VIETNAM HOC

KY YEU HOI THAO ouae TE'LAN THl1 BA ?

VIET NAM: HOI NHAp vA PHAT TRIEN
. .,
HI' NQIS-7.12.2008


~
D J ~ \ I HQC QUaC CIA HA NO I V I ~ N KHOA HQC xA HOI V I ~ T NAM
A
VIET NAM HOC
? K /\. ? K K ~ /
KY YEU HOI THAO Quoe TE LAN THU BA
'" '" ~ " ,. ".".?
VIET NAM: HOI NHAP VA PHAT TRIEN
HA NOI 5-7.12.2008
A
TAP VI
.
NHA XUAT BAN Df\1 Hoe Quae GIA HA NQI

MUCLUC
Trang
b..
.........." ...........>.<"... i......<......:.................... >.............<.<........ /> .......................<....... . leua...n.
GI.AOOUC vA BAO TAO NHAN LUC
..<.... ......... ..... . ......
.:. CAl cAcH co cAu H$ THONG GIAo DlJC QUOC DAN -
DAr UNG NHU cAu NHAN LVC TRONG BOI CANH ToAN cAu HoA
PGS.TS Danh Anh 5
.:. SV DONG Gor CVA GIAo DVC v Ao HDI CVA NAM
TRONG TIEN TRINH D61 Mal KINH TE - xA HOI TV 1990 - 2005
PGS Qu6c Baa 17
.:. DANH GIA THVC KET QuA HOC TAr TRONG GIAo DlJC DAI HOC
vA DAo TAO NGUON NHAN LVC
GS D1i'c Chinh 35
.:. xA HOI HOC TAr vA NGUON NHAN LVC a VI$T NAM
GS.TS Dong 50
.:. CHINH SACH QUOC CIA VB cIAo DlJC vA rHAT TRrEN LVC
" "",,( " "" " " "
VI!;:T NAM TRONG QUA TRINH DOl Mal VA HOI NHAr QUOC TE
PGS.TS Khanh D1i'c 57
.:. GIAo DlJC NGHE NAM
TREN BUOC DUONG rHAT TRIEN vA HOI NHAr QUOC TE
GS.TSKI-I Minh DuO'ng 74
.... ,,( " " "
.:. HAl MUOI NAM DOl Mal NGANH GIAO DlJC:
GIVA NHONG THANH CONG vA NHONG BAT 6N
TS Alexandre Dormeier Freire 88
.:. DAo TAO NHAN LVC DAr UNG NHU CAD xA HOI
TRONG XU THE ToAN cAu HoA
GS.TSKI-I Vii NgQc Hai 106
Xl
.:. NANc CAO CHAT LUONG GIAo Dl)C DAo TAO NGUON NHAN LlJC
BAI ToAN CHO SlJ pHAT TRIEN CVA NAM
PGS.TS 115
.:. DAo TAO VA PHAT TRIEN NCUON NHAN LlJC NAM THONC QUA
"CHuaNC TRINH TU VA THlJC TAp KY NANC" CVA NHAT BAN
Higuma Masumi 125
.:. HOP TAc cIAo avc vA DAo TAO DAl HOC MY:
PHAT TRIEN TAl DAI HOC MISSOURI
GS Joseph J. Hobbs 134
.:. CHI CHU VB Mal QUAN HOP TAc cIAo Dl)C QUOC TE CIVA NAM
vA NHAT BAN TREN co s6 NHONc KINH CVA DAl HQC CHIBA
GS Ikuo Isozaki 143
.:. PHAT TRIEN NGUON NHAN LUC
DOl Val SlJ CONG HoA - DAI HoA 6 NAM
Ba Lam 157
.:. HOI NHAp QUOC TE VB cIAo Dl)C TRONG xu THE ToAN CAu HoA
GS.TS Phan Ng9c Lien 169
.:. DOl Mal TO CHUC HOAT DONC TU vAN NCHE
CHO THANH NIEN QUAN DOl HoAN THANH NCHiA Vl) PHl)C Vl) TAl NGD
ThS Ngo Xuan 186
.:. DOl Mal CONG TAc DANH cIA CHuaNC TRINH DAo TAO,
BOI DUONC cAN BO QUAN LY cIAo DVC - MOT CIAI pHAp
NANC CAO CHAT LUONC cAN BO QuAN LY cIAo DVC 6 NAM
TS Thi Bich 199
.:. NHU CAU NCUON NHAN LlJC CHAT LUONC CAO 6 NAM
vA SU CVA cIAo Dl)C DAI HOC
PGS.TS Thi My L9C 211
.:. PHAN riCH vA ONc D1)NC cHiNH SACH cIAo DVC DAT HQC "XUYEN BIEN GIOI"
CVA UC vA SINCAPORE VAo cIAo Dl)C DAI HQC NAM
NCS H6 ViJ. Khue Nge:,c 223
.:. NHO'NC TRAN TR6 CHO DOl Mal cIAo Dl)C DAl HQC NAM
PGS.TS Van 238
.:. THU HUT DAU TU TRUC TIEP NUOC NcoAI
" / ;( . /
VAO PHAT TRIEN DlCH Vl) CIAO Dl)C
TRONC BOI CANH NAM LA THANH VIEN CHINH THUC CVA WTO
Thi Quynh Thtt 247
XII
_ rre1
:. MOT SO VAN DE CVA GrAo Dl)C vItT NAM
TRONG BOI CANH ToAN cAu HoA
GS.TSKII Le Ng9c Tra 264
.:. THVC TRANG vA GIAI PHAp VE pHAT TRIEN NGUON NHAN LVC
CUA vItT NAM
PGS.TS Dli'c Vuqng 268
.:. TV cAl CACH GrAo DVC CUA MOT SO NUaC HItN NAY
RUT BAI HOC KINH CHO VItT NAM
PGS.TS Nghiem Dinh Vy 275

A ;' ..
NGHIEN CUD TONG HOP THEa KHU vue
. .
.:. QUAN Ht TUaNG TAc GrO'A DIED KItN TV NHIEN Val DOl SONG
VAN HoA SINH HOAT CUA CUDAN LANG VItT co DUONG LAM
ThS Thi Phuong Anh 285
.:. KHAo SAT svPHAN TANG xA HOI TRONG NEN KINH TE THI TRUONG
a VINH LONG (2001 - 2005)
GS C6ng Binh 302
.:. TEN GOI CVA SONG HONG: DAD TicH BIEU HItN
NET DA DANG VAN HoA TRaNG LJCH SU NGUOI VItT
GS.TS Trl D6i 308
.:. CHUYEN BIEN SA HUYNH - CHAMPA MOT QUAN DIEM KHAo CO HOC
PGS.TS Lam Thi My Dung 319
.:. HoA AN (CAO BANG) DUal GOC NHIN LJCH SU - vAN HoA
(TV KHOI NGUON DEN NUA DAU THE KY XIX)
ThS Thi Hai 333
.:. NGHIEN cUu VE GIAO LUU VAN HoA CVA C1)M 01 TicH OC EO
TAl DONG BANG SONG cUu LONG - TU LItU NGOI KHAI QUAT
TAl 01 TicH GO TUTRAM (TIEN HANH KHAI QUAT NAM 2005 -2006)
TS Yuko Hirano 350
- " ....
:. NHUNG BIEU VE PHAM CHAT DAC TRUNG THANH LJCH
CVA NGUOI HA NOI HItN NAY
TS Thi Kim Hoa 356
xiii
.:. MOT 50 vAN DE VB THANG LONG - HA NOI
Val VAl TRO TRUNG TAM QUYEN LlJC DAT NUOC
TS Doan Minh 373
.:. VI TRI vA PHAM VI CVA CAM THANH THANG LONG
QUA cAc THOI KY LICH 5U
GS Phan Huy Le 382
.:. VUNG VAN HoA MUONG THANH
PGS.TS Hoang Luang 393
.:. DO THI SAl GON THE KY XVII - XIX
TS Thl Mai 402
.:. NAM BO NAM) THOI SO 5U .
TRONG KHUNG CANH GIAO Loo TVONG HO Val KHU VlJC
PGS.TS Dfrc 411
.:. MAy cAu HOI Mal VB KINH DO THANG LONG THOI LY-TRAN:
,
KHAI THAC LAI THV TICH CO
GS.TS Momoki Shiro 431
- "
.:. "MY THO DAI PHO" - BIEU TRUNG CUA 5lJ GIAO THOA KINH TE VIeT - HOA
a NAM BO TRONG cAc THE KY XVII - XVIII
Phuc Tht Thanh 446
.:. PHUONG vA NHONG BUOC THANG TRAM
CVA DO THI THANG LONG - HA NOI
GS.TS Quang NgC?c 455
" " """ , "
.:. CHINH SACH KHU CONG VA SlJ PHAT TRIEN VUNG TAl NAM
NCS Niimi Tatsuya 470
- ,.... ,
.:. NHUNG BIEN DOl TRONG LICH SU MUONG THEN THE KY XVIII:
MUONG THEN - DAU MOl GIAO Loo KINH TE aMIEN NUl
vA HoANG CONG CHAT - THV LINH CVA CUOC KHOI NGHfA NONG DAN
NCS Okada Masashi 484
.:. MOT SO vAN DE VB HA NOI vA NGHIEN cUu HA NOI
Val TU CACH MOT KHONG GIAN LICH 5U - VAN HoA
PGS.TS Vii Van Quan 495
"" ,.... 'oJ '" ........ ,
.:. VAN HOA VUNG, VAN HOA TOC NGUOI VA SlJ PHAT TRIEN
KINH TE - xA HOI aDONG BANG SONG Coo LONG
PGS.TS VO Van Sen, TS. Phan Van D6p 508
xiv
.:. QuA TRINH DO THl HoA HA NOI GIAI DOAN THE KY XIX XX
QUA pHAN TICH 4 CHIEU vE BE MAT NUOC vA THaN LANG
GS.TS Mamoru Shibayama, TS Go Yonezawa,
GS.TS Yumio Sakurai, PGS.TS TruC1ng Xuan 522
.:. KHONG GlAN vAN HoA TAY DO
" .. ?..""
(MQT SO BIEN DOl TU SAU KHI TRO THANH TAY DO)
ThS Thi Thuy 538
.:.
- "'" ? ..
NHUNG PHAT HIl;:N KHAO CO HQC VE HOANG THANH THANG LONG
PGS.TS T6ng Trung Tin, TS Bui Minh Tri 548
.:.
'" .. ?
MQT SO THAY DOl TRONG KIEN TRUC NHA a
CVA cAc DAN TOC BAN DlA aTAYNGUYEN NAY
TS TC}. Hoang Van 561
.:. SO THAO NGHIEN COO THANH THANC LONC THaI LE so
GS.TS Yao Takao 575
.:.
" " .. - '" '"
QUAN Hl;: VIl;:T NAM - TRUNG QUOC: TIM HIEU NHUNG THACH THUC
..
TON TAl VA TIEM AN
PGS Ramses Amer 587
.:. CAl cAcH GIAo D1)C DAI HQC NAM - NHAN TO Mal
TRONG QUAN DOl NGOAI NAM NHONG NAM DAU THE KY XXI
TS Dao Minh H6ng 610
.:.
.. " '" "
THl/C TRANG VA TRIEN VQNG QUAN Hl;: DOl TAC CHIEN LUQC VII;:T
PGS.TS Vii DUC1ng Huan
NGA
622
.:.
" '" '" ? ""
BUOC PHAT TRIEN Mal CUA MOl QUAN Hl;: VIl;:T NAM - AN DQ
TRONG NHONG NAM DAU THE KY XXI
PGS.TS Canh 633
.:. NAM vA TIEN TRINH HOI NHAp QUOC TE
NHW LAI LJCH s0 vA vAN DE
PGS Qu6c Hung 642
xv
:. NHAN TO VAN HoA TRaNG QUAN DA PHUONG
,/'\ ........ "
CUA NAM THaI KY DOl Mal
TS Thaj Yen Huang 652
.:. CHINH SACH CVA NAM V61 MY vA QUAN - MY
NHONc NAM DAU THE KY XXI: THlJC TRANG vA TRIEN VQNG
PGS.TS Ha My Huang 664
.:. HOP TAc VAN HoA VI$T NAM - ASEAN HU6NG T61
MOT CONG DONG VAN HoA - xA HOI ASEAN
TS Vii. Loan 611
.:. NAM NHIN THE GI61 NHU THE NAO?
PGS.TS Quang Minh 688
/'\ ".... /'\
.:. CQNG DONG ASEAN: TRaNG NHAN THUc VA QUAN DIEM CUA VIJ;T NAM
PGS.TS N Thu My 694
.:. NAM M6 crrA vA HOI Nr!AP:NHIN TV KINH N THE KY XX
GS Vii. Duong Ninh 106
.:. QUAN NAM - CONG HoA pHJ\p TRaNG BOI cANH ToAN cAu HoA
PGS.TS Ng6 Minh Danh 114
.:. LIEN x6 vA CUOC CHIEN TRANH 6 VI$T NAM: THAcH THUC
vA TAc DONG LAN TRUYEN
GS Bernd Schaefer 124
.:. cAu TRUC QUAN NAM - TRUNG QUOC GIAI DOAN 1991- 2008
GS.TS Carlyle A. Thayer 128
.:. NGOAI GIAO NHAN DAN TRaNG QUAN - MY
TS Th! Thanh Thuy 152
.:. vAN DE KET HOP SUC MANH DAN T6c vA suc MANH THaI DAI
. /'\ . ..... .... ". .
TRaNG NGOAI GIAO VIJ;T NAM THaI KY DOl Mal (1986 - 2006):
THANH TlJU vA TRIEN VQNG
TS Nam 166
.:. NAM VAQUAN TRUNG - VI$T DEN NAM 2020
GS.TS c6 Tung 118
.:. QUAN NAM - CANADA (1954 - 2008): LlCH srr vA TRIEN VQNG
PGS.TS Th! Vinh 190
.:. NAM vA TRUNG QUOC TRaNG THaI KY BAT ON KINH TE
GS.TS Brantly Womack 804
XVI
KY YEU HOI THAo Quae TE VIJ;T NAM Hoe LAN THU BA
,..? ,.. ,..' ,..'?,.. ",,,
TIEU BAN QUAN QUOC TE CUA NAM vm CAC NlIO'C VA KHU VI!C
CAU TRUC 'QUAN HE VIET HAM TRUNG QUOC
. .
GIAI nOAN 1991 2008
.
GS.TS Carlyle A. Thayer*

cong trinh nghien cuu trung VaG quan Nam - Trung Qu6e
da m(fnh quan trQng cua quan song phuong (Arner 2004a va 2008,
Vllving 2006 va 2008, Womack 2006). Bao cao nay mO' rQng khuon kh6 cua phan
ticl1 haa g6m Cel. nhfrng truc hQ'p tac song phuong va da phuong chu ch<st co
tae dQng t6'i quan - Trung. Bao cao duQ'C chia lam ba tien
nni c.u truc cua hQ'p tac song phuong, thu hai nhfrng true
herp tac da phuong va cu6i cling trung VaG slJ tuong tac cua nhfrng
trtlC hQ'p tac song phuong va da phuong trong thuc hQ'p tac kinh va
soat tranh lanh th6.
tien truc cua quan song phuong tu nam 1999
-2000
1
khi Trung Qu6c va Nam ky nhfrng dinh khung hQ'p tac lau
dai gifra hai Dang va Nha nu6'c. Hai ben thuang xuyen hanh nhfrng
tham giua cac nguyen thu qu6c gia, lanh d(fo Dang, BQ Ngo(fi giao, BQ Qu6e
phong va nhfrng quan chuc cao khac. Nhfrng dinh khung cling t6'i
cac nhom lam chuyen gia va chinh phu giai cac v.n
trQng trong tranh nhu bien gi6'i tren Vjnh Bc BQ va Dong.
thu hai m(fnh quan trQng cua nhfrng truc hQ'p tac da
phuong va cac dinh da duQ'c hQi cac qu6c gia Dong Nam A (ASEAN) va
Trung Qu6c dam phan tru6'c va sau khi Nam tra thanh thanh vien cua kh6i.
thu hai cung tac dQng cua dan khu vlJc ASEAN (ARF) t6'i
quan Nam - Trung Qu6c.
H9c Qu6c phong Australia.
728
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Qu6e GIAJ DOAN 1991 - 2008
Cu6i cung, ba cua baa cao nhin 19-i mQt s6 lien quan t6'i hgp tac
Nam - Trung Qu6c t9-i Tiu vung song Me Kong rna rQng (GMS), Vinh Bac Be?
va Bin Dong, d6ng thai danh gia tac dQng cua cO hgp tac song phuong va da
phuong trong giai nhfrng tren mQt cach qua. Baa cao se
thuc v6'i m9-nh quan tr9ng cua nhfrng cUe?c gO' cao gifra cac
nha lanh d9-o, baa g6m ca Ban Chi d9-o Uy ban han hgp hgp tac rlhu nhfrng
truc chu trong kim soat quan Nam - Trung Qu6c.
1: Quan song phuO'ng
Sau hon ffie?t ky nguQi 19-nh keo dai (1918 - 1989), thang 9/1990, cac nha
lanh d9-o cua Ha NQi va Bac Kinh nhau t9-i Nam Trung Qu6c va d6ng y
binh thuang hoa quan song phuong. Trung Qu6c va Nam n6i 19-i xuc
chinh tri cao trong thang 11/1991, v6n dugc m9-nh chi sau khi Nam
giai hoan toan chinh tri aCampuchia. nam 1999, hai
ben da xac dinh nguyen tac cho quan chinh tri song phuong trong mQt cUQc
gO' gifra cac nha lanh d9-o Dang hai nuac dugc t6 chuc aBac Kinh. [1]
Trang giai d09-n gifra hai thai dim birlh thuang hoa quan va xac dinh
nguyen tac cho quan chinh tri song phuong, Nam va Trung Qu6c da bat
hanh nhfrng cUQc dam phan chuyen gia tim ra me?t giai phap
cho nhfrng tranh lien quan t6'i bien gi6'i tren va Vinh Bac BQ. CUQc
dam phan chuyen gia tien dugc hanh vao thang 10/1992. Hon mQt
nam sau, dam phan chinh phil da mang 19-i qua la mQt dinh cac
nguyen tac giai tranh lanh th6. Tranh bien gi6'i tren va
Vinh Bac BQ dugc tach rieng va mai do mQt nh6m chuyen gia han hgp
dam Nh6m cong tac han hgp bien gi6'i tren lam
tien vao thang 2/1994 va thuc vao thang 12/1999 sau 16 cUQc h9P khi Nam
va Trung Qu6c ky Hip u6c bien gi6i tren dat Nh6m cong tac han hgp Vinh
Bac BQ gO' tien vao thang 3/1994 va t6 chuc 11 cUQC thao tru6'c khi
d9-t dugc mQt dinh. Nhfrng cUQc dam phan chuyen gia cac
dugc bat vao thang 11/1995.
Thang 12/2000, Nam va Trung Qu6c da ky hai van ban quan tr9ng la
dinh phan dinh lanh hai, vung kinh va l\lc dia t9-i Vinh
Bac BQ va dinh hgp tac ca t9-i Vinh Bac BQ. Quan tr9ng hon, Nam
va Trung Qu6c ra Tuyen b6 chung hgp tac toan trong ky m6'i [2]
Tuyen b6 chung nay da ra truc cho quan song phuong thong qua me?t
khuon kh6 hgp tac lau dai. chu y Trllng Qu6c cung da dam phan nhfrng
dinh tuong tv v6'i ca cac nu6'c khac trong khu vvc trong khoang thai gian
tu thang 2/1999 thang 12/2000 (Thayer, 2003 va Haacke, 2005). Thong thuang,
nhfrng dinh nay tu cac Tuyen b6 chung dugc ky gifra cac Be? truang
Ngo9-i giao Ph6 Thu tU6'ng.
129
Carlyle A. Thayer
H9'P tae qu6e phong: Sau dinh khung hQ'p tac dai hqn cua Trung Qu6e
bao g6m ca linh vlJc hQ'p tac an ninh (v6'i Thai Lan, Malaysia, Brunei, Singapore,
Philippines va Lao). Dang chu y la khong c6 khoan hQ'p tac qu6c phong
trong dinh gifra Nam va Trung Qu6c, c6 la do ban phuc tqp eua
nhfrng tranh lanh th6 chua duQ'c giai 0 Dong. Theo Tuyen b6
chung Nam - Trung Qu6c /l ca hai ben se khong hanh ell
hoqt dc)ng nao co lam phuc tqp va leo thang nhfrng tranh 10qi b6 kha
nang su dVng vu llJc de dOq su dVng vu llJc".
xuc trong linh vlJc qu6c phong gifra Nam va Trung Qu6c
tien duQ'c thlJc v6'i nhfrng cUQc trao d6i doan dqi gifra cac Cvc D6i
ng09i quan slJ thue)c Be) Qu6c phong lUQ't trong thang 2 thang 5/1992.
Trung Qu6c va cac nu6'c ASEAN da hanh 9'1 tham quan slJ song
phuong cao trong giai doqn 2002 - 2006. 16 trong s6 d6 la tham cua cae
Be) tru6'ng. Nhfrng tham Be) truong duQ'c thl!c gifra Trung Qu6e
v6'i 5 nu6'c bao g6m Malaysia, Philippines, Singapore, Thai Lan va Nam.
Nam va Trung Qu6c da 9 trao d6i doan cao trong giai doqn nay. Trong giai
d0
9
n tu nam 2001 2006, gifra Trung Qu6c va 9' nu6'c Dong Nam Ada thl!c
11 tham hfru nghi cua llJc lUQ'ng hai quan. Tau Trung Qu6c da tham
Nam,l Singapore Thai Lan va Brunei.
Quan trong linh vlJc qu6c phong gifra Trung Qu6c va Nam trong thai
nay nhu hoan toan trung van trao d6i quan an ninh
khu Vl!c, cac tu tuong va an ninh bien gi6'i. tu khi binh thuang hoa quan
ca Trung Qu6c va Nam da hanh ra soat, gO' b6 born min, dqn duqe
chua n6 t
9
i khu vl!c bien gi6'i chung. Sau khi ky me)t u6'c bien giai
chung VaG nam 1999, hai ben da thlJc vv phan dinh ranh giai
khu vl!c nay. Thang 4/2005, Trung Qu6c va Nam bat hanh nhfrng
cue)c he)i dam khong thl!c stJ soi n6i an ninh qu6c phong tqi Kinh.
2
Thang 7/2005, Chu tich Duc Luong thtJc tham nha
nu6'c keo dai 5 ngay Trung Qu6c thea lai mai cua Chu tich H6 Dao. Hai
nha lanh d
9
0 da tai khang dinh cam mqnh sv phat chung va dam
phan me)t be) quy ung xu tqi Dong. Tuyen b6 chung chinh thuc cong b6
rang "tu gia cu6i nam 2005, hai ben se thl!c khao sat chung ngu6n hai
san 6' nhfrng vung danh chung, c6 thvc nhfrng cue)c tra chung
gifra hai ItJc lUQ'ng hai quan 0 Vinh Bac Be) va khoi de)ng dam phan phan dinh
lanh hai 0 cua Vinh Be) cang s6'm cang t6t."[3]
Thang 10/2005, Be) tru6ng Be) Qu6c phong Trung Qu6c Tao Cuong Xuyen va
Be) tru6ng Be) Qu6c phong Nam Phqm Van Tra da dqt duQ'c thoa
hanh tra chung tqi Vinh Bac Be) gifra hai lvc lUQ'ng hai quan. M\le
c
c
v
c
c
C
tl
q
2'
ti
d
h
tr
IL
th
ill
kl
th
m
va
Slf

oQ

tro
nh.
tr13
eU2
se
Bao
thai

th61
200E
730
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Qu6e GIAI 1991 - 2008
dich cua de)ng nay Ia nham cung c6 hqp tac gifra hai Ivc Iuqng hai quan va
duy tri an ninh cho d9ng danh ca cung nhu khai thac khi trong khu
vvc. Hai Be) tru6'ng Qu6c phong cung thao qua hqp tac trong nganh
cong qu6c phong. [4]
Quy I / 2006, Ha Ne)i d6n Uy vien Uy ban thuang vv Be) Chinh tri Dang
Ce)ng san Trung Qu6c Gia Khanh Lam va Be) tru6'ng Qu6c phong Trung Qu6c Tao
Cuang Xuyen. Be) tru6'ng Tao Cuang Xuyen Nam hoan nhfrng thoa
cho de)ng tra chung cua hai quan hai nu6'c va thuc dgy cong
qu6c phong cung nhu quan chinh quy cua Trung Qu6c.[5] Ngay
21/4, hai quan Trung Qu6c va Nam da thvc cue)c tra chung
tien tren Vinh Be). D6 Ia tien hai quan Trung Qu6c thvc
de)ng nay. B9 tru6'ng Qu6c phong m6'i cua Nam Phung Quang Thanh
hanh tham dap Ie t6'i Kinh trong thang 8 thao hqp tac
trong nganh cong qu6c phong gifra hai nu6'c cung nhu trao d6i
sy quan cao. [6]
T6ng Bi thu Dang C9ng san Nam Nang Duc thvc
tham chinh thuc Trung Qu6c tu ngay 22 26/8/2006. Gi6'i thong
rang day Ia tham nu6'c ngoai tien rna T6ng Bi thu thvc sau
khi tai C11 vao vi tri Ianh cao cua Dang Ce)ng san Nam. T6ng Bi
thu Nang Duc va nguai d6ng H6 Cgm Dao th6ng thuc dgy thuang
m9i, dgy nhanh hoan thanh vv phan dinh bien gi6'i vao cu6i nam 2008
va tvc tang cuang dam phan Dong. Hai nha Ianh cung d
9
t duqc
sV th6ng nhfrng dV an chung phat nang Iuqng, Ia 6' Vinh
B9 [1] Thong cao chung rang "Hai ben thao tich cvc ... ho
9
t
d9n g tra chung Vinh Bac Be) gifra hai quan hai nu6'c". [8]
Thang 10/2006, Be) tru6'ng B9 Cong an Vit Nam tham Kinh dam phan
nhfrng hqp tac trong linh vvc an ninh. tham nay duqc dap Ie
trong thang 11 - 12/2008. Cu6i thang 10/2006, Thugng tU6'ng Le Van Dung, Chu
T6ng ClfC Chinh tri Quan de)i nhan dan Nam tham Trung Qu6c
thao hoqt d9ng trao d6i quan d9i chinh quy.[9] tham
cua tU6'ng Dung t6'i Dqi hQc Qu6c phong Bac Kinh ggi ra y rang Nam c6
se gUi sy quan quan d9i d6 trong tuang Iai.
Cu6i thang 10/2006, Thu tU6'ng Nguyen Dung Thli tU6'ng On Gia
Baa Nam Ninh khi tham dV He)i nghi cao ky 15 nam quan d6i
tho
9
i Trung Qu6c - ASEAN. [10] Hai Thu tU6'ng d6ng y hoan dam phan
dinh khung hgp tac kinh va thuang mqi. [11] Han nua, hai Thu tU6'ng
th6ng se hoan thanh cong phan dinh bien gi6'i tren trong nam
2008 va thuc dgy dam phan phan dinh Ianh hai ngoai Vinh Bac Be). Hai Thu tU6'ng
131
Carlyle A. Thayer
clIng thaa nhfrng dv an xay dVng Ian chung cua hai nuoc nhu nang
duang va duang bQ. CUQc h9P tien cua Uy ban chi dC;lO hqp tac song
phuong Nam - Trung Qu6c duqc hanh vaa ngay 11/11/2008 tC;li Ha NQi a
Ph6 Thli tuong. Thu tU6'ng Dung quay tr6' IC;li Trung Qu6c trang
thang 10/2008 tham dV HQi nghi thuqng dinh A- Au (ASEM).
Chli tich H6 Daa thvc tham chinh thtrc Nam (tu ngay
15 11'/11/2006) nhan dip sang Nam dV HQi nghi caa dan hqp tac
kinh chau A- Thai Binh Duong (APEC). Trang tham nay, Trung Qu6c
va Nam da ky dinh khung hqp tac kinh va thuong mC;li cling bien
ban ghi nha hqp tac "hai hanh lang, mQt vanh dai kinh Hai nha lanh dqo cung
d6ng y mC;lnh hqp tac trang linh vvc khac nhau baa g6m ca haC;lt dQng
khai thac khi chung tC;li Vinh BQ. Cu6i cling, hai nha lanh dC;la cung thao
nhfrng tranh lanh the) tren Dong.
Chu tich Minh t6'i tham Kinh trong thang 5/2007 d6
tham dt! khai mqC Olympic Kinh 2008). Chu tich Nam va Trung Qu6c
nhin lqi quan chinh tri va kinh song phuo'ng, th6ng gia tri cua nhfrng
tham caa cung nhu qua cua Uy ban hqp tac h6n hqp. MQt Tuyen
b6 chung duqc dua ra sau cUQc thao cua hai lanh dC;lO da tai dinh cam
haan thanh hOC;lt dQng phan dinh bien gi6'i tren trong nam 2008 va
thuc hOC;lt dQng khai thac khi chung 6' Vinh BQ. Hai ben th6ng
ch@ C11 hanh dQng don phuong nao co gay t6n hC;li tinh trC;lng tC;li
lam tr9ng them nhfrng xung dQt 6' Dong.
Thang 8/2007, hai BQ tru6'ng Tao Cuong Xuyen va Phling Quang Thanh da
ky Thaa hqp tac bien phong gifra hai BQ Qu6c phong. Thoa nay c6
It!c tu ngay 8/11. Thoa nay da ra "nhfrng nguyen co' ban cho
quan hqp tac, quy dinh thong tin va trach bao bien gioi cua hai nu6'c
cung nhu quan ly cac It!c luqng." [12] Trung Qu6c va Nam da ti@n hanh
traa d6i tham gifra cac T6ng Tham mUu tru6'ng quan dQi luqt trong
thang 11-12/2008 va thang 3/2009.
Nam tht!c quan h song phuo'ng v6'i Trung Qu6c thea nhfrng
khoan ghi trong cac thoa gifra hai Dang va Nha nuoc. Nhfrng thoa
nay thi@t nen cac cUQc vi@ng tham thuang xuyen gifra lanh dC;lO Dang, Nha
nuac, BQ Qu6c phong, BQ NgoC;li giao va BQ Cong an. Uy ban h6n hqp chi dC;lO hqp
tac 6 Ph6 Thu tU6'ng co V\l thao cac hin tqi. Dli Nam
(j b.t lqi do tinh d6i xtrng cua quan song phuong nhung
Nam 511 dvng cac truc hqp tac da phuong cai thin tinh trC;lng
can It!c vai Trung Qu6c.
1'32
I
v
}
d
tl
n
h
A
tr
I\
tr
ta
ill
ar

N,
th

ng
ra
10:
2/1


cae
Trl
hai
qut
rna

09-0

qua
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAI 1991 - 2008
2: Nhftng true da phuong
nay ban trllC cua quan Nam - Trung Qu6c thong qua vai
tro thanh vien cua Nam trong ba da phuO'ng la ASEAN, Dien dan khu
.g
vlJc ASEAN (ARF) va HQ'p tac vung Me Kong rna rQng (GMS).
Hip hpi eae quae gia Dong Nam A. Quan chinh thuc gifra Trung Qu6c va
y
ASEAN tu nam 1991 khi Ngo
9
i truang Trung Qu6c Ky Tham tham
lC
dlJ HQi nghi Ngo
9
i truang ASEAN thu 24 duQ'c t6 chuc t
9
i Kuala Lumpur vai
tu cach la khach moi cua chinh phu Malaysia. Ngo
9
i truang Ky r-rham
n
m9nh mong mu6n cua Trung Qu6c m9nh hQ'p tac trong linh vl!c khoa
g
hQC va cong ASEAN phan ung tich clJc va trong thang 9/1993, T6ng thu ky
g
ASEAN Dato Ajit Singh Kinh t\!C ban b
9
c ho
9
ch do Ngo
9
i
o
truang Trung Qu6c dua ra. T6ng thu ky Singh hanh hQi dam vai Thu tru6ng
Ngo
9
i giao Duong Gia Thang 7/1994, ASEAN va Trung Qu6c d
9
t duqc thoa
chinh thuc thanh hai uy ban chung - mQt uy ban ph\! trach hqp
6
tac khoa hQc va cong cung mQt uy ban ph\! trach hQ'p tac kinh va thucJng
c
m
9
i. ASEAN va Trung Qu6c cung d6ng yrna ra nhfrng cUQC hQi dam cae
g
an ninh - chinh tri a quan chuc cao. HQi nghi cac quan chuc cao
n
ASEAN - Trung Qu6c thu duQ'c t6 chuc aHang Chau thang 4/1995.
n
Nam gia ASEAN trong thang 7/1995 va c6 nghia V\! cong ea nhung
thoa truac day gifra ASEAN va Trung Qu6c.
Nam 1996, Trung Qu6c duQ'c chinh thuc quy la d6i tac d6i t1109i cua
ASEAN. Vai tu cach nay, Trung Qu6c tham gia thuong xuyen cac cUQc HQi
nghi tham sau cac HQi nghi BQ truang ASEAN name HQi nghi nay dien
ra vai hinh thuc mQt cUQc hQP gifra ASEAN va 10 d6i tac d6i tho
9
i (ASEAN 10 +
10) va mQt cUQC hQP rieng re gifra ASEAN vai tung d6i tac (ASEAN 10 +1). Thang
)
2/1997, ASEAN va Trung Qu6c chinh thuc hoa quan hQ'p tac thanh
C
Dy ban hon hQ'p hgp tac ASEAN - Trung Qu6c (AC]]C). Dy nay h9P
:1
tien t
9
i Kinh, nO'i uy ban nay dugc hai ben th6ng "ho
9
t QQng vai tu
g cach la CO' quan ph6i cho ca cac lam cua CO' hgp tac ASEAN
Trung Qu6c". [13]
.1 Thang 12/1997, trong HQi ngN thuQ'ng dinh khong chinh thuc ASEAN ln thu
:1 hai t
9
i Kuala Lumpur, ASEAN da dua ra mQt trinh hQ'p tac moi v6i flguyen thu
qu6c gia / ngtroi dung chinh phu ba nuac Trung Qu6c, Han Qu6c va Ban
p
rna tu d6 dugc tai la trinh hgp tac ASEAN + 3. ASEAN cung h9P vai
n
tung nha lanh d
9
0 rieng reo Sau cUQc hQi dam ASEAN - Trung Qu6c, eae nha lanrl

d
9
0 dua ra Tuyen b6 chung "tai dinh mong mu6n chung trong phat
It
luu Vt!C song Me Kong va cam m9nh ung hQ cac ntrac con song chay
qua cach thuc nhfrng ho
9
t dQng thuO'ng m9i, du J.ich va tai."3
733
Carlyle A. Thayer
Ba nam sau, t
9
i HQi nghi thuQ'ng dinh khong chinh thuc ASEAN thu tu
du9'c t6 chuc 6 Singapore thang 11/2000, Thu tuong Trung QuE>c Chu Dung Co'
cong bo cam thuc phat 6 vung song Me Kong. H<)i nghi thuQ'ng dinh
ASEAN sau d6 6 Brunei thang 11/2001 tan thanh thanh Khu vvc tv do
thuang m9i v6'i Trung Qu6c. Ve minh, Trung Quac de xu.t 5 linh vvc hqp
tac, trong d6 bao g6m ca de phat cua luu vvc song Me Kong.
Quan Trung Qu6c - len mQt muc m6'i trong thang 11/2002 v6i
ky 3 van ban quan trQng: dinh khung ve hqp tac kinh toan din
gifra cac nu6c ASEAN va C9ng hoa Nhan dan Trung Hoa, Tuyen ba chung gifra
Trung QuE>c va ASEAN ve hQ'p tac trong cae linh vvc an ninh phi truyen th6ng va
Tuyen bE> ve ung xu gifra cac ben a Dong (Tuyen ba DOC 2002).
dinh tien d?t nen m6ng cho Khu vvc tv do thuo'ng m9i Trung
Quac - ASEAN. Tuyen b6 chung ve cac de an ninh phi truyen th6ng duqc
chinh thuc hoa trong Bien ban ghi nh6' thang 1/2004. M9t bQ quan trQng
hu6'ng t6i Khu VlJ'c tlJ' do thuong m9i da d
9
t duQ'c trong thang 1/2007 khi Trung
Qu6c va ASEAN ky Hip dinh ve thuo'ng m9i dich V\l trong HQi nghi thuqng dinh
thu 10 6 Cebu, Philippines. Ban ASEAN da tim cach dam phan ve ffic)t
b9 quy tac ung xu tren Dong. Trung Qu6c chong 19i ap Ivc giao phai
b9 quy mang tinh phap ly cua ASEAN. Tuy nhien, Trung Qu6c va
ASEAN c6 phat cac phap hqp tac thea Tuyen bE> DOC 2002 (xem
thao ky han a duoi day).
D6i tac chitn IltflC vi hoa binh va thjnh vltfYng. Thang 10/2003, quan Trung
Quac - ASEAN co' ban duQ'c thuc khi Trung Quoc tham gia Hip u6c than
va JU1P tac ASEAN. Sau d6, hai ben ra Tuyen b6 chung thanh quan d6i tac
luQ'c ASEAN - Trung Quoc. Tuyen bo chung nay la dtnh chinh thuc
tien gifra Trung Quoc v6'i mQt t6 chuc khu vlJ'c cung nhu la dtnh tien
cua AS!EAN. Tuyen b6 chung bao g6m nhieu linh V\!C, trong d6 c6 ca vic bi
cho SlJ' kh6i mQt co' d6i tho
9
i an ninh m6'i cung nhu hqp tac chung trong
cac de chinh tri (Breckon 2003a).4
Trong thang 7/2004, Uy vien Quac V\l Trung Qu6c Duang Cia Trien dua
ra canh hQ'p tac luQ'c n6i v6'i ASEAN trong cUQc gO' T6ng thu ky
ASEAN Ong Keng Yong t
9
i Bac Kinh. qua la, cu6i nam 2004, Trung Qu6c va
ASEAN da phac thao hOflCh hanh a9ng 5 nanl (2005 - 2010). ho
9
ch nay bao g6m
mQt cam tang cuang cac tham cao thuang xuyen, hQ'p tac trong
linh VlJ'C an ninh phi truyen th6ng, d6i tho
9
i an ninh cung trao d6i va hQ'p tac qu6c
phong.
5
ho,!ch hanh dQng dua ra nhfrng fi\lC tieu sau:
- Thuc trao d6i va tin tuang l.n nhau trong linh vl!c quan S\! qu6c phong
v6i quan duy trl hoa binh va 6n dinh trong khu vvc;
734
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAI DOAN 1991 - 2008
- ThlJc d6i thoqi, dam phan va thao cac an ninh
L!
qu6c phong;
J
:1
- Tang cuang hQ'p tac trong quan nhan;
J
- Chu y thea d6i nhung cue)c cua ben d6i tac va khai thac nhung kha
J
nang hanh chung 6 ca de) song phuO'ng cling nhu da phuO'ng;
- Khai thac va thuc hQ'p tac gift gin hoa binh.
ASEAN di phai mqnh hQ'p tac qu6c phong v6i Trung Qu6c me)t
cach qua gap. Thang 5/2004, trong tham Kinh cua tan Thu tU6ng
Malaysia Abdullah Badawi, nguai d6ng On Cia Bao nghi hQ xem xet me)t
hoqch chung duy tri an ninh cho tai thuO'ng mqi qu6c di
qua eo Malacca. Thang sau do, dlJ dinh nay t\lC duQ'c Pho tru6ng Dqi hQc
Qu6c phong Qu6c gia - ThuQ'ng ta VuO'ng Tong Xuan dua ra. Trong bai bao cao
c
duQ'c trin11 bay tqi dan Trung Qu6c - ASEAN 6 Singapore, ThuQ'ng ta VuO'ng
j
J
hoqt de)ng va tra chung cua hai quan cling nhu trao d6i tin
j
J
tuc tinh bao chu nghia khung b6. Theo me)t nha phan tich, cua ThuQ'ng
1
ta VuO'ng duQ'c thinh gia don ffie)t cach thO' 0' v6i slJ hoai nghi dang
t
(Montaperto,2004a).
II
Thang 9/2003, Chu tich Uy ban thuang V\l Dqi he)i dqi bieu nhan dan Trung
a
Qu6c Ngo Bang Qu6c hoqch khai t11ac va phat chung khi
tqi nhung khu vlJc tranh tren Dong. nam sau, ASEAN va Trung
Qu6c d6ng y thanh mQt nhom cong tac h6n hQ'p thlJc Tuyen b6
ung xU giua cac ben tqi Dong. Thang 11/2004, tqi HQi nghi thuQ'ng dinh Trung
Qu6c - ASEAN thu tam, Thu tU6ng Trung Qu6c On Cia Bao me)t nua
hoqch dai hqn cua Trung Qu6c ngan nhung tranh 6
Dong "trong khi van dang hQ'p tac vi phat chung". nay dan t6i me)t bu6c
de)t pha quan trQng van ngay 14/3/2005 khi cac c6ng ty khi qu6c gia Trung
Qu6c, Philippines va Nam ky me)t thoa cung hanh tham do
g
khi 6 Dong. [14]
Thang 4/2005, ASEAN va Trung Qu6c t6 chuc He)i nghi cac quan chuc
a
cao. Thu tru6ng Ngoqi giao Trung Qu6c Vli Dqi Vi mqn11 quan d6i
y
tac luQ'c ASEAN - Trung Qu6c mang tinh s6ng con d6i v6i an ninh khu
vlJC va Trung Qu6c ung he) vai tro lanh dqo cua ASEAN trong cO' hQ'p tac da
n phuO'ng cua khu vlJc. Quan trQng han nua, Trung d6ng y tham gia van
g
Nh6m cong tac chung thlJc hin Tuyen b6 ung xu giua cac ben tfli Dong.

Thang '1/2005, trong tham nha nu6c t6i Brunei, Indonesia va
Philippines, Chli tich H6 Dao lqi lai keu gQi da keo dai ca ky cua
.g
Trung Qu6c cho slJ phat chung. [15] ClIng thai do, Trung Qu6c va
ASEAN Nh6m cong tac chung thlJc hin Tuyen b8 ung xu giua cac ben tfli
'135
Carlyle A. Thayer
Biin Dong va giao cho flhim vv thi hanh thoa vai nhfrng giai phap
Nh6m cong tac dii t6 c11uc cUQc hQP thu hai t
9
i Hai Nam trong thang 2/2006. Do
nhfrng V\l cong eua cU6p vao tau danh ca Trung Qu6c trong thang 5,
Trung Qu6c, Philippines va Nam d6ng y tang cuang hqp tac an ninh tren
Bien Dong. [16]
Quan d6i tac luQ'c ASEAN - Trung Qu6c them mc)t buac
t6 chuc hc)i thao an ninh khu vt!e thu v6i st! tham dl;! cua cac quan
chuc qu6c phong t9-i Kinh thang 1/2006. Hc)i thao nay ban bcJc hqp tac tren
ho trq nhan d9-o va cuu trq thien tai, ch6ng khung b6 cung nhung h09-t dc)ng
gin gifr hoil binh.
Thang 10/2006, Trung Qu6c t6 ehuc HQi nghi cao ky 15 nam quan
d6i tac d6i tho9-i cua Trung Qu6c v6i ASEAN t9-i Nam Ninh v6'i sl;! tham gia cua
nhfrng nguai dung cac chinh phil. Thu tuang On Gia Baa da keu gQi rna rc)ng
d6i th09-i quan st!, hqp tac va trao d6i qu6c phong trong nhiing linh vl;!c nhu an
ninh ch6ng khUIlg b6, h6 trq nhan d9-O va cuu trq thien tai, tQi ph9-m qu6c t@
cung sl! lay Ian cua cac lO9-i nhi@m.
Tuyen b6 chung cua ca cae nu6c tai dinh cam cua hQ trong nC)
ly:'c thanh Khu v1!c tt! do thuong m9-i Trung Qu6c - ASEAN vao nam 2010.
Thl10ng m,!i hang hoa gifra Trung Qu6c v6'i 6 nuac thanh Viel1 ban cua
ASEAN se duqc tl! do hoa ngay tuc trong khi 4 thanh Vierl mfi (baa g6m
Nam, Lao, Myanmar va Campuchia) se duqc lui 19-i tai nam 2015. 10 linh v1!c Ull
tien phat cung duqc dua ra, trong d6 bao g6m ca phat cua lUll
Vl!C song Me Kong. Cu6i cung, cac nha lanh d9-o cung cam thl!c hin Tuyen b6
DOC 2002 va thuc hqp tac phat kinh chung t9-i Dong.
cu6i nam 2006, TruILg Qu5c va ASEAN da thVe 28 co t6 chuc
11l!p tac, g6m nhfrng hc)i nghi thuang xuyen gifra cac quan chuc cao hqp tac
luqc va an ninh chinh tri, hc)i nghi I1am gifra cac Be) tru6'ng Ngo9-i giao
\/a hc)i nghi thuqng dinlL nam gifra nhfrng nguai dung chinh phu (Sutter
va Hoang, 2006b). SlJ phat nay mang 19-i mQt m6ng cho nang hqp
tac phat an ninh qu6c phong trong tuang lai.
Hc)i ng11! thuqng dinh Trung Qu6c - ASEAN va ASEAN + 'Trung Qu5c
thu 11 duqc t6 chuc a Singapore thang 11/2001. Trong mc)t bai phat quan
trQng, Thu tuang On Giao Bao thuc givc nhfrng nguai d6ng ben phia
ASEAN thllC hqp tac va phat chung thea Tuyen b8 DOC 2002. Thu tuang
On Cia Bao cung 19-i keu gQi hqp tac qu6c phong d6i ph6 v6'i
nhung n16i de d09- cua cac an ninh phi th6ng. Thu tuang On Cia
Bao nghi cac hQc qu6c phong trao d6i hqp taco Va, lien quan
mai, Thli tuang Trung Qu6c keu gQi thanh mc)t nh6m chuyen gia chung
nghien cuu s09-n thao nhfrng an cho hqp tac kinh t9-i Vinh Bc).
736

eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIN DOAN 1991 - 2008
it.
Thang 3/2008, hQ'p tac quan slJ ASEAN - Trung Qu6c them mQt bu6'c khi
)0
Trung Qu6c dung ra t6 chuc mQt hQi nghi cao gifra cac quan chuc va chuyen
5,
gia qu6c phong cua ASEAN. HQi nghi nay mvc dich trung xay dlJng sl!
tin trong linh vlJc quan slJ gifra Trung Qu6c va ASEAN. MQt quan chuc cua
Indonesia da len phat nhfrng 10 ng9i cua ASEAN v6'i Trung
Qu6c tang chi phi qu6c phong va d
9
i hoa quan dQi, d6ng thai keu gQi Trung
19
In
Qu6c cong khai hon nfra cling nhu khong S11 dVng kha nang vli IlJc de d0
9
cac
nu6'c trong khu vlJc.
19
Khi Nam gia ASEAN thang 9'/2005, Nam da tuan
thea ca cac dinh da phuong gifra ASEAN va Trung Qu6c. Sau khi gia
in
Nam da tham gia van qua trinh dinh cua ASEAN nham
ia
dinh hinh cho tuong lai quan v6'i Trung Qu6c. Do do, truc cua quan
ASEAN - Trung Qu6c cling t
9
0 thanh mQt quan trQng cua khuon khe) hoqt
dQng cua quan song phuong gifra Nam v6'i nguai lang phuong
dan kJIU vlfc ASEAN (ARE). Nam la thanh vien sang dan
khu vlJc ASEAN nam 1994. ARF mang 19i khung hQ'p tac da phuong cho Nam
10
trong linh vl.!c qu6c phong - an ninh va quan tuong tac v6'i Trung Qu6c cling
lO.
nhu cac cuang qu6c khac.
ua
Khi Trung Qu6c tien tham dlJ dan ARF, hQ da 10 ngqi rang

nhfrng h0
9
t dQng trong khuon khe) hQ'p tac da phuong co anh huang tieu clJc
1u
chu qu6c gia cua hQ. Tuy nhien, thea thai gian, Trung Qu6c lqi
1U
hanh hQ'p tac an ninh da phuong trong khuon khe) ARF (Ba, 2006). Trung
b8
Qu6c aa vai tro tich cl.!c trong giai d0
9
n gifra cac hc)i nghi nham tim
phap xay dl.!ng long tin. Vi dV nhu thang 3/1999' va thang 11/2003, Trung
trc
Qu6c te) chuc HQi nghi nh6m phap xay dlJng long tin.
:ac
Naill 1999', Trung Qu6c C11 d
9
i t6'i Hc)i nghi truang cac d
9
i hQc qu6c
.ao
phong cua ARF va dung ra t6 chuc hQi nghi nay thu tu van thang 9/2000. BQ
ter
truang Qu6c phong Tri H
9
0 rna hQi nghi, phat rang ARF
Q'p
m9nh t6'i d6i thoqi va trao de)i "mQt quan m6'i an ninh" cling nhu
xu "da clJc hoa" trong khu vl.!c. BQ truang Tri da chi ra rang nhfrng mau
khu vl.!c thinh thoang t6n t
9
i "chu nghia ba va ll.!C chinh tJi da
lan
hU6'ng phat m6'i" va "dan chu va nhan duQ'c S11 dVng bao
hia
chfra cho hanh dQng can d6ng thai chu nghia ly khai dang ne)i len khJp noi.
fng
ca nhfrng tren se de d0
9
lam h
9
i tinh hinh an ninh va slJ 6n dinh
cua khu VlJC. Do la ly do t
9
i sao chung ta chu truong ca cac nu6'c se thea du6i
v6'i
mQt quan an ninh m6'i duQ'c xay dl.!ng dlJa tren slJ binh d6i tin

nhau va hQ'p taco [19']

Ing
Nam 2000, tien Trung Qu6c tham gia van Bao cao an ninh hang nam
cua ARF va cung nhfrng hU6'ng dan tlJ an ninh khu vlJc.
737
Carlyle A. Thayer
Theo mQt nha pllan tich Trung Qu6c, "hai llgan gQn rut ra tv tai
lltlY (SL7Clz trdng qu6c phong nii17l 2000)" 1a nl1.I1 n19111l vac) S\! n6i cua
110a bll1h \Ta pIlat nhu hJc cho phat toan cung mQt qua tAt
y6u 1a Illrong toi cac chinh sach d6i ngoCfi dlfa tren cacl1 11Q'p tac da
}llluong
ll
(Montaperto, 2004b). Tu nam 2000, Trung Qu6c da luon xuong quan
(111 11inl1 nloi clla hQ nhu khuon kh6 Ua thich cho hQ'p tac cia phuong. Vi dv,
tllallg 7/2002, TrlLng Qu6c dua ra khai an 11inh nloi trol1g bac) cao t
0
i HQi ngl11
Be) trl.!cJng ARF l12111g nan1.
Trung Qu6c S00n thao va xu.t qllan moi trlroc khi t6 ch{rc HQi 11ghi
chil1h SaCl1 an ninh ARF thu VaG thang 11/2004 (Dillon va Tkacik, 2005).
Tl1ll tlrong On Ciao Bao khai mCfc hQi va m0nh can1 cua Trung Qu6c
d6i \/oi hQ'p tac an ninh da phuong. Cac dCfi tham dlf hQi nghi khai mCfc co
ban d6ng y bat hQ'p tac bang xem xet nhfrng kenh thong tin moi
nlla111 d6i ph6 \'oi Chll nghia khung b6 va cac m6i de dOCf phi th6ng.
1"0i HQi nght BQ truong ARF thu 11 nam 2004, Trung Qu6c dua ra mQt
lo
0
t cac 110C;1Ch cho slf phat cua ARF trong tuong lai. Nhfrng hOCfCh nay
sall d6 duQ'C t6m tat lCfi nhu sau:
Ouy tri tinh chAt Clla dien dan va ton trQng nhfrng ngUye11 tac co ban clla vic
fa ql.lyCt dinl1 thong qua co d6ng tang cuang va phat 0
t6e dQ }lllU 11Q'p voi ca cac thanh vien khich cac sang cung Sl!
tl1anl gia tich clfc; tvc tang cuang va cung c6 11hfrng phap xay d1lng long
till (CBMs) trong khi chu dQng giai cac lien quan ngoCfi glao
pl1011g ngua, nha d6 tim ra cac giai phap va cach mang tinh hQ'p tac
Cl10 ngoC;1i giao phong ngua, phil hqp voi khu vlfc va nlLfrng nhu hin tCfi; tang
cuang slf tham gia clla cac quan chuc quan slf, mCfnh trao d6i va hQ'p tac glfra
ll!c 1uQ'ng quan Slf cac nuoc lien quan va thuc duqc quan trQng clla quan
dQi trong thuc tin tuong Ian nhau; mCfnh hQ'p tac trong cac linh vlfc
an ninh phi th6ng nhu ch6ng khung b6 va tQi phCfnl xuyen qu6c gia (CQng
110a Nhan dan Trung Hoa 2004).
Thang 12/2004, Trung Qu6c 10i cong b6 Sach trdng qu6c phong. Tai nay dua
ra 5 linh vlfc cua hQ'p tac an ninh qu6c hQi nght va d6i thOCfi luQ'c; hQ'p tac
an ninh khu vlfc; hQ'p tac trong cac linh vlfc an ninh phi th6ng; tham gia
\'210 cac h0
0
t dQng gin gifr hoa binh clla Lien hQ'p qu6c va trao d6i quan Slf.
Chuong 9 mCfnh quan trQng cua Trung Qu6c trong quan voi ASEAN
\'a AfZF.
SLich trdng qu6c phong cung nh.n m0nh chinh sach cua Bac Kinh hQ'p tac
q.ll/\C t6 trong cac linh vl!c lien quan toi khoa hQc, cong va cong qu6c
bao g6nl ea cac san quan Slf va nhfrng cong lien
ql.lall. Theo tai nay, hOCft dQng trong linh vlfc nhCfY cam nay bt

(
r
1
t
g
t]
v
h
T

738
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAJ eGAN 1991 - 2008
tai
soat thea 3 nguyen tae: "chi phve vv eho mve tieu giup nu6e mua tang euong khil
ua
nang quae phong hqp phap; khong lam t6n h'.li hoa binh/ an rlinh \Ta ()n dinh ella
,At
khu vl.!e va gi6i; khong sli dvng hO'.lt dQng khu can thip van eong
la
vie nQi be) eua nu6'e mual! (CQng hoa Nhan dan Trung Hoa, chuang 7).
In
He)i nghi thuong nien ARF ln thu 13 dUQ'e t6 ehue CJ Kllala thang
7/2006. Trung Quae d6ng vai tro quan trQng trong nhfrng ehfnh hin nay
(nhu nhfrng vv thli ten Ilia eua Bae Tien hay Myanmar). Trtlng QtlOC
mQt ln nfra bay to rang ARF duy tri dien dan da phuong de thao Iu0n nhfrng v5n
ehinh tri va an ninh khu vl.!e. T'.li He)i nghi thuong nien ARF IAn th(r 14 dt!Q'c t6
ehue t'.li Manila thang 8/2007, Ng0
9
i tru6'ng Trung Quae Duong Khi&t Trl mQt In
nfra m'.lnh quan nim an ninh m6i eua Trung Quae. Ngo'.li tru6'llg Trung
:CJ
Quae eung nhae 1
9
i mQt ehu eu nham eanh bao nhfrng hanh dQng "eung co lien
5'i
minh quan sl.! song phuong!! va "tim sU'e m9nh quan sl! doil! eua cac
nu6e (dQe My va Ban).
Tiiu VU11g song Me Kong rna r11g. Song Me Kong ehay qua 6 nu6e: Trung
Quae/ Myanmar, Lao, Thai Lan, Campuehia va Vit Nam. TAt ca cae nu6e con song
ehay qua eoi Me Kong 121 ngu6n ehinh eung thuy san, duong giao thong
tai ehinh va eung nang luqng eho phat trien kinl1 quac diln. Sv
troi eua Trung Quae eung tae dQ tang tru6'ng kinh m'.lnll me dt!Q'c nhln
rQng rai 121 ea co hQi Ian thaeh thU'e eho cae nu6e 6' h'.l ngu6n, von 121
thanh vien eua ASEAN. ASEAN va Trung Quae da eanl thanh khu Vl!e tl!
do thuong m9i. )6 e6 the 121. lqi ieh quae gia eho 6 nu6e trong kha nang giam thieu
xung cie)t lien quan t6'i vie ehia se ngu6n tal nguyen tv dong song thong qua hQ'p
tae quan ly ngu6n nu6e va cam hQ'p tae phat trien chung. Hqp tae tren dong
song Me Kong co the dong g6p dang ke eho phat trien kinll \Ta ellllg l111U 11()j
va an ninh khu vl.!e.
C6 hai the hQ'p tae da phuong lien quan t6i sl! phat (1 khu \Tl!C song
Me Kong va nhfrng vung xung quanh. H9'P telc vLlng song 1\112 Kong nUJ rJng
(GMS) duqe thanh thang 10/1992 thea nhfrng no 11.!e ban dAu eua Ngan hang
Phat ehau A, trong khi do Uy he)i song Me Kong (MRC) dU\1C tllallh I0P naill
fa
1995. Trung Quae khong phai 121 thanh vien eua ea GMS Ian MRC. chfnh phu
le
trung uong Trung Quae khong ehinh thU'e tham gia cia giang don m'.lnh \TaO hiu
la
qua eua hqp tae eua ea hai the Trung Quae tuyen ba ehu doi \'6i vung
L!.
thuQ'ng ngu6n song Me Kong (Trung Quae gQi 121 song Lan Thuong) d6ng thoi coi
N
vie xay dl!ng cae nu6e 121 ehuyn rieng eho nhfrng tac dQng tieu el!c t6i
h'.l ngu6n.

Hqp tae tieu vung Me Kong m6 re)ng bao g6m Camptlchia, MyannlClr,

Thai Lan, Vit Nan1 va hai ciia plluong eua Trtlng Quae la till.h Van Naill \'a KllU
tlJ tri dan te)e Choang tinh Quang Tay. Chuang trinll hQ'p tac tieu \lLlng Me Kc)n(g
m
739
Carlyle A. Thayer
il16 rQng da trai qua 4 giai dOSin: xay dl.!ng long tin (1992 - 1994), tim linh Vl.!C
uu tiel1 (1994-1996), d\! an phat triJn (1996 - 2000) va t11l!C dl.! an (2000 - nay).
HQ'p tac vung Me Kong m6 rQng ra dtnh dl.!a tren HQi nght BQ
tru611g 11ang nam cho t6'i nam 2002 khi duqc thay bng cac hQi nghi thuqng
din11 thu6'ng xuyen. Thang 1/2005, HQi nghi thuqng dinh vung Me Kong m6
rQl1g Ian t11lr hai duqc t6 chuc tSii thanh ph6 Can Minh, tinh Van Nam. Trang phat
chinh thuc tqi HQi nghL Thll tU6'ng On Cia Baa tai atnh cam tai
chinh clla Trul1g Qu6c d6i v6i chuang trinh hO(;lt dQng clla GMS va dua ra
hOSiC11 7 nham thuc dJy hQ'p tac kinh va phat CO SO' h(;l Thll
tU6'ng On Cia Bao cung tuyen b6 uu aai danh cha hang hoa khgu tu
Campuchia, Lao va Myanmar.
dang chu yla hO(;lt aQng hqp tac clla GMS khong ra dl.!a thea Co' SO'
clla il1Qt u6c chinh thuc hay nhfrng cam mang gia tri phap lYe Han nfra,
11qp tac vung Me Kong ma rQng mang mau sac nhfrng quy tac clla
ASEAN nhu dua ra dinh la khong chinh thuc va tlf Tung thanh
\'ien clla CMS duqc phep thl!C nhfrng chuang trinh hqp tac rna khong sl.!
d6ng clla tt ca cac nu6'c thanh vien.
HQ'p tac \lung Me Kong m6 rQng co th& auqc coi la t6ng th& cua cac
c11ltang trl11h hqp tac nho. Nhfrng chuang trinh hqp tac chung auqc thlfc b6i
cac ti0u bal1 ph6i ti@u khu vl.!c, nhom cong tac chung va dien dan tren 9 linh
\'l.!c: Co' sO' hq tang giao thong tai, thong, phat nang Iuqng, quan Iy
il10i truang, phat ngu6n nhan ll!c, thuc dgy thuo'ng m(;li, tu, du Itch va
110ng
tim ca cac Co' hqp tac trong GMS se vuqt ra ngaai ph(;lm vi
clla bao cao nay. HOSit dQng hqp tac cua GMS rQng han khu vl.!c dia Iy clla Iuu vl.!c
song Me Kong va do a6 mang l(;li khung hqp tac cho Nam va Trung Qu6c
nh5il1 phat tri@n khu vl.!c bien gi6i clla moi ben. nien 1990, ca Trung
Qu6c va Nam da tinh phat khu vlfc vung bien gi6'i trong nhfrng
d1l al1 phat clla minh.
HQ'p tac qua bien giai bao g6m ca nhfrng hO(;lt d9ng tUo'ng tac gifra cac chinh
phll va chinh ata phuo'ng, da dan tai sl.! phat clla thuo'ng cung
nhu cac linh Vl.!C nang Iuqng, thong va co' SO' h(;l giao thong. Vi d\l, tu
nan1 2004, Trung Qu6c aa tr6 thanh d6i tac thuo'ng mC;li 16n cua Nam vai
buon ban trung VaG cac hang mC;lnh cua Trung Qu6c.
Na111 121 d6i tac thliang mSii quan trQng cua tinh QUcl11g Tay. Nam mua tu
il1C).ng lliai clla tinh Van Nam. Quan Lao Cai - Ha cung phat
thanh mQt tht tru6'ng nang va vung Can Minh trong nQi dia c6 ra
thong qua du6'ng sat chqy qua Lao Cai cang Hai Phong.
740
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIN DOAN 1991 - 2008
Thang 10/2004, Thu tuong On Cia Baa dil rna ta rna mnh hQ'p tac qua bien gi6'i
121 "hai hanh lang, mQt vanh dai kinh Hai hanh lang aday chi cac tal
Nam Ninh - L';1ng San - Ha NQi - Hai Phong va Can Minh - Lao Cai - Ha NQi - Hai
Phong. "Vanh dai" aday chi Sl! phat chung t';1i l<hu vl!c Vinh Bac BQ.
Thang 11/2004, Trung Qu6c tuyen b6 se tang cuang tu nang
duang sat n6i Can Minh voi Ha NQi. MQt nam sau, duang sat caa t6c n6i
Nam Ninh voi duang sat Bac - Nam cua Nam duQ'c khanh thanh. Nam
2007, Nam va Trung Qu6c th6ng xay dl!ng khu vl!c hQ'p tac kinh dQc
thea bien gioi gifra thanh ph6 Tuang, tinh Quang Tay voi tinh L';1ng San cua
Nam. qua cua ha';1t dQng hQ'p tac qua bien gi6i nay 121 sl! thuc luu
thong hang haa Trung Qu6c qua Nam Dong Nam A..
3: Nhfrng cua hgp tac Vit Nam - Trung Qu6c
Thang 10/2007, t';1i D';1i hQi IAn thtr 17 Dang CQng san Trung Qu6c, T6ng Bi
thu H6 Daa dil dua ra khai gioi hai haa" lam chu co ban cua
chinh sach d6i nga';1i trang ky nay thay cha khai "sl! troi haa
binh" va "slJ phat haa binh cua Trung Qu6c". Co 3 y chinh lien quan toi khu
Vl!C Dong Nam A.. ThCt nhtzt, Trung Qu6c tim cach tang cuang anh huang t6'1 l(}lU
vl!c cach thuc quan d6i tac luQ'c voi cac nuoc ASEAN thong LiLld
hQi kinh va hQ'p tac trang cac phi th6ng. ThCt hai, Trung
Qu6c tim cach phat khu vl!c nam (tinh Van Narn va Quang Tay) bang
cach thuc s1/ phat cua hQ'p tac vung Me Kong rna rQng va hQ'p tac
Vinh Bac BQ. ThCt ba, Trung Qu6c tvc ling l1Q ASEAN, ARF va cac th@ kl1U
Vl!C khac 121 nhfrng nay mang l';1i lQ'i ich cha Trung Qu6c.[18]
Tiiu vitng song Me Kong ma r(Jng
HQ'p tac da phuong cha sl! phat cua luu vl!c song Me Kong va vl\ng
Me KOl1g rna rQng se kh6 t6n t';1i vang Trung Qu6c, vi moi co sl! tham
gia cua tinh Van Nam va Khu tl! tri dan tQc Chaang tinh Quang Tay trong hQ'p tac
vung Me Kong rna rc)ng. Trung Qu6c xtrng dang co vi dang bei 11Q 121
nuoc athuQ'ng ngu6n cung nhu co strc m';1nh kinh va l1ang phat trien quan
SlJ. Trung Qu6c IAn tuyen b6 ro rang rang hQ phan d6i nhfrng nguyen tac
quan ly ngu6n nuoc rna Uy hQi song Me Kong thong qua. xay dl!ng cac
nuoc a thuQ'ng ngu6n song Me Kong duQ'c cha la se co tac QQng tieu cl!c toi cac
nuoc ah';1 ngu6n. Trung Ql16c tvc chinh sach xay dVng cac nu6c se
mang l';1i nhfrng tac dc)ng rc)ng lon, toi dong nuoc va sinh thai, baa
g6m ca mQt trang hai vl!a lua Ion cua Nam 121 vung d6ng bang song Cvu Long.
du Uy hQi song Me Kong va hQ'p tac tieu vung Me Kong rna rQng co
mvc tieu gi6ng nhau nhung thea du6i nhfrng gia tri va co truc khac nhau. MQt
nghien ctru moi day (Buntain, 2007) rang Trung Qu6c chu y thuc day Sl;!
741
Carlyle A. Thayer
tricll Cllcl 1111ung che ch6ng cheo, khong co tt! tach phat
triC:l1 kill11 te ra k110i moi truO'ng. Buntain (2007) gQi qua trlnh nay la
eiL) Cl11<.1
II
, tl1eo d6 "Trung Qu6c Slr d\lng vt lanh d(;1o akhu Vt!C nham
trung s5cll 11C!P tac VaG cac che thong qua tham dt! co ll!a chQn".
Iv10t kllclC, dll 111Lrc d9 ph\! thuQc kinh te gifra cac nuac trong vung song Me
KC)11g r(nlg dal1g t511g len nhu11g nhfrng hanh dc)ng cua Trung Qu6c aa keo lui
s\r pllLlt tricIl CUJ cclc co quan tri mang tinh hQ'p taco Do do, Nam khong
tl10 bily 1111lrng 10 ngqi clla mlnh dong nu6'c trong mua Ili 6 d6ng song
Clrll LOllg trollg Uy 11Qi song Me Kong (rna Trung Qu6c khong phai la thanh vien)
(ClIlg 1111lr lIC."}' t5c ti6u \Tung Me Kong rna rQng (V'l trung chu yeu van ng09i
thlrc)'llg \'(1 },hat co' s6 h
9

Villlz Bdc B(J. K11ac vai hQ'p tac tieu vung song Me Kong rn6' re)ng, Nam
\'L1 1'rullg QL10c CC1 t116 hQP tac thanh cong 6' Vinh B9. Co sa cho hQ'p tac
rUllg dill1l pl1an chia Vinh Be) nam 2000. dinh nay phan chia lanh
11Ji b511g Caell 10P ban d6 chi tiet thea duang phan cach da sua de)i.
6
dinh
11ily co 1\re tir thang 6/2004 cung ky nghi dinh thu be) sung khu vl!c khai
t11ac 11ai SaIL chLlng. Thang 10/2004/ Thu tU6'ng On Cia Bao den Ha N9i de cling c6
tac 11g110 ca (cung 11hu thuc day qua trinh phan dtnh bien gi6'i tren
Tl1511g 1/2U05, ffiQt V\! dQ sung dien ra a Vinh Bac B9 8 ngu dan
1\:Zl111 111911g lilnl 1161 nhu quan ly khu Vl!C danh bat chung. Du Vl.).
trel1 Oien. fa 1111Ul1g thang 11/2005/ doan ou khi qu6c gia Nam
(l)etroVietnanl) va doan khi ngoai khoi qu6c gia Trung Qu6c d6ng y tien
I1Zl1111 khai t11c1C chLlng du va khi d6t 6 Vinh Bac Bc). Thang 1/2007/ Thu tU6'ng
t\gLlyen Dung phe chuan thoa thu?n nay. Nhu da noi a tren, Nam va
Quae t11\rC cuc)c tra chung tien trong thang 4/2006. Ke til' do
Cl) tllenl 5 CL1()C tra chung duCJc tien hanh van cac thai thang 12/2006/
tllJl1g 7/2007, tl1c111g 10/2007, thang 5/2008 va thang 8/2009?
Tl151lg 6/2008, T6ng Bi thu Nang Duc M(;1nh tham Trung Qu6c thea lai
nlcJi Cll(1 T6ng B1 tllU H6 Cam Dao. Tuyen b6 chung clla hai ben noi rang: "Hai
11Lrl)'C sC? t\lC t11\rC hin dinh phan chia va dtnh hQ'p tac ca t(;1i
Vjll11 GAc Be) d011g thai hanh tra khu Vl!C danh chung, khao sat
11gU(Hl l1ai SZlll c11Llllg cling nhu tra chung. Hai ben se day rn9nh thl!c
T110l1 tl1UL)11 kllung hCJp tac khai thac du va khi d6t a nhfrng khu Vl!C
t11C)Jlg 111lAt Vill1l sAc B9... "[19]
Vivt NZl111 \ya TrLlng Qu6c cling bat dam phan phan dinh lanh hili aclra
Villil 135c DQ. CLIOC l1QP th(r tu ve nay cia dugc t6 chuc t(;1i Kinh thang
1/2UU8.
Bie'l1 D01lg. Nhfrng tranh chp gifra Vit Nam va Trung Qu6c lanh hai va
llIllI11g Vall kllc1c lJ' Bien Dong dil tinh cht kho giai quyet. Tuy da co
IlillrIlg tien triel1 trollg cac de lien quan toi Vtnh B9 nhung nhfrng tuyen

j
C.AU TRL1C QUAN NAM - TRUNG Quae GIAJ DOAN 1991 - 2008
..
bo ell0flS el1eO 6 Biel1 f)6ng \Tal1 ton tSli nhu mQt hang s6 co tinh cht kich thfcll
XLll'lg ll('\t. 10/2UO.+, sall Clllly011 thzlln rAt thanh cong ella Thll tU6'ng On Cia
13acj tc'fi E"j,1 N()i, BQ Ngo
9
i giao rrrllng Qu6c tuyen b6 1/ quan tam sau sac"
\/i()t N,'lI11 kllai t}-l<.lc dAu va kl11 d6t tSli vung lanh hili phia tren them
ll!Cl ella 11\). 1'rllng Ql16c cao bUQc Nanl di nguQ'c l(}.i v6'i rlhfrng cam ngay
d6. T'llY Nam van t\lC hanh ho(}.t dQng khai thac.
I\11LX11g 11l1C) 11hv tic}-J t\lC xfly ra. Thang 3/2005, Trllng Qu6c tuyen
bc) rAng dal1 Cl:l<.l }l(;) bi IiCl(Cl'P bien" Nam tn cong 6 Dong. Trung
QllOC J0 11g11! Nanl tll<.1l11 gia ngan kim 11am tQi ph
9
m tren bien. Hai
tl1c1Ilg Sati
l
111Qt tall cIllY 11c111g (lla Vit Nanl bj cilirn 6 ngoai b6' bien ThuQ'llg Hili
Jil111 tarlg nghi 11gO' ra,ng tau dfl bi hili quan Trung Qu6c tn cong khi h/c
ll(\)'ng flCl)' lil.l11g tr0L1 0' kIll1 \rl!C d6. Ngay 12/5, BQ Ngoqi giao Nanl ra
tllyDn 'frlIrlg (JlIC\C k11l
1
ng IJllai chiu trach V\l chim tau.
NllLrIlg ClJ()C oilnl phcl11 cAp chuyen gia nhfrng vn Dong)
LIAt L1A1.l tl( tl1tlllg 11/1995 \'a dal1g tiep t1.}.C diel1 ra. Ca hai ben van cllua tl16ng 1111At
c}llteJ'11g trlll11 lZ1n1 Vit Nanl nllt doi dam phan ca hai qUll dao
H08.11g Sa va cfrL((1Tlg Sa. r-rrllIlg Ql16c khong mu6n dam phan van Hoang Sa
chi t0F) trul1g \'iJl1 rlrC!C)l1g Sa, tranh CllAp Ianh hai va dja.
T'Ll{}rlg ),-;1 [)llIlg tOall qu6c thu X thong qua I1ghj quyet pIlat
\YLlllg bidll Clla. Nanl trung vao nhfrng linh vl!c co IQ'i the so sanh
"1111&111 pl1clt triell f1101111 l11C killl1 te duy tri an ninh qu6c phong tlleo tinll
11l)'f) tJC teo. V[111 de nay duQ'C trlaO t(}.i HQi nghi Trung uong thv
tlr tl-lc111g 1/20U7. CclC b50 Ca.l) t
0
i 119i nghi nay chi ra rang chua co ke ho(}.ch lien
lit- F'lld t to ((1(' VlUlg vell lliel1 v6i khai thac ngu6n tai nguyen
biell kJ-l1.l \'\(c (,Itt', CpJ)!l\n 151111 11ili clla Narn. Cac I1ha kinh u6'c tirlh
licl1 l1L1111 2U2U, 110u ki11l1 biel1 dliQ'c phat toan din, linh \T1!C nay co
ll(Hlg S5(,1: C',;[)fJ kl-1Ut\11g 50 - gia tri xut khau.
11g1l1 trllllg lfcfllg IV cluyet dill11 cc1n phai V9.ch ra luQ'c
11lt(tl1g teji 11cl111 2020 nhanl hc/p pIlat trien kinh te v6'i bao moi tru6'ng cling
nlll! bilc) {l11 Ilinll pll0ng. Qllan d9i nhan dan Nam co V\l "bao
lall11 1121i \'21 chil qu6c gia". Vic s09n tllao luQ'c bi6n da dl1c;J'c hoan
tSt van CLIC\i nanl 200t I1hl!ng chua duQ'c cong b6.
Vi('c Vit Nanl tll011g qua luQ'c m6'i trung kh6'p v6'i th6'i di0nl
tllal11 vqng cila Trullg Qu6c Dong dang len cao. Trung Qu6c tuyen b6 chu
d6i veti cac \lung Ianll hcli va kllU vl!c ma 6 do Nam dang tim
11gl1611 l\!c pIlat Trllllg Qu6c ap h-fc len cac COl1g ty nu6'c ngoai co lien
qllan t6'i 1109t dQllg phat kinh te bien clla Nam, canh bao cac cong ty nay
fang 1109t dQllg lan1 an clla hQ 6 Trung Qu6c co the rac r6i tiep t\lC tham
743
Carlyle A. Thayer
gia vao tim ngu6n lqi phat anhfrng khu vl!c rna Trung Qu6c tuyen
b6 chu
Thang 3/2007, doan khi BP va cac d6i tac cua hQ trinh cac dt)' an len
Be) Cong Nam, thea do se tu 2 ty USD rna re)ng khai thac khi gas
\T21 nang 1uqng trong ky t6'i. Nhfrng dl! an nay baa g6m ca vic xay dl!ng it
hai duang 6ng dan khi gas n6i vung yen v6'i hai khu vl!c khai thac khi
m6'i 121 MQc Tinh va Hai Th
9
ch a vung Nam Can San tren Dong. Nhfrng dt)'
an cua BP cung baa g6m ca xay dt)'ng me)t nha may ahuyn Nhan Tr9ch,
tinh D6ng Nai. [20] t
9
i, BP chi con duy trl ho
9
t de)ng cua duO'ng 6ng dan khi
n6i khu vl!c khai thac Lan Tay - Lan D6 avung Nam Can San v6'i t6 hqp nha may
Phil My a tinh Ba Ria - Vung Tau. Nhfrng khu vl!c khai thac m6'i se duqc n6i
v6'i duang 6ng da duqc nam v6'i nhfrng khu vl!c rna BP dang
hanh khai thac nay.
Cau hoi tuang lai ho
9
t de)ng cua BP nhanh chong tra thanh phuc
t(;lP trong quan Vit Nam - Trung Qu6c. Ngay 10/4, me)t phong vien tu Co' quan
t thong nll.J. nu6'c trl!c h6i nguai phat ngon B(> Ngo
9
i giao Trung Qu6c
Cuang duang 6ng cua BP va ho
9
ch t6 chuc b6
Dong cua Qu6c he)i Vit Nam, ong Cuang tra lai: "Trung Qu6c co chu
khong tranh cai d6i v6'i dao Nam Sa va nhfrng khu vl!c lanh hai
cung nhu cac vung bi@n xung quanh... Hanh de)ng m6'i day cua Vit Nam
xam ph(;lm chu cua Trung Qu6c, chu va quan ly
dao Nam Sa, di nguqc 19i v6'i st)' d6ng quan trQng rna lanh
d(;lo hai nu6'c da d
9
t duqc va khong co lqi cho st)' 6n dinh akhu vt)'c Dong". [21]
Ong Cuang m9nh rang cu hanh de)ng dan phuang do cu nuac
nao thl!c a Bi@n Dong 121 "ph
9
m phap va sai trai", xam ph9-m chu cua
Trung Qu6c. [22] Ong Cuang cung duqc trich lai: do khong co lqi d6i
v6'i sl! 6n dinh akhu Vl!C Bi@n Dong. Phia Trung Qu6c quan tam sau va chung
toi da gUi nhfrng phan d6i m9-nh me t6'i phia Vit Nam."[23]
Phan ung 19-i, ngay 11/4, nguai phat ngon Be) Ngo
9
i giao Vit Nam Le Dung
tuyen b6 rang Vit Nam co du chung cu lich su va Co' sa phap ly
dinh chu tren hai dao Hoang Sa va Truang Sa. Ong Le Dung noi rang:
nhfrng ho
9
t de)ng tham do va khai thac khi t
9
i khu vllc hai dao, lanh hai
baa g6m Cel. nhfrng cu lao nho 121 "hoan toan binh thuang"; hoan toan phu hqp vai
phap Nam, phap qu6c va thl!c d?c bit 121 thea dung Cong u6c
vt bien nam 1982 cua Lien h(fp qu6c va Tuyen b6 ung xu giua cae ben tfli Bien
Dong niinz 2002. [24] Ong Le Dung cung m9nh rang ho
9
t de)ng hqp tac gifra
Nam va doan BP tu nam 2000 va "nam trong khu vt)'c
kinh va ll;lC dia cua Nam, nam trong khu vt)'c chu cua Vit
Nam."[25] Vic khai thac khi gas a khu vl!c Lan Tay - Lan D6 cho ho
9
t de)ng san
da ra tu nam 2002.
h
gl
C
d
c]
n
g
d
\",
ti
p
v
tl
s:
H
cl
tl
kJ
dl
S,
N
N
de
d,
r/
tr
ra
nt
22
PI
tn
Tr
nl
illI
I

744
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAI DOAN t 99 t - 2008
Trong thang 4/2007, khi hai ben dang cao bUQC va phan ung Ian nhau, cac tau
hai quan cua Trung Qu6c da bat gifr 4 tau danh ca cua Nam dang hoqt dQng
khu vt;rc dao Hoang Sa va phqt thuy thu doan (Van phong BQ truang BQ
Qu6c phong My, 2008: 11). Va trong thang 6, du6i ap It;rc cua Trung Ql16c,
doan BP tuyen b6 tqm dung ca cac hoqt dQng angoai khoi nam Nam
cho t6i khi cang gifra Trung Qu6c va Nam lang xu6ng. Tinh hinh tra
11en t6i han VaG ngay 9/7/2007 khi mQt Vl;l gifra tau hai quan cua Quan dQi
giai phong nhan dan Trung Qu6c v6i cac tau danh ca cua Nam duQ'c cho
da xay ra 6 dao Hoang Sa dan t6i mQt tau ca cua Nam bi danh chim
va InQt ngu dan mqng (Van phong BQ tru6ng BQ Qu6c phong My 2008: 11).
cu6i nam, cUQc PLAN cua Trung Qu6c tren dao Hoang Sa
tu ngay 16 23/11/2007 da dan t6i hanh dQng phan d6i cua Nam. Nguoi
phat ngon BQ Ngoqi giao tuyen b6 cUQc cua hai quan Trung Qu6c da
vi ph
9
m chu cua Nam, "khong phil hQ'p v6i thuc chung" va tinh
th6ng ma lanh d
9
0 hai nu6c da d
9
t duQ'c trong cUQc thao cao 6
Singapore. Nam tai dinh chu tren hai dao TruO'ng Sa va
Hoang Sa nhung cung keu gQi tim phap hoa binh cho nhfrng tranh
NguO'i phat ngon Be) Ngoqi giao Trung Qu6c phan ung lqi cach bac b6
tuyen b6 cua Nam, cho tuyen b6 d6 121 vo can cu va nhu thuO'ng tai
dinh "chu khong tranh cai" d6i v6i hai dao.
Me)t hanh d9ng gay kich d9ng 16n 121 dinh cua 8 qi hQi rLhan
dan Trung Qu6c thanh thanh ph6 Tam Sa bao g6m ba dao Dong
Sa, Hoang Sa va TruO'ng Sa trl.!c thue)c quan 1y hanh chinh cua tinh Hai
Nam (Van phong Be) truO'ng Be) Qu6c phong My, 2008: 11).[26] B9 Ngoqi giao
Nam dua ra phan ung vao ngay 4/12/2007 tuyen b6 hanh dQng cua Dqi hQi
dqi nhan dan Trung Qu6c da vi phqm chu cua Nam.
Tinh hinh nam mai tl;lc n6ng len khi Trung Qu6c cao bUQc 12 tau
danh ca cua Nam cong 10 tau ca cua Trung Qu6c 6 Vinh Bac B9 vao ngay
7/1. dil khong co hqi nguO'i nhung vai tau ca cua Trung Qu6c da bi
trung dqn. Nam bac b6 cua Trung Qu6c va tra 10'i Vl;l xay
ra vilu6i danh ca mac VaG nhau. [27]
giai toa cang dang len cao, Nam va Trung Qu6c hQi
nghi thu hai Uy ban chi dqo hQ'p tac Nam - Trung Qu6c 6 Bac Kinh ngay
23/1/2008. 8 qi phia Nam 121 Ph6 Thu tu6ng kiem B9 truO'ng Ngoqi giao
Phqm Cia Khiem. Ph6 Thu tU6ng Phqm Cia Khiem da co cU9C trao doi v6i Ngoqi
truO'ng Trung Qu6c Duong Tri va Uy vien Qu6c Vl;l Duong Cia
Tqi he)i nghi cua Uy ban chi dqo, hai ben th6ng "giai dung dan
nhfrng trong quan song phuong" thong qua"d6i thoqi va trao d6i".
Va chqm leo thang gifra Trung Qu6c va Nam duQ'c giai thong qua
mQt cU9c "he)i nghi thuQ'ng dinh" gifra hai nha 1anh dqo hai Dang Ce)ng san dien ra
745
Carlyle A. Thayer
6 B5c KiI111 ttr ngay 30/5 2/6/2008. Dong duQ'c toi mQt cach
t11ien lch t11eo quaI1 clla thong nha nuoc nhu mQt "khuc
d0 1
0
i tv I1ch slr". MQt bai binh tren bao Nhan dan ngay 30/5 noi
duy tri on djnh 6 Dong" da dugc thao
T11eo tuong clla gioi thong h<)i nghi nay, khi T5ng B1 thu H6
Cam Dao II nghi mQt giai phap dung cho n11frng t6n tqi gifra hai
11UOC dlJa tren co sO' dam p11an huu nghi va hai ben cung co lQ'i", T5ng Bi thu Nang
Due M0n11 tra 10i rang ong c11ia se quan clla T6ng Bi thl1 H6 Cgn1 Dao \Ta
rang "hai nlroc 11en Gam phan ngay tuc nhfrng cung quan tam". Hai
nha 1anh d
0
0 dc\ng y"thuc ogy mQt co hQ'p tac co qua gifra Be) Ngoqi giao,
Qu6c p11011g, Cong an va cac co quan an ninh clla hai nuoc." Hai nha lanh d
0
0
Da11g cling th6ng nhAt rang cO qua giai quan song
phuong 121 Uy ban C111 090 hgp tac song phuo'ng. T5ng Bi thu H6 Cgm Dao cung
keu gQi ngLroi d611g cAp ben phia Nam 110qch 5 nam hgp tac
thuong il1C)i.
MOt TUYC11 b6 chung duQ'c dua ra sau nhfrng cUQc hQi dam chin11 thuc gifra
hai nha 1anh d
9
0 chi ra rang Nam va Trung Qu6c se co' sO' cho tl1o'ng lai
hQ'p tac 6 Vin11 Bac BQ thea nhfrng dinh da d
9
t dl1Q'c trong nam 2004 phan
di1111 la11h 11ai va khu danh bat ca. Hai nha lanh dqo cam tvc thl!c
tLlan tra cl1llng gifra 11ai lugng hai quan va han11 nghien cuu vung lanh hai
ngoai cua Vj1111 Bac BQ. T5ng Bi thu H6 Cgm Dao va T5ng Bi thl1 Nang Duc M
9
nh
cling dong y110an m6c phan dinh bien gioi tren van cu6i name
TLlY n11ien, bQ Gang trong Tuyen b6 chung nay la Trung Qu6c va
NaI11 dinh 11ang quan song phuong len d6i tac lugc.
s
Ngay truoc tham clla T5ng B1 thu Nang Duc Mqnh Bac Kinh,
hinh a11h dLrgc C11VP tv mQt tinh thuo'ng m,!i dugc cong b6 xac Trung
Qu6c Ga xay dlJng mQt can cu hai quan Ion tren dao Hai Nam. Buc anh voi dQ
p11cl11 giai cao da chi ro lTIQt s6 lUQ'ng quan Ion cling nhu mQt tau nguyen tu
dang dong 6 do. M9t b{rc anh khac chVP duQ'c hinh anh cac tau va xu6ng sua
chua chi ra rang can cu 11ai quan Tam Aco kha nang mQt s6 lUQ'ng quan
Ion \'a ca taLl
phat trien can cu hai quan Tam A duQ'c thl!c song song voi h0
9
t
ciQng xay dlJng san bay treI1 dao Go thue)c dao Hoang Sa, cllng c6 cac
tre11 dao Da c11fr cung nhu duy tri sl! co clla hai quan tren dao Da
vanh kl1an (ca hai thuQc dao Truong Sa). Them van do, Trung Qu6c
dang 11ha11h c110ng gianh duQ'c kha nang t5 chuc dien quan Sl! 6 nhfrng vung
11Q tuyen b6 c11u tren Dong va bao tai thuo'ng m,!i qu6c
di qua eo Ma1acca \Ta eo Singapore, v6n la duong tai nguyen
112l11g lugng chu yeu, co ynghia s6ng con d6i voi hQ.

l
t
t
t
t
(
\
r
c
r
c
C
C

v
q
b
11
tt
IT

til
tr
746
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAI DOAN 1991 - 2008
H0
9
t dQng xay dl.!ng khac chi ra rang can cu hai quan Tam Ase c6 anh
huang luC/c tai tr9ng thai can bang ll.!c trong khu vl.!c. Nhfrng
cua Cal1 CU duC/c xay dl.!ng duai long nham mang l';1i nhfrng dia lC/i
rna khong de bi phat Hinh anh tu tinh xac Sl.! c6 cua tau
Trung Qu6c Type-094 Jin-class tu cu6i nam 2007.
9
Tau Type-0941a tau
h';1t nhan thu hai va d';1i cho cac 10';1i vu khi huy m9nh nhat cua hai
quan Trung Qu6c. Theo BQ Qu6c phong My,S tau h';1t nhan I1fra se duC/c
dua VaG h0
9
t dQng trong nam 2010. Khi nhfrng can cu tau duC/c hoan thanh,
Trung Qu6c se c6 kha nang duy trl mQt s6 luC/ng dang cac tau h';1t nhan
tren dao Hai Nam. Trung Qu6c c6 phat ca cac h0
9
t dQng can
tau h
9
t nhan Trung Qu6c c6 tra va cong tu nhfrng vi trl bi
angoai khO'i dao Hai Nam.

nam qua, cac hQc gia van dang tham dl.! VaG cUQc tranh rang cac
qU6c gia akhu vl.!c chau A- Thai Blnh DuO'ng phan ung nhu nao d6i vai sl.!
troi cua Trung Qu6c. Thong thuang, 5 luQ'c chinh duC/c dua ra la: can
bang, ngan hQ'p tac song phuO'ng, rang bUQc da phuO'ng va da d
9
ng hoa
(Kang, 2003 va 2003/04; Acharya, 2003/04; Roy, 2005; Vuving, 2005; Womack, 2006
va Goh, 2007/08). C6 hai cach can bang ll.!c lUQ'ng (Roy 2005). Cach thlr nhat huang
ra ngoai va hQ'p v6i sl.! hQ'p tac cua hai hay nuac ch6ng 1';1i dbi thu
nang. Cach thu hai huang nQi va hQ'p vai pl1at nang ll.!c qu6c phong
cling doan dan tQc. Ngan 121 chinh sach thong thuang va ll1Qt ll.!a chQn
ll1a. Vi dv, mQt nu6c c6 thea du6i mQt chinh sach hQi trong khi van gil!
cac rao can. C6 hai cach cua hQ'p tac song phuO'ng. Cach thu 121 tra thanh
d6ng minh cua d6i thu nang nham ngan nhfrng kha nang bi ep buQc.
Cach thu hai cua hQ'p tac song phuO'ng 121 tim nhfrng lQ'i ich kinh bang cach
la "phia t11u hut".
luQ'c rang bUQc da phuO'ng chi hO';1t dQng quan
vai nuac khac v6i ky vQng thanh qua thu duQ'c tu m6i quan d6 se mang
qua 121 Sl.! nhan nhuQ'ng va duy trl tinh tr';1ng t
9
i. Theo Roy (2005: 306), rang
bUQc la luC/c ad6 mQt nu6c sU' dVng cam va qua t6t nham bUQc
mQt cuang qu6c dang man va cua tl} qu6c da
t6n t
9
i tru6c d6. Cu6i cung, luC/c da hoa quan chi"qua trinh 10i keo
mQt nu6c, thea d6 se loi keo nu6c nay bi loi cu6n sau VaG truang khu vl.!c va qu6c
bao bQc nuac nay trong mQt m';1ng lu6i trao d6i va tuO'ng tac lien tvc vai mlJc
tieu dai h
9
n 121 hQi (Goh 2007/08: 120-121).
Naw dang bi VaG mQt kh6 khan khi Trung Qu6c aa the
tham vQng 6 Dong trong nhfrng nam day. linh Vl.!C ng09i giao cong
747
- - CarIYTe A-. Thayer
khai, Trung Qu6c da di lqi vic ton trQng 7
1
uyen b8 DOC 2002 va giai
cac t6n t
9
i mQt cach hoa binh. Nhung th\!c Trung Qu6c van kin
dao nhfrng ap IlJC ngo9i giao va quan slJ bUQc Vit Nam phai cong nh?n
chu 6 nhfrng khu VlJC tren Dong ll1a Trung QuE>c tuyen bE> la cua hQ.
Suc ep cua Trung Qu6c len cac doan qu6c bUQc nhfrng doan nay t
9
m
ngung ha trQ' Nam thuc khai thac ngu6n va khi tlJ nhien 6 ngoai khoi
da de d09- "danh chim" nhfrng dlJ an phat vling cua Nam.
D6i din v6'i nhfrng thach thuc nhu Nam phai thvc hin chinh sach
gi? Nhfrng s6 trong bao cao nay ra rang chung minh mQt Vit Nam
khong thlJc hin chinh sach can l\ic trong quan h song phuong
tru6'c slJ trai cua Trung Quc3c. Nam cung khong phai hQ'p tac v6i Trung
Qu6c trong no llJc nham giam kha nang bi ep bUQc hay tim nhfrng IQ'i ich
kinh Theo ba Ton Nfr Tht Ninh, nguyen Ph6 Chli nhim Uy ban Dc3i ngoqi cua
Qu6c hQi: "MQi nguai la chung ta phai gifr mQt can bang nhi"
khong "dlJa dam VaG My" hay "lu6n cui" dE>i vai Trung Qu6c. [28] C6 bang
chung (khong duQ'c trong bao cao nay) la Vit Nam dang thea du6i chinh
sach can ben trong no l\ic nhang dqi hoa hlc lUQ'ng quan dQi
va duy tri doan dan tQc (Thayer, 2009).
C6 ve nhu Nam dang thlJc hQ'p cac chinh sach rang bue)c, da
phuO'ng hoa va ngan d6i v6'i Trung Qu6c. Vit Nam thlJc chinh sach
rang bUQc trtr6'c tien trong quan h song phuO'ng v6'i Trung Qu6c bang nhfrng
dieu khoan trong dtnh khung hQ'p tac lau dai ky nam 2000. Vit Nam cung
nham t6'i quan 1y va l hoa quan v6'i Trung Qu6c thong qua nhfrng d6ng
d9-t duQ'c trong cac cUQc hc)i dam cao gifra cac T6ng Bi thu Dang va Chu
tjch nu6'c. Quan song phuong trong linh vvc da khong d
9
t qua va
duqc giai thong qua hoqt dc)ng cua nhfrng nh6m cong tac chung a
CllUyen gia, chinh phil va be) truong. Nhfrng cO' hCJp tac nay da mang lqi
qua 121 u6'c bien gi6'i tren dinh phan chia Vtnh Be) va Hip
dinh hQ'p tac ca. hoan thanh mc3c cubi cling phan dtnh bien gi6'i
treI1 dt no l\ic m9nh me trong vic xay dVng long tin.
Nam cung thea du6i chinh sach da dqng hoa thong qua quy thanh
vien cua ASEAN va HQ'p tac vung song Me Kong rna re)ng. Trung QuE>c la me)t
trong nhfrng dE>i tac dc3i thoqi cua ASEAN. ASEAN va Trung Quc3c da hoa
quan thong qua quy dc3i tac luQ'c bao g6m nhfrng he)i nghi thuQ'ng
dinh thuO'ng nien cua cac ngllyen thli hay nguai dung chinh phu, Uy ban hqp
tac han hQ'p ASEAN - Trung Qu6c, He)i nght quan chuc cao ASEAN - Trung
Qu6c, HQi nght chinh trl an ninh ASEAN - Trung Quc3c, nh6m cong tac hon hQ'p
ASEAN - Trung Qu6c Dong cling nhfrng cO' khac. ASEAN va
Trung Qu6c dang no l\ic thanh l?p khu VlJC thuong ffi9i tv do.
748
CAU TRUC QUAN Ht VltT NAM - TRUNG Quac GIAI DOAN 1991 - 2008
ASEAN cung 1a hC;1t nhan trong rlhfrng hqp tac da phuong khac trong
khu vlfc, nhu ARF, rna dap ung quan 1y quan vai Trung Qu6c. Hqp tac
vung song Me Kong rna rQng va Uy hQi song Me Kong 1a nhfrng ca hqp tac
DC;1i cho Trung Qu6c trong hai ca hqp tac nay khong phai chinh phil
trung uang rna 1a tinh Van Narn va Khu tlf trt dan tQc Choang tinh Quang Tay.
Tuy nhien, co hqp tac vung Me Kong cung rnang 1C;1i khung quan trQng
cho nhfrng 1qi thuc phat quan kinh qua bien gi6'i va phat
cO s6 hC;1 ASEAN va Trung Qu6c d6ng y hanh nhfrng hOC;1t QQng
chung phat hqp tac GMS. Trung Qu6c khong phai 1a thanh vien chinh
thuc cila Uy hQi song Me Kong nhung da tr6 thanh d6i tac d6i thoC;1i, do d6 da rn6
ra rnQt huang khac cho Narn trong thlfc thi quan vai Trung Qu6c
thong qua cac co hqp tac da phuong.
CHU THICH
1 tham cua tau Trung Qu6c Nam dien ra trong thang 11/2001 khi tau
PLAN Jiangwei-II co trang ten lua Thanh ph6 I-I6 Chi Minh. tham thu hai
cua tau PLAN Ba Nang dien ra vao thang 11/2008.
2 Trung Qu6c san sang daln phan an ninh qu6c p110ng vai Thai Lan va Philippines.
3 Tuyen b6 cua H9i nghi nguyen thu qu6c gia/nguoi dung chinh phu cac nuac ASEAN
va Chu tich nuac C9ng hoa Nhan dan Trung Hoa ngay 16/12/1997.
4 Tuyen b6 chung cua cac nguyen thu qu6c gia/nguoi dung chinh phu cua h9i Cac
qu6c gia Dong Nam Ava nu6'c C9ng hoa Nhan dan Trung Hoa d6i tac luQ'c vi hoa
binh va thinh vUQ'ng, ngay 8/10/2003.
5 h02.1ch hanh d9n g thvc Tuyen b6 chung quan d6i tac luQ'c
ASEAN - Trung Qu6c vi hoa blnh va thjnh vUQ'ng.
6 Duong phan chia cach duQ'c chinh sUa tinh toan lefi tac d9ng cua cac han dao
trong h02.1t d9ng phan dinh, vi dl;l nhu dao B
9
ch Long Vi cua Nam.
7 Chi cua hO'!t d9n g tra chung thuan& kha so' sai. CU9C tra chung nam 2009
duQ'c thvc b6'i tau cua Cl;lC Quan ly nghe ca Trung Qu6c va Cl;lC Canh sat
Nam; "China, Vietnam hold joint patrols in Beibu Gulf", Trung Qu6c hang ngay, ngay
21/8/2009.
8 Nam co quan d6i tac luQ'c v6'i Nga, An D9 va Ban cung "quan
vai Phap. Nam va My naI1g quan song phuo'ng len ll1UC
chien luQ'C.
9 Sv cua tau cung nhu kha nang quan d9i Trung Qu6c can cu
trong tUo'ng lai ra nghi van ve kha nang Trung Quoc co thvc sV ton trQng uac
khu vvc tv do heft nhan Dong Nam Ahay khong.
749
Carlyle A. Thayer
TAl THAM KHAo
[1] Tall hoa xa, ngay 21/2/1999.
[2] TIlong tan xa l'Jam, ngay 25/12/2000.
[3] "China, Vietnam issue joint communique", Nhan dan baa Online, ngay
21/7/2005.
[4] jane's Defense Weekly, ngay 4/1/2006, ban tv online.
[5] Bao Nlzan dan, ngay 8/4/2006.
[6] Tan hoa xa, 11gay 9/8/2006.
[7] Tan hoa xa, ngay 24/8/2006.
[:
[8] "China-Vietnam Joint Communique", Kinh, ngay 24/8/2006.
[9] Thong tAn xii Nam, ngay 25/10/2006.
[:
[10] Thong tan xa Nam, ngay 31/10/2006.
[11] Tan hoa xa ngay 1/11/2006 va Thong xa Nam ngay 1/11/2006.
[12] "Vietnam, China enhance border defence cooperation", Vietnamnet, ngay
9/11/2007.
[13] Joint Press Release, "The First ASEAN-China Joint Cooperation Committee
Meetillg", sAc Kinh, ngay 26 - 28/2/1991.
"Tripartite agreement on joint survey of seismic activity in East Sea signed",
tan xii Nam, ngay 14/3/2005, Ma. Theresa Torres va Niel Villegas
M'ugas, 'RP China, Vietnam to explore Spratlys', The Manila Times, ngay
16/3/2005. TI1u tuang On Cia Bao va Thu tuang Phan Van Khai t6 chuc cUQc
ben He)i nghi thuQ'ng dinh CMS thu hai, thang 1/2005 va th6ng
nhat hQ'p tac che han nfra vai Philippines thl/c thoa
chllng; "China, Vietnam agree to joint exploration of disputed areas", Tan
hoa, Sac Kinh, ngay 4/1/2005; va "China, Philippines, Vietnam work on
disputed South China Sea area", Tan hoa xa, ngay 21/8/2005.
[15] Xinhuanet, Sac Kinh, 19/1/2005 trong People's Liberation Army Daily, ngay
20/7/2005.
[16] Agence France-Presse, "Philippines, China, Vietnam to cooperate in Spratlys
security", Clzannelnezusasia,conz, ngay 19/5/2006.
[17] Tan hoa xa, ngay 6/9/2000.
[18] Zhai Kun, "Harmony through East Asia Friendship", Trung Qu6c hdng ngay,
ngay 19/11/2007.
[19] "Joint Staten1ent Between China and Vietnam", Be) Ngoqi giao nuac CQng
hoil NIlan dan Trung Hoa, ngay 1/6/2008.
750
eAu TRue QUAN NAM - TRUNG Quae GIAJ DOAN 1991 - 2008
[20] Dong Ha, "BP, PetroVietnam rearrange gas pipeline overhauls plan//, Thanh
Nicn, ngay 14/3/2001.
[21] Tan hoa xa, Nhan dan bao Online, ngay 10/4/2001; nhfrng khac
tham khao them Reuters, "Vietnam stirring trouble with gas pipe plan
China/I, ngay 10/4/2001.
[22J Tan hoa xa, Nhan dan bao Online/ ngay 10/42001.
[23] Trich dan b6i Reuters, ngay 10/4/2001. Binh cua ong Cuang duQ'c
dang tai tren Tht{CJng Hdi hdng ngay va Trung Qu6c hdng ngay, ngay 11/4/2007.
[24] Thong xa Nam, Thanh Nien, ngay 12/4/2001.
[25] 17lanh Nien, ngay 12/4/2001.
[26] Minh bao [Hong Kong], ngay 19/11/2001 dan thea mc)t quan chuc cua Phong
tuyen Wenchang, Hili Nam.
[27] Roger Mitton, "Viet Minister Off to Beijing to Mend Fences//, The Straits Tinzes/
23/1/2008.
[28] Dan thea Jane Perlez, "U.S. contpetes with China for Vietnam/s allegiance/I,
International Herald Tribune, ngay 19/6/2006.
151