You are on page 1of 18

Bi 6: Qun tr ri ro d n

BI 6: QUN TR RI RO D N
Ni dung

Khi nim v cc quan im v ri ro Khi nim, phn loi v cc quan im v qun tr ri ro Phng nga v khc phc ri ro ca d n

Mc tiu

Hng dn hc

Nm c cc quan im v ri ro, ri ro trong kinh doanh. Nm c cc quan im ca qun tr hc i vi qun tr ri ro. Xy dng c cc c s nhn bit, phng trnh ri ro. Thc hnh nhn bit c cc ri ro trong kinh doanh. Thc hnh xy dng c cc phng n phng nga, hn ch ri ro trong phm vi bi hc.

hc tt hc vin cn c ci nhn thc t v ri ro, ri ro trong kinh doanh v c bit l ri ro trong qun tr d n Cn nm vng l thuyt v ri ro, ch ng tip cn v tm cch x l cc tnh hung bt ng xy ra trong qu trnh t chc d n. Lin h vi thc t hiu r hn cch thc d bo ri ro, ln k hoch v tm bin php phng nga trong qu trnh t chc d n c th gii quyt c cc cng vic trong thc t.

Thi lng hc

8 tit

127

Bi 6: Qun tr ri ro d n

TNH HUNG KHI NG BI

Tnh hung dn nhp Con chut gh mt nhn qua khe vn, n thy ng b ch nng tri ly ra mt gi giy to. N t hi: Khng hiu trong gi giy l mn ngon g m bc k vy?. Ri bng nhin n hong ht khi nhn ra l mt ci by chut. Ci by chut xut hin ng ngha vi vic n s gp nguy him. Khng bit lm th no, rt hoang mang v cn ngi chia s, con chut i xung bp v thy g mi . N ni vi g mi v ci by chut v v suy ngh ca mnh. G mi nghe chuyn mt cch dng dng trong khi vn khng ngng m thc, nghe xong n ni: Anh chut , ci by chut chng lin quan g ti ti c v ti cng chng quan tm ti vn ca anh. Ti ch c l do g phi lo lng, ti ch c th chc anh may mn. Rt tht vng, con chut i ti chung ln. ti y ln va n xong v ang nm lim dim ng. Chut li ni vi ln v ci by chut, v vn m n ang gp phi. Nghe xong ln ni: Ti thc s ly lm bun cho anh nhng khng gip g c anh, anh phi t gii quyt vn ca mnh thi. Ti ch c th cu nguyn cho anh. V cng tht vng, chut i ra chung b. Ti y, n thy b ang thng thng nhai c vi dng v rt nhn nh. Ngh rng c th chia s vi b, chut li k cho b nghe v ci by chut, v mi nguy him ang rnh rp mnh. Nghe xong b thng thng ni: Anh k vi ti chuyn ny cng chng c ch g. Ci by chut vi ti ch c ngha g ht. Hoang mang cc , con chut i ln trn nh v n thy b ch t by xong. N khng bit phi lm g vi mi nguy him ang cn k. Trong bng ti n ng mt mnh v khc cho s km may mn ca mnh. ng lc c ting by sp. Mt con rn c tnh c i ngang qua v b sp by. B ch nh cng nghe thy ting by sp. B ngh rng tm c con chut v i ti xem. Trong bng ti l m, b khng nhn ra con rn v th l b rn p ngay vo tay. Ngi nng dn vi vng a v i cp cu, hm sau b ch c v nh trong trng thi st cao. Ngi nng dn ngh rng cn nu cho tm b cho v, th l g b tht nu cho. Hm sau bnh tnh b ch vn khng thuyn gim, mi ngi n nh thm hi rt ng. p li tm lng ca mi ngi, ngi nng dn m ln tht i tt c khch kha. Tht ng bun, cui cng b ch nh khng qua khi. Ngi nng dn nh phi tht nt con b lm m ma cho v mnh. Nh vy c g, heo v b u cht. Ch duy nht chut cn sng. ng tng him nguy l ca ngi khc m khng lin quan ti mnh u nh.

Cu hi Theo bn trong cu truyn ny, i tng no gp may mn? i tng no gp ri ro? C cch no nhn vt trong cu truyn c th trnh c ri ro? Bn nhn thc th no v vn thng qua cu truyn ny?

128

Bi 6: Qun tr ri ro d n

6.1. 6.1.1.

Khi nim v cc quan im v ri ro Khi nim v phn loi ri ro

6.1.1.1. Khi nim v ri ro

Ri ro, theo ngha chung nht, c hiu l iu khng tt lnh, khng tt bt ng xy n. y l cch hiu thng thng nht. Nhng g c coi l ri ro lun mang li nhng iu m con ngi khng mong mun. Khi ri ro xy ra lun ng ngha vi vic ch th tip nhn n phi chu mt s thit hi no . V d: Bn ang ti mt cuc hn vi i tc th b hng xe gia ng.
6.1.1.2. Cc loi ri ro

Ri ro c v khng km theo tn tht v ti chnh Thut ng ri ro bao gm tt c cc tnh hung trong c cc nguy c hin hu. Trong kinh doanh, ri ro thng gn cht vi thit hi v ti chnh, tuy nhin trong mt s trng hp li khng nh vy m ri ro li nh hng ti nhng vn khc. Nu doanh nghip b st gim doanh thu do khng hong, ta ni ri ro gy thit hi v ti chnh cho cng ty. Nu bn khng lm va lng c tri trong bu c, khi phiu bu cho bn gim, y c th coi l thit hi khng lin quan ti ti chnh. V d: ng h bo thc hng v i hc mun, b vp ng v lm v mt gi trng. Ri ro ng v ri ro tnh
o

Ri ro ng y l ri ro xut hin khi nn kinh t thay i dn n vic cng ty phi hng chu nhng tn tht, chng hn nh vic doanh nghip khng gi c th phn v khch hng n nh, khng m bo c chi ph v thu nhp n nh v hu qu l s xut hin nhng tn tht v ti chnh. Ri ro ng cn bao gm mt s tn tht khc m nguyn nhn ca n khng phi do nn kinh t nh thin tai, b la o. Nhn chung, cc ri ro ng khng mang li li ch cho x hi. N bao gm c s h hng v ti sn, chuyn i s hu hay s ph sn i vi doanh nghip. Ri ro ng nhn chung l kh nguy him, hu ht cc doanh nghip u ch ti n v thng p dng cch bo him gim thiu ti a thit hi khi n xy ra. V d: bo gy thit hi cho doanh nghip nui thy sn

Ri ro tnh y l kt qu ca s thay i trong nn kinh t. Ri ro tnh thng t c ch nhng tm nh hng ca n li tng i rng. V d: s thay i gi xng du
129

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Ri ro cn bn v ri ro c bit y l hai loi ri ro c phn bit da trn c s s khc nhau ca ngun ri ro v hu qu ca tn tht do chng gy ra. o Ri ro cn bn bao gm cc thit hi thng phm v ngun gc v hu qu. l cc ri ro, nguyn nhn ca hu ht cc hin tng kinh t, x hi, chnh tr. N tc ng trn mt vng rng ln hay tt c dn s. V d: chin tranh. o Ri ro c bit l cc ri ro pht sinh t nhng hin tng c bit. Ri ro ny c th l ng hay tnh. V d: ho hon. Nhn chung, ri ro cn bn khng ri vo c bit mt ai. Do vy ton x hi s phi c trch nhim loi tr ri ro ny. Cch thng thng nht l thng qua cc loi bo him. Ri ro c bit l do cc c nhn phi gnh chu, n khng phi ch th c x hi quan tm. Cc c nhn c th p dng nhiu cch thc khc nhau hn ch ri ro ny. Ri ro thun ty v ri ro suy on o Ri ro thun tu l cc loi ri ro ch mang li hu qu khng c li hoc nhng tn tht (tc l ri ro theo mt chiu ch hon ton khng c tnh hai mt). V d: bn ri xung mt ci h khi ang i ngoi ng Ri ro thun tu c th chia thnh bn nhm nh sau: Ri ro c nhn: l cc tn tht v thu nhp hay ti sn ca mt c nhn. Nhn chung, ri ra c nhn c nh gi trn bn mi nguy him: cht sm, tui gi, mt sc lao ng, tht nghip. Ri ro v ti sn: bt c c nhn no l ch s hu ti sn u chu ri ro v ti sn do mnh s hu. y l nhng tn tht v ti sn do b h hng hay mt mt. Tn tht v ti sn gm hai loi: tn tht trc tip v tn tht gin tip do hu qu. Ri ro v ti sn c th l mt hn hp gia ba loi ri ro: ri ro tn tht v ti sn, ri ro tn tht v thu nhp khi ti sn khng c s dng, chi ph tng thm trong trng hp c thit hi v ti sn Ri ro php l: y l cc ri ro lin quan ti lut php hay cc quy nh, quy ch. Mi nguy him c bn trong ri ro php l l s bt cn (khng c ) ca ngi khc, hay s nguy him n ti sn ca h do khng cn thn hay khng ch tm gy nn. Nh vy, ri ro php l cn c th l kt qu ca vic bt cn khng c gy nn. Ri ro php l l tng hp gia kh nng thit hi v ti sn hin ti v tn tht v thu nhp trong tng lai do hu qu thit hi v ti sn gy nn, hay trch nhim php l pht sinh trong trng hp c khi ta c hay khng c xm hi quyn li ca ngi khc.
130

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Theo php lut Vit Nam, nu mt ngi no c hnh vi lm hi ngi khc hay nh gy ra thit hi v ti sn cho ngi khc v bt c l do g s phi chu trch nhim php l vi s thit hi gy ra . Ri ro pht sinh do s ph sn ca ngi khc: Khi mt ngi no ng lm vic cho cho mt t chc, ngi phi chp nhn bt k tnh hung no xy ra vi t chc . Khi mt c nhn hay t chc b ph sn l hu qu tn tht v ti chnh, ta ni l ri ro hin hu. Trong trng hp ny, t chc c th a vn php sn vo hp ng xy dng phng n thanh ton n vay khi c s c xy ra. Ri ro suy on l loi ri ro khng hon ton mang tnh thit hi m i khi n li mang ti li ch. V d: Khi u t kinh doanh c th pht sinh ri do suy thoi Ri ro suy on c th do mt s nguyn nhn sau: Ri ro do thiu kinh nghim v k nng qun l kinh doanh, ri ro do km kh nng cnh tranh, ri ro do s thay i th hiu ca khch hng, ri ro do lm pht, ri ro do s khng n nh ca chnh sch thu, ri ro do thiu thng tin, ri ro do bt n chnh tr

6.1.2.

Cc quan im v ri ro

6.1.2.1. Cc quan im truyn thng v ri ro

Vn vn may v ri ro lun gn vi thc tin i sng v c vng ca con ngi, c bit l ngi ng. Cha ng ta cng c kt vn ny thng qua cc phng ngn, nh: Phc bt trng lai, ho v n ch Trong ci ri c ci may, trong ci may c ci ri Ti ng mt nga... S may ri c hiu l khch quan, nm ngoi s kim sot ca con ngi,. S d c thc t nh vy l do trnh nhn thc ca nhn loi ni chung v ca mi ngi ni ring i vi th gii khch quan lc cn b hn ch. Dn dn, cng vi s pht trin ca khoa hc k thut v cng ngh, nhn loi cng ngy cng nhn bit v khm ph c cc quy lut t nhin v x hi. iu ny to sc mnh cho con ngi trong vic khng ch v lm ch t nhin, x hi v bn thn. T , quan nim v may ri cng thn b v c ct ngha a chiu, mang tnh khoa hc v ch ng hn. May mn hay c hi l nhng bin ng ca cc iu kin khch quan bn ngoi ch th (do t nhin, x hi to ra) a n nhng iu kin thun li cho ch th, gip cho ch th c iu kin bt ph, to nn s pht trin t bin. Ri ro c quan nim ngc li, n c coi l nhng vn ng khch quan bn ngoi ch th gy kh khn, tr ngi cho ch th trong hnh trnh i n mc tiu,
131

Bi 6: Qun tr ri ro d n

tn ph cc thnh qu ang c, bt buc cc ch th phi chi ph nhiu hn v nhn lc, ti lc, vt lc, thi gian trong qu trnh pht trin ca mnh (xem bng ).
a T nhin X hi C hi (may mn) Ma thun, gi ho Thi v thun li Chnh tr x hi n nh Kinh t tng trng Ri ro Thi tit bt thng (hn hn, l lt, ng t) Thi v khng thun li Chnh tr x hi mt n nh Kinh t suy thoi

Quan nim c in v phn loi c hi, ri ro

Quan nim ny v c bn l ng, v n xut pht t vic xem xt bn cht ca tng yu t v s tc ng ca mi yu t n s tn ti v pht trin ca con ngi v cc t chc ni chung, doanh nghp ni ring. Cch tip cn ny gip cho cc doanh nghip c s cn nhc v quyt nh ng n trong nhiu trng hp. Tuy nhin, cch tip cn cn c nhng hn ch nht nh: th ng trong nhn thc v t dn n hnh ng. Nhng s hn ch th hin qua hai cch ng x in hnh i vi c hi v ri ro: Ch i, mong mun, cu xin N trnh C hai cch ng x ny u khng ph hp trong iu kin sng v kinh doanh trong th gii hin i, v do vy, trong nhiu trng hp, chnh n li l nguyn nhn dn n vic b l nhng c hi ngn vng. V d: Cn bo s 9 va qua gy thit hi nng cho cc cnh ng la min Trung. y l mt v d v ri ro
6.1.2.2. Cc quan im v ri ro trong kinh doanh hin i

Ri ro v c hi (s may mn) c quan nim l hai mt i lp nhng thng nht trong mt thc th. Trong cuc sng cng nh trong kinh doanh, con ngi u mong mun c th hng may mn (c hi) v trnh c s khng may (ri ro) ca thc th thng nht . Khng c c hi v ri ro cho tt c (tr mt s rt t, c bit: lt th lt c lng). Thng mt bin c no , nu l c hi cho mt (hay mt s) ngi ny, doanh nghip hay t chc ny, s tr thnh ri ro (khng may) i vi mt (hay mt s) ngi khc, doanh nghip v t chc khc. Cha ng ta cng c cch tip cn rt bin chng, duy vt ( cp trn), tic rng, trong hnh ng thc tin, khng phi lc no chng ta cng hiu bit ht v vn dng n mt cch ng n. Yu t quyt nh trong vic mt s thay i ca iu kin khch quan tr thnh mt c hi hay ri ro i vi doanh nghip, mt mt, tu thuc tnh cht, ni dung ca s bin i ; mt khc, tu thuc tnh ch ng (hay b ng) cch tip nhn, bn lnh v phng php tip nhn nhng bin ng . iu ny ph thuc phn ln vo tm th, kh cht, kh phch, bn lnh, s dy dn kinh nghim, s tng tri, ch, nng lc chuyn mn ca nh qun tr.
132

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Ri ro v c hi, khng mu thun, loi tr nhau m tri li, chng cn b sung ln nhau i n mt ci nhn ton din, khch quan, ch ng, tch cc trong vic x l cc cng vic thng nht v bt thng trong qu trnh kinh doanh ca doanh nghip. V d: cc doanh nghip kinh doanh tm lp li ln sau bo.
6.2. 6.2.1. Khi nim, phn loi v cc quan im v qun tr ri ro Khi nim, phn loi qun tr ri ro

6.2.1.1. Khi nim v qun tr ri ro

Khi nim: Qun tr ri ro l n lc pht hin v qun l cc nguy c c th gy ra cc thit hi, cc tc ng ti doanh nghip cng nh cc hot ng ca doanh nghip. Qun tr ri ro bao gm: nh gi cc hot ng, pht hin cc nguy c tim nng cng nh kh nng xy ra cc nguy c ny v thit hi ca chng, thc hin cc hnh ng ph hp x l cc nguy c, c bit l i vi cc nguy c c nhiu kh nng xy ra v hu qu ln. S nhn dng, o lng v kim sot cc loi ri ro c th e da cc loi ti sn v thu nhp t cc dch v chnh hay t cc hot ng sn xut kinh doanh chnh ca mt ngnh kinh doanh hay ca mt doanh nghip sn xut. Mc tiu ca qun tr ri ro Mc tiu chnh ca qun tr ri ro l l n trnh cc tn tht t ri ro, tai nn. Nu ri ro c xy ra th cng c th gip doanh nghip ti thiu ha tn tht c th xut hin v ti thiu ha hu qu ca mt tn tht. N trnh ri ro l mc tiu chnh ca tt c cc hnh thc qun tr ri ro. Cc tn tht khng mong i ny c th c hn ch v kim sot bng s phi hp cc bin php: N trnh v gim thiu ri ro, ngn nga v ti thiu ha ri ro. Trong chui ri ro c th xy ra trong hot ng d n, chng ta cng c th p dng hai loi bin php ny gip d n hn ch ti a nhng thit hi do ri ro mang li. Do kinh ph cho cc hot ng d n l c gii hn, c th hn ch thp nht chi ph cho hot ng qun tr ri ro d n doanh nghip cn phi hp cht ch mt s bin php vi nhau nh: Lu tr, chuyn giao v ti tr tn tht, qun tr doanh nghip Tt c cc loi ri ro phi c qun l cht ch sao cho chi ph v tn tht m n mang li cho t chc, c nhn hay x hi l nh nht. Nh qun tr ri ro s phi l mt chuyn gia v phn tch, o lng, phn tn tt c cc loi ri ro tai nn, c nh vy mi thc hin c cc mc tiu gim thiu ri ro vi mc chi ph thp nht c th. Ngy nay, phm vi qun tr ri ro c m rng ng k, n bao gm cc mc tiu:
133

Bi 6: Qun tr ri ro d n o o

Cuc sng, sc khe v ti sn ca con ngi, mi trng xung quanh. Mi quan h vi chnh ph, cc nh lnh o trong khu vc, nhn vin php l, cng chng Cc mc tiu v chnh sch ban u ca mt t chc V d: bn c d n lm mt nh my sn xut xp cch nhit. Bn d on ri ro v chy c th xy ra. B s lm g x l ri ro ?

o o

6.2.1.2. Phn loi qun tr ri ro

Qun tr ri ro bt kh khng Thng thng y l cc ri ro do mi trng thin nhin mang li. y l cc yu t nm ngoi tm khng ch ca con ngi. qun tr c cc ri ro ny, nh qun tr cn tm hiu k v cc c trng t nhin ca tng ni kt hp vi s pht trin ca ca khoa hc k thut c th a ra cc d on chnh xc. ng thi cn xy dng cc phng n d phng, khc phc ri ro nu c xy ra. Qun tr ri ro do mi trng kinh t Yu t kinh t cng mang li cho doanh nghip ni chung v d n ni ring nhng thit hi khng nh. Khng hong kinh t ton cu, lm pht, chnh lch t gi u c th gy ra nhng thit hi nng n. i vi cc nh qun tr d n cn nng cao k nng phn tch, xy dng h thng thng tin c th nm bt kp thi cc thay i ca mi trng kinh t nhm gim thiu ti a cc ri ro c th xy n t mi trng ny. Qun tr ri ro do mi trng vn ha x hi S khc bit phong tc tp qun, li sng khc nhau, s thiu hiu bit, tui tc u l nhng nguyn nhn gy ra nhng mt mt, hn ch trong kinh doanh, c th lm d n gp nhiu kh khn. Cc nh qun tr d n cn ch c bit l khi trin khai d n cc vng lnh th khc nhau cn a ra cc bin php khc phc nhng hn ch ny, thch nghi vi cc yu t vn ha x hi khc nhau. Qun tr ri ro do mi trng chnh tr lut php Bn cnh nhng quy nh bo v quyn li ca doanh nghip Lut php vn lun c nhng quy nh gy bt li cho doanh nghip. Mt khc, s bt n v chnh tr hay khng r rng ca lut php cng c th l nguyn nhn gy cho d n nhng bt li. Cc nh qun tr d n cn nghin cu k cc quy nh ca lut php xc nh cho d n cch thc hot ng, loi hnh kinh doanh ph hp. Qun tr ri ro do doanh nghip Pht sinh ngay trong ni b doanh nghip nh Ban lnh o, chnh sch hot ng, trnh nhn cng, vn l cc yu t nh hng trc tip ti d n. Nh qun tr d n trong nhiu trng hp b ph thuc vo cc yu t ni ti ca doanh nghip. c th hn ch s tc ng t doanh nghip, nh qun tr d n nn ch ng xy dng k hoch lm vic chi tit c th theo tng giai on, xy dng l trnh lm vic c th tin hnh cng vic mt cch ch ng.

134

Bi 6: Qun tr ri ro d n

6.2.2.

Cc quan im qun tr hc hin i v qun tr ri ro

6.2.2.1. Ch ng tip cn v x l cc tnh hung

Trong kinh doanh ni ring v trong cuc sng ni chung, vic d on cho tng lai lun l vn kh cho tt c mi ngi. Nh qun tr d n cn hiu bit cc k nng v kin thc d bo c ri ro c th xy ra vi d n kinh doanh, t c bin php phng nga c hiu qu. Cch tt nht chng ri ro l hnh ng khi cha c ri ro, ng thi, nh qun tr d n cn hiu thu o trit l: Bit ngi, bit ta, trm trn trm thng. Bit mnh, bit ngi gip cho nh qun tr d n trnh c cc ri ro ch quan, ri ro liu lnh v ri ro do hiu thng. D bo ri ro D bo ri ro l mt khu quan trng trong qun tr ri ro ca d n. D bo ri ro l mt ngh thut, tnh sng to ng vai tr quan trng. Mc ch ca n l gip cc nh qun tr c c c s cho nhng quyt nh nhm n trnh, ngn nga hoc hn ch n mc thp nht s nh hng ca ri ro n kt qu ca d n. o N trnh ri ro l mt bin php kim sot ca nh qun tr, n gip cho vic a ra cc quyt nh ch ng n trnh trc khi ri ro xy ra v loi b nhng nguyn nhn ca chng. N trnh ri ro l cch tip cn hu hiu ca qun tr, n gip cho t chc bit rng h s khng phi gnh chu nhng tn tht tim tng hoc bt nh m ri ro c th gy ra. Tuy nhin, n trnh cng c th lm cho doanh nghip mt i nhng li ch c th c t nhng ri ro . Chnh iu ny lm cho cc nh qun tr phi c s la chn gia c v khng. Trong nhiu trng hp, n trnh tuyt i l khng th thc hin c, bi trong kinh doanh, c hi v ri ro l song song tn ti. o Ngn nga ri ro l mt bin php khn ngoan hn c, bi v nh kinh doanh xc nh trc c kh nng xy ra ri ro v chp nhn vi mt s chun b v kh nng hon thnh cng vic kinh doanh vi chi ph ph hp vn c li nhun tim tng trong tng lai. C th p dng cc phng php ngn nga ri ro tu theo tng nguyn nhn dn n ri ro. V d, chng trm cp ti sn, ngi ta lp t cc thit b theo di bo ng. pht trin th trng mi hoc thm nhp th trng mi, nh kinh doanh cn c y cc thng tin nghin cu nh: nhu cu khch hng v mc tho mn nhu cu v hng ho ca doanh nghip, cc i th cnh tranh v tim lc ca chng trn th trng, th hiu ca ngi tiu dng, sc mua ca dn c... Trn c s cc thng tin v th trng, tin hnh cn i vi kh nng ca doanh nghip v ti chnh, nhn s. Cc quyt nh c a ra sau khi nghin cu k mi trng kinh doanh nhm gip cho d n trnh hoc hn ch c nhng iu khng ng c xy ra vi n.
135

Bi 6: Qun tr ri ro d n o

Gim thiu ri ro l tm cch lm gim bt gi tr h hi khi tn tht xy ra hay ni cch khc, l lm gim nh s nghim trng ca tn tht.

Chp nhn ri ro Trong nn kinh t th trng kinh doanh lun gn lin vi nhng may ri. Tc ng Vit Nam c cu: C ch lm quan, c gan lm giu ni ln mt thc t trong kinh doanh l: nhng ngi bit chp nhn ri ro mi tn ti v kim c li nhun. Cn Masmi Marukami, nh qun tr ti ba ngi Nht Bn th pht biu: Nu bn mun kim tin, bn phi i ngc li hng m nhng ngi khc thng i. Chp nhn ri ro trong kinh doanh l cu chm ngn ca cc nh kinh doanh t ngn xa n nay. Bi h hiu rng ri ro cng tng bao nhiu th tin li tng by nhiu, ri ro cng ln th li nhun cng cao. Mo him trong kinh doanh ngha l chp nhn ri ro v cng c ngha l nh qun tr phn tch, nh gi v tm bin php phng nga ri ro. Nh kinh doanh ch n trnh v hn ch bt ri ro ch khng bao gi loi tr hn ri ro c. chnh l chp nhn ri ro trong kinh doanh. Phn cng l cch phng th tt nht. Doanh nghip tn cng vo th trng ca i th cnh tranh.
V D

Hng phim Kodak tn cng hng phim Fuji. Vo u thp nin 80, hng phim ni ting ca M l Kodak b cc hng phim ca Nht tn cng ngay trn chnh th trng nc M v Chu u, ni l th trng truyn thng, n nh v ang thnh cng. iu ny lm cho Kodak b lng tng v bt n nh bi khng phi lc no h gi bn cng thnh cng. Hng Kodak quyt nh phn cng bng cch xm nhp th trng Nht Bn. Do chin lc phn cng ny m ngay t nm 1984, hng bn th trng Nht vi s lng tng gp 6 ln trc y, t doanh s 1,3 t la. iu ny buc hng Fuji vo th th m trc kia n chim lnh ti 70% th phn. Hng Kodak p dng chin thut lin kt vi khu phn phi sn phm, u t vo a phng v y mnh qung co. Phng php phn cng gip cho Kodak pht trin sn xut ngay ti Nht gp 2 ln hng Fuji v Konica trong nm 1990 v 1991.

i vi mt s ri ro trong kinh doanh, ch c cch chp nhn v thm ch kinh doanh nhng ri ro c th nh ri ro v cng ngh, ri ro v th trng, ri ro v ti sn kinh doanhi vi cc loi ri ro ny xy ra l t nhin, nh kinh doanh phi tm cch san x hoc ng x ph hp khi ri ro xy n. l chp nhn hng ti thnh cng.
6.2.2.2. San s ri ro v phn chia c hi

Trong may c ri, trong ri c may. iu ny cng cho thy, trong mi c hi u n cha nguy c ca s bt trc, thua thit. Chnh v vy, ngi xa cnh bo rng, phi bit cch tin v phi bit cch thoi khi lm vo tnh trng: Tin thoi lng nan. Tr i cch ni, tr v cch sng. Nh vy, ngay c c hi chc thng 100%, nh qun tr d n cng cn phi tnh to, li mt ca bo him, phng xa. Cn i vi ri ro, vic tt nht m nh qun tr d n nn lm l san s chng cho ngi khc cng nhiu cng tt.
136

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Tuy nhin, mt cu hi t ra: V sao li c th chuyn ri ro cho ngi khc c (h cng bit nguyn l san s ri ro!)? Cu gii p l: kinh doanh ri ro cng ha hn nhng c hi thu li ln (bo him ngy cng l ngnh kinh doanh mang tnh cnh tranh cao). Nhn thc quan im ny khng kh, ci kh i vi nh qun tr l ch phi hnh ng theo nhn thc mt cch nht qun. Cc nh qun tr buc phi chp nhn khi phn chia ri ro cho ngi khc th cng ang chia c c hi cho h.
6.3. 6.3.1. Phng nga v khc phc ri ro d n Phng nga ri ro d n

6.3.1.1. Khi nim v mc ch

D n l mt lnh vc phc tp v rt a dng lin quan ti nhiu lnh vc, nhiu b phn, nhiu ngnh ngh khc nhau nn ri ro c th xy ra bt k lc no. Nh qun tr d n c trch nhim bng nhng hiu bit v kinh nghim ca mnh p dng cc bin php nghip v gim thiu ti a tc hi cng nh kh nng xy ra ca cc ri ro. Nh qun tr d n cn hiu bit cc k nng v kin thc d bo c ri ro c th xy ra vi d n kinh doanh, t c bin php phng nga c hiu qu. Cch tt nht chng ri ro l hnh ng khi cha c ri ro, ng thi, nh qun tr d n cn hiu thu o trit l: Bit ngi, bit ta, trm trn trm thng. Bit mnh, bit ngi gip cho nh qun tr d n trnh c cc ri ro ch quan, ri ro liu lnh v ri ro do hiu thng.
6.3.1.2. D bo ri ro

Nhn dng mi nguy him v ri ro C nhiu loi ri ro c th xy n vi d n. Phn ln cc ri ro ny u c th c nhn dng. Vn t ra l chng ta phi nhn dng c nguyn nhn tim nng ca ri ro v cc hu qu tng t. C nhiu loi ri ro rt d nhn bit v cng rt d iu tit, nhng cng c rt nhiu ri ro rt kh nhn dng hoc nhn dng sai. Do , c nhiu ri ro tn ti v c lu gi trong mt thi gian di mt cch v tnh v n gin l khng ai nhn bit chng. Mt s nguyn nhn khin khng nhn dng c tt c cc ri ro: o Mt s ri ro khng thy c v t khi xy ra. Nu mt ri ro l nguyn nhn ca mt tn tht no , s l mt ri ro nguy him. o Do trong qu trnh hot ng, mt s iu khon khng c a vo hp ng. o Trong t nhin, thng c rt nhiu tn tht nh xut hin ngoi s hin din ca ri ro, trong khi cc tn tht ln li t xut hin.
137

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Ri ro e da ti ti sn v thu nhp ca d n l mt s tng hp gia ri ro thun ty, ri ro thng mi v ri ro suy on. Cc loi ri ro sau y thng xut hin trong kinh doanh cc mc khc nhau: o Tn tht vt cht do ti sn ca d n b hy hoi hoc b h hng. o Cc hnh ng phm php nh: trm cp, la o l nguyn nhn gy nn tn tht. o Hu qu ca tn tht gy ra cho d n. o Trch nhim php l i vi d n. o Qun l ti. o Ph sn cng ngh dn n gim nhu cu hay cung ng khng s lng sn phm. o S thay i c cu dn s, thi quen khch hng v cc thay i x hi. o Ri ro t yu t chnh tr. o Ri ro kinh t. o Ri ro mi trng. c tnh tn tht ln nht Khi trin khai cc chng trnh qun tr ri ro cho d n, nh qun tr cn nm c hai khi nim c bn: Kh nng thit hi ln nht v Thit hi c th ln nht. o Kh nng thit hi ln nht: biu hin qua tng thit hi ti chnh c th xy ra trong trng hp xu nht. o Thit hi c th ln nht: tng chi ph thit hi ln nht xy ra trong nhng trng hp bnh thng. Trong nhiu trng hp, chng ta khng th thc hin c k hoch gim thiu thit hi i vi cc kh nng xu nht. thng l cc ri ro bt kh khng mang li. y khng c mt c s no chng ta c th nhn bit thit hi v ti sn hu hnh chim t trng bao nhiu trong tng thit hi ti sn.
V D

D n c mt chic my tr gi 100.000USD b hng, phi sa trong 3 thng vi chi ph sa cha l 20.000USD. Tuy nhin, thit hi do my hng c th ln ti 1.000.000USD. i vi bt k ngnh kinh doanh no, s phc hi nhanh chng sau s c l mt yu t ht sc quan trng. iu gp phn gim bt s thit hi v ti chnh do ri ro mang li. c th d tnh v xc nh ngun thit hi tim nng ln nht i vi d n, nh qun tr cn nhn bit c vn , mi tn tht kh nng trc tip hay gin tip phi c a vo d tnh tng thit hi tim nng v d tr k hoch gii quyt chng.

o lng ri ro Trong nhn dng ri ro cn phi tnh c tng s thit hi t ri ro. thc hin c vic tnh ton tn tht ngi ta c th tin hnh so snh ri ro hin hu v vi mt ri ro tng t khc v nh gi n nu: o N ging ht nh cc loi ri ro khc. o Gi tr chnh lch gia ri ro hin hu v cc loi ri ro khc s c tnh ton, t c kh nng xc nh c ri ro c bit ny thuc nhm ri ro no.
138

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Mt khc, cn tin hnh nh gi cc yu t khc ca mi trng c s nh gi ri ro mt cch tng th, nh gi xc sut c th xy ra ca ri ro mt cch chnh xc nht. Cn phi xem xt: o Mc ri ro c chp nhn c hay khng? o Nu n khng th chp nhn, chng ta s gim bt ri ro ti mc chp nhn c. o Xc nhmc chi ph hiu qu cho vn o lng ri ro.
6.3.1.3. Cc bin php phng nga ri ro

iu tit ri ro iu tit ri ro c th thc hin c bng cch: o Loi tr hay n trnh ri ro. o Gim thiu ri ro bng cch gim tn tht. C th gim tn tht bng mt s gii php: Lm gim mc tn tht Lm gim s hin din ca tn tht Tng hiu qu ca hot ng cu h v phc hi tn tht vi mt chi ph kinh t Chi ph iu tit ri ro c o lng bng hiu qu gia vic gim chi ph n b tn tht v chi ph kim sot tn tht. Loi tr ri ro N trnh ri ro ng vai tr an ton hay chn ri ro nh nht. Phng php ny khng c s dng rng ri nhng i lc n cng c p dng khi: o Ri ro hon ton khng c ta nhn. o Cc cng ty hoc c nhn c chun b kh nng c th xut hin ri ro t cc ri ro gi nh. N trnh ri ro ch l mt phng php dng x l nhng ri ro khng c chp nhn. Gim thiu ri ro Gim tn s xy ra tn tht, kt qu ca n c th lm tng hiu qu kinh t. y c th kt qu ca mt hoc c hai nhn t sau: o Ri ro vt cht nguyn nhn ch yu ca tn tht tp trung vo vn k thut, c s vt cht ca d n. o Ri ro tinh thn v thc phn ln l do s sai lm ca con ngi v chnh l nhng trng hp kh kim sot nht. Nguy him tinh thn thng biu hin qua chi ph n di cc hnh thc sau: o Chi ph ngng lm vic o Chi ph nh hng tm l do xut hin tn tht Nguy him thc tinh thn v o c phi c bo m bng mt chi ph tn tht tng i ln v n thng kh kim sot v ngn nga n l vic kh. Ngn nga v gim tn tht Vic gim kh nng v hu qu ca ri ro, gia tng ti a hiu qu ca hot ng khc phc hu qu l phng php duy nht khng ging cc mc tiu khc ca qun tr ri ro. N khng iu tit ri ro nhng n lm gim bt mc thit hi ca ri ro. Thc cht, n lin quan ti vn Kim sot tn tht.
139

Bi 6: Qun tr ri ro d n

Chuyn giao tn tht y l vn chng ta s chuyn giao ri ro ca chng ta ti mt cc nhn hay t chc khc. Vn l lm sao chng ta lm c vic ny v c nhn hay t chc no s nhn ri ro cho chng ta? Bo him l mt cch thng c s dng trong chuyn giao ri ro. Ngoi ra cn c th c nhng cch thc khc nh bo hnh, cc hp ng tha thun, gp vn kinh doanh... Cc hnh thc ny khng ging vi bo him, chng khng loi tr hon ton c ri ro v tn tht nhng c th chuyn giao mt phn ca ri ro v hu qu khi ri ro xy n. V d: Bn c d n m mt xng lm mc. Bn cn nh gi cc ri ro i vi d n ny v a ra cc gii php cho tng loi ri ro.
6.3.2. Khc phc ri ro

6.3.2.1. Khi nim v mc ch

Khi nim Khc phc ri ro d n l vic cc nh qun tr d n bng nhng bin php, hnh ng c d tnh t trc (cc bin php d phng) hay cc hnh ng gii quyt tnh hung tc thi gim thiu ti a nhng thit hi khi ri ro xy ra vi d n. Mc ch o Gim thiu thit hi. o Thng thng, bt c ri ro no khi xy ra cng mang li cho hot ng kinh doanh ni chung v d n ni ring nhng thit hi nht nh. Do , vic gim thiu ti a thit hi i vi d n l nhim v ca cc nh qun tr ri ro. Nh qun tr c th thc hin bng cch d on v n trnh ri ro trc khi n xy ra hoc bng mi cch khc phc hu qu khi n ri ro xy ra. o iu chnh kp thi. o Khi ta ln k hoch thc hin mt cng vic, s phi c l trnh thc hin cng vic . c bit l d n, cc hot ng c sp xp theo mt trnh t logic v c l trnh thi gian xc nh. Khi ri ro xy ra, tt c cc cng vic trong trnh t k t khi rui ro xy ra c th s khng cn ph hp na. Tt yu l cc nh qun tr cn phi thc hin iu chnh mt hoc nhiu hnh ng trong h thng . o Khng phi lc no thc hin iu chnh tc thi cng l tt bi l chng ta cn thi gian suy ngh v a ra phng n ti u. Tuy nhin, nu c th a ra phng n cng nhanh th s cng hn ch c thit hi ri ro gy ra. o Tit kim chi ph. o Trong tt c mi trng hp, vn chi ph lun c quan tm. Trong khc phc ri ro d n, chi ph cn c quan tm bi ngun lc ti chnh d n l xc nh. Cc nh qun tr d n nu khng c cch x l tt th chi ph do vic khc phc hu qu cng c th t n tr thnh mt dng ri ro d n (nu qu cao so vi hiu qu m n mang li).
140

Bi 6: Qun tr ri ro d n

6.3.2.2. K hoch phc hi v khc phc hu qu

Khng mt nh qun tr no chp nhn thit hi. Tuy nhin, trong qun tr d n cc nh qun tr gn nh phi tin hnh cng vic trong s hin hu thng xuyn ca ri ro v thit hi. Chnh v vy, cc nh qun tr d n lun phi c gii php phc hi v khc phc hu qu. Vic phc hi v khc phc hu qu c thc hin kh a dng. Thng thng, cc nh qun tr d n s tin hnh cng vic ny hai mc thi gian khc nhau. Ln k hoch phc hi v khc phc hu qu khi ri ro cha xy ra Bn thn hot ng d n mang nhiu kha cnh v thi gian khc nhau. o Khi ta lp d n, y l hot ng hng ti tng lai. o Khi ta trin khai d n, y l hot ng hin thc ha tng lai. o Khi ta tin hnh khai thc d n, y mi l lc ta khng nh xem d n c mang li hiu qu nh mong mun hay khng. Khi xy dng d n, cc nh qun tr ch yu da trn cc thng s hin ti, qua s phn tch nh gi kt hp vi cc chnh sch a ra cc d on v tng lai. Chnh v vy, khi ln k hoch hn ch hu qu ri ro, cc nh qun tr d n hon ton c th a ra cc k hoch da trn kt qu ca qu trnh xy dng d n. Cc nh qun tr s a ra cc d on v cc loi ri ro c th xy ra, mc nghim trng ca tng loi ri ro, xc sut xy ra ca cc loi ri ro ng thi d on mc thit hi ca ri ro khi n xy ra. T , cc nh qun tr d n a ra k hoch khc phc hu qu trn cc mt: o Ti chnh; o Nhn lc; o Cng ngh; o Thi gian; o K hoch Thc hin theo cch ny l kh bi l d on khng m bo tnh chnh xc. Tuy nhin, nu c th lm tt th li gip d n gn nh trnh c ri ro. Ln k hoch phc hi v khc phc hu qu khi ri ro xy ra Nhn v nhn nh ci c sn lun d hn vic a ra cc d on v da vo cc d on . Khi ri ro xy ra, cc nh qun tr nm bt c ni dung v bn cht ca n, chnh v vy vic a ra cc k hoch khc phc s mang li hiu qu cao hn. Thng thng, cc nh qu tr d n s tin hnh theo mt trnh t: Bc 1: Tip nhn ri ro. Bc 2: Phn tch, nh gi ri ro. Bc 3: nh gi hu qu ri ro mang li. Bc 4: a ra cc k hoch khc phc v phc hi hu qu. Bc 5: La chn v trin khai phng n ti u.

141

Bi 6: Qun tr ri ro d n

TM LC CUI BI

Ri ro trong kinh doanh ni ring v trong cuc sng ni chung lun l vn kh gii quyt v kh khng ch. Chng ta khng th nhn thy lng trnh m buc phi chp nhn khi n xy ra. Ri ro rt a dng, lun tn ti quanh tt c mi s vt hin tng ch khng mt i. Chng l mt phn tt yu trong cuc sng. Cn nhn nhn ri ro trn kha cnh tch cc, coi nh mt ng lc thc y s pht trin. Cc bin php phng tranh ri ro c nhiu nhng theo tc gi th kh c th phng nga tt c. Do hiu qu nht l chng ta lun chun b tinh thn, cc phng n khc phc v cc gii php bin ri ro thnh c hi theo tinh thn khng c ri ro cho tt c.

142

Bi 6: Qun tr ri ro d n

CU HI CUI BI

1. Trnh by cc quan im tip cn ri ro trong kinh doanh. ngha ca vic nhn thc ng v ri ro. 2. Trnh by quan im v qun tr ri ro. 3. Phn tch ni dung cc phng php phng nga ri ro. 4. V sao nh kinh doanh chp nhn ri ro? 5. Cc gii php c bn c s dng trong khc phc ri ro.
CU HI TRC NGHIM

Cu 1. Ri ro l a. Nhng iu bt cht xy ra b. Nhng iu lun mang li thit hi c. Nhng iu khng tt lnh, bt ng xy n d. Khc Cu 2. V truyn thng, ri ro l a. Gn vi i sng b. Do siu nhin mang li c. Do bin ng khch quan d. Tt c cc loi trn Cu 3. Ri ro v may mn a. Lun i cng nhau b. Khng bao gi tn ti song song c. Ri ro lun nhiu hn may mn d. Tt c u khng ng Cu 4. Qun tr ri ro l a. Nhn bit v trnh ri ro b. Xy dng cc phng n phng nga c. Ln k hoch khc phc hu qu d. Tt c u sai Cu 5. Qun tr ri ro gip d n a. N trnh ri ro b. Ngn nga ri ro c. Khc phc hu qu d. Tt c Cu 6. D bo ri ro co tc dng gip cc nh qun tr d n

143

Bi 6: Qun tr ri ro d n

a. Nhn bit trc ri ro b. Ln k hoch phng c. Ln danh mc cc ri ro d. Theo bn:. Cu 7. Gim thiu ri ro l a. Hn ch vic xy ra ca ri ro b. Gim tn sut xut hin ri ro c. Gim thiu thit hi ca ri ro d. Tt c u sai Cu 8. Chp nhn ri ro c phi l a. Liu mng tm kim li nhun b. Coi nh khng c ri ro c. Lun i u vi ri ro d. Chun b sn cc phng n phng v khc phc hu qu Cu 9. San s ri ro lun i cng a. An ton trong hot ng d n b. Trnh c ri ro c. Chia s c hi d. Tt c u ng e. Tt c u sai Cu 10. Nh qun tr d n phi lm g i ph vi ri ro: a. N trnh b. Chy trn c. ng u d. Chp nhn Cu 11. Cc yu cu i vi vic khc phc hu qu a. Kp thi b. Tit kim chi ph c. Gim thiu thit hi d. Tt c

144

You might also like