I.

Nghin cu i chiu v ng m

Ng m hc thng phn chia cc n v ng m thnh 2 nhm: Cc n v ng m on tnh (m t, m v, m tit ) Cc n v ng m siu on tnh (trng m, thanh iu, ng iu ) n v ng m on tnh l n v ng m chim mt khc on trong chui li ni, cn n v ng m siu on tnh th tri di trn cc n v ng m khc ch khng chim mt khc on ring no. 1. Nghin cu i chiu cc n v ng m on tnh Vic i chiu c n v ng m on tnh ch yu tp trung vo h thng m v, cc bin th m v v s phn b ca chng trong chui li ni. C th l khi so snh cc m v ca 2 ngn ng cn tr li nhng cu hi sau y: 1. Hai ngn ng ang nghin cu c m v no tng t v mt ng m khng? 2. Bin th ca cc m v trong 2 ngn ng c ging nhau khng? 3. Cc m v v bin th ca chng c phn b ging nhau khng? tr li nhng cu hi , qu trnh i chiu thng tin hnh theo 3 bc: Bc 1: Xc nh h thng cc m v trong ngn ng th nht v ngn ng th hai. Thng thng h thng m v ca cc ngn ng dc cc cng trnh m v hc miu t. Cng vic ca ngi nghin cu i chiu ch yu l xc lp nhng m v tng ng trong ngn ng th nht v ngn ng th hai. Dng h thng phin m quc t (IPA) biu th cc m v xc nh c. Bc 2: Xc nh bin th ca cc m v trong mi ngn ng v tm nhng im ging nhau v khc nhau gia hai ngn ng. C th mt m v trong ngn ng th nht c bin th m v, nhng m v tng ng trong ngn ng th hai th khng.

Bc 3: i chiu kh nng phn b ca cc m v v bin th m v trong 2 ngn ng. Vic phn tch i chiu cc n v ng m on tnh khng ch dng li nhng phn tch trong h thng, m cn phi xem xt n kh nng t hp ca chng trong cc mi quan h kt hp: kh nng hnh thnh cc t hp nguyn m, ph m v kh nng cu to nn m tit, hnh v, t. Nu ch giwois hn i chiu cc m v tng ng trong 2 ngn ng th c th khng chnh xc v n thng che y nhng khc bit c th c khi nhng m v ny c xt trong nhng bi cnh ng m c th. V s phn b ca m v c 2 cch xc nh khc nhau. Mt s cho rng m tit l n v thch hp nghin cu s phn b m v, nhng mt s tc gi khc li xem xt s phn b ca m v trong phm vi t, ch khng phi trong phm vi m tit. V vy, nn ty vo nhng mc ch c th m c s la chn cho thch hp. 2. Nghin cu i chiu cc n v ng m siu on tnh Vic nghin cu i chiu c th xt n cc hin tng ng m siu on tnh nh thanh iu, trng n, ng m, ng iu. Tuy nhin, vic miu t nhng hin tng ny trong tng ngn ng ring l vn cn nhiu vn cha thc s sng t. ch trong mt s t ngn ng trn th gii cc hin tng ng m siu on tnh c miu t mt cch tng i y . Hn na, nhng m hnh l thuyt v cng c k hiu m cc tc gi s dng miu t cc ngn ng khc nhau l khng ging nhau. S khc nhau nhiu khi rt ng k ngay c trong vic miu t cng mt ngn ng. Chng hn, G.Trager & H.Smith (1957), R.Stockwell & J.Bowen (1965) phn bit trng m ting Anh thnh 3 cp : mnh, va, yu. Trong khi W.Francis (1954), H.Gleason (1955) v nhiu ngi khc li phn thnh 4 cp . Vic thiu nhng TC thch hp gy ra rt nhiu kh khn cho vic nghin cu i chiu. J.Fisiak trong mt cng trnh nghin cu i chiu trng m ting Anh v ting Ba Lan ch c th i n mt kt lun rt chung chung: v trng m trong ting Anh c th ri vo nhng v tr rt khc nhau trong t, l d nhin l quy tc sp xp trng m phi phc tp hn trong ting Ba Lan.

Thnh qu nghin cu i chiu v ng iu cng vy, thng c nhng khc bit v s lng cc kiu ng iu c bn. D liu v cc hin tng ng m siu on tnh cn ht sc t i, iu hn ch nhiu kt qu nghin cu i chiu v nhng hin tng ny. Ngoi ra, cc quy tc m v hc cng l mt vn c ch nghin cu i chiu, nh quy tc ngc ha cc m chn rng trong ting Anh v ting Ba Lan.

II.

Nghin cu i chiu v t vng

i tng ca vic phn tch i chiu v t vng l nhng im ging nhau v khc nhau ca thnh phn t vng v quan h t vng trong cc ngn ng i chiu. C 3 cp i chiu t: hnh thc, ngha v s phn b. Phn b khng ch l nhng chu cnh c th c ca t m cn l ng cnh hay tnh hung m t c s dng. Cc kh nng c th c trong qu trnh nghin cu i chiu t vng ca 2 ngn ng: 1. Ging nhau v hnh thc v ngha, chng hn nh cc t hotel khch sn, capital th , calendar lch v hng ngn t khc trong ting Anh v ting Ty Ban Nha. thng l nhng t c vay mn hoc c quan h ci ngun, v vy nu i chiu ting Anh v nhiu ngn ng chu Auu khc th s gp nhm t ny nhiu hn hn khi i chiu ting Anh v ting Vit hay ting Hn. 2. Ging nhau v hnh thc nhng khc nhau v ngha. C th phn bit 2 loi khc nhau: khc nhau mt phn v khc nhau hon ton. V loi th nht, chng hn nh ting Nht mn t milk sa trong ting Anh, tuy hnh thc ging nhau nhng ngha ch ging mt phn: t trong ting Nht khng c kiu t hp nh fresh milk trong ting Anh. V loi th 2, chng hn nh t asistir tham gia ting Ty Ban Nha v asist gip ting Anh, c hnh thc ging nhau nhng ngha hon ton khc nhau. 3. Ging nhau v ngha nhng khc nhau v hnh thc. y l trng hp thng dng nht khi so snh 2 ngn ng. iu cn ch l nhng trng hp 2 t trong 2 ngn ng m ging nhau tt c cc ngha v v nt ngha l rt him.

4. Khc nhau v hnh thc v ngha nh trong tiengs Vit, trong phng ng Bc, tng 1 tng ng vi tng trt, cn trong phng ng Nam, ci m ngi bc gi l tng 2, ngi Nam gi l lu 1. 5. Khc nhau v kiu cu to, lin quan n cu trc hnh thi hc ca t, chng hn cc n v t nh call up gi, gi li, call on gh trong ting Anh bao gm mt ng t v mt kiu kt hp vi ng t, ngha thng c tnh thnh ng, tc l c t hp khng th suy ra t ngha ca cc thnh t. 6. Ging nhau v ngha gc, ngha c s, nhng khc nhau v ngha phi sinh, ngha lin tng, chng hn mo trong ting Vit cn c ngha phi sinh l nhn tnh, cn cat trong ting Anh c ngha phi sinh l ngi n b tinh ranh. 7. Ging nhau v ngha nhng c nhng gii hn v a l, chng hn nh petrol xng ca ting Anh ( Anh) v gasoline xng ca ting Anh ( M). Cc ngha thay i ty thuc vo nn vn ha. Mt s ngha c tm thy trong nn vn ha ny c th khng tn ti trong nn vn ha khc. Ngay cc ngn ng thuc cng 1 khu vc vn ha nh cc ngn ng chu u cng c 5- 10% vn t khng c t tng ng trong ngn ng khc. S khc bit trc ht th hin ch mt s phn bit nim c trong ngn ng ny m khng c trong ngn ng khc, t c s khc bit v s lng cc n v thuc trng t vng c xem xt. Cc n v t vng khng ch c i chiu v mt ngha m cn c th c i chiu v c im cu to hay c im phn b trong vn bn. Do c im cu to t l phn chng cho gia t vng v ng php, nn n c th xt trong phn nghin cu i chiu t vng cng nh trong phn nghin cu i chiu ng php. i chiu thnh ng ca 2 ngn ng cng l mt hng nghin cu thng gp trong nghin cu i chiu t vng. c bit l qua i chiu thnh ng, c th lm sng t nhieeiuf phng din v vn ha ca ngi bn ng. Bn thn thnh ng l mt vn rng ln, nn hu nh khng c cng trnh no i chiu thnh ng ni chung trong 2 ngn ng, m thng thng ngi nghin cu gii hn vn trong phm vi 1 loi thnh ng no . C s gii hn phm vi c th l hnh thc cu to nh thnh ng c 4 yu t, thnh ng c yu t so snh, thnh ng c

cu trc ihoc c th l ng ngha nh thnh ng c yu t ch ng vt, thnh t c yu t ch b phn trong c th ngi Ngoi ra c th i chiu cc hin tng, cc quan h ng ngha trong t vng nh hin tng a ngha, quan h ng ngha, quan h tri ngha, quan h bao hm, trong hin tng a ngha c ch nhiu nht, cn cc quan h ng ngha trong t vng t c cp v kh nng i chiu hn ch hn. i khi c nhng nghin cu i chiu hin tng ng m, tuy nhin, nhng nghin cu ny khng c gi tr nhiu v phng din l lun ln thc tin, bi v ng m l s ging nhau v ng m c tnh cht ngu nhin gia cc t. Hng nghin cu c trin vng nht lin quan n vn ng m l i chiu tnh ph bin ca hin tng ng m trong 2 ngn ng. Bn thn vic 2 hay nhiu t ng m vi nhau th c tnh cht ngu nhin, nhng s ng m nh vy din ra nhiu hay t trong mt ngn ng th li c lin quan n nhng c im loi hnh ca ngn ng . Chng hn ting Hm v ting Vit l nhng ngn ng n lp, n tit nhiu so vi nhng ngn ng bin hnh, a tit tnh nh ting Nga, ting Anh, ting Php, v th, hin tng ng m trong nhng ngn ng thuc nhm th nht phor bin hn so vi nhng ngn ng thuc nhm th 2. Vic nghin cu hin tng ng m theo hng ny c nhng gi tr nht nh v phng din nghin cu c loi hnh v v phng din ng dng