Bi 4: nh v doanh nghip

BI 4: NH V DOANH NGHIP

Mc tiu
Hiu v bit cch vn dng cc l thuyt v

Ni dung
Thc cht v vai tr ca nh v

cc phng php hc vo trong thc t. Nm r phng php nh v doanh nghip.

doanh nghip. Cc nhn t nh hng n nh v doanh nghip. Cc phng php h tr ra quyt nh nh v doanh nghip.

Hng dn hc
Nm r phn l thuyt v cc phng php

Thi lng hc
5 tit.

nh v doanh nghip trong bi hc. Thc hnh cc bi tp cui bi. Tham kho mt s dng bi tp khc ca mn qun tr sn xut ca cc tc gi khc.

53

Bi 4: nh v doanh nghip

TNH HUNG DN NHP

Tnh hung: nh v doanh nghip ca BIDV BIDV l Ngn hng u T v Pht Trin Vit Nam vi tn giao dch quc t l Bank for Investment and Development of Vietnam. BIDV c cng ng trong nc v quc t bit n v ghi nhn nh l mt trong nhng thng hiu ngn hng ln nht Vit Nam, c chng nhn bo h thng hiu ti M, nhn gii thng Sao vng t Vit cho thng hiu mnh v nhiu gii thng hng nm ca cc t chc, Cc phng, im giao dch ca nh ch ti chnh trong v ngoi nc. BIDV BIDV l mt trong nhng ngn hng c mng li phn phi Khu trng im pha Bc: 177 ln nht trong h thng cc ngn hng ti Vit Nam vi 103 Khu ng bng Sng Hng: 18 chi nhnh cp 1 vi gn 400 im giao dch, hn 700 my Khu min ni pha Bc: 61 ATM v hng chc ngn im POS trn phm vi ton lnh th, sn sng phc v mi nhu cu khch hng. Cc a im giao dch ca BIDV khng ngng c m thm p ng tt hn nhu cu khch hng khp ni trn ton quc. la chn a im b tr nh v cc c s ca mnh, BIDV phi nghin cu rt cn thn t nhiu phng n nh v khc nhau m bo tnh n nh, lu di v hiu qu. Vic la chn v tr t cc c s ca BIDV nh hng rt ln n thng hiu, uy tn v tnh hiu qu ca ngn hng. Cu hi Bn c nhn xt g v mng li phn phi ca BIDV ti Vit Nam? Lm th no phn tch cc ch tiu nh tnh v nh lng lm c s cho vic la chn v tr mt cch hp l, hiu qu v n nh lu di? Bi ny chng ta s nghin cu v thc cht v vai tr ca nh v doanh nghip hiu r cc cch la chn cc a im ca mt doanh nghip.

54

Bi 4: nh v doanh nghip

4.1. 4.1.1.

Thc cht v vai tr ca nh v doanh nghip Khi nim nh v doanh nghip

Khi thnh lp mt doanh nghip mi hoc trong qu trnh sn xut kinh doanh, doanh nghip thng phi gii quyt vn la chn a im t cc b phn ca doanh nghip sao cho hp l, kinh t, n nh. a im ni y c th l v tr cc nh my, x nghip, kho tng, i l... a im ca doanh nghip c tc ng lu di n hot ng sn xut kinh doanh v ng thi n cng c nh hng n c dn quanh vng. Quyt nh v a im ca doanh nghip l mt loi quyt nh c tnh chin lc. Chn c mt a im tt c th gim c chi ph sn xut, tng sn lng tiu th v gip doanh nghip n nh. Ngc li, a im khng tt c th gy ra nhiu bt li v trong thi gian di s rt kh khc phc. V vy khi chn a im, doanh nghip cn tin hnh phn tch cn thn, c tm nhn xa, xem xt mt cch ton din v cn tnh n kh nng pht trin, m rng doanh nghip trong tng lai. C th hiu nh v doanh nghip l qu trnh phn tch v la chn cc vng v a im t cc c s, b phn ca doanh nghip nhm m bo thc hin nhng mc tiu chin lc kinh doanh ca doanh nghip la chn. Thng thng khi ni n nh v doanh nghip ngi ta thng ngh n vic xy dng cc doanh nghip mi hoc cc nh my mi, nhng trong thc t n cn din ra i vi cc doanh nghip ang hot ng. l vic tm thm nhng a im mi xy dng cc chi nhnh, phn xng, ca hng, i l mi. Khi tin hnh nh v, cc doanh nghip thng ng trc cc cch la chn khc nhau. Mi cch la chn ph thuc cht ch vo tnh hnh c th v mc tiu pht trin sn xut kinh doanh ca doanh nghip. C th khi qut ho thnh mt s cch la chn ch yu sau y: M rng c s hin ti, c th l m rng nhng b phn quan trng trong doanh nghip; Duy tr nng lc sn xut a im hin ti v m thm nhng b phn, chi nhnh, phn xng mi cc a im khc; M thm chi nhnh, phn xng mi trn cc a im mi, ng thi vi tng quy m sn xut ca doanh nghip; B c s c v chuyn sang vng mi. y l trng hp bt buc v rt tn km, i hi phi c s cn nhc so snh thn trng gia chi ph ng ca v li ch ca a im mi em li trc khi ra quyt nh.
4.1.2. Vai tr ca nh v doanh nghip

a im xy dng doanh nghip c ngha rt quan trng i vi hot ng sn xut kinh doanh ca tng doanh nghip. Hot ng nh v doanh nghip l b phn quan trng thit k h thng sn xut ca doanh nghip, ng thi l mt gii php c bn mang tnh chin lc i vi hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip.
55

Bi 4: nh v doanh nghip

Vic quyt nh la chn a im t cc b phn ca doanh nghip hp l v mt kinh t x hi s to iu kin thun li cho cc doanh nghip hot ng sau ny v gp phn nng cao hiu qu ca qu trnh sn xut kinh doanh ca doanh nghip. a im t doanh nghip nh hng n chi ph, nh hng n th trng nguyn vt liu, cung cp u vo, m bo thng tin, lao ng... Bn cnh , a im ca doanh nghip cng nh hng n sc cnh tranh v hiu qu hot ng sn xut kinh doanh. nh v doanh nghip hp l to iu kin cho doanh nghip tip xc trc tip vi khch hng, nng cao kh nng thu ht khch hng, thm nhp v chim lnh th trng mi, thc y sn xut kinh doanh pht trin, tng doanh thu v li nhun hot ng ca cc doanh nghip. a im b tr doanh nghip c nh hng lu di n hot ng v li ch ca doanh nghip; ng thi n cng c nh hng n s pht trin kinh t x hi v dn c trong vng, gp phn cng c v thc y doanh nghip pht trin v vy nu sai lm th s rt kh sa cha, khc phc hoc khc phc rt tn km. Bi vy, vic la chn phng n nh v doanh nghip lun l mt trong nhng nhim v quan trng mang ngha chin lc lu di i vi doanh nghip. nh v doanh nghip hp l cn to ra mt trong nhng ngun lc mi nhn ca doanh nghip. N cho php doanh nghip xc nh, la chn nhng khu vc c iu kin ti nguyn v mi trng kinh doanh thun li, khai thc cc li th ca mi trng nhm tn dng, pht huy tt nht tim nng bn trong.
4.1.3. Cc nhn t nh hng ti nh v doanh nghip

4.1.3.1. Cc nhn t nh hng n chn vng

C rt nhiu nhn t nh hng n quyt nh nh v doanh nghip. Tuy nhin, vai tr v tm quan trng ca cc nhn t khng ging nhau. Khi xy dng phng n nh v doanh nghip cn tp trung phn tch nh gi nhng nhn t quan trng nht. Trn c s s phn tch, nh gi xc nh, la chn c vng v a im thch hp nht t cc b phn ca doanh nghip. Trong tp hp rt nhiu cc nhn t cn k n l cc iu kin v c im t nhin, kinh t, x hi, vn ho. Di y cp n nhng nhn t quan trng thng c s dng phn tch la chn a im t doanh nghip. Cc iu kin t nhin Nhng yu t thuc iu kin t nhin bao gm a hnh, a cht, thy vn, kh tng, ti nguyn, mi trng sinh thi. Nhng iu kin ny phi tha mn yu cu xy dng cng trnh bn vng, n nh, m bo cho doanh nghip hot ng bnh thng, lu di v khng nh hng xu n mi trng sinh thi.
56

Bi 4: nh v doanh nghip

Cc iu kin vn ha x hi y l nhn t nh hng rt ln n vic la chn nh v cc doanh nghip. Vn ho lun c xem nh mt trong nhng nhn t c tc ng rt ln n quyt nh nh v doanh nghip. Do phn tch, nh gi cc yu t vn ho x hi l mt i hi cn thit khng th thiu c trong qu trnh xy dng phng n nh v doanh nghip. Nhng nhn t vn ha x hi cn tnh ti l:
o

Tnh hnh dn s, dn sinh, phong tc tp qun, thi ca chnh quyn a phng, kh nng cung cp lao ng, thi lao ng v nng sut lao ng; Cc hot ng kinh t ca a phng v nng nghip, cng nghip chn nui, bun bn, kh nng cung cp lng thc, thc phm, dch v; C s h tng ca a phng nh in, cp v thot nc, giao thng vn ti, thng tin lin lc, gio dc, khch sn, nh ... Trnh vn ha k thut bao gm s trng hc, s hc sinh, k s, cng nhn lnh ngh, cc c s vn ha, vui chi gii tr; Chnh sch pht trin kinh t - x hi ca cc vng; S pht trin ca cc ngnh b tr trong vng. Gn th trng tiu th Trong iu kin pht trin nh hin nay, th trng tiu th tr thnh mt nhn t rt quan trng nh hng n quyt nh nh v doanh nghip. Cc doanh nghip thng coi vic b tr gn ni tiu th l mt b phn trong chin lc cnh tranh ca mnh, c bit l cc loi doanh nghip sau y: Cc doanh nghip trong lnh vc dch v nh ca hng, siu th, khch sn, bnh vin, cc trm nhin liu, trung tm tin hc, ... Cc doanh nghip sn xut cc mt hng kh vn chuyn, d v, d thi, sn phm ng lnh, hoa ti, cy cnh... Cc doanh nghip m sn phm tng trng trong qu trnh sn xut nh ru, bia, nc gii kht...

o o

Cc nhn t kinh t
o

Mi doanh nghip u c gng tm kim v tr t doanh nghip c thun li nht v mt th trng, ph hp vi nhng c im kinh doanh c th ca mnh. xc nh a im t doanh nghip, cn thu thp, phn tch v x l cc thng tin v th trng. Cc thng tin cn thit c bn gm c: Xu hng pht trin ca th trng; Tnh cht v mc cnh tranh; c im ca sn phm v loi hnh kinh doanh; Quy m ca th trng....
57

Bi 4: nh v doanh nghip o

Gn ngun nguyn liu Nguyn liu c nh hng ln n quyt nh nh v doanh nghip. Trong mt s trng hp v mt s ngnh, n ng vai tr quyt nh. Nhng loi doanh nghip sau y nn t gn ngun nguyn liu: Cc doanh nghip c sn phm gim trng trong qu trnh sn xut nh ch bin g, x nghip giy, xi mng, luyn kim... Cc doanh nghip s dng nguyn liu ti ch nh cc m, khai thc , lm gch... Cc doanh nghip s dng nguyn liu ti sng nh ch bin lng thc, thc phm, ma ng, du tm t... Khi xc nh phn b doanh nghip, cn phn tch cc yu t sau: Chng loi, s lng v quy m ngun nguyn liu. Cht lng v c im ca nguyn liu s dng trong qu trnh sn xut kinh doanh. Kh nng sn c ca nguyn liu. Nhn t lao ng Thng doanh nghip t u th s dng ngun lao ng ti l ch yu. Ngun lao ng di do, c o to, c trnh chuyn mn, k nng tay ngh cao l mt trong nhng yu t thu ht s ch ca cc doanh nghip. C nhiu ngnh cn lao ng ph thng phi c phn b gn ngun lao ng nh nhng khu dn c nhng cng c nhng ngnh cn lao ng c tay ngh cao, i hi gn nhng thnh ph ln, gn cc trung tm o to nghin cu khoa hc. Chi ph lao ng l mt trong nhng yu t cn c tnh ti tuy nhin chi ph thu nhn cng r khng phi l yu t quyt nh n quyt nh nh v doanh nghip m thi lao ng v nng sut lao ng v cht lng ngun lao ng trnh chuyn mn mi thc s l yu t quyt nh, nh hng trc tip ti kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Nu gi thu thp m nng sut thp th t l chi ph lao ng cho mt n v sn phm vn cao. Nhn t vn chuyn Nhn t vn chuyn cn c xem xt c hai mt ch nguyn vt liu n doanh nghip v chuyn sn phm n th trng tiu th. Chi ph vn chuyn thng chim t trng ln trong gi thnh sn phm. Trong c cu gi thnh chi ph vn chuyn gm c chi ph vn chuyn nguyn liu v vn chuyn sn phm. Nhm gim gi thnh sn phm, ngi ta so snh gia hai loi chi ph vn chuyn ny a ra quyt nh la chn phng n nh v doanh nghip tt nht xt v mt chi ph. Nguyn tc chung l khi chi ph vn chuyn nguyn liu ln hn chi ph vn chuyn sn phm th v tr t doanh nghip c la chn gn vng nguyn liu v ngc li.

58

Bi 4: nh v doanh nghip

4.1.3.2. Cc nhn t nh hng n chn a im

Sau khi nh gi nhng nhn t nh hng ti vic la chn vng, mt vn quan trng khc l tin hnh nh gi cc nhn t nh hng n chn a im t doanh nghip. Nu nh nhng nhn t chn vng c nh gi phm vi rng ln hn th nhng nhn t a im li rt c th, chi tit. Nhng nhn t ch yu cn tnh ton cn nhc gm: iu kin giao thng ni vng; H thng cp v thot nc; H thng in; Yu cu v mi trng, ch cht thi; Mt bng v kh nng m rng sn xut, m rng kinh doanh; iu kin v an ton, bo v, phng chy cha chy; Quy nh ca chnh quyn a phng v l ph dch v trong vng, nhng ng gp cho a phng, nhng ngnh ngh khng u tin pht trin, ...
4.2. Cc phng php nh v doanh nghip

ra quyt nh la chn a im nh v doanh nghip c th dng rt nhiu phng php khc nhau, bao gm c phn tch nh tnh v phn tch nh lng. Trong vic quyt nh la chn phng n nh v doanh nghip c rt nhiu yu t mang tnh nh tnh tng hp rt kh xc nh. Tuy nhin, mt yu t c bn trong la chn quyt nh nh v doanh nghip l to iu kin gim thiu c chi ph sn xut v chi ph vn chuyn. Nhng chi ph ny c th nh lng c, do phn ln cc phng php gii thiu sau y c dng tnh ton ch tiu v chi ph ca cc phng n nh v doanh nghip t la chn phng n nh v c tng chi ph hay chi ph vn chuyn l nh nht.
4.2.1. Phn tch im ha vn (chi ph theo vng)

Phn tch chi ph theo vng hay cn gi l phn tch im ha vn c s dng so snh v la chn vng t nhng c s ca doanh nghip cn c vo chi ph c nh v chi ph bin i tng vng. Phng php s dng th v tnh ton i s nh gi cc phng n nh v doanh nghip theo ch tiu tng chi ph. Mi a im xy dng doanh nghip do nhng iu kin mi trng khc nhau nn c tng chi ph hot ng bao gm chi ph c nh v chi ph bin i cng khng ging nhau. Phng php ny dng chn a im c tng chi ph hot ng thp nht cho mt doanh nghip ng vi quy m u ra khc nhau. p dng c phng php phn tch chi ph theo vng cn c nhng gi nh sau: o Chi ph c nh l hng s (khng i) trong phm vi khong sn lng c th; o Chi ph bin i l tuyn tnh trong phm vi khong sn lng c th; o Ch phn tch cho mt loi sn phm; Phng php ny c thc hin theo cc bc sau: o Bc 1: Xc nh chi ph c nh v chi ph bin i ti tng vng nh la chn
59

Bi 4: nh v doanh nghip

Bc 2: V ng tng chi ph cho tt c cc vng nh la chn trn cng mt th o Bc 3:Xc nh vng c tng chi ph thp nht ng vi sn lng d kin Trong trng hp tng u ra nm gn khong gia ca cc mc u ra th phng n c la chn l tt nht. Tuy nhin, trong trng hp u ra nm gn hai cc ca khong u ra hoc trn hai im gii hn ca u ra th c th chn mt trong hai phng n lin nhau. quyt nh chnh xc s la chn phng n no, cn phn tch thm cc yu t nh tnh khc. V d 1: Doanh nghip A ang cn nhc xy dng 1 nh my mi ti 4 vng. Ngi ta d kin chi ph c nh v chi ph bin i ca 4 vng d nh t nh my nh sau:
o Vng A B C D Chi ph c nh 250.000 USD 100.000 USD 150.000 USD 200.000 USD Chi ph bin i trn 1 n v sn phm 11 USD 30 USD 20 USD 35 USD

Hy xc nh vng t nh my ng vi mi khong quy m sn xut nht nh. Hng dn Xc nh tng chi ph ti tng vng nh la chn theo cng thc: TCi = FCi + Vi(Q) o TCA = FCA + VA(Q) = 250.000 + 11 Q o TCB = FCB + VB(Q) = 100.000 + 30 Q o TCC = FCC + VC(Q) = 150.000 + 20 Q o TCD = FCD + VD(Q) = 200.000 + 35 Q V tng chi ph cho tt c cc vng trn cng mt th:

Chn ni t a im c tng chi ph thp nht ng vi tng mc sn lng Nh vy, nu b qua cc yu t nh tnh khc, khi doanh nghip sn xut vi cng sut t 5.000 sn phm tr xung s t vng B Nu sn xut t 5.000 11.100 sn phm th t vng C Nu sn xut trn 11.100 sn phm s t vng A.
60

Bi 4: nh v doanh nghip

Nu sn xut ng 5.000 sn phm th c th la chn vng B hoc C Nu sn xut ng bng 11.100 sn phm th c th la chn vng C hoc A Vng D s khng c la chn bt k mc quy m no. V vy, vng D khng c th hin trn th.
4.2.2. Phng php ta trung tm

Phng php ta trung tm c dng la chn mt a im trung tm chng hn nh kho hng phn phi trung tm ti nhiu a im tiu th khc nhau. Mc tiu l tm c v tr hp l sao cho tng qung ng vn chuyn lng hng ha n cc a im tiu th l nh nht. Phng php ny coi chi ph t l thun vi khi lng hng ha v khong cch qung ng vn chuyn. Ngi ta cn dng mt bn c t l xch nht nh v t vo trong mt h ta hai chiu xc nh v tr trung tm. Mi im tng ng vi mt ta c honh x v tung y. Trong trng hp khi lng hng ho vn chuyn ti nhng a im l bng nhau, ta c th xc nh to trung tm bng cch tm ra ta x trung bnh v to y trung bnh theo cng thc sau:

n n Trong trng hp khi lng hng ho vn chuyn l khc nhau ta c th xc nh to trung tm bng cng thc sau:
X tt

X Q Q
i i

Ytt

YQ Q
i i

Trong : Xi: l honh ca a im i, ly theo bn Yi: l tung ca a im i, ly theo bn Qi: l lng vn chuyn n c s i Qi: l lng vn chuyn n tt c cc c s i V d 2: Mt cng ty ti Thnh ph H Ch Minh ang mun la chn mt a im mi lm kho hng phn phi trung tm cho cc c s hin ti. Hy s dng d liu ca bng di y tm ni t kho hng mt cch hp l nht.
V tr t kho hng A B C D Ta xi 30 90 130 60 To yi 120 110 130 40 S container vn chuyn/thng 2.000 1.000 1.000 2.000

X tt
Ytt

30 2.000 90 1.000 130 1.000 60 2.000 66, 7 2.000 1.000 1.000 2.000

120 2.000 110 1.000 130 1.000 40 2.000 93,3 2.000 1.000 1.000 2.000

Vng c chn lm trung tm phn phi s gn im c ta x = 66,7 v y = 93,3

61

Bi 4: nh v doanh nghip

4.2.3.

Phng php trng s gin n

Phng php trng s gin n l phng php c s dng nhng kin ca cc chuyn gia. Cc chuyn gia s xc nh cc nhn t nh hng n nh v doanh nghip trong tng trng hp c th sau nh gi tm quan trng ca tng nhn t v cho trng s th hin tng nhn t ti tng vng. Vng c la chn s l ni c tng s im cao nht. Phng php dng trng s n gin va cho php nh gi c cc phng n v nh tnh, va c kh nng so snh gia cc phng n v nh lng. N cho php kt hp nhng nh gi nh tnh ca cc chuyn gia vi lng ha mt s ch tiu. Tuy nhin, phng php dng trng s gin n c phn nghing v nh tnh nhiu hn. Quy trnh thc hin phng php ny nh sau: Xc nh nhng nhn t lin quan n a im nh la chn; Xc nh trng s cho tng nhn t ch ra mc quan trng tng ng ca n so vi cc nhn t khc; Xc nh im s cho tng nhn t ca tng a im; Nhn trng s ca tng nhn t vi im s; Tnh tng s im cho tng a im nh la chn; Chn a im c tng s im cao nht.
V d 3: Mt nh qun tr ang xem xt la chn 1 trong 3 a im thu lm trung tm dy ngoi ng. ng ta a ra 4 nhn t chnh nh gi phng n la chn. Bng di y th hin cc nhn t la chn, trng s v im s tng a im:
Nhn t Thun ng Yn tnh Chi ph thu a im Mc n tc giao thng Trng s 0,1 0,1 0,5 0,3 im s cc a im A 60 80 70 85 B 80 85 80 85 C 80 90 76 90

Sau qu trnh iu tra nghin cu, cc chuyn gia tnh ton c cc phng n theo bng sau:
Nhn t Thun ng Yn tnh Chi ph thu a im Mc n tc giao thng Tng Trng s 0,1 0,1 0,5 0,3 1 im s nhn vi trng s A 60 x 0,1 = 6 80 x 0,1 = 8 37,5 25,5 77 B 8 8,5 40 25,5 82 C 8 9 38 27 82

Tng s im sau khi nhn trng s ca a im A nh nht nn loi a im ny. Gia a im B v C c tng s im bng nhau, nhng a im B c im s ca nhn t chi ph thu a im (nhn t quan trng nht) cao hn a im C.

62

Bi 4: nh v doanh nghip

4.2.4.

Phng php vn ti

Mc tiu phng php ny xc nh cch vn chuyn hng c li nht t nhiu im sn xut (cung cp) n nhiu ni phn phi (th trng) sao cho c tng chi ph vn chuyn nh nht. Thng tin cn c: o Danh sch cc ngun sn xut cung cp hng ha; o Danh sch cc a im tiu th v nhu cu ca tng a im; o Chi ph chuyn ch mt n v sn phm t a im cung cp n ni tiu th. Vi cc thng tin , ta lp ma trn vn ti, trong , c ct ngun v ct a im tiu th cng vi cc s liu v tng s lng cung v tiu th ca tng a im, cng vi chi ph vn chuyn 1 n v sn phm. Cch gii: Bi ton vn ti c gii theo ba bc: o Bc 1. Tm phng n ban u (c th thc hin 1 trong 2 nguyn tc sau): Theo nguyn tc gc Ty Bc: Bt u vi trn cng tay tri ca bng v thc hin phn b nh sau: Ln lt phn b ti a cung (kh nng) ca tng dng trc khi chuyn ti dng tip theo; Phn b ti a lng cu ca tng ct trc khi chuyn ti ct tip theo bn phi; Kim tra chc chn rng cung bng cu. Nguyn tc trc quan, phn b cho nhng c chi ph thp nht, c th l: Xc nh c chi ph nh nht; Phn b ht lng hng ho c th vo chi ph nh nht; Kim tra chc chn cung bng cu; Ln lt phn b ht lng hng c th vo nhng c chi ph nh nht trong nhng cn li. o Bc 2. Kim tra tnh ti u ca phng n ban u (c th thc hin 1 trong 2 phng php sau): Phng php chuyn : Chn mt cha s dng, gi s ta chuyn mt sn phm t s dng sang v v ng i ca sn phm bng mt ng khp kn i qua cc gc l s dng; Ln lt t du (+) xen k vi (-) bt u t cha s dng ban u ti cc gc ca ng khp kn va v; Tnh ch s ci tin ca cha s dng bng cch ly tng chi ph vn chuyn mt n v sn phm ca cc c cha du cng tr i tng chi ph vn chuyn n v cc cha du tr; Ln lt thc hin tng t cho tt c cc cha s dng. Nu ch s ci tin tnh c u ln hn hoc bng 0 th ta c phng n ti u. Ngc li nu c gi tr m th cn chuyn xung bc tip theo. Phng php MODI: Gi s hng l Ni v s ct l Mj;
63

Bi 4: nh v doanh nghip

Chi ph vn chuyn/n v sn phm l Cij; Lp h phng trnh cho tt c cc s dng theo cng thc:

Cij = Ni + Mj
Cho gi tr bt k Ni = 0 tnh cc gi tr Ni v Mj; Lp h phng trnh c cc cha s dng theo cng thc: Kij = Cij - (Ni + Mj) Thay cc gi tr Ni v Mj tnh Kij. Bc 3. Ci tin li gii ban u tm phng n ti u Chn c gi tr ci tin m nh nht ci tin; Chuyn ti a s sn phm c th theo ng khp kn v; S sn phm ln nht c th chuyn c chnh l s sn phm nh nht ca cc cha du tr.

Mt s trng hp c bit: o Trng hp suy bin Khi phng n c tng s s dng nh hn (n + m - 1) th bi ton suy bin. Trng hp ny cn chn 1 cha s dng v t vo 1 gi tr no c gi tr rt nh gn bng 0, coi l s dng v sau gii bnh thng. o Trng hp lng cung khng bng cu To thm mt (nhng) hng hoc ct gi vi cc chi ph vn chuyn n v bng 0, sau tin hnh gii bnh thng. V d 4: Thng tin v kh nng cung ng ca cc c s, nhu cu ca khch hng v chi ph vn chuyn trn 1 n v sn phm n tng khch hng ca mt cng ty phn phi hng tiu dng c cho trong bng sau:
Ngun cung C s 1 C s 2 C s 3 Cu Chi ph vn chuyn n v (USD) A 4 12 8 80 B 7 3 10 90 C 7 8 16 120 D 1 8 5 160 Kh nng 100 200 150

Hy tm phng n sao cho ti u v chi ph khi phn phi hng t cc c s ca cng ty n khch hng? Hng dn: Bc 1: Tm gii php ban u o Nguyn tc gc Ty Bc
a im A C s 1 C s 2 C s 3 Cu 80 4 80 12 70 8 90 10 120 20 3 120 16 150 160 8 10 5 150 450 8 200 a im B 7 a im C 7 a im D 1 100 Cung

64

Bi 4: nh v doanh nghip

Tng chi ph vn chuyn theo phng n ny l: TC = (80 4) + (20 7) + (70 3) + (120 8) + (10 8) + (150 5) = 2.460 USD
o

Nguyn tc trc quan (chi ph n v nh nht)

A C s 1 4 B 7 C 7 100 C s 2 12 90 C s 3 Cu 8 80 80 90 10 10 120 3 110 16 60 160 5 150 450 8 8 200 D 1 100 Cung

Tng chi ph vn chuyn theo phng n ny l: TC = (100 1) + (90 3) + (110 8) + (80 8 ) + (10 16) + (60 5) = 2.350 USD Bc 2: Kim tra tnh ti u ca phng n ban u (nguyn tc trc quan)
o

Phng php chuyn

A C s 1 C s 2 80 + 12 90 3 8 110 16 10 60 + 100 8 5 150 B C D 1 100 200 Cung

10

C s 3

Cu

80

90

120

160

450

Chi ph ci tin ca 1 A l: (4 + 5) (1 + 8) = 0 Tng t: i vi 1 B

A C s 1 C s 2 8 C s 3 Cu 80 80 90 4 12 + 90 B 7 3 10 10 120 + 110 C 7 100 8 16 + 60 160 150 450 8 5 200 D 1 100 Cung

Chi ph ci tin l: (7 + 5 + 8) (1 + 16 + 3) = 0 Tng t 1C , chi ph ci tin l: (7 + 5 ) (1 + 16) = 5 i vi 2A , chi ph ci tin l: (12 + 16 ) (8 + 8) = 12

65

Bi 4: nh v doanh nghip

i vi 2D , chi ph ci tin l: (8 + 16 ) (8 + 5) = 11 i vi 3B , chi ph ci tin l: (10 + 8 ) (16 + 3) = 1 Nh vy, 3B v 1C c gi tr m. Gii php trn cha phi l ti u, cn phi chuyn xung bc tip theo ci tin v tm ra phng n ti u
o

Phng php MODI Ni: l tr s phn b ca hng i; Mj: l tr s phn b ca ct j; Cij: l chi ph n v trong ij t: Ni + Mj = Cij
M1 A N1 C s 1 4 M2 B 7 M3 C 7 100 N2 C s 2 12 90 N3 C s 3 80 Cu 80 90 8 10 10 120 3 110 16 60 160 5 150 450 8 8 200 M4 D 1 100 Cung

Lp cc phng trnh cho tt c cc dng theo cng thc trn ta c: N1 + M4 = 1 N2 + M2 = 3 N2 + M3 = 8 T tnh c N2 = 4; N3 = 4; M4 = 1 M2 = 7; M3 = 12; M1 = 4 Tnh ch s ci tin cho cc cha dng theo cng thc: Kij = Cij Ni Mj Ln lt ta tnh c cc cha s dng, c th l: 1A: C11 N1 M1 = 4 0 4 = 0 1B: C12 N1 M2 = 7 0 7 = 0 1C: C13 N1 M3 = 7 0 12 = 5 2A: C21 N2 M1 = 12 (-4) 4 = 12 2D: C24 N2 M4 = 8 (-4) 1 = 11 3B: C32 N3 M2 = 10 4 7 = 1
66

N3 + M1 = 8 N3 + M3 = 16 N3 + M4 = 5

Gii h phng trnh trn bng cch cho N1 = 0,

Bi 4: nh v doanh nghip

Bc 3. Ci tin li gii ban u tm phng n ti u

A 4 Nh my 1 12 Nh my 2 8 Nh my 3 80 Cu 80 90 120 90 10 110 70 160 16 + 150 450 5 200 3 10 B 7 + 8 90 C 7 8 100 D 1 Cung

Tng chi ph vn chuyn theo phng n mi l: TC = (10 7) + (90 1) + (110 8) + (90 3) + (80 8) + (70 5) = 23.00USD Tip tc lp li bc 2 kim tra tnh ti u, nu nh tt c cc ch tiu ci tin u ln hn hoc bng khng th l phng n ti u. Trong thc t ngi ta c th dng cc chng trnh my gii quyt bi ton vn ti ny, mt trong nhng chng trnh hay c s dng l Excel. Sau y s hng dn cc bn hc vin s dng cc cng thc ca Excel gii bi ton vn ti, cch thc hin nh sau: o To mt sheet mi Excel; o Nhp chi ph vn chuyn trn 1 n v sn phm, nhu cu t cc a im v kh nng cung ng ca cc c s; o Lp 1 bng tnh theo cc cng thc tnh nh bng di y:

chut vo J2, sau vo mc TOOLS SOLVER SOLVE gii (Nu cha c SOLVER trn thanh cng c th cn vo mc Tools trn thanh cng c v sau chn ADD INS b sung thm lnh SOLVER ADD IN);
67

Bi 4: nh v doanh nghip

Nhp cc cng thc tnh nh bng di y:

Bm lnh SOLVE s nhn c kt qu Thc hin cc thao tc nh hng dn, ta thy tng chi ph vn chuyn ca phng n ti u s l 2.300 USD v lng vn chuyn t cc nh my ti tng a im A, B, C, D s thy r trong bng Shipments (vn chuyn).

68

Bi 4: nh v doanh nghip

TM LC CUI BI

nh v doanh nghip l mt cng vic quan trng trong qun tr sn xut, n nh hng n hot ng sn xut kinh doanh c trong ngn hn v di hn. Quyt nh nh v doanh nghip khng ch c ngha v mt kinh t nh chi ph thp, tng doanh thu, tng li nhun m cn nh hng lu di n s n nh ca doanh nghip. Bi hc ny nu nn thc cht, vai tr, cc hnh thc nh v doanh nghip, cc nhn t ch yu nh v doanh nghip nh iu kin t nhin, iu kin vn ha - x hi, iu kin kinh t. Cc phng php nh tnh v nh lng cng c s dng trong bi phn tch cc quyt nh nh v doanh nghip nh phng php phn tch chi ph theo vng, phng php ta trung tm, phng php trng s gin n v phng php vn ti.

69

Bi 4: nh v doanh nghip

CU HI N TP

1. Trnh by thc cht v cc hnh thc nh v doanh nghip. 2. Hy cho bit tm quan trng ca nh v doanh nghip nh hng n doanh nghip nh th no? 3. Hy nu cc nhn t nh hng n la chn vng t doanh nghip. 4. Hy nu cc nhn t nh hng la chn a im nh v doanh nghip. 5. Hy k tn cc phng php s dng nh v doanh nghip. 6. Trnh by thc cht v ngha ca phng php trng s gin n. 7. Hy nu cc iu kin p dng bi ton vn ti trong nh v doanh nghip. 8. Hy nu cc gi thit v cc bc thc hin ca phng php phn tch chi ph theo vng.
BI TP

Bi 1

Mt nh qun tr ang xem xt la chn 1 trong 3 a im thu lm trung tm dy ngoi ng. ng ta a ra 4 nhn t chnh nh gi phng n la chn. Bng di y th hin cc nhn t la chn, trng s v im s tng a im:
Nhn t Thun ng Yn tnh Chi ph thu a im Mc n tc giao thng Trng s 0,1 0,1 0,5 0,3 im s cc a im A 60 80 70 85 B 80 85 80 85 C 80 90 76 90

Hy la chn a im ph hp nht?
Bi 2

Mt cng ty ti Phoenix ang mun la chn mt a im mi lm kho hng phn phi trung tm cho cc c s hin ti. Hy s dng d liu ca bng di y tm ni t kho hng mt cch hp l nht.
V tr t kho hng Mesa Glendale Camelback Scottsdale Apache Junction Sun City Pima Ta trn bn (x,y) (10, 5) (3, 8) (4, 7) (15, 10) (13, 3) (1, 12) (5, 5) S chuyn xe/ngy 3 3 2 6 5 3 10

70

Bi 4: nh v doanh nghip

Bi 3

Doanh nghip A ang cn nhc xy dng 1 nh my mi ti 4 vng. Ngi ta d kin chi ph c nh v chi ph bin i ca 4 vng d nh t nh my nh sau:
Vng A B C D Chi ph c nh (USD) 250.000 100.000 150.000 200.000 Chi ph bin i trn 1 n v sn phm (USD) 11 30 20 35

Hy xc nh vng t nh my ng vi mi khong quy m sn xut nht nh v chn vng tt nht t nh my sn xut ng vi sn lng 8.000 sn phm/nm?
Bi 4 Thng tin v kh nng cung ng ca cc c s, nhu cu ca khch hng v chi ph vn chuyn trn 1 n v sn phm n tng khch hng ca mt cng ty phn phi hng tiu dng c cho trong bng sau:
Ngun cung C s 1 C s 2 C s 3 Cu Chi ph vn chuyn n v(USD) A 4 12 8 80 B 7 3 10 90 C 7 8 16 120 D 1 8 5 160 Kh nng 100 200 150

Hy tm phng n sao cho ti u v chi ph khi phn phi hng t cc c s ca Cng ty n khch hng?
Bi 5 Cho bit nhu cu, kh nng ca tng nh kho, a im ch v chi ph vn chuyn n v (c ghi trn gc trn cng bn phi ca cc ) t tng nh kho ti cc im ch nh sau:
a im 1 2 USD Nh kho A 4 USD Nh kho B 6 USD Nh kho C Cu ( sn phm) 30 30 20 3 USD 2 USD 30 5 USD 4 USD a im 2 4 USD a im 3 2 USD 50 40 Kh nng

Hy tm phng n ban u v tnh tng chi ph vn chuyn

71

Bi 4: nh v doanh nghip

Bi 6 Cho bit nhu cu, kh nng ca tng nh kho, a im n v chi ph vn chuyn n v (c ghi trn gc trn cng bn phi ca cc ) t tng nh kho ti cc a im n nh sau:
a im A 2 USD Nh kho 1 4 USD Nh kho 2 6 USD Nh kho 3 3 USD Nh kho 4 Cu( sn phm) 30 30 35 2 USD 4 USD 20 3 USD 2 USD 30 5 USD 4 USD 25 a im B 8 USD a im C 1 USD 20 Kh nng

a. Hy tm phng n ban u? b. S dng phng php MODI kim tra tnh ti u ca phng n ban u? c. Hy tnh tng chi ph ca phng n ti u?

72