Chng VIII

Thit b ph trong h thng lnh

8.1. vai tr, v tr thit b ph trong h
thng lnh
Trong h thng lnh cc thit b chnh bao gm: my nn, thit
b ngng t v thit b bay hi. Tt c cc thit b cn li c coi l
thit b ph. Nh vy s lng v cng dng ca cc thit b ph rt
a dng, bao gm: bnh trung gian, bnh cha cao p, bnh cha h p,
bnh tch lng, bnh tch du, bnh hi nhit, bnh tch kh khng
ngng, bnh thu hi du, bnh gi mc, cc thit b iu khin, t ng
vv
Cc thit b ph c th c trong h thng lnh ny, nhng c
th khng c trong loi h thng khc, tu thuc vo yu cu ca h
thng.
Tuy c gi l cc thit b ph, nhng nh cc thit b m
h thng hot ng hiu qu, an ton v kinh t hn, trong mt s
trng hp bt buc phi s dng mt thit b ph no .

8.2. ThiT B ph trong h thng lnh

8.2.1 Thit b trung gian
Cng dng chnh ca bnh trung gian l lm mt trung gian gia
cc cp nn trong h thng lnh my nn nhiu cp.
Thit b lm mt trung gian trong cc h thng lnh gm c 3 dng
ch yu sau:
- Bnh trung gian kiu t ng c ng xon rut g s dng cho
NH3 v frn
- Bnh trung gian nm ngang s dng cho Frn
292

- Bnh trung gian kiu tm bn.

8.2.1.1 Bnh trung gian t ng c ng xon rut g

Bnh trung gian c ng xon rut g ngoi vic s dng lm
mt trung gian, bnh c c th s dng :
- Tch du cho dng gas u y my nn cp 1
- Tch lng cho ga ht v my nn cp 2
- Qu lnh lng trc khi tit lu vo dn lnh nhm gim tn
tht tit lu.
3
2

12

4
1 15

15

V1

3
6,8

13

V2

V1

14
14

14
V2

6,8

9
11
10

1- Hi ht v my nn p cao; 2- Hi t u y my nn h p n, 3- Tit
lu vo; 4- Cch nhit; 5- Nn chn; 6- Lng ra; 7- ng xon rut g; 8Lng vo; 9- Hi lng; 10- X y, hi du; 11- Chn bnh; 12- Tm b; 13Thanh ; 14- ng gp lp van phao; 15- ng lp van AT, p k
Hnh 8-1 : Bnh trung gian t ng

Bnh trung gian c cu to hnh tr, c chn cao, bn trong bnh b

tr ng xon lm lnh dch lng trc tit lu. Bnh c trang b 02 van
phao khng ch mc dch, cc van phao c ni vo ng gp 14
ly tn hiu. Van phao pha trn V1 bo v mc dch cc i ca bnh,
nhm ngn nga ht lng v my nn cao p. Khi mc dch trong bnh
293

dng cao t mc cho php van phao tc ng ng van in t ngng

cp dch vo bnh. Van phao di V2 khng ch mc dch cc tiu
nhm m bo cc ng xon lun lun ngp trong dch lng. Khi mc
dch di h xung thp qu mc cho php van phao V2 tc ng m
van in t cp dch cho bnh. Ngoi van phao bnh cn c trang b
van an ton v ng h p sut lp pha trn thn bnh.
Ga t my nn cp 1 n bnh c dn sc vo trong khi lng c
nhit thp v trao i nhit mt cch nhanh chng. Phn cui ng
y 2 ngi ta khoan nhiu l nh hi sc ra xung quanh bnh u
hn. Pha trn thn bnh c cc nn chn c tc dng nh nhng nn
chn trong cc bnh tch du v tch lng. Dng lng tit lu ho trn
vi hi qu nhit cui qu trnh nn cp 1, trc khi a vo bnh. ng
ht hi v my nn cp 2 c b tr nm pha trn cc nn chn.
Bnh trung gian c bc cch nhit, bn ngoi cng bc tn bo v.

8.2.1.2 Bnh trung gian kiu nm ngang

Cc my lnh frn ca hng MYCOM thng s dng bnh
trung gian kiu nm ngang. Cu to bnh trung gian kiu nm ngang
tng i ging bnh ngng t, gm: Thn hnh tr, hai u c cc
mt sng, bn trong l cc ng trao i nhit. Nguyn l lm vic
tng t nh bnh trung gian kiu ng xon rut g. Mi cht lnh
lng t bnh cha cao p n c a vo khng gian gia cc ng
trao i nhit v thn bnh. Bn trong bnh, mi cht lng chuyn
ng theo ng dch dc nh cc tm ngn. Hi qu nhit t my
nn cp 1 n, sau khi ho trn vi dng hi sau tit lu i vo bn
trong cc ng trao i nhit theo hng ngc chiu so vi dch
lng.

294

20A

20A

10A

125

ng trao i
nhit 15A

167

125

A
40A

100 100

250

225

225

225

c h i t i t mt s n g

225

250

250

E
40A

200

14 L21,5

154

14 L21,5

c h i t i t t m n g n

20

A- ng hi ra; B- Lng vo; C- Lng ra; D- ng tit lu; E- Hi vo

Hnh 8-2: Bnh trung gian nm ngang

Bnh trung gian kiu nm ngang c kch thc khng ln, nn thng
khng trang b cc thit b bo v nh van phao, van an ton v ng
h p sut. Bnh trung gian kiu nm ngang c s dng lm mt
trung gian hi nn cp 1 v qu lnh lng trc tit lu vo dn lnh.
S dng bnh trung gian kiu nm ngang c hiu qu gii nhit rt
tt, nhng chi ph r hn so vi bnh trung gian kiu t ng v cu
to nh gn, t trang thit b i km. Bnh trung gian kiu nm ngang
cng c bc cch nhit dy khong 5075mm, bn ngoi bc inox
hoc tn bo v.

8.2.1.3 Thit b trung gian kiu tm bn

i vi cc h thng lnh 2 cp cng sut nh ngi ta s dng
thit b lm mt trung gian kiu tm bn. Thit b trung gian kiu tm
bn khng khc g s vi thit b ngng t hay bay hi kiu tm bn.
Tuy nhin do cng sut gii nhit trung gian thng khng ln nn
bnh trung gian kiu tm bn c cng sut nh hn.
Trn hnh 8-3 trnh by nguyn l t cp ng 500 kg/m s dng
thit b lm mt trung gian kiu tm bn.

295

Theo s nguyn l ny, thit b trung gian ch xy ra qu trnh

lm lnh lng cao p trc tit lu. Qu trnh lm mt trung gian thc
hin bn ngoi thit b trung gian bng cch ho trn 2 dng mi cht:
Hi qu nhit sau u y my nn cp 1 v hi bo ho ca dng tit
lu i ra thit b trung gian ho trn vi nhau thnh hi bo ho kh
v c ht v pha my nn cao p.
Bnh trung gian kiu tm bn thng c s dng cho cc my
nn 2 cp kiu na kn.

8.2.1.4 Tnh ton bnh trung gian

Tnh ton bnh trung gian bao gm
- Din tch truyn nhit ca thit b trung gian
Ftg =

Qtg
qF

, m2

(8-1)
Qtg Cng sut nhit trao i bnh trung gian, W
Qtg = Qql + Qlm
(8-2)
Qql Cng sut nhit qu lnh mi cht lnh trc tit lu, W;
Qlm Cng sut nhit lm mt trung gian, W;
qF Mt dng nhit ca thit b ngng t, W/m2;
- i vi bnh trung gian t ng, c ng knh ln tc
mi cht trong bnh khng ln nhm tch lng v tch du.

296

1- My nn; 2- Bnh tch du; 3- Bnh cha; 4- Bnh ngng; 5- Thp GN; 6- B lm mt trung gian; 7Bnh tch lng hi nhit; 8- Bnh trng trn; 9- T cp ng
Hnh 8-3: S nguyn l t ng 500 kg/m s dng thit b trung gian kiu tm bn
297

Dt =

4.V
,m
.

(8-3)
V- Lu lng th tch trong bnh, bng lu lng ht cp 2, m3/s
- Tc gas trong bnh, chn = 0,6 m/s - dy thn bnh:
=

pTK .Dt
+C
200. . CP pTK

(8-4)
pTK - p sut thit k, kG/cm2. i vi bnh tch du PTK = 16,5
kG/cm2;
Dt - ng knh trong ca bnh, mm;
- H s bn mi hn dc thn bnh. Nu hn h quang = 0,7,
nu ng nguyn, khng hn = 1,0;
CP ng sut cho php ca vt liu ng vi nhit thit k. Vt
liu ch to thn bnh thng l thp CT3, nhit thit k ca bnh
tch du c th ly 40oC;
C- H s d tr : C = 23mm.

8.2.2 Bnh tch du

Cc my lnh khi lm vic cn phi tin hnh bi trn
cc chi tit chuyn ng nhm gim ma st, tng tui th thit b.
Trong qu trnh my nn lm vic du thng b cun theo mi cht
lnh. Vic du b cun theo mi cht lnh c th gy ra cc hin
tng:
- My nn thiu du, ch bi trn khng tt nn chng h hng.
- Du sau khi theo mi cht lnh s ng bm cc thit b trao
i nhit nh thit b ngng t, thit b bay hi lm gim hiu qu
trao i nhit, nh hng chung n ch lm vic ca ton h
thng.
tch lng du b cun theo dng mi cht khi my nn lm
vic, ngay trn u ra ng y ca my nn ngi ta b tr bnh
298

tch du. Lng du c tch ra s c hi li my nn hoc a v

bnh thu hi du.
* Nguyn l lm vic
Nhm m bo tch trit du b cun mi cht lnh, bnh
tch du c thit k theo nhiu nguyn l tch du nh sau:
- Gim t ngt tc dng gas t tc cao (khong 1825
m/s) xung tc thp 0,51,0 m/s. Khi gim tc t ngt cc
git du mt ng nng v ri xung.
- Thay i hng chuyn ng ca dng mi cht mt cch t
ngt. Dng mi cht a vo bnh khng theo phng thng m
thng a ngot theo nhng gc nht nh.
- Dng cc tm chn hoc khi m ngn cc git du. Khi
dng mi cht chuyn ng va vo cc vch chn, khi m cc git
du b mt ng nng v ri xung.
- Lm mt dng mi cht xung 5060oC bng ng xon trao
i nhit t bn trong bnh tch du.
- Sc hi nn c ln du vo mi cht lnh trng thi lng.
* Phm vi s dng
Bnh tch du c s dng hu ht cc h thng lnh c
cng sut trung bnh, ln v rt ln, i vi tt c cc loi mi cht.
c bit cc mi cht khng ho tan du nh NH3, ho tan mt phn
nh R22 th cn thit phi trang b bnh tch du.
i vi cc h thng nh, nh h thng lnh cc t lnh, my
iu ho rt t khi s dng bnh tch du.
* Phng php hi du t bnh tch du
- X nh k v my nn: Trn ng hi du t bnh tch du
v cacte my nn c b tr van chn hoc van in t. Trong qu trnh
vn hnh quan st thy mc du trong cacte xung qu thp th tin
hnh hi du bng cch m van chn hoc nhn cng tc m van in
t x du.
- X t ng nh van phao: S dng bnh tch du c van phao
t ng hi du. Khi mc du trong bnh dng ln cao, van phao ni
ln v m ca hi du v my nn.

299

* Ni hi du v:
- Hi trc tip v cacte my nn.
- Hi du v bnh thu hi du. Cch hi du ny thng c
s dng cho h thng amnic. Bnh thu hi du khng ch dng thu
hi du t bnh tch du m cn thu t tt c cc bnh khc. thu
gom du, ngi ta to p lc thp trong bnh nh ng ni bnh thu
hi du vi ng ht my nn.
- X ra ngoi. Trong mt s h thng, nhng thit b nm
xa hoc trng hp du b bn, vic thu gom du kh khn, ngi ta
x du ra ngoi. Sau khi c x l c th s dng li.
* Cc lu khi lp t v s dng bnh tch du:
Qu trnh thu hi du v cacte my nn cn lu cc trng
hp c bit sau:
- i vi bnh tch du chung cho nhiu my nn. Nu a du
v bnh thu hi du ri b sung cho cc my nn sau th khng c vn
g. Trng hp thu hi trc tip v cacte ca cc my nn rt d
xy ra tnh trng c my nn tha du, my khc li thiu. V vy cc
my nn u c b tr van phao v t ng hi du khi thiu.
- Vic thu du v cacte my nn khi ang lm vic, c nhit
cao l khng tt, v vy hi du vo lc h thng ang dng, nhit
bnh tch du thp. i vi bnh thu hi du t ng bng van phao
mi ln thu hi thng khng nhiu lm nn c th chp nhn c.
nng cao hiu qu tch du cc bnh c thit k thng kt
hp mt vi nguyn l tch du khc nhau.
* Tnh ton bnh tch du:
Bnh tch du phi m bo ln tc gas trong bnh t yu
cu.
- Xc nh ng knh trong Dt ca bnh :
Dt =

4.V
.

(8-5)
y
V Lu lng th tch dng hi i qua bnh tch du, m3/s;
300

 - Tc ca hi mi cht trong bnh, m/s. Tc hi trong

bnh nh tch c cc ht du, = 0,51,0 m/s;
Lu lng th tch hi mi cht i qua bnh tch du c xc nh
theo cng thc:
V = G. v2
(8-6)
G Lu lng khi lng mi cht qua bnh, kg/s;
v2- Th tch ring trng thi hi qua bnh, trng thi tng
ng vi trng thi u y ca my nn, m3/kg.
- Xc nh chiu dy thn v y bnh :
=

pTK .Dt
+C
200. . CP pTK

(8-7)
pTK - p sut thit k, kG/cm . i vi bnh tch du PTK = 19,5
kG/cm2;
Dt - ng knh trong ca bnh, mm
- H s bn mi hn dc thn bnh. Nu hn h quang = 0,7,
nu ng nguyn, khng hn = 1,0;
CP ng sut cho php ca vt liu ng vi nhit thit k. Vt
liu ch to thn bnh thng l thp CT3, nhit thit k ca bnh
tch du c th ly 100oC;
C- H s d tr : C = 23mm.
Di y l mt s kiu bnh tch du thng hay c s dng
2

301

8.2.2.1 Bnh tch du kiu nn chn

2
N N CHN TR N

48

Khoan l 10 c ch
u nhau 20x20 mm

N N CHN D I

5
6

48
7

1- Hi vo; 2- Vnh gia cng; 3- Hi ra; 4- Nn chn trn;

5- Ca hi x vo bnh; 6- Nn chn di; 7- Du ra
Hnh 8-4: Bnh tch du kiu nn chn

Bnh tch du kiu nn chn c nhiu dng khc nhau, nhng

ph bin nht l loi hnh tr, y v np dng elip, cc ng gas vo
ra hai pha thn bnh (Hnh 8-4).
Bnh tch du kiu nn chn c s dng rt ph bin trong
cc h thng lnh ln v rt ln. Nguyn l tch du kt hp r ngt
dng t ngt, gim tc dng v s dng cc nn chn. Dng hi
t my nn n khi vo bnh r ngot dng 90o, trong bnh tc
dng gim t ngt xung khong 0,5 m/s cc git du phn ln ri
xung pha di bnh. Hi sau thot ln pha trn i qua cc l
khoan nh trn cc tm chn. Cc git du cn ln s c cc nn
chn cn li
dng hi khi vo bnh khng sc tung to lng du
c tch ra nm y bnh, pha di ngi ta b tr thm 01 nn

302

chn. Nn chn ny khng c khoan l nhng ch gn vo bnh c

cc khong h du c th chy v pha di.
Ngoi ra u cui ng dn hi bt kn khng x hi thng
xung pha di y bnh m hi c x ra xung quanh theo cc
rnh x hai bn.
Do vic hn y elip vo thn bnh ch c th thc hin t bn
ngoi nn gia cng mi hn, pha bn trong ngi ta c hn sn
01 vnh c b rng khong 30mm.

8.2.2.2 Bnh tch du c van phao thu hi du

Bnh tch du c van phao t ng thu hi du cng c rt
nhiu kiu dng khc nhau, tuy nhin c im chung l bn trong c
van phao ni vi ng thu hi du. Khi lng du trong bnh ln,
van phao t ng m ca du thot ra ngoi.
Trn hnh 8-5 trnh by cu to ca hai loi bnh tch du c
van phao t ng thu hi du, nhng nguyn l tch du c khc
nhau.
Bnh tch du trn hnh 8-5a c cu to kh n gin. Bn
trong bnh tch du u ni ng hi vo v ra ngi ta gn cc bao
li kim loi vi thc l li rt nh. Cc li chn c tc dng tch
du kh hiu qu. i vi dng hi vo, bao li c tc dng cn v
gim ng nng cc git du, i vi ng hi ra bao li c tc dng
ngn khng cho cun du ra khi bnh. Khi lng du trong bnh
ln, van phao s m ca cho du thot ra ngoi.
Trn hnh 8-5b, nguyn l tch du hon ton khc: Hi mi
cht i vo pha di, sau i vo khoang hi xung quanh v i
ln pha trn, trc khi i ra khi bnh hi c dn qua lp vt liu
xp tch ht du.
Bnh tch du c van phao thu hi du thng c s dng
cho cc h thng nh v trung bnh, c bit trong cc h thng mi
cht frn.

303

1- Du vo; 2 Khoang hi; 3- Lp

ngn du
4- ng hi ra
a)

b)

Hnh 8-5: Bnh tch du kiu van phao

8.2.3 Bnh tch lng

ngn nga hin tng ngp lng gy h hng my
nn, trn ng hi ht v my nn, ngi ta b tr bnh tch lng.
Bnh tc lng s tch cc git hi m cn li trong dng hi trc khi
v my nn.
Cc bnh tch lng lm vic theo cc nguyn tc tng t nh
bnh tch du, bao gm:
- Gim t ngt tc dng hi t tc cao xung tc
thp c 0,51,0 m/s. Khi gim tc t ngt cc git lng mt
ng nng v ri xung y bnh.
- Thay i hng chuyn ng ca dng mi cht mt cch t
ngt. Dng mi cht a vo bnh khng theo phng thng m
thng a ngot theo nhng gc nht nh.

304

- Dng cc tm chn ngn cc git lng. Khi dng mi cht

chuyn ng va vo cc vch chn cc git lng b mt ng nng v
ri xung.
- Kt hp tch lng hi nhit, hi mi cht khi trao i nhit s
bc hi hon ton.
* Phm vi s dng
Hu ht cc h thng lnh u s dng bnh tch lng. Trong
mt s h thng c mt s thit b c kh nng tch lng, th c th
khng s dng bnh tch lng. V d trong h thng c bnh cha h
p, bnh gi mc, cc bnh ny c cu to c th tch lng c
nn c th khng s dng bnh tch lng. Trong cc h thng nh v
rt nh do lng gas tun hon khng ln nn ngi ta cng t khi s
dng bnh tch lng.
* Cu to
Do nguyn l tch lng rt ging nguyn tch du nn cc bnh
tch lng thng c cu to tng t bnh tch du. im khc c
bit nht gia cc bnh l bnh tch lng l phm vi nhit lm vic.
Bnh tch du lm vic nhit cao cn bnh tch lng lm vic
phm vi nhit thp nn cn bc cch nhit, bnh tch du t trn
ng y, cn bnh tch lng t trn ng ng ht.
* Tnh ton bnh tch lng:
Bnh tch lng phi m bo ln tc gas trong bnh t
yu cu.
- Xc nh ng knh trong Dt ca bnh :
Dt =

4.Vh
.

(8-8)
y
Vh Lu lng th tch dng hi i qua bnh tch lng, m3/s;
- Tc ca hi mi cht trong bnh, m/s. Tc hi trong
bnh nh tch c cc ht lng, = 0,51,0 m/s.
Lu lng th tch hi mi cht i qua bnh c xc nh theo
cng thc:
V = G. vh
(8-9)
305

G Lu lng khi lng mi cht qua bnh, kg/s;

vh- Th tch ring trng thi hi qua bnh tch lng, trng thi
tng ng vi trng thi hi ht ca my nn, m3/kg.
- Xc nh chiu dy thn v y bnh :
=

pTK .Dt
+C
200. . CP pTK

(8-10)
pTK - p sut thit k, kG/cm2. i vi bnh tch lng PTK = 16,5
kG/cm2;
Dt - ng knh trong ca bnh, mm;
- H s bn mi hn dc thn bnh. Nu hn h quang = 0,7,
nu ng nguyn, khng hn = 1,0;
CP ng sut cho php ca vt liu ng vi nhit thit k. Vt
liu ch to thn bnh thng l thp CT3, nhit thit k ca bnh
tch lng c th ly 50oC;
C- H s d tr : C = 23mm.

8.2.3.1 Bnh tch lng kiu nn chn

2
1

306

1- ng ga vo; 2- Tm gia cng; 3- ng ga ra; 4- Nn chn; 5- Ca

x hi; 6- Lng ra
Hnh 8-6 : Bnh tch lng kiu nn chn
Bnh tch lng kiu nn chn c cu to tng t nh bnh tch
du kiu nn chn. im khc l bnh tch lng kiu nn chn khng
c nn chn ph pha di, v dng hi c ht vo bnh tch lng
khng sc thng xung y bnh gy xo trn lng pha di, nn
khng cn nn chn ny. Nguyn tc tch lng tng t nh bnh
tch du.
Bnh tch lng kiu nn chn c s dng rt rng ri trong
cc h thng lnh cng sut ln, c bit h thng lnh NH3.
8.2.3.2 Bnh tch lng hi nhit
2

1
8

3
4
7

1- ng ht v my nn; 2- ng hi vo; 3- Nn chn; 4- Lng

vo; 5- X lng; 6- L tit lu du v lng; 7- Lng ra; 8- ng
hi nhit
Hnh 8-7 : Bnh tch lng kiu nn chn

307

Bnh tch lng hi nhit thng c s dng cho h thng

Frn. Bnh c 02 chc nng:
- Tch lng cho dng hi ht my nn.
- Qu lnh dng lng trc tit lu gim tn tht tit lu.
Vic thc hin hi nhit trong bnh tch lng va lm tng nng
sut lnh ng thi nng cao tc dng tch lng, v mt phn lng
trong qu trnh trao i nhit ho thnh hi.
Dng hi t dn bay hi c ht vo ng ht 2 v i v pha
di cc nn chn 3. pha di hi trao i nhit vi lng chuyn
ng trong ng xon, cc git hi m cn li s ho hi v m bo
hi ra khi bnh tch lng hi s c qu nhit nht nh. Nu trong
trng hp cc git m cha c ho hi ht, cc nn chn s tch
tip cc git lng khi dng hi chuyn ng ln pha trn.
ng hi ht v my nn c un cong xung pha di y
bnh, c khoan 01 l nh =34mm ht du v lng ng li
bn trong bnh tch lng v. Vic ht nh vy khng gy ngp lng v
s lng t v b ho hi mt phn do tit lu khi i qua l khoan.
Lng c tch ra y bnh cng c th c a v dn
lnh t ng x lng 5.

8.2.3.3 Bnh tch lng kiu khc

308

Hnh 8-8 : Bnh tch lng loi nh

Ngoi cc bnh tch lng kiu nn chn v hi nhit, trong cc
h thng lnh ngi ta cn s dng nhiu loi bnh tch lng khc
na. Di y l mt dng bnh hay c s dng trong cc h thng
lnh frn nh. V cu to tng t bnh tch lng kiu hi nhit,
nhng bn trong khng c cc nn chn v cm ng xon hi nhit.

8.2.4 Bnh gi mc - tch lng

Trong mt s h thng lnh tit lu kiu ngp ngi ta phi s
dng bnh gi mc nhm cung cp v duy tr mc dch lun ngp
thit b bay hi. Ngoi nhim v gi mc dch cho thit b bay hi,
bnh cn c chc nng tch lng hi ht v my nn. V th gi l
bnh gi mc tch lng.
Bnh gi mc tch lng c s dng trong rt nhiu h thng lnh
khc nhau: T cp ng, my cy, my vy, t ng gi vv
V tn gi c khc nhau tuy nhin v tnh nng tc dng th ging
nhau.
309

Trn hnh 8-9 v 8-10 trnh by cu to v nguyn l lp t bnh

gi mc tch lng thng s dng cho h thng my cy. V cu
to, bnh gm thn v chn bnh hnh tr, pha trn c cc tm chn
lng. Cc tm chn t nghing gc 30o so vi phng nm ngang,
trn c khoan cc l cho hi i qua. Trn bnh c gn van phao
khng ch mc dch cc i trong bnh nhm trnh ht lng v my
nn, van an ton, p k v ng ng vo ra.
Vic cp dch t bnh vo dn lnh thc hin nh ct p thu tnh.
Lng trong dn lnh trao i nhit vi nc mui, ho hi v thot ra
ng nm pha trn v i vo bnh gi mc. Kt qu mc lng trong
dn bay hi tt xung v lng t bnh gi mc chy vo dn bay hi
theo t pha di, to nn vng tun hon.
S dng bnh gi mc cp dch cho cc dn lnh c u im
trong dn bay hi lun lun ngp y dch lng nn hiu qu trao
i nhit kh ln. Tuy nhin mi cht lng trong dn lnh ca h
thng ny chuyn ng i lu t nhin. Tc i lu ph thuc
nhiu vo tc ho hi v ni chung tc nh, nn t nhiu cng
nh hng n hiu qu trao i nhit. Mun tng cng hn na qu
trnh trao i nhit phi thc hin i lu cng bc bng bm.

310

4
7
3
2
8

10

1- ng dch ra; 2- ng tit lu vo; 3- Ga vo; 4- ng lp van phao v

p k; 5- ng ht v my nn; 6- Tm chn lng; 7,8- ng lp van
phao; 9- X y; 10 Chn bnh
Hnh 8-9 : Bnh gi mc - tch lng

Hnh 8-10 : Lp t bnh gi mc tch lng

311

8.2.5 Bnh thu hi du

Trong h thng lnh NH3, du c thu gom v bnh
thu hi du. Bnh thu hi du c cu to ging bnh cha cao p gm
cc b phn nh sau: Thn bnh dng tr, cc y elip, trn c lp b
ng thu xem mc du, van an ton, ng h p sut, ng du thu
hi v, ng ni v ng ht v x y bnh.
5

2
1

1- Knh xem mc; 2- p k; 3- Van an ton; 4- ng ni v ng ht;

5- ng hi du v; 6- X du
Hnh 8-11 : Bnh thu hi du

thu hi du t cc thit b v bnh thu hi du, trc ht cn to

p sut thp trong bnh nh ng ni thng ng ht ca my nn.
Sau m van x du ca cc thit b du t ng chy v bnh.
Du sau c x ra ngoi em x l hoc loi b, trc khi x du
nn h p sut trong bnh xung xp x p sut kh quyn. Khng c
p sut chn khng trong bnh khi x du, v nh vy khng nhng
khng x c du m cn lt kh khng ngng vo bn trong h
thng.
Dung tch cc bnh thu hi du thng s dng cho cc h thng
lnh ring r khong 60100Lt. Trong cc h thng lnh trung tm
c th s dng cc bnh ln hn.

312

8.2.6 Bnh tch kh khng ngng

* Vai tr bnh tch kh khng ngng
Khi lt kh khng ngng vo bn trong h thng lnh, hiu qu
lm vic v an ton ca h thng lnh gim r rt, cc thng s vn
hnh c xu hng km hn, c th:
- p sut v nhit ngng t tng.
- Nhit cui qu trnh nn tng.
- Nng sut lnh gim.
V vy nhim v ca bnh l tch cc kh khng ngng trong h
thng lnh x b ra bn ngoi nng cao hiu qu lm vic, an
ton ca h thng, ng thi trnh khng c x ln mi cht ra bn
ngoi.
* Nguyn nhn lt kh khng ngng
Kh khng ngng lt vo h thng lnh do nhiu nguyn nhn khc
nhau:
- Do ht chn khng khng trit trc khi np mi cht
lnh, khi lp t h thng.
- Khi sa cha, bo dng my nn v cc thit b.
- Khi np du cho my nn.
- Do phn hu du nhit cao.
- Do mi cht lnh b phn hu.
- Do r r pha h p. Pha h p trong nhiu trng hp c
p sut chn khng, nn khi c vt r khng kh bn ngoi s lt vo
bn trong h thng.
* Cu to v nguyn l hot ng
Hu ht cc bnh tch kh khng ngng u hot ng da trn
nguyn tc l lm lnh hn hp kh khng ngng c ln hi mi cht
ngng t ht mi cht, trc khi x kh ra bn ngoi.
Kh khng ngng thng tp trung nhiu nht thit b ngng
t. Khi dng mi cht n thit b ngng t, hi mi cht c ngng
t v chy v bnh cha cao p. Phn ln kh khng ngng tch t ti
thit b ngng t, tuy nhin vn cn ln rt nhiu mi cht lnh cha

313

c ngng ht. V vy ngi ta chuyn hn hp kh n bnh

tch kh khng ngng, tip tc c lm lnh nhit thp hn
ngng t ht mi cht lnh. Kh khng ngng sau c x ra bn
ngoi.
Trn hnh 8-12 trnh by cu to ca bnh tch kh khng
ngng v nguyn l lm vic ca n.
2
1

4
7
5

1- Ni van AT v ng h p sut; 2- Kh khng ngng ra; 3- Ga ra;

4- Hn hp hi v kh khng ngng vo; 5- Lng tit lu vo; 6- Ga
lng ra v x y; 7- ng xon TN
Hnh 8-12 : Bnh tch kh khng ngng

314

Khkhng ngng ra

19,5 kG/cm2
V
ng hut

H
n h
p kh+gas t
TB ngng tu
n

n
g xo
n TN

Long tBCCA
n

H
i long

Hnh 8-13 : S lp t bnh kh khng ngng

Cu to bnh tch kh khng ngng gm thn bnh hnh tr, cc y
dng elip, bn trn c b tr cc thit b nh van an ton, ng h p
sut. Bn trong bnh l ng trao i nhit dng xon lm lnh v
ngng t hi mi cht. Mi cht sau ngng t c hi ngc li pha
trc tit lu tit lu lm lnh bnh (hnh 8-13).

8.2.7 Bnh cha cao p v h p

8.2.7.1 Bnh cha cao p
Bnh cha cao p c chc nng cha lng nhm cp dch n
nh cho h thng, ng thi gii phng b mt trao i nhit cho thit
b ngng t. Khi sa cha bo dng bnh cha cao p c kh nng
cha ton b lng mi cht ca h thng.
Trn hnh 8-14 trnh by cu to ca bnh cha cao p

315

1- Knh xem ga; 2- ng lp van an ton; 3- ng lp p k; 4- ng lng

v 5- ng cn bng; 6- ng cp dch; 7- ng x y
Hnh 8-14 : Bnh cha cao p

Theo chc nng bnh cha, dung tch bnh cha cao p phi
p ng yu cu:
- Khi h thng ang vn hnh, lng lng cn li trong bnh t
nht l 20% dung tch bnh.
- Khi sa cha bo dng, bnh c kh nng cha ht ton b
mi cht s dng trong h thng v ch chim khong 80% dung tch
bnh.
Kt hp hai iu kin trn, dung tch bnh cha cao p khong
1,251,5 th tch mi cht lnh ca ton h thng l t yu cu.
xc nh lng mi cht trong h thng chng ta cn c vo
lng mi cht c trong cc thit b khi h thng ang vn hnh.
- Th tch bnh cha
V = Kdt.G.v
(8-11)
Kdt H s d tr, Kdt = 1,25 1,5;
G Tng khi lng mi cht ca h thng, kg ;
v Th tch ring ca mi cht lng nhit lm vic bnh thng
ca bnh cha, c th ly t = tk = 3540oC.
tnh ton lng mi cht cn np cho h thng, phi cn c
vo lng dch tn ti trong cc thit b khi h thng ang hot ng.
Mi thit b lng dch s chim mt t l phn trm no so vi
dung tch ca chng. Chng hn trn ng ng cp dch, khi h
316

thng ang hot ng th cha 100% dch lng. Lng mi cht th

hi khng ng k, nn ch tnh b sung thm sau khi tnh khi lng
ton dch lng ca ton b h thng. Cc s liu nh hng v t l
phn trm dch lng trong cc thit b cho chng 11.
Hu ht cc h thng lnh u phi s dng bnh cha cao p,
trong mt s trng hp c th s dng mt phn bnh ngng lm
bnh cha cao p. i vi cc h thng nh, do lng gas s dng rt
t (vi trm mg n mt vi kg) nn ngi ta khng s dng bnh
cha m s dng mt on ng gp hoc phn cui thit b ngng t
cha lng.
Khi dung tch bnh qu ln, nn s dng mt vi bnh s an
ton v thun li hn. Tuy nhin gia cc bnh cng nn thng vi
nhau cn bng lng dch trong cc bnh.

8.2.7.2 Bnh cha h p

Nhiu h thng lnh i hi phi s dng bnh cha h p, c bit
trong cc h thng lnh 2 cp c bm cp dch.
Bnh cha h p c cc nhim v chnh sau:
- Cha dch mi cht nhit thp bm cp dch n nh cho h
thng lnh.
- Tch lng dng gas ht v my nn. Trong cc h thng lnh c
s dng bm cp dch lng lng sau dn bay hi kh ln, nu s
dng bnh tch lng th khng c kh nng tch ht, rt d gy ngp
lng. V vy ngi ta a tr v bnh cha h p, lng ri xung
pha di, hi pha trn c ht v my nn.
5

317

1- ng gp bt van phao; 2- ng dch tit lu vo; 3- ng lp p k v van

AT; 4- Tch lng 5- Hi v my nn; 6- ng hi vo; 7- y bnh; 8- ng
x du; 9- Cp dch
Hnh 8-15 : Bnh cha h p

Trn hnh 8-15 trnh by cu to ca 01 bnh cha h p trong cc

h thng lnh NH3 , bnh c thn tr, hai np dng elip. Pha trn thn
bnh l c bnh, c c tc dng nh mt bnh tch lng, trn cng l
ng ht hi v my nn. Pha di thn bnh l rn bnh, rn bnh
c s dng trong h thng NH3 gom v thu hi du.
Bnh cha h p c 03 van phao bo v, cc van phao c lp
trn ng gp 1. Bo v mc cc i, mc trung bnh v mc cc tiu.
Do lm vic nhit thp nn bnh cha cao p c bc
cch nhit polyurethan dy khong 150200mm, ngoi cng bc inox
bo v.

8.2.8 Thp gii nhit

Trong cc h thng lnh s dng bnh ngng ng chm, nc sau
khi trao i nhit nhit tng ln ng k. gii nhit cho nc
ngi ta s dng cc thp gii nhit.
Thp c 02 loi : Thp trn v thp dng khi hp, thp dng khi
hp gm nhiu modul c th lp ghp t cng sut ln hn. i
vi h thng trung bnh thng s dng thp hnh tr trn.
Thp c lm bng vt liu nha composit kh bn, nh v thun
li lp t. Bn trong c cc khi nha c tc dng lm ti nc, tng
din tch v thi gian tip xc. Nc nng c bm ti t trn
xung, trong qu trnh phun, ng phun quay quanh trc v ti u
ln trn cc khi nha. Khng kh c qut ht t di ln v trao
i nhit cng bc vi nc. Qut c t pha trn ca thp gii
nhit. Pha di thn thp c cc tm li c tc dng ngn khng cho
rc bn ngoi ri vo bn trong b nc ca thp v c th tho ra
v sinh y thp. Thn thp c lp ghp t cc tm ri, v tr lp
ghp to thnh gn lm cho thn thp vng chc hn. i vi thp

318

cng sut nh, y thp c sn xut nguyn tm, i vi h thng

ln, b thp c ghp t nhiu mnh.
ng nc vo ra thp bao gm : ng nc nng vo, ng bm nc
i, ng x trn, ng x y v ng cp nc b sung.
Bng di y l thng s k thut ca thp gii nhit RINKI
(Hng Kng) l loi thp c s dng rt ph bin ti Vit Nam.
Bng 8-1 : Thng s k thut thp gii nhit RINKI (HngKng)
K
Hiu
Thp
FRK

LL
(L/s)

8
10
15
20
25
30
40
50
60
80
90
100
125
150
175
200
225
250
300
350
400
500
600
700
800
1000

1,63
2,17
3,25
4,4
5,4
6,5
8,67
10,1
13,0
17,4
19,5
21,7
27,1
32,4
38,0
43,4
48,5
54,2
65
76
86,7
109
130
152
174
217

Kch thc

ng ng

Vao

Ra

170
170
170
170
180
180
200
200
270
270
270
270
270
270
350
350
350
590
680
680
720
720
840
840
940
940

950
1085
990
1170
1130
1230
1230
1200
1410
1480
1480
1695
1740
1740
1740
1840
1840
1960
1960
2000
2100
2125
2450
2450
3270
3270

1600
1735
665
1845
1932
2032
2052
2067
2417
2487
2487
2875
3030
3030
3100
3200
3200
3760
3860
4160
4300
4650
5360
5360
6280
6280

930
930
1170
1170
1400
1400
1580
1910
1910
2230
2230
2470
2900
2900
3400
3400
3400
4030
4030
4760
4760
5600
6600
6600
7600
7600

40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

40
40
50
50
80
80
80
80
100
100
100
125
125
150
150
150
150
200
200
200
200
250
250
250
250
250

Xa Xa Bs
tra ay
n
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
15
25
20
25
20
25
20
50
20
50
20
50
20
50
25 25
50
25 25
50
25 25
80
32 32
80
32 32
80
32 32
80
32 32
100 50 50
100 50 50
100 50 50
100 80 80
100 80 80

Quat
m3/ph mm

kW

70
85
140
170
200
230
290
330
420
450
620
680
830
950
1150
1250
1350
1750
2200
2200
2600
2600
3750
3750
5000
5400

0,20
0,20
0,37
0,37
0,75
0,75
1,50
1,50
1,50
1,50
2,25
2,25
2,25
2,25
3,75
3,75
3,75
5,50
7,50
7,50
11,0
11,0
15,0
15,0
22,0
22,0

530
630
630
760
760
760
940
940
1200
1200
1200
1500
1500
1500
1960
1960
1960
2400
2400
2400
3000
3000
3400
3400
3700
3700

Khi

lng
n
Tinh Co
dB
nc
54
185 46,0
58
195 50,0
70
295 50,5
80
305 54,0
108
400 55,0
114
420 56,0
155
500 57,0
230
800 57,5
285 1100 57,0
340 1250 58,0
355 1265 59,5
510 1850 61,0
610 2050 60,5
680 2120 61,0
760 2600 61,5
780 2750 62,5
795 2765 62,5
1420 2950 56,5
1510 3200 57,5
1810 3790 61,0
2100 4080 61,0
2880 7380 62,5
3750 9500 66,0
3850 9600 66,0
5980 14650 74,0
6120 14790 74,0

* Tnh ton chn thp

Cng sut gi nhit ca thp c xc nh theo cng thc:
Q = G.Cn.tn
(8-12)
G Lu lng nc ca thp, kg/s
Cn Nhit dung ring ca nc, Cn = 4,186 kJ/kg.K
tn - chnh nhit nc vo ra thp gii nhit, tn = 4oC

319

Hnh 8-16 : Thp gii nhit RINKI

8.2.9 Van tit lu t ng

Cu to van tit lu t ng gm cc b phn chnh sau: Thn
van A, cht van B, l xo C, mng ngn D v bu cm bin E
Bu cm bin c ni vi pha trn mng ngn nh mt ng
mao. Bu cm bin c cha cht lng d bay hi. Cht lng c s
dng thng chnh l mi cht lnh s dng trong h thng.
Khi bu cm bin c t nng, p sut hi bn trong bu
cm bin tng, p sut ny truyn theo ng mao v tc ng ln pha
trn mng ngn v p mt lc ngc li lc p ca l xo ln thanh
cht. Kt qu khe h c m rng ra, lng mi cht i qua van
nhiu hn vo thit b bay hi.
Khi nhit bu cm bin gim xung, hi trong bu cm
bin ngng li mt phn, p sut trong bu gim, lc do l xo thng
lc p ca hi v y thanh cht ln pha trn. Kt qu van khp li
mt phn v lu lng mi cht i qua van gim.
Nh vy trong qu trnh lm vic van t ng iu chnh khe
h gia cht v thn van nhm khng ch mc dch vo dn bay hi
va v duy tr hi u ra thit bay hi c mt qu nhit nht

320

nh. qu nhit ny c th iu chnh c bng cch tng cng

ca l xo, khi cng l xo tng, qu nhit tng.
Van tit lu l mt trong 4 thit b quan trng khng th thiu c
trong cc h thng lnh.
Van tit lu t ng c 02 loi :
- Van tit lu t ng cn bng trong : Ch ly tn hiu nhit
u ra ca thit b bay hi (hnh 8-19a). Van tit lu t ng cn
bng trong c 01 ca thng gia khoang mi cht chuyn ng qua
van vi khoang di mng ngn.
- Van tit lu t ng cn bng ngoi: Ly tn hiu nhit v
p sut u ra thit b bay hi (hnh 8-19b). Van tit lu t ng cn
bng ngoi, khoang di mng ngn khng thng vi khoang mi
cht chuyn ng qua van m c ni thng vi u ra dn bay hi
nh mt ng mao

Hnh 8-17 : Cu to bn trong ca van tit lu t ng

321

Hnh 8-18 : Cu to bn ngoi ca van tit lu t ng

Mng ng n

Mng ng n

L xo

Ca cn bng trong
ng mao

L xo

Cht van

Cht van

ng mao

n dn BH

n dn BH
Bu cm bin

Bu cm bin

Thn van

Cn bng ngoi
n u ra dn BH

T BCCA n

A)

Thn van

T BCCA n

B)

A- Van TLT cn bng trong; B- Van TLT cn bng ngoi

Hnh 8-19 : Van tit lu t ng

* Lp t van tit lu t ng
Trn hnh 8-20 l s lp t van tit lu t ng cn bng trong
v ngoi. im khc bit ca hai s l trong h thng s dng van
tit lu t ng cn bng ngoi c thm ng ng tn hiu p sut
u ra dn bay hi. Cc ng ni ly tn hiu l nhng ng kch thc
kh nh 34.

322

Dn
bay
hi

Dn
bay
hi
Van
TLT

Van
TLT

a)

b)

A- Van TLT cn bng trong; B- Van TLT cn bng ngoi.

Hnh 8-20 : Van tit lu t ng

* Chn van tit lu t ng

Vic chn van tit lu t ng cn c vo cc thng s sau:
- Mi cht s dng
- Cng sut lnh Qo, Tons
- Phm vi nhit lm vic : Nhit bay hi.
- gim p sut qua thit b tit lu.
V d: H thng lnh c cng sut thit b bay hi Qo = 10 Tons
(120.000 Btu/h) s dng R22. Nhit ngng t 100oF, nhit bay
hi 40oF. Lng ra khi thit b ngng t c nhit bng nhit
ngng t, h thng khng s dng b qu lnh. Tn tht p sut qua
dn bay hi l 200 Psi, qua ng ht l 2 psi v ng cp dch l
2psi. Van tit lu t cao hn mc lng trong bnh ngng l 1 feet.
Chn van tit lu:
Ta c:
- Xc nh p sut u vo van tit lu:
: 210,60
+ p sut ngng t 100oF ca R22 l
Psi
+ Tr tn tht p sut trn ng cp lng
2,00 Psi
+ Tr tn tht do ct p thu tnh 10 feet
:
5,00 Psi
p sut u vo van tit lu
: 203,60 Psi

323

- Xc nh p sut u ra van tit lu:

+ p sut ca R22 40oF
: 83,20 Psi
+ Cng tn tht p sut trn ng ht
:
2,0 Psi
+ Cng tn tht qua dn bay hi `
: 20 Psig
p sut u ra van tit lu
: 105,20 Psi
- Xc nh hiu p sut
P = 203,60 105,20 = 98,4 Psig
- Chn van :
Theo bng 9-2 chn van TCL-1200H vi cc thng s
k thut nh sau:
Cng sut lnh nhit to = 40oF, P=100 psi l Qo = 10,5
Tons
Bng 8-2 : Cng sut van tit lu t ng s dng R12 ALCO (Tons)
K hiu
van
60
TCL-25F
0,25
TCL-50F
0,60
TCL-100F 1,3
TCL-200F 2,0
TCL-250F 2,5
TCL-300F 3,5
TCL-400F 4,3
TCL-600F 6,0
TCL-650F 6,5
TCL-750F 7,5
TJL-800F
8,5
TJL-1100F 11,0
TER-13F
13,0

Nhit bay hi, oF (oC)

40oF (4oC)
20 oF (-7oC)
Gim p sut qua van, Psi
80 100 120 150 60
80 100 120
0,29 0,32 0,35 0,39 0,24 0,28 0,31 0,34
0,69 0,77 0,85 0,95 0,58 0,66 0,74 0,81
1,5 1,7 1,8 2,0 1,2 1,4 1,60 1,8
2,3 2,6 2,8 3,2 1,9 2,2 2,50 2,7
2,9 3,2 3,5 3,9 2,4 2,8 3,10 3,4
4,0 4,5 4,9 5,5 3,4 3,9 4,3 4,7
5,0 5,5 6,1 6,8 4,1 4,8 5,3 5,8
6,9 7,7 8,5 9,5 5,8 6,6 7,4 8,1
7,5 8,4 9,2 10,3 6,2 7,2 8,0 8,8
8,6 9,7 10,6 11,8 7,2 8,3 9,3 10,2
9,8 11,0 12,0 13,4 8,2 9,4 10,5 11,5
12,7 14,2 15,5 17,4 10,6 12,2 13,6 14,9
15,0 16,8 18,4 20,5 12,5 14,4 16,1 17,6

324

150
0,38
0,91
2,0
3,0
3,8
5,3
6,5
9,1
9,9
11,4
12,9
16,7
19,7

TER-15F
TER-20F
TER-25F
TIR-35F
THR-45F
THR-55F

15,0
20,0
25,0
35,0
45,0
55,0

17,3
23,1
28,8
40,3
51,9
63,4

19,3
25,8
32,2
45,1
58,0
70,9

21,2
28,3
35,3
49,5
63,6
77,8

23,7
31,6
39,5
55,3
71,1
86,9

14,4
19,2
24,0
33,6
43,2
52,8

16,6
22,1
27,7
38,7
49,8
60,9

18,6
24,8
30,9
43,3
55,7
68,1

20,3
27,1
33,9
47,5
61,1
74,6

22,8
30,4
37,9
53,1
68,3
83,5

Bng 8-3 : Cng sut van tit lu t ng s dng R22 (Tons)

K hiu van

40 F (4
TCL-50H
TCL-100H
TCL-200H
TCL-300H
TCL-400H
TCL-500H
TCL-700H
TCL-900H
TCL-1000H
TCL-1200H
TJL-1400H
TJR-1800H
TER-22H
TER-26H
TER-35H
TER-45H
TIR-55H
THR-75H
THR-100H

75
0,43
0.87
1,8
3,1
3,9
4,8
6,1
8,4
9,1
10,5
11,9
15,4
19,0
22,5
30,3
39,0
47,6
64,9
86,6

100
0,50
1,0
2,1
3,6
4,5
5,5
7,0
9,7
10,5
12,1
13,8
17,8
22,0
26,0
35,0
45,0
55,0
75,0
100

125
0,56
1,1
2,3
4,0
5,0
6,1
7,8
10,8
11,7
13,5
15,4
19,9
24,6
29,1
39,1
50,3
61,5
83,8
111,8

Nhit bay hi, oF (oC)

C)
20 oF (-7oC)
Gim p sut qua van, Psi
150 175 100 125 150 175
0,61 0,66 0,48 0,54 0,59 0,64
1,2 1,3 0,97 1,1 1,2 1,3
2,6 2,8 2,0 2,3 2,4 2,7
4,4 4,8 3,5 3,9 4,3 4,6
5,5 5,9 4,4 4,9 5,3 5,8
6,7 7,3 5,3 6,0 6,5 7,0
8,6 9,3 6,8 7,6 8,3 9,0
11,9 12,8 9,4 10,5 11,5 12,4
12,9 13,9 10,2 11,4 12,5 13,5
14,8 16,0 11,7 13,1 14,4 15,5
16,9 18,2 13,4 14,9 16,4 17,7
21,8 23,5 17,3 19,3 21,1 22,8
26,9 29,1 21,3 23,8 26,1 28,2
31,8 34,4 25,2 28,2 30,9 33,3
42,9 46,3 33,9 37,9 41,6 44,9
55,1 59,5 43,6 48,8 53,5 57,7
67,4 72,7 53,3 59,6 65,3 70,6
91,9 99,2 72,7 81,3 89,1 96,2
122,5 132,3 97,0 108,4 118,8 128,2

200
0,68
1,4
2,9
4,9
6,2
7,5
9,6
13,3
14,4
16,6
18,9
24,4
30,2
35,7
48,0
61,7
75,4
102,9
137,2

Cng sut lnh ca van tit lu cho trn bng 8-2 v 8-3 c xc
nh iu kin nhit lng vo van tit lu l 100oF (38 oC). Nu
325

nhit lng vo khc 100oF th phi nhn thm h s hiu chnh

theo bng di y:
Bng 8-4 : H s hiu chnh khi nhit lng vo tit lu khc
100oF
Nhit lng vo tit lu, oF
R12
R22

80
1,12
1,13

90 110 120
1,06 0,94 0,88
1,06 0,93 0,87

130
0,81
0,81

140
0,75
0,75

Ngoi ra khi cao ni lp t van tit lu thay i th p sut u

vo van tit lu cng thay i theo do ct p thu tnh gy ra. Di
y l mc gim ct p khi tng cao ni lp van tit lu.
Bng 8-5 : gim p sut khi tng cao
Chnh lch cao, ft
10 15 20 30 40 50 60 70
gim p sut ca R12, psi 5,5 8,2 11,0 16,5 22,0 27,6 33,2 38,8
gim p sut ca R22, psi 5,0 7,5 9,9 14,9 19,8 24,8 29,8 34,7
Bng 8-6 : Cng sut van tit lu t ng s dng R12 SPORLAN
(Tons)
Cng
Nhit bay hi, oF (oC)
o
o
sut
40 F (4 C)
20 oF (-7oC)
nh
Gim p sut qua van, Psi
mc 40 60 80 100 120 140 60 80 100 120 140
C, S,
5 4,08 5,00 5,77 6,45 7,07 7,64 3,60 4,16 4,65 5,09 5,50
H
P.H
8 6,12 7,50 8,66 9,68 10,6 11,5 6,50 7,51 8,39 9,19 9,93
PH
12 9,55 11,7 13,5 15,1 16,5 17,9 10,0 11,5 12,9 14,1 15.3
O
6 4,90 6,00 6,90 7,80 8,50 9,20 4,60 5,31 5,94 6,51 7,03
O
9 7,35 9,00 10,4 11,6 12,7 13,8 7,50 8,66 9,69 10,6 11,5
O
12 9,55 11,7 13,5 15,1 16,5 17,9 10,0 11,5 12,9 14,1 15,3
O
23 18,8 23,0 26,6 29,7 32,5 35,1 22,0 25,4 28,4 31,1 33,6
O
40 32,7 40,0 46,2 51,6 56,6 61,1 35,0 40,0 45,2 49,5 53,5
K
hiu
van

326

160
5,88
10,6
16,3
7,51
12,3
16,3
35,9
57,2

M
M
M
V
V
V
W
W

15
20
25
35
45
55
80
100

12,7
16,3
20,4
28,6
36,7
44,9
69,4
93,0

15,5
20,0
25,0
35,0
45,0
55,0
85,0
114

17,9
23,1
28,9
40,4
52,0
63,5
91,8
132

20,0
25,8
32,3
45,2
58,1
71,0
110
147

21,9
28,3
35,4
49,5
63,6
77,8
120
161

23,7
30,6
38,2
53,5
68,7
84,0
130
174

14,2
16,0
19,0
32,0
40,5
47,0

16,4
18,5
21,9
36,9
46,8
54,3

18,3
20,7
24,5
41,3
52,3
60,7

20,1
22,6
26,9
45,3
57,3
66,5

21,7
24,4
29,0
48,9
61,9
71,8

23,2
26,1
31,0
52,3
66,1
76,7

Bng 8-7 : Cng sut van tit lu t ng s dng R22 SPORLAN

(Tons)
K Cng
hiu sut
van nh
mc
C, S 5
H
5,5
H
7
C,S
8
P,H 11
P,H 16
P,H 20
O
10
O
15
O
20
O
40
O
70
M
21
M
26
M
34
M
42
V
52
V
70
V 100

Nhit bay hi, oF (oC)

40 F (4 C)
75
4,50
4,85
6,06
6,93
9,09
13,2
19,2
8,66
13,0
19,2
34,9
63,2
18,6
23,0
29,4
36,4
45,0
63,2
86,6

100
5,20
5,60
7,00
8,00
10,5
15,2
22,2
10,0
15,0
22,2
40,3
73,0
21,5
26,5
34,0
42,0
52,0
73,0
100

125
5,81
6,27
7,83
8,94
11,7
17,0
24,8
11,2
16,8
24,8
45,1
81,6
24,0
29,6
38,0
47,0
58,1
81,6
111

150
6,37
6,86
8,57
9,78
12,9
18,6
27,2
12,3
18,4
27,2
49,4
89,4
26,3
32,5
41,6
51,4
63,7
89,4
122

20 oF (-7oC)

Gim p sut qua van, Psi

175 200 75 100 125
6,88 7,36 4,50 5,20 5,81
7,41 7,92 4,85 5,60 6,27
9,26 9,90 6,06 7,00 7,83
10,6 11,3 6,93 8,00 8,94
13,9 14,9 8,4 9,8 11,0
20,1 21,5 12,6 14,5 16,2
29,4 31,4 17,1 19,7 22,0
13,2 14,1 7,79 9,00 10,1
19,8 21,2 12,3 14,2 15,9
29,4 31,4 17,1 19,7 22,0
53,3 57,0 33,7 38,9 43,5
96,6 103 61,5 71,0 79,4
28,4 30,4 18,2 21,0 23,5
35,1 37,5 22,5 26,0 29,1
45,0 48,1 28,6 33,0 36,9
55,6 59,4 35,1 40,5 45,3
68,7 73,5 41,6 48,0 53,7
96,6 103 61,5 71,0 79,4
132 141 83,1 96,0 107

327

150
6,37
6,86
8,57
9,78
12,0
17,8
24,1
11,0
17,4
24,1
47,6
87,0
25,7
31,8
40,4
49,6
58,8
87,0
117

175
6,88
7,41
9,26
10,6
13,0
19,2
26,1
11,9
18,8
26,1
51,5
93,9
27,8
34,4
43,7
53,6
63,5
93,9
127

200
7,36
7,92
9,90
11,3
13,9
20,5
27,9
12,7
20,1
27,9
55,0
100
29,7
36,8
46,7
57,3
67,9
100
136

W
W

135
180

123 143 160

155 180 201

175 189
220 238

202
255

8.2.10 Bp phn phi lng

i vi dn bay hi c nhiu cm ng lm vic song song vi
nhau, ngi ta s dng cc bp phn lng phn b lng vo cc
cm u nhau. C nhiu loi bp phn phi khc nhau, tuy nhin v
hnh dng, cc bp phn phi u c dng nh nhng chic i sen.
Lng t ng chung khi vo bp phn phi c phn u theo cc
hng r.

Hnh 8-21 : Bp phn phi lng

Trn hnh 8-22 trnh by s mt h thng lnh c s dng

bp phn phi cp dch dn lnh. Bp phn phi c b tr ngay
sau van tit lu. Cc ng dn lng sau bp phn phi c ni n
cc ng trao i nhit song song nhau.

328

Hnh 8-22 : S cp dch dn bay hi qua bp phn phi gas

8.2.11 B lc m v lc c kh
m hoc hi nc v cc tp cht gy ra nhiu vn bt c
h thng lnh no. Hi m c th ng v lm tc l van tit lu,
gy n mn cc chi tit kim loi, lm m cun dy m t my nn na
kn lm chy m t v du. Cc tp cht c th lm bn du my nn
v lm cho thao tc cc van kh khn.
C rt nhiu dng thit b c s dng kh hi nc v
tp cht. Dng thng gp l phin lc m kt hp lc c kh (filter
drier) trn hnh 8-23a. N cha mt li xp c. Li c cha cht hp
th nc cao, cha tc nhn axit trung ho loi b tp cht.
bo v van tit lu v van cp dch b lc c lp t ti trn ng
cp dch trc cc thit b ny.

329

Trn hnh 8-23b l b lc m, bn trong c cha cc cht c

kh nng ht m cao. Lng mi cht khi i qua b lc m s c hp
th.

a)
Hnh 8-23 : B lc

b)

8.2.12 Cc thit b ng ng
8.2.12.1 Van chn
Van chn c rt nhiu loi tu thuc v tr lp t, chc nng, cng
dng, kch c, mi cht, phng php lm kn, vt liu ch to vv
Theo chc nng van chn c th chia ra lm: Van chn ht,
chn y, van lp trn bnh cha, van gc, van lp trn my nn,
Theo vt liu : C van ng, thp hp kim hoc gang
Trn hnh 8-24 l mt s loi van chn thng s dng trong
cc h thng lnh khc nhau, mi loi thch hp cho tng v tr v
trng hp lp t c th.

330

Hnh 8-24: Cc loi van chn

8.2.12.2 Van 1 chiu

Trong h thng lnh bo v cc my nn, bm vv.. ngi ta
thng lp pha u y cc van mt chiu. Van mt chiu c cng
dng:
- Trnh ngp lng: Khi h thng lnh ngng hot ng hi mi
cht cn li trn ng ng y c th ngng t li v chy v u y
my nn v khi my nn hot ng c th gy ngp lng.
- Trnh tc ng qua li gia cc my lm vic song song. i
vi cc my lm vic song song, chung dn ngng, th u ra cc my
nn cn lp cc van 1 chiu trnh tc ng qua li gia cc t my,
c bit khi mt my ang hot ng, vic khi ng t my th hai

331

s rt kh khn do c mt lc p ln pha u y ca my chun b

khi ng.
- Trnh tc ng ca p lc cao thng xuyn ln Clpp my
nn

Hnh 8-25: Van mt chiu

Trn hnh 8-25 l cu to ca van mt chiu. Khi lp van mt

chiu phi ch lp ng chiu chuyn ng ca mi cht. Chiu
c ch r trn thn ca van. i vi ngi c kinh nghim nhn cu
to bn ngoi c th bit c chiu chuyn ng ca mi cht.

8.2.12.3 Knh xem ga

Trn cc ng ng cp dch ca cc h thng nh v trung
bnh, thng c lp t cc knh xem ga, mc ch l bo hiu lu
lng lng v cht lng ca n mt cch nh tnh, c th nh sau :
- Bo hiu lng ga chy qua ng ng c khng. Trong
trng hp lng chy in y ng ng, hu nh khng nhn thy
s chuyn ng ca lng, ngc li nu thiu lng, trn mt knh s
thy si bt. Khi thiu ga trm trng trn mt knh s c cc vt du
chy qua.
- Bo hiu m ca mi cht. Khi trong lng c ln m th
mu sc ca n s b bin i. C th : Mu xanh: kh; Mu vng:
c lt m cn thn trng; Mu nu : Lt m nhiu cn x l. tin
332

so snh trn vng chu vi ca mt knh ngi ta c in sn cc mu c

trng c th kim tra v so snh. Bin php x l m l cn thay
lc m mi hoc thay silicagen trong cc b lc.
- Ngoi ra khi trong lng c ln cc tp cht cng c th nhn
bit qu mt knh, v d trng hp cc ht ht m b hng, x hn trn
ng ng..
Trn hnh 8-26 gii thiu cu to bn ngoi ca mt knh xem
gas. Knh xem gas loi ny c lp t bng ren. C cu to rt n
gin, phn thn c dng hnh tr trn, pha trn c lp 01 knh trn c
kh nng chu p lc tt v trong sut quan st lng. Knh c p
cht ln pha trn nh 01 l xo t bn trong.

Hnh 8-26: Van mt chiu

Vic lp t cc knh xem gas c th theo nhiu cch khc nhau:

Lp trc tip trn ng cp lng hoc ni song song vi n.

8.2.12.4 ng tiu m
Cc my nn pittng lm vic theo chu k, dng ra vo ra my
nn khng lin tc m cch qung, to nn cc xung ng trn ng
ng nn thng c n kh ln. gim n gy ra do cc xung
ng ny trn cc ng ng ht v y ca mt s my nn ngi ta
b tr cc ng tiu m.

333

Hnh 8-27: ng tiu m

Trn hnh 8-27 gii thiu mt ng tiu m thng s dng trn

ng y. ng tiu m nn lp t trn ng nm ngang. Nu cn
lp trn on ng thng ng, th bn trong c mt ng nh ht
du ng li bn trong ng. Vic ht du da trn nguyn l Becnuli,
bn trong ng gas gn nh ng yu nn ct p thu tnh ln hn so
vi dng mi cht chuyn ng trong dng, kt qu du c y theo
ng ng nh v dng gas chuyn ng.

8.2.12.5 Van np ga
i vi cc h thng lnh nh v trung bnh ngi ta thng
lp cc van np gas trn h thng np gas mt cch thun li. Van
np gas c lp t trn ng lng t thit b ngng t n bnh
cha hoc trn ng lng t bnh cha i ra cp dch cho cc dn
lnh.
Khi cn np gas ni u np vi bnh gas, sau m chp bo
v u van. Pha trong chp bo v l trc quay ng m van. Dng
cl hoc m lt quay trc theo chiu ngc kim ng h m van.
Sau khi np xong quay cht theo chiu kim ng h ng van li.
Khi xit van khng nn xit qu sc lm hng van.

334

Hnh 8-28:Van np gas

8.2.12.6 Van x gas (relief valve)

Hnh 8-29: Van x ga

Van x gas l thit b bo v c thit k x gas phng nga

vic tng p sut t ngt trong h thng. N ging nh van an ton
nhm bo v cc bnh p lc. Trn hnh 8-29 minh ho hnh dng bn
ngoi v cu to bn trong ca mt van x gas.
***

335