Trang: 1

TRNG I HC LC HNG
KHOA CNG NGH SINH HC MI TRNG











GIO TRNH
TH NGHIM HA I CNG













Thng 10 2008

Trang: 2
MC LC


Ni Quy V Cc Quy nh An Ton Trong Phng Th Nghim: ........................... 3
Bi 1: K thut phng th nghim: ......................................................................... 4
Bi 2: Nhit phn ng: ......................................................................................... 10
Bi 3: Phn tch th tch: ...................................................................................... 13
Bi 4: Xc nh bc phn ng: .............................................................................. 15
Bi 5: Dung dch m: .......................................................................................... 17
Bi 6: iu ch v xc nh khi lng phn t kh Oxi: ...................................... 20
Bi 7: Xc nh ng lng ca Magie: .............................................................. 22
Bi 8: S bin i vt l v ho hc: ..................................................................... 24
Bi 9: Dung dch in ly: ...................................................................................... 27
Bi 10: Xc nh khi lng phn t bng phng php nghim ng: ................ 33
Ti Liu Tham Kho: ............................................................................................ 35
















Trang: 3
NI QUI V CC QUI NH AN TON TRONG PHNG TH NGHIM
A. NI QUI PHNG TH NGHIM:
1. i lm th nghim phi ng ngy, gi qui nh.
2. Chun b bi th nghim trc khi vo phng th nghim.
3. ti xch vo ng ni qui nh, ch tp ghi chp ti bn th nghim.
4. Kim tra dng c ha cht trc khi lm th nghim, nu c h hng hay
thiu th bo ngay cho cn b hng dn (CBHD), sau khi lm th nghim
sinh vin (SV) phi chu trch nhim v ha cht, dng c.
5. Lm vic nghim tc, cn thn, khng a gin gy mt trt t. Nu lm h
v dng c do cu th, khng ng k thut th phi bi thng.
6. Khng ht thuc, n ung trong phng th nghim.
7. Khng tip khch trong phng th nghim.
8. Khng c php t ri khi phng th nghim trong khi ang thc hnh
m khng c php ca CBHD.
9. Khng t lm nhng th nghim khng c trong bi m khng c s ng
v hng dn ca CBHD.
10. Khng di di cc chai ha cht t ch ny sang ch khc, trong trng hp
tht s cn thit, sau khi s dng ha cht mn t ni khc phi tr v ng
ch ban u.
11. Lm xong th nghim, trc khi ra v phi ra sch dng c, sp xp li
ha cht lm v sinh ch lm th nghim, kha in nc xong, bn giao cho
t trc trc khi ra v.
12. Mi t lm xong th nghim phi trnh bng s liu ca cc th nghim cho
CBHD kim tra v k tn xc nhn vo bng s liu. Np phc trnh km
theo bng s liu .
B. CC QUI NH V AN TON TRONG PHNG TH NGHIM:
1. Khng ht cc ha cht c, axit c, kim c bng ming.
2. Ly ha cht xong phi y ngay nt chai li v tr v v tr ban u.
3. Khng mi la n cn bng mt n cn ang chy khc.
4. Khng ha cht chm vo mt, da, qun o.
5. Khng cho nc vo axt c.
6. Phi mc o blouse khi vo phng th nghim.
Trang: 4
7. Phi c th bo him, nu khng phi c giy cam oan (xin mu phng
o to).
Sinh vin c trch nhim c k v tun th cc qui nh nu trn, nu vi
phm s b nh ch th nghim. Phng th nghim s khng chu trch nhim v
nhng tai nn xy ra do sinh vin khng tun th cc qui nh v an ton nu
trn.

Trang: 5
Bi 1: K THUT PHNG TH NGHIM

I/ Gii thiu:
K thut phng th nghim (PTN). Ni chung s c ln lt gii thiu
trong qu trnh thc tp lu di ca sinh vin cc nm hc. Trong bi m u ny
ch gii thiu nhng g c bn nht m sinh vin cn nm trc khi lm bi th
nghim u tin ti phng TN.
Cc loi dng c thng dng nht trong phng th nghim ho hc:
1. Cn:
L dng c o lng dng xc nh khi lng ca mt vt, trong phng
th nghim thng phn bit 2 loi cn: cn k thut v cn phn tch.
- Cn k thut l cn dng cn cc khi lng tng i ln (vi trm gam),
khi lng nh nht m cn k thut cn c khong 1g. Cc loi cn k thut
thng dng l: cn Robeval, cn quang, cn bn,
- Cn phn tch l cn dng cn cc khi lng nh t 100g tr xung n
0,1mg (0,0001g) do ngi ta cng thng gi cn phn tch l cn 4 s l
hoc cn 2 s l. C cc loi cn phn tch: cn phn tch thng, cn phn tch
in, cn phn tch in t,
Khng nn nhm ln rng cn phn tch lun lun chnh xc hn cn k thut, n
ch chnh xc hn khi cn cc khi lng nh, v vy khng dng cn phn tch
cn cc khi lng ln hn 200g. Trong trng hp cn 1 lng nh 10g, 20g, nu
khng cn chnh xc cao, ta nn dng cn k thut nhanh hn.
Nhng quy nh khi s dng cn:
- Trc khi cn hay sau mt lot php cn lin tc cn kim tra li trng thi thng
bng ca cn v a cn, lau bi trn a cn ri mi tp tc cn.
- Khi s dng, thy cn khng bnh thng, bo ngay vi CBHD, khng t sa
cha.
- Khng c cn vt nng hn khi lng quy nh ca tng cn.
- Khng ng mnh vo cn khi cn ang dao ng, ch t hoc ly qu cn, vt
cn sau khi kho cn. M kho hay ng kho phi nh nhng, thn trng.
- Khi cn ho cht khng trc tip ln a cn, phi trn mt knh ng h,
chn s, l cn Cn cc cht d ht m, cht lng bc hi d lm hng cn
Trang: 6
nht thit phi dng l rng ming c nt nhm vi lng ln hoc l cn vi
lng nh.
- Khng cn vt qu nng hay qu lnh. Vt cn phi c nhit phng. Nu cn
vt nng hay lnh phi t vo bnh ht m tr li nhit phng ri mi cn.
- Khi cn ch c m hai ca bn, ca trc ch dng khi sa cha hoc tho lp
cn.
- Phi dng cp gp qu cn, khng c cm tay. Cc qu cn phi ng v
tr.
- Trong mt th nghim, nu cn cn nhiu ln, trnh sai s nn thc hin trn
cng mt cn.
Cc dng c thu tinh:
Gm 3 loi chnh sau:
a) Dng c ng ho cht: cc thu tinh (becher), bnh tam gic (erlen), bnh
cu.
b) Dng c ly ho cht
- Loi c th tch chnh xc: ng ht (pipet bu 1ml, 5ml, 25ml...), bnh nh mc
(fiol) 100ml, 250ml, 1000ml... cc loi ny c sai s rt nh ly cc th tch
chnh xc.
- Loi c chia : Gm ng nh git (buret), ng ht (pipet c khc vch), ng
ong cc loi cc thu tinh v bnh tam gic i khi cng chia . Ngoi buret l
loi c chnh xc cao, cc loi dng c thu tinh c chia khc ni chung c
chnh xc khng cao lm.
(c hnh v km theo)
S dng pipet:
Pipet c 2 loi: loi pipet c dung tch c nh v loi chia . Pipet thng
c dung tch 10, 20, 25 v 50ml v nhng micro pipet dung tch 1, 2 v 5ml.
Cch s dng pipet: mun ly cht lng vo pipet phi dng qu bp cao su
(i vi ho cht, i vi nc chng ta c th dng bng ming) to ra s chnh
lch p sut, tay tri cm pipet, ch ngn tr ca tay tri gn ming trn pipet c
th sn sng bt li khi ly cht lng. t u h qu bp cao su vo ming pipet.
Nhng pipet vo cht lng v th lng t t tay phi cht lng vo pipet cho ti
qu ngn trn ca pipet mt cht. Dng ngn tr tay tri bt li. Nhc pipet ln khi
Trang: 7
b mt cht lng, dng giy lau kh cht lng bn ngoi pipet. Sau nng ngn
trn ca pipet ln ngang mt, h m ngn tr cho cht lng chy t t tng git cho
ti khi vm khum khp vi ngn chia . a pipet qua bnh ng, m ngn tr cho
cht lng chy vo bnh. Nu pipet c ngn pha di th dng ngn tr iu chnh
cho khum cht lng cn li khp vi ngn di pipet. Nu pipet khng c ngn di
cht lng chy ht, khng dng ming thi cht lng cn dnh li u cui pipet.
Sau khi ht cht lng xong phi ra sch bng nc sch ri mi ct vo ch quy
nh. Thc hnh nh sau:
- Dng pipet 10ml ly 10ml nc t becher cho vo erlen (ht nc bng ming).
- Lp li phn thc hnh trn nhng ht nc bng qu bp cao su.
S dng Buret:
Dng o mt lng nh dung dch, thng chnh xc ti 0.1ml, vch s 0
pha trn. Buret dng chun c dung tch 25ml v 50ml. C 2 loi buret: c
kho v khng c kho, u cui ca buret khng c kho, c mt ng cao su ni
vi ng thu tinh u vut nhn, gia on cao su c kp mo. Khi dng th m kp
mo, cht lng s chy ra. Buret c kho thu tinh ng c cc cht lng tr kim
v kim s lm kho gn cht li. Buret khng c kho khng c dng vi cc cht
c tc dng vi cao su nh KMnO
4
, I
2

cht lng vo buret phi dng phu cung ngn khng chm ti vch s
khng. Sau m kho dung dch chy xung chim y b phn buret nm di
kho n tn u cng ca ng vut. Ch khng bt kh phn chy ra ca
buret. Ch c a buret v im 0, khi trong ng vut khng cn bt kh.
Dng xong phi ra sch buret bng nc, cp vo gi, quay u h xung.
Ly kho nhm ra, bc giy lc ri t li kho vo buret.
c th tch trn buret chnh xc, thng sau buret mt mnh gy trng,
na di bi en lm mn nh. Do phn x nh sng, mt khum s ho en v c
c r. Thc hnh nh sau:
- Dng becher 50ml cho nc vo buret.
- Kim tra khng c bt kh cn st li trong buret.
- Chnh buret n mc 0.
- Dng tay tri iu chnh kho buret cho 10ml nc t buret vo becher.
S dng Nhit k:
Trang: 8
C nhiu loi dng c o nhit : nhit k lng, nhit k in tr, piromet
nhit in, piromet quang hc,
Nhit k lng l nhit k c cha cht lng. Cht lng cha trong nhit k
thng l ru mu, thu ngn, toluen, pentan Nhit k cha pentan o nhit
thp n -220
0
C. Nhit k thu ngn o n nhit cao nht l 550
0
C
Khi o nhit mt cht lng, nhng ngp bu thu ngn ca nhit k vo
cht lng, khng bu thu ngn st vo thnh bnh. Theo di n khi ct thu
ngn khng thay i na mi c kt qu, khi c kt qu mt ngang vi mc
thu ngn.
S dng nhit k phi cn thn, trnh va chm mnh, ri v, khng nhit
k thay i nhit t ngt. Khng c o nhit cao qu nhit cho php ca
nhit k, s lm nhit k nt v. Cn c bit lu thu ngn v hi thu ngn rt
c, nu khng may nhit k v, dng mnh giy thu gom nhng ht thu ngn vo
l, khng c nht bng tay, kh thu ngn cn st bng bt Lu Hunh, hoc to
hn hng vi Km ng thi lm thay i khng kh trong phng: m ca, qut
thng gi
Xp giy lc:
Thc hnh lc nc bng giy lc v phu thu tinh.
ng dng: tinh ch mui n bng phng php kt tinh.
- Dng cn k thut cn 10g mui n cho vo becher c cha 50ml nc ct.
- un nc, khuy cho mui tan ht, khng cn si.
- Chun b phu lc nng, khi mui tan ht lc nng qua phu lc thu tinh. Hng
nc vo mt bercher.
- em dung dch mui qua lc c cho n khi c vng tinh th th dng li.
- ngui, sau cho bercher vo chu nc lnh cho mui kt tinh hon ton.
- Lc chn khng. Cn tnh hiu sut.
S Dng Dng C Bng S:
Dng c bng s cng s dng rng ri trong phng th nghim. Dng c
bng s bn chc, t b n mn bi ho cht, chu c s thay i t ngt ca nhit
, c bit chu c nhit cao hn dng c thu tinh (c th ti 1200
0
C). Song
c nhc im l nng, khng trong sut v t tin.
Thng dng l cc, bt c, chn s, thuyn s, ci chy, tha bay,
Trang: 9
Chn s: dng nung cc cht, t chy cc cht hu c khi xc nh tro
C th un trc tip trn n kh, khng cn li amiang.
nung t vo gi hnh tam gic cn, gi ny c ba ng bng s, chn loi
gi c kch thc thch hp khi t chn nung vo gi phi ngp 1/3 chiu cao ca
chn, sau t ln vng st v lp vo gi st.
Trong a s trng hp, khi nung cn y np. Khi ly np ra phi dng km
gp. Nung xong lm ngui trong bnh ht m.
Chn s c th chu n nhit 1200
0
C trong l nung.
Khng dng chn s nung nng cc cht kim nh Na
2
CO
3
, acid HF nng
chy v lm s phn hu.
Bt s: dng c cc dung dch, trn cc ho cht rn vi nhau, un chy
cc cht
C th un cc bt s bng cc ngn la trc tip nhng nu un qua li
amiang vn tt hn.
Chy, ci s: dng nghin ho cht rn. Khi nghin lng cht rn trong
ci khng qu 1/3 th tch ca ci. u tin dng chy cn thn gi nh nhng cc
ln cho n khi kch thc bng ht u, sau dng tay t chy v xoy mnh chy
vo ci cho cht rn nh dn. Trong khi nghin, thnh thong dng li, dng bay
o trn v dn cht cn nghin ra gia ci. Khi t n kch thc cn thit dng
bay co sch cht cn nghin dnh vo u chy v xung quanh thnh ci sau
ra theo m ci.
Khi nghin cc cht lm th nghim n, ci chy cn sch v nghin ring
r. Khng c khuy hn hp n trong ci. Sau khi nghin xong ra sch chy ci
ngay.
Ra Dng C Ho Hc:
Ra dng c ho hc cn bit tnh cht ca nhng cht lm bn dng c. T
chn phng php ra cng nh dung mi ra.
C 2 phng php ra: phng php c hc v phng php ho hc.
Phng php c hc:
Dng c ra l chi lng. Nu cht bn khng phi l cht bo, cht khng
tan trong nc th dng nc nng hoc nc lnh.
V d ra ng nghim cn ch :
Trang: 10
- Mt tay cm chi, mt tay cm hi chch ng nghim.
- Cho nc vo ng nghim, cm chi xoay nh cho lng chi c st vo y v
thnh ng, ng thi ko chi ln xung, va ko va xoay ra thnh ng.
- Khng thc mnh chi vo y ng nghim lm v, gy xt thng.
- Cn chn chi thch hp vi tng loi ng nghim.
Sau khi ra sch bng nc my, dng nc ct trng li. kim tra ng
nghim sch bng cch cho nc ct vo y ng nghim p ngc cho ng chy
ht, nu ng sch trn thnh ng khng cn ht nc bm vo, nu ng cn bn phi
ra li.
i vi cht bn khng tan trong nc, c th ra bng cc dung mi hu c
nh: ete, axeton, xng, ru etylic,
Phng php ho hc:
Thng dng hn hp sunfocromic, hn hp dung dch acid sunfuric vi kali
pemanganat, kim c, ra.
Cch pha hn hp sunfocromic: nghin nh 10g K
2
Cr
2
O
7
cho vo cc, tm
t bng 3 5ml nc, va khuy va thm 100ml H
2
SO
4
98%. Sau khi ra xong
dng c, hn hp sunfocromic c tr li bnh cha dng ln sau. Khi no
hn hp chuyn sang mu xanh en mi b i. Hn hp sunfocromic l cht oxi ho
mnh, tc dng ln da v qun o phi cn thn khi s dng.
Dung dch KMnO
4
4% axit ho bng H
2
SO
4
c l dung dch ra tt. Thng
pha 4 5ml H
2
SO
4
c vo 100ml dung dch KMnO
4
4%. Ngoi ra c th pha kim
trong ru bng cch ho tan 5 10g NaOH trong 100ml ru etylic ra.
Khi ra cc dng c cn ch :
Dng c phi ra sch, trng bng nc ct ri vo ni quy nh.
Khng dng giy lc, khn mt lau thnh bn trong cc dng c va ra
xong, c th lm kh trong t sy (tr cc dng c chia ).
Tit kim v dng cht ra r tin, thu hi dung dch, cht qu v ho cht rn
cn dng c.
Cc dung dch acid, kim c, cht c, mi thi khng c vo chu
ra.
II/ THC HNH:
Pha long dung dch
Trang: 11
Dng pipet bu ly 10ml dung dch HCl 1M cho vo bnh nh mc 100ml.
K thm nc vo gn vch trn c bnh nh mc bng ng ong. Cui cng,
dng bnh xt nc cho tng git nc cho n khi n vch. y nt bnh nh
mc, lc u. Ta thu c 100ml dung dch HCl 0,1M.
Kim tra nng dd acid pha long
- Ly buret trng sch bng nc ct, sau trng bng dung dch NaOH 0,1M.
- Cho dd NaOH 0,1M vo buret, sau chun n vch 0.
- Dng pipet 10ml cho vo erlen trng bng nc ct (khng trng thm bng
axit HCl) 10ml dung dch HCl 0,1M va pha xong, thm 1 git ch th
phenolphtalein. Cho t t dung dch NaOH trn buret vo erlen, va cho va lc
u cho n khi dung dch chuyn sang mu hng nht th dng li. c th tch
dung dch NaOH 0,1 M dng trn.
- Tnh li nng dung dch acid va pha long.
- Lp li 3 ln ly kt qu trung bnh.
III/ NG V SAI S TRONG PHP O:
a) ng:
ng l mt i lng biu th mc lp li ca mt php o. Ch nhng
php o c lp li cao mi ng tin cy. ng c xc nh nh sau:
1. T mt lot cc gi tr o (3 hoc nhiu hn) xc nh gi tr trung bnh.
2. i vi mi gi tr o, xc nh lch so vi gi tr trung bnh.
3. Xc nh trung bnh ca cc lch (khng xt n du). l ng.
V d: Khi o nng ca 1 acid bng phng php chun , ta thu c 4 gi tr
l 0,1026M; 0,1018M; 0,1020M; 0,1024M.
- Gi tr trung bnh l (0,1026 + 0,1018 + 0,1020 + 0,1024)/4 = 0,1022 M
- lch gi tr ca mi php o l : 0,0004 ; 0,0004 ; 0,0002; 0,0002
- Trung bnh ca cc lch : (0,0004+ 0,0004 + 0,0002 + 0,0002)/4 = 0,0003
Nh vy gi tr trung bnh o c khng chc l 0,1022M m nm trong khong
0,1019 n 0,1025 v kt qu phi c vit di dng 0,1022M 0,0003M.
T ta thy kt qu o c s khng chnh xc s l th 4 v ghi s 4 l,
khng ghi l 0,102200M 0,003. Do cn phn bit ngha khc nhau ca cc
con s 0,1M; 0,10M v 0,100M . C n s l c ghi ra c ngha l s nghi ng
xy ra s l th n.
Trang: 12
b) Sai s:
Sai s l s khc nhau gia gi tr o c v gi tr tht.
V d: gi tr o c ca nng acid va nu l 0,1022M. Gi tr thc ca
nng acid c xc nh bng nhiu phng php hin i hn l 0,1014M.
Sai s ca php o l 0,1022M 0,1014 = + 0,0008.
Du ca sai s cho bit php o gia thu c gi tr ln hay nh tr thc.
Tm li, ng lin quan n sai s ngu nhin cn sai s lin quan n sai
s h thng.
Ghi ch:
Bi ny SV t tp tnh ton cho quen, khng np bo co. T bi 2 tr i mi
SV np 1 bn bo co theo mu cui gio trnh th nghim ny.
Trang: 13
Bi 2: NHIT PHN NG

I/ GII THIU:
Cc qu trnh ho hc xy ra u c km theo hiu ng nhit do s thay i
enthalpy ca phn ng. Nu qu trnh xy ra km theo s thu nhit th H > 0,
ngc li qu trnh xy ra km theo s ta nhit th H < 0. Khi phn ng xy ra
iu kin ng p th nhit to ra hay thu vo chnh l H ca phn ng. Bng cch
o nhit ca phn ng ta xc nh c H.
nh lut Hess: Hiu ng nhit ca qu trnh ho hc ng p hoc ng tch
ch ph thuc vo bn cht v trng thi ca cc cht u v sn phm ch khng
ph thuc vo ng i ca qu trnh.
Mc ch th nghim:
Trong th nghim ny chng ta s o hiu ng nhit ca cc phn ng khc nhau v
kim tra li nh lut Hess.
Phng php th nghim:
Vic o nhit phn ng s c thc hin trong nhit lng k, l mt
bnh phn ng c cch nhit tt i vi bn ngoi c trang b nhit k v a
khuy. Nhit ca phn ng Q c tnh bng cng thc:
Q = m.c.t
m (g): khi lng mt vt c un nng hay lm ngui (trong th nghim s
l khi lng cc cht v mt phn nhit lng k).
Nhit dung ring c (cal/g.): Nhit lng nng 1g cht ln 1 C (mi
cht c mt nhit dung ring khc nhau).
t (
o
C): Bin thin nhit trc v sau phn ng.
Q (cal): Nhit to ra (khi t > 0) hoc thu vo (t < 0).
H phn ng s c tnh bng cch chia Q cho s mol phn ng. n v
H l cal/mol (lu du ca H).
Lu trc khi th nghim:
Cn thn khi s dng nhit k, khng c dng nhit k lm a khuy v
bu thu ngn rt d v v thu ngn khi ri ra l mt cht c c th bay hn
nhit thng.

Trang: 14
Dng c Ho cht:
Dng c : Ho cht :
Nhit lng k. NaOH 1M
Becher 100 ml (2 ci) HCl 1M
a khy thu tinh CuSO
4
khan
Phu thu tinh NH
4
Cl (tinh th)
Buret Gi buret
Nhit k 100
o
C
II/ TIN HNH TH NGHIM:
1/ Xc nh nhit dung ca nhit lng k:
V cng thc tnh nhit lng l Q = mct trong m l khi lng tt c cc
cht c nung nng hay lm lnh bao gm cc ho cht v c nhit lng k ng
chng, do cng thc trong trng hp th nghim l:
Q = (m
o
c
o
+ mc).t (2.1)
m
o
c
o
: nhit dung ca nhit lng k (cal/)
mc: nhit dung ca dung dch trong nhit lng k (cal/)
Trong :
m: xc nh bng cch cn hoc o th tch.
c: tra s tay.
m
o
c
o
: phi xc nh bng thc nghim
Cch xc nh m
o
c
o
:
Ly 50ml nc nhit phng cho vo becher bn ngoi. o nhit t
1
.
Ly 50ml nc khong 60
o
C cho vo nhit lng k sau khong 2 pht. o
nhit t
2
.
Dng phu nhanh 50ml nc nhit phng vo 50ml nc nng trong
nhit lng k sau khong hai pht. o nhit t
3
.
Khi : nhit nc nng v becher to ra bng nhit nc lnh hp th.
(mc + m
o
c
o
).(t
2
-t
3
) = mc.(t
3
-t
1
)
m
o
c
o
= mc
t t
t t t t
.
) (
) ( ) (
3 2
3 2 1 3

(2.2)
Trong m: khi lng 50ml nc (g)
c: nhit lng ring ca nc (1cal/g )
Trang: 15
2/ Xc nh hiu ng nhit ca phn ng trung ho HCl v NaOH
HCl + NaOH NaCl + H
2
O
Dng buret ly 25 ml dung dch NaOH 1M cho vo becher 100ml bn
ngoi. o nhit t
1
.
Dng buret ly 25ml dung dch HCl1M cho vo becher trong nhit lng k.
o nhit t
2
.
Dng phu nhanh becher cha dung dch NaOH vo becher cha HCl
trong nhit lng k. Khuy u dung dch trong nhit lng k. o nhit t
3
.
Xc nh Q phn ng theo cng thc (2.1) t xc nh H.
Cho nhit dung ring ca dung dch mui 0.5M l 1cal/g , khi lng ring l
1,02g/ml.
3/ Xc nh nhit ho tan CuSO
4
khan kim tra nh lut Hess:





Chng ta s xc nh hiu ng nhit ho tan ca CuSO
4
khan (H
3
) bng thc
nghim. Ly vo nhit lng k 50ml nc. o nhit t
1
.
Cn chnh xc khong 4g CuSO
4
khan.
Cho nhanh 4g CuSO
4
va cn nhit lng k, khuy u cho CuSO
4
, tan ht.
o nhit t
2
.
Xc nh Q theo cng thc (2.1) trong :
m: khi lng dd CuSO
4
khan.
c: nhit dung ring dd CuSO
4
(ly gn ng bng 1 cal/).
T Q suy ra H
ht
.
4/ Xc nh nhit ho tan ca NH
4
Cl:
Lm tng t TN 3 nhng thay CuSO
4
khan bng NH
4
Cl. Cho nhit lng
ring ca dd NH
4
Cl gn ng l 1cal/mol .
Cch xc nh nhit sau khi phn ng xy ra:
Do cc qu trnh trung ho hay ho tan cn phi c thi gian xy ra hon ton,
cn phi c thi gian dung dch phn ng truyn nhit cho becher v do nhit
CuSO
4
khan + 5H
2
O
+ H
2
O
H
3
= H
1
+ H
2

CuSO
4
.5H
2
O
+ H
2
O
H
2
= +2,8 Kcal /mol

dd CuSO
H
1
= -18,7 Kcal/mol
Trang: 16
lng k khng cch nhit hon ton, nhit sau phn ng (hoc tng dn) theo
thi gian, nn mun c gi tr t chnh xc ta phi lm nh sau:
- o nhit trc phn ng trong nhit lng k.
- cht phn ng vo. o nhit sau mi 30 giy.
- V th nhit theo thi gian.
- Xc nh t bng th nh hnh v.
Tuy nhin trong th nghim, ta i khong 2 pht cho gi tr nhit n nh th
ghi nhn gi tr (hoc ch cn i nhit khng cn thay i na th gi tr c
c).

Trang: 17
BI 3: PHN TCH TH TCH

I/ CHUN B L THUYT:
- Khi nim v cc loi nng .
- ng cong chun axit baz.
- Cht ch th mu.
- Cch tnh kt qu th nghim, sai s v ng.
II/ NGUYN TC:
Chun axit baz l qu trnh thc hin phn ng gia axit v baz. Khi
hai cht tc dng va , ta ni phn ng kt thc. im kt thc gi l im
tng ng. Khi s ng lng H
+
s bng s ng lng OH
-
. Hay:
C
1
.V
1
= C
2
.V
2

Vi: C
1
l nng dung dch axit, (M) hoc (N).
C
2
l nng dung dch baz, (M) hoc (N).
V
1
l th tch dung dch axit, ml.
V
2
l th tch dung dch baz, ml.
Ti im kt thc, dung dch thu c chnh l dung dch mui ca phn ng
trung ho MA.
HA + MOH = H
2
O + MA
Tu theo tnh cht ca mui MA m pH ti im kt thc s c gi tr khc
nhau ch khng nht thit phi bng 7.
i vi axit hay baz a bc. V d nh H
3
PO
4
, do chng phn ly theo cc
bc khc nhau nn tu thuc tng bc s c nhiu im kt thc khc nhau.
H
3
PO
4
<--> H
+
+ H
2
PO
4
-
K
1
= 7,6.10
-3
.
H
2
PO
4
-
<--> H
+
+ H
2
PO
4
2-
K
2
= 6,2.10
-8
.
HPO
4
2-
<--> H
+
+ HPO
4
3-
K
1
= 4,4.10
-13
.
la chn cht ch th mu thch hp cho phn ng ta phi xc nh ng cong chun
bng cch o pH ca dung dch axit (hay baz) tng ng vi tng th tch ca dung
dch baz (hay axit) thm vo. Khi biu din trn th (hnh v) ta s thu c gin
ng cong chun axit baz.
Trang: 18
i vi axit a bc s c cc bc
nhy tng ng vi cc bc.
Trn hnh v, ta thy gn im kt
thc phn ng gi tr pH thay i rt t ngt
khi thm vo mt lng nh dung dch baz.
Da vo bc nhy gi tr pH ta c th la
chn ch th mu c khong pH i mu trong
bc nhy pH ca ng cong chun .

III/ DNG C V HO CHT:
Dng c: Ho cht:
- Buret 25ml - HCl nh chun
- Pipet khc vch 10ml - H
3
PO
4
nh chun
- Erlen 125ml - NaOH 0,1M
- Bercher 50ml - Metyl da cam
- My o pH - Phenol phtalein
- Gi buret v pipet
IV/ THC HNH:
1/ Thit lp ng cong chun :
TN1:
Dng pipet ly 10ml dung dch HCl nh chun cho vo bercher. Ly dung
dch NaOH 0,1M cho vo buret. Dng my o pH ca dung dch HCl sau mi ln
cho thm NaOH 0,1M t buret vo dung dch HCl theo bng sau:
V
NaOH
ml 0 2 4 6 8 9 9,2 9,4 9,8 10 11 12
pH
2/ Chun b axit HCl bng NaOH:
a) Dng thuc th phenol phtalein:
TN2: Dng pipet ly 10ml dung dch nh chun cho vo erlen, thm vo 2 git
thuc th phenol phtalein. Dng buret nh t t dung dch NaOH 0,1M xung erlen
cha dung dch HCl v thuc th trn (va nh va lc erlen). Khi dung dch trong
erlen chuyn sang mu hng nht, ngng thm dung dch NaOH. c th tch dung
dch NaOH 0,1M dng trn buret. o gi tr pH ca dung dch sau khi i mu.
Lp li th nghim 2 - 3 ln.
Trang: 19
b) Dng thuc th metyl da cam:
TN3: Lp li th nghim phn a, nhng thay phenol phtalein bng thuc th metyl
da cam. Phn ng chun kt thc khi dung dch trong erlen chuyn t mu
sang mu da cam (lp li 2 3 ln).
3/ Chun dung dch H
3
PO
4
bng NaOH:
TN4: Dng pipet ly 10ml dung dch H
3
PO
4
nh chun cho vo erlen. Thm vo
thuc th metyl da cam v 2 git phenol phtalein (c th cho phenol phtalein sau khi
dung dch trong erlen chuyn sang mu cam). Chun b buret cha trong dung dch
NaOH 0,1M ging nh cc phn th nghim trn.
Nh t t dung dch NaOH 0,1M xung erlen (lc nh) cho ti khi mu ca
dung dch trong erlen chuyn t sang cam. c th tch NaOH 0,1 M dng
(V
1
). o gi tr pH
1
bng pH k. Tip tc nh dung dch NaOH 0,1M xung erlen
trn cho ti khi mu ca dung dch chuyn t cam sang mu hng cam (mu hng +
mu cam). c th tch NaOH 0,1 M dng (V
2
). o gi tr pH
2
bng pH k.
Lu : phn ng chun ch dng li khi mu dung dch trong erlen khng bin
mt khi lc. chnh xc cn ly bnh tia nc trng dung dch bm trn thnh erlen
xung.
Lp li th nghim 2 3 ln.
Trang: 20
Bi 4: XC NH BC PHN NG

I/ L THUYT:
Vi mt phn ng ho hc A + B C + D vn tc phn ng c nh ngha
l: i lng c trng cho din bin nhanh hay chm ca mt phn ng ho hc.
Du (-) nu C l bin thin nng sn phm. Biu thc tnh vn tc
phn ng l:
V =
t
C
A
A

Trong k l hng s mt nhit nht nh. n bc phn ng theo A, m bc
phn ng theo B:
V =
t
C
A
A
= kC
A
.
n
C
B
m

n + m: bc tng qut ca phn ng. m v n l ca cc s c xc nh bng
thc nghim ch khng th rt ra trc tip t phng trnh phn ng.
II/ MC CH:
- Nghin cu nh hng ca nng n vn tc phn ng
- Xc nh bc ca phn ng phn hu Na
2
S
2
O
3
trong mi trng acid bng thc
nghim.
III/ PHNG PHP TH NGHIM:
Phn ng phn hu Na
2
S
2
O
3
trong mi trng acid din ra nh sau:
H
2
SO
4
+ Na
2
S
2
O
3
Na
2
SO
4
+ H
2
SO
3
+ S
o vn tc phn ng ta phi xc nh t s C/t, trong C l bin
thin nng sn phm (ta chn lu hunh) trong khong thi gian t, thng trong
thc nghim ngi ta c nh C v o t. Gi tr C phi nh coi nh nng
cc cht cha thay i ng k v vn tc xc nh c l vn tc tc thi. Tuy
nhin nu qu nh th t cng rt nh, kh o.
Trong th nghim ny ta c nh C bng cch ghi nhn thi gian t lc u phn
ng n khi dung dch bt u chuyn sang c. Nh vy khi vn tc phn ng tng
ch c t gim cn nng lu hunh sinh ra trong khong thi gian t lc no
cng nh nhau ( c nh nhau).
Trang: 21
a) xc nh bc phn ng theo Na
2
S
2
O
3
ta c nh nng H
2
SO
4
, tng dn
nng Na
2
S
2
O
3
. V d th nghim 1, nng Na
2
S
2
O
3
l x, nng H
2
SO
4
l
y, thi gian t l t
1
, th nghim 2, nng Na
2
S
2
O
3
l 2x, nng H
2
SO
4
l y,
thi gian l t
2
, ta c:
V
1
=
1
t
C A
= kx
m
y
n

V
1
=
2
t
C A
= k(2x)
m
y
n

2
1
t
t
= 2
m
lgt
1
/t
2
= mlg
2
m =
2 lg
/ lg
2 1
t t

b) xc nh bc phn ng theo H
2
SO
4
, ta c nh nng Na
2
S
2
O
3
v tng dn
nng acid H
2
SO
4
. Kt qu tnh n cng c thc hin tng t nh khi tnh
m.
IV/ THC HNH:
a) Xc nh bc phn ng Na
2
S
2
O
3
.
3 bnh y bng ng Na
2
S
2
O
3
v H
2
O theo bng sau:
TN
ng nghim
V(ml) H
2
SO
4
0,4M
Bnh cu
V(ml) Na
2
S
2
O
3
0,1M V(ml) H
2
O
1
2
3
8
8
8
4
8
16
28
24
16

- Dng pipet khc vch ly acid cho vo ng nghim.
- Dng buret cho H
2
O vo 3 bnh cu trc, sau trng buret bng Na
2
S
2
O
3
0,1M
ri tip tc dng buret cho Na
2
S
2
O
3
vo cc bnh cu.
- Chun b ng h bm giy.
- Ln lt cho phn ng tng cp ng nghim v bnh cu nh sau:
- nhanh acid trong ng nghim vo bnh cu.
- Bm ng h.
- Lc nh bnh cu cho n khi va thy dung dch chuyn sang c th bm
ng h ln na.
- c At.
Trang: 22
- Lp li mi th nghim 1 ln na ly gi tr trung bnh.
b) Xc nh bc phn ng theo H
2
SO
4

Lm tng t phn a vi lng acid v Na
2
S
2
O
3
theo bng sau:

TN
ng nghim
V(ml) H
2
SO
4
0,4M
Bnh cu
V(ml) Na
2
S
2
O
3
0,1M V(ml) H
2
O
1
2
3
4
8
16
8
8
8
28
24
16

Trang: 23
Bi 5: DUNG DCH M

I/ CHUN B L THUYT:
Sinh vin cn nm vng nh ngha, cch pha ch v tc dng ca dung dch
m. Cch tnh pH ca hai loi dung dch m v baz vi cc mui tng ng.
II/ NGUYN TC:
1/ H m axit:
c pha ch t axit axetic v mui Natri axetat. So snh mu ca dung dch
m trn vi dung dch axit axetic (c cng nng trong dung dch m) vi thuc
th l metyl da cam. Trong dung dch axit axetic in ly theo phng trnh:
CH
3
COOH <--> CH
3
COO
-
+ H
+
(5-1)
Khi cho thm mui natri axetat vo dung dch cng tn ti phng trnh in ly:
CH
3
COONa <--> CH
3
COO
-
+ Na
+
(5-2)
Do nng ion axetat trong dung dch tng lm cn bng phn ng (5-1)
chuyn dch v pha nghch dn ti nng ion H
+
trong dung dch gim i.
Khi thm cc dung dch baz (hay axit) mnh vo dung dch m vi mt lng
xc nh, ta thy pH ca dung dch m hu nh khng thay i.
2/ H m baz:
Tng ng nh h m axit, khi iu ch h m baz t mt baz v mui ca
n, trong dung dch cng xy ra qu trnh in ly theo cc phng trnh.
V d : NH
4
OH <--> NH
4
+
+ OH
-
(5-3)
NH
4
Cl <--> NH
4
+
+ Cl
-
(5-4)
Khi so snh mu ca dung dch m baz vi dung dch baz c cng nng
(vi cht ch th l phenol phtalein) ta cng thy c s khc bit.
Khi thm vo dung dch m baz cc dung dch axit (hoc baz) mnh vi mt
lng xc nh ta cng thy pH ca dung dch m hu nh t thay i.
III/ DNG C V HA CHT
Dng c:
- ng nghim: 10 ci
- Pipet 10ml: 2 ci


Trang: 24
Ha cht:
- HCl 0,1M
- NH
4
Cl 0,1M
- NH
4
OH 0,1M
- NaOH 0,1M
- CH
3
COOH 0,1M
- CH
3
COONa 0,1M
- Thuc th metyl da cam
- Thuc th phenol phtalein
IV/ THC HNH
1/ Chun b cc dung dch chun v mu ca cc cht ch th trong cc mi
trng:
TN1:
ng A: 2ml dung dch HCl 0,1M + 1 git metyl da cam.
ng B: 2ml dung dch NaOH 0,1M + 1 git metyl da cam.
ng C: 2ml dung dch HCl 0,1M + 1 git phenol phtalein.
ng D: 2ml dung dch NaOH 0,1M + 1 git phenol phtalein.
Ghi nhn mu sc ca 4 ng nghim trn.
2/ Dung dch m axit yu v mui ca n:
a) iu ch dung dch m:
TN2:
ng 1: Cho vo ng nghim 2ml dung dch CH
3
COOH 0,1M v 1 git mtyl
da cam, lc u, ghi nhn mu M
1
. Dng pH k o gi tr pH
1
.
Thm vo ng nghim trn (tng git) 2ml dung dch mui
CH
3
COONa 0,1M, lc u, ghi nhn mu M
2
. Dng pH k o gi tr pH
2
.
ng 2: Cho vo ng nghim 4ml nc ct v 1 git mtyl da cam.
ng 3: Cho vo ng nghim 2ml dung dch CH
3
COOH 0,1M v 1 git phenol
phtalein, lc u, ghi nhn mu M
1
. Dng pH k o gi tr pH
1
.
Thm vo ng nghim trn (tng git) 2ml dung dch mui
CH
3
COONa 0,1M, lc u, ghi nhn mu M
2
. Dng pH k o gi tr pH
2
.
ng 4: Cho vo ng nghim 4ml nc ct v 1 git phenol phtalein, lc u,
ghi nhn mu.
Trang: 25
b) Th tnh m:
TN3:
Thm t t tng git dung dch HCl 0,1 M vo cc ng nghim 1, 2 phn a.
Lc u cho ti khi cc dung dch trong ng nghim 1 v 2 i sang mu , ghi
nhn lng HCl 0,1 M dng v o cc gi tr pH ca dung dch sau khi i mu.
Thm t t tng git dung dch NaOH 0,1 M vo cc ng nghim 3, 4 phn
a. Lc u cho ti khi cc dung dch trong ng nghim 3 v 4 i sang mu hng,
ghi nhn lng NaOH 0,1 M dng v o cc gi tr pH ca dung dch sau khi i
mu.
3/ Dung dch m baz v 2 mui ca n:
a) iu ch dung dch m:
TN4:
ng 5: Cho vo ng nghim 2ml NH
4
OH 0.1M v 1 git phenol phtalein lc
u, ghi nhn mu M
3
. o gi tr pH
3
.
Thm vo ng nghim trn (tng git) 2ml dung dch mui NH
4
Cl
0,1M, lc u, ghi nhn mu M
4
. o gi tr pH
4
.
ng 6: Cho vo ng nghim 4ml nc ct v mt git phenol phtalein.
ng 7: Cho vo ng nghim 2ml dung dch NH
4
OH 0,1M v 1 git metyl da
cam, lc u, ghi nhn mu M
3
. o gi tr pH
3
.
Thm vo ng nghim trn (tng git) 2ml dung dch mui NH
4
Cl
0,1M, lc u, ghi nhn mu M
4
. o gi tr pH
4
.
ng 8: Cho vo ng nghim 4ml nc ct v mt git metyl da cam, lc u,
ghi nhn mu.
c) Th tnh m:
TN5: Thm t t tng git dung dch NaOH 0,1 M vo cc ng nghim 5 v 6
phn b. Lc u cho ti khi cc dung dch trong ng nghim 5 v 6 i mu, ghi
nhn lng NaOH 0,1 M dng. o pH dung dch sau khi i mu.
Thm t t tng git dung dch HCl 0,1 M vo cc ng nghim 7 v 8 phn
b. Lc u cho ti khi cc dung dch trong ng nghim 7 v 8 i mu, ghi nhn
lng HCl 0,1 M dng. o pH dung dch sau khi i mu.

Trang: 26
Bi 6: IU CH V XC NH KHI LNG PHN T
KH OXI

I/ MC CH:
- iu ch kh oxi.
- Da vo phng trnh Clapeyron Mendeleyev xc nh khi lng phn t kh
oxi.
II/ TM TT NI DUNG:
Kh oxi c iu ch nh phn ng nhit phn kali clorat c xc tc mangan
dioxit:
2KClO
3
2KCl + 3O
2
|
Da vo phng trnh Clapeyron Mendeleyev, ta xc nh khi lng phn
t M ca kh oxi:


Trong : m: khi lng kh oxi.
P: p sut kh oxi.
V: th tch kh oxi.
T: nhit tuyt i.
R: hng s kh l tng.
III/ DNG C V HA CHT
Dng c: ng o, chu thu tinh, ng nghim chu nhit, nhit k, n cn, gia st,
ng thu tinh, cn phn tch.
Ha cht: kali clorat KClO
3
, mangan dioxit MnO
2
, dung dch colodion.
IV/ THC HNH:
a) Lp b dng c nh hnh 6.1.
b) Dng cn k thut cn mt lng KClO
3
khong 2g v 0,4g MnO
2
, trn k
vi nhau, sau cho vo ng nghim chu nhit ( c sy kh trc)
ri cn ng nghim trn cn phn tch, c gi tr m
1
. Lp ng nghim
vo gi c lt bng. Cho nc vo y ng o, p ngc ng o c nc
vo chu thu tinh ng nc v ch khng c bt kh trong ng o.
MnO
2
PV
mRT
M =
Trang: 27
Lm kn h thng bng cch bi dung dch colodion vo nhng ch tip
xc.
Bt u un nh ton ng nghim, sau tp trung ngn la vo ch c
ho cht rn.
Phn ng xong, tho ng dn kh ra ngoi ri mi tt n. yn ng
nghim trn gi n khi tht ngui ri em cn trn cn phn tch, c khi
lng m
2
. nhit ca kh trong ng o h xung n nhit phng; c
th tch ca kh oxi; c chiu cao ct nc so vi mt nc trong chu.
V. TNH KT QU:
Ghi cc kt qu vo bng:
i lng Kt qu n v
Khi lng kh oxi m = m
1
m
2
g
Th tch kh oxi V = ml
p sut kh quyn o bng
p k
H = mmHg
p sut hi nc bo ho
nhit phng
f = mmHg
Chiu cao ct nc so vi
mt nc trong chu
h = mm
p sut kh oxi
= =
6 , 13
h
f H P
mmHg
Nhit phng khi lm th
nghim
t =
T = t + 273
o
C
o
K
Hng s kh l tng R = 62360 mmHg.mol
-1
.K
-1

Tnh khi lng phn t kh oxi:


Khi lng phn t chnh xc ca oxi l 32, nh th sai s tng i ca kt
qu l:


PV
mRT
M =
% 100
32
32
x
M
Trang: 28

Hnh 6.1 B dng c iu ch v xc nh khi lng phn t kh oxi
ng nghim
KCl O
3
+ MnO
2
ng dn kh

ng ong

Oxi

Nc

Gi st

Trang: 29
Bi 7: XC NH NG LNG CA MAGIE

I. MC CH:
Xc nh ng lng ca nguyn t Magie, t c th suy ra khi lng
nguyn t ca Magie.
II. TM TT NI DUNG:
ng lng ca mt nguyn t l s phn khi lng ca nguyn t c
th thay th (hay kt hp) vi 1,008 phn khi lng ca hidro hoc 8 phn khi
lng ca oxi trong cc phn ng ho hc.
ng lng ca nguyn t A c lin h n gin vi khi lng ca nguyn
t ca A v s oxi ho Z ca n khi to thnh hp cht nh sau:


A
=

xc nh ng lng ca nguyn t Mg ta cn mt lng chnh xc m
1

gam kim loi Mg ri cho tc dng ht vi dung dch HCl.
Mg + 2H
+
Mg
2+
+ H
2
|
o th tch kh H
2
thot ra ti mt nhit v p sut xc nh, p dng
phng trnh Clapeyron Mendeleyev ta tnh c khi lng m
2
ca lng kh H
2

b Mg y ra.
C m
1
g Mg y c m
2
g kh H
2
.
Vy
Mg
g Mg y c 1,008 g kh H
2
.


Mg
=


III. DNG C HO CHT:
a) Ho cht:
- Mg kim loi c co sch lp oxit.
- Dung dch H
2
SO
4
20%.
b) Dng c:
- ng nghim kh
Khi l ng nguyen t A
S oxi hoa Z
1,008 x m
1

m
2

ng nghi m (1)
HCl + Mg
ng dn kh ( 4)
Phu (6)
ng thu ti nh ( 3)
ng cao su (5)
ng thu ti nh
khc vch (2)
Hnh 7.1 B dng c d xc nh ng lng magie
Trang: 30
- Dng c o v thu kh H
2

- Cn phn tch
- p k
- Nhit k
IV. TIN HNH:
a) Lp b dng c nh hnh 7.1
b) Cn chnh xc khong 0,15g Mg trn cn phn tch. ong 5ml dung dch
H
2
SO
4
20% cho vo ng nghim kh. Lp ng nghim nm nghing nh hnh 7.1.
Cho Mg va cn vo bn trong, pha trn thnh ng nghim v khng cho tip xc
vi dung dch axit. Kim tra mc kn ca h thng bng cch nng cao v h thp
ng (3) khong 15 n 20cm. Nu mc nc trong ng (2) ch thay i khng ng
k th c ngha ng kn. Trng hp khng kn cn xit cht ch tip xc, bi
dung dch colodion. Ch khi no h thng kn mi bt u th nghim.
Thng bng mc nc ng (2) v ng (3) ri ghi mc nc ng (2), c
gi tr V
1
ml.
Nghing ng nghim cho Mg tip xc vi axit, ri t li ng nghim nh c.
Kh H
2
thot ra s y mc nc trong ng (2) xung thp dn. Khi Mg phn ng
ht, mc nc trong ng (2) thi khng h xung na; 5 n 10 pht cho nhit
ng nghim tr li nhit phng, thng bng mc nc trong ng (2) v ng (3),
ghi mc nc trong ng (2) c V
2
ml.
V. TNH KT QU:

i lng Kt qu n v
Khi lng Mg m
1
= g
Ap sut kh quyn H = mmHg
p sut hi nc bo ho f = mmHg
Ap sut kh H
2
P = H f = mmHg
Nhit phng T = t + 273
o
K
Th tch kh H
2
V = V
1
V
2
= ml



Trang: 31
Khi lng kh hidro sinh ra:

T
PV
RT
MPV
m
62360
2
2
= =

ng lng nguyn t Mg:

Mg
=

Khi lng nguyn t ca Mg thu c t th nghim:
A
Mg
= 2 x
Mg

Khi lng nguyn t chnh xc ca Mg l 24,305; nh th sai s tng i
ca kt qu l:
% 100
305 , 24
305 , 24
x
A
Mg

1,008 x m
1

m
2

Trang: 32
Bi 8: S BIN I VT L V HO HC

I/ MC CH:
- Bng nhiu phng php khc nhau to ra nhng bin i ca vt cht.
- Trc nghim v quan st vt cht trc v sau khi bin i chng.
- Gii thch kt qu trc nghim v xc nh thnh phn trong vt cht ban u c
b bin i hay khng?
- Phn loi cc bin i vt l v ho hc.
II/ L THUYT:
- Phn ln cc bin i xy ra trong vt cht c xp loi l s bin i vt l
hoc ho hc. S bin i vt l xy ra khi khng c bt c s bin i thnh
phn no i theo. Bin i ho hc dn n kt qu c s bin i thnh phn,
ngha l mt cht b bin i thnh mt hay nhiu cht mi.
- Dung dch l kt qu to thnh ca mt hay nhiu cht c gi l cht tan c
ho tan trong mt cht khc gi l dung mi. Trong dung dch lng cht tan c th
l kh, lng, hoc rn; dung dch l cht lng. Mt s cht ho tan rn c th thu
li t dung dch lng nh vo vic lm bay hi dung mi.
III/ DNG C HO CHT:
1. Dng c:
- ng nghim chu nhit
- Kp ng nghim
- a khuy
- n cn
- Becher 250ml
- Bt s (a lm bay hi)
- Kp (dng kp chn nung).
2. Ho cht:
- Dng rn gm: NH
4
Cl; CuCO
3
; FeCl
3
.6H
2
O; NaCl; dy Mg; NaHCO
3
.
- Dng lng gm: HCl 6M; Kali Ferrocyanur K
4
Fe(CN)
6
0,1M; Ca(NO
3
)
2
0,1M;
Amoni Thiocyatnat NH
4
SCN 0,1M.


Trang: 33
III/ THC HNH:
1. Th nghim 1:
1. Chun b hai ng nghim sch, cho vo mi ng 0,5g NaCl rn.
2. Lm t u a khuy bng nc ct ri nhng u a t vo trong mu sao
cho c vi tinh th rn NaCl bm dnh vo . a u a c dnh tinh th NaCl t
trn ngn la n cn.
3. Quan st mu ngn la, ghi kt qu vo bng.
4. Thm 5ml nc ct vo mi ng nghim, lc u cho mui tan ht
5. Thm 10 git dung dch AgNO
3
0,1M vo mt trong hai ng nghim, lc k v ghi
nhn xt.
6. ng nghim cn li (ng khng cho AgNO
3
vo) em c cn v thu ly cht rn
cn li trong ng (lu va un va lc nh, v hng ming ng v ni khng c
ngi, tuyt i khng dung dch nng bn ra ngoi khi ming ng).
7. Tin hnh lm li t bc 2 n bc 5 i vi cht rn va thu c bc 6.
Ghi li cc nhn xt (kt qu).
2. Th nghim 2:
1. Chun b hai ng nghim nh v kh, cho khong 0,1g CuCO
3
rn vo mi ng
nghim. Ghi li mu ca cht rn.
2. G nh vo ng nghim cho cht rn cn bm trn thnh ng nghim ri xung
y ng nghim ht.
3. Cho tng git HCl 6M vo mt trong hai ng nghim cho n khi phn ng hon
ton. Ghi kt qu vo bng.
4. ng nghim cn li em un mnh di ngn la n cn (ti thiu l 5 pht). Ghi
nhn li mu sc ca mu ny sau khi un.
5. ng nghim ny ngui trong 10 pht, sau thm tng git HCl 6M cho n
khi cht rn tan ra. v ghi cc tc ng ca cht rn i vi HCl.
3. Th nghim 3:
1. Chun b hai ng nghim, cho vo mi ng khong 0,1g FeCl
3
.6H
2
O.
2. Thm 6ml nc ct vo mt trong hai ng, lc cho n khi cht rn tan hon ton.
Ghi mu ca dung dch vo bng.
3. Ly thm hai ng nghim sch khc, 1/3 lng dung dch trong ng nghim
trn vo mi ng, ta c ba ng u cha dung dch st III vi lng nh nhau.
Trang: 34
4. Thm 5 git dung dch AgNO
3
0,1M vo mt trong ba ng, lc k v ghi kt qu.
5. Thm 5 git NH
4
SCN 0,1M vo mt trong hai ng cn li, lc k v ghi kt qu.
6. Thm 5 git K
4
Fe(CN)
6
0,1M vo ng cn li, lc k v ghi kt qu.
7. un ng nghim cha cht rn cn li bc 1 vi ngn la tht nh cho n khi
n va tan chy, khng c gy s qu nhit i vi mu.
8. cht tan chy ngui trong khong 5 pht. Lu mu vn dng lng ngay c
khi ngui dn.
9. Thm khong 6ml nc ct vo mu ngui v lc cho n khi mu ho tan.
v ghi mu ca dung dch.
10. Chia dung dch ny ( bc 9) thnh ba phn bng nhau nh lm bc 3,
lm li cc th nghim i vi cc mu ny nh m t bc 4, 5 v 6. Ghi li cc
kt qu.
4. Th nghim 4:
1. Chun b hai ng nghim sch v kh. Cho vo mi ng khong 0,2g NaHCO
3
rn.
nh du ng 1, ng 2. Ghi li mu ca cht rn.
2. Thm khong 5ml nc ct vo ng 1 v lc cho n khi tan hon ton.
3. Thm tip 15 git dung dch Ca(NO
3
)
2
vo ng, lc k v ghi kt qu.
4. Thm t t mt cch cn thn vo ng 2 khong 1ml HCl 6M.
5. Lm bay hi dung dch bc 4 v thu hi cht rn, ghi li mu cht rn.
6. cho ng nghim ngui dn, ri thm 5ml nc ct vo cht rn thu hi v lc
cho n khi tan. Sau cho thm 15 git dung dch calci nitrat 0,1M vo lc k v
ghi nhn xt.
5. Th nghim 5:
1. Cho khong 0,1g NH
4
Cl vo mt ng nghim nh (ng nghim phi kh v sch),
v 1,5g NH
4
Cl vo becher 250ml. Ghi dng v bn ngoi ca cht ny.
2. Thm 2 3ml nc vo mu trong ng nghim v lc cho cht rn tan ht.
3. Thm 5 git dung dch AgNO
3
0,1M vo dung dch cha trong ng nghim, lc k
v ghi kt qu vo bng.
4. t becher c cha NH
4
Cl ln v un. t a bay hi sch, kh ln ming becher.
5. un becher cho n khi thy mt lp cht rn bm vo y ca a lm bay hi,
hoc l cho n khi phn ln cht rn di y becher thng hoa ht.
Trang: 35
6. Ngng un becher, ngui khong vi pht, v cn thn ly a lm bay hi
xung trn t giy lc.
7. Co cht rn bm vo a lm bay hi, cho cht rn ln t giy lc. Ghi nhn hnh
dng cht rn thu c.
8. Cho khong 0,1g cht rn thu c vo ng nghim nh, sch, ri thm 2 3 ml
nc ct.
9. Sau khi cht rn tan ht, tin hnh th vi dung dch AgNO
3
0,1M nh tin
hnh bc 3. Ghi li kt qu.
6. Th nghim 6:
1. Chun b hai on dy Mg di khong 5cm. Ghi nhn hnh dng mu sc bn
ngoi ca kim loi ny vo bng.
2. t mt on dy vo mt ng nghim v tht cn thn thm 10 git HCl 6M vo.
Ghi kt qu quan st c khi phn ng xy ra.
3. on dy cn li, kp mt u bng dng c kp chn nung, v u kia vo
ngn la n cn cho n khi Mg bt chy.
Lu : Khng c nhn trc tip vo kim loi ang chy, phi eo knh
phng TN vo.
4. Thu ly sn phm chy (tr phn kim loi khng chy) v ghi li dng v ca
n.
5. Cho sn phm ny vo ng nghim nh v x l vi HCl 6M nh lm bc 2.
Ghi li kt qu ny.
Trang: 36
Bi 9: DUNG DCH IN LY

I/ MC CH:
- Tm hiu kh nng dn in ca dung dch in ly.
- Cn bng acid baz. pH ca dung dch. Cht ch th acid baz.
- Cn bng to kt ta. Tch s tan.
- iu kin xy ra phn ng trao i ion trong dung dch.
II/ TM TT NI DUNG:
1. L thuyt in ly:
Khi ho tan acid, baz v mui vo nc, phn t cc cht ny phn ly thnh
cc phn t nh hn mang in tch gi l ion: ion dng (cation) v ion m (anion).
Qu trnh phn t phn ly thnh ion c gi l s in ly, cn cht phn ly thnh ion
trong dung dch (hoc khi un nng chy) c gi l cht in ly.
Do s in ly m s tiu phn c trong dung dch tng ln so vi s phn t
ho tan, do lm gim p sut hi bo ho nhiu hn, lm tng im si v lm h
im ng c nhiu hn. Cng do s c mt ca cc ion tri du m khi t dung
dch vo in trng th cc ion chuyn di c hng v cc in cc, v vy m
dung dch in ly c kh nng dn in.
in ly l i lng c trng cho mc in ly ca mt cht. in
ly l t s gia s mol cht in ly (n) vi tng s mol cht ho tan (n
0
).

0
n
n
=

Ho tan mt cht in ly yu A
m
B
n
vo nc ta c cn bng:

A
m
B
n
mA
n+
+ nB
m-


p dng nh lut khi lng ta c:
| | | |
| |
n m
n
m
m
n
B A
B A
K
+
=

I on hoa
Phan thoa
Trang: 37
Hng s cn bng K c gi l hng s in ly. Gi tr ca n ch ph thuc
vo bn cht cht in ly, dung mi v nhit . i vi cng mt dung mi v
nhit xc nh, cht in ly c hng s K cng nh th n cng km in ly.
Vi nhng cht phn t in ly ra hai ion ta c:

=
1
2
Cx K

chnh l biu thc ton hc ca nh lut pha long (Ostwald).
Nu o << 1 ta c 1- o ~ 1 th K = C.o
2


C
K
~
Dung dch cng long, in ly cng ln.
2. Cn bng acid baz. L thuyt proton (Bronsted Lowry):
Acid l tt c nhng tiu phn (phn t hoc ion) c kh nng cho proton
H
+
, baz l tt c nhng tiu phn c kh nng nhn proton H
+
. Khi cho proton, acid
to thnh baz lin hp vi n; khi nhn proton, baz to thnh acid lin hp vi n.
V d:
Acid Baz lin hp
NH
4
+
- H
+
NH
3

Baz Acid lin hp
OH
-
+ H
+
H
2
O
Thc cht ca phn ng gia mt acid vi mt baz l s chuyn proton.
mnh ca mt acid ph thuc vo kh nng cho proton ca n.
A + H
2
O B + H
3
O
+

Hng s acid:

| || |
| | A
O H B
K
A
+
=
3

Ch s acid: pK
A
= - lg K
A

Hng s acid K
A
cng ln (tc l ch s acid pK
A
cng nh) th lc acid cng
mnh.
mnh ca mt baz ph thuc vo kh nng nhn proton ca n
B + H
2
O A + OH
-


Trang: 38
Hng s baz:
| |
| || |
| | B
OH A
O H Kx K
B

= =
2

Ch s baz: pK
B
= - lg K
B

Hng s baz K
B
cng ln (tc ch s baz pK
B
cng nh) th lc baz cng
mnh.
Nc l cht in ly rt yu v lng tnh:
H
2
O + H
2
O H
3
O
+
+ OH
-

Ta c tch s ion ca nc K
W
= [H
3
O
+
][OH
-
] = 10
-14
25
o
C.
Cn bng in ly ca nc lun tn ti trong nc nguyn cht cng nh dung dch
nc. Trong nc nguyn cht v dung dch trung tnh:
[H
3
O
+
] = [OH
-
] = 10
-7

Dung dch acid [H
3
O
+
] > [OH
-
] [H
3
O
+
] > 10
-7
, [OH
-
] < 10
-7

Dung dch kim [H
3
O
+
] < [OH
-
] [H
3
O
+
] < 10
-7
, [OH
-
] > 10
-7

Nh vy ta c th da vo nng ion H
3
O
+
hay ion OH
-
bit tnh cht mi
trng ca mt dung dch. Tuy nhin biu th mi trng mt cch tin li hn,
ngi ta s dng i lng ch s hidro pH (hoc ch s hidroxyl pOH) vi quy c:
Ch s hidro pH = - lg [H
3
O
+
]
Ch s hidroxyl pOH = - lg [OH
-
]
pH + pOH = 14 (25
0
C)
Dung dch trung tnh: pH = pOH = 7
Dung dch acid: pH < 7, pOH > 7
Dung dch baz: pH > 7, pOH < 7.
Thu phn mui l phn ng trao i gia cc ion ca mui vi cc ion ca nc.
Theo Bronsted Lowry, phn ng thu phn thc cht l phn ng chuyn proton
nh mi phn ng acid baz.
C ba loi mui b thu phn l: mui acid yu baz mnh; mui acid mnh
baz yu; mui acid yu baz yu.
3. Cht in ly t tan:
Ti nhit xc nh, trong dung dch bo ho cht in ly t tan tch s hot
cc ion vi s m tng ng l mt hng s, hng s ny c tn l tch s tan.
V d: A
m
B
n
(r) mA
n+
+ nB
m-

Trang: 39
p dng nh lut tc dng khi lng vo cn bng d th ta c:

const a a T
n
B
m
A
m n
= =
+
V dung dch bo ho cht in ly kh tan c nng rt nh, nn a s trng hp
c th coi hot bng nng , khi biu thc tch s tan c dng n gin hn:

| | | |
n
m
m
n
B A
B A T
n m
+
=

Tch s tan l hng s cn bng, ln ca n ch ph thuc bn cht cht tan, nhit
.
Gia tch s tan T ca cht in ly t tan A
m
B
n
vi tan S ca n (biu th bng
nng mol) lin h vi nhau qua biu thc:

n m n m
B A
S n m T
n m
+
=

Theo quy tc tch s tan, cht in ly t tan s kt ta khi tch s nng cc ion (vi
s m thch hp) cht ch hn phi l cc hot ca ion vt qu gi tr tch s
tan nhit cho. Ngc li, kt ta cht in ly t tan s ho tan khi gim nng
cc ion ca chng sao cho tch s nng cc ion nh hn gi tr tch s tan ti
nhit .
4. Chiu hng ca phn ng trao i ion trong dung dch:
Phn ng trao i (ion) trong dung dch xy ra theo chiu hng to thnh
sn phm l cht t tan (hoc t tan hn), cht in ly (hoc cht t in ly hn), cht
d bay hi.
V d:
- HCl + NaOH NaCl + H
2
O
H
+
+ OH
-
H
2
O (cht t in ly)
- AgNO
3
+ NaCl AgCl+ + NaNO
3

Ag
+
+ Cl
-
AgCl+ (cht t tan)
- Na
2
S + H
2
SO
4
Na
2
SO
4
+ H
2
S|
S
2-
+ 2H
+
H
2
S| (cht bay hi)
Trong bi th nghim ny ta tm hiu:
1. Kh nng dn in ca nc, mt vi dung dch acid, baz, mui
2. o pH mt vi dung dch acid, baz, mui bng giy o pH.
3. S thay i mu theo mi trng ca mt s ch th acid baz.
Trang: 40
4. Cn bng acid baz trong dung dch.
5. Cn bng to kt ta cht in ly t tan.
III/ DNG C HO CHT:
1. Dng c:
- in cc than ch
- Bng n 6V, ampe k, c quy 6V.
- Cc ng nghim kh v sch.
2. Ho cht:
- Cc dung dch C
2
H
5
OH 0,1M; HCl 0,1M; NaOH 0,1M; Na
2
SO
4
0,1M;
CH
3
COOH 0,1M; NH
4
OH 0,1M.
- Dung dch SrCl
2
0,004M; d
2
CaCl
2
0,004M; d
2
CaCl
2
bo ho; d
2
Na
2
SO
4

0,005M; d
2
NaCH
3
COO 0,1M.
- CH
3
COOH c, NaCH
3
COO tinh th, NH
4
Cl tinh th, KCl tinh th.
- Ch th phenoltalein, metyl da cam, giy qu.
IV/ THC HNH:
Th nghim 1: dn in ca nc v ca dung dch
Lp b dng c o dn in ca dung dch nh hnh 9.1














Khoa
Ngun i n
mt chiu
in cc
Ampe k
Bong en
Hnh 9.1 S xc dng c nh dn in
Trang: 41
Nhng hai in cc vo cc nc ct. ng mch in. Quan st xem n c
sng khng v c cng dng in trn ampe k, ri ngt mch.
Thay cc nc ct ln lt bng cc d
2
C
2
H
5
OH 0,1M; HCl 0,1M; NaOH
0,1M; Na
2
SO
4
0,1M; CH
3
COOH 0,1M; NH
4
OH 0,1M. c cng dng in ng
vi mi dung dch.
Lu : i vi mi php o, cc cha lng dung dch phi nh nhau sao
cho mc dung dch ng n vch ghi sn trn in cc. Trc mi ln th nghim
cn ra sch in cc bng nc ct v lau kh.
Hy so snh dn in ca cc dung dch ni trn v gii thch kt qu nhn c.
Ring i vi dung dch CH
3
COOH v NH
4
OH, sau khi o xong dn
in th hai th tch bng nhau ca hai dung dch vo vi nhau, lc u ri tin
hnh o dn in ca dung dch hn hp nhn c theo phng php trn.
dn in ca dung dch mi c khc vi dn in ca dung dch CH
3
COOH v
NH
4
OH ban u khng? Gii thch?

Dung dch Cng Dung dch Cng
H
2
O Na
2
SO
4

C
2
H
5
OH CH
3
COOH
HCl NH
4
OH
NaOH
CH
3
COOH
vi NH
4
OH


Th nghim 2: nh hng ca s pha long n in ly
Tin hnh xc nh dn in ca dung dch CH
3
COOH c nh th
nghim 1. Sau o dn in ca cc dung dch CH
3
COOH c c pha
long 2, 4, 8, 16, 32, 64 v 128 ln. So snh kt qu thu c. V th s ph thuc
ca cng dng in ca dung dch vo pha long v gii thch hnh dng ca
th nhn c.
Th nghim 3: o pH bng giy o pH.
Dng a thu tinh sch chm mt git nc ct ln mt mu giy th pH. c gi
tr ca pH bng cch so mu trn thang mu.
Trang: 42
Lm th nghim tng t vi cc dung dch HCl 0,1M; NaOH 0,1M; Na
2
SO
4
0,1M;
CH
3
COOH 0,1M; NH
4
OH 0,1M; NaCH
3
COO 0,1M; NH
4
Cl 0,1M.
Ghi kt qu thnh bng.
Th nghim 4: Ch th acid baz.
Ly ba ng nghim, cho vo ng (1) mt git phenoltalein, ng (2) mt git metyl da
cam, ng (3) mt mu qu tm.
Thm vo mi ng 2 git dung dch HCl 0,1M. Quan st mu tng ng nghim.
Chun b ba ng nghim khc vi cc cht ch th mu nh trn. Thm vo mi ng 2
git dung dch NaCl 0,1M. Quan st mu tng ng.
Cng chun b ba ng nghim vi cc cht ch th mu nh trn. Thm vo mi ng 2
git dung dch NaOH 0,1M.
Kt qu th nghim ghi vo bng sau:

Cht ch th mu
Mu cht ch th trong mi trng
Axit Trung tnh Baz
Phenoltalein
Metyl da cam
Qu

Th nghim 5: Cn bng trong dung dch acid yu.
Ly 2 ng nghim, cho vo mi ng 2 git dung dch CH
3
COOH 0,1M vi mt git
ch th metyl da cam. Mt ng so snh, cn mt ng thm vo vi tinh th
NaCH
3
COO, lc mnh. So snh mu trong hai dung dch, gii thch.
Th nghim 6: Cn bng trong dung dch baz yu.
Ly 2 ng nghim, cho vo mi ng 2 git dung dch NH
4
OH 0,1M vi mt git ch
th phenoltalein. Mt ng so snh, cn mt ng thm vo vi tinh th NH
4
Cl, lc
mnh. So snh mu trong hai dung dch, gii thch.
Th nghim 7: S to thnh v ho tan kt ta.
Cho 10 git dung dch Na
2
CO
3
vo mt ng nghim. Thm 2 git dung dch CaCl
2

bo ho, lc ng nghim. Quan st.
Thm tip vo ng nghim tng git dung dch HCl cho ti d. Quan st v gii
thch.
Trang: 43
Bi 10: XC NH KHI LNG PHN T BNG
PHNG PHP NGHIM NG

I/ MC CH:
Xc nh khi lng phn t mt cht tan khng in ly bng cch o h
nhit ng c ca dung dch.
II/ TM TT NI DUNG:
Vi dung dch long, cht tan khng in ly, theo nh lut Raoult, h nhit
ng c t l thun nng Molan cht tan:
AT = T
0
T
1
= K x C
m

trong :
- T
0
: Nhit ng c ca dung mi nguyn cht.
- T
1
: Nhit ng c ca dung dch.
- K: Hng s nghim ng, ph thuc vo bn cht ca dung mi.
Hng s nghim ng ca Benzen l 5,12
0
C.
- C
m
: Nng Molan cht tan. Nu g l s g cht tan (c khi lng
mol phn t l M) trong G gam dung mi th nng Molan ca
cht tan l:

G
x
M
g
C
m
1000
=

Khi :

G
x
M
g
Kx T
1000
= A
Ta rt ra:
G
x
T
g
Kx M
1000
A
=
III/ DNG C HO CHT:
1. Nhit lng k, nhit k Beckmann
2. Dung mi benzen, nc
3. Cht cn xc nh KLPT


Trang: 44
IV/ THC HNH:
1. Cn benzen: Dng cn cn khi lng ng nghim thu tinh F, c m
1
.
benzen vo ng nghim vi lng va ngp bu thu ngn nhit k (khong 5g).
Cn li ng c m
2
.
Vy khi lng benzen c trong ng nghim F l: m
2
m
1
.
2. Chun b cht lm, lnh: Chu nc vn.
3. nh nhit ng c bezen:
Cm nhit k Beckmann qua nt y ca ng F, nhng ng F trc tip vo
chu nc , khuy cho ti khi bt u kt tinh, lc ny nhit s dng li, ghi
nhit kt tinh gn ng T
0
.
Sau ly ng F ra, t vo cc nc my cho benzen tan ra. Cho ng F vo trong
mt ng nghim khc ln hn gi l bao D, nhng D vo chu nc vn, khuy
u cho ti khi nhit k ch (T
0
+ 0,1
0
). Ngng khuy v yn cho ti khi nhit
xung thp hn T
0
th benzen kt tinh v to nhit nn nhit li tng, khi nhit
ngng li, dng knh lp c nhit T
0
, l nhit kt tinh ca benzen ta thu
c trong ln th nghim u. Ly ng F ra khi bao D v lm tan benzen, ri li
tip tc cho ng F vo bao D v lp li th nghim lm ng c benzen hai ln na.
Gi tr trung bnh cng ca ba ln xc nh c xem l nhit ng c ca
benzen thu c bng thc nghim.
4. nh nhit ng c ca dung dch:
Cn mt lng chnh xc 0,3 g cht X (cht cn xc nh KLPT, phng th
nghim pht) l cht tan khng in ly, cn xc nh khi lng mol phn t. Cho
vo ng F, khuy cho tan. Sau tin hnh xc nh nhit kt tinh ca dung dch
3 ln v ly gi tr trung bnh T
1
.
V/ KT QU: BNG NHIT NG C:
Gn ng Chnh xc Trung bnh

Dung mi

T
0
=
1/
2/
3/

T
0
=

Dung dch
1/
2/
3/

T
1
=
Trang: 45
T cc gi tr thu c trn, ta tm gi tr AT = T
0
T
1
, v tm c gi tr khi
lng mol phn t cht tan X:

G
x
T
g
Kx M
X
1000
A
=




























Trang: 46
TI LIU THAM KHO


1. H Th Ngc Loan Thc hnh Ho Hc i Cng Nh xut bn Gio
Dc.
2. PGS. V ng - C s l thuyt cc qu trnh h hc Nh xut bn Gio dc
1994.
3. Thc tp ho hc i cng B V Duy Thanh V Vn B t sch Trng
i Hc Khoa Hc T Nhin.
4. Th nghim ho i cng Trng i Hc Bch Khoa TP. H Ch Minh.
5. Thc hnh ho hc i cng Nguyn c Chung Nh xut bn i Hc
Quc Gia TP. H Ch Minh.
6. Ho hc i cng Nguyn c Chung Nh xut bn i Hc Quc Gia
TP. H Ch Minh.
7. Ho i cng Nguyn nh Soa Nh xut bn i Hc Quc Gia TP. H
Ch Minh.















Trang: 47
PH LC













n cn
Buret
Trang: 48