You are on page 1of 143

TRAN S TUNG

---- & ----

BAI TAP

ON THI TOT NGHIEP THPT & AI HOC

Nam 2010

Trn S Tng

Kho st hm s

CHNG I
NG DNG O HM KHO ST
V V TH CA HM S
I. TNH N IU CA HM S
1. inh ngha:
Hm s f ng bin trn K ("x1, x2 K, x1 < x2 f(x1) < f(x2)
Hm s f nghch bin trn K ("x1, x2 K, x1 < x2 f(x1) > f(x2)
2. iu kin cn:
Gi s f c o hm trn khong I.
a) Nu f ng bin trn khong I th f(x) 0, "x I
b) Nu f nghch bin trn khong I th f(x) 0, "x I
3. iu kin :
Gi s f c o hm trn khong I.
a) Nu f (x) 0, "x I (f(x) = 0 ti mt s hu hn im) th f ng bin trn I.
b) Nu f (x) 0, "x I (f(x) = 0 ti mt s hu hn im) th f nghch bin trn I.
c) Nu f(x) = 0, "x I th f khng i trn I.
Ch : Nu khong I c thay bi on hoc na khong th f phi lin tc trn .

VN 1: Xt chiu bin thin ca hm s


xt chiu bin thin ca hm s y = f(x), ta thc hin cc bc nh sau:
Tm tp xc nh ca hm s.
Tnh y. Tm cc im m ti y = 0 hoc y khng tn ti (gi l cc im ti hn)
Lp bng xt du y (bng bin thin). T kt lun cc khong ng bin, nghch
bin ca hm s.
Bai 1. Xt chiu bin thin ca cc hm s sau:

x2
5
+x4
4

a) y = - 2 x 2 + 4 x + 5

b) y =

d) y = x 3 - 2 x 2 + x - 2

e) y = (4 - x )( x - 1)2

f) y = x 3 - 3 x 2 + 4 x - 1
i) y =

g) y =

1 4
x - 2x2 - 1
4

h) y = - x 4 - 2 x 2 + 3

k) y =

2x -1
x+5

l) y =

n) y =

2 x 2 + x + 26
x +2

o) y = - x + 3 -

x -1
2- x

Trang 1

c) y = x 2 - 4 x + 3

1 4 1 2
x + x -2
10
10

m) y = 1 1
1- x

p) y =

1
1- x

4 x 2 - 15 x + 9
3x

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 2. Xt chiu bin thin ca cc hm s sau:

a) y = -6 x 4 + 8 x 3 - 3 x 2 - 1
d) y =

2x -1
x

b) y =
e) y =

x2 -1
x2 - 4
x
2

x - 3x + 2

h) y = x 2 - x 2

g) y = 2 x - 1 - 3 - x
p
p
<x<
2
2

k) y = sin 2 x -

c) y =

x2 - x + 1
x2 + x + 1

f) y = x + 3 + 2 2 - x
i) y = 2 x - x 2

p
p
l) y = sin 2 x - x - < x <
2
2

VN 2: Tm iu kin hm s lun ng bin hoc nghch bin


trn tp xc nh (hoc trn tng khong xc nh)
Cho hm s y = f ( x , m ) , m l tham s, c tp xc nh D.

Hm s f ng bin trn D y 0, "x D.


Hm s f nghch bin trn D y 0, "x D.
T suy ra iu kin ca m.
Ch :
1) y = 0 ch xy ra ti mt s hu hn im.
2) Nu y ' = ax 2 + bx + c th:
a = b = 0
c 0
y ' 0, "x R
a > 0
D 0

a = b = 0
c 0
y ' 0, "x R
a < 0
D 0

3) nh l v du ca tam thc bc hai g( x ) = ax 2 + bx + c :

Nu D < 0 th g(x) lun cng du vi a.


b
)
2a
Nu D > 0 th g(x) c hai nghim x1, x2 v trong khong hai nghim th g(x) khc du
vi a, ngi khong hai nghim th g(x) cng du vi a.

Nu D = 0 th g(x) lun cng du vi a (tr x = -

4) So snh cc nghim x1, x2 ca tam thc bc hai g( x ) = ax 2 + bx + c vi s 0:


D > 0

x1 < x2 < 0 P > 0


S < 0

D > 0

0 < x1 < x2 P > 0


S > 0

x1 < 0 < x2 P < 0

5) hm s y = ax 3 + bx 2 + cx + d c di khong ng bin (nghch bin) (x1; x2) bng d


th ta thc hin cc bc sau:
Tnh y.
Tm iu kin hm s c khong ng bin v nghch bin:
a 0
D > 0

(1)

Bin i x1 - x2 = d thnh ( x1 + x2 )2 - 4 x1 x2 = d 2
Trang 2

(2)

Trn S Tng

Kho st hm s

S dng nh l Viet a (2) thnh phng trnh theo m.


Gii phng trnh, so vi iu kin (1) chn nghim.
Bai 1. Chng minh rng cc hm s sau lun ng bin trn tng khong xc nh (hoc tp

xc nh) ca n:
a) y = x 3 + 5 x + 13

b) y =

x3
- 3x 2 + 9 x + 1
3

c) y =

2x -1
x+2

x2 + 2 x - 3
x 2 - 2mx - 1
e) y = 3 x - sin(3 x + 1)
f) y =
d) y =
x +1
x-m
Bai 2. Chng minh rng cc hm s sau lun nghch bin trn tng khong xc nh (hoc
tp xc nh) ca n:
a) y = -5 x + cot( x - 1)

b) y = cos x - x

c) y = sin x - cos x - 2 2 x

Bai 3. Tm m cc hm s sau lun ng bin trn tp xc nh (hoc tng khong xc

nh) ca n:
a) y = x 3 - 3mx 2 + (m + 2) x - m b) y =
mx + 4
d) y =
x+m
Bai 4. Tm m hm s:

x 3 mx 2
- 2x +1
3
2

x 2 - 2mx - 1
e) y =
x-m

c) y =

x+m
x -m

x 2 - 2mx + 3m 2
f) y =
x - 2m

a) y = x 3 + 3 x 2 + mx + m nghch bin trn mt khong c di bng 1.


b) y =

1 3 1 2
x - mx + 2 mx - 3m + 1 nghch bin trn mt khong c di bng 3.
3
2

1
c) y = - x 3 + (m - 1) x 2 + (m + 3) x - 4 ng bin trn mt khong c di bng 4.
3
Bai 5. Tm m hm s:
a) y =

x3
+ (m + 1) x 2 - (m + 1) x + 1 ng bin trn khong (1; +).
3

b) y = x 3 - 3(2m + 1) x 2 + (12 m + 5) x + 2 ng bin trn khong (2; +).


c) y =

mx + 4
x + m2

(m 2) ng bin trn khong (1; +).

d) y =

x+m
ng bin trong khong (1; +).
x -m

e) y =

x 2 - 2mx + 3m 2
ng bin trn khong (1; +).
x - 2m

f) y =

-2 x 2 - 3 x + m
nghch bin trn khong
2x +1

- ; + .
2

Trang 3

Kho st hm s

Trn S Tng

VN 3: ng dng tnh n iu chng minh bt ng thc


chng minh bt ng thc ta thc hin cc bc sau:
Chuyn bt ng thc v dng f(x) > 0 (hoc <, , ). Xt hm s y = f(x) trn tp xc
nh do bi ch nh.
Xt du f (x). Suy ra hm s ng bin hay nghch bin.
Da vo nh ngha s ng bin, nghch bin kt lun.
Ch :
1) Trong trng hp ta cha xt c du ca f (x) th ta t h(x) = f (x) v quay li
tip tc xt du h (x) cho n khi no xt du c th thi.
2) Nu bt ng thc c hai bin th ta a bt ng thc v dng: f(a) < f(b).
Xt tnh n iu ca hm s f(x) trong khong (a; b).
Bai 1. Chng minh cc bt ng thc sau:

a) x -

x3
< sin x < x , vi x > 0
6

b)

2
1
p
sin x + tan x > x , vi 0 < x <
3
3
2

p
p
d) sin x + tan x > 2 x , vi 0 < x <
2
2
Bai 2. Chng minh cc bt ng thc sau:
c) x < tan x, vi 0 < x <

a)

tan a a
p
< , vi 0 < a < b <
tan b b
2

b) a - sin a < b - sin b, vi 0 < a < b <

p
2

p
2
Bai 3. Chng minh cc bt ng thc sau:
c) a - tan a < b - tan b, vi 0 < a < b <

a) sin x >

2x
p
, vi 0 < x <
p
2

b) x -

x3
x3 x5
< sin x < x - +
, vi x > 0
6
6 120

p
2
Bai 4. Chng minh cc bt ng thc sau:
c) x sin x + cos x > 1, vi 0 < x <

a) e x > 1 + x , vi x > 0

b) ln(1 + x ) < x , vi x > 0

1
d) 1 + x ln x + 1 + x 2 1 + x 2
, vi x > 0
1+ x
Bai 5. Chng minh cc bt ng thc sau:
c) ln(1 + x ) - ln x >

a) tan 550 > 1, 4

b)

1
7
< sin 20 0 <
3
20

HD: a) tan 550 = tan(450 + 10 0 ) . Xt hm s f ( x ) =

c) log 2 3 > log3 4


1+ x
.
1- x

b) Xt hm s f ( x ) = 3 x - 4 x 3 .
1 1
1
7
f(x) ng bin trong khong - ; v ,sin 200 ,
2 2
3
20
c) Xt hm s f ( x ) = log x ( x + 1) vi x > 1.

Trang 4

1 1
- ; .
2 2

Trn S Tng

Kho st hm s
VN 4: Chng minh phng trnh c nghim duy nht

chng minh phng trnh f(x) = g(x) (*) c nghim duy nht, ta thc hin cc bc sau:
Chn c nghim x0 ca phng trnh.
Xt cc hm s y = f(x) (C1) v y = g(x) (C2). Ta cn chng minh mt hm s ng bin
v mt hm s nghch bin. Khi (C1) v (C2) giao nhau ti mt im duy nht c honh
x0. chnh l nghim duy nht ca phng trnh (*).
Ch : Nu mt trong hai hm s l hm hng y = C th kt lun trn vn ng.
Bai 1. Gii cc phng trnh sau:

a)

x + x-5 = 5

b) x 5 + x 3 - 1 - 3 x + 4 = 0

c)

x + x - 5 + x + 7 + x + 16 = 14

d)

x 2 + 15 = 3 x - 2 + x 2 + 8

Bai 2. Gii cc phng trnh sau:

a)

x +1 + 5 x + 2 + 5 x + 3 = 0

b) ln( x - 4) = 5 - x

c) 3 x + 4 x = 5 x
Bai 3. Gii cc bt phng trnh sau:
a)

d) 2 x + 3 x + 5 x = 38

x + 1 + 3 5 x - 7 + 4 7 x - 5 + 5 13 x - 7 < 8

b) 2 x + x + x + 7 + 2 x 2 + 7 x < 35

Bai 4. Gii cc h phng trnh sau:

2 x + 1 = y 3 + y 2 + y

a) 2 y + 1 = z3 + z2 + z
2 z + 1 = x 3 + x 2 + x

x = y3 + y2 + y - 2

b) y = z3 + z2 + z - 2
z = x 3 + x 2 + x - 2

y 3 = 6 x 2 - 12 x + 8
3
c) z = 6 y 2 - 12 y + 8
x 3 = 6 z2 - 12 z + 8

tan x - tan y = y - x

5p
d) 2 x + 3y =

4
p
p
- < x , y <
2
2

sin x - sin y = 3 x - 3y

p
e) x + y =
5

x, y > 0

sin 2 x - 2 y = sin 2 y - 2 x
f) 2 x + 3y = p

0 < x, y < p

cot x - cot y = x - y

g) 5 x + 7 y = 2p
0 < x , y < p

h)

HD: a, b) Xt hm s f (t ) = t 3 + t 2 + t

c) Xt hm s f (t ) = 6t 2 - 12t + 8

d) Xt hm s f(t) = tant + t

Trang 5

Kho st hm s

Trn S Tng

II. CC TR CA HM S

I. Khi nim cc tr ca hm s
Gi s hm s f xc nh trn tp D (D R) v x0 D.
a) x0 im cc i ca f nu tn ti khong (a; b) D v x0 (a; b) sao cho
f(x) < f(x0), vi "x (a; b) \ {x0}.
Khi f(x0) gl gi tr cc i (cc i) ca f.
b) x0 im cc tiu ca f nu tn ti khong (a; b) D v x0 (a; b) sao cho
f(x) > f(x0), vi "x (a; b) \ {x0}.
Khi f(x0) gl gi tr cc tiu (cc tiu) ca f.
c) Nu x0 l im cc tr ca f th im (x0; f(x0)) gl im cc tr ca th hm s f.
II. iu kin cn hm s c cc tr
Nu hm s f c o hm ti x0 v t cc tr ti im th f (x0) = 0.
Ch : Hm s f ch c th t cc tr ti nhng im m ti o hm bng 0 hoc khng
c o hm.
III. iu kin hm s c cc tr
1. nh l 1: Gi s hm s f lin tc trn khong (a; b) cha im x0 v c o hm trn
(a; b)\{x0}
a) Nu f (x) i du t m sang dng khi x i qua x0 th f t cc tiu ti x0.
b) Nu f (x) i du t dng sang m khi x i qua x0 th f t cc i ti x0.
2. nh l 2: Gi s hm s f c o hm trn khong (a; b) cha im x0, f (x0) = 0 v c
o hm cp hai khc 0 ti im x0.
a) Nu f (x0) < 0 th f t cc i ti x0.
b) Nu f (x0) > 0 th f t cc tiu ti x0.

VN 1: Tm cc tr ca hm s
Qui tc 1: Dng nh l 1.

Tm f (x).
Tm cc im xi (i = 1, 2, ) m ti o hm bng 0 hoc khng c o hm.
Xt du f (x). Nu f (x) i du khi x i qua xi th hm s t cc tr ti xi.
Qui tc 2: Dng nh l 2.
Tnh f (x).
Gii phng trnh f (x) = 0 tm cc nghim xi (i = 1, 2, ).
Tnh f (x) v f (xi) (i = 1, 2, ).
Nu f (xi) < 0 th hm s t cc i ti xi.
Nu f (xi) > 0 th hm s t cc tiu ti xi.

Trang 6

Trn S Tng

Kho st hm s

Bai 1. Tm cc tr ca cc hm s sau:

a) y = 3 x 2 - 2 x 3

b) y = x 3 - 2 x 2 + 2 x - 1

x4
- x2 + 3
e) y = x 4 - 4 x 2 + 5
2
- x2 + 3x + 6
3x 2 + 4 x + 5
g) y =
h) y =
x+2
x +1
Bai 2. Tm cc tr ca cc hm s sau:
d) y =

4x2 + 2x -1

a) y = ( x - 2)3 ( x + 1)4

b) y =

d) y = x x 2 - 4

e) y = x 2 - 2 x + 5

2x2 + x - 3

1
c) y = - x 3 + 4 x 2 - 15 x
3
x4
3
f) y = + x2 +
2
2
2
x - 2 x - 15
i) y =
x -3

c) y =

3x 2 + 4 x + 4
x2 + x + 1

f) y = x + 2 x - x 2

Bai 3. Tm cc tr ca cc hm s sau:
3

x2
2x +1

a) y = x + 1

b) y =

d) y = x 2 - 5 x + 5 + 2 ln x

e) y = x - 4sin 2 x

c) y = e x + 4e - x
f) y = x - ln(1 + x 2 )

VN 2: Tm iu kin hm s c cc tr
1. Nu hm s y = f(x) t cc tr ti im x0 th f (x0) = 0 hoc ti x0 khng c o hm.
2. hm s y = f(x) t cc tr ti im x0 th f (x) i du khi x i qua x0.
Ch :

Hm s bc ba y = ax 3 + bx 2 + cx + d c cc tr Phng trnh y = 0 c hai nghim


phn bit.
Khi nu x0 l im cc tr th ta c th tnh gi tr cc tr y(x0) bng hai cch:
+ y( x0 ) = ax03 + bx0 2 + cx0 + d
+ y ( x0 ) = Ax0 + B , trong Ax + B l phn d trong php chia y cho y.
ax 2 + bx + c
P( x )
Hm s y =
=
(aa 0) c cc tr Phng trnh y = 0 c hai
a' x + b'
Q( x )
b'
nghim phn bit khc - .
a'
Khi nu x0 l im cc tr th ta c th tnh gi tr cc tr y(x0) bng hai cch:
P ( x0 )
P '( x 0 )
hoc y ( x0 ) =
y ( x0 ) =
Q ( x0 )
Q '( x 0 )

Khi s dng iu kin cn xt hm s c cc tr cn phi kim tra li loi b


nghim ngoi lai.
Khi gii cc bi tp loi ny thng ta cn s dng cc kin thc khc na, nht l
nh l Viet.
Bai 1. Chng minh rng cc hm s sau lun c cc i, cc tiu:

a) y = x 3 - 3mx 2 + 3(m2 - 1) x - m 3

b) y = 2 x 3 - 3(2m + 1) x 2 + 6m(m + 1) x + 1

x 2 + m(m 2 - 1) x - m 4 + 1
c) y =
x-m

x 2 + mx - m + 2
d) y =
x - m +1
Trang 7

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 2. Tm m hm s:

a) y = (m + 2) x 3 + 3 x 2 + mx - 5 c cc i, cc tiu.
b) y = x 3 - 3(m - 1) x 2 + (2 m2 - 3m + 2) x - m(m - 1) c cc i, cc tiu.
c) y = x 3 - 3mx 2 + (m 2 - 1) x + 2 t cc i ti x = 2.
1
d) y = - mx 4 + 2(m - 2) x 2 + m - 5 c mt cc i x = .
2
2
x - 2mx + 2
e) y =
t cc tiu khi x = 2.
x-m
x 2 - (m + 1) x - m 2 + 4m - 2
f) y =
c cc i, cc tiu.
x -1
x2 - x + m
g) y =
c mt gi tr cc i bng 0.
x -1
Bai 3. Tm m cc hm s sau khng c cc tr:
a) y = x 3 - 3 x 2 + 3mx + 3m + 4
- x 2 + mx + 5
c) y =
x -3
Bai 4. Tm a, b, c, d hm s:

b) y = mx 3 + 3mx 2 - (m - 1) x - 1
x 2 - (m + 1) x - m 2 + 4m - 2
d) y =
x -1

a) y = ax 3 + bx 2 + cx + d t cc tiu bng 0 ti x = 0 v t cc i bng

4
1
ti x =
27
3

b) y = ax 4 + bx 2 + c c th i qua gc to O v t cc tr bng 9 ti x =

3.

x 2 + bx + c
t cc tr bng 6 ti x = 1.
x -1
ax 2 + bx + ab
d) y =
t cc tr ti x = 0 v x = 4.
bx + a
ax 2 + 2 x + b
t cc i bng 5 ti x = 1.
e) y =
x2 + 1
Bai 5. Tm m hm s :
c) y =

a) y = x 3 + 2(m - 1) x 2 + (m 2 - 4 m + 1) x - 2(m2 + 1) t cc tr ti hai im x1, x2 sao cho:


1 1 1
+
= (x + x ) .
x1 x2 2 1 2
1 3
x - mx 2 + mx - 1 t cc tr ti hai im x1, x2 sao cho: x1 - x2 8 .
3
1
1
c) y = mx 3 - (m - 1) x 2 + 3(m - 2) x +
t cc tr ti hai im x1, x2 sao cho:
3
3
x1 + 2 x2 = 1 .

b) y =

Bai 6. Tm m hm s :

x 2 + mx - m + 2
c cc i, cc tiu v cc gi tr cc i, cc tiu cng du.
x - m +1
x 2 - (m + 1) x - m 2 + 4m - 2
b) y =
c cc i, cc tiu v tch cc gi tr cc i, cc
x -1
a) y =

Trang 8

Trn S Tng

Kho st hm s

tiu t gi tr nh nht.
-x2 + 3x + m
c gi tr cc i M v gi tr cc tiu m tho M - m = 4 .
x-4
2 x2 + 3x + m - 2
d) y =
c yC - yCT < 12 .
x+2
Bai 7. Tm m th hm s :
c) y =

900m 2
a) y = - x + mx - 4 c hai im cc tr l A, B v AB =
.
729
3

b) y = x 4 - mx 2 + 4 x + m c 3 im cc tr l A, B, C v tam gic ABC nhn gc to


O lm trng tm.
x 2 + mx + m - 2
c hai im cc tr nm hai pha i vi trc tung. Chng minh
x-m
hai im cc tr lun lun nm cng mt pha i vi trc honh.

c) y =

x 2 + mx
c khong cch gia hai im cc tr bng 10.
1- x
- x 2 + 2 mx + 5
e) y =
c hai im cc i v cc tiu nm v hai pha i vi ng
x -1
thng y = 2x.
d) y =

x2 + 2x + m + 3
c hai im cc tr v khong cch gia chng nh nht.
x-m
Bai 8. Tm m th hm s :
f) y =

a) y = 2 x 3 + mx 2 - 12 x - 13 c hai im cc tr cch u trc tung.


b) y = x 3 - 3mx 2 + 4m 3 c cc im cc i, cc tiu i xng nhau qua ng phn gic
th nht.
c) y = x 3 - 3mx 2 + 4m 3 c cc im cc i, cc tiu v mt pha i vi ng thng
(d): 3 x - 2 y + 8 = 0 .
x 2 + (2m + 1) x + m 2 + 1
c hai im cc tr nm hai pha i vi ng thng
x +1
(d): 2 x - 3y - 1 = 0 .
d) y =

Bai 9. Tm m th hm s :

x 2 - (m + 1) x + 2 m - 1
a) y =
c hai im cc tr trong gc phn t th nht ca mt
x-m
phng to .
2 mx 2 + (4m 2 + 1) x + 32 m2 + 2m
b) y =
c mt im cc tr nm trong gc phn t th
x + 2m
hai v im kia nm trong gc phn t th t ca mt phng to .
mx 2 - (m 2 + 1) x + 4m 2 + m
c mt im cc tr nm trong gc phn t th nht v
x-m
im kia nm trong gc phn t th ba ca mt phng to .
c) y =

d) y =

x 2 + (2m + 1) x + m 2 + 1
c hai im cc tr nm hai pha ca trc honh (tung).
x +1

Trang 9

Kho st hm s

Trn S Tng
VN 3: ng thng i qua hai im cc tr

1) Hm s bc ba y = f ( x ) = ax 3 + bx 2 + cx + d .
Chia f(x) cho f (x) ta c: f(x) = Q(x).f (x) + Ax + B.
Khi , gi s (x1; y1), (x2; y2) l cc im cc tr th:
y1 = f ( x1 ) = Ax1 + B
y = f x = Ax + B
( 2)
2
2

Cc im (x1; y1), (x2; y2) nm trn ng thng y = Ax + B.


P( x ) ax 2 + bx + c
2) Hm s phn thc y = f ( x ) =
=
.
Q( x )
dx + e
P '( x0 )
Gi s (x0; y0) l im cc tr th y0 =
.
Q '( x0 )

Gi s hm s c cc i v cc tiu th phng trnh ng thng i qua hai im cc


P '( x ) 2ax + b
tr y l: y =
=
.
Q '( x )
d

Bai 1. Vit phng trnh ng thng i qua hai im cc tr ca th hm s :

a) y = x 3 - 2 x 2 - x + 1

b) y = 3 x 2 - 2 x 3

c) y = x 3 - 3 x 2 - 6 x + 8

2x2 - x +1
x2 - x - 1
e) y =
x+3
x-2
Bai 2. Khi hm s c cc i, cc tiu, vit phng trnh ng thng i qua hai im cc tr
ca th hm s:
d) y =

a) y = x 3 - 3mx 2 + 3(m2 - 1) x - m 3

x 2 + mx - 6
x-m
2
x + mx - m + 2
d) y =
x - m +1
b) y =

c) y = x 3 - 3(m - 1) x 2 + (2m 2 - 3m + 2) x - m(m - 1)


Bai 3. Tm m hm s:

a) y = 2 x 3 + 3(m - 1) x 2 + 6(m - 2) x - 1 c ng thng i qua hai im cc tr song song


vi ng thng y = 4x + 1.
b) y = 2 x 3 + 3(m - 1) x 2 + 6 m(1 - 2m ) x c cc im cc i, cc tiu ca th nm trn
ng thng y = 4x.
c) y = x 3 + mx 2 + 7 x + 3 c ng thng i qua cc im cc i, cc tiu vung gc vi
ng thng y = 3x 7.
d) y = x 3 - 3 x 2 + m 2 x + m c cc im cc i v cc tiu i xng nhau qua ng
thng (D): y =

1
5
x- .
2
2

Trang 10

Trn S Tng

Kho st hm s

III. GI TR LN NHT
V GI TR NH NHT CA HM S
1. nh ngha:
Gi s hm s f xc nh trn min D (D R).
f ( x ) M , "x D
a) M = max f ( x )
D
$ x 0 D : f ( x 0 ) = M
f ( x ) m, "x D
b) m = min f ( x )
D
$x0 D : f ( x0 ) = m
2. Tnh cht:
a) Nu hm s f ng bin trn [a; b] th max f ( x ) = f (b), min f ( x ) = f (a) .
[ a;b ]

[ a;b ]

b) Nu hm s f nghch bin trn [a; b] th max f ( x ) = f (a), min f ( x ) = f (b) .


[ a;b ]

[ a;b ]

VN 1: Tm GTLN, GTNN ca hm s bng cch lp bng bin thin


Cch 1: Thng dng khi tm GTLN, GTNN ca hm s trn mt khong.
Tnh f (x).
Xt du f (x) v lp bng bin thin.
Da vo bng bin thin kt lun.
Cch 2: Thng dng khi tm GTLN, GTNN ca hm s lin tc trn mt on [a; b].
Tnh f (x).
Gii phng trnh f (x) = 0 tm c cc nghim x1, x2, , xn trn [a; b] (nu c).
Tnh f(a), f(b), f(x1), f(x2), , f(xn).
So snh cc gi tr va tnh v kt lun.
M = max f ( x ) = max { f (a), f (b), f ( x1 ), f ( x2 ),..., f ( xn )}
[a;b]

m = min f ( x) = min { f (a), f (b), f ( x1 ), f ( x2 ),..., f ( xn )}


[ a;b]

Bai 1. Tm GTLN, GTNN ca cc hm s sau:

a) y = x 2 + 4 x + 3

b) y = 4 x 3 - 3 x 4

d) y = x 2 + x - 2

e) y =

x -1
x2 - 2 x + 2
x2 - x + 1

1
( x > 0)
h) y =
x
x2 + x + 1
Bai 2. Tm GTLN, GTNN ca cc hm s sau:
g) y = x 2 +

c) y = x 4 + 2 x 2 - 2
f) y =
i) y =

2 x2 + 4 x + 5
x2 + 1
x4 + x2 +1
x3 + x

a) y = 2 x 3 + 3 x 2 - 12 x + 1 trn [1; 5]

b) y = 3 x - x 3 trn [2; 3]

c) y = x 4 - 2 x 2 + 3 trn [3; 2]

d) y = x 4 - 2 x 2 + 5 trn [2; 2]

3x - 1
trn [0; 2]
x -3
4 x2 + 7x + 7
g) y =
trn [0; 2]
x+2

x -1
trn [0; 4]
x +1
1 - x + x2
h) y =
trn [0; 1]
1 + x - x2

e) y =

f) y =

Trang 11

( x > 0)

Kho st hm s

Trn S Tng

i) y = 100 - x 2 trn [6; 8]


k) y = 2 + x + 4 - x
Bai 3. Tm GTLN, GTNN ca cc hm s sau:
2 sin x - 1
1
a) y =
b) y =
c) y = 2sin 2 x - cos x + 1
2
sin x + 2
cos x + cos x + 1
e) y = sin 3 x + cos3 x

d) y = cos 2 x - 2sin x - 1

g) y = 4 x 2 - 2 x + 5 + x 2 - 2 x + 3

f) y =

x2 -1
x4 - x2 +1

h) y = - x 2 + 4 x + x 2 - 4 x + 3

VN 2: Tm GTLN, GTNN ca hm s bng cch dng bt ng thc


Cch ny da trc tip vo nh ngha GTLN, GTNN ca hm s.
Chng minh mt bt ng thc.
Tm mt im thuc D sao cho ng vi gi tr y, bt ng thc va tm c tr thnh
ng thc.
Bai 1. Gi s D = {( x; y; z) / x > 0, y > 0, z > 0, x + y + z = 1} . Tm gi tr ln nht ca biu

x
y
z
+
+
.
x +1 y +1 z +1
1
1
1
HD: P = 3 -
+
+

x +1 y +1 z +1

thc:

P=

1
1
1
S dng bt ng thc Csi: [( x + 1) + ( y + 1) + ( z = 1)]
+
+
9
x +1 y +1 z +1
3
1
3
P . Du = xy ra x = y = z = . Vy min P = .
D
4
3
4

5
Bai 2. Cho D = ( x; y ) / x > 0, y > 0, x + y = . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

4
4 1
S= +
.
x 4y
1 1 1 1 1
4 1
HD: ( x + x + x + x + 4 y ) + + + + 25 4( x + y ) + 25
x x x x 4y
x 4y
1
. Vy minS = 5.
4
Bai 3. Cho D = {( x; y ) / x > 0, y > 0, x + y < 1} . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

S 5. Du = xy ra x = 1, y =

P=

x2
y2
1
+
+x+y+
.
1- x 1- y
x+y

x2
y2
1
1
1
1
+ (1 + y ) +
+
-2 =
+
+
-2 .
1- x
1- y x + y
1- x 1- y x + y
1
1
1
S dng bt ng thc Csi: [(1 - x ) + (1 - y ) + ( x + y )]
+
+
9
1- x 1- y x + y

HD: P = (1 + x ) +

1
1
1
9
+
+

1- x 1- y x + y 2
Trang 12

Trn S Tng

Kho st hm s

5
1
5
. Du = xy ra x = y = . Vy minP = .
2
3
2
Bai 4. Cho D = {( x; y ) / x > 0, y > 0, x + y 4} . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

3 x 2 + 4 2 + y2
P=
+
.
4x
y2
HD: P =

1 y y x+y
x 1
+ + 2 + + +
2
4 x
8 8
2
y

Theo bt ng thc Csi:


1
y

(1)

x 1
x 1
+ 2 . =1
4 x
4 x

(2)

y y
1 y y 3
+ 33
. . =
8 8
y2 8 8 4

(3)

9
9
. Du = xy ra x = y = 2. Vy minP = .
2
2

VN 3: Tm GTLN, GTNN ca hm s bng cch dng min gi tr


Xt bi tn tm GTLN, GTNN ca hm s f(x) trn mt min D cho trc.
Gi y0 l mt gi tr tu ca f(x) trn D, th h phng trnh (n x) sau c nghim:
f ( x ) = y0
(1)

(2)
x D
Tu theo dng ca h trn m ta c cc iu kin tng ng. Thng thng iu kin y
(sau khi bin i) c dng:
m y0 M
(3)
V y0 l mt gi tr bt k ca f(x) nn t (3) ta suy ra c:
min f ( x ) = m; max f ( x ) = M
D

Bai 1. Tm gi tr ln nht, gi tr nh nht ca cc hm s sau:

a) y =

x2 + x + 1

x2 - x + 1
2sin x + cos x + 3
d) y =
2 cos x - sin x + 4

b) y =

2 x 2 + 7 x + 23

c) y =

x 2 + 2 x + 10

2sin x + cos x + 1
sin x - 2 cos x + 3

VN 4: S dng GTLN, GTNN ca hm s trong PT, HPT, BPT


Gi s f(x) l mt hm s lin tc trn min D v c min f ( x ) = m; max f ( x ) = M . Khi :
D

f ( x) = a
1) H phng trnh
c nghim m a M.
x D
f ( x) a
2) H bt phng trnh
c nghim M a.
x D
f ( x) b
3) H bt phng trnh
c nghim m b.
x D
4) Bt phng trnh f(x) a ng vi mi x m a.
5) Bt phng trnh f(x) b ng vi mi x M b.

Trang 13

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 1. Gii cc phng trnh sau:

a)

x -2 + 4 4- x = 2

c) x 5 + (1 - x )5 =

b) 3 x + 5 x = 6 x + 2

Bai 2. Tm m cc phng trnh sau c nghim:

a) x + 2 x 2 + 1 = m

b)

1
16

2 - x + 2 + x - (2 - x )(2 + x ) = m

3 + x + 6 - x - (3 + x )(6 - x ) = m
d) 7 - x + 2 + x - (7 - x )(2 + x ) = m
Bai 3. Tm m cc bt phng trnh sau nghim ng vi mi x R:
c)

a) x + 2 x 2 + 1 > m

b) m 2 x 2 + 9 < x + m

c) mx 4 - 4 x + m 0

Bai 4. Cho bt phng trnh: x 3 - 2 x 2 + x - 1 + m < 0 .

a) Tm m bt phng trnh c nghim thuc [0; 2].


b) Tm m bt phng trnh tho mi x thuc [0; 2].
Bai 5. Tm m cc bt phng trnh sau:
a) mx - x - 3 m + 1 c nghim.

b)

(m + 2) x - m x + 1 c nghim x [0; 2].

c) m( x 2 - x + 1) x 2 + x + 1 nghim ng vi mi x [0; 1].

Trang 14

Trn S Tng

Kho st hm s

IV. IM UN CA TH
1. nh ngha:

im U ( x0 ; f ( x0 ) ) gl im un ca th hm s y = f(x) nu tn ti mt khong (a; b)


cha im x0 sao cho trn mt trong hai khong (a; x0) v (x0; b) tip tuyn ca th ti
im U nm pha trn th cn trn khong kia tip tuyn nm pha di th
2. Tnh cht:
Nu hm s y = f(x) c o hm cp hai trn mt khong cha im x0, f(x0) = 0 v
f(x) i du khi x i qua x0 th U ( x0 ; f ( x0 ) ) l mt im un ca th hm s.
th ca hm s bc ba y = ax 3 + bx 2 + cx + d (a 0) lun c mt im un v l
tm i xng ca th.
Bai 1. Tm im un ca th cc hm s sau:

a) y = x 3 - 6 x 2 + 3 x + 2

b) y = x 3 - 3 x 2 - 9 x + 9

c) y = x 4 - 6 x 2 + 3

x4
- 2x2 + 3
e) y = x 4 - 12 x 3 + 48 x 2 + 10 f) y = 3 x 5 - 5 x 4 + 3 x - 2
4
Bai 2. Tm m, n th ca hm s sau c im un c ch ra:
d) y =

x3
8
+ (m - 1) x 2 + (m + 3) x - ; I(1; 3)
3
3
2

d) y = x 3 - mx 2 + nx - 2 ; I ; -3
3

a) y = x 3 - 3 x 2 + 3mx + 3m + 4 ; I(1; 2). b) y = c) y = mx 3 + nx 2 + 1 ; I(1; 4)

x3
e) y = - + 3mx 2 - 2 ; I(1; 0)
f) y = mx 3 + 3mx 2 + 4 ; I(1; 2)
m
Bai 3. Tm m th ca cc hm s sau c 3 im un:
x5 4 4
x 2 + mx - 1
- x + (4m + 3) x3 + 5 x - 1 b) y =
5 3
x2 + 1
Bai 4. Chng minh th ca cc hm s sau c 3 im un thng hng:
a) y =

a) y =
d) y =
g) y =

2x +1
x2 + x + 1
2x +1
x2 + 1
2 x 2 - 3x

b) y =
e) y =

x +1
x2 + 1
x
x2 + 1
x2 + 3x

h) y =
x2 - 3x + 3
x2 + 1
Bai 5. Tm m, n th ca cc hm s:

c) y =
f) y =
i) y =

2 x 2 - 3x
x2 + 1
x2 + 2 x + 5
x2 - x +1
x3
x2 - 4 x + 5

a) y = x 4 - 2 x 3 - 6 x 2 + mx + 2 m - 1 c hai im un thng hng vi im A(1; 2).


x3
2
- x 2 + mx + c im un trn ng thng y = x + 2 .
3
3
1
c) y = - x 4 + mx 2 + n c im un trn Ox.
4
b) y = -

Trang 15

Kho st hm s

Trn S Tng

V. NG TIM CN CA TH
1. nh ngha:
ng thng x = x0 gl ng tim cn ng ca th hm s y = f ( x ) nu t nht
mt trong cc iu kin sau c tho mn:
lim + f ( x ) = + ;
lim + f ( x ) = - ;
lim - f ( x ) = + ;
lim - f ( x ) = -
x x0

x x0

x x0

x x0

ng thng y = y0 gl ng tim cn ngang ca th hm s y = f ( x ) nu t nht


mt trong cc iu kin sau c tho mn:
lim f ( x ) = y0 ;
lim f ( x ) = y0
x +

x -

ng thng y = ax + b, a 0 gl ng tim cn xin ca th hm s y = f ( x )


nu t nht mt trong cc iu kin sau c tho mn:
lim

x +

[ f ( x ) - (ax + b)] = 0 ;

lim

x -

[ f ( x ) - (ax + b)] = 0

2. Ch :
a) Nu y = f ( x ) =

P( x )
l hm s phn thc hu t.
Q( x )

Nu Q(x) = 0 c nghim x0 th th c tim cn ng x = x0 .


Nu bc(P(x)) bc(Q(x)) th th c tim cn ngang.
Nu bc(P(x)) = bc(Q(x)) + 1 th th c tim cn xin.
b) xc nh cc h s a, b trong phng trnh ca tim cn xin, ta c th p dng cc
cng thc sau:
f ( x)
;
a = lim
b = lim [ f ( x ) - ax ]
x + x
x +
hoc

a = lim

x -

f ( x)
;
x

b = lim

x -

[ f ( x ) - ax ]

Bai 1. Tm cc tim cn ca th cc hm s sau:

2x - 5
10 x + 3
b) y =
x -1
1- 2x
2
x - 4x + 3
( x - 2)2
d) y =
e) y =
x +1
1- x
Bai 2. Tm cc tim cn ca th cc hm s sau:
a) y =

a) y =
d) y =

x
x2 - 4 x + 5
2 x2 + 3x + 3

b) y =

2+x
9 - x2
x3 + x + 1

e) y =
x2 + x + 1
x2 + 1
Bai 3. Tm cc tim cn ca th cc hm s sau:
4x + 2
a) y = x 2 - 4 x
b) y =
x2 - 9

Trang 16

2x + 3
2- x
7x2 + 4 x + 5
f) y =
2 - 3x

c) y =

c) y =
f) y =

c) y =

x2 + 4 x + 5
x2 - 1
x4 - x + 4
x3 - 1
1
x2 - 4x + 3

Trn S Tng

Kho st hm s

x -1
3
e) y = 3 x 2 - x 3
x +1
Bai 4. Tm cc tim cn ca th cc hm s sau:
d) y = x

f) y =

x 2 - 3x + 2
x-2

e x - e- x
c) y = ln( x 2 - 5 x + 6)
x
2
2 -1
Bai 5. Tm m th ca cc hm s sau c ng hai tim cn ng:
a) y =

a) y =
d) y =

2x + 1

b) y = ln

3
4 x 2 + 2(2 m + 3) x + m 2 - 1
x -3

b) y =

2 + x2
3 x 2 + 2(m + 1) x + 4
x -1

c) y =

x +3
2

x + x +m-2
3

e) y =
f) y =
2 x 2 + 2 mx + m - 1
x 2 + 2(m + 2) x + m 2 + 1
x 2 + 2(m - 1) x + m2 - 2
Bai 6. Tm m th ca cc hm s sau c tim cn xin:
x 2 + (3m + 2) x + 2 m - 1
mx 2 + (2 m + 1) x + m + 3
a) y =
b) y =
x+5
x+2
Bai 7. Tnh din tch ca tam gic to bi tim cn xin ca th cc hm s sau chn trn
hai trc to :
3x2 + x + 1
-3 x 2 + x - 4
x2 + x - 7
b) y =
c) y =
a) y =
x -1
x+2
x -3
Bai 8. Tm m tim cn xin ca th cc hm s sau to vi cc trc to mt tam gic
c din tch S ch ra:
x 2 + (2m - 1) x - 2 m + 3
x 2 + mx - 1
y
a) y =
;S=8
b) =
;S=8
x +1
x -1
2 x 2 + 2(2 m + 1) x + 4m - 5
2 x 2 + mx - 2
c) y =
; S = 16
d) y =
;S=4
x +1
x -1
Bai 9. Chng minh rng tch cc khong cch t mt im bt k trn th ca cc hm s
n hai tim cn bng mt hng s:
a) y =

x2 - x + 1
x -1

b) y =

2 x2 + 5x - 4
x +3

Trang 17

c) y =

x2 + x - 7
x -3

Kho st hm s

Trn S Tng

VI. KHO ST S BIN THIN


V V TH CA HM S

1. Cc bc kho st s bin thin v v th ca hm s


Tm tp xc nh ca hm s.
Xt s bin thin ca hm s:
+ Tnh y.
+ Tm cc im ti o hm y bng 0 hoc khng xc nh.
+ Tm cc gii hn ti v cc, gii hn v cc v tm tim cn (nu c).
+ Lp bng bin thin ghi r du ca o hm, chiu bin thin, cc tr ca hm s.
V th ca hm s:
+ Tm im un ca th (i vi hm s bc ba v hm s trng phng).
Tnh y.
Tm cc im ti y = 0 v xt du y.
+ V cc ng tim cn (nu c) ca th.
+ Xc nh mt s im c bit ca th nh giao im ca th vi cc trc to
(trong trng hp th khng ct cc trc to hoc vic tm to giao im phc
tp th c th b qua). C th tm thm mt s im thuc th c th v chnh xc
hn.
+ Nhn xt v th: Ch ra trc i xng, tm i xng (nu c) ca th.
2. Hm s bc ba y = ax 3 + bx 2 + cx + d (a 0) :
Tp xc nh D = R.
th lun c mt im un v nhn im un lm tm i xng.
Cc dng th:
a>0
y = 0 c 2 nghim phn bit
y
= b2 3ac > 0

a<0
y

I
0

y = 0 c nghim kp
= b2 3ac = 0

y = 0 v nghim
= b2 3ac < 0

y
I
0

3. Hm s trng phng y = ax 4 + bx 2 + c (a 0) :
Trang 18

Trn S Tng

Kho st hm s

Tp xc nh D = R.
th lun nhn trc tung lm trc i xng.
Cc dng th:
a>0

a<0
y

y = 0 c 3 nghim phn
bit
ab < 0
0

y = 0 ch c
1 nghim
ab > 0

ax + b
(c 0, ad - bc 0) :
cx + d
d
Tp xc nh D = R \ - .
c

4. Hm s nht bin y =

d
a
v mt tim cn ngang l y = . Giao im ca
c
c
hai tim cn l tm i xng ca th hm s.
Cc dng th:
th c mt tim cn ng l x = -

ad bc > 0

ad bc < 0

ax 2 + bx + c
(a.a ' 0, t khong chia het cho mau) :
a' x + b'
b'
Tp xc nh D = R \ - .
a'

5. Hm s hu t y =

th c mt tim cn ng l x = -

b'
v mt tim cn xin. Giao im ca hai tim
a'

cn l tm i xng ca th hm s.
Cc dng th:
a.a > 0
Trang 19

a.a < 0

Kho st hm s

Trn S Tng

y = 0 c 2 nghim phn bit

y = 0 v nghim

Bai 1. Kho st s bin thin v v th ca cc hm s:

a) y = x 3 - 3 x 2 - 9 x + 1

b) y = x 3 + 3 x 2 + 3 x + 5

x3
1
- x2 +
3
3
Bai 2. Kho st s bin thin v v th ca cc hm s:
d) y = ( x - 1)2 (4 - x )

a) y = x - 2 x - 1

e) y =

b) y = x - 4 x + 1

d) y = ( x - 1)2 ( x + 1)2
e) y = - x 4 + 2 x 2 + 2
Bai 3. Kho st s bin thin v v th ca cc hm s:
x +1
2x +1
a) y =
b) y =
x -1
x +2
1- 2x
3x - 1
d) y =
e) y =
1+ 2x
x -3
Bai 4. Kho st s bin thin v v th ca cc hm s:
x2 + x + 1
a) y =
x +1
1
x -1
Bai 5. V th ca cc hm s:
d) y = - x + 1 +
3

a) y = x - 3 x + 2
d) y =

x +1
x -1

x2 + x + 2
b) y =
x -1
e) y =

x2
1- x

b) y = - x 3 + 3 x 2 - 2
e) y =

x2 - x + 2
x -1

Trang 20

c) y = - x 3 + 3 x 2 - 2
f) y = - x3 - 3 x 2 - 4 x + 2
x4
5
c) y =
- 3x2 +
2
2
f) y = -2 x 4 + 4 x 2 + 8
3- x
x -4
x -2
f) y =
2x +1
c) y =

x2 + x - 2
c) y =
x +1
f) y =

x2 - 2x
x +1

c) y = x 4 - 2 x 2 - 3
f) y =

x2 + 3x + 3
x+2

Trn S Tng

Kho st hm s

VII. MT S BI TON LIN QUAN


N KHO ST HM S
1. S TNG GIAO CA CC TH
1. Cho hai th (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x). tm honh giao im ca (C1) v (C2)
ta gii phng trnh: f(x) = g(x) (*) (gi l phng trnh honh giao im).
S nghim ca phng trnh (*) bng s giao im ca hai th.
2. th hm s bc ba y = ax 3 + bx 2 + cx + d (a 0) ct trc honh ti 3 im phn bit
Phng trnh ax 3 + bx 2 + cx + d = 0 c 3 nghim phn bit.
Hm s y = ax 3 + bx 2 + cx + d c cc i, cc tiu v yC .yCT < 0 .
Bai 1. Tm to giao im ca cc th ca cc hm s sau:

x2
3
y
=
+ 3x
2
2
a)
x
1
y = +

2 2

2x - 4
y =
b)
x -1
y = - x 2 + 2 x + 4

c) y = 4 x - 3 x
y = - x + 2

y = x
f)
x -1
y = -3 x + 1
Bai 2. Bin lun theo m s giao im ca cc th ca cc hm s sau:

x3 x2

+
- 2x
x3
y =
y = x3 - 3 x - 2

y
=
+ 3x
3
2
b)
c)
a)
3
y = m( x - 2)
y = m x + 1 + 13
y = m( x - 3)

2 12

y = x 4 - x 2 + 1
d)
2
y = 4 x - 5

y = x 3 - 5 x 2 + 10 x - 5
e)
2
y = x - x + 1

2x +1
y =
d)
x+2
y = 2 x + m

x +1
y =
e)
x -1
y = -2 x + m

y = x - 6 x + 3
f)
x+2
y = x - m

1
y = - x + 3 +
g)
1- x
y = mx + 3

y = x - 3x + 3
h)
x -2
y = mx - 4 m - 1

y = 2 x 3 - x + 1
i)
2
y = m( x - 1)

Bai 3. Tm m th cc hm s:

( x + 2)2 - 1
; y = mx + 1 ct nhau ti hai im phn bit.
x+2
2 x 2 - 3x + m
y=
; y = 2 x + m ct nhau ti hai im phn bit.
x -1
mx 2 + x + m
y=
; y = mx + 2 ct nhau ti hai im c honh tri du.
x -1
x2 + 4 x + 5
y=
; y = mx + 2 ct nhau ti hai im c honh tri du.
x+2
( x - 2)2
y=
; y = mx + 3 ct nhau ti hai im thuc hai nhnh khc nhau.
1- x

a) y =
b)
c)
d)
e)

Trang 21

Kho st hm s

Trn S Tng

mx 2 + x + m
ct trc honh ti hai im phn bit c honh dng.
x -1
Bai 4. Tm m th cc hm s:
f) y =

a) y = x 3 + 3 x 2 + mx + 2m; y = - x + 2 ct nhau ti ba im phn bit.


b) y = mx 3 + 3mx 2 - (1 - 2 m) x - 1 ct trc honh ti ba im phn bit.
c) y = ( x - 1)( x 2 - mx + m 2 - 3) ct trc honh ti ba im phn bit.
d) y = x 3 + 2 x 2 - 2 x + 2 m - 1; y = 2 x 2 - x + 2 ct nhau ti ba im phn bit.
e) y = x 3 + 2 x 2 - m2 x + 3m; y = 2 x 2 + 1 ct nhau ti ba im phn bit.
Bai 5. Tm m th cc hm s:
a) y = x 4 - 2 x 2 - 1; y = m ct nhau ti bn im phn bit.
b) y = x 4 - m(m + 1) x 2 + m3 ct trc honh ti bn im phn bit.
c) y = x 4 - (2m - 3) x 2 + m2 - 3m ct trc honh ti bn im phn bit.
Bai 6. Tm m th ca cc hm s:
3x + 1
a) y =
; y = x + 2 m ct nhau ti hai im phn bit A, B. Khi tm m on AB
x-4
ngn nht.
4x -1
b) y =
; y = - x + m ct nhau ti hai im phn bit A, B. Khi tm m on AB
2- x
ngn nht.
x2 - 2 x + 4
; y = mx + 2 - 2 m ct nhau ti hai im phn bit A, B. Khi tnh AB
x -2
theo m.
Bai 7. Tm m th ca cc hm s:
c) y =

a) y = x 3 - 3mx 2 + 6 mx - 8 ct trc honh ti ba im c honh lp thnh mt cp s


cng.
b) y = x 3 - 3 x 2 - 9 x + 1; y = 4 x + m ct nhau ti ba im A, B, C vi B l trung im ca
on AC.
c) y = x 4 - (2m + 4) x 2 + m 2 ct trc honh ti bn im c honh lp thnh mt cp s
cng.
d) y = x 3 - (m + 1) x 2 - (m - 1) x + 2 m - 1 ct trc honh ti ba im c honh lp thnh
mt cp s nhn.
e) y = 3 x 3 + (2m + 2) x 2 + 9mx + 192 ct trc honh ti ba im c honh lp thnh mt
cp s nhn.

Trang 22

Trn S Tng

Kho st hm s

2. BIN LUN S NGHIM CA PHNG TRNH BNG TH


C s ca phng php: Xt phng trnh: f(x) = g(x)
(1)
S nghim ca phng trnh (1) = S giao im ca (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x)
Nghim ca phng trnh (1) l honh giao im ca (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x)
bin lun s nghim ca phng trnh F(x, m) = 0 (*) bng th ta bin i (*) v mt
trong cc dng sau:
Dng 1:
F(x, m) = 0 f(x) = m
(1)
y
Khi (1) c th xem l phng trnh honh
(C)
c.
giao im ca hai ng:
(d) : y = m
m
A
c.
yC
(C): y = f(x)
c.
d: y = m
d l ng thng cng phng vi trc honh.
xA
x
Da vo th (C) ta bin lun s giao im
yCT
ca (C) v d. T suy ra s nghim ca (1)
Dng 2:
F(x, m) = 0 f(x) = g(m) (2)
Thc hin tng t nh trn, c th t g(m) = k.
Bin lun theo k, sau bin lun theo m.
F(x, m) = 0 f(x) = kx + m (3)
(k: khng i)
Khi (3) c th xem l phng trnh honh
giao im ca hai ng:
(C): y = f(x)
d: y = kx + m
V d c h s gc k khng i nn d cng phng
vi ng thng y = kx v ct trc tung ti im A(0; m).
Vit phng trnh cc tip tuyn d1, d2, ca (C)
c h s gc k.
Da vo cc tung gc m, b1, b2, ca d, d1, d2,
bin lun.

d1

Dng 4:
F(x, m) = 0 f(x) = m(x x0) + y0 (4)
Khi (4) c th xem l phng trnh
y
honh giao im ca hai ng:
d3
(C): y = f(x)
d: y = m(x x0) + y0
y0 M 1
d quay quanh im c nh M0(x0; y0).
d1
Vit phng trnh cc tip tuyn d1, d2,
0
ca (C) i qua M0.
Cho d quay quanh im M0 bin lun.

y = kx
c.d

b1

Dng 3:

d2

M1
O
m A

(C)

M2

b2

m = +

c.

M2

m>0

(C)
M

(+)

d
m=0

()

x0

IV m < 0
x

Ch :
d2

Nu F(x, m) = 0 c nghim tho iu kin: a x b th ta ch v m


th=(C):
y = f(x) vi
a x b.
Nu c t n s ph th ta tm iu kin ca n s ph, sau bin lun theo m.

Trang 23

Kho st hm s

Trn S Tng

VN 1: Bin lun s nghim ca phng trnh bng th


bin lun s nghim ca phng trnh F(x, m) = 0 (*) ta bin i (*) v mt trong cc
dng nh trn, trong lu y = f(x) l hm s kho st v v th.
Bai 1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s. Dng th (C) bin lun theo m

s nghim ca phng trnh:


a) y = x 3 - 3 x + 1; x 3 - 3 x + 1 - m = 0

b) y = - x 3 + 3 x - 1; x 3 - 3 x + m + 1 = 0

c) y = x 3 - 3 x + 1; x 3 - 3 x - m 2 - 2 m - 2 = 0

d) y = - x 3 + 3 x - 1; x 3 - 3 x + m + 4 = 0

x4
e) y = + 2 x 2 + 2; x 4 - 4 x 2 - 4 + 2 m = 0
f) y = x 4 - 2 x 2 + 2; x 4 - 2 x 2 - m + 2 = 0
2
Bai 2. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s. Dng th (C) bin lun theo m
s nghim ca phng trnh:
x2 - 5x + 7
a) y =
;
x 2 - (m + 5) x + 3m + 7 = 0
x -3
2
2x - 4x + 2
b) y =
;
2 x 2 - 2(m + 2) x - 3m + 2 = 0
2x + 3
2
x +1
;
(m - 1) x 2 + 2 x - 1 = 0
c) y =
x
x2 - 2x + 4
;
d) y =
x 2 - 2(m + 1) x + 4(m + 1) = 0
2x - 4
Bai 3. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s. Dng th (C) bin lun theo m
s nghim ca phng trnh:
2x2
;
2x -1
2 x 2 - 3x
y
b) =
;
x -2
x2 + 3x + 3
c) y =
;
x+2
a) y =

2sin 2 a + 2m cos a - m - 2 = 0 (0 a p )
cos 2a - (m + 3) cos a + 2 m + 1 = 0 (0 a p )
cos2 a + (3 - m) cos a + 3 - 2 m = 0 (0 a p )

d) y = x 3 - 3 x 2 + 6;
cos3 x - 3cos2 x + 6 - m = 0
Bai 4. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s. Dng th (C) bin lun theo m
s nghim ca phng trnh:
x2 - 5x + 7
;
2t + (3m + 7)2 -t = m + 5
x -3
2
x + x -1
b) y =
;
2t + (m - 1)2 -t = m - 1
x -1
2
2 x - 5x + 4
c) y =
;
2e2 t - (5 + m )et + 4 + m = 0
x -1
x2 - 5x + 4
d) y =
;
e2t - (5 + m)et + 4 = 0
x
Bai 5. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s. T th (C) hy suy ra th (T).
Dng th (T) bin lun theo m s nghim ca phng trnh:
a) y =

a) (C ) : y =

x 2 - 3x + 6
x 2 - 3x + 6 x2 - 3x + 6
; (T ) : y =
;
- 2m = 0
x -1
x -1
x -1
Trang 24

Trn S Tng

Kho st hm s

x2 - 5x + 4
x2 - 5x + 4 x2 - 5x + 4
b) (C ) : y =
; (T ) : y =
;
-m+2 = 0
x
x
x
c) (C ) : y = x 3 - 3 x 2 + 6; (T ) : y = x 3 - 3 x 2 + 6 ; x 3 - 3 x 2 + 6 - m + 3 = 0
3

d) (C ) : y = 2 x 3 - 9 x 2 + 12 x - 4; (T ) : y = 2 x - 9 x 2 + 12 x - 4; 2 x - 9 x 2 + 12 x + m = 0
e) (C ) : y = ( x + 1)2 (2 - x ); (T ) : y = ( x + 1)2 2 - x ;( x + 1)2 2 - x = (m + 1)2 (2 - m )
x2 +1
x2 + 1
; (T ) : y =
; (m - 1) x 2 + 2 x - 1 = 0
x
x
x+2
Bai 6. Cho hm s y = f ( x ) =
.
x -1
a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
b) Vit phng trnh tip tuyn ca (C) vung gc vi ng thng x - 3 y = 0 .
c) Dng th (C), bin lun s nghim ca phng trnh:
f) (C ) : y =

3 x 2 - (m + 2) x + m + 2 = 0
x +1
.
x -1
a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
b) Vit phng trnh tip tuyn ca (C) vung gc vi ng thng x - 2 y = 0 .
c) Dng th (C), bin lun theo m s nghim ca phng trnh:

Bai 7. Cho hm s y = f ( x ) =

2 x 2 - (m + 1) x + m + 1 = 0
x2
.
x -1
a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
b) Vit phng trnh tip tuyn ca (C) i qua im A(0; 1).
c) Dng th (C), bin lun theo m s nghim ca phng trnh:

Bai 8. Cho hm s y = f ( x ) =

(1 - m ) x 2 - (1 - m ) x + 1 = 0

VN 2: Bin lun s nghim ca phng trnh bc ba bng th


C s ca phng php: Xt phng trnh bc ba: ax 3 + bx 2 + cx + d = 0 (a 0) (1)
Gi (C) l th ca hm s bc ba: y = f ( x ) = ax 3 + bx 2 + cx + d
S nghim ca (1) = S giao im ca (C) vi trc honh
Dng 1: Bin lun s nghim ca phng trnh bc 3
Trng hp 1: (1) ch c 1 nghim (C) v Ox c 1 im chung
f khong co cc tr (h.1a)
f co 2 cc tr
(h.1b)

yC .yCT > 0
y

(C)

(C)
yC
A

x0

(h.1a)

A
x0

Trang 25

yCT
x1 o

x2

(h.1b)

Kho st hm s

Trn S Tng

Trng hp 2: (1) c ng 2 nghim (C) tip xc vi Ox


f co 2 cc tr

yC .yCT = 0

(h.2)
y

(C)

(C)
yC
A
x0 o

yC

(H.2)
A

B
x1

x'0

B x2
x0 x1 x'0 o
yC

C
x"0

x
(H.3)

(yCT = f(x0) = 0)

Trng hp 3: (1) c 3 nghim phn bit (C) ct Ox ti 3 im phn bit


f co 2 cc tr

(h.3)
yC .yCT < 0
Dng 2: Phng trnh bc ba c 3 nghim cng du
Trng hp 1: (1) c 3 nghim dng phn bit
(C) ct Ox ti 3 im phn bit c honh dng
f co 2 cc tr
y .y < 0
C CT
xC > 0, xCT > 0
a. f (0) < 0 (hay ad < 0)
y

a>0

(C)
yC

yC
o

yCT

B x2
xA x1 xB

a<0

f(0)

C
xC

A x1 B
xA
xB x2

yCT

f(0)

C
xC

x
(C)

Trng hp 2: (1) c 3 nghim c m phn bit


(C) ct Ox ti 3 im phn bit c honh m
f co 2 cc tr
y .y < 0
C CT
xC < 0, xCT < 0
a. f (0) > 0 (hay ad > 0)
a>0

a<0

(C)

(C)

f(0)
yC
A

B x2
xA x1 xB

C
xC o
yCT

yC
xA

Trang 26

A x1 B
C
xB x2 xC o
yCT
f(0)

Trn S Tng

Kho st hm s

Bai 1. Tm m cc phng trnh sau ch c 1 nghim:

a) 2 x 3 - 3(m + 1) x 2 + 6 mx - 2 = 0

b) x 3 - 3 x 2 + 3(1 - m) x + 1 + 3m = 0

c) 2 x 3 - 3mx 2 + 6(m - 1) x - 3m + 12 = 0

d) x 3 - 6 x 2 - 3(m - 4) x + 4m - 8 = 0

e) 2 x 3 + 3(m - 1) x 2 + 6(m - 2) x + 2 - m = 0
f) x 3 - 3mx + 2 m = 0
Bai 2. Tm m cc phng trnh sau ch c 2 nghim:
a) x 3 - (m + 1) x 2 - (2 m 2 - 3m + 2) x + 2 m(2 m - 1) = 0

b) x 3 - 3mx + 2 m = 0

c) x 3 - (2m + 1) x 2 + (3m + 1) x - (m + 1) = 0
d) x 3 - 3 x 2 + 3(1 - m) x + 1 + 3m = 0
Bai 3. Tm m cc phng trnh sau c 3 nghim phn bit:
a) x 3 - 3mx 2 + 3(m 2 - 1) x - (m 2 - 1) = 0 b) x 3 - 6 x 2 - 3(m - 4) x + 4m - 8 = 0
1 3
x -x+m = 0
3
Bai 4. Tm m cc phng trnh sau c 3 nghim dng phn bit:
c) 2 x 3 + 3(m - 1) x 2 + 6(m - 2) x + 2 - m = 0

d)

a) x 3 - 3mx 2 + 3(m 2 - 1) x - (m 2 - 1) = 0 b) x 3 - 6 x 2 - 3(m - 4) x + 4m - 8 = 0


1 3 5 2
7
x - x + 4x + m + = 0
d) x 3 - mx 2 + (2 m + 1) x - m - 2 = 0
3
2
6
Bai 5. Tm m cc phng trnh sau c 3 nghim m phn bit:
c)

a) 2 x 3 + 3(m - 1) x 2 + 6(m - 2) x + 2 - m = 0

b) x 3 - 3mx 2 + 3(m 2 - 1) x - (m 2 - 1) = 0

c) x 3 + 3 x 2 - 9 x + m = 0

d) x 3 - x 2 + 18mx - 2 m = 0

Trang 27

Kho st hm s

Trn S Tng

3. S TIP XC CA HAI NG. TIP TUYN CA NG CONG.


1. ngha hnh hc ca o hm: o hm ca hm s y = f(x) ti im x0 l h s gc ca
tip tuyn vi th (C) ca hm s ti im M0 ( x0 ; f ( x0 ) ) .
Khi phng trnh tip tuyn ca (C) ti im M0 ( x0 ; f ( x0 ) ) l:

y y0 = f (x0).(x x0)
(y0 = f(x0))
2. iu kin cn v hai ng (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x) tip xc nhau l h
phng trnh sau c nghim:
f ( x ) = g( x )
(*)
f '( x ) = g '( x )

Nghim ca h (*) l honh ca tip im ca hai ng .


3. Nu (C1): y = px + q v (C2): y = ax2 + bx + c th
(C1) v (C2) tip xc nhau phng trnh ax 2 + bx + c = px + q c nghim kp.
VN 1: Lp phng trnh tip tuyn ca ng cong (C): y = f(x)
Bi ton 1: Vit phng trnh tip tuyn D ca (C): y =f(x) ti im M0 ( x0 ; y0 ) :

Nu cho x0 th tm y0 = f(x0).
Nu cho y0 th tm x0 l nghim ca phng trnh f(x) = y0.
Tnh y = f (x). Suy ra y(x0) = f (x0).
Phng trnh tip tuyn D l: y y0 = f (x0).(x x0)
Bi ton 2: Vit phng trnh tip tuyn D ca (C): y =f(x), bit D c h s gc k cho trc.
Cch 1: Tm to tip im.
Gi M(x0; y0) l tip im. Tnh f (x0).
D c h s gc k f (x0) = k (1)
Gii phng trnh (1), tm c x0 v tnh y0 = f(x0). T vit phng trnh ca D.
Cch 2: Dng iu kin tip xc.
Phng trnh ng thng D c dng: y = kx + m.
D tip xc vi (C) khi v ch khi h phng trnh sau c nghim:
f ( x ) = kx + m
(*)
f '( x ) = k

Gii h (*), tm c m. T vit phng trnh ca D.


Ch : H s gc k ca tip tuyn D c th c cho gin tip nh sau:
+ D to vi chiu dng trc honh gc a th k = tana
+ D song song vi ng thng d: y = ax + b th k = a
1
+ D vung gc vi ng thng d: y = ax + b (a 0) th k = a
k -a
+ D to vi ng thng d: y = ax + b mt gc a th
= tan a
1 + ka
Bi ton 3: Vit phng trnh tip tuyn D ca (C): y = f(x), bit D i qua im A( x A ; y A ) .
Cch 1: Tm to tip im.
Gi M(x0; y0) l tip im. Khi : y0 = f(x0), y0 = f (x0).
Phng trnh tip tuyn D ti M: y y0 = f (x0).(x x0)
D i qua A( x A ; y A ) nn: yA y0 = f (x0).(xA x0)
(2)
Gii phng trnh (2), tm c x0. T vit phng trnh ca D.
Cch 2: Dng iu kin tip xc.
Phng trnh ng thng D i qua A( x A ; y A ) v c h s gc k: y yA = k(x xA)
Trang 28

Trn S Tng

Kho st hm s

D tip xc vi (C) khi v ch khi h phng trnh sau c nghim:


f ( x) = k( x - x A ) + yA
(*)

f '( x ) = k
Gii h (*), tm c x (suy ra k). T vit phng trnh tip tuyn D.
Bai 1. Vit phng trnh tip tuyn ca (C) ti im c ch ra:

a) (C): y = 3 x 3 - x 2 - 7 x + 1 ti A(0; 1)

b) (C): y = x 4 - 2 x 2 + 1 ti B(1; 0)

3x + 4
2
ti C(1; 7)
d) (C): y = x + 1 ti D(0; 3)
2x - 3
2x -1
Bai 2. Vit phng trnh tip tuyn ca (C) ti im c ch ra:
c) (C): y =

x2 - 3x + 3
ti im A c xA = 4
x -2
3( x - 2)
ti im B c yB = 4
b) (C): y =
x -1
x +1
c) (C): y =
ti cc giao im ca (C) vi trc honh, trc tung.
x -2

a) (C): y =

d) (C): y = 2 x - 2 x 2 + 1 ti cc giao im ca (C) vi trc honh, trc tung.


e) (C): y = x 3 - 3 x + 1 ti im un ca (C).
1 4
9
x - 2 x 2 - ti cc giao im ca (C) vi trc honh.
4
4
Bai 3. Vit phng trnh tip tuyn ca (C) ti cc giao im ca (C) vi ng c ch ra:
f) (C): y =

a) (C): y = 2 x 3 - 3 x 2 + 9 x - 4 v d: y = 7 x + 4 .
b) (C): y = 2 x 3 - 3 x 2 + 9 x - 4 v (P): y = - x 2 + 8 x - 3 .
c) (C): y = 2 x 3 - 3 x 2 + 9 x - 4 v (C): y = x 3 - 4 x 2 + 6 x - 7 .
Bai 4. Tnh din tch tam gic chn hai trc to bi tip tuyn ca th (C) ti im c
ch ra:
5 x + 11
ti im A c xA = 2 .
a) (C): y =
2x - 3
b) (C): y = x 2 - 7 x + 26 ti im B c xB = 2.
Bai 5. Tm m tip tuyn ca th (C) ti im c ch ra chn hai trc to mt tam
gic c din tch bng S cho trc:
2x + m
1
a) (C): y =
ti im A c xA = 2 v S = .
x -1
2
x - 3m
9
b) (C): y =
ti im B c xB = 1 v S = .
x+2
2
c) (C): y = x3 + 1 - m( x + 1) ti im C c xC = 0 v S = 8.
Bai 6. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D c h s gc k c ch ra:
2x -1
a) (C): y = 2 x 3 - 3 x 2 + 5 ; k = 12
b) (C): y =
; k = 3
x -2
x2 - 3x + 4
c) (C): y =
; k = 1
d) (C): y = x 2 - 4 x + 3 ; k = 2
x -1
Bai 7. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D song song vi ng thng d cho trc:
Trang 29

Kho st hm s

Trn S Tng

x3
2x -1
3
- 2 x 2 + 3 x + 1 ; d: y = 3x + 2
b) (C): y =
; d: y = - x + 2
3
x -2
4
2
x - 2x - 3
1
3
c) (C): y =
; d: 2 x + y - 5 = 0
d) (C): y = x 4 - 3 x 2 + ; d: y = 4x + 1
4x + 6
2
2
Bai 8. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D vung gc vi ng thng d cho trc:
a) (C): y =

x3
x
2x -1
a) (C): y =
- 2 x 2 + 3 x + 1 ; d: y = - + 2
b) (C): y =
; d: y = x
x -2
3
8
x2 + 3
x2 + x - 1
c) (C): y =
; d: y = 3x
d) (C): y =
; d: x 2
x +1
x+2
Bai 9. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D to vi chiu dng trc Ox gc a:
x3
x3
- 2 x 2 + x - 4; a = 600
b) (C): y =
- 2 x 2 + x - 4; a = 750
3
3
3x - 2
c) (C ) : y =
; a = 450
x -1
Bai 10. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D to vi ng thng d mt gc a:
a) (C): y =

x3
a) (C): y =
- 2 x 2 + x - 4; d : y = 3 x + 7; a = 450
3
x3
1
- 2 x 2 + x - 4; d : y = - x + 3; a = 30 0
b) (C): y =
3
2
4x - 3
; d : y = 3 x; a = 450
c) (C ) : y =
x -1
3x - 7
d) (C ) : y =
; d : y = - x; a = 60 0
-2 x + 5
x2 - x + 3
; d : y = - x + 1; a = 60 0
e) (C ) : y =
x -2
Bai 11. Tm m tip tuyn D ca (C) ti im c ch ra vung gc vi ng thng d cho
trc:
x 2 + (2m + 1) x - 2 + m
ti im A c xA = 0 v d l tim cn xin ca (C).
a) (C): y =
x +1
2 x 2 + mx - 1
b) (C): y =
; ti im B c xB = 4 v d: x 12y + 1 = 0 .
x -3
Bai 12. Tm m tip tuyn D ca (C) ti im c ch ra song song vi ng thng d cho
trc:
(3m + 1) x - m 2 + m
(m 0) ti im A c yA = 0 v d: y = x - 10 .
x+m
Bai 13. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C), bit D i qua im c ch ra:
a) (C): y =

a) (C): y = - x 3 + 3 x - 2 ; A(2; 4)

b) (C): y = x 3 - 3 x + 1 ; B(1; 6)
3
1 4
3
x - 3 x 2 + ; D 0;
2
2
2
3x + 4
f) (C): y =
; F(2; 3)
x -1
x2 - x + 2
h) y =
; H(2; 2)
x -1

c) (C): y = ( 2 - x 2 ) ; C(0; 4)

d) (C): y =

x +2
; E(6; 5)
x -2
x2 - 3x + 3
g) (C): y =
; G(1; 0)
x -2
e) (C): y =

Trang 30

Trn S Tng

Kho st hm s

VN 2: Tm iu kin hai ng tip xc


1. iu kin cn v hai ng (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x) tip xc nhau l h
phng trnh sau c nghim:
f ( x ) = g( x )
(*)
f '( x ) = g '( x )

Nghim ca h (*) l honh ca tip im ca hai ng .


2. Nu (C1): y = px + q v (C2): y = ax2 + bx + c th
(C1) v (C2) tip xc nhau phng trnh ax 2 + bx + c = px + q c nghim kp.
Bai 1. Tm m hai ng (C1), (C2) tip xc nhau:

a) (C1 ) : y = x3 + (3 + m) x 2 + mx + 2; (C2 ) : truc hoanh


b) (C1 ) : y = x 3 - 2 x 2 - (m - 1) x + m; (C2 ) : truc hoanh
c) (C1 ) : y = x 3 + m( x + 1) + 1; (C2 ) : y = x + 1
d) (C1 ) : y = x 3 + 2 x 2 + 2 x - 1; (C2 ) : y = x + m
Bai 2. Tm m hai ng (C1), (C2) tip xc nhau:

a) (C1 ) : y = x 4 + 2 x 2 + 1; (C2 ) : y = 2mx 2 + m


b) (C1 ) : y = - x 4 + x 2 - 1; (C2 ) : y = - x 2 + m
1
9
c) (C1 ) : y = - x 4 + 2 x 2 + ; (C2 ) : y = - x 2 + m
4
4
d) (C1 ) : y = ( x + 1)2 ( x - 1)2 ; (C2 ) : y = 2 x 2 + m
(2m - 1) x - m 2
e) (C1 ) : y =
; (C2 ) : y = x
x -1
x2 - x + 1
f) (C1 ) : y =
; (C2 ) : y = x 2 + m
x -1
VN 3: Lp phng trnh tip tuyn chung ca hai th
(C1): y = f(x) v C2): y = g(x)
1. Gi D: y = ax + b l tip tuyn chung ca (C1) v (C2).
u l honh tip im ca D v (C1), v l honh tip im ca D v (C2).
D tip xc vi (C1) v (C2) khi v ch khi h sau c nghim:
f (u) = au + b
(1)
f '(u) = a
(2)

(3)
g(v ) = av + b
=
g
'(
v
)
a
(4)

T (2) v (4) f (u) = g (v) u = h(v)


(5)
Th a t (2) vo (1) b = j(u)
(6)
Th (2), (5), (6) vo (3) v a u b. T vit phng trnh ca D.
2. Nu (C1) v (C2) tip xc nhau ti im c honh x0 th mt tip tuyn chung ca (C1) v
(C2) cng l tip tuyn ca (C1) (v (C2)) ti im .
Bai 1. Vit phng trnh tip tuyn chung ca hai th:

a) (C1 ) : y = x 2 - 5 x + 6; (C2 ) : y = - x 2 + 5 x - 11
b) (C1 ) : y = x 2 - 5 x + 6; (C2 ) : y = - x 2 - x - 14
Trang 31

Kho st hm s

Trn S Tng

c) (C1 ) : y = x 2 - 5 x + 6; (C2 ) : y = x 3 + 3 x - 10
VN 4: Tm nhng im trn th (C): y = f(x) sao cho ti
tip tuyn ca (C) song song hoc vung gc vi mt ng thng d cho trc
Gi M(x0; y0) (C). D l tip tuyn ca (C) ti M. Tnh f (x0).
V
D // d
nn
f (x0) = kd
(1)
1
hoc
D^d
nn
f (x0) = (2)
kd

Gii phng trnh (1) hoc (2) tm c x0. T tm c M(x0; y0) (C).

Bai 1. Tm cc im trn th (C) m tip tuyn ti vung gc vi ng thng d cho

trc:
x2 + 3x + 6
1
; d: y = x
x +1
3
2
x + x +1
b) (C): y =
; d l tim cn xin ca (C)
x +1
x2 + x - 1
; d l ng thng i qua hai im cc i, cc tiu ca (C).
c) (C): y =
x -1
x2 - x + 1
d) (C): y =
; d: y = x
x
Bai 2. Tm cc im trn th (C) m tip tuyn ti song song vi ng thng d cho
trc:
a) (C): y =

a) (C): y = x 3 + x 2 + x + 10 ; d: y = 2 x

b) (C): y =

x2 - x + 1
; d: y = x
x

VN 5: Tm nhng im trn ng thng d m t c th v c


1, 2, 3, tip tuyn vi th (C): y = f(x)
Gi s d: ax + by +c = 0. M(xM; yM) d.
Phng trnh ng thng D qua M c h s gc k: y = k(x xM) + yM
D tip xc vi (C) khi h sau c nghim:
f ( x ) = k ( x - x M ) + yM
(1)

(2)
f '( x ) = k
Th k t (2) vo (1) ta c: f(x) = (x xM).f (x) + yM
(3)
S tip tuyn ca (C) v t M = S nghim x ca (3)
Bai 1. Tm cc im trn th (C) m t v c ng mt tip tuyn vi (C):

a) (C ) : y = - x 3 + 3 x 2 - 2
b) (C ) : y = x 3 - 3 x + 1
Bai 2. Tm cc im trn ng thng d m t v c ng mt tip tuyn vi (C):
x2 + x + 2
; d l trc honh
x -1
x 2 + 3x + 3
d) (C ) : y =
; d: x = 1
x+2

x +1
; d l trc tung
x -1
2x2 + x
c) (C ) : y =
; d: y = 1
x +1
x+3
e) (C ) : y =
; d: y = 2x + 1
x -1
a) (C ) : y =

b) (C ) : y =

Trang 32

Trn S Tng

Kho st hm s

Bai 3. Tm cc im trn ng thng d m t v c t nht mt tip tuyn vi (C):

x2 - 6x + 9
x 2 + 3x + 3
; d l trc tung
b) (C ) : y =
; d l trc tung
x +1
-x + 2
2x +1
3x + 4
; d: x = 3
d) (C ) : y =
; d: y = 2
c) (C ) : y =
x -2
4x - 3
Bai 4. Tm cc im trn ng thng d m t v c hai tip tuyn vi (C):
a) (C ) : y =

x2 + x - 2
x2 - x -1
; d l trc honh
b) (C ) : y =
; d l trc tung
x+2
x +1
x 2 + 3x + 3
c) (C ) : y =
; d: y = 5
x+2
Bai 5. Tm cc im trn ng thng d m t v c ba tip tuyn vi (C):
a) (C ) : y =

a) (C ) : y = - x 3 + 3 x 2 - 2 ; d: y = 2

b) (C ) : y = x 3 - 3 x ; d: x = 2

c) (C ) : y = - x 3 + 3 x + 2 ; d l trc honh d) (C ) : y = x 3 - 12 x + 12 ; d: y = 4
e) (C ) : y = x 4 - x 2 - 2 ; d l trc tung
e) (C ) : y = - x 4 + 2 x 2 - 1 ; d l trc tung
Bai 6. T im A c th k c bao nhiu tip tuyn vi (C):
4 4
1
a) (C ) : y = x 3 - 9 x 2 + 17 x + 2 ; A(2; 5)
b) (C ) : y = x 3 - 2 x 2 + 3 x + 4; A ;
3
9 3
c) (C ) : y = 2 x 3 + 3 x 2 - 5; A(1; -4)
Bai 7. T mt im bt k trn ng thng d c th k c bao nhiu tip tuyn vi (C):
a) (C ) : y = x 3 - 6 x 2 + 9 x - 1 ; d: x = 2

b) (C ) : y = x 3 - 3 x ; d: x = 2

VN 6: Tm nhng im m t c th v c
2 tip tuyn vi th (C): y = f(x) v 2 tip tuyn vung gc vi nhau
Gi M(xM; yM).
Phng trnh ng thng D qua M c h s gc k: y = k(x xM) + yM
D tip xc vi (C) khi h sau c nghim:
f ( x ) = k ( x - x M ) + yM
(1)

(2)
f '( x ) = k
Th k t (2) vo (1) ta c: f(x) = (x xM).f (x) + yM
(3)
Qua M v c 2 tip tuyn vi (C) (3) c 2 nghim phn bit x1, x2.
Hai tip tuyn vung gc vi nhau f (x1).f (x2) = 1
T tm c M.
Ch : Qua M v c 2 tip tuyn vi (C) sao cho 2 tip im nm v hai pha vi trc
(3) co 2 nghiem phan biet
honh th
f ( x1 ). f ( x2 ) < 0
Bai 1. Chng minh rng t im A lun k c hai tip tuyn vi (C) vung gc vi nhau.

Vit phng trnh cc tip tuyn :

1
a) (C ) : y = 2 x 2 - 3 x + 1; A 0; -

4
c) (C ) : y =

b) (C ) : y =

x2 + 2x + 2
; A(1; 0)
x +1

d)
Trang 33

x2 + x +1
; A(1; -1)
x +1

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 2. Tm cc im trn ng thng d m t c th v c hai tip tuyn vi (C)

vung gc vi nhau:
a) (C ) : y = x 3 - 3 x 2 + 2 ; d: y = 2

b) (C ) : y = x 3 + 3 x 2 ; d l trc honh

2 x2 + x + 1
x2 - 2 x + 1
; d l trc tung
d) (C ) : y =
; d l trc tung
x +1
x -1
x 2 - 3x + 2
e) (C ) : y =
; d: x = 1
x
Bai 3. Tm m d ct (C) ti hai im phn bit m ti hai tip tuyn vi (C) vung gc
vi nhau:
c) (C ) : y =

- x2 + x - m
x 2 + mx - 8
a) (C ) : y =
; d: y = 1
b) (C ) : y =
; d l trc honh
2x + m
x-m
x 2 - 2mx + m
c) (C ) : y =
; d l trc honh
x+m
Bai 4. Tm m t im A k c 2 tip tuyn vi (C) sao cho 2 tip im nm v hai pha
vi trc honh;
x+2
a) (C ) : y =
; A(0; m)
b)
x -1
VN 7: Cc bi ton khc v tip tuyn
Bai 1. Cho hypebol (H) v im M bt k thuc (H). Gi I l giao im ca hai tim cn.

Tip tuyn ti M ct 2 tim cn ti A v B.


1) Chng minh M l trung im ca on AB.
2) Chng minh din tch ca DIAB l mt hng s.
3) Tm im M chu vi DIAB l nh nht.
2x -1
x +1
4x - 5
a) ( H ) : y =
b) ( H ) : y =
c) ( H ) : y =
x -1
x -1
-2 x + 3
Bai 2. Cho hypebol (H) v im M bt k thuc (H). Gi I l giao im ca hai tim cn.
Tip tuyn ti M ct 2 tim cn ti A v B.
1) Chng minh M l trung im ca on AB.
2) Chng minh tch cc khong cch t M n 2 ng tim cn l khng i.
2) Chng minh din tch ca DIAB l mt hng s.
3) Tm im M chu vi DIAB l nh nht.
x2 - 3x + 4
x 2 - 3x + 3
x2 + 2 x + 2
b) ( H ) : y =
c) ( H ) : y =
2x - 2
x -1
x +1
Bai 3. Tm m tip tuyn ti im M bt k thuc hypebol (H) ct hai ng tim cn to
thnh mt tam gic c din tch bng S:
2 mx + 3
a) ( H ) : y =
; S=8
x-m
Bai 4. Tm im M thuc hypebol (H) ti tip tuyn ct cc trc to ti cc im A, B
sao cho DOAB vung cn:
a) ( H ) : y =

x2 + x + 1
2 x2 + 5x
x2 + 3x + 3
a) ( H ) : y =
b) ( H ) : y =
c) ( H ) : y =
x -1
x+2
x+2
2
2x - x +1
Bai 5. Cho (C): y =
. Chng minh rng trn ng thng d: y = 7 c 4 im sao
x -1
cho t mi im c th k n (C) hai tip tuyn to vi nhau mt gc 450.
Trang 34

Trn S Tng

Kho st hm s

Bai 6. Vit phng trnh tip tuyn vi ng cong (C) to vi cc trc to mt tam gic

c din tch S cho trc:


1
a) (C ) : y = x + ; S = 4
x

x3 + 1
1
b) (C ) : y =
;S=
x
2

Trang 35

Kho st hm s

Trn S Tng

4. H TH
Cho h ng (Cm): y = f(x, m) (m l tham s).
M(x0; y0) (Cm) y0 = f(x0, m)
(1)
Xem (1) l phng trnh theo n m.
Tu theo s nghim ca (1) ta suy ra s th ca h (Cm) i qua M.
Nu (1) nghim ng vi mi m th mi th ca h (Cm) u i qua M.
Khi , M c gi l im c nh ca h (Cm).
Nu (1) c n nghim phn bit th c n th ca h (Cm) i qua M.
Nu (1) v nghim th khng c th no ca h (Cm) i qua M.
VN 1: Tm im c nh ca h th (Cm): y = f(x, m)
Cch 1:
Gi M(x0; y0) l im c nh (nu c) ca h (Cm).
M(x0; y0) (Cm), "m
y0 = f(x0, m), "m
(1)
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:

Dng 2: (1) Am 2 + Bm + C = 0 , "m


A = 0

A = 0

(2a)
B = 0
(2b)
B = 0
C = 0
Gii h (2a) hoc (2b) ta tm c to (x0; y0) ca im c nh.
Ch : Cc h (2a), (2b) l cc h phng trnh c 2 n x0, y0.
Cch 2:
Gi M(x0; y0) l im c nh (nu c) ca h (Cm).
M(x0; y0) (Cm), "m
y0 = f(x0, m), "m
(1)
t F(m) = f(x0, m) th F(m) = y0 khng i.
F (m) = 0
(3)
Gii (3) tm c x0. Thay x0 vo (1) tm c y0. T suy ra c cc im c nh.
Dng 1: (1) Am + B = 0, "m

Bai 1. Tm cc im c nh ca h th (Cm) c phng trnh sau:

a) y = (m - 1) x - 2m + 1

b) y = mx 2 + 2(m - 2) x - 3m + 1

c) y = (m + 1) x 3 - 2 mx 2 - (m - 2) x + 2 m + 1

d) y = (1 - 2m ) x 2 - (3m - 1) x + 5m - 2

e) y = x 3 + mx 2 - 9 x - 9m

f) y = (m - 2) x 3 - mx + 2

g) y = 2mx 4 - x 2 - 4m + 1

h) y = x 4 + mx 2 - m - 5

i) y =

(m - 1) x - 2
(m -1, m -2)
x-m

k) y =

l) y =

x 2 - 5mx + 7
mx - 2

m) y =

n) y =

2
m

x + 3m - 1
(m + 2) x + 4m
-2 x 2 + (m + 2) x + m
(m 0)
2x - m
2 x 2 + 6 x + 4m

x 2 + (m - 1) x + m

o) y =
x 2 + 2 mx + 2 m + 1
2 x 2 + (5m + 2) x + 6
Bai 2. Chng minh rng h th (Cm) c 3 im c nh thng hng. Vit phng trnh
ng thng i qua 3 im c nh :
a) y = (m + 3) x 3 - 3(m + 3) x 2 - (6m + 1) x + m + 1
b) y = (m + 2) x 3 - 3(m + 2) x 2 - 4 x + 2m - 1
c) y = (m - 4) x 3 - (6 m - 24) x 2 - 12mx + 7m - 18
Trang 36

Trn S Tng

Kho st hm s

d) y = (m + 1) x3 - (2 m + 1) x - m + 1
VN 2: Tm im m khng c th no ca h th (Cm): y = f(x, m) i qua
Gi M(x0; y0) l im m khng c th no ca h (Cm) i qua.
M(x0; y0) (Cm), "m
y0 = f(x0, m) v nghim m
(1)
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:
A = 0
Dng 1: (1) Am + B = 0 v nghim m
(2a)
B 0
A = B = 0
C 0
(2b)
Dng 2: (1) Am 2 + Bm + C = 0 v nghim m
A 0
B2 - 4 AC < 0

Ch : Kt qu l mt tp hp im.
Nhng im nm trn tim cn ng c nh ca hm hu t l nhng im th
khng i qua.
Bai 1. Tm cc im trong mt phng m khng c th no ca h (Cm) i qua:

m +1

m2

a) y = (m + 2) x + m 2 + 2 m

b) y =

c) y = mx 2 + 2(1 - m ) x + 1 + m (m 0)

d) y = x 2 - m 3 x + m 2 - 2

e) y = 2 x3 + 3mx 2 - m 3 - 5m 2 - 4

f) y = mx 3 - m 2 x 2 - 4 mx + 4 m 2 - 6

m2 + m + 1

x+

m2 + m + 1

(3m + 1) x - m 2 + m
(m - 2) x - m 2 + 2 m - 4
h) y =
x+m
x -m
x 2 + mx + 8 - m
x 2 - 2 mx + m + 2
i) y =
k) y =
x -1
x-m
2
2
x + mx - 2m + 4
x + (3m - 1) x - 10
l) y =
m) y =
2
x + 2x + 5
x 2 - 3x + 2
Bai 2. Tm cc im thuc (L) m khng c th no ca h (Cm) i qua:
g) y =

a) (Cm): y = mx 3 - m 2 x 2 - 4 mx + 4 m 2 - 6 ; (L) l trc honh.


b) (Cm): y = 2 x 3 - 3(m + 3) x 2 + 18mx + 6 ; (L): y = x 2 + 14 .
c) (Cm): y =

x 2 - mx + m 2 - m + 1

; (L) l trc tung.


mx + m 2 + m + 1
(m + 1) x 2 + m 2 x + 1
d) (Cm): y =
; (L): x = 2.
x+m
m2 x 2 + 1
e) (Cm): y =
; (L): y = 1.
x
VN 3: Tm im m mt s th ca h th (Cm): y = f(x, m) i qua
Ta c:
M(x0; y0) (Cm)

y0 = f(x0, m)
(1)
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:
Am + B = 0 (2a)
hoc Am 2 + Bm + C = 0
S nghim ca (2a) hoc (2b) theo m = S (Cm) i qua M.
Trang 37

(2b)

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 1. Tm cc im trong mt phng sao cho c ng k th ca h (Cm) i qua:

a) (Cm): y =

2 mx + m2 + 2m
; k = 1.
2( x + m )

b) (Cm): y =

- x 2 + mx - m 2
; k = 2.
x-m

c) (Cm): xy - 2my - 2mx + m 2 x - 4 m = 0 ; k = 1.


Bai 2. Tm cc im thuc (L) sao cho c ng k th ca h (Cm) i qua:
a) (Cm): y = x 3 + (m 2 + 1) x 2 - 4 m ; (L): x = 2; k = 1.
b) (Cm): y = x 3 + (m 2 + 1) x 2 - 4 m ; (L): x = 2; k = 2.
c) (Cm): y = x 3 + (m 2 + 1) x 2 - 4 m ; (L): x = 2; k = 3.
Bai 3. Chng minh rng cc im thuc (L) c ng k th ca h (Cm) i qua:
mx 2 - (m 2 + m - 1) x + m 2 - m + 2
; (L): x > 1; k = 2.
x-m
(m + 1) x 2 - m 2
b) (Cm): y =
; (L): x > 0; k = 2.
x-m
a) (Cm): y =

c) (Cm): y = x 4 - 2 mx 2 + m 2 + 1 ; (L): y = 1; k = 1.
d) (Cm): y = x 3 - (m + 1) x 2 - (2 m3 - 3m + 2) x + 2 m(2m - 1) ; (L): x = 1, y > 2; k = 2.

Trang 38

Trn S Tng

Kho st hm s

5. TP HP IM
Bi ton: Tm tp hp cc im M(x; y) tho tnh cht a.
Nhn xt: Tm tp hp im M trong mt phng to l tm phng trnh ca tp hp
im .
Dng 1: Tm to ca im M.
1) Tm iu kin (nu c) ca tham s m tn ti im M.
2) Tnh to im M theo tham s m.
C cc trng hp xy ra:
x = f (m)
Trng hp 1: M
y = g(m )
Kh tham s m gia x v y, ta c mt h thc gia x, y c lp vi m c dng:
F(x, y) = 0
(gi l phng trnh qu tch)
x = a (hang so )
Trng hp 2: M
y = g(m )
Khi im M nm trn ng thng x = a.
x = f (m)
Trng hp 3: M
y = b (hang so )
Khi im M nm trn ng thng y = b.
3) Gii hn qu tch: Da vo iu kin (nu c) ca m ( bc 1), ta tm c iu kin
ca x hoc y tn ti im M(x; y). l gii hn ca qu tch.
4) Kt lun: Tp hp cc im M c phng trnh F(x, y) = 0 (hoc x = a, hoc y = b) vi
iu kin ca x hoc y ( bc 3).
Dng 2: Trong trng hp ta khng th tnh c to ca im M theo tham s m m ch
thit lp c mt h thc cha to ca M th ta tm cch kh tham s m trong h thc
tm c h thc dng F(x, y) = 0.
Ch : Nu bi ton ch hi : im M chy trn ng no th ta ch tm phng trnh
F(x, y) = 0 m khng cn tm gii hn ca qu tch.
Bai 1. Tm tp hp cc im c bit ca h th cho.

a) (Pm): y = 2 x 2 - (m - 2) x + 2m - 4 . Tm tp hp cc nh ca (Pm).
b) (Cm): y = x 3 - 3mx 2 + 2 x - 3m - 1 . Tm tp hp cc im un ca (Cm).
c) (Cm): y = 2 x3 - 3(2m + 1) x 2 + 6m(m + 1) x + 1 . Tm tp hp cc im cc i ca (Cm).
(m - 1) x + 1
. Tm tp hp cc tm i xng ca (Hm).
mx - 1
2 x 2 - 3mx + 5m
e) (Hm): y =
. Tm tp hp cc im cc i ca (Hm).
x -2
Bai 2. Cho (C) v (C). Tm tp hp trung im ca on thng.
1) Tm m (C) v (C) ct nhau ti hai im phn bit A, B.
2) Tm tp hp cc trung im I ca on thng AB.
d) (Hm): y =

a) (C): y = x 3 + 3 x 2 + mx + 1 v (C): y = x 3 + 2 x 2 + 7 .
b) (C): y = x 2 - mx + 3 v (C): y = mx + 2 .
x -1
v (C): 2 x - y + m = 0
x +1
( x - 2)2
d) (C): y =
v (C) l ng thng i qua A(0; 3) v c h s gc m.
1- x
c) (C): y =

Trang 39

Kho st hm s

Trn S Tng

x2 + 4 x + 3
v (C): y = mx + 1 .
x+2
Bai 3. Cho (C) v (C).Tm tp hp cc im.
1) Tm m (C) ct (C) ti 3 im phn bit A, B, C (trong xC khng i).
2) Tm tp hp cc trung im I ca on thng AB.
e) (C): y =

a) (C): y = x 3 - 3 x 2 v (C): y = mx .
b) (C): y = x 3 - 2(m + 1) x 2 + (m2 + 1) x - m 2 v (C): y = -3mx + m .
c) (C): y = x 3 - 6 x 2 + 9 x v (C): y = mx .
d) (C): y = ( x + 2)( x - 1)2 v (C) l ng thng i qua C(2; 0) v c h s gc m.
Bai 4. Cho (C). Tm tp hp cc im t c th v c hai tip tuyn ca (C) vung gc
vi nhau.
a) (C): y = x +
Bai 5.

1
x

a) Cho (C): y =

b) (C): y =

x2 + x + 1
x +1

x -2
. Tm tp hp cc im trn trc tung m t c th k c tip
x -1

tuyn vi (C).
b) Cho (C): y = - x 3 + 3 x 2 - 2 . Tm tp hp cc im trn ng thng y = 2 m t c
th k c 3 tip tuyn vi (C).

Trang 40

Trn S Tng

Kho st hm s

6. HM S C CHA DU GI TR TUYT I
Bi ton: V th ca hm s y = f(x) vi f(x) c cha du gi tr tuyt i.
Cch 1: Kho st s bin thin v v th.
Xt du biu thc c cha du gi tr tuyt i.
Chia min xc nh thnh nhiu khong, trong mi khong ta b du gi tr tuyt i.
V th hm s tng ng trong cc khong ca min xc nh.
Cch 2: Thc hin cc php bin i th.
Dng 1: V th hm s y = f ( x ) .
th (C) ca hm s y = f ( x ) c th c suy t th (C) ca hm s y = f(x)
nh sau:
+ Gi nguyn phn th (C) pha trn trc honh.
+ Ly i xng phn th ca (C) pha di trc honh qua trc honh.
+ th (C) l hp ca hai phn trn.

Dng 2: V th ca hm s y = f ( x ) .
th (C) ca hm s y = f ( x ) c th c suy t th (C) ca hm s y = f(x)
nh sau:
+ Gi nguyn phn th (C) bn phi trc tung, b phn bn tri trc tung.
+ Ly i xng phn bn phi trc tung qua trc tung.
+ th (C) l hp ca hai phn trn.

Bai 1. Kho st s bin thin v v th (C). T suy ra th C). Dng th (C) bin

lun s nghim ca phng trnh (1):


a) (C): y = x 3 - 3 x 2 - 6 ; (C): y = x 3 - 3 x 2 - 6 ; x 3 - 3 x 2 - 6 = m

(1)

b) (C): y = x 4 - 2 x 2 - 3 ; (C): y = x 4 - 2 x 2 - 3 ; x 4 - 2 x 2 - 3 = m

(1)

c) (C): y =

2 x2 + 5x - 2
2 x 2 + 5x - 2 2 x2 + 5 x - 2
; (C): y =
;
= m (1)
x +1
x +1
x +1

d) (C): y =

x2 - x - 1
x2 - x - 1 x2 - x - 1
; (C): y =
;
=m
x-2
x -2
x -2
Trang 41

(1)

Kho st hm s

Trn S Tng

2x - 2
2x - 2 2x - 2
; (C): y =
;
=m
(1)
x-2
x -2
x -2
Bai 2. Kho st s bin thin v v th (C). T suy ra th C). Dng th (C) bin
lun s nghim ca phng trnh (1):
e) (C): y =

a) (C): y = 2 x 3 - 9 x 2 + 12 x - 4 ; (C): y = 2 x - 9 x 2 + 12 x - 4 ; 2 x - 9 x 2 + 12 x = m
b) (C): y =

2x
2x
; (C): y =
; (m - 2). x - m = 0
x -1
x -1

(1)

x2 + 4 x + 5
x2 + 4 x + 5 x2 + 4 x + 5
c) (C): y =
; (C): y =
;
= m (1)
x+2
x +2
x +2
Bai 3. Kho st s bin thin v v th (C). T suy ra th C). Dng th (C), tm
m phng trnh (1) c k nghim phn bit:
a) (C): y = x 4 - 2 x 2 - 1 ; (C): y = x 4 - 2 x 2 - 1 ; x 4 - 2 x 2 - 1 = log 2 m ; k = 6.
3

b) (C): y = x 3 - 6 x 2 + 9 x ; (C): y = x - 6 x 2 + 9 x ; x - 6 x 2 + 9 x - 3 + m = 0 ; k = 6.
c) (C): y =

2 x2 + 5x - 2
2 x 2 + 5x - 2 2 x2 + 5 x - 2
; (C): y =
;
= m ; k = 4.
x +1
x +1
x +1

d) (C): y =

x4
5
x4
5 x4
5
- 3 x 2 + ; (C): y =
- 3x2 + ;
- 3 x 2 + = m 2 - 2m ; k = 8.
2
2
2
2
2
2

Trang 42

Trn S Tng

Kho st hm s

7. IM C BIT TRN TH CA HM S
VN 1: Tm im trn th (C): y = f(x) c to nguyn
P( x )
Tm cc im trn th hm s hu t y =
c to l nhng s nguyn:
Q( x )
P( x )
a
Phn tch y =
thnh dng y = A( x ) +
, vi A(x) l a thc, a l s nguyn.
Q( x )
Q( x )
x
Khi
Q(x) l c s ca a. T ta tm cc gi tr x nguyn Q(x) l
y
c s ca a.
Th li cc gi tr tm c v kt lun.
Bai 1. Tm cc im trn th (C) ca hm s c to nguyn:

x - 10
x +2
c) y =
x+2
x -2
2
2
x + x +1
x + 2x
4
e) y =
f) y = x + 1 +
d) y =
x+2
x +1
x -1
Bai 2. Tm cc im trn th (C) ca hm s c to nguyn:
a) y =

x +2
x +1

a) y = x + y 2 + 2( x + 1) y + 4 x

b) y =

b) y = 2 x + y 2 + 4( x - 1)y + 6 x

VN 2: Tm cp im trn th (C): y = f(x)


i xng qua ng thng d: y = ax + b
C s ca phng php: A, B i xng nhau qua d d l trung trc ca on AB
Phng trnh ng thng D vung gc vi d: y = ax = b c dng:
1
(C)
D: y = - x + m
(d)
a
Phng trnh honh giao im ca D v (C):
1
B
f(x) = - x + m
(1)
a
A
I
Tm iu kin ca m D ct (C) ti 2 im
phn bit A, B. Khi xA, xB l cc nghim ca (1).
Tm to trung im I ca AB.
T iu kin: A, B i xng qua d I d, ta tm
c m xA, xB yA, yB A, B.
x = xB
Ch : A, B i xng nhau qua trc honh A
y A = - yB
x = - xB
A, B i xng nhau qua trc tung A
y A = yB
x = xB
A, B i xng nhau qua ng thng y = b A
y A + yB = 2 b
x + xB = 2 a
A, B i xng nhau qua ng thng x = a A
y A = yB
Bai 1. Tm trn th (C) ca hm s hai im i xng nhau qua ng thng d:
Trang 43

(D)

Kho st hm s

Trn S Tng

x+4
;
d : x - 2y - 6 = 0
x -2
x2
x2 + x -1
c) (C ) : y =
;
d : y = x -1
d) (C ) : y =
; d : y = x -1
x -1
x -1
Bai 2. Cho th (C) v ng thng d. Vit phng trnh th (C) i xng vi (C) qua
ng thng d:
a) (C ) : y = x 3 + x;

d : x + 2y = 0

b) (C ) : y =

2 x2 - 3x + 7
a) (C ) : y = 3 x - 5 x + 10 x - 2; d : x = -2
b) (C ) : y =
; d:x=2
x -1
x2 + x - 2
2 x2 + 5x - 3
c) (C ) : y =
; d:y=2
d) (C ) : y =
; d : y = -1
x-2
x -1
Bai 3. Tm m trn th (C) c mt cp im i xng nhau qua ng thng d:
3

a) (C ) : y = mx 3 + 3 x 2 + 2 x + m2 ; d : Ox
VN 3: Tm cp im trn th (C): y = f(x) i xng qua im I(a; b)
C s ca phng php: A, B i xng nhau qua I I l trung im ca AB.
Phng trnh ng thng d qua I(a; b),
c h s gc k c dng: y = k ( x - a) + b .
Phng trnh honh giao im ca (C) v d:
I
B
f(x) = k ( x - a) + b (1)
A
Tm iu kin d ct (C) ti 2 im phn bit
A, B. khi xA, xB l 2 nghim ca (1).
T iu kin: A, B i xng qua I I l trung im ca AB, ta tm c k xA, xB.
x = - xB
Ch : A, B i xng qua gc to O A
y A = - yB
Bai 1. Tm trn th (C) ca hm s hai im i xng nhau qua im I:

5
x2 + x + 2
; I 0;
x -1
2
x+4
I O(0; 0)
d) (C ) : y =
;
c) (C ) : y = x 3 - 3 x 2 - 2 x + 1;
I O(0; 0)
x +1
3x + 4
2 x2 - 5x + 1
;
I (1;1)
e) (C ) : y =
; I ( -2; -5)
e) (C ) : y =
2x -1
x +1
Bai 2. Cho th (C) v im I. Vit phng trnh th (C) i xng vi (C) qua im I:
a) (C ) : y = x 3 - 4 x 2 + x + 2;

I (2; 4)

b) (C ) : y =

a) (C ) : y = 2 x 3 + 3 x 2 + 5 x + 1;

I (1; 2)

b) (C ) : y =

( x - 1)2
;
x -2

I (1;1)

x2 - x + 1
x3 - 2 x2 - 5x + 1
; I (2;1)
d) (C ) : y =
;
x -1
2x - 3
Bai 3. Tm m trn th (C) c mt cp im i xng nhau qua im:
c) (C ) : y =

a) (C ) : y = x 3 - 3mx 2 + 3(m 2 - 1) x + 1 - m2 ;
3

I (2;1)

I O(0; 0)

b) (C ) : y = x + mx + 7 x + 3; I O(0; 0)
c) (C ) : y = x 3 + mx 2 + 9 x + 4; I O(0; 0)

Trang 44

d) (C ) : y =

x 2 + 2 m2 x + m 2
; I O(0; 0)
x +1

Trn S Tng

Kho st hm s
VN 4: Khong cch

Kin thc c bn:


1) Khong cch gia hai im A, B:

AB =

( x B - x A )2 + ( y B - y A )2

2) Khong cch t im M(x0; y0) n ng thng D: ax + by + c = 0:


ax0 + by0 + c
d(M, D) =
a2 + b 2
3) Din tch tam gic ABC:
uuur uuur 2
1
1
S = AB. AC.sin A =
AB 2 . AC 2 - ( AB. AC )
2
2
Bai 1. Cho th (C) v im A. Tm im M trn (C) sao cho AM nh nht. Chng minh

rng khi AM nh nht th ng thng AM vung gc vi tip tuyn ca (C) ti M.


a) (C ) : y = x 2 - 1;

b) (C ) : y = x 2 ;

A O(0; 0)

A(3; 0)

c) (C ) : y = 2 x 2 + 1;
A(9;1)
Bai 2. Cho th (C) v ng thng d. Tm im M trn (C) sao cho khong cch t M n
d l nh nht.
x2 + 4x + 5
; d : y = -3 x - 6
x+2
x +1
c) (C ) : y = x - x 2 ;
d : y = 2( x + 1)
d) (C ) : y =
; d : y = -2 x + 3
x -1
Bai 3. Tm cc im M thuc th (C) sao cho d(M,Ox) = k.d(M,Oy) vi k cho trc.
x+2
x2 + x -1
a) (C ) : y =
;
k =1
b) (C ) : y =
; k =1
x -2
x -1
x2 + x -1
x2 + 2x + 2
c) (C ) : y =
; k=2
d) (C ) : y =
; k=2
x -1
x +1
Bai 4. Tm cc im M thuc hypebol (H) sao cho tng cc khong cch t n hai tim
cn l nh nht.
x+2
2x -1
4x - 9
a) ( H ) : y =
b) ( H ) : y =
c) ( H ) : y =
x -2
x +1
x -3
2
2
x + x -2
x - x +1
x2 + 3x + 3
e) ( H ) : y =
f) ( H ) : y =
d) ( H ) : y =
x -3
2- x
x+2
Bai 5. Tm cc im M thuc hypebol (H) sao cho tng cc khong cch t n hai trc
to l nh nht.
x -1
2x +1
4x - 9
a) ( H ) : y =
b) ( H ) : y =
c) ( H ) : y =
x +1
x-2
x -3
x 2 + x - 11
x2 - 3
x2 + x - 6
d) ( H ) : y =
e) ( H ) : y =
f) ( H ) : y =
x -1
x -2
x -3
Bai 6. Tm cc im M thuc hypebol (H) sao cho khong cch t n giao im ca hai
tim cn l nh nht.
a) (C ) : y = 2 x 4 - 3 x 2 + 2 x + 1;

d : y = 2 x - 1 b) (C ) : y =

x2 + 2 x + 2
x2 - x + 1
b) ( H ) : y =
;x >1
x -1
x -1
Bai 7. Cho hypebol (H). Tm hai im A, B thuc hai nhnh khc nhau ca (H) sao cho
di AB l nh nht.
a) ( H ) : y =

Trang 45

Kho st hm s

2x + 3
4x - 9
c) ( H ) : y =
2-x
x -3
2
1
x - 3x + 3
x2 - 2x + 5
d) ( H ) : y = 2 x + 1 +
e) ( H ) : y =
f) ( H ) : y =
x
x -1
1- x
Bai 8. Cho (C) v ng thng d. Tm m d ct (C) ti 2 im A, B sao cho di AB l
nh nht.
a) ( H ) : y =

x -1
x +1

Trn S Tng
b) ( H ) : y =

x2 + 6 x - 4
a) ( H ) : y =
; d:y=k
x +1

b) ( H ) : y =

Trang 46

x +1
; d : 2x - y + m = 0
x -1

Trn S Tng

Kho st hm s

VIII. N TP KHO ST HM S
Bai 1. Cho hm s: y = x 3 + ax 2 - 4, a l tham s.
a) Kho st v v th vi a = 3.
b) Tm cc gi tr ca tham s a phng trnh sau c nghim duy nht:
x 3 + ax 2 - 4 = 0
S:

b) a < 3.

Bai 2. a) Kho st v v th hm s: y = x 3 - 6 x 2 + 9 x - 1 .
b) T mt im bt k trn ng thng x = 2 ta k c bao nhiu tip tuyn ti th
ca hm s?
S:
b) mt tip tuyn.
Bai 3. Cho hm s: y = x 3 - 3 x (1)
a) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
b) Chng minh rng m khi thay i, ng thng d cho bi phng trnh:
y = m( x + 1) + 2 lun ct th hm s (1) ti mt im A c nh. Hy xc nh cc gi
tr ca m ng thng d ct th hm s (1) ti 3 im A, B, C khc nhau sao cho
tip tuyn vi th ti B v C vung gc vi nhau.
2
S:
b) A(-1; 2); m = -1 +
2
3
Bai 4. a) Kho st v v th hm s: y = x 4 - 2 x 2 - 1
(1)
b) Vi nhng gi tr no ca m th phng trnh sau c 6 nghim phn bit.
x 4 - 2 x 2 - 1 = log 4 m (2)
S:

b) 4 < m < 16.

Bai 5. Cho hm s: y = x 4 - 5 x 2 + 4
(1)
a) Kho st v v th (C) ca hm s.
b) Tm iu kin ca tham s m ng thng y = m ct th (C) ca hm s ti 4
im phn bit.
c) Tm m sao cho th (C) ca hm s chn trn ng thng y = m ba on thng c
di bng nhau.
9
7
S:
b) - < m < 4
c) m =
4
4
1
3
Bai 6. Cho hm s: y = x 4 - mx 2 +
(1)
2
2
a) Kho st v v th (C) ca hm s khi m = 3.
3
b) Vit phng trnh tip tuyn i qua A 0; tip xc vi (C).
2
c) Xc nh m hm s (1) c cc tiu m khng c cc i.
3
3
; y = 2 2 x +
2
2
3x + 4
Bai 7. Cho hm s: y =
(H )
x -1
S:

b) y =

c) m 0.

Trang 47

Kho st hm s

Trn S Tng

a) Kho st v v th hm s.
b) Vi gi tr no ca a, ng thng y = ax + 3 khng ct th (H)?
c) Qua im M(2 ; 3) vit phng trnh tip vi th (H).
S:
b) 28 < a 0
c) y = 28x + 59.
x -2
(C ) .
Bai 8. a) Kho st v v th y =
x -1
b) Tm tt c nhng im trn th (C) cch u hai im A(0; 0) v B(2; 2).
S: b)
(2 ; 0), (0 ; 2).
1
Bai 9. Cho hm s: y = x - 2 + (C )
x
a) Kho st v v th (C).
b) Tm trn (C) cc im cch u hai trc ta .
c) Tm k ng thng y = k ct (C) ti hai im m ti hai tip tuyn vi (C) vung
gc vi nhau.
1 1
S:
b) M ;
c) k = - 2 5.
2 2
x 2 - (m + 1) x + 4 m 2 - 4 m - 2
x - (m - 1)
a) Kho st v v th vi m = 2.
b) Tm cc gi tr ca m hm s xc nh v ng bin trn khong (0 ; +)

Bai 10. Cho hm s: y =

S: b)

2- 3
3
m
7
2

x2 + 2 x + 2
.
x +1
b) Gi I l tm i xng ca th (C) v M l mt im trn (C). Tip tuyn ti M vi
(C) ct hai ng tim cn ti A v B. Chng minh rng M l trung im ca on AB v
din tch tam gic IAB khng ph thuc vo v tr im M trn (C).

Bai 11. a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s: y =

S:

b) SIAB = 2 2.

x2 + 2 x + 2
1
Bai 12. Cho hm s: y =
= x +1+
(C )
x +1
x +1
a) Kho st v v th (C).
b) Tm trn th hm s cho cc im sao cho tip tuyn ti vung gc vi tim
cn xin ca n.

2 3 2
2
3 2
S: b)
M1 -1 +
;
; ; M2 - 1

2
2

2
2
x 2 + (m + 1) x - mx + 1
(Cm )
x-m
a) Kho st v v th (C) ca hm s ng vi m = 2.
b) Chng minh rng tch cc khong cch t mt im ty thuc th (C) (vi m = 2
cu trn) ti hai ng tim cn lun bng mt hng s.
c) Vi gi tr no ca m th hm s cho c cc i, cc tiu, ng thi gi tr cc i
v gi tr cc tiu cng du.

Bai 13. Cho hm s: y =

S:

b)

9 2
2

c) m < - 3 - 2 3 hay m > -3 + 2 3

Trang 48

Trn S Tng

Kho st hm s

x2 + 4 x + 1
x+2
b) Tm cc im trn th c khong cch n ng thng ( ) : y + 3x + 6 = 0 l nh
nht.
3 5
5
5
S:
b) M1 - ; ; M2 - ; - .
2 2
2
2

Bai 14. a) Kho st v v th hm s: y =

2 x 2 + mx - 2
vi m l tham s.
Bai 15. Cho hm s: y =
x -1
a) Xc nh m tam gic to bi hai trc ta v ng tim cn xin ca th ca
hm s trn c din tch bng 4.
b) Kho st v v th hm s trn khi m = 3.
S:
a) m = 6 hay m = 2.
x2 + x + 1
.
x
a) Kho st s bin thin v v th ca hm s trn.
b) Xc nh m sao cho phng trnh sau c nghim:

Bai 16. Cho hm s: y =

t 4 - (m - 1)t 3 + 3t 2 - (m - 1)t + 1 = 0
S:

b) m -

3
7
hay m .
2
2

Bai 17. Cho hm s: y = - x 3 + 3mx 2 + 3(1 - m 2 ) + m 2 - m 2 (1) (m l tham s)


a) Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 1.
b) Tm k phng trnh - x 3 + 3 x 2 + k 3 - 3k 2 = 0 c 3 nghim phn bit.
c) Vit phng trnh ng thng i qua hai im cc tr ca th hm s (1).
S:

c) y = 2 x - m 2 + m

b) -1 < k < 3; k 0; k 2;

Bai 18. Cho hm s: y = mx 4 + (m 2 - 9) x 2 + 10 (1) (m l tham s)


a) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1.
b) Tm m hm s (1) c ba im cc tr.
S:
b) m < - 3 hay 0 < m < 3.
(2 m - 1) x - m 2
Bai 19. Cho hm s: y =
(1) (m l tham s)
x -1
a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) ng vi m = 1.
b) Tnh din tch hnh phng gii hn bi ng cong (C) v hai trc ta .
c) Tm m th ca hm s (1) tip xc vi ng thng y = x.
S:

b) S = 1 + 4 ln

4
3

c) m 1.

mx 2 + x + m
Bai 20. Cho hm s: y =
(1) (m l tham s)
x -1
a) Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 1.
b) Tm m th hm s (1) ct trc honh ti hai im phn bit v hai im c
honh dng.
S:

b) -

1
< m < 0.
2
Trang 49

Kho st hm s

Trn S Tng

Bai 21. Cho hm s: y = x 3 - 3 x 2 + m (1) (m l tham s)


a) Tm m hm s (1) c hai im phn bit i xng nhau qua gc ta .
b) Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 2.
a) m > 0.
S:
x2 - 2 x + 4
(1)
x -2
b) Tm m ng thng dm: y = mx + 2 2m ct th ca hm s (1) ti hai im
phn bit.
S:
b) m > 1.

Bai 22. a) Kho st s bin thin v v th ca hm s y =

- x2 + 3x - 3
Bai 23. Cho hm s: y =
(1)
2( x - 1)
a) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
b) Tm m ng thng y = m ct th ti 2 im A, B sao cho AB = 1.
1 5
.
2
1
Bai 24. Cho hm s: y = x 3 - 2 x 2 + 3 x (1) c th (C)
3
a) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
b) Vit phng trnh tip tuyn ca (C) ti im un v chng minh rng
tuyn ca (C) c h s gc nh nht.
S:

S:

b) m =

l tip

8
b) D : y = - x + ; k = -1.
3

Bai 25. Cho hm s: y = x 3 - 3mx 2 + 9 x + 1 (1) (vi m l tham s)


a) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 2.
b) Tm m im un ca th hm s (1) thuc ng thng y = x + 1.
S:
b) m = 0 hay m = 2 hay m = 2.

Chn thnh cm n cc bn ng nghip v cc em hc sinh c tp ti liu ny.


transitung_tv@yahoo.com

Trang 50

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

CHNG II
HM S LU THA HM S M HM S
LOGARIT

I. LU THA
1. nh ngha lu tha
S m a

C s a

a = n N*
a =0

aR
a0

a = -n ( n N * )

a0

m
(m Z , n N * )
n
a = lim rn (rn Q, n N * )

a=

Lu tha aa
aa = a n = a.a......a (n tha s a)
aa = a 0 = 1
1
aa = a -n = n
a
m

a>0

a a = a n = n a m ( n a = b b n = a)

a>0

a a = lim a rn

2. Tnh cht ca lu tha


Vi mi a > 0, b > 0 ta c:
a

a .a = a

a +b

aa
= a a -b
b
a

a > 1 : aa > a b a > b ;


Vi 0 < a < b ta c:

; (a ) = a

a .b

; (ab) = a .b

aa
a
; = a
b
b

0 < a < 1 : aa > a b a < b

am < b m m > 0 ;
am > b m m < 0
Ch : + Khi xt lu tha vi s m 0 v s m nguyn m th c s a phi khc 0.
+ Khi xt lu tha vi s m khng nguyn th c s a phi dng.
3. nh ngha v tnh cht ca cn thc
Cn bc n ca a l s b sao cho bn = a .
Vi a, b 0, m, n N*, p, q Z ta c:
n

ab = n a .n b ;

Neu

a na
=
(b > 0) ;
b nb

p q
n
m
= th a p = a q (a > 0) ; c bit
n m

Nu n l s nguyn dng l v a < b th

a p = ( n a ) (a > 0) ;
n

a=

mn

a = mn a

mn m

a<nb.

Nu n l s nguyn dng chn v 0 < a < b th


Ch :

a<nb.

+ Khi n l, mi s thc a ch c mt cn bc n. K hiu n a .


+ Khi n chn, mi s thc dng a c ng hai cn bc n l hai s i nhau.
4. Cng thc li kp
Gi A l s tin gi, r l li sut mi k, N l s k.
S tin thu c (c vn ln li) l:

C = A(1 + r ) N

Trang 51

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

Bai 1. Thc hin cc php tnh sau:


3

7
a) A = ( -1) -
8
3

3
42

c) C =

2
+ 83

d) D =
7

f) F =

10-3 :10 -2 - ( 0,25 ) + 10 -2

4. 64. 3 2

i) I =
3
32

2
5

1256. ( -16 ) . ( -2 )
2
25 ( -5 )

h) H = ( 4

-2

23.2 -1 + 5-3.54 - ( 0, 01) .10 -2

( )
3
2
32

-18 ) .2 4. ( -50 )
(
e) E =
4
5
2
( -25) . ( -4 ) . ( -27)
g) G =

( -3) . ( -15) .84


b) B =
6
4
92. ( -5 ) . ( -6 )

2
7
. - . ( -7 ) . -
7
14

( 0, 01)

-3

1
+ 25 3

)(2

1
3

1
- 10 3

81. 5 3. 5 9. 12

1
3

1
+ 53

k) K =

3 3 . 18 5 27. 6

Bai 2. Vit cc biu thc sau di dng lu tha vi s m hu t:


a)
d)

x2 3 x , ( x 0)

b)

23 3 2
3 2 3

e)

b3 a
, ( a, b 0 )
a b

4 3

c)

a8

f)

23 2 2

b2 b

b b

Bai 3. n gin cc biu thc sau:

a1,5 + b1,5
a) a

0,5

+b

0,5

- a 0,5 b 0,5
+

a-b

a 0,5 + 2
a 0,5 - 2 a 0,5 + 1
b)
.
a - 1 a 0,5
a + 2 a 0,5 + 1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
x 2 + 3y 2

x - 3y
x - y2
d)
+
.

2
x-y
2
1
1

x2 - y2

2b 0,5

a 0,5 + b 0,5
1
1
1
3 1
1
2
2
x2 - y2

x +y
x2 y2
2y
c)
+
.

1
1
1
1
2
x+y x-y
2y
2 - x2 y
xy
+
x
xy

e) ( a
g)

1
3

2
- b3

) .( a

a -1 + ( b + c )

2
3

1 2
+ a 3 .b 3

4
+ b3

f) ( a

1
4

1
- b4

) .( a

1
4

1
+ b4

) .( a

1
2

1
+ b2

-1

b 2 + c2 - a 2
-2
.1 +
.(a + b + c)

-1

2 bc
a -1 - ( b + c )

Bai 4. n gin cc biu thc sau:

a)

a-3b

a -6 b

a2 4 x + x a

c)
- a2 + x + 2 a x
4
a x + ax

ab 4 ab - b
b) ab :
a-b
a + ab

a+ x

d)

a2 - x 2

Trang 52

3
3

ax 2 - a2 x
3

a2 - 2 3 ax + x 2 - 6 x
6
a-6 x

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

3
a 3 a - 2a 3 b + 3 a2 b2 3 a2 b - 3 ab2

x x -x
+
e)
f)
3
3 2 3
4
4

3
3
a-3b
x -1

a - ab

x +1

- x
- x
4
4
x + 1

x - 1
3 a2 b - 3 ab2
-1
a + b ( 6

g)
. a - 6 b) + 6 a
3 2
3 2
3 2 3 2
3
a - b
a - 2 ab + b
Bai 5. So snh cc cp s sau:

a) ( 0, 01)

- 2

va (10 )

p
p
b) va
4
4

e) ( 0, 001)

d) 5300 va 8200
g) ( 2 )

k)

-3

va ( 2 )

4
h)
5

-5

1
4

3 - 1) va ( 3 - 1)

2
2

-4

3
l)

-0,3

- 2

va

5
va
4

c) 5-2
100

f) 4

va 5-3

:3 a

va ( 0,125 )

- 2

i) 0, 02 -10 va 5011

2
va

- 2

p
m)
2

5
2

p
va
2

10
3

Bai 6. So snh hai s m, n nu:


m

a) 3, 2 < 3,2

b) ( 2 )

3
3
d)
e)
>

2
2
Bai 7. C th kt lun g v s a nu:
2

1
(1 - a )- 3

1
(
)
> 1- a 2

e)

g) a < a
Bai 8. Gii cc phng trnh sau:
5

a) 4 = 1024
d) ( 3 3 )

2x

1
=
9

k) 5 x.2 x = 0, 001

5 - 1) < ( 5 - 1)

3
(2 - a)4

h) a

x -2

1
17

<a

5 2

2 5

2
e)
9
-x

> (2 - a)
-

a) 0,1 > 100

1
8

x+1

8
.
27

8
125

-x

27
=
64

12 ) . ( 3 ) =
x

1
b) > 3 0, 04
5
Trang 53

1
6

2 - 1) < ( 2 - 1)

1
c)
a

-0,2

< a2

1
1 2

1
f) >
a
a

c) 81 - 3 x =
3
f)
2

1
2

1
32

x 2 -5 x + 6

=1
3 x -7

h) 0,2 = 0, 008

9
i)
49

l)

f)

i) a-0,25 < a -

Bai 9. Gii cc bt phng trnh sau:


x

1
1
c) >
9
9

b)

0,25
1
g)
.322 x -8 =

0,125
8

> ( 2)

-3
-1
b) ( 2 a + 1) > ( 2 a + 1)

a) ( a - 1) 3 < ( a - 1) 3

d)

7
=
3

m) 71- x .41- x =

c) 0,3 x >

100
9

1
28

7 x -3

Hm s lu tha m logarit
d) 7

x+ 2

. 49 343

1
27
Bai 10. Gii cc phng trnh sau:
g)

( 3)

.3 >

Trn S Tng
1
e)
3

x+2

1
<9
27

h) 27 x.31- x <

1
3

f) 3 x <

1
9 3
x

1
i) . 3 2 > 1
64

a) 2 x + 2 x+ 2 = 20

b) 3 x + 3 x+1 = 12

c) 5 x + 5 x-1 = 30

d) 4 x -1 + 4 x + 4 x +1 = 84

e) 42 x - 24.4 x + 128 = 0

f) 4 x +1 + 22 x +1 = 48

g) 3.9 x - 2.9- x + 5 = 0

h) 3 x

- 5 x +6

=1

Trang 54

i) 4 x + 2 x+1 - 24 = 0

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

II. LOGARIT
1. nh ngha
Vi a > 0, a 1, b > 0 ta c: log a b = a aa = b
a > 0, a 1
Ch : log a b c ngha khi
b > 0
lg b = log b = log10 b
Logarit thp phn:
n

1
Logarit t nhin (logarit Nepe): ln b = loge b (vi e = lim 1 + 2, 718281 )
n
2. Tnh cht
log a 1 = 0 ;

log a a b = b ;

log a a = 1 ;

loga b

= b (b > 0)

Cho a > 0, a 1, b, c > 0. Khi :


+ Nu a > 1 th log a b > loga c b > c
+ Nu 0 < a < 1 th log a b > loga c b < c
3. Cc qui tc tnh logarit
Vi a > 0, a 1, b, c > 0, ta c:
b
log a (bc) = log a b + loga c
log a = log a b - log a c log a ba = a loga b
c
4. i c s
Vi a, b, c > 0 v a, b 1, ta c:
log a c
log b c =
hay log a b. log b c = log a c
log a b
log a b =

1
log b a

1
log a c (a 0)
a

log aa c =

Bai 1. Thc hin cc php tnh sau:

a) log 2 4.log 1 2
d) 4
g)

log2 3

+9

4
log

b) log 5
2

log 1 a

c) loga 3 a
log9 2

+ 4 log8 27

h) log3 6.log8 9.log6 2

i) 92 log 3 2

+ 4 log81 5

l) 25log 5 6 + 49log 7 8

m) 5

e) log

log a3 a.log a4 a1/3

1
. log27 9
25

2 2

f) 27

a
log3 5

k) 81
n) 9

1
log6 3

+ 27

+4

log 9 36

1
log8 2

+3

4 log 9 7

1+ log 9 4

o) 3

+4

2 - log 2 3

3-2 log 5 4

log125 27

+5

q) lg(tan10 ) + lg(tan 20 ) + ... + lg(tan 890 )


r) log8 log 4 (log2 16) .log2 log3 (log 4 64)
Bai 2. Cho a > 0, a 1. Chng minh: log a (a + 1) > loga +1 (a + 2)
Trang 55

p) log

3.log3 36

Hm s lu tha m logarit
HD: Xt A =

Trn S Tng

log a+1 (a + 2)
loga +1 a + loga +1 (a + 2)
= log a+1 a.log a+1 (a + 2)
=
log a (a + 1)
2

log a+1 a(a + 2) loga +1 (a + 1)2


=
<
=1
2
2
Bai 3. So snh cc cp s sau:
1
2
3
a) log3 4 va log 4
b) log 0,1 3 2 va log 0,2 0,34 c) log 3
va log 5
3
5
4
4

d) log 1
3

1
1
va log 1
80
15 + 2
2

g) log 7 10 va log11 13
HD:

d) Chng minh: log 1


3

2
1
log6
3 2

e) log13 150 va log17 290

f) 2 log6 3 va

h) log 2 3 va log3 4

i) log 9 10 va log10 11

1
1
< 4 < log 1
80
15 + 2
2

e) Chng minh: log13 150 < 2 < log17 290


g) Xt A = log 7 10 - log11 13 =

log7 10.log7 11 - log7 13


log7 11

1
10.11.7
10
11
+ log7 .log 7 > 0
log 7
log7 11
7.7.13
7
7
h, i) S dng bi 2.
Bai 4. Tnh gi tr ca biu thc logarit theo cc biu thc cho:
a) Cho log2 14 = a . Tnh log 49 32 theo a.
=

b) Cho log15 3 = a . Tnh log 25 15 theo a.


c) Cho lg 3 = 0, 477 . Tnh lg 9000 ; lg 0, 000027 ;

1
log81 100

d) Cho log7 2 = a . Tnh log 1 28 theo a.


2

Bai 5. Tnh gi tr ca biu thc logarit theo cc biu thc cho:

49
theo a, b.
8
b) Cho log30 3 = a ; log30 5 = b . Tnh log30 1350 theo a, b.
a) Cho log 25 7 = a ; log2 5 = b . Tnh log 3 5

c) Cho log14 7 = a ; log14 5 = b . Tnh log35 28 theo a, b.


d) Cho log2 3 = a ; log3 5 = b ; log7 2 = c . Tnh log140 63 theo a, b, c.
Bai 6. Chng minh cc ng thc sau (vi gi thit cc biu thc cho c ngha):

a) bloga c = c loga b

b) log ax (bx ) =

log a b + log a x
1 + log a x

c)

log a c
= 1 + log a b
log ab c

a+b 1
= (log c a + logc b) , vi a2 + b2 = 7ab .
3
2
1
e) log a ( x + 2 y) - 2 log a 2 = (log a x + loga y ) , vi x 2 + 4 y 2 = 12 xy .
2
d) log c

f) log b+ c a + log c- b a = 2 log c+ b a.logc- b a , vi a2 + b2 = c2 .


Trang 56

Trn S Tng
g)

Hm s lu tha m logarit

k (k + 1)
1
1
1
1
1
+
+
+
+ ... +
=
.
log a x loga2 x log a3 x log a4 x
logak x 2 log a x

h) log a N .log b N + log b N .logc N + logc N .log a N =


i) x = 10

1
1- lg z

, nu y = 10

1
1-lg x

va z = 10

1
1-lg y

log a N .log b N .logc N


.
log abc N

k)

1
1
1
1
+
+ ... +
=
.
log2 N log3 N
log2009 N log2009! N

l)

log a N - log b N loga N


, vi cc s a, b, c lp thnh mt cp s nhn.
=
log b N - logc N logc N

Trang 57

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

III. HM S LU THA
HM S M HM S LOGARIT

1. Khi nim
a) Hm s lu tha y = xa (a l hng s)
S m a

Hm s y = xa

Tp xc nh D

a = n (n nguyn dng)

y = xn

D=R

a = n (n nguyn m hoc n = 0)

y = xn

D = R \ {0}

a l s thc khng nguyn

y = xa

D = (0; +)

Ch : Hm s y =

1
xn

khng ng nht vi hm s y = n x (n N *) .

b) Hm s m y = a x (a > 0, a 1).
Tp xc nh:
D = R.
Tp gi tr:
T = (0; +).
Khi a > 1 hm s ng bin, khi 0 < a < 1 hm s nghch bin.
Nhn trc hnh lm tim cn ngang.
th:
y

y=ax

y=ax
1

a>1

0<a<1

c) Hm s logarit y = log a x (a > 0, a 1)


Tp xc nh:
D = (0; +).
Tp gi tr:
T = R.
Khi a > 1 hm s ng bin, khi 0 < a < 1 hm s nghch bin.
Nhn trc tung lm tim cn ng.
th:
y
y
y=logax

0<a<1

a>1
Trang 58

y=logax

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

2. Gii hn c bit

lim (1 +

x 0

1
x) x

ex -1
=1
x 0 x

ln(1 + x )
=1
x 0
x

1
= lim 1 + = e
x
x

lim

lim

3. o hm

( xa ) = a xa -1 ( x > 0) ;

( n x ) =

Ch :

1
n

n x n -1

( ua ) = a ua -1.u

( a x ) = a x ln a ;

( au ) = au ln a.u

( e x ) = e x ;

( eu ) = eu .u

( loga x ) = x ln1 a ;

( loga u ) = u lnu a

( ln x ) = 1

( ln u ) = u

(x > 0);

( n u ) =

vi x > 0 neu n chan


vi x 0 neu n le .

u
n

n u n-1

Bai 1. Tnh cc gii hn sau:

x
a) lim

x+ 1 + x

3x - 4
d) lim

x + 3 x + 2

1
b) lim 1 +
x +
x
x +1
3

ln x - 1
x e x - e

g) lim

x +1
x

x +1
e) lim

x+ 2 x - 1

e2 x - 1
x 0 3 x

h) lim

e x - e- x
esin 2 x - esin x
k) lim
l) lim
x0 sin x
x 0
x
Bai 2. Tnh o hm ca cc hm s sau:
3

a) y = x 2 + x + 1
d) y = 3 sin(2 x + 1)

b) y = 4

x +1
x -1
3

e) y = cot 1 + x 2

x +3
11
5
h) y = 9 + 6 x 9
g) y = sin
4
Bai 3. Tnh o hm ca cc hm s sau:

d) y = e

2x + x 2

g) y = 2 x .ecos x

b) y = ( x 2 + 2 x )e - x
e) y = x.e
h) y =

Bai 4. Tnh o hm ca cc hm s sau:

1
x- x
3

3x
2

x - x +1

Trang 59

2 x -1

2x +1
f) lim

x+ x - 1

ex - e
x1 x - 1

i) lim
m)

c) y = 5

a) y = ( x 2 - 2 x + 2)e x

x +1
c) lim

x+ x - 2

lim x ( e - 1)
1
x

x+

x2 + x - 2
x2 + 1

f) y =
i) y =

1- 3 2x
1+ 3 2x
4

x2 + x + 1
x2 - x + 1

c) y = e-2 x .sin x
f) y =

e2 x + e x
e2 x - e x

i) y = cos x .ecot x

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

a) y = ln(2 x 2 + x + 3)

b) y = log 2 (cos x )

c) y = e x .ln(cos x )

d) y = (2 x - 1) ln(3 x 2 + x )

e) y = log 1 ( x 3 - cos x )

f) y = log3 (cos x )

ln(2 x + 1)
i) y = ln x + 1 + x 2
x +1
2x +1
Bai 5. Chng minh hm s cho tho mn h thc c ch ra:
g) y =

ln(2 x + 1)

a) y = x.e

h) y =

x2
2 ;

b) y = ( x + 1)e x ; y - y = e x

xy = (1 - x 2 )y

c) y = e4 x + 2e- x ;

y - 13 y - 12 y = 0

d) y = a.e - x + b.e -2 x ; y + 3 y + 2 y = 0

g) y = e- x .sin x;

y + 2 y + 2 y = 0

4
h) y = e- x .cos x; y( ) + 4 y = 0

i) y = esin x ;
l) y =

1 2 x
x .e ;
2

y cos x - y sin x - y = 0

k) y = e2 x .sin 5 x; y - 4 y + 29 y = 0

y - 2 y + y = e x

m) y = e4 x + 2e - x ; y - 13y - 12 y = 0

n) y = ( x 2 + 1)(e x + 2010);

y =

2 xy
2

x +1

+ e x ( x 2 + 1)

Bai 6. Chng minh hm s cho tho mn h thc c ch ra:

1
a) y = ln
;
1+ x

xy + 1 = e y

c) y = sin(ln x ) + cos(ln x ); y + xy + x 2 y = 0

b) y =

1
; xy = y y ln x - 1
1 + x + ln x

d) y =

1 + ln x
; 2 x 2 y = ( x 2 y 2 + 1)
x (1 - ln x )

x2 1
+ x x 2 + 1 + ln x + x 2 + 1;
2 y = xy + ln y
2 2
Bai 7. Gii phng trnh, bt phng trnh sau vi hm s c ch ra:
e) y =

a) f '( x ) = 2 f ( x ); f ( x ) = e x ( x 2 + 3 x + 1)
b) f '( x ) +

1
f ( x ) = 0;
x

f ( x ) = x 3 ln x

c) f '( x ) = 0; f ( x ) = e2 x -1 + 2.e1-2 x + 7 x - 5
d) f '( x ) > g '( x ); f ( x ) = x + ln( x - 5); g( x ) = ln( x - 1)
1
e) f '( x ) < g '( x ); f ( x ) = .52 x +1; g( x ) = 5 x + 4 x ln 5
2

Trang 60

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

IV. PHNG TRNH M


b > 0
ax = b
x = log a b

Vi a > 0, a 1:

1. Phng trnh m c bn:

2. Mt s phng php gii phng trnh m


a f ( x ) = a g( x ) f ( x ) = g( x )

Vi a > 0, a 1:

a) a v cng c s:

Ch : Trong trng hp c s c cha n s th:


a M = a N (a - 1)( M - N ) = 0
b) Logarit ho:
a f ( x ) = b g ( x ) f ( x ) = ( log a b ) . g ( x)
c) t n ph:
f (x)

, t > 0 , trong P(t) l a thc theo t.


P ( a f ( x ) ) = 0 t = a
Dng 1:
P(t) = 0

a a 2 f ( x ) + b (ab) f ( x ) + g b2 f ( x ) = 0

Dng 2:

Chia 2 v cho b

2 f ( x)

a
, ri t n ph t =
b

f ( x)

Dng 3: a f ( x ) + b f ( x ) = m , vi ab = 1 . t t = a f ( x ) b f ( x ) =

1
t

d) S dng tnh n iu ca hm s
Xt phng trnh:
f(x) = g(x)
(1)
on nhn x0 l mt nghim ca (1).
Da vo tnh ng bin, nghch bin ca f(x) v g(x) kt lun x0 l nghim duy
nht:
f ( x ) ong bien va g( x ) nghch bien (hoac ong bien nhng nghiem ngat).
f ( x ) n ieu va g( x ) = c hang so
Nu f(x) ng bin (hoc nghch bin) th f (u) = f (v) u = v
e) a v phng trnh cc phng trnh c bit
A = 0
A = 0
Phng trnh A2 + B2 = 0
Phng trnh tch A.B = 0
B
=
0

B = 0
f) Phng php i lp
Xt phng trnh:
f(x) = g(x)
(1)
f ( x) M
f ( x) = M
Nu ta chng minh c:
th
(1)
g( x ) = M
g( x ) M
Bai 1. Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc logarit ho):

b) ( 3 - 2 2 )

a) 9 3 x -1 = 38 x -2
c) 4 x

-3 x + 2

e) 2 x

-1

1
g)
2

+ 4x

+ 2x

+2

+ 6 x +5

= 42 x

= 3x + 3x

+3 x +7

=2

l)

x 2 +4

xf) 5

-1

1
h)
2

4 -3 x

i) 3 x .2 x+1 = 72
x +10
16 x -10

= 3+2 2

d) 52 x - 7 x - 52 x.35 + 7 x .35 = 0

+1

x -2

2x

x +7

= 25
1-2 x

1
.
2

=2

k) 5 x +1 + 6. 5 x 3. 5 x -1 = 52

x +5
x
0,125.8 -15

m) (
Trang 61

5 + 2)

x -1

=(

x -1

5 - 2 ) x +1

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

Bai 2. Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc logarit ho):

2
a)
5

4 x +1

1
=
7

3x+2

2 x -1

d) 3x.8 x+ 2 = 6

3x

b) 5 x.2 x +1 = 50

c) 3x.2 x+ 2 = 6

e) 4.9 x -1 = 3 22 x +1

f) 2 x

-2x

.3x = 1, 5

i) 3 x.2 x = 1

g) 5 x.3x = 1
h) 23 = 32
Bai 3. Gii cc phng trnh sau (t n ph dng 1):
a) 4 x + 2 x+1 - 8 = 0

b) 4 x +1 - 6.2 x +1 + 8 = 0

c) 34 x +8 - 4.32 x + 5 + 27 = 0

d) 16 x - 17.4 x + 16 = 0

e) 49 x + 7 x+1 - 8 = 0

f) 2 x

g) ( 7 + 4 3 ) + ( 2 + 3 ) = 6
2

h) 4cos2 x + 4 cos
2

- 22+ x - x = 3.

-x

i) 32 x + 5 - 36.3 x +1 + 9 = 0

=3

k) 32 x + 2 x +1 - 28.3 x + x + 9 = 0 l) 4 x + 2 - 9.2 x + 2 + 8 = 0
Bai 4. Gii cc phng trnh sau (t n ph dng 1):

m) 3.52 x -1 - 2.5 x -1 = 0,2

a) 25 x - 2(3 - x ).5 x + 2 x - 7 = 0
c) 3.4 x + (3 x - 10).2 x + 3 - x = 0

b) 3.25x -2 + (3 x - 10).5 x -2 + 3 - x = 0
d) 9 x + 2( x - 2).3x + 2 x - 5 = 0

e) 4 x 2 + x.3

f) 3.25x - 2 + (3x - 10).5 x- 2 + 3 - x = 0

+ 31+

= 2.3 x . x 2 + 2 x + 6

g) 4 x +(x 8)2 x +12 2x = 0

h) ( x + 4).9 x - ( x + 5).3 x + 1 = 0

i) 4 x + ( x 2 - 7).2 x + 12 - 4 x 2 = 0
k) 9- x - ( x + 2).3- x - 2( x + 4) = 0
Bai 5. Gii cc phng trnh sau (t n ph dng 2):
2

a) 64.9 x - 84.12 x + 27.16 x = 0

b) 3.16 x + 2.81x = 5.36 x

c) 6.32 x - 13.6 x + 6.22 x = 0

d) 25 x + 10 x = 22 x+1

e) 27 x + 12 x = 2.8 x

f) 3.16 x + 2.81x = 5.36 x

1
x

1
x

1
x

h) 4

g) 6.9 - 13.6 + 6.4 = 0


x

1
x

+6

1
x

=9

1
x

i) 2.4 x + 6 x = 9 x

k) ( 7 + 5 2 ) + ( 2 - 5 )( 3 + 2 2 ) + 3 (1 + 2 ) + 1 - 2 = 0.
Bai 6. Gii cc phng trnh sau (t n ph dng 3):
x

) +(
x

a) ( 2 - 3 ) + ( 2 + 3 ) = 14

b)

c) (2 + 3) x + (7 + 4 3)(2 - 3) x = 4(2 + 3)

d) ( 5 - 21 ) + 7 ( 5 + 21 ) = 2 x +3

6 - 35

6 + 35

h) ( 2 + 3 )

= 12

( x -1)2

+ (2 - 3 )

x 2 - 2 x -1

(3 3 + 8 ) + (3 3 - 8 )
x

l) ( 7 + 4 3 ) - 3 ( 2 - 3 ) + 2 = 0

m)

= 6.

Bai 7. Gii cc phng trnh sau (s dng tnh n iu):


x

a) ( 2 - 3 ) + ( 2 + 3 ) = 4 x
x

c) ( 3 + 2 2 ) + ( 3 - 2 2 ) = 6 x

( 3 - 2) +( 3 + 2) = ( 5)
x
x
d) ( 3 + 5 ) + 16. ( 3 - 5 ) = 2 x+ 3
b)

3 7
e) + = 2 x
5 5

k) ( 3 + 5 ) + ( 3 - 5 ) - 7.2 x = 0

i) ( 3 + 5 ) + 16 ( 3 - 5 ) = 2 x +3
x

=4

7+3 5
7-3 5
f)
+ 7
= 8
2
2

) +(

2- 3

e) ( 5 + 24 ) + ( 5 - 24 ) = 10
g)

2+ 3

f)

2+ 3

Trang 62

) +(
x

2- 3

= 2x

4
2- 3

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit
2

g) 2 x + 3 x + 5 x = 10 x

h) 2 x + 3 x = 5 x

i) 2 x -1 - 2 x

k) 3 x = 5 - 2 x

l) 2 x = 3 - x

m) 2 x +1 - 4 x = x - 1

x
= 32

n) 2
+1
o) 4 x + 7 x = 9 x + 2
q) 3 x + 8 x = 4 x + 7 x
r) 6 x + 2 x = 5 x + 3 x
Bai 8. Gii cc phng trnh sau (a v phng trnh tch):

= ( x - 1)2

-x

p) 5 2 x +1 - 5 3 x - x + 1 = 0
s) 9 x + 15 x = 10 x + 14 x

a) 8.3x + 3.2 x = 24 + 6 x

b) 12.3 x + 3.15 x - 5 x+1 = 20

c) 8 - x.2 x + 23- x - x = 0
2
2
2
e) 4 x -3 x + 2 + 4 x + 6 x +5 = 4 2. x +3 x + 7 + 1

d) 2 x + 3 x = 1 + 6 x

g) x 2 .3 x + 3 x (12 - 7 x ) = - x 3 + 8 x 2 - 19 x + 12

h) x 2 .3 x -1 + x (3 x - 2 x ) = 2(2 x - 3x -1 )

f) 4 x

+x

i) 4sin x - 21+sin x cos( xy) + 2 y = 0


k) 22( x
Bai 9. Gii cc phng trnh sau (phng php i lp):
a) 2 x = cos x 4 , vi x 0

b) 3 x

x3 - x
d) 2.cos2
= 3 x + 3- x
2

e) p

-6 x +10

sin

+ 21- x = 2 ( x +1) + 1
2

+ x)

+ 21- x - 2 2( x

= - x 2 + 6 x - 6 c) 3 sin

x
2

.2

-1 = 0

= cos x

f) 2 2 x - x =

= cos x

+ x ) 1- x 2

x2 +1
x

g) 3 x = cos 2 x
h) 5 x = cos3 x
Bai 10. Tm m cc phng trnh sau c nghim:
2

a) 9 x + 3 x + m = 0

b) 9 x + m3 x - 1 = 0

c) 4 x - 2 x + 1 = m

d) 32 x + 2.3 x - (m + 3).2 x = 0

e) 2 x + (m + 1).2- x + m = 0

f) 25 x - 2.5 x - m - 2 = 0

g) 16 x - (m - 1).22 x + m - 1 = 0

h) 25 x + m.5 x + 1 - 2 m = 0

i) 81sin

k) 34 - 2 x - 2.32 - x + 2 m - 3 = 0
1- x2

l) 4

x +1+ 3-x

x+ 1- x2

- 14.2

m) 9 x +
n) 91+ 1-t - (m + 2).31+
- 8.3
+4=m
Bai 11. Tm m cc phng trnh sau c nghim duy nht:

c)

+ 81cos

x+1+ 3-x

a) m.2 x + 2 - x - 5 = 0

1-t

=m

+8 = m

+ 2m + 1 = 0

b) m.16 x + 2.81x = 5.36 x


x

5 + 1) + m ( 5 - 1) = 2

7+3 5
7-3 5
d)
+ m
=8
2
2

e) 4 x - 2 x + 3 + 3 = m
f) 9 x + m3 x + 1 = 0
Bai 12. Tm m cc phng trnh sau c 2 nghim tri du:
a) (m + 1).4 x + (3m - 2).2 x +1 - 3m + 1 = 0
b) 49 x + (m - 1).7 x + m - 2m 2 = 0
c) 9 x + 3(m - 1).3x - 5m + 2 = 0
d) (m + 3).16 x + (2m - 1).4 x + m + 1 = 0
e) 4 x - 2 ( m + 1) .2 x +3m - 8 = 0

f) 4 x - 2 x + 6 = m

Bai 13. Tm m cc phng trnh sau:

a) m.16 x + 2.81x = 5.36 x c 2 nghim dng phn bit.


b) 16 x - m.8 x + (2m - 1).4 x = m.2 x c 3 nghim phn bit.
2
2
c) 4 x - 2 x + 2 + 6 = m c 3 nghim phn bit.
2
2
d) 9 x - 4.3 x + 8 = m c 3 nghim phn bit.

Trang 63

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

V. PHNG TRNH LOGARIT


1. Phng trnh logarit c bn
Vi a > 0, a 1:
log a x = b x = ab
2. Mt s phng php gii phng trnh logarit
a) a v cng c s
Vi a > 0, a 1:

f ( x ) = g( x )
log a f ( x ) = log a g( x )
f ( x ) > 0 (hoac g( x ) > 0)

b) M ho
log f ( x )

Vi a > 0, a 1:
log a f ( x ) = b a a
= ab
c) t n ph
d) S dng tnh n iu ca hm s
e) a v phng trnh c bit
f) Phng php i lp
Ch :
Khi gii phng trnh logarit cn ch iu kin biu thc c ngha.

Vi a, b, c > 0 v a, b, c 1:

log b c

=c

log b a

Bai 1. Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc m ho):

a) log 2 x( x - 1) = 1

b) log 2 x + log 2 ( x - 1) = 1

c) log 2 ( x - 2) - 6.log1/8 3 x - 5 = 2

d) log 2 ( x - 3) + log2 ( x - 1) = 3

e) log 4 ( x + 3) - log4 ( x - 1) = 2 - log 4 8

f) lg( x - 2) + lg( x - 3) = 1 - lg 5

g) 2 log8 ( x - 2) - log8 ( x - 3) =

2
3

h) lg 5 x - 4 + lg x + 1 = 2 + lg 0,18

i) log3 ( x 2 - 6) = log3 ( x - 2) + 1

k) log 2 ( x + 3) + log2 ( x - 1) = 1/ log 5 2

l) log 4 x + log 4 (10 - x ) = 2

m) log 5 ( x - 1) - log1/ 5 ( x + 2) = 0

n) log 2 ( x - 1) + log2 ( x + 3) = log2 10 - 1 o) log 9 ( x + 8) - log3 ( x + 26) + 2 = 0


Bai 2. Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc m ho):

a) log3 x + log

x + log1/3 x = 6

b) 1 + lg( x 2 - 2 x + 1) - lg( x 2 + 1) = 2 lg(1 - x )

c) log 4 x + log1/16 x + log8 x = 5

d) 2 + lg(4 x 2 - 4 x + 1) - lg( x 2 + 19) = 2 lg(1 - 2 x )

e) log 2 x + log 4 x + log8 x = 11

f) log1/2 ( x - 1) + log1/2 ( x + 1) = 1 + log

g) log 2 log2 x = log3 log3 x

h) log 2 log3 x = log3 log2 x

1/ 2

i) log 2 log3 x + log3 log2 x = log3 log3 x k) log 2 log3 log 4 x = log 4 log3 log2 x
Bai 3. Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc m ho):

a) log 2 (9 - 2 x ) = 3 - x

b) log3 (3 x - 8) = 2 - x

c) log 7 (6 + 7- x ) = 1 + x

d) log3 (4.3 x -1 - 1) = 2 x - 1

e) log 2 (9 - 2 x ) = 5

log5 (3- x )

g) log 2 (12 - 2 x ) = 5 - x

f) log 2 (3.2 x - 1) - 2 x - 1 = 0
h) log 5 (26 - 3 x ) = 2
Trang 64

(7 - x )

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

i) log 2 (5x + 1 - 25 x ) = 2
l) log

k) log 4 (3.2 x + 1 - 5) = x

(5x + 1 - 25 x ) = -2

m) log

Bai 4.

(6 x + 1 - 36 x ) = -2

1
5

Gii cc phng trnh sau (a v cng c s hoc m ho):

a) log 5 - x ( x 2 - 2 x + 65) = 2

b) log x

c) log x (5 x 2 - 8 x + 3) = 2

d) log x +1 (2 x 3 + 2 x 2 - 3 x + 1) = 3

e) log x

f) log x ( x + 2) = 2

- 3 ( x - 1) = 2

- 1( x

- 4 x + 5) = 1

g) log 2 x ( x 2 - 5 x + 6) = 2

h) log x +3 ( x 2 - x ) = 1

i) log x (2 x 2 - 7 x + 12) = 2

k) log x (2 x 2 - 3 x - 4) = 2

l) log 2 x ( x 2 - 5 x + 6) = 2

m) log x ( x 2 - 2) = 1

n) log3 x + 5 (9 x 2 + 8 x + 2) = 2

o) log 2 x

p) log x

15
= -2
1- 2x

+ 4 (x

+ 1) = 1

q) log x 2 (3 - 2 x ) = 1
s) log x (2 x 2 - 5 x + 4) = 2

r) log x 2 + 3 x ( x + 3) = 1
Bai 5. Gii cc phng trnh sau (t n ph):

a) log32 x + log23 x + 1 - 5 = 0
c) log x 2 - log 4 x +
e) log

2
2

b) log 2 x + 3 log 2 x + log1/2 x = 2


2

7
=0
6

d) log 21 4 x + log2
2

f) log x 2 16 + log2 x 64 = 3

x + 3 log 2 x + log1/2 x = 0

g) log 5 x - log x

1
=2
5

i) 2 log5 x - 2 = log x

x2
=8
8

h) log 7 x - log x
1
5

k) 3

1
=2
7

log2 x - log 2 4 x = 0

l) 3 log3 x - log3 3 x - 1 = 0

m) log 2 3 x + 3 log2 x = 4 / 3

n) log 2 3 x - 3 log2 x = -2 / 3

o) log 22 x + 2 log 4

p) log 22 (2 - x ) - 8log1/4 (2 - x ) = 5

q) log 25 x + 4 log25 5 x - 5 = 0

r) log x 5 + log x 5 x =
t)

9
+ log2x 5
4

1
=0
x

s) log x 2 3 + log 9 x = 1

1
2
+
=1
4 - lg x 2 + lg x

u)

1
3
+
=1
5 - lg x 3 + lg x

v) log 2 x x 2 - 14 log16 x x 3 + 40 log4 x x = 0


Bai 6. Gii cc phng trnh sau (t n ph):
log 2 x

log2 6

a) log32 x + ( x - 12) log 3 x + 11 - x = 0

b) 6.9

c) x.log 22 x - 2( x + 1).log 2 x + 4 = 0

d) log 22 x + ( x - 1) log 2 x = 6 - 2 x

+ 6.x 2 = 13.x

e) ( x + 2) log 23 ( x + 1) + 4( x + 1) log 3 ( x + 1) - 16 = 0 f) log x 2 (2 + x ) + log


Trang 65

2- x

x=2

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

g) log32 ( x + 1) + ( x - 5) log3 ( x + 1) - 2 x + 6 = 0

h) 4 log3 x - 1 - log3 x = 4

i) log 2 ( x 2 + 3 x + 2) + log2 ( x 2 + 7 x + 12) = 3 + log 2 3


Bai 7. Gii cc phng trnh sau (t n ph):

a) log 7 x = log3 ( x + 2)

b) log 2 ( x - 3) + log3 ( x - 2) = 2
d) log 2 ( x + 3

log 6 x

c) log3 ( x + 1) + log 5 (2 x + 1) = 2
e) 4

log7 ( x +3)

) = log6 x

f) log 2 (1 + x ) = log3 x

=x

g) x log2 9 = x 2 .3log2 x - x log2 3


h) log3 x +7 (9 + 12 x + 4 x 2 ) + log 2 x +3 (6 x 2 + 23 x + 21) = 4

i) log 2 x - x 2 - 1 . log3 x + x 2 - 1 = log 6 x - x 2 - 1

Bai 8. Gii cc phng trnh sau (s dng tnh n iu):


log 3

log 5

a) x + x 2 = x 2 ( x > 0)
c) log 5 ( x + 3) = 3 - x

b) x 2 + 3log 2 x = 5log 2 x
d) log2 (3 - x ) = x

e) log 2 ( x 2 - x - 6) + x = log2 ( x + 2) + 4

f) x + 2.3log2 x = 3

g) 4( x - 2) log2 ( x - 3) + log3 ( x - 2) = 15( x + 1)


Bai 9. Gii cc phng trnh sau (a v phng trnh tch):

a) log 2 x + 2. log 7 x = 2 + log 2 x.log7 x

c) 2 ( log9 x ) = log3 x .log3 ( 2x + 1 - 1)

b) log 2 x.log3 x + 3 = 3.log3 x + log2 x

Bai 10. Gii cc phng trnh sau (phng php i lp):

b) log 2 ( x 2 + x - 1) = 1 - x 2

a) ln(sin 2 x ) - 1 + sin3 x = 0
c) 22 x +1 + 23-2 x =

8
2

log3 (4 x - 4 x + 4)

Bai 11. Tm m cc phng trnh sau c nghim duy nht:

a) log
2+
c) log

x 2 - 2(m + 1) x + log
2-

( x 2 + mx + m + 1) + log
5 +2

(2 x + m - 2) = 0

x=0
5 -2

b) log
d)

( x - 2 ) = log 2 ( mx )

lg ( mx )

lg ( x + 1)

=2

e) log3 ( x 2 + 4mx ) = log3 (2 x - 2 m - 1)


f) log
2

2+ 7

( x - m + 1) + log2

2- 7

(mx - x 2 ) = 0

Bai 12. Tm m cc phng trnh sau:


a) log ( 4 x - m ) = x + 1 c 2 nghim phn bit.

b)

2
log 32

x - ( m + 2).log 3 x + 3m - 1 = 0 c 2 nghim x1, x2 tho x1.x2 = 27.

c) 2 log 4 (2 x 2 - x + 2m - 4m 2 ) = log 2 ( x 2 + mx - 2m 2 ) c 2 nghim x1, x2 tho x12 + x22 > 1 .


d) log32 x + log23 x + 1 - 2 m - 1 = 0 c t nht mt nghim thuc on 1;3

e) 4 log 2 x

+ log2 x + m = 0 c nghim thuc khong (0; 1).

Trang 66

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

VI. H PHNG TRNH


M V LOGARIT

Khi gii h phng trnh m v logarit, ta cng dng cc phng php gii h phng trnh
hc nh:
Phng php th.
Phng php cng i s.
Phng php t n ph.
.
Bai 1. Gii cc h phng trnh sau:
x + 2 y = 5

2 x = 4 y
b) x
4 = 32 y
x y -1 = 8
d) 2 y -6
=4
x
2 x.9 y = 36
f) x y
3 .4 = 36
2 x .3 y = 12
g) x y
3 .2 = 18
x x 2 - y 2 -16 = 1
i)
x - y = 2 ( x > 0 )

a)
y
x - 2 = 1
x - 3 y = 1
c) 2 y
x + 3 = 19
2 x + 2 y = 3
e)
x + y = 1
2 x.5 y = 20
f) x y
5 .2 = 50
x y 2 -7 y +10 = 1
h)
(x > 0)
x + y = 8
Bai 2. Gii cc h phng trnh sau:
4 x - 3 y = 7
a) x y
4 .3 = 144
2 x + 2.3 x + y = 56
c) x
x + y +1
= 87
3.2 + 3
3 x +1 - 2 y = -4
e)
3 x +1 - 2 y +1 = -1

2 x + 3 y = 17
b) x
y
3.2 - 2.3 = 6
32 x +2 + 22 y +2 = 17
d) x +1
y
2.3 + 3.2 = 8
42( x 2 -1) - 4.4 x 2 -1.2 y + 22 y = 1
f)
2y
x 2 -1. y
.2 = 4
2 - 3.4
( x 2 + y )2 y - x 2 = 1
h)
2
x2 -y
9( x + y ) = 6
2 x - 2 y = ( y - x )( xy + 2)
k) 2
2
x + y = 2

cot 2 x = 3y
g)
y
cos x = 2
32 x - 2 y = 77
i) x
y
3 - 2 = 7
Bai 3. Gii cc h phng trnh sau:
3 x = 2 y + 1

3 x + 2 x = y + 11
b) y
3 + 2 y = x + 11

a) y
3 = 2 x + 1
2 x - 2 y = y - x
c) 2
2
x + xy + y = 3
Bai 4. Gii cc h phng trnh sau:

x -1
7 = 6 y - 5

d)

Trang 67

y -1

= 6x - 5

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng
log y + log y x = 2
b) x
x + y = 6
x 2 - y 2 = 3
d)
log3 ( x + y ) - log 5 ( x - y ) = 1
log x + 2 log2 y = 3
f) 3
y
x = 9
x - 1 + 2 - y = 1
h)
2
3
3log9 (9 x ) - log3 y = 3

x + y = 6
a)
log 2 x + log2 y = 3
x + log2 y = 4
c)
2 x - log2 y = 2
xy = 32
e)
log x = 4
y
2(log y x + log x y ) = 5
g)
xy = 8
1
2
log3 x - log3 y = 0
i) 2
x 3 + y2 - 2 y = 0

y - log3 x = 1
k) y
12
x = 3

Bai 5. Gii cc h phng trnh sau:

log ( 3 x + 2 y ) = 2
a) x
log y ( 2 x + 3 y ) = 2

x
log2 1 - = 2 - log2 y
y
c)
log 3 x + log 3 y = 4

2
2

2
2
log x + y + 6 = 4
e) 2
log3 x + log3 y = 1

log (6 x + 4 y ) = 2
b) x
log y (6 y + 4 x ) = 2
log x - log2 y 2 = 1
d) y
log4 x - log 4 y = 1
log2 y + y log2 x = 16
f) x
log2 x - log2 y = 2
3. x log2 y + 2.y log2 x = 10
h)
2
log 4 x + log2 y = 2
log2 ( xy ) = 4

k)
x
log2 y = 2

x log3 y + 2. y log3 x = 27
g)
log 3 y - log 3 x = 1
log ( 2 x + y - 2 ) = 2
i) x
log y ( 2 y + x - 2 ) = 2

5
log y x + log y x =
m)
2
log ( x 2 + y 2 ) = 1
6

lg2 x = lg2 y + lg2 ( xy )


l) 2
lg ( x - y ) + lg x.lg y = 0
log ( x - y ) = 5 - log 2 ( x + y )
2
n) lg x - lg 4
lg y - lg3 = -1

lg x 2 + y 2 = 1 + lg 8

o)
lg ( x + y ) - lg ( x - y ) = lg3

y
2
log xy - log y x = 1
q)
x
log 2 ( y - x ) = 1

log y = 2
p) x
log x +1 ( y + 23 ) = 3
Bai 6. Gii cc h phng trnh sau:

x x -2 y = 36
b)
4 ( x - 2 y ) + log6 x = 9

lg x + lg y = 4
a) lg y
x = 1000

Trang 68

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

5
( x + y)3 y - x =
c)
27
3 log 5 ( x + y) = x - y
2 log 1 x - 2 log 2 y + 5 = 0
x

e)
y

xy2 = 32

Bai 7. Gii cc h phng trnh sau:

3lg x = 4 lg y
d)
lg 4
lg 3
(4 x ) = (3y )

3x
x log2 3 + log2 y = y + log2 2
b)
x log 12 + log x = y + log 2 y
3
3
3

3
2
2
log 1 + 3sin x = log (3 cos y )
log (1 - 2 y + y ) + log1- y (1 + 2 x + x ) = 4
3
c) 1+ x
d) 2
log 2 1 + 3 cos y = log3 (3sin x )
log1+ x (1 + 2 x ) + log1- y (1 + 2 x ) = 2

2
2
log 2 1 + 3 1 - x = log3 1 - y + 2
e)
log 2 1 + 3 1 - y 2 = log3 (1 - x 2 ) + 2
2 log (6 - 3 y + xy - 2 x ) + log ( x 2 - 6 x + 9) = 6
3- x
2- y
f)
log
(5
y
)
log
(
x
+
2)
=
1
3- x
2- y
Bai 8. Gii cc h phng trnh sau:
x - 2y

x - y 1
2 log 2 x = y 4
( 3 )
=
a)
b)
3
log2 x - log 2 y = 1
log ( x + y ) + log ( x - y ) = 4
2
2
x
y
3 .2 = 18
x log8 y + y log8 x = 4

c)
d) log ( x + y ) = -1
1
log 4 x - log 4 y = 1
3
x-2 y

x- y
x+y
1
=
3

e)
f) 4 y x = 32
3
log ( x + y ) + log ( x - y ) = 4

log3 ( x - y ) = 1 - log3 ( x + y )
2
2
3 x .2 y = 972
3- x.2 y = 1152
g)
h)
log 3 ( x - y ) = 2
log 5 ( x + y ) = 2
x + y x = x - y y
log3 xy = 2 + ( xy )log3 2
) ( )
i) (
k) 4 2
2
x + y - 3 x - 3 y = 12
log2 x - log2 y = 1
log xy = log x 2
log3 y + 2 y log3 x = 27
x
y
m) 2 log
l) x
x
log
y
log
x
=
1
y

3
3
y
= 4y + 3
log 2 x + log 4 y + log 4 z = 2

a) log3 y + log9 z + log9 x = 2

log 4 z + log16 x + log16 y = 2

( )

Trang 69

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

VII. BT PHNG TRNH M


Khi gii cc bt phng trnh m ta cn ch tnh n iu ca hm s m.
a > 1
f ( x ) > g( x )
a f ( x ) > a g( x )
0 < a < 1
f ( x ) < g( x )
Ta cng thng s dng cc phng php gii tng t nh i vi phng trnh m:
a v cng c s.
t n ph.
.
Ch : Trong trng hp c s a c cha n s th:
a M > a N (a - 1)( M - N ) > 0
Bai 1. Gii cc bt phng trnh sau (a v cng c s):

a) 3

1

3

x2 - 2 x

x - x -1

c) 2 x + 2 - 2 x + 3 - 2 x
e) 9 x

-3 x + 2

- 6x

g) 4 x 2 + x.2 x

+4

-3 x + 2

+1

1
b)
2

> 5x + 1 - 5x + 2

<0

d) 3

x 6 -2 x 3 +1

x -1

+3

1- x

1
<
2

x -2

-3

< 11

f) 6 2 x +3 < 2 x +7 .33 x -1

+ 3.2 x > x 2 .2 x + 8 x + 12

h) 6.x 2 + 3 x .x + 31+

< 2.3 x .x 2 + 3x + 9

i) 9 x + 9 x +1 + 9 x + 2 < 4 x + 4 x +1 + 4 x + 2

k) 7.3 x +1 + 5 x +3 3 x + 4 + 5 x + 2

l) 2 x +2 + 5 x +1 < 2 x + 5 x +2

m) 2 x -1 .3 x + 2 > 36

n) (

x -3

x +1

10 + 3 ) x -1 < (
1

p)

10 - 3 ) x +3

o) (

x -1

2 x -2 x
Bai 2. Gii cc bt phng trnh sau (t n ph):
x

a) 2.14 + 3.49 - 4 0
c)

2
( x - 2)
2( x - 1)
x
4 -2
+ 83

> 52

2 + 1)

x +1

q)

1
2
x
2 -1

b)

1
1
-1
-2
x
4
-2x

2 - 1) x -1

2 3 x +1

x+4 x

d) 8.3

-3 0

+ 91+

>9

e) 25.2 x - 10 x + 5 x > 25

f) 52 x + 1 + 6 x + 1 > 30 + 5 x .30 x

g) 6 x - 2.3 x - 3.2 x + 6 0

h) 27 x + 12 x > 2.8 x

i)

1
49 x

1
- 35 x

l) 252 x - x

+1

1
25 x

+ 92 x - x

k) 3
2

+1

34.252 x - x

1
+1
1 x

r) + 3
3
3

-2

2 x +1

m) 3 2 x - 8.3 x +

o) 4 x + x - 1 - 5.2 x + x - 1 + 1 + 16 0
2
1 x

x +1

p)

1
-
8

<0

- 9.9

3 + 2) +(
3x

1 +1
2-1
x
x <9
t) 2
+2

x+4

1
s)
4

> 12

x
2
- 12

x+4

>0
x
3 - 2) 2

x -1

- 128 0

u) ( 22 x + 1 - 9.2 x + 4 ) . x 2 + 2 x - 3 0
Trang 70

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

Bai 3. Gii cc bt phng trnh sau (s dng tnh n iu):

a) 2

x
2
<3

+1

b)

2.3 x - 2 x + 2
1
3x - 2 x
32 - x + 3 - 2 x
e)
0
4x - 2

x +4

d) 3

c)

g)

21- x - 2 x + 1
0
2 x -1

f)

+2

3x + x - 4
x2 - x - 6

2 x+4

> 13

>0

-3x 2 - 5 x + 2 + 2x > 3 x .2x -3x 2 - 5 x + 2 + ( 2x ) 3x

Bai 4. Tm m cc bt phng trnh sau c nghim:

a) 4 x - m.2 x + m + 3 0
c)

b) 9 x - m.3 x + m + 3 0
d) (

2x + 7 + 2x - 2 m

x
2 + 1) + (

x -1
2 - 1)
+m=0

Bai 5. Tm m cc bt phng trnh sau nghim ng vi:

a) (3m + 1).12 x + (2 - m).6 x + 3 x < 0 , "x > 0.

b) (m - 1)4 x + 2 x +1 + m + 1 > 0 , "x.

c) m.9 x - ( 2m + 1) 6 x + m.4 x 0 , "x [0; 1].

d) m.9 x + (m - 1).3 x +2 + m - 1 > 0 , "x.

e) 4 cos x + 2 ( 2m + 1) 2

cos x

+ 4 m 2 - 3 < 0 , "x. f) 4 x - 3.2 x +1 - m 0 , "x.

g) 4 x - 2 x - m 0 , "x (0; 1)

h)

3 x + 3 + 5 - 3 x m , "x.

i) 2.25 x - (2m + 1).10 x + (m + 2).4 x 0 , "x 0. k) 4 x -1 - m.(2 x + 1) > 0 , "x.


Bai 6. Tm m mi nghim ca (1) u l nghim ca bt phng trnh (2):
2
1

+1
1
2
1 x
+1
1 x

> 12
(1)
a) 3 + 3 3
b) 2 x - 2 x > 8

4 x 2 - 2 mx - (m - 1)2 < 0
2 2
(
)
(
)
m - 2 x - 3 m - 6 x - m - 1 < 0 (2)
2
- 9.2 + 4 0
c) 2
(m + 1) x + m( x + 3) + 1 > 0
2 x +1

2
1

+2
1 x
1 x
> 12
d) 3 + 9. 3


2
2 x + ( m + 2 ) x + 2 - 3m < 0

(1)
(2)

Trang 71

(1)
(2)

(1)
(2)

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

VIII. BT PHNG TRNH LOGARIT


Khi gii cc bt phng trnh logarit ta cn ch tnh n iu ca hm s logarit.
a > 1
f ( x ) > g( x ) > 0
log a f ( x ) > log a g( x )
0 < a < 1
0 < f ( x ) < g( x )
Ta cng thng s dng cc phng php gii tng t nh i vi phng trnh
logarit:
a v cng c s.
t n ph.
.
Ch : Trong trng hp c s a c cha n s th:
log a A
log a B > 0 (a - 1)( B - 1) > 0 ;
> 0 ( A - 1)( B - 1) > 0
log a B
Bai 1. Gii cc bt phng trnh sau (a v cng c s):

a) log 5 (1 - 2 x) < 1 + log

b) log 2 (1 - 2 log 9 x ) < 1

( x + 1)

c) log 1 5 - x < log 1 ( 3 - x )


3

e) log 1 (log 2
3

d) log 2 log 1 log5 x > 0

1 + 2x
)>0
1+ x

f) ( x 2 - 4 ) log 1 x > 0
2

g) log 1 log4 ( x 2 - 5 ) > 0

h) 6

log26

+ x log6 x 12

3
log x
k) 2( 2 ) + x log2 x
2

i) log 2 ( x + 3 ) 1 + log2 ( x - 1)
l) log3 log 1 x 0

n) log 1 log5 x 2 + 1 + x > log3 log 1


5
3
Bai 2. Gii cc bt phng trnh sau:

m) 2 log8 ( x - 2) + log 1 ( x - 3) >

x2 + 1 - x

lg ( x 2 - 1)
a)
<1
lg (1 - x )

b)

c)

lg ( x 2 - 3 x + 2 )
>2
lg x + lg 2

d) x log2 x + x 5log x 2 - log 2 x - 18 < 0

3x - 1
>0
x2 +1

f) log3 x .log2 x < log3 x 2 + log2

e) log x

2
3

g) log x (log 4 (2 x - 4)) 1

x2 - 3x - 4

h) log3 x - x 2 (3 - x ) > 1

i) log x ( x 2 - 8 x + 16 ) 0

k) log 2 x ( x 2 - 5 x + 6 ) < 1

Trang 72

log 2 ( x + 1) - log3 ( x + 1)

>0

x
4

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

x -1
l) log x +6 log 2
>0
x+2

m) log x -1 ( x + 1) > log x 2 -1 ( x + 1)

n) (4 x 2 - 16 x + 7).log3 ( x - 3) > 0

o) (4 x - 12.2 x + 32).log2 (2 x - 1) 0

Bai 3. Gii cc bt phng trnh sau (t n ph):

a) log 2 x + 2 log x 4 - 3 0

b) log 5 (1 - 2 x ) < 1 + log

c) 2 log5 x - log x 125 < 1

d) log 2 x 64 + log x 2 16 3

e) log x 2.log2 x 2. log 2 4 x > 1

f) log 21 x + log 1 x 2 < 0


2

g)

2
log 4 x
log 2 x
+
>
1 - log 2 x 1 + log 2 x 1 - log 22 x

h)

i) log 21 x - 6 log 2 x + 8 0

k)

( x + 1)

1
2
+
1
4 + log 2 x 2 - log 2 x
log32 x - 4 log3 x + 9 2 log3 x - 3

l) log 9 (3 x 2 + 4 x + 2) + 1 > log 3 (3 x 2 + 4 x + 2) m)


n)

p)

1
o) log x 100 - log100 x > 0
2

1 - 9 log21 x > 1 - 4 log 1 x


8

1
2
+
<1
5 - log5 x 1 + log5 x

1 + log23

x
>1
1 + log3 x

q) log x 2. log x 2 >


16

1
log2 x - 6

Bai 4. Gii cc bt phng trnh sau (s dng tnh n iu):

a) ( x + 1)log20,5 x + (2 x + 5) log0,5 x + 6 0

b) log 2 (2 x + 1) + log 3 (4 x + 2) 2

5+ x
3
2
5- x < 0
>
d)
x
log 2 ( x + 1) log 3 ( x + 1)
2 - 3x + 1
Tm m cc bt phng trnh sau c nghim:
1
log1/ 2 ( x 2 - 2 x + m ) > -3
b) log x 100 - log m 100 > 0
2
2
1 + log m x
1
2
d)
+
<1
>1
5 - logm x 1 + log m x
1 + log m x
lg

c)
Bai 5.

a)
c)
e)

f) log x -m ( x 2 - 1) > log x -m ( x 2 + x - 2)

log2 x + m > log2 x

Bai 6. Tm m cc bt phng trnh sau nghim ng vi:

a) log 2 ( 7 x 2 + 7 ) log2 ( mx 2 + 4 x + m ) , "x


b) log 2

x 2 - 2 x + m + 4 log 2 x 2 - 2 x + m 5 , "x [0; 2]

c) 1 + log5 ( x 2 + 1) log 5 (mx 2 + 4 x + m ) , "x.

m 2
m
m
d) 2 - log 1
x - 2 1 + log 1
x - 2 1 + log 1
> 0 , "x

1+ m
1+ m
1+ m

Bai 7. Gii bt phng trnh, bit x = a l mt nghim ca bt phng trnh:


a) log m ( x 2 - x - 2 ) > log m ( - x 2 + 2 x + 3 ) ;
b). log m (2 x 2 + x + 3) log m (3 x 2 - x );

a = 9/ 4.

a =1
Trang 73

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

Bai 8. Tm m mi nghim ca (1) u l nghim ca bt phng trnh (2):

a)
Bai 9.

a)

c)

log 2 x + log x 2 < 0


(1)
1
1
2
4
x 2 + mx + m 2 + 6 m < 0
(2)

Gii cc h bt phng trnh sau:

x2 + 4

>0
x 2 - 16 x + 64
lg x + 7 > lg( x - 5) - 2 lg 2

log2 - x ( 2 - y ) > 0

log4 - y ( 2 x - 2 ) > 0

log (5 x 2 - 8 x + 3) > 2
b) x
2
4
x - 2 x + 1 - m > 0

) (

(1)
(2)

( x - 1) lg 2 + lg 2 x +1 + 1 < lg 7.2 x + 12

b)
log x ( x + 2 ) > 2
log ( y + 5) < 0
d) x -1
log y +2 (4 - x ) < 0

Trang 74

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

IX. N TP HM S
LU THA M LOGARIT

Bai 1. Gii cc phng trnh sau:

a)
c)

22 x -1.4 x +1
8

x -1

0, 2 x + 0,5

b) 9 3 x -1 = 38 x -2

= 64

(0, 04) x
=
25

1
e) 7 x +2 - .7 x +1 - 14.7 x -1 + 2.7 x = 48
7

g) 2(2
i)

1
x +3 2 x
)

1
1- lg x 2
x 3

f) 3 x

x -1

+2

- 9.2 x

+2

m)

-1

- 36.3 x

2 x +1

x +2

e) 9 x
g) 3

=3

-3

d)

( x )log

+ 1 - 6.3 + 3

c) x 2 .5 x - 52 + x < 0

d) x lg

4x + 2 x - 4
2
x -1

g) 2

-2

x +2
1 2- x

i)
3

2 x +1
1 1- x

l)
5

-2

-5

52

2
> 1+
3
3x - 2 x
log2 ( x 2 -1)

1 2
x+ 2 x

1
m) 372.
3
Trang 75

> 1000

3 x -2

1
k)
3
-3

<2

x -3lg x +1

1
h)
2

x +2

>9
1
>
5

2 x +1 + 1

f) 8.
>5

+8 = 0

+ 12 = 0

24 ) + (

2 x -1 - 1

b)

x +1

x 2 -5

24 )
+2

>

>1
1
27

1
.
3

>1

=0

m) 3lg(tan x ) - 2.3lg(cot x )+1 = 1

6 -5 x

x+4

=3

- 12.2 x -1-

3
3+
-2 x

5+

2 2+ 5 x 25
a)
<
5
4

x +3

x -1

k) 4lg x +1 - 6 lg x - 2.3lg x

x +2

x 2 -5

1
64 x

h) (

2( x +1)

l) 2sin x + 4.2 cos x = 6


Bai 3. Gii cc bt phng trnh sau:

e)

- 9 3 lg(7 - x ) = 0

f) 34 x +8 - 4.32 x +5 + 28 = 2 log2 2

+3 = 0

i) 91+ log3 x - 31+ log 3 x - 210 = 0


2

-7,2 x +3,9

b) 4 x -

+8 = 0

c) 64.9 x - 84.12 x + 27.16 x = 0


2

k) x lg x = 1000 x 2

100

5
=
3

lg x +5
x 3

a) 4 x

x 2 +2 x -11

h) 5 x. 8 x-1 = 500

=4

= 105+lg x
Bai 2. Gii cc phng trnh sau:
l)

9
.
25

1
3

x +1

5
d)
3

= 10

Hm s lu tha m logarit

Trn S Tng

Bai 4. Gii cc bt phng trnh sau:

a) 4 x - 2.52 x - 10 x > 0
c) 9.4

1
x

+ 5.6

1
x

< 4.9

b) 25- x - 5- x +1 50
1
x

d) 3lg x + 2 < 3lg x

g) 4 - 2

2( x -1)

2( x -2)
+8 3

+5

1
f) 22 x +1 - 21.
2

e) 4 x +1 - 16 x < 2 log 4 8
x

4 -3 x

> 52

h) 3

9 x - 3 x +2 > 3 x - 9
Bai 5. Gii cc phng trnh sau:

-2

2 x +3

1
- 35.
3

+2 0
2 -3 x

+6 0

9x + 3x - 2 9 - 3x

i)

k)

a) log3 (3 x - 8) = 2 - x

b) log 5- x ( x 2 - 2 x + 65) = 2

c) log 7 (2 x - 1) + log7 (2 x - 7) = 1

d) log3 (1 + log3 (2 x - 7)) = 1

e) 3log3 lg

f) 9log3 (1-2 x ) = 5 x 2 - 5

- lg x + lg2 x - 3 = 0

g) x1+ lg x = 10 x
2

h)

( x )log

k)

lg x +7
x 4

lg x +lg x -2

lg x
= lg x
i)

1
l) log3 log9 x + + 9 x = 2 x

Bai 6. Gii cc phng trnh sau:

a) 2 log x 5

m) 2 log3

- 3 log x 5 + 1 = 0

x -1

=5

= 10 lg x +1
x -3
x -3
+ 1 = log3
x -7
x -1

b) log1/3 x - 3 log1/3 x + 2 = 0

c) log 22 x + 2 log2 x - 2 = 0

d) 3 + 2 log x +1 3 = 2 log3 ( x + 1)

e) log x ( 9 x 2 ) . log32 x = 4

f) log3 log1/2 2 x - 3 log1/ 2 x + 5 = 2


9
log22 x
2

g) lg2 (100 x ) - lg2 (10 x ) + lg 2 x = 6

h) log 2 (2 x 2 ).log2 (16 x ) =

i) log3 (9 x + 9) = x + log3 (28 - 2.3 x )

k) log 2 (4 x + 4) = log2 2 x + log2 (2 x+1 - 3)

l) log 2 (25 x +3 - 1) = 2 + log2 (5 x +3 + 1)

m) lg(6.5 x + 25.20 x ) = x + lg 25

Bai 7. Gii cc bt phng trnh sau:

2x - 6
>0
2x -1
2 - 3x
d) log1/3
-1
x

a) log 0,5 ( x 2 - 5 x + 6) > -1

b) log 7

c) log3 x - log3 x - 3 < 0


e) log1/4 (2 - x ) > log1/ 4
g)

x2 - 4
log1/2 ( x 2 - 1)

2
x +1

f) log1/3 log4 ( x 2 - 5) > 0

<0

h)

k) log 2 x +3 x 2 < 1

i) log x log9 (3 x - 9) < 1


l) 2

log 2 - x ( x 2 +8 x +15)

log 2 ( x + 1)
>0
x -1

<1

m) (0,5)
Trang 76

log1/3

x +5
x 2 +3

>1

Trn S Tng

Hm s lu tha m logarit

Bai 8. Gii cc h phng trnh sau:

( x - y )2 -1 = 1
a) 4
5 x + y = 125

4 x + y = 128
b) 3 x -2 y -3
=1
5

y
x
c) 2 + 2 = 12
x+y=5

3.2 x + 2.3 x = 2,75


d)
2 x - 3 y = -0, 75

5y-x
x
y
g) 4 - 3.4 y = 16

x - 2 y = 12 - 8

7 x - 16 y = 0
e) x
4 - 49 y = 0

f)
log

32 x - 2 y = 77
h) x
y /2
3 - 2 = 7

x 2 + y 2 y - x 2 = 1
i)
2
9 x2 + y = 6 x -y

3 x .2 y = 972
( x - y) = 2

Bai 9. Gii cc h phng trnh sau:

log x - log2 y = 0
a) 42
2
x - 5y + 4 = 0
log x + 2 log2 y = 3
d) 2
x 2 + y 4 = 16

lg( x 2 + y 2 ) - 1 = lg13
g)
lg( x + y) - lg( x - y) = 3 lg 2
y
2 log x - 3 = 15
k) y 2
y +1
3 .log2 x = 2 log2 x + 3

xy = 8
lg y
c) x = 2
b)
2 log y x + log x y = 5
xy = 20
1 1 2
3log x 2 = y log 5 y
- =
e) x y 15
f) log 3
log x
log x + log y = 1 + log 5 2 y = x 7
3
3
3

x
y 9

2+ 2 =8
h) y
i)
x
log
log x + log
y
=
3
2
2
x y

l)
m)
4 y x = 32
log3 ( x - y ) = 1 - log3 ( x + y )

3 x.2 y = 576
(y - x) = 4
2

Chn thnh cm n cc bn ng nghip v cc em hc sinh c tp ti liu ny.


transitung_tv@yahoo.com

Trang 77

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

CHNG III
NGUYN HM, TCH PHN V NG DNG

I. NGUYN HM
1. Khi nim nguyn hm
Cho hm s f xc nh trn K. Hm s F gl nguyn hm ca f trn K nu:
F '( x ) = f ( x ) , "x K
Nu F(x) l mt nguyn hm ca f(x) trn K th h nguyn hm ca f(x) trn K l:
f ( x )dx = F ( x ) + C , C R.
Mi hm s f(x) lin tc trn K u c nguyn hm trn K.
2. Tnh cht
f '( x )dx = f ( x ) + C
[ f ( x ) g( x )]dx = f ( x )dx g( x )dx
kf ( x )dx = k f ( x )dx (k 0)
3. Nguyn hm ca mt s hm s thng gp
ax
+ C (0 < a 1)
ln a
cos xdx = sin x + C

0dx = C

a x dx =

dx = x + C
xa dx =

xa +1
+ C,
a +1

(a -1)

sin xdx = - cos x + C

x dx = ln x + C

e x dx = e x + C
1
cos(ax + b)dx = sin(ax + b) + C (a 0)
a
1
sin(ax + b)dx = - cos(ax + b) + C (a 0)
a

dx = tan x + C
cos2 x
1

dx = - cot x + C
sin 2 x
1
e ax + b dx = e ax + b + C , (a 0)
a
1
1

dx = ln ax + b + C
ax + b
a

4. Phng php tnh nguyn hm


a) Phng php i bin s
Nu f (u)du = F (u) + C v u = u( x ) c o hm lin tc th:

f [u( x )] .u '( x )dx = F [u( x )] + C

b) Phng php tnh nguyn hm tng phn


Nu u, v l hai hm s c o hm lin tc trn K th:
udv = uv - vdu

Trang 78

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

VN 1: Tnh nguyn hm bng cch s dng bng nguyn hm


Bin i biu thc hm s s dng c bng cc nguyn hm c bn.
Ch : s dng phng php ny cn phi:
Nm vng bng cc nguyn hm.
Nm vng php tnh vi phn.

Bai 1. Tm nguyn hm ca cc hm s sau:

a) f ( x ) = x 2 3 x +
d) f ( x ) =

b) f ( x ) =

( x 2 - 1)2
x2

g) f ( x ) = 2sin 2
k) f ( x ) =

1
x

x
2
1

2x4 + 3

c) f ( x ) =

x2

x -1
x2
1

e) f ( x ) = x + 3 x + 4 x

f) f ( x ) =

h) f ( x ) = tan 2 x

i) f ( x ) = cos2 x

2
3

cos 2 x

m) f ( x ) = 2sin 3 x cos 2 x
sin x.cos2 x

e- x
o) f ( x ) = e x 2 +
p) f ( x ) = e3 x +1
n) f ( x ) = e x ( e x 1)

2
cos x

Bai 2. Tm nguyn hm F(x) ca hm s f(x) tho iu kin cho trc:


2

sin x.cos x

a) f ( x ) = x 3 - 4 x + 5;
2

3 - 5x
;
x
x3 - 1
;
e) f (x )=
x2

c) f ( x ) =

g) f ( x ) = sin 2 x.cos x;
i) f ( x ) =

l) f ( x ) =

F (1) = 3

b) f ( x ) = 3 - 5 cos x;
2

x +1
;
x

F (e ) = 1

d) f ( x ) =

F(-2) = 0

f) f ( x ) = x x +

p
F ' = 0
3

h) f ( x ) =

F (p ) = 2
F(1) =

1
x

3
2

F (1) = -2

3x 4 - 2 x3 + 5

; F (1) = 2
x2
p p
x
k) f ( x ) = sin 2 ; F =
2
2 4

x3 + 3 x2 + 3x - 7

;
F(0) = 8
( x + 1)2
Bai 3. Cho hm s g(x). Tm nguyn hm F(x) ca hm s f(x) tho iu kin cho trc:
p
a) g( x ) = x cos x + x 2 ; f ( x ) = x sin x;
F =3
2
b) g( x ) = x sin x + x 2 ; f ( x ) = x cos x;

F (p ) = 0

c) g( x ) = x ln x + x 2 ; f ( x ) = ln x;
F(2) = -2
Bai 4. Chng minh F(x) l mt nguyn hm ca hm s f(x):
F ( x ) = (4 x - 5)e x
F ( x ) = tan 4 x + 3 x - 5
a)
b)

x
5
3
f ( x ) = (4 x - 1)e
f ( x ) = 4 tan x + 4 tan x + 3

x2 + 4
x2 - x 2 + 1
F ( x ) = ln

F ( x ) = ln 2

x + x 2 +1
x2 + 3
c)
d)
2
-2 x
f ( x) =
f ( x ) = 2 2( x - 1)

( x 2 + 4)( x 2 + 3)
x4 +1
Trang 79

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

Bai 5. Tm iu kin F(x) l mt nguyn hm ca hm s f(x):

F ( x ) = ln x 2 - mx + 5

b)
. Tm m.
2x + 3
f ( x) = 2
x + 3x + 5

F ( x ) = mx 3 + (3m + 2) x 2 - 4 x + 3
a)
. Tm m.
2
f ( x ) = 3 x + 10 x - 4

F ( x ) = (ax 2 + bx + c) x 2 - 4 x
F ( x ) = (ax 2 + bx + c)e x
. Tm a, b, c. d)
. Tm a, b, c.
c)
x
2
f
(
x
)
=
(
x
3)
e

f ( x ) = ( x - 2) x - 4 x

F ( x ) = (ax 2 + bx + c)e- x
F ( x ) = (ax 2 + bx + c)e-2 x
f)
.
Tm
a
,
b
,
c
.
. Tm a, b, c.
e)

2
-2 x
-x
2
f ( x ) = -(2 x - 8 x + 7)e
f ( x ) = ( x - 3 x + 2)e
F ( x ) = (ax 2 + bx + c) 2 x - 3

b
c
F ( x ) = (a + 1)sin x + sin 2 x + sin 3 x

2
2
3
g)
h) f ( x ) = 20 x - 30 x + 7

f ( x ) = cos x
2x - 3

Tm a, b, c.
Tm a, b, c.

f ( x )dx bng phng php i bin s


f(x) = g [u( x )] .u '( x ) th ta t t = u( x ) dt = u '( x )dx .

VN 2: Tnh nguyn hm

Dng 1: Nu f(x) c dng:

f ( x )dx

Khi :

= g(t )dt ,

trong g(t )dt d dng tm c.

Ch : Sau khi tnh g(t )dt theo t, ta phi thay li t = u(x).

Dng 2: Thng gp cc trng hp sau:


f(x) c cha

Cch i bin
x = a sin t ,

a2 - x 2

x = a cos t ,

hoc

hoc

a2 + x 2
1

x = a tan t ,
x = a cot t,

hoc

a2 + x 2

p
p
t
2
2
0t p
-

p
p
<t<
2
2
0<t <p
-

Bai 1. Tnh cc nguyn hm sau (i bin s dng 1):

dx

a) (5 x - 1)10 dx

b)

d) (2 x 2 + 1)7 xdx

e) ( x 3 + 5)4 x 2 dx

g)

x 2 + 1. xdx

k) sin 4 x cos xdx


n)

e x dx
x

e -3

h)

(3 - 2 x )5

3x2
3

5 + 2x
sin x
l)
dx
cos5 x

o) x .e x

+1

dx

dx

Trang 80

c)

f)

i)

m)
p)

5 - 2 x dx
x

dx
x +5
dx
2

x (1 + x )2

tan xdx

cos2 x
x

dx

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

ln3 x
dx
r)
x dx
x
e +1
Bai 2. Tnh cc nguyn hm sau (i bin s dng 2):
dx
dx
a)
b)
(1 + x 2 )3
(1 - x 2 )3
q)

d)
g)

dx

e) x 2 1 - x 2 .dx

4 - x2
x 2 dx

h)

1 - x2

dx
2

x + x +1

e tan x

s)

c)

f)

i)

cos2 x

dx

1 - x 2 .dx
dx
1 + x2
3

x 2 + 1.dx

VN 3: Tnh nguyn hm bng phng php tnh nguyn hm tng phn


Vi P(x) l a thc ca x, ta thng gp cc dng sau:

P( x ).e
u
dv

dx

P(x)
x

e dx

P( x ).cos xdx

P( x ).sin xdx

P( x ). ln xdx

P(x)
cos xdx

P(x)
sin xdx

lnx
P(x)dx

Bai 1. Tnh cc nguyn hm sau:

a) x .sin xdx
d) ( x 2 + 2 x + 3) cos xdx
g) x.e x dx

q)

3 x

f)

x tan xdx
2
x ln(1 + x )dx

x cos 2 xdx

i) ln xdx

x e dx
l) ln 2 xdx
o) x 2 cos2 xdx
r) x.2 x dx
h)

k) x ln xdx
n)

c) ( x 2 + 5)sin xdx

x cos xdx
e) x sin 2 xdx
b)

m) ln( x 2 + 1)dx
p) x 2 cos 2 xdx
s)

x lg xdx

Bai 2. Tnh cc nguyn hm sau:

a) e

dx

b)

d) cos x dx
ln(ln x )
dx
x
Bai 3. Tnh cc nguyn hm sau:
g)

a) e x .cos xdx
d)
g)

ln(cos x )
2

cos x

dx

x ln x + x 2 + 1
2

x +1

ln xdx
e) x .sin x dx

f) sin 3 xdx

h) sin(ln x )dx

i) cos(ln x )dx

b) e x (1 + tan x + tan2 x )dx

c) e x .sin 2 xdx

e)

)dx

c) sin x dx

h)

ln(1 + x )
x

f)

x
cos2 x

dx
2

x3
1+ x

dx

dx

Trang 81

ln x
i)
dx
x

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

VN 4: Tnh nguyn hm bng phng php dng nguyn hm ph


xc nh nguyn hm ca hm s f(x), ta cn tm mt hm g(x) sao cho nguyn hm ca
cc hm s f(x) g(x) d xc nh hn so vi f(x). T suy ra nguyn hm ca f(x).
Bc 1: Tm hm g(x).
Bc 2: Xc nh nguyn hm ca cc hm s f(x) g(x), tc l:
F ( x ) + G( x ) = A( x ) + C1
(*)
F ( x ) - G ( x ) = B( x ) + C

2
Bc 3: T h (*), ta suy ra F ( x ) =

1
[ A( x ) + B( x )] + C l nguyn hm ca f(x).
2

Bai 1. Tnh cc nguyn hm sau:

a)

sin x

sin x - cos x dx

b)

cos x

sin x - cos x dx
sin 4 x

c)

cos x
dx
d)
sin x + cos x

e)

g) 2 sin 2 x.sin 2 xdx

h) 2 cos2 x.sin 2 xdx

k)

e- x
e x - e- x

dx

l)

sin 4 x + cos 4 x

ex
e x + e- x

dx

f)

sin x

sin x + cos x dx

cos4 x

sin 4 x + cos 4 x
ex
i)
dx
e x - e- x
e- x
m)
dx
e x + e- x

dx

dx

VN 5: Tnh nguyn hm ca mt s hm s thng gp


1. f(x) l hm hu t: f ( x ) =

P( x )
Q( x )

Nu bc ca P(x) bc ca Q(x) th ta thc hin php chia a thc.


Nu bc ca P(x) < bc ca Q(x) v Q(x) c dng tch nhiu nhn t th ta phn tch
f(x) thnh tng ca nhiu phn thc (bng phng php h s bt nh).
Chng hn:

1
A
B
=
+
( x - a)( x - b) x - a x - b
1
2

( x - m )(ax + bx + c )
1
2

( x - a) ( x - b)

A
Bx + C
+
, vi D = b2 - 4 ac < 0
2
x - m ax + bx + c

A
B
C
D
+
+
+
2
x - a ( x - a)
x - b ( x - b )2

2. f(x) l hm v t

ax + b
+ f(x) = R x , m

cx + d

t=m

ax + b
cx + d

1
+ f(x) = R
t
t = x+a + x+b
( x + a)( x + b)

f(x) l hm lng gic


Ta s dng cc php bin i lng gic thch hp a v cc nguyn hm c bn.
Chng hn:
Trang 82

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

sin [( x + a) - ( x + b)]
1
1
.
=
,
sin( x + a).sin( x + b) sin(a - b) sin( x + a).sin( x + b)

sin [( x + a) - ( x + b)]
1
1
sin(a - b)
.
=
, s dung 1 =

cos( x + a).cos( x + b) sin(a - b) cos( x + a).cos( x + b)


sin(a - b)

sin(a - b)
s dung 1 =

sin(a - b)

cos [( x + a) - ( x + b)]
1
1
cos(a - b)
=
.
, s dung 1 =

sin( x + a).cos( x + b) cos(a - b) sin( x + a).cos( x + b)


cos(a - b)
+ Nu R(- sin x , cos x ) = - R(sin x , cos x ) th t t = cosx
+

+ Nu R(sin x , - cos x ) = - R(sin x , cos x ) th t t = sinx


+ Nu R(- sin x , - cos x ) = - R(sin x , cos x ) th t t = tanx (hoc t = cotx)
Bai 1. Tnh cc nguyn hm sau:

dx
a)
x( x + 1)
dx
d)
x 2 - 7 x + 10
x
g)
dx
( x + 1)(2 x + 1)
dx
k)
x ( x 2 + 1)
Bai 2. Tnh cc nguyn hm sau:
1
a)
dx
1+ x +1
d)

g)

k)

1
4

x+ x

dx

dx
x + 3 x + 24 x
dx

(2 x + 1)2 - 2 x + 1
Bai 3. Tnh cc nguyn hm sau:
a) sin 2 x sin 5 xdx
cos 2 x

dx
b)
( x + 1)(2 x - 3)
dx
e)
x2 - 6x + 9
x
h)
dx
2
2 x - 3x - 2
dx
l)
1 + x3
b)

e)

h)

l)

x +1
x x -2

x2 + 1
c)
dx
x2 - 1
dx
f)
x2 - 4
x3
i)
dx
x2 - 3x + 2
x
m)
dx
x3 - 1
1

dx

c)

dx

f)

x( x + 1)dx

i)

3 1+ x

x
3

x- x

1 - x dx
1+ x x
dx
x2 - 5x + 6

b) cos x sin 3 xdx


dx

1+ 3 x +1
x

1 - x dx
x

m)

dx
x2 + 6x + 8

c) (tan 2 x + tan 4 x )dx


dx

d)

1 + sin x cos x dx

e)

2 sin x + 1

f)

cos x

g)

1 - sin x
cos x dx

h)

sin3 x
cos x dx

i)

k) cos x cos 2 x cos3 xdx

l) cos3 xdx

Trang 83

dx

dx

p
cos x cos x +

m) sin 4 xdx

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

II. TCH PHN


1. Khi nim tch phn
Cho hm s f lin tc trn K v a, b K. Nu F l mt nguyn hm ca f trn K th:
b

F(b) F(a) gl tch phn ca f t a n b v k hiu l

f ( x )dx .
a

f ( x )dx = F( b) - F (a)
a

i vi bin s ly tch phn, ta c th chn bt k mt ch khc thay cho x, tc l:


b

f ( x )dx = f (t )dt = f (u)du = ... = F (b) - F (a)


ngha hnh hc: Nu hm s y = f(x) lin tc v khng m trn on [a; b] th din
tch S ca hnh thang cong gii hn bi th ca y = f(x), trc Ox v hai ng thng
b

S = f ( x )dx

x = a, x = b l:

2. Tnh cht ca tch phn

f ( x )dx = 0

f ( x )dx = - f ( x )dx

a
b

[ f ( x ) g( x )]dx = f ( x )dx g( x )dx

Nu f(x) 0 trn [a; b] th

a
b

kf ( x )dx = k f ( x )dx (k: const)

f ( x )dx = f ( x )dx + f ( x )dx

f ( x )dx 0
a

Nu f(x) g(x) trn [a; b] th

f ( x )dx g( x )dx

3. Phng php tnh tch phn


a) Phng php i bin s
b

f [u( x )] .u '( x )dx =

u( b )

f (u)du

u( a )

trong : u = u(x) c o hm lin tc trn K, y = f(u) lin tc v hm hp f[u(x)] xc


nh trn K, a, b K.
b) Phng php tch phn tng phn
Nu u, v l hai hm s c o hm lin tc trn K, a, b K th:
b

udv = uv - vdu
a

Ch :
Cn xem li cc phng php tm nguyn hm.
b

Trong phng php tch phn tng phn, ta cn chn sao cho vdu d tnh hn udv .

Trang 84

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

VN 1: Tnh tch phn bng cch s dng bng nguyn hm


Bin i biu thc hm s s dng c bng cc nguyn hm c bn. Tm nguyn
hm F(x) ca f(x), ri s dng trc tip nh ngha tch phn:
b

f ( x )dx = F( b) - F (a)
a

Ch : s dng phng php ny cn phi nm vng bng cc nguyn hm v


php tnh vi phn.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
2

a)

(x

+ 2 x + 1)dx

d)
g)

dx

x + 1)( x - x + 1) dx

-1 x
2

+2

3
b) x 2 + + e3 x +1 dx
x

-2

+4
dx
x2

2
(x + x

x + 3 x dx

x2 - 2 x

dx

x3

l)

i)

1
2

x -1
dx
x2

c)

1 1
+ x 2 dx
f) x + +
x x2

h)

k)

(x

-1

e)

x + 23 x - 4 4 x dx

2 x + 5 - 7x
dx
x

8
1
m) 4 x
3
1
3 x2

dx

Bai 2. Tnh cc tch phn sau:


2

a)
d)

x + 1dx

b)

dx

1+ x
Bai 3. Tnh cc tch phn sau:
0

e)

p
a) sin 2 x + dx

6
0
p
4

tan x .dx

cos x

g)

k)

p
2

dx

1 + sin x

b)

e)

x +2 + x -2

3
0

d)

dx
3x2
1+ x

dx

p
2

(2sin x + 3 cos x + x )dx

p
3
p
3

3tan

p
4
p
2

x dx

1 - cos x

1 + cos x dx

p
3

p
2

h)

(tan x - cot x )2 dx

l)

p
6

-p
2

x +2

f)

dx

x 2 + 9.dx

p
6

( sin 3 x + cos 2 x ) dx

c)

f)

i)

p
4

(2 cot

p
6
p
2

sin - x
4
dx
p

sin + x
4

c)

sin

x + 5) dx

x .cos2 xdx

m)

p
4

cos

x dx

Bai 4. Tnh cc tch phn sau:


1 x

a)

e - e- x

x
-x
0e +e

dx

b)

( x + 1).dx

2
1 x + x ln x

Trang 85

1 2x

c)

-4

ex + 2

dx

Nguyn hm Tch phn


ln 2

d)

g)

p
2

Trn S Tng
2

dx
e +1
x

cos x

.sin xdx

h)

0
e

k)

1 x

e- x
e) e 1 dx
x

ex

ln x
x dx
1

l)

f)

dx

i)

1 + ln x
dx
x

1
1

x
xe dx

dx

02

m)

x
0 1+ e

dx

VN 2: Tnh tch phn bng phng php i bin s


b

Dng 1: Gi s ta cn tnh g( x )dx .


a

Nu vit c g(x) di dng: g( x ) = f [u( x )] .u '( x ) th

u(b )

u(a )

g( x )dx =

f (u)du

Dng 2: Gi s ta cn tnh

f ( x )dx .

t x = x(t) (t K) v a, b K tho mn a = x(a), b = x(b)


b

th

( g(t ) = f [ x(t )] .x '(t) )

f ( x )dx = f [ x(t )] x '(t )dt = g(t )dt

Dng 2 thng gp cc trng hp sau:


f(x) c cha

Cch i bin
p
p
x = a sin t ,
- t
2
2
x = a cos t ,
0t p

a2 - x 2
hoc

hoc

a2 + x 2
1
a2 + x 2

x = a cot t,

p
p
<t<
2
2
0<t <p

a
,
sin t
a
x=
,
cos t

p p
t - ; \ {0}
2 2
p
t [ 0; p ] \
2

x = a tan t ,
hoc

x=
x 2 - a2
hoc

Bai 1. Tnh cc tch phn sau (i bin s dng 1):


1

a)

19
x(1 - x) dx
1

xdx
2x + 1

2 3

g)

dx
x x2 + 4

c)

e) x 1 - x 2 dx

f)

d)

x3

dx

b)

0 (1 +
1

x 2 )3

h)

x + 2x
5

1+ x2

Trang 86

0
ln 2

dx

x5
0 x 2 + 1 dx

i)

1 - x 2 dx
ex

1 + ex

dx

Trn S Tng
ln 3

e x dx

k)

Nguyn hm Tch phn


l)

( e x + 1)3

0
p
2

n)

p
2

sin 2 x

dx

o)

2 + ln x dx
2x

p
6

cos x. sin x
dx
2
1
sin
+
x
0

1
2

a)

1- x

x
0

b)

dx
+3

e)

k)

h)

x2 + 2 x + 2

-1

4-x

(x
0

dx

dx

l)

x x -1

2
2

sin 2 x
dx
x + cos 2 x

x 2 dx

g)

dx

d)

2 sin

p)

cos x + 4 sin x
Bai 2. Tnh cc tch phn sau (i bin s dng 2):
2

1 + 3 ln x ln x
dx
x

m)

4 - x 2 dx

dx
+ 1)( x 2 + 2)

f)

x -1
dx
x3
x2
2

xdx
+ x2 +1

1- x

c)

i)

dx

(1 + x )

2 5

dx

2 x - x 2 dx

m)

VN 3: Tnh tch phn bng phng php tch phn tng phn
Vi P(x) l a thc ca x, ta thng gp cc dng sau:
b

x
P( x ).e dx

u
dv

P(x)
e x dx

P( x ).cos xdx

P( x ).sin xdx

P(x)
cos xdx

P(x)
sin xdx

P( x ). ln xdx

lnx
P(x)dx

Bai 1. Tnh cc tch phn sau:


p
4

a)

p
2

x sin 2 xdx

b)

d)

p2
4

x co s

x dx

e)

x
xe dx
0

k) e 3 x sin 5 xdx

x tan

xdx

x ln xdx
1

p
2

l)

cos x
e sin 2 xdx
0

ln 2 xdx

p)

ln x
dx
2
1 x

Trang 87

cos xdx

f)

( x - 2)e

2x

dx

i) ln( x 2 - x)dx
2

m) ln 3 xdx
1

p
3

h)

p
2

c)

p
4

ln 2

o)

x) cos xdx

g)

( x + sin

2p
2

q)

x (e

-1

2x

+ 3 x + 1)dx

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

VN 4: Tnh tch phn cc hm s c cha gi tr tuyt i


tnh tch phn ca hm s f(x) c cha du GTT, ta cn xt du f(x) ri s dng cng
thc phn on tnh tch phn trn tng on nh.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
2

a)

x - 2 dx

b)

d)

x 2 - 1 dx

x 2 - 6 x + 9dx

-3
4

g)

e)

( x + 2 - x - 2 ) dx

f)

- 4 dx

4 - x dx

0
1

+ 2 x - 3 dx

0
3

-2

h)

c)

0
5

x 2 - x dx

x 3 - 4 x 2 + 4 x dx

i)

-1

p
2

Bai 2. Tnh cc tch phn sau:


2p

a)

1 - cos 2 x dx

b)

d)

g)

2p

1 - sin xdx

tan 2 x + cot 2 x - 2 dx

-p
p
3

1 - sin 2 x .dx

p
2
p

f)

sin x dx

1 + cos 2xdx

0
p
3

cos x cos x - cos3 xdx i)

h)

p
6

1 + cos xdx

e)

c)

2p

1 + sin xdx

p
2

VN 5: Tnh tch phn cc hm s hu t


Xem li cch tm nguyn hm ca cc hm s hu t.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
3

dx
a)
3
1 x+ x
1

d)

e)

h)
dx

x2 - 3x + 2
-1
Bai 2. Tnh cc tch phn sau:

d)

2
2
0 ( x + 2) ( x + 3)

b)

dx

x3 + x + 1
dx
2
x
+
1
0

f)

e)

Trang 88

x2

3
0 (3 x + 1)
2

c)

dx
(1 + x)

x3 + x + 1
x + 1 dx
0

m)

+2
dx
2
x +1

dx

(3x

i)

+ 5x + 6

x3 - 3x + 2
3

dx
0 x 2 - 2x + 2

x
1

3 x2 + 3x + 3

a)

x
3

l)

f)

(4 x + 11)dx

2 x3 - 6 x 2 + 9 x + 9

x 2 dx
2 (1 - x )9
1

dx
2 x(x - 1)
0

k)

x 3 dx
c) 2
x + 2x + 1
0

x
0 (1 + 2 x )3 dx
4

g)

dx
b) 2
x - 5x + 6
0

dx

x3 + 2x 2 + 4 x + 9
dx
0
x2 + 4
1

4
0 1+ x

dx

Trn S Tng
2

g)

x (1 + x 4 )

1
2

k)

Nguyn hm Tch phn

4 + x2

dx

dx

h)

1 - x 2008

x (1 + x 2008 )

1
2

l)

1 - x2

1 1+

x4

dx

dx

i)

x4

2 (x
1

- 1)2

2 - x4

m)

0 1+

x2

dx

dx

VN 6: Tnh tch phn cc hm s v t


Xem li cch tm nguyn hm ca cc hm s v t.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:

a)

2
2

1+ x
dx
1- x

7
3

b)

g)

e)

2 2x +1+

h)

x x 2 + 1dx

l)

x+

4x +1

f)

1+
2

x2 +1

dx

i)

x -1

x4

x5 + 1

3
2
x x + 1dx

x - 2 x -1

5
2

x3

dx

c)

dx

dx
x +1 + x

2 2

k)

4x - 3
d)
dx
3x + 1
0 2+

10

x +1
dx
3x + 1

m)

dx

dx

x5 + x3
1+ x

dx

2 3

dx

n)

x x2 + 4
Bai 2. Tnh cc tch phn sau:
5

a) x

1 + x dx

b)

d)

x + 2008dx

1
1

g)

k)

dx

-1 1 +

2
2

x + x2 + 1
dx

(1 - x 2 )3
Bai 3. Tnh cc tch phn sau:
a)

cos xdx

7 + cos 2 x

d)

p
2

x x2 - 1

x2 + 1

x2 x2 + 1

e) x
0
2

h)

1 - cos3 x sin x cos5 xdx

l)

p
2

dx

o)

2
2

b)

p
2

dx

dx

c)

(1 + x 2 )3

10 - x dx

f)

1 + x 2 dx

0
1

dx

i)

x 2 + 2008

x 3 dx

x + x2 + 1

5
4

x dx

Trang 89

12 x - 4 x 2 - 8dx

cos x - cos2 xdx

1 + 3 cos x

m)

1 - x2

sin 2 x + sin x

x x3 + 1

c)

e)

dx

sin x

p
2

p)

p
2

dx

f)

p
3

cos xdx
2 + cos2 x
cos xdx
2 + cos 2 x

Nguyn hm Tch phn

g)

p
2

cos xdx

Trn S Tng

h)

1 + cos x

p
3

p
4

tan x
2

cos x 1 + cos x

dx

i)

p
2 sin 2 x + sin x

1 + 3cos x

dx

Bai 4. Tnh cc tch phn sau:


ln 3

a)

ln 2

x ln x + 1

e)

x (e2 x + 3 x + 1)dx

ln 2

(e x + 1) e x - 1

dx

(e x + 1)3

h)

e x dx

f)

-1

ex

1 + 3ln x ln x
dx
x

c)

ex + 1

dx

e2 x dx

ln 2 x

ln 3

g)

b)

ex + 1

ln 3

d)

ln 2

dx

ex

e x + e- x

dx

ln 2

e x - 1dx

i)

VN 7: Tnh tch phn cc hm s lng gic


Xem li cch tm nguyn hm ca cc hm s lng gic.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
p
4

a) sin 2 x. cos xdx

p
4

b)

p
2

d) sin xdx

g)

e)

p
2

p
2

x cos4 xdx

sin x

l)

cos x

1 + cos x dx

o)

q)

p
2

sin x
2

dx

1 + cos x
Bai 2. Tnh cc tch phn sau:
0

p
2

a)

x + cos x )dx

1 - cos 3 x sin x cos 5 xdx

r)

p
2

dx

sin 4 x.cos x

p
6
p
4

tan

i)

xdx

1 + sin 2 x + cos 2 x
dx
sin x + cos x
p

d)

cos 2 x(sin
0

x + cos 4 x )dx

e)

x cos5 xdx

(tan x + e sin x cos x )dx

Trang 90

sin 2 x cos x
dx
1 + cos x
0

m)

p)

p
3

dx

sin x.cos3 x

p
4

s)

p
3

tan

xdx

0
p
3

c)

cos x

p
4

p
4
0

sin
p
2

p
2

p
2

p
2
0

b)

3 xdx

cos x + 1 dx

0
p
3

cos

f)

1 + 3 cos x dx

p
2

h) sin 2 x cos 3 xdx

n)

(sin

p
2
0

k)

p
2
0

c) sin 2 xdx

sin

tan xdx

p
2

f)

tan x
1 + cos 2 x

dx

(1 + sin x ) sin 2 xdx


0

Trn S Tng

g)

Nguyn hm Tch phn

p
3

sin x. ln(cos x )dx

h)

p
4

p
3

sin x

(tan2 x + 1)2 .cos5 x dx


0

i)

2
p sin x + 9 cos x

dx

Bai 3. Tnh cc tch phn sau:

a)

d)

g)

p
2

sin x dx

p
3
p
2

cos x

1 + cos x dx

0
p
2

sin x + cos x + 1 dx

b)

e)

h)

k)

p
2

(1 - sin x ) cos x

(1 + sin x)(2 - cos2 x ) dx

p
2

p
2

p
2

2 + sin x dx

0
p
2

sin x - cos x + 1
dx
sin x + 2 cos x + 3

p
2

p
3

dx

p
sin x cos x +

p
4

f)

i)

cos x

2 - cos x dx

c)

l)

dx

2 - cos x

p
2

sin x

2 + sin x dx

0
p
4

dx

p
cos x cos x +

p
3

m)

p
6

dx

p
sin x sin x +

Bai 4. Tnh cc tch phn sau:


p
2

a) (2 x - 1) cos xdx

d)

p
4

cos

p
2

p
2

p
2

sin

xdx

e)

g) cos(ln x )dx

h)

n)

1 + cos 2 x

b)

k)

xdx

p
3

2x
2
e sin xdx
0
p
2

sin 2 x

sin x cos3 xdx

l)

o)

0
p
3

cos xdx

ln(sin x )

p
6
p
4

cos x

dx

x tan 2 xdx

0
p
4

c)

f)

i)

dx

sin 2 x.e

2 x +1

0
p
2

dx

xdx

xdx

(2 x - 1) cos
0

x sin x cos

m)

ln(1 + tan x )dx

p
4

p)

dx

cos
0

VN 8: Tnh tch phn cc hm s m v logarit


S dng cc php ton v lu tha v logarit. Xem li cc phng php tm nguyn hm.
Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
1

e x dx
a)
1+ ex
0

ln 2

b)

dx
x
e +5

Trang 91

c)

0e

1
x

+4

dx

Nguyn hm Tch phn


ln 8

d)

ex +1

g)

k)

ln 8

ex

ln 3

1 1- e
e

-x

ln 3
2 2x

dx

h)

x(ln 2 x + 1)

dx

l)

f)

x
0 e +1
1 -2 x

ln 2

e x + 1.e 2 x dx

e)

dx

ln x

Trn S Tng

dx

i)

dx

m)

-x
+1
0e

1- ex
dx
1+ ex
e- x

-x
0e
ln 3

+1

dx

e +1

dx

Bai 2. Tnh cc tch phn sau:


p
2

a) e x sin xdx

b)

p
2

e)

g)

k)

ln x
x

x ln (1 + x )dx
e

ln x
h)
+ ln 2
1 x ln x + 1

dx

l)

p
3

p
6

ln(sin x )
2

cos x

dx

1 + ln 2 x
dx
x

f)

ln x + ln(ln x )
dx
x

-x

d) (e + cos x ) cos xdx


e

xe

c)

2x
xe dx

x dx

dx

e3

i)

ln(ln x )
dx
x

e2

m)

ln( x + 1)
x +1

dx

VN 9: Mt s tch phn c bit


Dng 1. Tch phn ca hm s chn, hm s l

Nu hm s f(x) lin tc v l hm s l trn [a; a] th


Nu hm s f(x) lin tc v l hm s chn trn [a; a] th

f ( x )dx = 0

f ( x )dx = 2 f ( x )dx

-a
a
-a

a
0

V cc tnh cht ny khng c trong phn l thuyt ca SGK nn khi tnh cc tch phn c
dng ny ta c th chng minh nh sau:
a
0
a
0
a

Bc 1: Phn tch I = f ( x )dx = f ( x )dx + f ( x )dx J = f ( x )dx; K = f ( x )dx

-a
-a
0

-a
0

Bc 2: Tnh tch phn J =

f ( x )dx bng phng php i bin. t t = x.

-a

Nu f(x) l hm s l th J = K
I=J+K=0
Nu f(x) l hm s chn th J = K I = J + K = 2K
Dng 2. Nu f(x) lin tc v l hm chn trn R th:
a

f ( x)

(vi a R+ v a > 0)
x dx = f ( x )dx
-a a + 1
0
chng minh tnh cht ny, ta cng lm tng t nh trn.
a
0
a
0
a

f ( x)
f ( x)
f ( x)
f ( x)
f ( x)
I=
dx =
dx +
dx
J =
dx; K =
dx
x
x
x
x
x

a
+
1
a
+
1
a
+
1
a
+
1
a
+
1
-a
-a
0

-a
0

tnh J ta cng t:
t = x.
Trang 92

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

p
Dng 3. Nu f(x) lin tc trn 0; th
2

p
2

p
2

f (sin x )dx = f (cos x )dx

p
-x
2
Dng 4. Nu f(x) lin tc v f (a + b - x ) = f ( x ) hoc f (a + b - x ) = - f ( x )
th t: t = a + b x
c bit, nu a + b = p
th t
t=px
nu a + b = 2p
th t
t = 2p x
Dng 5. Tnh tch phn bng cch s dng nguyn hm ph
xc nh nguyn hm ca hm s f(x) ta cn tm mt hm g(x) sao cho nguyn hm
ca cc hm s f(x) g(x) d xc nh hn so vi f(x). T suy ra nguyn hm ca f(x).
Ta thc hin cc bc nh sau:
Bc 1: Tm hm g(x).
Bc 2: Xc nh nguyn hm ca cc hm s f(x) g(x), tc l:
F ( x ) + G( x ) = A( x ) + C1
(*)
F ( x ) - G ( x ) = B( x ) + C

2
t=

chng minh tnh cht ny ta t:

Bc 3: T h (*), ta suy ra F ( x ) =

1
[ A( x ) + B( x )] + C l nguyn hm ca f(x).
2

Bai 1. Tnh cc tch phn sau (dng 1):


p
4

a)

x - x + x - x +1
cos 4 x

p
4
1

ln ( x +

d)

g)

-1
p
2

p
2

1+ x

sin 5 x
1 + cos x

dx

b)

p
2

cos x ln x + 1 + x 2 dx c)

p
2
1

) dx

e)

dx

h)

1
2

-1 x
p
2

p
2

1
2

x dx
4

f)

- x2 +1
xdx

i)

4 - sin x

1- x

cos x.ln 1 + x dx

-1
p
2

p
2

x 4 + sin x

dx

x2 +1
x + cos x

4 - sin 2 x

dx

Bai 2. Tnh cc tch phn sau (dng 2):


1

a)

x4

d)

g)

x dx
-1 2 + 1
-p
p
2

p
2

sin 2 x
x

b)

-1

1+ 2x

dx

c)

dx

e)

3 +1

sin x sin 3 x cos 5 x


1 + ex

1 - x2

dx

h)

x2 +1
-31 + 2 x dx
p
4

sin 6 x + cos6 x

p
4

6x + 1

f)

dx

i)

dx

-1 (e
1

+ 1)( x 2 + 1)
dx

-1 (4 + 1)( x
p
2 x 2 sin 2 x

p
2

1+ 2x

+ 1)

dx

Bai 3. Tnh cc tch phn sau (dng 3):


p
2

a)

cos x
cos n x + sin n x

dx (n N*)

b)

p
2

sin x

sin7 x + cos7 x dx
0

Trang 93

c)

p
2

sin x
sin x + cos x

dx

Nguyn hm Tch phn

d)

p
2

sin

2009

sin2009 x + cos2009 x

Trn S Tng
dx

e)

p
2

cos x

cos4 x + sin 4 x

p
2

sin 4 x

cos4 x + sin 4 x dx

p
2

dx

f)

Bai 4. Tnh cc tch phn sau (dng 4):


p

a)

d)

0 4 - cos
p
4

k)

dx

b)

x + cos x
4 - sin 2 x

2p

ln(1 + tan x )dx

0
p

g)

x.sin x

e)

0
p

1 + sin x dx

h)

sin 4 x ln(1 + tan x )dx

l)

0
p
4

dx

x .cos3 xdx

0
p

x sin x

i)

x sin x
2

0 9 + 4 cos x

x.sin

f)

2 + cos x dx

1 + sin x

ln 1 + cos x dx

c)

xdx

x sin x

2
0 1 + cos x

dx

dx

x sin x cos

m)

xdx

Bai 5. Tnh cc tch phn sau (dng 5):

a)

d)

g)

k)

p
2

0
p
2

0
p
2

b)

cos x
dx
sin x + cos x

e)

sin x

sin6 x + cos6 x dx

h)

2
2 cos x.sin 2 xdx

l)

0
p
2

0
1

n)

sin x

sin x - cos x dx

ex

x
-x
-1 e + e

p
2

cos x

sin x - cos x dx

0
p
2

sin 4 x

sin 4 x + cos4 x

0
p
2

dx f)

sin6 x + cos6 x dx

p
2

cos 4 x

sin 4 x + cos4 x dx
0

i)

p
2

0
1

x
-x
-1 e - e
1

dx

o)

ex

dx

e- x

x
-x
-1 e + e

sin x

sin x + cos x dx

c)

cos x

p
2

2sin

x.sin 2 xdx

m)

e- x

-x
x
-1 e - e

dx

dx

VN 10: Thit lp cng thc truy hi


b

Gi s cn tnh tch phn I n = f ( x , n)dx (n N) ph thuc vo s nguyn dng n. Ta


a

thng gp mt s yu cu sau:
Thit lp mt cng thc truy hi, tc l biu din In theo cc In-k (1 k n).
Chng minh mt cng thc truy hi cho trc.
Tnh mt gi tr I n c th no .
0

Bai 1. Lp cng thc truy hi cho cc tch phn sau:

Trang 94

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

p
2

a) I n = sin n xdx

n -1

t u = sin x
dv = sin x.dx

b) I n = cos n xdx

n -1

t u = cos x
dv = cos x.dx

0
p
2

0
p
4

c) I n = tan n xdx

d) I n =

0
p
2

cos x.dx

Jn =

p
2

sin x.dx

Phn tch: tan n x = tan n-2 x ( tan 2 x + 1) - tan n -2 x


n

t u = x
dv = cos x.dx
n

t u = x
dv = sin x.dx

e) I n = x n e x dx

u = x n
t
x
dv = e .dx

f) I n = ln n x.dx

t u = ln x
dv = dx

g) I n = (1 - x 2 )n dx

t x = cos t

0
e

1
1
0
1

h) I n =

dx

0 (1 +

x 2 )n

Phn tch
1

Tnh J n =

k) I n =

0
p
4

dx

cosn x dx
0

(1 + x 2 )n
x2

2 n
0 (1 + x )

i) I n = x n 1 - x .dx

2n

t u = sin t
dv = sin t.dt

1 + x2
(1 + x 2 )n

dx .

x2
(1 + x 2 )n

u = x

x
t
dv =
dx

(1 + x 2 )n

u = x n
t
dv = 1 - x .dx

Phn tch

1
cos n x

cos x
cos n+1 x

Trang 95

t t =

1
cosn +1 x

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

III. NG DNG TCH PHN


1. Din tch hnh phng
Din tch S ca hnh phng gii hn bi cc ng:
th (C) ca hm s y = f(x) lin tc trn on [a; b].
Trc honh.
Hai ng thng x = a, x = b.
b

S = f ( x ) dx

l:

(1)

Din tch S ca hnh phng gii hn bi cc ng:


th ca cc hm s y = f(x), y = g(x) lin tc trn on [a; b].
Hai ng thng x = a, x = b.
b

S = f ( x ) - g( x ) dx

l:

(2)

Ch :

Nu trn on [a; b], hm s f(x) khng i du th:

f ( x ) dx =

f ( x )dx
a

Trong cc cng thc tnh din tch trn, cn kh du gi tr tuyt i ca hm s di


du tch phn. Ta c th lm nh sau:
Bc 1: Gii phng trnh: f(x) = 0 hoc f(x) g(x) = 0 trn on [a; b]. Gi s tm
c 2 nghim c, d (c < d).
Bc 2: S dng cng thc phn on:
b

f ( x ) dx = f ( x ) dx + f ( x ) dx + f ( x ) dx
a

f ( x )dx + f ( x )dx + f ( x )dx

(v trn cc on [a; c], [c; d], [d; b] hm s f(x) khng i du)


Din tch S ca hnh phng gii hn bi cc ng:
th ca x = g(y), x = h(y)
(g v h l hai hm s lin tc trn on [c; d])
Hai ng thng x = c, x = d.
d

S = g( y) - h( y) dy
c

2. Th tch vt th
Gi B l phn vt th gii hn bi hai mt phng vung gc vi trc Ox ti cc im
cc im a v b.
S(x) l din tch thit din ca vt th b ct bi mt phng vung gc vi trc Ox ti
im c honh x (a x b). Gi s S(x) lin tc trn on [a; b].
b

Th tch ca B l:

V = S( x )dx
a

Th tch ca khi trn xoay:


Th tch ca khi trn xoay do hnh phng gii hn bi cc ng:
(C): y = f(x), trc honh, x = a, x = b (a < b)
sinh ra khi quay quanh trc Ox:
Trang 96

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn


b

V = p f 2 ( x )dx
a

Ch : Th tch ca khi trn xoay sinh ra do hnh phng gii hn bi cc ng sau


quay xung quanh trc Oy:
(C): x = g(y), trc tung, y = c, y = d
d

V = p g2 ( y )dy

l:

VN 1: Tnh din tch hnh phng


Bai 1. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:

a) y = x 2 - 4 x - 5, y = 0, x = -2, x = 4
c) y =

1 + ln x
, y = 0, x = 1, x = e
x

ln x
1
, y = 0, x = , x = e
x
e

b) y =

ln x

d) y =

2 x

, y = 0, x = e, x = 1

1
f) y = x 3 , y = 0, x = -2, x = 1
e) y = ln x, y = 0, x = , x = e
e
x
1
1
g) y =
, y = 0, x = 0, x =
h) y = lg x , y = 0, x = , x = 10
10
2
1- x4
Bai 2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:
-3 x - 1
b) y = x , y = 2 - x , y = 0
a) y =
, y = 0, x = 0
x -1
c) y = e x , y = 2, x = 1

d) y = x , x + y - 2 = 0, y = 0

e) y = 2 x 2 , y = x 2 - 2 x - 1, y = 2

f) y = x 2 - 4 x + 5, y = -2 x + 4, y = 4 x - 11

g) y = x 2 , y =

x2
27
, y=
x
27

h) y = 2 x 2 , y = x 2 - 4 x - 4, y = 8

k) y = - x 2 + 6 x - 5, y = - x 2 + 4 x - 3, y = 3 x - 15
i) y 2 = 2 x, 2 x + 2 y + 1 = 0, y = 0
Bai 3. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:
1
a) y = x, y = , y = 0, x = e
b) y = sin x - 2 cos x , y = 3, x = 0, x = p
x
c) y = 5 x -2 , y = 0, y = 3 - x, x = 0

d) y = 2 x 2 - 2 x , y = x 2 + 3 x - 6, x = 0, x = 4

e) y = x, y = 0, y = 4 - x

f) y = x 2 - 2 x + 2, y = x 2 + 4 x + 5, y = 1

g) y = x , y = 2 - x , y = 0

h) y =

a) y = 4 - x 2 , y = x 2 - 2 x

b) y = x 2 - 4 x + 3 , y = x + 3

1
-2 x

, y = e- x , x = 1

e
Bai 4. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:

c) y =

1 2
1
x , y = - x2 + 3
4
2

e) y = x , y = 2 - x 2

d) y =

1
1+ x2

,y =

x2
2

f) y = x 2 - 2 x, y = - x 2 + 4 x

Trang 97

Nguyn hm Tch phn


g) y =

Trn S Tng

x2
1
, y=
2
1 + x2

2
h) y = x + 3 + , y = 0
x

i) y = x 2 + 2 x, y = x + 2
k) y = x 2 + 2, y = 4 - x
Bai 5. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:
a) y = x 2 , x = - y 2

b) y 2 + x - 5 = 0, x + y - 3 = 0

c) y 2 - 2 y + x = 0, x + y = 0

d) y 2 = 2 x + 1, y = x - 1

e) y 2 = 2 x, y = x , y = 0, y = 3

f) y = ( x + 1)2 , x = sin py

g) y 2 = 6 x, x 2 + y 2 = 16

h) y 2 = (4 - x )3 , y 2 = 4 x

k) x 2 + y 2 = 8, y 2 = 2 x
i) x - y 3 + 1 = 0, x + y - 1 = 0
Bai 6. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:
a) y = x.e x ; y = 0; x = -1; x = 2.

b) y = x.ln 2 x; y = 0; x = 1; x = e.

c) y = e x ; y = e- x ; x = 1.

d) y = 5 x -2 ; y = 0; x = 0; y = 3 - x.

e) y = ( x + 1)5 ; y = e x ; x = 1.

1
f) y = ln x , y = 0, x = , x = e
e

g) y = sin x + cos2 x, y = 0, x = 0, x = p h) y = x + sin x; y = x; x = 0; x = 2p.


i) y = x + sin 2 x; y = p; x = 0; x = p.

k) y = sin 2 x + sin x + 1, y = 0, x = 0, x =

Bai 7. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng sau:

a) (C ) : y = x +

p
2

, tim cn xin ca (C), x = 1 v x = 3.


2 x2
x2 + 2 x + 1
b) (C ) : y =
, y = 0 , tim cn xin ca (C), x = 1 v x = 2
x+2
c) (C ) : y = x 3 - 2 x 2 + 4 x - 3, y = 0 v tip tuyn vi (C) ti im c honh x = 2.
d) (C ) : y = x 3 - 3 x + 2, x = -1 v tip tuyn vi (C) ti im c honh x = 2.
e) (C ) : y = x 2 - 2 x v cc tip tuyn vi (C) ti O(0; 0) v A(3; 3) trn (C).
VN 2: Tnh th tch vt th
Bai 1. Tnh th tch vt th trn xoay sinh ra bi hnh (H) gii hn bi cc ng sau quay
quanh trc Ox:
p
1
a) y = sin x, y = 0, x = 0, x =
b) y = x 3 - x 2 , y = 0, x = 0, x = 3
4
3
p
d) y = x , y = 0, x = 4
c) y = sin 6 x + cos6 x , y = 0, x = 0, x =
2
e) y = x 3 - 1, y = 0, x = -1, x = 1
g) y =

f) y = x 2 , y = x

x2
x3
, y=
4
8

i) y = sin x , y = cos x, x =

h) y = - x 2 + 4 x , y = x + 2

p
p
,x=
4
2

k) ( x - 2)2 + y 2 = 9, y = 0

l) y = x 2 - 4 x + 6, y = - x 2 - 2 x + 6
m) y = ln x , y = 0, x = 2
Bai 2. Tnh th tch vt th trn xoay sinh ra bi hnh (H) gii hn bi cc ng sau quay
quanh trc Oy:
Trang 98

Trn S Tng

Nguyn hm Tch phn

2
a) x = , y = 1, y = 4
y

b) y = x 2 , y = 4

c) y = e x , x = 0, y = e
d) y = x 2 , y = 1, y = 2
Bai 3. Tnh th tch vt th trn xoay sinh ra bi hnh (H) gii hn bi cc ng sau quay
quanh:
i) trc Ox
ii) trc Oy
a) y = ( x - 2)2 , y = 4
c) y =

1
2

b) y = x 2 , y = 4 x 2 , y = 4
d) y = 2 x - x 2 , y = 0

, y = 0, x = 0, x = 1

x +1
e) y = x.ln x , y = 0, x = 1, x = e

f) y = x 2 ( x > 0), y = -3 x + 10, y = 1


2

h) ( x 4 ) + y 2 = 1

g) y = x 2 , y = x
i)

x2 y2
+
=1
9
4

k) y = x - 1, y = 2, y = 0, x = 0

l) x - y 2 = 0, y = 2, x = 0

m) y 2 = x 3 , y = 0, x = 1

Trang 99

Nguyn hm Tch phn

Trn S Tng

IV. N TP TCH PHN


Bai 1. Tnh cc tch phn sau:
5

a)

- x dx

x -1
d)
dx
+
2
x

-1
1

e)

xdx

0 ( x + 1)
1
3

h)

dx

l)

x +1
Bai 2. Tnh cc tch phn sau:
0

2 1+
0

-1 x
1
0 1+

dx
x - 2 x -1

g)

x4

x +1
3

h)

i)

+ 2x + 4

0 ( x + 1)

x +1 + x + 3

f)

1 - x dx

i)

o) x

1 - x dx

p)

2+x + 2-x

1
7
3

x +1

3x + 1

x2 + x

( x + 1)2

m)

xdx

3
2
x x + 3 dx

1 + x dx

l)

xdx

-1
2

dx

+ 5x + 2
x2 + 4

c)

x + 2 x2 + 4 x + 9

m)

x -3

-1 3

0 2x
2 3

x+5+4

dx

x 3 1 + x 2 dx

dx

k)

e)

f)

2 dx

-1
3

- 2 x + 1 dx

dx

dx

xdx

b)

x8 - 2 x 4

x
a)
dx
x -1
1 1+
10

x7

d)

c)

-3

k)

( x + 2 - x - 2 )dx

b)

g)

dx

1 - x 2 dx

dx

x5 + 2x3

x2 + 1

q)

dx

r) x 2 4 - x 2 dx

s)

t)

Bai 3. Tnh cc tch phn sau:


p /4

a)

p/ 2

d)

p/2

g)

p/2

1 - 2 sin 2 x
dx
1 + sin 2 x

b)

sin 2 x
2

cos x + 4 sin x

dx

p/ 4

0
p/2

o)

1 + 3cos x

0
p/2

e)

cos 2 x(sin 4 x + cos4 x )dx h)


l)
x

sin 2004 x + cos2004 x

c)

dx

tan x
2

cos x 1 + cos x

sin 2 x
dx
cos x + 1

0
p/2

p)

sin 2 x cos x
dx
1 + cos x

cos5 xdx

0
p/2

f)

p/ 3

p/2

x tan 2 x dx
sin

dx

sin x sin 2 x sin 3 x dx

p/ 4

2004

p/2

k)

sin 2 x + sin x

dx

i)

Trang 100

2
0 1 + cos x
p/2

m)
q)

dx

sin x
dx
1 + 3cos x

cos3 x
dx
sin x + 1

0
p/2

4 sin x
dx
1 + cos x

x sin x

dx

Trn S Tng
p/3

r)

Nguyn hm Tch phn

x sin2 xdx
2

sin 2 x cos x

p/2

sin xdx

x
sin x + 2 cos x cos
2

s)

Bai 4. Tnh cc tch phn sau:


3

a) x ln( x 2 + 5)dx
0
p/2

d)

(esin x + cos x ) cos x dx

0
e 3

g)

x +1
ln xdx
x
1

2
0 ( x + 2)
p/2

o)

x2e x

b) ln( x 2 - x)dx
2

ln 5

e)

dx

l)

ln3 e
1
2

(4 x

0
e

p)

3 - 2 ln x

0
1

e3 x sin 5 x dx

dx

+ 2e

-x

-3

h) ( x + 1)e x dx

k)

ln x
x

- 2 x - 1)e2 x dx

t)

c) ( x - 2)e2 x dx
0
e

f)

1
1

i)

ln 2 x dx

dx

0 1+ e
2

m)

ln(1 + x )
x2

1
1

dx

q) x ln(1 + x 2 )dx

dx

1 + 3 ln x . ln x
dx
x

e3

ln 2 x

dx

1
x
1
+
2
ln
x
x
ln
x
+
1
1
1
Bai 5. Tnh din tch cc hnh phng gii hn bi cc ng sau:
4
a) y = x 3 - 3 x + 2, y = 0, x = 0, x = -1
b) y =
, y = 0, x = -2, x = 1
2-x
1
9
c) y = - x 4 + 2 x 2 + , y = 0
d) y = e x , y = 2, x = 1
4
4
1
1
f) y = x 2 - 2 x, y = - x 2 + 4 x
e) y = x - 1 +
, y = 0, x = 2, x = 4
2
x -1
2x +1
- x2 + x
, y = 0, x = 0
h) y =
, y=0
g) y =
x +1
x +1
x2 + 3x - 2
m) y =
, tiem can xien, x = 0, x = 1
x +1
x2 + x - 2
n) y =
, y = 0, tiep tuyen ve t goc toa o
x +1
r)

dx

s)

t)

o) y = x 3 + 3 x 2 + 3 x + 1 , tip tuyn ti giao im ca (C) vi trc tung.


1 3
x - 3 x , tip tuyn ti im M thuc th c honh x = 2 3 .
4
Bai 6. Tnh th tch cc vt th trn xoay sinh ra khi quay hnh phng gii hn bi cc
ng sau quanh trc:
p) y =

a) y = x , y = 0, x = 3; Ox

b) y = x ln x , y = 0, x = 1, x = e; Ox

c) y = xe x , y = 0, x = 1; Ox

d) y = 4 - x 2 , y = x 2 + 2; Ox

e) y 2 = 4 - x, x = 0; Oy

f) x = ye y , x = 0, y = 1; Oy

Chn thnh cm n cc bn ng nghip v cc em hc sinh c tp ti liu ny.


transitung_tv@yahoo.com
Trang 101

S phc

Trn S Tng

CHNG IV
S PHC

I. S PHC

1. Khi nim s phc


Tp hp s phc:
C
S phc (dng i s) : z = a + bi
(a, b R , a l phn thc, b l phn o, i l n v o, i2 = 1)
z l s thc
phn o ca z bng 0 (b = 0)
z l thun o phn thc ca z bng 0 (a = 0)
S 0 va l s thc va l s o.
a = a '
Hai s phc bng nhau:
a + bi = a + bi
(a, b, a ', b ' R)
b = b '
2. Biu din hnh hc: S phc z = a + bi (a, b R) c biu din bi im M(a; b) hay
r
bi u = (a; b) trong mp(Oxy) (mp phc)

3. Cng v tr s phc:
( a + bi ) + ( a + bi ) = ( a + a) + ( b + b) i
( a + bi ) - ( a + bi ) = ( a - a) + ( b - b) i
S i ca z = a + bi l z = a bi
r
r
r r
r r
u biu din z, u ' biu din z' th u + u ' biu din z + z v u - u ' biu din z z.
4. Nhn hai s phc :
( a + bi )( a '+ b ' i ) = ( aa ' bb ' ) + ( ab '+ ba ' ) i
k (a + bi ) = ka + kbi (k R)
5. S phc lin hp ca s phc z = a + bi l z = a - bi
z z
z = z ; z z ' = z z ' ; z.z ' = z.z '; 1 = 1 ;
z2 z2
z l s thc z = z ;
z l s o z = - z

z. z = a2 + b2

6. Mun ca s phc : z = a + bi
uuuur
z = a2 + b2 = zz = OM
z 0, "z C ,
z =0z=0
z.z ' = z . z '
7. Chia hai s phc:
1
z -1 =
z (z 0)
2
z

z
z
=
z' z'

z - z' z z' z + z'


z'
z '.z z '. z
= z ' z -1 =
=
2
z
z.z
z
Trang 102

z'
= w z ' = wz
z

Trn S Tng

S phc

8. Cn bc hai ca s phc:
2
2
z = x + yi l cn bc hai ca s phc w = a + bi z2 = w x - y = a
2 xy = b
w = 0 c ng 1 cn bc hai l z = 0
w 0 c ng hai cn bc hai i nhau

Hai cn bc hai ca a > 0 l a


Hai cn bc hai ca a < 0 l - a .i
9. Phng trnh bc hai Az2 + Bz + C = 0 (*) (A, B, C l cc s phc cho trc, A 0 ).
D = B 2 - 4 AC
-B d
, ( d l 1 cn bc hai ca D)
2A
B
D = 0 : (*) c 1 nghim kp: z1 = z2 = 2A
Ch : Nu z0 C l mt nghim ca (*) th z0 cng l mt nghim ca (*).
10. Dng lng gic ca s phc:
z = r (cos j + i sin j) (r > 0) l dng lng gic ca z = a + bi (z 0)
D 0 : (*) c hai nghim phn bit z1,2 =

r = a2 + b2

a
cos j =
r

b
sin j =

r
j l mt acgumen ca z, j = (Ox , OM )
z = 1 z = cos j + i sin j (j R)
11. Nhn, chia s phc di dng lng gic
Cho z = r (cos j + i sin j) , z ' = r '(cos j '+ i sin j ') :
z.z ' = rr '. [ cos(j + j ') + i sin(j + j ')]

z r
= [ cos(j - j ') + i sin(j - j ')]
z' r '

12. Cng thc Moavr:


n

[r (cos j + i sin j)] = r n (cos nj + i sin nj) ,

( n N* )

( cos j + i sin j ) = cos nj + i sin nj


13. Cn bc hai ca s phc di dng lng gic:
S phc z = r (cosj + i sin j ) (r > 0) c hai cn bc hai l:

j
j
r cos + i sin

2
2
j

j
j
va - r cos + i sin = r cos + p + i sin + p

2
2

2
M rng: S phc z = r (cosj + i sin j ) (r > 0) c n cn bc n l:
n

j + k 2p
j + k 2p
r cos
+ i sin
, k = 0,1,..., n - 1
n
n

Trang 103

S phc

Trn S Tng

VN 1: Thc hin cc php ton cng tr nhn chia cn bc 2


p dng cc quy tc cng, tr, nhn, chia hai s phc, cn bc hai ca s phc.
Ch cc tnh cht giao hon, kt hp i vi cc php ton cng v nhn.
Bai 1. Tm cc s thc x v y, bit:

a) 2 x + yi - 3 + 2i = x - yi + 2 + 4i

b) (2 x + 3) + ( y + 2)i = x - ( y - 4)i

c) (2 - x ) - i 2 = 3 + (3 - y )i
d) (3 x - 2) + (2 y + 1)i = ( x + 1) - ( y - 5)i
e) (2 x + y) + ( y + 2)i = ( x + 2) - ( y - 4)i
Bai 2. Thc hin cc php ton sau:
a) (-5 - 7i) - (9 - 3i ) - (11 + 6i ) b) (4 i ) + (2 + 3i ) (5 + i )
c) -17i + (4 + i) - (1 - 3i)
e) 14i + (1 - 2i) - ( 2 + 5 ) i f) 2 - i + ( 3 - 2i )
d) (-2 + 7i ) + (14 - i ) + (1 - 2i)
1 3
1
3 1 5 3
2 5
g) 3 - i + - + 2i - i
h) + i - - + i
i) ( 2 - 3i ) - - i
3 2

2
4 5 4 5
3 4
Bai 3. Thc hin cc php ton sau:
a) (2 - 3i)(3 + i )
b) (-2 + 5i )(4 + 8i )
c) (4 + i)(3 - 6i )
d) (2 - 7i )(4 - i )(1 + 2i)

e) (2 - 7i )(4 + i ) - (11 - 3i )

f) (3 + 4i )2

g) (2 + i )3 - (3 - i )3

h) (1 + i )2 - (1 i)2

i) (-1 + i )3 - (2i )3

k) (3 + 3i )5

l) (2 - i )6

m) 5i(1 - i )7
3

n)
Bai 4.

a)
d)
g)
k)
n)

3
1
1

3
o) + i

- 3i
2
2
2

Thc hin cc php ton sau:


1+ i
3
b)
2-i
1 + 2i
(3 + i )(2 + 6i )
1+ i
e)
1- i
1- i

(1 + 2i)(-4 + i)
(1 - i )(4 + 3i)
3 -i
2 -i
1+ i
i

l)

i m
Bai 5. Thc hin cc php ton sau:
a) (1 - i)100
d)

(-3 + 2i )(1 - i)2

(2 + i) + (1 + i)(4 - 3i )
3 - 2i

h)

o)

1+ i 3

1- i 3

1- i 2 1+ i 2
a+i a
a-i a

b) (1 + i )2009 - (1 - i )2009
e)

(1 + 2i) 2 - (1 - i) 2
(3 + 2i) 2 - (2 + i ) 2

1
3
p) - + i

2
2
2 - 3i
4 + 5i
3+ i
f)
(1 - 2i )(1 + i )
c)

i)

-2 + 5i
(1 + 3i)(-2 - i )(1 + i )

m)
p)

2+i 2
1- i 2
a+i b

1+ i 2
2 -i 2

i a

c) (1 + i )2010 - (1 - i)2010
f)

(1 + i )2 (2i )3
-2 + i

c)

z+i
z-i

(1 - 2i)3 (3 + i )
Bai 6. Cho s phc z = x + yi . Tm phn thc v phn o ca cc s phc sau:
z +i
iz - 1
Bai 7. Phn tch thnh nhn t, vi a, b R:
a) z2 - 2 z + 4i

b)

a) a2 + 1

b) 2a2 + 3

c) 4a 4 + 9b2

d) 3a2 + 5b 2

e) a3 + 8

f) a3 - 27

g) a4 + 16

h) a4 + a2 + 1

Trang 104

Trn S Tng

S phc

Bai 8. Tm cn bc hai ca s phc:

a) -1 + 4 3i

b) 4 + 6 5i

c) -1 - 2 6i

d) -5 + 12i

e) 8 + 6i

f) 7 - 24i

g) -40 + 42i

h) 11 + 4 3.i

4 5
k) - - i
3 2

l) 3 + 4i

m) 33 - 56i

i)

1
2
+
i
4 2

VN 2: Gii phng trnh trn tp s phc

Gi s z = x + yi. Gii cc phng trnh n z l tm x, y tho mn phng trnh.


S dng cch gii phng trnh bc 2.
Bai 1. Gii cc phng trnh sau (n z):

a) (4 - 5i )z = 2 + i

1
1
d) z 3 - i = 3 + i
2
2

1 + i 1 - 5i
1 - 5i
+
g)
z =
1- i
3 - i 1 + 3i
2
k) z + z = 0
o) (2 - i ) z = 3 + 4i

b) (4 + 3i )z = (2 - i )3
e)

3 + 5i
= 2 - 4i
z

2+i
- 1 + 3i
z=
1- i
2+i
4
z+i
f)
=1
z -i
c)

h) (3 - 2i)2 ( z + i) = 3i

i) z 2 + z = 0

l) 2 z - 3z = 1 - 12i

m) z - 2 z = -1 - 8i

p) z 2 - z = 0

q) z + 2 z = 2 - 4i

1
r) [(2 - i ) z + 3 + i ] iz + = 0
2i

Bai 2. Gii cc phng trnh sau (n z):


q) (1 - i )5 z = (3 + 2i )(1 + 3i)
a) z2 - 3.z + 1 = 0

b) 3 2.z2 - 2 3.z + 2 = 0

c) 3z2 - z + 2 = 0

d) -3z2 + 2 z - 1 = 0

e) z2 + 7 = 0

f) 7z2 + 3z + 2 = 0

g) z2 + 2 z + 5 = 0
h) z2 - 3z + 3 = 0
Bai 3. Gii cc phng trnh sau (n z):

i) z2 - 4 z + 11 = 0

a) ( z2 + 9)( z2 - z + 1) = 0

b) 3z3 - 24 = 0

c) z 4 - 5z2 - 6 = 0

d) z 4 + 7 z2 - 8 = 0

e) z 4 - 8z2 - 9 = 0

f) z 4 + 4 z - 77 = 0

g) 8z4 + 8z3 = z + 1
h) 2 z3 + z2 + z - 1 = 0
Bai 4. Gii cc phng trnh sau (n x):

i) z 4 + z3 + z + 1 = 0

a) 3i. x 2 - 2 x - 4 + i = 0

b) x 2 - (3 - i) x + 4 - 3i = 0

c) ix 2 + 4 x + 4 - i = 0

d) x 2 + 2(1 + i) x + 4 + 2i = 0

e) x 2 + (2 - 3i ) x = 0

f) i. x 2 + 2i. x - 4 = 0

g) x 2 - 2(2 - i ) x + 18 + 4i = 0

h) x 2 + (1 - 3i) x - 2(1 + i ) = 0 i) 2 x 2 - ix + 1 = 0

k) (1 - i ) x 2 - 2 x - (11 + 3i ) = 0 l) x 2 + (1 + i ) x - 2 - i = 0
Bai 5. Gii cc phng trnh sau (n z):

m) x 2 + (-2 + i ) x - 2i = 0

a) 2 z4 + 16 = 0

b) z 4 - 8 = 0

c) ( z + 2)5 + 1 = 0

d) ( z2 + i )( z2 - 2iz - 1) = 0

e) z5 + z4 + z3 + z2 + z + 1 = 0

f) ( z + 3i)(z2 - 2 z + 5) = 0

g) 2 z3 - 3z2 + 5z + 3i - 3 = 0

h) z 4 - 8(1 - i )z2 + 63 - 16i = 0


Trang 105

S phc

Trn S Tng

i) ( z + 3 - i )2 - 6( z + 3 - i) + 13 = 0
k) z 4 - 24(1 - i)z2 + 308 - 144i = 0
Bai 6. Tm hai s phc bit tng v tch ca chng ln lt l:
a) 2 + 3i va - 1 + 3i
b) 2i va - 4 + 4i
Bai 7. Tm phng trnh bc hai vi h s thc nhn a lm nghim:
a) a = 3 + 4i

b) a = 7 - i 3

d) a = -2 - i 3

e) a = 3 - i 2

c) a = 2 - 5i

f) a = -i
5+i
g) a = (2 + i )(3 - i )
h) a = i 51 + 2i80 + 3i 45 + 4i 38 i) a =
2-i
Bai 8. Tm tham s m mi phng trnh sau y c hai nghim z1 , z2 tho mn iu kin
ch ra:
a) z2 - mz + m + 1 = 0, k : z12 + z22 = z1z2 + 1

b) z2 - 3mz + 5 = 0, k : z13 + z23 = 18

c) z2 + mz + 3 = 0, k : z12 + z22 = 8
Bai 9. Cho z1 , z2 l hai nghim ca phng trnh. Tnh gi tr ca cc biu thc sau:

A = z12 + z22 ,

B = z12 z2 + z1z22 ,

a) z2 + z + 1 = 0

b) 3z2 + z + 2 = 0

c) 5z2 - 7 z + 11 = 0

d) z2 + z + 7 = 0

e) (1 + i 2 ) z2 - (3 + 2i )z + 1 - i = 0
g) z2 - (5 - 14i )z - 2(12 + 5i) = 0
Bai 10. Gii cc h phng trnh sau:
z + z = 4 + i
a) 12 22
b)
z1 + z2 = 5 - 2i

z1 z2
+ :
z2 z1

C=

f) z2 + (1 - 3i)z - 2(1 + i) = 0
h) (1 - i )z2 - 2 z - (11 + 3i ) = 0

z1.z2 = -5 - 5.i
2 2
z1 + z2 = -5 + 2.i
z - 12 5
=

z - 8i 3
e)
z- 4 =1
z - 8
z - 2i = z
h)
z - i = z - 1

z3 + z5 = 0
c) 12 2 4
z1 .(z2 ) = 1
z -1
=1

z-i
f)
z - 3i = 1
z + i

x + y = 4
c)
xy = 7 + 4i

1 1 1 1
+ = - i
d) x y 2 2
x 2 + y 2 = 1 - 2i

x + y = 5 - i
2
2
x + y = 8 - 8i
x 2 + y 2 = -6

e) 1 1 2
x + y = 5

x + y = 5 - i
g) 2
2
x + y = 1 + 2i

x + y = 1
h) 3
3
x + y = -2 - 3i

2
2
i) x + y = 5 + 2i
x + y = 4 - i

z1 + z2 + z3 = 1

d) z1 + z2 + z3 = 1
z .z .z = 1
1 2 3

z2 + z2 = 5 + 2i
g) 1 2
z1 + z2 = 4 - i
Bai 11. Gii cc h phng trnh sau:
x + 2 y = 1 - 2i
a)
b)
x + y = 3 - i

Trang 106

2
2
i) z1 + z2 + 4 z1z2 = 0

z1 + z2 = 2i

x + y = 3 + 2i

f) 1 1 17 1
+ =
+ i
x y 26 26

Trn S Tng

S phc

VN 3: Tp hp im
Gi s s phc z = x + yi c biu din bi im M(x; y). Tm tp hp cc im M l
tm h thc gia x v y.
Bai 1. Xc nh tp hp cc im M trong mt phng phc biu din cc s z tha mn mi

iu kin sau:
a) z + z + 3 = 4
d) 2i.z - 1 = 2 z + 3

b) z - z + 1 - i = 2
e) 2i - 2 z = 2 z - 1

g) z + i = z - 2 - 3i

h)

k) 2 + z = i - z

l) z + 1 < 1

z - 3i
=1
z+i

c) z - z + 2i = 2 z - i
f) z + 3 = 1
i) z - 1 + i = 2
m) 1 < z - i < 2

o) z + (1 - 3i) = z + 3 - 2i
p) 2i - 2 z = 2 z - 1
n) z - (1 - i )3 = 1
Bai 2. Xc nh tp hp cc im M trong mt phng phc biu din cc s z tha mn mi
iu kin sau:
a) z + 2i l mt s thc
b) z - 2 + i l mt s thun o
1
z+i
c)
l mt s thun o
d)
l mt s thc dng
z -1
z-i
e) ( z - i )2 l mt s thc dng

f) ( z - 1 + i)2 l mt s thun o

g) z 3 v phn thc ln hn 1
i) Phn thc ca z nh hn 3

h) z 3 v phn thc nh hn 2
k) Phn o ca z ln hn 5.

VN 4: Dng lng gic ca s phc


S dng cc php ton s phc dng lng gic.
Bai 1. Tm mt acgumen ca mi s phc sau:

a) - 2 + 2 3.i
b) 4 4i
p
p
p
p
d) cos - i. sin
e) - sin - i. cos
4
4
8
8
Bai 2. Thc hin cc php tnh sau:
a) 3 ( cos 20o + i sin 20o )( cos 25o + i sin 25o )
c) 3 ( cos120o + i sin120o )( cos 45o + i sin 45o )
e)

2 ( cos18o + i sin18o )( cos 72o + i sin 72o )

g)

2 (cos 45 0 + i. sin 45 0 )
3 (cos15 0 + i. sin 15 0 )

c) 1 - 3.i
f) (1 - i. 3 )(1 + i)

p
p
p
p
b) 5 cos + i.sin .3 cos + i.sin

6
6
4
4
p
p
p
p

d) 5 cos + i sin 3 cos + i sin


6
6
4
4

o
o
cos85 + i sin 85
f)
cos 40o + i sin 40o
2(cos 45o + i sin 45o )
h)
3(cos15o + i sin15o )

2p
2p
+ i. sin
)
3
3
i)
k)
p
p
2(cos + i. sin )
2
2
Bai 3. Vit di dng lng gic cc s phc sau:
2 (cos

Trang 107

2p
2p

2 cos
+ i sin

3
3

p
p

2 cos + i sin
2
2

S phc

Trn S Tng
b) 1 + i

a) 1 - i 3
1- i 3
1+ i

f)

1
2 + 2i

i) 1 + i 3

k)

3-i

e)

c) (1 - i 3 )(1 + i )

d) 2.i.( 3 - i)

g) sin j + i. cos j

h)

l) 3 + 0i

m) tan

2 +i 2

Bai 4. Vit di dng i s cc s phc sau:

p
p

b) 2 cos + i sin
6
6

3+i
e)
(1 + i )(1 - 2i )

a) cos 45o + i sin 45o


d) (2 + i)6
1+ i
g)
2i + 1

h) ( -1 + i 3 )

1
3p
3p
k)
+ i sin
cos

4
4
2

1+ i
l)

1- i

60

100

5p
+i
8

c) 3 ( cos120o + i sin120o )
f)

1
i

1+ i 3
i) (2 - 2i ) .

1- i
7

p
p
cos + i sin m)

4
4

17

3 - i)

Bai 5. Tnh:

a) ( cos12o + i sin12o )

d) 2 ( cos30 0 + i sin 30 0 )
21

16

b) (1 + i )
7

5 + 3i 3

g)

1
2
i
3

p
p
k) (cos - i sin )i 5 .(1 + 3i )7
3
3
Bai 6. Chng minh:

c) ( 3 - i ) 6

e) (cos15o + i sin15o )5 f) (1 + i )2008 + (1 - i )2008


12

1
3
h) + i
i)

2
2

1
1
l) z2008 +
, biet z + = 1
z
z2008

i + 1

2008

a) sin 5t = 16sin5 t - 20sin3 t + 5sin t

b) cos 5t = 16 cos5 t - 20 cos3 t + 5 cos t

c) sin 3t = 3cos2 t - sin3 t

d) cos3t = 4 cos3 t - 3 cos t

Trang 108

40

Trn S Tng

S phc

II. N TP S PHC
Bai 1. Thc hin cc php tnh sau:

a) (2 - i )(-3 + 2i)(5 - 4i )
16

1+ i
1- i
c)
+

1- i
1+ i

3 + 7i 5 - 8i
+
2 + 3i 2 - 3i

b)

-1 + i 3 1 - i 7
d)
+

2
2

e) (2 - 4i)(5 + 2i) + (3 + 4i )(-6 - i )

f) i -5 (-i )-7 + (-i)13 + i -100 + (-i)94

g) i 2000 + i1999 + i 201 + i82 + i 47

h) 1 + i + i2 + i3 + ... + i2009

k) 1 + i + i 2 + ... + i n , (n 1)
i) i.i 2 .i 3 ...i 2000
Bai 2. Cho cc s phc z1 = 1 + 2i, z2 = -2 + 3i, z3 = 1 - i . Tnh:
a) z1 + z2 + z3
d)

z12

+ z2 + z3

b) z1z2 + z2 z3 + z3 z1
z z
z
e) 1 + 2 + 3
z2 z3 z1

c) z1z2 z3
f)

Bai 3. Rt gn cc biu thc sau:

z12 + z2 2

z2 2 + z32

a) A = z4 + iz3 - (1 + 2i)z2 + 3z + 1 + 3i, vi z = 2 + 3i


b) B = ( z - z2 + 2 z3 )(2 - z + z2 ), vi z =
Bai 4. Tm cc s thc x, y sao cho:

a) (1 - 2i ) x + (1 + 2 y)i = 1 + i

1
( 3 - i)
2
b)

x -3 y -3
+
=i
3+i 3-i

1 2
x + (3 xy - 2 y 2 )i
2
Bai 5. Tm cc cn bc hai ca cc s phc sau:
b) 3 + 4i
c) 1 + i
a) 8 + 6i
c) (4 - 3i ) x 2 + (3 + 2i ) xy = 4 y 2 -

1+ i
e)

1- i
i)

3 -i
1+ i 3

1- i 3
f)

3 -i

k)

1
2

1
2

g)

1
2
i
2 2

l) -2 (1 + i 3 )

Bai 6. Tm cc cn bc ba ca cc s phc sau:

d) 7 - 24i
h) i, i
m)

1
1
+
1+ i 1- i

a) -i
b) 27
c) 2 + 2i
Bai 7. Tm cc cn bc bn ca cc s phc sau:

d) 18 + 6i

a) 2 - i 12
b) 3 + i
Bai 8. Gii cc phng trnh sau:

d) -7 + 24i

a) z3 - 125 = 0

c) -2i

b) z 4 + 16 = 0

c) z3 + 64i = 0

d) z3 - 27i = 0

e) z7 - 2iz4 - iz3 - 2 = 0 f) z6 + iz3 + i - 1 = 0 g) z10 + (-2 + i)z5 - 2i = 0


Bai 9. Gi u1; u2 l hai cn bc hai ca z1 = 3 + 4i v v1; v2 l hai cn bc hai ca
z2 = 3 - 4i . Tnh u1 + u2 + v1 + v2 ?
Bai 10. Gii cc phng trnh sau trn tp s phc:

a) z2 + 5 = 0

b) z2 + 2 z + 2 = 0
Trang 109

c) z2 + 4 z + 10 = 0

S phc

Trn S Tng

d) z2 - 5z + 9 = 0

e) -2 z2 + 3z - 1 = 0

f) 3z2 - 2 z + 3 = 0

g) ( z + z )( z - z ) = 0

h) z2 + z + 2 = 0

i) z2 = z + 2

k) 2 z + 3z = 2 + 3i

l) ( z + 2i ) +2 ( z + 2i ) - 3 = 0 m) z3 = z

n) 4 z2 + 8 z = 8
o) iz2 + (1 + 2i)z + 1 = 0
Bai 11. Gii cc phng trnh sau trn tp s phc:
2

4z + i
4z + i
a)
+6 = 0
-5
z-i
z -i

p) (1 + i )z2 + 2 + 11i = 0

b) ( z + 5i )( z - 3 ) ( z2 + z + 3) = 0

c) ( z2 + 2 z ) - 6 ( z2 + 2 z ) - 16 = 0

d) z3 - (1 + i ) z2 + ( 3 + i ) z - 3i = 0

e) ( z + i ) ( z2 - 2 z + 2 ) = 0

f) z2 - 2iz + 2i - 1 = 0

g) z2 - (5 - 14i )z - 2(12 + 5i) = 0

h) z2 - 80 z + 4099 - 100i = 0

i) ( z + 3 - i )2 - 6( z + 3 - i) + 13 = 0
k) z2 - (cos j + i sin j)z + i cos j sin j = 0
Bai 12. Gii cc phng trnh sau trn tp s phc:
a) x 2 - (3 + 4i ) x + 5i - 1 = 0

b) x 2 + (1 + i ) x - 2 - i = 0

c) 3 x 2 + x + 2 = 0

e) x 3 - 1 = 0
d) x 2 + x + 1 = 0
Bai 13. Gii cc phng trnh sau bit chng c mt nghim thun o:
a) z3 - iz2 - 2iz - 2 = 0

b) z3 + (i - 3)z2 + (4 - 4i )z - 4 + 4i = 0

Bai 14. Tm m phng trnh sau: ( z + i ) z2 - 2mz + m 2 - 2m = 0

a) Ch c ng 1 nghim phc
c) C ba nghim phc

b) Ch c ng 1 nghim thc

Bai 15. Tm m phng trnh sau: z3 + (3 + i )z2 - 3z - (m + i ) = 0 c t nht mt nghim thc


Bai 16. Tm tt c cc s phc z sao cho ( z - 2)( z + i ) l s thc.
Bai 17. Gii cc phng trnh trng phng:

a) z 4 - 8(1 - i )z2 + 63 - 16i = 0

b) z 4 - 24(1 - i)z2 + 308 - 144i = 0

c) z 4 + 6(1 + i )z2 + 5 + 6i = 0

Bai 18. Cho z1 , z2 l hai nghim ca phng trnh: z2 - (1 + i 2 ) z + 2 - 3i = 0 . Tnh gi tr

ca cc biu thc sau:


a) z12 + z22

b) z12 z2 + z1z22

1
1
2
2
d) z1 + + z2 + e) z2 z13 + z1z23
z2 z1
z1 z2

c) z13 + z23
f)

z1 z2
+
z2 z1

Bai 19. Cho z1 , z2 l hai nghim ca phng trnh: x 2 - x + 1 = 0 . Tnh gi tr ca cc biu

thc sau:
a) x12000 + x22000

b) x11999 + x1999
2

c) x1n + x2n , n N

Bai 20. Tm tp hp cc im trong mt phng phc biu din cc s phc tho mn h thc

sau:
a)

z
=3
z -i

b) z2 + z 2 = 1

Bai 21. Hy tnh tng S = 1 + z + z2 + z3 + ...z n -1 bit rng


Bai 22. Vit di dng lng gic cc s phc sau:

Trang 110

c) z =
z = cos

1
z

2p
2p
+ i sin
.
n
n

Trn S Tng

S phc

a) i 4 + i 3 + i 2 + i + 1

b) (1 - i )(2 + i)

c)

p
p
p
e) -3 cos + i sin
2

6
6
p
g) sin a + i(1 - cos a ), 0 < a <
2
Bai 23. Tm mun v mt acgumen ca cc s phc sau:
d) 1 - sin a + i cos a , 0 < a <

a)

(2

3 + 2i )

(1 - i )6

(1 + i )6
8

a)

3 + 2i )

(1 - i )6

3 - 2i )

( -1 + i ) 4
10

(1 + i )6

( -1 + i ) 4

b)

(2

f) cot a + i, p < a <

p
2

c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )

( 2 3 + 2i )
3 - i)
p
p
p
p
d) - sin + i cos
e) cos - i sin
f) -2 + 2 3i
8
8
4
4
p
1 + cos a + i sin a
p
g) 1 - sin a + i cos a , 0 < a <
, 0 <a <
h)
i) 4 - 3i
2
1 + cos a - i sin a
2
Bai 24. Tm mun v mt acgumen ca cc s phc sau:
(2

(2

b)

2+i
1- i

10

( 3 - i ) ( 2 3 + 2i )
3 - 2i )
Bai 25. Chng minh cc biu thc sau c gi tr thc:
7

19 + 7i 20 + 5i
b)
+

9 - i 7 + 6i

a) ( 2 + i 5 ) + ( 2 - i 5 )
6

-1 + i 3 -1 - i 3
c)
+

2

2

i+ 3 i- 3
e)
+

2 2

c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )

-1 + i 3 -1 - i 3
d)
+

2

2

Bai 26. Trong cc s phc z tho mn iu kin z - 2 + 3i =

3
. Tm s phc z c mun nh
2

nht.

Bai 27. Xt cc im A, B, C trong mt phng phc theo th t biu din cc s phc sau:

4i
2 + 6i
; (1 - i)(1 + 2i);
i -1
3-i

a) Chng minh ABC l tam gic vung cn.


b) Tm s phc biu din bi im D sao cho t gic ABCD l hnh vung.
Bai 28. Gii cc phng trnh sau, bit chng c mt nghim thun o:
b) z3 + (1 + i )z2 + (i - 1)z - i = 0

a) z3 + (2 - 2i)z2 + (5 - 4i)z - 10i = 0


c) z3 + (4 - 5i )z2 + (8 - 20i )z - 40i = 0

Bai 29. Cho a thc P( z) = z3 + (3i - 6)z2 + (10 - 18i)z + 30i .

a) Tnh P(-3i )

b) Gii phng trnh P( z) = 0 .


2

z +1
Bai 30. Gii phng trnh z = 2 , bit z = 3 + 4i l mt nghim ca phng trnh.
z-7

Bai 31. Gii cc phng trnh sau:


a) z 4 + 2 z3 - z2 + 2 z + 1 = 0

b) z 4 - 2 z3 - z2 - 2 z + 1 = 0
Trang 111

S phc

Trn S Tng

c) z 4 - (1 + 2 ) z3 + ( 2 + 2 ) z2 - (1 + 2 ) z + 1 = 0

d) z 4 - 4 z3 + 6 z2 - 4 z - 15 = 0

e) z6 + z5 - 13z4 - 14 z3 - 13z2 + z + 1 = 0
Bai 32. Gii cc phng trnh sau:
2

z+i
b)
=8
z-i

a) ( z + 3z + 6) + 2 z( z + 3z + 6) - 3z = 0
2

z-i z -i z -i
d)
+
+
+1 = 0
z+i z+i z+i

c) ( z - z + 1) - 6 z ( z - z + 1) + 5z = 0
2z - i
1.
2 + iz
Bai 34. Cho cc s phc z1 , z2 , z3 . Chng minh:
Bai 33. Chng minh rng: nu z 1 th

a) z1 + z2 + z2 + z3 + z3 + z1 = z1 + z2 + z3 + z1 + z2 + z3
2

( )(1 + z )
= (1 - z )(1 - z )

b) 1 + z1 z2 + z1 - z2 = 1 + z1
2

c) 1 - z1z2 - z1 - z2

d) Nu z1 = z1 = c th z1 + z2 + z1 - z2 = 4c 2 .

Chn thnh cm n cc bn ng nghip v cc em hc sinh c tp ti liu ny.


transitung_tv@yahoo.com

Trang 112

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

I. KHO ST HM S
THI TT NGHIP
Bai 1. (TN 2002) Cho hm s y = - x 4 + 2 x 2 + 3 c th (C ).

1. Kho st hm s.
2. Da vo th (C), hy xc nh cc gi tr m phng trnh x 4 2 x 2 + m = 0 c
bn nghim phn bit.
S: 2) 0 < m < 1.
- x2 + 4 x - 5
Bai 2. (TN 2003) Cho hm s y =
.
x-2
1. Kho st hm s.
- x 2 - (m - 4) x + m 2 - 4m - 5
2. Tm m th hm s y =
c cc tim cn trng vi
x+m-2
cc tim cn tng ng ca th hm s kho st trn.
S: 2) m = 0.
1
Bai 3. (TN 2004) Cho hm s y = x 3 - x 2 c th l ( C).
3
1. Kho st hm s.
2. Vit phng trnh cc tip tuyn ca (C ) i qua im A(3;0).
3. Tnh th tch ca vt th trn xoay do hnh phng gii hn bi ( C) v cc ng thng
y = 0, x = 0, x = 3 quay quanh trc Ox.
81p
3) V =
S: 2) y = 0; y = 3x - 9
35
2x +1
c th (C).
Bai 4. (TN 2005) Cho hm s y =
x +1
1. Kho st v v th hm s.
2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi trc tung, trc honh v th (C).
3. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C), bit tip tuyn i qua im A(1; 3).
1
13
S: 2) S = 1 - ln 2
3) y = x +
4
3
Bai 5. (TN 2006kpb) Cho hm s y = x 3 - 6 x 2 + 9 x .

1. Kho st v v th (C) ca hm s .
2. Vit phng trnh tip tuyn ti im un ca th (C).
3. Vi gi tr no ca tham s m, ng thng y = x + m2 m i qua trung im ca
on thng ni hai im cc i v cc tiu ca th (C).
S: 2) y = -3x + 8
3) m = 0, m = 1
Bai 6. (TN 2006pb) Cho hm s y = - x 3 + 3 x 2 .

1. Kho st v v th (C) ca hm s.
2) Da vo th (C), bin lun s nghim ca phng trnh: - x 3 + 3 x 2 - m = 0 .
3) Tnh din tch hnh phng gii hn bi th (C) v trc honh.
S: 2)
m < 0 hoc m > 4 m = 0 hoc m = 4
0<m<4
S nghim
1 nghim
2 nghim
3 nghim
27
3) S =
.
4
Trang 113

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

2
, gi th ca hm s l (H).
2x -1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn vi th (H) ti im A(0; 3).
S: 2) y = 5 x + 3 .

Bai 7. (TN 2007kpb) Cho hm s y = x + 1 -

Bai 8. (TN 2007pb) Cho hm s y = x 4 - 2 x 2 + 1 , gi th ca hm s l (C).

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.


2. Vit phng trnh tip tuyn vi th (C) ti im cc i ca (C).
S: 2) y = 1 .
Bai 9. (TN 2007kpbln 2) Cho hm s y = - x 3 + 3 x 2 - 2 , gi th ca hm s l (C).

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.


2. Vit phng trnh tip tuyn vi th (C) ti im un ca (C).
S: 2) y = 3 x - 3 .
x -1
, gi th ca hm s l (C).
x +2
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn vi th (C) ti giao im ca (C) vi trc tung.
3
1
S: 2) y = x - .
4
2

Bai 10. (TN 2007pbln 2) Cho hm s y =

Bai 11. (TN 2008kpb) Cho hm s y = x 4 - 2 x 2 .

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.


2. Vit phng trnh tip tuyn vi th hm s ti im c honh x = -2 .
S: 2) y = -24 x - 40 .
Bai 12. (TN 2008pb) Cho hm s y = 2 x 3 + 3 x 2 - 1 .

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.


2. Bin lun theo m s nghim thc ca phng trnh: 2 x 3 + 3 x 2 - 1 = m .
S: 2)
m < 1 hoc m > 0 m = 1 hoc m = 0
1 < m < 0
S nghim
1 nghim
2 nghim
3 nghim
Bai 13. (TN 2008kpbln 2) Cho hm s y = x 3 - 3 x 2 .

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.


2. Tm cc gi tr ca tham s m phng trnh x 3 - 3 x 2 - m = 0 c ba nghim phn
bit.
S: 2) -4 < m < 0 .
3x - 2
Bai 14. (TN 2008pbln 2) Cho hm s y =
, gi th ca hm s l (C).
x +1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C) ti im c tung bng 2.
S: 2) y = 5 x - 2 .
2x +1
.
x -2
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s cho.
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C), bit h s gc ca tip tuyn bng 5.
S: 2) y = -5 x + 2, y = -5 x + 22 .

Bai 15. (TN 2009) Cho hm s y =

Bai 16. (TN 2010) Cho hm s y =

1 3 3 2
x - x +5.
4
2
Trang 114

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s cho.


2. Tm cc gi tr ca tham s m phng trnh x 3 - 6 x 2 + m = 0 c 3 nghim thc phn
bit.
S: 2) 0 < m < 32 .
Bai 17. (TN 2011) Cho hm s
1.
2.
S:

Trang 115

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng
THI I HC

Bai 1. (H 2002A) Cho hm s y = - x 3 + 3mx 2 + 3(1 - m 2 ) x + m3 - m 2 (1) (m l tham s).

1. Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 1.


2. Tm k phng trnh - x 3 + 3 x 2 + k 3 - 3k 2 = 0 c ba nghim phn bit.
3. Vit phng trnh ng thng i qua hai im cc tr ca th hm s (1)
-1 < k < 3
S: 2)
3) y = 2 x m 2 + m .
k 0 , k 2
Bai 2. (H 2002B) Cho hm s y = mx 4 + (m 2 - 9) x 2 + 10 (1) (m l tham s).

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1.


2. Tm m hm s (1) c ba im cc tr.
m < -3
S: 2)
0 < m < 3
(2m - 1) x - m 2
(1) (m l tham s).
x -1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) ng vi m = -1.
2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi ng cong (C) v hai trc ta .
3. Tm m th ca hm s (1) tip xc vi ng thng y = x.
4
S: 2) = 1 + 4 ln
3) m 1.
3
x 2 + mx
(1) (m l tham s).
Bai 4. (H 2002Adb1) Cho hm s y =
1- x
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) ng vi m = 0.
2. Tm m hm s (1) c cc i v cc tiu. Vi gi tr no ca m th khong cch gia
hai im cc tr ca th hm s (1) bng 10.
S:
Bai 3. (H 2002D) Cho hm s y =

Bai 5. (H 2002Adb2) Cho hm s y = ( x - m)3 - 3 x (m l tham s).

1. Xc nh m hm s cho t cc tiu ti im c honh x = 0 .


2. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s cho ng vi m = 1.
3. Tm k h bt phng trnh sau c nghim:
x - 1 3 - 3x - k < 0

1
2 1
3
log2 x + log 2 ( x - 1) 1
2
3
S:
1
1
Bai 6. (H 2002Bdb1) Cho hm s y = x 3 + mx 2 - 2 x - 2 m - (1) (m l tham s).
3
3
1
1. Cho m = .
2
a) Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).
b) Vit phng trnh tip tuyn ca th (C), bit rng tip tuyn song song vi
ng thng d : y = 4 x + 2 .
5
2. Tm m thuc khong 0; sao cho hnh phng gii hn bi th hm s (1) v cc
6
ng thng x = 0, x = 2, y = 0 c din tch bng 4.
S:
Trang 116

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

x2 - 2 x + m
(1) (m l tham s).
x -2
1. Xc nh m hm s (1) nghch bin trn khong (1; 0).
2. Kho st v v th ca hm s (1) khi m = 0.

Bai 7. (H 2002Bdb2) Cho hm s y =

3. Tm a phng trnh sau c nghim: 91+ 1- x - (a + 2)31+ 1- x + 2a + 1 = 0


.
S:
1
Bai 8. (H 2002Ddb1) Cho hm s y = x 3 - 2 x 2 + 3 x (1).
3
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi th hm s (1) v trc honh.
S:
Bai 9. (H 2002Ddb2) Cho hm s y = x 4 - mx 2 + m - 1 (1) (m l tham s).

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 8.


2. Xc nh m sao cho th ca hm s (1) ct trc honh ti bn im phn bit.
S:
mx 2 + x + m
(1) (m l tham s).
x -1
1. Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 1.
2. Tm m th hm s (1) ct trc honh ti hai im phn bit v hai im c
honh dng.
1
S: 2) - < m < 0 .
2

Bai 10. (H 2003A) Cho hm s y =

Bai 11. (H 2003B) Cho hm s y = x 3 - 3 x 2 + m (1) (m l tham s).

1. Tm m th hm s (1) c hai im phn bit i xng vi nhau qua gc ta .


2. Kho st s bin thin v v th hm s (1) khi m = 2.
S: 1) m > 0.
x2 - 2x + 4
(1)
x -2
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Tm m ng thng dm : y = mx + 2 - 2 m ct th ca hm s (1) ti hai im
phn bit.
S: 2) m > 1.

Bai 12. (H 2003D) Cho hm s y =

x 2 + (2m + 1) x + m 2 + m + 4
(1) (m l tham s).
2( x + m)
1. Tm m th ca hm s (1) c cc tr v tnh khong cch gia hai im cc tr
ca th hm s (1).
2. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 0.
S:

Bai 13. (H 2003Adb1) Cho hm s y =

2 x2 - 4 x - 3
.
2( x - 1)
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.

Bai 14. (H 2003Adb2) Cho hm s y =

2. Tm m phng trnh: 2 x 2 - 4 x - 3 + 2m x - 1 = 0 c hai nghim phn bit.


S:
Bai 15. (H 2003Bdb1) Cho hm s y = ( x - 1)( x 2 + mx + m ) (1) (m l tham s).

1. Tm m th ca hm s (1) ct trc honh ti ba im phn bit.


Trang 117

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

2. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 4.


S:
2x -1
Bai 16. (H 2003Bdb2) Cho hm s y =
(1).
x -1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Gi I l giao im ca hai ng tim cn ca (C). Tm im M thuc (C) sao cho tip
tuyn ca (C) ti M vung gc vi ng thng IM.
S:
x 2 + 5 x + m2 + 6
(1) (m l tham s).
x +3
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1.
2. Tm m hm s (1) ng bin trn khong (1; +).
S:

Bai 17. (H 2003Ddb1) Cho hm s y =

Bai 18. (H 2003Ddb2) Cho hm s y = 2 x 3 - 3 x 2 - 1 .

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).


2. Gi dk l ng thng i qua im M(0; 1) v c h s gc bng k. Tm k ng
thng dk ct (C) ti ba im phn bit.
S:
- x2 + 3x - 3
(1)
Bai 19. (H 2004A) Cho hm s y =
2( x - 1)
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Tm m ng thng y = m ct th hm s (1) ti hai im A, B sao cho AB = 1.
S: 2) m =

1 5
.
2

1 3
x - 2 x 2 + 3 x (1) c th (C).
3
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1)
2. Vit phng trnh tip tuyn D ca (C) ti im un v chng minh rng D l tip
tuyn ca (C) c h s gc nh nht.
8
S: 2) y = - x + .
3

Bai 20. (H 2004B) Cho hm s y =

Bai 21. (H 2004D) Cho hm s y = x 3 - 3mx 2 + 9 x + 1 (1) vi m l tham s.

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 2.


2. Tm m im un ca th hm s (1) thuc ng thng y = x + 1.
S: 2) m = 0 hoc m = 2 .
Bai 22. (H 2004Adb1) Cho hm s y = x 4 - 2m 2 x 2 + 1 (1) vi m l tham s.

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1.


2. Tm m th hm s (1) c ba im cc tr l ba nh ca mt tam gic vung cn.
S:
1
Bai 23. (H 2004Adb2) Cho hm s y = x + (1) .
x
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).
2. Vit phng trnh tip tuyn ca (C) i qua im M(1; 7).
S:
Bai 24. (H 2004Bdb1) Cho hm s y = x 3 - 2 mx 2 + m 2 x - 2 (1) (m l tham s).

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 1.


Trang 118

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

2. Tm m hm s (1) t cc tiu ti x = 1.
S:
x 2 - 2mx + 2
(1) (m l tham s).
x -1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 1.
2. Tm m th hm s (1) c hai im cc tr A, B. Chng minh rng khi ng
thng AB song song vi ng thng d : 2 x - y - 10 = 0 .
S:

Bai 25. (H 2004Bdb2) Cho hm s y =

x2 + x + 4
(1).
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).
2. Vit phng trnh tip tuyn ca (C), bit tip tuyn vung gc vi ng thng
d : x - 3y + 3 = 0 .
S:
x
(1).
Bai 27. (H 2004Ddb2) Cho hm s y =
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).
2. Tm trn (C) nhng im M sao cho khong cch t M n ng thng
d : 3 x + 4 y = 0 bng 1.
S:
1
Bai 28. (H 2005A) Gi (Cm) l th ca hm s y = mx + (*) (m l tham s).
x
1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (*) khi m = .
4
2. Tm m hm s (*) c cc tr v khong cch t im cc tiu ca (Cm) n tim cn
1
.
xin ca (Cm) bng
2
S: 2) m = 1.

Bai 26. (H 2004Ddb1) Cho hm s y =

x 2 + (m + 1) x + m + 1
Bai 29. (H 2005B) Gi (Cm) l th ca hm s y =
(*) (m l tham
x +1
s).
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (*) khi m = 1 .
2. Chng minh rng vi m bt k, th (Cm) lun c im cc i, im cc tiu v
khong cch gia hai im bng
S:

20 .

1 3 m 2 1
x - x + (*) (m l tham s).
3
2
3
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (*) khi m = 2 .
2. Gi M l im thuc (Cm) c honh bng 1. Tm m tip tuyn ca (Cm) ti im
M song song vi ng thng 5 x - y = 0 .
S: 2) m = 4.

Bai 30. (H 2005D) Gi (Cm) l th ca hm s y =

x 2 + 2 mx + 1 - 3m 2
(*) (m l tham s).
x-m
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (*) ng vi m = 1.
2. Tm m hm s (*) c hai im cc tr nm v hai pha trc tung.
S: 2) -1 < m < 1

Bai 31. (H 2005Adb1) Cho hm s: y =

Trang 119

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

x2 + x + 1
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh ng thng i qua im M (1; 0) v tip xc vi th (C) .
3
S: 2) y = ( x + 1)
4

Bai 32. (H 2005Adb2) Cho hm s y =

Bai 33. (H 2005Bdb1) Cho hm s y = x 4 - 6 x 2 + 5 .

1. Kho st s bin thin v v th ( C ) ca hm s.


2. Tm m phng trnh sau c 4 nghim phn bit : x 4 - 6 x 2 - log2 m = 0 .
S: 2)

1
29

< m < 1.

x2 + 2 x + 2
Bai 34. (H 2005Bdb2) Cho hm s y =
(*)
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (*) .
2. Gi I l giao im ca hai tim cn ca (C). Chng minh rng khng c tip tuyn no
ca (C) i qua im I.
S:
Bai 35. (H 2005Ddb1) Gi (Cm) l th ca hm s

y = x 3 + ( 2m + 1) x 2 m 1 (1)

(m l tham s).
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1 .
2. Tm m th (Cm) tip xc vi ng thng y = 2 mx m 1 .
S: 2) m = 0 hay m =

1
2

x2 + 3x + 3
.
Bai 36. (H 2005Ddb2) Cho hm s y =
x +1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s .
2. Tm m phng trnh

x2 + 3x + 3
= m c 4 nghim phn bit.
x +1

S: 2) m > 3.
Bai 37. (H 2006A) Cho hm s y = 2 x 3 - 9 x 2 + 12 x - 4 .

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s .


3

2. Tm m phng trnh sau c 6 nghim phn bit: 2 x - 9 x 2 + 12 x = m .


S: 2) 4 < m < 5.
x2 + x - 1
.
x+2
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C), bit tip tuyn vung gc vi tim cn
xin ca (C).

Bai 38. (H 2006B) Cho hm s y =

S: 2) y = - x + 2 2 - 5 hoc y = - x - 2 2 - 5 .
Bai 39. (H 2006D) Cho hm s y = x 3 - 3 x + 2 .

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.


2. Gi d l ng thng i qua im A(3; 20) v c h s gc m. Tm m ng thng d
ct th (C) ti 3 im phn bit.

Trang 120

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

15

S: 2) m > 4 .
m 24
x2 + 2 x + 5
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Da vo th (C), tm m phng trnh sau c hai nghim dng phn bit:

Bai 40. (H 2006Adb1) Cho hm s y =

x 2 + 2 x + 5 = (m 2 + 2 m + 5)( x + 1) .
-2 < m < 0
.
S: 2)
m -1
x4
- 2( x 2 - 1) .
4
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh cc ng thng i qua im A(0; 2) v tip xc vi (C).

Bai 41. (H 2006Adb2) Cho hm s y =

S: 2) y = 2; y =

8 2
x +2.
3 3

x2 - x - 1
Bai 42. (H 2006Bdb1) Cho hm s y =
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh cc tip tuyn ca th (C) i qua im A(0; 5).
S: 2) y = -5; y = -8 x - 5 .
Bai 43. (H 2006Bdb2) Cho hm s y = x 3 + (1 - 2 m) x 2 + (2 - m ) x + m + 2 (1) (m l tham

s).
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 2.
2. Tm cc gi tr ca m th ca hm s (1) c im cc i, im cc tiu, ng
thi honh ca im cc tiu nh hn 1.
5
7
S: 2) m < -1 hoc < m < .
4
5
x3
11
Bai 44. (H 2006Ddb1) Cho hm s y = + x2 + 3x - .
3
3
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Tm trn th (C) hai im phn bit M, N i xng nhau qua trc tung.
16 16
16 16
S: 2) M 3; , N -3; hoc M -3; , N 3; .
3
3

3 3
x +3
Bai 45. (H 2006Ddb2) Cho hm s y =
.
x -1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Cho im M0 ( x 0 ; y0 ) thuc th (C). Tip tuyn ca (C) ti M0 ct cc tim cn ca
(C) ti cc im A, B. Chng minh M0 l trung im ca on thng AB.
S:
x 2 + 2(m + 1) x + m 2 + 4m
(1), (m l tham s).
x+2
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 1.
2. Tm m hm s (1) c cc i, cc tiu, ng thi cc im cc tr ca th cng
vi gc to O to thnh mt tam gic vung ti O.

Bai 46. (H 2007A) Cho hm s y =

S: 2) m = -4 2 6 .
Trang 121

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

Bai 47. (H 2007B) Cho hm s y = - x 3 + 3 x 2 + 3(m 2 - 1) x - 3m2 - 1 (1), m l tham s.

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 1.


2. Tm m hm s (1) c cc i, cc tiu v cc im cc tr ca th hm s (1)
cch u gc to O.
1
S: 2) m = .
2
2x
Bai 48. (H 2007D) Cho hm s y =
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s cho.
2. Tm to dim M thuc (C), bit tip tuyn ca (C) ti M ct hai trc Ox, Oy ti A, B
1
v tam gic OAB c din tch bng .
4
1

S: 2) M - ; -2 , M (1;1) .
2

- x2 + 4 x + 3
.
x -2
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s cho.
2. Chng minh rng tch cc khong cch t mt im bt k trn th hm s n cc
ng tim cn ca n l hng s.
7
S: 2) d1d2 =
.
2
m
Bai 50. (H 2007Adb2) Cho hm s y = x + m +
(Cm) .
x -2
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s vi m = 1.
2. Tm m th (Cm) c cc tr ti cc im A, B sao cho ng thng AB i qua gc
ta O.
S: 2) m = 2.
Bai 51. (H 2007Bdb1) Cho hm s y = 2x3 + 6x2 5.
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn ca (C), bit tip tuyn i qua A(1, 13).
S: 2) y = 6 x - 7; y = -48 x - 61 .

Bai 49. (H 2007Adb1) Cho hm s y =

m
(Cm).
2- x
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s khi m = 1.
2. Tm m th (Cm) c cc i ti im A sao cho tip tuyn vi (Cm) ti A ct trc
Oy ti B m DOBA vung cn.
S: 2) m = 1.
-x +1
Bai 53. (H 2007Ddb1) Cho hm s y =
(C).
2x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh tip tuyn vi (C), bit rng tip tuyn i qua giao im ca
ng tim cn v trc Ox.
1
1
S: 2) y = - x + .
12
2
Bai 52. (H 2007Bdb2) Cho hm s y = - x + 1 +

x
(C).
x -1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.

Bai 54. (H 2007Ddb2) Cho hm s y =

Trang 122

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

2. Vit phng trnh tip tuyn d ca (C) sao cho d v hai tim cn ca (C) ct nhau to
thnh mt tam gic cn.
S: 2) y = - x; y = - x + 4 .
mx 2 + (3m 2 - 2) x - 2
(1), m l tham s.
x + 3m
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1) khi m = 1.

Bai 55. (H 2008A) Cho hm s y =

2. Tm cc gi tr ca m gc gia hai ng tim cn ca th hm s (1) bng 450 .


S: 2) m = 1 .
Bai 56. (H 2008B) Cho hm s y = 4 x 3 - 6 x 2 + 1 (1)

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).


2. Vit phng trnh tip tuyn ca th hm s (1), bit tip tuyn i qua M(1; 9).
15
21
S: 2) y = 24 x + 15; y = x - .
4
4
Bai 57. (H 2008D) Cho hm s y = x 3 - 3 x 2 + 4 (1).

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (1).


2. Chng minh rng mi ng thng i qua im I(1; 2) vi h s gc k (k > 3) u ct
th ca hm s (1) ti ba im phn bit I, A, B ng thi I l trung im ca on
thng AB.
S:
x 2 + 2 mx + 1 - 3m 2
(*) (m l
Bai 58. (H 2008Adb1) Gi (Cm) l th ca hm s y =
x-m
tham s).
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (*) ng vi m = 1.
2. Tm m hm s (*) c hai im cc tr nm v hai pha trc tung.
S: 2) -1 < m < 1 .
x2 + x + 1
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.
2. Vit phng trnh ng thng i qua im M (1; 0) v tip xc vi th (C) .
3
S: 2) y = ( x + 1) .
4

Bai 59. (H 2008Adb2) Cho hm s y =

Bai 60. (H 2008Bdb1) Cho hm s y = x 4 - 6 x 2 + 5 .

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s.


2. Tm m phng trnh sau c 4 nghim phn bit: x 4 - 6 x 2 - log2 m = 0 .
S: 2)

1
29

< m < 1.

x2 + 2 x + 2
(*) .
x +1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s (*).
2. Gi I l giao im ca hai tim cn ca (C). Chng minh rng khng c tip tuyn no
ca (C) i qua im I.
S:

Bai 61. (H 2008Bdb2) Cho hm s y =

Bai 62. (H 2008Ddb1) Gi (Cm) l th ca hm s

y = x 3 + (2m + 1) x 2 m 1 (1)

(m l tham s).
1) Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 1 .
2) Tm m th (Cm) tip xc vi ng thng y = 2 mx m 1 .
Trang 123

thi Tt nghip i hc
S: 2) m = 0 hay m =

Trn S Tng

1
.
2

x2 + 3x + 3
Bai 63. (H 2008Ddb2) Cho hm s y =
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s.
2. Tm m phng trnh

x2 + 3x + 3
= m c 4 nghim phn bit.
x +1

S: 2) m > 3.
x
.
x -1
1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s cho.
2. Tm m ng thng d : y = - x + m ct th (C) ti hai im phn bit.
S: 2) m < 0 hoc m > 4.
x+2
Bai 65. (H 2009A) Cho hm s y =
(1).
2x + 3
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th hm s (1), bit tip tuyn ct trc honh,
trc tung ln lt ti hai im phn bit A, B v tam gic OAB cn ti gc to O.
S: 2) y = - x - 2 .
Bai 64. (C 2008) Cho hm s y =

Bai 66. (H 2009B) Cho hm s y = 2 x 4 - 4 x 2 (1).

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1).


2. Vi cc gi tr no ca m, phng trnh x 2 x 2 - 2 = m c ng 6 nghim phn bit?
S: 2) 0 < m < 1.
Bai 67. (H 2009D) Cho hm s y = x 4 - (3m + 2) x 2 + 3m c th (Cm), m l tham s.

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s cho khi m = 0.


2. Tm m ng thng y = -1 ct th (Cm) ti 4 im phn bit c honh nh
hn 2.
1
S: 2) - < m < 1, m 0 .
3
Bai 68. (C 2009) Cho hm s y = x 3 - (2 m - 1) x 2 + (2 - m ) x + 2 (1), vi m l tham s.

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (1) khi m = 2.


2. Tm cc gi tr ca m hm s (1) c cc i, cc tiu v cc im cc tr ca th
hm s (1) c honh dng.
5
S: 2) < m < 2 .
4
Bai 69. (H 2010A) Cho hm s y = x 3 - 2 x 2 + (1 - m ) x + m + 1 (1), m l tham s thc.

1. Kho st s bin thin v v th ca hm s khi m = 1.


2. Tm m th ca hm s (1) ct trc honh ti 3 im phn bit c honh
x1 , x2 , x3 tho mn iu kin: x12 + x22 + x32 < 4 .
S: 2) -

1
< m < 1 v m 0 .
4

2x +1
.
x +1
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (C) ca hm s cho.

Bai 70. (H 2010B) Cho hm s

y=

Trang 124

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

2. Tm m ng thng y = -2 x + m ct th (C) ti hai im phn bit A, B sao cho


tam gic OAB c din tch bng
S: 2) m = 2 .

3 (O l gc to ).

y = - x 4 - x2 + 6 .
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s (C) ca hm s cho.
2. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C), bit tip tuyn vung gc vi ng thng
1
y = x -1.
6
S: 2) y = -6 x + 10 .
Bai 72. (C 2010)
Bai 71. (H 2010D) Cho hm s

1. Kho st s bin thin v v th (C) ca hm s y = x 3 + 3 x 2 1 .


2. Vit phng trnh tip tuyn ca th (C) ti im c honh bng 1.
S: 2) y = -3 x - 2 .
Bai 73. (H 2011A) Cho hm s
1. Kho st s bin thin v v th ca hm s
2.
S: 2) .

Trang 125

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

II. HM S LU THA M LOGARIT


THI TT NGHIP
Bai 1. (TN 2006pb) Gii phng trnh:

22 x + 2 - 9.2 x + 2 = 0 .

Bai 2. (TN 2007pbln 1) Gii phng trnh:

log 4 x + log2 (4 x ) = 5 .

S: x = 1; x = -2 .

S: x = 4 .
Bai 3. (TN 2007pbln 2) Gii phng trnh:

7 x + 2.71- x - 9 = 0 .

S: x = log7 2; x = 1 .
Bai 4. (TN 2008pbln 1) Gii phng trnh:

32 x +1 - 9.3 x + 6 = 0 .

S: x = 0; x = log3 2 .
Bai 5. (TN 2008pbln 2) Gii phng trnh:

S: x = 3 .

log3 ( x + 2) + log3 ( x - 2) = log3 5 .

Bai 6. (TN 2009) Gii phng trnh:

25 x - 6.5 x + 5 = 0 .

Bai 7. (TN 2010) Gii phng trnh:

2 log22 x - 14 log 4 x + 3 = 0 .

S: x = 0; x = 1 .

S: x = 8; x = 2 .
Bai 8. (TN 2011)
S:

Trang 126

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc
THI I HC

Bai 1. (H 2002A) Cho phng trnh log32 x + log23 x + 1 - 2 m - 1 = 0 (*) (m l tham s).

1. Gii phng trnh (*) khi m = 2.


2. Tm m phng trnh (*) c t nht mt nghim thuc on [1; 3
S:

1) x = 3

].

2) 0 m 2.

Bai 2. (H 2002B) Giai bat phng trnh: log x (log3 (9 x - 72)) 1.

S:

log 9 73 < x 2.

Bai 3. (H 2002D) Giai he phng trnh:

S:

23 x = 5 y 2 - 4 y
x
.
4 + 2 x +1
=y
x
2 +2

x = 0 x = 2

y
=1
y = 4
16 log27 x 2 x - 3log3 x x 2 = 0 .

Bai 4. (H 2002Adb1) Giai phng trnh:

S:
x - 4 y + 3 = 0
.
log 4 x - log 2 y = 0

Bai 5. (H 2002Bdb1) Giai he phng trnh:

S:
Bai 6. (H 2002Bdb2) Giai phng trnh:

1
log
2

1
( x + 3) + log 4 ( x - 1)8 = log2 (4 x ) .
4

S:
log ( x 3 + 2 x 2 - 3 x - 5y ) = 3
x
Bai 7. (H 2002Ddb1) Giai he phng trnh:
.
3
2
log
y ( y + 2 y - 3 y - 5 x ) = 3
S:
Bai 8. (H 2002Ddb2) Giai bt phng trnh: log 1 (4 x + 4) log 1 (22 x +1 - 3.2 x ) .
2

S:
2
2
Bai 9. (H 2003D) Gii phng trnh: 2 x - x - 22 + x - x = 3.

S:

x = -1; x = 2

Bai 10. (H 2003Adb1) Giai bt phng trnh:

15.2 x +1 + 1 2 x - 1 + 2 x +1

S:
log

xy = log x y

Bai 11. (H 2003Adb2) Giai he phng trnh: y


2 x + 2 y = 3

S:

Bai 12. (H 2003Bdb1) Tm m phng trnh 4 log 2

- log 1 x + m = 0 c nghim
2

thuc khong (0; 1).


S:
Bai 13. (H 2003Bdb2) Giai bt phng trnh: log 1 x + 2 log 1 ( x - 1) + log2 6 0 .
2

S:
Trang 127

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

Bai 14. (H 2003Ddb1) Cho hm s f ( x ) = x log x 2 ( x > 0, x 1) . Tnh f ( x ) v gii bt

phng trnh f ( x ) 0 .
S:
log 5 (5 x - 4) = 1 - x .

Bai 15. (H 2003Ddb2) Gii phng trnh:

S:

1
log 1 ( y - x ) - log 4 y = 1
Bai 16. (H 2004A) Gii h phng trnh:
.
4
2
2
x + y = 25
S:
(x; y) = (3; 4)

Bai 17. (H 2004Adb1) Gii bt phng trnh: log p log2 x + 2x 2 - x < 0 .

S:
Bai 18. (H 2004Adb2) Gii bt phng trnh:

1
log2 x
2. x 2

3
log2 x
2
2

S:
Bai 19. (H 2004Bdb1) Gii bt phng trnh:

2 x -1 + 6 x - 11
>4.
x -2

S:
Bai 20. (H 2004Bdb2) Gii bt phng trnh: log3 x > log x 3 .
S:
x 2 + y = y 2 + x
.
Bai 21. (H 2004Ddb1) Gii h phng trnh: x + y
- 2 x -1 = x - y
2
S:
x - 1 + 2 - y = 1
Bai 22. (H 2005B) Gii h phng trnh:
.
2
3
3log
(9
x
)
log
y
=
3

9
3
S:
(1; 1), (2; 2).
1
x 2x
Bai 23. (H 2005Ddb2) Gii bt phng trnh: 9 - - 2
3
2

S:

2 x -x2

3.

1- 2 x 1+ 2 .

Bai 24. (H 2006A) Gii phng trnh: 3.8x + 4.12 x - 18 x - 2.27 x = 0 .

S:

x = 1.

x
x -2
+ 1)
Bai 25. (H 2006B) Gii bt phng trnh: log 5 (4 + 144) - 4 log5 2 < 1 + log5 (2

S:

2 < x < 4.

2
2
Bai 26. (H 2006D) Gii phng trnh: 2 x + x - 4.2 x - x - 2 2 x + 4 = 0 .

S:
x = 0, x = 1.
Bai 27. (H 2006Adb1) Gii bt phng trnh: log x +1 (-2 x ) > 2 .
S:
-2 + 3 < x < 0 .
Bai 28. (H 2006Adb2) Gii phng trnh: log x 2 + 2 log2 x 4 = log
S:

2x

8.

x = 2.

Bai 29. (H 2006Bdb1) Gii phng trnh: log

Trang 128

x + 1 - log 1 (3 - x ) - log8 ( x - 1)3 = 0 .


2

Trn S Tng
S:

thi Tt nghip i hc
x=

1 17
.
2

2
2
Bai 30. (H 2006Bdb2) Gii phng trnh: 9 x + x -1 - 10.3 x + x - 2 + 1 = 0 .

S:
x = 1, x = 1, x = 2.
Bai 31. (H 2006Ddb1) Gii phng trnh:
1) 4 x - 2 x +1 + 2(2 x - 1)sin(2 x + y - 1) + 2 = 0 .
2) log3 (3 x - 1) log3 (3 x +1 - 3) = 6 .
S:

1) x = 1, y = -

Bai 32. (H 2006Ddb2)

p
- 1 + k 2p
2

2) x = log3 10, x = log3

28
.
27

ln(1 + x ) - ln(1 + y ) = x - y
1. Gii h phng trnh: 2
.
2
x - 12xy + 20 y = 0
1
2. Gii phng trnh: 2 ( log2 x + 1) log 4 x + log2 = 0 .
4
1
.
4
Bai 33. (H 2007A) Gii bt phng trnh: 2 log3 (4 x - 3) + log 1 (2 x + 3) 2 .
S:

2) x = 2, x =

1) x = y = 0

S:

3
< x 3.
4

Bai 34. (H 2007B) Gii phng trnh:

S:

2 - 1) + ( 2 + 1) - 2 2 = 0 .

x = 1, x = 1.

Bai 35. (H 2007D) Gii phng trnh: log 2 (4 x + 15.2 x + 27) + 2 log 2

S:

x = log2 3 .

Bai 36. (H 2007Adb1) Gii bt phng trnh:

S:

0<x

x=

4.2 x - 3

( log x 8 + log4 x 2 ) log2

= 0.

2x 0 .

x > 1.

Bai 37. (H 2007Adb2) Gii phng trnh: log 4 ( x - 1) +


log

S:

1
2 x +1 4

1
+ log2 x + 2 .
2

5
.
2

Bai 38. (H 2007Bdb1) Gii phng trnh: log3 ( x - 1)2 + log (2 x - 1) = 2 .


3

S:

x = 2.

Bai 39. (H 2007Bdb2) Gii phng trnh:

S:

4
( 2 - log3 x ) log9 x 3 - 1 - log

3x

=1.

1
x = , x = 81 .
3

Bai 40. (H 2007Ddb1) Gii bt phng trnh:

1
1
log 1 2 x 2 - 3 x + 1 + log2 ( x - 1)2 .
2
2
2

Trang 129

thi Tt nghip i hc
S:

Trn S Tng

1
1
x< .
3
2

Bai 41. (H 2007Ddb2) Gii phng trnh:

S:

x = 1, x = 1.
log 2 x -1 (2 x 2 + x - 1) + log x +1(2 x - 1)2 = 4 .

Bai 42. (H 2008A) Gii phng trnh:

S:

x = 2, x =

5
.
4

x2 + x
log 0,7 log6
<0.
x+4

Bai 43. (H 2008B) Gii bt phng trnh:

S:

S = (-4; -3) (8; +) .

S = 2 - 2;1) ( 2;2 + 2 .

Bai 45. (H 2008Ddb2) Gii bt phng trnh:

S:

-2 x

1
- 2
3

2 x -x2

log 22 ( x + 1) - 6 log2 x + 1 + 2 = 0 .

x = 1, x = 3.
log ( x 2 + y 2 ) = 1 + log ( xy )
2
.
x 2 -2xy + y2
= 81
3

Bai 47. (H 2009A) Gii h phng trnh:

S:

9x

1- 2 x 1+ 2 .

Bai 46. (C 2008) Gii phng trnh:

S:

x2 - 3x + 2
0
x

log 1

Bai 44. (H 2008D) Gii bt phng trnh:

S:

23 x +1 - 7.2 2 x + 7.2 x - 2 = 0 .

(2; 2), (2; 2).


log2 (3 y - 1) = x
( x , y R) .
x
x
2
4 + 2 = 3 y

Bai 48. (H 2010B) Gii h phng trnh:

1
x = -1; y = .

2
Bai 49. (H 2010D)
S:

1. Gii phng trnh:


2. Gii h phng trnh:
S: 1) x = 1; x = 2
Bai 50. (H 2011A)
1.
S:

42 x +

x +2

+ 2 x = 42 +

x +2

+ 2x

+ 4 x -4

( x R) .

x 2 - 4 x + y + 2 = 0
2 log ( x - 2) - log y = 0 ( x , y R) .
2

2
2) ( x = 3; y = 1) .

Trang 130

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

III. NGUYN HM TCH PHN


THI TT NGHIP
Bai 1. (TN 2002) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng y 2 = 2 x + 1 v y = x 1 .

S:

S=

Bai 2. (TN 2003)

16
.
3

x 3 + 3x 2 + 3x - 1
1
bit rng F(1) = .
2
3
x + 2x + 1
2
2 x - 10 x - 12
2. Tm din tch hnh phng gii hn bi th ca hm s y =
v ng
x+2
thng y = 0.
1. Tm nguyn hm F(x) ca hm s f ( x ) =

S:

x2
2
13
1) F ( x ) =
+x+
2
x +1 6

2) S = 63 - 16 ln 8 .

p
2

I = ( x + sin 2 x ) cos xdx .

Bai 3. (TN 2005) Tnh tch phn:

p 2
- .
2 3
Bai 4. (TN 2006kpb)
S:

I=

1. Tnh din tch hnh phng gii hn bi th cc hm s y = e x , y = 2 v ng thng


x = 1.
2. Tnh tch phn:

p
2

sin 2 x

4 - cos2 x dx .

I=

S:

2) I = ln

1) S = e - 2 ln 2 - 4

Bai 5. (TN 2006pb)


ln 5

1. Tnh tch phn:

I=

(e x + 1)e x

ln 2

e -1

4
.
3

dx .

2. Tnh tch phn:

J = (2 x + 1)e x dx .
0

S:

1) I =

26
3

2) J = e + 1.
e

Bai 6. (TN 2007kpb) Tnh tch phn:

J=

ln 2 x
x dx .
1

1
.
3
Bai 7. (TN 2007pb)
S:

I=

1. Tnh tch phn:

2x
x2 + 1

dx .
Trang 131

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng
3

2 x ln xdx .

2. Tnh tch phn:

S:

1) J = 2 ( 5 - 2 )

2) K = 9 ln 3 - 4 .
1

Bai 8. (TN 2007kpbln 2) Tnh tch phn:

I=

3x2

dx .
x3 + 1

S:
I = ln2.
Bai 9. (TN 2007pbln 2)
1. Cho hnh phng (H) gii hn bi cc ng y = sin x , y = 0, x = 0, x =
tch ca khi trn xoay c to thnh khi quay hnh (H) quanh trc honh.
2. Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng y = - x 2 + 6 x , y = 0 .
S:

p2
4

1) V =

2) S = 36.

Bai 10. (TN 2008kpb) Tnh tch phn:

I = (1 + e x ) xdx .
0

3
.
2
Bai 11. (TN 2008pb)
S:

I=

1. Tnh tch phn:

2. Tnh tch phn:

I=

J=

(1 - x 3 )4 dx .

-1
p
2

(2 x - 1) cos xdx .
0

S:

1) I =

32
5

2) J = p - 3 .
1

Bai 12. (TN 2008kpbln 2) Tnh tch phn:

I=

3 x + 1dx .

14
.
9
Bai 13. (TN 2008pbln 2)
S:

I=

1. Tnh tch phn:

I = (4 x + 1)e x dx .
0
2

2. Tnh tch phn:

J = (6 x 2 - 4 x + 1)dx .
1

S:

1) I = e + 3

Bai 14. (TN 2009) Tnh tch phn:

2) J = 9.
p

I=

x(1 + cos x )dx .


0

S:

I=

p -4
.
2

Trang 132

p
. Tnh th
2

Trn S Tng
Bai 15. (TN 2010) Tnh tch phn:

thi Tt nghip i hc
1

I = x 2 ( x - 1)2 dx .
0

1
.
30
Bai 16. (TN 2011) Tnh tch phn:
S:
S:

I=

Trang 133

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng
THI I HC

Bai 1. (H 2002A) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:

y = x 2 - 4 x + 3 , y = x + 3.
109
.
6
Bai 2. (H 2002B) Tnh din tch ca hnh phng gii hn bi cc ng:
S:

S=

y = 4S:

S = 2p +

x2
x2
v y =
.
4
4 2

4
.
3

Bai 3. (H 2002Adb1) Tnh tch phn:

I=

p
2

1 - cos3 x .sin x .cos5 xdx .

S:
Bai 4. (H 2002Adb2) Tnh tch phn:

I=

x (e

2x

+ 3 x + 1 )dx .

-1

S:
Bai 5. (H 2002Bdb2) Tnh tch phn:

ln 3

I=

ex

(e + 1)

dx .

.
S:
Bai 6. (H 2002Ddb2) Tnh tch phn:

I=

x3

dx .
2
x
+
1
0

S:
Bai 7. (H 2003A) Tnh tch phn:

I =

2 3

x x2 + 4

S:

I=

I=

1 5
ln .
4 3

Bai 8. (H 2003B) Tnh tch phn:

S:

dx

I =

p
4

1 - 2 sin 2 x
1 + sin 2 x dx.
0

1
ln 2 .
2

Bai 9. (H 2003D) Tnh tch phn:

I =

- x dx .

S:

I = 1.

Bai 10. (H 2003Adb1) Tnh tch phn:

I = x 3 1- x 2 dx .
0

S:

Trang 134

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

Bai 11. (H 2003Adb2) Tnh tch phn:

I=

p
4

1 + cos 2 x dx .
0

S:
Bai 12. (H 2003Bdb1) Tnh tch phn:

ln 5

I=

e2 x

e -1

ln 2

dx .

S:
Bai 13. (H 2003Bdb2) Cho hm s f ( x ) =

f (0) = -22 v

a
3

( x + 1)

+ bxe x . Tm a, b bit rng:

f ( x )dx = 5 .
0

S:
Bai 14. (H 2003Ddb1) Tnh tch phn:

I = x 3e x dx .
0

S:
Bai 15. (H 2003Ddb2) Tnh tch phn:

I=

x2 +1
x dx .
1

S:
Bai 16. (H 2004A) Tnh tch phn:

S:

I=

I =

1 1 + x -1

11
- 4 ln 2 .
3

Bai 17. (H 2004B) Tnh tch phn:

1 + 3ln x ln x
dx .
x

I =
1

S:

I=

116
.
135

Bai 18. (H 2004D) Tnh tch phn:

S:

dx.

I = ln( x 2 - x )dx.
2

I = 3ln 3 - 2 .

Bai 19. (H 2004Adb2) Tnh tch phn:

x4 - x +1
I=
dx .
2
0 x +4

S:
Bai 20. (H 2004Bdb1) Tnh tch phn:

I=

1
x + x3

dx .

S:
Bai 21. (H 2004Bdb2) Tnh tch phn:

I=

p
2

cos x

S:

Trang 135

sin 2 xdx .

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

Bai 22. (H 2004Ddb1) Tnh tch phn:

p2

I=

x sin xdx .

S:
Bai 23. (H 2004Ddb2) Tnh tch phn:

ln 8

I=

e2 x e x + 1dx .

ln 3

S:
Bai 24. (H 2005A) Tnh tch phn:

I=

p
2

sin 2 x + sin x
1 + 3 cos x

S:

I=

34
.
27

Bai 25. (H 2005B) Tnh tch phn:

S:

dx .

I=

p
2

I = 2 ln 2 - 1 .

Bai 26. (H 2005D) Tnh tch phn:

I=

p
2

sin 2 x .cos x
dx .
1 + cos x

(e

sin x

+ cos x ) cos xdx .

S:

I = e+

p
-1.
4

Bai 27. (H 2005Adb1) Tnh tch phn:

I=

p
3

sin

x.tan xdx .

S:

3
I = ln 2 - .
8

Bai 28. (H 2005Adb2) Tnh tch phn:

I=

S:

I=

x+2

x +1

dx .

231
.
10

Bai 29. (H 2005Bdb1) Tnh tch phn:

I = x 2 ln xdx .
0

S:

I=

2 3 1
e + .
9
9

Bai 30. (H 2005Bdb2) Tnh tch phn:

I=

p
4

(tan x + e

sin x

cos x )dx .

S:

I = ln 2 + e

-1 .

Bai 31. (H 2005Ddb1) Tnh tch phn:

S:

I=

I=

76
.
15
Trang 136

e3

ln 2 x

x ln x + 1

dx .

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

Bai 32. (H 2005Ddb2) Tnh tch phn:

I=

p
2

(2 x - 1) cos

xdx .

0
2

S:

I=

p
p 1
- - .
8 4 2

Bai 33. (H 2006A) Tnh tch phn:

I=

p
2

S:

I=

cos x + 4sin x

dx .

2
.
3

Bai 34. (H 2006B) Tnh tch phn:

S:

sin 2 x

ln 5

I=

ln3 e

dx .
+ 2e - x - 3

3
I = ln .
2

Bai 35. (H 2006D) Tnh tch phn:

I = ( x - 2)e2 x dx .
0

S:

I=

5 - 3e
.
4

Bai 36. (H 2006Adb1) Tnh tch phn:

S:

I=

2 2x +1+ 4x +1

dx .

3 1
I = ln - .
2 12

Bai 37. (H 2006Adb2) Tnh din tch hnh phng gii hn bi parabol (P): y = x 2 - x + 3

v ng thng d: y = 2 x + 1 .
S:

S=

1
.
6

Bai 38. (H 2006Bdb1) Tnh tch phn:

S:

I=

I=

I = 2 ln 2 + 1 .

Bai 39. (H 2006Bdb2) Tnh tch phn:

S:

10

I=

1
x - 2 x -1

dx .

3 - 2 ln x

x 1 + 2 ln x

dx .

10 2 - 11
.
3

Bai 40. (H 2006Ddb1) Tnh tch phn:

I=

p
2

( x + 1)sin 2 xdx .
0

S:

I=

p
+ 1.
4

Bai 41. (H 2006Ddb2) Tnh tch phn:

I = ( x - 2) ln xdx .
1

Trang 137

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng

5
- ln 4 .
4
Bai 42. (H 2007A) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:
S:

I=

y = (e + 1) x , y = (1 + e x ) x .
e
-1.
2
Bai 43. (H 2007B) Cho hnh phng (H) gii hn bi cc ng: y = x ln x , y = 0, x = e . Tnh
th tch ca khi trn xoay to thnh khi quay hnh (H) quanh trc Ox.
S:

S=

S:

p (5e3 - 2)
.
V=
27

Bai 44. (H 2007D) Tnh tch phn:

I = x 3 ln 2 xdx .
1

S:

I=

5e - 1
.
32
4

Bai 45. (H 2007Adb1) Tnh tch phn:

S:

I=

I = 2 + ln 2 .

2x +1

0 1+

2x +1

dx .

Bai 46. (H 2007Adb2) Cho hnh phng (H) gii hn bi cc ng: 4 y = x 2 , y = x . Tnh

th tch vt th trn xoay to thnh khi quay hnh (H) quanh trc Ox.
128
S:
V=
.
15
Bai 47. (H 2007Bdb1) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:
x(1 - x )
y = 0, y =
.
x2 + 1
p
1
S:
S = - 1 + ln 2 .
4
2
Bai 48. (H 2007Bdb2) Tnh din tch hnh phng gii hn bi cc ng:
y = x2 , y = 2 - x2 .
S:

S=

p 1
+ .
2 3

Bai 49. (H 2007Ddb1) Tnh tch phn:

I=

S:

x ( x - 1)
x2 - 4

dx .

3
I = 1 + ln 2 - ln 3 .
2

Bai 50. (H 2007Ddb2) Tnh tch phn:

I=

p
2

cos xdx .

0
2

S:

I=

p
-2 .
4

Bai 51. (H 2008A) Tnh tch phn:

I=

p
6

tan 4 x
dx .
cos 2 x

Trang 138

Trn S Tng
S:

thi Tt nghip i hc
I=

1 (
10
ln 2 + 3 ) 2
9 3

Bai 52. (H 2008B) Tnh tch phn:

I=

p
sin x -

4
dx .
sin 2 x + 2(1 + sin x + cos x )

p
4

S:

I=

4 -3 2
.
4

Bai 53. (H 2008D) Tnh tch phn:

I=

ln x

S:

I=

x3

dx .

3 - 2 ln 2
.
16

Bai 54. (H 2008Adb1) Tnh tch phn

p
3

I = sin 2 x. tan xdx .


0

S:

3
I = ln 2 - .
8

Bai 55. (H 2008Adb2) Tnh tch phn

I =

S:

I=

x+2
3

x +1

dx .

231
.
10

Bai 56. (H 2008Bdb1) Tnh tch phn

I = x 2 ln xdx .
0

S:

I=

2 3 1
e + .
9
9

Bai 57. (H 2008Bdb2) Tnh tch phn

I=

p
4

(tgx + e

sin x

cos x )dx .

0
1

S:

I = ln 2 + e

-1 .

Bai 58. (H 2008Ddb1) Tnh tch phn

S:

I=

I=

e3

ln 2 x

x ln x + 1

dx .

76
.
15

Bai 59. (H 2008Ddb2) Tnh tch phn

p
2

I = ( 2 x - 1) cos2 xdx .
0

S:

I=

p
p 1
- - .
8 4 2

Bai 60. (C 2008) Tnh din tch hnh phng gii hn bi parabol (P): y = - x 2 + 4 x v

ng thng d: y = x .
Trang 139

thi Tt nghip i hc
S:

S=

Trn S Tng

9
.
2

Bai 61. (H 2009A) Tnh tch phn

I=

p
2

(cos

x - 1)dx .

S:

I=

8 p
- .
15 4

Bai 62. (H 2009B) Tnh tch phn

S:

I=

3 + ln x

2
1 ( x + 1)

dx .

1
27
3 + ln .
4
16

Bai 63. (H 2009D) Tnh tch phn

S:

I=

I=

1e

dx .
-1

I = ln(e2 + e + 1) - 2 .

Bai 64. (C 2009) Tnh tch phn

I=

(e

-2 x

+ x ) e x dx .

S:

1
I = 2- .
e

Bai 65. (H 2010A) Tnh tch phn

I=

x 2 + e x + 2 x 2e x
1 + 2e x

S:

I=

1 1 1 + 2e
+ ln
.
3 2
3

Bai 66. (H 2010B) Tnh tch phn

I=

S:

ln x
x ( 2 + ln x )

dx .

1
3
I = - + ln .
3
2

Bai 67. (H 2010D) Tnh tch phn

S:

dx .

I=

3
I = 2 x - ln xdx .
x

e2
-1.
2
1

2x -1
dx .
x
+
1
0

Bai 68. (C 2010) Tnh tch phn

I=

S:
I = 2 3ln 2 .
Bai 69. (H 2011A) Tnh tch phn
S:
I=.

I=.

Trang 140

Trn S Tng

thi Tt nghip i hc

IV. S PHC
THI TT NGHIP
2 x2 - 5x + 4 = 0 .

Bai 1. (TN 2006pb) Gii phng trnh sau trn tp s phc:

S:

x1 =

5
7
5
7
+i
; x2 = - i
.
4
4
4
4
x2 - 4x + 7 = 0 .

Bai 2. (TN 2007pb) Gii phng trnh sau trn tp s phc:

S:

x1 = 2 - i 3; x2 = 2 + i 3 .

Bai 3. (TN 2007pbln 2) Gii phng trnh sau trn tp s phc:

S:

x1 = 3 - 4i; x2 = 3 + 4i .

Bai 4. (TN 2008pb) Tm gi tr ca biu thc:

S:

P = (1 + i 3 ) + (1 - i 3 ) .

P = 4.

Bai 5. (TN 2008pbln 2) Gii phng trnh sau trn tp s phc:

S:

x 2 - 6 x + 25 = 0 .

x2 - 2 x + 2 = 0 .

x1 = 1 + i; x1 = 1 - i .

Bai 6. (TN 2009) Gii cc phng trnh sau trn tp s phc:

1. 8z2 - 4 z + 1 = 0
2. 2 z2 - iz + 1 = 0
1 1
1 1
1
S:
1) z1 = + i; z2 = - i 2) z1 = i; z2 = - i .
4 4
4 4
2
Bai 7. (TN 2010)
1. Cho hai s phc z1 = 1 + 2i v z2 = 2 - 3i . Xc nh phn thc v phn o ca s phc
z1 - 2 z2 .
2. Cho hai s phc z1 = 2 + 5i v z2 = 3 - 4i . Xc nh phn thc v phn o ca s phc
z1.z2 .
S: 1) a = -3; b = 8
Bai 8. (TN 2011)
S:

2) a = 26; b = 7 .

Trang 141

thi Tt nghip i hc

Trn S Tng
THI I HC

Bai 1. (H 2009A) Gi z1 , z2 l hai nghim phc ca phng trnh: z2 + 2 z + 10 = 0 . Tnh


2

gi tr ca biu thc A = z1 + z2 .
S:

A = 20.

Bai 2. (H 2009B) Tm s phc z tho mn: z - (2 + i ) = 10 v z. z = 25 .

S:

z = 3 + 4i hoc z = 5 .

Bai 3. (H 2009D) Trong mt phng Oxy, tm tp hp im biu din cc s phc z tho

mn iu kin: z - (3 - 4i) = 2 .
( x - 3)2 + ( y + 4)2 = 4 .
S:
Bai 4. (C 2009)
1. Cho s phc z tho mn (1 + i )2 (2 - i)z = 8 + i + (1 + 2i)z . Tm phn thc v phn o ca
z.
4 z - 3 - 7i
= z - 2i .
2. Gii phng trnh sau trn tp s phc:
z-i
S:
1) a = 2, b = 3.
2) z = 1 + 2i; z = 3 + i .
Bai 5. (H 2010A)
2

1. Tm phn o ca s phc z, bit z = ( 2 + i ) (1 - 2i ) .


2. Cho s phc z tho mn: z =

(1 -

3i )
. Tm mun ca s phc z + iz .
1- i

S:
1) b = - 2
2) z + iz = 8 2 .
Bai 6. (H 2010B) Trong mt phng to Oxy, tm tp hp im biu din cc s phc z
tho mn:
z - i = (1 + i )z .
S:

(C): x 2 + ( y + 1)2 = 2 .

Bai 7. (H 2010D) Tm s phc z tho mn: z = 2 v z2 l s thun o.

S:
1 + i; 1 - i; - 1 + i; - 1 - i .
Bai 8. (C 2010)

1. Cho s phc z tha mn iu kin (2 3i)z + (4 + i ) z = -(1 + 3i )2 . Tm phn thc v


phn o ca z.
2. Gii phng trnh z2 (1 + i )z + 6 + 3i = 0 trn tp hp cc s phc.
S:
1) a = -2; b = 5
2) z = 1 - 2i; z = 3i .
Bai 9. (H 2011A)
1.
S:

Trang 142

You might also like