La chn hnh thc doanh nghip

Monday, 26 May 2008 11:47 Phm Thnh Long Hits: 22528

Vic la chn hnh thc doanh nghip trc khi bt u cng vic kinh doanh l rt quan trng, n c nh hng khng nh ti s tn ti v pht trin ca doanh nghip. V c bn, nhng s khc bit to ra bi loi hnh doanh nghip l: (i) uy tn doanh nghip do thi quen tiu dng; (ii) kh nng huy ng vn; (iii) ri ro u t; (iv) tnh phc tp ca th tc v cc chi ph thnh lp doanh nghip; (v) t chc qun l doanh nghip.

Doanh nghip l t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c thnh lp hoc ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh. Lut v t chc v thnh lp doanh nghip Vit nam hin c Lut Doanh nghip, Lut Doanh nghip nh nc, lut Hp tc x, lut Cc t chc tn dng... Theo , Doanh nghip c t chc theo nhiu loi hnh khc nhau. Mi loi hnh doanh nghip c c trng v t to nn nhng hn ch hay li th ca doanh nghip. V vy vic la chn hnh thc doanh nghip trc khi bt u cng vic kinh doanh l rt quan trng, n c nh hng khng nh ti s tn ti v pht trin ca doanh nghip. V c bn, nhng s khc bit to ra bi loi hnh doanh nghip l: (i) uy tn doanh nghip do thi quen tiu dng; (ii) kh nng huy ng vn; (iii) ri ro u t; (iv) tnh phc tp ca th tc v cc chi ph thnh lp doanh nghip; (v) t chc qun l doanh nghip. Doanh nghip t nhn Doanh nghip t nhn l doanh nghip do mt c nhn lm ch v t chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v mi hot ng ca doanh nghip. Ch s hu duy nht ca doanh nghip t nhn l mt c nhn. Doanh nghip t nhn khng c t cch php nhn. Ch doanh nghip t nhn l i din theo php lut ca doanh nghip. Ch doanh nghip t nhn c ton quyn quyt nh i vi tt c hot ng kinh doanh ca doanh nghip; c ton quyn quyt nh vic s dng li nhun sau khi np thu v thc hin cc ngha v ti chnh khc theo quy nh ca php lut. Ch doanh nghip t nhn c th trc tip hoc thu ngi khc qun l, iu hnh hot ng kinh doanh. Trng hp thu ngi khc lm Gim c qun l doanh nghip, th ch doanh nghip t nhn vn phi chu trch nhim v mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Do l ch s hu duy nht ca doanh nghip nn doanh nghip t nhn hon ton ch ng trong vic quyt nh cc vn lin quan n hot ng kinh doanh ca Doanh nghip. Ch trch nhim v hn ca ch doanh nghip t nhn to s tin tng cho i tc, khch hng v gip cho doanh nghip t chu s rng buc cht ch bi php lut nh cc loi hnh doanh nghip khc. Tuy nhin, do khng c t cch php nhn v tnh chu trch nhim v hn v ti sn nn mc ri ro ca ch doanh t nhn cao, ch doanh nghip t nhn phi chu trch nhim bng ton b ti sn ca doanh nghip v ca ch doanh nghip ch khng gii hn s vn m ch doanh nghip u t vo doanh nghip. Cng ty hp danh Cng ty hp danh l doanh nghip, trong : (i) Phi c t nht hai thnh vin hp danh; ngoi cc thnh vin hp danh, c th c thnh vin gp vn; (i) Thnh vin hp danh phi l c nhn, c trnh chuyn mn v uy tn ngh nghip v phi chu trch nhim bng ton b ti sn ca mnh v cc ngha v ca cng ty; (i) Thnh vin gp vn ch chu trch nhim v cc khon n ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty. Cng ty hp danh c t cch php nhn k t ngy c cp ng k kinh doanh v khng c pht hnh bt k loi chng khon no huy ng vn.

Thnh vin hp danh c quyn qun l cng ty; tin hnh cc hot ng kinh doanh nhn danh cng ty; cng lin i chu trch nhim v cc ngha v ca cng ty. Thnh vin gp vn c quyn c chia li nhun theo t l c quy nh ti iu l cng ty; khng c tham gia qun l cng ty v hot ng kinh doanh nhn danh cng ty. Cc thnh vin hp danh c quyn ngang nhau khi quyt nh cc vn qun l cng ty. u im ca cng ty hp danh l kt hp c uy tn c nhn ca nhiu ngi. Do ch lin i chu trch nhim v hn ca cc thnh vin hp danh m cng ty hp danh d dng to c s tin cy ca cc bn hng, i tc kinh doanh. Vic iu hnh qun l cng ty khng qu phc tp do s lng cc thnh vin t v l nhng ngi c uy tn, tuyt i tin tng nhau. Hn ch ca cng ty hp danh l do ch lin i chu trch nhim v hn nn mc ri ro ca cc thnh vin hp danh l rt cao. Loi hnh cng ty hp danh mi ch c quy nh trong Lut doanh nghip nm 1999 nn trn thc t loi hnh doanh nghip ny cha ph bin. Cng ty trch nhim hu hn c hai thnh vin tr ln Cng ty trch nhim hu hn c hai thnh vin tr ln l doanh nghip trong thnh vin chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn cam kt gp vo doanh nghip. Thnh vin ca cng ty c th l t chc, c nhn; s lng thnh vin ti thiu l hai v ti a khng vt qu nm mi. Cng ty trch nhim hu hn c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Tuy nhin, cng ty trch nhim hu hn khng c quyn pht hnh c phiu huy ng vn. Cng ty trch nhim hu hn c t hai thnh vin tr ln phi c Hi ng thnh vin, Ch tch Hi ng thnh vin, Gim c. Cng ty trch nhim hu hn c trn mi mt thnh vin phi c Ban kim sot. Cng ty trch nhim hu hn l loi hnh doanh nghip ph bin nht Vit nam hin nay. Hot ng kinh doanh di hnh thc cng ty trch nhim hu hn em li cho nh u t nhiu li th nh: (i) do c t cch php nhn nn cc thnh vin cng ty ch chu trch nhim v cc hot ng ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty nn t gy ri ro cho ngi gp vn; (ii) s lng thnh vin cng ty khng nhiu v cc thnh vin thng l ngi quen bit, tin cy nhau, nn vic qun l, iu hnh cng ty khng qu phc tp; (iii) Ch chuyn nhng vn c iu chnh cht ch nn nh u t d dng kim sot c vic thay i cc thnh vin, hn ch s thm nhp ca ngi l vo cng ty. Tuy nhin, hnh thc cng ty trch nhim hu hn cng c nhng hn ch nht nh nh: (i) do ch trch nhim hu hn nn uy tn ca cng ty trc i tc, bn hng cng phn no b nh hng; (ii) cng ty trch nhim hu hn chu s iu chnh cht ch ca php lut hn l doanh nghip t nhn hay cng ty hp danh; (iii) vic huy ng vn ca cng ty trch nhim hu hn b hn ch do khng c quyn pht hnh c phiu. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l mt hnh thc c bit ca cng ty trch nhim hu hn. Theo quy nh ca php lut Vit Nam, cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l doanh nghip do mt t chc hoc mt c nhn lm ch s hu; ch s hu chu trch nhim v cc khon n v cc ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn iu l ca doanh nghip. Ch s hu cng ty c quyn chuyn nhng ton b hoc mt phn vn iu l ca cng ty cho t chc, c nhn khc. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin khng c quyn pht hnh c phiu v khng c gim vn iu l. Ch s hu cng ty khng c trc tip rt mt phn hoc ton b s vn gp vo cng ty. Ch s hu cng ty ch c quyn rt vn bng cch chuyn nhng mt phn hoc ton b s vn cho

t chc hoc c nhn khc. Ch s hu cng ty khng c rt li nhun ca cng ty khi cng ty khng thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc n hn phi tr. Ty thuc quy m v ngnh, ngh kinh doanh, c cu t chc qun l ni b ca cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin bao gm: Hi ng qun tr v Gim c hoc Ch tch cng ty v Gim c. Nhn chung, cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin c y cc c th ca cng ty trch nhim hu hn c t nht hai thnh vin tr ln. im khc bit duy nht gia cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin v cng ty trch nhim hu hn c t nht hai thnh vin tr ln l cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin ch c mt thnh vin duy nht v thnh vin ny c th l t chc hoc c nhn. Li th ca cng ty trch nhim hu hn mt thnh vin l ch s hu cng ty c ton quyn quyt nh mi vn lin quan n hot ng ca cng ty. Cng ty c phn Cng ty c phn l doanh nghip, trong : (i)Vn iu l c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn; (ii)C ng ch chu trch nhim v n v cc ngha v ti sn khc ca doanh nghip trong phm vi s vn gp vo doanh nghip; (iii)C ng c quyn t do chuyn nhng c phn ca mnh cho ngi khc, tr trng hp c ng s hu c phn u i biu quyt v c phn ca c ng sng lp; (iv)C ng c th l t chc, c nhn; s lng c ng ti thiu l ba v khng hn ch s lng ti a. Cng ty c phn c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Cng ty c phn c quyn pht hnh chng khon ra cng chng theo quy nh ca php lut v chng khon. Cng ty c phn phi c i hi ng c ng, Hi ng qun tr v Gim c (Tng gim c); i vi cng ty c phn c trn mi mt c ng phi c Ban kim sot. Li th ca cng ty c phn l: (i) ch trch nhim ca cng ty c phn l trch nhim hu hn, cc c ng ch chu trch nhim v n v cc ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi vn gp nn mc ri do ca cc c ng khng cao; (ii) kh nng hot ng ca cng ty c phn rt rng, trong hu ht cc lch vc, ngnh ngh; (ii) c cu vn ca cng ty c phn ht sc linh hot to iu kin nhiu ngi cng gp vn vo cng ty; (iv) kh nng huy ng vn ca cng ty c phnrt cao thng qua vic pht hnh c phiu ra cng chng, y l c im ring c ca cng ty c phn; (v) vic chuyn nhng vn trong cng ty c phn l tng i d dng, do vy phm vi i tng c tham gia cng ty c phn l rt rng, ngay c cc cn b cng chc cng c quyn mua c phiu ca cng ty c phn. Bn cnh nhng li th nu trn, loi hnh cng ty c phn cng c nhng hn ch nht nh nh: (i) vic qun l v iu hnh cng ty c phn rt phc tp do s lng cc c ng c th rt ln, c nhiu ngi khng h quen bit nhau v thm ch c th c s phn ha thnh cc nhm c ng i khng nhau v li ch; (ii) Vic thnh lp v qun l cng ty c phn cng phc tp hn cc loi hnh cng ty khc do b rng buc cht ch bi cc quy nh ca php lut, c bit v ch ti chnh, k ton. Cng ty nh nc Cng ty nh nc l doanh nghip do Nh nc s hu ton b vn iu l, thnh lp, t chc qun l, ng k hot ng theo quy nh ca Lut doanh nghip Nh Nc. Cng ty nh nc c t chc di hnh thc cng ty nh nc c lp, tng cng ty nh nc. Cng ty nh nc c thnh lp ch yu nhng ngnh, lnh vc cung cp sn phm, dch v thit yu cho x hi; ng dng cng ngh cao, to ng lc pht trin nhanh cho cc ngnh, lnh vc khc v ton b nn kinh t, i hi u t ln; ngnh, lnh vc c li th cnh tranh cao; hoc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn m cc thnh phn kinh t khc khng u t.

Ngi c thm quyn ra quyt nh thnh lp mi cng ty nh nc l B trng, Th trng c quan ngang b, Th trng c quan thuc Chnh ph, Ch tch U ban nhn dn cp tnh, thnh ph trc thuc Trung ng. Ring i vi vic quyt nh thnh lp mi cng ty nh nc c bit quan trng, chi phi nhng ngnh, lnh vc then cht, lm nng ct thc y tng trng kinh t v ng gp ln cho ngn sch nh nc thuc thm quyn ca Th tng Chnh ph. Cng ty nh nc c t cch php nhn k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. Sau khi c cp giy chng nhn ng k kinh doanh, cng ty mi c tip nhn vn u t t ngn sch nh nc hoc huy ng vn u t, xy dng doanh nghip v hot ng kinh doanh; cng ty c kinh doanh nhng ngnh, ngh c iu kin khi c c quan nh nc c thm quyn cp giy php kinh doanh ngnh, ngh c iu kin hoc c iu kin kinh doanh theo quy nh ca php lut. Cng ty nh nc c t chc qun l theo m hnh c hoc khng c Hi ng qun tr. Cc tng cng ty nh nc, cng ty nh nc c lp sau y c Hi ng qun tr: (i) Tng cng ty do Nh nc quyt nh u t v thnh lp; (ii) Tng cng ty u t v kinh doanh vn nh nc; (iii) Cng ty nh nc c lp c quy m vn ln gi quyn chi phi doanh nghip khc. Hp tc x Hp tc x l t chc kinh t tp th do cc c nhn, h gia nh, php nhn (gi chung l x vin) c nhu cu, li ch chung, t nguyn gp vn, gp sc lp ra theo quy nh ca Lut hp tc x pht huy sc mnh tp th ca tng x vin tham gia hp tc x, cng gip nhau thc hin c hiu qu cc hot ng sn xut, kinh doanh v nng cao i sng vt cht, tinh thn, gp phn pht trin kinh t - x hi ca t nc. Hp tc x l mt loi hnh doanh nghip c bit, c t cch php nhn, t ch, t chu trch nhim v cc ngha v ti chnh trong phm vi vn iu l, vn tch lu v cc ngun vn khc ca hp tc x theo quy nh ca php lut. Hot ng kinh doanh di hnh thc hp tc x c nhiu li th nh: (i) c th thu ht c ng o ngi lao ng tham gia; (ii) vic qun l hp tc x thc hin trn nguyn tc dn ch v bnh ng nn mi x vin u bnh ng trong vic tham gia quyt nh cc vn lin quan n hot ng ca hp tc x khng phn bit nhiu vn hay t vn; (iii) cc x vin tham gia hp tc x ch chu trch nhim trc cc hot ng ca hp tc x trong phm vi vn gp vo hp tc x. Tuy nhin, hot ng kinh doanh theo hnh thc hp tc x cng c nhng hn ch nht nh, nh khng khuyn khch c ngi nhiu vn, nhiu kinh nghim qun l, kinh doanh tham gia hp tc x do nguyn tc chia li nhun kt hp li ch ca x vin vi s pht trin ca hp tc x; vic qun l hp tc x phc tp do s lng x vin ng; S hu manh mn ca cc x vin i ti sn ca mnh lm hn ch cc quyt nh ca Hp tc x. Doanh nghip lin doanh Doanh nghip lin doanh l doanh nghip do hai bn hoc nhiu bn hp tc thnh lp ti Vit Nam trn c s hp ng lin doanh hoc hip nh k gia Chnh ph nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam v Chnh ph nc ngoi hoc l doanh nghip do doanh nghip c vn u t nc ngoi hp tc vi doanh nghip Vit Nam hoc do doanh nghip lin doanh hp tc vi nh u t nc ngoi trn c s hp ng lin doanh. Doanh nghip lin doanh c thnh lp theo hnh thc cng ty trch nhim hu hn, cng ty c phn. Mi bn lin doanh chu trch nhim trong phm vi phn vn cam kt gp vo vn php nh ca doanh nghip. Doanh nghip lin doanh c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, c thnh lp v hot ng k t ngy c cp Giy php u t. Vn php nh ca doanh nghip lin doanh t nht phi bng 30% vn u t. i vi cc d n xy dng cng trnh kt cu h tng, d n u t vo a bn khuyn khch u t, d n trng rng, d n quy c quy m ln, t l ny c th thp hn, nhng khng di 20% vn u t v phi c c quan cp giy php u t chp thun. T l gp vn ca bn hoc cc bn lin doanh nc

ngoi do cc bn lin doanh tho thun, nhng khng c thp hn 30% vn php nh ca doanh nghip lin doanh. Cn c vo lnh vc kinh doanh, cng ngh, th trng, hiu qu kinh doanh v cc li ch kinh t - x hi khc ca d n, C quan cp giy php u t c th xem xt cho php bn lin doanh nc ngoi c t l gp vn thp hn, nhng khng di 20% vn php nh. c im ni bt ca doanh nghip lin doanh l c s phi hp cng gp vn u t sn xut kinh doanh ca cc nh u t nc ngoi v cc nh u t Vit nam. T l gp vn ca mi bn s quyt nh ti mc tham gia qun l doanh nghip, t l li nhun c hng cng nh ri ro mi bn tham gia lin doanh phi gnh chu. Doanh nghip lin doanh l hnh thc doanh nghip thc s em li nhiu li th cho c nh u t vit nam v nh u t nc ngoi. i vi cc nh u t vit nam, khi tham gia doanh nghip lin doanh, ngoi vic tng phn chia li nhun theo t l vn gp, nh u t vit nam cn c iu kin tip cn vi cng ngh hin i, phong cch v trnh qun l kinh t tin tin. i vi bn nc ngoi, li th c hng l c m bo kh nng thnh cng cao hn do mi trng kinh doanh, php l hon ton xa l nu khng c bn vit nam th s gp rt nhiu kh khn. Tuy nhin, hnh thc doanh nghip lin doanh cng c s bt li l c s rng buc cht ch trong mt php nhn chung gia cc bn hon ton khc nhau khng ch v ngn ng m cn v truyn thng, phong tc, tp qun, phong cch kinh doanh, do vy c th pht sinh nhng mu thun khng d g gii quyt. Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi l doanh nghip thuc s hu ca Nh nc u t nc ngoi do Nh u t nc ngoi thnh lp ti Vit Nam t qun l v t chu trch nhim v kt qu kinh doanh. Doanh nghip 100% vn u t nc ngoi c thnh lp theo hnh thc Cng ty trch nhim hu hn, c t cch php nhn theo php lut Vit Nam, c thnh lp v hot ng k t ngy c cp giy php u t. Vn php nh ca Doanh nghip 100% vn nc ngoi t nht phi bng 30% vn u t. i vi cc d n xy dng cng trnh kt cu h tng, d n u t vo a bn khuyn khch u t, d n trng rng, d n c quy m ln, t l ny c th thp hn nhng khng di 20% vn u t v phi c c quan cp giy php u t chp nhn. Ngoi cc loi hnh doanh nghip k trn, cn mt s loi hnh doanh nghip c th khc c thnh lp v t chc theo lut chuyn ngnh nh vn phng lut s, cng ty lut, ngn hng, t chc tn dng c c nhng quyt nh ng n trong vic la chn loi hnh doanh nghip ph hp vi quy m kinh doanh, ngnh ngh kinh doanh xin vui lng lin h vi cng ty chng ti.