I.Nhng vn c bn v i ngho 1.Bn cht ca ngho - Ngho c nh ngha l s bn cng ha v phc li.

. Nhng tnh trng bn cng ha l g v lm th no o lng n? Theo quan nim truyn thng, ngho c hiu trc ht l s thiu thn v vt cht, sng vi mc thu nhp v tiu dng thp, in hnh l tnh trng dinh dng km v iu kin sng thiu thn. Tuy nhin, d nhn thy rng, trong hu ht cc trng hp, ngho v thu nhp lun lin quan ti ci gi l ngho v con ngi hay sc khe km v trnh v gio dc thp, c hai u l nguyn nhn hoc l kt qu ca mc thu nhp thp. Ngho v thu nhp v v con ngi cng thng km theo tnh trng ngho v x hi nh tnh d b tn thng trc nhng s kin bt li ( v d nh bnh tt, khng hong kinh t hoc thin tai), khng c ting ni trong hu ht cc th ch trong x hi v s bt lc trong vic ci thin iu kin sng ca c nhn. Bn cht a chiu ny ca tnh trng ngho c bc l thng qua cc cuc phng vn vi chnh nhng ngi ngho v c khng nh qua nhng nghin cu x hi hc c bit. - nh ngha rng hn coi ngho nh mt hin tng a chiu a n s hiu bit r rng hn v nguyn nhn ca ngho v 1 chnh sch ton din hn hng ti xa i gim ngho. V d bn cnh cc vn v tng trng kinh t v phn phi thu nhp, nh ngha ny cn t ra vn kh nng tip cn cng bng hn n cc dch v y t v gio dc cng nh s pht trin ca h thng an ninh x hi. Nhng chin lc xa i gim ngho cng phi tha nhn thc t l nhng kha cnh khc nhau ca ngho tng tc qua li v cng c ln nhau. V d vic tng cng an ninh x hi khng ch gip cho ngi ngho t b tn thng hn m cn cho php h tn dng tt nhng c hi c tnh ri ro cao hn, v nh vic chuyn ti 1 ni khchay thay i ngh nghip. S i din v tham gia ngy cng nhiu ca ngi ngho khng ch gip h vt qua cm gic b gt ra ngoi l x hi m cn gp phn nh hng tt hn dch v gio dc v y t cng. 2.Ci vng lun qun ca s i ngho - Cc nh kinh t nhn chung u cho rng s sn sng tit kim cho tiu dng trong tng lai ca ngi dn tng ln cng vi thu nhp ca h. Mt iu dng nh kh t nhin l 1 ngi cng ngho, th cng t c kh nng lp k hoch cho tng lai v tit kim. V vy cc nc ngho ni m hu ht thu nhp c dng cho cc nhu cu hin ti thng l nhu cu bc thit t l tit kim quc dn thng c khuynh hng thp. cc nc ngho cng vi quy m nn kinh t nh, t l tit kim thp hn l gii cho vic tit kim c t ngun lc hn cho nhu cu u t ni a ht sc cn thit c v vn vt cht v vn con ngi. Chng hn Chu Phi H Xahara vn c t l tit kim thp nht v quy m tit kim nh nht. Ngc li, cc nc c thu nhp cao trong giai an 1996-2000, t trng tit kim trong GDP nh hn 1 vi quc gia ang pht trin nhng quy m tit kim ca h li ln gn gp 3 ln so vi ca tt c cc nc hp li. Song nu khng c cc khon u t t mi, nng sut ca 1 nn kinh t v thu nhp

Thu nhp thp Thu nhp thp

Tit kim thp Tit kim thp

Tiu dng thp

Nng sut thp Nng sut thp

u t thp u t thp

khng th tng ln. iu ny khp kn ci vng lun qun ca i ngho. Vy liu c phi cc nc ngho s mi mi chu cnh i ngho hay khng? - S liu tit kim v u t ng trong 2 thp k va qua ch ra rng cu tr li l khng. Mc d mc GNP bnh qun u ngi thp, t l tng tit kim ni a v tng u t ni a khu vc ny cao hn bt c khu vc no khc v to ra t l tng trng kinh t cao nht. Cc chuyn gia vn ang c gng gii thch hin tng ny. Tuy nhin, ni chung chng ta bit r c rt nhiu yu t gip khuyn khch ngi dn tit kim v u t. Cc yu t ny bao gm s n nh v kinh t v chnh tr, mt h thng ngn hng ng tin cy v chnh sch u i ca chnh ph. 3.Thch thc ca i - o l biu hin cng cc nht ca ngho kh v ngi ta c th cho rng l khng th chp nhn c trn phng din o c. Trong 1 th gii ton cu ha ca th k 21, vi lng thc sn xut ra tha nui sng 6 t ngi m cn hn 800 triu ngi ngho ( nhiu hn ton b dn s ca Chu M Latinh

hoc Chu Phi H Xahara ang phi chu cnh i trin min. Theo c tnh gn y ca qu Nng Lung Lin hip quc, trong giai on 1999-2001 c 842 triu ngi thiu n trn ton th gii bao gm 798 triu ngi cc nc ang pht trin, 34 triu ngi cc nc nn kinh t chuyn i v 10 triu ngi cc nc c thu nhp cao. Hy nh rng ba phn t s ngi thiu n trn th gii sng khu vc nng thn v phn ln ngi chu i l ph n. - Nhn b ngoi, nguyn nhn ca tnh trng i dng nh kh a dng v khc nhau mi quc gia. Nhiu ngi i sng cc quc gia thiu t canh tc v nc nui sng dn s l ang tng ln. Nhng cng c rt nhiu ngi i sng cc quc gia c ngun vn ti nguyn rt phong ph. Mt s nc ny chuyn sn xut v xut khu cc sn phm nng nghip ch lc nh cacao, c ph hay bng v phi gnh phi vic gi c gim mnh trn th trng th gii. Vn cn nhiu tranh ci khi ngi ta cho rng chnh nhng ngun t v nc c th c s dng hiu qu hn trng lng thc v cung cp cho chnh ngi dn quc gia . Nhng vn cn c nhng nc nh Braxin chng hn, chuyn xut khu chnh nhng nng sn m ngi ngho v i n ca h li ang rt cn.
i Kh nng tip cn thp n lng thc, ti sn,vt cht v kinh t Kh nng tip cn bp bnh n th trng Ngho

Lng thc sn c t

Sn xut lng thc t

Nhp khu lng thc t

- Ngho cc quc gia v tnh trng bn cng ca cc h gia nh l nhng nguyn nhn khng th chi ci c gii thch cho tnh trng i. - Theo quan st ca t chc Nng lng Th gii, hu ht nn i trn th gii u c nguyn nhn trc tip t thin tai ( nh hn hn v l lt), xung t, ngi t nn v khng hong kinh t. Nhng c ng l ngho khng lm cho con ngi d b tn thng hn trc thin tai v thm ha do bn tay con ngi gy ra hay khng? V liu c ng l ngho khng phi l nguyn nhn su xa ca nhng thm ha trn? V d, ngho cn tr vic u t vo thy li c th phng trnh nhng hu qu tai hi ca hn hn nhiu quc gia. V ngho(kim ngch xut khu thp) cng cn tr vic nhp khu lng thc d phng khi gp thin tai

khn lng. Ngho gy ra xung t, v nhiu ngi t nn c gng chy trn c bo lc ln suy thoi kinh t. - Tuy nhin nu xem ngho l nguyn nhn duy nht gy ra nn i th thc ra n gin ha qu mc bc tranh thc t. Trn thc t, ngho va l nguyn nhn, va l hu qu ca nn i. Tnh trng thiu n l mi quan h sng cn trong ci vng lun qun ca ngho, dn ti tnh trng sc khe yu, kh nng hc tp thp hn v li ngho. II. Thc trng v nguyn nhn ngho i Vit Nam 1.Thc trng - Theo s liu ca Chng trnh Pht trin Lin Hip Quc Vit Nam, vo nm 2004 ch s pht trin con ngi ca Vit Nam xp hng 112 trn 177 nc, ch s pht trin gii xp 87 trn 144 nc v ch s ngho tng hp xp hng 41 trn 95 nc. Cng theo s liu ca Chng trnh Pht trin Lin Hip Quc, vo nm 2002 t l ngho theo chun quc gia ca Vit Nam l 12.9%, theo chun th gii l 29% v t l ngho lng thc (%s h ngho c lng nm 2002) l 10.87%. Vo u thp nin 1990, chnh ph Vit Nam pht ng chng trnh Xa i gim ngho cng vi li ku gi ca Ngn hng th gii. UNDP cho rng mc d Vit Nam t c tng trng kinh t bn vng v kt qu rt n tng gim t l ngho, song vn cn tn ti tnh trng ngho cng cc mt s vng. t c cc Mc tiu Pht trin Thin nin k, Vit Nam cn phi gii quyt tnh trng ngho cng cc. Cho n nm 2009, theo chun ngho trn, c nc Vit Nam hin c khong 2 triu h ngho, t t l 11% dn s. Tuy nhin, trn din n Quc hi Vit Nam, rt nhiu i biu cho rng t l h ngho gim khng phn nh thc cht v s ngi ngho trong x hi khng gim, thm ch cn tng do tc ng ca lm pht (khong 40% k t khi ban hnh chun ngho n nay) v do l suy gim kinh t . Chun ngho quc gia ca Vit Nam hin nay l gm nhng h c mc thu nhp bnh qun t 200.000 n 260.000 ng/ngi/thng. Mc d vy, nhiu h gia nh va thot ngho vn rt d rt tr li vo cnh ngho i. Trong thp k ti y n lc ca Vit Nam trong vic hi nhp vi nn kinh t ton cu s to ra nhiu c hi cho s tng trng, nhng cng t ra nhiu thch thc i vi s nghip gim ngho. khu vc nng thn t l i ngho gim chm hn thnh th nhng tng i n nh t 45,5% nm 1998 xung 35,6% nm 2002 cn 27,5% nm 2004. Khu vc ng bo dn tc tc gim ngho chm v cn rt cao, t 75,2% xung 69,3%. S phn b h ngho gia cc vng, cc min l khng u. Nm 2005 mc d t l h ngho trn ton quc gim xung ch cn 7% nhng s chnh lch v s h ngho gia cc vng l rt ln, c th l t l h ngho vng ng Nam B l 1,7% trong khi s h ngho vng Ty Bc chim n 12% tng s h ngho trong c nc.

Ngi dn chu nhiu ri ro trong cuc sng, sn xut m cha c cc thit ch phng nga hu hiu, d ti ngho tr li nh thin tai, dch bnh, su hi, tai nn giao thng, tai nn lao ng, tht nghip Theo s liu thng k ca B Lao ng - Thng Binh v X hi n cui nm 2006, c nc c 61 huyn vi s dn 2,4 triu ngi thuc 20 tnh c t l h ngho trn 50%. 2. Nguyn nhn 2.1. Nguyn nhn khch quan - Vit Nam l mt nc nng nghip lc hu va tri qua mt cuc chin tranh lu di v gian kh, c s h tng b tn ph, rung ng b b hoang, bom mn, ngun nhn lc chnh ca cc h gia nh b st gim do mt mt trong chin tranh, thng tt, hoc phi xa gia nh tham gia chin tranh, hc tp ci to trong mt thi gian di. - Chnh sch nh nc tht bi: sau khi thng nht t nc vic p dng chnh sch tp th ha nng nghip, ci to cng thng nghip v chnh sch gi lng tin em li kt qu xu cho nn kinh t vn m yu ca Vit Nam lm suy kit ton b ngun lc ca t nc v h gia nh nng thn cng nh thnh th, lm pht tng cao c lc ln n 700% nm. - Hnh thc s hu: vic p dng ch s hu ton dn, s hu nh nc v tp th ca cc t liu sn xut ch yu trong mt thi gian di lm thui cht ng lc sn xut. - Vic huy ng ngun lc nng dn qu mc, ngn sng cm ch lm ct ri sn xut vi th trng, sn xut nng nghip n iu, cng nghip thiu hiu qu, thng nghip t nhn li tn, thng nghip quc doanh thiu hng hng ha lm thu nhp a s b phn gim st trong khi dn s tng cao. - Lao ng d tha nng thn khng c khuyn khch ra thnh th lao ng, khng c o to chuyn sang khu vc cng nghip, chnh sch qun l bng h khu dng bin php hnh chnh ngn cn nng dn di c, nhp c vo thnh ph. - Tht nghip tng cao trong mt thi gian di trc thi k i mi do ngun vn u t thp v thiu hu qu vo cc cng trnh thm dng vn ca Nh nc. 2.2. Nguyn nhn ch quan - Sau 20 nm i mi n nm 2005 kinh t t c mt s thnh tu nhng s lng ngi ngho vn cn ng, c th ln n 26% (4,6 triu h) do cc nguyn nhn khc nh sau: - Sai lch thng k: do iu chnh chun ngho ca Chnh ph ln cho gn vi chun ngho ca th gii (1USD/ngy) cho cc nc ang pht trin lm t l ngho tng ln. - Vit Nam l nc nng nghip n nm 2004 vn cn 74,1% dn sng nng thn trong khi t l ng gp ca nng nghip trong tng sn phm quc gia thp. H s Gini l 0,42 v h s chnh lch l 8,1 nn bt bnh ng cao trong khi thu nhp bnh qun trn u ngi cn thp.

- Ngi dn cn chu nhiu ri ro trong cuc sng, sn xut m cha c cc thit ch phng nga hu hiu, d ti ngho tr li nh: thin tai, dch bnh, su hi, tai nn lao ng, tai nn giao thng, tht nghip, ri ro v gi sn phm u vo v u ra do bin ng ca th trng th gii v khu vc nh khng hong v du m lm tng gi u vo, ri ro v chnh sch thay i khng lng trc c, ri ro do h thng hnh chnh km minh bch, quan liu, tham nhng. - Nn kinh t pht trin khng bn vng, tng trng tuy kh nhng ch yu l do ngun vn u t trc tip, vn ODA, kiu hi, thu nhp t du m trong khi ngun vn u t trong nc cn thp. Tn dng cha thay i kp thi, vn cn u tin cho vay cc doanh nghip nh nc c hiu qu thp, khng th chp, mi trng sm b hy hoi, u t vo con ngi mc cao nhng hiu qu cn hn ch, s lng lao ng c o to p ng nhu cu th trng cn thp, nng dn kh tip cn tn dng ngn hng nh nc,

(Ngun: B K hoch u t,2005) - Vit Nam, s ngho i v HIV/AIDS tip tc ph hy tng kt cu ca tui th. Cc em khng c tha hng quyn c mt tui th c thng yu, chm sc v bo v trong mi m gia nh hoc c khch l pht trin ht kh nng ca mnh. Khi trng thnh v tr thnh cha m, n lt con ci cc em c nguy c b tc ot cc quyn v cc him ha i vi tui th lp li t th h ny sang th h khc. - S chnh lch ln gia cc vng min, thnh th v nng thn, gia cc dn tc cao. - Mi trng sm b hy hoi trong khi a s ngi ngho li sng nh vo nng nghip.

- Hiu nng qun l chnh ph thp. III.Xa i gim ngho Vit Nam hin nay 1.Tng quan - S h ngho vn cn nhiu v phn ln vng nng thn, s h cn k chun ngho cn ng. - S phn ha giu ngho, gia cac khu vc nng thn v thnh th, gia cc vng kinh t v giac cc n v hnh chnh ang tn ti vi khong cch tng i ln, c xu hng tng. - S bt bnh ng gia cc nhm dn c kh r nt, cc h ngho t c c hi tip cn i vi gio dc, y t, vic lm v cc hot ng vn ha, tinh thn, so vi cc h giu. - Ngho nc ta do nhiu nguyn nhn, c khch quan v ch quan. Nguyn nhn ch yu l do thiu vn v kin thc, kinh nghim, bn cnh cn do ri ro v t nn x hi. - Vi ch trng, chnh sch xa i gim ngho ng n ca ng v Nh nc, vic thc hin chng trnh xa i gim ngho mang li nhng kt qu to ln, mang tnh x hi cao. - Gim ngho l mt qu trnh thng xuyn, lin tc, cn khc phc nhng tn ti, yu km ch quan, ng thi xc nh v gii quyt nhng kh khn trc mt v lu di. Cc gii php gim ngho cn ng b, kt hp hi ha li ch ca ngi ngho, cng ng v t nc. Cc gii php cn hng ti gim ngho bn vng trn c s s vn ng ca chnh cc h ngho vi s tr gip v trch nhim ca cng ng v x hi. 2.Thnh tu -T l ngi ngho, tnh theo chun ngho quc t, gim lin tc t 60% nm 1990 xung 58% nm 1993, 37% vo nm 1998, 32% nm 2000, 29% nm 2002 v cn 18,1% nm 2004. Nm 2006 c khong 10,8% s h c xp vo loi thiu n theo chun quc t. -Cn c va chun ngho quc gia do B Lao ng thng bnh v x hi ban hnh, t l h ngho gim t hn 30% nm 1990 xung cn xp x 17% nm 2001. -S h ngho ca nm 2004 l 1,44 triu h n nm 2005 ch cn 1,1triu h. Nh vy t l h ngho nm 2005 gim khong 50% so vi nm 2000. -T l h ngho Vit Nam gim nhanh, t 17,2% nm 2001 xung 6,3% nm 2005, bnh qun mi nm gim c 30.000 h, t c mc tiu Ngh quyt ai hi ng th VIII v IX ra. 3. Thch thc - Tc gim ngho khng ng u gia cc vng, min v ang c xu hng chm li. - Bt bnh ng trong thu nhp gia cc vng. - Chnh lch gia cc nhm thu nhp gia cc nhm giu v nhm ngho c xu hng gia tng.

4.Gai php Gii php kinh t qun l - y mnh pht trin kinh t, chuyn dch c cu kinh t. - y mnh pht trin gio dc o to nng cao dn tr - y mnh mc tiu xa i gim ngho, pht trin vn ha thng tin Gii php c s h tng - Vn ng nhn dn mang sn phm ca mnh trao i ti ch. - Song song vi u t xy dng c s h tng, cng tc tu b, bo dng cng cn c coi trng. Gii php gio dc v o to ngh Tng mc sn c ca gio dc thng qua chng trnh xy dng trng hc. - Gim chi ph n trng cho mi c nhn cc gia nh ngho. - Nng cp cht lng gio dc. - Khuyn khch cc t chc c nhn tnh nguyn tham gia gip ngi ngho nng cao trnh . Gii php vn - u tin h chnh sch nm trong din h ngho i vay trc. - Li sut cho vay y chnh l yu t mang ni dung kinh t v tm l i vi ngi i vay, c bit l ngi ngho. Li sut cho vay u i hin nay l 0.87% i vi NHNN&PTNT v 0.65% i vi NHTB&XH. Gii php cng tc khuyn nng - Cn nng cao cc dch v khuyn nng nhm to iu kin cho nng dn tip cn vi thng tin v k thut sn xut, tip cn th trng. - M thm cc lp tp hun cho ngi dn, cn pht trin HTXDV i vi tng thn xm. Gii php h gia nh - Chuyn dch c cu kinh t nng nghip. - Khai thc s dng ht cc tim nng, c bit l t ai. - Ngun lao ng cn tham gia cc lp tp hun khuyn nng, t hon thin, nng cao trnh ca mnh thng qua cc lp hc xa m ch. IV.Kin ngh i vi nh nc Cn khng nh mt cch mnh m rng, xa i gim ngho khng dng li vic thc hin chnh sch x hi, khng phi vic ring ca ngnh lao ng - x hi hay mt s ngnh khc, m l nhim v chnh tr, kinh t, vn ha, l nhim v chung ca ton ng, ton dn. Mun thc hin thnh cng vic xa i gim ngho, tt c mi cn b ng, chnh quyn u phi quan tm cng gii quyt, thc hin cc gii php mt cch ng b v phi c s tham gia ca ton th cng ng Cn cng c hon thin h thng t chc b my lm cng tc xa i gim ngho t trung ng n c s.

Hong thin cc chnh sch x hi nng thn, khuyn khch cc t chc, c nhn trong nc v quc t phi hp hnh ng xa i gim ngho. i vi c quan a phng Bi dng nghip v cho i ng lm cng tc xa i gim ngho Qun l cht ch cc ngun vn xa i gim ngho. Cng c Ban xo i gim ngho ca x, c cn b ch cht trc tip lm trng ban, c cc on th tham gia. nh gi ng mc thu nhp v i sng ca cc h gia nh trong x, thn. Xc nh chnh xc cc h i, ngho a phng. Xc nh r s lng h i, h ngho thiu vn, thiu tr tu, thiu nhn lc... xy dng k hoch v c bin php h tr c th. Dnh mt lng vn cho din ngho vay qua chng trnh u t vt nui (tru, b) c k thut n gin v thu li vn bng sn phm tip tc u t m rng. Kin ton cc t chc khuyn nng, xy dng cc d n chuyn giao k thut trng trt, chn nui cho cc h ngho. i vi tng h gia nh Phi nhn thc ng n xa i gim ngho khng ch l trch nhim ca cng ng m phi c s n lc t gic vn ln ca chnh bn thn h ngho.