va goi mot HS tra li, cac HS khac bo sung cho ban. HS da vao nhng kien thc a hoc nhng bai trc va da vao s o e tra li. GV cung co va giai thch them cho HS ro: - Trong xa hoi Trung Quoc, t khi O Che o phong kien thi tan - Han Trang 31 Quy toc Quy toc Nong dan cong xa Nong dan lnh canh ND giau ND t canh ND ngheo Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng o sat xuat hien, xa hoi a co s phan hoa, hnh thanh hai giai cap mi a chu va nong dan lnh canh, t ay hnh thanh quan he san xuat phong kien, o la quan he boc lot gia a chu va nong dan lnh canh thay the cho quan he boc lot quy toc va nong dan cong xa. - Nha Tan - Han c hnh thanh nh the nao? Tai sao nha Tan lai thong nhat c Trung Quoc? Cho HS oc SGK, goi mot HS tra li va cac em khac bo sung. GV cung co va chot y: Tren lu vc Hoang Ha va Trng Giang thi co ai co nhieu nc ngo thng chien tranh xau xe thon tnh lan nhau lam thanh cuc dien Xuan Thu chien quoc. en the ky IV - TCN, Nha Tan co tiem lc kinh te, quan s manh hn ca a lan lt tieu diet cac oi thu. en nam 221- TCN, a thong nhat Trung quoc, vua Tan t xng la Tan Thuy Hoang, che o phong kien Trung Quoc hnh thanh. Nha Tan ton tai c 15 nam sau o b cuoc khi ngha cua Tran Thang va Ngo Quang lam cho sup o. - Lu Bang lap ra Nha Han 206 TCN - 220. en ay che o phong kien Trung quoc a c xac lap. - GV cho HS quan sat s o to chc bo may Nha nc phong kien va tra li cau hoi: To chc bo may Nha nc phong kien thi Tan - Han Trung ng va a phng nh the nao? GV at cau hoi: Hay ke ten cac cuoc khi ngha cua nhan dan ta chong lai s xam lc cua Nha Tan, Nha Han? (gi y VD cuoc khi ngha cua nhan dan ta chong quan Tan TCN, cuoc khi ngha Hai Ba trng chong quan Han nam 40). a. S hnh thanh nha Tan - Han: - Nam 221 - TCN, nha Tan a thong nhat Trung Quoc, vua Tan t xng la Tan Thuy Hoang. - Lu Bang lap ra Nha Han 206 - 220 TCN. en ay che o phong kien Trung Quoc a c xac lap. b. To chc bo may nha nc thi Tan - Han - TW: Hoang e co quyen tuyet oi, ben di co tha tng, thai uy cung cac quan van, vo. - a phng: Quan thai thu va Huyen lenh. (Tuyen dung quan lai chu yeu la hnh thc tien c). - Chnh sach xam lc cua nha Tan - Han: xam lc cac vung xung quanh, xam lc Trieu Tien va at ai cua ngi Viet co. Trang 32 Hoang e Tha tng Thai uy Cac chc quan khac Cac quan van Cac quan vo Quan Huye n Cac chc quan khac Huye n Quan Huye n Huye n Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Hoat ong theo nhom - GV neu cau hoi cho tng nhom: + Nhom 1: Nha ng c thanh lap nh the nao? Kinh te thi ng so vi cac trieu ai trc? Noi dung cua chnh sach Quan ien? + Nhom 2: Bo may Nha nc thi ng co g khac so vi cac trieu ai trc? + Nhom 3: V sao lai no ra cac cuoc khi ngha nong dan vao cuoi trieu ai nha ng? HS thao luan tng nhom oc SGK, tm y tra li va thao luan vi nhau. Sau o ai dien cac nhom len trnh bay, cac nhom khac nghe va bo sung. - Cuoi cung GV nhan xet va chot y: + Nhom 1: Sau Nha Han, Trung Quoc lam vao tnh trang loan lac keo dai, Ly Uyen dep c loan, len ngoi Hoang e, lap ra Nha ng (618 - 907). - Kinh te nha ng phat trien hn cac trieu ai trc ac biet trong nong nghiep co chnh sach quan ien (lay ruong at cong va ruong at bo hoang chia cho nong dan. Khi nhan ruong nong dan phai nop thue cho Nha nc theo che o to, dung, ieu, nop bang lua, ngay cong lao dch va bang vai). Ngoai ra thu cong nghiep va thng O S phat trien che o phong kien di thi ng a. Ve kinh te: + Nong nghiep: chnh sach quan ien, ap dung ky thuat canh tac mi, chon giong dan ti nang suat tang. + Thu cong nghiep va thng nghiep phat trien thnh at: co cac xng thu cong (tac phng) luyen sat, ong thuyen. Kinh te thi ng phat trien cao hn so vi cac trieu ai trc. b. Ve chnh tr - Tng bc hoan thien chnh quyen t TW xuong a phng, co chc Tiet o s Trang 33 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nghiep thnh at di thi ng. + Nhom 2: Bo may Nha nc nha ng tiep tuc c cung co t TW en a phng lam cho bo may cai tr phong kien ngay cang hoan chnh. Co them chc Tiet o s. Chon quan lai ben canh viec c con em quan lai cai quan a phng con co che o thi tuyen chon ngi lam quan. - Nha ng tiep tuc chnh sach xam lc lang gieng, m rong lanh tho. Nha ng a tng ac ach thong tr len at nc ta va a b nhan dan ta vung len khi ngha trong o co cuoc khi ngha tieu bieu cua Mai Thuc Loan (nam 722), chong lai s o ho cua nha ng. + Nhom 3: Cuoi trieu ai Nha ng, mau thuan xa hoi gia nong dan vi a chu quan lai ngay cang gay gat dan en khi ngha nong dan va nha ng sup o. - Tuyen dung quan lai bang thi c (ben canh c con em than tn xuong cac a phng). - Mau thuan xa hoi dan en khi ngha nong dan the ky X khien cho nha ng sup o. Hoat ong 3: Hoat ong tap the va ca nhan GV at cau hoi cho ca lp: Nha Minh, nha Thanh c thanh lap nh the nao? - Cho HS tm hieu SGK va tra li, goi mot HS tra li, HS khac bo sung. - GV nhan xet va chot y: sau nha ng en nha Tong, nha Nguyen. - Phong trao khi ngha nong dan cua Chu Nguyen Chng a thanh lap nha Minh (1638 - 1644). Khi ngha cua Ly T Thanh lam cho nha Minh sup o, gia luc o bo toc Man Thanh pha Bac Trung quoc a anh bai Ly T Thanh lap ra nha Thanho (1644 - 1911). - GV at cau hoi: Di thi Minh kinh te Trung quoc co iem g mi so vi cac trieu ai trc? Bieu hien? - GV cho ca lp thao luan va goi mot HS tra li, cac HS khac co the bo sung cho ban. O Trung Quoc thi Minh - Thanh a. S thanh lap nha Minh - nha Thanh: - Nha Minh thanh lap (1638 - 1644), ngi sang lap la chu Nguyen Chng. - Nha Thanh thanh lap 1644 - 1911. b. S phat trien kinh te di trieu Minh: T the ky XVI a xuat hien mam mong kinh te TBCN: + Thu cong nghiep: xuat hien cong trng thu cong, quan he chu - ngi lam thue. + Thng nghiep phat trien Trang 34 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV nhan xet va chot lai: Cac vua trieu Minh a thi hanh nhieu bien phap nham khoi phuc, phat trien kinh te. au the ky XVI quan he san xuat TBCN a xuat hien trong cac nganh nong nghiep, thu cong nghiep, thng nghiep. Cac thanh th moc len nhieu va rat phon thnh. Bac Kinh, Nam Kinh khong ch la trung tam chnh tr ma con la trung tam kinh te ln. - GV co the giai thch them: S thnh tr cua Nha Minh con bieu hien lnh vc chnh tr: ngay t khi len ngoi, Minh Thai To a quan tam en xay dng che o quan chu chuyen che TW tap quyen (quyen lc ngay cang tap trung vao tay nha vua, bo chc tha tng, Thai uy, giup viec cho vua la 6 bo, vua tap trung moi quyen hanh trong tay, trc tiep ch huy quan oi). GV at ra cau hoi: Tai sao Nha Minh vi nen kinh te va chnh tr thnh at nh vay lai sup o? - Goi HS tra li va GV nhan xet va phan tch cho HS thay: Cung nh cac trieu ai phong kien trc o, cuoi trieu Minh ruong at ngay cang tap trung vao tay giai cap quy toc, a chu con nong dan ngay cang cc kho ruong t, su cao, thue nang cong vi i lnh phuc vu cho cac cuoc chien tranh xam lc, m rong lanh tho cua cac trieu vua, v vay mau thuan gia nong dan vi a chu ngay cang gay gat va cuoc khi ngha nong dan cua Ly T Thanh lam cho nha Minh sup o. GV at cau hoi: Chnh sach cai tr cua Nha Thanh? Goi 1 HS tra li, cac HS bo sung sau o GV nhan xet, chot y: Ngi Man Thanh khi vao Trung Quoc lap ra nha Thanh va thi hanh chnh sach ap bc dan toc, bat ngi Trung Quoc an mac va theo phong tuc ngi Man, mua chuoc a chu ngi Han, giam thue cho nong thanh th m rong va phon thnh. c. Ve chnh tr: Bo may Nha nc phong kien ngay cang tap quyen. Quyen lc ngay cang tap trung trong tay nha vua. - M rong banh trng ra ben ngoai trong o co sang xam lc ai Viet nhng a that bai nang ne. d. Chnh sach cua nha Thanh: - oi noi: Ap bc dan toc, mua chuoc a chu ngi Han. - oi ngoai: thi hanh chnh sach "be quan toa cang". Che o phong kien Nha Thanh sup o nam 1911. Trang 35 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng dan nhng mau thuan dan toc van tang dan en khi ngha nong dan khap ni. - oi ngoai: thi hanh chnh sach "be quan toa cang" trong boi canh b s nhom ngo cua t ban phng Tay dan en s suy sup cua che o phong kien. Cach mang Tan Hi nam 1911 a lam cho nha Thanh sup o. Hoat ong 4: Lam viec theo nhom GV chia ca lp lam 2 nhom chnh va giao nhiem vu cho moi nhom: - Nhom 1: Nhng thanh t tren lnh vc t tng cua che o phong kien Trung Quoc? - Nhom 2: Nhng thanh tu tren cac lnh vc s hoc, van hoc, khoa hoc ky thuat? GV cho ai dien nhom trnh bay, va bo sung cho nhau, sau o GV nhan xet va chot y: + Nhom 1: Nho giao gi vai tro quan trong trong lnh vc t tng. Ngi khi xng nho hoc la Khong T. T thi Han Nho giao a tr thanh cong cu thong tr ve mat tinh than vi quan niem ve vua - toi, cha - con, chong - v, nhng ve sau Nho Giao cang tr len bao thu, loi thi va km ham s phat trien cua xa hoi. - Phat giao cung thnh hanh nhat la thi ng. Thi ng, vua ng a c cac nha s sang An o lay kinh phat nh cuoc hanh trnh ay gian nan vat va cua nha s ng Huyen Trang. + Nhom 2: bat au t thi Tay Han, s hoc a tr thanh lnh vc oc lap, ngi at nen mong la T Ma Thien vi bo s ky. Van hoc: Th phat trien manh di thi ng vi nhng tac gia tieu bieu: o Phu, Ly Bach, Bach C D, tieu thuyet phat trien manh thi Minh - Thanh vi cac bo tieu O Van hoa Trung quoc a. T tng: - Nho giao gia vai tro quan trong trong he t tng phong kien cong cu tinh than bao ve che o phong kien, ve sau Nho giao cang tr len bao thu, loi thi va km ham s phat trien cua xa hoi. - Phat giao cung thnh hanh nhat la thi ng. b. S hoc: T Ma Thien vi bo s ky. c. Van hoc: + Th phat trien manh di thi ng. + Tieu thuyet phat trien manh thi Minh - Thanh. Trang 36 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng thuyet noi tieng nh Thuy H cua thi Nai Am, tam Quoc dien ngha cua La Quan Trung, Tay Du Ky cua Ngo Tha An, Hong Lau Mong cua Tao tuyet Can, cac tieu thuyet cua Trung Quoc eu da vao nhng s kien co that va h cau them "7 thc, 3 h", no phan anh phan nao i song cua nhan dan Trung Quoc va cac moi quan he xa hoi thi phong kien (neu con thi gian GV co the ke ngan gon noi dung cua mot tac pham ). Khoa hoc ky thuat: Ngi Trung Quoc at c nhieu thanh tu rc r trong lnh vc hang hai nh banh lai, la ban, thuyen buom nhieu lp. Nghe in, lam giay, gom, det, luyen sat, khai thac kh ot cung c ngi Trung Quoc biet en kha sm (GV co the cho HS quan sat cac tranh su tam ve o gom, s, hang det, cho HS nhan xet va GV phan tch cho HS thay trnh o cao cua ngi Trung Quoc trong viec san xuat ra nhng san pham nay). - GV cho Hs xem tranh Co cung Bac Kinh va yeu cau HS nhan xet. Sau o GV co the phan tch cho HS thay uy quyen cua che o phong kien, nhng ong thi no cung bieu hien tai nang va nghe thuat trong xay dng cua nhan dan Trung Quoc. d. Khoa hoc ky thuat: at c nhieu thanh tu trong lnh vc hang hai, nghe in lam giay, gom, det, luyen sat va ky thuat phuc vu cho che o phong kien. 4. S ket bai hoc GV kiem tra hoat ong nhan thc cua HS vi viec yeu cau HS neu lai s hnh thanh xa hoi phong kien Trung Quoc, s phat trien cua che o phong kien Trung Quoc qua cac trieu ai, iem noi bat cua moi trieu ai? V sao cuoi cac trieu ai eu co khi ngha nong dan? Nhng thanh tu van hoa tieu bieu cua Trung Quoc thi phong kien? 5. Bai tap - Dan do ve nha - Hoc bai cu, lam bai tap trong SGK, oc trc bai mi. - Bai tap: O Ke ten cac trieu ai phong kien Trung Quoc, thi gian ton tai? Trieu ai nao che o phong kien at en nh cao? Bieu hien? Trang 37 Giao an lich s lp 10 O Nhng thanh tu van hoa chu yeu cua Trung Quoc thi phong kien? Tm hieu tac pham S ky cua T Ma Thien. Trang 38 Giao an lich s lp 10 CHNG IV CHNG IV AN O THI PHONG KIEN AN O THI PHONG KIEN Bai 6 Bai 6 AN O THI PHONG KIEN AN O THI PHONG KIEN I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc Qua bai hoc giup Hs nhan thc c: - An o la quoc gia co nen van minh lau i, phat trien cao, cung Trung quoc co anh hng sau rong Chau A va tren the gii. - Thi Gup-ta nh hnh van hoa truyen thong An o. - Noi dung cua van hoa truyen thong. 2. T tng - Van hoa An o co anh hng trc tiep en Viet Nam, tao nen moi quan he kinh te va van hoa mat thiet gia hai nc. o la c s e tang cng hieu biet, quan he than tnh, ton trong lan nhau gia hai nc. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tich, tong hp. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o An o trong SGK phong to. - Ban o An o ngay nay. - Tranh anh ve cac cong trnh nghe thuat cua An o. - Chuan b oan bang video ve van hoa An o (a phat tren VTV2 vao thang 6-2003). III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - Cau 1: Hay neu nhng net c ban trong bo may Nha nc phong kien Thi Tan - Han va ng? - Cau 2: Mam mong kinh te TBCN xuat hien Trung Quoc khi nao? Bieu hien? Tai sao no khong c tiep tuc phat trien? 2. Dan dat bai mi GV khai quat phan kiem tra bai cu va dan dat HS vao bai mi, neu nhiem vu nhan thc bai mi nh sau: Trang 39 Giao an lich s lp 10 An o la mot trong nhng quoc gia co ai phng ong co nen van minh lau i khoang 3000 nam en 1500 nam, nen van minh pha Tay Bac An o nam vung song An. Khoang 1500 nam TCN la khi au cho nen van minh song Hang, bai hoc cua chung ta ch nghien cu t nen van minh song Hang nam vung ong Bac, la ong bang rong ln mau m, que hng, ni sinh trng cua nen van hoa truyen thong va van minh An o. e hieu c van hoa truyen thong An o la g? No phat trien ra sao? No anh hng ra ben ngoai nh the nao? Viet Nam chu anh hng cua van hoa An o nh the nao? Bai hoc hom nay se giup cac em hieu c nhng van e tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca nhan GV at cau hoi: V sao mot so Nha nc au tien lai hnh thanh ben lu vc song Hang? HS oc SGK tra li cau hoi, cac HS khac bo sung. GV nhan xet va chot y: Khoang 1500 nam TCN, vung lu vc song Hang pha ong Bac co ieu kien t nhien thuan li, cac bo lac a en ay sinh song va hnh thanh cac Nha nc, ng au la cac tieu vng quoc. Cac tieu vng quoc ln manh va tranh gianh anh hng lan nhau. GV at cau hoi: Qua trnh hnh thanh va phat trien cua nc Magaa? - GV at cau hoi gi m: Vai tro cua vua Asoca? - GV goi mot HS tra li, cac HS khac bo sung, sau o GV chot y: - Asoca la vua th 11 cua nc Magaa, len ngoi vao au the ky III TCN. Ong a xay dng at nc hung cng, em quan i anh cac nc nho, thong nhat An o (thong nhat gan het ban ao An o, ch tr cc Nam (Pania). GV ch tren lc o trong SGK phong to treo tren bang, ong thi cho HS thay lanh tho An o co ai rong ln hn so vi An o ngay nay (ch tren ban o the gii An o ngay nay). O Thi ky cac quoc gia au tien - Khoang 1500 nam TCN ong bang song Hnag a hnh thanh mot so nc, thng xay ra tranh gianh anh hng nhng manh nhat la nc Magaa. - Vua m nc la Bimbisara, nhng kiet xuat nhat (vua th 11) la Asoca (the ky III TCN). + anh dep cac nc nho thong nhat lanh tho. + Theo ao Phat va co cong tao ieu kien cho ao Phat truyen ba rong khap. Ong cho dng nhieu "cot Asoca". Trang 40 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Sau khi thong nhat An o, chan canh binh ao, ong mot long theo ao Phat en tan Xrilanca. Ong con cho khac ch len cot sat "cot Asoca" noi len chien cong va long sung knh cua ong. Asoca qua i vao cuoi the ky III TCN, An o lai ri vao giai oan khung hoang. Hoat ong 2: Hoat ong theo nhom - GV neu cau hoi cho tng nhom: + Nhom 1: Qua trnh hnh thanh vng trieu Gupta? Thi gian ton tai? Vai tro ve mat chnh tr cua vng trieu nay? + Nhom 2: iem noi bat trong van hoa An o di thi Gup ta? Noi dung cu the? + Nhom 3: Van hoa An o thi Gup ta a anh hng nh the nao en An o giai oan sau va anh hng van hoa An o nhng lnh vc nao? - GV goi ai dien cac nhom len trnh bay va cac nhom khac bo sung cho ban, sau o GV nhan xet va chot y: + Nhom 1: au Cong nguyen, mien Bac An o c thong nhat - noi bat vng trieu Gup - ta (319- 467), vng trieu nay chng to sc khang c khong cho ngi Tay A xam lan t pha Tay Bac, thong nhat Mien Bac An o, lam chu gan nh toan bo mien Trung An o. S phat trien va net ac sac cua vng trieu gup ta con gi c thi Hacsa giai oan sau (606 - 647). + Nhom 2: iem noi bat cua thi ky Gupta la s nh hnh va phat trien cua van hoa truyen thong An o. Cu the: + ao Phat tiep tuc c phat trien sau hang nam ra i An o en thi Gupta c truyen ba O Thi ky vng trieu Gupta va s phat trien cua van hoa truyen thong An o Qua trnh hnh thanh va vai tro ve mat chnh tr: - au cong nguyen, mien Bac An o c thong nhat - noi bat vng trieu Gupta (319 -467), Gupta a thong nhat mien Bac An o, lam chu gan nh toan bo mien trung An o. - Ve van hoa di thi Gupta. + ao Phat: Tiep tuc c phat trien truyen ba khap An o va truyen ra nhieu ni. Kien truc Phat giao phat trien (Chua Hang, tng phat bang a). Trang 41 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng khap An o va truyen nhieu ni. Cung vi ao Phat phat trien kien truc anh hng cua ao, nh chua Hang moc nhieu ni va nhng pho tng phat ieu khac bang a, tren a (gii thieu chua Hang Atgianta). + ao An o hay ao Hinu von la ao co xa cua ngi An cung ra i va phat trien, th 3 v than chnh: Than Sang Tao, Than Thien, Than Ac va nhieu v than khac. Cung vi ao Hinu phat trien th cac cong trnh kien truc th than cung c xay dng. Cac ngoi en c xay dng bang a cao o so, hnh chop nui, la ni ng tr cua cac than va ni tac nhieu tng than thanh bang a, (gii thieu cho HS xem en thap hnh nui Menu, lang mo hnh ban cau, hnh bat up ). + Ch viet: t ch viet co Brahmi a nang len, sang tao va hoan chnh he ch sanskrit (ch Phan) la ch viet pho bien An o thi bay gi va la c s hnh thanh ch viet an o ngay nay. Ch viet hoan chnh a tao ieu kien rc r vi cac tac gia va tac pham tieu bieu nh Skuntala cua Kaliasa. + Nhom 3: Van hoa thi Gupta a phat trien khap An o, no con rc r sang ca thi Hacsa. Ngay nay, dan so An o a so theo ao An o, ch viet ngay nay cua An o da tren ch sanskrit. Trong qua trnh buon ban vi cac quoc gia ong Nam A, van hoa An o a anh hng sang cac nc nay chu yeu la ton giao ao Phat, ao Hinu va ch sankrit, ao Ba la mon cua ngi Cham va kien truc thap Cham, ao Phat va cac cong trnh chua mang kien truc anh hng cua Phat giao cua An o ). + ao An o hay ao Hinu ra i va phat trien, th 3 v than chnh: Than Sang tao, Than Thien, Than Ac. Cac cong trnh kien truc th than cung c xay dng. + Ch viet: t ch viet co Brahmi a nang len, sang tao va hoan chnh he ch sanskrit Van hoc co ien An o - van hoc Hinu, mang tinh than va triet ly Hinu giao rat phat trien. Tom lai, thi Gup ta a nh hnh van hoa truyen thong An o vi nhng ton giao ln va nhng cong trnh kien truc, tng, nhng tac pham van hoc tuyet vi, lam nen cho van hoa truyen thong An o co gia tr van hoa vnh cu. - Ngi An o a mang van hoa, ac biet la van hoa truyen thong truyen ba ra ben ngoai ma ong Nam A la anh hng ro net nhat. Viet Nam cung anh hng cua van hoa An o (thap Cham, ao Phat, ao Hinu). Trang 42 Giao an lich s lp 10 4. S ket bai hoc 5. Bai tap - Dan do ve nha Trang 43 Giao an lich s lp 10 Bai 7 Bai 7 S PHAT TRIEN LCH S S PHAT TRIEN LCH S VA NEN VAN HOA A DANG CUA AN O VA NEN VAN HOA A DANG CUA AN O I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau: 1. Kien thc Nam c s phat trien cua lch s va van hoa truyen thong cua An o. S hnh thanh va phat trien, chnh sach ve chnh tr, kinh te, ton giao va s phat trien cua kien truc cua cac vng trieu Hoi giao eli va vng trieu Mogon. 2. T tng - Giao duc cho HS biet c s phat trien a dang cua van hoa An o, qua o giao duc cac em s tran trong nhng tinh hoa van hoa cua nhan loai. 3. Ky nang - Ren HS cac ky nang phan tch tong hp cac s kien lch s cua An o qua cac thi ky lch s. - Ky nang khai thac tranh anh, lc o lch s. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve at nc va con ngi An o thi Phong kien. - Lc o ve An o. - Cac tai lieu co lien quan en an o thi phong kien. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi 1: neu chnh sach ve kinh te, chnh tr cua Vng trieu Mogon. Cau hoi 2: V tr vng trieu eli va Mogon trong lch s An o ? Cau hoi 3: Hay cho biet s hnh thanh va phat trien cua cac quoc gia au tien An o? Cau hoi 4: Nhng yeu to van hoa truyen thong cua An o co anh hng ben ngoai nh the nao va nhng ni nao chu anh hng cua van hoa An o? 2. Dan dat bai mi Trang 44 Giao an lich s lp 10 An o la quoc gia ln tren the gii co lch s van hoa truyen thong lau i la ni khi nguon cua an o Hin u giao. Lch s phat trien cua An o co nhng bc thang tram vi nhieu thi ky lch s va cac vng trieu khac nhau. e hieu s phat trien cua lch s van hoa truyen thong An o nh the nao? An o a trai qua cac Vng trieu nao? Bai hoc hom nay se tra li cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Hoat ong ca nhan - GV neu cau hoi: Hay cho biet tnh hnh An o sau thi ky Gupta va Hacsa? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV trnh bay va phan tch: en the ky VII, An o lai ri vao tnh trang chia re, phan tan. Nguyen nhan la do chnh quyen TW suy yeu, mat khac trai qua 6 - 7 the ky tren at nc rong ln va ngan cach nhau, moi vung lanh tho lai co nhng ieu kien va sac thai rieng cua mnh, at nc lai chia thanh hai mien, Bac va Nam la co vai tro noi troi hn. - Tiep o GV neu cau hoi: Viec at nc b phan chia nh vay th van hoa phat trien nh the nao? - HS da vao von kien thc cua mnh va SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: Moi nc lai tiep tuc phat trien sau rong nen van hoa rieng cua mnh tren c s van hoa truyen thong An o, ch viet, van hoc nghe thuat Hinu. - ong thi nhan manh them s phan biet khong noi len tnh trang khung hoang, suy thoai ma lai phan anh s phat trien t tng cua cac vung, cac a phng. - Cuoi cung GV trnh bay nc Palava mien Nam co vai tro tch cc trong viec pho bien van hoa An o. - GV neu cau hoi: Tai sao nc palava ong vai tro tch cc trong viec O S phat trien cua lch s va van hoa truyen thong tren toan lanh tho An o. - en the ky VII, An o lai ri vao tnh trang chia re, phan tan. Noi len vai tro cua Pala vung ong Bac va nc Palava Mien Nam. - Ve van hoa, moi nc lai tiep tuc phat trien sau rong nen van hoa rieng cua mnh tren c s van hoa truyen thong An o - ch viet van hoc nghe thuat Hinu. Trang 45 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng pho bien van hoa An o? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV chot y: Palava thuan li ve ben cang va ng bien. - GV s ket muc 1 khang nh: Van hoa An o the k VII - XII phat trien sau rong tren toan lanh tho va co anh hng ra ben ngoai. - Van hoa An o the k VII - XII phat trien sau rong tren toan lanh tho va co anh hng ra ben ngoai. Hoat ong 2: Hoat ong ca nhan - GV neu cau hoi: Hoan canh ra i cua Vng trieu Hoi giao eli? - HS oc SGK tra li cau hoi. HS khac bo sung cho ban. - GV nhan xet va chot y: Do s phan tan a khong em lai sc manh thong nhat e ngi An o chong lai cuoc tan cong ben ngoai cua ngi Hoi giao goc Tho. - GV neu cau hoi: Qua trnh ngi Tho anh chiem An o thiet lap vng trieu eli dien ra nh the nao? - HS nghien cu SGK tra li. - GV trnh bay va phan tch: + Nam 1055, ngi Tho anh chiem Bata lap nen vng quoc Hoi Giao vung Lng Ha. ao Hoi c truyen ba en Iran va Trung A , lap nen vng quoc Hoi giao na tren vung giap Tay Bac An o. + Ngi Hoi giao goc Trung A tien hanh chinh chien vao at An o, lap nen vng quoc Hoi giao An o goi ten la eli (ong o eli Bac An o) ton tai hn 300 nam t 1206 - 1526. O Vng trieu Hoi giao e li - Hoan canh ra i: Do s phan tan a khong em lai sc manh thong nhat e chong lai cuoc tan cong ben ngoai cua ngi Hoi giao goc Tho. - Qua trnh hnh thanh: 1206 ngi Hoi giao chiem vao at An o lap nen vng quoc Hoi giao An o goi ten la eli. Hoat ong 3: Nhom - GV chia lp thanh cac nhom, giao nhiem vu cu the cua cac nhom nh sau: Nhom 1: neu chnh sach thong tr cua vng quoc Hoi giao e li. Nhom 2: neu chnh sach ve ton giao. Nhom 3: neu chnh sach ve van hoa. Trang 46 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Nhom 4: Tm hieu thanh tu ve kien truc. - HS oc SGK thao luan va c ai dien nhom trnh bay. HS khac co the bo sung cho ban. - GV nhan xet bo sung va chot y. + Nhom 1: Vng quoc Hoi giao e li a truyen ba, ap at Hoi giao trong c dan a co Phat giao va ang theo Hinu giao, t danh cho mnh quyen u tien ruong at, a v trong bo may quan lai. Ngi khong theo ao Hoi ngoai thue ruong at 1/5 thu hoach con phai nop thue ngoai ao. + Nhom 2: Ve ton giao, thi hanh chnh sach mem mong, song s phan biet ton giao a dan en s bat bnh ang cua nhan dan. + Nhom 3: ve van hoa, van hoa Hoi giao c du nhap vao An o. + Nhom 4: Ve kien truc, xay dng mot so cong trnh mang dau an kien truc Hoi giao, xay dng kinh o e li tr thanh mot thanh ph6 ln nhat the gii. GV neu cau hoi: V tr cua Vng trieu e li trong lch s An o? - GV gi y: Co s giao lu hai nen van hoa hay la triet tieu; quan he giao lu ve buon ban, truyen ba van hoa. - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV chot y: + S phat hien nhau gia hai nen van minh ac sac la An o Hin u giao va Hoi giao Arap bc au tao ra s giao lu van hoa ong - Tay. + Di thi Vng trieu Hoi giao eli ao Hoi c truyen ba en mot so nc trong khu vc ong Nam A. - Chnh sach thong tr: truyen ba, ap at Hoi Giao, t danh cho mnh quyen u tien ruong at, a v trong bo may quan lai. - Ve ton giao, thi hanh chnh sach mem mong, song xuat hien s phan biet ton giao. - Ve van hoa, van hoa Hoi giao c du nhap vao An o. - Ve kien truc, xay dng mot os cong trnh mang dau na kien truc Hoi giao, xay dng kinh o e li tr thanh mot thanh pho ln nhat the gii. - V tr cua Vng trieu e li: + Bc au tao ra s giao lu van hoa ong - Tay. + ao Hoi c truyen ba en mot so nc trong khu vc ong Nam A Hoat ong 4: Ca lp va ca nhan - Trc het GV trnh bay va phan tch: The k XV vng trieu Hoi giao e li suy yeu, 1398 thu lnh - vua Ti- O Vng trieu Mogon - Nam 1398 thu lnh - Vua Ti- mua Leng theo dong doi Mong Co tan cong An Trang 47 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng mua Leng theo dong doi Mong Co tan cong An o, en nam 1526 mi chiem c eli, lap ra Vng trieu Mogon (goc Mong co). - GV neu cau hoi: Em co nhan xet g ve vng trieu Mogon? - GV gi y : Vng trieu Mogon co phai la che o phong kien cuoi cung khong? Chnh sach cung co at nc theo hng nao? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Vng trieu Mogon la thi ky cuoi cung cua che o phong kien An o, song khong phai a suy thoai va tan ra. + Cac ong vua eu ra sc cung co theo hng An o hoa va xay dng at nc, da An o len bc phat trien mi di thi vua Acba (1556 - 1605). - HS oc nhanh nhng chnh sach tch cc cua vua Acba trong SGK. - GV ket hp vi viec gii thieu hnh 17 "Cong lang Acba Xicandra" trong SGK. - GV neu cau hoi: tac ong cua nhng chnh sach cua vua Acba oi vi s phat trien cua An o? - HS da vao hieu biet cua mnh va SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: lam cho xa hoi An o on nh, kinh te phat trien, van hoa co nhieu thanh tu mi, at nc thnh vng. o, en nam 1526 lap ra Vng trieu Mo-gon. - Cac ong vua eu ra sc cung co theo hng An o hoa xay dng at nc, a An o bc phat trien mi di thi vua Acba (1556 - 1605). Hoat ong 5: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch: Hau het cac ong vua con lai cua vng trieu dung quyen chuyen che, oc oan e cai tr at nc, mot so con dung nhng bien phap an ap quyet liet, hnh phat khac nghiet - GV gii thieu ve hnh 18 "lang Ta gi Ma ban" trong SGK. - GV neu cau hoi: Hau qua cua nhng chnh sach thong tr ha khac o? - Giai oan cuoi do nhng chnh sach thong tr ha khac cua giai cap thong tr, An o lam vao khung hoang. - An o ng trc thach thc xam lc cua thc dan phng Tay (Bo ao Nha va Anh). Trang 48 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: at nc lam vao tnh trang chia re va khung hoang. - GV trnh bay ro: s suy yeu o, at An o trc s xam lc cua thc dan phng Tay (Bo ao Nha va Anh). 4. S ket bai hoc Kiem tra nhan thc cua HS bang cac cau hoi: O Neu s phat trien cua van hoa truyen thong An o. O Nhng net chnh cua Vng trieu Hoi giao e li va vng trieu Mogon? O V tr cua vng trieu Hoi giao e li va vng trieu Mogon trong lch s An o? 5. Bai tap - Dan do ve nha - Hoc bai cu, lam bai tap trong SGK. - Bai tap: O Lap bang thong ke cac giai oan phat trien cua lch s An o. O So sanh vng trieu Hoi giao e li vi vng trieu Mogon. Trang 49 Giao an lich s lp 10 CHNG V CHNG V ONG NAM A THI PHONG KIEN ONG NAM A THI PHONG KIEN Bai 8 Bai 8 S HNH THANH VA PHAT TRIEN S HNH THANH VA PHAT TRIEN CAC VNG QUOC ONG NAM A CAC VNG QUOC ONG NAM A I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nhng net chnh ve ieu kien hnh thanh va s ra i cua cac vng quoc co ong Nam A. - S ra i va phat trien cua cac quoc gia phong kien ong Nam A. 2. T tng Giup HS biet qua trnh hnh thanh va phat trien khong ngng cua dan toc trong khu vc, qua o giao duc cac em tnh oan ket va tran trong nhng gia tr lch s. 3. Ky nang Thong qua bai hoc, ren HS ky nang khai quat hoa s hnh thanh va phat trien cua cac quoc gia ong Nam A, ky nang lap bang thong ke ve phat trien cua cac quoc gia ong Nam A qua cac thi ky lch s. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve con ngi va at nc ong Nam A thi co va phong kien. - Lc o Chau A, lc o ve cac quoc gia ong Nam A. - Cuon lch ong Nam A. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi O : Neu chnh sach ve kinh te, chnh tr cua Vng trieu Mogon. Cau hoi O : V tr Vng trieu e li va Mogon trong lch s An o? 2. Dan dat bai mi ong Nam A t lau a c coi la khu vc lch s a ly - van hoa rieng biet tren c s phat trien o sat va kinh te nong nghiep trong lua nc nhng the ky au cua Cong nguyen, cac vng quoc co au tien a c hnh thanh ong Nam A; tiep o khoang the ky IX - X cac quoc gia ong Nam A c xac lap va phat trien Trang 50 Giao an lich s lp 10 thnh at vao the ky X - XV. e hieu ieu kien nao dan en s ra i cua cac vng quoc co ong Nam A? S hnh thanh va phat trien cua cac quoc gia phong kien ong Nam A c bieu hien nh the nao? Bai hoc hom nay se tra li cac cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca lp va ca nhan - Trc het GV treo lc o cac quoc gia ong Nam A len bang va yeu cau HS ch tren lc o hien nay khu vc gom nhng nc nao. - HS len bang ch lc o. - GV nhan xet va gii thieu ten va v tr tren lc o 11 quoc gia hien nay. - Tiep o, GV neu cau hoi: Neu nhng net chung, nhng iem tng ong cua cac nc trong khu vc? - HS da vao von kien thc cua mnh va SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung ong thi trnh bay va phan tch ong Nam A co a hnh rong, song a hnh phan tan b chia cat bi nhng day nui va vung nhiet i, nhng thien nhien a u ai cho vung nay ieu kien thuan li la gio mua, tao nen hai mua ro ret : mua lanh mat, mua ma tng oi nong. Gio mua kem theo ma rat thch hp cho s phat trien cua cay lua nc. - GV trnh bay: au Cong nguyen, c dan ong Nam A a biet s dung o sat. Nong nghiep van la nganh san xuat chnh, nhng moi nc co nghe thu cong nghiep truyen thong phat trien nh det, lam gom, uc ong, va ren sat. Mat khac do nhu cau trao oi san pham, viec buon ban ng bien rat phat at, mot so thanh th - hai cang a ra i va hoat ong nhon nhp nh Oc Eo (An Giang, Viet Na,m), Takola (Ma Lai) - GV neu cau hoi: Ve mat van hoa khu vc ong Nam A con b O S ra i cua cac vng quoc co ong Nam A - ong Nam A co ieu kien t nhien u ai - gio mua, thuan li cho s phat trien cua cay lua nc va nhieu loai cay trong khac. * ieu kien ra i cac vng quoc co ong Nam A. - au Cong Nguyen, c dan ong Nam A a biet s dung o sat. Nong nghiep van la nganh san xuat chnh, nghe thu cong truyen thong phat trien nh det, lam gom, uc ong va ren sat. - Viec buon ban ng bien rat phat at, mot so thanh th - hai cang a ra i nh Oc Eo (An Giang, Viet Nam), Takola (Ma Lai) Trang 51 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng anh hng bi nen van hoa nao? Y ngha cua s anh hng o? - GV co the gi y ve anh hng cua van hoa An o en khu vc. - HS da vao kien thc a hoc bai An o va oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Van hoa An o anh hng khu vc, s anh hng cua van hoa An o gan lien vi viec cac nc phat trien van hoa co cua mnh. Noi bat moi nc eu sang tao ra ch viet rieng. - en ay GV ket luan: ieu kien ra i cua cac Vng quoc co la: + Do viec san xuat va buon ban gia cac vung, s xuat hien cac trung tam buon ban noi tieng. + Do anh hng cua van hoa An o vi viec cac nc phat trien van hoa co cua mnh. - Do s anh hng cua van hoa An o vi viec cac nc phat trien van hoa co cua mnh. - o chnh la ieu kien ra i cua cac vng quoc co ong Nam A. * S hnh thanh cac vng quoc co: Khoang 10 the k sau Cong Nguyen hang loat cac nc vng quoc nho hnh thanh: Cham-pa Trung Bo Viet Nam ha lu song MeKong, vng quoc ha lu song Me Nam va ao Inonexia. Hoat ong 2: Ca lp - GV trnh bay tren lc o ve ten goi, v tr tng oi va khoang thi gian ra i cua cac vng quoc co ong Nam A. - GV chuyen y: Cac vng quoc co ong Nam A luc o nho be, phan tan tren a ban hep, song rieng re va nhieu khi con tranh chap nhau, o la nguyen nhan dan en s o v, e roi tren c o hnh thanh cac quoc gia phong kien dan toc hung manh. Hoat ong 3: Ca lp va ca nhan - Trc het GV trnh bay: trong khoang thi gian t the ky VII en X, ong Nam A a hnh thanh mot so quoc gia lay mot dan toc ong nhat lam nong cot, thng goi la cac quoc gia phong kien dan toc. - Tiep o, GV gii thieu tren lc o ong Nam A ten goi va v tr cua tng nc: Vng quoc Campuchia cua ngi Khme, cac O S hnh thanh va phat trien cua cac quoc gia phong kien ong Nam A: - T the k VII en X, ong Nam A a hnh thanh mot so quoc gia phong kien dan toc nh vng quoc Campuchia cua ngi Khme, cac vng quoc cua ngi Mon va ngi Mien Ha lu song me Nam, ngi Inonexia a Xumatra va Trang 52 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng vng quoc cua ngi Mon va ngi Mien ha lu song Me Nam, ngi Inonexia ao Xumatra va Giava. - GV neu cau hoi: Cac quoc gia phong kien ong Nam A phat trien nhat vao thi gian nao? o la nhng nc nao? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet trnh bay va phan tch: + T khoang na sau the ky X en na au the ky XVIII la thi ky phat trien nhat cua cac quoc gia phong kien ong Nam A. + Inonexia cuoi the ky XIII dong vua Gava manh len chinh phuc c Xumatra thong nhat c Inonexia di vng trieu Mogiopahit (1213 1527) hung manh, bao gom 10 nc nho va ao phu thuoc co san pham quy ch ng sau A RAP. + Tren lu vc song Iraoai t gia the ky XI, quoc gia pagan mien Trung chinh phuc cac tieu quoc gia khac m au hnh thanh va phat trien cua vng quoc Mianma. GV gii thieu bc tranh hnh 19 SGK toan canh o th co Pagan Mianma ong thi to chc cho HS khai thac bc tranh e thay c s phat trien cua vng quoc Mianma. GV neu cau hoi: S kien nao anh dau moc phat trien cua Lch s khu vc? - HS da vao SGK tar3 li cau hoi: - GV nhan xet va nhan manh: the ky XIII la moc quan trong trong qua trnh phat trien cua Lch s khu vc bi v: B don ay do cuoc xam lc cua quan Mong Co, mot bo phan ngi Thai di c xuong pha Nam lap nen vng quoc nho en the ky XIV thong nhat lap vng quoc Thai. Mot nhom ngi Thai khac xuong trung lu MeKong (ngi Lao Lum) lap nen vng quoc lan Xang vao Giava. - T khoang na sau the k X en na au the k XVIII la thi ky phat trien nhat cua cac quoc gia phong kien ong Nam A: + Indonexia thong nhat va phat trien hung manh di vng trieu Mogiopahit (1213 1527). + Tren ban ao ong Dng ngoai quoc gia ai Viet, Champa, vng quoc Campuchia t the k IX cung bc vao thi ky Angco huy hoang. + Tren lu vc song Iraoai t gia the k XI, m au hnh thanh va phat trien cua vng quoc Mianma. + The k XIV thong nhat lap vng quoc Thai. + Gia the k XIV vng quoc Loan Xang thanh lap. Trang 53 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng gia the ky XIV. Hoat ong 4: Lam viec theo nhom - GV chia ca lp lam 2 nhom chnh neu cau hoi: Nhng bieu hien cua s phat trien kinh te, chnh tr va van hoa cua cac quoc gia ong Nam A? - HS lam viec theo nhom va c ai dien trnh bay ket qua. HS khac co the bo sung cho ban. - GV nhan xet va chot y: + Kinh te, cung cap mot khoi lng ln lua gao, san pham thu cong (vai, o s, che pham kim kh), nhat la san vat thien nhien, nhieu lai buon cac nc tren The gii en buon ban. + Chnh tr, to chc bo may chat che kien toan t Trung ng en a phng. + Van hoa, cac dan toc ong Nam A xay dng c mot nen van hoa rieng cua mnh vi nhng net oc ao. - GV trnh bay: t na sau the ky XVIII, cac quoc gia ong Nam A, bc vao giai oan suy thoai va trc s xam lc cua t ban Phng Tay. - Bieu hien s phat trien thnh at: + Kinh te, cung cap mot lng ln lua gao, san pham thu cong (vai o s, che pham kim kh ), nhat la san pham thien nhien, nhieu lai buon nhieu nc tren The gii en buon ban. + Chnh tr, to chc bo may chat che kien toan t Trung ng en a phng. + Van hoa, cac dan toc ong Nam A xay dng c mot nen van hoa rieng cua mnh vi nhng net oc ao. 4. S ket bai hoc - Kiem tra nhan thc cua HS oi vi bai hoc bang viec yeu cau HS tra li cac cau hoi a ra ngay t au gi hoc: e hieu ieu kien nao dan en s ra i cua cac vng quoc co ong Nam A? S hnh thanh va phat trien cac quoc gia phong kien ong Nam A dc bieu hien nh the nao? 5. Bai tap - Dan do ve nha O Dan do: - Hoc bai cu, oc trc bai mi. - Su tam tranh anh ve at nc va con ngi Lao, Campuchia thi phong kien. O Bai tap: Trang 54 Giao an lich s lp 10 - Tra li cau hoi trong SGK - Ve lc o Lao, Campuchia. Trang 55 Giao an lich s lp 10 Bai 9 Bai 9 VNG QUOC CAMPUCHIA VA VNG QUOC LAO VNG QUOC CAMPUCHIA VA VNG QUOC LAO I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c v tr a ly, ieu kien t nhien cua nhng nc lang gieng gan gui vi Viet Nam. - Nhng giai oan phat trien Lch s cua hai vng quoc Lao va Campuchia. - Ve anh hng cua nen van hoa An o va viec xay dng nen van hoa dan toc cua hai nc nay. 2. T tng - Boi dng HS tnh cam yeu quy tran trong nhng gia tr Lch s truyen thong cua hai dan toc lang gieng gan gui cua Viet Nam. - Giup cac em hieu ro c moi quan he mat thiet cua ba nc t xa xa, t o giup HS hieu ro viec xay dng quan he lang gieng tot, oan ket giup lan nhau la c s t trong Lch s va can thiet cho ca ba nc, ba dan toc tren ban ao ong Dng. 3. Ky nang - Ky nang tong hp, phan tch cac s kien Lch s ve cac giai oan phat trien cua vng quoc Lao va Campuchia. - Ky nang lap bang nien bieu cac giai oan phat trien cua hai vng quoc Lao va Campuchia. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o hanh chnh khu vc ong Nam A. - Su tam tranh anh ve at nc va con ngi hai nc Lao va Campuchia thi phong kien. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi : S phat trien thnh at cua cac quoc gia phong kien ong Nam A the ky X XVIII c bieu hien nh the nao? 2. Dan dat bai mi Campuchia va Lao la hai quoc gia lang gieng gan gui vi Viet Nam, a co Lch s truyen thong lau i va mot nen van hoa ac sac. e tm hieu s phat trien cua vng quoc Campuchia va vng quoc lao phat trien qua cac Trang 56 Giao an lich s lp 10 thi ky nh the nao? Tnh hnh kinh te, xa hoi, nhng net van hoa ac sac ra sao? Noi dung bai hoc hom nay se tra li cac cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - Trc het, GV treo ban o cac nc ong Nam A len bang gii thieu tren lc o nhng net khai quat ve a hnh cua Campuchia: Nh mot long chao khong lo, xung quanh la vung rng va cao nguyen bao boc, con ay la Bien Ho va vung phu can vi nhng canh ong ph nhieu, mau m. - Tiep theo GV neu cau hoi: Ngi Campuchia la ai? Ho song au? - HS oc SGK t tra li cau hoi? - GV nhan xet va chot y: + Ngi Khme la bo phan cua c dan co ong Nam A goi la ngi Mong Co song tren pham vi hau nh bao trum het cac nc ong Nam A luc a. + Ban au la pha Bac nc Campuchia ngay nay tren cao nguyen Co Rat va man trung lu song Me Cong sau mi di c ve pha Nam. - GV hoi: Qua trnh lap nc dien ra nh the nao? - HS suy ngh va t tra li cau hoi. - GV chot y: Ngi Khme gioi san ban, quen ao ao, ap ho tr nc. Ho sm tiep thu van hoa An o, biet khac bia bang ch Phan; en the ky VI vng quoc ngi Campuchia c thanh lap. O Vng quoc campuchia - Campuchia dan toc chu yeu la Khme. - a ban sinh song ban au la pha Bac nc Campuchia ngay nay tren cao nguyen Co Rat va man trung lu song Me Kong; en the ky VI Vng quoc ngi Campuchia c thanh lap. Hoat ong 2: Ca nhan - GV neu cau hoi: Giai oan nao Campuchia phat trien thnh at nhat? Nhng bieu hien cua s phat trien thnh at? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, trnh bay va phan tch: + Thi ky Angco (802 1432) la thi ky phat trien nhat cua vng - Thi ky Angco (802 1432) la thi ky phat trien nhat cua vng quoc Campuchia, ho quan c Bac Bien ho, kinh Trang 57 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng quoc Campuchia, ho quan c Bac Bien ho, kinh o la Ang co c xay dng Tay bac Bien ho (tnh Xiem Riep ngay nay). - GV ch tren ban o: a ban ban au (the ky V VII) ha lu song Semun (Nam Co Rat), a ban Bac Bien Ho, ket hp gii thieu tranh anh ve at nc con ngi Campuchia, chu y en gii thieu Ang co Vat. + Bieu hien cua s phat trien thnh at: Ve kinh te : Nong nghiep, ng nghiep, thu cong nghiep eu phat trien. Xay dng nhieu cong trnh kien truc ln. Ang co con chinh phuc cac nc lang gieng, tr thanh cng quoc trong khu vc. - HS oc hai oan ch nho trong SGK noi ve s phat trien kinh te va cuoc chien tranh xam lc cua Campuchia di thi Angco e chng minh cho s phat trien. - GV neu cau hoi: Neu nhng net phat trien oc ao ve van hoa cua Vng quoc Campuchia? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Ngi dan Campuchia a xay dng mot nen van hoa rieng het sc oc ao: + Sang tao ra ch viet rieng cua mnh tren c s ch Phan cua An o. + Van hoc dan gian va van hoc viet vi nhng cau chuyen co gia tr nghe thuat. + Kien truc, noi tieng nhat la quan the kien truc Ang co. o la Ang co c xay dng Tay bac Bien Ho. - Bieu hien cua s phat trien thnh at: + Ve kinh te: nong nghiep, ng nghiep, thu cong nghiep eu phat trien. + Xay dng nhieu cong trnh kien truc ln. + Ang co con chinh phuc cac nc lang gieng, tr thanh cng quoc trong khu vc. - Van hoa: sang tao ra ch viet rieng cua mnh tren c s ch Phan cua An o. Van hoc dan gian va van hoc viet vi nhng cau chuyen co gia tr nghe thuat. - Kien truc, noi tieng nhat la quan the kien truc Angco. Hoat ong 3: Ca lp va ca nhan - Trc het. GV gii thieu tren ban o ve v tr cua vng quoc Lao va nhng net c ban ve a hnh: at nc Lao gan lien vi song MeKong, con song va cung O Vng quoc Lao Trang 58 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cap nguon thuy van doi dao, truc ng giao thong quan trong cua at nc, va la yeu to cua s thong nhat ve mat a ly. Co ong bang ven song tuy hep nhng mau m. - Tiep theo GV trnh bay va phan tch: + C dan co chnh la ngi Lao Thng chu nhan cua nen van hoa o a, o ong. Hang nghn nam trc ho a sang tao ra nhng chiec chum. GV co tranh anh ve canh ong chum co the ket hp gii thieu. + en the ky XIII mi co nhom ngi noi tieng Thai di c en song hoa hp vi ngi Lao Thng goi la Lao Lum (ngi Lao thap). To chc xa hoi s khai cua ngi Lao la cac mng co. - HS oc oan ch nho trong SGK e thay c cuoc song, to chc xa hoi s khai cua ngi Lao. + Nam 1353 Pha Ngm thong nhat cac mng Lao len ngoi at ten nc la Lang Xang (trieu voi). - GV neu cau hoi: Thi ky thnh vng nhat cua Vng quoc Lao? Nhng bieu hien cua s thnh vng? HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Thi ky thnh vng nhat la cuoi the ky XVII au the ky XVIII, di trieu vua Xulinha Vongxa. Nhng bieu hien phat trien: + To chc bo may chat che hn: chia at nc thanh cac mng, at quan cai tr, xay dng quan oi do nha vua ch huy. + at nc co nhieu san vat quy, buon ban trao oi vi ca ngi Chau Au, lao con la trung tam Phat giao. + Gi quan he hoa hieu vi Campuchia va ai Viet, kien quyet chong quan xam lc Mien ien. - HS oc oan ch nho trong SGK - C dan co chnh la ngi Lao Thng chu nhan cua nen van hoa o a, o ong. - en the k XIII mi co nhom ngi noi tieng Thai di c en song hoa hp vi ngi Lao Thng goi la Lao Lum (ngi Lao thap). To chc xa hoi s khai cua ngi Lao la cac mng co. - Nam 1353 Pha Ngm thong nhat cac mng Lao len ngoi at ten nc la Lang Xang (trieu voi). - Thi ky thnh vng nhat la cuoi the k XVII au the k XVIII, di trieu vua Xulinha Vongxa. - Nhng bieu hien phat trien: + To chc bo may chat che hn: chia at nc thanh cac mng, at quan cai tr, xay dng quan oi do nha vua ch huy. + at nc co nhieu san vat quy, buon ban trao oi vi ca ngi Chau Au, lao con la trung tam Phat giao. + Gi quan he hoa hieu vi Campuchia va ai Viet, kien quyet chong quan xam lc Mien ien. Trang 59 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng chng minh cho viec to chc bo may chat che va xay dng quan oi quy cu hn. - GV trnh bay: en au the ky XVIII, lan Xang suy yeu va b Xiem anh chiem bien thanh mot tnh, sau tr thanh thuoc a cua Phap 1893. Hoat ong 4: Ca nhan - GV neu cau hoi: Neu nhng net chnh ve van hoa cua Vng quoc Lao? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va ket luan: + Ngi Lao sang tao ra ch viet rieng cua mnh tren c s ch viet cua Campuchia va Mianma. + i song van hoa cua ngi Lao rat phong phu hon nhien. + Xay dng mot so cong trnh kien truc Phat giao ien hnh la That luong Vieng Chan. GV ket hp gii thieu hnh 22 trong SGK Thap That Luong Vieng Chan (Lao) GV nhan manh: Campuchia va Lao eu chu anh hng cua van hoa An o tren cac lnh vc ch viet, ton giao, van hoc, kien truc. Tuy nhien, khi tiep thu van hoa nc ngoai, nhat la van hoa An o trong qua trnh giao lu van hoa, moi bc eu em long noi dung cua mnh vao, xay dng nen van hoa am a ban sac dan toc. Chnh ban sac dan toc la si day lien ket dan toc va thuc ay cuoc au tranh bao ve chu quyen dan toc. + Ch viet: T hoc ch Phan sang tao ra ch viet rieng cua dan toc mnh. + Van hoc dan gian va van hoc viet. + Ton giao: ao Hinu va ao Phat. + Kien truc Hinu giao va Phat giao. - Van hoa: + Ngi Lao sang tao ra ch viet rieng cua mnh tren c s ch viet cua Campuchia va Mianma. + i song van hoa cua ngi Lao rat phong phu hon nhien. + Xay dng mot so cong trnh kien truc Phat giao ien hnh la That luong Vieng Chan. GV ket hp gii thieu hnh 22 trong SGK Thap That Luong Vieng Chan - Nen van hoa truyen thong: Campuchia va Lao eu chu anh hng cua van hoa An o tren cac lnh vc ch viet, ton giao, van hoc, kien truc. - Song tiep thu moi nc eu em long noi dung cua mnh vao, xay dng nen van hoa am a ban sac dan toc. 4. S ket bai hoc Trang 60 Giao an lich s lp 10 - Hng dan HS tra li cau hoi nhan thc at ra ngay t au gi hoc e cung co kien thc a hoc. 5. Bai tap - Dan do ve nha - Hoc bai cu, tra li cau hoi bai tap trong SGK. - oc chuan b trc bai mi. - Lap bang nien bieu cac giai oan phat trien cua Vng quoc Campuchia va lao theo noi dung sau: Ten vng quoc Thi gian hnh thanh vng quoc Giai oan phat trien thnh at nhat Bieu hien cua s phat trien Trang 61 Giao an lich s lp 10 CHNG CHNG VI VI TAY AU THI TRUNG AI TAY AU THI TRUNG AI Bai 10 Bai 10 THI KY HNH THANH VA PHAT TRIEN THI KY HNH THANH VA PHAT TRIEN CUA CHE O PHONG KIEN TAY AU CUA CHE O PHONG KIEN TAY AU (T the ky V en the ky XIV) (T the ky V en the ky XIV) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Hieu c nguyen nhan va qua trnh dan en s ra i cua cac quoc gia phong kien Tay Au. - Nam c cac giai cap va a v xa hoi cua tng giai cap trong xa hoi; hieu c the nao la lanh a va i song kinh te, chnh tr trong lanh a. 2. T tng - Giao duc cho HS thay c ban chat cua giai cap boc lot, tinh than lao ong cua quan chung nhan dan. 3. Ky nang - Ren cho HS ky nang phan tch, tong hp anh gia ve s ra i cua cac vng quoc phong kien Tay Au, s ra i cua cac thanh th va vai tro cua no. - Biet khai thac noi dung tranh anh trong SGK. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh trong SGK. - Su tam mot so tranh anh ve cac lau dai, thanh quach, canh sinh hoat buon ban cac ch trong thi ky nay. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi O : Lap nien bieu cac giai oan Lch s ln cua Campuchia va Lao (GV co the chuan b ra giay trong e chieu hoac chuan b ra giay troki). Cau hoi O : La va Campuchia a at c nhng thanh tu van hoa g? Neu bang chng the hien s sang tao van hoa cua hai dan toc nay? 2. Dan dat bai mi Trang 62 Giao an lich s lp 10 - GV khai quat noi dung phan kiem tra bai cu, dan dat vao bai mi neu nhiem vu nhan thc ve bai mi cho HS nh sau: T the ky V, Tay Au cung a dan hnh thanh cac quoc gia phong kien cua ngi Giecman, quan he san xuat phong kien cung dan c hnh thanh va cung co phat trien, cung vi o la s xuat hien cac thanh th trung ai va the ky XI XII a co vai tro het sc to ln oi vi s phat trien kinh te xa hoi chau Au thi trung ai. e hieu qua trnh hnh thanh cac vng quoc phong kien tay Au dien ra nh the nao? Moi quan he cac giai cap trong xa hoi ra sao? Nguyen nhan, hoat ong va vai tro cua thanh th nh the nao? Chung ta cung tm hieu bai hoc e ly giai cho nhng cau hoi neu tren? 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca nhan - Trc het GV gi lai cho HS nh lai nhng kien thc c ban cua xa hoi co ai phng Tay nhat la s banh trng va ln manh cua e quoc Roma. Sau o GV neu cau hoi: Nhng bieu hien s khung hoang cua e quoc Roma the ky III? - HS oc SGK tra li cau hoi. HS khac co the bo sung cho ban. - GV nhan xet bo sung va chot y. - Tiep o GV nhan manh: trong tnh hnh o cuoi the ky V, e quoc Roma b ngi Giecman tran xuong xam chiem. - GV neu cau hoi : Hau qua viec ngi Giecman xam lc e quoc Roma? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet HS tra li va ket luan. O S hnh thanh cac vng quoc phong kien Tay Au - The ky III, e quoc1 Roma lam vao khung hoang, no le noi day au tranh san xuat sut kem, xa hoi roi ren. Hoat ong 2: Lam viec theo nhom - GV neu cau hoi. - Nhiem vu cu the cua tng nhom la: + Nhom 1: Khi tran vao lanh tho cua Roma, ngi Giecman a co nhng viec lam g? + Nhom 2: Tac ong cua nhng viec lam o oi vi xa hoi phong - Cuoi the k V, e quoc Roma b ngi Giecman xam lc nam 476 e quoc Roma b diet vong, thi ai phong kien chau Au hnh thanh Chau Au. Trang 63 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng kien chau Au? - HS tng nhom oc SGK, tm y tra li va thao luan vi nhau. - Sau o ai dien nhom trnh bay ket qua cua mnh. GV co the yeu cau HS nhom khac bo sung. - Cuoi cung GV nhan xet va chot y: + Nhom 1: Khi tran vao lanh tho Roma, ngi Giecman a thu tieu bo may Nha nc cu, thanh lap nen nhieu vng quoc mi cua ho nh vng quoc cua ngi Ang glo xac xong, vng quoc Ph rang, vng quoc tay Goc, ong Goc Ngi Giecman con chiem ruong at cua chu no Roma cu roi chia cho nhau trong o cac tng lnh quan s va quy toc c phan nhieu hn. ong thi, cac thu lnh bo lac, cac quy toc ngi Giecman cung t xng vua, t phong cho nhau cac tc v cao cap nh cong tc, ba tc, nam tc, tao nen he thong ang cap quy toc vu s. Ngi Giecman cung t bo cac ton giao nguyen thuy cua mnh va tiep thu Kito giao, xay dng nha th va tm cach chiem ruong cua nong dan, ong thi ho cung c nha vua ban ruong at. + Nhom 2: Hnh thanh cac giai cap mi: lanh chua phong kien, nong no, cung vi o la quan he san xuat phong kien chau Au c hnh thanh. - Nhng viec lam cua ngi Giecman: + Thu tieu bo may Nha nc cu, thanh lap nen nhieu vng quoc mi. + Chiem ruong at cua chu no Roma cu roi chia cho nhau. + T bo cac ton giao nguyen thuy cua mnh va tiep thu Kito giao, xay dng nha th va tm cach chiem ruong at cua nong dan. - Cac giai cap mi hnh thanh: lanh chua phong kien, nong no, quan he san xuat phong kien Chau Au bat au hnh thanh. Hoat ong 3: Ca lp. - GV trnh bay va phan tch: en gia the ky IX phan ln at ai a c cac quy toc va nha th chia nhau chiem oat xong, nhng vung at ai rong ln o a nhanh chong b ho bien thanh khu at rieng cua mnh goi la lanh a phong kien. Lanh a chnh la n v hanh chnh kinh te c ban trong thi ky phong kien phan quyen Tay Au. - GV giai thch khai niem ve lanh O Xa hoi phong kien Tay Au - Gia the ky IX cac lanh a phong kien Tay Au ra i, Trang 64 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng a bang viec ket hp khai thac tranh anh trong SGK Lau ai va thanh quach kien co cua lanh chua hoac vi nhng tranh anh su tam c. Lanh a la mot khu at rong bao gom at cua lanh chua va at khau phan. Trong khu at cua lanh chua co nhng lau ai, dinh th, nha th, nha kho, chuong trai co hao sau, tng cao, tao thanh nhng phao ai kien co. at khau phan xung quanh phao ai c cac lanh chua giao cho nong no cay cay va thu to thue. ay la n v chnh tr kinh te c ban trong thi ky phong kien phan quyen. + Nhom 1: Mieu ta cuoc song cua nong no trong cac lanh a? + Nhom 2: Neu ac trng kinh te cua lanh a? + Nhom 3: i song chnh tr cua cac lanh a? + Nhom 4: Mieu ta cuoc song cua cac lanh chua trong lanh a? - HS nhom oc SGK, thao luan va tm y tra li. Sau o ai dien nhom trnh bay ket qua cua mnh, HS nhom khac bo sung. - Cuoi cung GV nhan xet va chot y: + Nong no la ngi san xuat chnh trong cac lanh a. Ho b gan chat va le thuoc vao lanh chua. Bo tron se b trng phat rat nang. Ho nhan ruong at ve cay cay va phai nop to nang, ngoai ra ho con phai nop nhieu th khac. Song ho van c t do trong san xuat, co gia nh rieng, co nong cu va gia suc. + Trong san xuat ho biet dung phan bon, gieo trong theo thi vu, moi th dung trong lanh a eu do nong no t san xuat ra, t co s trao oi buon ban vi ben ngoai. GV nhan manh: Lanh a la mot c s kinh te ong kn, mang tnh chat t nhien, t cung, t cap, t tuc. + Lanh chua c coi la ong vua con, co quan oi, toa an, phap - Cac giai cap trong xa hoi: + Nong no la ngi san xuat chnh trong cac lanh a. Ho b gan chat va le thuoc vao cac lanh tho. + Lanh chua co cuoc song nhan roi, xa hoa, sung sng bang viec boc lot va sc lao ong cua nong no. - Lanh a la mot c s kinh doanh ong kn, mang tnh chat t nhien, t cung, t cap, t tuc. - Lanh a la mot n v chnh tr oc lap co quan oi, toa an phap luat rieng, che o thue khoa rieng, tien te rieng Trang 65 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng luat rieng, che o thue khoa rieng, tien te rieng Lanh chua con co the buoc nha vua ban cho mnh quyen mien tr khong can thiep vao lanh a cua mnh. + Lanh chua co cuoc song nhan roi, xa hoa, sung sng, thi bnh ch luyen tap cung kiem, ci nga, da hoi, tiec tung. Hoat ong 5: lam viec ca lp va ca nhan - GV trnh bay : t the ky XI Tay Au a xuat hien nhng tien e cua nen kinh te hang hoa, th trng c m rong khong b ong kn trong lanh a. Thu cong nghiep dien ra qua trnh chuyen mon hoa manh me nh moc, o da, gom. - GV neu cau hoi: Trc s phat trien cua san xuat thanh th ra i nh the nao? - HS oc SGK tm noi dung tra li, HS khac co the bo sung. - GV nhan xet va chot y: e co ieu kien thuan li cho san xuat, trao oi buon ban, th thu cong en nga ba ng, ben song ni co ong ngi qua lai lap xng san xuat va buon ban hnh thanh cac thanh th. O S xuat hien thanh th trung ai - Nguyen nhan thanh th ra i: + Tay Au a xuat hien nhng tien e cua nen kinh te hang hoa. + Th trng buon ban t do. + Thu cong nghiep dien ra qua trnh chuyen mon hoa. - Th thu cong en nga ba ng, ben song ni co ong ngi qua lai lap xng san xuat va buon ban hnh thanh cac thanh th. - GV trnh bay hoat ong cua thanh th: C dan chu yeu cua thanh th la th thu cong va thng nhan, ho tap hp lai vi nhau trong cac to chc hoi la phng hoi hay thng hoi va at ra nhng quy che rieng (phng quy) nham gi oc quyen san xuat va tieu thu san pham cua mnh, au tranh chong ap bc sach nhieu cua cac lanh chua. - GV gii thieu noi dung bc tranh hnh 24 trong SGK Hoi ch c, ay la bc tranh the hien canh mua ban tai Hoi ch c phan anh s phat trien cua thng nghiep cua xa hoi phong kien Tay - Vai tro thanh th: + Pha v nen kinh te t nhien t cung t cap, t tuc, Trang 66 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Au luc bay gi. - GV neu cau hoi: Neu vai tro cua thanh th? HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: S phat trien cua cac nganh thu cong a pha v nen kinh te t nhien, t cap t tuc, tao ieu kien cho kinh te hang hoa phat trien, gop phan tch cc xoa bo che o phan quyen. ac biet mang lai khong kh t do. tao ieu kien cho kinh te hang hoa phat trien. + Gop phan tch cc xoa bo che o phan quyen. ac biet mang lai khong kh t do cho xa hoi phong kien Tay Au. 4. S ket bai hoc - GV kiem tra hoat ong nhan thc cua HS vi viec yeu cau HS neu lai s ra i cua cac vng quoc phong kien Tay Au; yeu cau giai thch khai niem the nao la lanh a? Cac giai cap trong xa hoi phong kien tay Au va a v tng giai cap trong xa hoi. Nguyen nhan s ra i va vai tro cua thanh th trung ai. 5. Bai tap - Dan do ve nha - Hoc bai cu, oc trc bai mi va tra li cau hoi trong SGK. - Bai tap: Noi dung so sanh Che o phong kien phng ong Che o phong kien Tay Au - Giai cap trong xa hoi - ac trng kinh te - The che chnh tr Trang 67 Giao an lich s lp 10 Bai 11 Bai 11 TAY AU THI HAU K TRUNG AI TAY AU THI HAU K TRUNG AI I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c nguyen nhan va cac cuoc phat kien a ly. - Hieu biet c khai niem the nao la tch luy von ban au, giai thch c tai sao chu ngha t ban lai nay sinh chau Au, nam c nhng bieu hien s nay sinh chu ngha t ban chau Au. - Nam c nguyen nhan, thanh tu cua van hoa phuc hng, cai cach ton giao va chien tranh nong dan. 2. T tng - Giup cac em thay c cong lao cua cac nha phat kien a ly, tran trong nhng gia tr van hoa cua nhan loai thi ky Phuc hng e lai; va tinh than au tranh cua nhan dan lao ong trong tran tuyen chong lai che o phong kien. 3. Ky nang - Ky nang phan tch, anh gia s kien ve s ra i cua chu ngha t ban, lap ban thong ke cuoc au tranh cai cach ton giao, chien tranh nong dan c. - Ky nang khai thac lc o Nhng cuoc phat kien a ly, khai thac tranh anh ve nhng thanh tu hoi hoa cua van hoa phuc hng. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o Nhng cuoc phat kien a ly, Ban o chnh tr Chau Au. - Tranh anh ve phong trao van hoa Phuc Hng. - Su tam tranh anh mot so nha tham hiem. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi O : The nao la lanh a? i song kinh te va chnh tr trong cac lanh a nh the nao? Cau hoi O : Nguyen nhan va vai tro cua cac thanh th trung ai? 2. Dan dat bai mi Trang 68 Giao an lich s lp 10 nguon cua cai ln ve chau Au, tren c s o a dan en qua trnh tch luy t ban ban au va quan he san xuat t ban chu ngha qua o c hnh thanh cung vi hai giai cap mi: t san va vo san ra i. e hieu tm hieu nguyen nhan nao dan en cac cuoc phat kien a ly? Cac cuoc phat kien a ly o dien ra nh the nao? He qua cua cac cuoc phat kien a ly ra sao? Nguyen nhan, noi dung phong trao van hoa Phuc hng? Nguyen nhan, dien bien cai cach ton giao va chien tranh nong dan? Chung ta vao tm hieu bai hom nay e tra li cac cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca nhan - GV neu cau hoi: Tai sao sang the ky XV con ngi co the tien hanh cac cuoc phat kien a ly? - HS oc SGK tra li cau hoi, HS khac co the bo sung cho ban. - GV nhan xet va chot y. ong thi nhan manh trong cac nguyen nhan tren th s tien bo khoa hoc ky thuat la quan trong nhat, v chnh ,nh o ma con ngi co nhng con tau ln ch c nhieu ngi va lng thc, thc pham, nc uong cho nhng chuyen i dai ngay. - GV trnh bay ro them: cac nha hang hai co hieu biet nhieu ve ai dng, co quan niem ung ve hnh dang Trai at, a ve c hai o ghi ro cac vung at, cac hon ao co dan c. May moc thien van, la ban c s dung trong viec nh hng ai dng bao la. Ky thuat ong tau co nhieu tien bo ngi ta a ong c nhng con tau co banh lai va he thong buom ln nh tau Caraven. O Nhng cuoc phat kien a ly. - Nguyen nhan phat kien a ly: + San xuat phat trien dan en nhu cau ve hng lieu, vang va th trng cao. + Con ng giao lu, buon ban qua Tay A va a Trung Hai b ngi A Rap oc chiem. + Khoa hoc ky thuat co nhieu bc tien quan trong nh ky thuat mi trong ong tau, la ban, hai o Hoat ong 2: Lam viec ca lp va ca nhan - GV trnh bay: Bo ao Nha va Tay Ban Nha la nhng nc tien phong trong cac cuoc tham hiem a ly, kham pha ra nhng mien at mi. - Tiep o, GV treo lc o tren bang yeu cau HS da vao noi dung Trang 69 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng SGK trnh bay noi dung cac cuoc phat kien a ly HS khac co the bo sung. - GV nhan xet, bo sung va chot y. + Nam 1498, B. iax la hiep s Hoang gia a i vong cc Nam cua luc a Phi, at ten la mui Bao To, sau goi la mui Hai Vong. + Ngay 08/07/1497, Vaxco gama ri cang Lixbon i sang phng ong; thang 5/1498, a en c calicut An o, khi ve ong c phong pho vng An o. + Thang 08/1492, C.Colombo a dan au oan thuy thu ve hng Tay, sau 3 thang ong en c Cu Ba va mot so ao vung Angti nhng ong tng lam la An o. Tuy nhien khang nh C.Colombo la ngi au tien phat hien ra Chau My. + Magienlan (1480 1521) la ngi a thc hien chuyen i au tien vong quanh the gii bang ng bien t nam 1519- 1521. oan cua Magienlan i vong qua iem cc Nam cua Nam My, tien vao ai dng menh mong (ong at ten la Thai Bnh Dng). Tai Philippin, ong b thiet mang do giao tranh vi tho dan. Cuoi cung, oan tham hiem ch con 1 thuyen va 18 thuy thu khi ve en Tay Ban Nha. - Cac cuoc phat kien a ly ln: + Nam 1498, B. iax a i vong cc Nam cua luc a Phi, at ten la mui Hai Vong. + Vaxco gamaa en c Calicut An o (05/1498). + Thang 8/1492. C.Colombo en c CuBa va mot so ao vung Angti. Ong la ngi au tien phat hien ra Chau My. + Magienlan la ngi a thc hien chuyen i au tien vong quanh the gii bang ng bien (1519- 1521). Hoat ong 3: Lam viec theo nhom - GV neu cau hoi: He qua cua cac cuoc phat kien a ly? - HS oc SGK thao luan, c ai dien nhom, trnh bay, HS khac bo sung. - GV nhan xet va chot y. - He qua cua phat kien a ly. + em lai hieu biet mi ve Trai at, ve nhng con ng mi, dan toc mi. Th trng the gii c m rong. + Thuc ay nhanh s tan ra cua quan he phong kien va s ra i cua chu ngha t ban. + Nay sinh qua trnh cp boc thuoc a va buon ban no le. Hoat ong 4: Lam viec ca nhan O S nay sinh chu ngha t Trang 70 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV neu cau hoi: So von ban au ma quy toc va thng nhan tch luy do au ma co? - HS da vao kien thc a hoc bai trc, SGK tra li cau hoi. HS khac co the bo sung cho ban. - GV nhan xet, bo sung va chot y: - Sau cac cuoc phat kien a ly, kinh te chau Au phat trien nhanh. Tang lp quy toc, thng nhan Tay Au ra sc boc lot cua cai, tai nguyen vang bac cua cac nc chau My, chau Phi va chau A. Giai cap t san tch luy c so von ban au bang s cp boc thc dan. - GV nhan manh them, Giai cap t san tham ch con dung bao lc e tc oat ruong at cua nong dan. Chang han Anh co phong trao Rao at cp ruong, hang van gia nh nong dan mat at, i lang thang buoc phai lam thue trong cac x nghiep cua giai cap t san. Ngay trong thanh th, th thu cong cung b tc oat t lieu san xuat, tr thanh ngi i lam thue. ban Tay Au - Nguyen nhan: + Kinh te chau au phat trien nhanh. Tang lp quy toc, thng nhan Tay Au ra sc cp boc cua cai, tai nguyen vang bac cua cac nc chau My, chau Phi va chau A. + Giai cap t san con tc oat ruong at cua nong dan bien thanh cac on ien. Trang 71 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 5: Lam viec theo nhom - GV chia HS thanh cac nhom va giao nhiem vu cho cac nhom cu the nh sau: + Nhom 1: Bieu hien cua s nay sinh chu ngha t ban trong thu cong nghiep? + Nhom 2: Bieu hien cua s nay sinh chu ngha t ban trong thu cong nghiep? + Nhom 3: Bieu hien cua s nay sinh chu ngha t ban trong thng nghiep. + Nhom 4: Neu nhng bien oi giai cap trong xa hoi Tay Au? - HS oc SGK thao luan theo nhom va c ai dien trnh bay ket qua; HS khac co the bo sung. - Cuoi cung GV nhan xet bo sung va chot y: + Trong thu cong nghiep, cac cong trng thu cong moc len thay the phng hoi. Quy mo cua cac xng thu cong len ti hn 100 ngi. Nh ap dung ky thuat mi vao quy trnh san xuat ma nang suat lao ong tang, khoi lng san pham tang, gia ha. Chu xng boc lot ngi lao ong lam thue quan he cua ho la quan he cua chu vi th. Quan he san xuat t ban chu ngha c hnh thanh. + nong thon, cac on ien trang trai c hnh thanh, ngi lao ong bien thanh cong nhan nong nghiep theo che o lam cong an lng. Chu ruong at tr thanh t san nong thon hay la quy toc mi. + Trong thng nghiep, quan he t ban cung xam nhap vao vi viec ra i cac cong ty thng mai ln thay the cho cac thng hoi. + Xa hoi Tay Au co s bien oi, cac giai cap mi c hnh thanh giai cap t san va giai cap cong nhan. - Bieu hien nay sinh CNTB: + Trong thu cong nghiep, cac cong trng thu cong len thay the phng hoi, hnh thanh ngi lao ong bien thanh cong nhan nong nghiep. + Trong thng nghiep, cac cong ty thng mai ln thay the cho cac thng hoi. - Xa hoi Tay Au co s bien oi, cac giai cap mi c hnh thanh giai cap t san va giai cap cong nhan. Trang 72 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 6: Ca nhan - GV neu cau hoi: Nguyen nhan dan en phong trao van hoa phuc hng? - HS oc sach giao khoa tra li cau hoi, HS khac co the bo sung. - Cuoi cung, GV nhan xet va chot y: Giai cap t san co the lc ve kinh te, song cha co a v ve xa hoi tng ng. Mat khac giai cap t san a ng len au tranh chong lai KI to vi nhng quan iem loi thi cua xa hoi phong kien. - Tiep o GV trnh bay: giai cap t san, mot mat muon khoi phuc tinh hoa van hoa xan lan cua quoc gia co ai Hy Lap Roma, mat khac cung gop phan xay dng mot nen van hoa mi, e cao gia tr chan chnh cua con ngi, oi quyen t do ca nhan, coi trong khoa hoc ky thuat nen van hoa o la van hoa phuc hng. 3. Van hoa phuc hng - Nguyen nhan: + Giai cap t san co the lc ve kinh te, song cha co a v ve xa hoi tng ng. + Nhng quan iem loi thi cua xa hoi phong kien km ham s phat trien cua giai cap t san. - Phong trao van hoa phuc hng khoi phuc tinh hoa van hoa xan lan Co ai Hi Lap, Ro-ma, xay dng mot nen van hoa mi, e cao gia tr chan chnh cua con ngi, oi quyen t do ca nhan, coi trong khoa hoc ky thuat. - Co nhng tien bo ve khoa hoc ky thuat, s phat trien ve van hoc, hoi hoa. Hoat ong 7: ca nhan GV neu cau hoi: Neu nhng thanh tu cua Van hoa phuc hng? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV bo sung va chot y: Thi ai Van hoa Phuc hng co nhng tien bo vt bac cua khoa hoc ky thuat, van hoc nghe thuat va hoi hoa vi cac nha khoa hoc, nha van, th, hoa s va nhng tac pham tieu bieu: Ra-b-le va la nha van va la nha y hoc; e-cac-t va la nha toan hoc xuat sac va la nha triet hoc; Le-o-na- Vanh xi va la hoa s thien tai va la ky s noi tieng, Sech-Xpia la nha soan kch v ai Tiep o, GV neu cau hoi: Hay cho biet y ngha cua phong trao van hoa phuc hng? HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y. ong thi nhan manh thc chat cua phong trao van hoa phuc hng la cuoc au tranh cua giai cap t san chong - Y ngha: + Len an giao hoi Ki-to, tan cong vao trat t phong kien, e cao t do, xay dng the gii quan tien bo. + ay la cuoc au tranh cua giai cap t san chong lai che o phong kien tren mat tran van hoa t tng. Trang 73 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng lai che o phong kien tren mat tran van hoa t tng. - GV gii thieu cho hoc sinh bc tranh hnh 26 trong SGK Bc hoa La Gio- cong cua Le-o-na- Vanh-xi Hoat ong 8: Lam viec ca nhan - GV neu cau hoi: Nguyen nhan dan en cai cach ton giao? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet bo sung va chot y: Chnh s phan ong, ngan can hoat ong cua Giao Hoi i vi giai cap t san a dan en s bung no cua phong trao cai cach ton giao. - GV trnh bay va phan tch ket hp vi viec ch tren ban o Chau Au ve a iem cac nc dien ra phong trao cai cach ton giao: Phong trao cai cach ton giao dien ra khap cac nc Tay Au. i au la c, Thu S sau o la B, Ha Lan, Anh. Noi tieng nhat la cuoc cai cach cua Lu-Th (1483 1546) c va Can- Vanh (1509-1564) ngi Phap tai Thu S. - GV ket hp vi viec gii thieu tranh anh ve hai nha cai cach ton giao Lu-th va Can-vanh. - GV neu cau hoi: ac iem cua cai cach ton giao? - HS oc SGK tra li cau hoi. HS khac bo sung cho ban. - GV nhan xet va chot y: + Khong muon thu tieu ton giao, dung nhng bien phap on hoa e quay ve giao ly Ki-to nguyen thuy. + oi thu tieu vai tro cua Giao Hoi, Giao hoang, oi bai bo cac thu tuc va nghi le phien toai. GV nhan manh, cai cach c nhan dan ung ho, nhng giao hoi lai phan ng manh me, dan en s phan hoa trong xa hoi Tay Au thanh hai phe: Tan giao va Cu Giao (Ki-to giao). 4. Cai cach ton giao va chien tranh nong dan a) Cai cach ton giao - Nguyen nhan: S phan ong, ngan can hoat ong cua Giao hoi oi vi giai cap t san a en s bung no cua phong trao cai cach ton giao. - Net chnh ve phong trao: dien ra khap cac nc Tay Au, i au la c, Thu S, sau o La B, Ha Lan, Anh. Noi tieng nhat la cuoc cai cach cua Lu-th c va cua Can-vanh tai thu s. - ac iem: + Khong thu tieu ton giao, dung nhng bien phap on hoa e quay ve giao ly Ki- to nguyen thuy. + oi thu tieu vai tro cua Giao Hoi, Giao Hoang, oi bai bo cac thu tuc va nghi le phien toai. - Y ngha: + La cuoc au tranh cong khai au tien tren lnh vc van hoa t tng cua giai cap t san chong lai che o phong kien. + Co vu va m ng cho nen van hoa Chau Au phat trien cao hn. b) Chien tranh nong dan c Nguyen nhan: + Che o phong kien bao thu can tr s vn len cua giai cap t san. + Nong dan b ap bc boc lot nang ne, do tiep thu t tng cai cach ton giao. Trang 74 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Dien bien: + T mua xuan 1524 cuoc au tranh a co tnh chat quyet liet, m au cho cuoc chien tranh nong dan thc s. Lanh tu kiet xuat cua phong trao la To-mat Muy-xe. Hoat ong 9: Lam viec ca nhan - GV Neu cau hoi: Y ngha cua cai cach Ton Giao va Van Hoa Phuc Hng? -HS da vao von hieu biet cua mnh qua noi dung a hoc va SGK tra li. GV nhan xet, bo sung va chot y: + La cuoc au tranh cong khai au tien tren lnh vc van hoa t tng cua giai cap t san chong lai che o phong kien. + Co vu va m ng cho nen van hoa Chau Au phat trien cao hn. + Phong trao nong dan a gianh thang li bc au, a i en oi thu tieu che o phong kien. Hoat ong 10: Lam viec ca nhan - GV neu cau hoi: Tai sao dien ra cuoc chien tranh nong dan c? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV trnh bay va phan tch: sau cai cach ton giao nen kinh te c, thap kem, cham phat trien trong ca nong nghiep, cong nghiep va thng nghiep, che o phong kien bao thu can tr s vn len cua giai cap t san. Nong dan b ap bc boc lot nang ne, do tiep thu t tng cai cach ton giao. - Tiep theo giao vien trnh bay va phan tch: + T mua xuan 1524 cuoc au tranh a co tnh chat quyet liet, m au cho cuoc chien tranh nong dan that s. Lanh tu kiet xuat cua phong trao la To-mat Muy-xe. - GV khai thac anh Tomat Muyxa ket hp vi viec gii thieu ve tieu s va nhng ong gop cua ong. Phong trao nong dan a gianh thang li bc au, a i en oi thu tieu che o phong kien. Trc - Y ngha: + La mot s kien Lch s ln lao, no bieu hien tinh than au tranh quyet liet va kh phach anh hung cua nong dan c au tranh chong lai giao hoi phong kien. + Bao hieu s khung hoang suy vong che o phong kien. Trang 75 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng s phat trien cua phong trao, gii quy toc phong kien va tang l a dung moi thu oan, doc moi lc lng an ap. Phong trao nong dan b that bai. Hoat ong 11: Ca nhan - GV neu cau hoi: Neu y ngha cua chien tranh nong dan c? - HS doc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: La mot s kien Lch s ln lao, no bieu hien tinh than au tranh quyet liet va kh phach anh hung cua nong dan c au tranh chong lai giao hoi phong kien. No cung bao hieu s khung hoang suy vong cua che o phong kien. 4. S ket bai hoc - Kiem tra nhan thc cua HS oi vi bai hoc thong qua cac cau hoi au gi hoc: Nguyen nhan nao dan en cac cuoc phat kien a ly? Cac cuoc phat kien a ly o dien ra nh the nao? He qua cua cac cuoc phat kien a ly ra sao? Nguyen nhan, noi dung phong trao Van hoa Phuc Hng? Nguyen nhan, dien bien cai cach ton giao va chien tranh nong dan? 5. Bai tap - Dan do ve nha O Dan do: Hoc bai cu., Tra li cau hoi trong SGK. O Bai tap: Lap bang thong ke ve phong trao Van hoa Phuc Hng, cai cach ton giao va chien tranh nong dan c theo noi dung: Ten phong trao Nguyen nhan Dien bien chnh Ngi lanh ao Ket qua, y ngha Van hoa Phuc hng Cai cach ton giao Chien tranh nong dan c Trang 76 Giao an lich s lp 10 BAI 12 ON TAP LCH S THE GII THI NGUYEN THUY, LCH S THE GII THI NGUYEN THUY, CO AI VA TRUNG AI CO AI VA TRUNG AI Trang 77 Giao an lich s lp 10 PHAN HAI PHAN HAI LCH S VIET NAM T NGUON GOC EN GIA THE LCH S VIET NAM T NGUON GOC EN GIA THE KY XIX KY XIX CHNG I CHNG I VIET NAM T THI NGUYEN THUY EN THE KY X VIET NAM T THI NGUYEN THUY EN THE KY X Bai 13 Bai 13 VIET NAM THI NGUYEN THUY VIET NAM THI NGUYEN THUY I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Cach ngay nay 30 40 van nam, tren at nc ta a co con ngi song (ngi toi co). Viet Nam la mot trong nhng que hng cua loai ngi. - Trai qua hang chuc van nam, Ngi Toi co a chuyen bien dan thanh Ngi tinh khon (Ngi hien ai). - Nam bat c cac giai oan phat trien cua xa hoi nguyen thuy ve: cong cu lao ong, hoat ong kinh te, to chc xa hoi, i song vat chat va tinh than. 2. T tng - Giao duc long yeu que hng, at nc, t hao ve lch s lau i cua dan toc ta, y thc c v tr cua lao ong, va trach nhiem vi lao ong xay dng que hng at nc. 3. Ky nang - Biet so sanh gia cac giai oan Lch s e rut ra nhng bieu hien cua chuyen bien ve: kinh te, xa hoi Biet quan sat hnh anh cac hien vat bai hoc e rut ra nhan xet. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam the hien nhng a ban lien quan en noi dung bai hoc: Nui o (Thanh Hoa), Tham Khuyen, Tham Hai (Lang Sn), Hang Gon (ong Nai), An Loc (Bnh Phc), Ngm (Thai Nguyen), Sn Vi (Phu Tho), Hoa Bnh, Bac Sn. - Mot so tranh anh ve cuoc song ngi nguyen thuy hay nhng hnh anh ve cong cu cua ngi nui o, Sn Vi, Hoa Bnh III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Tiet trc on tap khong kiem tra trong qua trnh hoc bai mi. Trang 78 Giao an lich s lp 10 2. M bai - khi hoc phan lch s the gii nguyen thuy chung ta a khang nh: Thi ky nguyen thuy la thi ky au tien, keo dai nhat ma dan toc nao, at nc nao cung phai trai qua. at nc Viet Nam cua chung ta cung nh nhieu nc khac a trai qua thi ky nguyen thuy. Bai hoc hom nay ta se tm hieu ve thi ky nguyen thuy tren at nc Viet Nam. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Lam viec ca nhan - GV dan dat: Ngi Trung Quoc, ngi Inonexia... thng t hoa v at nc ho la ni phat tch cua loai ngi, la cai noi sinh ra con ngi. Con Viet Nam cua chung ta cung hoan toan co the t hao v at nc Viet Nam a chng kien nhng bc i chap chng au tien cua loai ngi, tng trai qua thi ky nguyen thuy. - GV at cau hoi: Vay co bang chng g e chng minh Viet Nam a tng trai qua thi ky nguyen thuy khong? - HS theo doi SGK phan 1 e tra li cau hoi. - GV bo sung va ket luan: khao co hoc a chng minh cach 6y 30- 40 van nam tren at nc Viet Nam a co Ngi toi co sinh song. -GV: S dung ban o Viet Nam co the hien a ban c tru cua Ngi toi co Thanh Hoa, ong Nai, Hoa Bnh ch cho HS theo doi hoac goi mot hoc sinh len ch ban o a danh co Ngi toi co sinh song. - GV at cau hoi: Em co nhan xet g ve a ban sinh song cua Ngi toi co Viet Nam? - HS suy ngh quan sat ban o tra li. - GV ket luan: a ban sinh song trai dai tren 3 mien at nc nhieu a phng co Ngi toi co sinh song. O Nhng dau tch ngi toi co Viet Nam - Cac nha khao co hoc a tm thay dau tch Ngi toi co co nien ai cach ay 30- 40 van nam va nhieu cong cu a ghe eo tho s Thanh Hoa, ong Nai, Bnh Phc - Ngi toi co song thanh bay san bat thu rng va hai lm hoa qua. Trang 79 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV at cau hoi: Vay ngi toi co Viet Nam sinh song nh the nao? HS theo doi SGK, nh lai kien thc a hoc phan lch s the gii, tra li. - GV ket luan: Cung giong Ngi toi co cac ni khac tren the gii, Ngi toi co Viet Nam cung song thanh bay san bat thu rng va hai lm hoa qua. -GV tieu ket dan dat sang phan 2: Nh vay chung ta a chng minh c Viet Nam a trai qua giai oan bay ngi Nguyen Thuy (giai oan Ngi toi co). Ngi toi co tien hoa thanh Ngi tinh khon va a Viet Nam bc vao giai oan hnh thanh cong xa th toc nguyen thuy nh the nao, chung ta cung tm hieu phan 2 cua bai. Trang 80 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV phat van: khi Ngi tinh khon xuat hien, cong xa th toc hnh thanh, vay theo em cong xa th toc la g? - HS nh lai kien thc a hoc phan lch s the gii e tra li cau hoi: Cong xa th toc la giai oan ke tiep giai oan bay ngi nguyen thuy. o con ngi song thanh th toc, bo lac khong con song thanh tng bay nh trc ay. - GV giang giai: cung nh nhieu ni khac tren the gii trai qua qua trnh lao ong lau dai, nhng dau vet cua ong vat mat dan. Ngi toi co Viet Nam a tien hoa dan thanh Ngi Tinh khon (Ngi Hien ai). - HS theo doi SGK phan 2 (trang 62) e thay c bang chng dau tch cua Ngi tinh khon Viet Nam. - GV ket luan: cac nha khao co hoc a tm thay nhieu a phng cua nc ta nhng hoa thach rang va nhieu cong cu a ghe eo cua Ngi hien ai cac di tch thuoc van hoa Ngm, Sn Vi. GV giai thch khai niem van hoa Ngm, Sn Vi Goi theo di ch khao co chnh, tieu bieu ma cac nha khao co a khai quat. - GV yeu cau HS theo doi SGK tra li cau hoi: Chu nhan van hoa Ngm, Sn Vi c tru nhng a ban nao? Ho sinh song ra sao? (Song thanh bay san bat thu rng va hai lm hoa qua). - HS theo doi SGK tra li cau hoi. - GV bo sung ket luan: - GV dung ban o Viet Nam ch cho HS theo doi a ban c tru cua Ngi Sn Vi hoac goi mot HS len ch ban o va nhan xet ve a 2. Cong xa th toc hnh thanh - nhieu a phng cua nc ta tm thay nhng hoa thach rang va nhieu cong cu a cua Ngi hien ai cua cac di tch can hoa Ngm, Sn Vi(cach ay 2 van nam). - Chu nhan van hoa Sn Vi song trong mai a, hang ong, ven b song, suoi tren a ban rong t Sn La en Quang Tr. - Ngi Sn Vi a song thanh th toc, s dung cong cu ghe eo, lay san bat, hai lm lam nguon song chnh. Trang 81 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ban c tru cua ngi Sn Vi. - GV: Nhng tien bo trong cuoc song cua Ngi Sn Vi so vi Ngi toi co? - HS so sanh e tra li cau hoi. - GV tieu ket dan dat sang phan 3: giai oan van hoa Sn Vi cach ay hai van nam cong xa th toc nguyen thuy a hnh thanh, chung ta cung tm hieu phan 3 e lay s phat trien cua cong xa th toc nguyen thuy Viet Nam. Trang 82 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Theo nhom. - GV s dung lc o va cung cap kien thc cho HS. Cach ay khoang 12.000 nam en 6000 nam Hoa Bnh, Bac Sn (Lang Sn) va nhieu ni khac nh: Thai Nguyen, Ninh Bnh, Thanh Hoa, Nghe An, Quang Bnh a tm thay dau tch cua van hoa Sn Ky a mi. Goi chung la van hoa Hoa Bnh Bac Sn (goi theo ten di ch khao co tieu bieu). - GV chia HS lam 3 nhom theo doi SGK, so sanh, thao luan nhom va tra li cac cau hoi cua tng nhom . + Nhom 1: S tien bo ve to chc xa hoi cua c dan Hoa Bnh, Bac Sn. + Nhom 2: Tien bo trong cach che tao cong cu? + Nhom 3: Tien bo trong phng thc kiem song? - Cac nhom hoat ong, c ai dien tra li. - GV bo sung, ket luan: - GV tieu ket: Nh vay i song vat chat va tinh than cua c dan Hoa Bnh, Bac Sn c nang cao. 3. S phat trien cua cong xa th toc - Cach ay khoang 12.000 nam en 6000 nam Hoa Bnh, Bac Sn (Lang Sn) va mot so ni khac a tm thay dau tch cua van hoa Sn Ky a mi. Goi chung la van hoa Hoa Bnh, Bac Sn. - i song cua c dan Hoa Bnh, Bac Sn: + Song nh c lau dai, hp thanh th toc, bo lac. + Ngoai san bat, hai lm con biet trong trot: rau, cu, cay an qua. + Bc au biet mai li ru, lam mot so cong cu khac bang xng, tre, go, bat au biet nang o gom. i song vat chat, tinh than c nang cao. Trang 83 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV thong bao kien thc: Cach ngay nay 6000 5000 nam (TCN), ky thuat che tao cong cu co bc phat trien mang tnh ot pha, lch s thng goi la cuoc cach mang a mi. - GV yeu cau ca lp oc SGK e tra li cau hoi: Nhng tien bo trong viec che tao cong cu va trong i song cua c dan? - HS theo doi SGk tra li cau hoi. - GV bo sung, ket luan nhng bieu hien tien bo: Cach nay 6000 5000 nam (TCN), ky thuat che tao cong cu co bc phat trien mi goi la cach mang a mi - Bieu hien tien bo, phat trien: + S dung ky thuat cua khoan a, lam gom bang ban xoay. + Biet trong lua, dung cuoc a. Biet trao oi san pham cua cac th toc, bo lac. i song c dan on nh va c cai thien hn, a ban c tru cang m rong. Hoat ong 5: Nhom 1 - GV trc het GV thong bao kien thc: Cach ay khoang 4000 3000 nam cac bo lac song rai rac tren khap at nc ta a at en trnh o phat trien cao cua ky thuat che tac a, lam gom ac biet biet s dung nguyen lieu ong va biet en thuat luyen kim. Nghe trong lua nc tr thanh pho bien. Tieu bieu co cac bo lac Phung Nguyen, Sa Huynh. ong Nai. - GV s dung ban o xac nh cac a ban tren. - GV chia lp thanh 3 nhom yeu cau cac nhom oc SGK, thao luan tra li cac cau hoi theo nhom: + Nhom 1: a ban c tru, cong cu lao ong, hoat ong kinh te cua c dan Phung Nguyen? + Nhom 2: a ban c tru, cong cu lao ong, hoat ong kinh te cua c dan Sa Huynh? + Nhom 3: a ban c tru, cong cu lao ong, hoat ong kinh te cua c dan ong Nai? - Cac nhom HS thao luan, c mot ai dien viet ra giay nhap y kien tra li cua ca nhom, sau o trnh bay trc lp. - GV sau khi cac nhom trnh bay xong GV treo len bang mot tam 4. S ra i cua thuat luyen kim va nghe nong trong lua nc - Cach ngay nay khoang 4000 - 3000 nam (TCN) cac bo lac tren at nc ta a biet en ong va thuat luyen kim; nghe trong lua nc pho bien. Trang 84 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng bang thong ke kien thc a chuan b san theo mau: - HS theo doi bang thong ke kien thc cua GV so sanh vi phan t tm hieu va nhng phan cac nhom khac trnh bay e bo sung, ieu chnh kien thc cho chuan xac. - GV phat van: co the at mot cau hoi: + C dan Phung Nguyen co iem g mi so vi c dan Hoa Bnh, Bac Sn? + C dan van hoa Sa Huynh, ong Nai co nhng iem g giong c dan Phung Nguyen? + Em co nhan xet g ve thi gian ra i thuat luyen kim cac bo lac? + S ra i cua thuat luyen kim co y ngha g vi cac bo lac tren at nc ta? - HS theo doi bang thong ke kien thc tren bang so sanh, suy ngh tra li cau hoi - GV nhan xet, bo sung, ket luan ve s ra i cua thuat luyen kim va nghe trong lua nc. - S ra i cua thuat luyen kim cach ay 4000 3000 nam a a cac bo lac tren cac vung mien cua nc ta bc vao thi ai s k ong thau, hnh thanh nen cac khu vc khac nhau lam tien e cho s chuyen bien xa hoi sau nay. 4. Cung co - Cac giai oan phat trien cua thi ky nguyen thuy Viet Nam - S ra i cua thuat luyen kim va y ngha cua no. 5. Dan do - Hoc sinh hoc thuoc bai, tra li cac cau hoi va bai tap trong SGK, oc trc bai mi. Trang 85 Giao an lich s lp 10 Bai 14 Bai 14 CAC QUOC GIA CO AI TREN AT NC VIET NAM CAC QUOC GIA CO AI TREN AT NC VIET NAM I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau: 1. Kien thc - Nhng net ai cng ve ba nc Co ai tren at nc Viet Nam (S hnh thanh, c cau to chc Nha nc, i song van hoa, xa hoi). 2. T tng - Boi dng tinh than lao ong sang tao, y thc ve coi nguon dan toc, long yeu que hng at nc va y thc gi gn ban sac van hoa dan toc. 3. Ky nang - Quan sat, so sanh cac hnh anh e rut ra nhan xet. Bc au ren luyen ky nang xem xet cac s kien Lch s trong moi quan he gia khong gian, thi gian va xa hoi. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o Giao Chau va Cham pa the ky XI XV. - Ban o hanh chnh Viet Nam co cac di tch van hoa ong Nai, Oc Eo Nam Bo. - Su tam mot so tranh anh cong cu lao ong, o trang sc, nhac cu, en thap III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi : Thuat luyen kim cua nc ta ra i t khi nao, au va co y ngha g vi s phat trien kinh te, xa hoi? 2. Dan dat bai mi Vao cuoi thi nguyen thuy cac bo lac song tren at nc ta eu bc vao thi ky ong thau, biet en thuat luyen kim va nghe nong nghiep trong lua nc. S ra i cua thuat luyen kim va nghe trong lua nc a tao tien e cho s chuyen bien cua xa hoi nguyen thuy sang thi ai mi thi ai co giai cap Nha nc hnh thanh cac quoc gia Co ai tren at nc Viet Nam. e hieu c s hnh thanh, c cau to chc Nha nc, i song van hoa, xa hoi cua cac quoc gia tren at nc ta, chung ta cung tm hieu bai 14. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 86 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp ca nhan - Trc het GV dan dat: Van Lang la quoc gia co nhat tren at nc Viet Nam. Cac em a c biet en nhieu truyen thuyet ve Nha nc Van Lang nh: Truyen thuyet tram trng, Banh chng, banh day con ve mat Khoa hoc, Nha nc Van Lang c hnh thanh tren c s nao? - GV tiep tuc thuyet trnh: Cung nh cac ni khac nhau tren the gii cac quoc gia co tren at nc Viet Nam c hnh thanh tren c s nen kinh te, xa hoi co s chuyen bien kinh te, xa hoi dien ra manh me thi ky ong Sn (au thien nien ky I TCN). - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c chuyen bien ve kinh te thi ky van hoa ong Sn thien nien ky I TCN. - HS theo doi SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung, ket luan: Giai thch khai niem van hoa ong Sn la goi theo di ch khao co tieu bieu cua ong Sn (Thanh Hoa). - GV s dung mot so tranh anh trong SGK va nhng tranh anh su tam c e chng minh cho HS thay nen nong nghiep trong lua nc, cay da kha phat trien. Co y ngha quan trong nh hnh moi lien he thc te hien nay. - GV phat van: Hoat ong kinh te cua c dan ong Sn co g khac vi c dan Phung Nguyen? - HS so sanh tra li: + S dung cong cu ong pho bien, biet en cong cu sat. + Dung cay kha pho bien. + Co s phan cong lao ong. i song kinh te vat chat tien bo hn, phat trien trnh o cao hn han. - GV tiep tuc yeu cau HS oc SGK e thay s chuyen bien xa hoi ong Sn. O Quoc gia Van Lang Au Lac. - C s hnh thanh Nha nc. - Kinh te: au thien nien ky I TCN c dan van hoa a biet s dung cong cu pho bien va bat au cong cu sat. + Nong nghiep dung cay kha phat trien, ket hp vi san ban, chan nuoi va anh ca. + Co s phan chia lao ong nong nghiep va thu cong nghiep. Trang 87 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV co the minh hoa cho HS thay s phan hoa giau ngheo qua ket qua khai quat mot tang cua cac nha khao co. - GV giai thch ve to chc lang, xom e thay c s bien oi ve xa hoi: a dang, phc tap hn, lien he vi thc te hien nay. - GV at van e: S bien oi, phat trien kinh te, xa hoi o at ra nhng yeu cau oi hoi g? + Yeu cau tr thuy e am bao nen nong nghiep ven song. + Quan ly xa hoi. + Chong cac the lc ngoai xam e ap ng nhng yeu cau nay Nha nc ra i. - GV dan dat: Nh vay ta a thay c ieu kien hnh thanh Nha nc Co ai Viet Nam, tiep theo ta se tm hieu ve tng quoc gia cu the. Hoat ong 2: Ca lp - Ca nhan - GV giang giai ve thi gian hnh thanh a ban, kinh o nc Van Lang. - GV giang giai ve c cau to chc bo may Nha nc Van Lang Au C. Minh hoa bang s o: Bo may Nha nc. - GV phat van : Em co nhan xet g ve to chc bo may Nha nc va n v hanh chnh thi Van Lang Au lac? - HS quan sat s o suy ngh tra li. - GV nhan xet, bo sung ket luan. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c bc phat trien cao hn cua Nha nc Au Lac. - HS theo doi SGK, so sanh, tra li. - GV bo sung, ket luan: Nha nc tuy cung mot thi ky Lch s vi Nha nc Van Lang (thi ky co ai) nhng co bc phat trien cao hn so vi nhng bieu hien: - GV s dung tranh anh trong SGK * Quoc gia Van lang (VII III TCN) - Kinh o: bach Hac (Viet Tr Phu Tho). - To chc Nha nc: + ng au at nc la vua Hung, vua Thuc. + Giup viec co cac Lac Hau, Lac tng. Ca nc chia lam 15 bo do lac tng ng au. + cac lang xa ng au la Bo chnh. To chc bo may Nha nc con n gian, s khai. * Quoc gia Au Lac : (III II TCN) - Kinh o: Co Loa (ong Anh Ha Noi). - Lanh tho m rong hn, to chc bo may Nha nc chat che hn. - Co quan oi manh, vu kh thanh Co Loa kien co, vng chac. Nha nc Au Lac co Trang 88 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng va t lieu ve thanh Co Loa, mui ten ong e minh hoa cho bc phat trien cao hn cua nc Au Lac. bc phat trien cao hn Nha nc Van Lang. Hoat ong 3: Ca nhan - GV yeu cau tat ca HS theo doi SGK e thay c cach lam an, , mac cua ngi Viet Co. - HS theo doi SGK t ghi nh. - GV tiep tuc yeu cau HS theo doi SGK thay c i song tinh than, tam linh cua ngi Viet Co. - HS theo doi SGK t ghi nh. - GV phat van: Em co nhan xet g ve i song vat chat tinh than cua ngi Viet co. - HS suy ngh tra li nhan xet cua mnh. - GV nhan xet, bo sung, ket luan ve i song cua ngi Viet co kha phong phu, a dang, gian d, chat phat, nguyen s, hoa nhap vi thien nhien. * i song vat chat tinh than cua ngi Viet co: + i song vat chat: - An: gao te, gao nep, tht ca, rau. - Mac: N mac ao, vay, nam ong kho. - : Nha san. + i song tinh than: - Sung bai than linh, th cung to tien. - To chc ci xin, ma chay, le hoi. - Co tap quan nhuom rang en, an trau, xam mnh, dung o trang sc. i song vat chat tinh than cua Ngi Viet co kha phong phu, hoa nhap vi t nhien. Hoat ong 4: Ca lp va ca nhan - GV dung lc o Giao Chau va Cham pa the ky VI en X e xac nh a ban Champa: c hnh thanh tren c s van hoa Sa Huynh (Quang Ngai) gom khu vc ong bang ven bien mien Trung bo va Nam Trung Bo. - HS theo doi lc o ghi nh. - GV tiep tuc thuyet minh ket hp ch lc o vung at nay thi Bac thuoc b nha Han xam lc va cai tr. Vao cuoi the ky II nhan luc tnh hnh Trung Quoc roi loan Khu Lien a ho hao nhan dan Tng Lam noi day gianh chnh quyen t chu sau o Khu Lien t lap lam vua, at ten la nc Lam Ap, lanh tho ngay cang m rong pha Bac en Hoanh Sn Quang Bnh, pha Nam Bnh Thuan Phan Rang. The ky VI oi ten thanh Champa. - HS theo doi va ghi chep a ban va s hnh thanh Nha nc O Quoc gia co Champa hnh thanh va phat trien - a ban: Tren c s van hoa Sa Huynh gom khu vc mien Trung va Nam Trung Bo cuoi the ky II Khu Lien thanh lap quoc gia co Lam Ap, en the ky VI oi thanh ChamPa phat Trang 89 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Champa. - GV xac nh tren lc o v tr Kinh o Champa. trien t X XV sau o suy thoai va hoi nhap vi ai Viet. - Kinh o: Luc au Tra Kieu Quang Nam sau o ri en ong dng Quang Nam, cuoi cung chuyen en Tra Ban Bnh nh. Hoat ong 5: Nhom - ca nhan - GV chia lp 3 nhom yeu cau cac nhom theo doi SGK, thao luan tra li cau hoi cua tng nhom. + Nhom 1: Tnh hnh kinh te cua Champa t the ky II X, + Nhom 2: Tnh hnh chnh tr xa hoi. + Nhom 3: Tnh hnh van hoa. - HS theo doi SGK, thao luan theo nhom, c ai dien tra li. - GV nhan xet bo sung cau tra li cua tng nhom, cuoi cung ket luan. - HS theo doi, ghi nh. - GV minh hoa ky thuat xay thap cua ngi Champa bang mot so tranh anh su tam c nh khu di tch My Sn, thap Cham, tng Cham - GV nhan manh van hoa Champa chu anh hng sau sac van hoa An o. - Tnh hnh Champa t the ky ,II en X. + Kinh te: - Hoat ong chu yeu la trong lua nc: - S dung cong cu sat va sc keo trau bo. - Thu cong: Det, lam o trang sc, vu kh, ong gach va xay dng, ky thuat xay thap at trnh o cao. + Chnh tr xa hoi: - Theo che o quan chu chuyen che. - Chia nc lam 4 chau, di chau co huyen, lang. - Xa hoi gom cac tang lp: Quy toc, nong dan t do, no le. + Van hoa: - The ky IV co ch viet t ch Phan (An o). - Theo Balamon giao va Phat giao. - nha san, an trau, hoa tang ngi chet. Hoat ong 6: Ca nhan - GV thuyet trnh ket hp s dung lc o giup HS nam c nhng kien thc c ban ve thi gian ra i pham vi lanh tho thanh phan dan - a ban: Qua trnh thanh lap: + Tren c s van hoa Oc Trang 90 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng c Phu Nam. - HS nghe, ghi nh. Eo (An Giang) thuoc chau tho ong bang song Cu Long hnh thanh quoc gia co phu Nam (The ky I), phat trien thnh vng (III V) en cuoi the ky VI suy yeu b Chan Lap thon tnh. Hoat ong 7: Ca nhan - GV yeu cau HS oc SGK e thay c tnh hnh kinh te, van hoa xa hoi cua Phu Nam. - GV tom tat: - Tnh hnh Phu Nam: + Kinh te: san xuat nong nghiep ket hp vi thu cong, anh ca, buon ban. + Van hoa : nha san, theo Phat giao va Balamon giao, nghe thuat ca, mua nhac phat trien. + Xa hoi gom: Quy toc, bnh dan, no le. 4. S ket bai hoc - Dung lc o cung co qua trnh hnh thanh cac quoc gia co ai tren at nc Viet Nam: a ban, thi gian hnh thanh, thanh phan c dan? - Nhng iem giong va khac nhau trong i song cua c dan Van Lang Au Lac, Lam Ap Cham Pa, Phu Nam. 5. Dan do - Hoc thuoc bai, lam bai tap 4 trang 70. Trang 91 Giao an lich s lp 10 Bai 15 Bai 15 THI BAC THUOC VA CUOC AU TRANH GIANH OC THI BAC THUOC VA CUOC AU TRANH GIANH OC LAP DAN TOC (T the ky I en au the ky X) LAP DAN TOC (T the ky I en au the ky X) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc - Giup HS nam c noi dung c ban chnh sach o ho cua trieu ai phong kien phng Bac nc ta va nhng chuyen bien kinh te, van hoa, xa hoi nc ta trong thi Bac thuoc. 2. T tng - Giao duc tinh than au tranh ben b chong ong hoa gianh oc lap dan toc cua nhan dan ta. 3. Ky nang - Boi dng ky nang lien he gia nguyen nhan va ket qua, chnh tr vi kinh te, van hoa, xa hoi. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o SGK ban KHXH nhan van lp 10. - Tai lieu minh hoa khac. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi O : Tom tat qua trnh hnh thanh quoc gia Van Lang Au Lac. Cua hoi O : i song vat chat tinh than cua ngi Viet co trong xa hoi Van Lang Au Lac. 2. M bai T sau khi nc Au Lac b Trieu a xam chiem 179 TCN cho en the ky X nc ta b cac Trieu ai phong kien phng Bac o ho. Lch s thng goi o la thi ky Bac thuoc. e thay c che o cai tr tan bao, am mu tham oc cua phong kien phng Bac vi dan toc ta va nhng chuyen bien ve kinh te, van hoa xa hoi nc ta thi Bac thuoc, chung ta tm hieu bai 15. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 92 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng I. CHE O CAI TR CUA CAC TRIEU AI PHONG KIEN PHNG BAC VA NHNG CHUYEN BIEN TRONG XA HOI VIET NAM Hoat ong 1: Ca lp ca nhan - GV giang giai: 179 TCN Trieu a xam lc Au Lac, t o nc ta lan lt b cac trieu ai phong kien Trung quoc: nha Trieu, Han, Tuy, ng o ho. at Au Lac cu b chia thanh cac quan huyen. - Nha Trieu chia thanh 2 Quan, sap nhap vao quoc gia Nam Viet. - Nha Han chia lam 3 Quan sap nhap vao Giao Ch cung vi mot so quan cua Trung Quoc. - Nha Tuy, ng chia lam nhieu chau. T sau khi ngha Hai Ba Trng nam 40, chnh quyen o ho c quan lai cai tr en cap huyen (Trc tr). - GV phat van: cac trieu ai phong kien phng Bac chia Au Lac cu thanh quan, huyen nham muc ch g? - HS suy ngh tra li. - GV bo sung, ket luan ve am mu tham oc cua chnh quyen phng Bac. O Che o cai tr a. To chc bo may cai tr: - Cac trieu ai phong kien phng Bac t nha Trieu, Han, tuy, ng eu chia nc ta thanh cac quan, huyen c quan lai cai tr en cap huyen. - Muc ch cua phong kien phng Bac la sap nhap at Au Lac cu vao ban o Trung Quoc. Hoat ong 2: Ca lp - Ca nhan - GV yeu cau HS oc SGK e thay nhng chnh sach boc lot kinh te chnh quyen o ho. - HS theo doi SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. - GV co the minh hoa bang t lieu tham khao ve chnh sach boc lot tan bao, triet e cua chnh quyen o ho trong sach b. Chnh sach boc lot ve kinh te va ong hoa ve van hoa. + Thc hien chnh sach boc lot, cong nap nang ne. + Nam oc quyen muoi va sat. + Quan lai o ho bao ngc tham lam ra sc boc lot dan chung e lam giau. Trang 93 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng hng dan GV. - GV phat van: Em co nhan xet g ve chnh sach boc lot cua chnh quyen o ho? - HS suy ngh, tra li: o la mot chnh sach boc lot triet e tan bao, ac biet nang ne ch co mot chnh quyen ngoai bang. Hoat ong 3: ca lp - Ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c chnh sach ve van hoa cua chnh quyen o ho. - HS theo doi SGK, tra li cau hoi. - GV bo sung, ket luan: - GV co the gi cho HS nh lai nhng kien thc a hoc ve Nho giao. Giao ly cua Nho Giao quy nh ton ti, trat t xa hoi rat khat khe ngat ngheo v vay chnh quyen o ho phng Bac truyen ba Nho giao vao nc ta cung khong nam ngoai muc ch. - GV phat van: Chnh sach o chnh quyen o ho nham muc ch g? GV co the gi y: Chnh quyen o ho bat nhan dan phai thay oi cho giong vi ngi Han, giong en mc khong phan biet c au la ngi Han au la ngi Viet th cang tot. - Han hoa ngi Viet am mu o thng goi la g? - HS suy ngh va tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan: Ve muc ch cua chnh quyen o ho e HS thay c am mu tham oc cua chnh quyen phng Bac. - GV giang giai tiep ve luat phap ha khac va chnh sach an ap cac cuoc au tranh cua - Chnh sach ong hoa ve van hoa. + Truyen ba Nho giao, m lp ch Nho. + Bat nhan dan ta phai theo phong tuc, tap quan ngi Hoa. + a ngi Han vao song chung vi ngi Viet. Nham muc ch thc hien am mu ong hoa dan toc Viet Nam. - Chnh quyen o ho con ap dung luat phap ha khac thang tay an ap cac cuoc au tranh cua nhan dan ta. Trang 94 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng chnh quyen o ho. - GV tieu ket: Chnh sach boc lot vo cung tan bao va tham oc cua chnh quyen o ho keo dai hang nghn nam trong thi Bac thuoc qua la mot th thach vo cung cam go, ac liet vi dan toc ta trong cuoc au tranh gi gn ban sac van hoa dan toc. Nhng chnh sach o a en s chuyen bien xa hoi nh the nao? Chung ta vao muc 2. Trang 95 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 4: Ca lp va ca nhan - GV thuyet trnh ve tnh hnh kinh te cua nc ta thi Bac thuoc c ban nh trong SGK sau o ket luan. - GV phat van: Em co nhan xet g ve tnh hnh kinh te nc ta thi Bac thuoc? GV co the gi y: So vi thi ky Van Lang Au Lac co bien oi khong? Bien oi nhanh hay cham? Nguyen nhan dan en s bien oi? - HS suy ngh, so sanh tra li. - GV bo sung ket luan: Mac du chu s km ham va boc lot nang ne cua chnh quyen o ho nhng nen kinh te Au Lac cu van phat trien tuy cham chap va khong toan dien. Do s giao lu kinh te mot so thanh tu ky thuat cua Trung Quoc a theo bc chan nhng ke o ho vao nc ta nh s dung phan bon trong nong nghiep, dung kien diet sau bo, ren sat, lam giay, lam thuy tinh gop phan lam bien oi nen kinh te cua Au Lac cu. O Nhng chuyen bien xa hoi a. Ve kinh te - Trong nong nghiep: + Cong cu sat c s dung pho bien. + Cong cuoc khai hoang c ay manh. + Thuy li m mang. Nang suat lua tang hn trc. - Thu cong nghiep, thng mai co s chuyen bien ang ke. + Nghe cu phat trien hn: Ren sat, khai thac vang bac lam o trang sc. + Mot so nghe mi xuat hien nh lam giay, lam thuy tinh. + ng giao thong thuy bo gia cac vung quan hnh thanh. Hoat ong 5: Ca lp - ca nhan - GV yeu cau HS oc SGK e thay c trong boi canh chnh quyen o ho ra sc thc hien am mu ong hoa th van hoa dan toc ta phat trien nh the nao? b. Ve van hoa xa hoi: + Ve van hoa - Mot mat ta tiep thu nhng tch cc cua van hoa Trung Trang 96 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - HS theo doi SGK, tra li cau hoi. - GV bo sung va ket luan. - GV co the minh hoa them tiep thu co chon loc cac yeu to ben ngoai o la ket qua tat yeu cua s giao lu van hoa. GV phan tch: mac du chnh quyen o ho thi hanh nhng chnh sach ong hoa bat nhan dan ta phai thay oi phong tuc theo ngi Han. Nhng do to tien a kien tr au tranh qua hang nghn nam nen a bao ve c ban sac van hoa dan toc. Di bau tri cua cac lang, xa Viet Nam phong tuc, tap quan cua dan toc van c gi va phat huy. Hoa thi Han ng nh: ngon ng, van t. - Ben canh o nhan dan ta van gi c phong tuc tap quan: Nhuom rang, an trau, lam banh chng, banh day, ton trong phu n. Nhan dan ta khong b ong hoa. Hoat ong 6: Ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK roi so sanh vi thi ky Van Lang Au Lac e thay c s bien oi ve xa hoi. - Gv phan tch e HS thay c quan he boc lot a to phong kien xam nhap vao at Au Lac cu va se dan en s bien oi sau sac hn ve mat xa hoi. Cac tang lp xa hoi co chuyen bien thanh cac tang lp mi. Mot so nong dan cong xa t do bien thanh nong no. Mot so ngi ngheo kho bien thanh no t. Ve xa hoi co chuyen bien - Quan he xa hoi la quan he gia nhan dan vi chnh quyen o ho (thng xuyen cang thang). - au tranh chong o ho. - mot so ni nong dan t do b nong no hoa, b boc lot theo kieu a to phong kien. 4. S ket bai hoc - Chnh sach o ho cua chnh quyen phng Bac: muc ch, ket qua. - S bien oi ve kinh te van hoa, xa hoi nc ta thi Bac thuoc. 5. Dan do Trang 97 Giao an lich s lp 10 - HS Hoc bai, tra li cau hoi SGK trang 73. Trang 98 Giao an lich s lp 10 Bai 16 Bai 16 THI BAC THUOC VA CUOC AU TRANH GIANH OC THI BAC THUOC VA CUOC AU TRANH GIANH OC LAP DAN TOC (Tiep theo) LAP DAN TOC (Tiep theo) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc - Giup HS thay c tnh lien tuc rong ln, quan chung trong cuoc au tranh gianh oc lap dan toc cua nhan dan ta trong cac the ky I IX. Nguyen nhan la do chnh sach thong tr tan bao cua phong kien phng Bac ,va tnh than au tranh bat khuat, khong cam chu lam no le cua nhan dan ta. - Nam c nhng net chnh ve dien bien, ket qua, y ngha cua mot so cuoc khi ngha tieu bieu: Hai Ba Trng, Ly B, chien thang Bach ang (938). 2. T tng - Giao duc long cam thu quan xam lc va o ho. - Giao duc long biet n cac v anh hung cua dan toc, t hao ve nhng chien thang oanh liet cua dan toc. 3. Ky nang - Ren ky nang he thong hoa kien thc, lap bang thong ke, s dung ban o e trnh bay dien bien. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o khi ngha Hai Ba Trng, lc o chien thang Bach ang. - Bang thong ke ve cac cuoc khi ngha do GV t chuan b. - Tranh anh trong SGK va tai lieu co lien quan. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi : Chnh sach o ho cua chnh quyen phng bac oi vi nhan dan. 2. M bai Trai qua nhieu the ky b phong kien phng bac o ho t 179 TCN en 938 nhan dan ta khong ngng noi day au tranh gianh oc lap. e hieu c tnh lien tuc, rong ln tnh chat quan chung trong cuoc au tranh gianh oc lap cua nhan dan ta trong thi ky bac thuoc, chung ta se tm hieu bai 16. Trang 99 Giao an lich s lp 10 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng II. CUOC AU TRANH GIANH OC LAP (THE KY AU THE KY X) Hoat ong 1: Ca lp - GV s dung bang thong ke cac cuoc au tranh tieu bieu chuan b theo mau. O Khai quat phong trao au tranh t the ky I en au the ky X. Thi gian Ten cuoc khi ngha a ban 40 100, 137, 144 157 178, 190 248 542 687 722 776 791 819 820 905 938 KN Hai Ba Trng KN cua ND Nhat Nam KN cua ND Cu Chan KN cua ND Giao Ch KN Ba Trieu KN Ly B KN Ly T Thien KN Mai Thuc Loan KN Phung Hng KN Dng Thanh KN Khuc Tha Du KN Ngo Quyen Hat Mon Quan Nhat Nam Quan Cu Chan Quan Giao Ch - Sau o GV yeu cau HS a ra nhan xet ve cac cuoc au tranh cua nhan dan ta thi Bac thuoc. - GV co the gi y e HS co nhan xet, tra li ... - GV nhan xet, bo sung, ket luan. - Trong suot 1000 nam Bac thuoc, dan Au Lac lien tiep vung day au tranh gianh oc lap dan toc. - Cac cuoc khi ngha no ra lien tiep, rong ln, nhieu cuoc khi ngha co nhan dan ca 3 Quan tham gia. - Ket qua: Nhieu cuoc khi ngha a thang li lap c chnh quyen t chu (Hai Ba Trng, Ly B, Khuc Tha Du) - Y ngha: the hien tinh than yeu nc chong giac ngoai xam, y ch t chu va tinh than dan toc cua nhan dan Au Lac. Hoat ong 2: Nhom - Ca nhan - GV chia lp lam 4 nhom, yeu cau cac nhom theo doi SGK. Moi nhom theo doi mot cuoc khi ngha theo noi dung. + Thi gian bung no khi ngha. + Chong ke thu nao (Trieu O Mot so cuoc khi ngha tieu bieu Trang 100 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ai o ho nao). + a ban cua cuoc khi ngha. + Dien bien chnh quyen khi ngha. + Ket qua, y ngha. GV phan cong cu the: + Nhom 1: KN Hai Ba Trng. + Nhom 2: KN Ly B + Nhom 3: KN Khuc Tha Du. + Nhom 4: Chien thang Bach ang 938. - HS theo doi SGK: thao luan theo nhom, c ai dien ghi noi dung tom tat cuoc khi ngha vao giay sau o trnh bay trc lp. Tng ca nhan HS nghe va ghi nh. - GV nhan xet phan trnh bay cua hai nhom sau o s dung tng bang thong ke chi tiet ve cac cuoc khi ngha tieu bieu cua nhan dan ta thi Bac thuoc, theo mau sau: Cuo c khi ngh a Th i gian Ke thu a ban Tom tat dien bien Y ngha Hai Ba Trng 3 - 40 Nha on g Han Hat Mon, Me Linh, Co Loa, Luy Lau - Thang 3-40 Hai Ba Trng phat c khi ngha c nhan dan nhiet liet hng ng chiem c Co Loa buoc thai thu To nh tron ve TQ, KN thang li, Trung Trac len lam vua xay dng chnh quyen t chu. - Nam 42 Nha Han ua hai van quan sang xam lc. Hai Ba trung to chc khang chien anh dung nhng do chenh lech ve lc lng, khang chien that bai Hai Ba Trng hy sinh. - M au cho cuoc au tranh chong ap bc o ho cua nhan dan Au Lac. - Khang nh kha nang, vai tro cua phu n trong au tranh chong ngoai xam. Trang 101 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng L B 542 Nha Ln g Long Bien To Lch - Nam 542 Ly B lien ket hao kiet cac chau thuoc mien Bac khi ngha. Lat o che o o ho. - Nam 544 Ly B len ngoi lap nc Van Xuan. - Nam 542 Nha Lng em quan xam lc, Ly B trao binh quyen cho Trieu Quang Phuc to chc khang chien. Nam 550 thang li. Trieu Quang phuc len ngoi vua. - Nam 571 Ly Phat T cp ngoi. - Nam 603, nha Tuy xam lc, nc Van Xuan that bai. - Gianh c oc lap t chu sau 500 nam au tranh ben b. - Khang nh c s trng thanh cua y thc dan toc. Bc phat trien cua phong trao au tranh gianh oc lap cua nhan dan ta thi Bac thuoc. Khuc Tha Du 905 ng Tong Bnh - Nam 905 Khuc Tha Du c nhan dan ung ho anh chiem Tong Bnh, gianh quyen t chu (gianh chc Tiet o s). - Nam 907 Khuc Hao xay dng chnh quyen oc lap t chu. - Lat o o ho cua nha ng, gianh oc lap t chu. - anh dau thang li can ban trong cuoc au tranh gianh oc lap cua nhan dan ta thi Bac thuoc. Ngo Quye n 938 Nam Han Song Bach ang - Nam 938 quan Nam Han xam lc nc ta, Ngo Quyen lanh ao nhan dan giet chet ten phan tac Kieu Cong Tien (cau vien Nam Han) va to chc anh quan nam Han tren song Bach ang, ap tan am mu xam lc cua nha Nam Han. - Bao ve vng chac nen oc lap t chu cua at nc. - M ra mot thi ai mi thi ai oc lap t chu lau dai cho dan toc. Trang 102 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Ket thuc vnh vien 1 nghn nam o ho phong kien cua phng Bac. - HS theo doi bang thong ke ghi nh. - Giao vien: s dung thi gian ke ve cac nhan vat lch s: Hai Ba Trng, Ly B, Khuc Tha Du, Ngo Quyen va cong lao cua ho oi vi dan toc , nhan manh y ngha cua cac cuoc khi ngha, nhat la chien thang Bach ang (Nguyen nhan thang li va y ngha lch s). 4. Cung co - Tnh lien tuc va rong ln cua phong trao au tranh chong Bac thuoc. - ong gop cua Hai Ba Trng, Ly B, Trieu Quang Phuc, Ngo quyen trong cuoc au tranh gianh oc lap thi Bac thuoc. 5. Dan do - HS Hoc bai, tra li cau hoi SGK trang 77 su tam t lieu lch s, tranh anh en th cac v anh hung au tranh chong ach ap bc o ho cua phong kien phng Bac. - T hoan thien ban thong ke kien thc ve cac cuoc khi ngha tieu bieu. CHNG II CHNG II VIET NAM T THE KY X EN THE KY XV VIET NAM T THE KY X EN THE KY XV Bai 17 Bai 17 QUA TRNH HNH THANH VA PHAT TRIEN QUA TRNH HNH THANH VA PHAT TRIEN CUA NHA NC PHONG KIEN CUA NHA NC PHONG KIEN (T the ky X en the ky XV) (T the ky X en the ky XV) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc Giup HS hieu : - Qua trnh xay dng va hoan chnh Nha nc phong kien Viet Nam dien ra trong mot thi gian lau dai tren mot lanh tho thong nhat. - Nha nc phong kien Viet Nam c to chc theo che o quan chu Trung ng lap quyen, co phap luat, quan oi va co chnh sach oi noi oi ngoai ay u t chu va oc lap. Trang 103 Giao an lich s lp 10 - Tren bc ng phat trien, mac du tnh giai cap ngay cang gia tang, Nha nc phong kien Viet Nam van gi c moi quan he gan gui vi nhan dan. 2. T tng - Boi dng y thc oc lap dan toc, bao ve s thong nhat nc nha. - Boi dng niem t hao dan toc. 3. Ky nang Ren luyen ky nang phan tch so sanh. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam. - Tranh anh Van Mieu, Nha nc. - Mot so t lieu ve Nha nc cac trieu Ly, Tran, Le, S. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Tom tat dien bien, qua o neu nguyen nhan thang li, y ngha Lch s cua chien thang Bach ang. 2. M bai - The ky X a m au thi ai phong kien oc lap cua dan toc Viet Nam t the ky X XV tren c s mot lanh tho thong nhat Nha nc quan chu chuyen che phong kien c thanh lap va tng bc phat trien, hoan thien at5 en nh cao. e hieu c qua trnh hnh thanh va phat trien cua Nha nc phong kien Viet Nam, chung ta cung tm hieu bai 17. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng I. BC AU TIEN XAY DNG NHA NC OC LAP THE KY X. Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - Trc het GV nhac lai y ngha cua chien thang Bach ang 938 m ra mot thi ky oc lap t chu lau dai cho dan toc. Song sau hn 1000 nam Bac thuoc nhieu yeu cau lch s c at ra ma trc mat la phai gi vng an ninh va thong nhat at nc. anh lai cac cuoc xam lc cua nc ngoai, bao ve Trang 104 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nen oc lap, t chu cua to quoc, e ap ng yeu cau o, nam 939 Ngo Quyen xng vng. - GV tiep tuc trnh bay: Ngo Quyen xng vng a bo chc Tiet o s, xay dng cung ien, trieu nh, at chieu quan nghi le theo che o quan chu. - GV phat van HS: Viec Ngo Quyen xng vng xay dng mot chnh quyen mi co y ngha g? - GV gi y: nam 905 Khuc Tha Du a lanh ao nhan dan anh bai Tiet o s nha ng va gianh lay chnh quyen. Song thiet che chnh tr van to chc. - GV tiep tuc giang bai: Nha Ngo suy vong, loan 12 s quan dien ra, at nc b chia cat. Nam 968 sau khi dep loan 12 s quan inh Bo Lnh a xng e. - GV: Giang giai them ve quoc hieu ai Co Viet va tnh hnh nc ta cuoi thi inh, noi bo luc uc, vua mi con nho (inh Toan 6 tuoi), li dung tnh hnh o quan Tong em quan xam lc nc ta. Trc nguy c b xam lc, Thai hau dng Th a at quyen li dan toc tren quyen li dong ho, lay ao long con khoac len mnh Le Hoan va chnh thc mi Thap ao tng quan Le Hoan len lam vua. e co ieu kien lanh ao chong Tong. Nha tien Le thanh lap. - GV co the minh hoa bang s o n gian: - GV: Em co nhan xet g ve to chc Nha nc thi inh, tien Le? Gi y: So vi Ngo Quyen. + Thi Ngo chnh quyen trung ng - Nam 939 Ngo Quyen xng vng, thanh lap chnh quyen mi, ong o ong Anh Ha Nam. M au xay dng Nha nc oc lap t chu. - Nam 968 sau khi dep loan 12 s quan, inh Bo Lnh len ngoi, at quoc hieu la ai Co Viet. Chuyen kinh o ve Hoa L, Ninh Bnh. - To chc bo may Nha nc: Thi inh, tien Le chnh quyen trung ng co 3 ban: Ban van; ban vo; Tang ban. + Ve hanh chnh chia nc thanh 10 ao. + To chc quan oi theo che o ngu binh nong. Trang 105 Vua Ban van Ban vo Tang Ban Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cha quan ly c cac a phng loan 12 s quan. + Thi inh, tien Le: Di vua co 3 ban chnh quyen trung ng kiem soat c 10 ao a phng. - HS suy ngh va tra li. - GV: nhan xet, ket luan: Thi inh, Le Nha nc quan chu chuyen che: Vua ng au nam moi quyen hanh. Tuy nhien mc o chuyen che moi trieu ai, moi nc khac nhau. - HS: Nghe va ghi. - GV tiep tuc PV: Nhn vao cach to chc bo may Nha nc nc ta the ky X, em co nhan xet g? - HS suy ngh tra li. - GV ket luan. - Trong the k X Nha nc oc lap t chu theo thiet che quan chu chuyen che a c xay dng. Con s khai, song a la Nha nc oc lap t chu cua nhan dan ta. II. PHAT TRIEN VA HOAN CHNH NHA NC PHONG KIEN AU THE KY XI XV Trang 106 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV thuyet trnh ve s sup o cua nha Le va s thanh lap cua nha Ly, va nhng y ngha trong ai cua cac vua thi Ly. HS nghe ghi nh. - GV co the am thoai vi HS ve: Ly Cong Uan, trch oc Chieu di o va viec oi Quoc Hieu ai Viet S ton tai cua kinh o Thang Long, s ln manh trng ton cua nc ai Viet chng to nhng viec lam cua nhng ong vua au thi Ly thc s co y ngha trong ai ve mat lch s. a m ra mot thi ky phat trien mi cua dan toc thi ky phat trien va hoan chnh cua Nha nc phong kien Viet Nam. - Trc het GV khai quat e HS thay c s thay oi cac trieu ai, T Ly sang Tran, t Tran sang Ho e HS thay c th t cac trieu ai phong kien Viet Nam. - HS nghe va ghi nh. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c cach thc to chc bo may chnh quyen trung ng thi Ly Tran Ho c to chc nh the nao? - HS theo doi SGK tra li cau hoi. - GV nghe HS tra li, bo sung ket luan ket hp vi s o n gian len bang. - HS theo doi, ve s o vao v. - GV giang tiep. + Vua: Co quyen ngay cang cao. + Giup vua tr nc co te tng va cac ai than. + Sanh, vien, ai la cac c quan Trung ng (Lien he vi cac c quan Trung ng ngay nay). Cac c quan trung ng bao gom: Sanh Mon ha sanh, thng th sanh Vien Han Lam vien, Quoc s vien. ai Ng s ai. O To chc bo may Nha nc - Nam 1010 Ly Cong Uan di kinh o t Hoa L ve Thang Long (thu o Ha Noi ngay nay). - Nam 1054 Ly Thanh Tong at quoc hieu la ai Viet. M ra mot thi ky phat trien mi cua dan toc. * Bo may Nha nc Ly Tran Ho Trang 107 Vua Te tng ai than Sanh Vien ai Mon ha san h Th ng th san h Han lam vien Quo c s vien Ng s ai Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng HS tiep tuc trnh bay to chc chnh quyen a phng. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. Chnh quyen a phng: + Chia thanh Lo, Tran do Hoang than, quoc thch cai quan. + Di la: phu, huyen, chau do quan lai cua trieu nh trong coi. + Thi Tran ng au cac xa la xa quan (Nha nc quan ly thi cap xa). - GV: Em co nhan xet g ve to chc bo may to chc1 thi Ly Tran Ho? Gi y: So vi thi inh Tien Le ca chnh quyen Trung ng va a phng rut ra nhan xet. - HS suy ngh, so sanh, tra li. - GV bo sung, ket luan. Giai thch iem: The che chung la quan chu chuyen che song chuyen che con co mc o v di vua con co te tng va cac quan ai than. ng au cac lo (tnh) ch co mot vai chc quan, cap phu huyen chau cung ch co mot chc quan to bo may chnh quyen gon nhe, khong cong kenh. Bo may Nha nc quan chu chuyen che c cai tien hoan chnh hn. Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - GV: Thong bao kien thc mi. - HS nghe va ghi chep. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c nhng chnh sach cai cach cua Le Thanh Tong ca Trung ng, lan a phng. - HS theo doi SGK phat bieu: - GV bo sung ket luan, ket hp vi s o n gian tren bang. GV giai thch them: cac chc quan trung gian gia vua va cac c quan hanh chnh (nh chc te tng) b bai bo. Nha vua lam viec trc tiep vi cac c quan Trung ng Le Thanh Tong thanh lap 6 bo, moi bo phu * Bo may nha nc thi Le s - Nam 1428 sau khi chien thang nha minh Le Li len ngoi hoang e e lap nha Le (Le s). - Nhng nam 60 cua the ky XV, Le Thanh Tong tien hanh mot cuoc cai cach hanh chnh ln. Trang 108 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng trach hoat ong cua Nha nc: Bo lc, Le, Ho, Cong, Binh, Hnh . Vua co the trc tiep bai mien hoac bo nhiem cac chc quyen quyet nh moi viec hoac bo nhiem cac chc quyen quyet nh moi viec khong can qua cac chc quan trung gian. Chng to vua nam moi quyen hanh, chuyen che mc o cao hn thi ky Ly Tran. - HS nghe va ghi nh. - HS tiep tuc trnh bay ve cai cach a phng cua Le Thanh Tong. - GV bo sung ket luan. - HS nghe, ghi. - GV bo sung them: khac vi trieu Ly tran cac chc vu cao cap trong trieu nh va cai quan cac a phng eu do vng hau quy toc dong hoc tran nam gi. Con thi Le quan lai eu phai trai qua thi c, o at mi c bo nhiem. Cac quy toc muon lam quan cung phai nh vay. - PV: Em co nhan xet g ve cuoc cai cach cua Le Thanh Tong va bo may Nha nc thi Le s? - HS suy ngh va tra li. - GV ket luan: ay la mot cuoc cai cach hanh chnh ln toan dien dc tien hanh t trung ng en a phng. Cai cach e tang cng quyen lc cua chnh quyen cua trung ng nhat la tang cng quyen lc cua nha vua. Quyen lc tap trung trong tay vua. Chng to bo may Nha nc quan chu chuyen che nha Le at en mc o cao, hoan thien. - Chnh quyen trung ng: - Chnh quyen a phng: + Ca nc chia thanh 13 ao, tha tuyen moi ao co 3 ti (o ti, tha ti, hien ti). + Di ao la: Phu, huyen, Chau, Xa. Di thi Le bo may Nha nc quan chu chuyen che mc o cao, hoan chnh. Hoat ong 4: Ca nhan - GV giup HS nam c s ra i cua cac bo luat thi phong kien. - HS nghe, ghi chep. - GV yeu cau HS oc phan ch nho trong SGK tra li cau hoi trong SGK trang 80. - HS oc sach giao khoa suy ngh va tra li. - GV ket luan ve muc ch, tac O Luat phap va quan oi * Luat Phap: - 1042 Vua Ly Thanh Tong ban hanh Hnh th (bo luat au tien). - Thi Tran: Hnh luat. - Thi Le bien soan mot bo luat ay u goi la Cuoi chieu hnh luat. Luat phap nham bao ve Trang 109 Vua 6 bo Ng s ai Han lam vien Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng dung cua cach ieu luat. - HS nghe va ghi. quyen hanh cua giai cap thong tr, an ninh at nc va mot so quyen li chan chnh cua nhan dan. * Quan oi: c to chc quy cu, gom: + Cam binh (Bao ve kinh thanh) va quan chnh quy bao ve at nc. + Ngoai binh: tuyen theo che o ngu binh nong. Hoat ong 5: Ca lp - GV yeu cau ca lp oc SGK e thay c chnh sach oi noi, oi ngoai c ban cua cac trieu ai phong kien. - HS theo doi SGK phat bieu nhng chnh sach oi noi, oi ngoai cua Nha nc. - GV nhan xet, bo sung, ket luan GV cu the hoa mot so chnh sach oi noi cua Nha nc: Cham lo e ieu, khuyen khch san xuat nong nghiep, ga con gai cho cac tu trng mien nui. O Hoat ong oi noi va oi ngoai * oi noi: - Quan tam en i song nhan dan. - Chu y oan ket en cac dan toc t ngi. * oi ngoai:vi nc ln phng Bac: + Quan he hoa hieu. + ong thi san sang chien au bao ve To quoc. - Vi Cham pa, lao, Chan Lap co luc than thiet, co luc xay ra chien tranh. 4. Cung co - Cac giai oan hnh thanh, phat trien va hoan thien cua bo may Nha nc quan chu chuyen che phong kien Viet Nam. - S hoan chnh cua Nha nc phong kien Viet Nam thi Le s. 5. Dan do - HS hoc bai va tra li cac cau hoi trong SGK. Trang 110 Giao an lich s lp 10 Bai 18 Bai 18 CONG CUOC XAY DNG VA PHAT TRIEN KINH TE CONG CUOC XAY DNG VA PHAT TRIEN KINH TE TRONG CAC THE KY X - XV TRONG CAC THE KY X - XV I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc Giup HS hieu c: - Trai qua 5 the ky oc lap, mac du oi luc con co nhieu bien ong kho khan, nhan dan ta van xay dng cho mnh nen kinh te a dang va hoan thien. - Nen kinh te Viet Nam thi phong kien chu yeu la nong nghiep, tuy co nhieu mau thuan trong van e ruong at, nhng nhng yeu to can thiet phat trien nong nghiep van c phat trien nh: Thuy li, m rong ruong at tang cac loai cay trong phuc vu i song ngay cang cao. - Thu cong nghiep ngay cang phat trien, a dang, phong phu chat lng c nang cao khong ch phuc vu trong nc ma con gop phan trao oi vi nc ngoai. Thng nghiep phat trien. - Trong hoan canh cua che o phong kien, ruong at ngay cang tap trung vao tay giai cap a chu. 2. T tng - T hao ve nhng thanh tu kinh te dan toc a at c. - Thay c s han che trong nen kinh te phong kien nay trong giai oan phat trien cua no, t o lien he vi thc te hien nay. 3. Ky nang - Ren ky nang phan tch, nhan xet. - Ren ky nang lien he thc te. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh lc o co lien quan. - Nhng cau ca dao ve kinh te, mot so nhan xet cua ngi nc ngoai III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau C: Neu cac giai oan hnh thanh, phat trien, hoan thien cua Nha nc phong kien Viet Nam. Cau C: Ve s o nha nc thi Ly Tran Ho, nhan xet. Cau C: Ve s o Nha nc thi le s, nhan xet. Trang 111 Giao an lich s lp 10 2. M bai Vi niem t hao chan chnh va y thc vn len, t the ky X cho en the ky XV nhan dan ta a nhiet tnh lao ong xay dng va phat trien mot so nen kinh te t chu toan dien. e hieu c cong cuoc xay dng va phat trien kinh te cua nhan dan ai Viet trong the ky X XV chung ta cung tm hieu bai 18. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp - GV phat van: Boi canh lch s ai Viet t the ky th X XV, boi canh o co tac ong nh the nao en s phat trien kinh te? - HS theo doi oan au tien cua muc I trong SGK, da vao kien thc a hoc cua bai trc o e tra li. GV nhan xet, bo sung, ket luan. O M rong, phat trien nong nghiep * Boi canh lch s the ky X XV: - The ky X XV la thi ky ton tai cua cac trieu ai Ngo, inh, Tien Le, Ly, Tran, Ho, Le S. - ay la giai oan au cua the ky phong kien oc lap, ong thi cung la thi ky at nc thong nhat. Boi canh nay rat thuan li tao ieu kien e phat trien kinh te. Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV yeu cau HS oc SGK tra li cau hoi: Nhng bieu hien cua s m rong va phat trien nong nghiep t the ky X XV. - GV gi y: thi ky au phong kien oc lap dan toc s m rong va phat trien nong nghiep c bieu hien qua cac lnh vc: + M rong dien tch ruong at. + M mang he thong e ieu. + Phat trien sc keo va gia tang cac loai cay cong nghiep, cac lnh vc o c bieu hien nh the nao? - HS theo doi SGK, thc hien nhng yeu cau cua GV, phat trien y kien. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. - GV co the giai thch them ve phep quan iem chia ruong cong - Dien tch at ngay cang m rong nh: + Nhan dan tch cc khai hoang vung chau tho song ln va ven bien. + Cac vua Tran khuyen khch Trang 112 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cac lang xa di thi Le, mot chnh sach ruong at ien hnh oi vi ruong at cong thi ky phong kien tac dung cua phep quan ien. - GV : Minh hoa bang oan trch trong chieu cua Ly Nhan Tong (trang 83) va s phong phu cua cac giong cay nong nghiep ngoai lua nc. - Phat van: Em co nhan xet g ve s phat trien nong nghiep X XV? Do au nong nghiep phat trien? Tac dung cua s phat trien o? Vai tro cua Nha nc? - HS suy ngh va tra li. - GV ket luan. - GV minh hoa bang nhng cau th. cac vng hau quy toc khai hoang lap ien trang. + Vua Le cap ruong at cho quy toc, quan lai at phep quan ien. - Thuy li c Nha nc quan tam m mang. + Nha Ly a cho xay ap nhng con e au tien. + 1248 Nha Tran cho ap he thong e quai vac doc cac song ln t au nguon en ca bien. at c quan: Ha e s trong nom e ieu: - Cac nha nc Ly Tran Le eu quan tam bao ve sc keo, phat trien cua giong cay nong nghiep. + Nha nc cung nhan dan gop sc phat trien nong nghiep. + Chnh sach cua Nha nc a thuc ay nong nghiep phat trien i song nhan dan am no hanh phuc, trat t xa hoi on nh, oc lap c cung co. Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - GV giup HS thay c nguyen nhan thuc ay thu cong nghiep phat trien trong thi ky t X XV chu yeu xuat phat t nhng nhu cau trong nc gia tang. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c s phat trien cua thu cong nghiep trong nhan dan. + Bieu hien s phat trien. + Yeu to anh hng en s phat trien thu cong nghiep ng thi. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV nhan xet bo sung, ket luan ve s phat trien thu cong nghiep O Phat trien thu cong nghiep * Thu cong nghiep trong nhan dan: - Cac nghe thu cong co truyen nh: uc ong, ren sat, lam gom, det ngay Trang 113 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng trong nhan dan. - GV co the su tam mot so tranh anh chng, tng, o gom, hnh rong e minh hoa cho HS thay c s phat trien va chat lng. - GV khang nh s ra i cua cac nganh nghe thu cong co y ngha rat ln oi vi s phat trien cac thu cong nghiep the hien on nh nghe nghiep va nang cao trnh o ky thuat. - PV: Theo em nhan to nao anh hng en s phat trien cua cac nganh nghe thu cong ng thi? - HS tra li tiep: - GV nhan xet bo sung, ket luan ve nhng nhan to thuc ay s phat trien cua thu cong nghiep la. cang phat trien chat lng san pham ngay cang c nang cao. - Cac nganh nghe thu cong ra i nh: Tho Ha, bat Trang. + Do truyen thong nghe nghiep von co, trong boi canh at nc oc lap thong nhat co ieu kien phat trien manh. + Do nhu cau xay dng cung ien, en chua, nen nghe san xuat gach, cham khac a eu phat trien. Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV yeu cau HS tiep tuc theo doi SGK e thay c s phat trien thu cong nghiep Nha nc. - HS theo doi SGK, phat trien y kien. - GV: Bo sung ket luan ve s phat trien cua thu cong nghiep Nha nc. * Thu cong nghiep Nha nc: - Nha nc thanh lap cac quan xng (Cuc bach tac) tap trung th gioi trong nc san xuat: Tien, vu kh, ao mu cho vua quan, thuyen chien. - San xuat c mot so san pham ky thuat cao nh: ai bac, thuyen chien co lau. - GV: Em anh gia nh the nao ve s phat trien cua thu cong nghiep nc ta ng thi? - HS: Da vao kien thc va hoc e tra li. - GV: nhan xet, bo sung, ket luan. - GV: co the minh hoa e HS thay ky thuat mot so nganh at trnh o cao nh det, gom khien ngi Trung Quoc phai kham phuc. (Trch oc - Nhan xet: cac nganh nghe thu cong phong phu. Ben canh cac nghe co truyen a phat trien nhng nghe mi yeu cau ky thuat cao: uc sung, ong thuyen. - Muc ch Phuc vu nhu cau trong nc la chnh. + Chat lng san pham tot. Trang 114 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ch nho SGK trang 84). Hoat ong 6: Ca lp, ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c s phat trien noi thng va ngoai thng ng thi. - Hoc theo doi SGK va phat bieu. - GV bo sung, ket luan ve s phat trien m rong noi, ngoai thng. + GV minh hoa bang li SGK e minh hoa, ket hp mot so tranh anh su tam ve s san xuat cua ben cang ng thi. O M rong thng nghiep * Noi thng: - Cac ch lang, ch huyen, ch chua moc len khap ni, la ni nhan dan trao oi san pham nong nghiep va thu cong nghiep. - Kinh o Thang Long tr thanh o th ln (36 pho phng) Trung tam buon ban va lam nghe thu cong. * Ngoai thng: - Thi Ly Tran ngoai thng kha phat trien, Nha nc xay dng nhieu ben cang buon ban vi nc ngoai. - Vung bien gii Viet Tr cung hnh thanh cac ac iem buon ban. - Thi Le: Ngoai thng bi thu hep. Hoat ong 7: ca nhan - Phat van: Em anh gia nh the nao ve thng nghiep nc ta ng thi? + Nguyen nhan dan en s phat trien? + Phat trien nh the nao? - HS da vao phan a hoc e tra li. - GV bo sung, ket luan. - Nguyen nhan s phat trien: + Nong nghiep thu cong phat trien thuc ay thng nghiep phat trien. + Do thong nhat tien te, o lng. - Thng nghiep m rong song chu yeu phat trien noi thng, con ngoai thng mi ch buon ban vi Trung Quoc va cac nc ong Nam A. Hoat ong 8: Ca lp - GV trnh bay e HS thay c nhng yeu to thuc ay s phan hoa xa hoi (phan hoa giai cap) va he qua cua xa hoi phat trien kinh te trong hoan canh cua che o phong kien thuc ay s phan hoa O Tnh hnh phan hoa xa hoi va cuoc au tranh cua nong dan S phat trien kinh te trong hoan canh che o phong kien thuc ay s phan hoa Trang 115 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng xa hoi. + Ruong at ngay cang tap trung vao tay a chu, quy toc, quan lai. + Giai cap thong tr ngay cang an chi, sa s khong con cham lo en san xuat va i song nhan dan. + Thien tai, mat mua oi kem lam i song nhan dan cc kho. xa hoi. + Ruong at ngay cang tap trung vao tay a chu, quy toc, quan lai. + Giai cap thong tr ngay cang an chi, sa s khong con cham lo en san xuat va i song nhan dan. + Thien tai, mat mua oi kem lam i song nhan dan cc kho. Nhng cuoc khi ngha nong dan bung no: + T 1344 en cuoi the ky XIV nhieu cuoc khi ngha no ra lam chnh quyen nha Tran ri vao khung hoang. 4. Cung co S phat trien nong nghiep va thu cong nghiep the ky XI XV. 5. Dan do Hoc bai, lam bai tap, oc trc bai 19, tm hieu cac vi anh hung dan toc: Tran Quoc Tuan, Ly Thng Kiet, Le Li, Nguyen Trai Trang 116 Giao an lich s lp 10 Bai 19 Bai 19 NHNG CUOC CHIEN AU CHONG NGOAI XAM NHNG CUOC CHIEN AU CHONG NGOAI XAM CAC THE KY X - XV CAC THE KY X - XV I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc - Gan 6 the ky au thi ky oc lap, nhan dan Viet Nam phai lien tiep to chc nhng cuoc khang chien chong ngoai xam, bao ve To quoc. - Vi tinh than dung cam, truyen thong yeu nc ngay cang sau am, nhan dan ta a chu ong sang tao, vt qua moi thach thc kho khan anh lai cac cuoc xam lc. - Trong s nghiep chong ngoai xam v ai o, khong ch noi len nhng tran quyet chien ay sang tao ma con xuat hien mot loat cac nha ch huy quan s tai nang. 2. T tng - Giao duc long yeu nc, y thc bao ve nen oc lap va thong nhat cua To quoc. - Boi dng y thc oan ket, giup lan nhau gia cac dan toc. - Boi dng niem t hao dan toc va long biet n vi cac the he to tien, cac anh hung dan toc a chien au quen mnh v To quoc. 3. Ky nang Ren luyen ky nang s dung ban o trong hoc tap, tch cc boi dng ky nang phan tch, tong hp. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Lch s Viet Nam co ghi cac a danh lien quan. - Mot so tranh anh ve chien tran hay ve cac anh hung dan toc. Mot so oan trch, th van III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau C: Nguyen nhan tao nen s phat trien nong nghiep the ky XI XV? Cau C: S phat trien cua thu cong nghiep thi Ly Tran Le? 2. M bai Trong nhng the ky au oc lap, xay dng at nc, nhan dan ta van phai tiep tuc tien hanh cac cuoc khang chien chong giac ngoai xam va a lam nen biet bao chien thang huy hoang gi vng nen oc lap dan toc. Chung ta Trang 117 Giao an lich s lp 10 cung nhau tm hieu bai 19 e on lai nhng chien thang huy hoang ay. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Trc het GV gi lai cho HS nh ve trieu ai nha Tong Trung Quoc thanh lap va sup o thi gian nao. - HS nh lai kien thc a hoc phan Trung Quoc phong kien e tra li: + Thanh lap: nam 960. + Sup o: nam 1271 (cuoi the ky XIII). - GV dan dat: trong thi gian ton tai 3 the ky, nha Tong a 2 lan em quan xam lc nc ta, nhan dan ai Viet a 2 lan khang chien chong Tong. I. CAC CUOC KHANG CHIEN CHONG QUAN XAM LC TONG Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c nguyen nhan quan Tong xam lc nc ta, trieu nh a to chc khang chien nh the nao va gianh thang li ra sao? - HS theo doi SGK, phat bieu. - GV bo sung va ket luan. - GV cap them t lieu: Nam 979 inh Tien Hoang va con trng b am sat, trieu nh nha inh luc uc gap nhieu kho khan, Vua mi inh Toan con nho mi 6 tuoi. Ton me la Dng Th lam Hoang Thai Hau. + Trc nguy c b xam lc Thai hau Dng Th a at quyen li cua at nc len tren quyen li cua dong ho, ton thap ao tng quan Le Hoan len lam vua e lanh ao khang chien. + S mu lc cua Le Hoan trong qua trnh ch huy khang chien, v thua e nh giac luc tra hang va bat ng anh up. - Phat van: Em nhan xet g ve O Khang chien chong Tong thi Tien Le - Nam 980 nhan luc trieu nh nha inh gap kho khan, vua Tong c quan sang xam lc nc ta. - Trc tnh hnh o Thai hau ho Dng va trieu nh nha inh a ton Le Hoan lam vua e lanh ao khang chien. - HS: nghe, t ghi nh. - Thang li ln nhanh chong, thang ngay vung ong Bac Trang 118 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng thang li cua cuoc khang chien chong Tong va cho biet nguyen nhan cac cuoc thang li. - HS suy ngh tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan: + ay la thang li rat nhanh, rat ln e bep y ch xam lc cua quan tong. Hang tram nam sau nhan dan ta c song trong canh yen bnh. Nam 1075 nha Tong mi dam ngh en xam lc ai Viet. + Nguyen nhan thang li la do: Trieu nh nha inh va Thai Hau ho Dng san sang v li ch dan toc ma hy sinh li ch dong hoc e tao thuan li cho cuoc khang chien chong Tong. Do y ch quyet chien bao ve oc lap cua quan dan ai Viet. Do co s ch huy mu lc cua Le Hoan. - HS nghe, t ghi nh. khien vua Tong khong dam ngh en viec xam lc ai Viet, cung co vng chac nen oc lap. Hoat ong 2: Ca lp, ca nhan - GV tiep tuc yeu cau HS theo doi e thay c: + Am mu xam lc nc ta cua quan Tong. + Nha Ly to chc khang chien the nao qua 2 giai oan: Giai oan C: Chu ong em quan anh Tong. Giai oan C : Chu ong lui ve phong thu giac. - HS theo doi SGK theo yeu cau cua GV, phat bieu ve am mu xam lc cua Nha tong. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. + S khung hoang cua nha Tong: pha Bac phai oi pho vi nc Lieu (bo toc Khiet an), nc Ha (dan toc ang Ha), trong nc nong dan noi day. Trong hoan canh o vua Tong va Te tng Vng An Thach chu trng anh ai Viet hy vong dung chien cong ngoai bien gii e lan ap tnh hnh trong nc, doa nat Lieu va Ha. + Cac hoat ong chuan b cua quan Tong: To chc khu vc bien O Khang chien chong tong thi Ly (1075 1077) - Thap ky 70 cua the k XI nha Tong am mu xam lc ai Viet, ong thi tch cc chuan b cho cuoc xam lc. Trang 119 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng gii Viet Trung thanh mot he thong can c xam lc li hai. Trong o Ung Chau (Nam Ninh, Quang Tay) va ca bien Kham Khau va Kham Lien Quang ong la nhng v tr xuat quan cua ai Viet c bo tr rat chu ao, nhat la ung Chau c xay dng thanh can c hau can ln nhat chuan b cho viec xam lc (co thanh kien co vi 5000 quan). Am mu va hanh ong chuan b xam lc cua nha Tong a e lo ra va nha Ly oi pho nh the nao? - HS tra li: Nha Ly khang chien the nao qua 2 giai oan. GV nhan xet, bo sung: - Ket hp vi dung lc o trnh bay cac giai oan cua cuoc khang chien. - GV co the am thoai vi HS ve Thai Hau Y Lan va Thai Uy Ly Thng Kiet e HS biet them ve cac nhan vat lch s. - GV giup HS nhan thc ung ve hanh ong em quan anh sang Tong cua Ly Thng Kiet, khong phai la hanh ong xam lc ma la hanh ong t ve. - GV co the tng thuat tran chien ben b song Nh Nguyet: oc lai bai th Than cua Ly Thng Kiet. Y ngha cua bai th, tac dung cua viec oc vao ban em trong en th Trng Hong, Trng Hat (Hai v tng cua Trieu Quang Phuc). - HS nghe, t ghi nh: - Phat van: Khang chien chong Tong thi Ly c coi la cuoc khang chien rat ac biet trong lch s:Em cho biet nhng net ac biet ay la g? - HS da vao dien bien cuoc khang chien suy ngh va tra li. - Trc am mu xam lc cua quan Tong, nha Ly a to chc khang chien. + Giai oan 1: Ly Thng Kiet to chc thc hien chien lc :tien phat che nhan em quan anh trc chan the manh cua giac. - Nam 1075 Quan trieu nh cung cac dan toc mien nui anh sang at Tong, Chau Kham, Chau Lien, Ung Chau, sau o rut ve phong thu. + Giai oan 2: Chu ong lui ve phong thu i giac. - Nam 1077 ba mi van quan Tong keo sang b anh bai ben b Bac cua song Nh Nguyet ta chu ong giang hoa va ket thuc chien tranh. Trang 120 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV ket luan: + Co giai oan dien ra ngoai lanh tho (khang chien ngoai lanh tho). + HS nghe va ghi nh. II. KHANG CHIEN CHONG MONG NGUYEN THI TRAN (The ky XIII) Trang 121 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - Trc het GV tom tat ve s phat trien cua e quoc Mong nguyen, t viec quan Mong Co xam lc Nam Tong va lam chu Trung Quoc rong ln, lap nen nha Nguyen la mot the lc hung bao chinh chien khap A, Au. The ky XIII, 3 lan em quan xam lc ai Viet. - Sau o GV yeu cau HS theo doi SGK thay c quyet tam khang chien cua quan dan nha Tran va nhng thang li tieu bieu cua cuoc khang chien. - HS theo doi SGK theo yeu cau cua GV, phat bieu. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. GV: Co the am thoai vi HS ve nhan cach ao c, nghe thuat quan s cua Tran Quoc Tuan c nhan dan phong la c Thanh Tran, lap en th nhieu ni ve quyet tam cua vua toi nha Tran. GV dung lc o ch nhng ni dien ra nhng tran anh tieu bieu co y ngha quyet nh en thang li cua cuoc khang chien lan 1, lan 2, lan 3. - GV phat van: Nguyen nhan nao a en thang li trong 3 lan khang chien chong Mong Nguyen? - HS suy ngh va tra li: - GV nhan xet, bo sung, ket luan + Nha Tran co vua hien, tng tai, trieu nh quyet tam oan ket noi bo va oan ket nhan dan chong xam lc . + Nha Tran von c long dan bi nhng chnh sach kinh te cua mnh nhan dan oan ket xung quanh trieu nh vang menh khang chien. - Nam 1258 1288 quan Mong Nguyen 3 lan xam lc nc ta. Giac rat manh va hung bao. - Cac vua Tran cung nha quan s Tran Quoc Tuan a lanh ao nhan dan ca nc quyet tam anh giac gi nc. - Nhng thang li tieu bieu: ong Bo au, Ham T, Chng Dng, Van Kiep, Bach ang. + Lan 1: ong Bo au (ben song Hong t doc Hang Than en doc Hoc Mai Ba nh - Ha Noi) + Lan 2: ay lui quan xam lc nam 1285. Tieu bieu nhat la tran bach ang nam 1288 e bep y ch xam lc cua quan Mong Nguyen bao ve vng chac oc lap dan toc. + Nha Tran co vua hien, tng tai, trieu nh quyet tam oan ket noi bo va oan ket nhan dan chong xam lc. + Nha Tran von c long dan bi nhng chnh sach kinh te cua mnh nhan dan oan ket xung quanh trieu nh van menh khang chien. Trang 122 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng III. PHONG TRAO AU TRANH CHONG QUAN XAM LC MINH VA KHI NGHA LAM SN Hoat ong 4: Ca lp, Ca nhan - Trc het GV cho HS thay cuoi the ky XIV nha Tran suy vong. Nam 1400 nha Ho thanh lap. Cuoc cai cach nha Ho cha at ket qua th quan Minh sang xam lc nc ta. Nha Ho to chc khang chien nhng that bai. Nam 1407 nc ta ri vao ach thong tr cua nha Minh. - Sau o GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c chnh sach tan bao cua Nha Minh va he qua tat yeu cua no. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV ket luan: Chnh sach bao ngc cua Nha Minh tat yeu lam bung no cac cuoc au tranh cua nhan dan ta tieu bieu la cuoc khi ngha Lam Sn cua Le Li. - GV am thoai vi HS ve Le Li, Nguyen Trai. - GV dung lc o trnh bay ve nhng thang li tieu bieu cua cuoc khi ngha Lam Sn. - HS theo doi va ghi chep. - GV: rut ra vai ac iem cua khi ngha Lam Sn. - HS suy ngh va tra li. - GV bo sung, ket luan. - Nam 1407 Cuoc khang chien chong quan Minh cua nha Ho that bai, nc ta ri vao ach thong tr cua nha Minh. - Nam 1418: Khi ngha Lam Sn bung no Le Li Nguyen Trai lanh ao. - Thang li tieu bieu: + Cuoc khi ngha bat au t Lam Sn (Thanh Hoa) c s hng ng cua nhan dan vung giai phong cang m rong t Thanh Hoa vao Nam. + Chien thang Tot ong, ay quan Minh vao the b ong. + Chien thang Chi Lang xng Giang ap tan 10 van quan cu vien khien giac cung quan thao chay ve nc. - ac iem: + T mot cuoc chien tranh a phng phat trien thanh cuoc au tranh giai phong dan toc. + Suot t au en cuoi cuoc khi ngha t tng nhan ngha c e cao. + Co ai ban doanh, can c a. Trang 123 Giao an lich s lp 10 4. Cung co ac iem cua cuoc khang chien chong Tong va khi ngha Lam Sn. Nguyen nhan thang li cua cuoc khang chien chong Mong Nguyen. Hng dan HS lap nien bieu cho cuoc khang chien XI XV. 5. Dan do Lap nien bieu cua cuoc khang chien XI XV theo mau: Cuoc khang chien Thi gian Quan xam lc Ngi ch huy Tran quyet chien chien lc Trang 124 Giao an lich s lp 10 Bai 20 Bai 20 XAY DNG VA PHAT TRIEN VAN HOA DAN TOC XAY DNG VA PHAT TRIEN VAN HOA DAN TOC TRONG CAC THE KY X - XV TRONG CAC THE KY X - XV I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC 1. Kien thc Giup HS hieu c: - Trong nhng the ky oc lap, mac du trai qua nhieu bien ong, nhan dan ta van no lc xay dng cho mnh mot nen van hoa dan toc, tien len. - Trai qua cac trieu ai inh Le Ly Ho Le s cac the ky X XV, cong cuoc xay dng van hoa c tien hanh eu an nhat quan. ay cung la giai oan hnh thanh cua nen van hoa ai Viet (con goi la van hoa Thang Long). - Nen van hoa Thang Long phan anh am a t tng yeu nc, t hao va oc lap dan toc. 2. T tng - Boi dng niem t hao ve nen van hoa a dang cua dan toc. - Boi dng y thc bao ve cac di san van hoa tot ep cua dan toc. - Giao duc y thc, phat huy nang lc sang tao trong van hoa. 3. Ky nang - Quan sat, phat hien. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Mot so tranh anh nghe thuat kien truc, ieu khac the ky X XV. - Mot so bai th, phu cua cac nha van hoc ln. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - Nguyen nhan thang li cua cuoc khang chien chong Mong Nguyen? 2. M bai T sau ngay gianh oc lap, trai qua gan 6 the ky lao ong va chien au nhan dan Viet Nam a xay dng cho mnh mot nen van hoa a dang, phong phu, am a ban sac dan toc. e thay c nhng thanh tu van hoa, nhan dan ta xay dng c t the ky X XV, chung ta cung tm hieu bai 20. Trang 125 Giao an lich s lp 10 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng I T TNG TON GIAO Hoat ong 1: Ca lp, ca nhan - Trc het GV truyen at e HS nam c: Bc sang thi ky oc lap trong boi canh co chu quyen oc lap cac ton giao c du nhap vao nc ta t thi Bac thuoc co ieu kien phat trien. - GV co the am thoai vi HS ve Nho giao e HS nh lai kien thc, hieu biet ve nho giao. + PV: Nho giao co nguon goc t dau? Do ai sang lap? Giao ly c ban cua Nho giao la g? + HS trnh bay nhng hieu biet cua mnh ve Nho Giao. + GV ket luan: Nho giao luc au cung cha phai la mot ton giao ma la mot hoc thuyet cua Khong T ( Trung Quoc). Sau nay mot ai bieu cua nho hoc la ong Trung Th a dung thuyet am dng dung than hoc e ly giai bien ho cho nhng quan iem cua Khong T bien Nho hoc thanh mot ton giao (Nho giao). + T tng quan iem cua Nho giao: e cao nhng nguyen tac trong quan he xa hoi theo ao ly Tam cng, ngu thng trong o Tam cng co 3 cap quan he Vua Toi, Cha Con, Chong V. Ngu thng la: Nhan, ngha, le tr, tn (5 c tnh cua ngi quan t). + Nho giao du nhap vao nc ta t thi Bac thuoc bc sang the ky phong kien oc lap co ieu kien phat trien. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c s phat trien cua Nho giao nc ta qua cac thi ai Ly, Tran Le S. - HS theo doi SGK va phat bieu. - GV ket luan. - GV co the phat van: tai sao Nho - thi ky oc lap nho giao, phat giao, ao giao co ieu kien phat trien manh. + Nho giao: - Thi Ly, Tran : Nho giao a dan tr thanh he t tng chnh thong cua giai cap thong tr, chi phoi noi dung giao duc, thi c song khong pho bien trong nhan dan. Trang 126 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng giao va ch Han sm tr thanh he t tng chnh thong cua giai cap thong tr nhng lai khong pho bien trong nhan dan? - HS suy ngh va tra li. - GV ly giai: Nhng quan iem, t tng cua Nho Giao a quy nh mot trat t, ky cng, ao c phong kien rat quy cu, khat khe, v vay giai cap thong tr a triet e li dung Nho giao e lam cong cu thong tr, bao ve che o phong kien. Con vi nhan dan ch tiep thu kha canh ao c cua Nho giao. Nha Le s Nho giao tr thanh oc ton v luc nay Nha nc quan chu chuyen che at mc o cao, hoan chnh. - GV am thoai vi HS ve ao Phat: ngi sang lap nguon goc giao ly. - GV yeu cau vi HS theo doi SGK e thay c s phat trien cua Phat Giao qua cac thi ky Ly Tran Le s. - HS theo doi SGK va phat bieu. - GV bo sung va ket luan. - GV anh gia vai tro cua Phat giao trong the ky X XV Phat giao gi v tr ac biet quan trong trong i song tinh than phong kien, Nha nc phong kien thi Ly coi ao Phat la Quoc ao - GV co the gii thieu s phat trien cua Phat giao hien nay, ke ve mot so ngoi chua co. - Thi Ly Tran c pho bien rong rai, chua chien c xay dng khap ni , s sai ong. - Thi Le s Phat giao b han che, thu hep, i vao trong nhan dan. II. GIAO DUC, VAN HOC, NGHE THUAT Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV truyen at e HS nam c ca 10 the ky bac thuoc cua nhan dan ta khong c hoc hanh, giao duc khong ai quan tam, khi o Trung Quoc giao duc a c coi trong t thi Xuan Thu (thi Khong T Khong T c coi la ong to cua nghe day hoc cua Trung Quoc). - Bc vao the ky oc lap, Nha nc phong kien a quan tam en O Van hoc Trang 127 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng giao duc. - Giao vien: Viec lam noi tren cua Ly Thanh Tong co y ngha g? - HS tra li: - GV bo sung, ket luan: The hien s quan tam cua Nha nc phong kien en giao duc ton vinh nghe day hoc. - GV yeu cau HS theo doi e thay c s phat trien cua giao duc the ky XI XV. - HS theo doi SGK, phat bieu. GV nhan xet, bo sung, ket luan ve nhng bieu hien cua s phat trien giao duc. - GV co the giai thch cho HS cac ky thi hng, hoi, nh. - PV: Viec dng bia tien s co tac dung g? - HS quan sat hnh 35 bia tien s van Mieu (Ha Noi) suy ngh tra li. - GV nhan xet, ket luan: Viec lam nay co tac dung khuyen khch hoc tap e cao nhng ngi tai gioi can cho at nc. - PV: Qua s phat trien cua giao duc the ky XI XV em thay giao duc thi ky nay co tac dung g? - HS suy ngh, tra li: - GV nhan xet, ket luan: - GV co the ly giai them noi dung giao duc chu yeu thien ve thien van hoc, triet hoc, than hoc, ao c , chnh tr (SGK la T Th Ngu Kinh). Hau nh khong co noi dung khoa hoc, ky thuat v vay khong tao ieu kien cho kinh te phat trien. - T o giao duc c ton vinh, quan tam phat trien. Tac dung cua giao duc ao tao ngi lam quan, ngi tai cho at nc, nang coa dan tr, song khong tao ieu kien cho phat trien kinh te. Trang 128 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c s phat trien cua van hoa qua cac the ky. Ly giai tai sao van hoc the ky XI XV phat trien. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV nhan xet, bo sung, ket luan ve s phat trien cua van hoc. - GV co the minh hoa them ve v tr phat trien cua van hoc ve cac tai nang van hoc qua li mot so oan trong Hch Tng s, Cao Bnh Ngo khang nh sc song bat diet cua nhng ang van th bat hu. - GV: ac iem cua van hoc the ky XI XV. - HS: Da tren nhng kien thc van hoc a c hoc ket hp vi nhng kien thc Lch s e tra li. - GV ket luan. O Phat trien van hoc - Phat trien manh t thi nha tran, nhat la van hoc ch Han. Tac pham tieu bieu: Hch tng s. - T the ky XV van hoc ch Han va ch Nom eu phat trien . - ac iem: + The hien tinh than dan toc, long yeu nc, t hao dan toc. + Ca ngi nhng chien cong oai hung, canh ep cua que hng at nc. Hoat ong 4: Nhom - ca nhan - GV: giang giai ve lnh vc nghe thuat gom: kien truc, ieu khac, san khau, am nhac - GV chia HS lam 3 nhom, yeu cau moi nhom theo doi SGK tm hieu ve mot so lnh vc cu the. + Nhom 1: Kien truc. + Nhom 2: ieu khac. + Nhom 3: San khau, ca nhac - Cau hoi danh cho moi nhom. + Nhom 1: Ke ten nhng kien truc tieu bieu the ky X XV, phan biet au la kien truc anh hng cua ao Phat, au la kien truc anh hng cua Nho giao? Noi len hieu biet ve nhng cong trnh kien truc o. + Nhom 2: Phan loai nhng cong trnh ieu khac Phat giao, nho giao. Net oc ao trong nghe thuat ieu khac. + Nhom 3: S phat trien cua nghe thuat san khau, ca mua nhac. O S phat trien cua nghe thuat + Kien truc phat trien chu Trang 129 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ac iem. - HS cac nhom theo doi SGK thao luan, c ai dien nhom tra li. - GV: trong qua trnh cac nhom lam viec GV co the cho HS xem mot so tranh anh su tam c: Chan cot a Hoang thanh Thang Long (hnh hoa sen n) an tn thi Tran, hnh rong cuon trong la e, Binh gom Bat Trang e cung cap them cho HS kien thc. HS: cac nhom tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan: GV cung cap cho HS hieu biet ve nhng cong trnh kien truc Phat giao tieu bieu ma cac em cha trnh bay c nh: Thap Bao Thien (Ha Noi), chuong Quy ien (Ha Noi). Tng Quynh Lam ong Trieu (Quang Ninh), Vac pho Minh (Nam nh), Thap Cham + GV co the minh hoa net oc ao trong kien truc ieu khac bang bc anh: Chan cot a Hoang Thanh Thang Long (Hnh hoa sen n). Hnh rong cuon trong la e, chua Mot Cot, thap Pho Minh nhieu tang va ch ra nhng net oc ao. - PV: Em co nhan xet g ve i song van hoa cua nhan dan thi Ly Tran Ho? - HS suy ngh tra li. - GV bo sung ket luan. yeu giai oan Ly Tran Ho the ky X XV theo hng Phat giao gom chua, thap, en. + Ben canh o co nhng cong trnh kien truc anh hng Nho giao: Cung ien, thanh quach, thanh Thang Long. + ieu khac: Gom nhng cong trnh cham khac, trang tr anh hng cua Phat giao va Nho giao van mang nhng oc ao rieng. + Nghe thuat san khau ca mua, nhac mang am tnh dan gian truyen thong. - Nhan xet: + Van hoa ai Viet the ky X XV phat trien phong phu a dang. + Chu anh hng cua yeu to ngoai xong van mang am tnh dan toc va dan gian. Hoat ong 5: Ca nhan - GV: yeu cau HS oc SGK lap bang thong ke cac thanh tu khoa hoc ky thuat X XV theo mau. - HS theo doi SGK, t hoan thien bang thong ke. O Khoa hoc ky thuat 4. Cung co - V tr cua Phat giao cac the ky X XV. - ac iem th ban the ky XI XV. - Net oc ao, tnh dan toc va dan gian trong lnh vc nghe thuat the ky X XV. 5. Dan do Trang 130 Giao an lich s lp 10 HS Hoc bai, tra li cac cau hoi va lam bai tap SGK (96) oc trc bai mi. Trang 131 Giao an lich s lp 10 CHNG III CHNG III VIET NAM T THE KY XVI EN THE KY XVIII VIET NAM T THE KY XVI EN THE KY XVIII Bai 21 Bai 21 NHNG BIEN OI CUA NHA NC NHNG BIEN OI CUA NHA NC (T the ky X en the ky XV) (T the ky X en the ky XV) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc Giup HS hieu : - S sup o cua trieu nh nha Le a dan en s phat trien cua cac the lc phong kien. - Nha Mac ra i va ton tai hn na the ky a gop phan on nh xa hoi trong mot thi gian. - Chien tranh phong kien dien ra trong boi canh xa hoi Viet Namtk XVI XVIII a dan en s chia cat at nc. - Tuy moi mien (ang Trong, ang Ngoai) co chnh quyen rieng nhng cha hnh thanh hai nc. 2. T tng - Boi dng y thc xay dng va bao ve at nc thong nhat. - Boi dng tinh than dan toc. 3. Ky nang - Ren ky nang phan tch, tong hp van e. - Kha nang nhan xet ve tnh giai cap trong xa hoi. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam phan ro ranh gii hai mien. - Mot so tranh ve trieu Le Trnh. - Mot so tai lieu ve Nha nc 2 mien. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau C : V tr cua Phat giao trong cac the ky X XVI? Bieu hien nao chng to s phat trien cua Phat giao giai oan nay? Cau C : Bang nhng kien thc a hoc, em hay chng minh nha Le s la mot trieu ai thnh tr trong Lch s phong kien Viet Nam? (danh cho HS kha gioi). 2. M bai Trang 132 Giao an lich s lp 10 thanh tu kinh te, van hoa cua nhan dan ai Viet. T au the ky XVI, cuoc khung hoang xa hoi a lam sup o nha Le s, ke t o Nha nc phong kien ai Viet co nhng bien oi ln. e hieu c nhng bien oi cua Nha nc phong kien trong cac the ky XVI XVIII, chung ta cung tm hieu bai 21. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - Trc het GV nhac lai: Trieu ai nha Le s c anh gia la mot trieu ai thnh tr trong Lch s phong kien Viet Nam: + Bo may Nha nc hoan chnh. + Giao duc th c at en giai oan cc thnh cua giao duc thi c phong kien. Pha Huy Chu nhan xet: Giao duc cac thi thnh nhat la thi Hong c. + Kinh te c khoi phuc va phat trien, kinh o Thang Long thc s la o th sam uat song t au the ky XVI nha Le s lam vao khung hoang, suy sup. - Sau o GV yeu cau Hs theo doi tra li cau hoi: Tai sao the ky XVI nha Le s suy yeu? Bieu hien cua s suy yeu o? - HS theo doi SGK tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan ve bieu hien suy yeu nha Le s. Nguyen nhan lam cho nha Le suy sup la do: Vua, quan ch lo an chi xa x khong quan tam en trieu chnh va nhan dan. a chu ra sc chiem oat ruong at, boc lot nong dan. GV ke ve nhan vat Mac Dang9 Dung (1483 1541): que lang Co Trai, Nghi dng, Hai Phong. Von xuat than t nghe chai li, co sc khoe, anh vat gioi, thi au o lc s c tuyen vao oi Tuc ve. Nh co sc khoe, cng trc lap c nhieu cong ln trong viec dep yen xung ot gia cac ai than nen nhanh chong c thang quan, tien chc. Ong tng lam en mc I. S sup o cua nha Le, nha Mac thanh lap * S sup o cua nha Le. Nha Mac thanh lap. - au the k XVI nha Le s lam vao khung hoang suy yeu. - Bieu hien: + Cac the lc phong kien noi day tranh chap quyen lc Manh nhat la the lc Mac ang Dung. + Phong trao au tranh cua nhan dan bung no nhieu ni. - Nam 1527 Mac ang Dung Trang 133 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Thai pho, Tiet che 13 ao quan thuy bo, co the lc ln trong trieu nh (thao tung trieu nh). - GV trnh bay tiep: trong boi canh nha Le suy yeu, bat lc, Mac ang Dung a phe truat vua Le va thanh lap trieu Mac. GV: giup HS hieu ay la s thay the tat yeu va hp quy luat e HS co nhng anh gia ung an ve trieu Mac va Mac ang Dung. phe truat vua Le lap Trieu Mac. - GV yeu cau HS theo doi SGK tra li cau hoi: Sau khi nha Mac len cam quyen a thi hanh chnh sach g? - HS theo doi SGK tra li. - GV bo sung, ket luan. - GV giang giai them thi Le: Phep quan ien cua nha Le a lam che o s hu t nhan ve ruong at tang. Ruong at cong lang xa t. en thi nha Mac a co gang giai quyet van e ruong at cho nong dan giup thuc ay nong nghiep. - GV ket luan ve tac dung cua nhng chnh sach cua nha Mac. - GV phat van: Trong thi gian cam quyen nha Mac gap kho khan g? - HS theo doi SGK tra li. - GV bo sung, ket luan: Ve nhng kho khan cua nha Mac va ly giai tai sao nha Mac b co lap. GV co the bo sung: Thay ai Viet ang trong tnh trang nao ong, nha Minh sai quan ap sat bien gii, e doa tien vao nc ta. Mac ang Dung lung tung: nam 1540 xin cat vung ong Bac trc ay von thuoc Cham Kham (Quang ong) nop cho nha Minh. Dang so sach vung nay cho quan Minh. Viec lam nay b nhan dan len an, mat long tin vao nha Mac. Vay nen nha Mac Chnh sach nha Mac: - Nha Mac xay dng chnh quyen theo mo hnh cu cua nha Le. - To chc thi c eu an. - Xay dng quan oi manh. - Giai quyet van e ruong at cho nong dan. Nhng chnh sach cua Nha Mac bc au a on nh lai at nc. - Do s chong oi cua cu than nha Le va do chnh sach cat at, than phuc nha Minh nhan dan phan oi. - Nha Mac b co lap. Trang 134 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng b co lap. Cac cu than nha Le noi len chong oi, at nc ri vao tnh trang chien tranh chia cat. Trang 135 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: - GV giang giai: Nha Mac ra i trong boi canh chien tranh phong kien bung no. Tuy bc au co gop phan on nh lai xa hoi nhng lai tr thanh nguyen c gay nen chien tranh: Chien tranh Nam Bac trieu. - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c nguyen nhan cua cuoc chien tranh Nam Bac Trieu, ket qua. - HS theo doi SGK tra li. - GV nhan xet bo sung, ket luan. + GV giai thch them: Bo phan cu than nha Le gan bo vi s nghiep giai phong at nc cua cha ong, khong chap nhan nen thong tr cua ho Mac, khong phuc ho Mac cho Mac ang Dung khong xuat than t dong doi quy toc, v vay a noi len Thanh Hoa que hng cua nha Le e chong lai nha Mac Chien tranh Nam Bac trieu. + GV giai thch them nha Mac khong c nhan dan ung ho, v vay b lat o, phai chay len Cao Bang. at nc thong nhat. Khong lau sau Nam trieu, quyen hanh nam trong tay ho Trnh (Trnh Kiem) a hnh thanh mot the lc cat c man Nam the lc ho Nguyen. Mot cuoc chien tranh phong kien mi lai bung no: Chien tranh Trnh Nguyen. - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c nguyen nhan dan en chien tranh Trnh Nguyen va hau qua cua no. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV bo sung, ket luan ve nguyen nhan dan en chien tranh Trnh - Nguyen. + Trong lc lng phu Le: ng au la Nguyen Kim. Nhng t khi Nguyen Kim chet, con re la Trnh Kiem (c phong Thai s nam binh quyen) a tiep tuc s nghiep Phu II. at nc b chia cat * Chien tranh Nam Bac trieu. - Cu than nha Le, ng au la Nguyen Kim a quy tu lc lng chong Mac phu Le diet Mac Thanh lap chnh quyen Thanh Hoa goi la Nam trieu, oi au vi nha Mac Thang Long Bac Trieu. - 1545 1592 chien tranh Nam Bac trieu bung no nha mac b lat o, at nc thong nhat. * Chien tranh Trnh Nguyen: Trang 136 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Le diet Mac. e thao tung quyen lc vao tay ho Trnh, Trnh Kiem tm cach loai tr phe canh ho Nguyen (ho Nguyen Kim), giet Nguyen Uong (con ca Nguyen Kim), trc tnh the o, ngi con th cua Nguyen Kim la Nguyen Hoang a nh ch gai xin anh re (Trnh Kiem) cho vao tran thu at Thuan Hoa. T o c nghiep ho Nguyen man Nam dan c xay dng, tr thanh the lc cat c ang Trong, tach khoi s le thuoc ho Trnh ang Ngoai. - GV chot y: Nh vay 2 man Nam Bac cua ai Viet co 2 the lc phong kien cat c. GV s dung ban o e ch cho HS quan sat. + Thanh Hoa, Nam trieu van ton tai nhng quyen lc nam trong tay ho Trnh. + man Nam: Ho Nguyen cat c xay dng chnh quyen rieng. + 1627 ho Trnh em quan anh ho Nguyen, chien tranh Trnh Nguyen bung no. + Ket qua: 1672 hai ben giang hoa lay song Gianh lam gii tuyen at nc b chia cat. Hoat ong 4: - GV truyen at s kien Nam trieu chuyen ve Thang Long, trieu Le c tai thiet hoan chnh vi danh ngha t tr toan bo at nc. Song da vao cong lao anh o nha Mac, chua Trnh ngay cang lan quyen vua Le. - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c to chc chnh quyen Trung ng va a phng cua Nha nc Le Trnh ang Ngoai. - HS theo doi SGK, tra li. - GV bo sung, ket luan ve to chc chnh quyen Le Trnh ang Ngoai. - GV co the minh hoa bang s o n gian. Qua o co the thay quyen lc cua chua Trnh khong kem g mot ong Vua thc s. - GV giai thch tai sao chua Trnh khong lat o vua Le: Chua Trnh a ngh en viec lat o vua Le, em y nh o hoi Trang Nguyen Nguyen Bnh Khiem (mot ngi gioi so thuat). Nguyen Bnh Khiem tra li chua Trnh: Thoc cu van tot c mang gieo. T o, chua Trnh hieu nha Le van con co anh hng trong nhan dan va tang lp III. Nha nc phong kien ang ngoai. - Cuoi XVI Nam trieu chuyen ve Thang Long. - Chnh quyen trung ng gom: - Chnh quyen a phng: Chia thanh cac tran, phu, huyen, chau, xa nh cu. - Che o tuyen dung quan lai nh thi Le. - Luat phap: Tiep tuc dung Trang 137 Trieu nh Le (bu nhn) Phu chua Trnh (nam quyen) Quan van Quan vo 6 phie n Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng s phu, v vay thoi y nh lat o vua Le. - GV ket luan: ve chnh quyen a phng, luat phap, quan oi, oi ngoai, che o thi c. + HS nghe, ghi chep. - GV: Em co nhan xet g ve bo may Nha nc thi Le Trnh? - HS da vao phan va hoc e tra li - GV ket luan: ve c ban bo may Nha nc c to chc nh thi Le s. Nhng ch khac la trieu nh nha Le khong con nam thc quyen, ma quyen lc nam trong tay chua Trnh. HS nghe, ghi nh. quoc trieu hnh luat (co bo sung). - Quan oi gom: + Quan thng trc (Tam phu), tuyen chu yeu Thanh Hoa. + Ngoai binh: Tuyen t 4 tran quanh kinh thanh. + oi ngoai: hoa hieu vi nha Thanh Trung Quoc. Hoat ong 5: - GV: Giang giai ve qua trnh m rong lanh tho ang Trong cua cac chua Nguyen va nguyen nhan tai sao cac chua Nguyen chu trong m rong lanh tho (e co 1 vung at rong oi pho vi ang Ngoai). - HS nghe, ghi chep. - GV tiep tuc giang giai ket hp vi ve s o chnh quyen ang Trong - GV: Em co nhan xet g ve chnh quyen ang Trong, iem khac biet vi Nha nc Le Trnh ang Ngoai? - HS so sanh, suy ngh, tra li. - GV bo sung, ket luan: ang Trong ch co chnh quyen a phng IV. Chnh quyen ang Trong. - The ky XVII lanh tho ang trong c m rong t Nam Quang Bnh en Nam Bo ngay nay. - a phng: Chia lam 12 dinh, ni ong phu chua (Phu Xuan) la dinh chnh, do chua Nguyen trc tiep cai quan. - Di dinh la: phu, huyen, thuoc, ap. Trang 138 Chua 12 dinh Phu Huye n Thuo c Ap Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng do chua Nguyen cai quan. Chnh quyen trung ng cha xay dng. ieu o ly giai tai sao ang Ngoai c goi la Nha nc phong kien ang Ngoai, con ang Trong c goi la Chnh quyen ang Trong. Nc ai Viet b chia cat lam 2 ang ch khong phai b tach lam 2 nc (lien he vi giai oan 1954 1975). - HS nghe, ghi nh. - GV tiep tuc giang tiep ve quan oi, cach tuyen chon quan lai va s kien 1744 Nguyen Phuc Khoat xng vng xay dng trieu nh Trung ng va he qua cua viec lam nay (nc ai Viet ng trc nguy c b chia lam 2 nc). - Quan oi la quan thng trc, tuyen theo ngha vu, trang b vu kh ay u. - Tuyen chon quan lai bang nhieu cach: Theo dong doi, e c, hoc hanh. - 1744 chua Nguyen Phuc Khoat xng vng, thanh lap chnh quyen trung ng, song en cuoi XVIII van cha hoan chnh. 4. Cung co - Nguyen nhan cua chien tranh Nam Bac trieu, Trnh Nguyen. - So sanh chnh quyen ang Trong, ang Ngoai. 5. Dan do HS ve s o n gian bo may chnh quyen ang Trong, ang Ngoai roi so sanh. Hoc bai, oc trc bai 22. Trang 139 Giao an lich s lp 10 Bai 22 Bai 22 TNH HNH KINH TE CAC THE KY XVI XVIII TNH HNH KINH TE CAC THE KY XVI XVIII I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - at nc co nhieu bien ong, song tnh hnh kinh te co nhieu bieu hien phat trien. - Lanh tho ang trong m rong, tao nen mot va thoc ln, gop phan quan trong on nh tnh hnh xa hoi. - Kinh te hang hoa do nhieu nguyen nhan chu yeu la nguyen nhan khach quan phat trien manh me, tao ieu kien cho s hnh thanh va phon vinh cua mot so o th. - T na sau the ky XVIII kinh te ca 2 ang eu suy thoai. Song s phat trien cua kinh te hang hoa cac the ky trc a anh hng quan trong en xa hoi. 2. T tng - Giao duc y thc ve tnh 2 mat cua kinh te th trng, t o biet nh hng ve cac tac ong tch cc. - Boi dng nhng nhan thc ve han che cua t tng phong kien. 3. Ky nang - Ren ky nang phan tch, lien he thc te. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh, ban o Viet Nam co ghi a danh va v tr cac o th. - Mot so nhan xet cua thng nhan nc ngoai ve kinh te Viet Nam hay ve cac o th Viet Nam. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - Ve s o Nha nc ang Trong va ang Ngoai, so sanh. 2. M bai T the ky XVI at nc co nhieu bien ong ln song do nhieu nguyen nhan khac nhau nen ve kinh te ai Viet van tiep tuc phat trien vi nhng bieu hien co y ngha xa hoi quan trong. e thay c cac the ky XVI XVIII kinh te ai Viet phat trien nh the nao? Nguyen nhan dan en s phat trien o, chung ta cung hoc bai 22. 3. To chc day hoc bai mi Trang 140 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - GV: trc het GV giup HS nam c tnh hnh nong nghiep t cuoi XVI en na au XVIII: Do ruong at cang tap trung trong tay a chu, quan lai. Nha nc khong quan tam en san xuat nh trc, cac the lc phong kien noi len tranh gianh quyen lc, noi chien phong kien lien mien a lam cho nong nghiep kem phat trien, mat mua oi kem thng xuyen. - GV trnh bay tiep: T na sau the ky XVII khi tnh hnh chnh tr on nh, nong nghiep 2 ang phat trien. - GV yeu cau HS oc SGK e thay c s phat trien cua nong nghiep 2 ang song song nhat la ang trong. - HS theo doi SGK. - GV chot y ve bieu hien cua s phat trien nong nghiep. GV nhan manh s phat trien nong nghiep ang Trong. Do lanh tho ngay cang m rong vao Nam, dan c t, ieu kien san xuat thuan li nen nong nghiep ang trong a vt qua yeu cau t cap, t tuc tr thanh mot va thoc ln phuc vu th trng ang Trong, giai quyet mau thuan xa hoi. Con ang Ngoai: La vung at lau i, a c khai pha triet e. V vay nong nghiep t co kha nang m rong, phat trien. - HS nghe, ghi nh. I. Tnh hnh nong nghiep cac the ky XVI XVIII - T cuoi the ky XV en na au the ky XVII. Do Nha nc khong quan tam en san xuat, noi chien gia cac the lc phong kien nong nghiep sa sut mua oi kem lien mien. - T na sau the ky XVII, tnh hnh chnh tr on nh, nong nghiep 2 ang phat trien. + Ruong at ca 2 ang m rong nhat la ang Trong. + Thuy li c cung co. + Giong cay trong ngay cang phong phu. + Kinh nghiem san xuat c uc ket. - ca 2 ang che o t hu ruong at phat trien. Ruong at ngay cang tap trung trong tay a chu. Hoat ong 2: - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c: + S phat trien cua nghe truyen thong. + S xuat hien nhng nghe mi. + Net mi trong kinh doanh, san xuat thu cong nghiep. - HS theo doi SGK, tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan II. S phat trien cua thu cong nghiep - Nghe thu cong truyen thong tiep tuc phat trien at Trang 141 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ve s phat trien cua thu cong nghiep. - GV: Minh hoa cho s phat trien cua nghe det bang li nhan xet cua thng nhan nc ngoai. Mot thng nhan hoi ngi det T lua c san xuat vi mot so lng ln, bao gom u loai nh lua trang, lua mau, the, lnh, nhieu, oan ... ky thuat det khong kem mem mai, va ep, va tot ch co lam c khong? Ngi th tra li: Lam c!" Minh hoa cho s phat trien nghe gom bang mot so tranh anh su tam (tranh trong SGK). - GV tiep tuc truyen at ve s xuat hien nhng nghe mi va net mi trong kinh doanh. - GV co the minh hoa bang mot so cau ca dao ve cac nganh nghe thu cong truyen thong. Ke ten mot so lang nghe thu cong truyen thong, ket hp lien he thc tien ve s ton tai cua cac lang nghe ngay nay. Gia tr cua nghe thu cong, cua san pham thu cong trong thi hien ai. - HS nghe, ghi nh: - GV: Em co nhan xet g ve s phat trien cua thu cong nghiep ng thi? So sanh vi giai oan trc. - HS so sanh, suy ngh, tra li. - GV nhan xet, ket luan: Thu cong nghiep the ky XVI XVIII phat trien manh me, nganh nghe phong phu, chat lng san pham tot, ap ng nhu cau trao oi trong nc va nc ngoai. Thuc ay kinh te hang hoa ng thi phat trien. - HS nghe, ghi nh. trnh o cao (det, gom). - Mot so nghe mi xuat hien nh: Khac in ban go, lam ng trang, lam ong ho, lam tranh sn mai. - Khai mo mot nganh quan trong rat phat trien ca ang Trong va ang Ngoai. - Cac lang nghe thu cong xuat hien ngay cang nhieu. - cac o th th thu cong a lap phng hoi va san xuat va ban hang (net mi trong kinh doanh). Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - GV trnh bay nhng bieu hien phat trien cua noi thng ng thi. HS tra li III. S phat trien cua thng nghiep * Noi thng: cac the ky XVI XVIII buon ban trong nc ngay cang phat trien. Trang 142 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng GV ket luan: Buon ban ln xuat hien xuat hien lang buon. Chng to buon ban khong n thuan la trao oi hang hoa thoa man nhu cau tieu dung ma a phat trien thanh mot nghe pho bien Lien he thc tien: nh Bang ban am, ban khay Phu Lu hop ch moi ngay mot ong - HS nghe, ghi nh. - GV tiep tuc trnh bay nguyen nhan thuc ay noi thng phat trien. ng sa c m rong i song nhan dan c nang cao, sc mua tang - Ch lang, ch huyen moc len khap ni va ngay cang ong uc. - nhieu ni xuat hien lang buon. - Buon ban ln (buon chuyen, buon thuyen) xuat hien. - Buon ban gia cac vung mien phat trien. - GV bo sung, ket luan ve nhng bieu hien phat trien cua ngoai thng. - GV minh hoa bang mot so bc tranh, anh trong SGK va nhng tranh anh t su tam. Li nhan xet cua thng nhan nc ngoai trong sach hng dan GV. Ke ve s thanh lap cac hoi quan cua ngi Tau, ngi Nhat Hoi An, Pho ngi Tau Pho Hien (Hng Yen). - HS nghe, ghi nh. - GV phat van: Nhng yeu to ben trong va ben ngoai nao thuc ay s phat trien cua ngoai thng? S phat trien cua ngoai thng co tac dung g vi s phat trien cua kinh te nc ta? - HS suy ngh, tra li. - GV ket luan nguyen nhan dan en s phat trien ngoai thng, ket hp lien he thc tien hien nay. S phat trien cua ngoai thng tao ieu kien cho at nc tiep can vi nen kinh te the gii vi phng thc san xuat mi. - GV giang tiep: S phat trien cua * Ngoai thng: - The ky XVI XVIII ngoai thng phat trien rat manh + Thuyen buon cac nc (ke ca cac nc chau Au: Bo ao Nha, Ha Lan, Phap, Anh) en Viet Nam buon ban ngay cang tap nap. - Ho ban vu kh, thuoc sung, len da, bac, ong. - Mua: T lua, ng, gom, nong lam san. + Thng nhan nhieu nc a hoi lap pho xa, ca hang buon ban lau dai. - Nguyen nhan phat trien: + Do chnh sach m ca cua chnh quyen Trnh, Nguyen. Trang 143 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ngoai thng ram ro trong mot thi gian. Gia the ky XVIII suy yeu dan do che o thue khoa phien phc, lien he thc te. + Do phat kien a ly tao ieu kien giao lu ong Tay thuan li. - Gia the ky XVIII ngoai thng suy yeu dan do che o thue khoa cua Nha nc ngay cang phc tap. Hoat ong 5: Ca lp - GV giang giai ve s hng khi cua cac o th XVI XVIII. - GV minh hoa bang li cac thng nhan nc ngoai trong SGK ve s hng thnh cua Thang Long va cac o th khac. - GV: Nguyen nhan dan en s hng khi cua o th? - HS suy ngh tra li. - GV bo sung, ket luan: o th hng khi la do: Thu cong nghiep va thng nghiep phat trien, nhat la ngoai thng. - HS nghe, ghi nh. - GV giang tiep ve s suy tan cua o th nguyen nhan dan en o th suy tan. IV. S hng khi cua cac o th - The ky XVI XVIII nhieu o th mi hnh thanh phat trien hng thnh. - Thang Long ke ch vi 36 pho phng tr thanh o th ln cua ca nc. - Nhng o th mi nh: Pho Hien (Hng Yen), Hoi An (Quang Nam), Thanh Ha (Phu Xuan Hue) tr thanh nhng ni buon ban sam uat. - au the ky XIX do chnh sach han che ngoai thng, han che giao lu gia cac vung cua chnh quyen phong kien. o th suy tan dan. 4. Cung co - The ky XVI XVIII kinh te nc ta phat trien mi, phon thnh. - Thu cong nghiep ngay cang tang tien nhng khong the chuyen hoa sang phng thc san xuat t ban chu ngha. - S phat trien cua ngoai thng va o th a at nc tiep can vi nen kinh te the gii. - Song do chnh sach cua Nha nc nen cuoi the ky XVIII, Viet Nam van la mot nc nong nghiep lac hau. 5. Dan do HS hoc bai, tra li cau hoi SGK. Bai 23 Bai 23 PHONG TRAO TAY SN VA S NGHIEP THONG NHAT PHONG TRAO TAY SN VA S NGHIEP THONG NHAT AT NC BAO VE TO QUOC CUOI THE KY AT NC BAO VE TO QUOC CUOI THE KY XVIII XVIII Trang 144 Giao an lich s lp 10 I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - The ky XVI XVIII at nc b chia lam 2 mien co chnh quyen rieng biet ma hau nh cac tap oan phong kien thong tr khong con kha nang thong nhat lai. - Trc tnh trang khung hoang cua che o phong kien ca 2 mien, nguy c chia cat cang gia tang, phong trao Tay Sn, trong qua trnh anh o cac tap oan phong kien ang thong tr, a xoa bo tnh trang chia cat, bc au lai at nc. - Trong qua trnh au tranh cua mnh, phong trao nong dan con hoan thanh thang li 2 cuoc khang chien (chong Xiem va chong Thanh) bao ve nen oc lap dan toc, gop them nhng chien cong huy hoang vao s nghiep gi nc anh hung cua dan toc. 2. T tng - Giao duc long yeu nc au tranh cho s nghiep bao ve toan ven at nc. - T hao ve tinh than au tranh cua ngi nong dan Viet Nam. 3. Ky nang - Boi dng ky nang s dung ban o lch s. - Boi dng kha nang phan tch, nhan nh s kien lch s. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam co nhng a danh can thiet. - Lc o cac tran anh mang tnh quyet chien. - Mot so cau noi cua vua Quang Trung, th ca cua ngi ng thi noi ve Quang Trung. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi C : The ky Xvi XVIII kinh te nc ta co bc phat trien mi, phon thnh nh the nao? Cau hoi C : Tai sao thu cong nghiep ngay cang tang tien nhng khong the chuyen hoa sang phng thc san xuat t ban chu ngha? 2. Dan dat vao bai mi Qua bai 22 chung ta a thay vao cuoi the ky XVIII che o phong kien ang Ngoai, ang Trong eu bc vao giai oan khung hoang suy tan. Mot phong trao nong dan Trang 145 Giao an lich s lp 10 bung len ram ro, m au t ap Tay Sn (Bnh nh) va trong qua trnh au tranh kien cng cua mnh a lam nen 2 s nghiep ln: thong nhat at nc va anh bai giac ngoai xam, bao ve oc lap dan toc. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - GV: Gii thieu s lc ve tnh trang khung hoang cua che o phong kien ang Ngoai; gia the ky XVIII che o phong kien ang Ngoai lam vao cuoc khung hoang tram trong: Ruong at b a chu chiem oat, thue khoa nang ne, quan lai tham nhung, i song nhan dan sa sut nghiem trong, phong trao au tranh cua nong dan bung len ram ro, tieu bieu co cuoc khi ngha cua Nguyen Danh Phng, Nguyen Hu Cau, Hoang Cong Chat, Le duy Nhat (HS c hoc cap 2). - GV tiep tuc gii thieu ve tnh trang cua che o phong kien ang Trong: Trong khi che o phong kien ang Ngoai khung hoang th ang Trong, nam 1744 Chua Nguyen Phuc Khoat a lam g? S kien nay noi len ieu g? - HS nh lai kien thc bai trc e tra li. - GV giang tiep : 1744 chua Nguyen xng vng, bat tay xay dng chnh quyen Trung ng, nc ta ng trc nguy c b chia lam 2 nc. Chnh quyen ang Trong t o cung lam vao khung hoang suy yeu, i song nhan dan cc kho. Theo mot giao s phng Tay luc bay gi "gao at nh vang, tnh trang oi kho bay ra lam canh thng tam kho ta, cac xac chet chong chat len nhau". Phong trao nong dan bung no ang Trong. - GV ket luan: + HS nghe, ghi chep. + GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c dien bien chnh cua phong trao nong dan Tay Sn va vai I. Phong trao Tay Sn va s nghiep thong nhat at nc (cuoi the k XVIII) - Gia the k XVIII che o phong kien ca ang Trong, ang Ngoai khung hoang sau sac phong trao nong dan bung no. - 1771 khi ngha nong dan bung len Tay Sn (Bnh nh). + T mot cuoc khi ngha nhanh chong phat trien thanh phong trao lat o chua Trang 146 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng tro cua khi ngha Tay Sn. + HS theo doi SGK phat bieu. + GV bo sung, ket luan ve nhng net chnh cua phong trao Tay Sn. - GV co the am thoai vi HS ve 3 anh em Nguyen Nhac, Nguyen Hue, Nguyen L: goc ho Ho, ln len gap luc Quoc pho Trng Thuc Loan chuyen quyen; nhan dan lam than cc kho. Ba anh em a len vung Tay Sn xay dng can c khi ngha. Nam 1771 ca 3 anh em oi sang ho Nguyen, dng c chong Trng Thuc Loan, tai Tay Sn Bnh nh. Khi ngha phat trien dan thanh phong trao nong dan rong ln, am nhan s menh tieu diet cac tap oan phong kien thong nhat at nc. - HS nghe, ghi chep. - GV dan dat: Ngoai s nghiep thong nhat at nc phong trao Tay Sn con am ng nhiem vu khang chien chong ngoai bang bao ve To quoc. Nguyen ang Trong. - 1786 1788 ngha quan tien ra Bac lat o tap oan Le Trnh, thong nhat at nc. Hoat ong 2: ca lp, ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c nguyen nhan, dien bien, ket qua cua cuoc khang chien chong quan Xiem 1785. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV bo sung, ket hp vi s dung lc o chien thang Rach Gam, Xoai Mut e trnh bay ve cuoc khang chien chong quan Xiem, sau o GV chot y: + Ngha quan Tay Sn a bat giet 2 chua la Nguyen Phuc Dng va Nguyen Phuc Thuan. Con lai mot ngi chau cua chua Nguyen la Nguyen Anh chay thoat. Trong hai nam 1782 nam 1783 Nguyen Hue a hai lan em quan anh Nguyen Anh Gia nh. Cung ng Nguyen Anh a bo chay sang Xiem cau cu. Vua Xiem sai tng em 5 van quan thuy bo tien sang nc ta cuoi nam 1784 chiem gan na at Nma Bo, ra sc cp pha chuan b II. Cac cuoc khang chien cuoi the k XVIII 1. Khang chien chong quan Xiem 1785 - Nguyen Anh cau vien quan Xiem 5 van quan Xiem hau vao nc ta. Trang 147 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng tan cong quan Tay Sn. + Trc giac ngoai xam, vua Tay Sn la Thai c (Nguyen Nhac) a sai em la Nguyen Hue em binh thuyen vao Nam chong giac. - GV co the yeu cau HS tng thuat ve chien thang Rach Gam Xoai Mut hoac noi len nhng hieu biet cua mnh ve chien thang nay. - HS nh lai kien thc a hoc tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung: ay la mot thang li ln tieu diet gan 4 van quan Xiem, the hien tai to chc, cam quan cua Nguyen Hue. Chien thang nay a khien ngi Xiem sau tran thua nam Giap Thn (1785) ngoai mieng th noi khoac nhng trong bung th s quan Tay Sn nh s cop. Chien thang a ap tan mu o xam lc cua quan Xiem, neu cao y thc dan toc cua phong trao Tay Sn. - Nam 1785 Nguyen Hue a to chc tran anh phuc kch Rach Gam Xoai Mut (tren song Tien tnh Tien Giang) anh tan quan Xiem, Nguyen Anh phai chay sang Xiem. Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - Gv giang bai: sau kh anh ,thang quan Xiem, 1786 Nguyen Hue keo quan ra Bac tieu diet ho Trnh. Ho Trnh o, ong ton phu vua Le ket duyen vi cong chua le Ngoc Han (con gai Le Hien Tong). Sau o ong ve Nam (Phu Xuan). - ngoai Bac, Nguyen Hu Chnh giup vua Le Chieu Thong phan boi Tay Sn. Sau khi b quan Tay Sn anh vua Le Chieu Thong a cau cu quan Thanh. Vua Thanh a cho 29 van quan sang nc ta. - GV yeu cau HS theo doi SGK: nguyen nhan, dien bien, ket qua cua cuoc khang chien chong quan Thanh. Qua o thay c vai tro cua Nguyen Hue Quang Trung va tinh than dan toc cua ngha quan Tay Sn. - HS theo doi SGK tom tat dien bien cuoc khang chien chong Thanh, phat bieu. - GV bo sung, ket luan, giang giai them: Viec lam cua Le Chieu O Khang chien chong quan Thanh (1789) - Vua Le Chieu Thong cau vien quan Thanh keo sang nc ta. - Nam 1788 Nguyen Hue len ngoi Hoang e, lay nien hieu la Quang Trung ch huy quan tien ra Bac. Trang 148 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Thong chng to trieu nh phong kien nha Le khong the duy tr c na. Mac du Nguyen Hue a rat co gang phu Le. Trc tnh hnh o, Nguyen Hue a len ngoi Hoang e ngay 25-11-1788. - GV oc bai hieu du cua vua Quang Trung trong SGK trang 107 e giup HS thay c muc tieu cua cuoc tien quan ra Bac lan nay va y ngha bai hieu du. (The hien tinh than dan toc cao ca, y thc quyet tam bao ve oc lap). Bai hieu du a co vu, tao kh the quyet tam chien au cua ngha quan Tay Sn sau 5 ngay hanh quan than toc, ngay 5 Tet ngha quan thang li Ngoc Hoi ong a. - Mung 5 Tet 1789 ngha quan Tay Sn gianh chien thang vang doi Ngoc Hoi ong a tien vao Thang Long anh bai hoan toan quan xam lc. - Phong trao nong dan Tay Sn a bc au hoan thanh s nghiep thong nhat at nc va bao ve To quoc. Hoat ong 4: Ca nhan - GV phat van: cho biet cong lao cua phong trao nong dan Tay Sn va Nguyen Hue - HS da vao phan kien thc va hoc ,tra li. - GV ket luan. Gv am thoai vi Hs ve vai tro cua Nguyen Hue trong viec tieu diet cac tap oan phong kien phan ong va trong cuoc khang chien chong Xiem va chong quan Thanh. Hoat ong 5: Ca lp, ca nhan - GV trnh bay ve s thanh lap Vng trieu Tay Sn 1778 nhng khong giai quyet c cac yeu cau Lch s, phong trao khi ngha van tiep tuc. - GV trnh bay tiep s kien Nguyen Hue len ngoi 1788. - HS nghe, ghi chep. - GV yeu cau HS theo doi SGK cac chnh sach cua vua Quang Trung. - HS theo doi, bo sung, ket luan ve nhng chnh sach cua vua Quang Trung. - HS nghe, ghi chep. GV minh hoa ve chnh sach oi ngoai cua Quang Trung. Sau khi anh tan 29 van quan Thanh, Quang Trung III. Vng trieu Tay Sn Nam 1778 Nguyen Nhac xng Hoang e (hieu Thai c) Vng trieu Tay Sn thanh lap. - Nam 1788 Nguyen Hue len ngoi Hoang e thong tr vung at t Thuan Hoa tr ra Bac. - Thanh lap chnh quyen cac cap, keu goi nhan dan khoi phuc san xuat. - Lap lai so ho khau, to chc lai giao duc, thi c, to chc quan oi (dch ch Han, ch Nom e lam tai lieu day hoc). - oi ngoai hoa hao vi nha Trang 149 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng c Ngo Van S va Phan Huy ch sang trung quoc cau phong, lap lai hoa bnh e xay dng at nc. Nha Thanh a giang hoa, phong vng va gi qua tang cho Quang Trung. Thanh, quan he vi Lao va Chan Lap rat tot ep. Hoat ong 6: Ca nhan - GV phat van: Em co nhan xet g ve nhng viec lam cua Quang Trung? - HS suy ngh tra li. - GV ket luan: Nhng chnh sach cua Quang trung mang tnh chat tien bo, the hien y tng mi cua mot ong vua muon thc hien nhng chnh sach tien bo cua ong cha co anh hng ln tren pham vi ca nc. Nam 1792 Quang Trung ot ngot qua i, s nghiep thong nhat at nc, a at nc thoat khoi khung hoang cha thanh. - Nam 1792 Quang Trung qua i. - Nam 1802 Nguyen Anh tan cong cac vng trieu Tay Sn lan lt sup o. 4. Cung co Vai tro cua Nguyen Hue va phong trao nong dan Tay Sn. 5. Dan do - HS hoc bai, lam bai tap SGK (109). - Su tam tranh anh ve nhng cong trnh nghe thuat the ky XVI XVIII. Trang 150 Giao an lich s lp 10 Bai 24 Bai 24 TNH HNH VAN HOA CAC THE KY XVI - XVIII TNH HNH VAN HOA CAC THE KY XVI - XVIII I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - the ky XVI XVIII van hoa Viet Nam co nhng iem mi, phan anh thc trang cua xa hoi ng thi. - Trong luc Nho giao suy thoai th Phat giao, ao giao co ieu kien m rong mac du khong c nh thi Ly Tran. Ben canh o xuat hien mot ton giao mi: Thien chua giao (ao Kito). - Van hoa nghe thuat chnh thong sa sut, mat i nhng net tch cc cua the ky mi, trong luc o tnh hnh phat trien mot trao lu van hoc nghe thuat dan gian phong phu lam cho van hoa mang am mau sac nhan dan. - Khoa hoc, ky thuat co nhng chuyen bien mi. 2. T tng - Boi dng tnh cam oi vi nhng gia tr van hoa tinh than cua nhan dan. - T hao ve nang lc sang tao phong phu cua nhan dan lao ong, mot khi dan tr c nang cao. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Mot so tranh anh nghe thuat. - Mot so cau ca dao, tuc ng. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - at nc ta thong nhat trong hoan canh nao? anh gia cong lao cua phong trao Tay Sn. 2. Dan dat vao bai mi the ky XVI XVIII Nha nc phong kien co nhng bien oi ln, s phat trien cua kinh te hang hoa va giao lu vi the gii ben ngoai a tac ong ln en i song van hoa cua nhan dan ta ca ang Trong va ang Ngoai. e the hien c tnh hnh van hoa cac the ky XVI XVIII va nhng iem mi cua van hoa Viet Nam thi ky nay, chung ta cung tm hieu bai 24. 3. To chc day hoc bai mi Trang 151 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng I. T TNG TON GIAO Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - Trc het GV phat van: Tnh hnh ton giao the ky X XV phat trien nh the nao? - HS nh lai kien thc bai trc tra li: ao Nho, Phat eu rat pho bien: + ao Phat: Thi Ly - Tran + ao Nho: Thi Le. - GV at van e : the ky XVI XVIII ton giao phat trien nh the nao? - HS tap trung theo doi SGK tra li. - GV ket luan : Tai sao nhng the ky XVI XVIII Nho giao suy thoai? Khong con c ton sung nh trc? + HS da vao kien thc cu va nhng hieu biet cua mnh e tra li. + Trat t phong kien, trat t trong quan he xa hoi b ao lon: Vua chang ra vua, toi chang ra toi. Quan he mi tien bo dan thay the trat t quan he phong kien a b loi thi. + Nha nc phong kien khung hoang: chnh quyen Trung ng tap quyen thi Le suy sup. - GV tiep tuc trnh bay: Trong khi Nho giao suy thoai th Phat giao co ieu kien khoi phuc lai. - GV chng minh bang mot so cong trnh kien truc Phat giao nh: Chua thien Mu (Hue), Phat ba Quan am nghn tay nghn mat, cac tng La Han chua Tay phng (Ha Tay) Nhieu v Chua quan tam cho sa sang chua chien, uc ong, to tng. - HS nghe, ghi nh. - GV tiep tuc giang bai: ben canh ton giao mi a du nhap vao nc ta o la Thien Chua Giao. - Phat van: Thien chua giao xuat hien au va c tuyen truyen vao nc ta theo con ng nao? - HS nh lai kien thc cu ket hp - The k XVI XVIII Nho giao tng bc suy thoai, trat t phong kien b ao lon. - Phat giao co ieu kien khoi phuc lai, nhng khong phat trien manh nh thi ky Ly Tran. - The k XVI XVIII ao Thien chua c truyen ba ngay cang rong rai. - Tn ngng truyen thong phat huy: Th cung to tien, than linh, anh hung hao kiet. i song tn ngng ngay Trang 152 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng theo doi SGK e tra li. - GV nhan xet va ket luan: Kito giao xuat hien khu vc trung ng rat pho bien Chau Au. Cac giao s thien chua giao theo cac thuyen buon nc ngoai vao Viet Nam truyen ao, nha th Thien chua giao moc len nhieu ni, giao dan ngay cang ong ca 2 ang. Ben canh viec tiep thu anh hng cua ton giao ben ngoai, ngi dan Viet Nam tiep tuc phat huy nhng tn ngng truyen thong tot ep: en th, lang mieu c xay dng nhieu ni ben canh chua chien, nha th ao tao nen s a dang, phong phu trong i song tn ngng cua nhan dan ta. cang phong phu. II. PHAT TRIEN GIAO DUC VA VAN HOC Hoat ong 2: Ca lp, ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e thay c s phat trien cua giao duc. + ang Ngoai. + ang Trong. + Giao duc thi Quang Trung. + So sanh vi giao duc the ky X XV. - HS theo doi SGK theo nhng yeu cau cua GV sau o phat bieu. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. - Gv minh hoa: Noi dung giao duc Nho hoc khuon sao ngay cang khong phu hp vi thc te xa hoi, gian lan trong thi c, mua quan ban tc - HS nghe, ghi chep. O Giao duc - Trong tnh hnh chnh tr khong on nh, giao duc Nho hoc van tiep tuc phat trien. + Giao duc ang Ngoai van nh cu nhng sa sut dan ve so lng. + ang trong: 1646 chua Nguyen to chc khoa thi au tien. + Thi Quang trung: a ch Nom thanh ch viet chnh thong. Trang 153 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Ca nhan - Phat van: Em co nhan xet chung g ve tnh hnh giao duc nc ta the ky XVI XVIII? - HS so sanh vi kien thc cu a hoc. - GV chot y: + Giao duc tiep tuc phat trien nhng chat lng giam sut. + Noi dung giao duc van la Nho hoc, SGK van4 la T th, Ngu Kinh. Cac noi dung khoa hoc khong c chu y, v vay giao duc khong gop phan tch cc e phat trien nen kinh te tham ch con km ham s phat trien kinh te. - HS nghe, ghi nh. O Khang chien chong quan Thanh (1789) Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV phat van: Em hay nhac lai nhng ac iem cua van hoc the ky X XV? - HS nh lai kien thc cu, tra li. - GV nhan xet, bo sung, nhac lai ac iem cua van hoc thi ky trc. + Van hoc ch Han rat phat trien. + a co van hoc ch Nom song cha pho bien. + Noi dung van hoc the hien tinh than dan toc sau sac. - HS nghe, cung co lai kien thc cu, tren c s o tiep thu kien thc mi. O Van hoc + GV ly giai: S d ch Han mat dan u iem khong con tac dung + GV giang giai: S xuat hien ch Nom va s phat trien cua th Nom the hien tinh than dan toc cua ngi Viet. Ngi Viet a cai bien ch Han thanh ch Nom e viet van, lam th - Phat van: iem mi trong van hoc the ky XVI XVIII\? Nhng iem mi o noi len ieu g? - HS suy ngh, so sanh vi van hoc - Nho giao suy thoai van hoc ch Han giam sut so vi giai oan trc. - Van hoc ch Nom phat Trang 154 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng thi ky trc tra li: + Van hoc dan gian rat phat trien trong khi van hoc ch Han suy giam. Phan anh thc te Nho giao ngay cang mat uy tn ong thi chng to cuoc song tinh than cua nhan dan c e cao gop phan lam cho van hoc them phong phu a dang trien manh nhng nha th noi tieng nh: Nguyen Bnh Khiem, ao Duy T, Phung Khac Hoan. - Ben canh dong van hoc chnh thong, dong van hoc trong nhan dan n ro vi cac the loai phong phu: ca dao, tuc ng, luc bat, truyen ci, truyen dan gian mang am tnh dan toc va dan gian. - The ky XVIII ch Quoc ng xuat hien nhng cha pho bien. III. NGHE THUAT VA KHOA HOC KY THUAT Hoat ong 6: Ca lp, Ca nhan - GV phat van: Nghe thuat kien truc, ieu khac the ky X XV phat trien nh the nao? - HS nh lai kien thc cu tra li. + the ky X XV nghe thuat kien truc va ieu khac phat trien rat manh, chu anh hng cua yeu to ben ngoai (Phat giao, Nho giao) song van mang am ban sac dan toc. - GV: yeu cau HS theo doi SGK e thay c s phat trien cua nghe thuat kien truc, ieu khac giai oan XVI XVIII. - HS theo doi SGK tra li. - GV bo sung, ket luan ve kien truc, ieu khac. + GV minh hoa bang tranh anh: cac v La Han chua Tay Phng, chua Thien Mu, tng Quan am nghn mat, nghn tay. Cho HS thay c so lng cong trnh ieu khac rat t so vi giai oan trc. + GV co the am thoai vi HS ve cac loai hnh nghe thuat va cac vung mien giup HS thay c s phong phu, a dang cua nghe thuat Viet Nam the ky XVI XVIII. * Nghe thuat - Kien truc ieu khac khong phat trien nh giai oan trc. - Nghe thuat dan gian hnh thanh va phat trien phan anh i song vat chat, tinh than cua nhan dan. ong thi mang am tnh ai phng. Trang 155 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 7: Ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK lap bang thong ke nhng thanh tu khoa hoc ky thuat the ky XVI XVIII theo mau. Lnh vc Thanh tu - S hoc. - Quan s. - Triet hoc - Y hoc - Ky thuat - HS theo doi SGK t lap bang thong ke vao v. - GV phat van: Khoa hoc ky thuat the ky XVI XVIII co u iem va han che g? - HS suy ngh tra li. - GV chot y. + Ve khoa hoc: a xuat hien mot loat cac nha khoa hoc, tuy nhien khoa hoc t nhien khong phat trien. + Ve ky thuat: a tiep can vi mot so thanh tu ky thuat hien ai cua phng Tay nhng khong c tiep nhan va phat trien. Do han che cua chnh quyen thong tr va s han che cua trnh o nhan dan ng thi. * Khoa hoc ky thuat 4. Cung co Nhng net mi trong van hoa Viet Nam the ky XVI XVIII. 5. Dan do - HS hoc bai, tra li cac cau hoi SGK, oc trc bai mi. Trang 156 Giao an lich s lp 10 CHNG IV CHNG IV VIET NAM NA AU THE KY XIX VIET NAM NA AU THE KY XIX Bai 25 Bai 25 TNH HNH CHNH TR, KINH TE, VAN HOA DI TRIEU TNH HNH CHNH TR, KINH TE, VAN HOA DI TRIEU NGUYEN NGUYEN (Na au the ky XIX) (Na au the ky XIX) I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - Tnh hnh chung ve cac mat chnh tr, kinh te, van hoa nc ta na au the ky XIX di vng trieu nguyen trc khi dien ra cuoc khang chien chong xam lc cua thc dan Phap. - Thong tr nc ta vao luc che o phong kien a bc vao giai oan suy vong lai la nhng ngi tha ke cua giai cap thong tr cu, vng trieu Nguyen khong tao c ieu kien a at nc bc sang mot giai oan phat trien mi phu hp vi hoan canh cua the gii. 2. T tng - Boi dng y thc vn len, oi mi trong hoc tap. - Giao duc y thc quan tam en i song cua nhan dan at nc ma trc het la nhng ngi xung quanh. 3. Ky nang - Ren ky nang phan tch, so sanh gan s kien thc te cu the. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam thi (minh Mang, sau cai cach hanh chnh). - Mot so tranh anh ve kinh thanh Hue, tranh dan gian III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - Ke ten cac loai hnh nghe thuat tieu bieu cua nc ta trong cac the ky XVI XVIII. Qua o nhan xet ve i song tinh than cua nhan dan ta thi o. 2. M bai Sau khi anh bai cac vng trieu tay Sn, Nguyen Anh len ngoi vua, thanh lap nha Nguyen. Trong 50 nam au thong tr, na au the ky XIX tnh hnh at nc ta a thay oi nh the nao? Chung ta cung tm hieu bai 25. Trang 157 Giao an lich s lp 10 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - GV gi lai cho Hs nh lai s kien 1792 vua Quang trung mat, Trieu nh ri vao tnh trang luc uc, suy yeu, nhan c hoi o, Nguyen Anh a to chc tan cong cac vng trieu Tay Sn. 1802 cac vng trieu Tay Sn lan lt sup o. Nguyen Anh len ngoi vua. - GV giang giai them ve hoan canh Lch s at nc va the gii khi nha Nguyen thanh lap. Lan au tien trong Lch s, mot trieu ai phong kien cai quan mot lanh tho rong ln thong nhat nh ngay nay. + Nha Nguyen thanh lap vao luc che o phong kien Viet Nam bc vao giai oan suy vong. + Tren the gii chu ngha t ban ang phat trien, ay manh nhom ngo, xam lc thuoc a, mot so nc a b xam lc. - HS nghe, ghi nh. - GV tiep tuc trnh bay: trong boi canh Lch s mi yeu cau phai cung co ngay quyen thong tr cua nha Nguyen. V vay sau khi len ngoi Gia Long a bat tay vao viec to chc bo may Nha nc. - GV co the dung ban o Viet Nam thi Minh Mang e ch cac vung t Ninh Bnh tr ra Bac la Chan Bac Thanh, t Bnh Thuan tr vao Nam la Chan Gia nh Thanh. Chnh quyen trung ng ch quan ly trc tiep t Thanh Hoa en Bnh Thuan. Con lai hai khu t tr Tong chan co toan quyen. o giai phap tnh the cua vua Gia Long trong boi canh luc au mi len ngoi. - HS nghe, ghi nh. - GV tiep tuc trnh bay ket hp dung ban o Viet Nam thi Minh Mang, yeu cau HS quan sat va nhan xet. - HS quan sat lc o va nhan I. Xay dng va cung co bo may Nha nc, chnh sach ngoai giao. - Nam 1802 Nguyen Anh len ngoi (Gia Long). Nha Nguyen thanh lap, ong o Phu Xuan (Hue). * To chc bo may Nha nc. - Chnh quyen Trung ng to chc theo mo hnh thi Le. - Thi Gia Long chia nc ta lam 3 vung: Bac Thanh, Gia nh Thanh va cac trc doanh (trung Bo) do trieu nh trc tiep cai quan. - Nam 1831 1832 Minh Mang thc hien mot cuoc cai cach hanh chnh chia ca nc la 30 tnh va mot Phu Tha Thien. ng au la tong oc tuan phu hoat ong theo s ieu hanh cua trieu nh. Trang 158 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng xet s phan chia tnh thi Minh Mang. - GV bo sung chot y: S phan chia cac tnh cua Minh Mang c da tren c s khoa hoc, phu hp ve mat a ly, dan c, phong tuc tap quan a phng phu hp vi pham vi quan ly cua 1 tnh. La c s e phan chia cac tnh nh ngay nay. V vay cai cach cua Minh mang c anh gia rat cao. - HS nghe, ghi nh. - GV trnh bay tiep ve to chc Nha nc thi Nguyen. - HS nghe, ghi chep. - Phat van: so sanh bo may Nha nc thi Nguyen vi thi Le s, em co nhan xet g? - HS suy ngh tra li. - GV bo sung ket luan: Nhn chung bo may Nha nc thi Nguyen giong thi Le s, co cai cach chut t. Song nhng cai cach cua nha Nguyen nham tap trung quyen hanh vao tay vua. V vay Nha nc thi Nguyen cung chuyen che nh thi Le s. - HS lang nghe, ghi nh. - Tuyen chon quan lai: ;thong qua giao duc, khoa c. - Luat phap ban hanh Hoang trieu luat le vi 400 ieu ha khac. - Quan oi: c to chc quy cu trang b ay u song lac hau, tho s. Trang 159 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay khai quat chnh sach ngoai giao cua nha Nguyen. - HS nghe, ghi chep. - Phat van: Em co nhan xet g ve chnh sach ngoai giao cua nha Nguyen, mat tch cc va han che? - HS suy ngh tra li. - GV bo sung, ket luan: + Tch cc: Gi c quan he than thien vi cac nc lang gieng nhat la Trung Quoc. + Han che: ong ca khong at quan he vi cac nc Phng Tay, khong tao ieu kien giao lu vi cac nc tien tien ng thi. V vay khong tiep can c vi nen cong nghiep c kh, dan en tnh trang lac hau va b co lap. - HS nghe, ghi nh. * Ngoai giao: - Than phuc nha Thanh (Trung Quoc) - Bat Lao, Campuchia than phuc. - Vi phng Tay ong ca, khong chap nhan viec at quan he ngoai giao cua ho. Hoat ong 3: - GV yeu cau HS oc SGK e thay c nhng chnh sach cua nha Nguyen vi nong nghiep va tnh hnh nong nghiep thi Nguyen. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV bo sung, ket luan: GV co the so sanh vi chnh sach quan ien thi ky trc e thay c nhng thi ky nay do ruong at cong con nhieu cho nen quan ien co tac dung rat ln con thi Nguyen do ruong at cong con t nen tac dung cua chnh sach quan ien khong ln. Mot hnh thc khan hoang pho bien thi Nguyen o la hnh thc: khan hoang doanh ien: Nha nc cap von ban au cho nhan dan mua sam nong cu, trau bo e nong dan khai hoang, ba nam sau mi thu thue theo ruong t. Chnh sach nay a lai ket qua ln: co nhng ni mot nam sau a co nhng huyen mi ra i nh Kim Sn II. Tnh hnh kinh te va chnh sach cua nha Nguyen. * Nong nghiep: + Nha Nguyen thc hien chnh sach quan ien, song do dien tch at cong t (20% tong dien tch at), oi tng c hng nhieu, v vay tac dung khong ln). - Khuyen khch khai hoang bang nhieu hnh thc, Nha nc va nhan dan cung khai hoang. - Nha nc con bo tien huy Trang 160 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng (Ninh Bnh), Tien Hai (Thai Bnh). - HS nghe, ghi chep. - GV phat van: Em co nhan xet g ve cuoc song nong nghiep va tnh hnh nong nghiep thi Nguyen? - HS suy ngh, tra li. - GV nhan xet, ket luan: ong nhan dan sa, ap e ieu. - Trong nhan dan, kinh te tieu nong ca the van duy tr nh cu. Nha Nguyen a co nhng bien phap phat trien nong nghiep, song o ch la nhng bien phap truyen thong, luc nay khong co hieu qua cao. + Nong nghiep Viet Nam van la mot nen nong nghiep thuan phong kien, rat lac hau. Trang 161 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 4: - GV yeu cau HS theo doi SGK tnh hnh thu cong nghiep nc ta di thi Nguyen. - HS theo doi SGK phat bieu. - GV bo sung ket luan. - HS ghi chep: - GV phat van : Em co nhan xet g ve tnh hnh thu cong nghiep thi Nguyen? Co bien oi so vi trc khong? Mc o tiep can vi khoa hoc ky thuat t ben ngoai nh the nao? - HS suy ngh, so sanh vi thu cong nghiep giai oan trc, so sanh vi cong nghiep cua Phng Tay e tra li: + Nhn chung thu cong nghiep van duy tr phat trien nghe truyen thong (cu). + a tiep can chut t vi ky thuat phng Tay nh ong thuyen may chay bang hi nc. Nhng do che o cong thng ha khac nen ch dng lai o. + Thu cong nghiep nhn chung khong co ieu kien tiep can ky thuat cua cac nc tien tien, v vay so vi nen cong nghiep phng Tay, thu cong nghiep nc ta lac hau hn nhieu. * Thu cong nghiep: - Thu cong nghiep: Nha nc c to chc vi quy mo ln, cac quan xng c xay, san xuat tien, vu kh, ong thuyen, lam o trang sc, lam gach ngoi (nghe cu). + Th quan xng a ong tau thuy c tiap can vi ky thuat chay bang may hi nc. - Trong nhan dan: Nghe thu cong truyen thong c duy tr nhng khong phat trien nh trc. - HS nghe, ghi chep. - GV phat van: Rm co nhan xet g ve chnh sach ngoai thng cua nha Nguyen? - Suy ngh tra li. + Chnh sach han che, Ngoai thng cua Nha Nguyen (nhat la han che giao thng vi phng Tay) khong tao ieu kien cho s phat trien giao lu va m rong san xuat. Khong xuat phat t nhu cau t * Thng nghiep + Noi dung phat trien cham chap do chnh sach thue khoa phc tap cua Nha nc. + Ngoai thng: Nha nc nam oc quyen, buon ban vi cac nc lang gieng: Hoa, Xiem, MaLai Trang 162 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cng dan toc ma xuat phat t mua ban cua Trieu nh. De dat vi phng Tay, tau thuyen cac nc phng Tay ch c ra vao cang a Nang. o th tan lui dan. Hoat ong 6: Ca lp - GV: yeu cau HS lap bang thong ke cac thanh tu van hoa tieu bieu cua thi Nguyen na au the ky XIX theo mau: Cac lnh vc Thanh tu - Giao duc - Ton giao - Van hoc - S hoc - Kien truc - Nghe thuat dan gian - HS theo doi SGK t lap bang thong ke. - GV: sau khi HS lap bang thong ke GV co the treo len mot bang thong tin phan hoi a c chuan b san nha. - HS oi chieu phan cua mnh t lam vi bang thong tin phan hoi cua Gv e chnh sa cho chuan xac. - GV phat van: Em co nhan xet g ve Van hoa Giao duc thi Nguyen? - Tra li: Van hoa giao duc thu cu nhng a at nhieu thanh tu mi. Co the noi nha Nguyen co nhng cong hien, ong gop. Gia tr ve lnh vc van hoa, giao duc: ai thi hao Nguyen Du, di san van hoa the gii: Co o Hue, s sach en gi van cha khai thac het e lai mot khoi lng van hoa vat the va phi vat the rat ln. III. Tnh hnh van hoa giao duc Cac lnh vc Thanh tu - Giao duc - Ton giao - Van hoc - S hoc - Kien truc - Nghe thuat dan gian - Giao duc Nho hoc c cung co song khong bang cac the ky trc. - oc ton Nho giao, han che thien chua giao. - Van hoc ch Nom phat trien. Tac pham xuat sac cua Nguyen Du, Ho Xuan Hng, Ba Huyen Thanh Quan. - Quoc s quan thanh lap nhieu bo s ln c bien soan: Lch trieu hien chng loai ch - Kinh o Hue, Lang tam, Thanh luy cac tnh cot c Ha Noi. - Tiep tuc phat trien. 4. Cung co - u iem va han che cua kinh te thi Nguyen. - anh gia chung ve nha Nguyen. 5. Dan do Trang 163 Giao an lich s lp 10 - HS hoc bai, su tam tranh anh, t lieu ve thi Nguyen. Trang 164 Giao an lich s lp 10 Bai 26 Bai 26 TNH HNH XA HOI NA AU THE KY TNH HNH XA HOI NA AU THE KY VA CUOC AU TRANH CUA NHAN DAN VA CUOC AU TRANH CUA NHAN DAN I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - Giup HS hieu au the ky XIX tnh hnh chnh tr, xa hoi Viet Nam dan dan tr lai on nh, nhng mau thuan giai cap van khong du i. - Mac du nha Nguyen co mot so co gang nham giai quyet nhng kho khan cua nhan dan nhng s phan chia giai cap ngay cang cach biet, bo may quan lai sa oa, mat mua oi kem thng xuyen xay ra. - Cuoc au tranh cua nhan dan dien ra lien tuc va m rong ra hau het ca nc, loi cuon ca mot bo phan binh lnh. 2. T tng - Boi dng kien thc trach nhiemvi nhan dan, quan tam en i song cong ong. 3. Ky nang - Tiep tuc ren ky nang phan tch, tong hp, nhan xet anh gia. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o Viet Nam. - Mot so cau th, ca dao ve cuoc song cua nhan dan ta di thi Nguyen. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau C : trnh bay qua trnh hoan chnh bo may Nha nc thi Nguyen. Nhan xet cua em ve to chc bo may Nha nc thi Nguyen. Cau C : Moi tnh hnh cong thng nghiep thi Nguyen. 2. Dan dat vao bai mi e hieu c tnh hnh kinh te va nhng chnh sach noi tr va ngoai tr cua nha Nguyen co tac ong nh the nao en tnh hnh xa hoi? Chung ta cung tm hieu bai 26. 3. To chc day hoc bai mi Trang 165 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - GV giang giai: Nha Nguyen len ngoi sau mot giai oan noi chien ac liet, tnh hnh chnh tr xa hoi phc tap, che o phong kien ang tren bc ng suy tan. Ban than nha Nguyen lai ai dien cho tap oan phong kien thong tr cu. V vay a chu trng duy tr tnh trang kinh te xa hoi cu, tang cng tnh chuyen che nham bao ve quyen thong tr cua mnh. - Trong boi canh Lch s o cac giai cap trong xa hoi Viet Nam khong co g thay oi song tnh hnh cac giai cap va moi quan he gia cac giai cap trong xa hoi t nhieu co s bien oi. - HS nghe, ghi nh. - GV yeu cau HS nghe theo SGK e thay c s phan hoa cac giai cap trong xa hoi Viet Nam di thi Nguyen. - HS theo doi SGK. - GV chot y: GV co the giang giai them ve tnh hnh cua cac giai cap trong xa hoi thi Nguyen. Trieu nh nha Nguyen a co gang hoan chnh bo may song khong ngan chan c s phat trien cua te tham quan o lai. + Di thi Nguyen hien tng quan lai tham nhung sach nhieu nhan dan rat pho bien. GV co the trch oc cac cau ca dao, li vua T c trong SGK e minh hoa. + nong thon bon a chu cng hao tiep tuc hoanh hanh, c hiep nhan dan. GV trch oc li Nguyen Cong Tr e minh hoa thng xuyen. + Nha nc con huy ong sc ngi, sc cua e phuc vu nhng cong trnh xay dng kinh thanh, lang tam, dinh th - HS nghe, ghi chep. I. Tnh hnh xa hoi va i song cua nhan dan: * Xa hoi: - Trong xa hoi s phan chia giai cap ngay cang cach biet: + Giai cap thong tr bao gom vua quan, a chu, cng hao. + Giai cap b tr bao gom ai a so la nong dan. - Te tham quan o lai thi Nguyen rat pho bien. - nong thon a chu cng hao c hiep nhan dan. Hoat ong 2: Ca lp, ca nhan - GV giang tiep: Trong boi canh * i song nhan dan: - Di thi Nguyen nhan dan Trang 166 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng vua, quan nh vay, i song cua nhan dan ra sao? - HS theo doi SGK tra li. - GV bo sung chot y: Minh hoa: Nha nc chia vung e anh thue rat nang, to tc cua a chu cung kha cao. Moi nam mot ngi dan inh phai chu 60 ngay lao ong nang nhoc. GV oc bai ve cua ngi ng thi noi ve noi kho cua ngi dan trong sach hng dan GV phan t lieu tham khao trang 126. - GV phat van: Em ngh the nao ve i song cua nhan dan ta di thi Nguyen? So sanh vi the ky trc. - GV co the gi y: thi Le s co cau ca: Thi vua Thai To, Thai Tong con thi nha Nguyen i song cua nhan dan ra sao? - HS suy ngh, tra li. - GV nhan xet, ket luan. - HS nghe, ghi chep. phai chu nhieu ganh nang. + Phai chu canh su cao, thue nang. + Che o lao dch nang ne. + Thien tai, mat mua, oi kem thng xuyen. i song cua nhan dan cc kho hn so vi cac trieu ai trc. Mau thuan xa hoi len cao bung no cac cuoc au tranh. Hoat ong 3: Ca lp, Ca nhan - GV co the at van e: nhng thi ky trc chung ta a tng c chng kien nhng cuoc noi day cua nhan dan chong lai trieu nh phong kien thng dien ra moi thi ai, con di thi Nguyen phong trao au tranh cua nhan dan ta co ac iem g khac vi trc? Chung ta se cung tm hieu. - HS nghe, nh hnh muc tieu hoc tap. - GV yeu cau HS t oc SGK tom tat nhng net chnh ve phong trao au tranh cua nhan dan va binh lnh di thi Nguyen. - HS da vao SGK t tom tat vao v ghi nhng net chnh ve phong trao. - GV: Sau khi HS t tom tat, GV yeu cau mot HS t trnh bay phan minh a lam vao v va goi tiep HS khac nhan xet, bo sung. - GV a ra thong tin phan hoi cua II. PHONG TRAO AU TRANH CUA NHAN DAN VA BINH LNH - Na au the k XIX nhng cuoc khi ngha cua nong dan no ra ram ro khap ni. Ca nc co ti 400 cuco5 khi ngha. - Tieu bieu: + Khi ngha Phan Ba Vanh Trang 167 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng mnh e giup HS hoan thien phan t hoc cua mnh thong tin phan hoi cua GV co the a len tren may chieu hoac viet vao kho giay A o treo tren bang. - GV co the am thoai HS ve Phan Ba Vanh va Cao Ba Quat: + Phan Ba Vanh thu lnh phong trao nong dan Bac Ky, ngi lang Minh Giam (Vu Th Thai Bnh), gioi vo. Nam 1821 1822 vung Chau tho Song Hong gap oi ln, trong khi o Nha nc phong kien va bon a chu cng hao lai tang cng boc lot, nhan dan Nam nh, Thai Bnh, Hai Dng bat bnh noi len chong oi, Phan Ba Vanh nhan o lay lang Minh Giam lam ni tap hp lc lng phat ong khi ngha. Ngha quan i en au eu lay cua nha giau chia cho dan ngheo v vay c nhieu ngi hng ng, khi ngha lan rong. Nam 1826 Minh Mang huy ong lc lng an ap khi ngha, v vay ngha quan phai rut ve xay dng can c Tra Lu (Nam nh). Nam 1827 quan trieu nh tan cong Tra Lu, Phan Ba Vanh b giet, khi ngha that bai. Lang tra Lu b tan pha. + Cao Ba Quat (1808 1855). Que Phu Thu Gia Lam Ha Noi. Nam 1831 o c nhan, thu nho song ngheo nhng nhan cach cng ran, noi tieng van hay ch to. Nhng may lan thi hoi eu pham quy nen b anh hong; nam 1841 lam quan Bo le tai Hue. Nam 1847 lam Vien han Lam, sm nhan ro bo mat xau xa cua vua quan trieu nh, ong t quan. Cao Ba Quat la nha th ln, ngi ng thi ca ngi van nh Sieu, Quat vo Tien Han. Ong e lai hang nghn bai th ch Nom va ch Han, the hien ro ban lnh, tai nang va y ch cua ong, luon e cao cac anh hung dan toc, cac nha Nho nhan cach, phan anh noi cc bung no nam 1821 Sn Nam Ha (Thai Bnh) m rong ra hai Dng, An Quang en nam 1827 b an ap. + Khi ngha Cao Ba Quat bung no nam 1854 ng Hoa Ha Tay, m rong ra Ha Noi, Hng yen en nam 18 b an ap. + Nam 1833 mot cuoc noi day cua binh lnh do le van Khoi ch huy no ra Phien An (Gia nh), lam chu ca Nam Bo nam 1835 b dap tat. Trang 168 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng kho cua dan ngheo. Nam 1853, 1854 cac tnh bac Ninh, sn tay b han han, chau chau hoanh hanh can pha lua, nhan dan oi kho, long ngi bat man vi trieu nh. Nhan c hoi nay ong to chc khi ngha, tr thanh thu lnh cua khi ngha nong dan. Do b bai lo nen khi ngha ch keo dai c may thang. Cao Ba Quat hy sinh tai tran a. Sau o trieu nh T c ra lenh tru di 2 ho. Ba con noi, ngoai cua Cao Ba Quat nhieu ngi b giet hai. Sach v cua ong cung b ot huy. - HS nghe, ghi nh ve nhng nhan vat Lch s. Hoat ong 4: Ca nhan - GV phat van: Qua nhng net chnh ve phong trao au tranh cua nong dan thi Nguyen em rut ra ac iem cua phong trao? - HS da vao phong trao, so sanh tra li. - GV bo sung, ket luan ve ac iem cua phong trao. - HS nghe, ghi chep . - ac iem: + Phong trao au tranh cua nhan dan no ra ngay t au the ky khi nha Nguyen va len cam quyen. + No ra lien tuc, so lng ln. + Co cuoc khi ngha quy mo ln va thi gian keo dai nh khi ngha Phan Ba Vanh, Le Van Khoi. Hoat ong 5: - GV giang giai: Do tac ong cua phong trao nong dan va do tnh hnh chung cua xa hoi cac dan toc t ngi a noi day au tranh. - HS nghe, ghi nh ve nguyen nhan cac dan toc noi day au tranh la do: + Tac ong cua phong trao nong dan tren khap ca nc. + Cac dan toc t ngi noi rieng va nhan dan ta di thi Nguyen noi chung eu co mau thuan, bat man vi trieu nh. - GV tiep tuc trnh bay nhng net chnh ve phong trao au tranh cua cac dan toc mien nui. - HS nghe, ghi chep. III. AU TRANH CUA CAC DAN TOC T NGI - Na au the ky XIX cac dan toc t ngi nhieu lan noi day chong chnh quyen. + pha bac: Co cuoc khi ngha cua ngi Tay Cao Bang (1833 1835) do Nong Trang 169 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Van Van lanh ao. + pha Nam: Co cuoc khi ngha cua ngi Khme mien Tay Nam Bo. Gia the ky XIX cac cuoc khi ngha tam lang khi Phap chuan b xam lc nc ta. 4. Cung co - Nhan xet chung ve tnh hnh nc ta di thi Nguyen: Di thi Nguyen mac du trieu nh a co gang on nh nen thong tr, va a co cong hien nhat nh tren mot so lnh vc, nhat la lnh vc van hoa, song trong boi canh the gii va at nc at ra nhng thach thc, yeu cau phai t cng th nha Nguyen a khong ap ng va lam cho cac mau thuan xa hoi cang gian tang, phong trao au tranh phan oi chnh quyen dien ra lien tuc lam cho xa hoi Viet Nam thi Nguyen, nh mot hoc gia phng tay nhan xet: ang len cn sot tram trong. 5. Dan do - HS hoc bai, on tap Lch s Viet Nam co trung ai. - Lam bai tap trong SGK. Trang 170 Giao an lich s lp 10 S KET LCH S VIET NAM T NGUON GOC S KET LCH S VIET NAM T NGUON GOC EN GIA THE KY XIX EN GIA THE KY XIX Bai 27 Bai 27 QUA TRNH DNG NC VA GI NC QUA TRNH DNG NC VA GI NC I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - Nc Viet Nam co Lch s gi nc lau i, trai qua nhieu bien ong thang tram. - Trong qua trnh ton tai, phat trien nhan dan ta a tng bc hp nhat, oan ket xay dng mot quoc gia thong nhat, co to chc Nha nc hoan chnh, co nen kinh te a dang on nh, co nen van hoa ti ep giau ban sac rieng at nen mong vng chac cho s vn len cua cac the he noi tiep. - Trong qua trnh lao ong sang tao, xay dng at nc, nhan dan Viet Nam con phai lien tuc cam vu kh chung sc, ong long tien hanh hang loat cac cuoc khang chien chong giac ngoai xam bao ve oc lap To Quoc. 2. T tng - Boi dng long yeu nc va niem t hao dan toc. - Boi dng y thc vn len trong hoc tap, xay dng va bao ve to quoc. 3. Ky nang - Ren ky nang tong hp van e, so sanh, phan tch. II. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC II. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi: Trnh bay xa hoi Viet Nam na au the ky XIX so sanh vi the ky XVIII. 2. M bai T buoi au xay dng at nc cho en gia the ky XIX, dan toc Viet Nam a trai qua mot qua trnh lao ong, chien au ay hy sinh gian kho, song cung het sc anh dung, kien cng, e khai quat lai cac thi ky xay dng phat trien at nc va cong cuoc bao ve To quoc, chung ta cung hoc bai 27. 3. To chc day hoc bai mi Trang 171 Giao an lich s lp 10 * Hoat ong 1: Ca nhan Trc het, GV ke mot bang, thong ke noi dung c ban cua cac thi ky xay dng va phat trien at nc len bang, theo mau: A. Kien thc c ban I. Cac thi ky phat trien va xay dng at nc: Noi dung chu yeu Thi ky Chnh tr Kinh te Van hoa giao duc Xa hoi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - HS ke mau bang thong ke vao v. - GV phat van: Lch s dan toc t thi dng nc en the ky XIX chia lam may thi ky? o la nhng thi ky nao? - HS suy ngh, nh lai kien thc a hoc e tra li: - GV nhan xet va phan ky Lch s dan toc theo SGK ong thi ghi cac thi ky vao cot au tien cua bang thong ke: + Thi ky dng nc the ky XII TCN en au the ky II TCN (thi Bac thuoc thi t the ky I X). + Giai oan au cua the ky thi ky XVI XVIII. + Viet Nam na au the ky XIX. - HS ghi chep. Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV chia lp lam 4 nhom (co the chia theo to) sau o phan cong: + Nhom 1: Thao luan va ien vao bang thong ke tnh hnh chnh tr to chc bo may Nha nc, qua cac thi ky. Thong ke cac trieu ai phong kien Viet Nam t the ky X XIX. + Nhom 2: Thao luan va ien vao bang thong ke net c ban ve tnh hnh kinh te nc ta qua cac thi ky. + Nhom 3: Thao luan va ien vao bang thong ke nhng net Trang 172 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng chnh ve tnh hnh t tng van hoa giao duc ,cua nc ta qua cac thi ky. + Nhom 4: Thao luan ve tnh hnh xa hoi cac moi quan he xa hoi qua cac thi ky. - HS thao luan nhom va t ien vao bang thong ke noi dung c phan cong, c mot ai dien trnh bay trc lp. - GV goi ai dien cac nhom tra li. - HS ai dien cac nhom tra li, HS khac chu y nghe, ghi nh. Co the at cau hoi cho cac nhom khac neu co thac mac. - GV: Sau khi cac nhom trnh bay xong GV co the a ra thong tin phan hoi bang cach treo len bang mot bang thong ke a chuan b san theo mau di. ND chu
yeu Thi ky Chnh tr Kinh te Van hoa giao duc Xa hoi Thi ky dng nc VII TCN II TCN (T the ky I X b phong kien phng Bac o ho Bac thuoc) - The ky VII TCBN II TCN Nha nc Van Lang Au Lac thanh lap Bac Bo Bo may Nha nc quan chu con s khai. - The ky II TCN Nam Trung bo lam ap, Cham pa ra i. - The ky I TCN quoc gia Phu Nam ra i Tay nam Bo. - Nong nghiep trong lua nc. - TCN det, gom, lam o trang sc. - i song vat chat am bac, gian d, thch ng vi t nhien. - Tn ngng: a phan. - i song tinh than phong phu, a dang, chat phat. - Giao duc t nam 1070 c ton vinh ngay cang phat trien. - Quan he vua toi gan gui, hoa du. - Giai oan au cua thi ky phong kien oc lap X XV, giai oan at nc TCN Nha nc quan chu phong kien ra i the ky XV hoan chnh bo may Nha nc t Trung ng en a - Nha nc quan tam en san xuat nong nghiep. - TCN TN - Nho giao, Phat giao thnh hanh, Nho giao ngay cang c e cao. - Quan he xa hoi cha phat trien thanh mau Trang 173 Giao an lich s lp 10 ND chu
yeu Thi ky Chnh tr Kinh te Van hoa giao duc Xa hoi b chia cat XVI - XVIII phng. - Chien tranh phong kien at nc chia cat lam 2 mien: ang Trong, ang Ngoai vi 2 chnh quyen rieng. Nen quan chu khong con vng chac nh trc. phat trien. - i song kinh te cua nhan dan c on nh. - The ky XVII kinh te phuc hoi. + NN: on nh va phat trien nhat la ang Trong. + Kinh te hang hoa phat trien manh giao lu vi nc ngoai m rong tao ieu kien cho cac o th hnh thanh, hng khi - Van hoa chu anh hng cac yeu to ben ngoai song van mang am a ban sac dan toc. - Nho giao suy thoai, Phat giao c phuc hoi. ao Thien Chua c truyen ba. - Van hoa tn ngng dan gian n ro. - Giao duc tiep tuc phat trien song chat lng suy giam. thuan oi khang. - Gia the ky XVIII che o phong kien hai ang khung hoang phong trao nong dan bung no, tieu bieu la phong trao cong nhan Tay Sn. Viet Nam na au the ky XIX - Nam 1820 nha Nguyen thanh lap duy tr bo may Nha nc quan chu chuyen che phong kien. Song nen quan chu phong kien a bc vao khung hoang suy vong. - Chnh sach ong ca cua nha Nguyen a han che s phat trien cua nen kinh te. Kinh te Viet Nam tr nen lac hau - Nho giao c oc ton. - Van hoa giao duc co nhng ong gop ang ke. - S cach biet gia cac giai cap cang ln, mau thuan xa hoi tang cao au tranh Trang 174 Giao an lich s lp 10 ND chu
yeu Thi ky Chnh tr Kinh te Van hoa giao duc Xa hoi kem phat trien. lien tuc bung no.. - HS theo doi so sanh e hoan chnh trong bang thong ke. Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV khai quat: Song song vi qua trnh xay dng at nc, nhan dan Viet Nam lien tuc phai cam vu kh ng len chong ngoai xam bao ve To Quoc. Sau o GV neu yeu cau HS lap bang thong ke cac cuoc au tranh gianh va gi oc lap dan toc t the ky Bac thuoc en the ky XVIII. - HS t lap bang thong ke vao v ghi. - GV: sau khi HS t lap bang GV goi 1 vai em ke ten cac cuoc au tranh cua nhan dan ta, t thi Bac thuoc en the ky XVIII. + Mot so em khac trnh bay lai mot cuoc khang chien tieu bieu thi ai Viet X XVIII. - Cuoi cung GV a ra bang thong tin phan hoi cac cuoc khang chien bao ve oc lap: II. Cuoc khang chien bao ve To quoc Ten cuoc au tranh Vng trieu Lanh ao Ket qua Cuoc khang chien chong Tong thi tien Le (981) Tien Le - Le Hoan - Thang li nhanh chong Khang chien chong Tong thi Ly Thi Ly - Ly Thng Kiet - Nam 1077 ket thuc thang li Khang chien chong Mong nguyen (the ky XIII) Thi Tran - Vua Tran (lan I) - Tran quoc Tuan (lan II III) Ca 3 lan khang chien eu gianh thang li. Trang 175 Giao an lich s lp 10 Ten cuoc au tranh Vng trieu Lanh ao Ket qua Phong trao au tranh chong quan xam lc Minh va khi ngha Lam Sn 1407 1427 Thi Ho - Khang chien chong quan Minh do nha Ho lanh ao. - Khi ngha Lam Sn chong ach o ho cua nha Minh do Le Li Nguyen Trai lanh ao. - Lat o ach thong tr cua nha Minh gianh lai oc lap Khang chien chong quan Xiem 1785 Thi Tay Sn - Nguyen Hue - anh tan 5 van quan Xiem Khang chien chong quan Thanh Thi Tay Sn - Vua Quang trung (Nguyen Hue) - anh tan 29 van quan Thanh Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - HS theo doi, so sanh e hoan thien thong ke cua mnh: - GV phat van: Em co nhan xet g ve cong cuoc chien au bao ve To quoc cua nhan dan ta? - HS suy ngh tra li: + Cac cuoc khang chien cua nhan dan ta dien ra hau het cac the ky noi tiep t trieu ai nay sang trieu ai khac. + e lai ky tch anh hung ang t hao, nhng truyen thong cao quy ti ep mai mai khac sau vao long moi ngi Viet Nam yeu nc. 4. Cung co - Cac giai oan phat trien, hnh thanh cua Lch s dan toc thi dng nc en the ky XIX. - Thong ke cac trieu ai trong Lch s dan toc t X gia XIX. 5. Dan do Tiep tuc on tap lch s Viet Nam co Trung ai. Trang 176 Giao an lich s lp 10 Bai 28 Bai 28 TRUYEN THONG YEU NC TRUYEN THONG YEU NC CUA DAN TOC VIET NAM THI PHONG KIEN CUA DAN TOC VIET NAM THI PHONG KIEN I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong yeu cau HS nam c. 1. Kien thc - Van hoc Viet Nam trong cac the ky trc nam 1858 a e lai cho i sau mot truyen thong yeu nc quy gia va rat ang t hao. - Truyen thong yeu nc la s ket tinh cua nhieu nhan to, s kien a dien ra trong mot thi ky lch s lau dai. - Trong hoan canh cua che o phong kien do tac ong cua tien trnh Lch s dan toc vi nhng net rieng biet yeu to chong ngoai xam, bao ve a ly To quoc, tr thanh net ac trng cua truyen thong yeu nc Viet Nam thi phong kien. 2. T tng - Boi dng long yeu nc va y thc dan toc, long biet n vi cac anh hung dan toc. - Boi dng y thc phat huy long yeu nc. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tch, lien he. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Mot so oan trch trong cac tac pham hay li cua danh nhan. - Lc o Viet Nam thi Minh Mang. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu - GV goi 3 HS len bang ve s o bo may Nha nc Ly Tran, Le s, Nguyen. - GV goi 1 HS tra li cau hoi: hay trnh bay lai mot cuoc khang chien trong Lch s dan toc t X XVIII. 2. Dan dat vao bai mi Trong Lch s gan 3000 nam dng nc va gi nc, dan toc Viet Nam a tao nen nhng truyen thong tot ep trong o noi bat len la truyen thong yeu nc mot truyen thong cao quy va c hun uc va phat huy qua hang ngan nam Lch s va tham m vao cuoc song ang tng ngay vn cao cua dan toc. e hieu c qua trnh hnh thanh, phat trien va toi luyen cua truyen thong Trang 177 Giao an lich s lp 10 yeu nc trong thi ky phong kien oc lap ta cung nhau tm hieu bai 28. 3. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp Ca nhan - Trc het Gv co the at cau hoi e tao s chu y va nh hng nhan thc cho HS: Em hieu the nao ve hai khai niem: truyen thong va truyen thong yeu nc? - HS van dung nhng hieu biet cua mnh e tra li. - GV nhan xet va ket luan. - GV co the lay v du ve mot so truyen thong cua dan toc e minh hoa: Truyen thong yeu nc, lao ong can cu, chu kho, chu ng gian kho, oan ket tnh lch s va phong tuc truyen thong nh: nhuom rang, an trau. Noi bat nhat la truyen thong yeu nc. - HS nghe, ghi chep. - GV giang tiep: Truyen thong yeu nc co nguon goc t long yeu nc. Vay long yeu nc co nguon goc t au? (bat nguon t nhng tnh cam nao?) va truyen thong yeu nc c hnh thanh nh the nao? I. S HNH THANH CUA TRUYEN THONG YEU NC VIET NAM - Khai niem: + Truyen thong la nhng yeu to ve sinh hoat xa hoi, phong tuc, tap quan, loi song, ao c cua mot dan toc c hnh thanh trong qua trnh c lu truyen t i nay sang i khac t xa en nay. + Truyen thong yeu nc cua dan toc Viet Nam: la net noi bat trong i song van hoa tinh than cua ngi Viet, la di san quy bau cua dan toc c hnh thanh rat sm, c cung co va phat huy qua hang ngan nam Lch s. Hoat ong 2: Ca lp - GV co the lay v du: mot con ngi mi sinh ra con nho tuoi khong the khang nh em be ay yeu nc. Vay vi mot dan toc yeu nc co nguon goc t au? Co t bao gi? Va hnh thanh nh the nao? - GV yeu cau HS theo doi SGK e ly giai nhng van e at ra. - HS theo doi SGK va suy ngh lien he tra li. - GV nhan xet, bo sung, va ket luan. + GV giang tiep long yeu nc thi ky nay c bieu hien y thc co chung coi nguon: cung la - Long yeu nc bat nguon t nhng tnh cam n gian, trong mot khong gian nho hep nh: Tnh yeu gia nh, yeu que hng ni chon nhau cat ron, ni mnh sinh song gan Trang 178 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng con rong chau tien, cung sinh ra t Qua bau me y thc xay dng, bao ve quoc gia dan toc Viet, Van Lang Au Lac. - HS nghe, ghi nh ve qua trnh hnh thanh truyen thong yeu nc. - GV dan dat van e: Truyen thong yeu nc c toi luyen va phat huy nh the nao chung ta cung tm hieu muc II: bo (o la nhng tnh cam gan vi a phng). - T khi hnh thanh quoc gia dan toc Viet: van Lang Au Lac nhng tnh cam gan bo mang tnh a phng phat trien thanh tnh cam rong ln long yeu nc. - thi ky Bac thuoc long yeu nc bieu hien ro net hn. + Qua y thc bao ve nhng di san van hoa cua dan toc. + Long t hao ve nhng chien cong, ton knh cac v anh hung e t o hnh thanh truyen thong yeu nc Viet Nam. II. PHAT TRIEN VA TOI LUYEN TRUYEN THONG YEU NC TRONG CAC THE KY PHONG KIEN OC LAP Hoat ong 3: Ca lp, ca nhan - GV sau mot nghn Nambac thuoc va au tranh chong Bac thuoc, en the ky X at nc tr lai oc lap t chu vi lanh tho, tieng noi, phong tuc, tap quan cua qua trnh au tranh ben b cua dan toc. Bc sang thi ky oc lap boi canh Lch s mi cung at ra nhng thach thc oi vi long yeu nc cua ngi Viet. HS nghe, ghi nh - GV phat van: Em hay neu boi canh Lch s cua dan toc va cho biet boi canh ay at ra yeu cau g? - HS da vao SGK tra li. - GV nhan xet, bo sung, ket luan. - GV bo sung, yeu cau: Xay dng at nc mi va bao ve To quoc la mot th thach vi long yeu nc cua ngi Viet Nam long yeu nc cang c phat huy cao o. - HS nghe, ghi chep. * Boi canh Lch s - at nc tr lai oc lap, t chu. - Nhng sau 1000 nam Bac thuoc nen kinh te tr nen lac hau, oi ngheo. - Cac the lc phng bac cha t bo am mu xam lc phng Nam. Trong boi canh ay long yeu nc ngay cang c phat huy, toi luyen. Trang 179 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 4: Ca lp, Ca nhan - GV yeu cau HS theo doi SGK e tra li cau hoi: Trong 9 the ky oc lap truyen thong yeu nc c bieu hien nh the nao? - HS theo doi SGK phat bieu. - GV chot y. - HS nghe, ghi chep. + GV Giai thch: Yeu nc gan vi thng dan v truyen thong yeu nc ngay cang mang yeu to nhan dan ngi ch thuyen la dan, lat thuyen cung la dan Khoan th sc dan de lam ke sau re, ben goc, la Thng sach e gi nc. + GV tieu ket: Nh vay trong cac the he phong kien oc lap truyen thong yeu nc cang c phat huy va toi luyen, a lam nen nhng ky tch anh hung chien thang ve vang cua dan toc. - Bieu hien: + Y thc vn len xay dng phat trien nen kinh te t chu, nen van hoa am a ban sac truyen thong cua dan toc. + Tinh than chien au chong giac ngoai xam bao ve oc lap dan toc cua moi ngi Viet. + Y thc oan ket moi tang li nhan dan, moi dan toc trong cong cuoc xay dng va bao ve To quoc. + Long t hao dan toc, biet n to tien. + Y thc v dan, thng dan cua giai cap thong tr tien bo yeu nc gan vi thng dan mang yeu to nhan dan. III. NET AC TRNG CUA TRUYEN THONG YEU NC VIET NAM THI PHONG KIEN Trang 180 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV at van e: Qua tm hieu ta thay truyen thong yeu nc cua dan toc Viet Nam c bieu hien rat a dang nhng mc o khac nhau: + Hy sinh, xa than v nc. + T hao ve at nc, ton knh nhng v anh hung dan toc. + Lao ong sang tao lam giau cho cong ong, cho at nc. + Chong giac ngoai xam, bao ve oc lap. + Gi gn di san van hoa cua dan toc. + Lam nhng viec ch nc, li nha trong o bieu hien ac trng cua truyen thong yeu nc Viet Nam thi phong kien la chong giac ngoai xam bao ve oc lap dan toc. - HS nghe, ghi nh. - GV phat van: Tai sao co the xem net ac trng c ban cua truyen thong yeu nc Viet Nam thi phong kien la chong giac ngoai xam, bao ve oc lap dan toc? - HS theo doi SGK ket hp vi nhng kien thc a hoc e tra li. - GV bo sung ket luan. + e minh hoa GV yeu cau HS iem lai tat ca cac cuoc khang chien va khi ngha gianh va gi oc lap dan toc cua nhan dan ta trc the ky XIX. Qua o HS thay c tren the gii co le khong co dan toc nao trai qua nhieu cuoc chien chong xam lc nh Viet Nam. - HS nghe, ghi chep. - GV tieu ket: Nh vay ro rang ta thay truyen thong yeu nc c bieu hien ro net nhat trong cuoc au tranh chong ngoai xam. V vay au tranh chong ngoai xam tr thanh net ac trng cua truyen thong yeu nc Viet Nam. Truyen thong quy bau o cua nhan dan Viet Nam a c phat huy cao o qua moi thi ai, a lam nen nhng chien cong hien hach - Dan toc Viet Nam a trai qua nhieu cuoc au tranh chong giac ngoai xam. - Trong au tranh chong giac ngoai xam nhan dan Viet Nam a oan ket nhat tr ong long vt qua gian kho, hy sinh, phat huy tai nang, tr tue, chien au dung cam gianh thang li cuoi cung. - Cung trong chien au chong ngoai xam long yeu nc tr nen trong sang chan thanh va cao thng hn bao gi het. au tranh chong ngoai xam, bao ve oc lap tr thanh net ac trng cua truyen thong yeu nc Viet Nam. Trang 181 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cho dan toc, nhan chm tat ca be lu ban nc va cp nc a at nc, dan toc vt qua moi s nguy hiem kho khan. - Trong cong cuoc xay dng at nc hien nay. Viet Nam ng trc nhng kho khan th thach ln: Nguy c tut hau, canh tranh khoc liet vi ben ngoai, nguy c anh mat ban sac truyen thong cua dan toc. V vay truyen thong yeu nc can phai c phat huy cao o na. - HS nghe, ghi nh. - GV co the am thoai vi Hs ve nhng bieu hien cua long yeu nc hien nay, lay V du viec lam cu the, thong qua o giao duc HS. 4. Cung co - Qua trnh hnh thanh, toi luyen, phat huy truyen thong yeu nc cua nhan dan Viet Nam. - Net ac trng c ban cua truyen thong yeu nc. 5. Dan do - HS hoc bai, tra li cau hoi theo SGK, doc trc bai mi. PHAN BA PHAN BA LCH S THE GII CAN AI LCH S THE GII CAN AI CHNG I CHNG I CAC CUOC CACH MANG T SAN CAC CUOC CACH MANG T SAN (T GIA THE KY XVI EN CUOI THE KY XVIII) (T GIA THE KY XVI EN CUOI THE KY XVIII) Bai 29 Bai 29 CACH MANG HA LAN VA CACH MANG ANH CACH MANG HA LAN VA CACH MANG ANH I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Bai hoc giup HS hieu rang, cuoc au tranh cua nhan dan ha Lan lat o vng trieu Tay Ban Nha t gia the ky XVI la mot cuoc cach mang t san au tien cua thi ky Lch s can ai the gii. Cach mang t san Anh (the ky XVIII) la s tiep tuc cuoc tan cong vao che o phong kien chau Au, m ng cho lc lng san xuat t ban phat trien. Trang 182 Giao an lich s lp 10 2. T tng, tnh cam, thai o - Cach mang t san trong buoi au thi can ai the hien mat tch cc viec loai bo che o phong kien mot so quoc gia chau au, song ch la s thay oi hnh thc boc lot nay bang hnh thc boc lot khac ma thoi. Mot che o boc lot mi, tinh vi va tan bao ang hnh thanh. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tch, khai quat, tong hp, anh gia s kien. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o the gii: ban o cac vung Tay Au. - Anh O-li-v Crom-oen. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Gii thieu bai mi GV khai quat: Giai oan hau ky trung ai (the ky XV XVII), che o phong kien khung hoang, suy vong. Giai cap t san tuy mi ra i nhng a nhanh chong khang nh the lc kinh te ngay cang ln manh cua mnh. Cuoc au tranh cua giai cap t san chong che o phong kien the hien trc het tren lnh vc ton giao, van hoa, nghe thuat la bc don ng cho nhng cuoc cach mang t san khong the tranh khoi tay Au. Nhng v sao, nhng cuoc cach mang t san sm no ra vung at thap va x s sng mu Y ngha cua nhng s kien o oi vi tien trnh cua Lch s nhan loai ra sao? Chung ta se nghien cu lam sang to van e nay trong bai hoc hom nay. 2. To chc day hoc bai mi Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: - GV gii thieu tren ban o v tr cua Ha Lan trc Cach mang (Gom lanh tho cac nc Ha Lan, B, Luyxambua va mot so vung ong Bac Phap) va giai thch v sao vung at nay co ten goi la Neeclan (Vung at thap). - GV: Da vao au e noi rang, au the ky XVI Neeclan la mot trong nhng vung kinh te TBCN phat trien nhat Chau Au? HS co the tm thay cau tra li qua kien thc trong SGK. - GV dan dat: S phat trien kinh te TBCN co anh hng the nao en tnh hnh xa hoi Neeclan? Sau O Cach mang Ha Lan - T au the ky XVI Neeclan la mot trong nhng vung kinh te TBCN phat trien nhat chau Au. - Giai cap t san Neeclan ra i, the lc kinh te ngay cang ln manh. Trang 183 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng khi trnh bay tnh hnh kinh te, xa hoi cua Neeclan di thi cai tr cua chnh quyen phong kien Tay Ban Nha, GV hng dan HS nhan thc: + V sao t tng cai cach ton giao cua Canvanh nhanh chong c ni nay chap nhan. + T tng cai cach o la s don ng cho mot cuoc cach mang. - Thang 8 / 1566 nhan dan mien Bac Neeclan khi ngha, lc lng phat trien manh, lam chu nhieu ni. Hoat ong 2: - HS oc SGK tom tat nhng thanh qua chu yeu cua qua trnh au tranh keo dai suot 4 thap ky cuoi the ky XVI nh: + Giai phong cac tnh mien Bac. + Phan hoa lc lng ke thu. + Hoi ngh cac tnh mien Bac (U trech) vi nhieu quyet sach quan trong. + Chnh quyen phong kien Tay ban Nha sup o. + Nc cong hoa t san (Ha Lan) ra i - GV gi y e HS nhan thc: Cach mang t san ch thay the hnh thc boc lot nay bang hnh thc boc lot khac, giai cap boc lot nay bang giai cap boc lot khac, che o khong thay oi. - Nam 1609 Hiep nh nh chien dc ky ket, nhng en nam 1648 mi c cong nhan oc lap. Y ngha: + La cuoc cach mang t san au tien tren the gii. + M ng cho chu ngha TB Ha Lan phat trien. + M ra thi ai mi bung no cac cuoc cach mang t san. + Han che: Quan he san xuat phong kien con ton tai mot so ni, nhan dan khong c hng quyen li Kinh te, Chnh tr. Hoat ong 3: - S phat trien cua nen kinh te Anh c the hien nh the nao? GV hng dan HS da vao SGK e nhan thc noi dung c ban theo logic sau: - S phat trien cua cong trng thu cong dan lan at phng hoi. San pham tang nhanh ve so lng va chat lng kch thch hoat ong ngoai thng phat trien nhat la nganh len da, buon ban no le da en. - S phat trien nganh len da keo theo s phat trien cua nghe nuoi cu. Do vay mot bo phan quy toc Anh chuyen sang kinh doanh hang hoa theo hng TBCN, tr thanh quy toc mi. 2. Cach mang t san Anh a. Tnh hnh nc Anh trc cach mang Kinh te: au the k XVII, nen kinh te nc Anh phat trien nhat Chau Au. Xa hoi: T san, quy toc mi giau len nhanh chong. Trang 184 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng GV mieu ta canh Rao at cp ruong (Hnh anh Cu an tht ngi cua nha van Tomat Mor), sau o hng dan HS ly giai v sao t san, quy toc mi Anh giau len nhanh chong nh vay. - S bao thu, lac hau va phan ong cua che o phong kien Anh the hien nh the nao? Sau khi HS da vao SGK tra li cau hoi tren, GV tiep tuc dan dat HS giai quyet van e: Mau thuan trong long xa hoi Anh bieu hien nh the nao? Hng giai quyet mau thuan o? GV hng dan HS theo doi nhng dien bien chnh cua cach mang (co the lap bang nien bieu s kien theo d lieu sau). + 1642 1648: Noi chien (vua Quoc hoi) + 1649: X t vua, thanh lap nc cong hoa. + 1653: Lap nen oc tai. + 1688: Quoc hoi chnh bien, xac lap che o quan chu lap hien. Da vao nien bieu, hng dan HS nam c hng phat trien cua cach mang Anh qua cac moc chnh, sau o ly giai van e: + V sao cach mang Anh co s thoa hiep gia Quoc hoi vi lc lng phong kien cu? + V sao noi cach mang Anh la cuoc cach mang bao thu? iem quan trong ma GV can khac hoa e HS nhan thc sau sac ve thai o hai mat cua giai cap t san Anh. Khi cha u manh, v li ch cua giai cap mnh, chung khong ch la phnh quan chung ng len tranh au chong che o phong kien, ma con loi keo ca mot bo phan quy toc mi (tng la ke thu cua mnh trc o) tao nen mot lien minh chnh tr mi. Khi cach mang thanh cong, giai cap t san phan boi lai quan chung cach mang, ong thi Chnh tr: Che o phong kien km ham lc lng san xuat TBCN. Cach mang bung no. b. Dien bien cua cach mang: (theo doi nien bieu nam s kien chnh) + Nam 1642 1648: noi chien ac liet (Vua Quoc hoi). + Nam 1449: x t vua, nc cong hoa ra i, cach mang at en nh cao. + 1653: Nen oc tai c thiet lap (mot bc tut lui). + Nam 1688: Quoc hoi tien hanh chnh bien, sau o che o quan chu lap hien c xac lap. c. Y ngha Lat o che o phong kien, m ng cho CNTB Anh phat trien. M ra thi ky qua o t che o Phong kien sang che o t ban. Trang 185 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cung co lien minh quy toc t san bang viec thiet lap mot the che chnh tr Quan chu lap hien. Nha vua tr v ma khong cai tri v khong co thc quyen. Quyen lc chnh tr tap trung trong tay Quoc Hoi lap hien cua giai cap t san. Du con co nhng han che nhat nh song sach mang t san Anh van co y ngha trong ai oi vi Lch s the gii. 4. S ket bai hoc - GV hng dan HS nhan thc van e chu yeu sau: - V sau cuoc cach mang t san Ha Lan no ra di hnh thc mot cuoc chien tranh giai phong dan toc? - Ca hai cuoc cach mang noi tren co g giong nhau? - Tong ket noi dung tren , GV cung co e HS hieu ro khai niem cach mang t san (ca noi ham va ngoai dien cua khai niem). Do nhng ac iem, ieu kien hoan canh Lch s, cach mang t san 2 nc Ha Lan va Anh no ra di nhng hnh thc khac nhau, giai quyet nhng nhiem vu cu the khac nhau, nhng eu hng vao muc tieu chung la lat o che o phong kien (bat ky ngoai o ho hay ang ton tai, thong tr trong nc), e m ng cho chu ngha t ban phat trien. ay la nhng s kien m au cho mot thi ky au tranh quyet liet e giai quyet van e ai thang ai gia chu ngha t ban ang len vi che o phong kien a gia nua, suy tan, song cha de t bo vo ai chnh tr. Trang 186 Giao an lich s lp 10 Bai 30 Bai 30 CHIEN TRANH GIANH OC LAP CHIEN TRANH GIANH OC LAP CUA CAC THUOC A ANH BAC M CUA CAC THUOC A ANH BAC M I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc Bai hoc giup HS hieu rang, cuoc chien tranh gianh oc lap cua nhan dan 13 nc thuoc a Anh Bac M cuoi the ky XVIII la mot cuoc cach mang t san. Viec ra i mot so nc t san au tien ngoai Chau Au la s tiep xuc cuoc tan cong vao che o phong kien m ng cho lc lng san xuat T ban phat trien, la s khang nh quyet tam vn len nam quyen thong tr the gii cua giai cap t san. 2. T tng, tnh cam, thai o Chien tranh gianh oc lap thang li, hp chung quoc Hoa Ky ra i, gop phan thuc ay phong trao au tranh chong phong kien chau Au va phong trao giai phong dan toc My Latinh sau nay. Tuy vay, che o no le van ton tai My, quan chung nhan dan van khong c hng nhng thanh qua cach mang ma ho phai oi bang xng mau cua chnh mnh. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang s dung o dung trc quan, ky nang phan tch, khai quat , tong hp, anh gia s kien. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC Ban o 13 thuoc a Anh Bac My; anh bao ong Boxtn, giooc gi Oa sinh tn, ai hoi luc a (GV co the la chon nhieu tai lieu trc quan sinh ong trong Encarta). III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Gii thieu bai mi GV co the tao tnh huong vao bai qua nhieu cach khac nhau, tuy nhien can chu y HS au cap rat an tng vi cach dien at nhe nhang giau hnh anh. Chang han: Cuoc cach mang t san no ra tren vung at thap va x s sng mu dau co y ngha trong ai song cha u cung co niem tin cho ngi ng thi ve mot thang li hoan toan cua giai cap t san. Lch s phai ch i hn mot the ky sau e chng kien ben b ai Tay Dng mot cuoc bien ong chnh tr xa hoi to ln 13 thuoc a Anh, dan en s ra i mot quoc gia t san au tien chau My. V sao ni ay lai co the bung no mot cuoc chien tranh gianh oc lap? Ket qua cua cuoc chien a anh hng nh the nao oi vi Lch s chau My va the gii? Trang 187 Giao an lich s lp 10 Chung ta se nghien cu lam sang to van e nay trong bai hoc hom nay. 2. To chc day hoc bai mi Phan kiem tra bai cu co the c tien hanh trc khi vao bai mi, hoac cung co the thc hien trong qua trnh tien hanh bai nghien cu kien thc mi). Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: - GV gii thieu tren ban o v tr cua 13 thuoc a Anh Bac My va neu cau hoi: 13 thuoc a Anh c ra i nh the nao? GV gi y e Hs nh lai kien thc cu lam nen cho nhan thc kien thc mi. + Cuoc di dan t chau Au sang Chau M t sau phat kien a ly cua Critxtop Colombo. + Qua trnh chinh phuc ngi Inian uoi ho ve pha Tay. + a no le da en t Chau Phi sang khai pha on ien + Nen kinh te TBCN 13 thuoc a Anh phat trien nh the nao? O S phat trien cua chu ngha T ban Bac My. Nguyen nhan bung bo chien tranh. - Na au the ky XVIII, 13 thuoc a Anh c ra i doc b bien ai Tay Dng (1,3 trieu ngi). Hoat ong 2: - HS da vao SGK e trnh bay s phat trien kinh te 2 mien (Bac Nam), quan trong hn la biet cach ly giai v sao co s khac nhau ve nganh nghe san xuat cac khu vc o. + Mien Bac: Cong trng thu cong phat trien nhieu nganh nghe nh: Ru, thuy tinh. Luyen kim, ong tau, det, (Cac mo kim loai quy tap trung chu yeu mien Bac, cang Boxtn sam uat). + Mien Nam: Kinh te on ien phat trien, san xuat hang hoa nong nghiep xuat khau: ngo, bong, ma, thuoc la (at ai ph nhieu; S dung rong rai, boc lot tan bao no le da en). S phat trien kinh te 13 thuoc a at ra nhng yeu cau g? Sau khi cho Hs thao luan van e nay, GV can nhan manh yeu cau bc thiet san xuat, buon ban, m mang kinh te ve pha tay. Tuy nhien, nhng mong muon chnh ang o b - Gia the ky XVIII, nen cong thng nghiep TBCN ay phat trien. - S phat trien kinh te cong, nong nghiep thuc ay thng nghiep, giao thong, thong tin, thong nhat th trng, ngon Trang 188 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng chnh quyen Anh quoc ra sc kim ham. GV tiep tuc cho HS thao luan van e. Tai sao chnh phu Anh lai km ham s phat trien kinh te thuoc a? Chnh phu Anh a lam g e kim ham s phat trien kinh te thuoc a? Hau qua cua nhng chnh sach o ra sao? GV lay ket qua thao luan e ly giai nguyen nhan dan en viec bung no cuoc chien tranh oi quyen oc lap cua tat ca cac tang lp nhan dan 13 thuoc a Anh. ng. - S km ham cua chnh phu Anh lam cho mau thuan 13 thuoc a tr nen gay gat, dan en viec bung no chien tranh. Hoat ong 3: - GV s dung cac bc tranh (nguon: Encarta) mieu ta, tng thuan canh Hanh hnh nhan vien s Thue; Tan cong tau ch che cua Anh; Bao ong Boxtn 1773. GV hng dan Hs phan tch phan ng cua vua Anh nguyen nhan trc tiep dan en bung no cuoc chien (4 1775). GV cho HS quan sat bang so sanh tng quan lc lng gia 2 ben khi bat au cuoc chien. V du: lap bang the hien d lieu sau: + Quan Anh: Lc lng 9 van: thien chien; vu kh ay u + Quan 13 thuoc a: lc lng 3 van; thieu kinh nghiem tac chien; vu kh thieu thon T viec so sanh, HS nhan thay nhng kho khan, bat li oi vi ngha quan dan ti thng vong nhieu, thieu thon lng thc, lc lng GV at van e: Cuoc chien se ra sao neu tnh hnh o keo dai? Van e cap thiet can giai quyet luc nay la g? - GV cho HS quan sat bc tranh ai hoi luc a lan hai, chan dung Oa sinh tn, neu cau hoi thu hut s chu y cua HS. Ong la ai? Em biet g ve ong? 2. Dien bien chien tranh va s thanh lap Hp chung quoc Hoa Ky. - Sau s kien Boxtn, nguy c cuoc chien en gan. ai hoi luc a lan th nhat c trieu tap (9 1774), yeu cau vua Anh bai bo chnh sach han che cong thng nghiep. - Thang 5 1775 ai hoi luc a lan th hai c trieu tap + Quyet nh xay dng quan oi luc a. + C Giooc-gi Oa-sinh-tn lam tong ch huy quan oi. + Thong qua bang Tuyen ngon oc lap (4-7-1776), tuyen bo thanh lap hp chung quoc Hoa Ky. - Ngay 17-10-1777 chien thang Trang 189 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Trong qua trnh hng dan HS thao luan, can chu y nhan manh tai thao lc quan s cua Oa sinh tn (chnh on quan oi, thay oi hnh thc tac chien), ong thi phan tch tac dung cua ban Tuyen ngon oc lap oi vi viec kch thch tinh than oan ket chien au cua nhan dan thuoc a (co the lien he vi ban tuyen ngon oc lap ngay 02/09/1945 cua ta). Nh o tnh hnh thay oi theo hng ngay cang co li cho ngha quan. GV s dung s o c cau to chc Nha nc My. Gii thieu Oa-sinh-tn c bau lam tong thong au tien cua nc My (nam bung no cuoc ai cach mang Phap 1789), thu o nc My gi ay mang ten ong. Hng dan HS nhan thc y ngha cua cuoc chien tranh gianh oc lap Bac My, t o rut ra tnh chat cua no la mot cuoc cach mang t san. Xaratoga tao ra bc ngoat cuoc chien. - Nam 1781 tran I-ooc-tao giang on quyet nh, gianh thang li cuoi cung. O Ket qua va y ngha cua chien tranh gianh oc lap - Theo hoa c vecxai (9-1783) Anh cong nhan nen oc lap cua 13 thuoc a bac My. - Nam 1787 thong qua Hien Phap cung co v tr Nha nc My. Y ngha: + Giai phong Bac My khoi chnh quyen Anh, thanh lap quoc gia t san, m ng cho CNTB phat trien Bac My. + Gop phan thuc ay cach mang chong phong kien Chau Au, phong trao au tranh gianh oc lap My La tinh. 4. S ket bai hoc GV hng dan HS nhan thc van e chu yeu sau: - V sao cach mang t san Bac My no ra di hnh thc mot cuoc chien tranh gianh oc lap? - Nhan manh y ngha quan trong cua cuoc cach mang t san o? - Tong ket noi dung tren, GV cung co e HS hieu ro khai niem cach mang t san. So sanh cuoc chien tranh gianh oc lap Bac My vi cach mang t san Ha Lan, cach mang t san Anh e thay s a dang ve hnh thc cua cach mang t san trong buoi au thi can ai. Trang 190 Giao an lich s lp 10 Bai 31 Bai 31 CACH MANG T SAN PHAP CUOI THE KY XVIII CACH MANG T SAN PHAP CUOI THE KY XVIII I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Bai hoc giup HS hieu rang, cach mang t san Phap cuoi the ky XVIII la mot cuoc cach mang t san ien hnh nhat thi ky lch s the gii can ai. No a lat o che o phong kien, m ng cho CNTB phat trien Phap, gop phan vao thang li cua chu ngha t ban tren pham vi the gii. 2. T tng, tnh cam, thai o - Quan chung nhan dan, ong lc chu yeu thuc ay s nghiep cach mang Phap at en nh cao la nen chuyen chnh Gia-co-banh, ho xng ang la ngi sang tao ra lch s. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang s dung o dung trc quan, ky thuat phan tch, khai quat, tong hp, anh gia s kien. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Ban o phong trao au tranh cua nhan dan Phap. - Tranh Tnh canh nong dan Phap, Tan cong pha nguc Ba-xti (GV co the la chon tai lieu trc quan trong Encarta). III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu: Cau hoi 1: V sao noi cuoc chien tranh gianh oc lap cua 13 bang thuoc a Anh Bac My la cuoc cach mang t san? Cau hoi 2: Phan tch y ngha cua cuoc chien tranh gianh oc lap Bac My? Sau khi HS tra li, GV nhan manh anh hng cua cach mang My oi vi chau My va chau Au, ac biet la oi vi nc Phap ang trong tnh trang em trc cua cach mang. 2. Gii thieu bai mi Cuoi the ky XVIII, gia Pa-ri hoa le cua nc Phap Kinh o Chau Au, a bung no mot cuoc cach mang long tri l at. Thanh qua cua cuoc cach mang o c Le- nin nhan manh rang: No xng ang la cuoc ai cach mang v a lam biet bao viec cho giai cap cua no tc la giai cap t san, e en tron the ky XIX, the ky em lai anh Trang 191 Giao an lich s lp 10 sang van hoa, van minh cho nhan loai eu dien ra di anh hng cua cuoc cach mang v ai nay. V sao cuoc cach mang t san trung tam chau Au lai tr nen ien hnh hn bat c cuoc cach mang t san nao thi ky can ai, chung ta se nghien cu lam sang to van e nay trong bai hoc hom nay (GV ghi tieu e bai hoc). Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca nhan GV to chc e HS tra li cau hoi: Can c vao au e noi rang, cuoi the ky XVIII, Phap van la nc nong nghiep lac hau? HS co the da vao SGK e tra li cau hoi nay. ac biet, GV hng dan HS phan tch i song cua nong dan Phap di ach ap bc boc lot cua phong kien, Giao hoi (a to t 1/3 en 1/2 hoa li, nhieu loai thue, ngha vu phong kien, nha th phi l khac). Mieu ta bc tranh Tnh canh nong dan Phap trc mang (hnh 5 1 - SGK) GV mieu ta cong xng luyen thep Phap (Nguon: Encarta) Hoat ong 2: Thao luan GV cho HS theo doi s o c cau xa hoi nc Phap, hng dan HS thao luan, vai tro, quyen li kinh te, a v chnh tr cua cac ang cap, t o rut ra ket luan: Mau thuan ve quyen li kinh te, a v chnh tr dan en cuoc khung hoang xa hoi sau sac. Giai quyet mau thuan nay nh the nao? Nc Phap ang em trc cua mot cuoc cach mang Hoat ong 1: Thao luan GV hng dan HS thao luan van e: Nhng t tng tien bo nc Phap trc cach mang c da tren c s nao? Sau o GV gii thieu trao lu Triet hoc anh sang thong qua nhng quan iem tieu bieu cua Mong-te-xki-, Von-te, Ru- xo. HS can nhan thc ro nhng t tng o khong dng viec phe phan che o phong kien thoi nat, I. NC PHAP TRC CACH MANG 1 Tnh hnh kinh te xa hoi: A. Kinh te - Cuoi the ky XVIII, Phap van la nc nong nghiep + Cong cu, k thuat canh tac lac hau, nang suat thap. + Lanh chua, Giao hoi boc lot nong dan nang ne. - Cong thng nghiep phat trien + May moc s dung ngay cang nhieu (det, khai mo, luyen kim) + Cong nhan ong, song tap trung + Buon ban m rong vi nhieu nc. B. Chnh tr - Xa hoi chia thanh 3 ang cap + Tang l: nam ac quyen + Quy toc: kinh te, chnh tr, giao hoi. + ang cap th ba: Gom TS, Nong dan, bnh dan. Ho lam ra cua cai, phai ong moi th thue, khong c hng quyen li chnh tr. - Mau thuan xa hoi gay gat. 2. Cuoc au tranh tren lnh vc t tng: Nhng t tng tien bo phe phan nhng quan iem loi thi, giao l lac hau, m ng cho xa hoi phat trien. Triet hoc anh sang don ng cho cach mang bung no, nh hng cho mot xa Trang 192 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng giao l nha th hu lau, ma quan trong hn la at c s nen mong l thuyet ve viec xay dng mot che o xa hoi mi. No thc s la t tng don ng cho cach mang, la ngon uoc sang cho nc Phap khi van con trong em toi. Hoat ong 1: GV/ HS GV hng dan HS thao luan van e: - Nha vua trieu tap , hoi ngh 3 ang cap e lam g? - Nha vua co at c muc ch cua mnh khong? V sao vay? GV tng thuat tran tan cong pha nguc Ba-xti (Co the s dung oan trch trong bai th 14 - 7 cua To Hu) GV s dung ban o phong trao nhan dan Phap (SGK), Bc tranh biem hoa Nong dan chat voi bach tuoc (Chnh sach to, thue cua Phong kien, Giao hoi an bam.). Nong dan ot cac lanh a phong kien v.v... GV hng dan HS tm hieu nhng t tng tien bo cua Ban tuyen ngon nhan quyen va dan quyen (Co the lien he vi Tuyen ngon oc lap cuaMy, Tuyen ngon oc lap cua Viet Nam). - HS nhan xet mat tch cc va han che cua nhng chnh sach ma Quoc hoi lap hien ban hanh. Trc hanh ong phan quoc cua nha vua, cach mang Phap can phai lam g? Nhng bien phap ma Quoc hoi lap hien va nhan dan Phap tien hanh co bao ve c nc Phap? Giai oan sau cua cach mang nc Phap se giup ta tra li cau hoi nay. Hoat ong 2: Giao vien - Hoc sinh GV tai hien kien thc cu at ra tnh huong mi: Vi viec x t vua Sac-l I, thiet lap nen cong hoa, cach mang Anh at ti nh cao. Cach mang Phap luc nay a lam hoi mi tng lai. II. TIEN TRNH CUA CACH MANG 1. Cach mang bung no. Nen quan chu lap hien - Ngay 5-5-1789 Hoi ngh ba ang cap do nha vua trieu tap b ang cap th ba phan oi. - Ngay 14-7-1789, quan chung pha nguc Ba-xti, m au cho cach mang Phap. - Quan chung nhan dan noi day khap ni (ca thanh th va nong thon), chnh quyen cua t san tai chnh c thiet lap (Quoc hoi lap hien). + Thong qua Tuyen ngon nhan quyen va dan quyen. + Ban hanh chnh sach khuyen khch cong thng nghiep phat trien. + Thang 9-1791 thong qua hien phap, xac lap nen chuyen chnh t san (quan chu lap hien) - Vua Phap tm cach chong pha cach mang, khoi phuc lai che o phong kien (xui giuc phan ong trong nc, lien ket vi phong kien ben ngoai). - Thang 4-1792 Chien tranh gia Phap vi lien minh phong kien Ao - Pho bung no. - Ngay 11-7-1792 Quoc hoi tuyen bo To quoc lam nguy, quan chung a nhat loat t vu trang bao ve at nc. 2. T san cong thng cam quyen. Nen cong hoa Trang 193 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng mot viec tng t, cach mang Phap a at ti nh cao cha? - Hng dan HS thao luan, GV can chot lai van e: Nhng quyet nh tren cua Quoc hoi (do ap lc cua quan chung), cha ap ng c nhng yeu cau cap bach ma cach mang Phap oi hoi. + Chong thu trong giac ngoai. + Chong nan au c tch tr, phuc vu mat tran, cai thien i song nhan dan. Quan chung tiep tuc tao ra ap lc, chuyen giao chnh quyen ve tay phai Gia-co-banh, ap ng yeu cau cua cach mang. - GV s dung anh chan dung gii thieu Ro-be-xpi-e, nhan manh nhng pham chat noi bat nh y ch sat a tinh than au tranh khong khoan nhng trc ke thu v li ch cua nhan dan, mot con ngi kien nh khong the ao ngc c. Hoat ong 3: Giao vien - Hoc sinh - GV hng dan HS nhan thc ve cac chnh sach cu the cua chnh quyen Gia-co-banh luc nay a thc s phat huy tac dung. Can co s so sanh e thay ay la nhng chnh sach tien bo hn han thi k Gi- rong-anh nam quyen, chang han: + Viec chia ruong thanh lo ln, ban gia cao thi Gi-rong-anh khien nong dan khong the co at ai canh tac gi ay (thi Gia-co-banh) sac lenh chia eu at cong, ruong c chia thanh lo nho, tra dan trong 10 nam. + Trc ay ao luat cam cong nhan bai cong, hoi hop, nay hien phap mi (6-1793) ban bo quyen dan chu rong rai, moi s bat bnh ang giai cap b xoa bo. + Viec ban hanh luat gia toi a a khac phuc tnh trang nan au c tch tr, huy ong nan au c trch tr, huy ong lng thc thc pham cho mat tran va cai thien tng bc i song nhan dan. c thanh lap. - Ngay 10-8-1792 quan chung Pa-ri noi day, lap chnh quyen cong xa cach mang (phai Gironganh); bat vua va hoang hau. - Ngay 21-9 Quoc hoi tuyen bo lap nen Cong hoa th nhat, x t nha vua. - au nam 1793, nc Phap ng trc kho khan mi + Trong nc: Bon phan ong noi day; i song nhan dan kho khan. + Ben ngoai: Lien minh phong kien chau Au e doa cach mang. - Ngay 31-5-1793 quan chung Pa-ri noi day, lat o phai Ghi-rong-anh, gianh chnh quyen ve tay phai Gia- co-banh (Ngay 2- 6). 3. Nen chuyen chnh Giacobanh nh cao cua cach mang - Trc nhng kho khan, th thach nghiem trong Chnh quyen Gia-co-banh a a ra nhng bien phap kp thi, hieu qua. + Giai quyet ruong at cho nong dan, tien lng cho cong nhan. + Thong qua hien phap mi, m rong t do dan chu. + Ban hanh lenh Tong ong vien + Xoa nan au c tch tr ... - Phai Gia-co-banh a hoan thanh nhiem vu chong thu trong, giac ngoai, a cach mang en nh cao. - Trong luc cach mang ang len, mau thuan noi bo a Trang 194 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - Tai sao gia luc cach mang ang len, phai Gia-co-banh lai suy yeu? GV hng dan HS phan tch nhng oi hoi t nhieu pha (t san, cong nhan, nong dan) oi vi chnh quyen Gia-co-banh luc nay dau chnh ang cung khong the co ieu kien thc hien. at nc va ket thuc mot cuoc chien gian kho, keo dai vi nhng kho khan chong chat. Hau qua cha c khac phuc. S bat lc, lung tung vi nhng quyet sach sai lam cua phai Gia co -banh (an ap cac lc lng chong oi), dan en viec ho khong con cho da. Ngay ca mot bo phan quan chung cach mang trung thanh vi vi Gia-co-banh oi hoi Ro-be- xpi-e phai hanh ong cng quyet trc hanh ong cua ke thu th ong lai lng chng khong quyet oan. Lc lng t san c hoi - ke mi giau len trong chien tranh a lam cuoc ao chnh bat Ro-be-xpi-e va nhng cong s cua ong len oan au ai. Long nhiet tnh cach mang cua quan chung Pa-ri luc nay a nguoi lanh, e lc lng phan ong ay cach mang vao giai oan thoai trao. Ve s that bai cua Gia- co-banh. V.I.Le-nin ch ro: "a ra nhng d nh ai quy mo ma lai khong co cho da can thiet e thc hien, khong biet ngay ca phai da vao giai cap nao e ap dung bien phap nay hay bien phap khac. GV can hng dan e HS nhan thc c rang, cac cuoc ao chnh lien tiep ke t sau that bai cua nen chuyen chnh Gia-co-banh, la qua trnh i xuong, the hien s tut lui cua cach mang Phap (T Cong hoa t san qua cac bc trung gian tr ve quan chu phong kien). Co the bieu dien s thoai trao cua cach mang Phap qua s o sau: Gia-co-banh (Cong hoa: 6 -1793) oc chnh (27-7-1794) lam cho phai Gia-co-banh suy yeu. Cuoc ao chnh ngay 27- 7-1794 a a chnh quyen vao tay bon phan ong, cach mang Phap thoai trao. Thi k thoai trao - Sau ao chnh, Uy ban oc chnh ra i a thu tieu moi thanh qua cua cach mang. + Hien phap mi c ban hanh bao ve li ch TS mi. + Xoa bo luat gia toi a + Thu tieu cac quyen t do dan chu + Khung bo nhng ngi cach mang. - Cuoc ao chnh (11- 1799) lat o che o oc chnh, a Na-po- le-ong len nam quyen, xay dng che o oc tai. - Sau nhieu nam chien tranh, e che I cua Na-po-le- ong b suy yeu, that bai (1815). Che o quan chu Phap c phuc hoi. III. Y NGHA LCH S CUA CACH MANG PHAP CUOI THE KY XVIII - La cuoc cach mang dan chu t san ien hnh. + Lat o che o phong kien cung vi nhng tan d cua no. + Giai quyet c van e dan chu (ruong at cho nong dan, quyen li cua cong nhan) + Hnh thanh th trng dan toc thong nhat m ng cho lc lng TBCN Phap phat trien. 1 + Giai cap t san lanh dao, nhng quan chung quyet nh tien trnh phat trien cua cach mang. - M ra thi ai thang li Trang 195 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng oc tai (e che 1: 11- 1799) Quan chu (11 - 1815) - GV hng dan HS so sanh nhng thanh qua ma cach mang Phap at c, ac biet nhan manh nhng thanh qua o eu do sc manh cua quan chung cach mang tao ten. Chnh v le o cach mang t san Phap la cuoc cach mang ien hnh nhat, tieu bieu nhat, no hn han bat c mot cuoc cach mang t san nao no ra trc hoac sau no. Vi y ngha to ln o no xng ang c coi la cuoc ai cach mang. va cung co quyen thong tr cua giai cap t san tren pham vi the gii. 3. S ket bai hoc GV hng dan HS nhan thc van e chu yeu sau: V sao cach t san Phap la cuoc cach mang tieu bieu, ien hnh? Nhan manh y ngha quan trong cua cuc cach mang t san o? Tong ket noi dung tren, GV tiep tuc giup HS cung co khai niem cach mang t san. (Co the so sanh vi cuoc chien tranh gianh oc lap Bac M, cach mang t san Ha Lan, cach mang t san Anh e nhan thc them s a dang ve hnh thc cua cach mang t san trong buoi au thi can ai). Trang 196 Giao an lich s lp 10 CHNG 2 CHNG 2 CAC NC AU MY CAC NC AU MY (T AU THE KY XIX EN AU THE KY XX) (T AU THE KY XIX EN AU THE KY XX) Bai 32 Bai 32 CACH MANG CONG NGHIEP CHAU AU CACH MANG CONG NGHIEP CHAU AU I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c cac moc thi gian va thanh tu chu yeu cua cuoc Cach mang cong nghiep cac nc Anh, Phap. c. - Nam c he qua cua Cach mang cong nghiep ve kinh te, xa hoi va y ngha cua no oi vi s phat trien cua Chu ngha t ban. - Hieu c tac dung cua cuoc Cach mang cong nghiep oi vi viec xay dng at nc trong thi ky cong nghiep hoa hien ai hoa hien nay. 2. T tng, tnh cam Cung vi viec nang cao nang suat lao ong, giai cap t san boc lot oi vi cong nhan ngay cang tinh vi va triet e hn. i song cua ngi lao ong b sa sut do ong lng thap kem. Mau thuan gia giai cap t san va giai cap vo san ngay cang them sau sac. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tch anh gia bc phat trien cua may moc, tac ong cua Cach mang cong nghiep oi vi kinh te xa hoi. - Ky nang khai thac tranh anh trong SGK. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve nhng phat minh cong nghiep trong thi ky nay. - Lc o nc Anh. - T lieu tham khao ve kinh te, van hoa phan lch s the gii. III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Lap nien bieu dien bien Cach mang Phap qua cac giai oan. Cau hoi 2: Tai sao noi thi ky chuyen chnh Gia-co- banh la nh cao cua Cach mang Phap? 2. Dan dat vao bai mi Trang 197 Giao an lich s lp 10 Cuoi the ky XVIII en gia the ky XIX, cac nc chau Au a co bc phat trien nhay vot trong lnh vc san xuat. o la cuoc Cach mang nham thc hien c kh hoa nen san xuat thay the cho lao ong thu cong. V thc chat ay la cuoc Cach mang ky thuat nham tao ra nang suat lao ong cao hn Chu ngha t ban, cung co nen tang cua che o mi. e nam vng nhng thanh tu chu yeu cua Cach mang cong nghiep cac nc Anh, Phap, c nh the nao? He qua cua cach mang cong nghiep ra sao, chung ta cung tm hieu noi dung bai hoc hom nay. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch: Sau khi lat o che o phong kien, giai cap t san len nam quyen a tang cng cung co v tr cua mnh bang viec phat trien kinh te cach mang cong nghiep a ap ng yeu cau e tao ra nang suat lao ong cao hn, khang nh tnh hn han cua phng thc san xuat t ban chu ngha so vi phng thc san xuat phong kien von a lac hau. - GV neu cau hoi: V sao Cach mang cong nghiep dien ra au tien Anh? HS da vao von hieu biet cua mnh va SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: + Anh co nhng ieu kien chuan b cho cach mang cong nghiep dien ra sm hn cac nc khac: Cach mang no ra sm, chnh quyen do giai cap t san nam. + Kinh te t ban chu ngha phat trien manh, nhat la trong lnh vc cong nghiep. + Anh co he thong thuoc a rong ln, tao ieu kien cho giai cap t san tch luy von au t vao cong nghiep trong nc. - GV nhan manh: Yeu to quan trong hang au cua s qua o t san xuat thu cong sang san xuat may moc la s tch luy t ban nguyen O Cach mang cong nghiep Anh - Anh la nc au tien tien hanh cach mang cong nghiep: + Kinh te t ban chu ngha phat trien manh. + Cach mang no ra sm, chnh quyen thuoc v trong giai cap t san. + Co he thong thuoc a ln. Trang 198 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng thuy (von ban au). Hoat ong 2: Nhom GV chia HS thanh cac nhom neu nhiem vu nh sau: Hay cho biet moc thi gian va nhng thanh t chu yeu cua Cach mang cong nghiep Anh. + HS hoat ong theo nhom, da vao SGK tm hieu va c ai dien trnh bay ket qua cua nhom mnh. HS co the bo sung cho ban. - GV nhan xet ket hp vi trnh bay va phan tch. + Nam 1764, Giem Ha-gri-v a sang che ra may keo si, lay ten cho con gai mnh at cho may Gienni, u iem la s dung t 16 18 coc suot ma ch do mot cong nhan ieu khien (ket hp vi gii thieu may Gienni). + Nam 1769, Ac-crai-t che tao ra may keo si chay bang sc nc. + Nam 1779, Cron-tn cai tien may Gienni va Ac-crai-t vi ky thuat cao hn keo c si nho chac vai ep va ben. + Nam 1785 Et-mn Cac-rai che tao may det chay bang sc nc a nang suat tang gan 40 lan so vi det tay. - GV neu cau hoi: Tai sao cach mang cong nghiep lai bat au t nganh cong nghiep nhe? - HS da vao von kien thc tra li. Trc khi HS tra li GV co the gi y: Von th trng, cong nhan. - GV nhan xet va ket luan: Nhng nganh nay co truyen thong va phat trien manh Anh, thu hoi von nhanh. san pham co th trng tieu thu rong. Hoat ong 3: Ca nhan - GV trnh bay: Nam 1784, Giem Oat phat minh ra may hi nc va c a vao s dung (Ket hp gii thieu may hi nc cua Giem Oat) - GV neu cau hoi: Viec phat minh ra may hi nc va a vao s dung co y ngha g? - Nhng phat minh ve may moc: + Nam 1764 Giem Ha-gri-v sang che ra may keo si Gienni. + Nam 1769 Ac-crai-t che tao ra may keo si chay bang hi nc. + Nam 1779 Crom-tn cai tien may keo si tao ra san pham ep, ben hn. + Nam 1785 Cac-rai che tao may det chay bang sc nc, nang suat tang 40 lan. + Nam 1784 Giem Oat phat minh ra may hi nc va a vao s dung. Trang 199 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - HS da vao SGK tra li. - GV nhan xet va chot y: + Nh co may hi nc ma cac nha may co the xay dng nhng ni thuan tien (khong phu thuoc vao ieu kien a ly nh phai gan song, suoi va thi tiet). - Toc o san xuat va nang suat lao ong tang len ro ret, giam sc lao ong c bap con ngi. Lao ong chan tay dan c thay the bang lao ong may moc. - GV trnh bay: Ben canh viec phat minh may hi nc, nganh luyen kim cung co nhng tien bo ve ky thuat: Nam 1735 phat minh phng phap nau than coc, nam 1784 lo luyen gang au tien c xay dng, nganh giao thong van tai cung co bc tien ln au the ky XIX tau thuy va xe la a xuat hien vi au may chay bang hi nc: + Nam 1814 Xti-phen-xn che tao tththanh cong chiec au may xe la au tien. . + Nam 1825 nc Anh khanh thanh oan ng sat au tien. - GV ket luan: en gia the ky XIX, Anh c menh danh la cong xng cua the gii. Luan on tr thanh mot trung tam thng mai vi 80 van dan. - GV gii thieu cho HS tren lc o nc Anh e thay c s bien oi cua Anh v c cau kinh te va dan c sau Cach mang cong nghiep. Hoat ong 1: Ca lp, ca nhan - GV trnh bay va phan tch: Cach mang cong nghiep Phap c bat au t cac nganh cong nghiep nhe vao nhng nam 30 cua the ky XIX va phat trien manh vao nhng nam 1850 -1870. Trong khoang 20 nam o, so may hi nc cua Phap tang hn 5 lan, t 5000 chiec len 27.000 chiec; chieu dai ng - Luyen kim: Nam 1735 phat minh ra phng phap nau than coc luyen gang thep, nam 1784 lo luyen gang au tien c xay dng. - Giao thong van tai: Nam 1814 Xti-phen-xn che tao thanh cong au may xe la. - Gia the ky XIX Anh tr thanh cong xng the gii. 2. Cach mang cong nghiep Phap, c a) Phap T nhng nam 30 cua the ky XIX Cach mang cong nghiep bat au dien ra va phat trien manh trong nhng nam 1850 - 1870. - Tac ong ve kinh te, xa hoi: + Kinh te Phap vn len manh me ng th 2 The gii. + Bo mat Paris va cac thanh pho khac thay oi ro ret. b) c - Cach mang cong nghiep dien ra vao nhng nam 40 Trang 200 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng sat tang 5,5 lan, t 3000 km len 16.500 km; tau chay bang hi nc tang hn 3,5 lan. - GV neu cau hoi: Tac ong cua Cach mang cong nghiep oi vi kinh te, xa hoi cua nc Phap. - HS da vao SGK tra li cau hoi: - GV nhan xet, bo sung va chot y: + a kinh te Phap vn len manh me, cong nghiep Phap ng th 2 the gii ch sau Anh. + Bo mat Pari va cac thanh pho khac thay oi ro ret. Mot he thong ai lo, nha ga, ca hang c dng len thay the cac pho cu chat hep. Hoat ong 2: Ca lp, ca nhan - GV gii thieu cho HS thay qua trnh dien ra cuoc Cach mang cong nghiep: Cach mang cong nghiep c dien ra vao nhng nam 40 cua the ky XIX, mac du at nc ang con b chia se thanh nhieu tieu quoc va giai cap t san cha len cam quyen. en gia the ky XIX toc o phat trien cong nghiep c at mc ky luc. - HS oc oan ch nho trong SGK noi v s phat trien cua nen kinh te c di tac ong cua cuoc Cach mang cong nghiep. - GV neu cau hoi: Cach mang cong nghiep tac ong vao nong nghiep nh the nao ? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: May moc c s dung trong san xuat nong nghiep: May cay, ba, may gat, S dung phan hoa hoc Nang suat thu hoach tang. - GV neu cau hoi: V sao cach mang cong nghiep Phap, c dien ra muon nhng toc o lai nhanh? - HS da vao von kien thc cua mnh tra li cau hoi. - GV bo sung chot y: Nh tiep thu kinh nghiem t phat minh cua Anh, qua trnh cai tien ky thuat Phap, c dien ra khan trng hn. cua the ky XIX vi toc o nhanh at ky luc. - Trong nong nghiep: May moc cung tham nhap va c a vao s dung nhieu: May cay, ba, may giat, s dung phan bon. - ac iem: Cach mang cong nghiep c dien ra vi toc o phat trien nhanh, ky luc. Trang 201 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: ca nhan - GV neu cau hoi: Neu he qua ve kinh te cua Cach mang cong nghiep? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: + Nang cao nang suat lao ong, lam khoi lng san pham cho xa hoi cang nhieu. + Bo mat cac nc t ban thay oi do nhieu trung tam cong nghiep mi va thanh th ong dan ra i. O He qua cua cach mang cong nghiep: - Be kinh te: + Nang cao nang suat lao ong lam ra khoi lng san pham ln cho xa hoi. + Thay oi bo mat cac nc t ban, nhieu trung tam cong nghiep mi va thanh th ong dan ra i. Hoat ong 2 : Ca nhan - GV neu cau hoi: Ngoai he qua ve mat kinh te, Cach mang cong nghiep con em lai he qua ve xa hoi nh the nao? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Hnh thai giai cap mi o la t san cong nghiep va vo san cong nghiep. - T san cong nghiep nam moi t lieu san xuat va nam quyen thong tr nc ngoai. - Vo san cong nghiep ngay cang ong ao song i song cua ho ngay cang c cc dan en mau thuan gia t san va vo san khong ngng tang len lam bung no nhieu cuoc au tranh giai cap. - Ve xa hoi: + Hnh thanh 2 giai cap mi la t san cong nghiep va vo san cong nghiep. + T san cong nghiep nam t lieu san xuat va quyen thong tr. + Vo san cong nghiep lam thue, i song c cc dan en au tranh gia vo san vi t san. 4. S ket bai hoc Yeu cau HS tra li cac cau hoi neu ra ngay t au gi hoc: Nhng thanh tu cua cach mang cong nghiep, he qua cua Cach mang cong nghiep? 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu oc trc bai mi. - Lap bang thong ke ve nhng phat minh cua cach mang cong nghiep Anh theo noi dung sau: Thi gian Ngi phat minh Ten phat minh Tac ong kinh te Trang 202 Giao an lich s lp 10 Trang 203 Giao an lich s lp 10 Bai 33 Bai 33 HOAN THANH CACH MANG T SAN HOAN THANH CACH MANG T SAN CHAU AU VA MY GIA THE KY XIX CHAU AU VA MY GIA THE KY XIX I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc Nam c nguyen nhan, dien bien, ket qua cua cuoc au tranh thong nhat c, Italia va noi chien My. Giai thch c tai sao cuoc au tranh thong nhat c, Italia va noi chien My la cuoc cach mang t san. Ve lc o qua trnh thong nhat Italia, c. 2. T tng, tnh cam, thai o Nhan thc ung ve vai tro cua quan chung nhan dan trong cuoc au tranh chong cac the lc phong kien, bao thu, lac hau oi quyen t do dan chu. 3. Ky nang Ren luyen cho HS ky nang phan tch, giai thch cac s kien lch s qua o khang nh tnh chat o chnh la nhng cuoc cach mang t san dien ra di cac hnh thc khac nhau. Ky nang khai thac lc o, tranh anh. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Lc o qua trnh thong nhat c, Italia va noi chien My. - Tranh anh en nhng nhan vat lch s co lien quan en thi ky nay. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi 1: Neu moc thi gian va nhng thanh tu chu yeu cua Cach mang cong nghiep Anh? Cau hoi 2: He qua cua Cach mang cong nghiep? 2. Dan dat vao bai mi Trong cac thap nien 50 60 cua the ky XIX nhieu cuoc cach mang t san lien tuc no ra di nhng hnh thc khac nhau Chau Au va Bac My a khang nh s toan thang cua phng thc san xuat t ban chu ngha, cham dt cuoc au tranh "Ai thang ai" gia the lc phong kien lac hau, bao thu vi giai cap t san ai dien cho lc lng san xuat tien bo. e tm hieu nguyen nhan nao dan en cuoc au tranh thong nhat c, Italia va noi chien My? Dien bien Trang 204 Giao an lich s lp 10 dien ra nh the nao? Tnh chat, y ngha ra sao? Bai hoc hom nay se tra li cac cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: - Trc het GV gii thieu cho HS thay ro: T nhng nam 1848 1849 mot cao trao Cach mang t san lai dien ra soi noi Chau Au. Phap nham lat o bo phan t san tai chnh, thiet lap nen cong hoa ,th 2, tao ieu kien cho chu ngha t ban phat trien. c va Italia ngoai nhiem vu thu tieu quan he san xuat phong kien con thc hien nhiem vu thong nhat at nc, m ng cho chu ngha t ban i len. - Tiep o GV neu cau hoi: Hay cho biet tnh hnh nc c trc khi thong nhat? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet chot y: + en gia the ky XIX, kinh te t ban chu ngha c phat trien nhanh chong, c t mot nc nong nghiep tr thanh nc cong nghiep. + Phng thc kinh doanh theo ng loi t ban chu ngha a xam nhap vao san xuat: S dung may moc, thue mn cong nhan, ay manh khai thac tao nen tang lp quy toc t san goi chung la Gioong- Ke. + Nc c b chia se thanh nhieu vng quoc nho, la tr ngai ln nhat e phat trien kinh te t ban chu ngha (G ket hp viec trnh bay vi ch lc o ve nc c e thay c tnh trang chia re cua quoc gia nay). - GV neu cau hoi: Yeu cau cap bach cua c la lam g e phat trien kinh te t ban chu ngha? - HS tra li cau hoi. GV ket luan: Yeu cau cap bach luc nay la thong nhat at nc, cham dt tnh trang phan tan, chia O Cuoc au tranh thong nhat at nc. - Tnh hnh nc c + Gia the ky XIX kinh te t ban chu ngha c phat trien nhanh chong, c tr thanh nc cong nghiep. + Phng thc kinh doanh theo loi t ban a xam nhap vao cac nganh kinh te. + Nc c b chia xe thanh nhieu vng quoc nho, can tr s phat trien kinh te t ban chu ngha at ra yeu cau can thong nhat at nc. - c tien hanh thong nhat bang vu lc "T tren xuong" thong qua cac cuoc chien tranh vi cac nc khac. Trang 205 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng re. - GV trnh bay va phan tch: c do s thoa hiep cua giai cap t san va quy toc phong kien, giai cap vo san cha u trng thanh e tien hanh thong nhat at nc bang con ng Cach mang con ng "T di len", qua trnh thong nhat at nc c thc hien bang con ng chien tranh vng trieu "t tren xuong", thong qua vai tro cua quy toc Pho ai dien la Bi-xmac. Vi nhng chnh sach phan ong a a nc c tr thanh mot on luy phan ong, nhat la nguon goc chu yeu dan en chu ngha quan phiet xam lc va la trung tam xay ra cac cuoc chien tranh chau Au. Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan - GV s dung lc o qua trnh thong nhat c e trnh bay dien bien qua trnh thong nhat nc c. - Goi 1 2 HS len bang trnh bay lai qua trnh thong nhat c e cung co kien thc muc nay. - Qua trnh thong nhat c chu yeu tap trung vao nhng noi dung sau: + Nam 1864 Bi-xmac tan cong an Mach chiem Hon-xtai-n va S- le-xvch hai a ban chien lc quan trong Ban Tch va Bac Hai. an Mach phai ky hoa c (10/1864). ong y trao hai cong quoc cho Ao va Pho thanh lap mot lien bang mi. - Ket qua: Nam 1867 Lien Bang Bac c ra i gom 18 quoc gia Bac c va 3 thanh pho t do, Hien phap c thong qua. - Nam 1870, 1871 Bi-xmac tien hanh chiem Phap, Phap phai ky hiep nh au hang thu phuc c cac bang mien Nam hoan toan thong nhat at nc. - GV giai thch ro: viec thong nhat - Qua trnh thong nhat c + Nam 1864 Bi-xmac tan cong an Mach chiem Hon- xtai-n va S-le-xvch hai a ban chien lc quan trong Ban Tch va Bac Hai. + Nam 1866 Bi-xmac gay chien tranh vi Ao, c thanh lap mot lien bang Bac c. - Nam 1870, 1871 Bi-xmac gay chien vi Phap thu phuc c cac bang mien Nam hoan toan thong nhat at nc. Trang 206 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nc c mang tnh chat mot cuoc Cach mang t san tao ieu kien cho kinh te t ban chu ngha phat trien manh me c. Hoat ong 3: Ca nhan - GV neu cau hoi: Tnh hnh Italia trc khi thong nhat at nc? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: + Gia the ky XIX Italia van b chia thanh 7 vng quoc nho, va chu s thong nhat cua e quoc Ao. + Di o ho cua e quoc Ao va ach thong tr cua cac the lc phong kien kinh te lac hau cham phat trien ngoai vng quoc Piemonte. - GV neu cau hoi: trc tnh hnh o at ra yeu cau g a Italia phat trien theo hng t ban chu ngha? - HS tra li cau hoi. - GV nhan xet va ket luan: yeu cau cap bach la giai phong dan toc khoi s le thuoc vao e quoc Ao, xoa bo s can tr cua cac the lc phong kien, m ng cho cong nghiep t ban phat trien. - GV nhan manh: Trong o noi bat len vai tro cua vng quoc van gi c oc lap, nen quan chu lap hien cua trieu ai xa-voa ai dien cho quyen li cua lien minh quy toc t san hoa va ai t san, a tao ieu kien cho kinh te t ban chu ngha phat trien. O Cuoc au tranh thong nhat Italia - Tnh hnh Italia trc khi thong nhat: + at nc b phan tan chia xe thanh 7 vng quoc nho, chu s thong nhat cua e quoc Ao. + Kinh te lac hau, cham phat trien, b km ham phat trien. - Nhiem vu: + at ra yeu cau cap bach la giai phong dan toc khoi s le thuoc vao Ao, xoa bo s can tr cua cac the lc phong kien. + M dng cho kinh te phat trien theo hng t ban chu ngha. Hoat ong 4: ca lp, ca nhan - trc het GV s dung" Lc o thong nhat Italia" Ket hp vi noi dung SGK e trnh bay dien bien qua trnh thong nhat Italia. - Tiep theo goi Hs len bang trnh bay lai qua trnh thong nhat Italia e khac sau va cung co kien thc. - Dien bien qua trnh thong nhat Italia can tap trung vao nhng noi dung chu yeu sau: - Dien bien: Noi bat la vai tro cua vng quoc Piemonte. + Thang 4 1859 chien tranh vi Ao. Thang 3 1860 cac Trang 207 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng + Thang 4 1859 chien tranh gia lien quan Piemonte Phap vi Ao bat au di s ho tr cua oan quan tnh nguyen Ga-ri-ban-i ay quan Ao vao tnh the kho khan, thang 3 1860 cac vng quoc mien Bac sap nhap vao Piemonte. + Thang 4 1860 khi ngha nhan dan ao Xixilia bung no, oi lat o chnh quyen tay sai Ao thong nhat at nc garibani cung quan oi "Ao o" o bo len ao giai phong mien Nam Italia, sau o mien Nam Italia sap nhap vao Piemonte (10 1860) thanh lap vng quoc Italia. + Nam 1866 Italia lien minh vi Pho chong Ao giai phong c Venexia. + Nam 1870 Phap that bai trong cuoc chien tranh Phap Pho, Roma thuoc ve Italia. - GV neu cau hoi: Neu y ngha cuoc au tranh thong nhat Italia? - HS da vao SGK va von hieu biet qua bai hoc tra li cau hoi. - GV chot y: Mang tnh chat mot cuoc Cach mang t san, lat o s thong tr cua e quoc Ao va cac the lc phong kien bao thu Italia. Tao ieu kien cho chu ngha t ban phat trien. - GV nhan manh them: han che cua cuoc au tranh thong nhat Italia la sau khi thong nhat Italia van theo che o quan chu lap hien, nen dan chu con rat nhieu han che, nong dan ngheo khong co at ai va khong co quyen bau c. vng quoc mien Bac sap nhap vao Piemonte. + Thang 4 1860 khi ngha nhan dan ao Xixilia cung vi oi quan "Ao o" cua Gia-ri-ban-i thong nhat c mien Nam. + Nam 1866 lien minh vi Pho chong Ao giai phong c Venexia. + Nam 1870 sau that bai cua Phap trong cuoc chien tranh vi Pho, thu hoi Roma. Y ngha: + Mang tnh chat mot cuoc Cach mang t san, lat o s thong tr cua e quoc Ao va cac the lc phong kien. + M ng cho chu ngha t ban phat trien. Trang 208 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 5: ca nhan va ca lp - GV cho HS quan sat tren lc o nc My gia the ky XIX trong SGK va gii thieu cho HS thay c s m rong at ai nc My gia the ky XIX. - GV neu cau hoi: Hay cho biet tnh hnh nc My trc khi noi chien? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV trnh bay va phan tch. + Kinh te My gia the ky XIX ton tai theo 2 con ng: Mien Bac phat trien nen cong nghiep t ban chu ngha, mien Nam phat trien kinh te on ien da tren boc lot sc lao ong no le. + Ve nong nghiep Mien Bac va Mien tay kinh te trang trai chu nho va nong dan t do chiem u the phuc vu th trng cong nghiep. Trong khi o mien Nam kinh te on ien phat trien da tren sc lao ong no le lam giau nhanh chong cho gii chu no. Tuy nhien, che o no le a can tr nen kinh te t ban chu ngha phat trien. + Mau thuan gia t san va trai nho mien Bac vi cac chu no mien Nam ngay cang gay gat Phong trao au tranh oi thu tieu che o no le m ng cho CNTB phat trien. - GV neu cau hoi: Nguyen nhan trc tiep dan en noi chien? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet chot y: + Lincon ng c vien cua ang Cong hoa ai dien cho giai cap t san va trai chu mien Bac trung c Tong thong e doa quyen li cac chu no Mien Nam (v ang Cong hoa chu trng bac bo che o no le). - GV ket hp gii thieu hnh 62 "Tong thong Lin-con (ngi ngoi ben trai) tham duyet ban Tuyen ngon Giai phong no le" vi noi O Noi chien My - Tnh hnh My trc noi chien: + Gia the ky XIX kinh te My ton tai hai con ng: Mien Bac phat trien nen cong nghiep t ban chu ngha; mien Nam kinh te on ien vao boc lot no le. + Nh ieu kien thuan li kinh te phat trien nhanh chong ac biet la nganh cong nghiep va ca nong nghiep. Song che o no le can tr nen kinh te t ban chu ngha phat trien. + Mau thuan gia t san, trai chu Mien Bac vi chu no Mien Nam ngay cang gay gat. - Nguyen nhan trc tiep: + Lincon ai dien ang Cong hoa trung c Tong thong e doa quyen li cua chu no mien Nam. + 11 Bang mien Nam tach khoi lien bang. Trang 209 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng dung ve Lincon trong SGK. + 11 bang phan oi tach khoi Lien bang thanh lap Hiep bang mi co chnh phu, Tong thong rieng va chuan b lc lng chong lai Chnh phu Trung ng. Hoat ong 6: ca lp va ca nhan GV trnh bay: Ngay 12/4/1861 noi chien bung no, ban au quan oi lien bang kien quyet va khong s dung bien phap triet e nen b thua lien tiep. - GV neu cau hoi: Trc tnh hnh o chnh phu Lincon co bien phap g? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung, va chot y: + Chnh phu thay oi ke hoach tac chien va co nhng bien phap tch cc hn. + Gia nam 1862 ky sac lenh cap at mien Tay cho dan di c. + Ngay 01/1/1863 ra sac lenh bai bo che o no le hang van no le va ngi dan gia nhap quan oi Lien bang. + Ngay 09/4/1865 quan oi mien Bac gianh thang li quyet nh trong tran anh thu phu Hiep bang mien nam (Xaratoga), noi chien cham dt. - GV neu cau hoi: Hay cho biet y ngha cua cuoc noi chien? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung, chot y: + La cuoc cach mang t san lan th II My. + Xoa bo che o no le mien Nam tao ieu kien cho chu ngha t ban phat trien. + Nen kinh te My phat trien nhanh chong sau noi chien. - Dien bien: + Ngay 12/4/1861 noi chien bung no u the ve Hiep Bang. + Ngay 01/1/1863 Lincon con ra sac lenh bai bo che o no le nong dan tham gia quan oi. + Ngay 09/04/1865 noi chien ket thuc, thang li thuoc ve quan Lien bang. - Y ngha: + La cuoc cach mang t san lan th II My. + Xoa bo che o no le mien Nam tao ieu kien cho chu ngha t ban phat trien. + Nen kinh te My phat trien nhanh chong sau noi chien. 4. S ket bai hoc GV yeu cau HS tra li cau hoi at ra ngay t au gi hoc. Nguyen nhan va dien bien cuoc au tranh thong nhat c, Italia va noi chien My? Tai sao o lai la nhng cuoc cach mang t san? Trang 210 Giao an lich s lp 10 5. Dan do, bai tap - Hoc bai cu, oc trc bai mi. - Lap bang thong ke cac hnh thc cach mang T san theo noi dung sau: Ten cuoc cach mang Hnh thc Thi gian Ket qua, y ngha Trang 211 Giao an lich s lp 10 Bai 34 Bai 34 CHU NGHA T BAN CHU NGHA T BAN CHUYEN SANG GIAI OAN E QUOC CHU NGHA CHUYEN SANG GIAI OAN E QUOC CHU NGHA I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam va hieu c nhng thanh tu chu yeu ve khoa hoc ky thuat cuoi the ky XIX au the ky XX, no a thc ay s phat trien vt bac cua lc lng san xuat xa hoi. - Nam c khoang nhng nam cuoi the ky XIX, cong nghiep t ban dan chuyen sang giai oan phat trien cao hn giai oan e quoc chu ngha ma ac trng c ban nhat la s ra i cua cac to chc oc quyen va s boc lot ngay cang tinh vi hn oi vi nhan dan lao ong lam cho mau thuan trong xa hoi t ban ngay cang gay gat va sau sac. 2. T tng, tnh cam, thai o - Biet tran trong nhng cong trnh nghien cu nhng phat minh cua cac nha khoa hoc trong viec kham pha nguon nang lng vo tan cua thien nhien phuc vu cho nhu cau va cuoc song con ngi. - Thay c mac du chu ngha e quoc la giai oan phat trien cao cua chu ngha e quoc, i cung vi no la nhng thu oan boc lot tinh vi cua chung. 3. Ky nang - Ren luyen cho HS ky nang nhan xet anh gia s kien lch s ve s hnh thanh cac to chc oc quyen. - Ky nang khai thac va s dung tranh anh lch s ve nhng thanh tu cua khoa hoc ky thuat. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh cac nha bac hoc o nhng phat minh noi tieng vao cuoi the ky XIX au the ky XX. - T lieu ve cuoc i va s nghiep cua cac nha bac hoc co ten tuoi tren the gii. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Trang 212 Giao an lich s lp 10 Cau hoi 1: Tai sao noi cuoc au tranh thong nhat c, Italia va noi chien My lai mang tnh chat mot cuoc cach mang t san? Cau hoi 2: Tai sao trong cuoc noi chien My t san mien Bac lai thang chu no mien Nam? 2. Dan dat vao bai mi Cuoi the ky XIX au the ky XX, cac nc t ban Au My co nhng chuyen bien manh me trong i song kinh te xa hoi, bc sang giai oan e quoc chu ngha. ac trng c ban nhat cua giai oan nay la s ra i cac to chc oc quyen va s boc lot ngay cang tinh vi hn oi vi nhan dan lao ong lam cho mau thuan trong xa hoi ngay cang gay gat. e hieu ro nguyen nhan nao dan en s phat trien cua chu ngha t ban? S ra i va nhng ac iem c ban cua chu ngha t ban giai oan e quoc chu ngha? Bai hoc hom nay se ly giai nhng cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Hoat ong nhom - Trc het, GV trnh bay: Khoang 30 nam cuoi the ky XIX lc lng san xuat cac nc t ban at en trnh o phat trien cao. Nh nhng phat minh khoa hoc trong cac lnh vc vat ly, hoa hoc, sinh hoc. - GV chia lp thanh 4 nhom nhiem vu cua cac nhom nh sau: + Nhom 1: Neu ten cac nha khoa hoc va nhng thanh tu phat minh ve vat ly. + Nhom 2: Neu ten cac nha khoa hoc va nhng thanh tu phat minh ve hoa hoc. + Nhom 3: Neu ten cac nha khoa hoc va nhng thanh tu phat minh ve sinh hoc. + Nhom 4: Neu nhng tien bo trong viec ap dung nhng thanh tu khoa hoc ky thuat trong san xuat nong nghiep. - HS oc SGK va thao luan theo nhom c ai dien trnh bay ket qua cua mnh. - GV nhan xet bo sung va chot y. * Nhom 1: Trong lnh vc vat ly. + Phat minh ve ien cua cac O Nhng thanh tu ve khoa hoc ky thuat cuoi the ky XIX au the ky XX * Trong lnh vc vat ly: + Phat minh ve ien cua cac nha Bac hoc G.Om ngi c, G.Jun ngi Anh, E.Lenx ngi Nga m ra kha nang ng dung nguon nang lng mi. Trang 213 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nha bac hoc G.Om ngi c, G.Jun ngi Anh, E.Lenx ngi Nga m ra kha nang ng dung nguon nang lng mi. + Thuyet ien t cua Tomx (Anh) cho phep phan tch nguyen t ma trc ay ngi ta lam tng la nhng phan t nho nhat. + Phat hien ve phong xa cua Hangri Baccren (Phap), Mari quyri a at nen tang cho viec tm kiem nguon nang lng hat nhan. + Rdpho (Anh) co bc tien v ai trong viec tm hieu cau truc vat chat. + Phat minh cua Rnghen (c) ve tia X vao nam 1895 co ng dung quan trong trong y hoc chuan oan va ieu tr chnh xac benh tat. * Nhom 2: Trong lnh vc hoa hoc. nh luat tuan hoan cua Meneleep nha bac hoc Nga a at c s cho s phan hang cac nguyen to hoa hoc. * Nhom 3: Trong lnh vc sinh hoc + Hoc thuyet acuyn (Anh) e cap en s tien hoa va di truyen + Phat minh cua nha bac hoc Lu-i Paster (Phap) giup phat hien vi trung va che tao thanh cong vexing chong benh cho dai. + Cong trnh cua nha bac hoc Nga Pap-lop nghien cu hoat ong cua he than kinh cao cap cua ong vat va ngi. * Nhom 4: Trong nong nghiep May moc c s dung nhieu nh may keo, may cay, may gat phng phap canh tac c cai tien, viec s dung phan hoa hoc nang cao nang suat cay trong. + Phat hien ve phong xa cua Hangri Baccren (Phap), Mari quyri a at nen tang cho viec tm kiem nguong nang lng hat nhan. + Rdpho (Anh) co bc tien v ai trong viec tm hieu cau truc vat chat. + Phat minh cua Rnghen (c) ve tia X vao nam 1895 co ng dung quan trong trong y hoc. * Trong lnh vc sinh hoc + Hoc thuyet acuyn (Anh) e cap en s tien hoa va di truyen + Phat minh cua nha bac hoc Lu-i Paster (Phap) giup phat hien vi trung va che tao thanh cong vacxin chong benh cho dai. + Cong trnh cua nha bac hoc Nga Pap-lop nghien cu hoat ong cua he than kinh cao cap cua ong vat va ngi. Hoat ong 2: Ca lp va ca nhan GV trnh bay va phan tch: + Nhng hoat ong khoa hoc c ap dung vao san xuat. + Ky thuat luyen kim c cai * Nhng phat minh khoa hoc c ap dung vao san xuat: + Ky thuat luyen kim c Trang 214 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng tien, vi viec s dung lo Betxme va lo Mactanh san xuat lng thep tang nhanh va c s dung rong rai trong che tao may va ong tau, xe la tuoc bin phat ien c s dung e cung cap ien nang. + Dau hoa c khai thac e thap sang va cung cap nguon nhien lieu mi giao thong van tai. Cong nghiep hoa hoc ra i phuc vu san xuat thuoc nhuom, phan bon. + Viec phat minh ra ien tn giup viec lien lac ngay cang xa va nhanh hn. Cuoi the ky XIX oto c a vao s dung nh phat minh ve ong c ot trong. Thang 12 1903 anh em ngi My a che tao may bay au tien. - GV neu cau hoi: y ngha cua nhng tien bo ve khoa hoc ky thuat? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: a lam thay oi c ban nen san xuat va c cau kinh te t ban chu ngha, anh dau bc tien mi cua chu ngha t ban giai oan nay. cai tien, vi viec s dung lo Betxme va lo Mactanh san xuat lng thep tang nhanh va c s dung rong rai trong che tao may va ong tau, xe la tuoc bin phat ien c s dung e cung cap ien nang. + Dau hoa c khai thac e thap sang va cung cap nguon nhien lieu mi giao thong van tai. Cong nghiep hoa hoc ra i phuc vu san xuat thuoc nhuom, phan bon. + Viec phat minh ra ien tn giup viec lien lac ngay cang xa va nhanh hn. Cuoi the ky XIX oto c a vao s dung nh phat minh ve ong c ot trong. Thang 12 1903 anh em ngi My a che tao may bay au tien. * a lam thay oi c ban nen san xuat va c cau kinh te t ban chu ngha, anh dau bc tien mi cua chu3 ngha t ban giai oan nay. Trang 215 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Ca nhan - GV neu cau hoi: Hay cho biet boi canh dan en s ra i cac to chc oc quyen? - HS da vao von hieu biet cua mnh va SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va trnh bay: Cuoi the ky XIX au the ky XX, nh nhng tien bo cua khoa hoc ky thuat san xuat cong nghiep cac nc Au My tang nhanh dan en tch tu t ban. ay la thi ky "Ca ln nuot va be". Trong tat ca cac nganh kinh te t do canh tranh a thay the bi nhng to chc oc quyen di nhieu hnh thc: Cacten, Xanhica, Trt. To chc oc quyen ra i nham bao am quyen li li nhuan cao, han che canh tranh va ngan nga khung hoang. Song tren thc te no con lam cac hien tng nay tr nen gay gat hn va mau thuan gia cac tap oan t ban ngay cang sau sac. O S hnh thanh cac to chc oc quyen. - Nguyen nhan: + Do tien bo cua khoa hoc ky thuat san xuat cong nghiep cac nc Au - My tang nhanh dan en tch tu t ban. + Cac nganh kinh te chuyen t t do canh tranh sang to chc oc quyen di nhieu hnh thc: Cacten, Xanhica, T rt. Trang 216 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV neu cau hoi: Qua trnh tap trung san xuat hnh thanh cac cong ty oc quyen trong lnh vc cong nghiep dien ra nh the nao? ac iem cua chu ngha t ban giai oan e quoc chu ngha? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va trnh bay: + Phap, nganh luyen kim va khai thac mo tap trung trong tay hai cong ty ln, cong ty "Snay- Cr- do" nam nha may quan s Cro va cac nha may che tao o ong, thep cung cac nganh khac nhieu vung trong nc. Tong cong ty ng sat va ien kh cung 6 cong ty khac oc quyen nganh ng sat trong nc, 50% trong tai bien do 3 cong ty ln nam. Hai cong ty "Xanh Goben" va "Cuman" kiem soat toan bo cong nghiep hoa chat. + c: Cong ty than Ranh-Vet- xpha-len a kiem soat 95% tong san lng than vung Rua- vung cong nghiep ln nhat cua c va hn 55% tong san lng than ca nc. + Tiep o GV trnh bay va phan tch: S tap trung san xuat cung dien ra trong lnh vc ngan hang. Mot vai ngan hang ln khong che moi hoat ong kinh doanh cua ca nc hnh thanh t ban tai chnh, bon t ban tai chnh con au t von ra nc ngoai em li nhuan cao. Nam 1900, nc Anh au t von ra ben ngoai 2 ty Livr xteclinhg, en nam 1913 len gan 4 ty. Th trng cua Anh chu yeu la An o, Trung Quoc, Nga cac nc My Latinh - GV nhan manh : Ngoai ac iem neu tren, moi nc do ieu kien lch s kinh te cua mnh a chuyen sang giai oan e quoc chu ngha vi nhng net rieng biet, nh My la s hnh thanh cac Trt khong lo vi nhng tap oan tai chnh giau su: Anh la e quoc thc - ac iem cua chu ngha e quoc: + Trong cong nghiep : Dien ra qua trnh tap trung von ln thanh lap nhng cong ty oc quyen nh Phap, c, My lung oan i song kinh te cac nc t ban. + Trong lnh vc tai chnh, ngan hang: Mot vai ngan hang ln khong che moi hoat ong kinh doanh cua ca nc hnh thanh t ban tai chnh. + T ban tai chnh con au t von ra nc ngoai em li nhuan cao: nam 1900, nc Anh au t von ra ben ngoai 2 ty Livro xtecling, en nam 1913 len gan 4 ty. - Moi e quoc con co ac iem rieng: + My la s hnh thanh cac Trt khong lo vi nhng tap oan tai chnh giau su. + Anh la e quoc thc dan vi he thong thuoc a rong ln va ong dan. + Phap la e quoc cho vay nang lai. - Xuat hien nhieu mau Trang 217 Giao an lich s lp 10 4. S ket bai hoc - Hng dan hoc tra li cau hoi at ra ngay t au gi hoc: Nguyen nhan nao dan en s phat trien cua chu ngha t ban? S ra i va nhng ac iem c ban cua chu ngha t ban giai oan e quoc chu ngha? 5. Dan do, bai tap - Hoc bai cu, tra li cau hoi trong SGK. - Neu ac iem cua chu ngha t ban giai oan e quoc chu ngha. Trang 218 Giao an lich s lp 10 Bai 35 Bai 35 CAC NC E QUOC ANH, PHAP, C, MY CAC NC E QUOC ANH, PHAP, C, MY VA S BANH TRNG THUOC A VA S BANH TRNG THUOC A I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c nhng net khai quat ve tnh hnh kinh te, chnh tr cua cac nc Anh, Phap, c, My hoi cuoi the ky XIX au the ky XX; nhng net chung va ac iem rieng. - Hieu c ay la thi ky cac nc e quoc ay manh viec xam lc thuoc a, phan chia lai th trng the gii lam cho mau thuan gia cac e quoc vi e quoc va gia e quoc vi thuoc a ngay cang sau sac. 2. T tng, tnh cam, thai o Giup HS nang cao nhan thc ve ban chat cua chu ngha e quoc, y thc canh giac cach mang; au tranh chong cac the lc gay chien, bao ve hoa bnh. 3. Ky nang Ren luyen ky nang phan tch s kien Lch s e thay c tng ac iem rieng cua chu ngha e quoc. II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II. THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Bang thong ke bieu th s thay oi ve san lng cong nghiep cua cac nc Anh, Phap, My, c. - S o thay oi v tr kinh te cac nc e quoc cuoi the ky XIX au the ky XX. - Lc o cac nc e quoc au the ky XX. III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III. TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi 1: Neu nhng thanh tu ve khoa hoc ky thuat cuoi the ky XIX au the ky XX? Cau hoi 2: S ra i va nhng ac iem c ban cua chu ngha T ban giai oan e quoc chu ngha? 2. Dan dat vao bai mi Cuoi the ky XIX au the ky XX, la thi ky phat trien manh me cua cac nc T ban tien tien, anh dau bc chuyen t giai oan t do canh tranh sang giai oan oc quyen. Cung vi o la chnh sach m rong xam lc thuoc a e co them th trng va v vet nguyen lieu a ve chnh quoc. S tranh chap thuoc a a lam cho mau thuan gia cac nc e quoc tr nen sau sac. Tnh hnh kinh te, chnh tr va chnh sach oi ngoai cac nc Anh, Trang 219 Giao an lich s lp 10 Phap, c, My nh the nao, chung ta cung tm hieu noi dung bai hoc hom nay e tra li cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Tiet 1: A. ANH VA PHAP CUOI THE KY XIX AU THE KY XX Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - Trc het, Gv trnh bay va phan tich: au thap nien 70 cua the ky XIX, nen cong nghiep Anh van ng au the gii. San lng than cua Anh gap 3 lan My va c; san lng gang gap 4 lan My va gan 5 lan c. Ve xuat khau kim loai san lng cua 3 nc Phap, c My gop lai khong bang Anh. - Tiep o GV neu cau hoi: Cuoi thap nien 70 tnh hnh kinh te Anh ra sao? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: T cuoi thap nien 70, Anh mat dan a v oc quyen cong nghiep, do vay mat luon ca vai tro lung oan th trng the gii, b My va c vt qua. - GV gii thieu bang thong ke bieu th s thay oi ve san lng cong nghiep cua cac nc Anh, Phap, c, My trong SGK. GV hoi: Nguyen nhan cua s giam sut o? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va trnh bay: Nguyen nhan la: + May moc thiet b xuat hien sm nen a cu va lac hau, viec hien ai hoa rat ton kem. + Mot s ln t ban chay sang thuoc a, v ay li nhuan T ban e ra nhieu hn chnh quoc. Mat khac, cp oat thuoc a co li nhieu hn so vi au t cai tao cong nghiep. - GV nhan manh: Tuy vai tro ba chu the gii ve cong nghiep b giam sut, song Anh van chiem u the ve tai chnh, xuat cang t ban, thng mai, hai quan va thuoc a. O Nc Anh * Tnh hnh kinh te: - T cuoi thap nien 70, Anh mat dan a v oc quyen cong nghiep, do vay mat luon ca vai tro lung oan th trng the gii, b My va c vt qua. - Tuy vay, Anh van chiem u the ve tai chnh, xuat cang t ban, thng mai, hai quan va thuoc a. Trang 220 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 2: Nhom - GV chia lp thanh cac nhom va neu cau hoi: Qua trnh tap trung san xuat trong cong nghiep dien ra nh the nao? - HS lam viec theo nhom oc SGK c ai dien tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: ay la thi ky qua trnh tap trung t ban dien ra manh me, nhieu to chc oc quyen ra i chi phoi toan bo i song kinh te nc Anh, 5 ngan hang khu Xi-ti Luan on nam 70% so t ban ca nc. - GV gii thieu cho HS biet: Nong nghiep nc Anh lam vao tnh trang khung hoang tram trong. Nguyen nhan la do t san Anh khong au t vao san xuat nong nghiep ma chu yeu vao buon ban lng thc va gia lng thc chau Au va My rat re. - Cong nghiep: Qua trnh tap trung t ban dien ra manh me, nhieu to chc oc quyen ra i chi phoi toan bo i song kinh te nc Anh. - Nong nghiep: Nc Anh lam vao tnh trang khung hoang tram trong. Anh phai nhap khau lng thc. Trang 221 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch: Anh la nc theo the che chnh tr quan chu lap hien vi viec thc hien che o Hai ang (ang T do va ang Bao thu) thay nhau cam quyen. S khac biet gia hai ang la khong ang ke, chu yeu ve bien phap cu the song eu thong nhat vi nhau trong viec bao ve li ch cua giai cap t san, an ap phong trao quan chung va ay manh xam lc thuoc a. - GV neu cau hoi: Cho biet chnh sach oi ngoai cua Anh? - HS da vao SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: ay la thi ky giai cap t san Anh tang cng m rong he thong thuoc a ac biet Chau A va Chau Phi. GV ket hp khai thac lc o e HS nhan biet c he thong thuoc a rong ln cua e quoc Anh au the ky XX trai dai t Bac My, chau Phi, Chau A en chau ai Dng. - GV nhan manh: Chu ngha e quoc Anh ton tai va phat trien da tren s boc lot mot he thong thuoc a rong ln (chiem lanh tho va dan so the gii) do vay c menh danh la chu ngha e quoc thc dan "Mat tri khong bao gi lan" tren at nc Anh, Lenin nhan xet: "Nc Anh khong ch la que hng cua he thong cong xng ua chu ngha t ban, ma con la thuy to cua chu ngha e quoc hien ai". Chu ngha thc dan Anh a tr thanh ac trng rieng cua chu ngha e quoc Anh. Viec xuat khau t ban cua Anh mang nhng quy mo to ln. Nc Anh la mot cng quoc thuoc a chnh. * Tnh hnh chnh tr: - Anh la nc theo the che chnh tr quan chu lap hien vi viec thc hien che o hai ang (ang t do va ang Bao thu) thay nhau cam quyen, song eu bao ve quyen li cua giai cap t san. - ay la thi ky giai cap t san Anh tang cng m rong he thong thuoc a ac biet la Chau A va chau Phi. - ac iem e quoc Anh: la chu ngha e quoc thc dan. Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV: trc 1870, cong nghiep Phap ng hang th hai the gii, cuoi thap nien 70 tr i cong O Nc Phap Tnh hnh kinh te - Cuoi thap nien 70 tr i cong nghiep Phap bat au Trang 222 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nghiep Phap bat au cham lai. - GV neu cau hoi: Nguyen nhan tai sao cong nghiep Phap phat trien cham lai? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Phap that bai trong cuoc chien tranh Phap Pho, do o phai boi thng chien tranh. + Ngheo tai nguyen va nhien lieu, ac biet la than a. + Giai cap t san ch chu trong en xuat cang t ban sang nhng nc cham phat trien e thu li nhuan cao ch khong hu trong phat trien cong nghiep trong nc. - GV ket luan: Hau qua la cuoi the ky XIX san xuat cong nghiep cua Phap tut xuong hang th t sau c, My, Anh, ky thuat lac hau ro ret so vi nhng nc cong nghiep tre. - GV neu cau hoi: Ben canh nhng yeu kem o cong nghiep Phap co nhng tien bo g? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV trnh bay va phan tch: Mac du co s sut kem, song cong nghiep Phap cung co tien bo ang ke. He thong ng sat lan rong khap ni ca nc a ay nhanh s phat trien cua nganh khai mo, luyen kim va thng nghiep. Viec c kh hoa san xuat c tang cng. T nam 1852 1900 so x nghiep s dung may moc tang len 9 lan, so ong c chay bang hi nc tang len 12 lan. Nong nghiep Phap van gi vai tro quan trong trong nen kinh te Phap v phan ong dan c song bang nghe nong. Tnh trang at ai phan tan, manh mun khong cho phep s dung may moc va ky thuat canh tac mi. - GV chot y: Nhng bieu hien cua tnh hnh nong nghiep tren chng to s tham nhap cua phng phat trien cham lai. - Nguyen nhan: + Phap that bai trong cuoc chien tranh Phap Pho do o phai boi thng chien tranh. + Ngheo tai nguyen va nhien lieu, ac biet la than a. + Giai cap t san ch chu trong en xuat cang t ban sang nhng nc cham phat trien e thu li nhuan cao ch khong hu trong phat trien cong nghiep trong nc. - S tham nhap cua phng thc san xuat t ban chu ngha trong nong nghiep Phap dien ra cham chap do at ai b chia nho. Trang 223 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng thc san xuat t ban chu ngha trong nong nghiep Phap dien ra cham chap. Hoat ong 5: Ca nhan - GV: Qua trnh tap trung san xuat hnh thanh cac cong ty oc quyen dien ra nh the nao? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: au the ky XX qua trnh tap trung san xuat cung dien ra trong lnh vc cong nghiep, dan en viec hnh thanh cac cong ty oc quyen, tng bc chi phoi nen kinh te Phap, ac biet trong lnh vc ngan hang (GV nhan manh Phap qua trnh dien ra cham hn cac nc khac). - GV nau cau hoi: ac iem noi bat cua to chc oc quyen Phap? - HS da vao SGK va von hieu biet cua mnh tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y. + S tap trung ngan hang at en mc cao: 5 ngan hang ln Pari nam 2/3 t ban cua cac ngan trong ca nc. + Khac vi Anh t ban chu yeu au t vao thuoc a, con Phap t ban phan ln a von ra nc ngoai, cho cac nc cham tien vay vi lai suat ln. - GV cho HS oc oan ch nho trong SGK e thay c so von ma t ban Phap au t nc ngoai nhieu nh the nao? - GV neu cau hoi: Hay neu ac iem c ban cua chu ngha e quoc Phap? - HS tra li cau hoi. - GV ket luan: Chu ngha e quoc Phap la chu ngha e quoc cho vay nang lai. - au the ky XX qua trnh tap trung san xuat cung dien ra trong lnh vc cong nghiep, dan en viec hnh thanh cac cong ty oc quyen, tng bc chi phoi nen kinh te Phap, ac biet trong lnh vc ngan hang. - ac iem : T ban Phap phan ln a von ra nc ngoai, cho cac nc cham tien vay vi lai suat ln. Chu ngha e quoc cho Phap la chu ngha e quoc cho ay nang lai. Hoat ong 6: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch: + Sau cach mang thang 9 1870 nc Phap thanh lap nen cong Tnh hnh chnh tr - Sau cach mang thang 9 1870, nc Phap thanh lap nen cong hoa th ba, song phai cong hoa a sm chia Trang 224 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng hoa th ba, song phai cong hoa a sm chia thanh hai nhom: On hoa va Cap tien thay nhau cam quyen. ac iem cua nen cong hoa la tnh trang thng xuyen khung hoang noi cac. Trong vong 40 nam (1875 1914) Phap dien ra 50 lan thay oi chnh phu. - GV neu cau hoi: Neu chnh sach oi ngoai cua Phap? - HS oc SGK tra li. - GV nhan xet, chot y: Phap tang cng chay ua vu trang e tra moi thu vi c; tien hanh nhng cuoc chien tranh xam lc thuoc a chu yeu khu vc chau A va chau Phi. - HS oc oan ch nho trong SGK e thay c chnh sach xam lc thuoc a cua Phap, qua o thay c he thong thuoc a cua Phap rat rong ln, ch sau Anh. thanh hai nhom: On hoa va Cap tien thay nhau cam quyen. - ac iem cua nen cong hoa la tnh trang thng xuyen khung hoang noi cac. - Phao tang cng chay ua vu trang e tra moi thu c; tien hanh nhng cuoc chien tranh xam lc thuoc a, chu yeu la khu vc chau A va chau Phi. 4. S ket bai hoc - Yeu cau HS tra li cac cau hoi: Tnh hnh kinh te, chnh tr noi bat cua Anh va Phap cuoi the ky XIX au the ky XX? Neu ac iem cua chu ngha e quoc Anh va Phap? 5. Dan do, bai tap - Hoc bai cu, tra li cau hoi trong SGK. - Nguyen nhan dan en viec hnh thanh cac ac iem cua e quoc Anh va Phap? Trang 225 Giao an lich s lp 10 Bai 35 Bai 35 CAC NC E QUOC ANH, PHAP, C, MY CAC NC E QUOC ANH, PHAP, C, MY VA S BANH TRNG THUOC A ( VA S BANH TRNG THUOC A (tt tt) ) TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi 1: Tnh hnh kinh te , chnh tr noi bat cua Anh va Phap cuoi the ky XIX au the ky XX? Neu ac iem cua chu ngha e quoc Anh va Phap? Cau hoi 2: Nguyen nhan dan en viec hnh thanh cac ac iem cua e quoc Anh va Phap? 2. Dan dat vao bai mi Tiet hoc trc chung ta a tm hieu Anh, Phap chuyen sang giai oan e quoc chu ngha o la hai nc t ban gia. Con hai nc t ban tre la c va My qua trnh chuyen sang giai oan e quoc chu ngha dien ra nh the nao? Bai hoc hom nay se ly giai van e neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Tiet 2: B. C VA MY CUOI THE KY XIX AU THE KY XX Hoat ong 1: Ca lp va ca nhan - Trc het, GV neu cau hoi: Hay cho biet nhng bieu hien phat trien cong nghiep cua c sau khi thong nhat? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet trnh bay va phan tch: Sau khi thong nhat at nc thang 1-1871, nen kinh te c phat trien vi toc o mau le. T 1870 1900 san xuat than tang 4 lan, gang tang 6 lan, o dai ng sat tang gap oi, c a vt qua Phap va uoi kp Anh. Trong nhng nganh cong nghiep mi nh ky nghe ien, hoa chat c at thanh tu ang ke. Nam 1883, cong nghiep hoa chat cua c a san xuat 2/3 lng thuoc nhuom tren the gii. - GV nau cau hoi: Nguyen nhan dan en s phat trien cua cong nghiep c? - HS oc oan ch nho trong SGK tra li cau hoi. O Nc c - Sau khi thong nhat at nc thang 1 1871, nen kinh te c phat trien vi toc o mau le vn len ng au chau Au va th hai the gii. - Nguyen nhan: th trng dan toc thong nhat, giau tai nguyen, nh tien boi Trang 226 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV nhan xet, bo sung va chot y: nguyen nhan cong nghiep c phat trien la: Th trng dan toc thong nhat, giau tai nguyen, nh tien boi thng chien tranh vi Phap, tiep thu nhng thanh tu khoa hoc ky thuat hien ai cua nhng nc i trc co nguon nhan lc doi dao. - GV gii thieu nhng so lieu ve toc o tang trng cong nghiep cua c trong nhng nam 1890 1900 la 163% va bang thong ke hang hoa xuat khau hang hoa tang len ro ret. - Sau o, GV ket luan: en au nam 1900, c a vt qua Anh ve san xuat thep. Ve tong san lng cong nghiep c dan au chau Au th hai the gii ch ng sau My. thng chien tranh vi Phap, tiep thu nhng thanh tu khoa hoc ky thuat hien ai cua nhng nc i trc, co nguon nhan lc doi dao. Hoat ong 2: Ca nhan - GV neu cau hoi: S phat trien cua cong nghiep a tac ong nh the nao en xa hoi? - HS da vao von hieu biet cua mnh va SGK tra li. - GV nhan xet va chot y: thay oi c cau dan c gia thanh th va nong thon. T nam 1871 1901 dan c thanh th tang t 36% en 54,3%. Nhieu thanh pho mi, nhieu trung tam thng nghiep ben cang xuat hien. - GV neu cau hoi: Qua trnh tap trung san xuat hnh thanh cac to chc oc quyen dien ra nh the nao? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, trnh bay va phan tch. + Qua trnh tap trung san xuat va hnh thanh cac cong ty oc quyen dien ra manh me va sm hn cac nc khac chau Au. Vi hnh thc oc quyen la Cacten va Xanhica. GV dan chng: khong ay 1% x nghiep s dung hn tong so ien - Tac ong xa hoi : Thay oi c cau dan c gia thanh th va nong thon. Nhieu thanh pho mi, nhieu trung tam thng nghiep ben cang xuiat hien. - Qua trnh tap trung san xuat va hnh thanh cac cong ty oc quyen dien ra manh me va sm hn cac nc khac chau Au. Vi hnh thc oc quyen la Cacten va Xanhica. Trang 227 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng lc, trong khi 91% la x nghiep nho ch nhan co 7% thoi; so lng Cacten tang len nhanh chong: nam 1905 co 385, en nam 1911 co ti 550 600. + T ban cong nghiep ket hp vi t ban ngan hang thanh t ban tai chnh. Qua trnh tap trung Ngan hang cung dien ra cao o. - GV neu cau hoi: Tnh hnh nong nghiep c phat trien nh the nao? - HS tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Nong nghiep c co tien bo song cham chap. - GV hng dan HS tm hieu nguyen nhan cua tnh trang tren la do: Viec tien hanh cach mang khong triet e, phan ln ruong at nam trong tay quy toc va a chu; phng phap canh tac van con tan d cua che o phong kien. - GV nhan manh: hau qua cua s phat trien cua chu ngha t ban lam cho nong dan c cang phan hoa sau sac. Phan ln nong dan b pha san phai i lam thue cho a chu, phu nong hoac i kiem an cac c s cong nghiep. - Qua trnh tap trung Ngan hang cung dien ra cao o. T ban cong nghiep ket hp vi t ban ngan hang thanh t ban tai chnh. - Nong nghiep c co tien bo song cham chap. Trang 228 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 3: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch ve chnh tr: + Hien phap: 1871 quy nh c la mot Lien bang gom 22 bang va 3 thanh pho t do, theo che o quan chu lap hien. Hoang e la ngi ng au co quyen lc toi cao nh tong ch huy quan oi, bo nhiem va cach chc thu tng, trieu tap va giai tan Quoc hoi. Quyen lap phap trong tay hai vien: Thng vien va Ha vien nhng quyen lc b thu hep, cac ang van gi hnh thc vng quoc tc co ca Vua, Chnh phu va Quoc Hoi. GV nhan manh cho HS thay ro: Pho la bang ln nhat trong Lien Bang c, vai tro cua Pho trong lien bang rat ln: Hoang e c la vua Pho, thu tng c la Thu tng Pho. Nha nc Lien bang c xay dng tren c s lien minh gia giai cap t san va quy toc hoa t san, ay la lc lng a lanh ao cuoc thong nhat at nc bang con ng vu lc co v the chnh tr, kinh te va gi vai tro quan trong khi c chuyen sang giai oan e quoc chu ngha. - GV giup HS thay ro: mac du co Hien Phap va Quoc hoi nhng che o chnh tr c khong phai la ai ngh t san ma thc chat la che o ban chuyen che, ap dung s thong tr cua Pho tren toan nc c. - GV neu cau hoi: Neu chnh sach oi ngoai cua c ? - HS oc SGK t tra li cau hoi: - GV nhan xet va chot y: + Cong khai oi chia lai th trng va thuoc a the gii. + Rao riet chay ua vu trang chuan b gay chien, dan en mau thuan gia c vi anh va Phap cang sau sac. - GV neu cau hoi: ac iem noi * Tnh hnh chnh tr: - c la mot Lien bang theo che o quan chu lap hien, Hoang e la ngi ng au co quyen lc toi cao. - Che o chnh tr c khong phai la ai ngh t san ma thc chat la che o ban chuyen che phuc vu giai cap t san va quy toc hoa t san, i ngc lai quyen li cua nhan dan. - Chnh sach oi ngoai: + Cong khai oi chia lai th trng va thuoc a the gii. + Rao riet chay ua vu trang chuan b gay chien, dan en mau thuan gia c vi Anh va Phap cang sau sac. - ac iem cua chu ngha e quoc c: la chu ngha quan phiet hieu chien. Trang 229 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng bat cua chu ngha e quoc c? - Sau khi HS tra li, GV chot y: Tnh chat quan phiet hieu chien la ac iem noi bat cua chu ngha e quoc c. Hoat ong 4: Ca lp, ca nhan - GV trnh bay va phan tch: cuoi the ky XIX nen kinh te phat trien nhanh chong vn len hang th nhat the gii. Ve san lng cong nghiep bang tong san lng cong nghiep cac nc Tay Au va gap 2 lan Anh, san xuat thep va may moc ng au the gii. Nam 1913 san lng gang, thep cua My vt c 2 lan, vt Anh 4 lan, than gap hai lan Anh va Phap gop lai. - GV neu cau hoi: V sao kinh te My phat trien vt bac? - HS da vao von kien thc cua mnh tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Nguyen nhan la do: + My giau nguyen lieu, nhien lieu giau co, co nguon nhan lc doi dao. + Phat trien sau nen ap dung c nhng thanh tu khoa hoc va kinh nghiem cua cac nc i trc. + Co th trng rong ln. - GV neu cau hoi: Tnh hnh nong nghiep My phat trien nh the nao? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet trnh bay va phan tch: nong nghiep My tr thanh va lua ln va ni cung cap lng thc cho chau Au. - HS oc oan ch nho trong SGK e thay c s phat trien nhanh chong cua nong nghiep My. O Nc My a. Tnh hnh kinh te - Cuoi the ky XIX nen kinh te phat trien nhanh chong vn len hang th nhat the gii, san lng cong nghiep bang tong san lng cong nghiep cac nc Tay Au va gap 2 lan Anh. - Nguyen nhan: + My giau nguyen lieu, nhien lieu giau co, co nguon nhan lc doi dao. + Phat trien sau nen ap dung c nhng thanh tu khoa hoc va kinh nghiem cua cac nc i trc. + Co th trng rong ln. Nong nghiep: Nong nghiep My at thanh tu ang ke, My tr thanh va lua ln va ni cung cap thc pham cho chau Au. Hoat ong 5: Ca nhan - GV neu cau hoi: Qua trnh tap trung san xuat hnh thanh cac cong ty oc quyen dien ra nh the nao? - HS oc SGK ta cau hoi. - GV nhan xet chot y: S canh tranh gay gat trong san xuat cong nghiep a thuc ay qua trnh tap trung san xuat va ra i cac cong - Qua trnh tap trung san xuat va ra i cac cong ty oc Trang 230 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ty oc quyen, hnh thc chu yeu la Trt vi nhng ong vua dau la, vua oto, vua thep chi phoi moi hoat ong kinh te, chnh tr nc My. - HS oc oan ch nho trong SGK e thay c viec hnh thanh cac cong ty oc quyen chi phoi cac hoat ong kinh te cua nc My. - GV nhan manh e HS thay ro My khong ch phat trien kinh te ngoai thng va xuat cang t ban. Th trng au t va buon ban cua My la Canada, cac nc vung Caribe, Trung My va mot so nc chau A khac nh Nhat Ban, An o, Trung Quoc. quyen dien ra nhanh chong, hnh thc chu yeu la Trt vi nhng ong vua dau la, vua o to, vua thep chi phoi moi hoat ong kinh te, chnh tr nc My. Hoat ong 6: Ca lp va ca nhan - GV trnh bay va phan tch: Che o chnh tr My la ni ien hnh cua che o hai ang (ang cong hoa ai dien cho li ch cua ai t san va ang dan chu ai dien cho li ch cua t san nong nghiep va trai chu) thay nhau len cam quyen song eu bao ve li ch cua giai cap t san. GV nhan manh them: Tuy co khac nhau ve mot so chnh sach va bien phap cu the nhng eu nhat tr trong viec cung co quyen lc cua giai cap t san, trong viec oi x phan biet vi ngi lao ong, cung nh ng loi banh trng ra ben ngoai. - GV cho Hs oc oan ch nho trong SGK e minh chng cho chnh sach phan biet oi x gia ngi da en vi ngi da trang. - GV neu cau hoi: Hay cho biet chnh sach oi ngoai cua My? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + ay la thi ky My ay manh viec thon tnh nhng at ai rong ln mien Trung va Tay cua tho dan Inian, m rong bien gii en b Thai Bnh Dng. + T thap nien 80, My banh b. Tnh hnh chnh tr - Che o chnh tr My la ni ien hnh cua che o hai ang, ang cong hoa va ang dan chu thay nhau len cam quyen. - Thong nhat viec cung co quyen lc cua giai cap t san, trong viec oi x phan biet vi ngi lao ong, cung nh ng loi banh trng ra ben ngoai. - Chnh sach oi ngoai: + My m rong bien gii en b Thai Bnh Dng. + Banh trng khu vc My- Latinh gay chien vi Tay Ban Nha e tranh gianh Ha-Oai, cuba va Philippin Xam nhap vao th trng Trung Quoc. Trang 231 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng trng khu vc My Latinh gay chien vi Tay Ban Nha e tranh gianh Ha- oai, CuBa va Philippin Xam nhap vao th trng Trung Quoc. 4. S ket bai hoc - GV to chc cho cac em tra li cac cau hoi: Tnh hnh kinh te, chnh tr va chnh sach oi ngoai cua c va My cuoi the ky XIX au the ky XX. - Yeu cau Hs ch tren bieu o v tr kinh te va lc o chnh tr the gii e thay c s thay oi ve v tr kinh te va thuoc a cua cac e quoc cuoi the ky XIX au the ky XX va cho nhan xet. 5. Dan do, bai tap ve nha - Hoc bai cu, oc trc bai mi. - Tra li cau hoi trong SGK. Trang 232 Giao an lich s lp 10 CHNG 3 CHNG 3 PHONG TRAO CONG NHAN PHONG TRAO CONG NHAN (T au the ky XIX au the ky XX) (T au the ky XIX au the ky XX) Bai 36 Bai 36 S HNH THANH VA PHAT TRIEN CUA PHONG S HNH THANH VA PHAT TRIEN CUA PHONG TRAO CONG NHAN TRAO CONG NHAN I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c s ra i va tnh canh cua giai cap cong nhan cong nghiep, qua o giup cac em hieu c cung vi s phat trien cua chu ngha t ban, giai cap vo san ln manh dan. Do oi lap ve quyen li, mau thuan gia t san va vo san a nay sinh va cang gay gat, dan en cuoc au tranh cua giai cap vo san chong lai giai cap t san di nhieu hnh thc khac nhau. - Nam c s ra i cua chu ngha xa hoi khong tng, nhng mat tch cc va han che cua he t tng nay. 2. T tng, tnh cam - Giup HS nhan thc sau sac c quy luat " au co ap bc, o co au tranh", song nhng cuoc au tranh ch gianh thang li khi co to chc va hng i ung an. - Thong cam va thau hieu c tnh canh kho cc cua giai cap vo san. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tch anh gia cac s kien lch s noi ve i song cua giai cap vo san cong nghiep, nhng han che trong cuoc au tranh cua ho. anh gia ve nhng mat tch cc va han che cua he thong t tng xa hoi khong tng. - Ky nang khai thac tranh anh lch s. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve phong trao au tranh cua giai cap vo san thi ky nay. - Nhng cau chuyen ve cac nha xa hoi khong tng. III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Trnh bay nhng net ln ve tnh hnh kinh te, chnh tr nc c cuoi the ky XIX au the ky XX? Cau hoi 2: Neu ac iem cua chu ngha e quoc c. Nguyen nhan dan en ac iem o? 2. Dan dat vao bai mi Trang 233 Giao an lich s lp 10 ve quyen li, mau thuan gia t ban vi cong nhan nay sinh va dan en nhng cuoc au tranh giai cap au thi ky can ai. Cung vi o, mot he t tng cua giai cap t san ra i chu ngha xa hoi khong tng. Giai cap cong nhan ra i va i song cua ho ra sao? Noi dung nhng mat tch cc va han che cua chu ngha xa hoi khong tng? e nam va hieu nhng noi dung tren, chung ta cung tm hieu bai hoc hom nay e tra li cau hoi tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca nhan - GV neu cau hoi: Nguyen nhan ra i cua giai cap cong nhan? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: + Chu ngha t ban ra i va phat trien th xa hoi phan chia thanh 2 lc lng ln oi lap nhau ve quyen li: Giai cap t san va vo san. + oi ngu vo san bat nguon t nong dan, mat ruong at, phai i lam thue trong cac cong xng nha may. Th thu cong pha san cung thanh cong nhan. Giai cap vo san ra i cuoi the ky XVIII trc tien Anh. - GV trnh bay ro them: GV t san hnh thanh tren c s nh chu xng, chu nha may, chu hang buon, chu on ien. - GV to chc cho HS tra li cau hoi: i song cua giai cap vo san? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV trnh bay va phan tch: + Giai cap vo san hoan toan khong co t lieu san xuat, ch da vao viec lam thue, ban sc lao ong cua mnh. + Trong cac cong xng t ban, cong nhan phai lam viec het sc vat va nhng ch c nhan nhng ong lng che oi. + Chang han Anh, moi cong nhan trong cac x nghiep det (Ke ca phu n va tre em) phai lao ong t 14 15 gi, tham ch co ni O S ra i va tnh canh giai cap vo san cong nghiep. Nhng cuoc au tranh au tien - S phat trien cua cong nghiep t ban dan en s ra i cua giai cap vo san. - Nguon goc giai cap vo san: Nong dan mat ruong at i lam thue, th thu cong pha san tr thanh cong nhan. - i song cua giai cap cong nghiep: + Khong co u t lieu san xuat, lam thue ban sc lao ong cua mnh. + Lao ong vat va nhng lng chet oi, luon b e doa sa thai. Trang 234 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng 16 18 gi. ieu kien lam viec toi te bi moi trng am thap, nong nc, bui bong phu ay nhng can phong chat hep. Trong khi o tien lng rat thap, lng cua phu n, tre em con re mat hn. - GV nhan manh them: Cung vi o, viec s dung may moc lam cho nhieu cong nhan phai song trong canh e doa b mat viec lam, dan en mau thuan gia cong nhan vi t san gay gat. - Mau thuan gia cong nhan vi t san ngay cang gay gat, dan en cac cuoc au tranh. - GV neu cau hoi: Neu nhng hnh thc au tranh cua cong nhan buoi au? Ket qua? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Phong trao ap pha may moc, ot phan xng la hnh thc au tranh t phat au tien cua giai cap cong nhan. + Phong trao au tranh dien ra t cuoi the ky XVIII en au the ky XIX. au tien Anh roi lan sang cac nc khac. + Ket qua: Phong trao ap pha may moc khong em lai ket qua g; mat khac giai cap t san lai ngay cang tang cng an ap. GV neu cau hoi: Nguyen nhan cua nhng han che tren? - HS t tra li cau hoi. - GV ket luan: Do nhan thc con han che nham tng may moc la nguon goc gay ra noi thong kho cua ho. - GV to chc cho HS tm hieu: Tac dung phong trao au tranh cua cong nhan? - Sau khi HS t oc SGK tra li cau hoi. - GV chot y. + Cong nhan tch luy them c kinh nghiem au tranh, trng thanh ve y thc. + Pha hoai c s vat chat cua t san. + Thanh lap c to chc cong oan, phong trao au tranh ngay - Hnh thc au tranh: ap pha may moc, ot cong xng, hnh thc au tranh t phat. - Han che: Nham tng may moc la ke thu. - Tac dung: + Cong nhan tch luy them c kinh nghiem au tranh. + Pha hoai c s vat chat cua t san. + Thanh lap c to chc cong oan. Trang 235 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng cang c nang cao vi nhieu hnh thc phong phu hn. - GV chia HS thanh 3 nhom, nhiem vu cu the cua tng nhom la thao luan va tra li cac cau hoi sau: + Nhom 1: Neu phong trao au tranh cua cong nhan Phap? + Nhom 2: Trnh bay phong trao au tranh cua cong nhan Anh? + Nhom 3: Neu phong trao au tranh cua cong nhan c? - HS lam viec theo nhom oc SGK thao luan va c ai dien trnh bay ket qua. - GV nhan xet va trnh bay, phan tch. + Nhom 1: Phap 1831 do b ap bc boc lot nang ne va i song qua kho khan, cong nhan det Liong khi ngha oi tang lng, giam gi lam. Quan khi ngha a lam chu c thanh pho nay trong 10 ngay. Ho chien au vi khau hieu "Song lao ong hoac chet trong chien au". - Nam 1834 th t Liong lai khi ngha oi thiet lap nen Cong hoa. Cuoc chien au ac liet a dien ra suot 4 ngay cuoi cung b dap tat. GV ket hp gii thieu hnh 66 trong SGK "Cuoc khi ngha cua cong nhan Liong nam 1834" e thay c tinh than chien au quyet liet cua cong nhan ay. + Nhom 2: Anh t 1836 1848 dien ra phong trao rong ln "Hien chng". Ho mttinh a kien ngh co ch ky cua ong ao cong nhan len ngh vien, oi pho thong au phieu, tang lng giam gi lam GV viet ket hp gii thieu hnh 67 SGK "Cong nhan Anh a hien chng en quoc hoi". GV nhan manh: Mac du b an ap song ay la phong trao co muc tieu chnh tr ro rang va c hng ng cua nhan dan. + Nhom 3: c nam 1844 cong nhan vung Slein khi ngha, O Phong trao au tranh cua giai cap cong nhan hoi na au the ky XIX - Phap nam 1831 cong nhan det Liong khi ngha oi tang lng, giam gi lam. - Nam 1834 th t Liong khi ngha oi thiet lap nen Cong hoa. - Anh t nam 1836 1848 dien ra phong trao "Hien chng oi pho thong au phieu, tang lng, giam gi lam". - c, nam 1844 cong nhan Slein khi ngha. Trang 236 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng pha huy nha xng song khong ton tai c lau. Hoat ong 4: Ca nhan - GV neu cau hoi: V sao phong trao cong nghiep thi ky nay dien ra manh me song khong thu c thang li? - HS oc SGK t tra li cau hoi. Trien khai HS tra li GV co the gi y: thieu giai cap lanh ao, ng loi - GV nhan xet va chot y: Thieu s lanh ao ung an, cha co ng loi chnh tr ro rang. - GV nhan manh y ngha: anh dau s trng thanh cua cong nhan, tao ieu kien cho s ra i cua ly luan khoa hoc sau nay. - Ket qua: tat ca cac phong trao au tranh cua cong nhan eu that bai. - Nguyen nhan: Thieu s lanh ao ung an, cha co ng loi chnh sach ro rang. - Y ngha: anh dau s trng thanh cua cong nhan, la tien e dan en s ra i cua chu ngha xa hoi khoa hoc. Hoat ong 5: Ca nhan - GV neu cau hoi: Hoan canh ra i cua chu ngha xa hoi khong tng? Trc khi HS tra li GV gi y: S phat trien cua chu ngha t ban vi nhng mat trai, i song cua ngi cong nhan. - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Nhng mat trai cua chu ngha t ban: s boc lot tan nhan ngi lao ong, cong nhan song c cc. + Nhng ngi t san tien bo thong cam vi noi kho cua ngi lao ong mong muon xay dng mot che o tot ep hn khong co t hu va boc lot. + T tng o la noi dung cua chu ngha xa hoi khong tng ma ai bieu la: Xanhximong, sacl Phurie va O oen. - GV ket hp gii thieu chan dung cac nha xa hoi khong tng va cuoc i s nghiep cua cac ong oan ch nho trong SGK. O Chu ngha xa hoi khong tng - Hoan canh ra i: Chu ngha t ban ra i vi nhng mat trai cua no. + Boc lot tan nhan ngi lao ong. + Nhng ngi t san tien bo thong cam vi noi kho cua ngi lao ong mong muon xay dng mot che o tot ep hn khong co t hu va boc lot. - Chu ngha xa hoi khong tng ra i ma ai dien la Xanhximong, Phurie va O oen. Trang 237 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 6: Nhom - GV chia lp thanh 2 nhom: giao nhiem vu cu the cua tng nhom nh sau: + Nhom 1: Thao luan va tra li cau hoi: Neu nhng mat tch cc cua chu ngha xa hoi khong tng. + Nhom 2: neu nhng mat han che cua chu ngha xa hoi khong tng. - HS lam viec theo nhom oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet, va chot y. + Nhom 1: Mat tch cc cua chu ngha xa hoi khong tng: Nhan thc c mat trai cua che o t ban la con boc lot tan bao ngi lao ong, phe phan sau sac xa hoi o, d oan thien tai tng lai. + Nhom 2: Khong vach ra loi thoat thc s, khong giai thch c ban chat cua che o lam thue trong xa hoi t ban, khong thay c lc lng xa hoi co kha nang xay dng xa hoi mi la cong nhan. - GV to chc cho HS tra li cau hoi: Y ngha va tac dung cua chu ngha xa hoi khong tng? Sau khi HS tra li cau hoi, GV chot y: La t tng tien bo trong xa hoi luc bay gi. Co tac dung co vu nhng ngi lao ong lam tien e cho chu ngha Mac sau nay. - Tch cc: + Nhan thc c mat trai ca che o t san la boc lot ngi lao ong. + Phe phan sau sac xa hoi t ban, d oan tng lai. - Han che: + Khong vach ra c loi thoat, khong giai thch c ban chat cua che o o. + Khong thay c vai tro va sc manh cua giai cap cong nhan. - Y ngha: La t tng tien bo trong xa hoi luc o. Co vu nguon lao ong au tranh, la tien e ra i chu ngha Mac. 4. S ket bai hoc Hng dan HS tra li cac cau hoi: Hoan canh s ra i va tnh canh i song giai cap vo san? Nhng cuoc au tranh cua cong nhan Phap, Anh, c au the ky XIX? Nhng mat tch cc va han che cua chu ngha xa hoi khong tng? 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu oc trc bai mi. - Tra li cau hoi trong SGK. - Su tam tranh anh, nhng mau chuyen ve cuoc i va s nghiep cua Mac va Angghen. Trang 238 Giao an lich s lp 10 Bai 37 Bai 37 MAC ANGGHEN MAC ANGGHEN S RA I CUA CHU NGHA XA HOI KHOA HOC S RA I CUA CHU NGHA XA HOI KHOA HOC I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam vng cong lao cua Mac va Angghen nhng nha sang lap ra chu ngha xa hoi khoa hoc oi vi s nghiep Cach mang cua giai cap cong nhan. - Nam c ra i cua to chc ong Minh nhng ngi Cong san, nhng luan iem quan trong cua Tuyen ngon oc lap cua ang cong san va y ngha cua van kien nay. 2. T tng, tnh cam Giao duc cho HS long tin vao chu ngha Mac, tin vao s nghiep cach mang xa hoi chu ngha ma chung ta ang i, long biet n oi vi nhng ngi sang lap chu ngha xa hoi khoa hoc. 3. Ky nang - Ky nang phan tch nhan nh anh gia vai tro cua Mac va Angghen ve nhng ong gop cua chu ngha xa hoi khoa hoc. - Khoa hoc oi vi ly luan au tranh cua giai cap cong nhan. - Phan biet s khac nhau gia cac khai niem phong trao cong nhan, phong trao cong san, chu ngha xa hoi khong tng va chu ngha xa hoi khoa hoc. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve C.Mac va Angghen. - Su tam nhng mau chuyen ve cuoc i hoat ong va tnh ban gia C.Mac va Angghen. III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Qua nhng cuoc khi ngha cua cong nhan Anh, Phap, c ,chng to giai cap cong nhan a tr thanh mot giai cap chnh tr oc lap? Cau hoi 2: hay cho biet nhng mat tch cc va han che cua chu ngha xa hoi khong tng? 2. To chc cac hoat ong tren lp Trang 239 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca nhan - Trc het, GV to chc cho HS oc SGK oan noi ve tieu s, cuoc i va s nghiep cua C.Mac va Angghen. Ket hp vi gii thieu ve chan chung C.Mac va Angghen. - GV neu cau hoi: a ra tieu s cua C.Mac va Angghen, cho biet hai ong co iem g chung? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va chot y: + Ca C.Mac va Angghen eu c, la ni cong nghiep t ban va giai cap t san phan ong nhat, chung thc hien chnh sach oi noi, oi ngoai phan ong, ban chat xau xa, phan ong cua chung c phi bay ro net nhat. + C.Mac va Angghen eu co hoc van uyen bac va thau hieu, ong cam vi i song nhng ngi lao ong kho cc. Mac la tien s luat hoc, Angghen khong co bang nh Mac nhng hoc thc van uyen bac. - GV yeu cau HS tm hieu tnh ban gia C.Mac va Angghen. - HS tm hieu va tra li cau hoi: - GV nhan xet, trnh bay ro: Angghen la con mot chu xng co kinh te kha gia, thng xuyen giup Mac ve kinh te, e Mac co ieu kien nghien cu khoa hoc. Khi Mac mat, Angghen viet tiep nhng tac pham cua Mac, ngi i sau oc khong biet au la oan Mac viet, au la oan Angghen viet. Gia ho a co mot s ong cam ve tam hon, y ch cua s hieu biet. Tiep o, GV trnh bay va phan tch nhng hoat ong cua C.Mac va Angghen. - Mac sinh ngay 05/05/1818 tai Tri c, nam 1842 la cong tac vien cua tong bien tap bao Song Ranh, nam 1843 Mac sang Pari roi B xuat ban tap ch bien nien Phap c, O Buoi au hoat ong cach mang cua C.Mac va Angghen. - C s tnh ban Mac va Angghen: + Cung que c, ni chu ngha t ban phan ong nhat. + eu co hoc van uyen bac, thau hieu ong cam vi ngi lao ong, cung chung ch hng la giai phong nhan dan lao ong thoat khoi ap bc boc lot. - Hoat ong cua C.Mac: + C.Mac sinh ngay 05/05/1818 tai thanh pho Tri c, nam 1842 lam tong bien tap bao Song Ranh. + Nam 1843 sang Pari roi Brucxen xuat ban tap ch bien nien Phap c. Mac nhan thay vai tro s menh cua giai cap vo san giai phong loai ngi khoi ap bc boc lot. - Hoat ong cua Angghen sinh Trang 240 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ong a nhan thay vai tro va s menh cua giai cap vo san la giai phong loai ngi khoi ap bc boc lot. - Angghen sinh ngay 28/11/1820 thanh pho Bacmen (c) nam 1842 ong lam th ky cho hang buon Anh roi viet cuon "Tnh cam cua giai cap cong nhan Anh", phe phan s boc lot cua giai cap t san oi vi cong nhan, ong cung nhan thay vai tro va sc manh cua giai cap cong nhan, nam 1814 en nam 1847 C.Mac va Angghen a cho ra i nhng tac pham ve triet hoc, kinh te, chnh tr hoc va chu ngha xa hoi khoa hoc, tng bc cho ra i chu ngha Mac. ngay 28/11/1820 thanh pho Bacmen (c) nam 1842 ong sang Anh lam th ky hang buon va viet cuon Tnh cam giai cap cong nhan Anh, phe phan boc lot cua giai cap t san, thay c vai tro cua giai cap cong nhan. + Nam 1844 1847 C.Mac va Angghen cho ra i nhng tac pham ve triet hoc, kinh te chinh tr hoc va chu ngha xa hoi khoa hoc at c s hnh thanh chu ngha Mac. Hoat ong 2: Ca nhan - GV neu cau hoi: Hay cho biet hnh anh ra i ong minh nhng ngi Cong san? - HS oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va trnh bay, phan tch. + C.Mac va Angghen lien he vi mot to chc b mat la ong minh nhng ngi chnh ngha. ay la to chc cua nhng ngi c lanh nan chu yeu la th may, ve sau co them th thu cong phat trien t Phap, sang Anh, c + Thang 6/1847 tai ai hoi ong minh nhng ngi chnh ngha theo e ngh cua Angghen to chc nay quyet nh nhng ngi cong san. - Gv nhan manh s khac nhau gia ong minh nhng ngi chnh ngha vi ong minh nhng ngi cong san cho: ong minh nhng ngi chnh ngha la mot to chc b mat cua cong san tay Au, ung ho khuynh hng hoat ong co tnh chat am mu, con ong Minh nhng ngi cong san e ra muc ch au tranh ro rang la lat o giai cap t san. Xac lap s thong tr cua giai cap O To chc ong minh nhng ngi cong san va tuyen ngon cua ang cong san - Ngoai viec nghien cu ly luan C.Mac va Angghen ac biet quan tam xay dng mot chnh ang oc lap cho giai cap vo san. - Thang 6 1847 ong minh nhng ngi cong san ra i. Trang 241 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng vo san, thu tieu xa hoi t san cu. - GV ket luan: o cung la muc tieu cua to chc nay. - Muc ch: lat o giai cap t san, xac nh s thong tr cua giai cap vo san, thu tieu xa hoi t san cu. - GV trnh bay va phan tch: ai hoi lan th hai cua ong minh nhng ngi cong san hop Luan on (11/12/1874) vi s tham gia cua C.Mac va Angghen a thong qua ieu le. - Thang 2/1848 Tuyen ngon ang cong san c cong bo. - GV neu cau hoi: Hay cho biet noi dung Tuyen ngon ang Cong san? - HS oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet va trnh bay, phan tch: + Khang nh s menh lch s cua giai cap vo san la lanh ao cuoc au tranh chong giai cap t san, xay dng che o cong san chu ngha. Can thanh lap chnh ang va thiet lap chuyen chnh vo san, oan ket cac lc lng cong nhan the gii. + Dung bao lc e lat o che o t ban chu ngha, keu goi quan chung ng len lam cach mang. "Vo san tat ca cac nc oan ket lai". - GV neu cau hoi: Neu y ngha cua ban tuyen ngon ang cong san? - HS da vao noi dung ban tuyen ngon a tm hieu tren va SGK e tra li. - GV nhan xet va chot y: + La van kien co tnh chat cng lnh au tien cua chu ngha xa hoi khoa hoc au tranh bc au ket hp vi chu ngha xa hoi khoa hoc vi phong trao cong nhan. + T ay chu ngha cong nhan a co ly luan cach mang soi - Thang 2/1848 Tuyen ngon ang cong san ra i, do C.Mac va Angghen soan thao. * Noi dung: + Chu ngha t ban ra i la bc tien, song no cha ng nhieu mau thuan va cuoc au tranh gia t ban va vo san tat yeu phai no ra. + Khang nh s menh lch s va vai tro cua giai cap vo san la lanh ao cach mang. Muon cach mang thang li can phai co chnh ang tien phong cua mnh. + Trnh bay mot cach he thong nhng nguyen ly c ban cua chu ngha cong san, chng minh quy luat tat yeu diet vong cua che o t ban va thang li cua chu ngha cong san. - Y ngha: + La van kien co tnh chat cng lnh au tien cua chu ngha xa hoi khoa hoc au tranh bc au ket hp chu ngha xa hoi vi phong trao cong nhan. + T ay giai cap cong nhan a co ly luan cach mang soi ng. Trang 242 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng ng. - GV nhan manh: Hien nay, trong tnh hnh the gii kha phc tap, t tng c ban cua ban tuyen ngon van tiep tuc soi sang tren con ng au tranh cua giai cap cong nhan va nhan dan lao ong b ap bc tren toan the gii oi quyen t do, bnh ang cho cac dan toc. Chnh v "Cuon sach mong o ang gia hang tap sach. T tng cua no lam song va lam hoat ong cho ti ngay nay toan bo giai cap vo san co to chc va chien au cua the gii van minh". - GV neu hoi: Neu s tien bo hn han chu ngha xa hoi khoa hoc so vi chu ngha xa hoi khong tng? 3. S ket bai hoc - Khang nh cong lao to ln cua C.Mac va Angghen vi phong trao cong san va cong nhan quoc te. Cong hoa xa hoi khoa hoc do hai ong sang lap la nh cao cua t duy ky luan cua nhan loai luc bay gi va la di san van hoa mai ve sau. 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu, tra li cau hoi trong SGK. - So sanh noi dung cua chu ngha xa hoi khong tng vi chu ngha xa hoi khoa hoc e thay c s ung an, khoa hoc cua chu ngha xa hoi khoa hoc va s han che cua chu ngha xa hoi khong tng. Trang 243 Giao an lich s lp 10 Bai 38 Bai 38 QUOC TE TH NHAT VA CONG XA PARI 1871 QUOC TE TH NHAT VA CONG XA PARI 1871 I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c hoan canh ra i va nhng hoat ong cua Quoc te th nhat. Qua o nhan thay s ra i cua Quoc te th nhat la ket qua tat yeu cua s phat trien cua phong trao cong nhan Quoc te va nhng ong gop tch cc C.Mac va Angghen. - Nam c s thanh lap cua cong xa pari va nhng thanh tch to ln cua Cong xa. - Hieu c y ngha va nhng bai hoc lch s cua Cong xa Pari. 2. T tng, tnh cam Giao duc tinh than quoc te vo san va chu ngha anh hung cach mang, cung co niem tin vao thang li cua s nghiep cach mang cua giai cap vo san. 3. Ky nang - Ren luyen ky nang phan tch, anh gia cac s kien lch s. - Ky nang ve oc s o bo may Cong xa Pari. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - S o cong xa Pari. - Tai lieu noi ve Quoc te th nhat va Cong xa pari. III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Hay cho biet vai tro cua C.Mac va Angghen trong viec thanh lap ong minh nhng ngi cong san? Cau hoi 2: Noi dung c ban va y ngha lch s ban tuyen ngon cua ang Cong san? 2. Dan dat vao bai mi Trong tien trnh phat trien cua phong trao cong nhan Quoc te the ky XIX, s ra i cua Quoc te th nhat va s thanh lap Cong xa Pari la nhng moi quan trong anh dau bc trng thanh cua giai cap cong nhan e hieu hoan canh ra i va nhng hoat ong cua Quoc te th nhat nh the nao? S thanh lap cua cong xa Pari va nhng thanh tu to ln cua Cong xa? Y ngha va nhng bai hoc cua Cong xa? Y ngha va nhng bai hoc cua Cong xa ra sao, bai hoc hom nay se tra li nhng cau hoi neu tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 244 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng I. QUOC TE TH NHAT Hoat ong 1: Ca nhan - GV neu cau hoi: Hoan canh lch s ra i cua Quoc te th nhat? - GV gi y: So lng cong nhan, lao ong, sinh song tap trung, s ap bc boc lot, nhng cuoc au tranh. - HS oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Gia the ky XIX oi ngu cong nhan them ong ao va tap trung cao. + Giai cap t san tang cng ap bc, boc lot oi vi cong nhan. Nhieu cuoc au tranh cua cong nhan dien ra song trong tnh trang phan tan, thieu thong nhat ve mat t tng, mat khac at ra yeu cau can phai co mot to chc cach mang quoc te lanh ao phong trao cong nhan cac nc. - GV trnh bay va phan tch ket hp gii thieu hnh 71 trong SGK "Buoi le tuyen bo thanh lap Quoc te th nhat" tng thuat buoi le thanh lap Quoc te th nhat: Ngay 28/9/1864 mot cuoc mittinh ln c to chc tai Luan on, 2000 ngi tham d gom ai bieu cua cac nc Anh, Phap, c va nhieu nc khac tren the gii. Nhieu nha hoat ong cach mang nc ngoai ang song Luan on cung tham d. C.Mac c mi d buoi mittinh va tham gia oan chu tch. Vi niem vui phan khi vo sung song nhng ngi tham d mittinh thong qua ngh quyet thanh lap Hoi Lien hiep lao ong quoc te tc Quoc te th nhat. + Hoi ngh bau ra Ban chap hanh Trung ng gom 32 ngi. Viec soan thao tuyen ngon va ieu le c giao cho mot tieu ban trong o co C.Mac. O Hoan canh ra i. - Gia the ky XIX oi ngu cong nhan them ong ao va tap trung cao. Giai cap t san tang cng ap bc boc lot. - au thap nien 60 cua the ky XIX phong trao au tranh cua cong nhan phuc hoi nhng van trong tnh trang phan tan, chu anh hng cua nhieu khuynh hng phi vo san. - Thc te au tranh, cong nhan nhan thay tnh trang biet lap cua phong trao moi nc ket qua con han che, mat khac at ra yeu cau thanh lap mot to chc Quoc te lanh ao oan ket phong trao cong nhan quoc te cac nc. - Ngay 28/9/1864 Quoc te th nhat thanh lap tai Luan on vi s tham gia cua C.Mac. Hoat ong 2: Nhom - GV chia lp thanh nhom neu cau hoi yeu cau HS thao luan theo O Hoat dong cua Quoc te th nhat Trang 245 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng nhom. Neu hoat ong cua Quoc te th nhat? - HS lam viec theo nhom, oc SGK t lieu tham khao c ai dien nhom trnh bay ket qua cua mnh. - GV nhan xet, trnh bay va phan tch: Hoat ong cua Quoc te th nhat chu yeu c thong qua cac ky ai Hoi (t 9 1864 en 7 1876 tien hanh 5 ai hoi) vi noi dung sau: + Tuyen truyen nhng hoc thuyet khac, au tranh chong lai cac t tng vo san, o la t tng phai Pru-ong Phap vi chu trng hoa bnh thong qua nhng bien phap kinh te, phu nhan au tranh chnh tr va moi hnh thc Nha nc, ke ca chuyen chnh vo san. Phai Lat-Xan c: Hng au tranh cong nhan vao muc tieu kinh te, phan oi au tranh chnh tr, chu trng thong qua bau c. Phai Ba-cu-nin Nga, chu ngha cong oan Anh - GV neu cau hoi: Tac ong anh hng cua Quoc te th nhat oi vi phong trao au tranh cua cong nhan? - HS oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y. + Cong nhan cac nc tham gia nhieu cuoc au tranh chnh tr. Nhieu to chc quan chung cua cong nhan, cong oan xuat hien ngay cang nhieu. - HS oc oan ch nho trong SGK e chng minh vai tro cua quoc te th nhat trong viec giup phong trao cong nhan. - GV gii thieu hnh 72 SGK "Cuoc hop ai bieu lan au tien cua Quoc te th nhat tai Ginev". - GV to chc cho Hs tm hieu ve vai tro cua Quoc te th nhat oi vi phong trao cong nhan. - Sau khi HS oc SGK tra li cau hoi. GV nhan xet, bo sung va chot - Hoat ong cua Quoc te th nhat chu yeu c thong qua cac ky ai hoi. Nham truyen ba hoc thuyet Mac, chong lai t tng lech lac trong noi bo, thong qua nhng ngh quyet quan trong. - Anh hng cua Quoc te th nhat: Cong nhan cac nc tham gia ngay cang nhieu vao cac cuoc au tranh chnh tr, cac to chc cong oan ra i. * Vai tro: + Truyen ba rong rai chu ngha mac trong phong trao cong nhan quoc te. + oan ket, thong nhat lc lng cua vo san quoc te di ngon c chu ngha Mac- Lenin au tranh giai phong Trang 246 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng y. + Truyen ba rong rai chu ngha mac trong phong trao cong nhan quoc te. + oan ket, thong nhat lc lng cua vo san quoc te di ngon c chu ngha Mac-Lenin au tranh giai phong loai ngi khoi ach ap bc boc lot. loai ngi khoi ach ap bc boc lot. II. CONG XA PARI 1871 Hoat ong 3: Ca lp va ca nhan - GV at cau hoi : Hay cho biet nguyen nhan cuoc cach mang ngay 18/03/1971? - HS da vao von kien thc cua mnh va oc SGK va tra li cau hoi. - GV nhan xet, trnh bay va phan tch: + Chu ngha t ban phat trien sau cuoc cach mang cong nghiep cung vi nhng mat trai cua no la cng o thi gian lao ong ngay cang tang, i song kho khan cung vi hau qua kinh te trong nhng nam 1860 1867 lam mau thuan von co cua xa hoi t ban ngay cang gay gat, tao ieu kien cong nhan au tranh. + Cuoc chien tranh Phap Pho vi s that bai cua Phap lam cho nhan dan cam ghet che o thong tr dan en cuoc khi ngha ngay 04/09/1870 lat o e che II. + Giai cap t san Phap li dung s non yeu ve to chc cua cong nhan a oat lay thanh qua cach mang trong nc a buoc cong nhan Pari ng len lam cuoc cach mang ngay 18/3/1871 lat o chnh quyen t san, thanh lap cong xa. O Cuoc cach mang ngay 18/3/1871 va s thanh lap cong xa - Nguyen nhan: + Mau thuan von co cua xa hoi t ban ngay cang sau sac, tao ieu kien cho cong nhan au tranh. + S that bai cua Phap trong cuoc au tranh Phap Pho lam cho nguyen nhan cam phan che o thong tr tien ti lat o e che II. + S phan ong cua giai cap t san Phap cp oat thanh qua cach mang cua quan chung, au hang c e an ap quan chung. Cuoc cach mang ngay 18/3/1871 Hoat ong 4: Ca lp - GV trnh bay ngan gon dien bien: Khi quan Pho tien vao Pari. "Chnh phu ve quoc" a tr thanh Chnh phu phan quoc, m ca cho quan c tien vao nc Phap. Trong khi o, nhan dan Pari to chc thanh cac n v dan quan, t vu trang va Dien bien: + Ngay 18/3/1871 Quoc dan Trang 247 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng xay dng phong tuyen bao ve thu o. Khoang 3 gi sang ngay 18/3/1871, chnh phu do quan anh chiem oi Mongmac ni tap trung ai bac cua quan quoc dan. Quan chung nhan dan a kp thi keo en ho tr, bao vay quan chnh phu. Mot so bo phan quan chnh phu cung ung ho nhan dan, tc sung cua s quan va ban chet vien tng ch huy. Tra ngay 18/3, cac tieu oan tien vao trung tam thu o chiem cac cong s, toan quan chnh phu chay ve Vecxai. Quoc te quan lam chu thanh pho. quan chiem cac c quan chnh phu va cong s, lam chu thanh pho, thanh lap cong xa. Lan au tien tren the gii chnh phu thuoc ve giai cap vo san. + Toan quan chnh phu phai thao chay ve Vecxai, chnh quyen giai cap t san b lat o. Trang 248 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 5: Nhom - GV chia lp thanh nhom, yeu cau HS lam viec theo nhom tra li cac cau hoi: Hay cho biet nhng viec lam cua cong xa? - HS oc SGK lam viec theo nhom va c ai dien trnh bay ket qua cua mnh. - GV nhan xet trnh bay va phan tch: + Ngay 26/3/1871 Hoi ong cong xa c bau ra theo nguyen tac pho thong bau phieu. Hoi ong gom nhieu uy ban la mot uy vien cong xa chu trach nhiem trc cong nhan va co the b bai nhiem. - GV ve s o cong xa len bang, ket hp gii thieu hnh 73 trong SGK "Cong xa Pari m cuoc hop cac uy vien cong xa tai Toa th chnh". + Quan oi canh sat cu b giai tan, thay vao o la cac lc lng vu trang nhan dan, nha th tach khoi trng hoc. + Cong xa con thi hanh nhieu chnh sach tien bo khac: cong nhan c lam chu nhng x nghiep co chu bo tron, kiem soat che o tien lng, giam lao ong ban em, cam an phat cong nhan, e ra chu trng giao duc bat buoc - GV at cau hoi: Em co nhan xet g ve viec lam cua Cong xa? - HS suy ngh t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: Cong xa Pari la mot nha nc khac han, Nha nc cua nhng giai cap boc lot trc, ay la mot Nha nc kieu mi. - Nha nc vo san do dan va v dan. - Gv nhan manh va giai thch cho HS ro: S that bai cua Cong xa Pari la khong the tranh khoi trong ieu kien lch s luc bay gi, song Cong xa Pari e lai cho giai cap vo san nhng bai hoc ve to chc lanh ao, s lien minh va oan ket gia cac tang lp nhan dan trong cuoc O Cong xa Pari Nha nc kieu mi - Ngay 26/3/1871 cong xa c thanh lap, c quan cao nhat la Hoi ong cong xa c bau theo nguyen tac pho thong au phieu. - Nhng viec lam cua cong xa: + Quan oi canh sat cu b giai tan, thay vao o la cac lc lng vu trang nhan dan, nha th tach khoi trng hoc. + Thi hanh nhieu chnh sach tien bo khac: cong nhan c lam chu nhng x nghiep co chu bo tron, kiem soat che o tien lng, giam lao ong ban em - Cong xa Pari la mot Nha nc kieu mi do dan va v dan. - Cong xa Pari e lai nhieu bai hoc kinh nghiem quy bau cho giai cap vo san: To chc lanh ao cac tang lp nhan dan Trang 249 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng au tranh chong ap bc. 4. S ket bai hoc - Hoan canh s ra i, qua trnh hoat ong va tac dung cua Quoc te th nhat oi vi phong trao cong nhan. - Nguyen nhan dien bien cuoc cach mang nagy2 18/3/1871 va s thanh lap Cong xa Pari. - Nhng viec lam chng to cong xa Pari la Nha nc kieu mi. 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu, tra li cau hoi trong SGK. - oc trc bai mi. Trang 250 Giao an lich s lp 10 Bai 39 Bai 39 QUOC TE TH HAI QUOC TE TH HAI I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam c s phat trien cua phong trao cong nhan cuoi the ky XIX. - Nam va hieu c hoan canh ra i cua Quoc te th 2 va nhng ong gop cua to chc nay oi vi phong trao cong san va cong nhan Quoc te, ac biet di s lanh ao cua Angghen. - Hieu c cuoc au tranh chong chu ngha c hoi trong Quoc te th hai phan anh cuoc au tranh gia 2 luong t tng: Macxit va phi Macxit trong phong trao cong nhan quoc te. 2. T tng, tnh cam Giup HS hieu ro cong lao to ln cua Ph. Angghen va ngi ke tuc la V.I.Lenin oi vi phong trao Cong san va cong nhan Quoc te. 3. Ky nang Ren luyen ky nang phan tch, nhan nh cac s kien va vai tro cua ca nhan trong tien trnh lch s. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Su tam chan dung nhng ai bieu noi tieng trong phong trao cong nhan cuoi the ky XIX au the ky XX: Angghen, La-phac-g (Phap), Be-ben, Ro-da Luc-xem-bua (c). III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Neu qua trnh thanh lap, hoat ong va vai tro cua Quoc te th nhat? Cau hoi 2: Chng minh rang Cong xa Pari la Nha nc kieu mi? 2. Dan dat vao bai mi S phat trien cua phong trao cach mang the gii trong nhng nam thap nien 70 80 cua the ky XIX vi s ra i cua cach mang chnh ang cong nhan co tnh chat quan chung nhieu nc oi hoi phai co mot to chc Quoc te mi e lanh ao phong trao cong nhan the gii. Quoc te th hai c thanh lap. Phong trao cong nhan cuoi the ky XIX phat trien nh the nao? Hoat ong va vai tro cua to chc quoc te th hai nay ra sao? Noi dung bai hoc hom nay se giup chung ta tra li nhng cau hoi tren. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 251 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca nhan va tap the - Trc het, GV neu cau hoi: Nguyen nhan dan en phong trao cong nhan cuoi the ky XIX? - HS oc SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + oi ngu giai cap cong nhan cac nc tang nhanh ve so lng va chat lng. + S boc lot nang ne cua giai cap t san, s thay the cua xu the oc quyen va chnh sach chay ua vu trang chuan b chien tranh e phan chia lai the gii i song cua cong nhan cc kho nhieu cuoc au tranh cong nhan no ra. - Tiep theo GV cho HS oc oan ch nho trong SGK noi ve phong trao au tranh cua cong nhan va nhan dan lao ong c, Anh, Phap ong thi neu cau hoi: Qua oan oc tren hay cho biet phong trao au tranh cua cong nhan dien ra nh the nao?? - HS suy ngh tra li. - GV nhan xet, bo sung va chot y: Phong trao cong nhan oi cai thien i song, oi quyen t do dan chu ngay cang lan rong, ac biet cac nc t ban tien tien nh Anh, Phap, c, My. - GV nhan manh en cuoc au tranh cua cong nhan Chicago (My). Cuoc tong bai cong cua gan 40 van cong nhan Chicago ngay 01/05/1886 oi lao ong 8 gi a buoc gii chu phai nhng bo. Ngay o i vao lch s va ngay Quoc te lao ong va che o ngay lam viec 8 gi dan c thc hien trong nhieu nc. O Phong trao cong nhan cuoi the ky XIX - Nguyen nhan: + oi ngu cong nhan tang ve so lng va chat lng, co ieu kien song tap trung. + Do s boc lot nang ne cua giai cap t san, chnh sach chay ua vu trang lam i song cong nhan cc kho bung no cac cuoc au tranh cua cong nhan. - Phong trao cong nhan oi cai thien i song, oi quyen t do dan chu ngay cang lan rong, ac biet cac nc t ban tien tien nh Anh, Phap, My, c. + Tieu bieu gan 40 van cong nhan Chicago ngay 01/05/1886 oi lao ong 8 gi a buoc gii chu phai nhng bo. Ngay o i vao lch s la ngay Quoc te lao ong. Hoat ong 2: Ca nhan - GV neu cau hoi: iem mi g noi bat trong phong trao cong nhan the gii thi ky nay? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. + Nhieu ang cong nhan, Trang 252 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng - GV nhan xet va chot y. Nhieu ang cong nhan, ang xa hoi, nhom cong nhan tien bo c thanh lap: ang cong nhan xa hoi dan chu c (1875) ang cong nhan xa hoi My (1876), ang cong nhan Phap (1879), nhom giai phong lao ong Nga (1883). - Tiep theo GV hoi: T thc te nhieu to chc ang ra i dat theo yeu cau g? - HS suy ngh t tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: at ra yeu cau can phai thanh lap mot to chc Quoc te mi cua giai cap vo san the gii noi tiep nhiem vu cua Quoc te th nhat. - GV noi ro them: Sau khi C.Mac qua i (1883) s menh lanh ao phong trao cong nhan Quoc te thuoc ve Angghen. - Cuoi cung, GV neu cau hoi s ket muc: Nhng s kien nao chng to phong trao cong nhan the gii van tiep tuc phat trien trong nhng nam cuoi the ky XIX? - HS tra li cau hoi, GV cung co bang viec nhan xet va bo sung kien thc HS tra li. ang xa hoi, nhom cong nhan tien bo c thanh lap: ang cong nhan xa hoi dan chu c (1875) ang cong nhan xa hoi My (1876), ang cong nhan Phap (1879), nhom giai phong lao ong Nga (1883). - Yeu cau thanh lap mot to chc Quoc te mi e oan ket lc lng cong nhan cac nc cang tr nen cap thiet. Hoat ong 3: Ca nhan - GV at cau hoi:Hoan canh Quoc te th 2 ra i? Trc khi HS tar3 li cau hoi, GV gi y: S phat trien cua chu ngha t ban, s boc lot cua giai cap t san oi vi cong nhan, chnh sach chay ua vu trang. - HS da vao nhng noi dung kien thc muc 1 va von hieu biet cua mnh e tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + Chu ngha t ban phat trien giai oan. Giai oan e quoc chu ngha, giai cap t san tang cng boc lot nhan dan lao ong. + S thay the xu hng oc quyen va chnh sach chay ua vu trang, chuan b phan chia lai the gii i song nhan dan cc kho. O Quoc te th hai - Hoan canh ra i: + Chu ngha t ban phat trien giai oan cao, giai cap t san tang cng boc lot nhan dan lao ong. + Chnh sach chay ua vu trang chuan b phan chia lai the gii dan en i song nhan dan cc kho. + Nhieu ang va to chc Trang 253 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng + Cung vi o nhieu ang va to chc cong nhan ra i ngay 14/07/1889 Quoc te th hai c thanh lap Pari. - GV trnh bay va phan tch: ai hoi thong qua nhieu ngh quyet quan trong, neu len s can thiet phai thanh lap chnh ang cua giai cap vo san moi nc, e cao vai tro au tranh chnh tri, tang cng phong trao quan chung, oi tang lng, ngay lam 8 gi, lay ngay2 01/05 lam ngay Quoc te lao ong. - GV neu cau hoi: Neu hoat ong va vai tro cua Quoc te th hai? - HS da vao SGK t tra li cau hoi. - GV nhan xet va ket1 luan: + Quoc te th hai ton tai va hoat ong chu yeu di hnh thc ai Hoi. + ong gop cua Quoc te th hai: han che, anh hng cua ca trao lu c hoi chu ngha xu hng vo chnh phu. oan ket cong nhan cac nc thuc ay viec thanh lap cac chnh ang vo san nhieu nc. - GV nhan manh en vai tro cua Angghen oi vi hoat ong cua Quoc te th 2 khi ngi con song. cong nhan tien bo ra i ngay 14/07/1889 Quoc te th hai thanh lap Pari. - Hoat ong Quoc te th 2: Thong qua cac ai hoi va ngh quyet, s can thiet thanh lap chnh ang cua giai cap vo san e cao au tranh chnh tr. - Vai tro: Han che, anh hng cac trao lu c hoi Chu ngha vo Chnh phu. - GV trnh bay va phan tch: S ra i cua Quoc te th 2 la bang chng ve s thang li cua chu ngha Mac trong phong trao cong nhan. T khi Angghen qua i, cung vi nhng bien ong cua i song kinh te xa hoi nhng phan t c hoi chong lai - GV neu cau hoi: Cho biet cuoc au tranh chong lai chu ngha c hoi trong Quoc te th 2 dien ra nh the nao? - HS oc SGK trnh bay dien bien cuoc au tranh. - GV nhan xet va chot y: + Cuoc au tranh cua mot so lanh tu cach mang trong cac ang cong nhan nh La-phac-g (Phap), Beben, Roda Lucxembua (c) tuy nhien ket qua han che do au tranh khong triet e. - Dien ra cuoc au tranh gia khuynh hng cach mang va Trang 254 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng + Cuoc au tranh cua Lenin lanh tu cua giai cap cong nhan Nga len an ach thong tr cua e quoc thuoc a oi quyen t quyet cho cac dan toc va bao ve hoc thuyet Mac. + Do thieu nhat tr ve ng loi, chia re ve to chc, cac ang trong Quoc te 2 xa dan ng loi au tranh cach mang, thoa hiep vi giai cap t san, ay nhan dan lao ong vao cuoc chien tranh v li ch cua bon e quoc. Quoc te th 2 tan ra khi co chien tranh the gii th nhat bung no. khuynh hng c hoi. - Do thieu nhat tr ve ng loi, chia re ve to chc, cac ang trong Quoc te 2 xa dan ng loi au tranh cach mang, thoa hiep vi giai cap t san Quoc te th 2 tan ra. 4. S ket bai hoc Yeu cau HS tra li cau hoi nhan thc ngay t au gi hoc: Phong trao cong nhan cuoi the ky XIX dien ra nh the nao? Hoan canh lch s hoat ong va vai tro cua Quoc te th 2? 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu, tra li cau hoi trong SGK. - oc trc bai mi. Trang 255 Giao an lich s lp 10 Bai 40 Bai 40 QUOC TE TH HAI QUOC TE TH HAI I. MUC TIEU BAI HOC I. MUC TIEU BAI HOC Sau khi hoc xong bai hoc yeu cau HS can nam c: 1. Kien thc - Nam vng nhng hoat ong cua Lenin trong cuoc au tranh chong lai chu ngha c hoi, qua o hieu c nh nhng hoat ong o cua Lenin. ang cong nhan xa hoi dan chu Ngq ra i a triet e au tranh v quyen li cua giai cap cong nhan lao ong. - Nam c tnh hnh Nga trc cach mang; dien bien cua cach mang tnh chat va y ngha cua cach mang Nga 1905 1907. 2. T tng, tnh cam Boi dng long knh yeu va biet n nhng lanh tu cua giai cap vo san the gii, nhng ngi cong hien ca cuoc i va sc lc cho cuoc au tranh giai phong dan toc lao ong b ap bc boc lot tren toan the gii. 3. Ky nang Phan biet s khac nhau gia cac khai niem: cach mang dan chu t san kieu cu, cach mang dan chu t san kieu mi, chuyen chnh vo san. II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC II THIET B, TAI LIEU DAY - HOC - Tranh anh ve cuoc cach mang 1905 1907 Nga, chan dung Lenin. - T lieu ve tieu s V.I.Lenin. III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC III TIEN TRNH TO CHC DAY - HOC 1. Kiem tra bai cu Cau hoi l: Neu nhng net noi bat cua phong trao cong nhan Quoc te cuoi the ky XIX? Cau hoi 2: V sao Quoc te th 2 tan ra? 2. Dan dat vao bai mi au the ky XIX, ke tuc s nghiep cua Mac va Angghen, V.I. Lenin a tien hanh cuoc au tranh khong khoan nhng chong cac trao lu t tng c hoi chu ngha, a chu ngha Mac ngay cang anh hng sau rong trong phong trao cong nhan Nga va phong trao cong nhan quoc te. e hieu cuoc au tranh chong chu ngha c hoi di s lanh ao cua Lenin nh the nao? Dien bien, ket qua, y ngha cuoc Cach mang 1905 1907 ra sao, chung ta cung tm hieu noi dung bai hoc hom nay. 3. To chc cac hoat ong tren lp Trang 256 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng Hoat ong 1: Ca nhan va ca lp - Trc het, GV goi mot HS HS trnh bay tom tat ve tieu s cua Lenin ket hp gii thieu chan dung Lenin. - GV neu cau hoi: Trnh bay nhng hoat ong tch cc cua Lenin thanh lap ang vo san kieu mi? - HS oc SGK va t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung, trnh bay va phan tch: + Mua thu nam 1895, Lenin thong nhat cac nhom Macxit Petecbua lay ten la Lien hiep au tranh giai phong giai cap cong nhan mam mong cua ang Macxit; Nam 1898 tai Minxc, ang cong nhan xa hoi dan chu Nga tuyen bo thanh lap nhng khong hoat ong v cac ang vien b bat. + Nam 1900 Lenin cung vi cac ong ch cua mnh xuat ban bao "Tia la" nham truyen ba chu ngha Mac vao phong trao cong nhan Nga. + Nam 1903, ai hoi ang cong nhan xa hoi Nga c trieu tap Luan on di s chu tr cua Lenin e ban ve cng lnh ieu le ang. - GV nhan manh: Tai ai hoi a so ai bieu (Phai Bonsevich) tan thanh ng loi Cach mang cua Lenin, con thieu so (phai Mensevich) theo khuynh hng c hoi chong lai Lenin. - HS oc oan ch in nho trong SGK noi ve viec Lenin viet hang loat tac pham cua mnh phe phan nhng quan iem cua chu ngha c hoi, khang nh vai tro cua giai cap cong nhan va ang tien phong. I. V.I. Lenin va cuoc au tranh chong chu ngha c hoi - Tieu s: Via-i-mia Ilch U-ki-a- nop tc Lenin sinh ngay 22/04/1870 trong gia nh nha giao tien bo. + Mua thu nam 1895 Lenin thong nhat cac nhom Macxit Petecbua. - Nam 1900 Lenin cung vi cac ong ch cua mnh xuat ban bao "Tia la" nham truyen ba chu ngha Mac vao phong trao cong nhan Nga. - Nam 1903, ai hoi ang cong nhan xa hoi Nga c trieu tap Luan on di s chu tr cua Lenin e ban ve cng lnh ieu le ang. Hnh thanh 2 phai Bonsevich a so va Mensevich thieu so. Hoat ong 2: Ca nhan - GV neu cau hoi: Cuoc au tranh chong lai phai c hoi au the ky XX Nga dien ra nh the nao? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y : + au the ky XX khi cac nc e quoc chay ua vu trang chuan b - au the ky XX cac phai c hoi trong Quoc te 2 ung ho chnh phu t san, ung ho chien tranh. + ang Bon-se-vich do Lenin lanh ao la kien quyet chong chien tranh e quoc, Trang 257 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng chien tranh th phai c hoi trong Quoc te 2 keu goi cong nhan ung ho chnh phu t san vi mnh, ung ho chien tranh. + Duy nhat co ang Bonsevich do Lenin lanh ao la au tranh chong lai chien tranh e quoc vi khau hieu "Bien chien tranh e quoc thanh noi chien Cach mang". trung thanh vi s nghiep vo san. - Lenin co nhng ong gop quan trong ve mat ly luan thong qua nhng tac pham cua mnh. Hoat ong 3: Ca nhan - GV neu cau hoi: Cho biet tnh hnh nc Nga trc cach mang? - HS oc SGK tra li cau hoi. - GV nhan xet va chot y: + au the ky XX kinh te cong thng nghiep Nga phat trien, xuat hien cac cong ty oc quyen, oi ngu cong nhan ong ao. + Ve chnh tr , duy tr bo may cai tr cua chnh quyen phong kien, che o Nga Hoang km ham s phat trien san xuat, bop nghet quyen t do dan chu, hau het cac giai cap bat man i song nhan dan, nhan dan lao ong cc kho. + S that bai trong cuoc chien tranh Nga Nhat 1904 1905 lam mau thuan xa hoi cang sau sac bung no Cach mang. II. Cach mang 1905 1907 Nga O Tnh hnh nc Nga trc cach mang: - Ve kinh te : Cong thng nghiep phat trien, cac cong ty oc quyen ra i. - Ve chnh tr: che o Nga Hoang km ham san xuat, bop nghet t do dan chu i song nhan dan, cong nhan kho cc. - S that bai trong cuoc chien tranh Nga Nhat xa hoi mau thuan sau sac dan en bung no Cach mang. Hoat ong 4: Ca lp - GV trnh bay nhng net chnh dien bien: + Ngay 09/01/1905, 14 van cong nhan Petacbua va gia nh khong vu kh en cung ien mua ong e thnh cau Nga Hoang cai thien i song nhng ho b an ap bang sung lam hang nghn ngi chet va b thng "Ngay chu nhat am mau", cong nhan dng chien luy chuan b chien au. Ket hp gii thieu hnh 75 SGK "Cuoc bieu tnh ngay 09/01/1905". - HS oc oan ch nho noi ve dien bien trong SGK. Tiep o, GV tiep tuc trnh bay: Mua thu nam 1905 phong trao cach mang tiep tuc dang cao vi nhng cuoc O Cach mang bung no: - Ngay 09/01/1905, 14 van cong nhan Petacbua va gia nh khong vu kh en cung ien mua ong e thnh cau Nga Hoang cai thien i song nhng ho b an ap bang sung lam hang nghn ngi chet va b thng "Ngay chu nhat am mau", cong nhan dng chien luy chuan b chien au. - Mua thu nam 1905 phong trao cach mang tiep tuc dang cao vi nhng cuoc bai cong Trang 258 Giao an lich s lp 10 Cac hoat ong cua thay va tro Nhng kien thc HS can nam vng bai cong chnh tr cua quan chung lam ngng tre moi hoat ong kinh te va giao thong trong ca nc. - Tai Matxcva, thang 12/1905 cuoc tong bai cong khi ngha vu trang cuoi cung that bai. chnh tr cua quan chung lam ngng tre moi hoat ong kinh te va giao thong trong ca nc. - Tai Matxcva, thang 12/1905 cuoc tong bai cong khi ngha vu trang cuoi cung that bai Hoat ong 5: Ca nhan - GV neu cau hoi: Hay cho biet tnh chat., y ngha cua cach mang 1905 1907 Nga? - HS oc SGK va da vao von hieu biet cua mnh t tra li cau hoi. - GV nhan xet, bo sung va ket luan: + Cach mang 1905 1907 la cuoc cach mang dan chu t san lan th nhat Nga, la Cach mang dan chu t san kieu mi. - GV dng lai hoi: Tai sao noi ay la cuoc Cach mang t san kieu mi? - HS tra li cau hoi. - GV chot y: ay la cuoc Cach mang t san kieu mi bi v: Do giai cap vo san lanh ao vi s tham gia cua ong ao nhan dan lao ong, giai quyet nhng nhiem vu cua cuoc Cach mang dan chu t san va at c s cho viec chuyen sang Cach mang XHCN. - Y ngha: + Giang mot on manh me vao che o Nga Hoang, co anh hng en phong trao au tranh oi dan chu cac nc e quoc. + Thc tnh nhan dan cac nc phng ong au tranh. - Tnh chat: La cuoc cach mang dan chu t san lan th nhat Nga. ay la mot cuoc cach mang t san kieu mi. - Y ngha: + Giang mot on manh me vao che o Nga hoang, co anh hng en phong trao au tranh oi dan chu cac nc e quoc. + Thc tnh nhan dan cac nc phng ong au tranh. 4. S ket bai hoc To chc cho HS tra li cau hoi nhan thc at phan dan dat vao bai mi e cung co kien thc. 5. Dan do, ra bai tap ve nha - Hoc bai cu. - On tap toan bo hoc ky. Trang 259 Giao an lich s lp 10 Trang 260