c¸c hîp chÊt mµu

®é dµi sãng vµ mµu

®é dµi Mµu
Mµu cña tia
sãng λ tr«ng
hÊp thô
(nm) thÊy
400 - 435 TÝm Vµng lôc
435 - 480 Xanh lam Vµng
480 - 490 Xanh l¸ c©y Da cam
490 - 500 Lôc xanh ®á
500 - 560 Lôc N©u
560 - 580 Xanh vµng TÝm
580 - 595 Vµng Xanh
595 - 605 Da cam Xanh lôc
605 - 750 §á Lôc xanh
 Mµu cña mét chÊt phô thuéc vµo sù
hÊp thô chän läc b­íc sãng cña ¸nh
s¸ng vµ c­êng ®é ¸nh s¸ng hÊp thô.
 Th­íc ®o c­êng ®é mµu cña c¸c dung
dÞch cã mµu lµ hÖ sè hÊp thô ph©n
tö

D D : mËt ®é quang.
ε = l : chiÒu dµy líp chÊt hÊp thô
lC (cm).
C : nång ®é chÊt hÊp thô
(mol/l).
BiÓu thÞ nÐt ®Æc tr­ng vËt lý cña tÝnh chÊt
mµu ®èi víi c¸c chÊt cã mµu b»ng ®­êng
cong hÊp thô
H Ö s è h Ê p th ô ε

λ m ax § é d µi sã n g λ (A )
o
 ThuyÕt Cromopho vÒ c¸c hîp chÊt h÷u
c¬ cã mµu

- Mµu cña hîp chÊt lµ do trong ph©n tö cã nh÷ng

nhãm
chøa nèi ®«i.
- Nhãm mang mµu
(cromopho):
C C ; N N C ; NO2
O
- Nhãm t¨ng mµu (auxocrom
):
−NH2, −OH, −OR
 ThuyÕt quinoid

§¹i ®a sè hîp chÊt mµu ®Òu cÊu t¹o

quinoid

hay
 ThuyÕt mµu hiÖn
®¹i c
E = h.
λ
- ChÊt h÷u c¬ hÊp thô n¨ng l­îng ®Ó chuyÓn ®iÖn
tö vÒ møc n¨ng l­îng cao.
- KÝch thÝch ®iÖn tö σ ph¶i dïng n¨ng l­îng lín: λ
nhá, t­¬ng øng víi b­íc sãng ë vïng tö ngo¹i m¾t
kh«ng nh×n thÊy ®­îc.
- KÝch thÝch ®iÖn tö π cña hîp chÊt chøa nèi ®«i
cÇn n¨ng l­îng bÐ h¬n so víi tr­êng hîp kÝch thÝch
®iÖn tö σ.chÊt chøa hÖ nèi ®«i liªn hîp th­êng hÊp
- C¸c hîp
thô n¨ng l­îng bÐ (øng víi quang phæ vïng tr«ng
thÊy) nªn chóng cã mµu.
 Nhãm mang mµu
- Nhãm mang mµu: c¸c nhãm chøc kh«ng no
NO2 nhãm nitro
N O nitroso
N N azo
C O nhãm carbonyl
C C ethylenic

-Nhãm mang mµu hÊp thô trong vïng UV vµ ph¶i liªn

hîp víi nh÷ng nhãm mang mµu kh¸c ®Ó ph©n tö cã
mµu.
CH3 C CH3 CH3 C C CH3 CH3 C C C CH3
O O O O O O
propanon butandion pentatrion
 Nhãm t¨ng mµu
Hîp chÊt cã mµu muèn trë thµnh thuèc nhuém ph¶i
hÊp thô λ ë vïng tr«ng thÊy vµ c­êng ®é hÊp thô ph¶i
lín

Trong ph©n tö ph¶i cã nh÷ng nhãm g©y nªn sù

chuyÓn dÞch ®iÖn tö m¹nh, g©y nªn sù ph©n cùc
trong ph©n tö hoÆc ph¶i cã nh÷ng nhãm cã thÓ t¸c
dông víi proton hay hydroxyl (H+, OH−) ®Ó h×nh thµnh
nh÷ng ion tÝch ®iÖn
Nhãm t¨ng mµu (nhãm trî
mµu)
Nhãm trî mµu: lµ nh÷ng nhãm mang tÝnh acid hoÆc
base cã kh¶ n¨ng tån t¹i ë d¹ng ion ho¸ hoÆc bÞ ph©n
cùc m¹nh vµ th­êng ®­îc g¾n ë hai ®Çu ph©n tö cña
thuèc nhuém
 C C A nhãm t¨ng mµu

Ph©n tö cã mµu ph¶i chøa nh÷ng nhãm sau:

- Mét nhãm hót ®iÖn tö (-M): nhãm mang mµu.

- Mét hÖ th¬m: nh©n benzen.
- Mét nhãm ®Èy ®iÖn tö (+M): nhãm t¨ng mµu (th­
êng lµ nhãm −OH, −N<).

Mµu cña mét chÊt phô thuéc nhiÒu vµo ®é pH

 Các chất màu chứa nhóm amin dẫn xuất của
triphenylmethan
-CÊu tróc

R1 C R3 Cl

R4

R2

-C¸c néi dung kh¸c: tù ®äc

 H H
O O H - H2O
H
(CH3)2N C N(CH3)2 (CH3)2N C N(CH3)2

(a) (b)
N(CH3)2 N(CH3)2

(CH3)2N C N(CH3)2 (CH3)2N C N(CH3)2

(c1) (c2)
N(CH3)2 N(CH3)2

(CH3)2N C N(CH3)2 (CH3)2N C N(CH3)2

(c4) (c3)
N(CH3)2 N(CH3)2
 ChÊt mµu azoic
Ar−N=N−Ar'

-Danh ph¸p: thªm ch÷ azo vµo gi­a tªn hai gãc
th¬m
-CÊu tróc:

+Nhãm mang mµu: -N=N-

+Nhãm t¨ng mµu: th­êng lµ nhãm phenol hoÆc
amin
+Nhãm ph©n cùc: th­êng lµ -SO3H & -COOH

-C¸c néi dung kh¸c: tù ®äc

 Phthalein
HO OH NaO O NaO ONa

C C C
O ONa OH ONa
C C C
(a) O (b) O (c) O

-C¸c néi dung kh¸c: tù ®äc