You are on page 1of 24

Bi 5: B tr mt bng sn xut

73
BI 5: B TR MT BNG SN XUT

Ni dung
- Thc cht v vai tr ca b tr
sn xut.
- Cc yu cu b tr sn xut.
- Cc phng php b tr sn xut.
- Thit k b tr sn xut theo
sn phm.
- Thit k b tr sn xut theo
qu trnh.


Hng dn hc Mc tiu
- n li cc kin thc hc bi 4.
- Nghin cu ni dung bi ging powerpoint
nm c nhng vn c bn v v b tr mt
bng sn xut.
- Lm cc bi tp v tr li cc cu hi n tp
cui bi.
- Tm c cc tnh hung thc t v b tr mt
bng sn xut.


Thi lng hc

- 5 tit

- Hiu c thc cht v vai tr ca
b tr sn xut trong doanh nghip.
- Nm r mt s phng php b
tr sn xut trong doanh nghip
- Hiu v bit ng dng cc phng
php b tr sn xut vo trong thc t.


Bi 5: B tr mt bng sn xut
74
TNH HUNG DN NHP
Tnh hung: Ca hng g rn Kentucky (KFC)
G rn Kentucky (KFC), nhn hiu c tin phong bi ng
Harland Sanders, pht trin v tr thnh mt trong nhng h
thng phc v thc n nhanh ln nht trn th gii, vi hn 1 t
ba n ti KFC c phc v hng nm trn hn 100 quc gia
khc nhau. KFC (vit tt trong ting Anh ca Kentucky Fried
Chicken, cn gi l G rn Kentucky) l nhn hiu ca lot ca
hng n nhanh c nh gi ni ting th hai trn th gii sau
McDonald's, ch yu kinh doanh cc mn n nhanh lm t g v mn ni ting nht l G rn
Kentucky do chnh ng Harland Sanders sng ch. Ngy nay, cng ty nh hng (hin gi c
gi l tp on Yum!Brands) l tp on ln nht th gii v s lng ca hng vi gn
35.000 ca hng trn khp 110 quc gia. KFC phc v hn 4,5 t ming g hng nm v
khong 7 triu thc khch mt ngy trn ton th gii.
Xut hin Vit Nam t nm 1997, KFC hin c 71 ca hng (ti Thnh ph H Ch
Minh, H Ni, ng Nai, Cn Th, Vng Tu v Hi Phng). KFC hin ang l mt a im
rt yu thch ca nhiu ngi, c bit l la tui thanh thiu nin. Thnh cng ca KFC chnh
l cc mn n a dng, dch v khch hng tt, v tr t ca hng kh p v thun tin, b tr
mt bng p v sch s
n vi ca hng g rn KFC, khch hng cm thy thoi mi vi cch b tr khng gian t
ca ra vo, ni phc v gi n cho n v tr ch ngi. Nhng ca hng ca KFC thng c
hai mt tin khch c th nhn ngm ra ngoi vi nh sng lung linh ca n mu, v tr t
cc bn rt hp l v rng ri. iu ny kch thch nhng ngi i ng bc vo ca hng,
cn khch hng bn trong li cm thy n ngon ming hn.

Cu hi

Nu KFC khng to c khng gian thoi mi cng nh s tin dng cho khch hng liu c
t c s thnh cng nh ngy nay? Trong b tr mt bng s dng cc phng php, k
thut thit k no t hiu qu cao?
Bi hc ny chng ta nghin cu v thc cht, vai tr ca b tr mt bng trong sn xut
kinh doanh.


Bi 5: B tr mt bng sn xut
75
5.1. Thc cht v vai tr ca b tr sn xut trong doanh nghip
5.1.1. Khi nim ca b tr sn xut trong doanh nghip
B tr sn xut trong doanh nghip l t chc, sp xp, nh dng v mt khng gian
cc my mc thit b c lin quan, cc khu vc lm vic v cc b phn phc v sn
xut v cung cp dch v.
Vic b tr mt bng sn xut khng ch ni n trng hp doanh nghip xy dng mi
m cn c th do thay i quy m sn xut, thay i thit k sn phm hay quy trnh
cng ngh, sn xut sn phm mi hoc thm ch cch b tr hin ti khng hp l.
5.1.2. Vai tr ca b tr sn xut trong doanh nghip
y l mt trong nhng ni dung quan trng trong qun tr sn xut, n nh hng
trc tip n chi ph v thi gian sn xut sn phm v cung ng dch v ca doanh
nghip. B tr hp l s to ra nng sut, nhp sn
xut nhanh hn, tn dng ti a cc ngun lc vo sn
xut nhm thc hin nhng mc tiu kinh doanh ca
doanh nghip. Ngc li, nu b tr khng hp l c
th lm tng chi ph, thi gian di chuyn ko di,... lm
nh hng n hot ng sn xut kinh doanh. Nu
phi sp xp b tr li mt bng s dn n hao ph v
tin v thi gian ca doanh nghip, to tm l khng tt,
gy nh hng xu n nng sut lao ng. V vy cn phi nghin cu k cng, phn
tch v la chn phng n b tr hp l ngay t ban u.
B tr mt bng tt s t c phn ln cc ch tiu sau y:
- Ti thiu ho chi ph vn chuyn nguyn vt liu v sn phm;
- Gim thiu s di chuyn d tha gia cc b phn, cc nhn vin;
- Thun tin cho vic tip nhn, vn chuyn nguyn vt liu, ng gi, d tr v
giao hng;
- S dng khng gian c hiu qu;
- Gim thiu nhng cng on lm nh hng n qu trnh sn xut v cung ng
dch v;
- Tun th cc quy nh v phng chng chy n, iu kin nh sng, thng gi,
chng rung, n, bi... m bo an ton cho nhn vin khi lm vic;
- To s d dng, thun tin cho kim tra, kim sot cc hot ng;
- To iu kin thun li trong giao dch v lin lc;
- C tnh linh hot cao chp nhn nhng iu kin thay i.
5.1.3. Cc nguyn tc b tr mt bng sn xut
- Cc yu t quyt nh b tr mt bng sn xut
Vic la chn a im mt bng sn xut v b tr mt bng do nhiu yu t quyt
nh nh:
o c im ca sn phm;
o Khi lng v tc sn xut;

Bi 5: B tr mt bng sn xut
76
o c im v thit b;
o Din tch mt bng;
o m bo an ton trong sn xut....
- Sp xp b tr mt bng sn xut phi tun th mt s nguyn tc sau:
o Tun th quy trnh cng ngh sn xut: Th t cc phn xng c sp xp
theo trnh t ca quy trnh cng ngh sn xut sn phm; sn phm i qua phn
xng no trc th phn xng c b tr
gn kho nguyn liu; phn xng cui cng m
sn phm phi i qua s nm gn kho thnh
phm; hai phn xng c quan h trc tip trao
i sn phm cho nhau s c b tr cnh
nhau. thun li cho vic vn chuyn, kho
nguyn liu v kho thnh phm thng c b
tr gn ng giao thng chnh bn ngoi doanh nghip.
o m bo kh nng m rng sn xut: Quy lut pht trin thng dn n tng
sn lng sn xut hoc a dng ha sn phm bng cch a vo sn xut
thm cc loi sn phm khc, iu i hi cc doanh nghip sau mt thi
gian hot ng thng c nhu cu m rng mt bng sn xut. V vy, ngay t
khi chn a im v b tr mt bng sn xut phi d kin kh nng m rng
trong tng lai.
o m bo an ton cho sn xut v ngi lao ng: Khi b tr mt bng i hi
phi tnh n cc yu t v an ton cho ngi lao ng, my mc thit b, m
bo cht lng sn phm v to ra mt mi trng lm vic thun li cho
ngi cng nhn. Mi quy nh v chng n, bi, chng rung, chng nng,
chng chy n... phi c tun th. Trong thit k mt bng phi m bo kh
nng thng gi v chiu sng t nhin. Cc phn xng sinh ra nhiu bi, khi,
hi c, bc x c hi... phi c b tr thnh khu nh ring bit v khng
c b tr gn st khu vc c dn c. Cc kho cha vt liu d chy d n
phi b tr xa khu vc sn xut v phi trang b cc thit b an ton phng cha
chy n. Nhng thit b gy ra rung ng ln c th nh hng n hot ng
ca cc thit b khc v nh hng n cht lng sn phm khng nn t
cnh cc thit b c gi tr ln...
o Tn dng hp l khng gian v din tch mt bng: S dng ti a din tch
mt bng hin c s gip cho doanh nghip gim c chi ph thu mt bng.
iu ny khng ch p dng i vi din tch sn xut m cn p dng c i
vi din tch kho hng. Vic tn dng ti a din tch khng ch cp n
din tch mt sn tnh theo m
2
m cn tnh c n khng gian hin c. Trong
nhiu nh my, ngy nay s dng nhng bng ti trn cao lm thit b ca
kho tng.
o m bo tnh linh hot ca h thng. B tr mt bng phi xt n kh nng thay
i v cc thit b phi c b tr lm sao c th thc hin c nhng thay
i vi chi ph thp nht hay khng lm ri lon quy trnh sn xut.
o Trnh hay gim ti mc ti thiu trng hp nguyn vt liu i ngc chiu:
Vn chuyn ngc chiu khng nhng lm tng c ly vn chuyn m cn gy
n tc cc knh vn chuyn vt t.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
77
5.2. Cc hnh thc b tr sn xut trong doanh nghip
5.2.1. B tr theo sn phm
- Khi nim
B tr sn xut theo sn phm (dy chuyn hon thin thc cht) l sp xp nhng
hot ng theo mt dng lin tc nhng vic cn thc hin hon thnh mt
cng vic c th.
Hnh thc b tr ny ph hp vi kiu sn xut
hng lot, sn xut lin tc, khi lng sn xut ln
hoc nhng cng vic c tnh cht lp li v nhu
cu n nh. N c bit thch hp vi trng hp
sn xut mt hay mt s t loi sn phm vi s
lng ln trong mt thi gian tng i ngn, v d
trong dy chuyn lp rp t, t lnh, my git, nc
ng chai...
Dng di chuyn ca sn phm c th l theo mt ng thng, ng gp khc
hoc c dng ch U, ch L, W, M hay xng c. Chn b tr mt bng nh th no
ph thuc vo din tch v khng gian ca nh xng; tnh cht ca thit b; quy
trnh cng ngh; mc d dng gim st hoc cc hot ng tc nghip khc.

Hnh 5.1: b tr theo ng thng

Hnh 5.2: S b tr theo hnh ch U
- c im
Cch b tr theo sn phm thng c nhng c im sau:
o Vt t di chuyn theo bng ti;
o Khi lng cc chi tit ang gia cng tng i nh, phn ln chng c lu
gi tm thi trn h thng vn chuyn vt t;
o Cng nhn ng my c tay ngh va phi, thng ph trch hai hay nhiu my;
o S dng nhng my chuyn dng c bit, cc g, kp;
o t cn quy nh chi tit trnh t kim tra sn xut;
o u t ln vo cc my mc chuyn dng c tnh linh hot km.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
78
- nh gi
o u im ca hnh thc ny l:
Chi ph n v sn phm thp;
Gim bt khong cch vn chuyn nguyn vt liu;
Gim bt khi lng lao ng trong qu trnh;
Gim thi gian gia cng v tng thi gian sn xut;
n gin ha cc bc thc hin cng vic;
H thng sn xut t khi b ngng v nhng trc trc ca my mc thit b
v con ngi.
o Ngoi nhng u im, loi hnh b tr ny c mt s hn ch sau:
linh hot thp, mi ln thay i sn phm li phi sp xp li mt bng;
Cc cng vic b ph thuc vo thi gian v trnh t (mi mt b phn trn
ng dy u ph thuc ln nhau, mt my hng hoc mt cng nhn
ngh vic s nh hng n tnh lin tc ca dy chuyn);
Cng vic n iu s gy s nhm chn cho cng nhn;
Chi ph bo tr, bo dng my mc thit b cao.
5.2.2. B tr theo qu trnh
- Khi nim
B tr theo qu trnh, hay cn gi l b tr theo
chc nng hoc b tr theo cng ngh, thc cht l
nhm nhng cng vic tng t nhau thnh nhng
b phn c cng qu trnh hoc chc nng thc
hin. Sn phm trong qu trnh ch to di chuyn t
b phn ny sang b phn khc theo trnh t cc
cng on phi thc hin trn . Chng hn nh
cc phn xng trong nh my, siu th, vn phng giao dch ngn hng, bnh
vin b tr theo khoa hoc phng chuyn mn; xng sa cha xe hi b tr khu
vc sa cha theo chng loi b phn xe.
- c im
B tr theo qu trnh ph hp vi hnh thc sn xut gin on, chng loi v mu
m a dng, th tch ca mi sn phm tng i nh, n hng thng xuyn
thay i, cn s dng mt my cho hai hay nhiu cng on. Hnh thc b tr ny
i hi nhng yu cu sau:
o Cn c lc lng lao ng lnh ngh;
o Lun cn nhiu lnh sn xut trong quy trnh;
o Nguyn vt liu lun di chuyn gia cc cng on v cc phn xng;
o Khi lng vt t trong qu trnh gia cng ln;
o Trong phn xng cn mt a im rng tr vt t cha gia cng;
o Thit b vn chuyn vt t vn nng.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
79

- nh gi
o u im ca hnh thc b tr ny l:
C tnh linh hot cao v thit b v con ngi.
u t thit b ban u nh.
Nng cao trnh chuyn mn.
Cng vic a dng khin cng nhn khng b nhm chn.
o Hn ch ca hnh thc b tr ny l:
Chi ph sn xut n v cao.
Vn chuyn km hiu qu.
Vic lp k hoch, lp lch trnh sn xut khng n nh.
Kh kim tra, kim sot cc cng vic.
Nng sut thp v cc cng vic khng ging nhau, mi ln thay i cng
nhn li phi mt cng tm hiu cng vic mi.
Mc s dng thit b khng cao.
5.2.3. B tr theo v tr c nh
- Khi nim
B tr c nh v tr l kiu b tr mang tnh c th
ca d n sn xut, sn phm c t c nh
ti mt a im v ngi ta s mang my mc thit
b, cng nhn v nguyn vt liu n thc hin cc
cng vic ti ch. Hnh thc ny ph hp vi cc sn
phm d v, cng knh hoc rt nng khng th chuyn
c. V d nh khi sn xut my bay, ch to tu thy, cc nhng cng trnh xy
dng, xy lp...
- nh gi
o u im ca hnh thc b tr ny l:
Gim s vn chuyn hn ch nhng h hng i vi sn phm v chi ph
dch chuyn.
Cng vic a dng.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
80
o Hn ch ca hnh thc b tr ny l:
i hi phi s dng th c k nng cao v a nng c th thc hin
cc cng vic c trnh chuyn mn ha cao.
Ch ph vn chuyn thit b, con ngi v nguyn vt liu cao.
Kh kim sot con ngi.
Hiu qu s dng thit b thp, v thit b c th c chuyn n m cha
dng ngay.
5.2.4. Hnh thc b tr hn hp
Ba loi b tr trn l nhng kiu t chc kinh in thun ty v mt l lun. Trong
thc t, ngi ta thng s dng kt hp cc hnh thc di cc dng khc nhau.
Cc kiu b tr hn hp ny pht huy nhng u im, ng thi hn ch nhng nhc
im ca tng loi hnh b tr trn.
B tr theo qu trnh v b tr theo sn phm l hai cc ca qu trnh sn xut theo lot
nh v sn xut lin tc khi lng ln. B tr theo qu trnh thch hp v c hiu qu
i vi nhng loi sn xut c nhiu loi sn phm. ng trn gic ca khch hng
l nhng sn phm hng theo khch hng. Tuy nhin, b tr theo qu trnh km
hiu qu hn do chi ph cao hn. C th c nhng dng b tr hn hp nh sau:
- T bo sn xut
o Khi nim: y l mt kiu b tr trong
my mc thit b c nhm vo mt t bo
c th sn xut hoc ch bin cc chi tit
ging nhau hoc cc b phn cng h c i
hi ch bin tng t nh nhau. Cc t bo
l mt m hnh thu nh ca b tr theo sn
phm. Trong t bo c th khng c s
chuyn ng ca cc chi tit gia cc my hoc lung vn chuyn c ni
lin bi cc bng chuyn. t bo sn xut c hiu qu, my mc thit b
phi c b tr gn nhau v t bo phi linh hot trong vic s dng nng lc
sn xut tng hp.
Trong b tr theo t bo, my mc, thit b c sp xp thc hin tt c cc
thao tc cn thit cho mt nhm cc chi tit b phn ging nhau. Tt c cc b
phn tun theo cng mt con ng mc d c th c nhng s khc nhau nh.
Ngc li, i vi b tr theo qu trnh li c rt nhiu cc con ng khc
nhau cho cc chi tit, b phn. Hn na khng cn thit phi tm nhng chi tit
cng h.
o nh gi: B tr theo t bo c u im l nguyn liu, bn thnh phm vn
ng nhanh trong qu trnh sn xut, gim thi gian chun b sn xut, chi ph
bn thnh phm thp, n gin ha trong hoch nh, tng cng trch nhim
ca cng nhn v nng cao cht lng thc hin. Nhc im ca b tr theo t
bo l mc s dng nng lc sn xut khng cao, chi ph u t cho vic
chuyn i t cc hnh thc khc sang b tr theo t bo kh ln.
V d: Cch b tr mt bng theo t bo sn xut.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
81

- B tr theo nhm
o Khi nim: B tr theo nhm l phn tch v so
snh cc sn phm, chi tit gp nhm thnh
cc nhm sn phm c c tnh tng t nhau,
theo hnh thc ny con ngi v my mc c
sp xp thnh mt nhm c th sn xut cc
sn phm c cng nhng yu cu v mt ch
bin, x l cng vic.
B tr theo nhm l s kt hp ca b tr theo
sn phm v b tr theo qu trnh. B tr sn xut theo nhm cho php sn xut
nhiu chi tit khc nhau c khi lng nh vn t c hiu qu ca dy
chuyn khng cn tiu chun ha sn phm. Nhm cng vic c th c nh
hnh li khi thit k hoc khi lng sn phm thay i.
o nh gi: u im ca b tr theo nhm l:
Gim d tr nguyn liu, bn thnh phm v sn phm;
Tit kim c khng gian sn xut;
Gim thi gian chun b sn xut;
Gim lao ng trc tip;
Tng mc s dng my mc, thit b;
Gim u t my mc thit b;
Nng cao trch nhim ca cng nhn v nng cao cht lng thc hin;
n gin ha trong hoch nh, gim thi gian hoch nh cng vic;
Gim khi lng vn chuyn v tn kho;
Phi hp cc cng vic d dng.
V d: Cch b tr mt bng theo nhm

- H thng sn xut linh hot
o Khi nim: H thng sn xut linh hot l h thng sn xut khi lng va v
nh c th iu chnh nhanh thay i mt hng da trn c s t ng ha

Bi 5: B tr mt bng sn xut
82
vi s iu khin bng chng trnh my tnh. Nh vo chng trnh my tnh
c th ch to nhiu loi chi tit khc nhau ging nhau v yu cu cng ngh.
My tnh cng s kim tra tt hn qu trnh chuyn ng ca cc b phn t
my ny sang my kia khi bt u mi cng vic.
o nh gi: H thng ny rt c li l gim lao ng trc tip; gim vn u t;
rt ngn thi gian sn xut v kim sot cng vic tt hn.
5.3. Cc phng php b tr sn xut trong doanh nghip
5.3.1. Thit k b tr theo sn phm
- Khi nim: Trong b tr sn xut theo sn phm l
qu trnh sn xut c thit k theo m hnh dng
chy, chia thnh rt nhiu cc bc cng vic nh
khc nhau. Li ch thu c t vic phn chia cc
bc cng vic ny rt ln. Mi bc cng vic
thc hin c nhanh chng nh cng nhn v my
mc thit b chuyn mn ha cao. Tuy nhin,
di ca bc cng vic c s thng tnh bng giy
v phn ln cc yu cu v thi gian rt ngn gn khng th mt cng nhn
thc hin mt bc cng vic. Nguyn nhn c bn l s bc cng vic qu
nhiu v ngi cng nhn s tr nn nhm chn khi thc hin nhng cng vic qu
hp . Do , cc bc cng vic thng c nhm thnh tng nhm c th
qun l c v phn giao cho mt ngi hoc vi thc hin ti mt ni lm vic.
Qu trnh quyt nh phn giao nhim v cho ni lm vic gi l qu trnh cn i
dy chuyn. Nhim v c bn ca thit k b tr sn xut theo sn phm chnh l
cn i dy chuyn sn xut. Mc tiu ca cn i dy chuyn l to ra nhng
nhm bc cng vic c nhng yu cu v thi gian gn bng nhau. Dy chuyn
c cn i tt s lm gim ti a thi gian ngng my, lung cng vic nhp
nhng, ng b v t mc s dng nng lc sn xut v lao ng tt hn.
- Phng php: Ngi ta xut nhng phng php cn i khc nhau nh
phng php m hnh mu, phng php trc quan kinh nghim, th ng sai,
phng php ton hc... Trong thc t cn i dy chuyn l vn phc tp v
kh khn. C rt nhiu phng n b tr khc nhau v rt him khi c phng n
tt hn tt c cc phng n khc. Mt khc, khi b tr phi m bo cc yu cu
v trnh t cc bc cng vic v yu cu cng ngh. Tr ngi ln nht i vi cn
i dy chuyn sn xut l s kh khn trong la chn nhm cc bc cng vic
c cng khong thi gian thc hin. Mt trong nhng nguyn nhn l vic nhm
cc bc cng vic khng kh thi vo cng mt nhm hoc c i hi khc nhau
v thit b hoc cc cng vic khng ph hp vi nhau. Mt nguyn nhn khc l
s khc nhau gia di thi gian thc hin cc cng vic c s. Cui cng l
khng c kh nng cn i dy chuyn mt cch tt nht do th t cng ngh
khng cho php tp hp chng vi nhau.
o Ngi ta c th dng my tnh xc nh phng n ti u v mt s ch tiu
nh lng nhng khng th ti u khi kt hp vi cc yu cu nh tnh khc.
Do , phng php trc quan th ng sai c p dng rng ri v ph bin
nht v cch tnh n gin mc d n khng cho gii php ti u. Mc ch ca

Bi 5: B tr mt bng sn xut
83
phng php ny l loi bt s lng cc phng n cn xem xt, la chn
trong s cc phng n kh thi mt phng n hp l tha mn nhng mc
tiu yu cu ca doanh nghip t ra.
o Phng php trc quan th ng sai s dng trong cn i dy chuyn sn xut
bao gm cc bc c th sau:
Bc 1. Xc nh tt c cc cng vic cn phi thc hin sn xut ra sn
phm. Cn phi lit k y tt c cc cng vic cn thit c th lm ra
sn phm.
Bc 2. Xc nh thi gian cn thit hon
thnh tng cng vic.
Bc 3. Xc nh trnh t cn thit thc hin
cho tng cng vic. Xc nh xem cng vic
no cn phi thc hin trc, cng vic no cn
phi thc hin sau. Cn th hin trnh t cc
bc cng vic bng mt s logic c th
d dng nhn bit th t thc hin cc cng vic
v d dng cn bng ng dy.
V d: Bng di y cho bit chi tit v thi gian, trnh t v cc cng
vic cn thit sn xut mt chic my ht bi cng nghip ca mt cng
ty c kh ch to my.

TT

M t cc cng vic

K hiu
Cng vic
trc
Thi gian
thc hin
(pht)
1 Lp vng bi vo trc A - 5
2 Lp m t B - 1
3 Lp c quy C B 3
4 Lp thit b an ton D C 4
5 Lp b lc bi E B 3
6 Lp np y vo trc F A,E 2
7 Gn kt cc nhm chi tit khc G - 3
8 Kim tra cc b phn H D,F,G 3
9 Chy th I H 2
10 ng gi J I 2
T bng th t cng vic trn ta c th lp c s nh sau:


Bi 5: B tr mt bng sn xut
84
Bc 4. Xc nh thi gian chu k
xc nh phng n thit k c th t c u ra nh k hoch, cn
xc nh thi gian chu k. l tng thi gian ti a thc hin cc cng
vic mi ni lm vic to ra c mt n v u ra. Tng s thi gian
ca cc cng vic c ghp li ti mi ni lm vic khng c vt qu
thi gian chu k. Thi gian chu k c xc nh nh sau:
Thi gian sn xut trong mt ngy (ca)
Thi gian chu k (T
CK
) =
Nhu cu hoc kh nng sn xut mi ngy (ca)
Cng cn lu mt iu rng, thi gian chu k (T
CK
) phi ln hn hoc
bng thi gian thc hin cng vic c thi gian di nht v thi gian chu k
khng c ln hn thi gian lm vic trong ngy (ca).
Bc 5. Xc nh s ni lm vic ti thiu thc hin cc cng vic
V mt l thuyt, s ni lm vic d kin cn thit ti thiu c xc nh
theo cng thc sau:
n
i
i 1
min
ck
t
N
T
=
=


Trong :
N
min
: S ni lm vic ti thiu
n
i
i 1
t :
=

Tng thi gian thc hin cc cng vic i


T
ck
: Thi gian chu k
Lu : Kt qu ca s ni lm vic phi lm trn thnh s nguyn ln hn
S ni lm vic thc t phi ln hn hoc bng vi s ni lm vic ti thiu
d kin
Bc 6. Thc hin cn bng ng dy v phn cng cc cng vic cho
tng ni lm vic
Mun cn bng ng dy ta phi la chn cch phi hp cc cng vic
c thc hin trn tng khu vc lm vic theo mt th t kh thi v c
tng s thi gian thc hin cc cng vic trn cng mt khu vc gn bng
nhau. C th la chn mt trong s cc nguyn tc di y cn bng
dy chuyn:
u tin cng vic c thi gian thc hin di nht trc;
u tin cng vic c nhiu cng vic khc tip theo sau nht trc;
u tin cng vic c thi gian ngn nht trc;
u tin cng vic c t cng vic khc tip theo sau nht trc.
Bc 7. Tnh hiu nng ca dy chuyn
nh gi hiu qu ca dy chuyn ngi ta c th xc nh bng ch tiu
di y:
Tng thi gian ngng my
Hiu qu
dy chuyn
=
(N
thc t
) T
CK
100 %

Bi 5: B tr mt bng sn xut
85
Ngoi ch tiu trn, ta cng c th xc nh t l thi gian ngng my ca
c dy chuyn:
Tng thi gian ngng my
T l thi gian
ngng my
=
N
min
T
CK
100%
Hiu qu dy chuyn c xc nh bng 100% t l thi gian ngng
my. Khi t l thi gian ngng my bng 0 th dy chuyn cn i hon
ton. Trong thc t iu ny hon ton khng xy ra.
V d 1: Cng ty Fruit Snack ch bin mn n hn hp gm nc, phm
mu thc vt, thuc bo qun v ng glucose. Trnh t v thi gian thc
hin cc cng vic c cho trong bng di y:
Cng vic Cng vic trc Thi gian (pht)
A p nc hoa qu - 0.1
B Thi thnh tng mnh A 0.2
C To dng A 0.4
D ng hp B, C 0.3
Nhu cu sn xut l sn xut 6000 sn phm/ngy, thi gian lm vic theo
ch hin hnh l 40 gi/tun. Hy thit k v cn bng dy chuyn sao
thc s c hiu qu?
Hng dn:
u tin, chng ta v s th t cng vic. Cng vic A khng c cng
vic no trc n, vy nt A c th t bt k. Cng vic A thc hin trc
cng vic B, v vy dy chuyn bt u ti nt A phi kt thc ti nt B

Cng vic A ngay trc cng vic C, vy on dy chuyn t nt A phi
kt thc ti nt C

Cng vic B v C lm trc cng vic D, vy on dy chuyn bt u t
nt B v C phi kt thc ti nt D. Thi gian thc hin ca tng cng vic
s c ghi bn cnh nt cng vic

Bc tip theo, chng ta tnh ton thi gian chu k thit k v s ni lm vic
ti thiu
A
B
C
A
B

Bi 5: B tr mt bng sn xut
86
10 gi x 60 pht/ gi
T
ck
=
6.000 sn phm

= 0,4 pht
0,1 + 0,2 + 0,3 + 0,4
N
min
=
0,4

= 2,5 ni lm vic
Chng ta khng th c na ni lm vic nn phi lm trn thnh 3 ni lm vic
Chng ta phi nhm nhng cng vic vo nhng ni lm vic sao cho tng
thi gian thc hin ca mi ni lm vic khng vt qu thi gian chu k l
0,4 pht
Nghin cu s th t thc hin cc cng vic, cho thy rng bt u vi
cng vic A bi v khng c cng vic no trc . B tr A cho ni lm
vic th nht, B v C s sn sng cho b tr tip theo sau. Nu ta ghp A v
C vo mt ni lm vic th s vt qu thi gian chu k, v vy c th b tr
B v A vo cng mt ni lm vic v b tr C vo ni lm vic th 2.
Khng c cng vic no c th c b tr cng ni lm vic th 2 vi C v
gii hn bi thi gian chu k. Cng vic D s tip tc b tr ni lm vic
th 3.
Ni lm vic Cng vic Thi gian cn li Cng vic cn li
1 A 0,3 B, C
B 0,1 C, D
2 C 0,0 D
3 D 0,1 Ht

Dy chuyn lp rp ca chng ta bao gm 3 ni lm vic, c sp xp nh sau:

Bi vy s ni lm vic ti thiu theo l thuyt l ba, chng ta cn bng
dy chuyn hiu qu n mc c th. Dy chuyn cn bng c mc hiu
qu l:
0,1 + 0,2 +0,3 + 0,4
E
=
3 x (0,4)

= 83,3 %

Bi 5: B tr mt bng sn xut
87
5.3.2. Phng php b tr theo qu trnh
Cng ging nh b tr theo sn phm, b tr theo qu trnh c rt nhiu phng n
khc nhau trong nhiu ch tiu khng th lng ha c. V d trong trng hp
c 6 b phn th s phng n s l 6! tc l 720 phng n. Khi thit k b tr theo
qu trnh cng khng c thut ton, quy trnh tm ra gii php ti u do tnh cht
ring bit ca cc b phn cn b tr v chu s tc
ng tng hp ca nhiu yu t. Ngi ta cng phi
da ch yu vo phng php kinh nghim trc
quan, th ng sai xc nh la chn phng n
hp l.
Mc tiu ca b tr theo qu trnh l ti thiu ha
khong cch, thi gian hoc chi ph di chuyn
nguyn vt liu, bn thnh phm, con ngi trong
doanh nghip. iu ny thng c thc hin
bng vic sp xp cc b phn c nhng cng vic lin quan vi nhau cng gn
nhau cng tt.
tin hnh thit k theo qu trnh, cn phi thu nhp phn tch nhng thng tin ch
yu sau:
- Mc ch ca b tr sn xut m doanh nghip t ra.
- V tr, din tch ca cc b phn, cc ni lm vic v nh xng cn c b tr.
- Xc nh mi quan h gia cc b phn, cc ni lm vic.
- Khong cch gia cc b phn.
- Thi gian hoc chi ph di chuyn gia cc b phn.
- Gii hn kh nng chu ti ca nn mng, quy ch v an ton, v phng chy n
T cc thng tin trn tin hnh phn tch, d kin cc phng n b tr khc nhau
hp l gia cc bc cng vic, cc b phn trong dy chuyn sn xut. Trong cc
phng n s la chn c cch kt hp hp l nht, mang li li ch cao hn cc
phng n cn li. Trong thc t hin nay, cc doanh nghip thng p dng hai
phng php ph bin l: Ti thiu ha chi ph hoc khong cch vn chuyn v
phng php mc ch.
5.3.2.1. Phng php ti thiu ha chi ph hoc khong cch vn chuyn.
Phng php ny coi chi ph vn chuyn hoc khong cch gia cc b phn l tiu
chun quan trng la chn phng n thit k b tr sn xut. Quy trnh b tr mt
bng s tri qua 6 bc nh sau:
- Bc1. Xy dng ma trn th hin dng di chuyn ca cc chi tit t b phn ny
sang b phn khc.
- Bc 2. Xc nh din tch cn thit cho mi b phn sn xut v khong cch
gia tng b phn.
- Bc 3. Xc nh phng n b tr mt bng ban u.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
88
- Bc 4. Xc nh chi ph ca phng n ban u. S dng phng trnh chi ph
vn chuyn vt liu nu trn:

n n
ij ij
i 1 j 1
C ( L Q ) K
= =
=


Trong :
n: l s ni lm vic hay s ni sn xut
Q
ij
:

l s lng n v phi di chuyn gia cc ni lm vic i v j
L
ij
: l khong cch gia cc ni lm vic
K: l chi ph vn chuyn ca mi n v khong cch
- Bc 5. Bng php th ng sai tm cch b tr mt bng c kh nng cho tng
chi ph vn chuyn nh nht.
V d 2: Hy sp xp 6 b phn trong mt phn xng sao cho tng chi ph di chuyn
nguyn liu l nh nht. Mi b phn c kch thc l 20 x 20m, chiu di ca phn
xng l 60m v chiu rng l 40m. Gi s trng hp ny khng tnh n chi ph
vn chuyn mi n v khong cch
Hin ti phn xng ang c cch b tr cc b phn nh sau:
B phn 1 B phn 2 B phn 3
Hon thin In n ng gi
Nhn hn Vn chuyn Kim tra

B phn 4 B phn 5 B phn 6

Qua s liu thng k thy rng phn xng c khi lng vn chuyn gia cc khu
vc trong mt tun nh sau:
(1)
Hon
thin
(2)
In n
(3)
ng gi
(4)
Nhn
hng
(5)
Vn
chuyn
(6)
Kim tra
(1) Hon thin 50 100 0 0 20
(2) In n 30 50 10 0
(3) ng gi 20 0 100
(4) Nhn hng 50 0
(5) Vn chuyn 0
(6)Kim tra
Hy nh gi phng n b tr mt bng hin ti? Bn c th a ra mt phng n b
tr khc hp l hn khng?
Hng dn:
Phng n hin ti c s b tr nh sau:
40 m
60 m

Bi 5: B tr mt bng sn xut
89

Tng chi ph ca phng n hin ti l: TC =
n n
ij ij
i 1 j 1
L Q
= =
| |

|
\ .


TC = 50 1 + 100 2 + 20 2 + 30 1 + 50 1 + 10 1 + 20 2 + 100 1
+ 50 1 = 570
Trng hp nu thay i li cch sp xp khc khi khi lng vn chuyn gia cc
b phn ln s c th lm gim c tng chi ph, di y l 1 trong s cc phng
n ci tin c tng chi ph nh hn.
B phn 1 B phn 2 B phn 3
In n (2) Hon thin (1) ng gi (3)
Nhn hng (4) Vn chuyn (5) Kim tra (6)
B phn 4 B phn 5 B phn 6
Phng n hin ti c s b tr nh sau:

TC = 50 1 + 100 2 + 100 1 + 30 2 + 50 1 + 10 1 + 20 2 + 100 1
+ 50 1 = 480
Nh vy, phng n ny tt hn phng n trc v c tng chi ph nh hn. Vi cch
th ng sai ny, khi lng cng vic nu tnh ton bng tay s rt ln v ta c nhiu
phng n khc nhau u c th a ra. Do gii quyt tt cch la chn phng
n, ngi ta phi s dng nhng phn mm my tnh vit sn cho vic la chn ph-
ng n b tr mt bng, v d nh phn mm l CRAFT (Computerized Relative
Allocation of Facilities Technique), hin nay cn c phn mm SPACECRAFT.
5.3.2.2. Phng php nh tnh
Mc d cch tip cn trn c s dng kh nhiu, nhng n c hn ch l ch thc
hin mt mc tiu, trong khi , trong nhiu trng hp c nhiu mc tiu t ra v
do khng c mt ch tiu lng ha c th phn nh c y cc mc tiu .

Bi 5: B tr mt bng sn xut
90
Tc gi Richard Muther pht trin cch tip cn tng qut hn bng cch s dng s
ma trn trong hnh sau:

Mc quan trng
A: Tuyt i cn thit
E: Rt quan trng
I: Quan trng
O: Bnh thng
U: Khng quan trng
X: Khng mong mun
Cc thng tin c khi qut ha trong cc ng k nh hnh v. Nhng ch ci
xut hin ti cc im ct thay cho s biu din bng khong cch. Chng biu hin
tm quan trng ca s gn nhau gia tng i b phn. Vi k hiu A l quan trng
nht v X l khng mong mun gn nhau.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
91
TM LC CUI BI
B tr sn xut trong doanh nghip l t chc sp xp, nh dng v mt khng gian v phng
tin vt cht c s dng sn xut ra sn phm hoc cung ng dch v p ng nhu cu ca
th trng. Mt khc, n l mt trong nhng ni dung quan trng trong qu trnh thit k h
thng sn xut, dch v ca doanh nghip. B tr sn xut va nh hng n trc tip n hiu
qu hot ng hng ngy, li va c tc ng lu di trong qu trnh pht trin sn xut kinh
doanh ca doanh nghip.
Bi hc ny cho thy khi b tr sn xut, doanh nghip cn ch n cc yu cu v mc tiu ca
vic b tr sn xut l g. b tr sn xut, doanh nghip thc hin phng php nh tnh v nh
lng. Mi phng php c nhng u v nhc im ring, v vy khi quyt nh s dng phng
php no doanh nghip nn cn nhc ph hp vi doanh nghip v t chc ca mnh.

Bi 5: B tr mt bng sn xut
92
CU HI N TP
1. Hy nu nhng loi b tr sn xut c bn? Hy nu cc c im ch yu ca mt loi hnh
b tr sn xut trong s theo qu trnh, cho v d?
2. Hy nu cc nguyn tc u tin trong b tr sn xut?
3. Phn bit nhng khc bit c bn gia b tr theo qu trnh v b tr theo sn phm?
4. Hy nu quy trnh ca cn bng dy chuyn sn xut sn phm?
5. Ti sao khng th cn i hon ton trong dy chuyn sn xut? Cho v d?
6. Cc hnh thc b tr hn hp c u im g? Cho v d minh ha?
BI TP
Bi 1
Mt phn xng phi sn xut 40 sn phm/ca vi thi gian lm vic 8 ting/ca. Cc cng vic,
thi gian v trnh t thc hin cc cng vic c cho trong bng di y:
Cng vic Thi gian thc hin (pht) Cng vic trc
A 2 -
B 2 A
C 8 -
D 6 C
E 3 B
F 10 D, E
G 4 F
H 3 G
Tng thi gian 38 pht
Hy xc nh thi gian chu k, S ni lm vic ti thiu v b tr cc khu vc lm vic mt cch
hp l?
Bi 2
Mt sn phm phi qua 9 bc cng vic trn dy chuyn sn xut vi theo trnh t v thi gian
thc hin c cho trong bng di y. Bit rng s sn phm trong mt ca sn xut theo ch
lm vic 8 ting l 40 sn phm.
a. Hy v s trnh t thc hin cc cng vic?
b. Xc nh thi gian chu k?
c. Xc nh s ni lm vic ti thiu?
d. Thit k b tr dy chuyn theo nguyn tc:
- u tin cng vic di nht.
- u tin s ni lm vic tip sau nhiu nht.
e. nh gi hiu qu dy chuyn ca 2 phng n trn:

Bi 5: B tr mt bng sn xut
93
Cng vic Thi gian thc hin
(pht)
Cng vic trc
A 10 -
B 11 A
C 5 B
D 4 B
E 12 A
F 3 C,D
G 7 F
H 11 E
I 3 G,H
Tng thi gian 66 pht
Bi 3
Cng ty A mun thit lp mt dy chuyn sn xut sn phm mi. Theo k hoch dy chuyn c
th sn xut ra 60 sn phm/ gi vi ch lm vic 8 gi/ca. Thi gian v trnh t thc hin cc
cng vic c cho trong bng sau:
Cng vic Thi gian (giy) Cng vic ngay trc
A 40 -
B 30 A
C 50 A
D 40 B
E 6 B
F 25 C
G 15 C
H 20 D,E
I 18 F,G
J 30 H,I
a. Hy xc nh thi gian chu k v s ni lm vic ti thiu v mt l thuyt?
b. S dng nguyn tc Cng vic c nhiu cng vic khc tip sau nhiu nht cn bng
dy chuyn?
c. Hy tnh hiu qu ca dy chuyn theo nguyn tc trn?
Bi 4
lp mt toa xe ca nh my c kh cn phi thc hin 11 cng vic vi thi gian v trnh t
thc hin nh bng di y, bit rng nhu cu hng ngy l 300 sn phm v thi gian lm vic
hng ngy l 8 ting:


Bi 5: B tr mt bng sn xut
94
TT
Cng
vic
M t cng vic
Thi gian
thc hin
(giy)
Cng
vic
trc
1 A nh v trc sau v sit ai c vo bu lng 80 -
2 B a trc sau vo 30 A
3 C Sit cht ai c vo bu lng gi trc sau 20 B
4 D nh v cm trc trc v sit c vo bu lng 60 -
5 E Sit cht ai c vo bu lng gi trc trc 20 D
6 F nh v bnh sau th nht v sit cht 30 C
7 G nh v bnh sau th hai v sit cht 30 C
8 H nh v bnh trc th nht v sit cht 30 E
9 I nh v bnh trc th hai v sit cht 30 E
10 K nh v trc iu khin trn cc cm trc
v sit ai c vo bu lng
20 F,G,H,I
11 L Sit cht cc ai c vo bu lng 10 K
a. Hy tin hnh cn bng dy chuyn theo nguyn tc u tin thi gian thc hin ngn nht v
tnh hiu qu ca phng n ?
b. Gi s nhu cu v sn phm ca cng ty tng gp 2, bn s a ra nhn xt g?
Bi 5
Cng ty A ang lp rp mt dy chuyn sn xut sn phm mi bao gm 25 cng vic cn phi
thc hin. Theo k hoch dy chuyn c th sn xut ra 200 sn phm/ 8 gi v th t thc hin
cc cng vic c cho trong bng sau:
Cng
vic
Thi gian
(giy)
Cng vic
ngay trc
Cng
vic
Thi gian
(giy)
Cng vic ngay
trc
A 60 - Q 109 I
B 24 A S 53 K
C 27 A T 72 N,P,Q
D 66 A W 78 Q,S
E 22 A Z 37 S
F 3 - C1 78 M
G 79 B,C B3 72 T,W,Z,C1
H 29 C,D B5 108 C1
I 32 E B7 18 B3
K 92 E A1 52 B5
M 21 F A2 72 B5
N 126 G A3 114 B7,A1,A2
P 18 H,I
a. Hy nu cc ch tiu c lin quan n cn bng dy chuyn ny?
b. Hy cn bng dy chuyn ny sao cho hiu qu nht?
c. Bn s c kin nh th no, nu thi gian lm vic tng ln 41 gi / tun ?
Bi 6
Gim c ca mt DN ang xem xt b tr mt bng cc phng ban. Hin ti cng ty c 6
vn phng
a) Phng nhn pht th; b)Vn phng th k;

Bi 5: B tr mt bng sn xut
95
c) Phng hp; d) Phng tip khch;
e) Phng iu hnh; f) Phng chuyn vin.
S ln di chuyn hng tun gia cc phng d kin:
A B C D E F
A 10 12 16 8 2
B 14 20 12 14
C 15 10 8 10 5
D 20 10 6 9
E 10 16 7
F 8 10 8
Hy xc nh s ln di chuyn qua li gia cc phng hng tun?
Bi 7
Ca hng kinh doanh n ung ca anh Nam hin ang b tr cc khu lm vic nh sau:
Ni un nu
(A)
Ni lm lnh
(B)
Ni ra bt a
(C)
Khu lm vic
(D)
10m 10m 10m 10m
Ging nh hu ht cc nh bp khc, l nng c t ti khu un nu. Khu vc lm lnh t
gn khu vc ra bt a. Khu vc lm vic c t bn ngoi tin cho vic cht, ch bin,
cun v hon thin dch v cui cng
Ma trn di y cho bit khi lng sn phm c thc hin gia cc b phn ca ca hng:
Ma trn cc hot ng gia cc b phn
Ni un
nu (A)
Ni lm
lnh (B)
Ni ra
bt a (C)
Khu lm
vic (D)
Ni un nu (A) - 7 193 12
Ni lm lnh (B) - 4 82
Ni ra bt a (C) - 222
Khu lm vic (D) -
Cho bit khong cch gia cc khu vc cch nhau 10m, vi cch sp xp nh trn s tnh ton
c tng chi ph bng cch nhn khi lng vn chuyn v khong cch gia cc khu vc, c
th l:

Khi lng(kg)
Khong cch(m)
Khi lng x
khong cch
A ti B 7 10 70
A ti C 193 20 3860
A ti D 12 30 360
B ti C 4 10 40
B ti D 82 20 1640
C ti D 222 10 2220
Hy b tr li mt bng ca ca hng sao cho c chi ph thp hn phng n hin ti. Tnh tng
chi ph ca phng n mi?

Bi 5: B tr mt bng sn xut
96
Bi 8
Hy sp xp 6 b phn trong mt phn xng sao cho tng chi ph di chuyn nguyn liu l nh nht.
Mi b phn c kch thc l 20 20 m, chiu di ca phn xng l 60m v chiu rng l 40m.
Hin ti phn xng ang c cch b tr cc b phn nh sau:
B phn 1 B phn 2 B phn 3
Hon thin In n ng gi
Nhn hn Vn chuyn Kim tra

B phn 4 B phn 5 B phn 6


Qua s liu thng k thy rng phn xng c khi lng vn chuyn gia cc khu vc trong
mt tun nh sau:


(1)
Hon
thin
(2)
In n
(3)
ng gi
(4)
Nhn
hng
(5)
Vn
chuyn
(6)
Kim tra
(1) Hon thin 50 100 0 0 20
(2) In n 30 50 10 0
(3) ng gi 20 0 100
(4) Nhn hng 50 0
(5) Vn chuyn 0
(6) Kim tra
a. Hy nh gi phng n b tr mt bng hin ti?
b. Bn c th a ra 1 phng n b tr khc hiu qu hn khng?

40m
60m

You might also like