A. PHN M U. Quyn c bo v quyn v li ch hp php ca mnh l mt trong nhng quyn dn s ca cng dn.

l mt trong nhng quyn c bn khng th thiu ca cng dn v c quy nh c th trong php lut Vit Nam. Vy trong t tng dn s th ai s c quyn bo v quyn v li ch hp php ca ng s?. Qua bi vit chng ti s tm hiu v lm r hn v vn ny. B. NI DUNG. I KHI QUT CHUNG V NGI BO V QUYN V LI CH HP PHP CA NG S TRONG PHP LUT T TNG DN S. 1 Khi nim bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Trong t tng dn s, ngoi ngi i din ca ng s cn c ngi khc c ng s nh (yu cu) tham gia t tng bo v quyn, li ch hp php ca ng s. Ngi ny c th l lut s hoc ngi khc l cng dn Vit Nam. Tuy vy, Ta n ch chp nhn ngi c nh bo v quyn, li ch hp php ca h khi c cc iu kin do php lut quy nh. Ngi tham gia t tng ny c gi l ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s l ngi tham gia t tng c cc iu kin do php lut quy nh c ng s yu cu tham gia t tng bo v quyn, li ch hp php ca h. 2 Ngi bo v quyn, li ch hp php ca ng s theo quy nh ca php lut TTDS Vit Nam: Vic tham gia t tng vo v vic dn s ca ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s khng nhng c ngha rt ln i vi vic bo v quyn, li ch hp php ca ng s trc ta n m cn c ngha c i vi vic gii quyt v

Nhm A1 2 Lp QT33A

vic dn s ca ta n. V vy, php lut t tng dn s Vit Nam quy nh c th vic tham gia t tng ca h. Theo quy nh ti iu 63 B lut t tng dn s nm 2005 quy nh v Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s nh sau: 1 . Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s l ngi c ng s nh v c ta n chp nhn tham gia t tng bo v quyn v li ch hp php ca ng s. 2. Nhng ngi sau y c ta n chp nhn lm ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s: a) Lut s tham gia t tng theo quy nh ca php lut v lut s: b) Cng dn Vit Nam c nng lc hnh vi dn s y , cha b kt n hoc b kt n nhng c xa n tch. Khng thuc trng hp ang b p dng bin php x l hnh chnh a vo c s cha bnh, c s gio dc v qun l hnh chnh; khng phi l cn b, cng chc trong cc ngnh Ta n, Kim st, Cng an. 3. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c th bo v quyn v li ch hp php ca nhiu ng s trong cng v n, nu quyn v li ch hp php ca nhng ngi khng i lp nhau. Nhiu ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c th cng bo v quyn v li ch hp php ca mt ng s trong v n. 3- a v php l ca ngi bo v quyn v li ch ca ng s. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s tham gia t tng mt cch c lp. Nh cc ch th khc, h cng c cc quyn v ngha v t tng bo v quyn, li ch hp php ca ng s.

Nhm A1 2 Lp QT33A

Theo iu 64 BLTTDS nm 2005 quy nh quyn, ngha v ca ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s nh sau: 1. Tham gia t tng t khi khi kin hoc bt c giai on no ca qu trnh t tng dn s. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia phin ta gim c thm, ti thm nu Ta n xt thy cn thit. 2. Xc minh, thu thp chng c v cung cp chng c cho ta n, nghin cu h s v n v c ghi chp, sao chp nhng ti liu cn thit c trong h s v n thc hin vic bo v quyn v li ch hp php ca ng s. 3. Tham gia vic ha gii, tham gia phin ta hoc c vn bn bo v quyn v li ch hp php ca ng s. 4. Thay mt ng s yu cu thay i ngi tin hnh t tng, ngi tham gia t tng khc theo quy nh ca B lut ny. 5. Gip ng s v mt php l lin quan n vic bo v quyn v li ch ca h. 6. Cc quyn, ngha v quy nh ti cc im m, q, r khon 2 iu 58: m) Tranh lun ti phin ta; q) Phi c mt theo giy triu tp ca Ta n v chp hnh cc quyt nh ca Ta n trong thi gian gii quyt v n; r) Tn trng Ta n, chp hnh nghim chnh ni quy phin ta. 3.1 -Tham gia t tng t khi khi kin hoc bt c giai on no ca qu trnh t tng dn s. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia phin ta gim c thm, ti thm nu Ta n xt thy cn thit. Vic tham gia ca ngi bo v quyn v li ch cho ng s t khi khi kin c ngha tr gip ban u i vi ng s. Vic ngi bo v quyn v li ch cho

Nhm A1 2 Lp QT33A

ng s c quyn c mt trong bt c giai on no ca qu trnh t tng dn s c ngha quan trng v khi ng s s n nh v mt tm l hn khi tr li cc cu hi do kim st vin a ra. Ngoi ra, vi s am hiu php lut ca mnh, ngi bo v quyn v li ch cho ng s cn c th gip ng s nhn ra nhng im s h, thiu cht ch trong bin bn li khai gip ng s khai li, gii thch li ng vi s tht ca v n. S tham gia ca ngi bo v quyn v li ch hp php cho ng s cn bo m cho nhng hot ng ny c tin hnh y v tun th theo php lut hn. Vi s c mt ca ngi bo v quyn v li ch cho ng s, nhng ngi tin hnh t tng s thn trng hn v lm vic ng php lut. 3.2 - Xc minh, thu thp chng c v cung cp chng c cho ta n, nghin cu h s v n v c ghi chp, sao chp nhng ti liu cn thit c trong h s v n thc hin vic bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Khi thc hin nhim v bo v quyn v li ch cho ng s, ngi bo v phi cn c vo cc chng c, tnh tit c lin quan n v n, cc ti liu thu thp c t pha c quan iu tra. Tuy nhin, nu ch da vo nhng chng c, ti liu do c quan iu tra thu thp c th ngi bo v s khng nm bt c nhng tnh tit c li cho ngi b tm gi, b can, b co. V vy, php lut cho php ngi bo cha c t mnh thu thp ti liu, vt, tnh tit lin quan n vic bo cha nu khng thuc b mt nh nc, b mt cng tc. iu ny to iu kin cho ngi bo v tip xc vi v n va mc khi qut hn, c th chuyn su hn. Ngi bo v c th s dng nhng g thu thp c thc hin nhim v bo cha cho ngi b tm gi, b can, b co hiu qu hn Thng qua vic c, ghi chp v sao chp nhng ti liu trong h s v n lin quan n vic bo v quyn v li ch cho ng s, ngi bo v s nm c ni quy ca v n, bit chnh xc ngi c bo v b khi kin v vn g. T , ngi bo v s hon thnh tt hn nhim v ca mnh. Ngoi ra, c h s, ti liu

Nhm A1 2 Lp QT33A

ca v n cn gip ngi bo v c iu kin pht hin nhng sai lm, thiu st, vi phm php lut trong qu trnh iu tra. 3.3 - Tham gia vic ha gii, tham gia phin ta hoc c vn bn bo v quyn v li ch hp php ca ng s. 3.4 - Thay mt ng s yu cu thay i ngi tin hnh t tng, ngi tham gia t tng khc theo quy nh ca B lut ny. Theo quy nh ca lut TTDS th mt trong nhng ch th c quyn yu cu thay i ngi tin hnh t tng khc l ngi bo v quyn v li ch hp php cho ng s. Ngi bo v nu xt thy vic tham gia ca ngi tin hnh t tng, ngi gim nh, ngi phin dch c th khng khch quan v t, nh hng n quyn v li ch hp php ca thn ch mnh, c th da vo nhng cn c lut nh ngh thay i nhng ngi ny. 3.5 - . Gip ng s v mt php l lin quan n vic bo v quyn v li ch ca h. Ngi bo v quyn v li ch cho ng s c mi hoc c tham gia t tng vi nhim v bo v quyn v li ch hp php ca ng s. V vy h c ngha v phi tr gip cho ng s v mi mt v cc vn php lut. Nhng vn ny c th l ngi bo v gii thch cho ng s v cc quyn ca mnh, quyn v ngha v ca c quan tin hnh t tng hoc thc hin cc yu cu, nguyn vng ca ng s nhm gip h cung cp thm nhng tnh tit c lin quan n v n m c li cho h. 3.6 - Tranh lun ti phin ta Ti phin ta dn s, vic tham gia hi v tranh lun ca ngi bo v c ngha c bit quan trng trong qu trnh bo v quyn v li ch cho ng s. Vic bo v c em li kt qu tt hay khng cho thn ch ca mnh ph thuc nhiu vo vic hi v tranh lun ca ngi bo v ti phin ta.. Ngi bo v c quyn hi cc

Nhm A1 2 Lp QT33A

ng s v nhng ngi khc v vn ca v n c c nhng cu tr li theo hng c li cho ngi c bo v. Khi tranh lun, ngi bo v phi phn tch, lp lun, a ra nhng l l bo v cho ng s ca mnh. q)Phi c mt theo giy triu tp ca Ta n v chp hnh cc quyt nh ca Ta n trong thi gian gii quyt v n; y va l quyn v ngha v ca ngi bo v. Vic c mt theo giy triu tp ca Ta n s m bo ngi bo v lun theo st v n, c s tr gip kp thi cho ng s. Qua vic xt hi v tranh lun ti phin ta, c th c thm nhng tnh tit mi c ch cho vic bo v. r) Tn trng Ta n, chp hnh nghim chnh ni quy phin ta. Ngi bo v quyn v li ch hp php cho ng s l nhng ngi am hiu v php lut, v vy trong cng vic ca mnh h lun phi tn trng s tht ca n v c bit phi tn trng php lut. H ch c th thc hin chc nng ca mnh, tm nhng tnh tit c li cho ng s da trn s tht ca v n. II NHNG HN CH V HNG HON THIN NHNG QUY NH CA PHP LUT V NGI BO V QUYN V LI CH HP PHP CA NG S. 1) Nhng hn ch trong quy nh ca php lut v bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Th nht, theo qui nh ti iu 63 BLTTDS nm 2005 th chng ta d dng xc nh nhng i tng no c th tr thnh ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Tuy nhin, quy nh ny bc l mt s hn ch v thiu st nht nh c th: Cng dn Vit Nam c nng lc hnh vi dn s y , nhng ang b khi t c c lm ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s hay khng ?. Nu

Nhm A1 2 Lp QT33A

cn c theo iu 36 th c, nhng thc t th ht sc phc tp v kh tin hnh cc giai on t tng tip theo. Chng hn, bo v quyn v li ch hp php ca mnh, A l b n trong v kin nh anh ca mnh l B lm ngi bo v quyn v li ch hp php, khi ha gii khng thnh Ta n chun b a v n ra xt x theo lut nh th B b khi t v ti la o, chim ot ti sn v b tm giam 2 thng iu tra. Nh vy, trong trng hp ny Ta n cn xc nh B l ngi bo v quyn v li ch hp php ca A na hay khng ? Bn cnh , vic lit k cc i tng l cn b, cng chc Ta n, Kim st, Cng an khng c lm ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s l cha tht ph hp. Vn trc ht, vic qui nh ti on cui ca im b khon 1 iu 63 BLTTDS nm 2005 mun ni n nhng i tng ny v ang cng tc trong ngnh Ta n, Kim st, Cng an, bi theo Lut lut s th qui nh nhng ngi tng lm thm phn, kim st vin th c quyn...tr thnh lut s. Hn na, vic lit k ch c cn b, cng chc trong ngnh Ta n, Kim st, Cng an l cha bao qut ht, bi cn mt s cn b, cng chc, nhn vin cng tc trong ngnh khc nh hng n tnh khch quan ca gii quyt v n, chng hn nh c quan Thi hnh n; cn b t php x, phng, th trn... Th hai, v ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia t tng trong giai on no ? Theo qui nh ti khon 1, iu 64 BLTTDS nm 2005 th ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c: tham gia t tng t khi khi kin hoc bt c giai on no trong qu trnh dn s. Ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia phin ta gin c thm, ti thm nu Ta n xt thy cn thit.. Nhng vic qui nh trong giai on t tng no ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia theo qui nh ca BLTTDS nm 2005 l cha r rng v chnh xc. Nu chng ta da vo qui nh ti khon 1, iu 63 BLTTDS nm 2005 th ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c tham gia t tng t khi

Nhm A1 2 Lp QT33A

khi kin hoc bt c giai on no ca t tng nh ha gii, xt x s thm, xt x phc thm, qu trnh thu thp chng c, ly li khai, i cht... Nhng khi qui nh v thnh phn ha gii ti iu 184 BLTTDS nm 2005 xc nh thnh phn gm: 1. Thm phn ch tr phin ha gii 2. Th k Ta n ghi bin bn ha gii 3. Cc ng s hoc ngi i din hp php ca ng s. Nh vy, theo qui nh ny th thnh phn phin ha gii l khng c ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s. Th ba, v s c mt ca ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s ti phin ta.Ti iu 203 BLTTDS 2005,mc 2 NQ02/2006/NQ-HTP th: Nu vng mt ln th nht c l do chnh ng th hon,khng c l do chnh ng th vn xt x. L do chnh ng y l g? V d: vng mt v cha nm k h s Trong thc t t tnh n c l do chnh ng hay khng c l do chnh ng Bn cnh ,vic quy nh trng hp ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s vng mt ln th nht c l d chnh ng th ta n phi hon phin ta l cha ph hp,vic xut hin ngi tham gia t tng ca ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s trong v n dn s l do yu cu ca ng s trong v kin,ngha l ng s c quyn thc hin quyn ny hay khng l hon ton ph thuc vo bn thn ng s,thm ch ng s c quyn thay i kin v b c lc no.Chng hn,ng s cp s thm khng c quyn yu cu bo v quyn v li ch hp php cho mnh nhng n mc phc thm th h khng yu cu m t mnh bo v quyn v li ch hp php cho mnh,thm ch trong mt giai on t tng nht nh th ng s c quyn thay i yu cu ca mnh v vic yu cu hay khng yu cu ngi bo v quyn v li ch hp php cho mnh,v y l quyn ca c nhn

Nhm A1 2 Lp QT33A

ng s khi tham gia t tng.Cho nn vic c ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s khi tham gia t tng.Cho nn vic c ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s tham gia t tng hay khng l ph thuc vo yu cu ca ng s. Th t, vai tr ca lut s trong vic bo v quyn v li ch hp php ca ng s l rt quan trong tuy nhin s lng cng nh cht lng lut s Vit nam hin nay cn rt hn ch v trnh , hn na vai tr ca lut s trong t tng dn s nhiu khi cha c ta n nhn nhn ng mc. 2) Phng hng hon thin quy nh php lut v bo v quyn v li ch hp ca ng s. Th nht, php lut cn quy nh c th hn v trch nhim php l i vi cc c quan, c nhn, t chc nht l c quan tin hnh t tng, ngi tin hnh t tng trong vic m bo v thc hin quyn v ngha v ca ngi bo v quyn v li ch ca ng s khi tham gia t tng dn s. Vic tham gia t tng ca ngi bo v quyn v li ch cho ng s c ngha v cng quan trng khng ch vi cc ng s m c ngha vi Ta n trong qu trnh tm hiu s tht khch quan, gii quyt v vic. Th hai, Cn c quy nh b sung s tham gia ca lut s vi t cch l bo v quyn, li ch hp php ca ng s trong phin hp dn s ti iu 64 B lut t tng dn s. Th ba, Php lut cn c nhng quy nh sa i, b sung v s tham gia ca ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s trong qu trnh ha gii v vic. Th t, cn nng cao hn na s hiu bit ca cng dn v v tr, vai tr, hot ng ca ngi bo v quyn v li ch ca ng s v ng s trong t tng dn s.

Nhm A1 2 Lp QT33A

Th nm, cn y mnh s pht trin s lng, cht lng lut s v ng s khi tham gia t tng dn s p ng nhu cu ngy cng cao ca x hi, ng thi nng cao hiu bit ca cng dn trong vic bo v quyn v li ch cho ng s khi tham gia vo qu trnh t tng dn s. Th su, nng cao cht lng tranh tng ti phin ta v m bo vic gii quyt v n m bo khch quan v chnh xc th trong qu trnh hon thin BLTTDS 2005 chng ta cn xem xt vic trao cho ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s 1 s quyn hn t tng nht nh na.Chng hn, quyn ngh ta n xc minh, thu thp chng c, triu tp ngi lm chng, trng cu gim nh, nh gi; Bi theo K264 BLTTDS 2005 th h c quyn xc minh, thu thp chng c,cung cp chng c cho ta n.Vn t ra l nu nh h xc minh, thu thp khng c vi l do khch quan no m chng ta khng quy nh cho h c quyn yu cu ta n thi hnh xc minh, thu thp th c khi khng m bo tnh chnh xc cho vic gii quyt v n. Bn cnh , khi c chng c cho rng bn n hay quyt dnh ca ta n vi phm nghim trng th tc t tng, c sai st trong khng khch quan trong vic nh gi chng c th ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s c quyn thng bo cho ngi c thm quyn khng ngh. Cn c khng ngh theo th tc gim c thm, ti thm bn n, quyt nh ca ta n c hiu lc. C. KT LUN: Vy vi nhng ni dung c trnh by trn l cng l nhng vn nhm chng ti mun tm hiu v nu ln khi lm bi tp nhm v ngi bo v quyn v li ch hp php ca ng s.

Nhm A1 2 Lp QT33A

10

Nhm A1 2 Lp QT33A

11