Professional Documents
Culture Documents
TM TT L THUYT I. Hin tng tn sc nh sng: - Hin tng tn sc nh ng l hin tng xy ra khi chm sng trng truyn qua lng knh th b phn tch thnh nhiu chm sng c mu sc khc nhau: , da cam, vng, lc, lam, chm, tm. - Nguyn nhn ca hin tng tm sc nh sng l s ph thuc ca chit sut ca mi trng trong sut vo bc sng nh ng. i vi nh sng c bc sng cng di th chit sut ca mi trng cng nh. II. Hin tng giao thoa nh sng: Khi hai sng kt hp gp nhau se gy ra hin tng giao thoa. Th nghim: Young thc hin c s giao thoa nh sng chng t nh sng c tnh cht sng. 1) Hiu quang trnh( Hiu ng i, hiu quang l): r1 S1 x O r2 C I
S1, S2: 2 ngun kt hp S1S2 = a: Khong cch gia hai ngun kt hp. OC = D: Khong cch t hai ngun kt hp n mn E(D>>a) IS1=r1 IS2=r2 =| r1 r2 | : Hiu quang trnh CI=x: Khong cch t im I n vn sng chnh gia C.
=
ax D
2) V tr vn sng:
x =k
D
a
; k Z
x=
(2k + 1) D 2 a
; k Z
- Vn ti bc n theo chiu dng ng vi k = n 1 - Vn ti th n theo chiu m th k = n VD: + Xc nh vn ti th 15 (bc 15) theo chiu dng(hoc khng ni g) th k=14 + Xc nh vn ti th 15 theo chiu m th k=-15 4) Khong cch vn i: khong cnh gia 2 vn sng( hoc vn ti) lin tip:
i=
D
a
Nu ta c vn sng Nu n=s nguyn + : ta c vm ti 6) Tm s vn sng, vn ti trong giao thoa trng. Gi L l b rng ca trng giao thoa. Lp t s:
L =n+x 2i
x =n i nN :
2n S vn ti= 2n + 1
Cu 2. Trong th nghim Ing khong cch gia hai khe l 1mm khong cch t hai khe n mn l 2m Khong vn o c 1,2mm. Tnh bc sng nh sng. Cu 3. Trong th nghim giao thoa S1 v S2 cch nhau 2mm v cch mn D=1,2m Hai ngun kt hp pht ra nh sng n sc. Khong cch gia nhai vn sng lin tip l i=0,3mm. Tnh bc sng Cu 3. Trong th nghim khe Young: D=2m, a=1mm, = 0,6m a. Tnh khong cch vn i b. nh v tr vn sng th 3 v vn ti th 4. c. M cch vn sng trung tm 5,4mm c vn sng hay vn ti th my. Cu 4. Trong th nghim Ing v giao thoa nh sng = 0,6m . Khong cch hai khe l 0,3cm khong cch t hai khe sng n mn l 2m. Hy xc nh khong vn v v tr vn sng bc 3 trn mn. Cu 5. Trong th nghim giao thoa hai khe S1S2=a=2mm. Khong cch t 2 khe n mn D=1m. Khong cch t vn sng bc 1 n vn sng bc 4 cng bn so vi vn trung tm l 0,99mm 1. Tnh bc sng ca nh sng s dng 2. Tm v tr vn ti bc 5 v vn sng bc 4 Cu 4. Trong th nghim Ing v giao thoa nh sng. Khong cch hai khe l 0,3mm khong cch t hai khe sng n mn l 1m, khong vn o c l 2mm. Tnh bc sng nh sng Cu 5. Trong th nghim Ing cc khe c chiu bi nh sng trng. Khong cch gia hai khe l 0,3mm, khong cch t hai khe n mn l 2m. a. Tnh khong cch gia vn sng bc 1 ca nh sng mu ( d = 0,76 m ) v vn sng bc 1 ca nh tm ( t = 0,4m ) b. Tnh khong cch gia vn sng bc 2 ca mu v vn sng bc 2 ca mu tm. Cu 6. Trong th nghim v giao thoa nh sng: D=1m, a=1mm; khong cch t vn sng th 4 n vn sng th 10 cng 1 bn ca vn trung tm l 2,4mm a. Tnh bc sng ca nh sng m b. Vi nh sng c bc sng 0,7 th khong cch t vn ti th 4 n vn ti th 10 cng 1 bn ca vn sng trung tm l bao nhiu. Cu 7. Trong th nghim Ing v giao thoa nh sng. Cc khe S1 v S2 c chiu sng bi nh sng n sc. Khong cch gia hai khe l a=1mm. Khong cch gia mn v khe l D=3m. Khong vn o c i=1,5mm a. Tm bc sng ca nh sng ti b. Xc nh v tr ca nh sng bc 3 v vn ti bc 4.
nh E t song song v cch mt phng ca hai khe mt khong 2m. Bit rng khong cch gia 8 vn sng lin tip cnh nhau l 1,68cm. a) Tnh bc sng nh sng b) Thay chm nh sng n sc ni trn bng mt chm nh sng c m bc sng 0,75 . Tnh khong vn c) Thay chm nh sng n sc ni trn bng mt chm nh sng trng. Tnh chiu rng ca quang ph bc mt v ca quang ph bc hai trn mn E. Cho bit bc sng ca nh sng tm l 0,4 m
1. Chiu sng hai khe bng nh sng n sc. Ta o c khong cch t vn trung tm n vn sng th 4 l 6mm. Tm bc sng ca nh sng n sc 2. Chiu hai khe bng nh sng trng c bc sng nm trong vng t 0,42 0,72 . Tm b rng quang ph lin tc gn vn trung tm nht. m m Tm s bc x cho vn sng ti mt im trn mn cch vn sng trung tm d=9mm. Cu 2. Hai khe Ing cch nhau 2mm, c chiu sng bng nh sng trng. Hi tng giao thoa quan st c trn mn E th song song v cch S1S2 l 2m. Xc nh bc sng ca nhng bc x b tt ti v tr cch vn sng trung tm 3,3mm Cu 3. Hai khe Ing cch nhau a=0,8mm v cch mn D=1,2m. a) Chiu nh sng n sc bc sng 1 = 0,75 m vo hai khe. Tm khong vn v xc nh im M cch vn trung tm 4,5mm. im M thuc vn sng hy vn ti bc my. b) Chiu ng thi 2 bc x n sc 1 = 0,75 m v 2 = 0,45 m vo hai khe. Lp cng thc xc nh v tr trng nhau ca cc vn ti ca hai bc x trng nhau(im hon ton ti trn mn) c. Lp cng thc xc nh v tr im c cng mu vi van trung tm Cu 3. Trong th nghim giao thoa vi nh sng trng. Tm nhng vch sng ca nh sng n sc no nm trng vo v tr ca vn sng bc 4 ca nh sng mu c d = 0,75 m . Bit khi quan st ch nhn thy cc vn sng c bc sng t 0,4m 0,76 m Cu 4. Th nghim giao thoa nh sng bng 2 khe Young khong cch gia hai khe sng bng 2mm, khong cch t hai khe sng n mn bng 3m 1. Khi chiu cc khe bng nh sng bng ngun n sc ngi ta o c khong cch t vn sng bc 5 n vn sng chnh gia bng 4,5mm. Tnh bc sng ca nh sng. 2. Nu dng nh sng trng c bc sng t 0,4 m n 0,75 m chiu sng cc khe th ti im M cch vn chnh gia 5mm, c nhng bc x no cho vn sng, nhng bc x no cho vn ti. Cu 5. Th nghim giao thoa nh sng bng 2 khe Young vi nh sng c bc sng 1 = 0,5m ta thu c cc vn giao thoa trn mn (E) cch mt phng 2 khe khong D=2m, khong cch vn i=0,5mm a. Tnh khong cch hai khe b. 2 khe c chiu sng ng thi 2 bc x 1 = 0,5m v 2 = 0,6m . Tm v tr 2 vn sng ca hai bc x trng nhau
c. Hai khe c chiu bng ng sng trng (c bc sng t 0,4 m 0,7 m ) Xc nh bc sng ca cc bc x cho vn sng ti im A trn mn v cch vn trung tm 3,3mm. Cu 6. Hai khe Ing cch nhau a=1mm c chiu sng bng ngun n sc c bc sng = 0,5m . Ngi ta quan st cc vn giao thoa trn mt mn song song vi mt phng ca hai khe v cch mt phng ny khong D=1m a. Tnh khong vn ca h giao thoa b. Thay ngun sng n sc bng ngun sng trng. M t hin tng trn mn Ti im M cch vn trung tm 2mm t khe ca knh quang ph song song vi cc vn. Nhn qua knh quang ph ta thy quang ph nhiu mu ca nh sng trng nhng trong c hai vn ti. Gii thch hin tng. Tnh bc sng ca hai nh sng Cu 7. Thc hin th nghim Ing vi cc khe hp S 1 v S2 cch nhau a=2mm. Ngun sng S cch u hai khe, pht ra nh sng n sc, c bc sng = 0,6m . Cc vn giao thoa hng trn mn (E) cch hai khe on D=2m. B rng vng giao thoa hng trn mn (E) l 10,5mm a. Tnh khong vn i. b. Tnh s vn sng, s vn ti quan st c trn mn trong vng giao thoa c. By gi khe S pht ra hai nh sng n sc, c bc sng = 0,6m v ' = 0,48 m . Hi nhng v tr no trn mn (E) trong vng giao thoa, cc vn sng ca hai nh sng n sc ni trn trng nhau. Cu 8. Th nghim giao thoa nh sng vi khe Ing, cc khe S 1 v S2 cch nhau a=1mm. Khe sng S cch u hai khe S1 v S2 v pht ra nh sng trng. Quan st hin tng trn mn (E) cch hai khe S1 v S2 on D=1m Tnh cc bc sng tng ng vi nhng vch en trn quang ph cho bi mt knh quang ph, c khe t ti im M cch vn trung tm mt on 6mm. Bit rng nh sng trng gm cc nh sng n sc c bc sng bin thin lin tc t t = 0,4m n d = 0,76 m Cu 9. Th nghim Ing hai khe cch nhau 2mm v cch mn quan st 2m 1. Hin tng giao thoa sy ra ng thi hai nh sng n sc c bc sng 1 = 0,5m v 2 = 0,6m . M t hin tng v xc nh v tr m ti cc vn sng ca hai bc x trng nhau. 2. Hin tng giao thoa vi nh sng trng a. xc nh bc sng ca nhng bc x b tt ti v tr im M cch vn trung tm 3,3mm b. Tnh chiu rng ca quang ph bc 1 v quang ph bc hai trn mn. Bit m m bc sng ca nh sng v tm ln lt l 0,75 v 0,4
3. Khot ti M mt khe nh song song vi vn trung tm. t sau M, khe ca ng chun trc ca mt my quang ph hy cho bit trong my quang ta thu c mt quang ph nh th no. Cu 10. Trong th nghim Ing v hin tng giao thoa nh sng, ngun sng n sc l khe S t song song, cch u hai khe S 1 v S2. Khong cch hai khe S1 v S2 l a = 0,2mm. Vn giao thoa c hng trn mn nh t sau hai khe S1 v S2 song song v cch chng 1m a. Khong cch gia 10 vn sng cnh nhau l 2,7mm. Tnh bc sng ca nh sng n sc ca ngun. b. Chiu khe S bng nh sng trng. im nm cch vn sng trung tm 2,7cm c nhng vn sng ca nh sng n sc no ca ngun c. Dch khe S mt khong 2mm theo phng vung gc vi trc i xng ca h v vung gc vi hai khe. H thng vn trn mn nh se dch chuyn nh th no? Khong cch gia khe S v hai khe S1 v S2 l l=20cm. Cu 11. Hai khe S1S2 cch nhau a=1mm c chiu sng bng mt khe S song song v cch u hai khe. 1. S c chiu sng bng nh sng c bc sng c bc sng = 0,656 m , Tnh khong vn trn mn (E) cch hai khe 2m 2. Lp li th nghim vi nh sng mu lc. Bit b rng ca 10 khong vn lin tip bng 1,09cm. Tnh bc sng ca nh sng mu lc 3. Chiu khe S bng hai bc x 1 = 0,56 m v 2 ngi ta thy vn sng bc 3 ca bc x 2 trng vi vn sng bc hai ca bc x . Tnh i2. Bc 1 x 2 nm trong vung quang ph no 4. By gi ta chiu S bng chm nh sng trng (c bc sng t 0,4 m 0,7 m ) Xc nh bc sng ca nhng bc x b tt ti im cch vn sng trung tm 1,2cm Cu 12. Ta chiu sng hai khe Young bng nh sng trng vi bc sng nh sng 1 = 0,75 m v nh sng tm l 2 = 0,4m . Khong cch hai khe l a=0,5mm. Mn (E) cch mt phng cha hai khe l D=2m a. Tnh khong cch gia vn bc 4 ca mu v mu tm. b. ng v tr ca vn sng bc 4 ca nh sng cm c nhng vn sng ca bc x no na khng? c. Nu thay i khong cch a, D th ng v tr vn sng bc 4 mu kt qu tm cu b c thay i khng? Dng 5. Giao thoa c bn thu tinh chn mt khe Cu 1. Trong th nghim giao thoa nh sng dng khe Ing, ngi ta cho bit khong cch hai khe F1, F2 bng 2mm, khong cch t mn E n hai khe bng 2m, nh sng n sc dng trong th nghim c bc sng = 0,5m a. Tnh khong vn
b. t mt bn thu tinh mng hai mt song song c b dy 0,1 m chit sut n=1,5 trn ng i ca chm tia sng t khe F1 n mn E. Hi vn sng trung tm cn v tr c na khng. Nu khng th vn sng chnh cha di chuyn v pha no? Mt on bng bao nhiu? Cu 2. Thc hin giao thoa nh sng vi khe Ing. Khe F c chiu nh sng n sc: Hai khe nh F1, F2 song song v cch u F hot ng nh hai ngun kt hp. Mn E n hai khe D=2m v F1F2=a=4mm Trn mn E khong cch t vn bc 5 bn ny n vn bc 5 bn kia vn chnh gia l 3mm 1. Vit biu thc quang trnh v xc nh v tr cc vn sng v vn ti. 2. Tnh bc sng ca nh sng th nghim 3. t mt bn mt song song bng thu tinh c chit sut i vi nh sng th nghim n=1,5 b dy e=1mm, trn ng i ca chm tia sng sut pht t khe F1. Hy xc nh ri ca vn trung tm? Theo hng no? 4. Thay bn chit quang cu 3 bng mt bn chit quang khc cng b dy nhng chit sut n2 th di ca h vn tng thm 5mm so vi cu 3. Xc nh chit sut n2 Cu 3. Mt khe hp S cch u hai khe song song v bng nhau S1 v S2, pht nh sng trng. Hai khe cch nhau mt khong a=2mm. Khong cch t S n S1S2 l d=0,6m. Khe ca mt my quang ph t song song vi khe S v cch hai khe S1S2 mt on D=2m 1. Hy gii thch ti sao trong my quang ph, ta li trng thy mt quang ph lin tc 2. Trc khe S1 c mt bn thu tinh, dy 0,012mm chit sut n=1,5 coi nh khng ph thuc vo bc sng. Hi trn quang ph by gi xut hin bao nhiu vn en? 3. lm mt cc vn en ngi ta tnh tin theo phng S1, S2. Hi khe phi dch chuyn theo chiu no bao nhiu? Trong qu trnh khe S di chyn h vn thay i nh th no? Cu 4. Trong th nghim v giao thoa nh sng chiu nh sng n sc a=1mm. D=3m, ta thy i=1,5mm 1. Tmm bc sng ca nh sng 2. Xc nh v tr vn th 3 v vn ti th 4 3. t ngay sau mt trong hai khe sng mt bn mng phng c 2 mt song m song b dy e= 10 , ta thy h thng vn dch chuyn trn mn quan st khong x0=1,5cm. Tm chit sut ca cht lm bn mng. Dng 6. Giao thoa vi s di chuyn ca ngun
Cu 1. Mt ngun sng n sc S cch hai khe S1S2 mt khong 10cm v mn quan st t cch S1S2 3m. Di chuyn S theo phng S1S2 v pha S1 mt on 0,2m. Hi h vn s dch chuyn v pha no mt onbao nhiu. Cu 1. Ngi ta b tr th nghim giao thoa nh sng nh sau: F, F1, F2 l cc khe hp nm ngang A=1mm, d=1m, D=2m S l ngun n sc c bc sng = 0,42 m E S F d F1 F2 D a. Xc nh phng ca cc vn giao thoa quan st c trn mn E v v tr ca vn sng chnh gia. Tnh khong vn b. Tnh tin khe F theo phng thng ng mt on 1cm ln cao, vn sng chnh gia c cn v tr c khng? nu khng th vn sng chnh gia di chuyn v pha no? mt on bng bao nhiu? c. Gi s b rng ca trng giao thoa bng 3cm. Tnh s vn sng v ti quan st c. Cu 2. Thc hin giao thoa vi hai khe Ing. Khe F chiu nh sng n sc: Hai khe F1, F2 song song v cch u F hot ng nh hai ngun kt hp. Mn E thu giao thoa cch hai khe F1, F2 l D=2m v F1F2=a=0,5mm, khong cch t F n F1F2 bng 5cm. Khong vn o c bng 2,2mm 1. Tnh bc sng ca nh sng 2. Di chuyn khe F theo phng song song vi cc khe F1, F2 v pha F1 mt on FF=1mm. Tnh di ca h vn trn mn E 3. By gi h vn dch chuyn tr v v tr lc u ngi ta t mt bn mt song song c b dy e, chit sut n=1,5 trn ng i ca tia sng t F 1 n E. Tnh b dy ca bn mt song song. Dng 7. Giao thoa nh sng vi gng phng Fresnel Cu 1. Th nghim v giao thoa nh sng c m t theo s hnh v, trong E - O l giao tuyn ca hai gng - Ngun S pht bc x c bc sng = 0,5m S - S cch O mt on d1=0,6m - Mn song song v cch O d2=1,8m d1 d2 a. Chng minh rng trn mn ta thy
C
c h vn giao thoa b. Khong cch vn i=1mm. Tnh gc O c. Nu ngun S dch chuyn ra xa dn O th khong cch vn i s thay i nh th no Cu 2. Hai gng phng G1G2 t st nhau, nghing mt gc ( ) (vi =2,5 .1 ra . Mt khe hp S c ri bng nh sng n sc i=0,5 m 7 0 3 d c t song song vi giaop tuyn A ca hai gng cch giao tuyn r=1m 1. Tm khong cch S1S2 gia hai nh o ca S to bi hai gng 2. t mt mn E pha trc gng song song vi giao tuyn A v vi S 1S2 cch giao tuyn A mt khong 1m, ngi ta quan st thy cc vn giao thoa trn mn, tm s vn sng quan st c. Cu 3. Trong th nghim giao thoa nh khe Ing, t mt khe hp S ngi ta to c hai ngun kt hp cng pha S1, S2 cch nhau 5mm, khong cch t chng n mn E l 2m a. Ngun S pht ra nh sng n sc v = 0,58 m (mu vng). Tm khong vn v v tr vn sng bc 3 trn mn b. S1, S2 c th c to nh hai h gng phng t nghing vi nhau t gc ( ) vi rt nh. Khe sng S t song song vi giao tuyn I ca hai gng v cch I l SI=1m. Mn E t vung gc vi mt trung trc ca S1S2. V hnh, tm v rng vng giao thoa trn mn. Nu S pht ng thi hai nh sng n sc v = 0,58 m v x cha bit v tr vn sng u tin cng mu vi vn trung tm l x=1,16mm. Tm cho bit vn sng x trung tm c mu hng. Trn mn c my vn mu hng nh th (ghi nh vn mu hng nn > ). x v Cu 4. Hai gng Fresnel lm vi nhau vi nhau mt gc ( ) c chiu sng bng nh sng n sc c bc sng = 0,5m . Ngun sng v mn quan st t cch giao tuyn hai gng 1m 1. Bit rng s vn quan st c trn mn l 16. Tnh 2. Thay nh sng n sc ni trn bng nh sng trng ( 0,4m 0,8m ) . Hy tm tt c cc thnh phn n sc trong nh sng trng cho vn ti ti im P trn mn cch vn trung tm mt khong x=1,56mm. Cu 5. Hai gng phng M1 v M2 hp vi nhau mt gc rt b nh hnh v. S l khe sng rt hp song song vi giao tuyn O ca hai gng OS=R=25cm. nh sng do S pht ra c bc sng = 0,555 m . Ta quan st c vn giao thoa trn mn (E) song song vi mt phng cha hai khe S 1S2 ca S v cch S1S2 khong D=3m a. Tnh gc bit khong vn i=1,11mm b. Tnh s vn quan st c trn mn, bit rng vng giao thoa trn mn gii hn bi hai tia phn x ti O
S R M1
M2
Cu 6. Mt ngn sng c dng mt khe hp song song vi mt gng phng. Khong cch ngn nht t ngun n mt phng ca gng l 1m. Trn mt mn E t vung gc vi mt gng v song song vi ngn sn, cch ngun sng mt khong l=2m ta thy c mt h vn sng, ti xen k nhau u n v khong cch gia hai vn sng lin tip cnh nhau l 0,7mm. Gii thch hin tng v xc nh bc sng nh sng .
Cu 2. Hai lng knh cng c gc nh l A=20 lm bng thu tinh chit sut n=1,5, c y gn chung vi nhau lm thnh 1 lng lng knh. Mt ngun sng im S pht nh sng n sc = 0,5m t trn mt phng ca y chung v cch 2 lng knh mt khong d=50cm 1. Tnh khong cch gia 2 nh S1 v S2 bi to hai lng knh. Xem rng gc A l rt nh v cc nh S1, S2 c dch i so vi S theo phng vung gc vi ng SH. Cho 1=3.10-4rad 2. Trn mn nh E c t vung gc vi SH v cch H mt khong d=2m ta quan st c h vn giao thoa. Tnh khong cch gia 2 vn sng lin tip v s vn quan st c trn mn
3. Khong cch gia cc vn v s vn quan st c s thay i th no nu thay i th no nu thay i ngun S bng ngun S pht ra bc x
' = 0,45 m
4. Khong cch gia cc vn v s vn quan st c s thay i th no nu ngun S(bc x ) i xa dn hai lng knh theo phng vung gc vi mn S d H d O
Cu 3. xc nh ln ca gc t ( gn bng 1800) ca mt lng knh ngi ta b tr s giao thoa nh hnh v. Bc x n sc c 1 = 633 nm c ri ln khe S to ra chm sng phn k su khe. Chm ny ri ln y lng knh. Trn mn (E) cch lng knh 1,2m ta quan st c h vn giao thoa vi khong cch vn i=0,475mm a. Gii thch hin tng b. Tnh gc ca lng knh, bit khe S cch lng knh khong d1=30cm, chit sut thu tinh ng vi l n1=1,5(ly 1 3.10 4 Rad ) 1 c. Tnh s vn sng quan st c trn mn d. Gia nguyn cc b tr th nghim, ri ln khe S chm sng nm sc 2 = 515 nm th thu c h vn c khong cch vn i2=0,4mm. Xc nh chit sut n2 ca thu tinh lm lng knh ng vi bc x ny S d H
Cu 4. Dung th nghim vi lng lng knh Fresnel o bc sng ca bc x n sc. Khong cch t khe hp S n lng lng knh l 0,5m, t lng lng knh n mn quan st l 1m. u tin ta chiu sng khe S bng bc x , ri o khong cch t vn sng th 10 bn tri vn trung tm n vn sng th 10 bn phi l 4,5mm. Sau thay i bc x bng bc x 0 = 0,6 m v cng o nh trn th c 0,6mm. Cho bit chit sut lng lng knh khng ph thuc vo bc sng 1. Tnh
2. Bit chit sut ca lng lng knh l n=1,5. Tnh gc chit quang ca mi lng knh v s vn quan st c i vi bc x v 0 . Ly 1 =3.10-4Rad 3. Trc mt trong hai lng knh, t mt bn trong sut chit sut n=1,6 th thy h vn ng vi bc x 0 b dch chuyn 3,2 vn. Hi h vn b dch chuyn theo chiu no v dy ca bn l bao nhiu.