CHNG I MT S VN V L LUN DY HC K THUT CNG NGHIP TRONG TRNG THCN V DY NGH + Mc tiu, nhim v - Mc tiu: Sau khi hc xong

g chng I, ngi hc phi nm c: + Mc ch, nhim v ca cc mn k thut; + H thng tri thc, k nng k xo trong ni dung dy hc; + Cc nguyn tc dy hc c bn trong chng trnh o to ca cc trng TCCN v DN. + Nhim v ca sinh vin: Ln lp l thuyt + Quy nh hnh thc hc: Stt Ni dung 1 Mc ch v nhim v ca cc mn k thut trong chng trnh o to ca cc trng THCN v dy ngh 2 Ni dung dy hc trong trng THCN v dy ngh 3 Cc nguyn tc c bn ch o vic xy dng ni dung dy hc v cc phng hng hon thin ni dung dy hc 4 Mt s trng hp c th khi vn dng nguyn tc dy hc vo dy hc k thut cng nghip CC NI DUNG C TH A. L THUYT 1. MC CH V NHIM V CA CC MN K THUT TRONG CHNG TRNH O TO CA CC TRNG THCN V DY NGH 1. MC CH - Trang b cho HS h thng kin thc k thut c bn ca mt ngh o to gm kin thc c s, kin thc chuyn ngnh lm c s cho s hnh thnh ngh nghip. - Hnh thnh hc sinh k nng v k xo ngh nghip h c kh nng hnh ngh khi i vo cuc sng. - Gp phn hnh thnh hc sinh nng lc hot ng tr tu bao gm nng lc nhn thc, t duy k thut, nng lc k thut v nng lc sng to khi vn dng hiu bit k thut vo thc tin. - Thng qua vic trang b kin thc k thut cng ngh, hnh thnh k nng, k xo v nng lc hot ng tr tu m gp phn hnh thnh v cng c th gii quan khoa hc cho hc sinh 2. NHIM V Hnh thc hc Ging Ging Ging Ging

2.1 NHIM V TR DC (Nhim v gio dng) 2.1.1 Trang b cho hc sinh h thng kin thc k thut - cng ngh c bn, hin i ca mt ngnh, ngh k thut c o tao, bao gm: - Nhng khi nim k thut - Cc dng vt liu v nng lng ch yu c s dng trong ngnh k thut - Thng tin v cch x l thng tin trong k thut nh bn v k thut, tn hiu, m thanh, hnh nh v cch x l chng - Cc my mc, trang thit b k thut v cch thc vn hnh, s dng, bo qun, iu chnh v sa cha chng. - Cc nguyn l k thut, cc quy trnh k thut cng ngh m nhng nguyn l, quy trnh thng gn lin vi my mc, trang thit b k thut v c th hin thng qua cc my mc trang thit b hoc thng qua cc vn bn v hng dn t chc sn xut. - Nhng tri thc v an ton v bo h lao ng - Nhng tri thc v bo v mi trng lin quan n trc tip vi ngh nghip 2.1.2 Hnh thnh v rn luyn cho hc sinh h thng k nng, k xo ngh nghip Bao gm: - K nng c, phn tch bn v k thut, cc s my mc, thit b k thut - K nng biu din i tng k thut trn bn v k thut - K nng s dng cng c lao ng, cc phng tin k thut ch yu trong ngh, trong bao hm c k nng iu chnh, bo qun, bo dng v sa cha. - K nng s dng cc phng tin o lng, kim tra cht lng sn phm, nh gi tnh trng lm vic v pht hin nhng h hng ca my mc, thit b. - K nng t chc thc hin cng vic chuyn mn v t chc ni lm vic 2.2 NHIM V PHT TRIN Hnh thnh v pht trin t duy k thut, bi dng nng lc k thut cho hc sinh Ngy nay, do s pht trin ca khoa hc - cng ngh nn khi lng tri thc ca mt ngnh ngh tng ln rt nhanh theo thi gian. Trong khi thi gian o to trong trng THCN v dy ngh th c hn, nh trng khng th cung cp kin thc cho ngi lao ng dng sut i. iu i hi nh trng phi thc hin qu trnh o to sao cho ngi hc sau khi ra trng c kh nng t hc, t cp nht tri thc mi c kh nng thch nghi vi mi trng lao ng lun lun bin i. Mun vy, trong qu trnh dy hc phi ch trng pht trin t duy k thut v bi dng nng lc k thut cho ngi hc. 2.2.1 KHI NIM V T DUY K THUT V NNG LC K THUT a. T duy k thut

Mt cch tng qut c th hiu: T duy k thut l s phn nh khi qut cc nguyn l k thut, cc qu trnh k thut, cc thit b k thut di dng m hnh v kt cu nhm gii quyt nhng vn t ra trong thc t. Nh vy t duy k thut l loi t duy xut hin trong lnh vc lao ng k thut nhm gii quyt nhng nhim v c tnh cht k thut sn xut. Cu trc ca t duy k thut: T duy k thut c hiu l t duy L thuyt - thc hnh v t duy Khi nim - hnh nh. N c cu trc bi ba thnh phn c quan h tng h v bnh ng l Khi nim ( l thuyt) Hnh nh ( Trc quan) Thao tc (thc hnh)
Khi nim ( L thuyt)

Hnh nh ( Trc quan)

Thao tc (Thc hnh)

Trong :

Cu trc ca t duy k thut

- T duy k thut m vic gii quyt vn da trn cc khi nim k thut, cc mi lin h logic v gn b vi ngn ng c gi l t duy tru tng - T duy k thut m vic gii quyt vn da trn hnh nh trc quan ca i tng k thut gi l t duy trc quan - T duy k thut m vic gii quyt vn bng thao tc vt cht hng vo vic gii quyt cc tnh hung c gi l t duy thao tc ( thc hnh). c im ca T duy k thut: T duy k thut mang nhng thuc tnh vn c ca t duy ni chung nh: Tnh phn nh khi qut, tnh tru tng, dng ngn ng lm phng tin, lin quan cht ch vi nhn thc cm tnh, ng thi n cng c nhng c im ring: - c im th nht: T duy k thut biu hin s thng nht cht ch gia thnh phn l thuyt v thnh phn thc hnh ca hot ng trong s tc ng qua li v kt hp khng ngng gia cc thao tc tr tu vi cc hnh ng chn tay bn ngoi (cc ng tc). Qua c im ny ta thy: Mun pht trin t duy k thut phi tin hnh ng thi hng lot cc thao tc tr c kt hp vi thao tc thc hnh, lm cho chng h tr nhau, kim tra, thc y ln nhau. T c th rt ra mt kt lun quan trng v mt s phm l: Khng th pht trin t duy k thut nu ch dng phng php dy hc bng li ni v ch vit. - c im th hai: T duy k thut c mi lin h cht ch gia thnh phn khi nim v thnh phn hnh nh ca hot ng. Hai thnh phn ny c gi tr ngang

nhau trong t duy k thut. Khi t duy gii quyt mt bi ton k thut, con ngi cn phi hnh dung trong u hnh khi ca i tng nghin cu. V vyngi ta ni: T duy k thut l t duy khng gian. - c im th ba: T duy k thut c tnh thit thc Tnh thit thc th hin trn hai mt: + Qu trnh t duy gii quyt mt bi ton k thut cng ngh phi c hon thnh trong mt thi gian hn ch. + T duy k thut l linh hot, n khng ch sn sng p ng vi yu cu thc t vo thi im cn thit, m cn th hin k nng ca con ngi bit vn dng hp l v c hiu qu cc tri thc c vo nhng iu kin khc nhau. - c im th t: T duy k thut mang tnh ngh nghip Nhng ngi lm mt ngh k thut no thng rt nhy bn vi nhng vn ca ngh . S nhy bn cho php ngi lm ngh k thut tip cn vi nhng khi nim k thut hay i tng k thut mi nhanh hn so vi nhng ngi khng lm ngh . b. Nng lc k thut Nng lc k thut l t hp nhng yu t tm sinh l ca c nhn p ng nhng i hi ca mt hot ng k thut no . Nh vy, nng lc k thut thuc loi nng lc chuyn mn, c phm vi rng, do n c th gm nhiu nng lc chuyn mn hp. Nng lc k thut c hnh thnh thng qua nhng hot ng k thut c th v c cu trc bi ba thnh phn: Nhn thc k thut, Thit k k thut v vn dng k thut . N c hnh thnh da trn ba yu t: - Yu t ch o gm t duy k thut v tng tng k thut - Yu t im ta gm c quan st v tr nh trc quan - Yu t b tr gm hng th v s kho tay ca ngi lao ng k thut
Nhn thc k thut Thit k k Vn dng k thut thut Cu trc ca nng lc k thut

2.2.2 Cc bin php pht trin t duy k thut v bi dng nng lc k thut cho hc sinh thng qua hot ng dy hc. T duy k thut v nng lc k thut ca ngi lao ng k thut c hnh thnh v pht trin trong mt qu trnh lu di di tc ng ca nhiu yu t nh h thng tri thc c trang b, iu kin kinh t k thut v mi trng hot ng k

thut. Tuy nhin ngay trong qu trnh lnh hi tri thc th t duy c hnh thnh v pht trin tng bc. Ngc li, s pht trin t duy li tc ng trc tip n vic lnh hi tri thc mi. Do , trong qu trnh dy hc, ngi gio vin c th p dng cc bin php di y thc y qu trnh hnh thnh v pht trin t duy k thut cho hc sinh: - Cung cp cho hc sinh phng tin t duy l ngn ng k thut m c bit l cc khi nim k thut. Cn lm cho hc sinh nm chc h thng khi nim ca ngnh ngh k thut c o to. Trn c s to dng v khc su cc biu tng v i tng m khi nim phn nh. - S dng hp l cc phng tin trc quan to ra hnh nh trc quan cm tnh, to ra n tng ban u lm d liu cho t duy. Phng tin trc quan c chn quan st phi phi mang tnh in hnh cho nhm i tng cn phn nh. - T chc tt cc qu trnh dy hc thc hnh, tham quan k thut hc sinh c iu kin vn dng v hon thin l thuyt c hc, rn luyn thao tc vt cht, qua m cng c thao tc tr tu - Cu trc ca mt bi dy k thut phi ph hp vi logic ca ni dung k thut v logic ca qu trnh nhn thc. S sp xp c h thng ni dung hc tp cng nh tun t ca chng trong bi dy khng ch c ngha trong vic pht trin t duy logic m cn c tc dng ln i vi hng th hc tp ca hc sinh. - Cn thng xuyn rn luyn cho hc sinh cc thao tc c bn ca t duy nh phn tch, tng hp, quy np, din dch, so snh, khi qut hoqua vic gii cc bi ton k thut. - Pht huy tnh tch cc, ch ng, t gic hc tp ca hc sinh bng cch p dng cc phng php dy hc tch cc nh dy hc nu vn , dy hc Algorit ho, m thoivi t tng ch o ly hc sinh lm trung tm - S dng cc phng php nghin cu k thut cng ngh vo dy hc K thut bi dng phng php nhn thc cho hc sinh. 2.3 NHIM V GIO DC THNG QUA DY HC MN HC Tnh thng nht gia dy hc v gio dc trong mt mn hc l mt nguyn tc, mt quy lut ca qu trnh dy hc. Vi cc mn hc k thut th kh nng v ni dung gio dc c th c lng vo trong mi mt bi l: - Gio dc thc cng nghip nh k lut lao ng, tinh thn hp tc, tnh k hoch, tnh quy chun, tnh ng b v cn i trong sn xut cng nghip, thc trt t, v sinh, bo v mi trng v an ton lao ng - Gio dc th gii quan khoa hc v nim tin: + Qua dy hc k thut cn lm cho hc sinh nm chc c nh hng su sc v ton din ca Khoa hc- k thut n ton x hi v tng con ngi

+ Lm cho hc sinh thy rng, qu trnh pht trin khoa hc k thut cng l qu trnh ch ngha duy vt thng ch ngha duy tm. V vy vic hc tp, lnh hi thc k thut cng chnh l xy dng lng t tin, l trang b cho mnh phng tin v sc mnh xy dng hnh phc c nhn v cng ng x hi 2. NI DUNG DY HC TRONG TRNG THCN V DY NGH 2.1 KHI QUT V KHUNG CHNG TRNH O TO CHUYN NGHIP Ni dung dy hc trong nh trng ni chung bao gm 4 thnh phn: Thnh phn th nht: H thng nhng tri thc v t nhin,x hi v t duy, v k thut- cng ngh v cch thc hot ng. Nhng tri thc nygm: - Cc khi nim c bn v cc thut ng khoa hc - Cc quy lut, nh lut, cc hc thuyt. - Nhng tri thc v cch thc hot ng - Nhng tri thc nh gi, nhng tri thc v chun mc, thi i vi cc hin tng khc nhau ca cuc sng. Cc dng tri thc ny lin quan mt thit vi nhau. V vy trong qu trnh dy hc cn bi dng cho ngi hc cc dng tri thc mt cch ng b Thnh phn th hai: H thng nhng k nng, k xo hot ng tr c v lao ng chn tay. Thnh phn th ba: H thng kinh nghim hot ng sng to, l tri thc v PP nhn thc ni chung v phng php nghin cu khoa hc ni ring Thnh phn th t: Kinh nghim v thi i vi th gii, i vi con ngi Ni dung dy hc trong trng THCN v dy ngh l s c th ho 4 thnh phn ni trn ph hp vi cp hc v ngnh hc. Tuy nhin hin ti trn th gii ang c nhiu quan im khc nhau v ni dung v cu trc ni dung o to ngh nghip trong cc trng THCN v dy ngh. Theo cch hiu thng dng v ph bin nht th ni dung o to l tp hp h thng kin thc v vn ho - x hi, khoa hc cng ngh, cc chun mc thi nhn cch, cc k nng lao ng chung v k nng chuyn bit cn thit hnh thnh nhng phm cht v nng lc ngh nghip ph hp vi mt loi hnh lao ng ngh nghip c th. Theo quyt nh s 21/2001/Q-BGD&T ngy 6/6/2001 v vic ban hnh chng trnh khung gio dc chuyn nghip th ni dung o to bao gm cc thnh phn c bn sau:

Khi cc mn hc chung: Bao gm cc mn v chnh tr, gio dc php lut, quc phng, th cht, tin hc, ngoi ng Cc mn hc ny p ng yu cu pht trin nhn cch chung ca ngi lao ng trong x hi.
Cc mn hc chung = (10%) Cc mn Vn ho ph thng = 30% Cc mn K thut c s =10 -15% Cc mn Chuyn mn (L thuyt chuyn mn + thc hnh c bn) = 40 -45%

Cu trc ni dung o to

Thc hnh sn xut

Ra Trng

Cu trc khung chng trnh o to chuyn nghip

Trong thi gian gn y, ni dung v kt cu ni dung ca khi ny c s thy i ln. Nhiu vn x hi c tnh ton cu v quc gia ang c t ra cho mi ngi nh vn gio dc dn s, gio dc phng chng ma tu v t nn x hi, gio dc bo v mi trng c nghin cu a vo cc mn hc chung vi mc v hnh thc thch hp. Trong gio dc chuyn nghip thi lng ginh cho khi ny chim khong 10% tng thi gian o to. Khi cc mn vn ho c bn: Gm cc mn khoa hc t nhin v x hi nh ton, l, ho, sinh, vn, ting vit Khi cc mn c s: Bao gm cc mn v c s k thut cng ngh, kinh t v qun l cho mt ngnh, ngh hoc mt nhm ngnh ngh o to. Khi cc mn hc chuyn mn - ngh nghip: Mi mn hc thuc khi ny thng c hai phn l phn l thuyt v phn thc hnh c bn. Phn l thuyt bao gm cc kin thc v k thut cng ngh ca mt ngnh, ngh hoc ca mt chuyn ngnh c th. Phn thc hnh mn hc gm nhiu bi tp thc hnh c bn hnh thnh hc sinh nhng k nng lao ng c bn, cn thit theo yu cu ca mc tiu o to. Trong phn ny, ngoi phn thc hnh ngh c bn, ngi hc cn c thc hnh ngh lin quan. V d hc sinh ngh c kh sa cha, bn cnh ngh c kh c bn nh ngui, lp rp, o lng, iu chnh cn phi thc hnh thm in k thut. Thi lng cho khi ny chim khong 40 45% tng thi gian o to Phn thc tp: Thng qua loi hnh thc tp trc tip ti c s sn xut ny m cng c, hon thin cc kin thc v k nng ngh nghip thch ng vi nhng loi hnh cng vic

thc t trong cc c s sn xut. Thi gian cho thc hnh ngh nghip ny chim khong 5% n 10% tng thi gian o to. 2.2 H THNG TRI THC, K NNG, K XO TRONG NI DUNG DY HC CA CC TRNG THCN V DY NGH 2.3.1H thng tri thc khoa hc v cng ngh trong ni dung o to ngh nghip. H thng tri thc KH&CN trong ni dung o to ngh nghip bao gm: - Cc tri thc v s vt, hin tng c phn nh trong h thng khi nim khoa hc. Cc khi nim c a vo trong ni dung dy hc u c nh ngha chun xc, trong nhng c trng c bn ca s vt, hin tng c ch ra mt cch r rng. - Tri thc l lun v h thng cc quan im, t tng x hi, cc hc thuyt khoa hc, cc quy lut, nh lut khoa hc. V d quan im duy vt bin chng, t tng H ch Minh, cc nh lut vt l, ho hc, in t, cc nguyn l hot ng ca my mc, thit b. - Tri thc v cc quy trnh cng ngh gia cng, ch bin to ra sn phm, v d nh quy trnh cng ngh gia cng chi tit my bng cc phng php gia cng to phoi, quy trnh cng ngh gia cng c, quy trnh x l d liu thng tin - Tri thc v mi trng lao ng bao gm mi trng t nhin, mi trng nhn to, mi trng x hi ni din ra cc hot ng lao ng ngh nghip v hot ng sng khc. - Tri thc v con ngi, v i sng x hi v lao ng ngh nghip, thi v cc nh hng gi tr x hi v ngh nghip, lm c s cho vic hnh thnh l tng, nim tin, thi , trch nhim ngh nghip 2.3.2 H thng k nng, k xo ngh nghip Trong o to ngh th h thng k nng, k xo ngh nghip chung v chuyn bit cho tng ngnh ngh o to chim mt v tr quan trng hng u K nng l kh nng thc hin mt cng vic hoc mt hot ng no mt cch c cht lng, c hiu qu theo mc ch, yu cu nht nh trong nhng iu kin nht nh ( chng hn nh iu kin thi gian, phng tin vt cht) da vo tri thc v k xo c. Qu trnh hnh thnh k nng l qu trnh vn dng cc kin thc, kinh nghim hot ng thc tin. Do c th ni k nng l kin thc trong hot ng. Nu phn loi theo loi hnh hot ng th k nng c phn thnh k nng hot ng tr tu v k nng hnh ng.- K nng hot ng tr tu l k nng phn tch, tng hp, phn on, so snh, suy lun, tru tng ho, khi qut ho

- K nng hnh ng l kh nng thc hin hnh ng c th, chng hn nh k nng iu khin my mc, k nng quan st, k nng trnh by bi ging trn bng, k nng thu thp thng tin Theo c im chung v ring th k nng c phn thnh k nng chung v k nng chuyn bit. - K nng chung l k nng c tc dng i vi nhiu loi hnh hot ng nh k nng pht hin vn ,tnh ton,quan st,lp k hoch, c v nhn bit k hiu, - K nng chuyn bit l loi k nng c tc dng i vi mt loi hnh hot ng, mt ngh nht nh v d nh k nng iu khin, iu chnh cc thit b chuyn dng, k nng nhn bit cc loi vt liu, k nng gii m cc phn mm my tnh Theo mc phc tp ca k nng, ngi ta phn ra k nng n gin v k nng phc tp. - K nng phc tp l k nng i hi phi hp nhiu ng tc, thao tc ca h vn ng, ca thc v h gic quan. hnh thnh k nng phc tp i hi phi c qu trnh luyn tp cng phu v lu di. - K xo l hot ng hay thnh phn ca hot ng c luyn tp thun thc n mc khi thc hin hot ng con ngi khng cn tp trung s ch , khng cn s kim sot ca thc. Ni cch khc, k xo l hot ng hay thnh phn ca hot ng c t ng ho nh luyn tp. K xo l mt thuc tnh ca nhn cch, c tnh n nh v bn vng. K xo bao gm: - K xo tr c l kh nng nhy cm trong hot ng tr c. V d nh tnh nhm, c lng, c ng h o - K xo cm gic l kh nng cm nhn ca con ngi do qu trnh luyn tp t n mc t ng ho, trong b my phn tch cm gic ng vai tr ch o. V d nh k xo phn bit mi, v, ting ng, du vt, ,mu sc - K xo vn ng l s thnh tho cc ng tc c bp trong mt dng hot ng no . N c c trng bi chnh xc ( khng c ng tc tha, ng tc sai), bn vng, n nh, tc thc hin, s phi hp mm do th hin khng ch s kho lo ca c bp m cn s nhp nhng ca hot ng tr c ( nh n, nh my, an lt..). 3. CC NGUYN TC C BN CH O XY DNG CHNG TRNH O TO, XY DNG NI DUNG DY HC V PHNG HNG HON THIN NI DUNG DY HC 3.1 Nguyn tc ch o vic thit k chng trnh o to Qu trnh thit k chng trnh o to cn tun th cc nguyn tc sau:

1. m bo tnh khoa hc: Ni dung chng trnh phi m bo tnh chnh chnh xc, c bn, hin i ca h thng cc kin thc, k nng ngh nghip trong cc lnh vc khoa hc cng ngh 2. m bo tnh thc tin: Ni dung chng trnh phi ph hp vi trnh pht trin thc t v d bo pht trin k thut cng ngh ca cc lnh vc sn xut, dch v ca t nc. Mt khc phi ph hp vi iu kin c s vt cht v con ngi (gio vin) m bo tnh kh thi. 3. m bo tnh va sc: Ni dung chng trnh phi ph hp vi i tng tuyn sinh, vi yu cu ca mc tiu o to v cc iu kin m bo khc. 4. m bo tnh h thng: Ni dung chng trnh phi c cu trc h thng hp l, c s kt hp hi ho gia logic ca tri thc khoa hc vi logic s phm 5. m bo tnh lin thng: Ni dung, chng trnh cn c thit k sao cho to ra c kh nng lin thng gia cc bc hc, ngnh hc cho ngi hc c th hc tip ln cao hn hay hc thm ngnh ngh khc mt cch thun li. 6. m bo tnh a knh thng tin: Ni dung, chng trnh o to phi c chn lc t nhiu knh thng tin nh t cc ti liu khoa hc- cng ngh trong v ngoi nc, t kinh nghim thc tin sn xut v i sng 3.2 Nguyn tc xy dng ni dung dy hc 1. Phi ph hp vi mc tiu o to ca nh trng 2. m bo tnh ton din v cn i ca gio dc, tc l ni dung dy hc phi m bo cho ngi hc pht trin mi mt nhn cch, pht trin th lc mt cch hi ho 3. m bo hc i i vi hnh,hc tp kt hp vi lao ng sn xut v thc nghim khoa hc,vi hot ng chnh tr, hot ng ni kho kt hp vi ngoi kho. 4. m bo tnh thng nht trong c nc ng thi phi tnh n c im ring ca tng a phng, tng vng, phi ph hp vi c im la tui v gii tnh ca ngi hc, phi thch hp vi iu kin ging dy v hc tp ca nh trng 3.3 Cc phng hng hon thin ni dung dy hc 1. Tng cng mi lin h gia ni dung dy hc vi i sng, vi lao ng sn xut, vi thc tin xy dng v bo v t quc 2. Tng cng gio dc lao ng k thut, chun b cho ngi hc c nng lc chuyn mn k thut i vo cuc sng 3. Tng cng gio dc th gii quan khoa hc, gio dc o c, gio dc php lut 4. Tng cng mi lin h gia cc mn hc 5. m bo cho ni dung dy hc ph hp hn na vi c im tm sinh l, hon cnh v iu kin hc tp ca hc sinh cc vng khc nhau.

4. MT S TRNG HP C TH KHI VN DNG CC NGUYN TC DY HC VO DY K THUT CNG NGHIP Nguyn tc th nht: m bo tnh khoa hc v tnh va sc ca hc sinh m bo tnh khoa hc c ngha l ni dung dy hc phi chnh xc, c bn, hin i, phn nh c nhng thnh tu mi nht ca khoa hc- cng ngh, phi c tnh cht khi qut, c th ng vai tr c s cho nhng kin thc chuyn ngnh v sau ng thi ng c vai tr cha kho cho vic vn dng tri thc l lun vo thc tin. Mt khc, khi xy dng ni dung dy hc phi ch m bo tnh va sc ca hc sinh. Va sc c ngha l tri thc m ngi gio vin truyn th cho hc sinh khng qu d v cng khng qu kh. Nu ni dung dy hc qu d hoc qu kh s lm hn ch s hng th hc tp ca hc sinh. Tuy nhin tnh va sc cn c hiu l va sc nhng thi im khc nhau. iu c gii thch l: Nng lc, trnh ca hc sinh khng phi l bt bin m l thay i theo thi gian, theo tng bi hc theo xu hng tng dn trong qu trnh dy hc. V vy yu cu lnh hi tri thc m gio vin t ra i vi hc sinh cng phi khng ngng nng cao. Vic nng cao dn yu cu lnh hi tri thc trong iu kin nng lc trnh ca hc sinh ngy mt nng cao l m bo s thng nht gia tnh va sc vi yu cu pht trin tr tu ca hc sinh. S thng nht c thc hin da trn l thuyt v vng pht trin tr tu gn nht ca Vgotski. Theo l thuyt ny, nhng yu cu ca nhim v hc tp m ngi gio vin t ra phi ph hp vi gii hn cao nht ca vng pht trin tr tu gn nht ca hc sinh m hc sinh c th hon thnh c vi s n lc cao nht v tr tu v th lc. Nh nhng c gng ca bn thn v s gip ca thy gio m hc sinh c th t ti c yu cu thuc v vng pht trin tr tu gn nht v vng ny chuyn ho thnh vng trnh hin ti. Tri thc, k nng, v bn thn nng lc lnh hi tr thnh vn tr tu ca hc sinh. Cn nhng vng trc y cn xa nay c ko li gn v tr thnh vng pht trin gn nht. C nh vy, hc sinh leo ht nc thang ny n nc thang khc, pht trin ht bc ny n bc khc.
Y2
3

Ch un gY

Yu cu chung Y

Vng xa
2

Y1 Vng pht trin tr tu gn nht Vng tr tu hin ti

S vng pht trin tr tu gn nht ca Vgotski Qua ta nhn thy: a hc sinh nhy qua mt bc ln v tr tu vi yu cu chung Y th ngi thy gio phi bit phn chia bc ln thnh nhng bc nh mt cch hp l vi cc yu cu tng ng Y1, Y2, Yn, ri dn dt hc sinh dn dn chim lnh tng phn tr thc m rng dn vng pht trin tr tu. Khi hc sinh thc hin c cc yu cu Y1, Y2, Yn th c ngha l hc sinh t c yu cu chung Y ca bi hc. Hay ni cch khc l, ngi thy phi bit phn chia bi hc thnh cc n v kin thc v sp xp cc n v kin thc v cc bi tp theo mc kh tng dn v hng dn hc sinh chim lnh dn tng phn. Nguyn tc th hai: m bo tnh h thng v tnh thc tin Qu trnh dy hc phi m bo tnh h thng ca mn hc v tnh h thng gip cho ngi hc nm c ni dung mt cch khoa hc, vng chc. Tnh h thng ca mn hc quy nh vic phn chia, sp xp cc ni dung ca mn hc theo mt trnh t logic nht nh. Tnh h thng cn i hi vic nghin cu mn hc phi t n trong h thng cc mn hc ca mt ngnh o to t c bn n c s n chuyn mn, sao cho cc mn hc c th h tr cho nhau, sao cho cc mn hc m nhn tt vai tr cho v nhn. Nguyn tc th ba: m bo s thng nht gia ci c th v ci tru tng Qu trnh dy hc cng din ra theo quy lut T trc quan sinh dng n t duy tru tng, t t duy tru tng n thc tin. Nh vy y din ra s di chuyn t ci c th n ci tru tng, t vt cht n thc, t du hiu v biu tng n khi nim tru tng v khi qut. Ni dung cc mn hc k thut trong trng THCN v dy ngh va c tnh c th va c tnh tru tng. Tnh c th biu hin ch, ni dung mn hc phn nh nhng i tng c th nh my mc, thit b, dng c k thut, cc qu trnh cng ngh, cc thao tc ngh nghip...Nhng ni dung ny ngi hc c th trc tip tri gic c ngay trn i tng nghin cu thng qua cc phng tin trc quan hoc cc thao tc mu ca ngi gio vin. Tnh tru tng th hin h thng cc khi nim k thut, nguyn l k thut, cc qu trnh din ra bn trong cc thit b v vt liu k thut m ngi hc khng th trc tip tri gic c. V d: in trng, t trng, in t trng, t trng quay, pha v gc pha ca dng in v in p, s chuyn bin pha ca t chc kim

loi trong qu trnh nhit luyn tip thu c cc tri thc ny i phi c s hnh dung, tng tng, phi c qu trnh t duy. Hai tnh cht trn ca ni dung k thut i hi trong dy hc cn phi thng nht gia ci c th v ci tru tng, gia nhn thc cm tnh v nhn thc l tnh, gia cu trc hnh thc bn ngoi vi ni dung nguyn l, din bin bn trong ca mi i tng. B. CU HI, BI TP Cu 1: Qua vic dy cc mn k thut, GVc th thc hin nhng nhim v GD no? Cu 2: Chng minh rng: Khng th pht trin t duy k thut nu ch dng phng php dy hc bng li ni v ch vit. Cu 3: Gii thch mi quan h gia k nng v k xo, t rt ra bi hc PP lun! Cu 4: Trnh by nhng hiu bit ca Anh (Ch) v t duy k thut v nng lc k thut v cc bin php pht trin t duy k thut v pht trin nng lc k thut! Cu 5: Nu h thng tri thc, k nng, k xo trong ni dung dy hc ca trng THCN v dy ngh v cc nguyn tc xy dng ni dung dy hc! Cu 6: Nu cc phng hng hon thin ni dung dy hc! Cu 7: Trnh by nguyn tc m bo tnh khoa hc v tnh va sc, m bo tnh h thng v tnh thc tin!