Professional Documents
Culture Documents
Bao tang Chung tich chin tranh toa lac tai s 28 V Vn Tn qun 3, thanh ph H Chi
Minh, duoc thanh lp ngay 4 thang 9 nm 1975 voi tn goi "Nha trung bay ti ac M-Nguy".
Ngay 10 thang 11 nm 1990 di tn thanh "Nha trung bay ti ac chin tranh xm luoc". Dn
ngay 4 thang 7 nm 1995 (mt tun truoc khi Tng thng Hoa Ky Bill Clinton tuyn b binh
thuong hoa quan h ngoai giao voi Vit Nam), bao tang nay lai di tn thanh "Bao tang Chung
tich chin tranh" nhu ngay nay .
Bao tng Chng tch chin tranh
Bao tang trung bay mt s hin vt, hinh anh ti ac cua M - Nguy trong chin tranh voi
cac chu d: linh M tan sat nhn dn, rai cht dc hoa hoc, tra tn, tu day, chin tranh pha hoai
min Bc. Cac hin vt nhu may bay, dai bac, xe tng, may chem va hai ngn 'chung cop
duoc xy dung dung kich thuoc nhu o nha tu Cn Dao.
Tai dy con trung bay mt s v khi git nguoi hang loat nhu bom dia chn nng 7 tn,
dai bac 175mm, xe tng phun lua. Bn canh do co cac phong trung bay v: Chin tranh bin gioi
Ty Nam, chin tranh bao v bin gioi phia Bc, vn d qun dao Truong Sa, m muu cua cac
th luc dich. Bn ngoai, bao tang co nhung gian hang trung bay, gioi thiu san phm vn hoa dn
tc Vit Nam, phong ri nuoc Vit Nam.
Bao tang duoc trung bay theo cac chuyn d sau:
Nhung su tht lich su : m muu va qua trinh cac th luc thu dich tin hanh chin tranh
xm luoc Vit Nam.
B suu tp anh phong su "Hi Nim" cua 134 phong vin thuc 11 quc tich d cht
trong khi lam nhim vu trn chin truong Dng Duong.
Chung tich ti ac va hu wa chin tranh xm luoc (v mt qun su, kinh t, vn hoa, x
hi, hu qua voi con nguoi, thin nhin va mi truong).
Ch d lao tu trong chin tranh xm luoc voi h thng cac nha tu,trai tp trung tiu
biu,cac Iuong thuc tra tn,hanh ha,huy dit tu chinh tri v th xac ln tinh thn.
NhHng tHi c chiHn tianh
B suu tp anh Iong su cua phong vin Nht Ishikawa Bunyo va Nakamura Goro "Vit
Nam-Chin tranh va Hoa Binh".
Nhn dn th gioi ung h Vit Nam khang chin
Tranh thiu nhi "Chin tranh va hoa binh ".
Cac loai v khi,phuong tin chin tranh xm luoc VN .
Thng qua cac chuyn d duoc trung bay tai bao tang, ti ac chin tranh d duoc phoi
bay mt cach r net lam cho ti co th phn nao thy duoc su ac lit cua chin tranh, su kin
cuong bt khut cua nguoi dn Vit Nam trong thoi chin. Ti ac chin tranh cua M Nguy d
trut xung cho nhn dn ta thi v s k . O dy ti xin chon loc va dua ra mt s ti ac din hinh
v mt qun su, kinh t, vn hoa, x hi va hu qua cua nhung ti ac do di voi con nguoi, thin
nhin va mi truong cua d quc M va bon tay sai Nguy trong cuc chin tranh khang chin
chng M cuu nuoc.
I. Ti c chin tranh:
1. Qun s:
Trong cuc chin tranh Vit Nam, D quc Mi d day cng xy dung bn chin luoc
chin tranh duoc ni tip nhau diu hanh boi nm doi tng thng keo dai xuyn sut hon hai
muoi nm.Va trong sut thoi gian y, Mi d huy dng 'mt luc luong khng l vao chin
truong Vit Nam.Trong cuc chin tranh nay, s luot qun Mi tham chin ln dn 6 600 000, s
qun Mi huy dng cao nht hon nua triu nguoi, ln dn 549 500 qun (thang 4/1969).
Tinh tu 1954-1975, Mi d trang bi, vin tro cho chinh quyn Sai Gon 2074 chic xe tng,
xe boc thep, 1800 chic may bay cac loai, 56 000 xe co gioi, 1 900 000 sung b binh, 120 000
chic may thng tin, xy dung 22 000 xi nghip phuc vu chin tranh.
NhHng tHi c chiHn tianh
' kh trang b| cua M cho chnh quyn Si Gn c (1954-1975)
Chung su dung nhiu loai v khi, phuong tin chin tranh hin dai d xm luoc Vit Nam
. Do cng la nhung cng cu chu yu d chung gy ti ac. Chung su dung nhiu loai sung ng
bom, min: bom cam, bom cam khia, bom bi (qua dua, hinh cu.), bom xuyn, min vai, min
nhn; mt s loai bom dc hai nhu bom photpho, bom napal. Ngoai ra chung con su dung nhiu
loai phao, xe tng, xe boc thep, cac loai may bay ti tn .
NhHng tHi c chiHn tianh
Trn dy la mt s hinh anh cng cu
gy ti ac cua M o Vit Nam, do la may bay, xe tng, may ui dt
Nan nhn cua bom napal. Khi d trung bom napalm co th s tu bc chay nu
khng duoc dp tt lua thi s chay thanh tro
2. inh t, 'gn ha:
Mt chung tich ti ac nua cua qun Mi trong cuc chin tranh nay la nhung cuc tp
kich bng khng qun.M dua may bay chin luoc B52 nhm nem bom dn nhung co
quan kinh t trong yu cua ta o Ha Ni, Hai Phong. Chung danh vao nhung khu dng dn
cu, nhung co so nng nghip, giao thng vn tai, thm chi ca cac cng trinh giao duc, vn
hoa. Bng chung r nht v ti ac cua khng qun Mi la hai cuc chin tranh pha hoai
min Bc.
NhHng tHi c chiHn tianh
Cang Hai Phong bi B52 nem bom pha huy thang 4/1972
Nha tho Phat Dim Bnh Vin Bach Mai ( trung tm nghin
bi nem bom 9 nm 1972 cuu y khoa va diu tri cua ca Min Bc
Vit Nam bi bom B.52 dm 22/12/1972
3. hi:
a) Cc cuc cn qut cua qun di M v Ngy:
Tra tn ngui dn:
Bng nhung v khi, phuong tin do, qun Mi d gy ra bit bao ti ac di voi nhn dn
Vit Nam.Chung d nghi ra v s kiu tra tn, git nguoi tan bao ma co l chi co qun di Mi
moi nghi ra va chi co nguoi dn Vit Nam moi trai qua. Cac don tra tn, git nguoi cua chung v
cung thm dc, khng lam nguoi ta cht ngay ma lam nguoi ta cht dn cht mon trong dau kh
ca v th xac ln tinh thn.Chung bt duoc ai la chung hanh ha cho dn cht. Chung co kiu tra
tn bng nuoc: trum mt ming gie ln mt nguoi bi bt ri d nuoc ln d nguoi do khng tho
duoc ma cht.
NhHng tHi c chiHn tianh
Cha dap nguoi dn, Ct nguoi vao xe tng Bit khn ln mt va d nuoc ln
keo di
Chung bt git ca cu gia, em nho, phu nu mang thai,xac nguoi cht cht thanh dng,
thanh dy nhu lp kin ca duong di. Khi chin si giai phong cua ta d hy sinh, chung con xach
manh xac y ln duong nhu la d 'ngm, d phoi bay 'chin cng'ma chung moi lp duoc (anh
cua nha nhip anh Bunyo Ishikawa chup mt linh Mi thuc su doan b binh 25 xach manh xac
mt chin si giai phong Ty Ninh 1967, trung bay tai bao tang).Thm chi sau khi cht du cac
chin si Vit Nam chung con cung nhau chup anh luu nim.
Phu nu Tre con Dm xac Va chup hinh luu nim
thng nh t:
Mt chung tich ti ac nua cua Mi trong cuc chin tranh xm luoc Vit Nam la ch d
lao tu nhu la 'dia nguc trn gian voi nhung don tra tn tu nhn v cung tan bao.Theo tu liu cua
nha canh sat d thanh 1973-1974, h thng nha tu Mi- nguy Sai Gon gm 8 trai thm vn cp
Trung uong, 11 trai giam cp qun, 144 trai giam cp phuong, 140 tram kim soat.Tinh tu 1954-
1960, chinh quyn Ng Dinh Dim duoi su vin tro cua Mi d git hai hon 90 000 nguoi yu
nuoc o Nam Vit Nam, bt bo, giam cm, tra tn 800 000 nguoi khac trong hon 1000 nha tu lon
NhHng tHi c chiHn tianh
nho.Co 5 h thng nha tu lon cua Mi-Nguy: nha lao Tn Hip, nha tu Thu Duc, kham Chi Hoa,
nha tu Phu Quc, Cn Dao.
H thng nha tu Cn Dao cng khng kem phn tan nhn voi nhung don tra tn d man,
khung khip.Duoi thoi chinh quyn Sai Gon c, ngoai 4 trai giam sn co, d cho xy dung thm
6 trai, trong do co nha giam theo kiu 'chung bo la hm ngm nguoi tu trong phn va nuoc
tiu bo sut ngay dm. Khi bi du lun ln an, d chuyn sang xy dung 'chung cop kiu Mi.
Chung cop la mt kiu xa lim dc bit d giam cm nhung nguoi yu nuoc bi lit vao loai
'ngoan c.
H thng chung bo Chung cop km gai Bit giam
Duoc thuc dn Phap mang sang Vit Nam dan ap phong trao cach mang vao du th ky
20 va dt tai Kham Lon Sai Gon duong Lagrandiere (nay la duong Ly Tu Trong). Dn thoi M
xm luoc Vit Nam, chinh quyn Sai gon c d dua may chem nay di khp cac tinh o min Nam
d hanh quyt nhung nguoi yu nuoc
Dung cu tra tn May chem
Cc thu don tra tn dy da t nhn:
Dt b phn sinh dc: Cai nguc dung bang gh dai co duc l, bt nguoi tu tut qun
ngi ngay trn l ct chn ri dt b phn sinh duc tu phia duoi.
Dt ming t nhn: Cai nguc dt chay ming nguoi tu khin nguoi tu khng n ung
duoc va cht.
NhHng tHi c chiHn tianh
Dng dinh vo ngui t: Cia nguc dung dinh tu 3 dn 10cm dong vao nhung ch him
yu cua nguoi tu: du ngon tay, mu ban tay, ban chn, xuong ba vai, du gi va k ca so.
Cac dot khai qut hai ct nhung tu binh bi git o Phu Quc d phat hin nhiu hai ct bi dong tu
5,6 cy dinh tu 3vm dng 8vm vao cac dim him yu cua co th
Dc xuong bnh ch: Cai nguc dm thung bp chui nguoi tu ri duc ly xuong banh
che, thy mau lnh lang , hn dung cy st nung do di vao du gi cho may chay lam chin thit,
hn goi la cm mau.
Dm ngui t vo nuc si: Cai nguc bt nguoi tu ngi xung dung bao b trum ln,
tum lai ri dim vao chao nuoc dang si. Nguoi tu cht da bi bong rp,nut ne.
Dng cn p long ngc t nhn: Cai nguc dung 2 tm van ap vao nguc va lung tu nhn,
sau do sit bu long o 2 du lam cho tu nhn v lng nguc bi ep tim va tt tho.
Nung t: Cai nguc ct nguoi tu vao 2 cy st dai, cao khoi mt dt khoang 80cm dt
lua liu riu phia duoi nhu nguoi ta nuong ca loc
Chn sng t nhn: Cai nguc dua mt nguoi tu bi bit mt dy xung mt cai h dao sn
ri lp dt chn sng truoc su chung kin cua cac nguoi tu khac d uy hip tinh thn.
Bt t nhn ln vi st : Cai nguc dung tm vi st( loai co l tron dung lot duong sn
bay), phia duoi co nhiu canh bn, bt tu nn coi ht qun ao ri cm du xung vi st ln ln
NhHng tHi c chiHn tianh
nhiu ln.Thn th nguoi tu trn trung nn mu cua vi st lam troc da du, rung toc, toan thn bi
lt da tuom mau.
Vi St
Dnh t nhn bng chy v: Giam thi, quan canh dung chay v danh vao khop xuong
mt ca, cui cho, du gi, ba vai nguoi tu cho dn khi khng con l lt duoc nua.
Dnh bng gy: Tu nhn bi danh bng nhiu loai gy: 'gy bo chao (ai bi danh gy nay
thi dn chao cng khng n ni), 'gy su doi( nguoi bi danh bng gy nay thi mang thuong tt
tan ph va ru ri sut doi), gy du sinh du tu( ai bi danh bng du sinh thi vn hy vong con
sng, ai bi danh bng du tu thi chc chn s cht).
Dnh bng roi dui c dui: Nguoi tu bi coi qun ao, hai tay gio ln troi. Cia nguc dung
roi bng dui cac dui dy gai st qut vao thn th nguoi tu, ri git manh d cho da thit rach
theo. Co khi cai nguc dung mui trn ht ot xat vao vt thuong d nguoi tu them dau don.
Mt s tu nhn bi danh bng chay cua chn va danh bng roi ca dui
NhHng tHi c chiHn tianh
Trong vong 10 nm tu 1961-1971, nhung con mua cht dc khng ngung trut xung
min Trung va min Nam nhm phat quang trn mt din rng rung nui, dng rung, tan pha
mua mang, trit ngun nuoc sinh hoat, huy hoai mi sinh.Trong thoi gian nay, theo tu liu cua
b Quc phong Mi, qun Mi d d xung 72 000 000 lit cht dc, trong do co 44 000 000 lit cht
da cam (chua 170 kg cht dioxin).Trong khi do, 85g dioxin d du git cht 8 000 000 nguoi.
May bay M rai cht dit co Dioxin xung Vit Nam va hu qua nhn tin ln cy ci.
II. u qua cua chin tranh:
La hang trm ngan ngi m lit si, con nhung nguoi th xac cua ho vn chua duoc tim thy.
L nhung nguoi thuong binh tan tt sut doi
NhHng tHi c chiHn tianh
L nhung thai nhi chua kip ra doi d phai mang hinh thu di hom
La nhung nan nhn cht dc mau da cam voi bao nhiu bnh tt truyn tu doi b me truyn sang
con cai.
$,: ch:3 th,2 q:,3 Bao ta3 Ch3 tich chi3 tr,3h toi d duoc hi: th2 v ti ac
cu, c:c chi3 tr,3h My N$ d r, di vi d3 tc Jit N,2. Q:, do, 3hc 3h cho chi3h
ba3 th3 toi, la 2t th h tr cu, dat 3uc v lo3 : 3uc, ti3h tha3 da: tr,3h bao v dc
lp, t do cu, To q:c,do3 thi kh3 d3h ti3h tha3 : ch:3 ho, bi3h va doa3 kt cu,
3h3 d3 Jit N,2 vi cac d3 tc tr3 th ii tro3 s 3hip da: tr,3h ch3 chi3 tr,3h
x2 luoc, bao v ho, bi3h.