Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 1 Traàn Gia Huy

CAÙC BAØI TOAÙN CHOÏN LOÏC

1) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho hình laäp phöông ABCD.A’B’C’D’ vôùi A(0; 0; 0), B(1; 0; 0),
D(0; 1; 0), A’(0; 0; 1). Goïi M vaø N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AB vaø CD,
a) Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng A’C vaø MN.
1
b) Vieát phöông trình maët phaúng chöùa A’C vaø taïo vôùi maët phaúng Oxy moät goùc a bieát cos a =
6
(Ñaïi hoïc khoái A – 2006)
z Giaûi
a) Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng A’C vaø MN
A’(0; 0; 1) Choïn heä truïc toïa ñoä Axyz nhö hình veõ thì toïa ñoä caùc ñieåm laø:
D’
A(0; 0; 0), B(1; 0; 0), C(1; 1; 0), D(0; 1; 0), A’(0; 0; 1); B’(1;
1 1
C’ 0; 1), C’(1; 1; 1), D’(0; 1; 1), M( ; 0; 0), N( ; 1; 0)
B’ 2 2
uuuur uuuur uuuuur æ 1 ö
Ta coù A 'C = (1;1; -1) , MN = ( 0;1; 0 ) , A ' M = ç ; 0; -1 ÷
è2 ø
uuuur uuuur
A D(0; 1; 0) é A 'C, MN ù = (1; 0;1)
ë û
M y
N uuuur uuuur uuuuur 1
é A 'C, MN ù .A ' M -1
ë û 2 1
B(1; 0; 0) C Þ d ( A 'C, MN ) = uuuur uuuur = =
é A 'C, MN ù
ë û 12 + 02 + 12 2 2
x

1
b) Vieát phöông trình maët phaúng chöùa A'C vaø taïo vôùi maët phaúng Oxy moät goùc a bieát cos a =
6
uuuur
A ' C coù qua A'(0;0;1) VTCP laø A'C = (1;1; -1)
x y z -1 ìx - y = 0
neân pt chính taéc A'C laø = = Þ pt toång quaùt A'C laø í
1 1 -1 îy + z - 1 = 0
Goïi (P) laø maët phaúng caàn tìm. Vì mp (P) chöùa A'C neân pt mp (P) daïng
A ( x - y ) + B ( y + z -1) = 0 ( A 2 + B2 ¹ 0 ) Û Ax + ( B - A ) y + Bz - B = 0
uuuur
Mp Oxy coù pt laø z = 0 Þ n Oxy = ( 0; 0;1)
B 1
Ycbt Þ cos a = cos ( (P),(Oxy) ) = =
2
A 2 + ( B - A ) + B2 6

é A = 2B
Û 6B2 = 2A 2 - 2AB + 2B2 Û A 2 - AB - 2B2 = 0 Û ê
ë A = -B
- A = 2B. Choïn B = 1, A = 2 Þ pt mp (P1 ) :2x - y + z - 1 = 0
- A = - B. Choïn B = -1, A = 1 Þ pt mp (P2 ) :x - 2y - z + 1 = 0
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 2 Traàn Gia Huy
2) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho hai ñöôøng thaúng
ì x = -1 + 2t
x y -1 z + 2 ï
d1 : = = vaø d 2 : í y = 1 + t
2 -1 1 ïz = 3
î
a) Chöùng minh raèng d1 vaø d2 cheùo nhau.
b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P) : 7x + y - 4z = 0 vaø caét hai ñöôøng thaúng d1
vaø d2. (Ñaïi hoïc khoái A – 2007)
Giaûi
a) Chöùng minh d1 vaø d2 cheùo nhau.
r r
d1 qua A(0;1; -2) coù VTCP laø a = (2; -1;1),d 2 qua B(-1;1;3) coù VTCP laø b = (2;1; 0)
r r r r r
Ta coù : éë a, b ùû = ( -1;2; 4 ) ¹ 0 Þ a vaø b khoâng cuøng phöông (1)
uuur r r uuur r r uuur
AB = ( -1; 0;5 ) , éë a, b ùû .AB = 1 + 0 + 20 = 21 ¹ 0 Þ 3 vectô a, b, AB khoâng ñoàng phaúng (2)
Töø (1) & (2) Þ d1 vaø d 2 cheùo nhau
b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P) : 7x + y - 4z = 0 vaø caét hai ñöôøng
thaúng d1 vaø d2.
ìx + 2y - 2 = 0 ìx - 2y + 3 = 0
Ta coù PTTQ cuûa d1 : í ,d 2 : í
îy + z + 1 = 0 îz - 3 = 0
ïì( a ) chöùa d1 ïì( b ) chöùa d 2
Ta coù d Ì mp ( a ) : í ,d Ì mp ( b ) : í
ïî( a ) ^ ( P ) ïî( b ) ^ ( P )
- Vieát pt mp ( a ) : ( a ) chöùa d1 neân pt mp ( a ) daïng :
A ( x + 2y - 2 ) + B ( y + z + 1) = 0 ( A 2 + B2 ¹ 0 ) Û Ax + ( 2A + B ) y + Bz - 2A + B = 0
uur uur
Ycbt Þ n a .n P = 0 Û 7A + 2A + B - 4B = 0 Û 9A - 3B = 0 Û B = 3A
Choïn A = 1 Þ B = 3 : pt ( a ) : x + 5y + 3z + 1 = 0
- Vieát pt mp ( b ) : ( b ) chöùa d 2 neân pt mp ( b ) daïng :
M ( x - 2y + 3) + N ( z - 3 ) = 0 ( M 2 + N 2 ¹ 0 ) Û Mx - 2My + Nz + 3M - 3N = 0
uur uur
Ycbt Þ n b .n P = 0 Û 7M - 2M - 4N = 0 Û 5M - 4N = 0
Choïn M = 4 Þ N = 5 : pt ( b ) : 4x - 8y + 5z - 3 = 0
ìx + 5y + 3z + 1 = 0
Vaäy ptñt d: í
î4x - 8y + 5z - 3 = 0
Roõ raøng : d caét d1 taïi M ( 2;0; - 1) , caét d 2 taïi N ( -5; - 1;3 ) neân ta nhaän pt ñt d treân
3) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho ñieåm A(1;2;3) vaø hai ñöôøng thaúng:
x -2 y +2 z -3 x -1 y -1 z +1
d1 : = = ,d 2 : = =
2 -1 1 -1 2 1
a) Tìm toïa ñoä ñieåm A’ ñoái xöùng vôùi ñieåm A qua ñöôøng thaúng d1.
b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D ñi qua A, vuoâng goùc vôùi d1 vaø caét d2.
(Ñaïi hoïc khoái D – 2006)
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 3 Traàn Gia Huy
Giaûi
a) Tìm toïa ñoä A’ ñoái xöùng vôùi ñieåm A qua ñöôøng thaúng d1
Tröôùc tieân ta tìm H - hình chieáu vuoâng goùc cuûa A leân d1
uur uur
Goïi (P) laø maët phaúng qua A vaø vuoâng goùc vôùi d1 thì (P) coù VTPT laø n P =ad1 = ( 2; - 1;1)
Vaäy pt mp (P) daïng : 2x - y + z + m = 0. Vì (P) qua A(1; 2;3) neân 2 - 2 + 3 + m = 0 Û m = -3
ì2x - y + z - 3 = 0
ï
Vaäy pt mp (P) laø : 2x - y + z - 3 = 0 Þ H thoûa í x - 2 y + 2 z - 3 Û H ( 0; -1;2 )
ïî 2 = -1 = 1
ìx A + x A ' = 2x H
ï
H laø trung ñieåm cuûa AA' neân íy A + y A ' = 2y H Û A ' ( -1; -4;1)
ïz + z = 2z
î A A' H

b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D ñi qua A, vuoâng goùc vôùi d1 vaø caét d2.
ì(P) qua A ì(Q) chöùa d 2
D Ì mp ( P ) í , D Ì mp(Q) í
î(P) ^ d1 î(Q) qua A
ì2x + y - 3 = 0
Vieát pt mp (Q) : Ta coù PTTQ cuûa d 2 : í
îx + z = 0
(
Vì (Q) chöùa d 2 neân pt mp (Q) daïn g : A ( 2x + y - 3 ) + B ( x + z ) = 0 A 2 + B2 ¹ 0 )
Û ( 2A + B ) x + Ay + Bz - 3A = 0
(Q) qua A(1;2;3) neân 2A + B + 2A + 3B - 3A = 0 Û A + 4B = 0
Choïn B = -1, A = 4, ta ñöôïc pt mp (Q) : 7x + 4y - z - 12 = 0
ì2x - y + z - 3 = 0
Vaäy pt ñt D : í
î 7x + 4y - z - 12 = 0
Roõ raøn g D caét d 2 taïi M ( 2; -1; -2 ) neân nhaän pt ñt D treân
4) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho hình laêng truï ñöùng ABC.A1B1C1. Bieát A(a;0;0), B(-a;0;0),
C(0;1;0), B1(-a;0;b), a>0, b>0
a) Tính khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng thaúng B1C vaø AC1 theo a vaø b.
b) Cho a, b thay ñoåi nhöng luoân luoân thoûa maõn a+ b = 4. Tìm a, b ñeå khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng thaúng B1C
vaø AC1 ñaït giaù trò lôùn nhaát. (Ñaïi hoïc khoái D – 2004)
Giaûi
a) Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng B1C vaø AC
uuuur 1uuuur
ABC.A1B1C1 laø hình laên g truï ñöùn g neân ta coù : BB1 = CC1
ì x B1 - x B = x C1 - x C ì x C1 = 0
ï ï
Û í y B1 - y B = y C1 - y C Û í y C1 = 1 Þ C1 ( 0;1; b )
ïz - z = z - z ïz = b
î B1 B C1 C î C1
uuuur uuuur uuuur uuuur uuur
B1C = ( a;1; b ) , AC1 = ( -a;1; b ) , éë B1C, AC1 ùû = ( 2b; 0; 2a ) , AC = ( - a;1; 0 )
uuuur uuuur uuur
é B1C, AC1 ù .AC -2ab
ë û ab
d ( B1C, AC1 ) = uuuur uuuur = =
2 2
é B1C, AC1 ù 4a + 4b a + b2
2
ë û
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 4 Traàn Gia Huy
b) Tìm a vaø b ñeå khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng treân ñaït giaù trò lôùn nhaát
AÙp duïng BÑT Cau chy : a + b ³ 2 ab
ab ab 1 1 a+ b
neân a2 + b 2 ³ 2ab Þ £ = ab £ = 2(Vì a + b = 4)
a2 + b 2 2ab 2 2 2
Vaäy d max = 2 khi a = b = 2
ìx - 2y + z - 9 = 0
5) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho ñieåm I(1;1;1) vaø ñöôøng thaúng d í
î2y + z + 5 = 0
Vieát phöông trình maët caàu (S) coù taâm laø I, caét ñöôøng thaúng d theo 1 daây cung AB coù ñoä daøi baèng 16
Giaûi
2 2 2
pt maët caàu (S) taâm I, baùn kính R laø : ( x - 1) + ( y - 1) + ( z - 1) = R 2
AB
Goïi H laø trung ñieåm cuûa AB thì IH ^ AB. Vaäy R 2 = IA 2 = IH 2 + HA 2 vôùi HA = = 8; IH = d ( I,d )
2
ìx + z = 9 ì x = 14 uuur
Trong ñt d cho y = 0, ta ñöôïc í Ûí Þ M (14; 0; -5 ) Î d Þ IM = (13; -1; -6 )
î z = -5 îz = - 5
uur
ìï n1 = (1; -2;1) uur uur uur uur
d coù caëp VTPT laø í uur Þ d coù VTCP laø ad = éë n1 , n 2 ùû = ( -4; -1; 2 ) Þ ad = 16 + 1 + 4 = 21
ïî n 2 = ( 0; 2;1)
uur uuur uur uuur
é ad ,IM ù = ( -8; -2; -17 ) Þ é ad ,IM ù = 64 + 4 + 289 = 357
ë û ë û
uur uuur
é ad ,IM ù
ë û 357
IH = uur = = 17 Þ R 2 = 17 + 64 = 81
ad 21
2 2 2
Vaäy pt mc (S) laø ( x - 1) + ( y - 1) + ( z - 1) = 81
6) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho ñieåm M(1;1;1), maët phaúng (P) : x + 2y + 3z – 6 = 0 vaø maët caàu
(S) : x2 + y2 + z2 = 100. Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d qua M, naèm trong maët phaúng (P) vaø caét maët caàu (S)
theo daây AB thoûa MA = MB.
Giaûi
Maët caàu (S) coù taâm O, baùn kính laø 10, OM = 3 < R Þ M ôû trong maët caàu
uur
Vì d Ì mp(P) neân n P = (1; 2;3) laø 1 VTPT cuûa d
uuuur
MA = MB neân OM ^ AB neân OM = (1;1;1) laø 1 VTPT cuûa d
uur uur uuuur x -1 y -1 z -1
Vaäy d coù VTCP laø ad = éë n P ,OM ùû = ( -1;2; -1) maø d qua M (1;1;1) neân pt ñt d : = =
-1 2 -1
7) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho hai ñieåm A(1;4;2), B(-1;2;4) vaø ñöôøng thaúng
x -1 y + 2 z
D: = =
-1 1 2
a) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc OAB vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng
OAB.
b) Tìm toïa ñoä ñieåm M thuoäc ñöôøng thaúng D sao cho MA2 + MB2 nhoû nhaát.
(Ñaïi hoïc khoái D – 2007)
Giaûi
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 5 Traàn Gia Huy

a) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d qua G, vuoâng goùc mp(OAB)

ì xO + xA + x B
ï x G = =0
3
ï
ï y + yA + y B
G laø troïng taâm DOAB neân G thoûa íyG = O = 2 Þ G ( 0; 2; 2 )
ï 3
ï zO + zA + zB
ïx G = 3
=2
î
uuur uuur r
mp(OAB) coù caëp VTCP laø OA = (1; 4; 2 ) , OB = ( -1; 2; 4 ) Þ n = (12; -6;6 ) = 6 ( 2; -1;1)
uur r x y-2 z-2
d ^ mp(P) neân ad = n = ( 2; -1;1) maø d qua G neân pt ñt d : = =
2 -1 1
2 2
b) Tìm MÎD ñeå MA + MB nhoû nhaát
AB2
Goïi E laø trung ñieåm cuûa AB thì MA 2 + MB2 = 2ME 2 +
2
2 2
Vaäy MA + MB min Û ME min Û M º H - hình chieáu cuûa E leân ñt D
uur uur
E laø trung ñieåm AB neân E ( 0;3;3 ) ;Goïi (P) laø mp qua E vaø vuoâng goùc ñt D thì n P = aD = ( -1;1; 2 )
Þ pt mp (P) : - x + y + 2z + m = 0.(P) qua E neân 3 + 6 + m = 0 Û m = -9 Þ pt mp (P) : - x + y + 2z - 9 = 0
ì- x + y + 2z - 9 = 0 ì x = -1
ï ï
Vaäy H thoûa í x - 1 y + 2 z Û íy = 0 Þ M ( -1; 0; 4 )
ïî -1 = 1 = 2 ïz = 4
î
8) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz cho hai ñöôøng thaúng :
ìx = 1 + t
ì x - 2y + z - 4 = 0 ï
D1 : í vaø D 2 : í y = 2 + t
î x + 2y - 2z + 4 = 0 ïz = 1 + 2t
î
a) Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa ñöôøng thaúng D1 vaø song song vôùi ñöôøng thaúng D2.
b) Cho ñieåm M(2;1;4). Tìm toïa ñoä ñieåm H thuoäc ñöôøng thaúng D2 sao cho ñoaïn thaúng MH coù ñoä daøi nhoû
nhaát. (Ñaïi hoïc khoái A – 2002)
Giaûi
a) Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa ñöôøng thaúng D1 vaø song song vôùi ñöôøng thaúng D2.
uur
ìïn1 = (1; -2;1) uur uur uur
D1 coù caëp VTPT laø í uur Þ D1 coù VTCP laø a1 = éë n1 ,n 2 ùû = ( 2;3; 4 )
ïîn 2 = (1;2; -2 )
ì x - 2y = 4 ìx = 0
Trong D1 cho z = 0, ta ñöôïc í Ûí Þ D1 qua A ( 0; - 2; 0 )
î x + 2y = -4 î y = -2
uur
Vì mp (P) chöùa D1 neân a1 = ( 2;3; 4 ) laø 1 VTCP cuûa (P) üï r uur uur
uur ë 1 ,a2 û = ( 2; 0; -1)
ý Þ (P) coù VTPT laø n = é a ù
mp (P) // D 2 neân a2 = (1;1; 2 ) laø 1 VTCP cuûa (P) ïþ
Þ pt mp (P) daïng : 2x - z + m = 0. (P) qua A ( 0; - 2; 0 ) neân m = 0.
Vaäy pt mp (P) laø : 2x - z = 0
b) Tìm H Î D2 ñeå MH nhoû nhaát.
 Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 6 Traàn Gia Huy
Keû ME ^ D 2 . Ta coù ME £ MH. Vaäy MH min Û MH = ME Û H º E - hình chieáu cuûa M xuoán g D 2
uur uur
Goïi (Q) laø mp qua M vaø vuoân g goùc vôùi D 2 thì (Q) coù VTPT laø n Q = a2 = (1;1; 2 )
Þ pt mp (Q) daïn g : x + y + 2z + m = 0. Vì (Q) qua M (1;2;4 ) neân m = -11
Vaäy pt mp (Q) : x + y + 2z - 11 = 0
ìx = 1 + t
ïy = 2 + t ìx = 2
ï ï
H thoûa : í Û í y = 3 Þ H ( 2;3;3 )
ïz = 1 + 2t ïz = 3
ïî x + y + 2z - 11 = 0 î

9) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz cho hình hoäp chöõ nhaät ABCD.A’B’C’D’ coù A
truøng vôùi goác cuûa heä toïa ñoä, B(a;0;0), D(0;a;0); A’(0;0;b) (a>0, b>0). Goïi M laø trung ñieåm caïnh CC’.
a) Tính theå tích khoái töù dieän BDA’M theo a vaø b.
a
b) Xaùc ñònh tæ soá ñeå hai maët phaúng (A’BD) vaø (MBD) vuoâng goùc vôùi nhau.
b
(Ñaïi hoïc khoái A – 2003)
Giaûi
z
a) Tính theå tích khoái töù dieän BDA’M
A’(0; 0; b) Toïa ñoä cuûa caùc ñieåm laø :
D’ A(0;0;0), B(a;0;0), C(a;a;0), D(0;a;0)
C’ b
A’(0;0;b), B’(a;0;b), C’(a;a;b), D’(0;a;b), M(a;a; )
B’ 2
uuur uuuur uuuur æ bö
Ta coù : BD = ( - a; a; 0 ) , BA ' = ( - a; 0; b ) , BM = ç 0; a; ÷
M è 2ø
A D(0; a; 0)
uuur uuuur uuur uuuur uuuur 2 2
y é BD, BA 'ù = ( ab; ab; a2 ) , é BD, BA ' ù .BM = a2 b + a b = 3a b
ë û ë û 2 2
B(a; 0; 0) C 1 é uuur uuuur ù uuuur 1 3a b a b
2 2

x V = BD, BA ' û .BM = =

6 ë
BDA 'M
6 2 4
a
b) Xaùc ñònh tæ soá ñeå 2 mp (A’BD) vaø (MBD) vuoâng goùc
b uuuur uuuur
- (A'BD) coù caëp VTCP A ' B = ( a; 0; - b ) , A ' D = ( 0;a; - b )
uur uuuur uuuur
Þ (A 'BD) coù VTPT n1 = éë A ' B, A ' D ùû = ab;ab; a2 = a ( b; b; a )
( )
uuur æ - b ö uuur
- (MBD) coù caëp VTCP MB = ç 0; -a; ; BD = ( -a; a; 0 )
è 2 ÷ø
uur uuur uuur æ ab ab ö æb b ö
Þ (MBD) coù VTPT n 2 = éë MB, BD ùû = ç ; ; -a2 ÷ = a ç ; ; -a ÷
è 2 2 ø è2 2 ø
uur uur b 2 b2 éb = a a
Ñeå 2 mp treân vuoâng goùc thì n1.n 2 = 0 Û + - a2 = 0 Û b2 - a2 = 0 Û ê Û =1
2 2 ë b = -a(loaïi a, b > 0) b
a
KL : = 1 thì 2 mp(A'BD) vaø (MBD) vuoâng goùc
b
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 7 Traàn Gia Huy
10) Tìm m ñeå hai maët phaúng sau song song :
mp (P) : 2x + my + 3z + 6 –m = 0 vaø mp (Q) : (m+3)x + 2y + (5m+1)z – 10 = 0
uur uur Giaûi
Ta coù : n P = ( 2; m;3 ) vaø n Q = ( m + 3;2; 5m + 1)
uur uur uur uur
Ñeå mp(P) // mp (Q) thì n P // n Q Û éë n P , n Q ùû = 0 Û ( 5m 2 + m - 6; -7m + 7; 4 - m 2 - 3m ) = ( 0; 0; 0 )
ì5m 2 + m - 6 = 0
ï
Û í-7m + 7 = 0 Û m =1
ï4 - m 2 - 3m = 0
î
Vôùi m = 1 : mp(P) : 2x + y + 3z + 5 = 0, mp(Q) : 4x + 2y + 6z - 10 = 0 \
Nhaän thaáy mp (P) // mp (Q) neân nhaän m = 1
11) Cho töù dieän ABCD coù AD vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABC) vaø tam giaùc ABC vuoâng taïi A, AD = a, AC =
b, AB = c.
Tính dieän tích S cuûa tam giaùc BCD theo a, b, c vaø chöùng minh raèng : 2S ³ abc ( a + b + c )
(Döï bò 2 – Ñaïi hoïc khoái D – 2003)
Giaûi
Choïn heä truïc toïa ñoä nhö hình veõ, ta coù toïa ñoä caùc ñieåm laø :
A(0;0;0), B(c;0;0), C(0;b;0), D(0;0;a)
z uuur uuur uuur uuur
BC = ( - c; b; 0 ) , BD = ( - c; 0; a ) , éë BC, BD ùû = ( ab; ac; bc )
D
1 uuur uuur 1 2 2 2 2
SBCD = éë BC, BD ùû = a b + a c + b 2 c2
2 2
ñpcm Û a2 b2 + a2 c2 + b 2 c2 ³ abc(a + b + c)

A y Û a2 b2 + a2 c2 + b2 c2 ³ abc(a + b + c)
C Theo BÑT Cauchy ta ñöôïc :
B a2 b2 +b 2 c2 ³ 2ab2 c ü
x ï
b 2 c2 +c2 a2 ³ 2bc2 a ý Coäng veá : a2 b 2 + a2 c2 + b2 c2 ³ abc(a + b + c)(ñpcm)
c2 a2 + a2 b2 ³ 2ca2 b ïþ
12) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho maët caàu (S) : x2 + y2 + z2 – 2x + 4y + 2z – 3 = 0 vaø maët phaúng
(P) : 2x – y + 2z – 14 = 0
a) Vieát phöông trình maët phaúng (Q) chöùa truïc Ox vaø caét (S) theo moät ñöôøng troøn coù baùn kính baèng 3.
b) Tìm toïa ñoä ñieåm M thuoäc maët caàu (S) sao cho khoaûng caùch töø M ñeán maët phaúng (P) lôùn nhaát.
(Ñaïi hoïc khoái B – 2007)
Giaûi
a) Vieát phöông trình mp (Q) chöùa Ox, caét (S) theo 1 ñöôøng troøn coù baùn kính baèng 3
M.caàu (S) coù taâm I(1; -2; -1), baùn kính R = 1 + 4 + 1 + 3 = 3
ìy = 0
mp (Q) chöùa truïc Ox í neân pt mp (Q) daïng : Ay + Bz = 0 ( A 2 + B2 ¹ 0 )
îz = 0
Vì mp (Q) caét (S) theo 1 ñöôøng troøn baùn kính baèng 3 neân (Q) phaûi qua taâm I cuûa m.c
Vaäy - 2A - B = 0. Choïn A = 1, B = -2, ta ñöôïc pt mp (Q) : y - 2z = 0
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 8 Traàn Gia Huy
b) Tìm toïa ñoä ñieåm M thuoäc maët caàu (S) sao cho khoaûng caùch töø M ñeán mp (P) laø max
Goïi d laø ñöôøn g thaún g qua I vaø vuoân g goùc vôùi mp (P). d caét m.c taïi A vaø B.
Neáu d ( A,mp(P) ) > d ( B,mp(P) ) thì d ( M,mp(P) ) max khi M º A
r x -1 y + 2 z +1
d coù VTCP laø a = ( 2; -1; 2 ) , qua I neân ptñt d laø = =
2 -1 2
Goïi ( a ) laø tieáp dieän cuûa m.c (S) vaø // mp (P) thì pt ( a ) daïn g: 2x - y + 2z + m = 0
2+2-2+m ém + 2 = 9 ém = 7
Ñeå ( a ) tieáp xuùc m.c (S) ñk laø d ( I,mp(a ) ) = R Û =3Û m+2 =9 Û ê Ûê
4 +1+ 4 ë m + 2 = -9 ë m = -11
ì 2x - y + 2z + 7 = 0
ï
Vôùi m = 7, ta coù pt ( a1 ) : 2x - y + 2z + 7 = 0. d caét ( a1 ) taïi A thoûa hpt í x - 1 y + 2 z + 1 Þ A ( -1; -1; -3 )
ïî 2 = -1 = 2
ì 2x - y + 2z - 11 = 0
ï
Vôùi m = -11, ta coù pt ( a 2 ) : 2x - y + 2z - 11 = 0. d caét ( a 2 ) taïi B thoûa hpt í x - 1 y + 2 z + 1 Þ B ( 3; -3;1)
ïî 2 = -1 = 2
-2 + 1 - 6 - 14 6 + 3 + 2 - 14
Ta coù d ( A, mp(P) ) = = 7, d ( B,mp(P) ) = = 1.
4 +1+ 4 4 +1+ 4
Vaäy d ( M, mp(P) ) max khi M º A ( -1; -1; -3 )

13) Tìm a, b ñeå 3 maët phaúng sau cuøng chöùa moät ñöôøng thaúng :
Mp (P) : 5x + ay + 4z + b = 0 , mp (Q) : 3x – 2y + z – 3 = 0 , mp (R) : x – 2y – 2z + 5 =0
Giaûi
ì3x - 2y + z - 3 = 0
Goïi d laø giao tuyeán cuûa mp (Q) vaø mp (R) thì pt ñt d laø : í
î x - 2y - 2z + 5 = 0
Ñeå 3 mp treân cuøn g chöùa 1 ñt thì mp (P) phaûi chöùa ñöôøn g d
æ 9 ö æ 5 11 ö
Ta thaáy ñöôøn g d qua 2 ñieåm : A ç 4; ; 0 ÷ , B ç ; ;1 ÷
è 2 ø è2 4 ø
ì 9
ïï20 + 2 a + b = 0 ìa = - 2
Ñeå mp (P) chöùa ñöôøn g d thì A, B Î mp(P) Þ í Ûí
ï 25 + 11 a + 4 + b = 0 î b = -11
ïî 2 4

14) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho hai ñöôøng thaúng :
ìx = 1 - t ìx = 2 - t
ï ï
d1 : í y = t vaø d2 : í y = 4 + 2t
ïz = 4t ïz = 1
î î
Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d naèm trong maët phaúng (P) : y + 2z = 0 vaø caét caû hai ñöôøng thaúng d1 vaø d2.
(Cao ñaúng kyõ thuaät Cao Thaéng – 2007)
Giaûi
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 9 Traàn Gia Huy
Goïi A = d1 I ( P ) , ta theá x,y,z vaøo pt mp (P) : t + 8t = 0 Û t = 0 Þ A (1; 0; 0 )
Goïi B = d 2 I ( P ) , ta theá x,y,z vaøo pt mp (P) : 4 + 2t + 2 = 0 Û t = -3 Þ B ( 5; -2;1)
d Ì (P) caét caû d1 vaø d 2 neân d qua A vaø B.
uuur x -1 y z
Vôùi VTCP AB = ( 4; -2;1) , ta ñöôïc pt ñt d : = =
4 -2 1

15) Trong khoâng gian vôùi heä truïc toïa ñoä Oxyz, cho hình choùp S.ABCD vôùi ñaùy ABCD laø hình thoi coù taâm O,
A(2;0;0), B(0;1;0), S(0;0; 2 2 ). Goïi M laø trung ñieåm cuûa caïnh beân SA.
a) Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng SC vaø DM.
b) Maët phaúng (CDM) caét SB taïi N. Tính theå tích khoái töù dieän SCMN.
(Ñaïi hoïc Saøi Goøn – Khoái A – 2007)
Giaûi
a) Khoaûng caùch giöõa SC vaø DM
Ta coù toïa ñoä caùc ñieåm S(0;0; 2 2 ), A(2;0;0), B(0;1;0), C(-2;0;0), D(0;-1;0), M(1;0; 2 )
uuur uuuur uuur uuur uuuur
( ) ( ) ( )
SC = -2; 0; -2 2 , DM = 1;1; 2 ,SD = 0; -1; -2 2 , éëSC, DM ùû = 2 2; 0; -2 ( )
uuur uuuur uuur
éSC, DM ù .SD 4 2 4 2 2 6
ë û
Vaäy d ( SC, DM ) = uuur uuuur = = =
éSC, DM ù 12 2 3 3
ë û
b) Tính VSCMN.
uuur uuuur
(
mp(CDM) coù caëp VTCP laø CD = ( 2; -1; 0 ) , CM = 3; 0; 2 )
r uuur uuuur
( )
(CDM) coù VTPT laø n = éëCD,CM ùû = - 2; -2 2;3 Þ pt(CDM) daïng : - 2x - 2 2y + 3z + m = 0

(CDM) qua C ( -2; 0; 0 ) neân m = -2 2 Þ pt ( CDM ) : - 2x - 2 2y + 3z - 2 2 = 0

ìx = 0
uur ï æ 1 ö
( )
SB = 0;1; -2 2 Þ pt ñt SB: íy = 1 + t .Vì {N} = SB I ( CDM ) neân ta coù toïa ñoä N ç 0; ; 2 ÷
è 2 ø
ï
î z = - 2 2t
uuur uuur uuur æ 1 ö uuur uuur uuur uuur uuur
( ) ( ) ( )
SC = -2; 0; -2 2 , SM = 1; 0; - 2 ,SN = ç 0; ; - 2 ÷ , éë SC,SM ùû = 0; 4 2; 0 , éëSC, SM ùû .SN = 2 2
è 2 ø
1 uuur uuur uuur 1 2
VSCMN = éëSC,SM ùû .SN = .2 2 = (ñvtt)
6 6 3

x - 3 y -1 z - 5
16) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho ñieåm A(2;1;-3), ñöôøng thaúng d : = = vaø maët
2 1 2
phaúng (P) : x + y – z – 1 = 0.
a) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D ñi qua A, vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng d vaø song song vôùi maët phaúng (P).
b) Tìm toïa ñoä ñieåm M thuoäc d sao cho khoaûng caùch töø M ñeán maët phaúng (P) baèng 3 .
(Cao ñaúng kinh teá – 2007)
Giaûi

a) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D qua A, vuoâng goùc d vaø // (P)
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 10 Traàn Gia Huy
uur
D ^ d neân D coù 1 VTPT laø ad = ( 2;1;2 )
uur
D // mp(P) neân D coù 1 VTPT laø n P = (1;1; -1)
uur uur uur
Þ D coù VTCP laø aD = éëad , n P ùû = ( -3; 4;1)
x - 2 y -1 z + 3
D qua A ( 2;1; - 3 ) neân pt ñt D :
-3
=
4
=
1
( A Ï ( P ) neân D //(P) )
b) Tìm toïa ñoä M thuoäc d sao cho khoaûng caùch töø M ñeán (P) baèng 3
ìx = 3 + 2t
ï
Ta coù pt ñt d íy = 1 + t .Vì M Î d neân M ( 3 + 2t;1 + t;5 + 2t )
ïz = 5 + 2t
î
3 + 2t + 1 + t - 5 - 2t - 1 ét - 2 = 3 ét = 5
d ( M, mp(P) ) = = 3 Û t -2 =3 Û ê Ûê
1+1+1 ë t - 2 = -3 ë t = -1
Vaäy M1 (13;6;15 ) , M 2 (1; 0;3 )

17) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz cho maët phaúng (P) : x – y + z + 3 = 0 vaø hai ñieåm
A(-1;-3;-2) ; B(-5;7;12).
a) Tìm toïa ñoä ñieåm A’ laø ñieåm ñoái xöùng vôùi ñieåm A qua maët phaúng (P).
b) Giaû söû M laø moät ñieåm chaïy treân maët phaúng (P), tìm giaù trò nhoû nhaát cuûa bieåu thöùc : MA + MB
(Döï bò 2 – Ñaïi hoïc khoái A – 2002)
Giaûi
A a) Tìm A’ – ñoá i xöùng vôùi A qua (P)
B Goïi d laø ñöôøng thaún g qua A vaø vuoân g goùc vôùi mp (P) thì
x +1 y + 3 z + 2
pt ñt d : = =
1 -1 1
H Goï i H laø hình chieá u vuoâ n g goùc cuûa A leân mp (P) thì
M
P ìx +1 y + 3 z + 2
ï = =
H thoûa heä í 1 -1 1 Þ H ( -2; -2; -3 )
ïî x - y + z + 3 = 0
A’
ì x A + x A' = 2x H
ï
H laø trung ñieåm AA' neân í y A + y A' = 2y H Þ A ' ( -3; -1; -4 )
ïz + z = 2z
î A A' H

b) Tìm min(MA + MB)

Theá toïa ñoä A, B vaøo pt mp (P) ta ñöôïc rA = 3, rB = 3. Vaäy AB naèm cuøn g phía vôùi mp (P)
A' laø ñoái xöùn g cuûa A qua mp (P) neân MA = MA '
uuuur
MA + MB = MA '+ MB ³ A ' B Þ MA + MB ³ 18 (A ' B = ( -2;8;16 ))
ì(P) : x - y + z + 3 = 0
ï
Min ( MA + MB ) = 18 khi M = A ' B Ç mp (P) Þ M thoûa heä í x + 3 y + 1 z + 4 Þ M ( -4;3; 4 )
ïî A ' B : -1 = 4 = 16
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 11 Traàn Gia Huy
18) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho caùc ñieåm A(-1;2;3), B(0;3;1), C(2;2;-1) vaø D(4;-2;1)
Tìm MÎAB, NÎCD sao cho ñoä daøi ñoaïn MN nhoû nhaát.
Giaûi
ì x = -1 + t
uuur ï
AB = (1;1; -2 ) , pt ñt AB : í y = 2 + t , M Î AB Þ M ( -1 + t;2 + t;3 - 2t )
ïz = 3 - 2t
î
ìx = 2 + t '
uuur ï
CD = ( 2; -4; 2 ) , pt ñt CD : í y = 2 - 2t ', N Î CD Þ N ( 2 + t '; 2 - 2t '; -1 + t ' )
ï z = -1 + t '
î
uuuur
MN = ( t '- t + 3; -2t '- t; t '+ 2t - 4 )
uuuur uuur
ìï MN.AB = 0
MN min chæ khi MN laø ñöôøn g vuoân g goùc chung cuûa AB vaø CD vaäy í uuuur uuur
ïî MN.CD = 0
ì t ' = -1 ì M æ 4 ; 13 ; -5 ö
ì t '- t + 3 - 2t '- t - 2t '- 4t + 8 = 0 ì -3t '- 6t = -11 ï ï ç ÷
Ûí Ûí Ûí 7 Þí è3 3 3 ø
î 2t '- 2t + 6 + 8t '+ 4t + 2t '+ 4t - 8 = 0 î12t '+ 6t = 2 ïî t = 3 ï N (1; 4; -2 )
î
ìï3x + ky - k = 0
19) Trong maët phaúng vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz, cho ñöôøng d : í (k ¹ 0)
ïî(1 - k ) x - kz = 0
Chöùng minh raèng d luoân ñi qua 1 ñieåm coá ñònh vaø luoân naèm trong 1 maët phaúng coá ñònh.
Giaûi
a) CMR : d luoân ñi qua 1 ñieåm coá ñònh
ìb - 1 = 0
ìï3a + kb - k = 0 ïì k ( b - 1) + 3a = 0 ï
Goïi E ( a;b;c ) laø ñieåm coá ñònh cuûa d thì í ( k ¹ 0) Û í ( k ¹ 0 ) Û ía = 0
îï(1 - k ) a - kc = 0 îï k ( -a - c ) + a = 0 ï -a - c = 0
î
Þ E ( 0;1; 0 ) laø ñieåm coá ñònh cuûa ñöôøng thaúng d
b) CMR : d luoân naèm trong 1 mp coá ñònh
Goïi (P) laø maët phaún g coá ñònh chöùa ñöôøn g d thì pt mp (P) daïn g :
(
a ( 3x + ky - k ) + b ( (1 - k ) x - kz ) = 0 a2 + b 2 ¹ 0 )
Û ( 3a + b - kb ) x + kay - kbz - ka = 0 Û k ( ay - bz - a - bx ) + ( 3a + b ) x = 0
Choïn 3a + b = 0.a = 1, b = -3 Þ pt mp (P) laø 3x + y + 3z - 1 = 0
Ñaây laø mp coá ñònh chöùa ñöôøn g d

x - 5 y z + 25
20) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho A(2;3;-1), ñöôøng thaúng d : = =
1 1 -1
Vieát phöông trình maët phaúng (P) qua ñöôøng thaúng d sao cho khoaûng caùch töø ñieåm A ñeán maët phaúng (P) ñaït
giaù trò lôùn nhaát.

Giaûi
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 12 Traàn Gia Huy
Keû AH ^ (P), AE ^ d, ta coù : AH £ AE Þ AH max Û AH = AE Û H º E
Vaäy mp (P) caàn tìm phaûi vuoâng goùc vôùi AE
Goïi (a) laø mp qua A vaø ^ d thì pt (a) daïng : x + y - z + m = 0.
(a) qua A(2;3; - 1) neân 2 + 3 + 1 + m = 0 Û m = -6 Þ pt (a) : x + y - z - 6 = 0
ì x - 5 y z + 25
ï = =
E thoûa heä í 1 1 -1 Þ E ( -3; -8; -17 )
ïîx + y - z - 6 = 0
uuur
(P) ^ AE neân AE = ( -5; -11; -16 ) laø VTPT cuûa (P) Þ pt (P) daïng : -5x - 11y - 16z + n = 0
(P) qua E ( -3; -8; -17 ) neân 15 + 88 + 272 + n = 0 Û n = -375
Þ pt mp (P) :5x + 11y + 16z + 375 = 0
21) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz cho toïa ñoä caùc ñieåm B(1;1;0), D(0;0;m). Goïi H laø
hình chieáu vuoâng goùc cuûa O leân ñöôøng thaúng BD. Tìm m ñeå dieän tích tam giaùc OBH ñaït giaù trò lôùn nhaát.
Giaûi
1 a2 + b 2 1 HO 2 + HB2
S = HO.HB. AÙp duïng BÑT Cauchy:a.b £ ÞS£
O 2 2 2 2
uuur uuur
2 BO.BD
Vaäy Smax khi HO = HB Þ ( BO, BD ) = 45o Û = uuur uuur
2 BO BD

B H D uuur uuur 2 1+1

Vôùi BO = ( -1; -1; 0 ) , BD = ( -1; -1; m ) Þ = Û 2 + m2 = 2
2 2 2+m 2

Û 2 + m2 = 4 Û m 2 = 2 Û m = ± 2

22) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcaùc vuoâng goùc Oxyz, cho caùc ñieåm A(2;0;0), B(0;3;0), C(0;0;3). Goïi
OP 2
M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa OA vaø BC. Goïi P, Q laø 2 ñieåm treân OC, AB sao cho = . Bieát raèng MN
OC 3
AQ
vaø PQ caét nhau. Haõy vieát phöông trình maët phaúng (MNPQ) vaø tính tæ soá
AB

Giaûi

æ 3 3ö
Vì M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa OA, BC neân toïa ñoä laàn löôït laø M (1; 0; 0 ) , N ç 0; ; ÷
è 2 2ø
OP 2 2 uuu
r 2 uuu
r
Vì = Û OP = OC Þ OP = OC Þ P ( 0; 0; 2 )
OC 3 3 3
uuur uuuur æ 3 3ö
mp (MNPQ) coù caëp VTCP laø MP = ( -1; 0;2 ) , MN = ç -1; ; ÷
è 2 2ø
r uuur uuuur æ 1 3ö 1
Þ (MNPQ) coù VTPT n = éë MP, MN ùû = ç -3; - ; - ÷ = - ( 6;1;3 ) Þ (MNPQ) daïn g : 6x + y + 3z + m = 0
è 2 2ø 2
(MNPQ) qua M neân m = -6 Þ pt mp (MNPQ) : 6x + y + 3z - 6 = 0
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 13 Traàn Gia Huy
ìx = 2 - 2t
uuur ï
AB qua A coù VTCP laø AB = ( -2;3; 0 ) Þ pt ñt AB : íy = 3t
ïz = 0
î
2 æ2 ö
{Q} = AB Ç (MNPQ) neân : 6 ( 2 - 2t ) + 3t - 6 = 0 Û t = Þ Q ç ;2; 0 ÷
3 è3 ø
2
æ 4ö 2 13 AQ 2
AB = 4 + 9 = 13, AQ = ç - ÷ + 4 = Þ =
è 3ø 3 AB 3

23) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho hai ñöôøng thaúng :
x -1 y + 2 z +1 ìx + y - z - 2 = 0
d1 : = = vaø d 2 : í
3 -1 2 îx + 3y - 12 = 0
a) Chöùng minh raèng d1 vaø d2 song song vôùi nhau. Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa caû hai ñöôøng thaúng
d1 vaø d2.
b) Maët phaúng toïa ñoä Oxz caét hai ñöôøng thaúng d1, d2 laàn löôït taïi caùc ñieåm A, B. Tính dieän tích tam giaùc OAB
( O laø goác toïa ñoä )
(Ñaïi hoïc khoái D – 2005)

Giaûi

a) CMR : d1 // d2. Vieát pt mp (P)uurchöùa caû d1 vaø d2

d1 qua M (1; -2; -1) , coù VTCP laø a1 = ( 3; -1; 2 )
uur
ìïn1 = (1;1; -1) uur uur uur
d 2 coù caëp VTPT laø í uur Þ d 2 coù VTCP laø a2 = éë n1 , n 2 ùû = ( 3; -1; 2 )
ïîn 2 = (1;3; 0 )
uur uur
Roõ raøng : a1 = a2 . M Î d1 , M Ï d 2 Þ d1 // d 2
Vì mp (P) chöùa d 2 neân pt mp (P) daïng : A ( x + y - z - 2 ) + B ( x + 3y - 12 ) = 0
Û ( A + B) x + ( A + 3B) y - Az - 2A - 12B = 0. ( A 2 + B2 ¹ 0 )
Vì mp (P) chöùa d1 neân (P) phaûi qua M Þ A + B - 2A - 6B + A - 2A - 12B = 0 Û -2A - 17B = 0
Choïn A = 17, B = -2 Þ pt mp (P) : 15x + 11y - 17z - 10 = 0

b) Tính dieän tích tam giaùc OAB

mp(Oxz) : y = 0 caét d1 vaø d 2 taïi A vaø B
ì x -1 y + 2 z + 1 ìx + y - z - 2 = 0
ï = = ï
A thoûa heä í 3 -1 2 Þ A ( -5; 0; -5 ) , B thoûa heä íx + 3y - 12 = 0 Þ B (12; 0;10 )
ïîy = 0 ïy = 0
î
uuur uuur uuur uuur
OA = ( -5; 0; -5 ) , OB = (12; 0;10 ) , éë OA,OBùû = ( 0; -10; 0 )
1 uuur uuur 1
SOAB = é OA, OBù = .10 = 5(ñvdt)
2 ë û 2
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 14 Traàn Gia Huy
24) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho 2 ñöôøng thaúng :
x y-2 z+4 x + 8 y - 6 z - 10
d1 : = = ,d 2 : = =
1 -1 2 2 1 -1
a) Cho A Î d1, B Î d2. AB vuoâng goùc vôùi d1 vaø d2. Vieát phöông trình maët caàu ñöôøng kính AB.
b) Vieát phöông trình maët phaúng (P) song song vôùi d1, d2 vaø caùch ñeàu chuùng.
Giaûi
a) Vieát pt maët caàu ñöôøng kính AB :
A Î d 1 neân A ( t,2 - t,2t - 4 ) , B Î d 2 neân B ( 2t '- 8,6 + t ',10 - t ' )
uuur uur uuur
ì AB ^ d 1 ìï AB.a1 = 0 AB = ( 2t '- t - 8, t '+ t + 4, - t '- 2t + 14 )
Vì í Þ í uuur uur Vôùi uur uur
î AB ^ d 2 ïî AB.a2 = 0 a1 = (1; -1; 2 ) ,a2 = ( 2;1; -1)
ì2t '- t - 8 - t '- t - 4 - 2t '- 4t + 28 = 0 ì - t '- 6t = -16 ìt ' = 4
Ta ñöôïc : í Ûí Ûí
î 4t '- 2t - 16 + t '+ t + 4 + t '+ 2t - 14 = 0 î6t '+ t = 26 ît = 2
Þ A ( 2; 0; 0 ) , B ( 0;10;6 ) . Maët caàu ñöôøn g kính AB coù taâm I laø trung ñieåm AB Þ I (1; 5;3 )
AB 4 + 100 + 36 2 2 2
R= = = 35 Þ pt.mc(S) : ( x - 1) + ( y - 5 ) + ( z - 3 ) = 35
2 2
b) Vieát phöông trình mp (P) :
uur
ìïa1 = (1; -1;2 ) r uur uur
(P) coù caëp VTCP laø í uur Þ (P) coù VTPT laø n = éëa1 , a2 ùû = ( -1; 5;3 )
ïîa2 = ( 2;1; -1)
Þ pt mp (P) daïng : - x + 5y + 3z + m = 0
Laáy C ( 0;2; -4 ) Î d1 , D ( -8; 6;10 ) Î d 2 .Y / c : d ( d1 ,(P) ) = d ( d 2 ,(P) ) Þ d ( C,(P) ) = d ( D,(P) )
10 - 12 + m 8 + 30 + 30 + m é m + 2 = m + 68 (voâ lyù!)
Û = Û m - 2 = m + 68 Û ê
1 + 25 + 9 1 + 25 + 9 ë m + 2 = - m - 68 Û m = -33
Þ pt.mp.(P) : - x + 5y + 3z - 33 = 0

25) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz cho hai ñieåm A(4;2;2), B(0;0;7) vaø ñöôøng thaúng
x - 3 y - 6 z -1
d: = =
-2 2 1
Chöùng minh raèng hai ñöôøng thaúng d vaø AB thuoäc cuøng moät maët phaúng. Tìm ñieåm C thuoäc ñöôøng thaúng d
sao cho tam giaùc ABC caân taïi ñænh A.
(Döï bò 1 – Ñaïi hoïc khoái B – 2004)
Giaûi
uur uuur uur uuur r
ad = ( -2; 2;1) , AB = ( -4; -2; 5 ) , éëad , ABùû = (12;6;12 ) ¹ 0 Þ d vaø AB khoâng cuøng phöông
uuur uur uuur uuur uur uuur uuur
d qua D ( 3; 6;1) ,AC = ( -1; 4; -1) . éëad , ABùû .AC = -12 + 24 - 12 = 0 Þ 3 vectô ad , AB, AC ñoàng phaúng
Vaäy d vaø AB thuoäc cuøng moät maët phaúng
2 2 2
C Î d neân C ( 3 - 2t,6 + 2t,1 + t ) .ycbt Þ AB2 = AC2 Û 45 = ( -2t - 1) + ( 2t + 4 ) + ( t - 1)
é t = 1 Þ C1 (1;8; 2 )
Û 9t 2 + 18t + 18 = 45 Û 9t 2 + 18t - 27 = 0 Û ê
êë t = -3 Þ C 2 ( 9; 0; -2 )
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 15 Traàn Gia Huy
ì2x - 2y - z + 1 = 0
26) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz cho ñöôøng thaúng d : í
îx + 2y - 2z - 4 = 0
vaø maët caàu (S) : x2 + y2 + z2 + 4x – 6y + m = 0. Tìm m ñeå ñöôøng thaúng d caét maët caàu (S) taïi hai ñieåm M, N
sao cho khoaûng caùch giöõa hai ñieåm ñoù baèng 9.
(Döï bò 1 – Ñaïi hoïc khoái D – 2002)
Giaûi
Maët caàu (S) coù taâm I ( -2;3; 0 ) , R = 13 - m . Ñeå (S) laø maët caàu thì 13 - m > 0 Û m < 13
MN 9
2 2 2 2
HM = =
Goïi H laø trung ñieåm MN thì IH ^ MN Þ R = IM = IH + HM (*) 2 2
IH = d ( I,d )
uur uur r uur uur
d coù caëp VTPT laø n1 = ( 2; -2; -1) , n 2 = (1; 2; -2 ) Þ d coù VTCP laø a = éë n1 ,n 2 ùû = ( 6;3; 6 )
uur r uur
Trong pt ñt d cho x = 0 Þ y = 1; z = -1 Þ A ( 0;1; -1) Î d Þ IA = ( 2; -2; -1) , éë a, IA ùû = ( 9;18; -18 )
r uur
é a, IA ù 81 + 324 + 324 81 65
ë û
d ( I,d ) = r = = 3 = IH. Vaäy (*) Û 13 - m = 9 + Û m = -
a 36 + 9 + 36 4 4

27) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz , cho caùc ñieåm A(1;-3;0), B(5;-1;-2) vaø maët
phaúng (P) : x + y + z – 1 = 0. Tìm toïa ñoä MÎ(P) sao cho | MA – MB | ñaït giaù trò lôùn nhaát.
Giaûi
Theá toïa ñoä A, B vaøo pt mp (P), ta ñöôïc r A = -3, r B = 1 Þ A, B ôû traùi phía vôùi mp (P)
Goïi A' laø ñoái xöùng cuûa A qua mp (P) thì MA = MA ' Þ MA - MB = MA '- MB £ A ' B
Þ MA - MB max khi M laø giao ñieåm cuûa A'B vaø mp (P)
Goïi H laø hình chieáu cuûa A leân mp (P). Goïi d laø ñöôøn g thaún g qua A, vuoân g goùc mp (P)
x -1 y + 3 z
Þ pt d : = = .{H} = d I (P) neân H ( 2; -2;1) . A' laø ñoái xöùn g cuûa A qua (P) Þ A' ( 3; -1; 2 )
1 1 1
uuur x - 5 y +1 z + 2
A ' B qua B coù VTCP laø AB = ( 2; 0; -4 ) = 2 (1; 0; -2 ) Þ pt A ' B : = =
1 0 -2
{M} = A ' B I (P) Þ M ( 6; -1; -4 ) .Max MA - MB = A ' B = 4 + 16 = 2 5

28) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeàcac vuoâng goùc Oxyz cho maët phaúng (P) : x + y + z + 3 = 0. M laø moät
uuuur uuur
ñieåm di ñoäng chaïy treân maët phaúng (P). Tìm toïa ñoä ñieåm M sao cho MA + MB ñaït giaù trò nhoû nhaát, bieát toïa
ñoä ñieåm A(3;1;1), B(7;3;9).
Giaûi
uuuur uuur uuur uuuur uuur
Goïi E laø trung ñieåm AB thì : MA + MB = 2ME Û MA + MB = 2ME
uuuur uuur
Þ MA + MB min Û ME min Û M º H : hình chieáu cuûa E leân mp (P)
E laø trung ñieåm AB neân E ( 5;2;5 ) .Goïi d laø ñöôøng thaúng qua E vaø vuoâng goùc mp (P)
x -5 y-2 z-5
pt d : = = .{E} = d I (P) Þ M º E ( 0; -3; 0 )
1 1 1
Toaùn 12 – Hình hoïc khoâng gian 16 Traàn Gia Huy
29) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho ñieåm A(0;1;2) vaø hai ñöôøng thaúng :
ìx = 1 + t
x y -1 z +1 ï
d1 : = = ,d 2 : í y = -1 - 2t
2 1 -1 ïz = 2 + t
î
a) Vieát phöông trình maët phaúng (P) qua A, ñoàng thôøi song song vôùi d1 vaø d2.
b) Tìm toïa ñoä caùc ñieåm M thuoäc d1, N thuoäc d2 sao cho ba ñieåm A, M, N thaúng haøng.
(Ñaïi hoïc khoái B – 2006)
Giaûi
a) Vieát phöông trình maët phaúng (P) :
uur uur
(P) // d1 vaø d 2 neân coù caëp VTCP laø a1 = ( 2;1; -1) ,a2 = (1; -2;1)
r uur uur
Þ (P) coù VTPT laø n = éë a1 ,a2 ùû = ( -1; -3; -5 ) Þ pt.mp(P) : -x - 3y - 5z + m = 0
(P) qua A ( 0;1; 2 ) neân - 3 - 10 + m = 0 Û m = 13
Vaäy pt mp (P) : x + 3y + 5z - 13 = 0
b) Tìm toïa ñoä M, N :
M Î d1 neân M ( 2t ',1 + t ', -1 - t ' ) , N Î d 2 neân N (1 + t, -1 - 2t,2 + t )
uuuur uuur
AM = ( 2t ', t ', -3 - t ' ) , AN = (1 + t, -2 - 2t, t )
uuuur uuur r uuuur uuur
A, M, N thaúng haøng Û éë AM, AN ùû = 0 Maø éë AM, AN ùû = ( -2tt '- 6t - 2t '- 6; -3tt '- 3t - t '- 3; -5tt '- 5t ' )
Vaäy ( -2 tt '- 6t - 2t '- 6; -3tt '- 3t - t '- 3; -5tt '- 5t ' ) = ( 0; 0; 0 )
ì-2tt '- 6t - 2t '- 6 = 0
ï ìt ' = 0
Þ í-3tt '- 3t - t '- 3 = 0 Û í Þ M ( 0;1; -1) , N ( 0;1;1)
ï-5tt '- 5t ' = 0 î t = -1
î

30) Cho tam giaùc ABC bieát A(2;-1;3), B(4;0;1), C(-10;5;3). Haõy tìm toïa ñoä J – taâm ñöôøng troøn noäi tieáp cuûa
tam giaùc ABC.
Giaûi
Goïi D laø chaân ñöôøng phaân giaùc trong goùc B.
uuur uuur
Ta coù BA = ( -2; -1; 2 ) Þ BA = 4 + 1 + 4 = 3, BC = ( -14;5; 2 ) Þ BC = 196 + 25 + 4 = 15.
ì x C + 5x A -10 + 10
ïx D = 6
=
6
=0

DA BA 1 uuur uuur ïï y + 5y A 5 - 5
Ta coù = = Þ DC = 5DA Þ DC = -5DA Þ íyD = C = =0 Þ D ( 0; 0;3 )
DC BC 5 ï 6 6
ï z C + 5z A 3 + 15
ïz D = 6
=
6
=3
î
uuur
Goïi J laø taâm ñöôøng troøn noäi tieáp cuûa tam giaùc ABC. AD = ( -2;1; 0 ) Þ AD = 5
JB AB 3 3 uur 3 uur æ 4 5 9+ 5ö
= = Þ JB = JD Þ JB = - JD Þ J çç ; 0; ÷
JD AD 5 5 5 è 3+ 5 3 + 5 ÷ø