TRUYN KIU PHN I: TC GI NGUYN DU A.

Mc tiu bi hc: Gip hs:- Nm r mt s nt chnh v hon cnh x hi v tiu s Nguyn Du c nh hng n sng tc ca ng. - Nm c mt s c im chnh trong s nghip sng tc v nhng c trng c bn v ni dung v ngh thut trong cc tc phm ca Nguyn Du. - Nm c mt s c im c bn v ni dung v ngh thut ca Truyn Kiu qua cc on trch. B. S chun b ca thy tr: - Sgk, sgv, mt s ti liu tham kho v Nguyn Du v truyn Kiu. - Hs son bi. - Gv son thit k dy- hc. C. Cch thc tin hnh: Gv t chc gi dy- hc theo cch kt hp cc hnh thc trao i tho lun, pht vn- m thoi. D. Tin trnh dy- hc: 1. n nh t chc lp. 2. Kim tra bi c. 3. Bi mi: * Gii thiu bi mi: Cui nm 1965, khi c dn tc ta no nc k nim 200 nm ngy sinh i thi ho dn tc Nguyn Du, nhn dp cng tc qua qu hng Nguyn Du, T Hu vit bi th ni ting Knh gi c Nguyn Du. T Hu by t lng ngng m ca mnh v cng l ca mi ngi dn Vit Nam vi Nguyn Du v Truyn Kiu trong nhng li th c sc: Ting th ai ng t tri/ Nghe nh non nc vng li nghn thu/ Ngn nm sau nh Nguyn Du/ Ting thng nh ting m ru nhhng ngy/ Hi ngi xa ca ta nay/ Khc vui xin li so dy cng ngi. Bi hc hm nay, chng ta s cng tm hiu nhng nt c bn v cuc i v s nghip ca ng. Hot ng ca gv v hs Yu cu cn t Hs c sgk. I. Cuc i: Nguyn Du (1765- 1802), tn ch l T Nh, hiu l Thanh Hin. 1.Gia nh v qu hng: - Gia nh Nguyn Du c a. Gia nh: g c bit? N tc ng - Cha: Nguyn Nghim (1708- 1775), ti hoa, tng tch cc n ng ntn? gi chc t tng.

Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Dng h, gia nh Nguyn Du c nhiu ngi ti hoa, t cao. Dn gian tng truyn cu ca dao ngi ca: Bao gi Ngn Hng ht cy/ Sng Rum ht nc h ny ht quan. - Qu cha, qu m, ni sinh ra v ln ln ca Nguyn Du c tc ng n ng ntn? - Trong khong thi gian 1765 - 1820, XHVN c g c bit? Hs tho lun, tr li. Gv nhn xt , b sung: Mt phen thay i sn h/ Mnh thn chic l bit l v u? - Nu nhng nt ln ca cuc i Nguyn Du? Tc ng ca chng n s nghip vn hc ca ng? Hs tho lun, pht biu. Gv nhn xt, b sung: Trong ph Nguyn Nghim, nga xe quan li i li tp np, k n bc cng c mc gm, n tht. Nguyn Khn (ngi anh cng cha khc m vi Nguyn Du) lm quan to trong ph cha Trnh.

- M: Trn Th Tn (1740-1778), ngi con gi x Kinh Bc. - Dng h Nguyn Tin in c hai truyn thng: + Khoa bng danh vng ln. + Vn ha, vn hc. b. Qu hng: - Qu cha: H Tnh- vng t thuc khc rut min trung kh ngho, ni c sng Lam, ni Hng, sn thy hu tnh. - Qu m: x Kinh Bc ho hoa, ci ni ca dn ca quan h. - Ni sinh ra v ln ln: kinh thnh Thng Long nghn nm vn hin. Nguyn Du c iu kin tip nhn truyn thng vn ha qu bu ca gia nh v ca nhiu vng qu khc nhau. l tin cho s pht trin ti nng ngh thut ca ng sau ny. 2. Thi i v x hi: - Cui th k XVIII- u th k XIX: + XHPKVN khng hong trm trng y bng ti, kh au: lon lc, khi ngha nng dn, kiu binh ni lon (tnh cht bi kch). + Din ra nhiu bin c ln: Ty Sn thay i sn h dit L, Trnh, dit Xim, ui Thanh, huy hong mt thu; Nh Nguyn lp li chnh quyn chuyn ch v thng nht t nc, thit lp ch cai tr h khc (1802). 3. Cuc i Nguyn Du: - Thi th u v nin thiu: sng trong ko kh mt gia nh phong kin qu tc bc nht kinh thnh Thng Long c iu kin thun li : + Di mi kinh s, tch ly vn vn ha, vn hc, lm nn tng cho sng tc vn chng sau ny. + Hiu r bn cht ca hng quan li ng thi cng vi cuc sng phong lu, xa hoa ca gii qu tc phong kin li du n m nt trong cc sng tc ca Nguyn Du. - Tam trng nm 18 tui (1783). - T 1789 - trc khi ra lm quan cho nh Nguyn:

ng l ngi say m m nhc, trong ph ko lc no ngng ting t ting trc. - Nguyn Du tng c thng qua cc chc: Tri huyn Ph Dung (Khoi Chu- Hng Yn), tri ph Thng Tn (H Ty), ng Cc in hc s, Cai b Qung Bnh, Cn trnh in hc s, Chnh s i s Trung Quc. - Tng truyn, trc khi mt Nguyn Du yu cu ngi nh xem chn tay ng lnh cha. Khi ngi nh tr li lnh c ri. Nguyn Du ch ni c ri mt, ko tri li mt iu g.

- K tn cc sng tc bng ch Hn ca Nguyn Du? Nu nhng ni dung chnh ca tp Bc hnh tp lc? Gv b sung: Th ch Hn Nguyn Du ch yu l nhng vn th tm tnh, khc ha hnh tng ch th tr tnh Nguyn Du, mt tm trng rt ng trc mi bin c ca cuc i. c th ng, ngi c cm nhn c

+ Tri qua thi k hn 10 nm gi bi lu lc qu v (Qunh Ci, trn Sn Nam - nay thuc tnh Thi Bnh), ng ri vo cuc sng v cng kh khn, thiu thn, cc kh. em li cho ng nhng hiu bit v nim cm thng su sc vi cuc sng cc kh ca nhn dn lao ng, gip ng suy ngm v x hi, v thn phn con ngi trong s bin ng d di ca lch s. Thc y s hnh thnh ti nng v bn lnh sng to vn chng. ng hc c ting ni hng ngy ca ngi trng du, trng gai v nm vng ngn ng ngh thut dn gian, to tin hnh thnh phong cch ngn ng trong nhng sng tc vn hc bng ch Nm, c bit l ngn ng ca Truyn Kiu. + Tng c mu chng Ty Sn nhng tht bi, b bt ri c tha v qu cha (H Tnh) sng n dt. - Nm 1802, bt c d phi ra lm quan di triu Nguyn. Con ng hon l ca ng rt hanh thng. Lm quan ln lt qua nhiu a phng, t Hng Yn n Thng Tn, H Ty, vo Qung Bnh, Hu,...ng c dp hiu r hn cuc sng ca nhn dn trn mt a bn rng ln. Lm Chnh s i sang Trung Quc, ng c dp nng cao tm khi qut ca nhng t tng x hi v thn phn con ngi trong cc sng tc vn hc ca mnh. - B m, mt Hu ngy 18/9/1820. Nguyn Du l mt con ngi ti hoa bt c ch li phi nm tri bao ng cay, thng trm trong cuc i. ng c mt tri tim ngh s bm sinh v thin ti, con mt thu su ci v tm lng ngh sut nghn i cng mt tr tu uyn bc. l nhng t cht hun c nn mt ngh s thin ti. II. S nghip vn hc: 1. Cc sng tc chnh: a. Sng tc bng ch Hn: - Nam trung tp ngm: gm 40 bi th ngm khi

mt ci lng au thwng, t ti, su kn, nh ng tng ni: Ta c mt tc lng ko bit ng cng ai. Bn trong tm s au thng y l nhng suy ngm ca nh th v con ngi, x hi, nhng chim nghim su sc y trc n v nhng bin ng ca cuc sng ang din ra trc mt. Lm th l cch ng t vn trc tip v s phn con ngi trong tng giao vi vn mnh ca thi i, nht l thi i ng ang sng. - Nu cc sng tc bng ch Nm ca Nguyn Du?... Gv b sung: Trong Vn chiu hn, Nguyn Du ct ting khc than cho mi kip ngi nh b, ng thng nht trong x hi (nhng tiu nhi tm b, nhng ph n, k n ti hoa bc mnh, nhng hc tr ngho, nhng ngi hnh kht, nhng ngi dn lao ng lam l n gnh tre chn dn hai vai,...

phng Nam (thi gian lm quan Hu v Qung Bnh- nhng a phng pha nam H Tnh, qu hng ng). - Thanh Hin thi tp: gm 78 bi vit trong thi gian lu lc. - Bc hnh tp lc: gm 131 bi c vit trong thi k i s Trung Quc. Nhng ni dung chnh ca tp Bc hnh tp lc: + Ca ngi, ng cm vi cc nhn cch cao thng v ph phn nhng nhn vt phn din. VD: Phn chiu hn. + Ph phn XHPK ch p quyn sng ca con ngi. + Cm thng vi nhng thn phn nh b di y x hi, b y a ht hi. VD: c Tiu Thanh k, S kin hnh. Ni dung th ch Hn ni chung: th hin trc tip t tng, tnh cm v nhn cch Nguyn Du. b. Sng tc bng ch Nm: - Truyn Kiu (on trng tn thanh): + Gm 3254 cu th lc bt, bt ngun t Kim Vn Kiu truyn ca Thanh Tm Ti Nhn (Trung Quc). + Bng ti nng v tm huyt ca mnh, Nguyn Du sng to nn mt tc phm mi, vi mt cm hng mi, mt cch nhn thc v l gii hin thc mi v gi gm vo tm s ca con ngi thi i ng. Truyn Kiu c coi l kit tc ca VHTVN. - Vn chiu hn (Vn t thp loi chng sinh): + Th th: song tht lc bt. + Ni dung: th hin mt cch cm ng, thm tha tnh thng con ngi ca Nguyn Du. 2. Mt vi c im v ni dung v ng thut th vn Nguyn Du: a. c im ni dung: - cao xc cm, mang m cht tr tnh. - C nhng khi qut v cuc i v thn phn con

- Nu nhng nt c sc v ni dung v ngh thut th vn Nguyn Du? Nu dn chng minh ha?

- nh gi v v tr ca Nguyn Du trong nn VH dn tc?

ngi mang tnh trit l cao v thm m cm xc. - Mang m ch ngha nhn o: + Bc l s cm thng su sc ca tc gi i vi cuc sng v con ngi, c bit l nhng con ngi nh b, bt hnh, nht l nhng ngi ph n. + Khi qut, t co bn cht tn bo ca ch phong kin, bn vua cha tn bo, bt cng ch p ln quyn sng con ngi. + L ngi u tin trong VHTVN t vn v ngi ph n hng nhan a trun, ti hoa bc mnh vi tm lng v ci nhn nhn o su sc. + ng cp n mt vn rt mi nhng cng rt quan trng ca ch ngha nhn o trong VH: x hi cn phi trn trng nhng gi tr tinh thn do cn phi trn trng ch th sng to ra nhng gi tr tinh thn . + cao quyn sng con ngi, ng cm, trn trng, ngi ca tnh yu la i t do v hnh phc con ngi. Nguyn Du l tc gi tiu biu ca tro lu nhn o ch ngha trong VH cui th k XVIII u th k XIX. b. c sc ngh thut: - Vi hc vn uyn bc, ng thnh cng nhiu th loi th ca c Trung Quc: ng ngn c thi, ng ngn lut, tht ngn lut, ca, hnh. - S dng th lc bt, th song tht lc bt ch Nm t ti tuyt nh. - Kt hp nhun nhuyn, sng to ngn ng bnh dn v bc hc. III. Tng kt bi hc: V tr ca Nguyn Du trong nn VH dn tc: l mt thin ti VH, i thi ho dn tc, ng thi l danh nhn vn ha th gii.

E. Cng c, dn d: Yu cu hs:- Hc bi, c thm ti liu v s nghip VH ca Nguyn Du. - Son cc on trch Truyn Kiu.

(Su tm)