You are on page 1of 32

§Ò c¬ng

Thi tuyÓn c«ng chøc hµnh chÝnh


( QLNN )

§Ò c¬ng nµy bao gåm nh÷ng hÖ thèng kiÕn thøc


chung vÒ qu¶n lý Nhµ níc dµnh cho nh÷ng ngêi ®· cã
tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô nhÊt ®Þnh chuÈn bÞ
dù tuyÓn vµo c¸c ng¹ch c«ng chøc trong c¸c lÜnh vùc
QLNN . NH÷ng néi dung chÝnh cña ®Ò c¬ng ®Ò cËp
nh÷ng vÊn ®Ò kh¸i luËn chung vÒ qu¶n lý nhµ níc,
hÖ thèng c¸c c¬ quan QLNN tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa
ph¬ng.
Môc ®Ých yªu cÇu cña ®Ò c¬ng nh»m lµm cho
häc viªn n¾m ®îc mét sè vÊn ®Ò qu¶n lý nhµ níc, vÞ
trÝ vai trß cña c¸n bé, c«ng chøc trong bé m¸y nhµ n-
íc, qu¶n lý ngµnh vµ lÜnh vùc, vÞ trÝ ph¸p lý cña c¸c
c¬ quan trong bé m¸y nhµ níc, néi dung vµ c¸ch thøc
so¹n th¶o v¨n b¶n hµnh chÝnh, c¶i c¸ch hµnh chÝnh
vµ thñ tôc hµnh chÝnh trong giai ®o¹n hiÖn nay.

Bµi thø nhÊt


Bé m¸y nhµ níc vµ hÖ thèng c¸c c¬ quan trong
bé m¸y nhµ níc

I/ Kh¸i niÖm bé m¸y nhµ níc:


Bé m¸y Nhµ níc x· héi chñ nghÜa lµ hÖ thèng c¸c
c¬ quan Nhµ níc tõ TW xuèng c¬ së ®îc tæ chøc theo
nguyªn t¾c chung, thèng nhÊt t¹o thµnh mét c¬ chÕ
®ång bé thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña
nhµ níc XHCN.
C¬ quan Nhµ níc lµ mét bé phËn cÊu thµnh bé
m¸y Nhµ níc. §ã lµ mét tæ chøc Nhµ níc cã tÝnh ®éc
lËp t¬ng ®èi, cã thÈm quyÒn vµ thµnh lËp theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt, nh©n danh nhµ níc thùc hiÖn
nhiÖm vô vµ chøc n¨ng nhµ níc b»ng nh÷ng h×nh
thøc vµ ph¬ng ph¸p ®Æc thï.
II/ §Æc ®iÓm cña c¸c c¬ quan nhµ níc:
1
1- TÝnh quyÒn lùc cña Nhµ níc (tÝnh thÈm quyÒn
®îc ph¸p luËt quy ®Þnh chÆt chÏ, kh¸c víi c¸c tæ
chøc x· héi ).
2- Ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vµ thùc hiÖn
cìng chÕ Nhµ níc ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph¸p
luËt.
3- Qu¶n lý Nhµ níc cã tÝnh vÜ m« ®èi víi c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
4- §îc ph©n ra thµnh c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng
riªng nhng cïng thùc hiÖn nhiÖm vô chung cña Nhµ n-
ãc.
III/ C¸c bé phËn cÊu thµnh cña bé m¸y Nhµ níc XHCN:
Bé m¸y Nhµ níc ViÖt Nam ®íc tæ chøc thµnh 5
ph©n hÖ:
1- C¸c c¬ quan quyÒn lùc Nhµ níc (c¸c c¬ quan
®¹i diÖn)
2- ChÕ ®Þnh Chñ tÞch níc.
3- C¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc (c¬ quan
hµnh ph¸p).
4- C¸c c¬ quan xÐt sö (toµ ¸n).
5- C¸c c¬ quan kiÓm s¸t (ViÖn KiÓm sats).
1- Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp:
a) Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp lµ c¬
quan quyÒn lùc Nhµ níc, ®Òu do nh©n d©n trùc tiÕp
bÇu ra nh©n danh nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc
Nhµ níc.
Quèc héi lµ c¬ quan ®¹i biÓu cao nhÊt cña nh©n
d©n, c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña níc Céng hoµ x·
héi chñ nghÜa ViÖt Nam. NhiÖm kú cña Quèc héi lµ 5
n¨m.
Quèc héi cã nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cô
thÓ sau ®©y:
+ Lµm HiÕn ph¸p vµ söa ®æi hiÕn ph¸p, lµm luËt
vµ söa ®æi LuËt, quyÕt ®Þnh ch¬ng tr×nh x©y dùng
LuËt vµ Ph¸p lÖnh.
+ Thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t tèi cao viÖc tu©n
theo HiÕn ph¸p, LuËt vµ c¸c nghÞ quyÕt cña Quèc héi,
xÐt b¸o c¸o ho¹t ®éng cña Chñ tÞch níc, Uû ban th-
êng vô Quèc héi, ChÝnh phñ, Toµ ¸n nh©n d©n tèi
cao, ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao. 2
+ QuyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
cña ®Êt níc.
+ QuyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ
quèc gia, quyÕt ®Þnh dù to¸n ng©n s¸ch nhµ níc vµ
ph©n bæ ng©n s¸ch nhµ níc, phª chuÈn quyÕt to¸n
ng©n s¸ch nhµ níc, quy ®Þnh, söa ®æi hoÆc b·i bá
c¸c thø thuÕ.
+ QuyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch d©n téc cña Nhµ níc.
+ bÇu, miÔn nhiÖm, b·i miÔn Chñ tÞch níc, Phã
Chñ tÞch níc, Chñ tÞch Quèc héi, c¸c Phã Chñ tÞch
Quèc héi vµ c¸c Uû viªn Uû ban Thêng vô Quèc héi,
Thñ tíng ChÝnh phñ, Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi
cao, ViÖn trëng ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, phª
chuÈn ®Ò nghÞ cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc bæ
nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc Phã Thñ tíng, Bé trëng
vµ c¸c thµnh viªn kh¸c cña ChÝnh phñ.
+ QuyÕt ®Þnh thµnh lËp, b·i bá c¸c Bé vµ c¸c c¬
quan ngang Bé cña ChÝnh phñ, thµnh lËp míi, nhËp,
chia, ®iÒu chØnh ®Þa giíi tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng, thµnh lËp hoÆc gi¶i thÓ ®¬n vÞ hµnh
chÝnh kinh tÕ ®Æc biÖt.
+ QuyÕt ®Þnh ®¹i x¸.
+ QuyÕt ®Þnh viÖc trng cÇu ý d©n vµ quyÒn
h¹n kh¸c theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 84 HiÕn ph¸p n¨m
1992.
Trong hÖ thèng c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt bªn
c¹nh c¸c Uû ban cña Quèc héi, theo HiÕn ph¸p n¨m
1992 cßn cã Uû ban Thêng vô Quèc héi - C¬ quan th-
êng trùc cña Quèc héi. Uû ban thêng vô Quèc héi cã
nh÷ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n sau:
+ C«ng bè vµ chñ tr× viÖc bÇu cö Quèc héi.
+ Tæ chøc chuÈn bÞ, triÖu tËp vµ chñ tr× c¸c kú
häp cña Quèc héi.
+ Gi¸m s¸t viÖc thi hµnh HiÕn ph¸p, LuËt, NghÞ
quyÕt cña Quèc héi, Ph¸p lÖnh, NghÞ quyÕt cña Uû
ban Thêng vô Quèc héi, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña
ChÝnh phñ, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn KiÓm s¸t
nh©n d©n tèi cao, ®×nh chØ c¸c v¨n b¶n cña ChÝnh
phñ, Thñ tíng ChÝnh phñ, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao,
ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao tr¸i víi HiÕn ph¸p,3
luËt, NghÞ quyÕt cña Quèc héi vµ tr×nh Quèc héi
quyÕt ®Þnh viÖc huû bá c¸c v¨n b¶n ®ã; huû bá c¸c
v¨n b¶n cña ChÝnh phñ, Thñ tíng ChÝnh phñ, Toµ ¸n
nh©n d©n tèi cao, ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao
tr¸i víi Ph¸p lÖnh, NghÞ quyÕt cña Uû ban Thêng vô
Quèc héi.
+ Mét sè quyÒn h¹n kh¸c quy ®Þnh t¹i ®iÒu 91
HiÕn ph¸p n¨m 1992.
b) Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp:
Héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp lµ c¬ quan quyÒn
lùc nhµ níc ë ®Þa ph¬ng, do nh©n d©n trùc tiÕp bÇu
ra, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o tríc nh©n d©n vµ
c¸c c¬ quan nhµ níc cÊp trªn. Héi ®ång nh©n d©n
c¸c cÊp quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ
v¨n ho¸ x· héi, ®¶m b¶o an ninh, an toµn x· héi trªn
®Þa bµn ®Þa ph¬ng.
2- Chñ tÞch níc:
Sù tån t¹i cña chÕ ®Þnh Chñ tÞch níc trong HiÕn
ph¸p n¨m 1992 lµ bíc ph¸t triÓn míi so víi HiÕn ph¸p
n¨m 1980, Chñ tÞch níc ®îc Quèc héi bÇu ra trong sè
®¹i biÓu Quèc héi; chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o c«ng t¸c
tríc Quèc héi. Theo ®iÒu 03 HiÕn ph¸p n¨m 1992,
Chñ tÞch níc cã quyÒn h¹n lín trong lÜnh vùc lËp ph¸p
vµ hµnh ph¸p lµ nh©n vËt "trung t©m chÝnh trÞ" vµ
®¹i diÖn chÝnh thøc cho nhµ níc trong c«ng t¸c ®èi
ngo¹i còng nh ®èi néi (xem ®iÒu 103 HiÕn ph¸p n¨m
1992).
3- C¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc:
HÖ thèng c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc bao
gåm: ChÝnh phñ, hÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ
níc tõ Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng (c¸c Bé, c¬ quan
ngang Bé, Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp).
C¬ quan hµnh chÝnh ë níc ta cã nh÷ng ®Æc
®iÓm sau:
+ Thùc hiÖn quyÒn lùc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý
thÈm quyÒn ®îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt)
+ Lµ c¬ quan chÊp hµnh cña c¬ quan quyÒn lc,
lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc ë Trung ¬ng vµ ®¹i
ph¬ng (chÊp hµnh, ®iÒu hµnh).
4
+ §îc thµnh lËp trªn c¬ së thÈm quyÒn cña c¸c
c¬ quan quyÒn lùc.
+ Ho¹t ®éng trªn c¬ së tÝnh thø bËc hµnh chÝnh
(theo ph¬ng ph¸p mÖnh lÖnh-phôc tïng) vµ cã mèi
quan hÖ ngang, däc, chÞu sù chØ ®¹o tõ mäi trung
t©m lµ ChÝnh phñ.
+ Ho¹t ®éng hµnh chÝnh ®îc tiÕn hµnh thêng
xuyªn, liªn tôc vµ mang tÝnh tæ chøc cao.
+ mang tÝnh æn ®Þnh vÒ tæ chøc vµ ®éc lËp
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng.
a) ChÝnh phñ:
Lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, lµ c¬ quan
hµnh chÝnh Nhµ níc cao nhÊt. ChÝnh phñ do Quèc héi
bÇu ra trong kú häp thø nhÊt cña mçi kho¸ Quèc héi.
ChÝnh phñ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Quèc héi vµ b¸o c¸o
c«ng t¸c víi Quèc héi, Uû ban Thêng vô Quèc héi, Chñ
tÞch níc.
ChÝnh phñ l·nh ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c Bé, cña
chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng theo c¸c ph¬ng diÖn sau:
Mét lµ, lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi,
ChÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm ®a c¸c ®¹o luËt, NghÞ
quyÕt cña Quèc héi vµo ®èi tîng qu¶n lý b»ng c¸ch
chØ ®¹o, ®iÒu hµnh c¸c ®èi tîng qu¶n lý vµ ban
hµnh c¸c v¨n b¶n díi LuËt.
(NghÞ quyÕt, NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, QuyÕt
®Þnh vµ ChØ thÞ cña Thñ tíng ChÝnh phñ) cã hiÖu lùc
trªn ph¹m vi toµn quèc.
Hai lµ, lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc cao nhÊt.
ChÝnh phñ l·nh ®¹o trùc tiÕp UBND c¸c cÊp trong
viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô nhµ níc. ChÝnh quyÒn ®Þa
ph¬ng c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm chÊp hµnh vµ b¸o c¸o
trùc tiÕp kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh víi ChÝnh phñ
th«ng qua thÈm quyÒn vµ thø bËc hµnh chÝnh do
ph¸p luËt quy ®Þnh.
NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña ChÝnh phñ trong c¸c
lÜnh vùc: (tõ ®iÒu 8 ®Õn ®iÒu 18 cña LuËt Tæ chøc
ChÝnh phñ n¨m 1992).
+ Hµnh chÝnh - T ph¸p.
+ Kinh tÕ.
+ Khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng. 5
+ V¨n ho¸, gi¸o dôc, th«ng tin thÓ thao vµ du
lÞch.
+ X· héi vµ y tÕ.
+ D©n téc vµ t«n gi¸o.
+ Quèc phßng, an ninh vµ trËt tù x· héi.
+ §èi ngo¹i.
+ Tæ chøc hµnh chÝnh nhµ níc.
+ §èi víi H§ND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung¬ng.
ChÝnh phñ ho¹t ®éng theo c¸c h×nh thøc sau:
+ C¸c phiªn häp tËp thÓ cña ChÝnh phñ.
+ Sù chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña Thñ tíng, c¸c Phã
Thñ tíng ChÝnh phñ.
+ Ho¹t ®éng cña c¸c Bé trëng víi t c¸ch lµ ngêi
®øng ®Çu Bé, ngµnh.
ChÝnh phñ lµ c¬ quan lµm viÖc theo chÕ ®é tËp
thÓ, nh÷ng vÊn ®Ò quan träng thuéc thÈm quyÒn
cña ChÝnh phñ ®îc th¶o luËn tËp thÓ vµ quyÕt ®Þnh
theo ®a sè (§iÒu 19 LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ).
b) Bé vµ c¸c c¬ quan ngang bé (gäi t¾t lµ Bé):
Bé, c¬ quan ngang Bé lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ,
thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi c¸c ngµnh
hoÆc lÜnh vùc c«ng t¸c trong ph¹m vi c¶ níc.
Nh vËy cã 2 lo¹i Bé:
- Bé qu¶n lý ngµnh lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc tõ
Trung ¬ng cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nh÷ng ngµnh kinh
tÕ- kü thuËt, v¨n ho¸, x· héi (N«ng nghiÖp, C«ng
nghiÖp, Giao th«ng vËn t¶i, X©y dùng-Th¬ng m¹i, V¨n
ho¸, gi¸o dôc, Y tÕ) cã thÓ tËp hîp víi nhau thµnh mét
nhãm liªn ngµnh cã cïng môc ®Ých.
- Bé qu¶n lý theo lÜnh vùc, lµ c¬ quan qu¶n lý
nhµ níc tõ trung ¬ng cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ níc
theo diÖn, lÜnh vùc réng nh (KÕ ho¹ch, tµi chÝnh,
khoa häc c«ng nghÖ, lao ®éng, néi vô, Ngo¹i giao,
C«ng chøc c«ng vô...) Nh÷ng lÜnh vùc nµy cã liªn
quan ®Õn c«ng t¸c tæ chøc néi bé vµ ho¹t ®éng cña
tÊt c¶ c¸c Bé, c¸c cÊp qu¶n lý nhµ níc, c¸c c«ng d©n.
Bé qu¶n lý lÜnh vùc cã nhiÖm vô gióp ChÝnh phñ
nghiªn cøu vµ x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ -
x· héi chung: X©y dùng c¸c dù ¸n kÕ ho¹ch tæng hîp
vµ cÊn dèi liªn ngµnh, c¸c quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch6
c¸n bé ®îc sù uû quyÒn cña ChÝnh phñ híng dÉn c¸c
c¬ quan Nhµ níc, c¸c tæ chøc kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi
ban hµnh, kiÓm tra vµ ®¶m b¶o ph¸p chÕ trong ho¹t
®éng cña c¸c Bé vµ c¸c cÊp lÜnh vùc m×nh qu¶n lý,
®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm phôc vô vµ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho Bé qu¶n lý ngµnh thùc hiÖn c¸c chøc
n¨ng qu¶n lý ngµnh.
VÒ tæ chøc cña Bé bao gåm: c¸c c¬ quan gióp
Bé trëng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc (c¸c Vô,
Côc, V¨n phßng, Thanh tra, c¸c tæ chøc sù nghÖp
trùc thuéc c¸c Bé nh c¸c Trêng, ViÖn nghiªn cøu, c¸c
tæ chøc kinh doanh...).
VÒ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ë Trung ¬ng cßn
mét lo¹i c¬ quan hiÖn ®ang tån t¹i vµ lµ c¬ quan
thuéc chÝnh phñ (cã lo¹i thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý
nhµ níc) thùc hiÖn qu¶n lý tõng ngµnh, lÜnh vùc cña
ChÝnh phñ. Ngêi ®øng ®Çu c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh
phñ mÆc dï kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña ChÝnh phñ
nhng thùc hiÖn mét sè quyÒn h¹n nh Bé trëng, quy
®Þnh t¹i c¸c ®iÒu 22, 23, 25, 26 vµ 27 ch¬ng IV LuËt
Tæ chøc ChÝnh phñ n¨m 1999. C¬ cÊu cña c¸c c¬
qua nµy còng t¬ng tù nh cña Bé.
c) Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp:
UBND c¸c cÊp do Héi ®ång nh©n d©n bÇu ra, lµ
c¬ quan chÊp hµnh Héi ®ång nh©n d©n,lµ c¬ quan
hµnh chÝnh nhµ níc ë ®Þa ph¬ng, chÞu tr¸ch nhiÖm
chÊp hµnh HiÕn ph¸p, LuËt, c¸c v¨n b¶n cña c¬ quan
nhµ níc cÊp trªn vµ NghÞ quyÕt cña Héi ®ång nh©n
d©n, Uû ban nh©n d©n lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
võa do Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp bÇu ra võa do
UBND cÊp trªn quyÕt ®Þnh nh©n sù vµ chÞu sù l·nh
®¹o thèng nhÊt cña ChÝnh phñ.
UBND thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh
trªn ph¬ng diÖn chÝnh:
+ Lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Héi ®ång nh©n
d©n, UBND chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh nh÷ng NghÞ
quyÕt cña H§ND vµ b¸o c¸o c«ng viÖc tríc H§ND cïng
cÊp vµ UBND cÊp trªn (®èi víi UBND cÊp tØnh ph¶i
b¸o c¸o lªn ChÝnh phñ).
+ ChÊp hµnh c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cña c¸c Bé,
ngµnh, c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, ®îc quyÒn ban7
hµnh c¸c quyÕt ®Þnh, chØ thÞ ®Ó ®iÒu hµnh l·nh
®¹o c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ ®¬n vÞ thuéc ®Þa ph-
¬ng m×nh.
UBND bao gåm: Chñ tÞch, Phã Chñ tÞch vµ c¸c
thµnh viªn kh¸c. Chñ tÞch UBND lµ ®¹i biÓu H§ND
cïng cÊp.
UBND cã c¸c Së, Phßng, Ban trùc thuéc thùc hiÖn
víi t c¸ch lµ c¬ quan chøc n¨ng cña UBND trong c¸c
lÜnh vùc qu¶n lý kh¸c nhau ë ®Þa ph¬ng.
Ngoµi c¸c c¬ quan hµnh chÝnh trªn, cßn mét lo¹i
c¬ quan qu¶n lý nhµ níc mµ theo tÝnh chÊt, thÈm
quyÒn ho¹t ®éng ngêi ta gäi lµ c¬ quan qu¶n lý cã
thÈm quyÒn néi bé (c¸c Ban l·nh ®¹o trêng häc, bÖnh
viÖn, xÝ nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù
nghiÖp). TÝnh thÈm quyÒn néi bé thÓ hiÖn ë viÖc
hiÖu lùc cña c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸c c¬ quan nµy
chØ cã t¸c ®éng ®Õn c¸c thµnh viªn vµ trong ph¹m vi
cña c¬ quan, tæ chøc ®ã.
4- Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp:
Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, c¸c toµ ¸n nh©n d©n
®Þa ph¬ng, c¸c toµ ¸n qu©n sù vµ c¸c toµ ¸n kh¸c do
luËt ®Þnh lµ c¸c c¬ quan xÐt xö cña níc Céng hoµ x·
héi chñ nghÜa ViÖt Nam..
Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp: trong ph¹m vi chøc
n¨ng cña m×nh xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù, d©n sù,
h«n nh©n gia ®×nh, lao ®éng, kinh tÕ vµ hµnh
chÝnh, b¶o vÖ ph¸p chÕ XHCN, quyÒn lµm chñ tËp
thÓ cña nh©n d©n lao ®éng, b¶o vÖ tµi s¶n cña nhµ
níc, cña tËp thÓ, b¶o vÖ tÝnh m¹ng, tµi s¶n, tù do,
danh dù vµ nh©n phÈm cña c«ng d©n.
5- ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n c¸c cÊp:
ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n cã nhiÖm vô sau:
- KiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt.
- Thùc hµnh quyÒn c«ng tè.
Trong lÜnh vùc kiÓm s¸t chung, kiÓm s¸t viÖc
tu©n theo ph¸p luËt ®èi víi c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña
Quèc héi, c¬ quan ngang Bé, c¸c c¬ quan thuéc
ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng,
kiÓm s¸t viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt cña c¸c c¬ quan
nhµ níc nãi trªn, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, ®¬n8
vÞ vò trang vµ c«ng d©n, kiÓm s¸t viÖc tu©n theo
ph¸p luËt trong viÖc thi hµnh c¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh
®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña toµ ¸n, trong viÖc giam
gi÷ vµ c¶i t¹o.

Bµi thø hai


Qu¶n lý nhµ níc vµ vÊn ®Ò ®æi míi QLNN trong
giai ®o¹n hiÖn nay

I/ QLNN:
QLNN lµ t¸c ®éng cã híng, cã môc ®Ých cña c¸c
c¬ quan qu¶n lý (chñ thÓ) vµo c¸c qu¸ tr×nh x· héi
trªn c¬ së quyÒn lùc Nhµ níc.
II/ Nguyªn t¾c qu¶n lý nhµ níc:
1- Nguyªn t¾c §¶ng l·nh ®¹o trong QLNN.
2- Nh©n d©n tham gia QLNN.
3- TËp trung d©n chñ.
4- KÕt hîp qu¶n lý theo ngµnh vµ theo l·nh thæ.
5- Nguyªn t¾c ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa.
6- Nguyªn t¾c ph©n biÖt qu¶n lý nhµ níc víi
qu¶n lý SXKD.
+ C¸c c¬ quan nhµ níc qu¶n lý trªn c¬ së vÜ
m«.
+ NN t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng
SXKD.
+ C¸c mèi quan hÖ trong QLNN ®îc thùc
hiÖn theo ph¬ng ph¸p mÖnh lÖnh, phôc tïng.
+ C¸c c¬ quan NN ho¹t ®éng b»ng ng©n
s¸ch NN cÊp.
+ Chñ thÓ thùc hiÖn ho¹t ®éng QLNN lµ
c«ng chøc, viªn chøc.
III/ H×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý nhµ níc:
1- H×nh thøc QLNN:
a) Ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý:
b) Tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o.
c) H×nh thøc t¸c nghiÖp vµ xö lý c«ng viÖc cô thÓ.
d) H×nh thøc kiÓm tra, gi¸m s¸t.
2- Ph¬ng ph¸p QLNN:
Bao gåm 3 nhãm chÝnh: ph¬ng ph¸p hµnh
chÝnh, ph¬ng ph¸p kinh tÕ vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc
chÝnh trÞ, t tëng.
+ Ph¬ng ph¸p hµnh chÝnh:
Sö dông tÝnh mÖnh lÖnh, b¾t buéc v« ®iÒu kiÖn
®èi víi ®èi tîng bÞ qu¶n lý. TÝnh mÖnh lÖnh thÓ hiÖn9
ë viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh, chØ thÞ, nghÞ
quyÕt cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh NN, ngêi cã tr¸ch
nhiÖm.
+ Ph¬ng ph¸p kinh tÕ:
Dïng c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó kÝch thÝch c¸c
®èi tîng qu¶n lý nh l¬ng, phô cÊp, tiÒn thëng phï hîp
víi c«ng lao ®éng gãp cña c¸c ®èi tîng (trªn c¬ së phï
hîp gi÷a 3 lîi Ých: nhµ níc, tËp thÓ vµ c¸ nh©n).
+ Ph¬ng ph¸p gi¸o dôc chÝnh trÞ-t tëng:
Nh»m t¸c ®éng vµo t©m lý, ý thøc cña ®èi tîng
lµm cho c¸c ®èi tîng qu¶n lý hiÓu biÕt s©u s¾c c¸i
®óng, c¸i sai, ý thøc ®óng trong ho¹t ®éng hµnh
chÝnh (kû luËt lao ®éng, t tëng chÝnh trÞ ...).
Ngoµi 3 ph¬ng ph¸p trªn, trong QLNN cßn sö
dông c¸c ph¬ng ph¸p øng dông khoa häc cô thÓ nh
ph¬ng ph¸p to¸n häc thèng kª, kÕ ho¹ch ho¸, t©m lý
XH.
IV/ VÊn ®Ò ®æi míi QLNN trong giai ®o¹n hiÖn nay:
1- Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i ®æi míi QLNN
§æi míi QL nãi riªng vµ bé m¸y NN nãi chung ®îc
§¶ng ta ®Ò cËp ®Õn tõ §¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµ ®îc
hoµn thiÖn dÇn ë §¹i héi §¶ng VII, VIII.Lý do cÇn ph¶i
®æi míi lµ:
a) C«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc ®ßi hái ph¶i ph¶i c¶i
c¸ch nÒn hµnh chÝnh trong ®ã cã ®æi míi QLNN:
+ CNH, H§H ®Êt níc.
+ Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ph¸t triÓn.
+ X©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn.
b) Thùc tr¹ng qu¶n lý nhµ níc hiÖn nay:
+ Bé m¸y NN cång kÒnh, kÐm hiÖu qu¶.
+ N¹n quan liªu, tham nhòng cã chiÒu híng gia
t¨ng.
+ Ho¹t ®éng QL ph©n t¸n, thiÕu kû c¬ng
ph¸pchÕ kh«ng ®îc thùc hiÖn.
+ §éi ngò c¸n bé, c«ng chøc hµnh chÝnh cha ®ñ
n¨ng lùc, tr×nh ®é ®¸nh øng víi c«ng cuéc ®æi míi.
2- Ph¬ng híng ®æi míi QLNN:
(* Quan ®iÓm ®æi míi Qu¸n triÖt sù l·nh ®¹o cña
§¶n, khoa häc ®ång bé, cã chän läc).
a) C¶i c¸ch thÓ chÕ cña nÒn hµnh chÝnh:
+ Ban hµnh LuËt, v¨n b¶n díi luËt phï hîp víi xu h-
íng ph¸t triÓn míi.

10
+ C¶i c¸ch quy tr×nh qu¶n lý gi÷a c¸c c¬ quan
Nhµ níc víi nhau vµ gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc víi c«ng
d©n.
+ C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh.
+ §Èy m¹nh viÖc gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña
d©n.
+ TiÕp tôc x©y dùng hoµn chØnh thÓ chÕ kinh
tÕ míi (bao gåm bæ sung, söa ®æi ph¸p luËt vÒ kinh
tÕ, hoµn chØnh thÓ chÕ hµnh chÝnh c«ng, x¸c ®Þnh
tiªu chuÈn ph©n ®Þnh c¸c doanh nghiÖp nhµ níc kinh
doanh víi doanh nghiÖp lµm dÞch vô c«ng vµ phóc lîi
x· héi).
b) ChÊn chØnh tæ chøc bé m¸y vµ quy chÕ ho¹t
®éng cña hÖ thèng hµnh chÝnh nhµ níc:
+ Tinh gi¶n c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ.
+ N©ng cao chÊt lîng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph-
¬ng.
c) X©y dùng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc hµnh chÝnh
phï hîp víi hiÖn t¹i.
+ X©y dùng vµ hoµn thiÖn chÕ ®é ho¹t ®éng
c«ng vô, luËt c«ng chøc.
+ §µo t¹o ®éi ngò c«ng chøc b»ng nhiÒu h×nh
thøc kh¸c nhau, luËt h×nh sù, kû luËt c¸n bé c«ng
chøc, cã chÕ ®é ............
d) §Êu tranh kiªn quyÕt vµ bÒn bØ chèng tÖ tham
nhòng, l·ng phÝ cña c«ng:

bµi thø ba
c¸n bé c«ng chøc viÖt nam
theo ph¸p luËt hiÖn hµnh

I/ Kh¸i niÖm c«ng vô, ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng nguyªn


t¾c cña ho¹t ®éng c«ng vô:
1- Kh¸i niÖm ho¹t ®éng c«ng vô:
Ho¹t ®éng c«ng vô lµ mét d¹ng ho¹t ®éng cña
nhµ níc do c¸c c«ng chøc, viªn chøc thùc hiÖn theo
nh÷ng nguyªn t¾c chung, mang tÝnh tæ chøc chÆt
chÏ nh»m thùc hiÖn nhiÖm vô vµ chøc n¨ng nhÊt
®Þnh do Nhµ níc ®Æt ra.
(Trong Ph¸p lÖnh c¸n bé, c«ng chøc n¨m 1998 cßn
cã kh¸i nhiÖm nhiÖm vô. Kh¸i niÖm nµy dïng ®Ó chØ
ho¹t ®éng cña c¸n bé trong c¸c tæ chøc x· héi). 11
2- §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng c«ng vô nhµ níc:
a) Mang tÝnh s¸ng t¹o cao.
b) G¾n víi quyÒn lùc nhµ níc.
c) Do c¸c c«ng chøc, viªn chøc nhµ níc thùc hiÖn.
d) G¾n liÒn víi chøc vô, quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh
cña c«ng chøc, viªn chøc nhµ níc.
3- C¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng c«ng vô:
a) Ho¹t ®éng c«ng vô phôc vô lîi Ých cña nh©n
d©n lao ®éng.
b) C¸c c«ng chøc, viªn chøc nhµ níc ph¶i b¸o c¸o
vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n vµ c¬ quan
quyÒn lùc nhµ níc.
c) Thay thÕ vµ b·i miÔn c«ng chøc, viªn chøc
kh«ng ®ñ n¨ng lùc qu¶n lý, vi ph¹m ph¸p luËt.
d) C«ng d©n b×nh ®¼ng tríc ho¹t ®éng c«ng vô.
®) C«ng chøc, viªn chøc nhµ níc kh«ng cã ®Æc
quyÒn ®Æc lîi so víi ngêi lao ®éng kh¸c.
II/ Kh¸i niÖm c«ng chøc vµ ph©n lo¹i c«ng chøc:
A. Kh¸i niÖm c«ng chøc:
C«ng chøc lµ c«ng d©n ViÖt Nam ®îc tuyÓn
dông, bæ nhiÖm gi÷ mét c«ng vô thêng xuyªn trong
c¸c c¬ quan nhµ níc tõ Trung ¬ng xuèng ®Þa ph-
¬ng,trong níc hoÆc ngoµi níc, ®îc xÕp vµo mét ng¹ch
vµ hëng l¬ng theo ng©n s¸ch nhµ níc. Cô thÓ lµ:
1- Nh÷ng ngêi ®îc tuyÓn dông, bæ nhiÖm hoÆc
giao gi÷ mét c«ng vô thêng xuyªn, ®îc ph©n
lo¹i theo tr×nh ®é ®µo t¹o, ngµnh chuyªn m«n,
®îc xÕp vµo mét ng¹ch hµnh chÝnh, sù nghiÖp,
trong biªn chÕ vµ ®îc hëng l¬ng tõ ng©n s¸ch
Nhµ níc,lµm viÖc trong c¸c c¬ quan sau ®©y:
a) V¨n phßng Chñ tÞch níc.
b) V¨n phßng Quèc héi.
c) C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc ë Trung ¬ng, ë
tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng, huyÖn, quËn,
thÞ, thµnh phè trùc thuéc tØnh.
d) Toµ ¸n nh©n d©n, ViÖn KiÓm s¸t nh©n d©n
c¸c cÊp.
®) C¬ quan ®¹i diÖn níc céng hoµ XHCN VN ë n-
íc ngoµi. 12
e) Trêng häc, bÖnh viÖn, c¬ quan nghiªn cøu
khoa häc cña nhµ níc.
g) C¬ quan b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh cña
Nhµ níc.
I) Th viÖn, b¶otµng,nhµ v¨n ho¸ cña Nhµ níc.
h) C¸c tæ chøc sù nghiÖp kh¸c cña nhµ níc
(BHXHVN...)
2- Nh÷ng ngêi ®îc tuyÓn dông, bæ nhiÖm hoÆc
®îc giao nhiÖm vô thêng xuyªn lµm viÖc trong
c¸c c¬ quan ®¬n vÞ ‘thuéc qu©n ®éi nh©n d©n
mµ kh«ng ph¶i lµ sÜ quan, qu©n nh©n chuyªn
nghiÖp, c«ng chøc quèc phßng, lµm viÖc trong
c¸c c¬ quan ®¬n vÞ thuéc C«ng an nh©n d©n
mµ kh«ng ph¶i lµ sÜ quan, h¹ sÜ quan chuyªn
nghiÖp.
B. Ph©n lo¹i c«ng chøc:
1- Ph©n lo¹i theo tr×nh ®é ®µo t¹o:
a) C«ng chøc lo¹i A lµ nh÷ng c«ng chøc cã tr×nh ®é
®µo t¹o chuyªn m«n tõ bËc ®¹i häc trë lªn.
b) C«ng chøc lo¹i B lµ c«ng chøc cã tr×nh ®é ®µo t¹o
chuyªn m«n ë bËc trung häc chuyªn nghiÖp, cao
®¼ng.
c) C«ng chøc lo¹i C lµ nh÷ng c«ng chøc cã tr×nh ®é
®µo t¹o chuyªn m«n ë bËc s¬ cÊp.
d) C«ng chøc lo¹i D lµ nh÷ng c«ng chøc cã tr×nh ®é
chuyªn m«n ë bËc díi s¬ cÊp.
2- Ph©n lo¹i theo vÞ trÝ c«ng t¸c:
a) C«ng chøc l·nh ®¹o (chØ huy vµ ®iÒu hµnh) lµ
nh÷ng ngêi ®îc giao quyÒn qu¶n lý nh©n danh c¬
quan nhµ níc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý, l·nh ®¹o,
kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c nh©n viªn díi quyÒn.
b) C«ng chøc chuyªn m«n, nghiÖp vô: lµ nh÷ng ngêi
trong ho¹t ®éng cña m×nh ®ßi hái sù biÓu biÕt vÒ
chuyªn m«n trong c¸c lÜnh vùc khoa häc kü thuËt (b¸c
sÜ, kü s, gi¸o viªn ...). Ngo¶i ra, cßn mét sè c«ng chøc
thùc hiÖn ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt kü thuËt, nghiÖp
vô ®Ó phôc vô cho l·nh ®¹o ra c¸c quyÕt ®Þnh (th
ký, ®¸nh m¸y, v¨n th ...).
13
Ng¹ch c«ng chøc lµ kh¸i niÖm chØ tr×nh ®é, thø
bËc c«ng t¸c t¬ng øng víi nghiÖp vô ®µo t¹o cña c«ng
chøc.
BËc c«ng chøc lµ hÖ sè tiÒn l¬ng trong mét
ng¹ch (cs nhiÒu bËc trong mét ng¹ch)
Theo QuyÕt ®Þnh sè 414/TCCP-CV ngµy
25/9/1993 cã 11 ng¹ch c«ng chøc:
- Chuyªn viªn cao cÊp.
- Chuyªn viªn chÝnh.
- Chuyªn viªn.
- C¸n sù.
- Nh©n viªn kü thuËt.
- Nh©n viªn v¨n th, lu tr÷.
- Nh©n viªn phôc vô.
- Nh©n viªn ®¸nh m¸y.
- L¸i xe.
- Nh©n viªn b¶o vÖ.
- Mét sè ngêi cã tr×nh ®é s¬ cÊp kh¸c.
C. TuyÓn dông, sö dông c«ng chøc:
1- §iÒu kiÖn tuyÓn dông c«ng chøc:
§èi víi c¬ quan tuyÓn dông: Ph¶i c¨n cø vµo nhu
cÇu c«ng viÖc, cã vÞ trÝ c«ng t¸c vµ theo chØ tiªu
biªn chÕ ®îc giao.
§èi víi ngêi muèn tuyÓn dông vµo c¸c ng¹ch c«ng
chøc ph¶i cã ®ñ ®iÒu kiÖn sau:
a) Lµ c«ng d©n ViÖt Nam, cã ®Þa chØ thêng tró
t¹i ViÖt Nam.
a) Tuæi ®êi dù tuyÓn: nam tõ ®ñ 18 tuæi ®Õn
40 tuæi; n÷ tõ ®ñ 18 tuæi ®Õn 35 tuæi (trõ trêng hîp
ngêi dù tuyÓn lµ sÜ quan hoÆc viªn chøc trong doanh
nghiÖp Nhµ níc th× tuæi cã thÓ cao h¬n).
c) Cã ®¬n xin dù tuyÓn, cã lý lÞch râ rµng, cã
c¸c v¨n b»ng, chøng chØ ®µo t¹o theo yªu cÇu cña
ng¹ch dù tuyÓn.
d) Cã ®ñ søc khoÎ ®Ó ®¶m nhËn c«ng cô.
®) Kh«ng trong thêi gian bÞ truy cøu tr¸ch
nhiÖm h×nh sù, chÊp hµnh ¸n ph¹t tï, c¶i t¹o kh«ng
giam gi÷, qu¶n chÕ (lµ mét lo¹i biÖn ph¸p gi¸o dôc
dïng ®Ó qu¶n lý nh÷ng ngêi cã h×nh sù cha ®Õn14
truy cøu), ®ang bÞ ¸p dông biÖn ph¸p gi¸o dôc t¹i x·,
phêng, thÞ trÊn hoÆc ®a vµo c¬ së ch÷a bÖnh, c¬
së gi¸o dôc (§äc ph¸p lÖnh n¨m 1995 ®iÒu 22,23,24)
( §èi víi d©n téc thiÓu sè, ngêi t×nh nguyÖn lµm
viÖc ë nh÷ng vïng cao, vïng s©u, vïng xa, h¶i ®¶o,
th¬ng binh, con liÖt sÜ, anh hïng lùc lîng vò trang,
anh hïng lao ®éng, nh÷ng ngêi tèt nghiÖp ë c¸c bËc
®µo t¹o chuyªn m«n ®¹t lo¹i giái ®îc u tiªn trong viÖc
tuyÓn dông).
2- TuyÓn dông, nhËn viÖc:
a) §iÓm thi ph¶i ®¹t tõ ®iÓm 5 trë lªn theo thang
®iÓm 10. Ngêi tróng tuyÓn lµ ngêi ®îc tÝnh tõ tæng
sè ®iÓm cao nhÊt cho ®Õn hÕt chØ tiªu biªn chÕ.
b) Trong thêi h¹n chËm nhÊt lµ 30 ngµy sau khi
c«ng bè kÕt qu¶ thi, c¬ quan, tæ chøc cã thÈm
quyÒn tuyÓn dông ra quyÕt ®Þnh tuyÓn dông vµ xÕp
l¬ng theo quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn, ng¹ch, bËc cña
c«ng chøc.
c) Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy cã quyÕt
®Þnh tuyÓn dông, ngêi ®îc tuyÓn dông ph¶i ®Õn c¬
quan nhËn viÖc (trõ trêng hîp quyÕt ®Þnh tuyÓn
dông cã quy ®Þnh kh¸c ). Ngêi ®Õn muén, ph¶i cã lý
do chÝnh ®¸ng.
3- TËp sù, bæ nhiÖm:
Ngêi ®îc tuyÓn dông ph¶i qua thêi gian tËp sù.
a) §èi víi c«ng chøc lo¹i A, thêi gian tËp sù lµ 12
th¸ng, riªng c«ng chøc lµ b¸c sÜ thêi gian tËp sù lµ 9
th¸ng.
b) §èi víi c«ng chøc lo¹i B, thêi gian tËp sù lµ 6
th¸ng.
c) §èi víi c«ng chøc lo¹i C, thêi gian tËp sù lµ 3
th¸ng.
Trong thêi gian tËp sù, ngêi tËp sù ®îc hëng 85%
hÖ sè l¬ng khëi ®iÓm cña ng¹ch ®îc tuyÓn dông vµ
c¸c quyÒn lîi kh¸c nh c«ng chøc trong c¬ quan. §èi víi
ngêi ®îc tuyÓn dông lµm viÖc ë vïng cao, vïng s©u,
vïng xa, h¶i ®¶o hoÆc lµm viÖc trong c¸c vïng ®éc
h¹i, nguy hiÓm, th× trong thêi gian tËp sù ®îc hëng
15
100% hÖ sè l¬ng khëi ®iÓm vµ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ
®é theo quy ®Þnh chung.
HÕt thêi gian tËp sù, ngêi tËp sù ph¶i lµm b¸o
c¸o kÕt qu¶ tËp sù, ngêi híng dÉn tËp sù ph¶i cã b¶n
nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®èi víi ngêi tËp sù, b¸o
c¸o víi c¬ quan sö dông c«ng chøc. Sau thêi gian tËp
sù, nÕu ngêi tËp sù kh«ng ®îc bæ nhiÖm vµo ng¹ch
th× ®îc hëng trî cÊp 01 th¸ng l¬ng hiÖn hëng vµ tiÒn
tµu xe vÒ n¬i thêng tró.
4- N©ng ng¹ch, chuyÓn ng¹ch:
a) N©ng ng¹ch: viÖc n©ng ng¹ch c«ng chøc ph¶i
th«ng qua kú thi n©ng ng¹ch. C¬ quan xÐt thi n©ng
ng¹ch cho c«ng chøc ph¶i c¨n cø vµo nhu cÇu vv× trÝ
c«ng t¸c cña c¬ quan, c«ng cchøc tham gia thi n©ng
ng¹ch ph¶i cã ®ñ c¸c v¨n b»ng chøng chØ ®µo t¹o,
båi dìng kh¸c theo quy ®Þnh ë ng¹ch dù thi vµ ®îc héi
®ång s¬ tuyÓn cña bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan
thuéc ChÝnh phñ, UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng cö tham gia kú thi.
b) ChuyÓn ng¹ch: c«ng chøc chuyÓn tõ ng¹ch
chuyªn m«n nµy sang ng¹ch chuyªn m«n kh¸c hoÆc
nh÷ng viªn chøc lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp
nhµ níc ®îc quyÓn dông vµ xÕp l¬ng vµo ng¹ch c«ng
chøc hoÆc ®îc tiÕp nhËn vµo c¬ quan thuéc khu vùc
hµnh chÝnh sù nghiÖp th× ph¶i ®¸p øng ®óng tiªu
chuÈn chuyªn m«n, nghiÖp vô cña ng¹ch chuyÓn ®Õn
vµ trong chØ tiªu biªn chÕ ®îc ph©n bæ cña c¬
quan; c¬ quan sö dông c«ng chøc, khi tiÕp nhËn c«ng
chøc ph¶i thµnh lËp Héi ®ång ®Ó kiÓm tra, s¸t h¹ch
tr×nh ®é, n¨ng lùc cña c«ng chøc (thµnh phÇn vµ
nhiÖm vô cña Héi ®ång ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 3,4
®iÒu 27 cña NghÞ ®Þnh 95/1998/N§-CP cña ChÝnh
phñ0.
5- §iÒu ®éng, biÖt ph¸i:
a) Tuú theo yªu cÇu cña nhiÖm vô, c«ng vô, c¬
quan cã thÈm quyÒn cã quyÕt ®Þnh ®iÒu ®éng
c«ng chøc ®Õn lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan Trung ¬ng
hoÆc ®Þa ph¬ng.
16
b) C¬ quan qu¶n lý vµ sö dông c«ng chøc c¨n cø
vµo vÞ vÝ c«ng t¸c ®îc ph©n c«ng vµ tiªu chuÈn
nghiÖp vô c«ng chøc ®Ó chuyÓn xÕp ng¹ch c«ng
chøc vµ xÕp hÖ sè l¬ng t¬ng ®¬ng víi ng¹ch vò.
c) C«ng chøc thùc hiÖn nghÜa vô qu©n sù th×
sau khi hoµn thµnh nghÜa vô, c¬ quan, tæ chøc cò
bè trÝ c«ng t¸c. Thêi gian thùc hiÖn nghÜa vô qu©n
sù ®îc tÝnh ®Ó xÐt n©ng l¬ng theo quy ®Þnh cña
Ph¸p luËt hiÖn hµnh.
d) C«ng chøc ®îc cö biÖt ph¸i ®Õn lµm viÖc cã
thêi h¹n ë mét c¬ quan, tæ chøc ®¬n vÞ kh¸c (thêi
h¹n kh«ng qu¸ 3 n¨m) th× trong thêi gian ®i biÖt ph¸i
vÉn gi÷ nguyªn ng¹ch cò (phô cÊp, chøc vô (nÕu cã)
vµ mét sè chÕ ®é kh¸c theo kh¶ n¨ng ng©n s¸ch cña
c¬ quan hoÆc ®Þa ph¬ng n¬i c«ng chøc ®îc cö biÖt
ph¸i).
III/ Qu¶n lý c«ng chøc:
VÊn ®Ò qu¶n lý c«ng chøc ®îc ph©n lo¹i:
1- Ban Tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ:
Lµ c¬ quan gióp ChÝnh phñ qu¶n lý vÒ c«ng chøc
trong viÖc x©y dùng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt,
tiÒn l¬ng, qu¶n lý vÒ sè l¬ng, bæ nhiÖm, xÕp l¬ng,
n©ng bËc l¬ng ®èi víi c«ng chøc cao cÊp (chuyªn
viªn cao cÊp vµ c¸c ng¹ch t¬ng ®¬ng); x©y dùng c¸c
chøc danh vµ tiªu chuÈn nghiÖp vô c¸c ng¹ch c«ng
chøc theo ®Ò nghÞ cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé,
c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; chñ tr× tæ chøc viÖc thi
n©ng ng¹ch tõ chuyªn viªn chÝnh lªn chuyªn viªn cao
cÊp vµ c¸c ng¹ch t¬ng ®¬ng kh¸c; thanh tra, kiÓm
tra c«ng chøc ...
2- C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc
ChÝnh phñ:
Qu¶n lý vÒ sè lîng, bæ nhiÖm, xÕp l¬ng vµ n©ng
bËc l¬ng ®èi víi c«ng chøc tõ ng¹ch chuyªn viªn
chÝnh vµ t¬ng ®¬ng trë xuèng; tæ chøc viÖc thi
tuyÓn, ®µo t¹o, båi dìng c«ng chøc; thi n©ng ng¹ch tõ
nh©n viªn lªn c¸n sù, tõ c¸n sù lªn chuyªn viªn, tõ
chuyªn viªn lªn chuyªn viªn chÝnh vµ c¸c ng¹ch t¬ng
®¬ng kh¸c... 17
3- Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng:
Qu¶n lý c«ng chøc tõ ng¹ch chuyªn viªn chÝnh vµ
t¬ng ®¬ng trë xuèng; tæ chøc thi n©ng ng¹ch tõ
nh©n viªn lªn c¸n sù, tõ c¸n sù lªn chuyªn viªn vµ c¸c
ng¹ch t¬ng ®¬ng kh¸c theo quy chÕ chung vµ néi
dung thi cña c¸c Bé, ngµnh qu¶n lý ng¹ch c«ng chøc
chuyªn m«n.
IV/ Th«i viÖc, khen thëng vµ kû luËt ®èi víi c«ng
chøc:
1- Th«i viÖc:
C«ng chøc th«i viÖc trong nh÷ng trêng hîp sau
®©y th× ®îc hëng chÕ ®é th«i viÖc:
a) Do s¾p xÕp tæ chøc, gi¶m biªn chÕ theo
quyÕt ®Þnh cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn.
b) Tù nguyÖn xin th«i viÖc ®îc c¬ quan, tæ chøc
cã thÈm quyÒn ®ång ý.
c) Khi th«i viÖc, c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn
qu¶n lý c«ng chøc ph¶i thùc hiÖn c¸c chÕ ®é vÒ trî
cÊp, chÕ ®é BHXH, thêi gian lµm viÖc, kinh phÝ chi
tr¶ chÕ ®é th«i viÖc theo ph¸p lÖnh hienÑ hµnh.
d) C«ng chøc bÞ kû luËt b»ng h×nh thøc th«i viÖc
th× kh«ng ®îc hëng chÕ ®é th«i viÖc vµ c¸c quyÒn lîi
kh¸c.
®) C«ng chøc tù ý bá viÖc th× ngoµi viÖc bÞ xö
lý kû luËt b»ng h×nh thøc buéc th«i viÖc sÏ kh«ng ®îc
hëng chÕ ®é th«i viÖc vµ c¸c quyÒn l¬Þi kh¸c mµ
cßn ph¶i båi thêng cho c¬ quan, tæ chøc sö dông c¸n
bé, c«ng chøc c¸c chi phÝ ®µo t¹o, båi dìng (nÕu cã)
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
2- Khen thëng:
Cã 2 h×nh thøc khen thëng:
a) Khen thëng vÒ mÆt tinh thÇn: (GiÊy khen,
b»ng khen, danh hiÖu vinh dù Nhµ níc, Huy ch¬ng,
Hu©n ch¬ng).
b) Khen thëng vÒ mÆt vËt chÊt: (tiÒn hoÆc hiÖn
vËt). Ngoµi ra, nÕu c«ng chøc thùc hiÖn c«ng vô ®¹t
thµnh tÝch xuÊt s¾c sÏ ®îc xÐt n©ng ng¹ch, n©ng l-
¬ng tríc thêi h¹n theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. 18
3- Kû luËt ®èi víi c«ng chøc:
C¬ së cña tr¸ch nhiÖm kû luËt lµ vi ph¹m kû luËt.
Cã 6 h×nh thøc kû luËt:
a) KhiÓn tr¸ch: ¸p dông ®èi víi c«ng chøc khi cã
hµnh vi vi ph¹m lÇn ®Çu nhng ë møc ®é nhÑ.
b) C¶nh c¸o: ¸p dông ®èi víi c«ng chøc ®· bÞ
khiÓn tr¸ch mµ t¸i ph¹m hoÆc vi ph¹m ë møc ®é nhÑ
nhng khuyÕt ®iÓm cã tÝnh chÊt thêng xuyªn hoÆc
tuy míi vi ph¹m lÇn ®Çu nhng cã tÝnh chÊt t¬ng ®èi
nghiªm träng.
c) H¹ bËc l¬ng: ¸p dông ®èi víi c«ng chøc cã
hµnh vi vi ph¹m nghiªm träng trong thùc hiÖn nhiÖm
vô c«ng vô.
d) H¹ ng¹ch: ¸p dông ®ãi víi c«ng chøc cã hµnh
vi vi ph¹m nghiªm träng mµ xÐt thÊy kh«ng ®ñ phÈm
chÊt ®¹o ®øc vµ tiªu chuÈn nghiÖp vô chuyªn m«n
cña ng¹ch ®ang ®¶m nhiÖm.
®) C¸ch chøc: ¸p dông ®èi víi c«ng chøc cã chøc
vô mµ hµnh vi vi ph¹m nghiªm träng, xÐt thÊy kh«ng
thÓ ®Ó tiÕp tôc ®¶m nhiÖm ®îc chøc vô ®îc giao.
e) Buéc th«i viÖc: ¸p dông ®èi víi c«ng chøc
ph¹m téi bÞ Toµ ¸n ph¹t tï mµ kh«ng ®îc hëng ¸n treo.
4- Tr¸ch nhiÖm vËt chÊt:
a) ViÖc xem xÐt, quyÕt ®Þnh båi thêng thiÖt h¹i
ph¶i c¨n cø vµo lçi, tÝnh chÊt, hµnh vi g©y thiÖt h¹i,
møc ®é thiÖt h¹i tµi s¶n thùc tÕ vµ cÇn xÐt ®Õn thùc
tr¹ng hoµn c¶nh gia ®×nh, nh©n th©n cña c«ng chøc
g©y thiÖt h¹i.
b) Trêng hîp g©y thiÖt h¹i díi 5 triÖu ®ång, vÒ
nguyªn t¾c ph¶i båi thêng toµn bé thiÖt h¹i b»ng c¸ch
trõ dÇn vµo l¬ng, nÕu do v« ý th× ph¶i båi thêng
nhiÒu nhÊt lµ 3 th¸ng l¬ng vµ ®îc trõ dÇn vµo l¬ng
hµng th¸ng nhng kh«ng qu¸ díi 10% vµ kh«ng vît qu¸
30% tæng thu nhËp tiÒn l¬ng vµ phô cÊp (nÕu cã).

19
Bµi thø t
V¨n b¶n QLNN

I/ Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i v¨n b¶n qu¶n lý nhµ níc:


1- Kh¸i niÖm:
V¨n b¶n QLNN lµ mét h×nh thøc thÓ hiÖn cña
quyÕt ®Þnh qu¶n lý nhµ níc (bao gåm v¨n b¶n chñ
®¹o, v¨n b¶n quy ph¹m vµ v¨n b¶n c¸ biÖt) nh»m
®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi xuÊt hiÖn trong lÜnh
vùc chÊp hµnh vµ ®iÒu hµnh (QLNN).
Ngoµi c¸c v¨n b¶n trªn, trong ho¹t ®éng qu¶n lý
nhµ níc, c¸c c¬ quan QLNN cßn sö dông c¸c lo¹i v¨n
b¶n, c«ng v¨n, giÊy tê kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t
®éng hµnh chÝnh nh c«ng v¨n giao dÞch, th«ng b¸o,
th«ng c¸o, c«ng ®iÖn ... 20
Th«ng thêng trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc,
khoc häc LuËt hµnh chÝnh cßn chia ra lµm hai lo¹i:
a) V¨n b¶n ph¸p luËt:
+ V¨n b¶n chñ ®¹o.
+ V¨n b¶n quy ph¹m.
+ V¨n b¶n c¸ biÖt (¸p dông ph¸p luËt).
b) V¨n b¶n qu¶n lý nhµ níc th«ng thêng:
+ V¨n b¶n híng dÉn chuyªn m«n, nghiÖp vô.
+ V¨n b¶n chØ ®¹o, trao ®æi th«ng tin (th«ng
b¸o).
+ V¨n b¶n b¸o c¸o.
+ V¨n b¶n ghi chÐp, thèng kª, c«ng v¨n hµnh
chÝnh.
+ §iÖn b¸o, giÊy ®i ®êng, giÊy nghØ phÐp,
phiÕu göi.
2- H×nh thøc vµ thÈm quyÒn ban hµnh v¨n b¶n
cña hÖ thèng c¬ quan QLNN:
- V¨n b¶n cña ChÝnh phñ:
+ NghÞ quyÕt: lµ v¨n b¶n ®Ó quyÕt ®Þnh c¸c
chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p lín nh»m thùc hiÖn
c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ, kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi, an
ninh, quèc phßng vµ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò quan
träng kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña ChÝnh phñ.
+ NghÞ ®Þnh: lµ v¨n b¶n bao gåm c¸c quy ph¹m
nh»m cô thÎ ho¸ híng dÉn c¸c quy ph¹m ph¸p luËt
trong luËt, trong ph¸p lÖnh, ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ
x· héi mµ luËt, ph¸p lÖnh cha cã ®iÒu kiÖn quy
®Þnh; quy ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña c¸c Bé,
quy ®Þnh quy t¾c QLNN ®èi víi c¸c ngµnh , lÜnh vùc
...
- V¨n b¶n cña Thñ tíng ChÝnh phñ:
+ QuyÕt ®Þnh: lµ v¨n b¶n ®îc dïng ®Ó quy
®Þnh c¸c biÖn ph¸p chñ tr¬ng, l·nh ®¹o ho¹t ®éng
cña ChÝnh phñ vµ hÖ thèng hµnh chÝnh nhµ níc tõ
Trung ¬ng ®Õn c¬ së; bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, ®iÒu
®éng thµnh lËp c¸c tæ chøc cña ChÝnh phñ; phª
chuÈn viÖc bÇu cö thµnh viªn Uû ban nh©n d©n
tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng vµ c¸c vÊn ®Ò
kh¸c theo thÈm quyÒn cña Thñ tíng ChÝnh phñ. 21
+ ChØ thÞ: lµ v¨n b¶n ®Ó chØ ®¹o, ®«n ®èc,
kiÓm tra, híng dÉn phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c Bé, c¬
quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, UBND
tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng trong viÖc thùc
hiÖn c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña nhµ n-
íc.
- V¨n b¶n cña Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang
Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ.
+ QuyÕt ®Þnh lµ v¨n b¶n ®Ó ban hµnh biÖn
ph¸p, thÓ lÖ cô thÓ ®îc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p
luËt cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý ngµnh, lÜnh vùc trong
QLNN; c¸c tiªu chuÈn, quy ®Þnh, quy ph¹m vµ c¸c
®Þnh møc kinh tÕ - kü thuËt thuéc ngµnh; thµnh lËp,
gi¶i thÓ, quy ®Þnh nhiÖm vô quyÒn h¹n vµ tæ chøc
bé m¸y cña c¸c c¬ quan , ®¬n vÞ thuéc thÈm quyÒn
bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, ®iÒu ®éng, nghØ hu, khen
thëng, kû luËt c¸n bé thuéc thÈm quyÒn cña Bé trëng,
Thñ trëng c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh
phñ.
+ ChØ thÞ: lµ v¨n b¶n ®Ò ra chñ tr¬ng, biÖn
ph¸p chØ ®¹o c¸c c¬ quan ®¬n vÞ trùc thuéc thùc
hiÖn quyÕt ®Þnh, chñ tr¬ng, ph¸p luËt thuéc lÜnh
vùc c«ng t¸c cña ngµnh, giao nhiÖm vô thuéc tr¸ch
nhiÖm qu¶n lý cña Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan
thuéc ChÝnh phñ.
+ Th«ng t lµ lo¹i quyÕt ®Þnh nh»m ®Ó híng dÉn
thùc hiÖn c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, ®Ó chØ
®¹o c¸c lÜnh vùc liªn quan.
- V¨n b¶n cña UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng:
+ QuyÕt ®Þnh: §Ó ban hµnh c¸c chñ tr¬ng, biÖn
ph¸p cô thÓ thùc hiÖn ph¸p luËt, c¸c chñ tr¬ng,
chÝnh s¸ch, quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, Thñ tíng ChÝnh
phñ, cña Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang Bé, c¬
quan thuéc ChÝnh phñ vµ NghÞ quyÕt cña H§ND cïng
cÊp, quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc vµ nh©n sù thuéc thÈm
quyÒn cña UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung -
¬ng.
22
+ ChØ thÞ: §Ó truyÒn ®¹t vµ chØ ®¹o thùc hiÖn
c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña Trung ¬ng, c¸c NghÞ
quyÕt cña H§ND vµ quyÕt ®Þnh cña UBND tØnh,
thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng trong trêng hîp kh«ng
cÇn thiÕt ban hµnh quyÕt ®Þnh, giao tr¸ch nhiÖm
cho c¬ quan hµnh chÝnh cÊp díi thùc hiÖn chñ tr¬ng
cña cÊp tØnh.
V¨n b¶n cña UBND cÊp huyÖn, x· còng ®îc ban
hµnh t¬ng tù nh quyÕt ®Þnh, chØ thÞ cña UBND
tØnh theo thÈm quyÒn qu¶n lý cña cÊp huyÖn, x·.
II/ C¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc ban hµnh v¨n b¶n qu¶n lý:
Mäi v¨n b¶n QLNN còng nh mäi quyÕt ®Þnh ph¸p
luËt nãi chung, chØ cã hiÖu qu¶ khi chóng ®¶m b¶o
tÝnh hîp ph¸p vµ hîp lý. Nh vËy cã 2 yªu cÇu ®Ò ra
®èi víi v¨n b¶n qu¶n lý: Hîp ph¸p vµ ph¸p lý.
1- Yªu cÇu hîp ph¸p:
- V¨n b¶n qu¶n lý ph¶i ®îc ban hµnh trong ph¹m
vi thÈm quyÒn cña c¬ quan (ng¬if cã chøc vô).
- V¨n b¶n qu¶n lý ph¶i phï hîp víi néi dung vµ môc
®Ých cña LuËt.
- V¨n b¶n qu¶n lý ph¶i phï hîp víi lîi Ých cña nhµ
níc vµ cña c«ng d©n.
- V¨n b¶n ph¶i ®îc ban hµnh theo h×nh thøc do
luËt ®Þnh (tªn quyÕt ®Þnh, thÓ thøc, tiªu ®Ò, sè, ký
hiÖu, ngµy , th¸ng ban hµnh, ch÷ ký, con dÊu ...) vµ
h×nh thøc thÓ hiÖn.
2- Yªu cÇu hîp lý:
V¨n b¶n ph¶i cã tÝnh cô thÓ vµ tÝnh ph©n ho¸
theo tõng vÊn ®Ò, theo chñ thÓ ban hµnh vµ ®èi tîng
thùc hiÖn: cô thÓ vÒ nhiÖm vô, thêi gian, ai thi hµnh,
ph¬ng tiÖn thùc hiÖn... ph©n ho¸ theo tõng cÊp, tõng
®Þa ph¬ng, tõng ®¬n vÞ...
- V¨n b¶n ph¶i cã yªu cÇu vÒ quan ®iÓm tæng
thÓ: ph¶i tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸
cña v¨n b¶n:
- Ng«n ng÷, c¸ch tr×nh bµy ph¶i râ rµng, dÔ
hiÓu, ng¾n ngän.
Ngoµi c¸c yªu cÇu hîp ph¸p vµ hîp lý ®èi víi néi
dung v¨n b¶n trªn tr«ng khi thi hµnh v¨n b¶n trªn23
cßn cÇn ph¶i tÝnh ®Õn yªu cÇu hîp ph¸p vµ hîp lý ®èi
víi thñ tôc x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n nh: thÈm
quyÒn chuyªn m«n, tr×nh tù theo luËt ®Þnh, tÝnh
kÞp thêi vµ tÝnh ®¬n gi¶n cña thñ tôc.
3- Nh÷ng yªu cÇu cã tÝnh kü thuËt cña v¨n b¶n
qu¶n lý NN:
a) Yªu cÇu thÓ thøc:
+ Quèc hiÖu: ghi tªn níc vµ chÕ ®é chÝnh trÞ:
VD: Céng hoµ x· héi héi chñ nghÜa ViÖt nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
b) T¸c gi¶: tªn c¬ quan hay ngêi cã thÈm quyÒn ban
hµnh ghi ë gãc tr¸i, phÝa trªn cïng tê ®Çu cña v¨n
b¶n. Nªu t¸c gi¶ lµ c¬ quan chñ qu¶n mét ngµnh hay
c¬ quan ®îc ghi mét c¸ch ®éc lËp.
VD BHXH VN
BGD §T.
§¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n.
c) Sè, ký hiÖu cña v¨n b¶n:
Sè v¨n b¶n ®îc tÝnh b»ng sè ¶ RËp, kÝ hiÖu lµ
ch÷ viÕt t¾t cña tªn lo¹i v¨n b¶n kÕt hîp víi ch÷ viÕt
t¾t cña tªn c¬ quan, ®¬n vÞ ban hµnh v¨n b¶n.
VD Sã 21/Q§-TC
Q§ viÕt t¾t cña QuyÕt ®Þnh.
TC: ViÕt t¾t cña Bé Tµi chÝnh.
Sè vµ ký hiÖu ghi ë bªn díi tªn t¸c gi¶.
d) §Þa danh vµ thêi gian ban hµnh v¨n b¶n.
§Þa danh lµ n¬i ®ãng trô së cña c¬ quan ban
hµnh v¨n b¶n, cã thÓ lµ n¬i v¨n b¶n ®îc lËp (trêng
hîp ký hîp ®ång, ghi biªn b¶n). §Þa danh vµ ngµy
th¸ng ®îc ghi ë díi Quèc hiÖu, ®Þa danh ®îc ghi tríc
ngµy th¸ng n¨m sau ®Þa danh cã dÊu phÈy.
VÝ dô: Hµ néi, Ngµy 01 th¸ng 01n¨m 1997.
e) Tªn lo¹i v¨n b¶n vµ trÝch yÕu néi dung:
Tªn lo¹i v¨n b¶n ®îc ghi vµo chÝnh gi÷a bªn díi
®Þa danh vµ ngµy th¸ng vµ ph¶i viÕt in (trõ c¸c lo¹i
c«ng v¨n kh«ng cã tªn gäi x¸c ®Þnh)
VÝ dô: NghÞ ®Þnh

24
Cïng víi tªn lo¹i v¨n b¶n lµ phÇn trÝch yÕu néi
dung, ®îc viÕt b»ng ch÷ thêng ngay díi tªn lo¹i cña
v¨n b¶n.
VÝ dô: VÒ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh
trong lÜnh vùc th¬ng m¹i.
NÕu lµ c«ng v¨n thêng th× trÝch yÕu ghi ë gãc
tr¸i v¨n b¶n, bªn díi sè vµ ký hiÖu.
g) PhÇn viÖn dÉn:
PhÇn viÖn dÉn lµ yÕu tè chØ ra c¨n cø ph¸p lý,
lµm c¬ së ®Ó ban hµnh v¨n b¶n, ®ång thêi nªu lý do
ban hµnh v¨n b¶n.
h) néi dung v¨n b¶n:
§©y lµ phÇn chÝnh cña v¨n b¶n ®îc tr×h bµy bªn
díi phÇn tªn lo¹i vµ trÝch yÕu néi dung. Nh÷ng vÊn
®Ò tr×nh bµy trong phÇn néi dung ph¶i ng¾n gän,
®ñ ý diÔn ®¹t dÔ hiÓu vµ chÝnh x¸c.
i) N¬i nhËn v¨n b¶n:
PhÇn nµy cã hai c¸ch tr×nh bµy
NÕu lµ v¨n b¶n cã tªn gäi nh quyÕt ®Þnh,
chØ thÞ th× n¬i nhËn ®îc ghi ë cuèi v¨n b¶n sau khi
®· tr×nh bµy néi dung (ghi vÒ phÝa bªn gãc tr¸i) tr-
êng hîp nµy lµ ghi: N¬i nhËn (sau ®ã xuèng dßng vµ
ghi tªn c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n nhËn ).
NÕu lµ v¨n b¶n hµnh chÝnh th«ng thêng hoÆc
v¨n b¶n kh«ng cã tªn gäi th× n¬i nhËn ®îc ghi lµ :
KÝnh göi (nÕu cÇn thiÕt th× ghi thªm n¬i ®ãng kÝnh
göi) ghi díi yÕu tè ®Þa danh vµ ngµy th¸ng.
k) Ch÷ ký cña ngêi cã thÈm quyÒn:
ViÖc ký v¨n b¶n cã nh÷ng nguyªn t¾c sau:
Nªu v¨n b¶n ®Ò cËp ®Õn néi dung quan träng
ph¶i do thñ trëng hoÆc phã thñ trëng c¬ quan trùc
tiÕp ký.
C«ng v¨n hµnh chÝnh trao ®æi hoÆc giao dÞch,
v¨n b¶n trong néi bé th× Thñ trëng c¬ quan cã thÓ
uû quyÒn cho c¸n bé phô tr¸ch díi mét cÊp ký.
Ngêi cã thÈm quyÒn ký vµo v¨n b¶n qu¶n lý ph¶i
ghi râ hä tª, chøc vô.
C¸c v¨n b¶n qu¶n lý cã thÓ ®îc thõa uû quyÒn,
ký thõa lÖnh, ký thay mÆt. 25
Chøc vô vµ thÈm quyÒn cña ngêi ký ®îc ghi b»ng
ch÷ in hoa, cßn hä tªn cña ngêi ký ghi b»ng ch÷ th-
êng.
VÝ dô: Bé trëng Bé Tµi chÝnh
NguyÔn v¨n A.
l) DÊu cña c¬ quan ban hµnh:
DÊu cña c¬ quan ban hµnh ®ãng ®óng chiÒu râ
rµng vµ chïm lªn 1/4 ®Õn 1/3 vÒ phÝa bªn tr¸i ch÷ ký.
DÊu chØ ®îc ®ãng khi ®· cã ch÷ ký chÝnh thøc cña
ngêi cã thÈm quyÒn ký.
III/ Qu¸ tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n QLNN:
Trõ quy tr×nh so¹n th¶o vµ ban hµnh HiÕn ph¸p,
LuËt, viÖc so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n qu¶n lý nhµ níc,
®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n th«ng thêng ph¶i qua nh÷ng
bíc sau ®©y:
1- Khëi xíng so¹n th¶o v¨n b¶n qu¶n lý Nhµ níc:
a) X¸c ®Þnh yªu cÇu, môc ®Ých cña v¨n b¶n.
b) KiÕn nghÞ c¬ quan, ngêi cã thÈm quyÒn ban
hµnh v¨n b¶n.
2- So¹n th¶o v¨n b¶n QLNN:
a) Thu thËp th«ng tin, ph©n tÝch xö lý th«ng tin.
b) X©y dùng ®Ò c¬ng v¨n b¶n.
c) ViÕt, söa vµ hoµn thiÖn v¨n b¶n.
3- Tr×nh dù th¶o tíi c¬ quan, ngêi cã thÈm
quyÒn ban hµnh v¨n b¶n:
§©y lµ kh©u tËp hîp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin ®Ó
ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh néi dung cña v¨n
b¶n qu¶n lý. Khi tr×nh, ngoµi dù th¶o, tê tr×nh, cßn
cÇn c¶ tµi liÖu nghiªn cøu thùc tiÔn vµ th«ng tin míi
vÒ vÊn ®Ò nµy.
4- Th¶o luËn vµ th«ng qua dù th¶o:
Cã hai lo¹i v¨n b¶n cÇn chó ý:
a) V¨n b¶n cña c¬ quan cã thÈm quyÒn chung:
ph¶i lÊy ý kiÕn c¸c thµnh viªn, th¶o luËn tËp thÓ trong
c¸c phiªn häp, biÓu quyÕt theo ®a sè.
b) V¨n b¶n qu¶n lý cña c¸c c¬ quan lµm viÖc
theo chÕ ®é thñ trëng th× thñ trëng ®¬n vÞ ph¶i
quyÕt ®Þnh trªn c¬ së ý kiÕn tham mu vµ t×nh h×nh
cña c¸c bé phËn chøc n¨ng (tõng ngµnh, lÜnh vùc..) 26
5- Biªn tËp vµ chØnh lý v¨n b¶n:
Sau khi cã ý kiÕn gãp ý cña c¸c thµnh viªn (nÕu
v¨n b¶n cÇn cã ý kiÕn) ban so¹n th¶o hoÆc ngêi cã
tr¸ch nhiÖm so¹n th¶o ph¶i tæng hîp ý kiÕn, chØnh lý
tõng néi dung cña v¨n b¶n mét c¸ch trung thùc vµ
®óng nguyªn t¾c ®ång thêi kiÓm tra c¸c néi kü thuËt
(c©u, ch÷)
6- Ký, ®ãng dÊu v¨n b¶n qu¶n lý:
Ký v¨n b¶n lµ hµnh vi cña ngêi cã thÈm quyÒn,
tr¸nh t×nh tr¹ng uû quyÒn khi v¨n b¶n kh«ng cho
phÐp uû quyÒn (®èi víi v¨n b¶n quy ph¹m th× kh«ng
thÓ uû quyÒn cho ngêi díi m×nh 2 cÊp ký)
§ãng dÊu t¹i v¨n th vµ lÊy sæ ghi ngµy, th¸ng,
n¨m cña v¨n b¶n.
7- C«ng bè vµ kiÓm tra thùc hiÖn v¨n b¶n:
Tuú theo tõng lo¹i v¨n b¶n mµ viÖc c«ng bè v¨n
b¶n cã hiÖu lùc ngay hoÆc trong mét thêi h¹n nµo ®ã
do ph¸p luËt quy ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn
v¨n b¶n cÇn cã sù kiÓm tra, gi¸m s¸t nh»m ph¸t hiÖn
nh÷ng thiÕu sãt cña viÖc thùc hiÖn vµ khiÕm khuyÕt
cña v¨n b¶n.

Bµi thø n¨m


Quy chÕ d©n chñ trong c¬ quan

I/ Sù cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn d©n chñ ho¸ trong c¸c
c¬ quan nhµ níc:
1- Nhµ níc XHCN VN lµ nhµ níc cña d©n, do d©n vµ
v× d©n.
2- C¸c c¬ quan nhµ níc do nh©n d©n bÇu ra (trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp).
3- C¸c c¸n bé c«ng chøc ViÖt Nam lµ c«ng béc cña
d©n.
4- Nh»m ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o, chñ ®éng trong c¸c
mÆt c«ng t¸c cña tËp thÓ c¸n bé, c«ng chøc trong c¬
quan ®èi víi viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña c¬ quan
®ã.
5- LËp kû c¬ng, trËt tù trong QLNN ng¨n chÆn vµ
chèng l·ng phÝ, quan liªu, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu d©n. 27
6- Xö lý nh÷ng hµnh vi vi ph¹m quyÒn vµ lîi Ých hîp
ph¸p cña nhµ níc, cña tËp thÓ vµ cña c«ng d©n.
II/ Néi dung cña quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ trong c¬
quan:
NghÞ quyÕt lÇn thø III Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng
§¶ng kho¸ VIII nhÊn m¹nh: "Më réng d©n chñ x· héi
chñ nghÜa, ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n
trong x©y dùng vµ qu¶n lý nhµ níc" trong c¸c c¬
quan nhµ níc, néi dung d©n chñ ®îc thÓ hiÖn ë
nh÷ng mÆt sau:
A. D©n chñ trong néi bé c¬ quan:
1- Tr¸ch nhiÖm cña thñ trëng c¬ quan:
a) ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vµ cÊp trªn vÒ toµn
bé ho¹t ®éng cña c¬ quan vµ vÒ viÖc thi hµnh
nhiÖm vô, c«ng vô cña c¸n bé , c«ng chøc thuéc
quyÒn.
Hµng th¸ng ph¶i xem xÐt viÖc thùc hiÖn c¸c
nghÞ quyÕt cña §¶ng, nhiÖm vô cña c¬ quan: 6 th¸ng
mét lÇn, ®¸nh gi¸ c«ng t¸c cña c¬ quan, ®Ò ra c¸c
gi¶i ph¸p ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña c¸n bé c«ng
chøc, kh¾c phôc tÖ quan liªu, cöa quyÒn, tham
nhòng vµ nh÷ng yÕu kÐm trong c¬ quan. Cuèi n¨m
ph¶i tæ chøc ®¸nh gi¸, tæng kÕt ho¹t ®éng cña c¬
quan.
b) Hµng n¨m, ®Þnh kú ®¸nh gi¸ c¸n bé, c«ng chøc
thuéc quyÒn qu¶n lý
c) L¾ng nghe ý kiÕn cña c¸n bé, c«ng chøc, kh«ng ®-
îc trï dËp ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc ®· gãp ý phª b×nh
m×nh. Khi c¸n bé, c«ng chøc ®Ò nghÞ ®îc gÆp th×
Thñ trëng c¬ quan gÆp vµ trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò
cã liªn quan.
d) Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, ng¨n chÆn
hµnh vi tham nhòng, xö lý vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¬
quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn xö lý ngêi cã hµnh vi
tham nhòng.
e) Phèi hîp víi C«ng ®oµn c¬ quan, ban thanh tra
nh©n d©n thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m
thùc hiÖn c¸c chØ tiªu, kÕ ho¹ch cña c¬ quan.
2- Tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé, c«ng chøc: 28
a) ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt, thñ trëng c¬ quan
vÒ viÖc thi hµnh c«ng vô, nhiÖm vô cña m×nh; cã
nÕp sèng lµnh m¹nh, trung thùc, cÇn kiÖm liªm
chÝnh, chÝ c«ng v« t.
b) Phôc tïng sù chØ ®¹o, híng dÉn cña cÊp trªn trong
khi thi hµnh c«ng vô.
c) Tr×nh bµy ý kiÕn, ®Ò xuÊt viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng
vÊn ®Ò thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña m×nh kh¸c víi
ý kiÕn cña ngêi phô tr¸ch trùc tiÕp, nhng vÉn ph¶i
chÊp hµnh sù chØ ®¹o cña ngêi phô tr¸ch trùc tiÕp,
®ång thêi cã quyÒn b¶o lu ý kiÕn vµ b¸o c¸o lªn cÊp
trªn.
d) Th¼ng th¾n phª b×nh, tù phª b×nh, ®Êu tranh
®Ó x©y dùng néi bé c¬ quan v÷ng m¹nh.
3- Nh÷ng viÖc c¸n bé, c«ng chøc ph¶i ®îc biÕt:
a) Chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc liªn
quan ®Õn c«ng viÖc cña c¬ quan.
b) Kinh phÝ ho¹t ®éng cña c¬ quan (c¸c nguån kinh
phÝ do ng©n s¸ch nhµ níc, nguån tµi chÝnh kh¸c vµ
quyÕt to¸n hµng n¨m cña c¬ quan).
c) Khen thëng vµ kû luËt c¸n bé, c«ng chøc: C¸c vô
viÖc tiªu cùc, tham nhòng ®· ®îc kÕt luËn, kÕt qu¶
gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong néi bé c¬ quan.
d) Néi quy, quy chÕ c¬ quan.
4- Tham gia ý kiÕn vµ kiÓm tra, gi¸m s¸t (trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp).
a) Trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham gia ý kiÕn tríc khi
Thñ trëng quyÕt ®Þnh vÒ c¸c chñ tr¬ng, gi¶i ph¸p
thùc hiÖn NghÞ quyÕt cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n-
íc cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña c¬ quan: KÕ ho¹ch
c«ng t¸c hµng n¨m, tæ chøc phong trµo thi ®ua, b¸o
c¸o s¬ kÕt, tæng kÕt cña c¬ quan, biÖn ph¸p thùc
hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ, kÕ ho¹ch tuyÓn
dông, ®µo t¹o båi dìng c¸n bé c«ng chøc; néi quy quy
chÕ cña c¬ quan.
b) KiÓm tra viÖc thùc hiÖn chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña
§¶ng, kÕ ho¹ch c«ng t¸c hµng n¨m cña c¬ quan; Sö
dông kinh phÝ tµi s¶n cña c¬ quan; thùc hiÖn néi quy
quy chÕ cña c¬ quan; c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ29
quyÒn vµ lîi Ých cña c¸n bé, c«ng chøc; viÖc gi¶i
quyÕt khiÕu n¹i cña c¸n bé, c«ng chøc.
B. D©n chñ trong quan hÖ vµ gi¶i quyÕt c«ng t¸c víi
c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc:
1- Quan hÖ víi c«ng d©n, c¬ quan vµ tæ chøc:
a) Thñ trëng, c¸n bé, c«ng chøc chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i
quyÕt c«ng viÖc cã liªn quan ph¶i c«ng khai liªm iÕt
c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, mÉu ®¬n tõ, hå s¬, phÝ, lÖ
phÝ theo quy ®Þnh, thêi gian gi¶i quyÕt vô viÖc.
b) Thñ trëng c¬ quan kÞp thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p xö
lý thÝch hîp ®èi víi nh÷ng c¸n bé, c«ng chøc kh«ng
hoµn thµnh nhiÖm vô, c«ng vô, thiÕu tr¸ch nhiÖm,
s¸ch nhiÔu, g©y phiÒn hµ, tham nhòng trong viÖc
gi¶i quyÕt c«ng d©n, c¬ quan, tæ chøc.
c) Kh«ng ®îc quan liªu, h¸ch dÞch cöa quyÒn, g©y
khã kh¨n, phiÒn hµ trong viÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc
cña d©n vµ tæ chøc.
d) Kh«ng ®îc tiÕp nhËn vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña
c«ng d©n, tæ chøc t¹i nhµ riªng.
e) B¶o vÖ bÝ mËt Nhµ níc, bÝ mËt c«ng t¸c vµ bÝ mËt
néi dung ®¬n th, khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n.
f) Bè trÝ n¬i tiÕp d©n, tæ chøc hßm th gãp ý cña
c«ng d©n th«ng b¸o ®Ó c«ng d©n, tæ chøc, ®Þa ph-
¬ng cã liªn quan biÕt nh÷ng ch¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph¬ng.
2- Quan hÖ víi cÊp trªn:
a) Cã tr¸ch nhiÖm phôc tïng sù chØ ®¹o, híng dÉn vµ
chÊp hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cÊp trªn.
b) KiÕn nghÞ lªn cÊp trªn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chÝnh
s¸ch, ph¸p luËt cha phï hîp ®Ó söa ®æi, bæ sung. Khi
cã c¨n cø r»ng quyÕt ®Þnh cña c¬ quan cÊp trªn lµ
tr¸i ph¸p luËt th× ph¶i b¸o c¸o víi ngêi ra quyÕt ®Þnh;
trong trêng hîp vÉn ph¶i chÊp hµnh quyÕt ®Þnh th×
ph¶i b¸o c¸o lªn cÊp trªn trùc tiÕp cña ngêi ra quyÕt
®Þnh vµ kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hËu qu¶
cña viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh ®ã.
c) Tham gia gãp ý víi c¬ quan tæ chøc cÊp trªn.
3- Quan hÖ víi cÊp díi:
30
a) Thñ trëng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o, híng
dÉn, kiÓm tra cña c¸c c¬ quan cÊp díi vµ chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm cña c¬ quan
cÊp díi. NÕu nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm ®ã cã
nguyªn nh©n tõ sù chØ ®¹o, híng dÉn cña m×nh.
b) Nghiªn cøu, gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c kiÕn nghÞ, yªu
cÇu chÝnh ®¸ng cña c¬ quan cÊp díi; khuyÕn khÝch
nh÷ng th«ng tin, b¸o c¸o trung thùc, kh¸ch quan cña
cÊp díi.
Tµi liÖu tham kh¶o

1- NghÞquyÕt Héi nghÞ lÇn thø III Ban ChÊp hµnh


Trung ¬ng kho¸ VIII.
2- Quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ ë c¬ quan (ban hµnh
kÌm theo nghÞ ®Þnh. 1/1998 cña ChÝnh phñ.
3- Quy chÕ d©n chñ ë x· (ban hµnh kÌm theo nghÞ
®Þnh sè 29/N§-CP ngµy 11/5/1998 cña ChÝnh phñ.
4- Quy chÕ thùc hiÖn d©n chñ ë doanh nghiÖp nhµ n-
íc.

C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cÇn ®äc

1- HiÕn ph¸p 1992.


2- LuËt Tæ chøc ChÝnh phñ 1992.
3- LuËt Tæ chøc H§ND, UBND c¸c cÊp 1996.
5- NghÞ ®Þnh 15/CP ngµy 2/3/1993 cña ChÝnh phñ
vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm qu¶n lý NN cña
c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé.
6- Th«ng t sè 33/BT ngµy 10/2/1992 cña Bé trëng Chñ
nhiÖm v¨n phßng ChÝnh phñ híng dÉn vÒ h×nh thøc
v¨n b¶n vµ ban hµnh v¨n b¶n cña c¸c c¬ quan hµnh
chÝnh nhµ níc.
7- Ph¸p lÖnh c¸n bé c«ng chøc 1998.
8- C¸c nghÞ ®Þnh 95, 196, 97 CP ngµy 17/11/1998 vÒ
cô thÓ ho¸ ph¸p lÖnh c«ng chøc.

31
32

You might also like