MT S XUT P NG NHU CU V IN Tc gi: Nguyn Anh Tun Ph Gim c Cng ty in lc TP H Ni in thoi: 04.22201158 1.

1. Vai tr quan trng thit yu ca nng lng i vi s pht trin kinh t, x hi v phc v dn sinh . Nng lng (trong c in nng) c vai tr v cng quan trng trong s pht trin ca mi Quc gia. Nng lng l mt trong cc nhu cu thit yu i vi sinh hot ca nhn dn v cng chnh l yu t u vo khng th thiu ca rt nhiu ngnh kinh t khc, c tc ng nh hng khng nh n cc hot ng kinh t, chnh tr, vn ha, x hi. Ngy nay, do s pht trin nhanh chng ca khoa hc k thut, cc ngnh Cng nghip s dng cc dng nng lng tng mnh. Cng vi s bin i kh hu din bin phc tp nn vic s dng nng lng ngy cng tng, ngun nng lng thin nhin khai thc tng nhm p ng nhu cu s dng nng lng trn ton cu, ngun nng lng thin nhin dn cn kit ang dn ti tnh trng khng hong v nng lng trn ton th gii. Chnh v vy, vic tp trung ch o, u t cho pht trin nng lng (trong c ngnh in) lun c ng v Nh nc ta u tin ch trng, nhm m bo an ninh nng lng Quc gia. 2. Nhn nh nhng c hi v thch thc, nhng vn tn ti trong vic cung ng v s dng in, m bo an ninh nng lng Quc gia: Tnh hnh ngun in Quc gia: C cu in sn xut v in mua ca Tp on in lc Vit Nam: n v: t kWh
C cu I. in sn xut - Thu in - N than - N du Thc hin 9T u nm 2008 38,8 17,1 7,1 0,59 T trng 69,8% 30,7% 12,8% 1,1% So snh cng k nm ngoi 109,08% 116,8% 103,9% 100,2%

- TBK kh - TBK du - ui hi - Diesel II. in mua ngoi Tng Cng

9,4 0,17 5,3 0,037 15,8 55,6

17,0% 0,3% 9,6% 0,1% 28,4% 100%

107,7% 37,7% 104,2% 65,2% 122,1% 112,5%

Lu k in sn xut v mua 9 thng u nm 2008 thc hin l 55,6 t kWh, tng 12,5% so vi cng k nm trc, trong : in sn xut Tp on l 39,8 t kWh; in mua ngoi l 15,834 t kWh, t trng in mua ngoi tng 22,19% so vi cng k nm 2007. Nhu cu in hin nay ca VN khong 13.000 MW, nhng EVN mi cung cp c gn 12.000 MW, thiu khong hn 1.000 MW. EVN phi nhp khu t Trung Quc l hn 400 MW ch yu l thy in nh nhm gii quyt bc xc thiu in trong ma hn hn. Vic huy ng cng sut kh dng h thng in Quc gia trong giai on hin nay ang gp kh khn do nhin liu u vo ca nh my in than, du, kh s dng ti nguyn thin nhin ngy cng cn kit, gi c nhin liu nhp khu tng cao dn n gi thnh sn xut in tng trong khi gi in bn khng i. i vi cc nh my thu in chim t trng ln, c gi thnh sn xut in thp nhng ph thuc qu nhiu vo thin nhin, cc nh my in khc nh: ht nhn, sinh khi, gi, mt tri, a nhit, sng bin... cha c. Do , EVN phi cn i gi thnh sn xut in huy ng cng sut kh dng dng ca h thng in Quc gia cung cp in m bo n nh chnh tr, pht trin kinh t x hi v hon thnh cc ch tiu kinh t do Chnh ph giao. Nguyn nhn tnh trng thiu in hin nay do: Do ph ti tng, u t trc tip nc ngoi tng t bin, nm 2007 tng 20,3%, tng gi tr u t bng 15 nm trc cng li, nhiu d n u t ln trong nc pht trin mnh. Thi tit nm nay kh hn sm hn mi nm, tnh hnh thi tit c xu hng khc nhit, bin i phc tp, cng vi s khng hong nng lng trn ton cu t u nm n nay, nhu cu s dng v in thay th cho nhng ngun nng lng khc ngy cng gia tng.

Cng tc d bo tng trng nhu cu v in v k hoch trin

khai xy dng pht trin ngun in khng tng ng. Cc nh my sn xut in i vo hot ng chm hn so vi k hoch. Khu vn hnh ca cc nh my in cha tt, mt s nh my sn xut in khi i vo hot ng gp mt s s c nh Nh my nhit in Ung B hot ng cha n nh, Nh my in C Mau 1 mi hot ng c mt na cng sut v mt lot s c sa cha ng ng dn kh, dng hot ng bo dng sa cha nh my... Do vy, vic ct in trong thi gian va qua l khng th trnh khi. T nay n nm 2020, theo d bo VN cn trong tnh trng thiu in. Bi v, chng ta lun phi chy theo tc pht trin cao v nhu cu s dng in dn n ngun lc khng p ng kp nhu cu pht trin v khng c ngun in d phng. 3. xut cc gii php gip ci thin ngun, cung cp in cho pht trin kinh t x hi, nng tnh cnh tranh khi hi nhp kinh t quc t: 3.1. Pht trin ngun nng lng ht nhn: Thc hin quy hoch pht trin in lc quc gia giai on 2006-2015 c xt n nm 2025: Mc tiu l p ng nhu cu pht trin kinh t-x hi ca c nc (mc tng GDP khong 8,5%-9%/nm giai on 2006-2010), d bo nhu cu in tng mc 17%-22%/nm. Cng sut: 2005: 13 ngn MW (tng ng 50 ngn t kWh) 2010: 20 ngn MW (112 t kWh) 2015: 32 ngn MW (200 t kWh) 2020: 48 ngn MW (300 t kWh) 2025: 70 ngn MW (400 t kWh) Chng ta phi y mnh pht trin ngun cung cp in t than,

du, kh, thu in ht nhn, nng lng mi. Vic u t vo pht trin cc ngun in thy in i hi vn u t ln, b li gi thnh sn xut in thp nhng li phc thuc qu nhiu vo thin nhin. i vi cc nh my nhit in gi thnh sn xut in tng i cao do s dng nguyn liu u vo ti nguyn thin nhin trong nc ngy dn cn kit v nhp khu nc 3

ngoi vi gi cao lun bin ng kh lng. i vi in ht nhn theo k hoch nm 2015 bt u xy dng v i vo hot ng l nm 2020 vi cng sut 2.000 MW. Trc tnh hnh thiu in hin nay, Chnh ph ngh xy dng gp i cng sut tc l 4 t my v 2 nh my in ht nhn hai a im khc nhau. Trong tng s in 6, sau nm 2020 in ht nhn s chim 20% tng sn lng in ca VN. u t xy dng nh my in ht nhn i hi lng ngun vn ln (chim khong ba phn t gi thnh) vi thi gian xy dng ko di, cc cng ngh tin tin v phc tp Vit Nam cha nm bt c chc chn, nhng chi ph vn hnh li r hn so vi vn hnh cc nh my pht in s dng than, du hoc kh. Mt khi xy dng xong v a vo vn hnh, nguyn liu ch yu nh my in ht nhn hot ng l cc b thanh nhin liu (thng thng l uranium) k t lc np liu s tri qua qung thi gian vi nm trong l phn ng, vi gi thnh tng i n nh. Mc d gi nhin liu uranium tng nhanh trong nm 2007, iu t c nh hng ti gi thnh sn xut ca cc nh my in ht nhn ang hot ng. Hn na, ngun nhin liu uranium theo cc s liu kho st m bo cung ng cho ngnh cng nghip ht nhn trong thi gian di, l cha k ti vic s nhin liu hn hp MOX (Oxt Uranium-Plutonium) v s pht trin cng ngh l ntron nhanh (hay cn gi l l ti sinh) s em li c hi s dng nhin liu l Thorium ln ti hng nghn nm, iu m bo ngun cung cp nhin liu n nh v chc chn trong tng lai. Cn gi nguyn liu than, du v kh th kh c th d on mt cch chc chn khi m k hoch pht trin cng nghip in v vn hnh h thng in cn phi tnh n 30-40 nm trong tng lai. c bit trong iu kin gi nhin liu ngy cng tng nhanh th in ht nhn li cng tr nn cnh tranh cao hn v s l s la chn kinh t. Tuy nhin vic pht trn in ht nhn cng cn phi quan tm n cc vn nh: + La chn cng ngh ph hp nht cho Vit Nam, tnh ti iu kin c th t nhin, kinh t, x hi, th ch cng s l mt thch thc ln cho nhng ngi c trch nhim t nn mng cho ngnh cng nghip nguyn t, bi v chi ph ph duyt, xy dng, vn hnh v sa cha s c gim ng k cho cc nh my tip theo.

+ An ton: Xy dng l mt trong s cc thch thc, tuy nhin vn hnh v bo dng NM HN an ton trong mt thi gian di t 40 60 nm mi l ni quan tm lo lng nht ca cc nh hoch nh chnh sch v cc nh u t. Mt sai lm nh cng c th dn n nhng hu qu v thit hi to ln. Khng ging nh cc nh my in khc, vn an ton y bao gm c vn bo v nh my chng li mi e do ph hoi t bn ngoi (e do gy thm ho phng x), v bo v nguyn liu ht nhn v m bo c c ngun cung cp nhin liu tin cy v n nh. S hu thun v ng h ca cc cng quc, cng nh cc nc trong khu vc l mt yu t quan trng m bo an ninh lu di v n nh. + Cht thi phng x: y hin l mt vn cha c c hng gii quyt trit . Sau 3 nm s dng, cc thanh nhin liu chy c coi l cht thi c hot cao. Thng thng hin nay ti nhiu nc cc cht b thanh nhin liu chy ny c lu gi ti nh my (thi hn c th n 50 nm) ch n khi c vn chuyn n a im c nh. Tuy nhin, cha nc no c c mt a im n nh lu gi cht phng x cao ny cho thi gian di. Cc nghin cu v x l v qun l cht thi hot cao ang c nhiu nc trn th gii quan tm u t nghin cu, hy vng vi tin b ca khoa hc k thut v cng ngh th sm c gii php ti u trong tng lai gn y. + S chp thun ca cng chng: l mt yu t quyt nh s thnh cng cho s pht trin cng nghip in ht nhn. Kinh nghim ca cc nc cho thy s phn i ca cng chng c th lm ko di thi gian xy dng v tng chi ph xy dng, thm ch dn ti ph sn ch u t hoc khng th a vo vn hnh c. Qua cc cuc trin lm v thm d d lun ti HN, TPHCM, Ninh Thun, Ph Yn gn y cho thy t l ng h ca dn chng rt cao (90% thy s cn thit ca in ht nhn, 47,7% coi in ht nhn l c ch v an ton, ch c 4,6% coi in ht nhn l nguy him). Tuy nhin s ng h ny ang c nguy c b d r v gim st do thiu s tuyn chuyn v thng tin ph bin. Ngnh cng nghip in ht nhn cn phi chng minh cho cng chng thy c in ht nhn l r, t nhim, an ton, to thu nhp v cng n vic lm cho a phng th chc chn s c s ng thun cao.

3.2 Tng cng hp tc u t nh nc-t nhn (PPP) trong lnh vc pht trin ngun in: Theo thng k ca WB, ngun vn u t ca t nhn trong tng s ngun vn u t vo h tng ca Vit Nam hin nay ch chim khong 21%, trong khi , con s ny i vi ngun vn ODA l 37%. Theo phn tch ca WB, iu ny s khin cho vic xy dng c s h tng ca Vit Nam qu ph thuc vo ngun vn ODA, trong khi tim nng ca khu vc t nhn ang ngy cng ln mnh. Do vic tng hiu qu u t l ht sc cn thit v huy ng vn t nhn l mt yu t quan trng tip tc tng trng. 3.2.1 Nhu cu vn: Theo Quy hoch pht trin in lc quc gia giai on 2006 2015 c xt n nm 2025 (gi tt l Quy hoch in VI) th tng nhu cu vn u t cho giai on 2006- 2025 khong 75 t USD vi c tnh nhu cu v vn hng nm ln ti gn 4 t USD Ngun vn chnh gm: Tp on in lc Vit Nam (EVN) thuc s hu Nh nc s ng gp khong 665.389 t VN (tng ng 40 t USD) huy ng t ngun vn t c ca EVN v cc ngun vn vay khc, ch yu l vn vay ODA, cc ngun tn dng xut khu v cc ngun thng mi khc. Phn cn li s phi huy ng cc d n u t c lp gm u t ca cc doanh nghip nh nc khc, doanh nghip t nhn trong nc v nc ngoi. 3.2.2Cc hnh thc u t tim nng trong ngnh in: Cc d n BOT Cc d n sn xut in c lp (IPP) vi hnh thc cng ty lin u t trc tip hoc gin tip vo cc nh my in hin nay doanh/cng ty c phn khng trong lnh vc BOT bao gm c cc DNNN c phn ha (Cho n nay, cc nh u t t nhn nc ngoi ch yu quan tm n hnh thc BOT) 3.2.3 Cc kh khn gp phi:

Cc cng ty t nhn hin nay vn gp nhiu kh khn trong vic

tip cn d n, c bit l cc d n ln. Hu ht cc d n c tnh kh thi cao vn c giao cho cc doanh nghip nh nc. Tiu biu nh trong lnh vc thy in, cc d n quy m va tr ln thng c phn cp u t cho EVN v mt s Tng cng ty Nh nc. Cc doanh nghip ngoi nh nc thng vn gp nhiu kh khn trong vic tip cn trc tip cc d n. Mu thun v li ch trong hp tc u t nh nc - t nhn. Trong m hnh PPP, nh nc l ngi i din cho nhn dn ng ra m phn c th mang v nhng dch v tin ch nht nhng vi mt mc gi thp nht. Cn ngc li, pha nh u t vi t cch nh mt ngi bn hng th h cng mong mun l lm sao bn c mt mc gi cng cao cng tt li nhun mang v l ln nht. Chnh v vy, lm sao tm c ting ni chung gia nh nc vi t nhn trong m hnh PPP chnh l bi ton kh nht hin nay. Tuy nhin, v l i din cho nhn dn nn nh nc vn phi nm th ch ng trong vic la chn i tc lm sao c th c th mang li li ch ln nht cho nhn dn Quy inh php l hin nay cha y , cc quy nh cha tnh ht cc tnh hung pht sinh trong thc t, quy nh cha ph hp vi thng l quc t. Nm 2007 Vit Nam c Ngh nh 78 ca Chnh ph v u t theo m hnh xy dng - kinh doanh- chuyn giao (BOT). Tuy nhin y ch l mt dng m hnh PPP m cn rt nhiu m hnh PPP khc na, mt khc y cng l mt ngh nh kh mi nn c th n c nhng iu khon khng ph hp vi thc t hin nay. Hu ht cc d n PPP Vit Nam u do cc nh u t xut, tnh ton, gii trnh v c quan qun l chp thun. Cch lm ny gy ra nhiu vn bt cp cho c Nh nc v nh u t. Trc ht, do khng phi l ngi lp d n nn c quan qun l c th thiu thng tin v vic quyt nh cc quy nh trong hp ng c th gy thit hi cho Nh nc, ngc li, cng c th thiu thng tin m cc bc i c quyt nh chm, khng chnh xc khin nh u t gp kh khn. 3.2.4 Cc gii php Cn xy dng mt khung php l ph hp tiu chun quc t v iu kin Vit Nam. Trc mt, c th phi thnh lp mt nhm cng tc lin 7

ngnh r sot li h thng php lut hin hnh, kho st th trng trong v ngoi nc v thc hin mt s d n th im c c s xy dng khung php lut v PPP. Chnh ph cn thnh lp mt c quan c lp qun l cc d n PPP thc hin c ch mt ca, to iu kin cho cc nh u t c hi nm bt thng tin d n mt cch d dng cng nh thun li trong vic trin khai thc thi d n. Xy dng mt c ch h tr i vi cc d n, tnh n vai tr ca nh nc vi t cch l ngi bo lnh v xc tin tnh kh thi. V vn u t cc d n n t nhiu ngun trong , vn nh u t thng ch khong 30%, cn li l i vay. Cc i tc cho vay tt nhin s tnh ton v t nim tin vo hiu qu d n nhng nu khng c s tham gia ca Nh nc th kh nng huy ng vn s rt kh. Tuyn truyn nng cao nhn thc ca cc nh u t t nhn khi Nh nc phi b kinh ph v ch o lm tt cng tc thit k, tham gia xy dng h tng cng Nh nc. tnh ton kh thi v mt ti chnh, kh nng chu ng ph mua in ca cc t chc phn phi... nh c mc li nhun trc khi ku gi u t v yu t li nhun l quyt nh khi ku gi cc nh u t. Khi iu kin mi a ra ku gi u t bng cch u thu c c i tc c li nht. y nhanh tin xy dng th trng in thu ht vn u t t mi thnh phn kinh t trong v ngoi nc tham gia hot ng in lc. Cn xy dng mt c ch gi in minh bch, hp dn nh u t. Chnh v gi in hin nay cn bc l nhng yu t bt cp nn khng thu ht nh u t. Thm vo , vic b cho gia gi in sn xut sang gi in sinh hot vn duy tr ang lm gim sc cnh tranh ca sn phm hng ho. Vic gi in khng phn nh ng chi ph cng khng khuyn khch s dng in tit kim. Hin nay, so tng quan mc tng GDP vi tc tng nhu cu s dng in th tc s dng in lun gp i GDP, cho thy vic s dng lng ph, khng hiu qu cn trn lan.

3.3. Thc hin chng trnh tit kim in: a) Xy dng c ch chnh sch cho vic trin khai chng trnh tit kim in: - Ban hnh vn bn quy phm php lut v s dng nng lng tit kim v hiu qu, t chc hng dn v kim tra vic thc hin, c ch thng, pht c th. Ban hnh cc quy ch, quy nh v cng tc t vn tit kim nng lng, kim ton nng lng, kim nh cp chng ch t tiu chun cht lng v dn tem cht lng sn phm tit kim nng lng. Khuyn khch v c ch u i cho cc doanh nghip nhp khu thit b, vt t, dy chuyn cng ngh cho mc ch tit kim nng lng hoc c d n u t sn xut sn phm tit kim nng lng. - Gn kt ni dung tit kim in nng vi vic xy dng k hoch pht trin kinh t - x hi ca cc cp, cc ngnh nhm m bo kinh t x hi bn vng. Coi l ni dung c bn khng th tch ri trong ng li ch trng pht trin ca t nc. - Giao ch tiu tit kim nng lng i vi tng c quan, n v. Ct gim ngn sch hot ng ca c quan n v nu khng t ch tiu. ng thi xy dng ch trch nhim i vi tng tp th c nhn trong vic thc hin tit kim in nng. - C chnh sch khuyn khch cc doanh nghip s dng my pht in trong gi cao im, hn ch s dng in li. - Khuyn khch v c ch u i cho cc doanh nghip nhp khu thit b, vt t, dy chuyn cng ngh cho mc ch tit kim nng lng hoc c d n u t sn xut sn phm tit kim nng lng. b) Cc gii php s dng in tit kim hiu qu: i vi ng c truyn ng: Khng ng c chy khng ti qu lu, chy vt qu cng Nn s dng ng c, c cu truyn ng c kh nng thay i S dng ng c hiu sut cao cho cc b phn mang ti nng 9 sut cn thit, chy non ti trong thi gian di. tc cho cc h thng ti bin i. trong thi gian di.

i vi h thng nn kh: Hp l ho h thng ng dn, gim t l r kh, nh k th p khng ti, nn kh mc p sut thp nht va p ng nhu cu s dng, khng st p qu ln trong h thng phn phi kh, thu hi nhit kh nn ti v tr c th. Nh my sn xut lm lnh: Trnh lm tc lung kh trong v xung quanh b tn nhit, gim Bo dng lp cch nhit ng tiu chun, gim ti a thi gian thiu tc nghn ti mch lm pha s cp v th cp. vn hnh, trnh vn hnh trong iu kin non ti, gi ti lm mt mc ti thiu... Nh my sn xut - Nc c lm lnh v lm mt m bo h thng khng r r ti u ho nhit ca nc c lm lnh, cch ly cc thit b khng s dng. Cch nhit h thng phn phi vi tiu chun cao. Nc lm mt s dng tun hon kn, s dng cc b cm bin To nh: iu ho khng kh v thng gi: Lp t cc b iu khin ti u ho, gim thiu th tch lu khng, duy tr nhit phng 25oC hoc cao hn. Chiu sng: Lp cc b iu khin nh sng t ng, cm bin trng thi s dng. S dng cc n chiu sng c hiu sut cao. Trong gia nh: Thit k h thng in trong nh ti u v hp l. Chn cc thit b in: Khi mua sm cc trang thit b in sinh hot, dng gia dng cn quan tm n cc yu t sau: Chn thit b ng cng sut: v mi s tha hoc thiu cng sut u gy lng ph in. nhit iu chnh cc qut thp lm mt.

10

Thay th cc thit b tiu tn nhiu in: i vi h thng chiu

sng nn s dng cc loi n hunh quang, compact. Dng cc bp l viba, bp t thay th cc loi bp in tr. Hn ch s dng cc sn phm in qu c. Khng nht thit dng n p hay bin p. T lnh: Hn ch m khi khng cn thit v khi m nhiu t lnh

S dng cc gia dng in hp l: s cn nhiu nng lng hn, khng xp thc phm qu dy, qu y, gia cc vt phi c k h to i lu khng kh trong t, khng t lnh gn ngun nhit. My iu ho nhit : Ch nn duy tr iu ho lm vic mc t 25oC tr ln. Cn ng kn ca ng cc khe ca gy thot nhit ra ngoi... Khi khng s dng iu ho nh tt ngun in. Qut: S dng qut chnh s cng nhanh th tiu th cng nhiu. My tnh: Hy tt my tnh nu khng s dng trong vng 15 Bn l: Khng nn l qun o khi ang t. Khng l qun p My git: Ch nn s dng my git khi c qun o ph hp L vi sng: Khng dng l vi sng trong phng c bt iu ho,

pht. Chn ch tit kim in nng tn in va bo v my tnh. trong phng bt iu ho. vi cng sut nh mc hn ch s ln hot ng ca my. khng nn t gn cc in khc v n s lm nh hng ti chc nng ca in khc. My bm: Nh vn cht cc van nc v n r r s lm my Tivi: Khng ch mn hnh qu sng, tt my bng nt tt bm hot ng gy tn in. n tay my, dng tivi c kch c ph hp vi nh ca mnh, chnh sng v tng phn mc va phi. My ht bi: Trc mi ln ht bi, cn kim tra gi sch ti bi, nu ti bi cha y bi s lm gim lc ht khin in nng tiu th nhiu hn. Khng nn ht bi nhng ni m t.

11

Bnh un nc nng: Nn chn bnh c th tch v cng sut ph

hp. Khi s dng bnh un nc lun phi y nc, t bnh cao khng nn qu 2m so vi vi x trnh tht thot nhit theo ng ng. nng. Tit kim in trong chiu sng: Chiu sng trong nh nn s dng cc n hunh quang, compact Lun tt n khi ra khi phng y l bin php tit kim in thay th cho n si t. m khng mt chi ph. S dng nhng thit b dng nng lng mt tri un nc

c) Cc gii php tuyn truyn: Cc i truyn thanh, truyn hnh cc cp cn xy dng phng Cc t bo trung ng, bo a phng cn dnh t nht mt gc Khng coi vic tit kim in l vic ring ca ngnh in: Cc s, thng tin, ta m, gii thiu m hnh in hnh v tit kim nng lng. nh trn trang bo ni v vn tit kim nng lng. c quan chc nng cn phi hp cht ch, ng b vi Ngnh in v nht qun v ch trng bin php thc hin t trung ng n a phng. Vic tuyn truyn tit kim nng lng l vic lm thng xuyn ca mi ngi. Gn ch tiu tit kim nng lng vo cuc vn ng xy dng khu ph vn ha, lng vn ha, gia nh vn ha, phong tro Ton dn an kt xy dng i sng vn ha khu dn c Kt hp tuyn truyn v tit kim nng lng trong cc bui hp khu dn c, bui sinh hot ca cc on thT chc cc hi ngh chuyn , din n, gp mt in hnh cuc thi, hi thiv tit kim nng lng. Nu tn trn cc phng tin thng tin i chng nhng c s, c y mnh pht trin m hnh s dng kh Biogas lm kh t quan, n v khng s dng tit kim in nng hiu qu. v pht in nng nng thn v thnh th.

12

Thnh lp cc trung tm t vn khch hng s dng tit kim

in cng nh tit kim nng lng ni chung.

13