You are on page 1of 68

I HC KINH T THNH PH H CH MINH KHOA NGN HNG

BI TIU LUN

TI CHNH QUC T
TI

VIT NAM V B BA BT KH THI SAU KHI GIA NHP WTO


Gio vin hng dn
inh Th Thu Hng

Lp Ngn Hng 9 K34


Nguyn Duy Nht Tn Nguyn Vn Thit Phm Th Hin Phm Th Tho Nguyn 108207043 108207436 108207413 108207423

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO ng Th Minh Kin V Th Thanh Trc V Phng Thy Anh 108207416 108207543 108207101

Mc lc Mc lc......................................................................................................................2 NHNG T VIT TT...........................................................................................7 Phn A: B ba bt kh thi..........................................................................................8 Ni dung................................................................................................................8 Nhng kt hp trong b ba bt kh thi..................................................................8 Nhng l thuyt m rng ca b ba bt kh thi..................................................11 Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian........................................11 2. Thuyt t din..............................................................................................13 IV. D tr ngoi hi v b ba bt kh thi............................................................15 PHN B: Bi dch: Managing the Impossible Trinity: The Case of Malaysia....16 Malaysia - tng quan v hi nhp ti chnh, t gi v chnh sch tin t............16 iu hnh b ba bt kh thi.................................................................................19 Cc gii php tc thi..........................................................................................21 nh hng ca khng hong ti chnh ton cu vo Malaysia...........................22 Chnh sch i ph vi nhng bin ng gn y trong vic lung vn chy ra. .............................................................................................................................25 Qu d tr quc t cho vic gim nh cuc khng hong..............................25 Can thip chng li s st gim t gi........................................................28 Cho php thay i t gi gim gi tr ng ni t.......................................29 nh thu hn ch dng vn chy ra nc ngoi.......................................30 Kt lun................................................................................................................30 GVHD inh Th Thu Hng 2

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Phn C: Vit Nam v b ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO..............................31 I. Vit Nam v b ba bt kh thi nhng nm 2007-2010....................................31 1. Nm 2007....................................................................................................31 Chnh sch tin t: ......................................................................................31 T gi hi oi: ...........................................................................................33 Nhn xt Vit Nam trong nm 2007:...........................................................35 b. Nm 2008:...................................................................................................36 Chnh sch tin t:.......................................................................................36 T gi hi oi: ..........................................................................................38 Nhn xt Vit Nam nm 2008: ...................................................................43 c. Nm 2009-2010:..........................................................................................44 Chnh sch tin t:.......................................................................................44 T gi hi oi:............................................................................................47 Nhn xt Vit Nam 2009 2010.................................................................58 II. Nhn nh v iu hnh b ba bt kh thi hin nay Vit Nam....................58 1. Hn lon th trng tin t, ngoi hi v vng............................................59 2. B ba bt kh thi vi chnh sch ti kha, lm pht v tp on kinh t.....59 3. Ch b ba bt kh thi trung gian vi lm pht mc tiu l ch n......60 III. Mc tiu v gii php iu hnh chnh sch tin t chng lm pht trong nm 2011.....................................................................................................................61 1. Din bin th trng tin t 2 thng u nm 2011.....................................61 a. Bin ng li sut...................................................................................61 b. iu chnh t gi USD/VND v nhng tc ng....................................62

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Mc tiu v gii php iu hnh chnh sch tin t chng lm pht trong nm 2011.................................................................................................................63 TI LIU THAM KHO.......................................................................................66

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Nhn xt ca ging vin


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

LI NI U
Qua ba im chng ta lun c mt mt phng, li dng c u im tuyt vi ny nhn loi ng dng v cho ra i rt nhiu vt dng vi 3 chn. Va c kh nng nng tt, n cn c th t trn nhiu a hnh g gh m khng s b chng chnh, ng. Tuy nhin iu ch l trong thc t, trong mt s ngnh ngh, cn trong kinh t hc li c mt l thuyt nghe c v hon ton tri ngc l b ba bt kh thi. L thuyt nu rng ch c th cng lc p dng c 2 trong 3 chnh sch: n nh t gi, t do ho dng vn, chnh sch tin t c lp trong mt nn kinh t. S kt hp gia cc chnh sch ny c th c thay i t c mc tiu mong mun, nhng dng nh s kt hp cng lc ca 3 chnh sch l iu khng th. Tuy nhin l thuyt ny ra i cng kh lu, t n nay kinh t th gii tri qua khng t cc bin ng ln nh, mi bin ng u gp phn thay i nn kinh t th gii. V th, theo kp s pht trin ca th gii, iu chnh theo bin ng ca nn kinh t th gii khng t cc quc gia c gng lm cho b ba ny tr thnh kh thi. Chnh nhng n lc ny lm cho l thuyt b ba bt kh thi pht trin theo nhiu chiu hng mi. Trung Quc l mt trong nhng quc gia kh thnh cng khi c gng pht trin l thuyt ny theo hng mi: b ba kh thi. C th mt phn nh s t ph ny m Trung Quc vn ln tr thnh cng quc th 2 th gii sau M. Cn i vi Vit Nam, mt quc gia nm khu vc chu , hng xm ca Trung Quc, liu chng ta c th i theo hng pht trin ca Trung Quc, bin b ba bt kh thi thnh b ba kh thi c hay khng? Bi vit sau y ca nhm s gip cho cc bn hiu thm v vn ny.

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

NHNG T VIT TT CSTT CSTK LSCB LSTCK LSTCV NHTM DTBB FED NHNN NHTMCP FDI FII DNNN Thu TNDN Thu GTGT TCTD : Chnh sch tin t : Chnh sch ti kha : Li sut c bn : Li sut ti chit khu : Li sut ti cp vn : Ngn hng Thng Mi : D tr bt buc : Cc d tr lin bang M : Ngn hng Nh Nc : Ngn Hng Thng Mi C Phn : u t trc tip Nc Ngoi : u t trc gin tip t Nc Ngoi : Doanh nghip Nh Nc : Thu thu nhp doanh nghip : Thu gi tr gia tng : T chc tn dng

Trong biu t gi VND/USD: TGLNH Bn NHNT :T gi lin ngn hng : Bn Ngn Hng Ngoi Thng

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Phn A: B ba bt kh thi
Ni dung. L thuyt b ba bt kh thi c pht trin bi Robert Mundell v Marcus Fleming vo thp nin 1960. L thuyt ny cp: mt quc gia khng th ng thi t c: n nh t gi, hi nhp ti chnh (s vo v ra ca cc dng vn trong mt nn kinh t) v chnh sch tin t c lp. Theo mi quc gia ch c th la chn cng mt lc ng thi 2 trong 3 mc tiu nu trn. Hnh sau y minh ho cho b ba bt kh thi:

Theo nh hnh v trn: vi cc cnh l tng trng cho mt mc tiu k vng t c, v nh vy cc quc gia ch c th t c 1 trong 3 nh ca hnh tam gic m thi. Nhng kt hp trong b ba bt kh thi.

GVHD inh Th Thu Hng

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

i vi l thuyt b ba bt kh thi th bt k cp mc tiu no cng c th t c nhng phi t b mc tiu chnh sch cn li. Sau y l 3 lc chn c bn nht: Th nht: kt hp mc tiu n nh t gi v hi nhp ti chnh. S kt hp ny s to ra ch t gi c nh. u im ln nht ca cch kt hp ny l to ra mt ci neo danh ngha cng c nim tin ca th trng vo gi tr ng ni t v kim sot lm pht. Nhng khi kt hp nh vy ta phi t b chnh sch c lp tin t. iu ny lm chnh ph mt i 1 cng c hu hiu thc hin chnh sch phn chu k. Th hai: chnh sch c lp tin t v hi nhp ti chnh c kt hp cho ra ch t gi th ni. Khi lm iu ny chng ta phi t b mc tiu n nh t gi. Lc ny chnh ph c quyn t do iu chnh li xut nhng t gi li vn hnh theo quy tc th trng. Th ba: la chn th trng vn ng bng cch kt hp vic n nh t gi v c lp tin t. Khi lm iu ny tc chnh ph phi tin hnh kim sot vn. Th trng trong nc b hn ch tip xc vi bn ngoi, do kh khn trong vic pht trin nn kinh t, thiu i lc y cho s pht trin ca th trng trong nc. Ti sao ngi ta li coi trng 3 mc tiu trn nh vy? Ta th phn tch nhng li ch do cc mc tiu ny em li cho quc gia ra sao? u tin, nu t c s c lp v chnh sch tin t, iu ny s gip cho chnh ph ch ng s dng cc cng c chnh sch tin t thc hin chnh sch phn chu k kinh t. Chnh iu ny m rt nhiu nh kinh t tin rng s gip nn kinh t tng trng n nh mt mc tiu hu ht cc nc u nhm ti. Th hai,c c mt s n nh v t gi ban u s gip chnh ph tin hnh cc bin php n nh gi c, lm tng c nim tin ca cng chng vo ng ni t, lm gim ri ro cho nn kinh t v t s thu ht c nhiu nh u t. Tt c iu ny s gip cho mi trng u t tr nn tt hn. Cui cng, c c s hi nhp ti chnh s mang li li ch cho quc gia hai mt: hu hnh v v hnh. V mt hu hnh, s gip quc gia tng trng nhanh GVHD inh Th Thu Hng 9

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

hn v phn b ngun lc tt hn, gip cc nh u t a dng ho u t nh vy m tc ng lm cho h mnh dn b vn vo nn kinh t. Nh vy m ti chnh ni a cng pht trin theo. Ngoi ra n cn gip gii quyt phn no v vn mt cn xng thng tin. Tuy nhin li ch ln nht li ch v hnh mang li t hi nhp ti chnh l to ra ng lc gip chnh ph nhiu nc tin hnh ci cch v qun tr tt hn theo kp nhng thay i t hi nhp. V s tt p ca 3 mc tiu trn em li nn t hn quc gia no cng mun nm gi n. Tuy nhin trn thc t, khng mt quc gia no thnh cng trn vn khi c gng t cng mt lc c ba mc tiu. V th mt cu hi c t ra: ti sao khng th cng lc t c c 3 mc tiu cng lc? iu ny c gii thch nh sau: Trong nn kinh t m ca vi th gii bn ngoi, ba yu t gm: (1) dng vn chy vo v chy ra; (2) t gi hi oi v (3) lm pht lun c lin h mt thit vi nhau. Khi dng vn ra vo c t do, nu mun gi t gi hi oi n nh th ngn hng trung ng buc phi tung ng ni t mua ng ngoi t trong trng hp dng tin i vo qu nhiu; ngc li, mt lng ngoi t d tr s phi bn bt ra thu v ng ni t khi dng vn o chiu. Trong bi cnh nh vy, tnh c lp ca chnh sch tin t hay ni cch khc iu hnh chnh sch tin t v mc tiu lm pht s khng th m bo v cung tin khng phi da vo din bin gi c trong nn kinh t m do t gi hay dng tin vo ra quyt nh. Ngc li, nu ngn hng trung ng mun c mt chnh sch tin t c lp v mc tiu lm pht th buc phi t b mc tiu c nh t gi khi ti khon vn c t do. Chng ta c th tm tt c li im cc trng hp chnh ca b ba bt kh thi nh sau:

GVHD inh Th Thu Hng

10

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Hi nhp ti chnh Th trng vn ng T gi c nh T gi th ni Khng C C

Chnh sch tin t c lp C Khng C

n nh t gi C C Khng

V d Trung quc trc 7/2005 Hng kng, EU Nht, c

Nhng l thuyt m rng ca b ba bt kh thi. Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian Yigang v Tangxian (2001) tip tc pht trin l thuyt b ba bt kh thi ca Mundell v a ln thnh thuyt tam gic m rng. Nn tng ca thuyt ny l nhng quan nim mi v s c lp ca chnh sch tin t v n nh t gi. Theo , b ba bt kh thi ca Mundell kt lun rng mt quc gia khng th c mt chnh sch t gi n nh mt na (half-stability) v chnh sch tin t c lp mt na (half- independence). Ni r hn, tam gic bt kh thi ca Mundellch mi tp trung n cc c ch t gi nm cc nh (hay gc) tam gic m cha cp n mt c ch t gi trung gian nm u trong tam gic bt kh thi. S tn ti ca c ch t gi trung gian s c bn lun k hn trong phn sau. Yigang v Tangxian m rng m hnh ny v kt lun rng mt quc gia c th c nhng phi hp mc tiu khc nhau v khng phi chp nhn s nh i hon ton nh tam gic ca Mundell.

t nh b ba bt thi, ba

Tng hnh kh cnh

GVHD inh Th Thu Hng

11

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

trong tam gic m rng (hnh trn) cng tng ng cho 3 mc tiu chnh sch. Gi nh: cnh M tng trng cho chnh sch tin t c lp; cnh y K, tng trng cho hi nhp ti chnh; v cnh phi E, tng trng cho n nh t gi. Ba nh ca tam gic tng trng cho 3 s kt hp c bn nht ca b ba bt kh thi. Gi Ms, Kc v Ev l cc khong cch t im O tu n 3 cnh, tng trng ln lt cho mc ca c lp chnh sch tin t, mc hi nhp ti chnh v mc bin ng t gi. Mt tnh cht quan trng ca tam gic u l: tng khong cch ca bt k im no bn trong tam gic n ba cnh bng chiu cao ca tam gic. Do ta c Ms + Kc + Ev = Mh. n gin, t chiu cao ca tam gic u Mh = 1, th ta c Ms + Kc + Ev = 1 v 0 <= Ms, Kc hoc Ev <= 1. Trong : (1) Khi Kc = 0, tc l hi nhp ti chnh hon ton v Kc = 1 tc l khng thc hin hi nhp ti chnh ( kim sot hon ton dng vn ra vo ). (2) Ms = 0, ngha l chnh sch tin t c lp hon ton v Ms = 1, ngha l mt c lp v chnh sch tin t. (3) Ev = 0, tc l t gi c nh v Ev = 1, tc l t gi th ni. Trng hp 1: Khi Kc = 0, hi nhp ti chnh hon ton, ta c Ms + Ev = 1. y nu Ms=0 th Ev=1; nu Ms=1 th Ev=0; nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1. Do , c ba s kt hp: (1) hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch c lp tin t hon ton kt t gi th ni t do. (2) hi nhp ti chnh hon ton + mt c lp v chnh sch tin t + t gi c nh (3) hi nhp ti chnh hon ton + c lp chnh sch tin t c gii hn + t gi th ni c gii hn. Trng hp 2: Khi Kc=1, hn ch hi nhp ti chnh , chng ta c Ms + Ev = 0. y, Ms=0 v Ev=0, chng ta c s kt hp: hn ch hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton+ t gi c nh. Thc t, ch t gi c nh thng c trong cc quc gia ang pht trin vi th trng ti chnh yu km.

GVHD inh Th Thu Hng

12

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Trng hp 3: Khi 0<Kc<1, gii hn hi nhp ti chnh , chng ta c 0<Ms+Ev<1. Nu Ms=0, th 0<Ev<1; nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1 hoc Ev=0. C ba s kt hp: (1) gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi th ni c gii hn. (2) gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi th ni c gii hn. (3) gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi c nh. 2. Thuyt t din Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian (2001) thc s chun ho tam gic bt kh thi ca Mundell. Tuy nhin, l thuyt ny cha xem xt n s khc nhau v kh nng vay mn nc ngoi bng ni t trong cc nn kinh t khc nhau s tc ng trc tip n bin ng t gi. Hausmann (2000) pht hin ra mt mi quan h vng chc gia mu hnh th ni t gi ca mt quc gia vi kh nng vay mn quc t bng ni t ca quc gia . C th, quc gia no c kh nng vay mn nc ngoi bng ni t nhiu hn c khuynh hng nm gi mc d tr ngoi hi nh hn, v cho php t gi bin ng cao hn so vi bin ng trong d tr ngoi hi hoc li sut. Hausmann cng pht hin mt bng chng yu hn v t bn vng hn v tm quan trng ca tc ng t gi n gi c (exchange rate pass-through) nh l mt yu t xc nh s khc nhau trong qun l t gi ca cc quc gia. Guobing Shen (2004) a bin s kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t vo cc yu t khc xc nh vic la chn c ch t gi, v m rng tam gic bt kh thi ca Mundell thnh thuyt t din.

GVHD inh Th Thu Hng

13

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Trng hp 1: Quc gia khng c kh nng vay n nc ngoi bng ng ni t. Nh vy c th c cc trng hp: (1) khng c kh nng vay mn nc ngoi + hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi th ni t do; (2) khng c kh nng vay mn nc ngoi + hi nhp ti chnh hon ton + mt i tnh c lp trong chnh sch tin t + t gi c nh. (3) khng c kh nng vay mn nc ngoi + hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi th ni c gii hn. (4) khng c kh nng vay n nc ngoi + hn ch hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi c nh. y l s kt hp thng thy trong cc nc ang pht trin vi th trng ti chnh yu km. (5) khng c kh nng vay mn nc ngoi + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi th ni c gii hn (6) khng c kh nng vay nc ngoi + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp c gii hn + t ga th ni c gii hn (7) khng c kh nng vay nc ngoi + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi c inh.

GVHD inh Th Thu Hng

14

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Trng hp 2: hon ton c kh nng vay n nc ngoi bng ni t. Chng ta c s kt hp: Hon ton c kh nng vay nc ngoi + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi c nh. Thc t, c ch t gi di ch chun vng c in (classical gold standard) thuc v s kt hp kiu ny. Trng hp 3: vay n nc ngoi bng ni t c gii hn. Ta c th thc hin cc kt hp sau: (1) kh nng vay nc ngoi c gii hn + hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi th ni c gii hn. (2) kh nng vay n c gii hn + hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch tin t c lp c gii hn + t ga th ni c gii hn. (3) kh nng vay n nc ngoi c gii hn + hi nhp ti chnh hon ton + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi c nh. (4) kh nng vay nc ngoi c gii hn + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi th ni c gii hn. (5) kh nng vay n nc ngoi c gii hn + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp c gii hn + t gi th ni c gii hn. (6) kh nng vay n gii hn + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp gii hn + t gi c nh. (7) kh nng vay n c gii hn + gii hn hi nhp ti chnh + chnh sch tin t c lp hon ton + t gi c nh. IV. D tr ngoi hi v b ba bt kh thi. B ba bt kh thi l l thuyt rt ph bin trong ti chnh quc t. Theo , mt quc gia khng th ng thi cng mt lc t c ba mc tiu n nh t gi, dng vn di chuyn t do v c lp tin t. Phin bn nguyn thy ny ca b ba bt kh thi khng cp n vai tr d tr ngoi hi. Nhng mt s nghin cu gn y li cho thy phin bn mi ca b ba bt kh thi c tng quan vi d tr ngoi hi, nht l ti cc nn kinh t mi

GVHD inh Th Thu Hng

15

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

ni. D tr ngoi hi va l hu qu ca vic iu chnh b ba bt kh thi cho ph hp vi cu trc mi ca h thng ti chnh quc t va l mc tiu ca cc nn kinh t mi ni. V th mi gi y l phin bn mi ca b ba bt kh thi. Trong khi t l d tr ngoi hi (tnh trn GDP) ti cc nc cng nghip ch n nh xp x 4% th ti cc nc ang pht trin tng t khong 5-27%. Gn y cc nc ang pht trin nm gi n ba phn t d tr ngoi hi ton cu, phn ln tp trung chu . Trung Quc l quc gia c d tr ngoi hi gia tng n tng nht, t khong 1% vo nm 1980 ln hn 50% vo u nm 2010. So vi trc y, d tr ngoi hi tng ln ch yu nh vo yu t thng mi, tc thng d trong xut khu, th gi y yu t ti chnh ngy cng ng vai tr ln hn. iu ny cho thy chnh ph cc nn kinh t mi ni c trit l kh r rng trong vic la chn cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi: tng bc m ca ti chnh nhng khng qun kim sot vn, linh hot thay v c nh t gi v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng lm y kho d tr ngoi hi ca mnh. D tr ngoi hi gia tng mt phn do chnh ph cc nn kinh t mi ni phi i ph vi xu hng dng vn mang tnh u c. Tch ly d tr ngoi hi, v vy, l phng thc chnh m chnh ph hng n nh tm m can thip phng nga ri ro dng vn o chiu. Chnh v tm quan trng ngy cng tng ca hi nhp ti chnh nh l mt nhn t quyt nh i vi d tr ngoi hi nh vy nn cc nh kinh t bt u c nghin cu su hn v mi lin kt gia thay i trong cu trc b ba bt kh thi v mc d tr ngoi t.

PHN B: Bi dch: Managing the Impossible Trinity: The Case of Malaysia


Malaysia - tng quan v hi nhp ti chnh, t gi v chnh sch tin t Malaysia l mt nn kinh t m v nh. N c mt khu vc thng mi v ti khon vn tng i m. T do ha ti khon thng mi n trc t do ha ti khon vn (Yusof, 1994). Tnh tng giao dch ngoi thng trong GDP tng t GVHD inh Th Thu Hng 16

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

89 phn trm trong nhng nm 1970 n 230 phn trm trong nm 2008. Khng ging nh cc nc ang pht trin, t do ha ti khon vn Malaysia c lm thn trng v tng bc mt. Trc khi khi u ca cuc khng hong ti chnh chu , n rt quan tm vic t do ho th trng vn.Trong thi k 19931994 v 1998-2001 vic kim sot vn c p dng c chn lc v mang tnh tm thi. Trong khi mc tiu ca kim sot vn trong 1993-1994 l lm chm dng chy vn u t ngn hn vo trong nc trong 1 khong thi gian ngn th nm 1998 mc tiu kim sot vn l hn ch lung vn tho chy trong thi k khng hong tin t chu (BNM, 1999). Trong cuc khng hong tin t chu nm 1997, chnh sch quay vng ca Malaysia b i c quyn ngun vn u t vo trong nc nhm duy tr mt t gi hi oi c nh trong khi s dng m rng tin t kch thch nn kinh t trong nc. Tt nhin, cc chnh sch kim sot vn to ra mt tranh ci nhng n c cng nhn l mt la chn ph hp ca chnh ph t s hiu qu ca cng c chnh sch l ngn chn khng hong ti chnh (Athkorula, 2001). Hn na,mc tiu kim sot ti khon vn ca Malaysia ch l trong ngn hn v thi hn l ngn nht c th (BNM, 1999). c mt vi ch t gi hi oi Malaysia khi nc ny ginh c lp nm 1957. Sau khi c c lp vo nm 1957, ng Ringgit c c nh vi ng Bng Anh. Sau s sp ca thi i ng Bng Anh, nm 1972, ng Ringgit c c nh vi ng USD trc khi n c php dao ng vo thng 6 nm 1973. Tuy nhin, vo thng 9 nm 1975, Ngn hng Negara Malaysia (BNM) thng qua mt ch t gi mi, theo gi tr ca ng Ringgit c xc nh neo theo ca mt mt r tin t ln. Ch ny ko di cho n thng 7 nm 1997 , khi BNM b vic qun l t gi hi oi trong bi cnh ca cuc khng hong ti chnh chu . ng Ringgit c php dao ng v gi tr c xc nh bi cung cu th trng. Tuy nhin ti 2/9/1998 mt s kim sot gi i vi ng Ringgit c thit lp, lc ny ng Ringgit c c nh vi ng USD khi $ 1,00 = RM 3.80. Vo thng 7 nm 2005, ng Ringgit khng cn c nh vi ng USD v chuyn sang h thng th ni c qun l. Mc tiu ca h thng ny l thc y s n nh t gi hi oi so vi ng tin ca cc i tc thng mi ln ca Malaysia. Tuy nhin, BNM nhn mnh rng t gi GVHD inh Th Thu Hng 17

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

hi oi l "theo xu hng th trng" nh c trch dn trong bo co ca mnh, "gi tr ca ng Ringgit c xc nh theo sc mnh nn kinh t v iu kin th trng" (BNM, 2005). Nhng h cng ni r cc mc tiu khc l khng ph hp vi vic th ni hon ton ny, chng hn nh phi b qua nhng bin ng ngn hn ngn chn t gi hi oi tr nn thin lch trong mt thi gian ng k bo m s n nh t gi (Ooi, 2008). T gi ngoi t n nh vn l mt trng tm chnh sch ch cht ca BNM (Sukhdave, 2008). Trc khng hong ti chnh chu nm 1997, ng Ringgit ca Malaysia l mt loi tin t quc t c mua bn t do trn th gii. Khi Malaysia p dng vic kim sot vn, tin t v c nh gi tr ca ng Ringgit ti 3,8 la M, BNM quyt nh khng ng Ringgit c mua bn trn th trng th gii. Lc ny mt du khch khi em nhiu hn 10,000 Ringgit ra khi Malaysia th cn phi khai bo vi BNM. Tt c cc khon thanh ton / khon vay ca ngi dn khng c tr cho ngi c tr hoc ngc li phi l ngoi t, v khng phi l ng Ringgit. Chnh sch khng hi nhp ca ng Ringgit vi quc t lm gim kh nng suy on ca cc nh u c nc ngoi v ng Ringgit v vic tn cng ng Ringgit l khng kh thi (Sukhdave, 2008). T gi hi oi c nh b b thay vo l mt t gi th ni vo nm 2005, nhng BNM tip tc khng quc t ha Ringgit cho n ngy hm nay. Trc nm 1990, chin lc chnh sch tin t da trn mc tiu kim sot tin t. Vic kim sot tin t c gn lin vi mc tiu c bn ca chnh sch tin t. Cc lung vn ln trong nm 1990 cho thy r nhng vn lin quan n vic kim sot tin t gn vi mc tiu ca chnh sch (Latifah, 2002). Kim sot tin t tr thnh mt ch bo khng ng tin cy ca s n nh gi c v BNM chuyn trng tm ca mnh nhm ti mc tiu li sut. Nm 2004, BNM thc hin trch nhim chnh sch tin t ca mnh bng cch iu chnh chnh sch li sut t gi qua m (OPR). OPR nh l mt tn hiu v lp trng chnh sch tin t ca Ngn hng. BNM khng s dng t gi nh mt cng c chnh sch tin t, thay vo Ngn hng thng qua hot ng thanh khon ca n, ch o t gi bnh qun lin ngn hng qua m n l gn vi OPR (BNM, 1999).

GVHD inh Th Thu Hng

18

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

iu hnh b ba bt kh thi Trong cuc khng hong ti chnh chu , Malaysia phi i mt vi cc vn v cc cuc tho chy vn ln v vic gim gi ng tin vi cng rt ln. Phn ng ngay lp tc, Malaysia lm theo li khuyn ca Qu Tin t Quc t (IMF) l tng li sut ngn chn dng vn tho chy. Tuy nhin, hnh ng ny khng c hiu qu nh mong mun. Nh mt h qu ca b ba bt kh thi, Malaysia thy rng n khng th ng thi kim sot hay qun l mc li sut, t gi v dng vn. K t khi nn kinh t phc hi vo nm 1999, c mt s g b dn dn ca mt s bin php kim sot t gi nm 1998, c hai dng vn vo ra v cho c ngi c tr v khng c tr. Tuy nhin, t gi gia ng Ringgit vi USD vn c c nh cho ti 7/ 2005. Trong thc t, cc bin php t do ha chnh c cng b sau nm 2001. V d, nc ny tin hnh ni lng tr li cc dng vn bng mt qu trnh hi nhp ti chnh hn na theo k hoch qun l khu vc ti chnh (Financial Sector Master) v k hoch qun l th trng vn (Capital Market Master), c hai u c bt u trong nm 2001. Vic khng cn nm trong danh mc u t tin ra nc ngoi ca Malaysia c bi b vo nm 2001, c dn c php m ti khon bng ngoi t vi cc ngn hng trong v ngoi nc trong nm 2008. Mt trong nhng kha cnh ca chnh sch t do ha ti chnh trong cuc khng hong sau nm 97/98 l bi b quy nh v lung vn u t ra nc ngoi ca ngi dn y nh l phn ng chnh ca s gia tng dng vn u t ra nc ngoi trong nm 2006 v 2007. iu ny dn n s gia tng ln trong lung vn u t trc tip t Malaysia sau nm 2006. Vi vic loi b dn dn kim sot vn vo nm 1998 v cho php m mt ti khon ti mt t gi hi oi c nh, Malaysia mt ln na, phi i mt vi mt cuc xung t gia chnh sch tin t v t gi hi oi. Khi cc ti khon vn b ng ca, BNM c th thc hin chnh sch tin t v chnh sch t gi c lp vi nhau. Tuy nhin, hai chnh sch ny cn c lp hn na vi vic m ca ti khon vn. Cuc xung t gia chnh sch tin t trong nc v chnh sch t gi hi oi pht sinh khi mt quc gia c gng gi t gi hi oi c nh. Dng vn chy vo hoc chy ra phi c qun l bi cc ngn hng trung ng t gi

GVHD inh Th Thu Hng

19

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

vn c nh. m bo iu chnh t gi p ng vi cc dng vn, do , mt quc gia s mt ch quyn ca mnh i vi vic s dng cc chnh sch tin t qun l kinh t v m. Masih (2005) lu rng k t khi chnh sch tin t c ch o gi t gi c nh, mt gnh nng rt ln c t ln cc chnh sch ti kha ca Malaysia t c mc tiu trong nc l gim tht nghip v thu nhp cao hn, do , dn n thm ht ti chnh lin tc t nm 1998. y l mt tnh trng tin thoi lng nan m Malaysia phi i mt sau khi dn dn loi b cc kim sot vn trong khi vn c nh ng Ringgit vi USD. Cho ti 21 thng 7 nm 2005 ngy m BNM cng b vic loi b vic c nh ng Ringgit ng h mt ch th ni. Malaysia mi ginh li quyn t ch tin t ca mnh (Ariff, 2005). ng Ringgit by gi l theo c ch "qun l th ni" i vi mt r tin t khng c tit l, khng c mc tiu li sut c nh. BNM khng tit l cc thnh phn ca r tin t ny hoc trng s cho ca cc loi tin t trong r ny. Nhng tt c iu ny khng c g l mi, trn thc t c h thng hin hnh khng khc vi Malaysia t trc khi c khng hong ti chnh chu , 19971998. Tuy nhin, i vi khong thi gian ny, khng c mc tiu li sut c nh. Ariff (2005) lu rng t gi mc tiu phi c trnh. Tuy nhin ng Ringgit nhm mc tiu t gi vo khong RM2.50 / USD dn n s nh gi qu cao ng Ringgit, iu ny gp mt phn vo cuc khng hong tin t nm 1997. K t khi loi b vic c nh ng Ringgit vo nm 2005, ng Ringgit tng gi so vi USD khong 14%. ng Ringgit chuyn t RM3.78/US $ trong nm 2005 RM3.30/US $ trong nm 2007. Ph Thng c BNM, Dato'Ooi Sang Kuang pht biu trong bi bo ca ng, " khng c bin php c bit no c a ra i ph vi p lc tng gi ng tin trong vng nm nm qua" (2008, trang 334). Tuy nhin, ging nh cc nc pht trin khc, Malaysia thch mt s s n nh t gi hi oi hn l hon ton linh hot (Sukhdave, 2008). Nh Ooi vit: Ngn hng Negara Malaysia nhn ra nhng ri ro tim n khi ni lng qun l tin t v lp nhiu bin php qun l v gim thiu nhng ri ro . Vic ni lng qun l tin t c gim st v li nhun hoc thua l do thu i ngoi t c nh gi li theo qu "(2008, p.335) GVHD inh Th Thu Hng 20

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Vic th ni qun l v khng quc t ho ng Ringgit l nhng yu t quan trng cho php Ngn hng Negara Malaysia thit lp mt chnh sch li sut da trn nhng nghin cu trong nc. Cc gii php tc thi Mt bi hc quan trng theo l thuyt b ba bt kh thi l mt nn kinh t c cam kt s tng dng vn lu thng th n khng th kt hp c t gi hi oi c nh v theo ui mt chnh sch tin t c lp. Mi c gng lm nh vy cui cng s i n mu thun do s buc nc ny phi t b mt trong nhng mc tiu ca mnh. V vy, lm th no Malaysia qun l c c ba mc tiu? y c phi l s qun l th ni ca Malaysia? C chc rng Malaysia tm thy mt s kt hp thnh cng ca 3 mc tiu trong l thuyt b ba bt kh thi hay khng? c bit, l s qun l th ni vi vic t gi c neo theo mt r tin t cha c tit l hn l mt t gi hi oi c nh. Do , ln u tin c s "tha hip" trong cc chnh sch. Ngoi ra, trong trng hp ca Malaysia, vic qun l th ni v khng quc t ho ng Ringgit l nhng yu t quan trng cho php BNM thit lp mt chnh sch li sut da trn s cn nhc tnh hnh trong nc. Do , Malaysia c th tin hnh mt chnh sch tin t c lp. Hnh 2 l mt minh ho s n gin ca ch trung gian ti Malaysia. Vic t do ha ti khon vn y Malaysia xung phn thp hn ca hnh v, ci cmgi l "ch trung gian" ca Frankel (1999).

GVHD inh Th Thu Hng

21

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

nh hng ca khng hong ti chnh ton cu vo Malaysia Mt thp k sau khi cuc khng hong chu , Malaysia mt ln na ni ln nh mt trong nhng quc gia ang pht trin nhanh nht chu , tng trng trung bnh 6,5% trong nm 2007. Thng d ti khon vng lai ln, d tr tich luy cao, n bn ngoi thp, v lm pht thp ch ra rng Malaysia ang bc vo mt giai on mi ca s tng trng mnh m vi s n nh. Thuc khu vc chu nng ng, Malaysia mt ln na, nhn c dng vn u t ln v gi tr ng Ringgit tng nhanh trong nm 2006 v 2007 (BNM, 2007). Khi cuc khng hong ti chnh bt u Hoa K v chu u trong nm 2007 v tr nn ti t vo u nm 2008, t nhiu c nh hng ln Malaysia v cc quc gia chu khc. Nhng sau cuc khng hong ti chnh bt u nh hng n cc nc pht trin v iu ny ngy cng c truyn ti Malaysia vo cui nm 2008 v u 2009 (Khor, 2008). GDP thc t tng trng qu 4 ca nm 2008 l ch 0,1% so vi mc tng trng 4,7% trong qu 3 cng nm, v tng trng GDP thc t l m 6,2% trong qu u tin nm 2009. C hai knh chnh m thng qua cc cuc khng hong ti chnh M c chuyn n cc nc ang pht trin nh Malaysia, c th l, cc knh ti chnh v cc knh thng mi (James et al, 2008). Dng vn rng bt u gim Malaysia vo qu II nm 2008 nh trong Bng 1. Danh mc u t lc ny chuyn thnh dng vn u t ra nc ngoi k t qu hai ca Nm 2008. Tng cng danh mc u t ghi nhn dng vn ra nc ngoi l 92.4 t RM nm 2008 ngc hn vi dng vn u t vo trong nc 18.355 t RM trong nm 2007. u t trc tip nc ngoi vo Malaysia gim 95% t 17.392 t RM trong qu II nm 2008 n 0.881billion RM trong qu ba. i vi c nm, u t trc tip nc ngoi vo Malaysia gim 9% trong nm 2008. Mt trong nhng kch bn quan trng ca t do ha vn trong bi vit nm 1997 l t do ha ng k ca cc lung vn vo ph hp vi cc lung vn ra mnh m trong nm 2006-2007 ci m nh hng n tch lu ca ngun d tr v gy p lc ln ng Ringgit. Chnh sch ny c th nhn thy t xu hng u t trc tip ca Malaysia nc ngoi / bn ngoi. Hin c mt bc nhy bt GVHD inh Th Thu Hng 22

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

ng v mnh m trong u t trc tip ra nc ngoi sau nm 2006. Trong nm 2006, u t trc tip ra nc ngoi ca cc cng ty Malaysia t RM22.2 ty bng vi vn FDI vo Malaysia. Trong nm 2007, Malaysia u t nc ngoi tng ln hn na mc RM37.9 t ng,ln u tin vt qua dong vn FDI vi RM29.1 ty. Trong nm 2008, u t ra nc ngoi tng ln RM47 t trong nm 2008, mt ln na vt qua dng vn FDI vi RM26.7 t dn n s thiu ht rng ca FDI l RM20.5 t. Bng 1: Ti khon ti chnh trong cn cn thanh ton ca Malaysia, t nm 2007 n qu 1 2009

Lu : * bng trn bao gm cc giao dch ti chnh trong hot ng tn dng thng mi, cc khon vay ngn v di hn, hoc nhng giao dch khc. Nhng khon ny khng c ghi nhn l u t trc tip, danh mc u t hay ti sn d tr. (Ngun: Ngn hng Negara Malaysia, tp san thng k hng thng.) Cc ngnh thng mi cng chu nh hng nng n trong cuc khng hong ton cu. S liu ca Cc Thng k cho thy xut khu ca Malaysia gim mnh k t thng Ging nm 2009 v ph thuc nhiu vo hng in t v cht bn dn. Bn cnh s sp trong xut khu ca cc mt hng ch to, cng c nhng tn hiu cho thy mt s giam t ngt trong nhu cu v gi c cc mt hng xut khu nh du c Malaysia.

GVHD inh Th Thu Hng

23

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Trong khi xut khu gim, th liu c vic nhp khu hng ha trung gian lin quan n vic xut khu hay khng?. Nhp khu ti Malaysia gim 32% cn 9.5 t RM. S st gim trong xut khu cho rng dn n mt s suy gim trong nhp khu vi 70% lng nhp khu ca Malaysia l hng ha trung gian. Mc d c s suy gim trong xut khu nhng Malaysia vn duy tr thng d thng mi mc d thng d ny nh hn (xem hnh 3).

Ngun: tp san thng k hng thng BMN

GVHD inh Th Thu Hng

24

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Chnh sch i ph vi nhng bin ng gn y trong vic lung vn chy ra. Malaysia xoay s nh th no o ngc dng chy ca vn, ng thi duy tr n nh t gi v c lp tin t ? Hannoun (2001) vit rng "nu s la chn cc mc tiu lin quan n b ba bt kh thi khng r rng, th nhng nh hoch nh chnh sch c mt lot cc la chn chnh sch, nhng phi cn bng cc chnh sch at c s kt hp tt nht " C mt s cch m BNM c th i ph vi nhng thch thc t ra bi lung vn chy ra ln: 1) s dng d tr quc t gim nh cuc khng hong, 2) cho php t gi gim, 3) can thip chng s st gim t gi, 4) hn ch lung vn chy ra. Qu d tr quc t cho vic gim nh cuc khng hong Lng ngoi t d tr cc nc chu trong nhng nm gn y rt ln. Nhiu nc chu chu cuc khng hong tin t chu nm 1997-1998 tng mnh d tr ngoi t ca h. Lng d tr tng sau nm 2000. Cc nc chu bt u d tr rt ln sau cc hu qu khng hong tin t chu nm 1997. Trong nm 2006, trong s 10 quc gia c lng d tr ln nht trn th gii, th c 8 nc thuc chu (Hashimoto, 2008). Malaysia, ging nh cc nc chu khc, xy dng ngun d tr rt ln sau cuc khng hong tin t chu nm 1997. Nm 1998, d tr ngoi t c 99 t RM (26 t USD), tng ln 317.44 t RM (91,6 t USD) trong nm 2008. Lng d tr ln ny c tch ly qua nhiu nm trc. Bng 2 cung cp ci nhn su sc v vic tng cng d tr t sau nm 1997, ch yu c ti tr bi thng d ti khon vng lai hn l thng qua cc lung vn vo. Loi d tr ny, c gi l d tr t kim c, l d tr quc gia c xy dng bi mt quc gia khc do thng d ti khon vng lai hay thng mi (Martin, 2008). Loi d tr ny chc chn hn, c lp hn, ng tin cy hn v sn sng khi cn thit so vi d tr c xy dng thng qua cc lung danh mc u t ngn hn hoc vay bn ngoi. N th hin r Bng 2, trc nm 1997, d tr tch ly c khng cao Malaysia. Mc d Malaysia nhn c dng vn vo cao nhng n b p GVHD inh Th Thu Hng 25

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

mc thm ht trong ti khon vng lai i ly mt s d nh a vo d tr. Nhng sau nm 1997, s gim gi ca Ringgit nng cao kh nng cnh tranh quc t hng xut khu ca Malaysia. Thng d ti khon hin ti ln nng cao lng d tr quc gia n mc cha tng thy mc d thm ht ti khon vn lin tc trong khong thi gian ny (ngoi tr mt s d ti khon vn tch cc ghi nhn nm 2004). C nhng u v khuyt im trong vic nm gi mt s lng ln d tr. Quan im thng thng l c lng ln d tr phn nh sc mnh ca nn kinh t v c hiu qu trong vic ngn chn p lc u c. Mt khc, vic tng d tr cng vi s nhng tn tht trong hot ng ti chnh khi chuyn sang ngoi t l thp hn nhiu so vi li sut khi chnh ph i vay b dp d tr. Ngoi ra, mt quc gia phi gnh chu tn tht vn nu ng ni t ca mnh nh gi cao. D tr quc t mnh m s gip Malaysia vt qua cc t t tho chy vn v tin t mt gi ti thi im nh cao ca cuc khng hong ti chnh ton cu vo cui nm 2008 v u nm 2009. S o chiu ca dng vn u t gin tip do hot ng hi hng ca cc t chc quc t ti chnh nc ngoi theo chiu su trong cuc khng hong ti chnh ton cu dn n mt s suy gim trong d tr trong na cui nm 2008. D tr Malaysia qua mt s nm

GVHD inh Th Thu Hng

26

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Bng 2: Nhng thay i trong d tr, Cn cn ti khon vng lai, Cn cn ti khon vn, Li v thiu st, 1990 2008 (T RM) (Ngun: Thng k hng thng ca ngn hng Negara)

Nm 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

D tr nc Cn cn ti Thay i Cn cn ti Li v thiu ngoi tch ly khon vng trong d tr khon vn st c lai 27.025 30.452 47.195 76.435 68.172 63.769 70.014 59.122 99.424 117.243 109.066 113.585 128.181 167.962 251.689 265.240 290.396 335.694 317.445 5.365 3.427 16.744 29.239 -8.262 -4.403 6.245 -10.892 40.301 17.819 -8.176 4.518 14.595 39.781 83.728 13.550 25.158 45.296 -18.250 -2.483 -11.644 -5.622 -7.926 -14.77 -21.647 -11.226 -16.697 37.394 47.895 32.252 27.687 30.494 50.624 57.302 78.367 93.504 100.410 129.935 4.829 15.466 22.285 22.795 3.175 19.140 11.642 6.182 -10.00 -25.152 -23.848 -14.791 -11.941 -12.146 19.347 -36.991 -43.488 -37.805 -123.011 3.019 -0.395 0.081 9.370 3.333 -1.896 -6.371 -0.377 12.913 -4.924 -16.580 -8.378 -3.958 1.302 7.709 -27.825 -24.857 -17.309 -25.174

GVHD inh Th Thu Hng

27

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Can thip chng li s st gim t gi Tt nhin, chng ta khng th ph nhn rng mt trong nhng chnh sch ca BNM l can thip chng li s st gim ca t gi. y l mt chnh sch hp l i vi trng hp c bit. Can thip (bng cch bn ngoi t) l mt phng tin chng li s st gim t gi. Nhng trnh s thay i gi c trong nc, vic can thip cn phi c trit . Trit c th tn km v chi ph c th tng vi vic lm cn kit ngun d tr. Sukhdave (2008) ch ra ba yu t chnh trong vic xc nh cc hot ng can thip thnh cng. Th nht, s sn c ca thng tin tt v bn cht ca dng vn v iu kin th trng. BNM c mt s h thng bo co ni b theo di cc giao dch ti khon vn, do , to iu kin qun l t gi hi oi ca n. Th hai, cc ngn hng trung ng phi c d tr m bo can thip thnh cng. Th ba, mt ngn hng trung ng phi c dng c qun l cc tc ng ca hot ng can thip ca mnh vo cc iu kin thanh khon trong nc. D liu v cc bin php can thip th trng khng cng b cng khai. Tuy nhin, theo hng can thip c th c suy ra t s thay i trong d tr ngoi hi chnh thc. Hnh 5 cho thy mt lng d tr ngoi t vi quy m ln cha tng c c s dng t thng By nm 2008 n thng hai nm 2009 v h qu l lung vn chy ra tng trong thi gian ny. Thay i d tr ca Malaysia

GVHD inh Th Thu Hng

28

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Cho php thay i t gi gim gi tr ng ni t. Chnh sch c u tin khi mt quc gia ng u vi s 1 s dch chuyn ngun vn ln l chp nhn thay i t gi gim gi ng ni t. V nguyn tc c bn, vic duy tr TGHD linh hot s l mt iu chnh ln cho thng mi ton cu v dng chy ti chnh. Gim gi ng ni t thch hp vi nhng nc c nhiu nm thm ht ti khon vng lai v tng dng vn ti chnh. iu ny gip gim thm ht cn cn thanh ton trong tng lai. Hn na, 1 quc gia c th tch lu d tr khi cho php t gi hi oi c iu chnh theo th trng. S liu bng 6 th hin r t gi thc hiu lc ( REER) ca ng Ringgit sau 1/2008. REER thng c xem nh mt thc o hu hiu cho kh nng cnh tranh trong thng mi ca mt quc gia i vi th gii ch khng phi i vi mt quc gia n l, bi v n o lng kh nng cnh tranh ca mt quc gia trong mt th gii a quc gia. S liu bng 6 cng cho thy xu hng i xung ca REER t 9/2008 theo s st gim mnh ca th trng chng khon ton cu v s sp ca Lehman Brothers ngn hng u t ln th 4 M. Khng ging nh trong cuc khng hong tin t chu , s tt gim gi tr ca ng RINGGIT (ng tin ca nc Malaysia) khng lin quan ti sc mnh nn kinh t, m do s st gim nhu cu trong xut khu v dng chy ngun vn ra nc ngoi. S st gi tr ng RINGGIT c th ci thin cc hot ng xut khu ca quc gia, do hn ch cc tc ng tiu cc t suy thoi ton cu.

GVHD inh Th Thu Hng

29

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

nh thu hn ch dng vn chy ra nc ngoi Nu cn cn thanh ton xu i, mt trong nhng phn ng trong chnh sch l tm thi hn ch cc lung vn u t ra nc ngoi. Kim sot vn cng l mt la chn nhng cha phi l chnh sch la chn cui cng. Malaysia nh thu nh l 1 cch ngn chn dng chy ca vn trong cuc khng hong tin t chu . Mc d hiu qu ca vic kim sot nh vy vn cn gy tranh lun n ngy hm nay, cch kim sot nh vy s cho php cc nh hoch nh chnh sch Malaysia c thi gian cho t nc phc hi t cuc khng hong. Tuy nhin, c mt ln chi ph lin quan cho mt ln kim sot vn c tit l. Mt ln na chnh sch ca quc gia c a ra qun l dng vn, c bit l dng vn chy ra nc ngoi, cc nh u t s ngh rng nhng iu ny ny c th lp li 1 ln na trong tng lai, iu c th ngn cn s tip tc ny sinh ca dng vn chy vo trong nc. Kt lun Malaysia phc hi t cuc khng hong tin t Chu v c nhng tin trin kh tt k t 1999.Vi vic dn dn kim sot vn 1998 v cho php m ti khon vn ti mt t gi hi oi c nh, nc ny thy rng n b khut phc bi b ba bt kh thi, tc l tr li quyn t tr tin t i ly vic n nh t gi v du nhp ca dng vn. Ch duy nht vo thng 7.2005 l lc Malaysia i theo b ba bt kh thi bng cch p dng qun l th ni t gi v khng quc t ho ng Ringgit. iu ny cho php hoch nh cc chnh sch n nh cn cn t gi hi oi vi c lp tin t i vi cc ti khon vn. Nhng qun l tt c 3 s la chn, yu cu phi can thip trn th trng v can thip c gi ca n. Vi hi nhp ti chnh tng ln, b ba bt kh thi buc cc nc chu chp nhn mt s n nh t gi t hn hoc t hn trong vic c lp tin t. iu ny cng tr nn r rng i vi trng hp Malaysia. Trong thc t s BNM sn sng cho php mt mc nht nh iu chnh t gi khi i mt vi cuc khng hong ton cu iu ny cho thy Malaysia khng th thot

GVHD inh Th Thu Hng

30

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

khi l thuyt b ba bt kh thi. C l s la chn tt nht thc hnh trong tng lai l t do ha dng vn, duy tr n nh gi c v cho t gi th ni.

Phn C: Vit Nam v b ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO


I. Vit Nam v b ba bt kh thi nhng nm 2007-2010. 1. Nm 2007 Chnh sch tin t: K t khi Vit Nam tr thnh thnh vin th 150 ca T chc Thng th gii nm 2007, kinh t v m trong nc tri qua nhng thng trm do tc ng phc tp ca kinh t th gii. Trong nm 2007 ny, chnh ph ta bc u tin hnh tht cht chnh sch tin t v n c nhng im ni bt sau: Nm 2007 nh du thi im lm pht phi m sau nhiu nm tc lm pht mc va phi. Nguyn nhn ca lm pht c th do cu ko (do tng cu ca nn kinh t gia tng), chi ph y (do cc yu t chi ph u vo tng), thiu ht cung (khi nn kinh t t ti hoc vt qu mc sn lng tim nng), cung tin tng qu mc (vic tng tng phng tin thanh ton - M2) v yu t tm l (lm pht k vng). Phn tch lm pht nc ta cc nm gn y, c cc nguyn nhn, va l lm pht chi ph y do chi ph u vo (nguyn vt liu, vn ti, kho bi, nng lng, tin lng...) tng, y gi bn u ra ln cao; va l lm pht cu ko do nhu cu ca ngi tiu dng, doanh nghip v Chnh ph tng cao, ko theo tng gi bn ca cc loi hng ho, dch v; va l lm pht k vng pht sinh t cc yu t tm l v u c. Ngoi vic gi cc yu chi ph u vo trn th trng th gii tng cao k lc (du th vt ngng hn 147 USD/ thng, gi phi thp, thp 830 USD/tn, go hn 1.000 USD/tn, phn bn, vi si... u tng cao) cn do yu t ni sinh ca nn kinh t nc ta. l mc tng trng tn dng cng b y ln mc cao, gi in sinh hot v sn xut tng, chnh ph tin hnh ci cch tin lng lm thu nhp dn c tng v chi ph ca doanh nghip tng cao cng lm trm trng thm p lc lm pht. Trong iu hnh CSTT,

GVHD inh Th Thu Hng

31

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

vic s dng cng c th trng m v t gi hi oi i khi c nhng sai lm khng ng c, lm cho mc lm pht li c xu hng tng. khuyn khch xut khu, trong 6 thng u nm NHNN quyt nh mua vo hn 7 t USD, tng ng vi vic bm thm hn 112.000 t VND vo nn kinh t lm cho lm pht cng thm trm trng. Bin php mua vo 7 t USD c mt tch cc l gia tng d tr ngoi hi quc gia (cn ang mc rt thp so vi cc nc trong khu vc), ng thi nng gi tr ng USD nhm khuyn khch nn kinh t xut khu qua to iu kin pht trin sn xut trong nc, iu chnh gim bi chi cn cn thng mi. Mc d sau , NHNN thc hin nghip v th trng m (Open Market) ht"tin tr li nhng ch thu hi c hn 82.000 t. Tuy nhin, vic lm ny vn lm gia tng p lc ln v lm pht v vi mt khi lng tin qu ln c NHNN cung vo nn kinh t. Thi k ny, NHNN p dng hng loi cc bin php quyt lit cng Chnh ph s dng CSTK nhm kim ch lm pht. Th tng Chnh ph Nguyn Tn Dng th hin quyt tm ca Chnh ph trong chng lm pht bng cu ni ni ting hy sinh tng trng kim ch lm pht. NHNN s dng ng b cc cng c ca CSTT nh: Cng c d tr bt buc vo gia nm 2007 c tng ln - d tr bt buc (DTBB) lc ny:

GVHD inh Th Thu Hng

32

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Gim hn mc cho vay u t bt ng sn v chng khon mc khng qu 20% vn iu l hoc khng vt qu 3% tng d n tn dng, bt buc cc TCTD mua 20.300 t tn phiu bt buc c k hn 12 thng vi li sut ch c 7,58%/nm v khng c s dng ti chit khu ti NHNN, thc hin cc phin giao dch th trng m (OM-Open market) ht tin v. Nm 2007, vn kh dng ca cc TCTD c tnh trng d tha nn NHNN t chc cc phin u thu bn l ch yu v khi lng ti cp vn ca NHNN cho cc NHTM mc thp. Gi khng i li sut i vi lng tin trong DTBB: i vi VND l 1,2%/nm trong nm 2007. ng thi Chnh ph cng thc hin CSTK tht lng buc bng nhm hn ch lng tin trong lu thng nh tm hon, gin tin cc d n u t xy dng c bn km hiu qu (tit kim hn 40.000 t VND). Dn vn cho cc d n u t mang li hiu qu tc thi cho nn kinh t nh cc d n nh my lc du, nh my in, xi mng... Chnh ph cn giao cc n v hnh chnh s nghip v doanh nghip nh nc phi tit kim chi thng xuyn 10%, tng cng chng tht thu thu v nui dng ngun thu, c cu li cc khon n v r sot li cc khon vay ca cc doanh nghip nh nc, t chc nh gi hiu qu hot ng u t ca cc tp on, tng cng ty thuc s ha nh nc.... Chnh sch tin t tht cht vi hng lot cc ng thi quyt lit trn to ra mt lc ht mnh thu ht tin t lu thng ng thi lm gim mnh cp tn dng t cc NHTM ra th trng. V kt qu l lm pht b chn ng v y li t nh im 3,91%/thng (tng ng 25,2%/nm) trong thng 5 xung cc mc thp hn trong qu 3 v thm ch m trong cc thng cui nm. T gi hi oi: Vo u nm 1999, NHNN chuyn sang h thng t gi c nh theo kiu con rn trn, l mt loi t gi c IMF phn vo nhm c ch th ni c qun l (c th hn l: th ni c qun l khng c tn hiu thng bo trc v bin ng ca t gi). Tuy nhin vo ngy 1/1/2005, IMF ti phn loi c ch t gi ca VN vo loi c ch t gi c nh truyn thng (IMF 2006)

GVHD inh Th Thu Hng

33

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Theo Ngh nh s 160/2006/N-CP ngy 28/12/2006 cng khng nh C ch t gi hi oi ca ng Vit Nam l c ch t gi th ni c qun l do Ngn hng Nh nc Vit Nam xc nh trn c s r tin t ca cc nc c quan h thng mi, vay, tr n, u t vi Vit Nam ph hp vi mc tiu kinh t v m trong tng thi k.

Ngun: http://fxtop.com Nhng ngy u nm 2007, NHNN tng cng mua vo USD gia tng qu d tr ngoi hi dn n vic tng t gi vo thng u tin. Tuy nhin mt tri ca vic lm ny l ch s lm pht c du hiu gia tng do cung tin tng ln do ngy u thng 2 c nhng hin tng st gim ca ng USD ko di GVHD inh Th Thu Hng 34

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

n u thng 3. Lc ny, NHNN buc phi s dng chnh sch can thiptrung ha thng qua nghip v th trng m (OMO), nhng do cu vn trn th trng trong giai on ny qu ln, u thu tri phiu vi mc li sut 7%/ nm khng thnh cng nh mong i. iu ny c ngha, NHNN khng th ch ng trong thu hi tin tlu thng. Nguy c lm pht t cung tin tng cao. Chnh v vy, cui thng 3/2007,NHNN ch ng nng t gi giao dch bng cch gia tng t gi cng b. n cui thng 4/2007, trc nhu cu chuyn li nhun v nc ca cc cng ty u t nc ngoi lm cu USD tng vt mc d c nhng bin ng lm cho t gi c s sp gim nh vo thng 5 nhng sau bt u tng vo thng 6 v t gi cao nht vo thng 9. Nhng thng cui nm,t gi lm gim mnh m nguyn nhn ca n cng chnh l t ngun vn u t ncngoi u t vo th trng bt ng sn ca Vit Nam. i ph vi p lc gim giUSD2, NHNN ni rng bin xc nh t gi kinh doanh t +/- 0.5% ln +/- 0.75%. T gi bnh qun trn th trng lin ngn hng nm 2007 c nm ch tng 0.08%.

Nhn xt Vit Nam trong nm 2007: C th thy m bo mc tiu ca mnh, Ngn hng Nh nc thc hin gii php tng i n gin l em ct bt tin. Tuy nhin, vic ct bt tin thi im hin nay c v khng hp l lm. - Th nht, tuy cc ngn hng c v d tha ngun vn trong nhng thng u nm 2007, nhng c l by gi l thi im nn kinh t s hp th mt lng vn ln khi m nhng thun li c c t vic Vit Nam tr thnh thnh vin chnh thc ca WTO bt u c pht huy. Nhiu d n, cng trnh ang ch vn, nhiu doanh nghip ang cn vn gia tng hot ng kinh doanh. Nu tng d tr bt buc lc ny, khng nhng lm cho chi ph u ra ca ngn hng v doanh nghip gia tng m s khan him vn cng c th xy ra v s y cc ngn hng vo mt cuc ua li sut mi gy bt li cho nn kinh t. - Th hai, mc tiu a tin vo Vit Nam ca cc nh u t nc ngoi l to ra li nhun m theo Gio s Ari Kokko, thuc trng Kinh t Stockholm th sut sinh li yu cu ti thiu ca cc khon u t phi l 15%. c c

GVHD inh Th Thu Hng

35

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

sut sinh li nu trn, ch c cch duy nht l em tin u t to ra gi tr gia tng cho nn kinh t. Trng hp em tin ct vo d tr hoc u t vo nhng loi chng khon t ri ro s to ra sut sinh li thp hn 15% rt nhiu. Khi , khong cch gia chi ph vn v sut sinh li s rt ln. Nh vy, thot nhn th thy rng vic can thip ca Ngn hng Nh nc rt hay, nhng phn tch k mt cht s thy nhng bt n t chnh sch ny. Nhn vo vic vn hnh chnh sch tin Vit Nam c v nh c quan iu hnh chnh sch tin t ang c chng minh tnh kh thi ca b ba nu trn. Dng vn ra vo tng i t do, lm pht vn c khng ch v t gi th n nh. Thc ra y chnh l nghch l m Ngn hng Nh nc to ra. Khi lm nh vy, nh phn tch trn, ng tin chy vo khng c a vo u t m li ct vo d tr khng to ra gi tr gia tng cho nn kinh t v theo thi gian s khng ly g tr c cho cc nh u t nc ngoi. V di hn chnh sch nh vy s nh hng n c nn kinh t. V tht s, nm 2008, chng ta phi gnh chu nhng hu qu rt nng n khi lm pht tr nn mc cao nht trong vng 10 nm tr li y. b. Nm 2008: Chnh sch tin t: Vit Nam vn tip tc thc hin vic tht cht tin t theo ui mc tiu ngn chn lam pht tng cao trong thi gian ny. NHNN bt tay vo s dng cng c li sut - mt cng c hu hiu ca iu hnh chnh sch tin t. Sau hn hai nm gi n nh mc 8,25%/nm, li sut c bn (LSCB) c NHNN iu chnh tng ln mc 8,75% t 01/02/2008 v nhy vt ln mc 12% t 19/05/08. Cha y 1 thng sau , t ngy 11/06/2008, LSCB c y ln mc nh 14%. Cng vi LSCB, li sut ti chit khu (LSTCK), li sut ti cp vn (LSTCV) cng lin tip c iu chnh tng vi nh tng ng l 13% v 15% p dng trong khong thi gian t 11/06/08-20/10/08. Hnh 1: Din bin mt s li sut ca Vit Nam thi gian qua (Ngun: NHNN Vit Nam)

GVHD inh Th Thu Hng

36

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

i vi t l d tr bt buc, vo u nm 2008 hn ch lm pht v thc thi chnh sch tin t tht cht t l d tr bt buc cng tng.

Vic tht cht tin t v ti kho mnh tay ca NHNN v Chnh ph c tc dng lm gim lm pht nhanh nhng cng lm cho tc tng trng kinh t chm li v lung tin dnh cho nhu cu u t, tiu dng gim, li sut vay vn qu cao lm cho cc doanh nghip khng th tip cn vi ngun vn ca ngn hng, hng lot doanh nghip va v nh ri vo tnh trng kh khn, thm ch ph GVHD inh Th Thu Hng 37

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

sn. Cng vi vic nn kinh t th gii ri vo khng hong ti chnh bt ngun t M do cho vay di chun trong lnh vc bt ng sn gy ra. M, Nht, EU v nhiu quc gia khc ri vo suy thoi khin cho nhu cu nhp khu hng ho gim, chu chuyn vn u t FDI, FII gim gy kh khn cho vic xut khu v ngun vn u t vo Vit Nam cng lm cho kinh t nc ta ri vo suy thoi trm trng hn. V vy, cui nm 2008 khi lm pht c xu hng hm phanh th cng l lc NHNN quay li thc hin mc tiu tng trng kinh t. T gi hi oi: Nm 2008 c ti 3 ln ni bin t gi v cn st USD vo gia thng 6/2008. Bin ng t gi trong nm 2008 c th chia lm 4 giai on:

GVHD inh Th Thu Hng

38

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

GVHD inh Th Thu Hng

39

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

GVHD inh Th Thu Hng

40

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Din bin t gi USD/VND nm 2008 - Ngun: BIDV

Giai on u (3 thng u nm t 01/01/2008 25/03/2008): T gi lin tc gim, di mc sn. Trong giai on 3 thng u nm, t gi USD/VND trn th trng lin ngn hng lin tc st gim (t mc 16.112 ng xung 15.960 ng. mc thp nht l 15.560 ng/USD). Trn th trng t do, USD dao ng t mc 15.700 16.000 ng/USD. Nguyn nhn l thi im ny ang giai on gn tt Dng lch, do lng kiu hi chuyn v nc kh ln. Th hai, cc nh u t d kin VND s tng gi so vi USD, cng thm chnh lch li sut ln gia USD v VND nn cc nh u t y mnh vic bn USD chuyn qua VND. Lng cung USD ln tp trung vo cc i tng l nh u t nc ngoi u t vo Tri phiu Chnh ph Vit Nam (1,4 t USD). Trong khong thi gian ny, Chnh ph v NHNN ang y mnh vic kim ch lm pht, s dng bin php tin t tht cht, tng li sut c bn t 8,25%/nm (thng 12/2007) ln 8,75%/nm (thng 2/2008). NHNN khng thc hin mua ngoi t USD nhm hn ch vic bm tin ra lu thng, tng bin t gi USD/VND t 0,75%/nm ln 1%/nm trong ngy 10/03/2008.

GVHD inh Th Thu Hng

41

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Giai on 2 (t 26/03 16/07): Tng vi tc chng mt to cn st USD trn c th trng lin ngn hng ln th trng t do. Trong giai on ny, t gi tng dn u v t ngt tng mnh t gia thng 6, nh im ln n 19.400 ng/USD vo ngy 18/06, cch hn 2.600 ng so vi mc trn. Tm l hoang mang cng vi ng thi u c ca gii bun ngoi t trn th trng t do y USD cng vi gi vng tng mnh ln gn 19 triu ng/lng. Nguyn nhn USD tng mnh trong giai on ny ch yu do tm l bt n ca doanh nghip v ngi dn khi thy USD tng nhanh dn n trng thi gm ngoi t ca gii u c. Nhu cu mua ngoi t tr cc khon n ca c DN xut v nhp khu n hn cao. Nh TNN bt u rt vn khi Vit nam bng vic bn TPCP (bn rng 0,86 t USD) khi lo ngi v tnh hnh kinh t v do tnh hnh thanh khon thp trn th trng th gii y nhu cu mua USD chuyn vn v nc ln cao. Cung ngoi t thp do NHNN khng cho php cho vay ngoi t i vi doanh nghip xut khu (theo quyt nh s 09/2008/Q, NHNN khng cho php vay chit khu b chng t xut khu, vay thc hin d n sn xut xut khu) gim hin tng doanh nghip xut khu vay ngoi t bn li trn th trng. Giai on 3 (t 17/07 15/10): Gim mnh v dn i vo bnh n.

Nh c s can thip kp thi ca NHNN, l vo ngy 27/6 tng bin giao ng t gi t 1% ln 2% , cn st USD c chn ng, t gi gim mnh t 19.400 ng/USD xung 16.400 ng/USD v giao dch bnh n quanh mc 16.600 ng trong giai on t thng 8. Nhn thy tnh trng st USD mc bo ng, ln u tin trong lch s, NHNN cng khai cng b d tr ngoi hi quc gia 20,7 t USD khi cc thng tin trn th trng cho rng USD ang tr nn khan him. ng thi lc ny, NHNN ban hnh mt lot cc chnh sch nhm bnh n th trng ngoi t nh kim sot cht cc i l thu i ngoi t (cm mua bn ngoi t trn th trng t do khng ng k vi cc NHTM), cm mua bn USD

GVHD inh Th Thu Hng

42

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

thng qua ngoi t khc lch bin , cm nhp khu vng v cho php xut khu vng; bn ngoi t can thip th trng thng qua cc NHTM ln. Giai on 4 (t 16/10 n cui nm 2008): t gi USD tng tr li.

T gi USDVND tng t ngt tr li t mc 16.600 ln mc cao nht l 16.998 sau gim nh. Giao dch nm trong bin t gi. Tuy nhin cung hn ch, cu ngoi t vn ln. Sau khi NHNN tng bin t gi t 2% ln 3% trong ngy 7/11/2008, tng ti mc 17.440 ng/USD. Nguyn nhn: Trong khong thi gian t thng 10 - thng 11, nh u t nc ngoi y mnh vic bn ra chng khon trong bn tri phiu (700 triu USD), c phiu (100 triu USD). Nhu cu mua ngoi t ca khi nh u t nc ngoi tng cao khi mun m bo thanh khon ca t chc ti chnh quc. Nhu cu mua USD ca cc ngn hng nc ngoi cng tng mnh (khong 40 triu USD/ngy). Cu USD trn th trng t do tng cao bi khi NHNN khng cho php nhp vng th hin tng nhp lu vng gia tng, lm tng cu USD nhp khu (do USD l ng tin thanh ton chnh). NHNN bn hn 1 t USD cho cc NHTM p ng nhu cu nhp khu mt s mt hng thit yu. Nhn xt Vit Nam nm 2008: T gi chnh thc c iu chnh ti 5 ln. Nm 2008 l nm h thng Ngn hng Vit Nam i mt vi nhng kh khn, thch thc cha tng c trong hn hai mi nm i mi. Trc bi cnh phc tp ca kinh t th gii v trong nc, trong 6 thng u nm 2008, Ngn hng Nh nc Vit Nam c nhng phn ng kp thi, s dng ng b v quyt lit v iu hnh chnh sch tin t tht cht nhm u tin mc tiu kim ch lm pht c hiu qu v n nh kinh t v m, duy tr tng trng, bo m an sinh x hi. Cc cng c chnh sch tin t c iu hnh linh hot ht tin t lu thng nhng vn m bo tnh thanh khon cho nn kinh t, iu hnh linh hot t gi theo tn hiu th trng hay ni cch khc l chp nhn hy sinh mt phn no mc tiu n nh t gi. Bn cnh Ngn hng Nh nc cng tng cng cng tc thanh tra, gim st hot ng ca th trng ngoi hi v ca cc t chc tn dng, hn ch tng trng tn dng GVHD inh Th Thu Hng 43

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

qu nng c th gy mt an ton h thng ca cc t chc tn dng. n cui nm 2008, ch ng ngn chn suy gim kinh t, chnh sch tin t tht cht c chuyn dn sang ni lng mt cch thn trng. Tnh chung c nm, Ngn hng Nh nc 3 ln tng v 5 ln gim li sut c bn. Li sut ti cp vn, li sut ti chit khu cng c tn sut iu chnh tng ng. C ch iu hnh t gi ghi nhn nhng iu chnh cha tng c trong lch s. Bin c 3 ln ni rng, t +/-0,75% ln +/-3%; t gi bnh qun lin ngn hng c 2 ln iu chnh mnh, vo thng 6 v cui thng 12. c. Nm 2009-2010: Chnh sch tin t: Vic thc hin tht cht tin t i hi kt hp cht ch gia CSTT v CSTK mi em li hiu qu tt nht th vic ni lng tin t cng i hi vic lm tng t. u tin, i vi chnh sch ti kho, Chnh ph tin hnh thc hin 5 nhm gii php cp bch: + Thc y sn xut kinh doanh v y mnh xut khu
+ Kch cu u t v tiu dng + Thc hin chnh sch ti chnh, tin t linh hot, hiu qu + Bo m an sinh x hi v y mnh xo i gim ngho + Cng tc t chc thc hin

nhm ngn chn suy gim kinh t, duy tr tng trng v m bo an sinh x hi. Trong kch cu nn kinh t l mt trong nhng gii php trng tm. Chnh ph dng 9 t USD cho gi kch cu kinh t (ng th 3 th gii v t trng gi kch cu/tng GDP, ch sau Trung Quc v Malaixia) trong dnh ring 1 t la (tng ng hn 17 ngn t ng) t d tr ngoi hi quc gia h tr gim 4% li sut vay vn lu ng ngn hn cho doanh nghip, cc t chc v c nhn sn xut, kinh doanh nhm gim gi thnh hng ho v to vic lm. y l cch lm kh c o v sng to rt Vit Nam nhng mang li hiu qu kh

GVHD inh Th Thu Hng

44

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

cao. Sau , vo ngy 04/04/2009, Chnh ph tip tc h tr 4% li sut v ko di thi hn h tr n ht nm 2011 cho cc doanh nghip, t chc, c nhn vay vn trung di hn u t mi cho sn xut kinh doanh. Bng vic h tr li sut, Chnh ph khuyn khch tng nhanh chng nhu cu u t ca cc doanh nghip vn ang rt thiu vn sn xut ng thi m u ra cho cc NHTM vn ang trong tnh trng d tha vn. Tnh n 12/11/2009, theo NHNN, tng d n trong chng trnh h tr li sut ln ti trn 414.460,21 t ng trong DNNN vay 62.605,20 t ng, DN ngoi quc doanh 285.290,27 t ng, h sn xut 66.565,02 t ng. Chnh ph thc hin gim 30% s thu TNDN cho cc doanh nghip va v nh trong qu IV/2008 v c nm 2009. i vi 70% s thu cn li ca nm 2009, cc doanh nghip c gin thi hn np trong 9 thng. Cc n v sn xut hng xut khu nng, lm, thu sn, dt may, da giy, linh kin in t c p dng thi hn gin thu tng t. thc y xut khu, Chnh ph cng quyt nh gim 50% thu sut thu GTGT t 01/02/2009 n 31/12/2009 i vi mt s hng ha, dch v; tm hon 90% thu gi tr gia tng i vi hng ha thc xut v hon tip 10% khi c chng t thanh ton. Thm vo trong giai on ny, NHNN chuyn hng iu hnh chnh sch tin t t tht cht sang ni lng mt cch thn trng bng cc bin php: Sau khi thc hin thnh cng vai tr kim ch lm pht, NHNN tng bc ni lng chnh sch tin t v li sut vn l mt cng c ht sc quan trng. LSCB h dn t nh 14% xung 13% (t 21/10/08), 12% (t 05/11/08) v lin tip c iu chnh ti 3 ln trong vng 1 thng cui nm 2008 (11% t 21/11/08, 10% t 05/12/08, 8,5% t 22/12/08) trc khi gi n nh mc 7% (t 01/02/09) nh hin nay. Cng vi LSCB, LSTCK, LSTCV cng c iu chnh gim; cc NHTM c bn tn phiu bt buc trc hn; T l d tr bt buc c ni lng dn i km vi vic iu chnh li sut DTBB. Cc cng c trn tc ng mnh ti th trng, lm tng dn mc cung tin cho nn kinh t. Tng trng tn dng 2008 t ~ 23% (bng gn mc tng ca nm 2007), ring 6 thng u nm 2009 t ~ 17,1%, tng ~ 17,8% so vi cng k 2008. Tng trng tn dng gp phn chn suy gim, n nh kinh t v m. Din bin li sut huy ng, cho vay bng VND v lm pht t 2008-2009 GVHD inh Th Thu Hng 45

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Ngun: NHNN Vit Nam Nm 2008 Vit Nam chuyn sang iu hnh linh hot li sut c bn, ti chit khu, ti cp vn (tng 3 ln, gim 6 ln), trong nm 2009 (gim 2 ln, tng 1 ln), gi n nh trong 6 thng u nm 2010; trong iu hnh, c kt hp c bin php trc tip. Quy nh trn li sut theo Cng in s 02 vo thng 2/2008 n nh nhanh khi th trng tin t b xo trn bi cuc ua li sut. Khi th trng tin t c du hiu tch cc, th d b trn li sut huy ng VND v thay c ch iu hnh li sut c bn, theo , cc t chc tn dng n nh li sut kinh doanh bng VND i vi khch hng khng c vt qu 150% ca li sut c bn do NHNN cng b. Sang nm 2010, trin khai c ch cho vay theo li sut tha thun i vi cc khon vay ngn hn t thng 2/2010 v cc khon vay trung di hn t thng 4/2010; Cng c d tr bt buc c iu chnh linh hot, tng 1 ln v gim 4 ln trong nm 2008; nm 2009 gim 3 ln. Bn cnh quy nh v t l d tr bt buc, trong giai on ny NHNN cn linh hot trong vic tr li cho d tr bt buc tng ln cc mc 3,6% - 5% - 10% nm v gim cn 9%, 8,5% trong nm 2008; tip tc gim cn 3,6% v xung 1,2% trong nm 2009 trc khi gi n nh trong nm 2010. i vi li tin gi DTBB bng ngoi t gim xung 0,5% - 0,1% trong nm 2009 v n nh trong nm 2010; i vi cng c nghip v th trng m, y c th ni l cng c c s dng ch yu iu tit tin t ca NHNN trong nhng nm qua. Nm 2008 n nay, NHNN ch yu thc hin mua giy t GVHD inh Th Thu Hng 46

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

c gi h tr thanh khon cho cc TCTD. Cng vi vic iu hnh linh hot khi lng tin qua knh ny, li sut p dng i vi cc giao dch nghip v th trng m cng c iu chnh kh linh hot ph hp vi mc tiu iu hnh tng thi im. V hot ng ti cp vn, trong giai on 2008-2009, NHNN thc hin ti cp vn mt cch linh hot nhm h tr kh nng thanh khon cho cc ngn hng (trong nm 2007, khi lng ti cp vn ca NHNN cho cc NHTM mc thp, nhng t nm 2008 n nay, ti cp vn l mt knh quan trng khi cc ngn hng gp kh khn trong thanh khon, cn h tr t pha NHNN); Li sut ti cp vn, ti chit khu p dng khi thc hin nghip v ti cp vn, ti chit khu ph hp vi mc iu chnh li sut c bn. T thng 10/2008, nhm to iu kin cho cc TCTD gim li sut cho vay, duy tr tng trng bn vng, NHNN cho php cc TCTD c s dng tn phiu bt buc tham gia giao dch trong cc nghip v ti cp vn, th trng m v c rt trc hn theo yu cu. T gi hi oi: Nm 2009, t gi bin ng mnh, mc chnh lch gia th trng chnh thc v phi chnh thc lun mc cao. T gi chnh thc cui nm tng gn 2,000 VND/USD, tc tng hn 12% so vi mc u nm. T gi lin ngn hng vo ngy 31/12/09 ang mc 17,941 VND/USD. T gi mua bn ti ngn hng thng mi ang mc kch trn bin vi mc 18,479 VND/USD. T gi trn th trng phi chnh thc ang mc t 19,200 19,500 VND/USD.

GVHD inh Th Thu Hng

47

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

GVHD inh Th Thu Hng

48

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Trong nm qua NHNN cng thc hin nhiu bin php can thip mnh m vo th trng ngoi hi. Trong nhng thng cui nm 2009, tnh trng cng thng t gi vn cha c ci thin. T gi trn th trng ch en c lc ln ti 20,000 VND/USD. Vic bin ng mnh t gi hi oi trong nm 2009 do nhiu nhn t tc ng .

Da vo tnh hnh bin ng th trng nm 2009-2010, c th chia thnh 3 giai on chnh: Giai on 1 ( thng 1/2009 24/11/2009): T gi tng u sau tng mnh vo cui giai on

GVHD inh Th Thu Hng

49

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

qu 1, t gi th trng LNH dao ng trong khong 17.450 ng - 17.700 ng, cch gi trn khong t 0 - 200 im (mt im tng ng mt ng). Trong khi th trng t do t gi bin ng d di hn rt nhiu, chng dao ng trong khong 17.450 ng - 17.800 ng, cao hn t gi trn lin ngn hng trn 100 im lc tnh thanh khon th trng km, ngun cung khan him, ngoi tr thi im th trng c b sung t doanh thu xut khu vng. Ngy 23/03, NHHN ra Quyt nh s 622/Q-NHNN nng bin t gi t +/-3% ln +/-5%, t gi trn th trng dao ng mt cch linh hot hn, t gi lin ngn hng st gi trn ca Ngn hng nh nc (Ngn hng Nh nc) trong khong 10 ngy sau khi Ngn hng Nh nc tng bin t gi . Tuy nhin n 9/4, t gi lin ngn hng tng mnh v duy tr bin 200 - 600 im so vi gi trn. Trc tnh hnh t gi vn kh cng thng n ngy 24/4/09, NHNN c cng vn yu cu cc phng tin thng tin khng thng tin v t gi trn th trng ch en. Ngoi ra, NHNN cng yu cu cc c quan chc nng tht cht hot ng mua bn ngoi t trn th trng phi chnh thc. th trng t do t u thng 4/2009 n na u thng 6/2009, t gi dao ng trong khong t 18.180 ng - 18.250 ng nhng t na cui thng 6/2009, tng ln mc 18.450 ng - 18.500 ng. c bit t cui thng 10/2009, t gi tng mnh v n ngy 10/11, cao hn gi trn 1.000 im. Bin ng t gi rt d di, c ngy tng 200 - 300 im v t nh mc 19.750 vo 24/11. Ch n khi Ngn hng Nh nc cho php nhp vng tr li, t gi th trng ny gim trong 2 ngy nhng vn cao hn 1.200 - 1.500 im so vi gi trn. Cng vi bin ng mnh th trng LNH t gi th trng t do cng tng rt nhanh, t nh 20.000 ng ri gim nhanh v 18.700 ng trc khi tng tr li v duy tr mc 19.000 ng - 19.300 ng. Nu nh t gi hai th trng trn bin ng mnh th bin ng ca t gi bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b lm c s cho t gi th trng bin ng rt t. T gi BQLNH bin ng nh v xoay quanh mc 16.980 ng. Nh ngun cung ngoi t trn th trng c ci thin ng k mt phn l nh phn xut khu vng nn din bin t gi trn th trng chnh thc tng i GVHD inh Th Thu Hng 50

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

n nh.T u thng 4/2009, sau khi ni bin , t gi gim t 16.980 ng xung 16.935 ng (- 0,26%) v duy tr n ht thng 5/2009. T thng 6/2009, mc d Ngn hng Nh nc iu chnh t gi tng dn nhng mc tng thp. Ngn hng nh nc khng nh quan im gi n nh t gi hi oi gia VND/USD theo hng linh hot bm st bin ng ca th trng nhm cn bng li ch ca cc thnh phn kinh t. T u thng 10 n 24/11/2009, nhp tng ca t gi bnh qun lin ngn hng vn khng nhiu v tnh n 19/11/2009, mc tng ca chng so vi cui 2008 ch 0,3%. ii. Giai on 2 (25/11/2009 - thng 6/2010): T gi gim sau bin ng nh quanh gi trn.

T 25/11/2009 - thng 2/2010:

Trn th trng t do: T gi giao dch trn th trng t do gim t mc cao 19.800 ng xung 18.500 ng. Gi USD tng kh mnh trong 2 nm 2008 v 2009, sang n thng 1/2010 li gim nh v tip tc dao ng quanh mc 18.479 vnd/usd cho n GVHD inh Th Thu Hng 51

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

gia thng 2/2010. iu ny rt ngn mc chnh lch gia t gi th trng t do v t gi ca cc ngn hng thng mi. Cc nhn t tc ng: - Ngy 25/11/2009, NHNN quyt nh iu chnh t gi tng ln mc 17,961 VND/USD t mc 16,977 VND/USD trc , tng 5,44% so vi cui nm 2008. - NHNN cng thu hp bin t gi xung cn +/- 3% t ngy 26/11/2009, thay v +/-5% nh trc y.S iu chnh t gi kh mnh ny lm cho USD trn th trng t do h nhit. Thc t lm pht ca Vit Nam trong 3 nm 2007-2009 l trn 40%, trong khi lm pht ca M, cng thi k, ch khong trn di 20%. Nhng cng thi gian , t gi chnh thc USD/VND dng nh thay i khng ng k, khin VND b nh gi cao ngay trong tng quan t gi vi USD. Ngy 30/12/2009, vi ch o ca Th tng Chnh ph , ngn hng nh nc chnh thc ban hnh thng t hng dn vic cc tp on , tng cng ty ln ca Nh nc bn li ngoi t cho cc ngn hng. Vic bn li c thc hin kh nhanh sau v to mt ngun cung ng k, h tr cc ngn hng ci thin trng thi ngoi t vn cng thng trc . Ch hn na thng sau , ngy 18/01/2010, ngn hng nh nc c quyt nh s 74/Q-NHNN gim mnh t l d tr bt buc bng ngoi t t 7% xung 4% i vi k hn di 12 thng, t 3% xung 2% i vi k hn trn 12 thng lm tng ngun vn khong 500 triu USD (9.000 t ng) cho cc ngn hng thng mi cho vay trn th trng. Theo cc quyt nh m Ngn hng Nh nc Vit Nam a ra ngy 25/11, li sut c bn c tng t 7%/nm ln 8%/nm, li sut ti cp vn tng t 7%/nm ln 8%/nm, li sut chit khu tng t 5%/nm ln 6%/nm, thi im p dng l 1/12/2009. Chnh lch li sut vay vn bng USD v VND lc ny ln khin cc doanh nghip cn nhc v dch chuyn sang vay USD. Li sut vay VND tng cao u nm 2010, ln t 15%-17%, thm ch 18%/nm..., trong khi li sut vay USD ch khong 6%-9%/nm. Chnh lch ny khin mt b phn doanh nghip chn ng vng vay USD ri bn li ly vn VN, tng cung ngoi t GVHD inh Th Thu Hng 52

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

cho th trng. Ngoi chnh lch li sut ln, la chn ny c h tr bi k vng t gi USD/VN gn nh c nh trong nhng thng ny. Thm vo , ngy 15/12/2009, NHNN ban hnh thng t s 25/2009/TTNHNN m rng i tng c vay vn bng ngoi t, c bit l cc i tng xut khu. Tc ng ny c dn chng tng trng tn dng bng ngoi t tng t bin ti 14,07% trong qu I/2010, trong khi cng k nm ngoi gim 2,24%. V vy, s iu chnh t gi ngy 25/11/2009 l cn thit, bt chp ng thi ny c v nh ngc li vi xu hng mt gi chung ca USD trn th trng th gii. Linh hot t gi, ngy cng tr thnh phng chm hnh x ph bin trong chnh sch t gi ca hn s nc trn th gii hin nay. Nhn vo khong thi gian qua, dng nh chnh sch t gi ca NHNN ch nhm rt ngn khong cch gia t gi chnh thc v t gi t do, thu ht lng ngai hi v ngn hng phc v mc tiu iu hnh ca Chnh ph. Ln iu chnh ny to khong cch chnh lch l 1.000 VND/USD. Cng trong thi im ny, c nhiu nh gi cho thy lng tin USD ca cc t chc, c nhn gi ti Ngn hng ln ti 20 t USD, tuy nhin sau khi r sot li th lng tin ca cc Tp on kinh t quc doanh ch c 1,9 t USD gi cc k hn ti Ngn hng. Song song vi vic iu chnh t gi trn, Chnh ph cng yu cu cc tp on v tng cng ty nh nc bn ngoi t cho NHNN v NHTM. K t 26/11/2009, Ngn hng Nh nc iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng tng 5,44% v so vi cui nm 2008, mc tng ca chng ch 5,81%. Ngy 11/02/2010 Ngn hng Nh nc iu chnh tng gi t gi bnh qun lin ngn hng t mc 17.941 VND/USD ln mc 18.544VND/USD, tng hn 3% so vi trc , p dng t ngy 11/2, a mc gi trn theo quy nh ln 19.100 VND/USD. Cng vi USD, nhng ngoi t khc cng tng gi mnh m m t gi tnh cho gia VND vi mt s ngoi t khc c p dng tnh thu xut nhp khu l mt v d. V nhng nh u c ngoi t khc ngoi USD v bm, mc

GVHD inh Th Thu Hng

53

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

d mi ch l s li li tnh trn t gi tnh cho ca Ngn hng Nh nc, cn thc t th cn ln hn nhiu. T thng 3 n thng 6/2010: Trn th trng t do: Trong qu II, cng thng v t gi du bt, thm ch vo na cui qu ny, t gi USD trn th trng t do c thi im cn thp hn t gi ngn hng. Nhiu ngi cho rng, y l du hiu tt, nhng trn thc t, y li l iu tri vi quy lut t nhin. Ni tri vi quy lut v n phn nh thc t l li sut cho vay USD ang chnh lch qu thp gia li sut cho vay USD v VND, ng thi to nn mt lng cung o ngoi t ra th trng. iu ny khng ch gy mo m cung cu ngoi t, m cn to ra nhng h ly phc tp cn phi gii quyt trong vic iu hnh t gi trong giai on sau. Cc NH lin tc tng li sut (li sut huy ng USD dao ng quanh ngng 4,5 - 4,6%/nm). Du hiu ny phn no l gii c cng thng v t gi trong vic p ng nhu cu vay ngoi t ca doanh nghip xut nhp khu.

GVHD inh Th Thu Hng

54

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

iii. Giai on 3: (thng 7-12/2010): T gi th trng t do bin ng mnh.


USD so VND
21,500 21,000 20,500 20,000 19,500 19,000 18,500 18,000 17,500 17,000 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 thng

t gi

LIEN NH TT T DO

Ngun VIBbank TP H Ch Minh

Gi USD t do tng dn trong qu 3 v t ngt tng mnh vo khong cui thng 8. Sau hn mt thng n nh bng tng tr li t ngy 27/9, v bt u vt xa mc nim yt ca ngn hng. Din bin ny trng kht vi t bin ng ca th trng vng, gi vng trong nc t ch thp hn th gii bng tng mnh v cao hn th gii bt u t ngy 27/9. Gi USD trn th trng t do lin tc bt ph ln mc cao, b xa t gi chnh thc. Ngy 3/11, gi USD t do ln ti 21.000 ng/USD. D c gim xung cht t vo cui gi chiu, 20.800 ng TP.HCM v 20.850 ng H Ni, nhng vt xa trn 19.500 ng/USD m NHNN cng b. Cui thng 11, t gi tng vt ln mc 21.380 - 21.450 ng/USD, trn th trng t do t gi vt qua mc 21.500 ng/USD. Chnh lch t gi gia th trng ch en so vi t gi chnh thc n 10%. y l mc chnh lch cao nht trong lch s ti chnh Vit Nam t nm 1990. Ngy 07/12 trn th trng t do mc 21.270 VND/USD. Tuy nhin, cng bng m ni, t gi tng khng ch do tr ca chnh sch m cn do tc ng khng nh ca gi vng v li sut VND, v CPI (bt u tng tc t thng 9/2010). Ngy 9/11, gi vng (n theo gi vng th gii v chu tc ng GVHD inh Th Thu Hng 55

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

tm l mnh ca ngi dn) cng t nh 38 triu ng/lng. Li sut VND th rp rnh tr li ngng 20%/nm ca nm 2008. Trn th trng chnh thc, khi t gi lin ngn hng c lc ln ti 19.880 ng, ch khng phi 19.500 nh trn. Cc ngn hng u nim yt gi ng quy nh, song thc t, ngoi gi mua vo bn ra cng thm cc chi ph khc cao hn gi nim yt. Ngy 17/8, Ngn hng Nh Nc iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng gia VND vi USD ln th 2 trong nm 2010, p dng t ngy 18/8, ln mc 18.932 VND (tng gn 2,1%) v gi nguyn bin t gi +/-3%. Nh vy, trn gi theo quy nh mi ln ti 19.500 ng/USD. T gi ca cc ngn hng thng mi nim yt lun mc kch trn cho thy nhu cu ng USD ang rt co, tnh thanh khon ca ng USD thp. Thc t, th trng ngoi t c gi n nh trong vng hn mt thng trc cui thng 9 khng ch v quyt nh tng t gi lin ngn hng thm hn 2% vo ngy 17/8, m ch yu do c ngun rng t hot ng xut khu vng. Theo thng k ca hi quan, nhp khu vng trong 9 thng u nm ch t 6 tn, tng ng 208 triu USD, trong khi xut khu ln ti 65,8 tn, tng ng 2,52 t USD. ng ch , t xut tng mnh trong hai thng 8 v 9 gip cung ng khong 1.2 t USD. Bn cnh , n nay cc ch s kinh t v m u rt tt. Tng trng kinh t c kh nng vn c th t 6,7-6,8% so vi k hoch l 6,5%. ng ch , tnh n ht thng 10, d bo cho thy tng trng xut khu c th t 23% trong khi k hoch ch 18% v nhp khu ch tng trng khong 17%. V vy, mc nhp siu trc y d kin t 13,5-14 t th nay cao nht 12,5 t thi. Nh th, nhp khu v nhp siu u gim. y l nhn t nh hng tch cc n th trng ngoi hi. c bit, v cn cn thanh ton. Nu nm 2009 thm ht cn cn thanh ton tng th 9 t USD, th d bo 2010 thm ht 4 t USD, gim hn mt na so vi 2009. Nm 2011, d bo thng d thp l 1 t, cao l 2 t.

GVHD inh Th Thu Hng

56

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Vi chiu hng ny, cn cn thanh ton s l tt hn v xut nhp khu tt v lung vn vo c chiu hng tng ln. Nhng t gi li tng cao l mt cu hi t ra cn phi tm hiu v gii quyt. Vn t gi ca VN hin nay l h ly ca cc yu km nn tng, cng hng vi vng xoy vng v USD do thiu thng tin minh bch trn th trng. Thng 11, ng L c Thy, Ch tch y ban Gim st ti chnh quc gia thay mt Chnh ph tuyn b khng iu chnh t gi tin ng, cung cp nhu cu ngoi t ca doanh nghip, ng thi chm dt ghm gi li sut bng cc bin php hnh chnh, cc ngn hng thng mi t quyt nh theo quy lut cung cu ca th trng. ng Thu cho rng phn nhiu nghch l ca vic ng Vit Nam gim gi trong khi cc loi ngoi t khc u ln gi so vi USD, l ch th trng mt lng tin do cch gii thch thiu chnh xc ca NHNN, dn n tch tr ngoi t v vng tng cao. Chnh ph cho rng iu chnh t gi trong thi im ny l khng c li, ch gy tc ng dy chuyn, c th dn ti mt vng xoy khin CPI tng cao, c th thm 1% na. Chnh v vy Thng trc Chnh ph quyt nh khng t vn iu chnh t gi trong thi im ny. Mt thng k s b t cc ngn hng TP.HCM cho thy, c c nm 2010, tng doanh s mua ngoi t l 58,5 t USD, gim 12% so vi nm 2009, tng doanh s bn ngoi t t 59,92 t USD, gim nh 4,3%. Bn cnh , huy ng bng tin ng c t 570.430 t ng, tng 30,8%, bng ngoi t t 195.820 t ng, tng 17%. Tng d n tn dng tng 25%. D n bng tin ng tnh n cui nm c t 501.650 t ng, tng 18,5%, bng ngoi t c t 198.160 t ng, c t 45,2%. Qua y mt ln na cho thy, tn dng USD qu cao trong nm 2009 v u nm 2010, tnh hnh cng thng USD c cnh bo. trnh li sut tng cao, cc doanh nghip vay USD. Song, thc t l h khng dng n USD m bn ra, to ngun cung gi to tm thi trn th trng nn gi USD t do nhiu khi cn thp hn ngn hng. Do khon vay ngoi t l ngn hn nn n k o hn, cc doanh nghip phi mua tr n, dn ti ngun cung tm thi cn kit trong khi cu ngy cng tng ln v cng n cui nm nhu cu tr n tng cao khin DN mua gom USD nhiu hn. iu ny l mt l do khin USD tng cao. l iu c cnh bo t rt lu v cng v cui nm h qu cng bc l kh r. GVHD inh Th Thu Hng 57

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Nhn xt Vit Nam 2009 2010 Nm 2009: Trong 2009, mc tiu kim ch lm pht vn c t ln hng u. Cn v t gi nh nc ta ng x v i theo hng nh th no ? Mc d trn thc t, t gi bin ng kh mnh theo hng gim gi ng ni t. Nhng c tht s nh nc ta thc s t b mc tiu n nh t gi ? chu i theo hng kt hp ca b ba bt kh thi hay vn c gng thc hin b ba kh thi nhng li khng t c hiu qu ? Tht kh c th nhn nh r rng c vn ny. Trong nm 2009, mt nm m chnh sch tin t (CSTT) phi i mt vi nhiu thch thc kh lng pht sinh t nhng bt cp ca nn kinh t v tc ng bt li ca khng hong ti chnh v suy thoi kinh t. Trc nhng tc ng bt li: lm pht cao, o chiu ca vn u t nc ngoi, thm ht mnh cn cn thng mi, bin ng t gi, p lc gim gi VND Ngn hng Nh nc (NHNN) thc thi CSTT mt cch linh hot phi hp ng b vi nhiu gii php khc gi bnh n th trng. Nh vy, Th trng tin t tng bc c bnh n Nm 2010 Vit Nam tip tc thc hin mc tiu t do ha dng vn (cha c mt h thng chnh sch v mc tiu nht qun trong vic kim sot dng vn). ng thi vn hng ti mc tiu cn bng lm pht v tng trng, NHNN thc hin linh hot thay v c nh t gi nhng c s qun l ca NHNN v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng hn ch s thay i t gi cng nh kim sot lm pht v n nh kinh t v m, gp phn tng trng kinh t. II. Nhn nh v iu hnh b ba bt kh thi hin nay Vit Nam Chnh ph cc nn kinh t mi ni c trit l kh r rng trong vic la chn cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi: tng bc m ca ti chnh nhng khng qun kim sot vn, linh hot thay v c nh t gi v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng lm y kho d tr ngoi hi ca mnh. Cn Vit Nam th sao? Liu chng ta c d dng lm iu ny hay khng? Sau y l nhng nhn xt ca GS.TS. Trn Ngc Th nu ra trong bi vit iu

GVHD inh Th Thu Hng

58

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

hnh b ba bt kh thi nh th no? cng nh mt s kin ngh trong khi iu hnh b ba bt kh thi Vit Nam: 1. Hn lon th trng tin t, ngoi hi v vng Cc nn kinh t ng v Vit Nam i ph nh th no vi b ba bt kh thi? Mt s nghin cu cho rng khun kh chnh sch tin t cc nc ng vn cha c nh hnh r rng. Tuy nhin, Vit Nam c th li l mt thi cc khc khi b ba bt kh thi c iu hnh mt cch cm kch. Trc ht ni v mc m ca ti khon vn. Nu xt theo php l v c theo thc t, vic kim sot dng vn vo ra ta tng i thong. iu ny c th hin qua dng vn chy vo v ra quan trng nht l dng vn gin tip. Tuy nhin con s chnh xc l bao nhiu ? Ngn hng Nh nc, B Ti chnh, B K hoch v u t u cho nhng con s khc nhau rt xa. Nu ly c ch gim st lm thc o ni ln mc kim sot vn th mc m ca ti chnh ca Vit Nam l thiu t ch. Chng hn ngnh du kh u t 3,2 t la sang Venezuela ly t u v tun th theo quy tc no ca kim sot vn? Bong bng chng khon, bt ng sn v lm pht phi m nhng nm qua l in hnh ca tnh trng dng vn u c vo ra m Chnh ph kim sot thiu hiu qu. Kim sot vn thiu t ch, th nhng Chnh ph la chn mc tiu no trong hai mc tiu n nh t gi v c lp tin t? Khng mc tiu no trong hai mc tiu ny t c. T gi lin tc bt n nhiu nm qua, cn li sut b bp mo bng mnh lnh hnh chnh, theo cch thc m th trng khng th tin on ni xu hng. 2. B ba bt kh thi vi chnh sch ti kha, lm pht v tp on kinh t Trong vi thng gia nm 2008, Chnh ph tung ra khong 160.000 t ng mua vo 10 t la. Tin giy trn ngp th trng lm cho lm pht ln gn 28% vo lc by gi hu qu ca chnh sch ti kha m rng qu mc trc . Mt iu nghch l l cc nc ang pht trin hin ang tht cht kim sot vn trnh dng vn nng t nc ngoi th dng vn ny vn lnh nht vi Vit Nam v nhng ri ro v t gi v lm pht qu ln. Thm ch nu dng vn ny c chuyn hng sang Vit Nam vo nm 2011 th Chnh ph cng khng cn khng GVHD inh Th Thu Hng 59

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

gian chnh sch bm tin mua la nh nm 2008 v nguy c qu cao ca lm pht v dng vn o chiu do thiu d tr ngoi hi can thip. Bin php can thip trung ha dng vn ngoi bng cch pht hnh tri phiu thu hi tin ng cng kh thnh cng v mc li sut m Chnh ph phi tr rt cao. Chi ph ti kha trung ha dng vn ngoi t n mc khng th thc hin c. Cuc khng hong n Ireland li l bi hc cho Vit Nam v mi quan h gia Chnh ph vi cc tp on. Trong bi cnh mt i s c lp tin t do l thnh vin khi s dng ng euro, ni thng l mt i quyn c in ra ng tin ring ca mnh, Ireland ch cn duy nht chnh sch ti kha l hu hiu thc y tng trng. Nhng ngi dn v cc ng i lp li t co chnh vic chnh ph quyt nh bo lnh n cho cc ngn hng vo nm 2008 lm trin vng ti kha ca o quc ny tr nn u m hn bao gi ht. Trng hp Ireland khng khc g Vit Nam khi Chnh ph bm tin v bo lnh n cho cc tp on bng cch ny hay cch khc. c lp tin t khng c, k lut ti kha km, kim sot vn c vn nn lm pht cao l h ly phi n. 3. Ch b ba bt kh thi trung gian vi lm pht mc tiu l ch n. Mong mun t c hai mc tiu: lm pht thp v n nh t gi l chuyn khng th thc hin. y l chnh sch bt kh trong mt b ba bt kh. t c hai mc tiu ny ch cn cch duy nht ng ca th trng vn. Nhng y ch l kch bn tng tng ca 20 nm trc. Hng n lm pht mc tiu trong bi cnh khng th khng thu ht dng vn vo cho tng trng th Ngn hng Nh nc phi c quyn trn thc t thc thi chnh sch tin t thng qua cng c li sut, d tr bt buc v mua bn tri phiu chnh ph trn th trng m. Tt nhin vi ci gi phi tr l t gi bin ng mnh. Vn mu cht nht ca c ch trung gian nm b quyt kim sot vn. Cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi l m ca ti chnh (nh th no, u tin khu vc no v n u), t gi linh hot vi di bng rng hn v c lp tin t n mc no cn t trong mc tiu ti thng ca lm pht mc tiu.

GVHD inh Th Thu Hng

60

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Khng c mt cng thc pha ch sn qun l b ba bt kh thi ngoi vic phi trin khai ton din nhng la chn chnh sch ph thuc vo tng din bin ca nn kinh t v th trng. Trong bi cnh d tr ngoi hi rt kh hiu nh ta th kim sot n nc ngoi, hm u t cng v khng ti din tnh trng Chnh ph bo lnh n cho cc tp on cng nh thit lp c ch gim st hu hiu i vi cc nh ch ti chnh v tp on s gip cho ba mc tiu ca b ba bt kh thi cn bng qua li d dng hn. Cui cng, nu chng ta ch nhn mnh t gi c s mng duy nht hng v phc v mc tiu xut khu th y l mt tuyn b khng khn ngoan cht no. T mnh bt i mt ng thot s lm cho th trng lun t gi thuyt tin ng vn cn tip tc mt gi v gy kh cho chnh sch tin t. Hy m ng tt c kh nng qun l b ba bt kh thi vi lm pht mc tiu l ch n cui cng. Lm pht thp, mi trng u t tt ln, tng trng bn vng s n ngay sau . thay cho quy trnh ngc by lu nay l: tng trng nm sau cao hn nm trc v kt cc l ng thun v chia s lm pht ht nm ny n nm khc. Vn l t gi bin ng mnh li nh hng n nim tin th trng. Cch tip cn mm do bng ch trung gian ca b ba bt kh thi t thnh cng ca nhiu nn kinh t mi ni l gii php thch hp cho trng hp ca chng ta vo lc ny. III. Mc tiu v gii php iu hnh chnh sch tin t chng lm pht trong nm 2011 1. Din bin th trng tin t 2 thng u nm 2011 a. Bin ng li sut Ch tiu tng trng tn dng a ra vo u nm 2011 l 23%, ch tiu ny c xy dng trn c s bm st mc tiu tng trng kinh t v lm pht nm 2011 do Chnh ph ra (kim ch lm pht di 7%.). Do Tt m lch ri vo 2 thng u nm nn nhu cu cn tin mt chi tiu tng cao, bn cnh do ch s CPI thng 1/2011 tng mnh Chnh ph thc hin chnh sch tht cht tin t chnh nhng iu ny lm cho li sut 2

GVHD inh Th Thu Hng

61

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

thng u nm tng cao, c thi im li sut tiu dng vo nhng ngy cn Tt giao ng t 23% - 25%/ nm. Sau khi iu chnh t gi USD/VN ti 9,3% th p lc tng gi trong nn kinh t din ra kh ln. ng thi li sut cho vay trn th trng cng khng ngng bin ng mnh. Vo ngy 19/2/2011, li sut cho vay tiu dng ti Ngn hng Techcombank tng ln18%, li sut tin gi k hn 2 thng ln n mc 14% (trn thc t l c ngn hng vn m thm huy ng ln n 16%-17%/nm i vi s tin ln theo tho thun). Li sut USD k hn 3 thng cng tng ln mnh, theo mt s NHTM, li sut bnh qun USD trong tun bt u t ngy 21/02/2011 li c xu hng tng hu ht cc k hn vi mc tng ph bin t 0,01% n 0,31%; ring k hn 3 thng li sut tng 0,98% t 1,62% ln mc 2,61%. n ngy 22/2/2011, NHNN tip tc thc hin cc bin php nhm sit cht cung tin, li sut k hn 7 ngy trn OMO ln 12%/nm. Vi mc tiu u tin km ch lm pht, Thng c NHNN ngh h ch tiu tng trng tn dng trong nm 2011 xung di mc 20%, tng phng tin thanh ton khong 15%-16%, vi mc tiu trn th rt nhiu kh nng li sut trong thi gian ti kh c kh nng st gim. b. iu chnh t gi USD/VND v nhng tc ng Khng ging nh nhng nm trc y, khi Tt n cc doanh nghip thng c nhu cu rt ln v lng ngoi t nhp khu hng ho sn xut v tiu th vo dp Tt, nn p lc tng t gi vo dp cui nm l rt ln. Tuy nhin, nhng ngy cn tt va qua t gi c phn n nh, giao dch trn th trng lin ngn hng vi mc 18,932 ng/USD, trong khi , trn th trng t do giao ng quanh ngng 21,000/USD. Tuy nhin, do thm ht thng mi ln, d tr ngoi hi thp ng thi lm gim chnh lch gia t gi USD/VND trn th trng t do v trong NHTM, ngy 11/02/2011, Ngn hng Nh nc chnh thc tng t gi bnh qun lin ngn hng t 18,932 ln 20,693 n g/ USD, tng ng tng 9,3%, ng thi thu hp bin giao dch t (+/-) 3% xung cn (+/-) 1%. Vi ng thi ny, NHNN mun xo b tm l k vng VND tip tc gim gi GVHD inh Th Thu Hng 62

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

trong thi gian ti dn n vic thu gom tch tr USD v vic tng t gi USD/VND cng hng ti vic h tr cho hot ng xut khu. Ngoi ra, do s phc hi r nt ca nn kinh t Hoa K v mc d bo tng trng kinh t nc ny c FED a ra cho nm 2011 kh cao (t 3.4%3.9%), iu ny lm cho ng USD tng gi so vi nhiu ng tin khc trn th gii. Nn vic iu chnh t gi ca NHNN cn mt l do khc l ph hp vi kh nng gi tr ca ng USD ang tng ln trn th gii. Mc d Quyt nh tng t gi ca NHNN va qua khng gy bt ng cho c doanh nghip v NHTM, nhng vi mc iu chnh kh su, to ra nhiu phn ng khng tt cho th trng tin t cng nh tm l v hnh vi u t ca nhiu NT cc knh khc. Mc tiu v gii php iu hnh chnh sch tin t chng lm pht trong nm 2011 Nm 2011, theo d bo ca cc t chc quc t cho thy kinh t th gii tng trng vi tc chm hn nm 2010, bt n kinh t v m v bin ng phc tp ca th trng ti chnh tin t ton cu d kin tip tc gy kh khn cho qu trnh phc hi kinh t th gii nm 2011. Kinh t trong nc, bn cnh bn cnh nhng mt thun li, cn khng t kh khn thch thc; a s cc t chc ti chnh quc t d bo GDP Vit Nam nm 2011 tng 6,8% - 7,2% v lm pht 7,5 - 8,5% (IMF d bo GDP tng 6,82% v lm pht 8%; ADB d bo GDP tng 7% v lm pht 8,5%), nh vy mc tiu n nh kinh t v m v kim ch lm pht di 7% l thch thc ln. NHNN thc hin iu hnh chnh sch tin t trong nm 2011 vi mc tiu nh hng l iu hnh chnh sch tin t ch ng, linh hot v thn trng nhm mc tiu hng u l kim sot lm pht v n nh kinh t v m, gp phn tng trng kinh t. Cc cng c chnh sch tin t v cc bin php iu hnh c thc hin ph hp vi quy nh ca Lut NHNN, ch o ca Chnh ph v iu kin thc t ca th trng ti chnh - tin t nc ta. Tng phng tin thanh ton tng 21% - 24%; tn dng i vi nn kinh t tng khong 23%; li sut huy ng v cho vay ca cc TCTD gim dn ph hp vi tnh hnh lm pht v cung - cu vn th trng; t gi ph hp vi cung - cu ngoi t th trng v cn bng vi iu kin, mc tiu kinh t v m. GVHD inh Th Thu Hng 63

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

Cc gii php c a ra: - i vi iu hnh chnh sch tin t v hot ng ngn hng: T thc tin iu hnh chnh sch tin t nm 2010 v cc nm gn y, NHNN rt ra mt s kinh nghim cho iu hnh nm ti: + Mt l, tip tc iu hnh chnh sch tin t ch ng, linh hot v thn trng nhm mc tiu hng u l n nh kinh t v m; s dng ng b, hi ha cc cng c vn hnh theo c ch th trng, kt hp vi cc quy nh quy phm php lut n nh th trng tin t, li sut v t gi kim sot tn dng v tng phng tin thanh ton gia tng mc hp l. + Hai l, to iu kin cho cc TCTD huy ng vn trong v ngoi nc, i i vi chuyn dch c cu v nng cao cht lng tn dng tp trung vn cho lnh vc sn xut, nht l lnh vc nng nghip, nng thn, xut khu, doanh nghip nh v va. + Ba l, thng tin ra th trng mt cch cng khai, minh bch, kp thi v nht qun v iu hnh chnh sch tin t, cng c lng tin v s ng thun ca cng ng doanh nghip, dn c, cc nh u t trong v ngoi nc. + Bn l, tip tc c cu li h thng TCTD ph hp vi cc chun mc an ton, hiu qu ca thng l quc t, vi cc bc i thch hp, m bo k cng trong iu hnh. + Nm l, phi hp ngay t u nm k hoch cc gii php c th trong iu hnh chnh sch tin t vi cc chnh sch kinh t v m khc. - Ban hnh hoc trnh c quan Nh nc c thm quyn ban hnh ng b cc vn bn hng dn thi hnh Lut NHNN v Lut TCTD nm 2010. - Thc hin ngay t u nm c ch iu hnh li sut mi theo quy nh ca Lut NHNN nm 2010. - Kim sot t gi bin ng thp hn mc lm pht k vng.

GVHD inh Th Thu Hng

64

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

GVHD inh Th Thu Hng

65

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

TI LIU THAM KHO


1. Th trng tin t v b ba bt kh thi- Bi vit ca chuyn gia kinh t Hunh Th Du, ging vin Chng trnh ging dy kinh t Fulbright Vit Nam. (theo TBKTSG) Vit bo 24h 14/6/2007 (http://vietbao.vn/Kinh-te/Thi-truong-tien-te-va-bo-ba-bat-kha-thi/55153226/88/)

2. iu hnh chnh sch tin t nm 2010, nh hng gii php nm 2011 TS. Nguyn Ngc Bo

3. Din bin t gi VN/USD trong nm 2008 , 2009 v u nm 2010 http://www.scribd.com/doc/37495713/Di%E1%BB%85n-bi%E1%BA%BFn-t%E1%BB%B7gia-n%C4%83m-2008-2009-2010 4. Chnh sch tin t nm 2009: Nhng thch thc t ra cho nm 2010 TS. Nguyn Th Kim Thanh (Vin trng Vin Pht trin ngn hng - NHNN) http://www.baomoi.com/Chinh-sach-tien-te-nam-2009-Nhung-thach-thuc-dat-ra-cho-nam2010/126/3700110.epi 5. Chnh sch tin t 2010: Cn bng lm pht v tng trng- Vnexpress 15/1/2010 http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/2010/01/3ba17c38/ 6. Chnh sch tin t 2010: Mc tiu tng trng s chim u th? Lao ng 1/3/2010 http://laodong.com.vn/Home/Chinh-sach-tien-te-2010-Muc-tieu-tang-truong-se-chiem-uuthe/20103/175686.laodong

7. Chnh sch ti kha - tin t n nh kinh t v m thc y tng trng kinh t Vit Nam vin nghin cu qun l kinh t trung ng tng thng tin kinh t Vit Nam (09/08/2010) http://www.vnep.org.vn/vi-VN/Chinh-sach-tai-khoa-Chinh-sach-tien-te/Chinh-sach-tai-khoa-

GVHD inh Th Thu Hng

66

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

tien-te-on-dinh-kinh-te-vi-mo-thuc-day-tang-truong-kinh-te-o-Viet-Nam.html 8. Din bin th trng tin t Vit Nam trong 2 thng u nm 2011 - bo co th trng tin t (01/03/2011) - CTCP chng khon quc t Vit Nam

9. Nm 2010: NHNN thc hin tt chnh sch tin t, tn dng (H Nam) eFinance
Online (28/12/2010) http://www.taichinhdientu.vn/Home/Nam-2010-NHNN-thuc-hien-tot-chinh-sach-tien-te-tindung/201012/104433.dfis

10. iu hnh chnh sch t gi nm 2008 v phng hng nm 2009- TS. NGUYN
VN BNH, Ph Thng c NHNN VN Lut ti chnh (26/2/2009) http://luattaichinh.wordpress.com/2009/02/26/di%E1%BB%81u-hanh-chinh-sach-t%E1%BB %B7-gia-nam-2008-va-ph%C6%B0%C6%A1ng-h%C6%B0%E1%BB%9Bng-nam-2009/

11.

Thay i chnh sch tin t: Linh hot v thn trng (Thu H) Viet nam plus

(7/2/2010) http://www.vietnamplus.vn/Home/Thay-doi-chinh-sach-tien-te-Linh-hoat-va-thantrong/20102/33961.vnplus

12. Quyt nh gim gi VND v b ba bt kh thi Saga (26/2/2010)


http://saga.vn/Taichinh/19107.saga 13. ti nghin cu khoa hc cp c s trng H NGN HNG TP.HCM gii php iu hnh chnh sch t gi ti Vit Nam hin nay 2011- ch nhim ti TS. L PHAN TH DIU THO 14. T gi VND/USD 2010 - VIBbank TP H Ch Minh. 15. Bi vit ca Ngn Hng BIDV http://www.doanhnhan360.com/Desktop.aspx/Thi-truong-360/Tai-chinh360/Ty_gia_USDVND_nhin_lai_va_du_doan_2009/ 16. S liu t gi bnh qun lin ngn hng

GVHD inh Th Thu Hng

67

Vit Nam & B ba bt kh thi sau khi gia nhp WTO

http://www.sbv.gov.vn/wps/portal/vn

17. Bn ting anh: Managing the Impossible Trini ty: The Case of Ma laysia Goh, Soo Khoon,CenPRIS, Universiti Sains Malaysia 07. August 2009 Online at http://mpra.ub.uni - muenchen.de/18094/ MPRA Paper No. 18094, posted 23. October 2009 / 11:04

GVHD inh Th Thu Hng

68

You might also like