You are on page 1of 13

Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid

carbonic
§¹I C¦¥NG
O O
-
CO2 + H2O HO C OH H+ + HO C O

DÉn chÊt cña acid carbonic ®­îc


chia lµm 2 lo¹i:
- DÉn chÊt chøa nit¬
- DÉn Hal
chÊt kh«ng chøa
Hal nit¬. OR
O C O C O C
Hal OR OR
Carbonyl halogenid Alkyl halogen Dialkyl carbonat
carbonat

RO OR OR NH2
C O C O C
RO OR NH2 NH2
Tetraalkyl Uretan Ure
octocarbonat Alkyl carbamat Carbamit

NH2 NH2 NH2


HN C S C O C
NH2 NH2 NH-NH2
Guanidin Thioure Semicarbazit
(Imidoure) Thiocarbamit
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
DÉn chÊt kh«ng chøa nit¬
2.Phosgen
Cl Carbonyl clorid
C«ng thøc:O C Cl Cloroformyl clorid

1.1. §iÒu chÕ


-Trong CN: xóc t¸c Cl
CO + Cl2 O C
Cl
Trong PTN: ®iÒu chÕ tõ CCl4 vµ
H2SO4 bèc khãi
xóc t¸c Cl
CCl4 + SO3 O C + S2O5Cl2
Cl

1.2. TÝnh chÊt vËt lý


Lµ chÊt khÝ kh«ng mµu, rÊt ®éc,
tan trong benzen vµ toluen.
Cl δ+
1.3. TÝnh δ
_
chÊt ho¸ Cl
häc
C O + HZ C O + HCl
Cl Z
Z=OH, OR, NH2, NHR,...
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
S¶n phÈm 1 lÇn thÕ ClZC=O lµ dÉn
xuÊt monoclorid cña acid carbonic
vÉn cã thÓ tham gia ph¶n øng tiÕp
n÷a.
COCl2 + C H OH C H O-CO-Cl + HCl
2 5 2 5

COCl2 + NH3 H2N-COCl + HCl


(CH3)2N + Cl C Cl + N(CH3)2
Dimethylanilin O
-HCl
(CH3)2N C N(CH3)2
O
Ceton Michle

2. Alkylcloro formiat
Cl
O C
C«ng thøc OR

-§iÒu Cl
chÕ Cl
O C + HO C2H5 O C +HCl
Cl O C2H5
ethyl cloroformiat
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
- TÝnh chÊt
Cã tÝnh chÊt ho¸ häc cña nh÷ng
clorid acid rÊt ho¹t ®éng: chóng t¸c
dông víi alcol, phenol, amin,…
Cl
C6H5ONa + O C C6H5OCOOC2H5
OC2H5
Ethyl
phenylcarbonat
3.Este cña acid carbonic
Gåm 2 lo¹i:
OR OR
O C O C
OH OR
Monoalkyl Dialkyl carbonat
carbonat

§iÒu chÕ
Cl OR
O C + 2 HO R O C +2HCl
Cl OR
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
Este nµy bÞ thuû ph©n trong m«i tr­
êng kiÒm hoÆc acid.
Monoalkyl carbonat kh«ng tån t¹i nh­
ng muèi cña nã cã thÓ ®­îc ®iÒu chÕ
tõ anhydrid carbonic vµ natri alcolat.
O C O + R-O--Na+ R O C O--Na+
O
Khi acid ho¸ muèi nµy sÏ thu ®­îc CO2
vµ alcol - ++
R O C O -Na HCl R-OH + CO2 + NaCl
O
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
DÉn chÊt chøa nit¬
Acid carbonic cã 2 lo¹i amid
OH NH2
O C O C
NH2 NH2
acid carbamic ure
(monoamid) (diamid hay carbamid)

7.Monoamid
NH2 NH2
O C O C
ONH4 OR
amoni carbamat
ester cña acid carbami
1.1. §iÒu chÕ urethan
- Tõ alkyl clocarbonat vµ amoniac
hoÆc amin
OC2H5 OC2H5
O C + 2NH3 O C + NH4Cl
Cl NH2
OC2H5 OC2H5
O C + NH3 O C
OC2H5 NH2 +C2H5OH

C6H5NH2 + Cl-COOCH(CH
3)2 C6H5NH COOCH(CH
3)2

+ [C6H5NH3]+Cl-
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
- Ng­ng tô alcol víi isocyanat
NHR
O C N R + R'OH O C
O R'

NhiÒu este cña acid carbamic ®­îc


dïng lµm thuèc trong y häc
VD: C3H7
O CH2 C CH2 O
O C CH3 C O
NH2 H2N

meprobamat
(2-methyl 2-n-propyl 1,3-propandiol

C¸c este cña acid carbamic cã tÝnh


chÊt phßng trõ
dÞch h¹i (trõ cá, trõ s©u, trõ nÊm…)
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
2. Diamid
C«ng thøc:
NH2 ( ure )
O C
NH2
N NH
C H2N C H2N C NH2
ONH4 OH O
iso ure ure

2.1. §iÒu chÕ


- Tõ nguyªn liÖu thiªn nhiªn:
- Trong CN: Tõ CO2 vµ NH3
- H2O
CO2 +2NH
3 H2N COONH4 H2N CO NH2

2.2. CÊu tróc H2N NH2


C−O : 1,262 Ao C
C−N : 1,335 Ao
O
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
O O O
H2N C NH2 H2N C NH2 H2N C NH2
(1) (2) (3)
δ (-)
O
1/2δ (+) 1/2δ (+)
hay H2N C NH2

Sù liªn hîp lµm cho ure kh«ng cã


tÝnh chÊt ®Æc tr­ng cña 1
ceton, tÝnh base yÕu ®i rÊt
nhiÒu so víi amoniac.
2.3. TÝnh chÊt vËt lý
ChÊt kÕt tinh kh«ng mµu,
Tnc=1320C. DÔ tan trong n­íc, khã
tan trong alcol, kh«ng tan trong
ether vµ c¸c dung m«i h÷u c¬ kh¸c.
2.4. TÝnh chÊt ho¸ häc
2.4.1. TÝnh base
T¸c dông víi c¸c acid: acid oxalic,
acid nitric t¹o thµnh muèi khã tan
trong n­íc.
UD: §Ó ph©n lËp ure.
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
Ure bÞ thuû ph©n khi ®un nãng víi
acid hoÆc kiÒm.
H2N C NH2 + H2O CO2 + 2NH3
O

Cã thÓ thuû ph©n víi men urease.


§©y chÝnh lµ qu¸ tr×nh lªn men t¹o
NH2 + HO
amoniac. NH2 + H
2O ONH4
O C 2
O C O C
NH2 ONH4 ONH4
carbamat amoni carbonat

2.4.3. Ph¶nNH
øng
2 nhiÖt ph©n t¹o
biureO C NH2
NH2 - NH3 O C
NH
NH2 O C
O C NH2
NH2
biure

Biure cã ®Æc tÝnh lý thó lµ t¸c dông


víi muèi ®ång t¹o phøc mµu ®á
s¸ng. Ph¶n øng ®­îc øng dông ®Ó
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
NH2
O C + NaOBr + 2NaOH Na2CO3 +H2O
NH2
+NaBr+H2N NH2
hydrazin
H2N NH2 +2NaOBr N2 +2H2O +2NaBr

2.4.4. Ph¶n øng víi acid nit¬r¬.


H2N C NH2 + 2 HO-N=O H2O + CO2 + 2N2
O
Ureid
NHCOR
C«ng thøc:O C
NH2

§iÒu chÕ
- Ure t¸c dông víi anhydrid acid
(hoÆcNHclorid
2 acid) NHCOR
O C + (RCO)2O O C + RCOOH
NH2 NH2

- Ure t¸c dông víi este cña acid


dicarboxylic t¹o ureid vßng
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
O
O
NH2 C2H5O-C NHC
O C +
CH2 O C CH2
NH2 C2H5O-C NHC
O+
O
UD: C¸c dÉn chÊt thÕ alkyl (aryl) ë
nhãm –CH2 ®­îc dïng lµm thuèc ngñ.
VD:
O O
NH C C2H5 NH C C2H5
O C C O C C
NH C C2H5 NH C C6H5
O O
acid 5,5-diethyl barbituric
acid 5-ethyl-5-phenyl barbit
(Veronal) (Luminal)

Thioure NH2
C«ng thøc:S C
NH2

§iÒu chÕ
NH2
N C NH2 + H2S S C
NH2
Ch­¬ng 16: dÉn chÊt cña acid
carbonic
TÝnh chÊt
Tham gia c¸c ph¶n øng ho¸ häc
gièng nh­ ure.
UD: - NhiÒu dÉn chÊt cña
diphenylthioure cã t¸c hiÖn nay ®­îc
sö dông trong ®iÒu trÞ lao, vi trïng
hñi,…
-Thioure cßn lµm nguyªn liÖu ®iÒu
chÕ thuèc sulfathiazol,
thiobarbituric vµ chÊt dÎo
- Ng­êi ta cã thÓ sö dông thioure
®Ó ph©n lËp c¸c c¸c ph©n tö nhá
cã nh¸nh hay ®ãng vßng (nh­
turmeron trong tinh ®Çu nghÖ,
ascaridol trong tinh dÇu giun...)
hoÆc kiÓm nghiÖm chóng.

You might also like