Professional Documents
Culture Documents
TÓM TẮT
Các linh kiện điện tử công suất lớn được ứng dụng rộng rãi trong các thiết bị bù của hệ thống
truyền tải điện xoay chiều linh hoạt (FACTS) ở các nước phát triển trên thế giới. Bài báo trình
bày một hệ thống phát xung để kích mở cho các cặp Thyristor nối song song ngược trong các
thiết bị FACTS.
ABSTRACT
The power electronics applied in the compensators of FACTS are widely used in the
developed countries. This article presents a system which springs up the pulse for opening
two thyristors connected parallel - opposite in the FACTS.
1. Đặt vấn đề
Kỹ thuật truyền tải điện hiện đại đã sử dụng các thiết bị bù, dịch pha được điều khiển
bằng các linh kiện điện tử công suất để cung cấp nguồn năng lượng khi cần thiết để bảo đảm
tính ổn định của hệ thống điện. Các thiết bị này kết hợp với các bộ vi xử lý cho phép điều
khiển nguồn năng lượng một cách linh hoạt, khả năng tự động hoá cao đảm bảo độ tin cậy và
độ ổn định của hệ thống, trong đó hệ thống điều khiển đóng một vai trò rất quan trọng. Việc
thiết kế và tính toán chính xác hệ thống điều khiển sẽ bảo đảm sự làm việc tin cậy của hệ
thống bù, góp phần nâng cao tính ổn định của hệ thống điện.
Uđb
ĐB SS-TX KĐ
Uđk
Hình 1. Sơ đồ khối mạch điều khiển Thyristor
Khi thay đổi giá trị điện áp một chiều Uđk thì góc mở α sẽ thay đổi.
Uc
Udb
Udk Udb Uc
Udk
Л 2Л ωt
Hình 4. Sơ đồ hệ thống điều khiển cặp Thyristor nối song song ngược
Sơ đồ gồm hai kênh kích mở cho hai Thyristor T1 và T2 nối song song ngược. Mỗi
kênh gồm có 3 khâu: khâu tạo hàm cosωt, khâu so sánh và khâu khuếch đại.
- Khâu tạo hàm kích mở cho T1gồm: OA1, R1, R2, R3, R4 và tụ C1. Khâu tạo hàm
kích mở cho T2 gồm: OA3, R11, R12, R13, R14 và tụ C2.
- Khâu so sánh cho kênh kích mở T1 là OA2 và cho T2 là OA4. Tín hiệu ra của
các khâu tạo hàm sẽ đưa vào cổng không đảo của các OA và cổng đảo được cấp bằng nguồn
áp [-V1÷ +V1]. Thay đổi điện áp điều khiển bằng cách thay đổi biến trở BT.
- Khâu khuếch đại xung cho kênh T1 gồm: Tr1, R5, R6, R7, R8, BAX1, D2, D3.
- Khâu khuếch đại xung cho kênh T2 gồm: Tr2, R15, R16, R17, R18, BAX2, D12,
D13.
3.2. Sơ đồ mô phỏng trên chương trình Workbench
Dựa vào sơ đồ mạch được thiết kế, sơ đồ mô phỏng đo các dạng sóng tại các đầu ra
của các khâu như các hình vẽ 5, 7, 11. Kết quả mô phỏng được thực hiện trên chương trình
Workbench như các hình vẽ 6,8, 9, 10, 12, 13, 14.
uA uC
uC
uA
uD
uA
uD
uA
uA uD
uD
uA
Từ kết quả mô phỏng ta có các nhận xét sau: Nếu lấy điểm 0 của điện áp lưới làm gốc,
thì:
- Khi điện áp Udk = 0, ta nhận được góc mở α = 900
- Khi điện áp Udk< 0, ta nhận được góc mở α > 900
- Khi điện áp Udk> 0, ta nhận được góc mở α < 900
- Tín hiệu xung của khâu khuếch đại có giá trị tăng đáng kể nhưng góc mở α không
thay đổi. Tuỳ theo thông số của các Thyristor, ta thiết kế tầng khuếch đại xung phù hợp đủ để
mở Thyristor.
- Tầng khuếch đại sử dụng BAX để cách ly giữa mạch động lực với mạch điều khiển,
đồng thời tránh việc ngắn mạch cặp Thyristor nối song song ngược.
4. Kết luận
Sơ đồ phát xung điều khiển cho một cặp Thyristor nối song song ngược có cấu trúc
đơn giản, làm việc tin cậy, dễ thực hiện. Sơ đồ có thể thực hiện điều khiển đóng cắt cuộn
kháng TCR, đóng cắt tụ điện TSC, đóng cắt tụ nối tiếp TSSC hoặc SSSC… Tuỳ theo số lượng
các thiết bị cần điều chỉnh hoặc đóng cắt, ta thực hiện số lượng mạch điều khiển tương ứng.
[1] Nguyễn Bính, Điện tử công suất, Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, 2000.
[2] John G.Kassakian, Martin F. Schkecht, George C. Verghese, Principles of Power
Electronic, Addison-Wesley- United States of America, 1999.
[3] T.J.E.Miller & Charkes Concordia, Reactive Power Control in Electric System,
Addison- Wesley- United States of America, 1992.
[4] Laszlo Gyugyi & Narain G.Hurgorani, Understanding FACTS, IEEE, London, 1999.
[5] Yong Hua Song & Allan T. John, Flexible AC Transmission System (FACTS) IEEE,
London, 1999.
[6] Nguyễn Hồng Anh, Nguyễn Bê, Ứng dụng điện tử công suất trong hệ thống truyền tải
điện xoay chiều linh hoạt, Tạp chí Khoa học và Công nghệ số 40+41/2003.