C ch ca qu trnh i ha ha hc Qu trnh i ha ha hc l phn ng chui nn thng c 3 thi k sau - Pht sinh: u tin, phn ng c khi mo bng vic mt vi phn

t lipit (RH) b oxy ha to thnh gc t do . R : gc ca axit bo no hoc khng no t do hoc gc ca axit bo trong phn t glyxerit . H : nguyn t H C so vi ni oi hoc nguyn t H ca nhm metylen bt k trong axit bo no. to thnh gc ngha l t lin kt C-H trong phn ng trn i hi nng lng l 70-100kcal/mol. Tuy nhinkhi c oxy ha tan th tng tc gia RH ban u vi oxy s xy ra mt cch mnh m hn. V l s to thnh gc theo phn ng lng phn di y i hi nng lng ch l 47kcal/mol . . RH + O2 R + HO2 Trng hp khi nng RH cao th c th xy ra phn ng tam phn . . RH + O2 + HR1 R + H 2 O2 + R 1 Phn ng ny i hi bng lng cn b hn phn ng lng phn. G t do cng c th pht sinh khi c ion kim loi giao chuyn . . M3+ + RH M2+ + R + H . . M3+ + ROOH M3+ + RO + O H - Pht trin: . . Gc t do R hoc RO c to thnh do qua trnh khi mo s bt u chui chuyn oxy ha. Phn ng 1 c bit nhanh, thc t khng cn nng lng hot ha. Cn nng lng hot ha c phn ng 2 l 4-12 kcal/mol. T y ta thy gc l gc ch o trong mch oxy ha v phn ng c ngha quyt nh vn tc pht trin ca qu trnh t oxy ha l phn ng tng tc gia gc .vi phn t lipit( trong phn ng 2) T hydroperoxit s phn mch cho nhng gc t do theo ng hng sau:

Vic t lin kt O-O to thnh hai gc t do theo phn ng 3 i hi nng lng hot ha 30-35 kcal/mol. S lin hp cc hydroperoxit thnh dime theo phn ng 4 s thun li khi nng hydroperoxit ln. vic to nn dime s lm yu o lin kt O-H v O-O, do lm gim bt nng lng phn gii dime thnh cc gc.

Hydroperoxit c th phaangiair theo phn ng 5 i hi nng lng hot ha b hn phn ng n phn 3 . Cn ch rng gc peroxit c xu hng phn ng vi sn phm b oxy ha hn l phn t cha b oxy do ch trong sn phm d b oxy ha thng cha cc lin kt C-H c kh nng phn ng hn. Gc peroxit cng c th t nguyn t H c bit v tr do qu trnh ni phn v cng c thrr kt hp vi cc ni i olefin. V vy vic chuyn ha cacso gc peroxit s a ti vic to nn khng nhng hydroperoxit m c c peroxit polymer, peroxit vng, oxit, aldehyt v cc sn phm khc. Do qu trnh pht trin ca chui phn ng oxy ha vi cc phn ng phn mch 3 4 5 nn tch t gi alcoxyl .., peroxit v hydroxyl. T gc alcoxy c th to nn nhng sn phm th cp nh ru, xeton, aldehyt Tng tc cu hai gc alcoxyl Tng tc ca gc alcoxyl vi gc alkyl Hoc Hoc t hydroperoxit v gc alkyl cng to ra xeton: Aldehyt c th c to thnh t xeton bng ch oxy ha chng n xetohydroperoxit ri n aldehyt v axit Ngoi ra, trong lipit b oxy ha cn c th to thnh cc sn phm trng hp cao phn t: Hoc: Kt thc : Vic t mch , ngha l mt cc gc t do xy ra ch yu do kt qu tng tc ca cc gc theo c ch lng phn Nng lng hot ha ca cc phn ng ny rt khng ng k (1-2 kcal/mol) do vn tc phn ng rt ln Cc yu t nh hng n vn tc oxy ha Cc yu t kch thch nh hng ca cc axit bo t do: axit bo t do c tc dng xc tc qu trnh oxy ha,lm tng nhanh su phn gii hydroperoxit thnh cc gc. nh hng ca oxy: vn tc t oxy ha ph thuc vo lng oxy trong mi trng v s pht sinh chui phn ng ch yu ph thuc vo RH + O2

nh hng ca nhit : nhit c nh hng ln n vn tc phn ng ho hc. tng nhit ,lng peroxit to thnh tng. nhit 40-45 v cao hn, s phn gii hydroperoxit s tng. nh hng ca trng thi lipit : b mt tip xc ca cht bo vi khng kh cng ln th vn tc oxy ha cng cao. Vn tc t oxy ha cn ph thuc vo chiu dy ca lp lipit. Khi lp dy th oxy xm nhp kh. Gim nhit n lc cht bo chuyn sang trng thi rn th vn tc oxy ha cng gim. nh hng ca ion kim loi chuyn tip: cc ion cng nh cc hp cht ca kim loi chuyn tip c tc dng xc tc s oxy ha lipit. Thc nghim cho thy rng khi c mt Fe trong du vi lng 0,2-10mg/kg st s lm gim bn ca du i vi oxy ha 20-50%. Vi Cu ch cn 0,05-0,2 mg/kg s lm gim bn ca du i vi oxy ha 20-50%. Ion kim loi chuyn tip c cc electron c thn v thc cht l gc. nhng tnh cht gc chng th hin yu do chng c th tn ti trong cc dung dich vi nng ln. tuy nhin chng