Professional Documents
Culture Documents
Duy trç âiãûn aïp bçnh thæåìng laì mäüt trong nhæîng biãûn phaïp cå baín âãø âaím baío cháút
læåüng âiãûn nàng cuía hãû thäúng âiãûn. Âiãûn aïp giaím tháúp quaï mæïc coï thãø gáy nãn âäü træåüt
quaï låïn åí caïc âäüng cå khäng âäöng bäü, dáùn âãún quïa taíi vãö cäng suáút phaín khaïng åí caïc
nguäön âiãûn. Âiãûn aïp giaím tháúp cuîng laìm giaím hiãûu quaí phaït saïng cuía caïc âeìn chiãúu saïng,
laìm giaím khaí nàng truyãön taíi cuía âæåìng dáy vaì aính hæåíng âãún âäü äøn âënh cuía caïc maïy
phaït laìm viãûc song song. Âiãûn aïp tàng cao coï thãø laìm giaì cäùi caïch âiãûn cuía thiãút bë âiãûn
(laìm tàng doìng roì) vaì tháûm chê coï thãø âaïnh thuíng caïch âiãûn laìm hæ hoíng thiãút bë.
Âiãûn aïp taûi caïc âiãøm nuït trong hãû thäúng âiãûn âæåüc duy trç åí mäüt giaï trë âënh træåïc
nhåì coï nhæîng phæång thæïc váûn haình håüp lê, chàóng haûn nhæ táûn duûng cäng suáút phaín
khaïng cuía caïc maïy phaït hoàûc maïy buì âäöng bäü, ngàn ngæìa quaï taíi taûi caïc pháön tæí trong hãû
thäúng âiãûn, tàng vaì giaím taíi håüp lê cuía nhæîng âæåìng dáy truyãön taíi, choün tyí säú biãún âäøi
thêch håüp åí caïc maïy biãún aïp ...
Âiãûn aïp cuîng coï thãø âæåüc duy trç nhåì caïc thiãút bë tæû âäüng âiãöu chènh kêch tæì (TÂK)
cuía caïc maïy phaït âiãûn vaì maïy buì âäöng bäü, caïc thiãút bë tæû âäüng thay âäøi tyí säú biãún âäøi cuía
maïy biãún aïp, caïc thiãút bë tæû âäüng thay âäøi dung læåüng cuía caïc tuû buì ténh ...
Thiãút bë tæû âäüng âiãöu chènh kêch tæì (TÂK) âæåüc sæí duûng âãø duy trç âiãûn aïp theo mäüt
âàûc tênh âënh træåïc vaì âãø phán phäúi phuû taíi phaín khaïng giæîa caïc nguäön cung cáúp trong
tçnh traûng laìm viãûc bçnh thæåìng cuía hãû thäúng âiãûn.
II.1. Caïc nguyãn tàõc thæûc hiãûn tæû âäüng âiãöu chènh kêch tæì:
Maïy phaït âæåüc âàûc træng bàòng sæïc âiãûn âäüng EF vaì âiãûn khaïng XF (hçnh 11.5). Aïp
âáöu cæûc maïy phaït âæåüc xaïc âënh theo biãøu thæïc :
. . .
U F = E F − jI F X F (11.2)
Nãúu EF = const, khi IF thay âäøi thç UF thay âäøi, âãø giæî UF = const thç phaíi thay âäøi EF
tæïc laì thay âäøi kêch tæì maïy phaït.
Theo nguyãn tàõc taïc âäüng, thiãút bë tæû âäüng âiãöu chènh âiãûn aïp âæåüc chia thaình 3
nhoïm:
•Âiãöu chènh âiãûn aïp theo âäü lãûch cuía âaûi læåüng âæåüc âiãöu chènh (vê duû, theo âäü lãûch
cuía UF).
• Âiãöu chènh âiãûn aïp tuìy thuäüc vaìo taïc âäüng nhiãùu (vê duû, theo doìng âiãûn cuía maïy
phaït IF , theo goïc ϕ giæîa âiãûn aïp vaì doìng âiãûn cuía maïy phaït, ...).
160
• Âiãöu chènh âiãûn aïp theo âäü lãûch cuía âaûi læåüng âæåüc âiãöu chènh vaì theo taïc âäüng
nhiãùu.
Hçnh 11.5 : Så âäö thay thãú vaì âäö thë veïctå âiãûn aïp cuía maïy phaït
Âäúi våïi caïc maïy phaït âiãûn duìng maïy kêch thêch mäüt chiãöu, caïc thiãút bë âiãöu chènh
âiãûn aïp coï thãø chia thaình 2 nhoïm:
a) Thay âäøi kêch tæì maïy phaït nhåì thay âäøi RKT trong maûch cuäün kêch tæì WKT cuía
maïy kêch thêch KT mäüt caïch tæì tæì nhåì con træåüt (hçnh 11.6 a) hoàûc näúi tàõt mäüt pháön RKT
theo chu kyì (hçnh 11.6 b).
Hçnh 11.6 : Thay âäøi kêch tæì maïy phaït nhåì thay âäøi RKT
b) Thay âäøi kêch tæì maïy phaït nhåì doìng kêch tæì phuû IKTf tyí lãû våïi ∆U hoàûc IF hoàûc caí
2 âaûi læåüng ∆U vaì IF. Doìng kêch tæì phuû coï thãø âæa vaìo cuäün kêch tæì chênh WKT (hçnh 11.7
a) hoàûc cuäün kêch tæì phuû WKTf (hçnh 11.7 b) cuía maïy kêch thêch.
161
Hçnh 11.7 : Thay âäøi kêch tæì maïy phaït nhåì doìng kêch tæì phuû
Thiãút bë compun doìng âiãûn taïc âäüng theo nhiãùu doìng âiãûn IF cuía maïy phaït. Så âäö
cáúu truïc cuía thiãút bë compun kêch tæì maïy phaït nhæ hçnh 11.8. Doìng thæï cáúp I2 cuía BI tyí lãû
våïi doìng IF. Doìng naìy biãún âäøi qua maïy biãún aïp trung gian BTG, âæåüc chènh læu vaì âæåüc
âæa vaìo cuäün kêch tæì WKT cuía maïy kêch thêch. Doìng âaî âæåüc chènh læu IK goüi laì doìng
compun âi vaìo cuäün WKT cuìng hæåïng våïi doìng IKT tæì maïy kêch thêch. Nhæ váûy doìng täøng
(IKT + IK) trong cuäün kêch tæì WKT cuía maïy kêch thêch phuû thuäüc vaìo doìng IF cuía maïy phaït.
Biãún aïp BTG âãø caïch ly maûch kêch tæì cuía maïy kêch thêch våïi maûch thæï BI coï âiãøm
näúi âáút, ngoaìi ra nhåì choün hãû säú biãún âäøi thêch håüp coï thãø phäúi håüp doìng thæï I2 cuía BI våïi
doìng compun IK.
Biãún tråí âàût Râ âãø thay âäøi mäüt caïch âãöu âàûn doìng IK khi âæa thiãút bë compun vaìo
laìm viãûc, cuîng nhæ khi taïch noï ra.
Hçnh 11.8 : Så âäö cáúu truïc cuía thiãút bë compun kêch tæì maïy phaït
162
Æu âiãøm cuía thiãút bë compun laì âån giaín, taïc âäüng nhanh. Nhæng coï mäüt säú nhæåüc
âiãøm:
• Compun taïc âäüng theo nhiãùu, khäng coï phaín häöi âãø kiãøm tra vaì âaïnh giaï kãút quaí
âiãöu chènh.
• Âäúi våïi så âäö näúi compun vaìo cuäün kêch tæì WKT cuía maïy kêch thêch nhæ hçnh
11.7a, khi IF< IFmin thç UF thay âäøi giäúng nhæ træåìng håüp khäng coï compun (hçnh 11.9).
Doìng IFmin goüi laì ngæåîng cuía compun. Thæåìng IFmin = (10 ÷ 30)%IFâm. Tuy nhiãn maïy phaït
thæåìng khäng laìm viãûc våïi phuû taíi nhoí nhæ váûy nãn nhæåüc âiãøm naìy coï thãø khäng cáön
phaíi quan tám.
• Compun khäng phaín æïng theo sæû thay âäøi cuía âiãûn aïp vaì cosϕ, do váûy khäng thãø
duy trç mäüt âiãûn aïp khäng âäøi trãn thanh goïp âiãûn aïp maïy phaït. Trãn hçnh 1.19 laì âàûc tênh
thay âäøi âiãûn aïp UF theo IF. Ta tháúy våïi cuìng mäüt giaï trë IF, thiãút bë compun seî âiãöu chènh
âiãûn aïp UF âãún nhæîng giaï trë khaïc nhau æïng våïi caïc træåìng håüp cosϕ khaïc nhau.
Bäü pháûn âo læåìng laìm viãûc theo nguyãn tàõc so saïnh doìng ITT vaì IKTT. Tæì âàûc tênh
trãn hçnh 11.11b ta tháúy ràòng: khi UF = U0 (U0 laì mäüt âiãûn aïp xaïc âënh trãn thanh goïp näúi
maïy phaït), doìng ITT = IKTT, luïc áúy seî coï doìng ICmin nhoí nháút âæa ra tæì correctå. Khi UF
giaím, vê duû giaím âãún U1 thç ITT > IKTT vaì tên hiãûu tæì bäü pháûn âo læåìng ÂL seî âiãöu khiãøn bäü
pháûn khuyãúch âaûi KÂ laìm tàng doìng IC âæa vaìo cuäün kêch tæì phuû WKTf cuía maïy kêch
thêch âãø tàng UF lãn.
Khi âiãûn aïp UF tàng, vê duû tàng tåïi U2 thç IKTT > ITT, luïc naìy cuîng xuáút hiãûn doìng IC
> ICmin laìm tàng UF thãm næîa. Âãø ngàn ngæìa correctå taïc âäüng khäng âuïng nhæ váûy, trong
så âäö cuía correctå coï bäú trê mäüt pháön tæí khoïa khi IKTT>ITT.
Âàûc tênh cuía correctå laì quan hãû giæîa doìng IC våïi âiãûn aïp trãn thanh goïp näúi maïy
phaït nhæ hçnh 11.12.
Âiãøm a, tæång æïng våïi khi IC = IC max, xaïc âinh khaí nàng tàng cæåìng kêch tæì låïn nháút
coï thãø âaím baío båíi correctå. Doìng IC min taûi âiãøm d xaïc âënh khaí nàng giaím kêch tæì tháúp
164
nháút khi UF tàng. Sæû giaím tháúp cuía âàûc tênh åí âoaûn ac laì do âiãûn aïp nguäön cung cáúp cho
correctå bë giaím tháúp cuìng våïi sæû giaím tháúp UF. Âoaûn de nàòm ngang do taïc duûng cuía
pháön tæí khoïa khi IKTT > ITT.
Så âäö correctå âaî khaío saït trãn laì
loaûi mäüt hãû thäúng. Âáöu ra cuía correctå
mäüt hãû thäúng thæåìng näúi nhæ thãú naìo
âãø IC âi qua cuäün kêch tæì phuû WKTf
thuáûn chiãöu våïi doìng IKT trong cuäün
kêch tæì chênh WKT. Correctå näúi nhæ
váûy âæåüc goüi laì correctå thuáûn. Trong
mäüt säú træåìng håüp ngæåìi ta näúi âáöu ra
cuía correctå thãú naìo âãø doìng IC âi qua
cuäün WKTf ngæåüc hæåïng våïi doìng IKT
trong cuäün kêch tæì chênh WKT. Hçnh 11.12 : Âàûc tênh cuía correctå
Correctå näúi nhæ váûy âæåüc goüi laì
correctå nghëch.
ÅÍ nhæîng maïy phaït thuíy âiãûn cäng suáút låïn, ngæåìi ta duìng correctå 2 hãû thäúng (hçnh
11.13a) bao gäöm 2 correctå mäüt hãû thäúng. Mäüt hãû thäúng laì correctå thuáûn âæa doìng vaìo
cuäün WKTf1 thuáûn chiãöu våïi doìng trong cuäün WKT . Hãû thäúng thæï 2 laì correctå nghëch âæa
doìng vaìo cuäün WKTf2 theo hæåïng ngæåüc laûi.
Âàûc tênh cuía correctå 2 hãû thäúng (hçnh 11.13b) âæåüc læûa choün thãú naìo âãø khi UF
giaím thç correctå thuáûn laìm viãûc, coìn khi UF tàng thç correctå nghëch laìm viãûc.
Tæì thäng cuía cuäün WI tyí lãû IF, coìn cuía cuäün WU tyí lãû UF. Do âoï, doìng trong cuäün
WK tyí lãû våïi täøng caïc thaình pháön naìy. Doìng naìy âæåüc chènh læu vaì âæa vaìo cuäün kêch tæì
cuía maïy kêch thêch.
Nhæ váûy, compun pha thæûc hiãûn viãûc âiãöu chènh kêch tæì maïy phaït khäng chè theo
doìng âiãûn, maì coìn theo âiãûn aïp vaì goïc lãûch pha giæîa chuïng. Nhåì âoï âaím baío hiãûu quaí
âiãöu chènh cao.
Tuy nhiãn compun pha laì mäüt thiãút bë taïc âäüng theo nhiãùu nãn khäng thãø giæî khäng
âäøi âiãûn aïp cuía maïy phaït, do âoï cáön coï hiãûu chènh phuû. Viãûc hiãûu chènh âiãûn aïp âæåüc
thæûc hiãûn nhåì correctå cung cáúp doìng IC cho cuäün tæì hoïa phuû WP cuía BTP.
III. ÂIÃÖU CHÈNH VAÌ PHÁN PHÄÚI CÄNG SUÁÚT PHAÍN KHAÏNG GIÆÎA CAÏC MAÏY
PHAÏT ÂIÃÛN LAÌM VIÃÛC SONG SONG:
Hçnh 11.16 : Hai maïy phaït laìm viãûc song song taûi thanh goïp âiãûn aïp maïy phaït
a) Så âäö b) Âàûc tênh âiãöu chènh
III.1. Træåìng håüp 2 maïy phaït laìm viãûc song song näúi chung åí
thanh goïp âiãûn aïp maïy phaït:
Giaí thiãút caïc maïy phaït coï âàûc tênh âiãöu chènh nhæ hçnh 11.16, hai maïy phaït coï
chung U’F æïng våïi I’F1 vaì I’F2. Khi taíi tàng thç UF giaím âãún U”F æïng våïi I”F1 vaì I”F2 . Âãø
âaím baío giæî khäng âäøi sæû phán phäúi cäng suáút phaín khaïng giæîa caïc maïy phaït laìm viãûc
song song theo mäüt tyí lãû âënh træåïc thç âiãöu kiãûn cáön vaì âuí laì åí âiãøm näúi chung caïc maïy
phaït phaíi coï âàûc tênh âiãöu chènh phuû thuäüc.
∆I F1 tgα1 K PT1
= =
∆I F 2 tgα 2 K PT 2
KPT : Hãû säú phuû thuäüc, âàûc træng
cho âäü däúc cuía âàûc tênh. KPT nhoí thç âäü
däúc âàûc tênh êt vaì ∆IF låïn, tæïc cäng suáút
phaín khaïng phán phäúi tyí lãû nghëch våïi
KPT
Hçnh 11.18 : Så âäö maûng âãø giaíi thêch nguyãn tàõc âiãöu chènh âiãûn aïp
Hçnh 11.20 : Så âäö tæû âäüng âoïng càõt bäü tuû buì
Âãún thåìi âiãøm cäng suáút phaín khaïng tiãu thuû giaím xuäúng thç tiãúp âiãøm ÂH laûi kheïp,
råle thåìi gian 2RT laìm viãûc vaì maïy càõt seî càõt ra.
Hai råle thåìi gian 1RT vaì 2RT cáön coï thåìi gian âoïng trãù nhàòm muûc âêch mäùi láön
âoïng tiãúp âiãøm ÂH chè keìm theo mäüt thao taïc âoïng hoàûc càõt bäü tuû.
Khi baío vãû BV cuía bäü tuû taïc âäüng thç råle RG coï âiãûn, tiãúp âiãøm RG2 âoïng laûi âãø tæû
giæî, tiãúp âiãøm RG3 måí maûch cuäün âoïng CÂ cuía maïy càõt, tiãúp âiãøm RG1 âoïng âæa âiãûn
vaìo cuäün càõt CC vaì maïy càõt seî càõt bäü tuû ra. Nuït áún N âãø giaíi træì tæû giæî cuía råle RG.