S GIO DC V O TO ThA THIN HU

TRng trung hc ph thng PH BI

GIO N

H v tn : NG C DNG CHC V : PH HIU TRng Ging dy mn sinh 12 NNG CAO NM HC 2011-2012

Chng I: C CH DI TRUYN V BIN D

Bi 1: GEN, M DI TRUYN V QU TRNH NHN I CA ADN
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. - Hc sinh trnh by c khi nim cu trc chung ca gen v nu c hai loi gen chnh. - Hc sinh nu v gii thch c m di truyn. - HS m t qu trnh nhn i ADN Ecoli v phn bit c s khc nhau gia nhn s v nhn chun. 2. K nng. - Pht trin nng lc quan st, phn tch, so snh, khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi . - Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hoc my chiu, phiu hc tp. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. Thay bng: Gii thiu chung chng trnh sinh hc 12. 3. Bi mi. Hot ng dy - hc Ni dung - Em hiu th no l gen ? I. Khi nim v cu trc ca gen. + a k/n gen 1. Khi nim. - Yu cu h/s q/s hnh 1.1v nghin cu Gen l mt on ADN mang thng tin m ho sgk. tr li cu hi : cho mt sn phm xc nh nh chui polipeptit hay ARN. - Cu trc ca gen? 2. Cu trc ca gen. - V tr nhim v tng vng ? a. Cu trc chung ca gen cu trc - Tr li cu hi Mi gen gm 3 vng trnh t nucleotit: - Vng iu ho: Mang m gc ca gen, mang tn hiu khi ng, kim sot qu trnh phin m.

+ HS tm hiu s ging v khc nhau v gen ca SV nhn s v nhn chun ? HS tr li : - GV a thm thng tin v exon v intron

- C nhng loi gen no ? - Vai tr ca tng loi ? -VD? +HS : tr li

- Y/c h/s tm hiu ti sao m di truyn li c 3 nucleotit m ho 1 aa?(cho h/s xy dng v m di truyn ) + T c sch tho lun tm cu tr li - Chia nhm yu cu h/s t a ra c im ca m di truyn vo phiu hc tp

- Treo s nhn i ca ADN ecoli hoc my tnh a qu trnh nhn i ADN chiu cho h/s quan st - a ra nguyn tc nhn i ADN - Chia nhm hc tp y/c h/s tm hiu tho lun v ln trnh by qt nhn i ADN SV nhn s - Hai mch ca ADN c chiu ngc nhau m ezim ADN polimeraza ch xc

- Vng m ho: Mang thng tin m ho cc axit amin. - Vng kt thc: Mang tn hiu kt thc phin m. b. Cu trc khng phn mnh v phn mnh ca gen. - sinh vt nhn s: Cc gen c vng m ho lin tc gi l gen khng phn mnh. - sinh vt nhn thc: Hu ht cc gen c vng m ho khng lin tc (cc on xon xen k cc on intron) gi l gen phn mnh. 1. Cc loi gen: C nhiu loi nh gen cu trc, gen iu ho ... II. M di truyn M di truyn l trnh t cc nucltit trong gen quy nh trnh t cc aa trong phn t prtin. M di truyn c c trn c mARN v ADN. M di truyn l m b ba. C tt c 43 = 64 b ba, trong c 61 b ba m ho cho 20 loi axit amin. * c im ca m di truyn - M di truyn l m b ba, c 3 nu ng k tip nhau m ho mt axit amin. - C tnh c hiu, tnh thoi ho, tnh ph bin. - Trong 64 b ba c 3 b ba kt thc (UAA, UAG, UGA) v mt b ba m u (AUG) m ho aa mtinin sv nhn thc ( sv nhn s l foocmin mtionin). III. Qu trnh nhn i ca ADN. 1. Nguyn tc: ADN c kh nng nhn i to thnh 2 phn t ADN con ging nhau v ging ADN m theo nguyn tc b sung v bn bo ton. 2. Qu trnh nhn i ca ADN. a. Nhn i ADN sinh vt nhn s (VK E. coli). - Nh cc enzim tho xon phn t ADN c tch lm 2 mch to ra chc ch Y (mt mch c u 3- OH, mt mch c u 5- P). Enzim ADN plimeraza b sung Nu vo

tc theo chiu 5 3 , vy qu trnh lin nhm 3- OH. kt cc nucltit din ra trn 2 mch ca - Trn mch c u 3- OH (mch khun), s ADN l ging nhau hay khc nhau ? tng hp mch mi mt cch lin tc bng s lin kt cc nucltit theo nguyn tc b sung. - Trn mch c u 5- P (mch b sung), vic lin kt cc nucltit c thc hin gin on theo tng on Okazaki ( t bo vi Nguyn tc bn bo ton th hin nh th khun di 1000 2000Nu). Sau enzim no trong qu trnh tng hp ADN ? ligaza s ni cc on Okazaki li vi nhau to thnh mch mi. - Hai phn t ADN c to thnh. Trong mi phn t ADN c to thnh th mt mch l mi c tng hp cn mch kia l ca ADN m ban u (bn bo ton). b. Nhn i ADN sinh vt nhn thc. - C ch ging vi s nhn i ADN sinh - Hy nghin cu hnh v v ni dung vt nhn s. Tuy nhin c mt s im khc: trong SGK tm ra s ging v khc + Nhn i sv nhn thc c nhiu n v nhau trong c ch t nhn i ca ADN nhn i, sv nhn s ch c mt. sv nhn s v sv nhn thc ? + Nhn i sv nhn thc c nhiu enzim tham gia. V. Cng c. - Gen l g ? Cu trc nh th no ? C nhng loi gen no ? - Trnh by c tnh ca m di truyn ? - Tm tt qu trnh t nhn i sv nhn s ? So snh vi qu trnh sv nhn thc ? VI. Hng dn v nh. - Hc bi v tr li cc bi tp cui bi. - Xem bng m di truyn. - Son trc bi 2: Phin m v dch m.

Tun: 01 Tit: 02

Ngy son: 20/8/2011 Ngy dy: 25/8/2011

Bi 2: PHIN M V DCH M
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. - Hc sinh trnh by c khi nim phin m, dch m. - Hc sinh nu c ch phin m. - HS m t qu trnh dch m. 2. K nng. - Pht trin nng lc quan st, phn tch, so snh, khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi . - Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hoc my chiu, phiu hc tp. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. a. Gen l g ? Trnh by cu trc chung ca gen m ho prtin ? b. Trnh by qu trnh t nhn i ca ADN sinh vt nhn s ? 3. Bi mi. Hot ng dy - hc - Qu trnh phin m hay sao m l qu trnh truyn thng tin t u n u ? Qu trnh xy ra u v vo trhi im no ? Kt qu to ra sn phm g ? Ni dung I. C ch phin m: 1. Khi nim: S truyn thng tin di truyn t phn t ADN mch kp sang phn t ARN mch n l qu trnh phin m (cn gi l s tng hp ARN). - Qu trnh phin m din ra trong nhn tb , k trung gian gia 2 ln phn bo, lc NST ang gin Enzim no tham gia vo qu trnh phin xon. 2. Din bin ca c ch phin m m ?

- im khi u ng trc gen pha u 3 ca mch khun, on ARN polimeraza hot ng tng ng vi 1 gen. Qu trnh tng hp mARN din ra theo nguyn tc no ?

- Th no l qu trnh dch m ? - Trong qu trnh dch m c nhng thnh phn no tham gia ?

- Hy nghin cu SGK v tm tt din bin qu trnh dch m ? - Trong tb cht nh cc en c hiu v nng lng ATP, cc aa oc hot ho v gn vi tARN to nn phc hp aatARN . - Hon thin kin thc. V gii thch thm cho hc sinh - Cc b ba trn mARN gi l cc codon - B ba trn t ARN l cc anticodon - Lk gia cc aa gi l lk peptit c hnh thnh do enzim xc tc. - Rib dch chuyn trn m ARN theo chiu 5-3 theo tng nc , mi nc ng vi 1 codon. - Cc codon kt thc l UAG, UGA, UAA.

Gm 3 giai on: khi u, ko di v kt thc. - Phin m SV nhn thc to ra mARN s khai gm cc exon v intron. Sau cc intron b loi b ch cn li cc exon to thnh mARN trng thnh. II. C ch dch m. 1. Khi nim: - L qu trnh chuyn m di truyn cha trong mARN thnh trnh t cc aa trong chui polipeptit ca prtin. 2. Din bin: a. Hot ho aa: - Trong tb cht nh cc enzim c hiu v nng lng ATP, cc aa c hot ho v gn vi tARN to nn phc hp aa - tARN. b. Dch m v hnh thnh chui polipeptit: Giai on m u - tARN mang aa m u tin vo v tr codon m u sao cho anticodon trn tARN ca n khp b sung vi codon m u trn mARN. Giai on ko di chui plipeptit - tARN mang aa th nht n codon th nht sao cho anticodon ca n khp b sung vi codon th nht trn mARN. Enzim xc tc to lin kt pptit gia aa 1 v aa m u - Ribxm dch chuyn i 1 b ba ng thi tARN mang aa m u ri khi RBX. - tARN mang aa th hai n codon th hai sao cho anticodon ca n khp b sung vi codon th hai trn mARN. Enzim xc tc to lin kt pptit gia aa 2 v aa 1. - S dch chuyn ca RBX li tip tc theo tng b ba trn mARN. Giai on kt thc chui plipeptit - Qu trnh dch m tip din cho n khi RBX gp codon kt thc trn mARN th qu trnh dch m dng li. - RBX tch khi mARN v chui polipeptit c gii phng, aa m u cng ri khi chui polipeptit tr thnh prtin hon chnh. 3. Poliriboxom:

- Trn mi phn t mARN thng c mt s RBX cng hot ng c gi l poliriboxom. Nh vy, mi mt phn t mARN c th tng hp c t 1 n nhiu chui polipeptit cng loi ri t hu. - RBX c tui th lu hn v a nng hn. 4. Mi lin h ADN mARN tnh trng: C ch ca hin tng di truyn cp phn t: ADN m ARN Prtin tnh trng. Qua c ch phin m v dch m em hy cho bit mi quan h gia ADN mARN tnh trng. V. Cng c. - Bi tp : A. Vi cc codon sau trn mARN, hy xc nh cc b ba i m ca cc tARN vn chuyn aa tng ng: Cc codon trn mARN : AUG UAX XXG XGA UUU Cc b ba i m trn tARN: ................................................ B. Vi cc nucltit sau trn mch khun ca gen, hy xc nh cc codon trn mARN, cc b ba i m trn tARN v cc aa tng ng trong prtin oc tng hp: Cc b ba trn ADN : TAX GTA XGG AAT AAG Cc codon trn mARN : ............................................... Cc anticodon trn tARN: ............................................... Cc aa: ............................................... VI. Hng dn v nh. Tun: 02 Tit: 03
[

Ngy son: /8/2011 Ngy dy: /9/2011

Bi 3. IU HA HOT NG CA GEN
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. - Nu c khi nim v cc cp iu ha hot ng ca gen. - S iu ha hot ng ca gen sinh vt nhn s. - ngha ca s iu ha hot ng ca gen. - Gii thch c ti sao trong t bo li ch tng hp prtin khi cn thit. 2. K nng. - Pht trin t duy phn tch logic v kh nng khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa.

3. Thi . - Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v iu ho hot ng cua gen. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hoc my chiu. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. V v gii thch s mi lin h gia ADN mARN Prtin ? Trong t bo lc no th gen hot ng to ra sn phm ? 3. Bi mi. Lm th no t bo c th iu khin cho gen hot ng ng vo thi im cn thit ? l c ch iu ha hot ng ca gen m bi hc hm nay chng ta s tm hiu. Hot ng dy - hc V d: v iu ha hot ng ca gen. - ng vt c v cc gen tng hp prtin sa ch hot ng c th ci, vo giai on sp sinh v cho con b. - VK E.coli cc gen tng hp nhng enzim chuyn ha ng lactoz ch hot ng khi mi trng c lactoz. - Vy khi no th iu ha hot ng gen ? Ni dung I. Khi nim iu ha hot ng ca gen l iu khin gen c c phin m v dch m hay khng, bo m cho cc gen hot ng ng thi im cn thit trong qu trnh pht trin c th. II. C ch iu ho hot ng ca gen sinh vt nhn s. 1. Khi nim opron. L cm gen cu trc c lin quan v chc nng, c chung mt c ch iu ha. a. Cu to ca opron Lac theo Jacp v Mn. - Nhm gen cu trc lin quan nhau v chc nng nm k nhau. - Vng vn hnh (O) nm trc gen cu trc l v tr tng tc vi cht c ch. - Vng khi ng (P) nm trc vng vn hnh, l v tr tong tc ca ARN polimeraza khi u phin m. b. C ch hot ng ca opron Lac E.coli. S hot ng ca opron chu s iu khin ca 1 gen iu ho nm pha trc opron. Bnh thng gen R tng hp ra prtin c ch gn

- Trong t bo c nhng loi gen no ? Vai tr ca gen cu trc, gen iu ha ? (gen cu trc mang thng tin m ha cho cc sn phm to nn thnh phn cu trc hay chc nng ca t bo. Gen iu ha to ra sn

phm kim sot hot ng cu cc gen khc). - Quan st hnh nh tr li: Opron l g ? - iu ha hot ng ca gen SV nhn s ch yu giai on phin m. SV nhn thc iu ha hot ng gen din ra nh th no ? (NST TB nhn s chnh l ADN trn dng vng, nm TBC, khng c mng nhn cch bit, gen khng c cu trc phn mnh. - Khi mi trng khng c cht cm ng lactz th gen iu ho (R) tc ng nh th no c ch cc gen cu trc khng phin m.

vo vng vn hnh, do gen cu trc b c ch nn khng hot ng khi c cht cm ng th opron chuyn sang trng thi hot ng. * Khi mi trng khng c lactoz: Prtin c ch gn vi gen vn hnh O lm c ch phin m ca gen cu trc A, B, C (gen cu trc khng hot ng c). * Khi mi trng c lactoz: Prtin c ch b lactoz cm ng, nn prtin c ch b bt hot khng gn vi gen vn hnh O nn gen vn hnh hot ng bnh thng v gen cu trc bt u dch m. III. iu ho hot ng ca gen sinh vt nhn thc (nhn chun). - Ch mt phn nh ADN m ha cc thng tin di - Ti sao khi mi trng c cht cm ng truyn, i b phn ng vai tr iu ha hoc lactz th cc gen cu trc hot ng phin khng hot ng. - iu ha ha ng ca gen SV nhn thc qua m. nhiu mc iu ha, qua nhiu giai on. + NST tho xon. + Phin m. + Bin i sau phin m. - iu ha hot ng sinh vt nhn thc + Dch m. + Bin i sau dch m. din ra nh th no ? - C cc gen gy tng cng, gen gy bt hot tc ng ln gen iu ha gy tng cng hoc ngng s phin m V. Cng c. - HS c phn ghi nh sgk . - iu ho hot ng ca gen sv nhn thc khc g so vi sv nhn s ? VI. Hng dn v nh. V nh lm bi tp SGK v chun b bi mi. Tun: 02 Tit: 04
[

Ngy son: /9/2011 Ngy dy: /9/2011

Bi 4. T BIN GEN
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi:

1. Kin thc. - Hc sinh phn bit c khi nim t bin gen v th t bin. - Phn bit oc cc dng t bin. - Nu c nguyn nhn v c ch pht sinh t bn. - Nu c hu qu v ngha ca t bin gen. - Gii thch tnh cht biu hin ca t bin gen. 2. K nng. - Pht trin t duy phn tch logic v kh nng khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi . - Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hnh 4.1, 4.2 III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. Trnh by c ch iu ha hot ng ca gen sinh vt nhn s. C ch iu ha sinh vt nhn s c g khc so vi sinh vt nhn thc ? 3. Bi mi. Hot ng dy - hc - GV t vn th no l t bin gen ? - Em hy phn bit t bin gen v th t bin. HS tr li cu hi. GV yu cu h/s q/s hnh 4.1 sgk v cho bit s thay i cc nucleotit sau khi t bin xy ra. - Vy c nhng dng t bin no ? - Hu qu ca tng loi ? HS tr li c 3 loi. - t bin thay th lm thay i 1 b ba c th thay i 1 aa. - t bin thm v mt 1 nucltit gy dch khung nn dn n thay th cc aa t v tr Ni dung I. khi nim v cc dng t bin gen. 1. Khi nim. L nhng bin i nh xy ra trong cu trc ca gen. Nhng bin i ny lin quan n mt cp nucleotit gi l t bin im hoc mt s cp nucleotit. - Tn s t bin trong t nhin 10-6 - 10-4. - Nhn t gy t bin gi l tc nhn gy t bin. * Th t bin l nhng c th mang t bin gen biu hin ra kiu hnh. 2. Cc dng t bin gen. a. t bin thay th. Mt cp nucltit ring l trn ADN c thay th bng mt cp nucltit khc b. t bin thm hay mt mt hac mt s cp

t bin. - t bin do nhng nguyn nhn no ?

GV yu cu h/s q/s hnh 4.2 SGK HS trnh by c ch gy t bin do cht 5BU gy nn. GV ging c ch gy t bin ca acrdin.

-GV t t bin xy ra s lm a/h n tnh trng nh th no ? HS tho lun v tr li HS b xung t bin c ngha g ? HS cho VD v thnh tu ca gy t bin GV ging v t bin t nhin hay gy to v a ra VD cho h/s GV chia nhm cho h/s t tm hiu tho lun v s biu hin ca t bin v hon thnh phiu hc tp.

B tin phi

B xma

nucltit. II. Nguyn nhn v c ch pht sinh t bin gen. 1. Nguyn nhn. - Sai st ngu nhin trong phn t ADN do t gy cc lin kt ho hc. - Tc ng ca cc tc nhn vt l, ho hc sinh hc lm bin i cu trc ca gen dn n t bin. 2. C ch pht sinh t bin. * S kt cp khng ng trong ti bn ADN cc baz nit tn ti dng thng v dng him, dang him c v tr lin kt hidrro thay i lm chng kt cp khng ng trong ti bn dn n pht sinh t bin gen. - t bin gen ph thuc vo loi tc nhn liu lng, cng v c im cu trc ca gen. - Tc nhn ha hc nh 5- brm uraxin gy thay th A-T bng G-X (5-BU). - Cht acridin c th lm mt hoc xen thm mt cp nucltit trn ADN. Nu acridin chn vo mch mi ang tng hp s to nn t bin mt mt cp nucltit. 3. Hu qu v vai tr ca t bin gen. Hu qu ca t bin gen l lm ri lon qu trnh sinh tng hp protein nn nhiu t bin l c hi, lm gim sc sng ca c th. Mt s t bin to ra c th c sc sng tt hn v c kh nng chng chu, mt s l trung tnh. * ngha ca t bin gen. - i vi tin ho: xut hin cc alen mi cung cp cho tin ho. - i vi chn ging: cung cp nguyn liu cho qu trnh to ging. III. S biu hin ca t bin gen. - t bin giao t: pht sinh trong qu trnh gim phn hnh thnh giao t qua th tinh s i vo hp t. t bin gen tri s biu hin ngay, t bin gen ln s pht tn trong qun th giao phi v th hin khi c t hp ng hp t ln. - t bin tin phi: xy ra ln nguyn phn

giao t Pht sinh Kh nng di truyn Th hin

u tin ca hp t trong giai on 2-8 phi bo s truyn li cho th h sau qua sinh sn hu tnh. - t bin xma: xy ra trong nguyn phn mt TB sinh dng s c nhn ln mt m, c nhn ln qua sinh sn sinh dng.

V. Cng c. Nhc li cc dng t bin gen v ly v d. VI. Hng dn v nh. - HS c phn ghi nh sgk. - V nh lm bi tp SGK v chun b bi mi.

Tun: 03 Tit: 05
[

Ngy son: Ngy dy:

/9/2011 /9/2011

Bi 5. NHIM SC TH
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. Nu c im khc nhau gia vt cht di truyn ca sinh vt nhn s v sinh vt nhn chun. 2. K nng. - Pht trin nng lc quan st, phn tch, so snh, khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi .

- Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hnh 5.1 My chiu. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. Trnh by c ch iu ha hot ng ca gen sinh vt nhn s. C ch iu ha sinh vt nhn s c g khc so vi sinh vt nhn thc ? 3. Bi mi. Ni dung I. i cng v nhim sc th GV yu cu c sgk, tho lun v NST - NST vi khun ch l phn t ADN trn, c dng sinh vt nhn s v nhn chun. vng, khng lin kt vi prtin. mt s virut NST l ADN trn hoc ARN. HS c sgk, tho lun v cc nhm nu - sinh vt nhn thc NST c cu to t cht i cng v NST. nhm khc nhn xt b nhim sc ch yu l ADN v prtin histon. xung. - TB xma NST tn ti thnh tng cp tng ng c 1 cp NST gii tnh. - B NST ca mi loi SV c trng v s lng, hnh thi cu trc. II. Cu trc NST sinh vt nhn thc. 1. Hnh thi v cu trc hin vi ca NST. Mi nhim sc th gi vng hnh thi, cu trc c GV yu cu hc sinh q/s hnh 5. th qua cc th h t bo v c th, nhng c bin i qua cc giai on ca chu k t bo. Nu nhn xt 2. Cu trc siu hin vi. - Cu to NST ? - NST gm ch yu l ADN v prtin loi histon, - Hnh thi ? xon theo cc mc khc nhau. - Cu trc ? - NST gm cc gen, tm ng cc trnh t u mt - Cp xon ? v trnh t khi u ti bn. - Kch thc tng loi si ? - Phn t ADN mch kp chiu ngang 2nm, qun 1 - Trnh by cc cp xon ca NST 3 - Trong nhn mi t bo n bi ngi 4 vng (cha 146 cp nuclotit) quanh khi prtin cha 1m ADN. Bng cch no lng ADN (8 phn t histon) to nn nuclxm. khng l ny c th xp gn trong nhn ? cc nuclxm ni vi nhau bng 1 on ADN v + ADN c xp vo trong 23 NST v 1 phn t prtin histn to nn chui nuclxm Hot ng dy - hc

c gi bc theo cc mc xon cun chiu ngang 11 nm gi si c bn. Tip tc xon khc nhau lm chiu di co ngn hng bc 2 to si nhim sc 30nm. Xon tip ln ngn ln. 300nm v xon ln na thnh cromatit 700nm (1nm = 10-3 micromet). III. Chc nng ca NST. - Lu gi, bo qun v truyn t thng tin di truyn. - Cc gen trn NST c sp xp theo mt trnh t xc nh v c di truyn cng nhau. - Cc gen c bo qun bng lin kt vi prtin GV yu cu h/s t tm hiu vai tr ca NST histon nh cc trnh t nu c hiu v cc mc - Da vo cu trc, hy nu chc nng ca xon khc nhau. NST ? Ti sao NST li c c chc nng - Gen nhn i theo n v ti bn. ? - Mi NST sau khi t nhn i to nn 2 crma tit + Lu gi v NST mang gen. gn vi nhau tm ng. Bo qun v ADN lin kt vi histon nh - B NST c trng cho loi sinh sn hu tnh c trnh t nu c hiu v cc mc xon duy tr n nh qua cc th h nh 3 c ch nguyn khc nhau. Truyn t v NST c kh nng phn, gim phn v th tinh. t nhn i, phn li v t hp trong nguyn - iu ho hot ng ca cc gen thng qua cc phn, gim phn v th tinh. mc xon cun ca NST. - Gip t bo phn chia u vt cht di truyn vo cc t bo con pha phn bo. V. Cng c. + Si c chiu ngang 10nm l: (si c bn). + Mi nuclxm c mt on ADN di cha bao nhiu cp nu qun quanh: (cha 146 cp nu). + S lng NST trong b lng bi ca loi phn nh: (tnh c trng ca b NST mi loi). VI. Hng dn v nh. - HS c phn ghi nh sgk. - Ti sao ni NST l c s vt cht di truyn mc TB ? - V nh lm bi tp SGK v chun b bi mi.

Tun: 03 Tit: 06
[

Bi 6. CU TRC NHIM SC TH
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. - Hc sinh nu kha nim t bin NST. - Phn bit oc c im ca 4 dng t bin cu trc. - Hc sinh trnh by c nguyn nhn c ch pht sinh, hu qu vai tr v ngha ca cc dng t bin. 2. K nng. - Pht trin nng lc quan st, phn tch, so snh, khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi . Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu. II. Phng tin dy hc. Tranh v hnh 6 SGK. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. - Nu cu trc v chc nng ca NST ? - Ti sao NST c coi l c s vt cht ca tnh di truyn cp t bo ? 3. Bi mi. Hot ng dy - hc Ni dung I. Khi nim. GV hi th no l t bin cu trc NST ? L nhng bin i trong cu trc ca NST lm thay i hnh dng v cu trc ca NST. II. Cc dng t bin cu trc NST. 1. t bin mt on: lm mt tng loi NST, mt GV yu cu h/s q/s hnh 6 v cho bit c u mt hoc mt on gia NST. lm gim s nhng dng t bin cu trc no ? v in lng gen trn NST. ni dung vo phiu hc tp. 2. t bin lp on: l mt on ca NST c th lp li mt hay nhiu ln, lm tng s lng gen

Dng B B mt on B lp on B o on B chuyn on

hin tng

nguyn hu VD nhn qu

HS tho lun v cc nhm a ra ni dung cc dng t bin. mi nhm ln trnh by 1 loi b. HS:Cc nhm khc nhn xt v b xung. GV yu cu tm hiu k phn chuyn on NST cc gen trn b thay i nh th no ? GV hon thin b xung -gii thch cc VD VD1: ngi mt on vai ngn NST s 5 gy nn hi chng mo ku (chm pht trin tr t, bt thng v hnh thi c th). Mt on vai di NST s 22 gy ung th mu c tnh. - ng v rui dm mt on nh khng lm gim sc sng, ng dng loi b gen khng mong mun. VD2: i mch lp on lm tng hot tnh ca enzim amilaza rt c ngha trong cng nghip sn xut bia. VD3:12 dng o on trn NST s 3 lin quan n chu nhit khc nhau. VD4: Bnh ao c 3 NST 21, 1 chic chuyn vo NST 14 v s NST khng i nhng gy 1 s triu trng: s nh, trn hp, khe mt xch, li dy, d tt tim hoc ng tiu ho, thiu nng tr tu. GV cho HS tho lun t bin c vai tr g ? HS trnh by vai tr ca b

trn NST. 3. o on: on NST b t ra ri o ngc li 1800, c th cha tm ng hoc khng cha tm ng. Lm thay i trnh t gen trn NST. 4. Chuyn on: l s trao i on trong 1 NST hoc gia cc NST khng tng ng. Trong t bin chuyn on gia cc NST mt s gen trong nhm lin kt ny chuyn sang nhm lin kt khc. III. Nguyn Nhn, hu qu v vai tr ca t bin cu trc NST. 1. Nguyn nhn: Do tc nhn l, ho, do bin i sinh l, sinh ho ni bo lm t gy NST hoc nh hng n qt t nhn i ADN tip hp hoc trao i cho khng u gia cc cromatit. - Cc tc nhn vt l: b ph thuc liu phng x. - Cc tc nhn ho hc: gy ri lon cu trc NST nh ch benzen, thu ngn, thuc tr su ,thuc dit c ... - Tc nhn virut: Mt s vut gy t bin NST. VD: Virut Sarcoma v Herpes gy t gy NST. 2. Hu qu: t bin cu trc NST lm ri lon s lin kt ca cc cp NST tng ng trong gim phn lm thay i t hp cc gen trong giao t dn n bin i kiu gen v kiu hnh. a. Mt on: Lm gim s lng gen trn thng gy cht, hoc gim sc sng do mt cn bng ca h gen. b. Lp on: lm tng cng hoc gim bt mc biu hin ca tnh trng. c. o on: t nh hng n sc sng, to ra s a dng phong ph gia cc th trong mt loi. - o on nh thng gy cht hoc mt kh nng sinh sn. C khi hp nht NST vi nhau lm gim s lng NST, hnh thnh lai mi. 3.Vai tr. * i vi qt tin ho:cu trc li h: gen -->cch li sinh sn -->hnh thnh loi mi. * i vi nghin cu di truyn hc: xc nh v

tr ca gen trn NST qua n/c mt on NST. * i vi chn ging: ng dng vic t hp cc gen trn NSt to ging mi. - t bin c vai tr g trong tin ha v chn ging ? V. Cng c. - Trnh by cc dng t bin cu trc v hu qu ca chng. - Nu v d v hu qu ca cc dng t bin cu trc NST ? VI. Hng dn v nh. - Hc bi v tr li cu hi SGK. Lm bi tp sch bi tp. - Di tc ng ca tc nhn dt bin NST b t ra cc on sau ni li c th to nn nhng dng t bin no ? - Chun b bi t bin s lng NST.

Tun: 04 Tit: 07
[

Ngy son: Ngy dy:

/9/2011 /9/2011

Bi 7. T BIN S NHIM SC TH
I. Mc tiu. Qua bi hc, hc sinh phi: 1. Kin thc. - Trnh by c nguyn nhn, cc dng, c ch hnh thnh, hu qu v vai tr ca lch bi. - Phn bit t a bi va d a bi, c ch hnh thnh a bi. - Hc sinh nu oc hu qu v vai tr ca a bi th. 2. K nng. - Pht trin nng lc quan st, phn tch, so snh, khi qut ho. - Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. 3. Thi . - Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn. - Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu.

II. Phng tin dy hc. Tranh v hnh 5.1 My chiu. III. Phng php dy hc. Vn p tm ti. IV. Tin trnh tit hc. 1. n nh lp - kim din. 2. Kim tra bi c. Trnh by c ch iu ha hot ng ca gen sinh vt nhn s. C ch iu ha sinh vt nhn s c g khc so vi sinh vt nhn thc ? 3. Bi mi. Hot ng dy - hc GV a ra khi nim t bin s lng NST. Gm c 2 loi lch bi v d bi GV chia 4 nhm yu cu HS hon thnh phiu hc tp: Ni dung I. Lch bi. 1. Kha nim. L nhng bin i v s lng NST xy ra mt hay mt s cp NTS. * Cc dng th lch bi: - Th khng nhim: 2n - 2 - Th mt nhim: 2n - 1 - Th mt nhim kp: 2n -1 - 1 - Th ba nhim: 2n + 1 - Th ba nhim kp: 2n +1 + 1 - Th bn nhim: 2n + 2 - Th bn nhim kp: 2n + 2 + 2 2. Nguyn nhn v c ch pht sinh. * Nguyn nhn: Cc tc nhn vt l, ha hc hoc s ri lon ca mi trng ni bo lm cn tr s phn li ca mt hay mt s cp NST. * C ch: s khng phn li ca mt hay mt s cp NST trong gim phn to ra cc giao t tha hay thiu mt hoc vi NST. 3. Hu qu ca cc lch bi. - S tng hay gim s lng ca mt hay vi cp NST mt ch khc thng lm mt cn bng ca ton h gen nn cc th lch bi thng khng sng c hay gim sc sng, gim kh nng sinh sn tu loi. 4. ngha ca cc lch bi. t bin lch bi cung cp nguyn liu cho qu trnh tin ho, trong chn ging s dng th lch

Ni dung Khi nim Cc dng C ch pht sinh Hu qu, vai tr

Lch bi

HS tng nhm ln trnh by dng lch bi HS: cc nhm khc b xung v nh gi GV: hon thin GV cho h/s q/s hnh 7.1 minh ho cho hu qu ca lch bi. GV chia 4 nhm yu cu HS n/c ni dung sgk hon thnh phiu hc tp:

- ngha ca lch bi ?

HS mi nhm ln trnh by 1 ni dung cu bi thay th NST theo mun. Dng xc t bin d bi. nh v tr ca gen trn NST. II. a bi. HS: cc nhm khc b xung v nh gi 1. Khi nim: L hin tng trong t bo cha s NST n bi ln hn 2n. GV: hon thin. 2. Phn loi a bi. GV cho h/s q/s hnh 7.2 gii thch a. T a bi: l tng s NST n bi ca cng mt minh ho th d a bi c hnh thnh do loi ln mt s nguyn ln gm a bi chn (4n, lai xa. 6n...) v a bi l (3n, 5n...). C ch hnh thnh: Loi A: c th AA x AA Gt: A, AA AA Hp t AAA: th tam bi bt th. AAAA: th t bi hu th. b. D a bi: l hin tng c hai b NST cu hai C ch hnh thnh: loi khc nhau cng tn ti trong mt TB. Loi A x loi B 3. Nguyn nhn v c ch pht sinh. C th :AA BB - Do tc nhn vt l, ho hc v do ri lon mi Gt: A B trng ni bo, do lai xa. Khi gim phn b NST C th : AB con lai lng bi bt khng phn li to giao t cha (2n) kt hp gt (n) th , thc vt t th phn. thnh c th 3n hoc gt(2n) kt hp vi gt (2n) Gt AB AB thnh c th 4n. Ht: AABB th d t bi hu th (song nh - Trong ln nguyn phn u tin ca hp t (2n), bi th). nu tt c cc cp khng phn li th to nn th t bi. 4. Hu qu v vai tr. - Hu qu v vai tr ca ca t bin a a. thc vt: a bi th l hin tng kh ph bi. bin hu ht cc nhm cy. + ng vt ? a bi l to cy khng ht + thc vt ? a bi chn to ging mi cho chn ging v tin ho. b. ng vt: Hin tng a bi th rt him xy ra gp cc loi lng tnh nh giun t; loi trinh sn nh b cnh cng, tm, cc vng, k nhng c. Cc c im ca th a bi. TB a bi c s ADN tng gp bi nn qu trnh sinh tng hp cc cht hu c xy ra mnh m nn th a bi c TB to, c quan dinh dng ln, pht trin kho chng chu tt. Cc th a bi l khng c kh nng sinh giao t bnh thng nh cc ging cy khng ht nh nho, da

V. Cng c. VI. Hng dn v nh. - HS c phn ghi nh sgk. - Hy phn bit th t a bi v th d a bi ? - V nh lm bi tp SGKv bi tp chng I

Bi 8 Bi tp chng I I. Mc tiu bi hc Kin thc Hc sinh xc nh c dng t bin gen khi cu trc gen thay i Gii bi tp v nguyn phn xc nh dng lch bi Xc inh c cc dng t bin cu trc nhim sc th khi bit cu trc cc gen trn NST thay i Xc nh c kiu gen v t l phn li kiu gen khi bit dng t bin s lng NST Vn dng kin thc hc gii bi tp tng t K nng Tng cng kh nng phi hp,tng hp cc kin thc gia quyt vn -Rn k nng lm vic c lp vi sch gio khoa. Thi -Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v gen v m di truyn -Hnh thnh thi yu thch khoa hc tm ti nghin cu II.trng tm- phng tin dy hc dng dy hc v cc bi tp III.Tin trnh dy hc 1.n nh lp Kim tra s s: 2.kim tra bi c 3.M bi: Hot ng ca GV-HS Ni dung GV gi h/s ln bng lm bi tp HS ln lm HS di lp theo di v gv kim tra

bi tp v nh HS nhn xt v ln cha GV chnh l ,b xung v nhn mnh l thuyt lin quan tng bi Bi 1: ADN rui dm 2n=8 =2,83x108cp nuclotit ,NST c di TB k gia =2 m ngn hn bao nhiu ln vi pt ADN ko thng . Bi1 Rui dm c 8 NST nn chiu di b NST l 2,83 x108x3,4Ao=9,62 x108 Chiu di TB 1 phn t ADN ca rui dm l 9,62 x108 NST rui dm k gia c chiu di l 2 m=2x104A0 vy NST cun cht vi s ln l Bi 2: Phn t ADN ch cha N15 phng x nu chuyn ecoli ny sang mi trng ch c N14 th sau 4 ln nhn i s c bao nhiu phn t ADN cn cha N15? Bi 3: .a.hy xc nh trnh t cc cp nucleotit trn gen tng hp on polipeptit?
1,2 x10 A = 6000 ln 2 x10 A 9,62 x10 = 1,2 x10 A 0 8

Bi 2 Ch c 2 phn t ,v ch c 2 mch c nm 2 phn t

Bi 3 metionin- alanin- lizin- valin- lxin-kt thc mARN: AUG GXX-AAA-GUU-UUG-UAG mch khuon: TAX-XGG-TTT-XAA-AAX-ATX b. Khi xay ra t bin ,mt 3 cp m.b xung:ATG-GXX-AAA-GTT-TTG-TAG nuclotit s 7,8,9,trong gen th a/h nh th no n mARN v on Mt 3 Cp 7,8,9 th mARN mt 1 b ba AA cn li l polipeptit? :mARN : AUG-GXX-GUU-UUG-UAG chui polipptit cn li c. Nu cp nucleotit th 10 (X-G metionin- alanin- valin- lxin-kt thc chuyn thnh cp A_T th hu qu ? mch khuon: TAX-XGG-TTT-AAA-AAX-ATX m.b xung:ATG-GXX-AAA-GTT-TTG-TAG mARN: AUG GXX-AAA-GUU-UUG-UAG Bi 4: chui polipeptit l Mt on gen bnh thng m ho metionin- alanin- lizin- pheninalanin- lxin-kt thc chui peptit c trt t aa l xerin- Bi 4 tirozin-izzin-izolxin-triptphana. xerin-tirozin-izzin- -triptphan-lizin lizin mARN: UXU-UAU-AUA-UGG-AAG Gi thit riboxom trt t tri sang m.khun: AGA-ATA-TAT-AXX-TTX phI v mi b ba ch m ho cho 1 m.b xung :TXT- TAT- ATA-TGG-AAG aa b.gen t bin l : a.Hy vit trt t cc ribonucleotit AGA-TAT-ATA-TTX. cu phn t mARN v trt t cc mARN :UXU-AUA-UAU-AAG co nuclotit hai mch n ca chui :xerin- izolxin- tirozin- lizin gen tng ng ? b.Nu gen b t bin mt cc cp nuclotit th 4,11,v 12 th cc aa Bi 5

trong on pptit tng ng s b a.2nx24=144 b NST ca th t bin l nh hng? 2n=144/16=9 nn b NST ca loi c th l : 2n-1=9 ->2n=10 t bin th ba Bi 5: th t bin ca mt loi 2n+1=9 -> 2n =8 t bin th mt TB sinh dc s khai nguyen phn 3n=9 ->2n=6 lin tip n4 ln to ra s TB c tng cng l 144 NST b.-nu t bin dng 2n+1 hay 8+1 th c th c 4 dng a. B NST lng bi ca loi l bao giao t tha 1 NST nhiu ? l t bin no ? - nu t bin dng 2n-1 hay 10-1 th c th c 5 dng b. C th c bao nhiu loi gt khng giao t thiu 1 NST bnh thng v s lng NST? Bi 6 TH1: A B C F.E D G H o on gm c tm ng ,on Bi 6: cho 2 NST c cu trc v D E F c tm ng t ra quay 180 ri gn vo v tr c trnh t gen ca NST ABCDE.FGH TH2:A B C B C D E . F G H M N O P Q .R Lp on : on BC lp li 2 ln a. Hy cho bit tn v v giI thch TH3:A B C E .F G H cc t bin cu trc NST to ra cc mt on :mt on D NST c cu trc v trnh t gen sau? TH4:A D E. F B C G H chuyn on trong mt NST :on BC c chuyn sang b. Hy cho bit trng hp no trn 1 cnh (vai ) khc ca chnh NST y khng lm thay i hnh dng TH5: M N O A B C D E .F G H P Q .R NST chuyn on khng tng h : on MNO gn sang u ABC ca NST khc c. trng hp no trn y lm thay TH6:M N O C D E .F G H ABPQ.R i nhm lin kt gen khc nhau chuyn on tng h : on MNO v on A B C i ch tng h vi nhau. TH7:A D B C E . F G H o on ngoi tm ng :on BCD quay 180 ri gn li b-trng hp o on ngoi tm ng khng lm thay i hnh thi NST c-trng hp chuyn on khng tng h v chuyn on tng h lm thay i cc nhm lin kt khc nhau do mt s gen t NST ny chuyn sang NST khc . Bi 7 ta c P :AaBBx AAbb Bi 7 lai 2 cy thuc l c kiu gen F1: AaBb,AaBb nh sau: a. con lai t a bi ho ln thnh 4n p=AaBB x AAbb c kiu gen l 2n AABb-> 4nAAAABBbb bit rng 2 gen a len A v a nm trn 2n A a Bb-> 4n AAaaBBbb cp NST s 3 cn 2 gen B v b nm b, xy ra t bin trong gim phn trn cp NST s 5 . cy ci : Giao t l 2n (A aBB )kt hp vi n(Ab) -> Ha vit cc kiu gen c th c ca to con lai 3n l AAaBBb con lai trong cc trng hp - cy c :giao t 2n l (AAbb) kt hp giao t : 2n (AAbb) kt hp v n(AB) -> con lai 3n l AAABbb 2n (AAbb) kt hp vin(aB) -> con lai 3n l AA aBbb

Bi 8: c chua gen A q qu tri hon ton so vi gen a q qu vng . a.Cy c chua t bi qu thn chng AAAA c th c hnh thnh theo nhng phng thc no b. Cy 4n qu AAAAgiao phn vi cy 4n qu vng aaaa c F1 .F1 c kiu gen ,kiu hnh v cc loi giao t nh th no ? c. Vit s lai n F2 kiu gen v kiu hnh F2 s nh th no ?

c.Th ba NST s 3 t bin cy ci : gt A aB kt hp vi Ab ->AAaBb t bin cy c : gtAAb kt hp vi AB ->con lai 3n l AAaBb gtAAb kt hp vi aB ->AAaBb Bi 8 a.cy t bi c th c hnh thnh theo cc phng thc sau: -nguyn phn : Ln phn bo u tin ca hp t cc NST t nhn I nhng khng phn li .Kt qu to ra b NST trong TB tng ln gp I AA->AAAA Gim phn va th tinh : trong qu trnh pht sinh giao t ,s khng phn li ca t c cc cp NST tng ng s to ra giao t 2n c b va m .khi th tinh cc gt 2n kt hp vi nhau to nn hp t 4n P:AA x AA gt: AA AA Ht :AAAA b. AAAA xaaaa F1:AAaaquar cy F1 c c loi gt sau: AA,A a, aa ,A, a, AAa, Aaa,AAaa ,o, ch c 3 dng gia t hu th l :AA, A a, aa, C. ta c s lai F1: AAaa x AAaa gt hu th : 1/6AA, 4/6 A a,1/6 aa 1/6AA, 4/6 A a,1/6 aa F2: kiu gen 1/36 AAAA,8/36AAAa,18/3 A aaa, 1/36aaaa kiu hnh 35/36d ,1/36 vng

4.Bi tp dn d : GV nhn mnh l thuyt lin quan tng bi -V nh lm bi tp sch bi tp Bi 13 : s tc ng ca nhiu gen v tnh a hiu ca gen Gm 1 tit Tit th 13 Ngy son : I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c bn cht ca cc kiu tc ng ca gen i s hnh thnh tnh trng : tng tc gia c gen khng alen,tc ng cng gp v a hiu ca gen. - Kht qut c mi quan h gia gen v tnh trng hay gia kiu gen v kiu hnh - Vit c s lai ca cc trng hp b tr,t ch,cng gp 2. K nng : - Pht trin k nng quan st tranh v phn tch knh hnh - Phn tch v gii thch c kt qu th nghim trong bi hc 3. Gio dc :

- HS gii thch c s a dng ca th gii sinh vt mt phn c s ng gp ca s tc ng ca nhiu gen v tnh a hiu ca gen - Cc em c th p dng kin thc hc gii cc bi tp v tng tc gen II. Phng tin dy hc : GV : SGK, SGV, GA, my chiu ,my tnh HS : SGK, v, hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Vit cng thc tng qut ca php lai vi n cp gen d hp trong trng hp phn li lp ? - C th c kiu gen AaBbDdFf c th cho bao nhiu loi giao t ,t l giao t ABDF l bao nhiu. Khi kt hp vi kiu gen cng loi th to ra bao nhiu hp t v t l hp t c kiu gen AaBbDDff chim t l bao nhiu ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Theo quan nim ca Menen ,mt gen qui nh 1 tnh trng,cc cp gen phn li c lp v tc ng ring r.Tuy nhin cc cng trnh nghin cu sau ng cho they mi quan h gia gen v tnh trng kh phc tp : nhiu gen qui nh mt tnh trng hoc mt gen chi phi nhiu tnh trng Hot ng dy - hc Ni dung Hot ng 1 : (30) I. Tc ng ca nhiu gen ln Tm hiu v s tc ng ca mt tnh trng : nhiu gen ln 1. Tng tc b sung gia cc gen mt tnh trng khng alen (b tr) : GV : Yu cu hs quan st cc th a) Th nghim : nghim + Lai u thm hoa trng x u trn bng,kt hp vi SGK tr li thm cc PT/C : Trng x F1 : 100% cu hi sau : F1 x F1 F2 : 9 : 7 trng - Kiu gen v s loi giao t ca F1 + Lai b trn x b trn trong PT/C : Trn x trn F1 100% dt cc php lai nu ? F1 x F1 F2 : 9 dt : 6 trn : 1 di - S kiu gen t F1 n F2 v + G mo ht u x g mo hoa t l cc hang nhm kiu gen sau : PT/C : Ht u x hoa hng F1 : (A-B-) ; (A-bb) ; (aaB-) ; 100% aabb ht - Nhn xt g v s tng tc gia o cc KG F1 x F1 F2 : 9 ht o : 3 hoa hng vi cc KH F2 khi i chiu t l 3 ht u : 1 hnh l KH v + Chut lng en x chut lng nhm t l KG trn ?

- Kiu gen ca b m nh th no ? - Tng tc b sung c g ging v khc phn li c lp ? - Tng tc gen c lm xut hin BDTH ? - Vy tng tc b sung l g ? HS : Nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung : + Cc kiu phn li ca tng tc b sung l trng thi khc ca phn li c lp v t hp t do + iu kin c tng tc b sung GV : Yu cu hs nghin cu th nghim t ch v gii thch kt qu. - Tc ng t ch c g khc tc ng bs ? - y c phi l 1 dng khc ca 9:3:3:1 ? - Vy t ch l g ? HS : Nghin cu ,tr li GV : Kt lun,b sung

GV : Yu cu hs nghin cu th nghim v tc ng cng gp v cho bit : - Mi tng quan gia mu sc ht v s lng gen tri trong tng kiu gen ? - Kiu tc ng ca gen i vi s hnh thnh m nht ca mu sc ht ? - y c phi l 1 bin dng ca 9:3:3:1 ? HS : Nghin cu ,tr li GV : Kt lun ,b sung : tnh trng ph thuc vo nhiu gen th tnh trng trung gian cng di. Hot ng 2 : (7) Tm hiu s tc ng ca 1 gen

trng PT/C : en x trng F1 : 100% xm F1 x F1 F2 : 9 xm : 3 en : 4 trng b) Gii thch : s lai c) Kt lun :Tc ng b sung l kiu tc ng qua li ca hai hay nhiu gen thuc nhng lcus (v tr) khc nhau lm xut hin nhng tnh trng mi 2. Tc ng t ch : a) Th nghim : + Nga lng xm x nga lng hung PT/C : xm x hung F1 : 100% xm F1 x F1 F2 : 12 xm : 3 en : 1 hung + u thm hoa trng x hoa trng PT/C : Trng x trng F1 : 100% trng F1 x F1 F2 : 13 trng : 3 vng b) Gii thch : s lai c) Kt lun : t ch l trng hp 1 gen ny km hm hot ng ca 1 gen khc khng cng lcus 3. Tc ng cng gp : a) Th nghim : Lai la m x la m trng PT/C : x trng F1 : 100% F1 x F1 F2 : 15 : 1 trng b) Gii thch : s lai c) kt lun : mt tnh trng b chi phi bi 2 hay nhiu cp gen,trong mi gen gp mt phn nh nhau vo s biu hin ca tnh trng II. Tc ng ca 1 gen ln nhiu tnh trng K/N : Khi mt gen bin i th ko theo s bin i ca nhiu tnh trng m n chi phi KL: kiu gen khng phi l 1 t hp nhng gen tc ng ring r gia cc gen v tnh trng hay gia KG

ln nhiu tnh trng v KH ,m chng c mi quan h GV : Trong qu trnh nghin cu phc tp chu s tc ng qua li vi th Men v Moocgan pht hin nhau v ti mi trng xung quanh ra iu g ? - Nu gen ny xy ra t bin th sao ? HS : Nghin cu ,tr li GV : Kt lun ,b sung

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : s dng cu hi cui bi * Hng dn v nh : hc bi c v chun b bi 14 cho tit sau

Bi 14 : DI TRUYN Lin kt
Gm 1 tit son : tit th 14 ngy

I. Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny hc sinh phi 1. Kin thc: - Nu c mt s c im c bn ca di truyn lin kt hon ton. - Nu c th nghim ca Mocgan v di truyn lin kt khng hon ton v gii thch c c s t bo hc ca hin tng hon v gen. nh ngha hon v gen, tn s hon v gen. - Nu c ngha ca di truyn lin kt hon ton v khng hon ton. 2. K nng : - Pht trin k nng quan st v phn tch knh hnh. - Pht trin c k nng phn tch kt qu th nghim. 3. Gio dc : - Hc sinh nhn thc c lin kt gen duy tr s n nh ca loi, gi cn bng sinh thi. Hon v gen tng ngun bin d t hp, to a dng v loi. - Cc em c th p dng kin thc hc gii cc bi tp v lin kt v HVG II. Phng tin dy hc : 1. GV: - GA, SGK ,SGV, Hnh SGK, on phim c s t bo hc ca hon v gen - Phiu hc tp, my chiu, my vi tnh 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin

- Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : ? Nu cc kiu tc ng ca gia cc gen alen v gia cc gen khng alen i vi s hnh thnh tnh trng . 2. Ni dung bi mi: Trong th nghim ca Menen khi lai b m thun chng khc nhau bi 2 tnh trng tng phn, F1 d hp t 2 cp gen thu c i lai gm 16 t hp vi t l phn tnh kiu hnh 9 :3 :3 :1. Nhng trong th nghim ca Moocgan li khng xut hin t l kiu hnh nh vy. iu g xy ra trong nhng trng hp ny ?
Hot ng dy v hc Hot ng 1: (10) Tm hiu v di truyn lin kt hon ton GV : Yu cu hs quan st TN trn my chiu kt hp vi SGK tr li cc cu hi sau : - Em c nhn xt g v kt qu ca TN, kt qu ny c g khc thng ? - Ti sao c s khc nhau ? - Gii thch kt qu ca cc php lai v vit lai t P F2 - Mt loi c b NST 2n= 24 c bao nhiu nhm gen lin kt ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung GV : c phi cc gen trn 1 NST lc no cng di truyn cng nhau? Hot ng 2 : (15) Tm hiu v di truyn li ln kt khng hon ton GV : Yu cu hs quan st TN trn my chiu kt hp vi SGK tr li cc cu hi sau - Cch tin hnh th nghim v hin tng LKG v HVG ? - So snh kt qu TN so vi kt qu ca PLL v LKG ? - MG gii thch hin tng ny ra sao? - C phi tt c cc crmatit ca cp NST tng ng khng ? - Hin tng din ra vo k no ca phn bo gim phn? kt qu ca hin tng? - Hy cho bit cch tnh tn s hon v ? tnh tn s HVG trong th nghim ca Moogan - ti sao tn s HVG khng vt qu 50% HS : nghin cu,tr li Ni dung I. Di truyn lin kt hon ton : 1. Th nghim : a. Th nghim : SGK b. Nhn xt v gii thch TN : - Vit s lai - S kiu t hp gim, s kiu hnh gim,do cc gen trn cng 1 NST lun i cng nhau trong qu trnh sinh giao t, hn ch s t hp t do ca cc gen 2. kt lun : - Cc gen trn cng mt NST lun di truyn cng nhau c gi l mt nhm gen lin kt. - S lng nhm gen lin kt ca mt loi thng bng s lng NST trong b NST n bi II. Di truyn lien kt khng hon ton : 1. th nghim ca Moogan v hin tng hon v gen * TN : sgk * nhn xt: 2. c s t bo hc ca hin tng hon v gen - S lai : - mt s t bo c th ci khi gim phn xy ra TC gia cc NST tng ng khi chng tip hp dn n i v tr cc gen xut hin t hp gen mi ( HVG) * cch tinh tn s HVG - Bng t l phn trm s c th c kiu hnh ti t hp trn tng s c th i con - tn s HVG nh hn hoc bng 50% khng vt qu

GV : Kt lun,b sung Hot ng 3 : (5) GV : Yu cu hs quan st H14.2 v cho bit bn di truyn l g ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 4 : (8) T m hiu ngha ca di truyn lin kt GV: Nhn xt s tng gim s kiu t hp HVG v a ra kt lun ( tng s kiu t hp) ? cho bit ngha ca hin tng HVG ? Khong cch gia cc gen ni ln iu g * Bit tn s HVG c th suy ra khong cch gia cc gen trn bn di truyn v ngc li HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung III. Bn di truyn : L s sp xp cc ghen trn NST

IV. ngha ca di truyn lin kt : 1. ngha ca di truyn lin kt hon ton - Hn ch bin d t hp - m bo s di truyn bn vng ca nhm gen qu c ngha trng chn ging 2. ngh ca di truyn lin kt khng hon ton - To nhiu bin d t hp , nguyn liu cho tin ho v chn ging - Cc gen qu c th c t hp li trong 1 NST - Thit lp c khong cch tng i ca cc gen trn NST. n v o khong cch c tnh bng 1% HVG hay 1CM - Bit bn gen c th d on trc tn s cc t hp gen mi trong cc php lai, gim thi gian chn i giao phi v nghin cu khoa hc

3. Cng c v hng dn v nh : - Lm th no bit 2 gen lin kt hay phn li c lp - S dng cc cu hi 1,2,3,4 trong SGK. * V nh lm bi tp 5,6 trong SGK

Bi 15: di truyn lin kt vi gii

Gm 1 tit Ngy son : Tit th 15

I- Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny hc sinh phi 1. Kin thc: - Nu c cc c ch xc nh gii tnh bng NST - Trnh by c cc th nghim v c s t bo hc ca di truyn lin kt vi gii tnh. - Nu c ngha ca di truyn lin kt vi gii tnh. 2.K nng : - Pht trin k nng quan st v phn tch knh hnh. - Pht trin c k nng phn tch kt qu th nghim. 3. Gio dc : - Hc sinh nhn thc c lin kt vi gii tnh gp phn duy tr s n nh ca loi, gi cn bng sinh thi. Hon v gen tng ngun bin d t hp, to a dng v loi.

- Cc em c th p dng kin thc hc gii cc bi tp v lin kt v HVG II. Phng tin dy hc : 1. GV: - GA, SGK ,SGV, Hnh SGK, on phim c s t bo hc ca di truyn lin kt vi gii tnh - My chiu, my vi tnh 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : ? V sao tn s HVG khng vt qu 50% v ngha ca hin tng lin kt . ? So snh qui lut phn li c lp vi qui lut di truyn lin kt gen . 2. Ni dung bi mi: Trong th nghim ca Menen khi lai b m thun chng khc nhau bi 2 tnh trng tng phn, F1 d hp t 2 cp gen thu c i lai gm 16 t hp vi t l phn tnh kiu hnh 9 :3 :3 :1. Nhng trong th nghim ca Moocgan li khng xut hin t l kiu hnh 1 :1 :1 :1. iu g xy ra trong nhng trng hp ny ?
Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : (10) Tm hiu v NST gii tnh Gv :Cho hs quan st H15.1 v tr li cu hi ? Hy cho bit c im ca cc gen nm trn vng tng ng hoc khng tng ng ? V trng thi t ti ca cc alen, c cp alen khng? ? S biu hin thnh kiu hnh ca cc gen ti vng ? ? Th no l NST gi tnh ? NST thng v NST gii tnh khc nhau nh th no ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Ni dung

I.Nhim sc th gii tnh : - L loi NST c cha gen quy nh gii tnh ( c th cha cc gen khc) - Cp NST gii tnh XX gm 2 chic tng ng gii ng giao - Cp XY c vng tng ng ,c vng ko tng ng gii d giao * Kiu XX, XY - Con ci XX, con c XY: ng vt c v... rui gim, ngi - con ci XY,c XX :chim,bm, c, ch nhi * kiu XX, XO: - Con ci XX, c XO: chu chu ,rp, b xit - con ci XO, con c XX : b nhy Hot ng 2: (15) II. Gen trn NST X Tm hiu v gen trn NST X * th nghim : SGK -GV yu cu hs c mc I trong sgk v tho *Nhn xt : lun v kt qu 2 php lai thun ca Moocgan kt qu ca 2 php lai thun nghch ca ? kt qa F1 , F2 Moocgan l khc nhau v khc kt qu ca ? kt qua c g khc so vi kt qu th php lai thun nghch ca Menen nghim php lai di truyn lin kt? * gii thch :

? Gen quy nh mu mt nm trn NST gii tnh no ? ? hy nhn xt c im di truyn cua gen trn NST X (ch s di truyn tnh trng mu mt trng cho i con php lai thun) HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 3: (7) Tm hiu cc gen trn NST Y - GV : yu cu hs cu SGK nu 1 s v d v hin tng di truyn tnh trng do gen nm trn NST Y quy nh ? lm th no bit gen quy nh tnh trng ang xt nm trn Y. ? Tnh cht di truyn ca gen nm trn NST Y HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 4 : (6) Tm hiu ngha ca hin tng di truyn lin kt vi gii tnh GV : ngha ca hin tng di truyn lin kt vi gii tnh HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung

- S lai : - Gen quy nh tnh trng mu mt ch c trn NST X m khng c trn Y v vy c th c ( XY) ch cn 1 gen ln nm trn NST X biu hin ra KH - c im Gen trn NST X : di truyn cho III. Gen trn NST Y : VD : ngi b c tm lng tai s truyn c im ny cho tt c cc con trai m con gi th ko b tt ny * Gii thch : gen quy nh tnh trng nm trn NST Y, ko c alen tng ng trn X Di truyn cho tt c c th mang kiu gen XY trong dng h * c im : di truyn thng IV. ngha ca hin tng di truyn lin kt vi gii tnh - iu khin t l c ci theo mun trong chn nui trng trt - Nhn dng c c ci t nh phn loi tin cho vic chn nui - Pht hin c bnh do ri lon c ch phn li, t hp ca co NST gii tnh

3.Cng c v hng dn v nh a. Bnh m mu v bnh mu kh ng ch biu hin nam gii,ng hay sai ? V sao ? b. Nu kt qu ca php lai thun nghch khc nhau 2 gii ( loi c c ch xc nh gii tnh kiu XX,XY th kt lun no di y l ng a. Gen quy nh tnh trng nm trn NST X b. Gen quy nh tnh trng nm tring ti th c. Gen quy nh tnh trang nm trn NST Y d. Khng c kt lun no trn ng. c. Bnh m mu -xanh lc ngi do 1 gen lm nm trn NST Y quy nh, mt ph n bnh thng c em trai b bnh m mu ly 1 ngi chng bnh thng, xc sut cp v chng ny sinh con trai u lng bnh thng l bao nhiu? bit b m ca cp v chng ny khng b bnh.

Bi 16 : di truyn ngoi nhim sc th

Gm 1 tit Ngy son : Tit th 16

I- Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny hc sinh phi 1. Kin thc: - Nu c c im di truyn ngoi NST - Phn tch v gii thch c kt qu cc th nghim trong bi hc

- Nu c bn cht ca s di truyn ca ti th v lc lp . - Nu c ngha thc tin ca di truyn ngoi NST 2.K nng : - Pht trin k nng quan st v phn tch knh hnh. - Pht trin c k nng phn tch kt qu th nghim. 3. Gio dc : Hc sinh nhn thc c di truyn ngoi NST gp phn duy tr s n nh ca loi, gi cn bng sinh thi, to a dng v loi trong thin nhin. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, Hnh SGK, 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : ? Trnh by c im di truyn ca cc tnh trng do cc gen trn NST X v NST Y qui nh.Nhng ng dng ca chng trong thc tin ? ? Gii thch kt qu TN di truyn mu mt ca rui gim. Bnh m mu v bnh mu kh ng ch biu hin nam gii,ng hay sai ? V sao ? 2. Ni dung bi mi: (v) : Khi tin hnh th nghim lai 2 th la i mch vi nhau,cc nh khoa hc thu c nhng kiu hnh con lai c t l khc thng khng ging qui lut ca Menen hoc Moocgan. Tt c con sinh ra u c kiu hnh ging m,vy y l hin tng g ? Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : (15) Tm hiu v cch di truyn theo dng m GV :Yu cu hs quan st th nghim H16.1 H16.2 v SGK tr li cc cu hi sau - Nhn v t bo cht ca 2 hp t c to ra do lai thun v lai nghch Ni dung I. Di truyn theo dng m : - Khi t bo cht ca giao t ci ln gp nhiu ln khi t bo cht ca giao t c s di truyn ca 1 s tnh trng

ging v khc nhau nh th no ? - V sao con lai mang tnh trng ca m ? - Vy di truyn theo dng m l g ? - C phi mi hin tng di truyn theo dng m l di truyn t bo cht ? - Trong c th c my h thng di truyn ? - Lm th no bit c th h con lai tun theo qui lut gen nhn hay gen t bo cht ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung + Mt s hin tng di truyn theo dng m khng phi l di truyn t bo cht + Dng php lai phn tch nh no tm ra qui lut di truyn.

- Con lai mang tnh trng ca m nn di truyn t bo cht DT theo dng m Lu : Khng phi mi hin tng di truyn theo dng m u l di truyn t bo cht . - ng dng : trong chn ging cy trng tao ht lai nhanh m khng cn ph hu phn hoa ca cy m

II. S di truyn ca cc gen trong ti th v lc lp : * c im chung : - ADN mch kp,trn,dng vng - Cng c th xy ra t bin - u di truyn ngoi t bo cht 1. S di truyn ti th : - M ho nhiu thnh phn ca ti th Hot ng 2: (12) - M ho 1 s prtin tham gia Tm hiu v s di truyn ca cc chui gen trong ti th v lc lp chuyn in t GV : Yu cu hs nghin cu SGK 2. S di truyn lc lp : v cho - Cha gen m ho : rARN, tARN lc bit : lp, - S di truyn ca cc gen trong ti prtin ca rARN th v - M ho 1 s prtin tham gia lc lp c chung im no ? chui - Chc nng ca s di truyn ti chuyn in t th ? - Chc nng ca s di truyn lc III. c im di truyn ngoi lp ? NST : HS : nghin cu,tr li - Hot ng sng ca t bo GV : Kt lun,b sung khng th tch ri vi t bo cht (t bo cht cng c nhng vai tr nht nh i vi

di truyn) - S di truyn cc gen nm trong t bo cht Hot ng 3 : (9) Tm hiu v c im di di truyn ngoi NST hay ngoi truyn ngoi NST nhn GV : Yu cu hs nghin cu SGK v - im khc bit ca di truyn tr li cu hi sau : ngoi NST : - T bo cht c vai tr g trong + Kt qu php lai thun v lai hot ng nghch khc sng ca t bo ? nhau,con lai mang tnh trng - S di truyn ngoi t bo cht ca m. c nhng + Cc tnh trng di truyn khng c im g ? tun theo HS : nghin cu,tr li cc qui lut di truyn NST. GV : Kt lun,b sung + Tnh trng do gen t bo cht qui nh vn tn ti khi thay th nhn t bo bng mt cu trc di truyn khc . 3.Cng c v hng dn v nh : - .Bng cch no pht hin c di truyn t bo cht ? V sao s di truyn ny thuc dng di truyn theo dng m ? - S khc nhau gia ADN trong nhn v ADN ngoi nhn? - S khc nhau gia di truyn NST v di truyn ngoi NST ? BI 17 : NH HNG CA MI TRNG LN S BIU HIN CA GEN

Gm 1 tit Ngy son :

Tit th 17

I- Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny hc sinh phi 1. Kin thc: - Hnh thnh khi nim v mc phn ng, s mm do v kiu hnh v ngha ca chng - Thy c vai tr ca kiu gen v vai tr cua mi trng i vi kiu hnh - Nu c mi qua h gia kiu gen , mi trng trong s hnh thnh tnh trng ca c th sinh vt v ngha ca mi quan h trong sn xut v i sng 2.K nng : - Pht trin k nng quan st v phn tch knh hnh. - Pht trin c k nng phn tch kt qu th nghim. 3. Gio dc :

Hc sinh nhn thc c vai tr to ln ca mi trng,t c nhng tc ng ph hp n cy trng gp phn nng cao nng xut cy trng cho gia nh . II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, Hnh 17 SGK, 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : . ? Bng cch no pht hin c di truyn t bo cht ? V sao s di truyn ny thuc dng di truyn theo dng m ? ? Nu c im di truyn ngoi NST ? Cho bit nhng qui lut no chi phi s hnh thnh tnh trng ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Sinh vt sng trong mi trng chu s chi phi ca cc qui lut di truyn ,ngoi ra cn chu s tc ng rt mnh m ca mi trng,vy nhng nh hng l g ta cng nghin cu bi 17 Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : (10) Tm hiu v mi quan h gia kiu gen,mi trng v kiu hnh GV : Yu cu hs quan st H17 v tr li cc cu hi sau : - Tnh trng no l tnh trng tri ? Ni dung

I. Mi quan h gia kiu gen,mi trng v kiu hnh : 1.V d : Hoa anh tho co hai giong:hoa o kiu gen AA va hoa trang kiu gen aa. Ptc : Hoa x Hoa trng (AA) (aa) F1 : Hoa (Aa) - Vy mu sc hoa bin i F1 x F1 : Hoa x Hoa trong trng (Aa) (Aa) 0 hp ny l do u? ( t ) F2 : 3 hoa : 1 hoa trng (1AA : 2Aa : 1 aa ) o - t c lm bin i kiu gen Hoa (AA) 350c hoa trng (AA) khng? 200c Hoa trng (aa) 200c hoa trng - C nhn xt g v cch phn (aa) ng vi 350c nht mi trng ca hai

ging hoa v hoa trng ? - B m truyn cho con kiu gen hay tnh trng c sn ? - Kiu hnh ca c th ph thuc vo nhng yu t no ? - C th rt ra nhng kt lun g v vai tr ca kiu gen v nh hng ca mi trng i vi s hnh thnh tnh trng ? HS : Nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung 2. Ket luan : -Kieu hnh cua 1 c the khong ch phu thuoc vao kieu gen ma con phu thuoc ieu kien moi trng. -Bo me khong truyen at cho con nhng tnh trang a hnh thanh san ma di truyen mot kieu gen. -Kieu gen quy nh kha nang phan ng cua c the trc moi trng. Kieu hnh : kieu gen + moi trng. II. Thng bin : 1.V du : - Ham lng Hb trong mau tang khi ta len nui cao. - Mot so thc vat co hien tng rung la vao mua ong. - Rau mac :tren can la hnh mui mac;di nc ,co them loai la hnh ban dai,di nc sau:ch co loai la hnh ban dai )

Hot ng 2 : (12) Tm hiu v thng bin GV : Nu v d

GV : Yu cu hs nghin cu SGK v cc v d nu ra : - Nguyn nhn no lm pht sinh thng bin? - Cc SV cng loi p/ ntn trc cng 1

/k mi trng? Theo hng no? - Thng bin c DT khng? Ti sao? - Thng bin c ngha g i vi i sng sinh vt ? - Hu qu v ngha ca thng bin l g? 2.Ket Luan : -Khai niem : Thng bien la HS : Nghin cu,tr li nhng bien oi kieu hnh GV : Kt lun,b sung cua cung mot kieu gen, phat sinh trong qua trnh phat trien ca the di anh hng cua moi trng. -Tnh chat :la loai bien oi ong loat ,theo hng xac nh , khong lien quan vi nhng bien oi trong kieu gen nen khong di truyen. -y ngha : Thng bien giup c the thch nghi vi moi trng. Hot ng 3 : (13) Tm hiu v mc phn ng III. Mc phn ng : GV : a ra cc v d : Sn lng *Mc phan ng la gii han sa ca b v tng khi lng thng bien cua mot kieu gen tht ca ln trc nhng ieu kien moi - Cc v d trn c phi l mc trng khac nhau (moi gen co phn ng mc phan ng rieng) => mc khng ? phan ng di truyen. * Cac tnh trang so lng co - Mc phn ng l g v do yu mc phan ng rong t no (lu y : Tnh trang NX la tnh trang a gen) qui nh ? C di truyn * Cac tnh trang chat lng co khng ? mc phan ng hep. *Vai tro cua giong va k thuat - Cc kiu gen khc nhau c canh tac oi mc phn vi nang suat. ng ging nhau khng ? - Giong (kieu gen): quy nh nang suat cua - Gii hn nng sut ca mt

ging vt nui hay cy trng do yu t no qui nh ?

mot giong vat nuoi hay cay trong - Ky thuat san xuat( moi trng): quy nh nang suat cu the cua giong trong gii han - K thut canh tc c nh hng cua mc phan ng do kieu gen qui nh. g ti -Nang suat: la ket qua tac nng sut khng ? ong cua ca giong va ky thuat HS : Nghin cu,tr li Khi a ap ng yeu cau ky GV : Kt lun,b sung thuat san xuat muon vt gii + Mc phn ng rng v mc han nang suat th phai oi phn ng giong, cai tien giong cu hoac hp + Nng sut = ging + k thut tao giong mi) 3. CUNG CO:
a. Phan tch moi quan he va vai tro cua kieu gen ,moi trng ,kieu hnh trong qua trnh phat trien ca the ? b. Thng bien la g ? Neu ac iem cua thng bien ? c. Mc phan ng la g ? Van dung khai niem nay e phan tch vai tro cua giong va k thuat canh tac trong viec tang nang suat cay trong ?

BI 18 : BI TP CHNG II Gm 1 tit Ngy son : Tit th 18

I- Mc tiu: Sau khi hc xong bi ny hc sinh phi 1. Kin thc: - Khc su c nhng kin thc hc - Nhn dng c cc dng bi tp c bn ( cp ti bi ton thun hay nghch; qui lut di truyn chi phi tnh trng 2.K nng : Rn luyn k nng lm bi tp . 3. Gio dc : Hc sinh c th vn dng kin thc hc gii cc dng bi tp di truyn . II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV,SBT . 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : Lm bi tp IV. Tin trnh bi dy :

1. Kim tra bi c : . ? Phan tch moi quan he va vai tro cua kieu gen ,moi trng ,kieu hnh trong qua trnh phat trien ca the ? Thng bien la g ? Neu ac iem cua thng bien ? ? Mc phan ng la g ? Van dung khai niem nay e phan tch vai tro cua giong va k thuat canh tac trong viec tang nang suat cay trong ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Cc dng bi tp chu s chi phi ca cc qui lut di truyn l rt a dng, cch gii cc bi ton ny nh th no ta cng tm hiu bi tp chng II Hot ng ca thy v tr Ni dung Hot ng 1 : (30) I.Bi tp t lun : Tm hiu cc dng bi tp t Bi tp 1 : lun ngi gen A qui nh mt en GV : Yu cu hc sinh nghin tri hon ton so vi gen a qui cu bi nh mt xanh. Gen nm trn tp theo s hng dn ca NST thng . gio vin a. M v b phi c kiu gen v - Chia bng thnh 3 ct v gi 3 kiu hnh hs ln nh th no con sinh ra c bng lm bi mi em lm 1 a mt cu 1 ,2 en, c a mt xanh ? hoc 3,nhng hs di tip b. M v b phi c kiu gen v tc lm. kiu hnh - HS : Nghin cu lm bi tp nh th no con sinh ra u - GV : Qun xuyn lp v gii mt en ? thch cc thc mc nu cc em hi Bi tp 2 : GV : Nhn xt bi lm trn c chua gen A qui nh qu , bng v a a - qu vng, B - qu trn ,b - qu ra p n ng nht : bu dc.Khi cho lai hai ging c Bi tp 1 : chua qu ,dng bu dc v qu a. Aa x Aa hoc Aa x vng dng trn F1 100% qu aa dng trn. Cho F1 giao phn vi b. AA x AA hoc AA x nhau c F2 c 1604 cy trong Aa 901 cy qu ,trn . a. Mu sc v hnh dng qu c Bi tp 2 : chua c chi phi bi qui lut di a. Qui lut PLL hoc HVG truyn no ? 50% b. cho F1 lai phn tch kt qu b. T l phn li KG v KH l nh th no ?

1 :1 :1 :1 Bi tp 3 : Theo qui lut t ch . Qui nh (A-B-) v (A-bb) : lng xm (aaB-) : lng en (aabb) : lng hung Vit s lai :

Bi tp 3 : Khi lai thun v lai nghch hai ni nga thun chng lng xm v lng hung u c F1 lng xm. Cho nga F1 giao phi vi nhau c F2 c t l 12 nga lng xm : 3 nga lng en : 1 nga lng hung. Gii thch kt qu php lai.

Bi tp 4 : Khi lai thun v lai nghch hai ni g thun chng mo ht o v mo hnh l c F1 ton g mo GV : Yu cu hc sinh nghin ht o. Cho F1 giao phi vi nhau cu bi c F2 c t l : 93 mo ht o : tp theo s hng dn ca 31 g mo hoa hng : 26 g mo gio vin ht u : 9 g mo hnh l - Chia bng thnh 3 ct v gi 3 a. Hnh dng mo g b chi phi hs ln bi kiu bng lm bi mi em lm 1 tc ng no ca gen ? cu 4 ,5 b. Phi chn cp b m nh th hoc 6,nhng hs di tip no sinh tc lm. con ra c t l 1 : 1 : 1 : 1 - HS : Nghin cu lm bi tp - GV : Qun xuyn lp v gii Cu 5 : thch cc rui gim gen A qui nh cnh thc mc nu cc em hi di ,a - cnh ct, B qui nh thn GV : Nhn xt bi lm trn xm ,b - thn en. Cc gen qui bng v a nh cc cp tnh trng trn cng ra p n ng nht : nm trn 1 NST tng ng Bi tp 4 : Phi chn cp lai c kiu gen,kiu a. qui lut tng tc dng b hnh nh th no th h sau sung cho ra t l : 1:1:1:1 b. Kiu gen ca b m : AaBb (ht o) x aabb Cu 6 : (hnh l) Trn NST s 2 ca rui gim cc gen qui nh mt hng v cnh Bi tp 5 : vnh cch nhau 18 cM. Cc tnh - AB/ab x ab/ab HVG trng tri tng ng l mt v 50% cnh bnh thng . - Ab/aB x ab/ab HVG Khi lai rui mt cnh bnh th50% ng thun chng v rui mt - Ab/ab x aB/ab LKG hng cnh vnh thu c F1 . Cho

hon ton Bi tp 6 : F = 18% A: mt , amt hng , B ; cnh bt , b cnh vnh - Vit s lai : P : AB/AB x ab/ab F1 : AB/ab AB/ab x AB/ab F2 : Hot ng 2 : (15) Tm hiu cc dng bi tp trc nghim GV v HS cng lm

F1 giao phi vi nhau th kt qu F2 s nh th no v kiu gen v kiu hnh ? II. Bi tp trc nghim khch quan :

3. CUNG CO : nhn xt gi hc c th cho im nu hc sinh no lm bi tt.

Cn dn bi thc hnh tit sau.

Gm 1 tit

BI 19 : THC HNH LAI GING Tit th 19 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hc sinh lm quen vi cc thao thc lai hu tnh, bit cch b tr th nghim thc hnh lai ging, nh gi kt qua th nghim bng phng php thng k - Thc hin thnh cng cc bc tin hnh lai ging trn 1 s i tng cy trng a phng 2. K nng : Rn luyn k nng thc hnh cho cc em v phn tch kt qu th nghim. 3. Gio dc : Hc sinh c th tin hnh thc hin php lai ging ng, c chua hoc b ng a phng II. Kim tra kin thc c s v s chun b : 1. Kim tra kin thc c s : - C nhng qui lut di truyn no chi phi s di truyn ca cc cp tnh trng ? - Nhng yu t no nh hng n nng sut ca cy trng ? 2. Chun b : a. vt liu v dng c cn thit Kp,ko,kim mi mc,a knh ng h,bao cch li,nhn,bt ch,bt lng,bng ,hp ptri b. Chun b cy b m : Cy c chua b m

- Chn ging: chn cc ging cy khc nhau r rng v hnh dng hoc mu sc qu c th phn bit d dng bng mt thng - Gieo ht nhng cy dng lm b trc nhng cy dng lm m t 8 n 10 ngy - Khi cy b ra hoa th ta bt s hoa trong chm v ngt b nhng qu non tp trung ly phn c tt - Khi cy m ra c 9 l th bm ngn v ch 2 cnh, mi cnh ly 3 chm hoa, mi chm hoa ly t 3 n 5 qu III. Ni dung thc hnh : - Lai ging thc vt - Lai ging mt s loi c cnh IV. Tin hnh cc hot ng thc hnh : Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : (35) Tm hiu cch lai ging thc vt *GV: ti sao phi gieo ht nhng cy lm b trc nhng cy lm m? mc ch ca vic ngt b nhng chm hoa v qu non trn cy b, bm ngn v ngt ta cnh, ta hoa trn cy m GV hng d hs thc hin thao tc kh nh trn cy m ? Ti sao cn phi kh nh trn cy m Gv thc hin mu : k thut chn nh hoa kh, cc thao tc khi kh nh Ni dung I. Lai ging thc vt : 1. Kh nh trn cy m - Chn nhng hoa cn l n c mu vng nht kh nh ( hoa cha t th phn) -Dng kim mi mc tch 1 bao phn ra nu phn cn l cht trng sa hay mu xanh th c. nu phn l ht mu trng th khng c - ng ngn tr v ngn ci ca tay gi ly n hoa - Tay phi cm kp tch bao hoa ra, ta tng nh mt , cn lm nh tay trnh u nhu v bu nhu b thng tn - Trn mi chm chn 4 n 6 hoa cng lc v l nhng hoa mp kh nh , ct ta b nhng hoa khc - Bao cc hoa kh nh bng bao cch li 2. Th phn - Chn nhng hoa n xo, u nh to mu xanh sm, c dch nhn - Thu ht phn trn cy b : chn hoa va n, cnh hoa v bao phn vng ti, khi chn ht phn chn trn v trng - Dng kp ngt nh b vo a ng h - ng bt lng ch nh trn cc bao phn ht phn bung ra -Dng bt lng chm ht phn cy b ln u nhu hoa ca cy m kh nh - Bao chm hoa th phn bng ti cch li, buc nhn ,ghi ngy v cng thc lai 3.Chm sc v thu hoch - Ti nc y

* Mc ch ca vic dng bao cch li sau khi kh nh ? * GV hng dn hc sinh chn hoa trn cy m th phn Gv thc hin cc thao tc mu - Khng chn nhng hoa u nhu kh, mu xanh nht ngha l hoa cn non , u nhu mu nu v bt u ho th phn khng c kt qu - C th thay bt lng bng nhng chic lng g GV hng dn hc sinh phng php thu hoch v ct gi ht lai * GV hng dn hc sinh nghin cu

phng php x l kt qu lai theo phng php thng k c gii thiu trong sch gio khoa Vic x l thng k khng bt buc hc sinh phi lm nhng gv nn hng dn hs kh gii yu thch khoa hc kim tra nh gi kt qu th nghim v thng bo cho ton lp Hot ng 2 : (5) Tm hiu cch lai 1 s loi c cnh GV : Ch c tnh gii thiu (khng c c cnh )

-Khi qu lai chn th thu hoch, cn thn trnh nhm ln cc cng thc lai - B tng qu tri ht ln t giy lc ghi cng thc lai v th t qu ln t giy - Phi kh ht ch mt khi c gieo th ngm t giy vo nc l ht s tch ra 4. X l kt qa lai Kt qa th nghim c t hp li v x l theo phng php thng k II. Lai mt s loi c cnh : 1. Gii thiu mt s loi c cnh 2. Chun b 3. Cch tin hnh

V. Gii thch kt qu v rt ra kt lun : Tin hnh nh th no v mc tiu t c cha * Bn tng trnh thc hnh : bi thc hnh s 3 : lai ging 1 . Mc tiu thc hnh : 2 . Cc hot ng thc hnh :Chun b, tin hnh, kt qu, gii thch v nhn xt kt qu 3 . nh gi ca gio vin : Kin thc, k nng, gio dc. BI KIM TRA 1 TIT SINH HC 12 NNG CAO Bi kim tra vit h s 2 Ngy son : Cc mc cn nh gi Tng im Nh Thng hiu Vn dng TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL Cu1 Cu Cu 3,5 ;2 9 3,4 (0,5 (1) (0,5 ) ) Cu Cu Cu Cu 6,5 5;6 7;8 10 11 (0,5 (0,5 (2) (5 ) ) ) 5 5 (3) 1 (5 ) 10 (2) Cu Cu Cu

Tit th 20 A. Ma trn :

Cc ch chnh 1.C s vt cht v c ch di truyn 2. Qui lut di truyn Tng s im

B. Ni dung : I. Phn cu hi trc nghim (2im) : Cu Khi phn t acridin chn vo mch mi ang tng hp s gy nn 1 dng t bin gen no?

A B Cu 2 A B C D Cu 3 A B C D Cu 4 A

Mt 1 cp Nu C. o v tr cc cp Nu Thm 1 cp Nu D. Thay th mt cp Nu C ch hin tng di truyn cp phn t c th hin s no di y ? ADN mARN Tnh trng Prtin ADN Prtin mARN Tnh trng ARN ADN Prtin Tnh trng ADN mARN Prtin Tnh trng Trong qu trnh nhn i ADN ,enzim ADN plimeraza di chuyn trn mi mch khun ca ADN mt cch ngu nhin lun theo chiu t 3-5 Theo chiu t 5- 3 trn mch ny v 3-5 trn mch kia Lun theo chiu t 5-3 t bin v tr no trong gen lm cho qu trnh dch m khng thc hin c ? t bin m kt thc C. t bin b ba gip m kt thc B t bin b ba gia gen D. t bin m m u Cu iu no di y l khng ng ? 5 A Di truyn t bo cht c xem l di truyn theo dng m B Mi hin tng di truyn theo dng m ,u l di truyn t bo cht C Khng phi mi hin tng di truyn theo dng m ,u l di truyn t bo cht D Di truyn t bo cht khng c s phn tnh th h sau Cu Menen gii thch cc qui lut ca mnh bng gi thuyt 6 A siu tri B. d hp C. cng gp D. giao t thun khit Cu iu kin xy ra phn li c lp l 7 A cc gen nm trn cc NST khc nhau v tc ng ring r ln s hnh thnh tnh trng B cc gen nm trn cc NST khc nhau C cc gen nm trn 1 NST v tc ng ring r ln s hnh thnh tnh trng D cc gen tc ng ring r ln s hnh thnh tnh trng Cu Nng sut ca mt ging vt nui hay cy trng c quyt nh 8 bi A iu kin sng B. kiu gen C. nhit mi trng D. k thut chm sc II. Phn cu hi t lun : ( 8 im )

Cu 9 (1) : Di y l trnh t nucltit trn mch khun ca gen 3 TAT GGG XAG TGA AAT GGX5 - Xc nh trnh t nucltit trn mch b sung ( 5-3) - Xc nh trnh t nucltit trn mARN c tng hp t mch khun trn . Cu 10 (2): a. Nu cc kiu tc ng ca cc gen khng alen ln s hnh thnh tnh trng ? b. c im ca cc tnh trng do cc gen trn NST X v trn NST Y ? c. Bng cch no pht hin c di truyn t bo cht ? Cu 11 (5) : a. ngi gen A qui nh mt en tri hon ton so vi mt xanh.Gen qui nh mu mt nm trn NST thng. B v m phi c kiu gen v kiu hnh nh th no th con sinh ra c a mt en, c a mt xanh ? b. c chua gen A qui nh qu ,a - qu vng,B - qu trn, b - qu bu dc. Cho cy c chua qu ,dng trn d hp v hai cp gen lai vi cy c chua qu vng, dng bu dc. Kt qu thu c s nh th no. T rt ra kt lun v php lai phn tch ? C. thc chp hnh qui ch khi lm bi kim tra ca hc sinh HS khng tham gia kim tra : ... HS vi phm qui ch : P N : I. Phn cu hi trc nghim (2im) : 0,25 x 8 = 2 Cu 1 Cu 2 Cu 3 Cu 4 Cu 5 Cu 6 Cu 7 Cu 8 A D B D B D A B II. Phn cu hi t lun : ( 8 im ) Cu 9 (1) Mch b sung : 5ATA XXX GTX AXT TTA XXG3 0,5 Mch m gc : 3 TAT GGG XAG TGA AAT GGX5 mARN : 5AUA XXX GUX AXU UUA XXG3 0,5 Cu 10 (2): a. Cc kiu tc ng ca cc gen khng alen ln s hnh thnh tnh trng: - Tng tc gen kiu b sung,t ch,cng gp - Gen a hiu 0,5 b. Cc gen trn NST X v trn NST Y - Cc gen trn NST X c hin tng di truyn cho - Cc gen trn NST Y c hin tng di truyn thng 1

c. pht hin c di truyn t bo cht ta s dng php lai thun nghch 0,5 Cu 11 (5) : a. B v m phi c kiu gen l - Aa x aa hoc Aa x Aa 2 b. AaBb (,trn) x aabb ( vng,bu dc) FB : Kiu gen v kiu hnh u c t l 1 :1 :1 :1 2 * Lai phn tch l php lai gia c th co tnh trng tri vi c th c tnh trng ln kim tra kiu gen ca tnh trng tri 1

Chng III : di truyn hc qun th

S tit : 1 Bi 20 : cu trc di truyn ca qun th Tit th : 21 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c khi nim v nhng c trng ca qun th v mt di truyn. - Nu c khi nim v cch tnh tn s tng i ca cc alen v kiu gen. - Trnh by c nhng c im v s di truyn trong qun th t phi 2. K nng : Pht trin nng lc t duy,phn tch knh hnh rt ra kin thc 3. Gio dc : Hc sinh c th lm c cc bi tp p dng trong SGK II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, Hnh 17 SGK, 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Kim tra 15 bi 2 . 2. Ni dung bi ging : (v) : GV nu cu hi : Trong thin nhin cc c th cng loi thng sng ring l hay tp chung ? Sau khi hc sinh tr li GV hng n khi nim qun th . Hot ng ca thy v tr Ni dung Hot ng 1 Tm hiu v khi nim ca qun th I. Khi nim ca qun th :

GV : Yu cu hc sinh quan st tranh ,kt hp vi sgk tr li cc cu hi :

- Qun th l g ? - V mt di truyn hc,qun th gm nhng dng no ? - V sao qun th giao phi c xem l n v tn ti ca loi trong t nhin ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 2 Tm hiu v Tn s tng i ca cc alen v kiu gen GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : -V mt di truyn hc th qun th c nhng c trng no ? - Khi xt 1 gen c 2 alen A v a th trong qun th c 3 kiu gen AA ; Aa ; aa. qui c d = AA ; h = Aa ; r = aa. Gi p l tn s tng i ca alen A, q l tn s tng i ca alen a.Hy xc nh cng thc tnh tn s tng cc alen trong qun th ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung

- K/N : Qun th l mt tp hp c th cng loi,chung sng trong mt khong khng gian xc nh,tn ti qua thi gian nht nh,c th giao phi vi nhau sinh ra th h sau . - V mt di truyn hc,qun th gm qun th t phi v qun th giao phi. II. Tn s tng i ca cc alen v kiu gen : - Mi qun th c c trng bng mt vn gen nht nh. Vn gen l ton b cc alen ca tt c cc gen trong qun th - Mi qun th cn c c trng bi tn s tng i ca cc alen,cc kiu gen,kiu hnh. - Tn s tng i ca alen bng t l gia s alen c xt trn tng s alen thu c. - Tn s tng i ca 1 kiu gen bng t l gia s c th c kiu gen trn tng s c th thu c. dAA ; hAa ; raa. p = d + h/2 q=r+ h/2

Hot ng 3 Tm hiu v GV : Yu cu hc sinh quan st tranh ,kt hp vi sgk tr li cc cu hi :

III. Qun th t phi :

- Qun th t phi c c im Nu qun th c 100% Aa,cu trc g ? di truyn ca qun th sau n th - Nu qun th c 100% Aa. Xc h t th phi nh cu trc di truyn ca qun th sau n th h t th phi Th Aa T l % - Kt qu ca qun th t th l g? d hp ng hp HS : nghin cu,tr li 0 h 100 GV : Kt lun,b sung 1 1/2 = 50% 50% 1 Nu qun th c xAA ; yAa ; zaa. Cu (1/2) trc di truyn ca qun th sau n 2 1/4 = 25% 75% 2 (1/2) th h t th phi n 3 1/8 = 12,5% 87,5% AA = x + (y- y.(1/2) )/2 3 (1/2) Aa = y.(1/2)n n (1/2)n 1 - (1/2)n aa = z + (y- y.(1/2)n)/2 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. BI KIM TRA 15 TIT SINH HC 12 NNG CAO
Cc ch chnh 1.Qui lut phn li 2. Qui lut lin kt gen 3. Qui lut di Nh TNKQ Cu1 (0,5) Cu2 (0,5) Cu 3 Cc mc cn nh gi Thng hiu Vn dng TL TNKQ TL TNKQ TL Cu 5 (2) Tng im 0,5 2,5 0,5

truyn lin kt vi (0,5) gii tnh 4. Cu trc di Cu4 Cu 6 6,5 truyn ca qun (0,5) (6 ) th Tng im 4 Cu 1 Cu (2) 1 Cu (6 ) 10 (2) I. Phn cu hi trc nghim (2 im) : A. Phn cu hi : Cu 1 : u H lan ht vng l tri hon ton so vi ht xanh.Cho giao phn gia cy ht vng thun chng vi cy ht xanh c F1 .Ch o cy F1 t th phn th t l kiu hnh F2 s nh th no ? A. 7 vng : 3 xanh B. 1 vng : 1 xanh C. 3 vng : 1 xanh D. 5 vng : 3 xanh Cu 2 : Hon v gen c hiu qu i vi cc gen lin kt trng thi A. d hp v mt cp gen B. d hp v hai cp gen C. ng hp ln D. ng hp tri Cu 3 : T l phn tch 1 : 1 F1 v F2 din ra nhng phng thc di truyn no ? A. Di truyn ca cc gen trn NST thng v cc gen trong t bo cht B. Di truyn t bo cht v nh hng ca gii tnh C. Di truyn lin kt vi gii tnh v nh hng ca gii tnh D. Di truyn lin kt vi gii tnh v t bo cht Cu 4: c im no di y ca thng bin l khng ng ? A. L cc bin d ng lot theo cng mt hng B. L bin d khng di truyn C. Thng bin l nhng bin i tng ng vi iu kin sng D. Thng bin c th c li, trung tnh hoc c hi B. Phn p n : 1 II. Phn cu hi t lun (8 im) : Cu 5 : V sao tn s t bin gen khng vt qu 50% ? Cu 6 : a. Cho rng b ,kiu gen AA qui nh lng hung , Aa- lng khoang, aa-lng trng. Mt n b c 4169 con hung , 3780 con lng khoang, 756 con lng trng. Xc nh tn s tng i ca cc alen A v a. b. Mt qun th c 0,36 AA ; 0,48 Aa ; 0,16aa.Xc nh cu trc di truyn ca qun th trn sau 3 th h t phi lin tip.

p n

I. Phn cu hi trc nghim (2 im) : 0,5 x 4 = 2 im : 1C ; 2 B ; 3 C ; 4D II. Phn cu hi t lun (8 im) : Cu 5 : Tn s t bin gen khng vt qu 50% v : 1 - Trong t nhin SV ch yu tun theo qui lut LKG, HVG,tng tc gen,phn li v phn li c lp l chnh 1 - Nu c trao i cho ch trao i 2 trong 4 crmatt Cu 6 :

3 a. p = A = 0,7 ; q = a = 0,3 3 b. 0,57 AA + 0,06 Aa + 0,37 aa = 1

Bi 21 : trng thi cn bng ca qun th giao phi ngu nhin S tit : 1 Tit th : 22 Ngy son : I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c cc c trng ca qun th v mt di truyn hc l n v tin ho c s ca loi giao phi - Trnh by c ni dung, ngha l lun v ngha thc tin ca nh lut Haci Van bec - Bit so snh qun th xt v mt sinh thi hc v di truyn hc, tnh ton cu trc kiu gen ca qun th,tn s tng i ca cc alen 2. K nng : Pht trin nng lc t duy l thuyt v k nng gii bi tp xc nh cu trc di truyn ca qun th. 3. Gio dc : Hc sinh c th lm c cc bi tp p dng trong SGK II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Nhng c trng c bn ca qun th giao phi? - Cch tnh tn s alen v tn s kiu gen ca qun th giao phi . 2. Ni dung bi ging : (v) : GV nu cu hi : Cu trc di truyn ca qun th ni phi Aa x Aa qua cc th h s nh th no.Vy nu l qun th giao phi th cu trc ca n s ra sao. Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : 10 Tm hiu v qun th giao phi ngu nhin GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk tr li cc cu hi : - Qun th ngu phi l g? - Nhng du hiu c bn ca qun th giao phi? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung + cho hs phn tch v d v s a dng nhm Ni dung I. Qun th giao phi ngu nhin : - Qun th c gi l ngu phi khi cc c th trong qun th la chn bn tnh giao phi mt cch hon ton ngu nhin * c im di truyn ca qun th ngu phi: - Trong QT ngu phi cc c th c kiu gen khc nhau kt i vi nhau 1 cch ngu nhin to nn 1 lng bin d di truyn rt

mu ngi + gii thch tng du hiu hc sinh thy r y l cc du hiu ni bt ca qun th ngu phi nh du bc tin ho ca loi Hot ng 2 : 20 Tm hiu v nh lut HaciVanbec GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Trng thi cn bng ca qun th ngu phi c duy tr nh c ch no? - Hy a ra cng thc tng qut chung tnh thnh phn kiu gen ca qun th HS: p2AA+ 2pqAa + q2aa =1 Trong : p2 l tn s kiu gen AA, 2pq l tn s kiu gen Aa q2 l tn s kiu gen aa - Trng thi cn bng di truyn nh trn l trng thi cn bng Haci- vanbec nh lut? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung

ln trong QT lm ngun nguyn liu cho tin ho v chn ging - Duy tr c s a dng di truyn ca qun th II. nh lut Haci- Vanbec : - Trong 1 qun th ln, ngu phi,nu khng c cc yu t lm thay i tn s alen th thnh phn kiu gen ca qun th s duy tr khng i t th h ny sang th h khc theo cng thc: P2 + 2pq +q2 =1 * Bi ton: - Nu trong 1 QT, lcut gen A ch c 2 alen A v a nm trn NST thng - Tng p + q =1 - Cc kiu gen c th c: Aa, AA, aa - Gi s TP gen ca qun th ban u l:0.64 AA: 0,32 Aa: 0,04 aa - Tnh p=0.8, q=0.2 Cng thc tng qut v thnh phn KG: p2AA + 2pqAa + q2aa - Nhn xt: tn s alen v thnh phn KG khng i qua cc th h

III. iu kin nghim ng ca nh lut Hot ng 3 : 5 Haci- Vanbec. Tm hiu v iu kin nghim ng ca nh lut Haci- Vanbec - Qun th phi c kch thc ln GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk - Cc c th trong qun th phi c sc sng v cho bit nh lut ch ng trong trng v kh nng sinh sn nh nhau( ko c chn lc t nhin ) hp no ? - Khng xy ra t bin,nu c th tn s t bin thun bng tn s t bin nghch HS : nghin cu,tr li - Khng c s di - nhp gen GV : Kt lun,b sung Hot ng 4 : 5 Tm hiu v ngha ca nh lut GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v cho bit nh lut c ngha thc tin v ngha l lun nh th no ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung IV. ngha ca nh lut Haci- Vanbec. - ngha l lun : l phn nh trng thi cn bng di truyn trong qun th,v gii thch v sao c nhng qth n nh qa thi gian di - ngha thc tin : t t l KG t l KH v tn s cc alen hoc ngc li. C th d on c xc sut bt gp th t bin trong qun th.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi - Mt qun th ngi c tn s ngi b bch tng l 1/10000, gi s qun th ny cn bng di truyn a) Hy tnh tn s cc alen v thnh phn cc kiu gen cua qun th, bit rng bnh bch tng do gen ln nm trn NST thn quy nh b) Tnh xc sut 2 ngi bnh thng trong qun th ny ly nhau sinh ra ngi con b bch tng * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. Chng IV : ng dng di truyn hc Bi 22 : Chn ging vt nui v cy trng Tit th : 23 Ngy son :

S tit : 1

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Bit c ngun nguyn liu cho chn ging t t nhin v nhn to - Gii thch c c ch pht sinh v vai tr ca bin d t hp trong qa trnh to dng thun - Nu c khi nim u th lai v trnh by c cc phng php to ging lai cho u th lai. - Gii thch c ti sao u th lai thng cao nht F1 v gim dn i sau 2. K nng : Pht trin nng lc t duy l thuyt v phn tch trn knh hnh 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr to ln ca ging cy trng ,t bit cch s dng ngun gng hin c ca gia nh sao cho hiu qu. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, Hnh 22 SGK, 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Hy cho bit bin d t hp c to ra t u v vai tr ca chng? . 2. Ni dung bi ging : (v) : chn ging vt nui , cy trng c cht lng cao ta phi c ngun gen phong ph,ngun gen t u v to ra bng cch no ta cng hiu bi 22 Hot ng ca thy v tr Ni dung

Hot ng 1 : 13 Tm hiu v ngun gen t nhin v nhn to GV : Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa tr li cc cu hi sau: - Ngun gen t nhin l g ? - Lm th no c c vt liu khi u t ngun gen t nhin? - V sao ngun gen t nhin rt phong ph ta khng a vo sn xut m phi s dng ngun gen nhn to? - Ngun gen nhn to g? HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 2 : 23 Tm hiu v cch chn ging da vo ngun bin d GV : Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa tr li cc cu hi sau: - Bin d t hp l g? - Bin d t hp c to ra nh th no? - Bin d t hp c vai tr g? - Ngi ta da vo u phn bit ccphp lai khc nhau? - Hc sinh tr li Hc sinh khc nhn xt Gio vin cht li v b sung. - Hc sinh quan st s 22 hy cho bit: Vic to ging bng ngun bin d t hp c tin hnh nh th no? HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung GV : Yu cu hc sinh nghin cu sch gio khoa tr li cc cu hi sau: - Th no l hin tng u th lai? - Hy gii thch nguyn nhn ca hin tng u th lai? - V sao khi cho t th phn lm gim u th lai? - Mun to u th lai ngi ta c th s dng cc phng php lai no? - Th no l hin tng lai khc dng n? - Hin tng lai khc dng kp c thc

I. Gii thiu v ngun gen t nhin v nhn to: 1. Ngun gen t nhin: - Thu thp cc vt liu khi u t ngun gen t nhin nh: cy hoang di, hoc chn lc cc cy trng c ngun gc a phng thch nghi cao vi iu kin mi trng. 2. Ngun gen nhn to: Thng qua lai to Lm tng bin d t hp. Thu thp thnh lp Ngn hng gen, qua trao i gia cc quc gia vi nhau hnh thnh ngun vt liu ban u kh phong ph. II. Chn ging t ngun bin d t hp: * Lai l phng php to ra ngun bin d t hp phong ph nht. Bin d t hp li c ngun gen a dng th hin thnh kiu hnh phong ph to thnh ngun nguyn liu do cho chn ging. - Da vo s sai khc v kiu gen P ngi ta phn bit thnh cc php lai khc nhau: 1. To ging thun da trn ngun bin d t hp: - Trong sinh sn hu tnh To ra cc t hp gen mi. - Cho cc c th c t hp gen mi ny t phn hoc giao phi gn dng thun chng. - Cho cc dng thun chng to c lai vi nhau Chn lc nhng t hp gen mong mun. 2. To ging lai c u th lai cao: a. Khi nim u th lai: Hin tng con lai c nng sut, phm cht, sc chng chu, kh nng sinh trng v pht trin vt tri so vi cc dng b m. b. Gii thch nguyn nhn ca hin tng u th lai: Thuyt siu tri: Con lai c kiu gen d hp t v nhiu cp gen c kiu hnh vt tri v nhiu mt so vi cc dng b m thun chng. c. Phng php to u th lai: + Lai khc dng:

hin nh th no? - Lai khc dng n v lai khc dng kp c g ging v khc nhau? - C nn s dng con lai F1 lm ging khng? v sao? - Hc sinh tho lun v i din trnh by Gio vin nhn xt b sung cht . HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung

- To dng thun chng khc nhau. - Cho lai cc dng thun chng khc nhau - Chn lc cc t hp lai c u th lai cao m nh chn ging mong mun. Lai khc dng n: Dng A Dng B con lai C Lai khc dng kp: Dng A Dng B Con lai C. Dng D Dng E Con lai F. Con lai C Con lai F Con lai kp G Cc con lai c dng trong sn xut. V u th lai ch th hin cao nht F1 v gim dn trong cc th h sau nn khng dng F1 lm ging m ch sn xut.

3. Cng c v hng dn v nh : - Th no l ngun gen t nhin/ ngun gen nhn to? - Ngun gen t nhin v ngun gen nhn to c g khc nhau? - u th lai l g? Trnh by cch to u th lai? Bi 23 : Chn ging vt nui v cy trng (tip theo) S tit : 1 Tit th : 24 Ngy son : I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Gii thch c quy trnh to ging mi bng phng php gy t bin. - Nu c 1 s thnh tu to ging vit nam. - Trnh by c 1 s quy trnh v thnh tu to ging thc vt bng cng ngh t bo. - Trnh by c k thut nhn bn v tnh ng vt v nu ngha thc tin ca phng php ny. 2. K nng : Rn luyn k nng phn tch hin tng tm hiu bn cht ca s vic qua to v chn ging mi bng ngun bin d t bin 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr to ln ca ging cy trng ,t bit cch s dng ngun gng hin c ca gia nh sao cho hiu qu. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c - Th no l ngun gen t nhin, ngun gen nhn to? Chng c g khc nhau?

- u th lai l g? Trnh by cch to u th lai? . 2. Ni dung bi ging : (v) : Bng phng php gy t bin cc nh khoa hc to ra nhiu ging cy trng c gi tr kinh t cao. Vy qui trnh to ging tin hnh ra sao ta cng tm hiu bi 23 : Chn ging vt nui v cy trng (tip theo) Hot ng ca thy v tr Hot ng 3 : 38 Tm hiu v to ging bng phng php gy t bin GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Th no l phng php to ging bng cch gy t bin? - V sao khi cn c nng sut cao cho vt nui v cy trng th cn phi l thay i vt cht di truyn? - Ngoi phng php lai to bin d t hp gen ra cn c phng php no lm thay i vt liu di truyn khng? Gio vin nhn xt b sung v cht . - To ging bng phng php gy t bin c th thc hin qua nhng bc no? - C th thc hin vic x l cc mu vt nh th no? - Sau khi to ra cc th t bin, nh chn ging tin hnh da vo nhng c im no chn lc ra cc c th c kiu hnh mong mun? - Sau khi c th t bin theo mong mun, ngi ta tin hnh to dng thun chng nh th no? Ni dung

III.To ging bng phng php gy t bin: 1. Khi nim v to ging bng phng php gy t bin: - l phng php s dng cc tc nhn t bin vt l hoc ha hc lm thay i vt liu di truyn ca sinh vt. - Mi ging c ngun gen xc nh, m mi gen u c mt mc phn ng c trng Mi ging c mt mc trn v nng sut. - c nng sut cao hn Phi lm thay i mc phn ng lm thay i kiu gen. Ngoi phng php lai to bin d t hp cn c th gy t bin to ngun vt liu cho chn ging. * Phng php to ging t bin c th thc hin qua cc bc sau: a. X l mu vt bng tc nhn gy t bin: - La chn tc nhn gy t bin thch hp, tm hiu liu lng xc nh v xc nh thi gian x l hp l. b. Chn lc cc th t bin c kiu hnh mong mun: - Da vo cc c im c th nhn bit c tch cc c th c c im mong HS : nghin cu, tr li mun ra khi qun cc c th khc. GV : Kt lun,b sung Hc sinh c. To dng thun chng: nghin cu - Sau khi nhn bit c th t bin mong mun, cho chng sinh sn nhn ln thnh dng thun chng theo t bin to c. GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : 2. Mt s thnh tu to ging bng gy t bin Vit Nam: a. Gy t bin bng cc tc nhn vt l: - Cc loi tia phng x, tia t ngoi hay sc

- Trong thi gian qua, ngnh chn ging vt nui v cy trng Vit Nam t c nhng thnh tu nh th no? - Cc tc nhn t bin vt l c s dng l nhng tc nhn no? - Cc tc nhn t bin vt l c th gy ra nhng t bin no? - Cc tc nhn ha hc c s dng gy t bin nhn to bao gm nhng loi cht ha hc no? - Thnh tu ca ngnh chn ging trong nhng nm qua? HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung Hc sinh nghin cu

nhit u c th gy t bin gen v t bin nhim sc th. - Nhng th t bin c li c trc tip nhn thnh ging mi hoc dng lm b m lai to ging. b. Gy t bin bng cc tc nhn ha hc: - Mt s cht ha hc nh: 5BU (5 brommuraxin), EMS (tylMtyl sunphnat, NMU (NitrMetylUr). Vic s dng cc tc nhn t bin vt l hoc ha hc to ra cc t bin, chn lc cc th t bin c li c th nhn thnh ging trc tip hoc c th lm b m lai to ging.

3. Cng c v hng dn v nh : - Trnh by cch to ging bng phng php gy t bin bng cc tc nhn vt l hoc ha hc? - Trong nhng nm qua, ngnh chn ging Vit Nam t c nhng thnh tu nh th no? * Dn d: Chun b bi To ging bng phng php cng ngh gen Bi 24 : to ging bng cng ngh t bo Tit th : 25 Ngy son :

S tit : 1

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c cc ng dng cng ngh t bo trong chn bing cy trng,vt nui - Phn bit c cc phng php chn ging thc vt bng k thut nui cy t bo. - Nu c li ch ca chn ging bng cng ngh t bo. - So snh hai phng php cy truyn phi v nhn bn v tnh bng k thut chuyn nhn ng vt. 2. K nng : Pht trin nng lc t duy,phn tch knh hnh rt ra kin thc 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr to ln ca ging cy trng t s dng ngun ging hin c ca gia nh sao cho c hiu qu. II. Phng tin dy hc :

1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : ? Tc nhn ,hu qu v mc ch ca gy t bin vt nui v cy trng l g? ? Trnh by qui trnh to ging bng phng php gy t bin? . 2. Ni dung bi ging : (v) : GV nu v d khi mt mnh l bng ri xung t m,sau mt thi gian mc thnh cy l bng hon chnh. Hoc nhn bn v tnh thnh cng cu ly => T GV vo bi mi Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : 22 Tm hiu v cch to ging thc vt GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v cho bit : - Hy cho bit cng ngh t bo l g ? - Ti sao mi giao t c s lng NST l n nhng li khng ging nhau v KG ? - C my cch to thnh c th 2n ? - u im ca phphp nui cy ht phn ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung GV : S thnh cng ca nui cy t bo TV in vitr to m so da trn c s no ? - Nhng loi tb no ca TV th nui cy c HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Ni dung I. To ging thc vt : 1. Nui cy ht phn : - Nguyn liu : ht phn - Cch tin hnh : Nui trn mi trng nhn to,chn lc cc dng n bi c biu hin tnh trng mong mun khc nhau,cho lng bi ha. - C s di truyn hc : to dng t/c lng bi t dng n bi 2. Nui cy t bo thc vt in vitro to m so : - Nguyn liu : t bo 2n - Cch tin hnh : Nui trn mi trng nhn to,to m so,b sung hocmn kch thch sinh trng cho pht trin thnh cy trng thnh. - C s di truyn hc : to dng t/c lng bi 3. To ging bng chn dng t bo xma c bin d : - Nguyn liu : t bo 2n - Cch tin hnh : Nui trn mi trng nhn to,chn lc cc dng t bo c t bin gen v bin d s

GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v cho bit c im ca phng php to ging bng chn dng t bo xma c bin d ? - Sau 1 thi gian nui cy to thnh m so cc dng t bo khc nhau nh th no ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v cho bit : - Ti sao phi bc lp thnh xenlul ? - C th lai cc loi khc xa nhau trong h thng phn loi khng ? - So snh s ging v khc nhau gia lai t bo vi lai hu tnh ? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 2 : 15 Tm hiu v cch to ging ng vt GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Cy truyn phi l g? - ngha ca cy truyn phi? HS : nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Gv t vn : nu bn c 1 con ch c KG qu him, lm th no bn c th to ra nhiu con ch c KG y ht con ch ca bn thnh tu cng ngh TBV. * Gio vin yu cu hs quan st hnh 19 m t cc bc trong nhn bn v tnh cu li - Nhn bn v tnh l g? - Cc bc tin hnh ca quy trnh nhn bn v tnh cu li? * ngha thc tin ca nhn bn v tnh ng vt HS : nghin cu,tr li

lng NST khc nhau. - C s di truyn hc : Da vo t bin gen v bin d s lng NST to th lch bi khc nhau. 4. Dung hp t bo trn : - Nguyn liu : 2 dng t bo c NST 2n ca 2 loi khc nhau. - Cch tin hnh : To t bo trn,cho dung hp hai khi nhn v t bo cht thnh mt,nui trong mi trng nhn to cho pht trin thnh cy lai. - C s di truyn hc : Lai xa,lai khc loi to th song nh bi,khng thng qua lai hu tnh,trnh hin tng bt th ca con lai. II. To ging ng vt : 1. Cy truyn phi : Phi c tch thnh nhiu phn ring bit, mi phn sau s pht trin thnh mt phi ring bit 2. Nhn bn v tnh bng k thut chuyn nhn : *Cc bc tin hnh: + Tch t bo tuyn v cua cu cho nhn, nui trong phng th nghim + Tch t bo trng cu cu khc loi b nhn ca t bo ny + Chuyn nhn ca t bo tuyn v vo t bo trng b nhn + Nui cy trn mi trng nhn to trng pt thnh phi + Chuyn phi vo t cung ca cu m n mang thai * ngha: - Nhn nhanh ging vt nui qu him - To ra cc gii V mang gen ngi nhm cung cp c quan ni tng cho ngi bnh.

GV : Kt lun,b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. h h h h h h h h h Bi 25 : To ging bng cng ngh gen S tit : 1 Tit th : 26 Ngy son :
I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh by c cc khi nim: cng ngh gen, k thut chuyn gen, ADN ti t hp, plasmit. - Trnh by c cc bc tin hnh trong k thut chuyn gen. 2. K nng : Pht trin nng lc t duy kin thc ca hc sinh 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr to ln ca ging cy trng t s dng ngun ging hin c ca gia nh sao cho c hiu qu. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV , H25.1 , H25.2 ,my chiu 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Quy trnh to ging cy khc loi bng phng php lai t bo xma din ra nh th no? - Wilmut nhn bn cu Dolly nh th no? . 2. Ni dung bi ging : * Gii thiu vo bi: - Chng ta hc to ging bng bin d t hp, to ging bng phng php gy t bin, to ging bng cng ngh t bo, bng cc phng php to ra c nhiu ging vt nui cy trng em li li ch cho con ngi, thm ch to ra c nhng cy lai khc loi hay nhng ng vt v tnh. Chng ta tim hiu phng php tao ging NH CNG NGH GEN Hot ng ca thy v tr Hot ng 1: 12 Tm hiu v khi nim cng ngh gen GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v qua st hnh nh trn my chiu cho bit : - Th no l cng ngh gen ? - Sn phm ca k thut chuyn gen. - Th no l chuyn gen? - Th truyn l g ? Plasmit l g? - Dn : chuyn gen t t bo ny sang t bo khc cn 1 yu t trung gian l ADN ti t hp. Nh vy chng ta nh ngha li hon thin th no l k thut chuyn gen? Ni dung I. khi nim cng ngh gen : * Cng ngh gen: l quy trnh to ra nhng t bo hoc sinh vt c gen b bin i hoc c thm gen mi. * K thut chuyn gen l k thut to ADN ti t hp chuyn gen t t bo ny sang t bo khc. - K thut chuyn gen ng vai tr trung tm ca cng ngh gen. - Plasmit l phn t ADN nh, dng vng, thng c trong t bo cht ca nhiu loi vi

- Cho hs phn bit cng ngh gen v k thut khun, c kh nng nhn i c lp vi h chuyn gen. gen ca t bo. + Cng ngh sn xut insulin trn qui m cng nghip l k thut chuyn gen + To ra cc sinh vt mang gen loi khc l k thut chuyn gen HS : nghin cu,tr li GV: kt lun,b sung
Hot ng 2: 20

Tm hiu cc bc tin hnh trong k thut chuyn gen GV : Yu cu hs quan st hnh v cho bit - K thut chuyn gen c nhng thnh phn no tham gia? - u tin ngi ta tin hnh lm g? - V tr ct to thnh u dnh. Em c nhn xt g v u dnh trn plasmit v trn ADN ca t bo cho? - Ti sao enzim gii hn khng ch ct on gen cn chuyn m ct thnh rt nhiu on? - ADN ti t hp gm nhng thnh phn no? - Vy ADN ti t hp l g? - Vai tr ca cc enzim tham gia? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung.

II. Qui trnh chuyn gen : 1. To ADN ti t hp :

Plasmit

Vi khun

ADN ca t bo cho Gen cn chuyn Enzim gii hn (restrictaza) u dnh

Enzim ligaza

ADN ti t hp

- Tch chit th truyn v gen cn chuyn ra khi t bo. - Dng enzim gii hn (restrictaza) to ra GV : C nhng trng hp no xy ra khi a cng 1 loi u dnh c th khp ni cc ADN ti t hp vo t bo nhn? on ADN vi nhau. - ADN ti t hp d dng qua mng vo t bo - Dng enzim ligaza gn chng li thnh nhn ngi ta lm cch no? ADN ti t hp. - Cho nhn xt v s lng khun lc? 2. Chuyn ADN ti t hp vo trong t - Theo em ngi ta s chn dng vk no tip tc bo nhn. nui cy? - Dng mui CaCl2 hoc dng xung in cao HS : nghin cu,tr li p lm dn mng sinh cht ca t bo, GV : kt lun,b sung. lm cho phn t ADN ti t hp d dng i GV : Cch chn lc nh vy gi l phn lp. qua mng. - Vy bc 3 c tin hnh nh th no? 3.Tch dng t bo cha ADN ti t hp. HS : nghin cu,tr li - Da vo th truyn c gen nh du bit GV : kt lun,b sung. c cc t bo c ADN ti t hp. Hot ng 3 : 6 Tm hiu cc bc tin hnh trong k thut chuyn gen GV : Yu cu hc sinh nghin cu sgk v cho bit cng ngh gen gp phn ci thin cuc sng III. Thnh tu ng dng cng ngh gen - Ti t hp thng tin di truyn gia cc loi ng xa nhau trong h thng phn loi. - Cng ngh gen c ng dng to ra cc

S k thut chuyn gen ggengen

nh th no ? sinh vt chuyn gen,gp phn phc v tt - V sao cc nc pht trin e ngi nhp khu hng hn cho cuc sng ca con ngi c v s nng sn bin i gen ? lng v cht lng.
HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bi 26 . TO GING BNG CNG NGH GEN (tip theo) S tit : 1 Tit th : 27 Ngy son : I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c cc ng dng ca cng ngh gen trong vic to ra cc ging sinh vt bin i gen vt nui, cy trng v ng vt. 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr to ln ca ging cy trng t s dng ngun ging hin c ca gia nh sao cho c hiu qu. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV , my chiu 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Trnh by cc khu trong qui trnh chuyn gen? . 2. Ni dung bi ging : (v) : Ngy nay cc nh khoa hc to ra nhiu nhm vi sinh vt, thc vt,ng vt c ch cho con ngi ,nhm nng cao cht lng cuc sng. Vy l nhng sn phm no ta cng nghin cu tip bi 26. Hot ng ca thy v tr Hot ng 4 : 15 Tm hiu v cch to dng vi sinh vt GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit vai tr ca cc dng vsv chuyn gen ? - Chuyn gen tr su t vi khun vo cy bng to c ging bng khng su hi. HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung GV : - Insulin ? - Vai tr ca Insulin? Ni dung IV. To dng vi sinh vt : - Cc chng VSV chuyn gen ( mang gen ngi hay cc i tng khc) sn phm mong mun( hocmn,prtin, vacxin) 1. To chng vi khun E.coli sn xut insulin ngi: Chuyn gen tng hp hooc mn insulin

- Qui trnh sn xut insulin ngi ? GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - Phn lp gen m ha somatostatin ( in vitro). - To ADN ti t hp ( gn vo plasmit). - Chuyn vo E.coli. - Hocmn somatostatin? Vai tr ca hocmn somatostatin? - M t tm lc quy trnh sn xut hocmn somatostatin trn quy m cng nghip ? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung Hot ng 5 : 10 Tm hiu v cch to ging thc vt GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - Quan st hnh 26.4 em hy nu cc bc to b bin i gen sn sinh prtin ngi trong sa? - Vai tr ca caroten i vi c th ngi ? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung : nh vo cng ngh gen ngi ta to ra c rt nhiu dng cc sinh vt bin i gen nhm phc v cho li ch, nhu cu con ngi. Hot ng 6 : 15 Tm hiu v cch to ginmgs ng vt GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - u im ca ng vt chuyn gen?

ca ngi vo vi khun Ecoli bng cch dng plasmit lm th truyn h Vi khun sn xut hooc mn insulin lm thuc cha bnh tiu ng trn quy m cong nghip. 2. To chng VK Ecoli sn xut hocmn somatostatin: - Phn lp gen m ha somatostatin ( in vitro). - To ADN ti t hp ( gn vo plasmit). - Chuyn vo E.coli. - Phn lp dng thun. - Nui cy trn quy m cng nghip V. To ging thc vt: - Thc vt bin i gen sn xut prtin tr liu, khng th, cht do; tng nng sut, - Thi gian to ging ngn. - Phng php chuyn gen: chuyn gen bng Ti-plasmit, bng virut, chuyn gen qua ng phn, vi tim vo t bo trn, dng sng bn gen 1. C chua chuyn gen :( gen SX etilen b bt hot) cho qu chn chm, c chua c chuyn gen khng virut gip gim chi ph SX. 2. La chuyn gen tng hp caroten

VI. To ging ng vt: - ng vt bin i gen c nng sut v cht lng cao hn, c th to ra thuc cha bnh cho con ngi, - phng php chuyn gen : * Vi tim :on ADN c bm vo nhn non. * S dng t bo gc: tnh t bo gc - Hy cho bit to ging bng k thut gen c chuyn gen cy tr li phi. u th g so vi to ging bng cc bin php * S dng tinh trng lm vect mang gen thng thng ? 1. To ging cu sn xut prtin ngi. - Cc phng php chuyn gen vo ng vt ? 2. To ging b chuyn gen:c 2 cch - Cho HS tho lun trnh by cc bc c bn PP vi tim : trong to ging b chuyn gen - Ly trng ra khi con vt ri cho th - ng vt bin i gen c nng sut v cht tinh trong ng nghim. lng cao hn, c th to ra thuc cha bnh - Tim gen cn chuyn vo hp t(nhn cho con ngi, non) v nui hp t pht trin thnh phi. - V sao cc nc pht trin c xu hng ty - Cy phi vo t cung con ci khc

chay cc sn phm bin i gen ? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung * Vi tim :on ADN c bm vo nhn non. * S dng t bo gc: tnh t bo gc chuyn gen cy tr li phi. * S dng tinh trng lm vect mang gen

n mang thai v bnh thng con vt bin i gen. PP chuyn gen ci bin : - Nui t bo v b sung AND mang gen ci bin. - Chn lc t bo thay th gen. - Dung hp vi t bo trng loi nhn. - T bo dung hp c cy vo b m.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. Chng V : di truyn hc ngi Bi 27 : Phng php nghin cu di truyn ngi Tit th : 28

S tit : 1 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh by c cc phng php nghin cu di truyn hc ngi - c v xc nh c s ph h,kiu gen ca mt s bnh di truyn c th 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Hc sinh thc c vai tr thc tin ca vc nghin cu di truyn ngi. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV , my chiu 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : u chng khng kim tra 2. Ni dung bi ging : (v) : - Ti sao con ci li ging b m ? Nhng loi tnh trng,loi bnh no th khng di truyn t b m cho con ci ? Ti sao anh em h hng ly nhau li gy hu qu xu cho con ci ca h.... gii thch v cc cu hi trn ta cng nghin cu bi 27 Hot ng ca thy v tr Ni dung

I. Mt s kh khn: Hot ng 1 : 10 Tm hiu v mt s kh khn khi nghin - Thnh thc sinh dc chm, cu di truyn ngi t. GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - S lng NST kh nhiu (2n = - Nghin cu cc quy lut di truyn 46) nhng t sai khc v hnh vt nui v cy trng, con ngi dng v kch thc. dng nhng p2 no? - X hi: Khng lm th nghim 2 - Cc p trn c th p dng cho con trn ngi (pp lai, gy t ngi c khng? V sao? bin) HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung Hot ng 2 : 28 Tm hiu v cc phng php nghin cu di truyn ngi GV : Yu cu hs nghin cu sgk, quan st hnh 27.1 v cho bit - Ph h l g? - Mc ch ca nghin cu ph h l g ? - Ni dung v kt qu t c khi nghin cu ? - Qua s , hy cho bit bnh mu kh ng biu hin ntn qua 4 th h? - Gen qui nh bnh nm NST X l gen tri hay ln ? Bnh di truyn theo quy lut g? - Phn tch vit kiu gen ca cc c th 4 v 8 - GV ly v d thc tin --> vai tr ca thc rn luyn trong cc hot ng ca con ngi. HS : Ngin cu, tr li GV : Kt lun, b sung II. Nhng phng php nghin cu di truyn ngi: 1. Nghin cu ph h: * Mc ch : Xc nh gen qui nh tnh trng l tri hay ln,nm trn NST thng hay gii tnh,theo qui lut no * Ni dung : Nghin cu s di truyn ca 1 tnh trng nht nh trn nhng ngi thuc cng 1 dng h qua nhiu th h. * Kt qu : Xc nh tnh cht di truyn ca nhiu tnh trng - Da en ,tc qun,mi dy tt tri. - Da trng, tc thng, mi mng tt ln - Bnh m mu, mu kh ng: di truyn lin kt vi gii tnh. - Bnh u x thn kinh, cm ic bm sinh, lon th do gen nm trn NST thng qui nh. - Xc nh kh nng DT ca cc tnh trng nng khiu ngi do yu t a gen v chu nh hng nhiu ca mi trng (m nhc, hi ha, ton hc ...)

- Th no l tr ng sinh? - Phn bit ng sinh cng trng v ng sinh 2) Nghin cu tr ng sinh: khc trng? * Mc ch: Xc nh mc - Nghin cu tr ng sinh ta rt ra nh hng ca gen hay mi trng

c nhng 2 g? C ngha g? - ng sinh cng trng nui dng trong nhng /k khc nhau--> 1 s c tnh trng no biu hin khc nhau? - Vai tr ca p2 ny c vn dng vo cng tc gio dc tr em ntn? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun,b sung . + Tr ng sinh cng trng, khc trng. + Tr ng sinh cng trng: cng gii tnh, nhm mu, chiu cao, mu da... nhng tm l, tui th, tnh cch, ...chu a/h ca mi trng. + Tr ng sinh khc trng: cng hoc khc gii tnh, nhm mu, chiu cao, th trng bin i nhiu

ln s hnh thnh tnh trng. * Ni dung: So snh nhng im ging v khc nhau ca mt tnh trng trong cc trng hp ng sinh,sng trong cng mt mi trng hoc khc mi trng * Kt qu : Nhm mu,mu kh ng ph thuc vo kiu gen. Khi lng c th, thng minh ph thuc vo mi trng.

3) Nghin cu t bo: * Mc ch : Tm ra cc khuyt tt v KG ca cc bnh dt -> chun on v iu tr kp thi - Mc ch ca nghin cu t bo l * Ni dung: Quan st,nghin cu g ? cu trc, s lng NST, s bin - Ni dung ca phng php v kt i trong gen pht hin d qu t c? tt, bnh DT bm sinh. - Nu 1 s bnh tt di truyn ngi * Kt qu : pht hin 1 s bnh bit. C ch pht sinh cc loi nh bnh tt ntn? - Ung th mu: cp NST 21 b HS : nghin cu,tr li mt on. - Bch cu c tnh: GV : kt lun,b sung . ------- 22 ---------- Tt ngn tr di, tai thp, hm - Ngoi ra cc nh khoa hc cn p b: NST 16 - 18 c 2 chic. dng nhng phng php no nghin cu di truyn trn ngi ? 4. Cc phng php nghin HS : nghin cu,tr li cu khc : GV : kt lun,b sung . - Nghin cu di truyn qun th - Nghin cu di truyn hc phn t 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BI 28,29 : DI
S tit : 1 Ngy son :

TRUYN Y HC

Tit th : 29

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Gii thch c khi nim bnh, tt di truyn l g; phn loi v nguyn nhn bnh, tt di truyn. - Nu c liu php gen v ng dng v nu c ch s AND v ng dng 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch trong bi hc. 3. Gio dc : Tin tng vo kh nng di truyn y hc hin i v lm gim hu qu ca mt s bnh di truyn ngi. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV , my chiu 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Mc ch v ni dung ca cc phng php nghin cu di truyn ngi? Kt qu ca vic nghin cu di truyn ngi 2. Ni dung bi ging : (v) : Bnh tt ang l mi lo ca nhn loi. Y hc hin i nhn mnh vai tr d phng, v bc u cha tr c mt s bnh di truyn ,cc bnh l g v chng ta c th trnh c khng ? Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : Tm hiu v k/n di truyn y hc GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit di truyn y hc gm nhng vn g? HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2 : Tm hiu v bnh tt di truyn GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - Nhng hiu bit mi v bnh tt di truyn nh th no? - Ti sao nhng hiu bit ny li a n khi nim chnh xc hn v bnh tt di truyn? - Phn bit bnh v tt? - M t mt s bnh, tt di truyn hc. - Nhm bnh tt ny lin quan nh th no n nhng bin i trong b NST? - Biu hin ca cc th t bin ny ntn? HS : nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung - Lu : bnh hng cu hnh lim do 1trong 2loi t bin: + B thay th cp nu A-T thnh G-X gen Ni dung I. KHI NIM DI TRUYN Y HC L ngnh khoa hc vn dng nhng hiu bit v DT hc ngi vo y hc, gip cho vic gii thch, chn on, phng nga, hn ch cc bnh, tt di truyn v iu tr trong mt s trng hp bnh l. II. BNH TT DI TRUYN 1. Khi nim bnh, tt di truyn Bnh, tt di truyn l bnh ca b my di truyn ngi. Gm nhng bnh, tt pht sinh do sai khc trong cu trc hoc s lng NST, b gen hoc sai st trong qu trnh hot ng ca gen. - Bnh di truyn: cc bnh ri lon chuyn ho bm sinh, min dch, cc khi u bm sinh - Tt dt: Nhng bt thng hnh thi ln hoc nh,c th biu hin phi thai hoc tr s sinh. 2. Bnh, tt di truyn do t bin gen Bnh di truyn: Bnh thiu mu hng cu hnh lim do t bin gen lm thay th aa glutamic bng valin gy nn. Tt di truyn: Tt teo c do t bin gen ln dystrophin nm trn NST X, gy lit h c vn ng, c trn ngi.

tng hp chui lm thay th 1aa 3. Bnh, tt di truyn do bin i s lng, cu + B thay th cp nu T-A thnh A-T trc NST codon 6 ca gen tng hp chui lm Bnh ny do s thm bt ton b hoc 1phn ca thay th aa glutamic bng valin. - Bnh di truyn c th do B n gen hoc NST. Bin i cu trc NST thng: ngi c NST s 21 b mt on gy ung th mu. Bin i a gen s lng NST thng: 3 NST s 13 : kiu hnh u - Ngi ta pht hin 4000 loi bnh, tt di truyn do t bin gy nn, nhng trong nh, sc mi ti 75%, tai thp v bin dng. 3 NST s 18 Kiu hnh trn b, khe mt hp, cng tay gp phm vi bi ny chng ta ch tm hiu vi vo cnh tay. trng hp. Hot ng 3 : Tm hiu v mt vi hng nghin cu ng III. MT VI HNG NGHIN CU NG dng DNG GV :Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit : Di truyn y hc hin nay v tng lai s c - Ngi ta vn dng nhng ngun thng tin nghin cu theo nhng hng sau: no xc nh nhng hng ng dng cho - Chn on bnh sm y hc sau ny? - iu chnh trao i cht ca t bo ngi bng - Trnh by cc hng ng dng ca y hc cch sa cha cc nguyn nhn sai hng. sau ny? - Km hm vi sinh vt gy bnh bng sinh hc phn HS : nghin cu, tr li t GV : Kt lun, b sung - Ch phm dc mi s a dng hn, c c ch tc Hot ng 4 : ng chnh xc hn. Tm hiu v di truyn y hc t vn IV. DI TRUYN Y HC T VN : GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li 1. khi nim : cc cu hi sau: DT y hc t vn l lnh vc chun on da trn - Di truyn y hc t vn l g ? cc thnh tu v DT hc - Di truyn hc t vn da trn c s khoa 2. C s khoa hc ca DTY hc t vn : hc no ? Cn xc minh bnh, chun on, xt - Phng php t vn l g? nghim,nghin cu ph h - Tr li cu hi lnh trong SGK phn 3 3. Phng php t vn : HS : Nghin cu ,tr li V. LIU PHP GEN V S DNG CH S GV : Kt lun, b sung ADN: Hot ng 5 : 1. Liu php gen : Tm hiu liu php gen v ch s ADN - K/N : Phc hi chc nng gen b t bin GV: Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Mt s ng dng bc u : sgk cc cu hi sau : 2. S dng ch s ADN : - Liu php gen l g ? - K/N : Trnh t lp li ca 1 on nucliti trn - Bc u thu c kt qu g t liu ADN khng cha m di truyn ,on nu ny thay php gen? i theo tng c th. - Ch s ADN l g ? - Cc ng dng : - S dng ch s ADN vo mc ch g ? Xc nh c th, xc nh huyt thng HS : Nghin cu ,tr li GV : Kt lun, b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi + Th no l bnh v tt di truyn? + Cho v d v bnh di truyn do t bin gen; + Bnh - Tt di truyn do t bin NST.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bi 30 : S tit : 1 Ngy son :

bo v vn gen di truyn ca loi ngi

Tit th : 30

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c c s di truyn ca bnh ung th ,bnh AIDS v s DT tr nng ca loi ngi - Hiu c v sao phi bo v vn gen ca loi ngi 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Nng cao thc v ti sn di truyn ca loi ngi t tch cc u tranh v ha bnh,chng thm ha do chin tranh li. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV , my chiu 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Trnh by mt s bnh di truyn do t bin gen gy nn,nu nguyn nhn chung ca cc bnh ny ? - Th no l cc bnh di truyn do bin i s lng ,cu trc NST gy nn ? Trnh by mt s bnh m em bit ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Th no l nhim mi trng ? Mi trng b nhim gy ra nhng hu qu g cho i sng con ngi ? Hot ng ca thy v tr Ni dung Hot ng 1 : I. Gnh nng di truyn : 12 L s tn ti trong vn gen ca Tm hiu v gnh nng di qun th ngi cc t bin gen truyn gy cht hoc na gy cht,nu GV : V sao gi l gnh nng di gen ny trng thi ng hp s truyn ? lm cht cc c th hay lm gim Hu qu m n gy ra l sc sng ca h . g ? II. Di truyn y hc vi bnh ung

HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun b sung Hot ng 2 : 13 Tm hiu v di truyn y hc vi bnh ung th v aids. - GV : Yu cu hs nghin cu sgk tr li cc cu hi sau : - Hy cho mt s v d v bnh ung th m em bit - Hin nay bnh ung th c thuc cha tr cha - Nguyn nhn gy bnh ung th - Chng ta c th lm g phng nga cc bnh ung th - Di truyn hc c bin php g ngn chn i dch AIDS - V sao bo v vn gen DT ca loi ngi phi bo v mi trng sn,chng nhim khng kh,nc ,t, thc hin an ton thc phmc bit tch cc u tranh v ha bnh,chng thm ha chin tranh ht nhn gy nn ? HS: Nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 3 : 8 Tm hiu v vn di truyn kh nng tr tu - GV : Yu cu hs nghin cu sgk tr li cc cu hi sau : - Di truyn tr tu l g ? - H s thng minh c nh gi qua tiu ch no ? - Kh nng tr tu c di truyn khng ? HS: Nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung Hot ng 4 : 7 Tm hiu v Bo v di truyn ca loi ngi v ca ngi vit nam GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit bo v di truyn ca loi ngi v

th v AISD : 1. Di truyn y hc vi bnh ung th : - K/N : l loi bnh c trng bi s tng sinh khng kim sot c ca 1 s loi t bo c th d n hnh thnh cc khi u chn p cc c quan trong c th. khi u c gi l c tnh khi cc t bo ca n c kh nng tch khi m ban u di chuyn n cc ni khc trong c th to cc khi u khc nhau - Nguyn nhn gy ung th mc phn t u lin quan n bin i cu trc ADN. - cha c thuc iu tr, dng tia phng x hoc ho cht dit cc t bo ung th - Phng nga ung th cn bo v mi trng sng trong sch ,hn ch cc tc nhn gy ung th. 2. Di truyn hc vi bnh AIDS - lm chm s tin trin ca bnh ngi ta s dng bin php di truyn nhm hn ch s pht trin ca virut HIV III. Vn di truyn kh nng tr tu - K/N : Tr nng c xc nh l c di truyn . Biu hin ca kh nng tr tu ph thuc vo gen iu ha nhiu hn gen cu trc. S di truyn ny c nh gi qua ch s IQ. + H s thng minh ( IQ) c xc nh bng cc trc nghim vi cc bi tp tch hp c kh tng dn + Kh nng tr tu v s di truyn - Tp tnh di truyn c nh hng nht nh ti kh nng tr tu IV. Bo v di truyn ca loi ngi v ca ngi vit nam - Di truyn hc phng x nghin cu cc loi bc x ion ha u c kh nng gy t bin. - Cc cht ha hc, cc cht thi gy nhim u c kh nng gy nguy hi cho vn gen di

ca ngi vit nam cc nh khoa truyn ca con ngi. hc lm nhng g ? HS: Nghin cu,tr li GV : Kt lun,b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi v tuyn truyn v HIV/AIDS - Bnh nhn nhim HIV u tin trn Th gii c pht hin vo ngy 5/6/1981 (M). Vit Nam, ca nhim HIV c pht hin u tin TP. HCM vo thng 12/1990. - Nm 1983 virus HIV c phn lp (l HIV typ I), nm 1986 phn lp c HIV typ II. 98% cc ca nhim HIV l HIV typ I, ch c 2% l HIV typ II. - C ch ly nhim ca HIV (typ I) c nghin cu: khi b nhim, virus xm nhp vo t bo lympho T (T CD4) v ho nhp b gen virus vi b gen t bo, to nn cc provirus v s t bo lympho T. Trong 1iu kin no , b gen ca HIV tch ra khi b gen t bo, ti bn to th h HIV mi ph v cc t bo tip tc xm nhim cc t bo khc. Ngoi cc t bo lympho T, HIV cn c th xm nhim cc t bo khc nh: lympho B, i thc bo a nhn, bch cu, t bo thn kinh, Cc xu hng iu tr nhim HIV/AIDS bng liu php gen: * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bi tp chng III, IV, V

S tit : 1 Tit th : 31 Ngy son : I Mc tiu bi hc: Sau khi hc xong tit ny hc sinh phi : 1. Kin thc : Cng c vng chc cho hc sinh kin thc v di truyn hc qun th v di truyn hc ngi . 2. K nng : Rn luyn k nng lm bi tp cho hc sinh . 3. Gio dc : II. Phng php : Lm bi tp

III. Phng tin dy hc : GV : SGK , SGV , GA HS : SGK , v ghi , hc bi c v chun b bi mi IV. Tin trnh dy hc : 1. Kim tra bi c :

? Trng thi cn bng ca qun th c xc nh bng cng thc no ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Bi tp v di truyn hc qun th v di truyn hc ngi c ngha rt ln trong cng tc nghin cu di truyn v ng dng thc tin chn ging. hiu thm v di truyn hc qun th v di truyn hc ngi ta cng tm hiu mt s bi tp . Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : 20 Tm hiu v bi tp ca di truyn hc qun th GV : Cung cp mt s cng thc tnh ton lin quan n bi tp ca di truyn hc qun th HS : Ghi nh v ghi chp GV : Cho hs nghin cu bi tp gi 3 hs ln bng lm,cc em cn li t lm vo v GV : Quan st lp v hng dn lm HS : lm bi tp GV : Cha bi Ni dung I. Bi tp v di truyn hc qun th : 1. Mt qun th c 0,36AA ; 0,48Aa ; 0,16aa Xc nh cu trc di truyn ca qun th sau 3 th h t phi lin tip ? 2. Cho rng b AA-lng hung ; Aa- lng khoang; aa- lng trng. Mt n b c 4169 con lng hung ; 3780 con lng khoang; 756 con lng trng. Xc nh tn s tng i ca cc alen A v a. 3. Trong mt qun th ng ,cy bch tng (aa) chim 0,0025 trong tng s cc c th ca qun th. Xc nh cu trc di truyn ca qun th . Bit rng qun th trng thi cn bng di truyn ? 4. Mt s qun th c cu trc nh sau : a. 0,42AA ; 0,48Aa ; 0,1aa b. 0,25AA ; 0,5Aa ; 0,25aa c. 0,34AA ; 0,42Aa ; 0,24aa d. 0,01AA ; 0,18Aa ; 0,81aa Qun th no trn trng thi cn bng di truyn ? Xc nh tn s tng i cc alen trong mi qun th ni trn ? 5. Gi s mt qun th giao phi trng thi cn bng di truyn c 10000 c th, trong 100 c th c kiu gen ng hp ln (aa). Tnh s c th c kiu gen d hp (Aa) trong qun th 6. Mt qun th giao phi trng thi cn bng

Hot ng 2 : 20 Tm hiu v bi tp ca gim phn GV : Cung cp mt s cng thc tnh ton lin quan n bi tp gim phn. HS : Ghi nh v ghi chp GV : Cho hs nghin cu bi tp gi 3 hs ln bng lm,cc em cn li t lm vo v GV : Quan st lp v hng dn lm HS : lm bi tp GV : Cha bi

di truyn,xt mt gen c hai alen (A v a) ngi ta thy s c ng hp tri nhiu gp 9 ln s c th ng hp ln. T l phn trm s c th d hp trong qun th ny? II. Bi tp v di truyn hc ngi : 1. ngi,kiu gen IAIA , IAI0 qui nh nhm mu A; kiu gen IBIB , IBI0 qui nh nhm mu B; kiu gen IAIB qui nh nhm mu AB; kiu gen I0I0 qui nh nhm mu 0.Ti mt nh h sinh ngi ta nhm ln hai a tr s sinh vi nhau.Trng hp no sau khng cn bit nhm mu ca ngi cha m vn c th xc nh c a tr no l con ca ngi m no ? 2. ngi, bnh mu kh ng do mt gen ln (m) nm trn NST X khng c alen tng ng trn NST Y quy nh.Cp b m no sau y c th sinh con trai b bnh mu kh ng vi xc sut 25% ? 3. ngi, gen qui nh mu mt c hai alen ( A v a),gen qui nh dng tc c hai alen (B v b),gen qui nh nhm mu c 3 alen (IA , IB , I0 ) .Cho bit cc gen nm trn cc NST thng khc nhau. Hy tnh s kiu gen ti a c th to ra t 3 gen ni trn trong qun th ?

4. Pht biu no sau y khng ng v ngi ng sinh? A. Nhng ngi ng sinh cng trng khng hon ton ging nhau v tm l, tui th v s biu hin cc nng khiu. B. Nhng ngi ng sinh cng trng sng trong hon cnh khc nhau c nhng tnh trng khc nhau th cc tnh trng do kiu gen quy nh l ch yu. C. Nhng ngi ng sinh khc trng thng khc nhau nhiu c im hn ngi ng sinh cng trng D. Nhng ngi ng sinh cng trng sng trong hon cnh khc nhau c nhng tnh trng khc nhau th cc tnh trng chu nh hng nhiu ca mi trng. 3. Cng c v hng dn v nh : Gm 1 tit son :

N TP PHN DI TRUYN HC
tit th 32

ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song tit ny hs phi

1. Kin thc : - Nu c cc khi nim c bn, cc c ch chnh trong di truyn hc t mc phn t, t bo,c th cng nh qun th - Nu c cc cch chn to ging - Gii thch c cc cch phn loi bin d v c im ca tng loi 2. K nng : Bit cch h thng ho kin thc thng qua xy dng bn khi nim 3. Gio dc: Vn dng l thuyt gii quyt cc vn trong thc tin v i sng sx. II. Chun b - Phiu hc tp - Hc sinh n tp kin thc nh III. Phng php ch yu : Lm bi tp IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : khng kim tra 2. Ni dung bi ging : H thng ho kin thc GV chia lp thnh 4 nhm, mi nhm giao nhim v hon thnh ni dng 1 phiu hc tp sau ln lt i din cc t ln bo co ,cc nhm khc ng gp kin b sung. Phiu hc tp s 1 1. Hy in cc ch thch thch hp vo bn cnh cc mi tn nu trong s di y minh ho cho qu trnh di truyn mc phn t ADN A RN Prtin Tnh trng ( hnh thi ,sinh l.. ) ADN 2. V bn khi nim vi cc khi nim di y: gen, ADN-plimeraza, nguyn tc bo ton , nguyn tc b sung, t nhn i Phiu hc tp s 2 Bng tm tt cc quy lut di truyn Tn quy lut Phn li Tc ng b sung Tc ng cng gp Tc ng a hiu Di truyn c lp Lin kt gen Hon v gen Di truyn gii tnh Di truyn LK vi gii tnh Phiu hc tp s 3 Ni dung C s t bo hc iu kin nghim ng ngha

Hy gii thch cch thc phn loi bin d theo s di y Bin d bin d di truyn t bin t bin NST t bin SL t bin a bi t bin a bi chn t bin gen thn bin bin d t hp

t bin cu trc t bin lch bi

t bin a bi l

Phiu hc tp s 4 Hy nh du + ( nu cho l ng) vo bng so snh sau Bng so snh qun th ngu phi v t phi Ch tiu so snh - Gim t l th d hp ,tng dn th ng hp qua cc th h - To trng thi cn bng di truyn ca qun th - Tn s alen khng i qua cc th h -C cu trc : p2AA :2pqAa : q2aa - Thnh phn cc kiu gen thay i qua cc th h - To ra ngun bin d t hp T phi Ngu phi

Phiu hc tp s 5 Hy in ni dung ph hp vo bng sau Bng ngun vt liu v phng php chn ging

i tng Vi sinh vt Thc vt ng vt

Ngun vt liu

Phng php

p n phiu hc tp s 1 1. l cc cum t : (1) Phin m (2) Dch m (3) Biu hin (4) Sao m 2.Bn gen nguyn tc b sung Nguyn tc bn bo ton p n phiu hc tp s 4 Ch tiu so snh -Gim t l th d hp, tng dn t l th ng hp -To trng thi cn bng di truyn ca qun th -Tn s alen khng i qua cc th h - C cu trc p2AA :2pqAa:q2aa -Thnh phn cc kiu gen thay i qua cc th h -To ra ngun bin d tt hp T phi + Ngu phi + + + + + + gen

p n phiu hc tp s 5 i tng Vi sinh vt Thc vt ng vt Ngun vt liu t bin t bin, bin d t hp Bin d t hp(ch yu) Phng php Gy t bin nhn to Gy t bin, lai to Lai to

cc phiu hc tp khc gio vin cho hs v nh t lm hm sau kim tra

HO Chng I:BNG CHNG TIN HO

Phn su : TIN

BI 32:BNG CHNG GII PHU HC SO SNH V PHI SINH HC SO SNH

S tit : 1 Ngy son : Tit th : 33

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Phn bit c quan tng ng,thoi ho,cho v d,nu c ngha - Chng minh ngun gc chung ca cc loi thng qua s pht trin phi ca chng phn tch c mi quan h h hng gn xa gia cc loi thng qua s pht trin phi ca chng - nh lut pht sinh sinh vt 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Hc sinh thc c vic bo v cc loi l iu kin cn thit II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, hnh 32.1;32.2,bng ph,cu hi trc nghim 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : u chng khng kim tra 2. Ni dung bi ging : (v) :T tin ca loi ngi l ai? Vn ngi ho thch.Vy bng chng no chng minh con ngi c ngun gc t ng vt chng ta s ln lt tm hiu vn phn VI,c th l Chng I:Bng chng tin ho. u tin chng ta s tm hiu bng chng gii phu hc so snh v phi sinh hc so snh HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 20 Tm hiu v bng chng gii phu hc so snh. GV : Yu cu hs nghin cu sgk, H32.1 tr li cc cu hi sau: - C nhn xt g v cu to cc xng chi trc ca cc loi? - V sao cc c quan tng ng li c nhng c im ging nhau ? - C quan tng ng l g ? Cho v d NI DUNG I.Bng chng gii phu hc so snh 1.C quan tng ng - C quan tng ng(cng ngun) l nhng c quan nm nhng v tr tng ng trn c th,c cng ngun gctrong qu trnh pht trin phi cho nn c kiu cu to ging nhau - Kiu cu to ging nhau ca cc c quan tng ng phn nh ngun gc chung,phn nh s tin ho phn li

2.C quan thoi ho - C quan thoi ho l c quan pht trin - Cc c quan tng ng phn nh iu g khng y c th trng thnh.Do iu

- Thoi ho l g? - Vy c quan thoi ho g? - Nu v d v c quan thoi ho. - Ngoi ra cn TH nu c quan thoi ho pht trin mnh v biu hin 1 c th no gi l hin tng li t. - Hy cho bit th no l c quan tng t - C quan tng t phn nh iu g? - HS : Nghin cu, tr li - GV : Kt lun, b sung Hot ng 2 : 20 Tm hiu v bng chng phi sinh hc so snh Yu cu HS quan st hnh 32.2 tr li cu lnh: - Em c nhn xt g v im ging nhau trong giai on u pht trin ca phi cc loi sinh vt nu trn? - Rt ra mi quan h gia chng ? - Da vo nguyn tc ny c th tm hiu quan h h hng gia cc li kh nhau. Da trn nhn xt acuyn v mt s cng trnh nghin cu khc,2 nh khoa hc c v Hcken pht hin ra nh lut pht sinh sinh vt.nh lut pht biu nh th no? Hy cho v d? - nh lut pht sinh sinh vt phn nh iu g? - HS : Nghin cu, tr li - GV : Kt lun, b sung

kin sng ca loi thay i cc c quan ny mt dn chc nng ban u tiu gim dn v ch li 1 vi vt tch xa kia ca chng - TH c quan thai ho li pht trin mnh v biu hin c th no gi l hin tng li t. 3.C quan tng t - C quan tng t(c quan cng chc nng)l c quan c ngun gc khc nhng m nhn nhng chc 1nng ging nhau nn c hnh thi tng t nhau. - C quan tng t phn nh s tin ho ng quy nn c hnh thi tng t . II.Bng chng phi sinh hc so snh 1.S ging nhau trong pht trin phi VD:Phi ca ngi ,g,ging c,th S ging nhau trong pht trin phi ca cc loi thuc cc nhm phn loi khc l mt bng chng v ngun gc chung ca chng.nhng im ging nhau cng nhiu v cng ko di trong nhng giai on pht trin mun ca phi chng t quan h h hng cng gn 2.nh lut pht sinh sinh vt. - nh lut:s pht trin c th phn nh 1 cch rt gn s pht trin ca loi. - nh lut phn nh quan h gia pht trin c th v pht trinchng loi,c th vn dng xem xt mi quan h h hng gia cc loi.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi Nhng c quan no di y l c quan tng ng? A. Cnh su b v cnh di B. Tuyn nc c ca rn v tuyn nc bt ca ng vt khc C. Mang c v mang tm D. Chn chut chi v chn d chi * Hng dn v nh : - Su tm nhng ni dung v bng chng gii phu so snh - lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BI 33:BNG CHNG A L SO SNH

S tit : 1 Tit th : 34 Ngy son : I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh by c nhng c im h ng,thc vt 1 s vng lc a v mi quan h ca chng vi cc iu kin a l,sinh thi,lch s a cht ca m s vng - Phn bit c nhng h ng,thc vt o i dng v o lc a,nu c ngha tin ho ca nhng c im ,phn tch c gi tr tin ho ca nhng bng chng a sinh vt hc 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Pht trin t duy,bi dng th gii quan khoa hc II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, hnh 33.1-13.4 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Th no l c quan tng t, c quan tng ng ? ngha ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Cc h ng, thc vt cc vng khc trn tri t c s khc khng?S hnh thnh ca cc h ng,thc vt cc vng khc trn Tri t c lin quan lch s a cht vi nhau nh th no?

Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : 18 Tm hiu v c im ca h ng thc vt mt s vng lc a - GV: Yu cu hs c sgk ,H33.1 v tr li cu hi sau:

Ni dung I.c im ca h ng ,thc vt mt s vng lc a 1.H ng,thc vt vng C Bc v vng Tn Bc Vng c Bc v Tn Bc c h ng vt v cn bn l ging nhau.S tn ti mt s loi c trng mi vng l do n K T i lc Chu M mi tch i lc u- ti eo bin Brinh,v vy s hnh thnh cc loi c hu gia 2 vng l c lp vi nhau v cch li a l.

- V sao vng c bc v tn bc c h ng vt v c bn l ging nhau? - S tn ti mt s loi c trng mi vng c gii thch nh th no? - Gii thch v sao ngy nay th c ti ch c lc a c m khng tn tii lc a khc? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun b sung + Hnh thnh do 1 vng y bin b nng cao v cha bao gi c lin h trc tip vi lc a. + o i dng t hn o lc a Vng C Bc v Tn Bc c h ng vt v cn bn l ging nhau v cho n k Tam,2 vng C Bc v Tn Bc cn ni lin nhau,do s phn b ng,thc vt ca c 2 vng ng nht. + Th c ti ch c lc a c v lc a ny tch ri lc a Chu vo cui i Trung Sinh v n k i Tam th tch khi lc a Nam M.Vo thi im cha xut hin th c nhau Hot ng 2 : 18 Tm hiu v h ng thc vt trn cc o GV yu cu hs c sgk,tho lun nhm v cho bit : - Ngi ta phn bit lm my loi o? - Th no l o lc a? o i dng? - So snh: + H ng,thc vt 2 o?iu chng minh u g? + Nu 1 s v d Vit Nam? + Nhng ti liu a sinh vt hc chng t iu g? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun b sung

2.H ng,thc vt vng lc a c H ng vt y khc bit r rt so vi cc vng ln cn.Th bc thp:th c ti,th m vt c im h ng thc vt tng vng khng nhng ph thuc vo iu kin a l sinh thi ca vng m cn ph thuc vng tch khi cc vng a l khc vo thi k no trong qu trnh tin ho ca sinh gii.

II.H ng,thc vt trn cc o - H ng ,thc vt o i dng ngho hn o lc a.c im h ng,thc vt o l bng chng v qu trnh hnh thnh loi mi di tc dng ca CLTN v cch li a l Nhng ti liu a sinh vt hc chng t mi loi sinh vt pht sinh trong 1 thi k lch s nht nh,ti 1 vng nht nh.Cch li a l l nhn t thc y s phn li ca cc loi.

Thng tin b sung : Mt nhm cc nh a cht quc t ti to li b mt gn ng ca tri t hn 1,5 t nm v trc. l mt siu lc a khng l c i, gi hn nhiu so vi bt c th g chng ta c tnh ti nay, c mnh danh l Columbia.Cc nh khoa hc gi thuyt rng, siu lc a Columbia phn tch thnh nhiu phn nh, trc khi sp nhp li thnh mt siu lc a mi c tn gi Rodinia. K n, mt qu trnh tng t ti din: Siu lc a Rodinia v - sp nhp, to nn siu lc a Pangaea. Sau cng, Pangaea cng b x l, to nn hnh th ca cc lc a nh ri rc trn tri t nh ngy nay.Kt lun ny c cc nh nghin cu a ra da trn nhng mu thu thp t n , ng Phi v rp Xt.Trng nhm nghin cu - Gio s John Rogers, i hc Bc Carolina (M) - ngh t tn cho siu lc a c i ca tri t l Columbia, v nhng chng c tt nht v n c tm thy trong vng sng Columbia, pha ty Bc M. ng Roger cho bit: Bt u vo khong 1,8 t nm trc y, tt c cc mng lc a tn ti thi im x vo nhau, mc ni thnh mt lc a ln duy nht - Columbia. 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BI 34: BNG CHNG T BO H C V SINH HC PHN T

S tit : 1 Ngy son : Tit th : 35

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh by ni dung v ngha ca hc thuyt t bo. - Gii thch c v sao t bo ch sinh ra t t bo sng trc n. - Nu c nhng bng chng sinh hc phn t v ngun gc thng nht ca sinh gii. - Gii thch c nhng mc ging v khc nhau trong cu trc ca ADN v prtin gia cc loi 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Cng c nim tin vo khoa hc hin i trong vic nhn thc bn cht ca cc hin tng sinh hc . II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Quan st tranh tm ti SGK - Vn p ti hin - T nghin cu

IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Gii thch nguyn nhn hnh thnh c im h ng vt, thc vt lc a c. T rt ra c kt lun g? 2. Ni dung bi ging : (v) : T bo thc vt do ai pht hin ra, nh dng c g? Hot ng ca thy Hot ng 1: 10 Tm hiu v bng chng t bo hc GV yu cu hs nghin cu sgk phn I v tr li cc cu hi sau: - Ni dung ca hc thuyt t bo? - Thuyt t bo gi ra tng g v ngun gc ca sinh gii? - Cu to t bo nhn s, nhn thc, t bo thc vt v ng vt c khc nhau khng? - V sao c s khc nhau gia cc dng t bo? - ngha ca hc thuyt t bo? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung + V do trnh t chc khc nhau, thc hin nhng chc nng khc nhau tin ha theo nhng hng khc nhau. + Phn tch r cu ni ca Virchov: Mi tb u sinh ra t cc dng sng trc n. Hot ng 2: 25 Tm hiu v bng chng sinh hc phn t GV yu cu hs nghin cu sgk phn II v tr li cc cu hi sau: - Nu nhng c im c bn v chc nng ca ADN cc loi? - Mc ging v khc nhau trong cu trc ca ADN cc loi do yu t no qui nh? - V s cy pht sinh phn nh ngun gc gia cc loi? - T nhng bng chng sinh hc phn t ta c th kt lun iu g v ngun gc ca cc loi? - Nhn xt g v mi quan h gia cc loi? - Nhn xt g v c im m di truyn cc loi? - Cho bit mc ging v khc nhau Ni dung I. Bng chng t bo hc 1. Ni dung hc thuyt t bo - Tt c cc c th sinh vt u c cu to t t bo. - T bo l n v cu to ca c th. - Cc t bo u c sinh ra t cc t bo sng trc n. 2. ngha: Ngun gc thng nht ca sinh gii.

II. Bng chng sinh hc phn t.

1. Bng chng. a) ADN. - Cc loi sinh vt u c vt cht di truyn l ADN. - ADN ca cc loi u c cu to t 4 loi nucltit. ADN c vai tr mang v truyn t thng tin di truyn. - ADN ca cc loi khc nhau thnh phn, s lng, trnh t sp xp ca cc loi nucltit. b) M di truyn. - M di truyn ca cc loi sinh vt c c im ging nhau. - Thng tin di truyn tt c cc loi u c m ha theo nguyn tc chung. c) Prtin. - Prtin ca cc loi sinh vt u c cu

trong cu trc prtin cc loi do yu t no qui nh? - Hy phn tch v d v trnh t cc nucltit trong mch mang m gc ca mt on gen m ha cu trc ca nhm enzim hirgenaza ngi v cc loi vn ngi. - c bng 34 v tr li lnh trang 139. - Mi quan h t gn n xa gia ngi v cc loi theo trnh t. - Ngi ch k nhng c chp c mp. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

to t 20 loi axit amin. - Mi loi prtin ca loi c c trng bi s lng, thnh phn v trnh t sp xp ca cc loi axit amin. * Cc loi c quan h h hng cng gn nhau th trnh t v t l cc axit amin v nucltit cng ging nhau v ngc li

2. ngha. Ngun gc thng nht ca cc loi

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : - Ni dung v ngha ca hc thuyt t bo ? - Ngun gc thng nht ca sinh gii c th hin nhng bng chng sinh hc phn t ? - Mc ging v khc nhau gia ADN v prtin c gii thch nh tn ? * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

KIM TRA HC K I
Gm 1 tit tit th 36

Chng II

. NGUYN NHN V C CH TIN HA

Bi 35. HC THUYT TIN HA C IN
Tit th : 37

S tit : 1 Ngy son : 27/12/2008

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh by c nhng lun im c bn trong hc thuyt ca Lamac. - Phn tch c quan nim ca acUyn v: Bin d v di truyn, mi quan h ca chng vi chn lc. Vai tr ca chn lc t nhin trong s hnh thnh cc c im thch nghi. S hnh thnh loi mi v ngun gc cc loi. 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Ghi nhn ng gp v tn ti ca Lamac v acUyn trong vic gii thch tnh a dng v hp l ca sinh gii II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV,Tranh nh v tin ha ca Lamac v acUyn, phiu hc tp 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Ngun gc thng nht ca sinh gii c th hin nhng bng chng sh phn t no? Mc ging v sai khc nhau trong cu trc ca ADN v prtin gia cc loi c gii thch nh th no? 2. Ni dung bi ging : (v) : Gii sinh vt ang tn ti ni bt tnh a dng v hp l. Ngi ta gii thch vn ny nh th no? Cc quan nim duy tm siu hnh v quan nim duy vt bin chng ca Lamac v s bin i ca sinh vt. Hot ng ca thy Hot ng 1: 20 Tm hiu v hc thuyt tin ha GV: Yu cu hs nghin cu sgk, tho lun nhm v hon thnh phiu hc tp sau : Phiu hc tp 1 nhm thi gian 6 Ch tiu Lamac Nguyn nhn tin ha C ch tin ha S hnh thnh c im thch nghi S hnh thnh loi mi Ni dung I. Hc thuyt ca Lamac (1744-1829): * Tin ha khng n thun l s bin i m l s pht trin c k tha lch s . * Du hiu ca tin ha : S nng cao dn trnh t chc ca c th t n gin n phc tp. 1. Nguyn nhn : Do thay i ca ngoi cnh hoc tp qun hot ng ca ng vt. 2. C ch: Nhng bin i do tc dng ca ngoi cnh hoc tp qun hot ng ca v u c di truyn v tch ly qua cc th h. 3. S hnh thnh c im thch nghi: Ngoi

Chiu hng tin ha - Quan st H 35a v gii thch quan im ca Lamac ? - Nhng cng hin ca Lamac? - V sao ni Lamac cha thnh cng trong vic gii thch tnh hp l ca cc c im thch nghi trn c th sinh vt. HS : Tho lun nhm v c i din tr li GV : Kt lun, b sung : trong loi hu c ngn, xut hin bin d c th (c con c di, nhng con c ngn khng kim c l cy cht, hu c di n c l trn cao sng st sinh sn nhiu loi hu cao c). Hot ng 2: 20 Tm hiu v hc thuyt ca c Uyn GV yu cu HS nghin cu mc II.1 v tr li cc cu hi: - acUyn quan nim v bin d v di truyn nh th no? - Nhng loi bin d v bin i nu trn tng ng vi nhng loi bin d no theo quan nim di truyn hc hin i? - Vai tr ca bin d v di truyn i vi qu trnh tin ha? - Hn ch ca acUyn trong vn bin d v di truyn? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung GV yu cu HS nghin cu mc II.2, tho lun nhm v in vo phiu hc tp cc vn v chn lc nhn to v chn lc t nhin. Ch tiu Chn lc Chn lc t nhn to nhin Ni dung ng lc Kt qu Vai tr - Quan st H35b v gii thch theo quan im ca ac uyn?. - Nu mi quan h ca bin d, di truyn v chn lc. HS :Tho lun nhm v c i din tr li GV : Kt lun, b sung + GV phn tch thm hc thuyt acUyn gii thch nhng thnh cng v im tn ti trong hc thuyt ca Lamac. 3. Cng c v hng dn v nh :

cnh thay i chm nn mi sinh vt c kh nng phn ng kp thi v khng loi no b o thi. 4. S hnh thnh loi mi: Loi mi c hnh thnh t t tng ng vi s thay i ngoi cnh. 5. Thnh cng v tn ti: Thnh cng : - Ngi u tin xy dng hc thuyt tin ha trn c s duy vt bin chng. - Ngi u tin bc b vai tr ca thng trong vic gii thch ngun gc cc loi. Tn ti : Cha gii thch c tnh hp l ca c im thch nghi.v cha gii thch c chiu hng tin ha ca sinh gii. II. Hc thuyt ca acUyn (1809-1882) 1. Bin d v di truyn a) Bin d c th: S pht sinh nhng c im sai khc gia cc c th cng loi trong qu trnh sinh sn xut hin tng c th ring l v theo hng khng xc nh l nguyn liu ch yu ca chn ging v tin ha. b) Tnh di truyn: C s cho s tch ly cc bin d nh bin i ln. 2. Chn lc nhn to a) Ni dung: Va o thi nhng bin d bt li, va tch ly nhng bin d c li cho con ngi. b) ng lc: Nhu cu th hiu ca con ngi. c) Kt qu: Mi ging vt nui hay cy trng thch nghi cao vi nhu cu xc nh ca ngi. d) Vai tr: Nhn t chnh qui nh chiu hng v tc bin i ca cc ging vtnui,cy trng. 3. Chn lc t nhin a) Ni dung: Va o thi nhng bin d bt li, va tch ly nhng bin d c li cho sinh vt. b) ng lc: u tranh sinh tn. c) Kt qu: Phn ha kh nng sng st v sinh sn ca cc c th trong qun th. d) Vai tr: Nhn t chnh qui nh s hnh thnh cc c im thch nghi trn c th sinh vt. e) S hnh thnh loi mi: Loi mi c hnh thnh qua nhiu dng trung gian di t/d ca CLTN theo con ng phn li tt t 1 gc chung. 4. Thnh cng v tn ti: - Chng minh ton b sinh gii ngy nay l kt qu qu trnh tin ha t mt gc chung - Cha hiu r nguyn nhn pht sinh bin d v c ch di truyn cc bin d.

* Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. Bi 36: THUYT TIN HA HIN I S tit : 1 son : 02/01/2009 Tit th : 38 Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c nhng c s cho s ra i ca thuyt tin ha hin i. - Phn bit c tin ha nh v tin ha ln. - Gii thch c v sao qun th l n v tin ha c s. - Nu c nhng lun im c bn trong thuyt tin ha bng t bin trung tnh 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Hc sinh nhn bit ngun gc chung ca cc loi II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, my chiu, phiu hc tp 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Trnh by ni dung thuyt tin ha ca lamc? - Trnh by ni dung thuyt tin ha ca c uyn? 2. Ni dung bi ging : (v) : Lamac l ngi u tin ra hc thuyt tin ho. Tuy nhin,quan im ca ng v tin ho l cha chnh xc.n acuyn, ng a ra c nhng quan im ng n v CLTN, bin d di truyn, ngun gc chung ca sinh gii.Nhng ng vn cha gii thch c nguyn nhn pht sinh v c ch di truyn cc bin d. Tip tc khc phc nhng hn ch ca acuyn, a quan nim tin ho i n ch ng n v y hn, thuyt tin ho hin i ra i. Hot ng ca thy v tr Hot ng 1 : 20 Tm hiu v thuyt tin ha tng hp GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Thuyt tin ha tng hp hnh thnh da trn nhng thnh tu no? - Nhng ai l i din u tin cho thuyt tin ha tng hp? Trong , mi ngi ng gp nhng g? - Thuyt tin ha tng hp hin c chia thnh my mc ? Cho hs 3 pht hon thnh bng so snh tin ha ln v tin ha nh trong phiu hc tp. Ni dung I. Thuyt tin ha tng hp: 1. S ra i ca thuyt tin ha tng hp: - Dobsanxki: bin i di truyn lin quan n tin ha, ch yu l bin d nh tun theo cc qui lut Menen - May: cp cc khi nim: sinh hc v loi, s hnh thnh loi khc khu. - Simson: tin ha l s tch ly dn cc gen t bin nh trong qun th. 2. Tin ha nh v tin ha ln: a. Tin ha nh : - K/N: qu trnh bin i thnh phn kiu gen ca qun th gc a n hnh thnh loi mi - Din bin : pht sinh t bin trong qun

HS : nghin cu , c i din tr li GV : Kt lun, b sung : Nh di truyn hc qun th v sinh hc phn t, tin ha nh sng t ri thnh trung tm thuyt tin ha hin i. 1 thi gian, tin ha ln c xem l h qu ca tin ha nh. Vn Ni dung Qui m, thi gian Phng thc nghin cu Hot ng ca thy v tr - n v tin ha c s phi c iu kin g? - V sao qun th l n v t chc t nhin? n v sinh sn nh nht? - Chng minh qt l ni din ra tin ha nh? - Qu trnh TH bt u bng hin tng g? - Du hiu no chng t bt u c qu trnh tin ha? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2 : 10 Tm hu v thuyt tin ha trung tnh GV : Yu cu hs Nghin cu sgk v tr li - Thuyt tin ha trung tnh do ai xut? Ni n s tin ha cp no? - Vy t bin trung tnh l g? - Theo Kimura, nhn t no thc y s tin ha cp phn t? - Ki ng gp nhng g cho tin ha? - Thuyt TH bng cc t bin trung tnh c ph nhn thuyt TH bng con ng CLTN ? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung 3. Cng c: Vn Ni dung Qui m, thi gian Phng thc nghin cu Nhn t tin ha theo

th,thng qua giao phi pht tn b. - Qui m : Phm vi phn b tng i hp, thi gian lch s tng i ngn b. Tin ha ln : - K/N : L qu trnh hnh thnh cc n v trn loi nh chi, h, b, lp, ngnh. - Qui m : Rng ln, thi gian a cht rt di Tin ha nh Tin ha ln

Ni dung 3. n v tin ha c s: a. Qun th: n v tin ha c s + C tnh ton vn trong khng gian, thi gian + Bin i cu trc di truyn qua cc th h + n v tn ti thc trong t nhin,n v sinh sn nh nht,l ni din ra tin ha nh b. Qu trnh tin ha: - Bt u bng nhng bin i di truyn trong qt - Du hiu: s thay i tn s alen v kiu gen ca qt theo hng xc nh, qua nhiu th h II. Thuyt tin ha trung tnh: - Do Kimura xut da trn cc nghin cu v cp phn t (prtin) - t bin trung tnh: t bin khng c li cng khng c hi (a s cp phn t) - Ni dung thuyt tin ha trung tnh: - Nhn t tin ha: Qu trnh t bin lm pht sinh nhng t bin trung tnh - C ch tin ha: S cng c ngu nhin cc t bin trung tnh, khng chu tc dng ca CLTN - Cng hin: Nu ln s tin ha cp phn t. Gii thch s a dng ca cc phn t prtin, s a dng cn bng trong qun th

Tin ha nh L qu trnh bin i thnh phn kiu gen ca qun th gc a n hnh thnh loi mi Phm vi phn b tng i hp, thi gian lch s tng i ngn C th nghin cu bng thc nghim

Tin ha ln L qu trnh hnh thnh cc n v trn loi nh chi, h, b, lp, ngnh. Qui m rng ln, thi gian a cht rt di Thng nghin cu gin tip qua cc bng chng Qu trnh t bin lm pht sinh nhng t bin trung tnh

Kimura 2. C ch tin ha theo S cng c ngu nhin cc t bin trung tnh, khng chu tc dng Kimura ca CLTN 3.Cng hin theo Nu ln s tin ha cp phn t. Gii thch s a dng ca cc phn Kimura t prtin, s a dng cn bng trong qun th BAI 37: CAC NHAN TO TIEN HOA

S tit : 1 Ngy son : 05/01/2009

Tit th : 39

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Vai tro cua ot bien, di nhap gen, giao phoi khong ngau nhien trong tien hoa nho theo quan niem hien ai. - TSB cua cua cac gen thap nhng co vai tro rat quan trong trong tien hoa. - phan biet cac hnh thc giao phoi (ngau nhien va khong ngau nhien) - Giai thch c moi quan the giao phoi la kho d tr bien d di truyen vo cung phong phu. 2. K nng : Pht trin nng quan st,phn tch knh hnh trong bi hc. 3. Gio dc : Cac kien thc ot bien trong s tang cng sc e khang sau bo va vi khuan ng dung trong tieu diet cac loai sau bo a phng. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Trnh by ni dung thuyt tin ha nh v tin ha ln? 2. Ni dung bi ging : (v ) : Qu trnh tin ha din ra trong thi gian di v chu s chi phi ca cc nhn t t bin ,vy l nhng nhn t no ta cng tm hiu bi 37 HOT NG CA THY V TR Hot ng 1 : 18 Tm hiu v t bin GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Trong qua trnh tien hoa nho, s hnh thanh loai mi chu tac ong cua nhng yeu to nao? - t bin co may dang? - Vai tro trong qua trnh tien ha. - V sao noi b t nhien a so la co hai nhng lai c xem la nguon nguyen lieu cho chon giong NI DUNG I. OT BIEN - Tao ra nguon nguyen lieu s cap cho tien hoa. - Tao ra cac bien d di truyen gay ra nhng sai khac nho hoac nhng bien oi ln tren c the SV. - Phan ln b t nhien la co hai nhng la nguyen lieu tien hoa, the b co the thay oi

va tien hoa? gia tr thch nghi khi moi trng - Cho VD chng minh sau bo co thay oi hoc thay i tuy tng canh va khong co canh quan to hp gen. ao Meer - BG la nguon nguyen lieu - V sao ot bien gen la nguon chu yeu v: pho bien v t anh nguyen lieu chu yeu hn so vi hng en sc song va s ot bien NST? sinh san cua sinh vat hn b - Tn s t bin gen la g? nhim sc th. - Tn s t bin gen nho hay ln? Va - Tn s b moi gen rat thap phu thuoc vao cac yeu to nao? (10-6 10-4) nhng SV co so lng HS : Nghin cu, tr li gen rat ln nen so gen B GV : Kt lun, b sung nhieu. - f phu thuoc vao cac loai tac Hot ng 2 : 8 nhan B va ac iem cau Tm hiu v di nhp gen truc cua gen. GV cho nu v du trong sgk v pht vn di nhap gen l g ? V sao di nhap II. DI NHAP GEN. gen va lam thay oi tn so va - Di - nhap gen (dong gen) la lam phong phu von gen cua quan s lan truyen gen t quan the the? nay sang quan the khac. HS : Nghin cu, tr li - Di nhap gen lam thay oi tn GV : Kt lun, b sung s cac gen va von gen cua Hot ng 3 : 12 quan the. Tm hiu v giao phi khng ngu nhin GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Vai tro cua giao phoi khong III. GIAO PHOI KHONG ngau nhien trong chon giong va NGAU NHIEN. tien hoa? - Tao ra nguon nguyen lieu - Tai sao noi giao phoi khong ngau th cap cho tien hoa. nhien la nguon nguyen lieu th - lam cho t le cac kieu gen cap trong qua trnh tien hoa? trong quan the thay oi qua - Rut ra ket luan g ve vai tro cac the he. cua b va giao phoi trong qua T phoi, t thu hoac giao phoi trnh tien hoa? gan lam thay oi cau truc di HS : Nghin cu, tr li truyen cua quan the, t le GV : Kt lun, b sung d hp giam, ong hp tang tao ieu kien cho gen lan bieu hien. 3. . Cng c v hng dn v nh :
Cau 1: Moi quan the giao phoi la 1 kho bien d vo cung phong phu v A. CLTN dien ra theo nhieu hng khac nhau. B. So cap gen d hp trong quan the giao phoi la rat ln. C. Nguon nguyen lieu s cap trong quan the rat ln. D. Tnh co hai cua b a c trung hoa, tao ra nhng to hp gen thch nghi. Cau 2: vai tro cua qua trnh ngau phoi oi vi tien hoa la A. lam thay oi von gen cua qt B. lam thay oi gia tr thch nghi cua cac KG

C. tao nguon nguyen lieu th cap D. tao nguon nguyen lieu s cap Cau 3: theo thuyet tien hoa hien ai, giao phoi khong ngau nhien la A.khong lam thay oi tan so alen, khong lam thay oi cau truc di truyen cua qt B.lam thay oi tan so alen C.khong lam thay oi cau truc di truyen cua quan the D.khong lam thay oi tan so alen, nhng lam thay oi cau truc di truyen cua qt Cau 4: oi vi t gen rieng re th tan so ot biet t nhien trung bnh la A. 10-6 B. 10- 4 C. 10- 2 en 10-4 D. T 10-6 en 10- 4 Cau 5: Nguyen lieu chu yeu cua qua trnh tien hoa la A. ot biet NST B. Bien d di truyen C. ot bien gen D. Bien d to hp.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. BI 38: CC

NHN T TIN HA (TIP THEO)

Tit th : 40

S tit : 1 Ngy son : 07/01/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Bit c tc ng ch yu ca chn lc t nhin ln qu trnh tin ha. - Phn bit c cc hnh thc CLTN (chn lc n nh, chn lc vn ng v chc lc nh hng). - Bit c bin ng di truyn tc ng ln tin ha nh th no? 2. K nng : . Phn tch, t duy nhn nh vn khoa hc 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Nu vai tr ca qu trnh t bin, di nhp gen trong tin ha. 2. Ni dung bi ging : (v) : V sao mi qun th giao phi l mt kho bin d di truyn v cng phong ph. Nu li mt s nhn t tin ha. HOT NG THY V TR Hot ng 4 : 23 Tm hiu v chn lc t nhin NI DUNG IV. CHN LC T NHIN: 1. Tc ng ca chn lc t nhin:

GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau: - Mt kiu gen thch nghi tt vi iu kin mi trng th pht trin thnh kiu hnh sng st. Vy nu khng thch nghi tt th kt qu nh th no?

- Tc ng ch yu ca CLTN l s phn ha kh nng sinh sn ca nhng kiu gen khc nhau trong qun th, lm cho tn s tng i ca cc alen trong mi gen bin i theo hng xc nh v cc qun th c vn gen thch nghi hn s thay th nhng qun th km thch nghi - p lc ca chn lc t nhin ln hn p lc - Vic loi b cc kiu gen c hi gi l p lc ca t bin v tc ng ln c qun th. g? 2. Cc hnh thc chn lc t nhin: a. Chn lc n nh: - CLTN tc ng ln kiu hnh ca c th - l kiu chn lc bo tn nhng c th mang thng qua tc ng ln thnh phn no? tnh trng trung bnh, o thi nhng c th mang tnh trng lch xa mc trung bnh. - V sao cc alen tri b tc ng ca - Din ra khi iu kin sng khng thay i. chn lc nhanh hn cc alen ln? - Hng chn lc n nh, kt qu kin nh kiu gen t c. - CLTN lm cho tn s tng i ca c b. Chn lc vn ng: alen trong mi gen theo hng xc nh. - Tn s kiu gen bin i theo hng thch nghi Hy so snh p lc ca chn lc t nhin vi tc ng ca nhn t chn lc nh hng vi p lc ca t bin. - Din ra khi iu kin sng thay i theo hng xc nh. - Qua v d SGK rt ra nhn xt g? - Kt qu: c im thch nghi c dn thay th bi c im thch nghi mi. - Hy phn tch mi quan h gia ngoi c. Chn lc phn ha: cnh v chn lc t nhin. - Khi iu kin sng thay i v tr nn khng Tho lun nhm 4hs/4 pht. ng nht, s ng c th mang tnh trng trung bnh ri vo iu kin bt li b o thi. Chn - C nhng hnh thc chn lc no? lc din ra theo mt s hng, trong mi hng hnh thnh nhm cc th thch nghi vi hng - Din ra trong trng hp no? chn lc. Sau mi nhm chu tc ng ca kiu chn lc n nh. - c trng ca mi hnh thc chn lc. - Kt qu: qun th ban u b phn ha thnh Nhn xt, b sung. nhiu kiu hnh. * Chn lc t nhin khng ch l nhn t quy HS : Nghin cu, tr li nh nhp bin i thnh phn kiu gen ca GV : Kt lun, b sung qun th m cn nh hng qu trnh tin ha thng qua cc hnh thc chn lc Hot ng 5 : 12 Tm hiu v cc y t ngu nhin V. CC YU T NGU NHIN: -.Hin tng ny gi l bin ng di - Tn s tng i cu cc alen trong mt qun truyn hay phiu bt di truyn. Nguyn th c th thay i t ngt do mt yu t ngu nhn ca hin tng ny l g? Xy ra nhin no . nhng qun th no? VD : Tn s ca qun th gc l 0.5A:0.5a t - Kch thc qun th quyt nh hin ngt bin i thnh 0.7A: 0.3a qun th mi, tng bin ng di truyn. thm ch tn s ca A= 0, ca a = 1 - Hy phn tch mi quan h gia bin - Hin tng ny thng xy ra trong nhng

ng di truyn v chn lc t nhin. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

qun th nh.

3. Cng c v hng dn v nh :
Cu 1: Tc ng ch yu ca chn lc t nhin l: A. s phn ha kh nng sng st ca cc alen trong qt B. s phn tng cc c th trong qt C. s phn ha kh nng sinh sn ca nhng KG khc nhau trong qt. D. s phn ha KG ca qt. Cu 2: Cc hnh thc chn lc l: A. Chn lc n nh, vn ng, khng vn ng B. Chn lc vn ng, khng vn ng, phn ha C. Chn lc n nh, vn ng, phn ha. D. Chn lc nh, phn ha, khng vn ng. Cu 3: Chn lc vn ng l: A. tn s kiu gen bin i theo hng thch nghi vi tc ng ca nhn t chn lc nh hng. B. kiu chn lc bo tn nhng c th mang tnh trng trung bnh, o thi nhng c th mang tnh trng lch xa mc trung bnh. C. khi iu kin sng thay i v tr nn khng ng nht, s ng c th mang tnh trng trung bnh ri vo iu kin bt li b o thi. D. s phn ha kh nng sinh sn ca nhng kiu gen khc nhau trong qun th, lm cho tn s tng i ca cc alen trong mi gen bin i theo hng xc nh. Cu 4: V sao ni chn lc l nhn t chnh ca tin ha? A. quy nh nhp v chiu hng tin ha. B. din ra trong thi gian ngn. C. tc ng ln cc c th trong qun th. D. quan h cht ch vi bin ng di truyn.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

QUA TRNH HNH THANH AC IEM THCH NGHI

Bai 39 : S tit : 1 Ngy son : 11/01/2009 Tit th : 41

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Giai thch c s hoa en cua loai bm sau o bach dng (Biton betularia) vung cong nghiep nc anh va s tang cng sc e khang cua sau bo va vi khuan. - Neu c vai tro cua qua trnh ot bien, giao phoi va chon loc t nhien oi vi s hnh thanh ac iem thch nghi. - Neu c cac v du minh hoa cho cac hnh thc chon loc . - Neu va giai thch c hien tng a hnh can bang di tryen. - Giai thch c v sao cac ac iem thch nghi ch hp l tng oi, tm vd minh hoa. 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc :

1. GV: GA, SGK ,SGV, Tranh phong to bo que, bo la 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Trnh by vai tr ca CLTN i vi qu trnh tin ho ?. 2. Ni dung bi ging : (v) : Ke ten cac nhan to tien hoava cho biet vai tro cua tng nhan to trong tien hoa?
HOT NG CA TH Y V TR Hot ng 1 : 21 Tm hiu v s hnh thnh c im thch nghi GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Trong t nhien, sau an la thng co mau g? cao cao at co mau g? - Mau sac o giup ch g cho no? - ac iem thch nghi c hnh thanh nh the nao? - Cho hoc sinh oc v du ve s bien oi mau sac cua bm Biston betunia (SGK). - Tai sao gan khu cong nghiep th bm nay a so co mau en, con vung nong thon a so lai co mau trang? - Ban au quan the bm ch co mot loai kieu hnh la bm trang ve sau xuat hien them loai bm en vay mau en do au ma co ? - S hnh thanh ac iem thch nghi chu s tac ong cua cac nhan to nao? - Vi khuan gay benh thng co hien tng khang thuoc. Tai sao? - Hay cho biet hieu qua s dung thuoc DDT trong nhng nam: 1994, 1948, 1954? Neu cau hoi cho hoc sinh thao luan. 1. giai thch s tang cng sc e khang cua vi khuan bang NOI DUNG I.Giai thch s hnh thanh ac iem thch nghi. 1. S hoa en cua cac loai bu vung cong nghiep. a.Thc nghiem quan sat s thch nghi cua bm Biston betunia: (SGK) b. giai thch: Hien tng xuat hien mau en bm la ket qua cua qua trnh chon loc t nhien nhng bien d co li a phat sinh ngau nhien trong quan the ch khong phai la s bien oi cua c the bm e thch nghi vi moi trng. * S hnh thanh ac iem thch nghi la ket qua mot qua trnh lch s chu s chi phoi cua 3 nhan to: qua trnh o bien, giao phoi, CLTN. 2. S tang cng sc e khang : (s o) a. Thc nghiem quan sat s tang cng sc e khang cua ran oi vi DDT : Gia s tnh khang D DT do 4 gen lan a, b, c, d tac ong bo sung th kieu gen aaBBCCDD co sc e khang kem hn kieu gen aabbCCDD, aabbccDD sc e khang tot nhat thuoc ve KG aabbccdd. Tnh a hnh ve kieu gen trong quan the giao phoi giai thch v sao khi dung mot loai thuoc tr

c che di truyen? 2. hay cho biet bien phap khac phuc oi hien tng khang thuoc cua vi khuan? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2 : 6 Tm hiu v s a hinh cn bng GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Neu la ot bien trung tnh th no se ton lai nh the nao trong quan the? - Quan the co nhieu kieu gen cung song2 tn tai goi la qt co s can bang ve mat dt HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 3 : 8 Tm hiu v s hp l tng i GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - vt ac iem nao giup no thch nghi vi moi trng nc? - Nhng khi len moi trng can th ac iem thch nghi o lai tr nen bat li g? Qua nhng ieu o ta rut ra ket luan g? HS : Nghin cu, tr li 3. Cng c v hng dn v nh :

sau mi du vi lieu cao cung khong hi vong tieu diet c het toan bo sau bo cung mot luc. => S dung lieu thuoc thch hp. II. Hien tng a hnh can bang di truyen Trong s a hnh can bang khong co s thay the hoan toan mot alen nay bang mot alen khac la s u tien di tr cac the d hp ve mot gen hoac mot nhom gen.

III.S hp l tng oi: Moi ac iem thch nghi ch co tnh hp l tng oi: ngha la 1 ac iem von co li trong hoan canh cu nhng tr thanh bat li trong hoan canh mi. Va danh cu c thay the bang dang mi thch nghi hn. Ngay trong hoan canh phu hp ac iem thch nghi ch hp l tong oi.

Cau 1. a so bm Biston betularia vung cong nghiep xuat hien mau en la do: A. O nhiem moi trng B. Than cay bach dng b bui tan bam vao. C. Xuat hien mot ot bien troi a hieu va chi phoi mau en than va canh bm va tang sc song cua bm D. Chim sau kho phat hien Cau 2. a so bm Biston betularia vung nong thon khong b o nhiem lai co: A. Dang trang cao hn dang en B. Dang en nhieu hn dang trang. C. Dang en va dang trang nh nhau. D. Ch co dang trang. Cau 3. Ngi ta khong hi vong tieu diet toan bo quan the sau cung mot luc la v quan the sau co A. Tnh a hnh ve kieu gen. B. Tnh a dang ve kieu hnh. B. So lng qua nhieu D. Kh nang di chuyen. Cau 4. Trong moi trng khong co D DT th quan the khang D DT co sc song: A.Sc song hn han. B. Sinh trng, phat trien cham hn bnh thng. C. Co sc song nh dang bnh thng. D. thch nghi hn dang bnh thng. Cau 5 .S thch nghi tren c the sinh vat chu s chi pho cac nhan to:

A. ot bien, di truyen, CLTN, cac c che cach li. B.

bien, CLTN. Phan li tnh trang. ot bien, di truyen, CLTN, cac c che cach li. trang, ong qui tnh trang.

C. Di truyen, ot D. CLTN, phan li tnh

hhh h h h h h h

chua BAI 40:

LOAI SINH HOC VA CAC C

Tit th : 42

CHE CACH LY
S tit : 1 Ngy son : 04/02/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c khi nim loi. Trnh by c cc c im ca cc tiu chun phn bit cc loi thn thuc. - Phn bit c cc cp t chc trong loi : c th,qun th,ni - Nu c vai tr ca cc c ch cch li i vi qu trnh tin ha 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H40.1-40.2 ,rau den cm, rau den gai; xng rong 3, 5 canh 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Gii thch s ha en ca loi bm Biston vng cng nghip ? - Nu vai tr ca cc qu trnh t bin, giao phi, CLTN i vi s hnh thnh c im thch nghi. 2. Ni dung bi ging : (v) : n v t chc c bn ca sinh gii l g ?
HOAT ONG THAY V TR Hot ng 1 : 20 Tm hiu v Loai sinh hoc GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li : - e xac nh 2 ca the cung loai hay thuoc ve 2 loai than thuoc khac nhau ngi ta dung nhng tieu chuan nao? -Hoc sinh xem mau vat rau den cm, gai, xng rong, ... Co nhan xet g? NOI DUNG I. LOAI SINH HOC: 1. Khai niem : La nhom ca the co von gen chung, co nhng tnh trang chung ve hnh thai sinh ly, co khu phan bo xac nh, trong o cac ca the giao phoi vi nhau va c cach ly sinh san vi nhng nhom quan the thuoc loai khac 2. Cac tieu chuan phan biet hai loai than thuoc:

HOAT ONG THAY V TR Hoc sinh neu v du khac SGK -Voi Chau Phi vi voi An o co khu phan bo nh the nao? -Loai mao lng song bai co am, vi loai mao lng song b ao co khu phan bo nh the nao? -Protein tng ng nhung loai khac nhau c phan biet vi nhau nhng ac tnh nao? Cho v du minh hoa. -Hai loai than thuoc rat giong nhau ve hnh thai ngi ta dung tieu chuan nao e phan biet? -Trong cac tieu chuan tren tieu chuan nao c dung thong dung e phan biet hai loai? -Hay neu cac cap o cau truc cua loai? -Quan the la g? neu nhng ac trng cua quan the ve di truyen va sinh thai. -Noi la g? -Phan biet cac noi a l, noi sinh thai va noi sinh hoc, cho v du minh hoa. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung * Chu y: -oi vi nhng loai vi khuan chu yeu la dung tieu chuan sinh hoa. -oi vi ong vat thc vat thng dung tieu chuan hnh thai.

Hot ng 2 : 18 Tm hiu v Cac c che cach li GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li -Cac quan the sinh vat tren can va di nc b cach li II. CAC C CHE CACH LI: vi nhau do cac vat chng 1. Cac c che cach li: ngai a l nao? a. Cach li a l: cac quan the sinh

NOI DUNG a. Tieu chuan hnh thai: hai loai khac nhau co s gian oan ve hnh thai. b. Tieu chuan a l - sinh thai: -Hai loai than thuoc chiem hai khu phan bo rieng biet. V du: Loai voi Chau Phi tran do, tai to, ... vi loai voi An o tran lom tai nho... -Hai loai than thuoc co khu phan bo trung nhau mot phan hay trung nhau hoan toan. V du: Loai mao lng song bai co am co choi nach, ... vi loai mao lng song b ao la hnh bau duc t rang ca. c. Tieu chuan sinh ly - hoa sinh: protein tng ng cac loai khac nhau c phan biet : -ac tnh vat l (kha nang chu nhiet). -ac tnh hoa sinh: so lng, thanh phan va trnh t sap xep cac axit amin trong phan t Protein. d. Tieu chuan cach li sinh san: gia cac loai khac nhau co s cach li sinh san. 3. S lc ve cau truc cua loai: -Quan the: la n v to chc c s cua loai. -Noi: la cac quan the hay nhom quan the phan bo lien tuc hoac la gian oan. +Noi a l: la nhom quan the phan bo trong mot khu vc ai l xac nh. VD: (SGK) +Noi sinh thai: la nhom quan the thch nghi vi nhng ieu kien sinh thai xac nh. VD: (SGK) +Noi sinh hoc: La nhom quan the k sinh tren loai vat chu xac nh hoac tren nhng phan khac nhau cua c the vat chu. VD: (SGK)

HOAT ONG THAY V TR -Mua sinh san khac nhau, tap tnh hoat ong sinh duc khac nhau dan en hien tng g? -Moi loai co bo NST ac trng. S khong tng ong gia hai bo NST cua hai loai bo me dan en hien tung g? -Vai tro cua cac c che cach li -Trong cac c che cach li. Cach li nao la ieu kien can thiet cho cac nhom ca the a phan hoa tch luy cac bien d di truyen theo nhng hng khac nhau lam cho kieu gen sai khac ngay cang nhieu? -Cach li l keo dai dan en hientng g? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

NOI DUNG vat tren can va di nc b cach li bi cac vat chng ngai a l: nui, song, bien va day at lien. b. Cach li sinh san: (cach li di truyen) -Cach li trc hp t: do chenh lech ve mua sinh san khac nhau ve tap tnh sinh duc ... -Cach li sau hp t: do s khong tng ong gia 2 bo NST cua hai loai bo me. 2. Vai tro: ngan can s giao phoi t do cung co va tang cng s phan hoa nhom gen trong quan the b chia cat. 3. Moi quan he gia cac c che cach li: -Cach li a l la ieu kien can thiet cho cac nhom ca the a phan hoa tch luy cac bien d di truyen theo nhng hng khac nhau, lam cho thanh phan kieu gen sai khac ngay cang nhieu. -Cach li a l keo dai dan en cach li sinh san (cach li di truyen) anh dau s xuat hien loai mi

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BAI 41: QUA S tit : 1 Ngy son : 06/02/2009

TRNH HNH THANH LOAI

Tit th : 43

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Phn tch c vai tr ca iu kin a l,cch li a l v CLTN trong cc hnh thc hnh thnh loi bng con ng a l thng qua v d c th. - Nu c c im ca s hnh thnh loi bng con ng sinh thi. - C ch hnh thnh loi nhanh bng con ng lai xa v a bi ha. - Nu c thc cht ca qu trnh hnh thnh loi mi v vai tr ca cc nhn t tin ha i vi qu trnh ny.

2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H41.1 H41.2 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Nu c im ca cc tiu chun phn bit cc loi thn thuc? Phn bit ni a l,ni sinh thi v ni sinh hc? 2. Ni dung bi ging : (v) : Thc cht ca qu trnh hnh thnh loi l g ? n din ra theo nhng con ng no ? Nhng c ch no thc y qu trnh hnh thnh loi mi ?
HOAT ONG THAYV TRO Hot ng 1 : 13 Tm hiu v hnh thnh loi bng con ng a l GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li -H41.1 loai chim se ngo co may noi chnh? -Noi Chau Au co ac iem g? -Noi Trung Quoc co ac iem g? -Noi An o co ac iem g? -Chung phan biet nhau bi nhng yeu to nao? -Gia cac noi ni nao co dang lai t nhien? Ni nao khong? Ket luan c ieu g? -Do au cac qthe trong loai b cach li? -ieu kien a l khac nhau, CLTN dien ra nh the nao dan en hien tung g? - Vai tro ca iu kin a l v cch li l -CLTN gi vai tro g? -Hnh thanh loai bang con ng a l co nhng sinh vat nao? NOI DUNG I. HNH THANH LOAI BANG CON NG A L: 1. V du: loai chim se ngo co ba noi chnh: -Noi Chau Au: lng xanh, bung vang, ... -Noi An o: lng bung eu xam, ... -Noi Trung Quoc: lng vang, gay xanh, ... + Ni tiep giap gia cac noi eu co dang lai t nhien ay la cac noi cung loai + Tai vung thng lu song Amua cac noi Chau Au va TQ cung ton tai ma khong co dang lai ay la giai oan chuyen t noi a l sang loai moi 2. ac iem: Loai m rong khu phan bo chiem nhng vung khac nhau hoac khu phan bo cua loai b chia cat, ... eu kien song khac nhau CLTN tch luy cac bien d di truyen theo nhng hng khac nhau noi a l loai mi. -ieu kien l: qui nh cac hng chon loc cu the . -Cach li a l: la nhan to tao ieu kien thuc ay s phan hoa trong

HOAT ONG THAYV TRO HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2 : 10 Tm hiu v con ng hnh thnh loi bng con ng sinh thi GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li -ieu kien sinh thai khac nhau cac qt cua loai c chon loc ntn?dan en hien tung g? thong gap nhng sv nao? HS : nghin cu,tr li GV : kt lun ,b sung Hot ng 3 : 15 Tm hiu v hnh thnh loi bng con ng t bin ln GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li -Lai xa la g? -V sao c the lai xa thng bat thu? -V sao s a boi hoa khac phuc c s bat thu cua c the lai xa? -Giai thch H41.3 -Hnh thanh loai bang a boi hoa khac nguon co nhng sinh vat nao? V sao? -Khi nao chung mi tr thanh loai mi? -Hnh thanh loai bang a boi cung nguon co nhng sinh vat nao? -ot bien cau truc NST gom nhng dang nao? Trng hp ot bien chuyen oan, ao oan kch thc va hnh dang NST nh the nao? - Con ng no hnh thnh loi nhanh nht ? - Khi no loi mi xut hin ? - Ta c th kt lun hnh thnh loi mi l g ? HS : Nghin cu, tr li

NOI DUNG loai. -CLTN: tch luy cac bien d di truyen theo nhng hng khac nhau II. HNH THANH LOAI BANG CON NG SINH THAI: 1. V du: sgk 2. ac iem cung mot khu phan bo a l cac quan the cua loai c chon loc theo hng thch nghi vi nhng ieu kien sinh thai khac nhau noi sinh thai loai mi. - Thng gap thc vat va ong vat t di ong xa. III. HNH THANH LOAI BANG CON ONG OT BIEN LN 1. a boi hoa khac nguon: - C the lai xa thng bat thu nhng neu c a boi hoa t con lai thanh the t boi loai nay sinh san c (hu thu). - Pho bien thc vat t gap ong vat v: c che cach li sinh san gia hai loai rat phc tap, a boi hoa de gay ra nhng roi loan ve gii tnh. 2. a boi hoa cung nguon: - S ket hp gia hai giao t 2n (cua cay lng boi) tao thanh the t boi 4n. V du: Lua mach en (sgk) 3. Cau truc lai bo NST: Hnh thanh loai co lien quan vi cac ot bien NST ac biet la ao oan va chuyen oan lam thay oi kch thc va hnh dang NST Ket luan: + Hnh thnh loi l s ci bin t/p KG ca qun th ban u theo hng thch nghi to ra h gen mi,cch li sinh sn vi qun th gc. + Loi mi xut hin vi mt qun th hoc mt nhm qun th tn ti v pht trin nh mt mt xch trong HST,ng vng qua thi gian di tc dng ca CLTN

HOAT ONG THAYV TRO GV : Kt lun, b sung

NOI DUNG

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bai 42: NGUON GOC CHUNG VA CHIEU HNG

TIEN HOA
S tit : 1 Ngy son : 09/02/2009

CUA SINH GII

Tit th : 44

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Trnh bay c nguyen nhan, c che va ket qua cua PLTT, t o ket luan ve nguon goc cac loai. - Phan biet c ong quy tnh trang vi PLTT. - Neu c cac hng tien hoa chung cua sinh gii. Giai thch c hien tong ngay nay van ton tai cac nhom co to chc thap ben canh nhng nhom co to chc cao. - Neu c hng tien hoa cua cac nhom loai. Giai thch c hien tng cac nhom sinh vat co nhiep ieu tien hoa khong ieu. 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H42 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Qu trnh hnh thnh loi thc cht l g ? Cc con ng hnh thnh loi din ra nh th no ? 2. Ni dung bi ging : (v) : acuyn c quan im v qu trnh hnh thnh loi nh th no ? NOI DUNG HOAT ONG CUA THY V TR I. PLTT VA S HNH THANH Hot ng 1 : 14 Tm hiu v phn li tnh trng v s hnh NHOM

thnh nhm phn loi trn loi GV hng dn HS oc thong tin SGK H42 v thc hien cu lenh SGK - Nguyen nhan, c che, ket qua cua hien tng PLTT biu hin nh no ? - Can c vao au ngi ta xep cac loai vao cac nhom phan loai tren loai( chi, ho, bo, lp,...)? - T s o PLTT co nhan xet g ve nguon goc cua sinh gii ngay nay? - ng qui tnh trng l g ?

PHAN LOAI TREN LOAI 1. Phn li tnh trng : a. Nguyen nhan: CLTN tien hanh theo nhng hng khac nhau tren cung nhom oi tng. b. C che: tch luy va tang cng nhng bien d co li va ao thai nhng dang trung gian kem thch nghi c. Ket qua: con chau xuat phat t mot goc chung ngay cang khac xa nhau va khac xa to tien ban au * Nh vay : toan bo cac loai sinh vat a dang phong phu ngay nay co chung mot nguon goc.

2. ng qui tnh trng : cac nhom sv thuoc cac nhom phan loai khac - Nguyn nhn, c ch v kt qu ca nhau, kieu gen khac nhau nhng ng qui tnh trng biu hin nh th no co kieu hnh gan giong nhau HS : Nghin cu, tr li a. NN: do chung song trong nhng GV : Kt lun, b sung ieu kien moi trng giong nhau b.C che: CLTN dien ra theo cung mot hng, tch luy nhng bien d DT tng t tren 1 so loai Hot ng 2 : 10 thuoc nhng nhom phan loai Tm hiu v chiu hng tin ha ca sg khac nhau. GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho c. Ket qua: tao ra 1 so nhom co bit cc chiu hng tin ha ca sinh KH tng t. gii ? Chiu hng tin ha no l c bn nht ? II. CHIEU HNG TIEN HOA HS : Nghin cu, tr li CUA SINH GV : kt lun, b sung GII Hot ng 3 : 13 Tm hiu v chiu hng tin ha ca tng nhm loi GV hng dan HS da vao H42 SGK rut ra cac hng TH cua sinh gii - Moi hng TH c giai thch bang tac ong cua 1.Ngay cang a dang va phong phu 2. To chc ngay cang cao. 3. Thch nghi ngay cang hp l: ay la hng tien hoa c ban nhat. III. CHIEU HNG TH CUA

CLTN nh the nao? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun ,b sung Tuy nhien trong t nhien van song song ton tai nhom co to chc thap ben canh nhom co to chc cao la v: trong nhng ieu kien nhat nh duy tr to chc nguyen thuy hoac n gian hoa to chc van am bao s thch nghi

TNG NHOM LOAI - Tien bo sinh hoc: Thch nghi mi ngay cang hoan thien, phat trien ngay cang manh: + So lng ca the tang, t le song sot cao. + Khu phan bo m rong lien tuc + Phan hoa noi bo ngay cang a dang va phong phu.ay la hng quan trong nhat - Thoai bo sinh hoc : Kem thch nghivi ieu kien moi trng=>ngay cang b tieu diet: + So lng ca the giam, t le song sot thap. +Khu phan bo b thu hep va tr nen gian oan + Phan hoa noi bo ngay cang t, mot so nhom dan b diet vong . - Kien nh sinh hoc : Duy tr s thch nghi mc o nhat nh So lng ca the khong tang cung khong giam.

3. Cng c v hng dn v nh :

* Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi V sao trong t nhien co s song song ton tai nhom co to chc thap ben canh nhom co to chc cao? V sao cac nhom sinh vat co nhiep ieu TH khong eu? * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. hhh h h h h h h CHNG III.

S PHT SINH V PHT TRIN S SNG TRN TRI T

Tit th : 45

BI 43: S PHT SINH S SNG TRN TRI T S tit : 1 Ngy son : 12/02/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hc sinh nm c qu trnh hnh thnh s sng bng con ng tin ha ha hc, tin ha tin sinh hc v tin ha sinh hc. - Nm nhng s kin quan trng trong cc giai on tin ha. 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : C tm nhn m rng v th gii v chiu hng tin ha. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : khng kim tra bi c 2. Ni dung bi ging : (v) : Thc vt ,ng vt c sinh ra t u ? H GV Ni dung Hot ng 1 : 20 I. TIN HA HA HC: Gm 3 bc: Tm hiu giai on tin ha ha hc 1. S hnh thnh cc cht hu c n GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li gin. - S hnh thnh cc cht hu c n gin din - Trong kh quyn nguyn thy cha: CO, ra nh th no ? NH3, hi H2O, t N2, khng c O2. - Ngun nng lng t nhin tc ng cc - Trong iu kin hin nay ca tri t,cc kh v c -> hp cht hu c n gin (C, hp cht hu c c hnh thnh bng con H)->C, H, O (lipit, Sacarit,). ng no ? 2. S hnh thnh cc i phn t t cc hp cht hu c n gin: - S hnh thnh cc i phn t t cc hp - Hp cht hu c n gin ha tan trong cht hu c n gin din ra nh th no ? cc i dng -> c ng trn nn y st -> protin, nuclic. - S kin ni bt ca tin ha ha hc l g ? 3. S hnh thnh cc i phn t t nhn i: HS : Nghin cu, tr li - Cc n phn axit amin, nucltittrng GV : Kt lun, b sung hp -> ADN, ADN c kh nng t nhn i Hot ng 2 : 10 Tm hiu v giai on tin ha tin sinh hc GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Nhc li c trng c bn ca s sng? - Giai on tin ha ha hc c du hiu ca s sng hay khng? - s sng c th hin khi no? - Giai on ny c s kin g ni bt so vi II. TIN HA TIN SINH HC: - Xut hin c th sng n bo u tin t s tp hp cc i phn t trong mt h thng m c mng lipoprotin bao bc ngn cch vi mi trng ngoi nhng c s tng tc vi mi trng -> t bo.

giai on tin ha ha hc? - CLTN tc ng cc i phn t t nhn i trong mtt chc -> tin ha dn -> t bo s khai. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 3 : 10 Tm hiu giai on tin ha sinh hc GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Hin nay c bao nhiu loi trong sinh gii? - a s cc loi c cu to c th thuc nhm t bo no? - T tb guyn thy di tc dng ca CLTN -> Ton b sinh gii ngy nay c din ra nh th no? - Hy gii thch v sao hin nay cc c th sng khng c kh nng hnh thnh bng con ng v c ? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung III. TIN HA SINH HC: T t bo nguyn thy di tc dng ca CLTN tb nhn s c th n bo nhn thc c th a bo nhn thc sinh gii a dng hin nay.

3. Cng c v hng dn v nh : - Giai on tin ha ho hc c c im g? S sng c pht sinh nh th no? 1. Trong kh quyn nguyn thy tri t cha c : A. CH4, NH4 B. O2 C. Hi H2O D. C2H2 2. Cht hu c c hnh thnh trong giai on tin ho ho hc nh : A. Tc dng ca hi nc B.Tc dng ca cc yu t sinh hc C. Do ma ko di hng ngn nm D. Nhiu ngun nng lng t nhin 3. Mn mng sng u tin c hnh thnh : A. Trn mt t B. Trong khng kh C. Trong i dng D. Trong lng t 4. Mmmng sng u tin c hnh thnh trong giao on tin ha A. ho hc B. tin sinh hc C. sinh hc D. c hc 5. Giai on tin ho sinh hc c tnh t khi A. Hnh thnh cc hp cht hu c n gin-> phc tp B. Hnh thnh t bo nguyn tht -> sinh vt u tin C. Sinh vt u tin -> ton b sinh gii ngy nay D. Sinh vt a bo -> ton b sinh gii ngy nay * Hng dn v nh : S dng ghi nh v bi tp cui bi lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bi 44 : S PHT TRIN CA SINH GII QUA CC I A CHT

S tit : 1 son : 14/02/2009

Tit th : 46

Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c khi nim ha thch, vai tr ca ha thch trong nghin cu sinh hc v a cht hc, cch xc nh tui ca ha thch - Trnh by c mi quan h gia sinh vt vi mi trng v kh hu qua cc k 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v ngun gc pht sinh v tin ha ca cc loi II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : S sng c pht sinh nh th no ? c im tin ha ca 3 giai on tin ha : ha hc,tin sinh hc v sinh hc ? 2. Ni dung bi ging : (v) : B st c khng l sng thi i no cch chng ta bao nhiu triu nm ? HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 11 tm hiu v ha thach v phn chia thi gian a cht GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Ha thch l g ? - Ha thch c ngha thc tin g trong nghin cu kho c v thc tin ? NI DUNG I. Ha thch v phn chia thi gian a cht 1. Ha thch: a. Ha thch l g? L di tch ca cc sinh vt tng sng trong cc thi i trc li trong cc lp t . b. ngha ca ha thch : c ngha to ln trong nghin cu SH v a cht hc - T ha thch c th suy ra lch s pht sinh ,pht trin v dit vong ca sinh vt. - L dn liu qu nghin cu lch s v T - xc nh tui ca cc lp t v ha thch ngi ta da vo tiu chun no? - Cn c vo u phn nh cc mc thi gian a cht ? 2. S phn chia thi gian a cht a. Phng php xc nh tui cc lp t a v ha thch - xc nh tui tng i ca lp t a da vo lp trm tch trong t (lp cng su tui cng cao) - xc nh tui tuyt i s dng pp ng

HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung : Hot ng 2: 26 Tm hiu v sinh vt trong cc i a cht GV : Yu cu hs nghin cu sgk ,tr li - Sinh vt i thi c? - V sao i thi c li c t ha thch nht? - Nhng SV xut hin trong i thi c? - C nhng k no trong i c sinh? - c im xut hin sinh vt trong cc k i c sinh ? - S kin quan trng ca i c sinh l g? - Nguyn nhn ca s xut hin xi trn tri t? - Nguyn nhn no dn n s di c ca ng vt ln cn? - C nhng k no trong i trung sinh? - c im xut hin sinh vt trong cc k i trung sinh ? - S kin quan trng ca i trung sinh ? - C nhng k no trong i tn sinh? - c im xut hin sinh vt trong cc k i tn sinh ? - S kin quan trng ca i c sinh l g? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung:

v phng x,cn c vo thi gian bn r ca 1 cht ng v phng x no c trong ha thch b. Cn c phn nh cc mc thi gian a cht da vo nhng bin i ln v a cht ,kh hu. II. Sinh vt trong cc i a cht : 1. i thi c : (khong 3500 triu nm) - Ha thch SV nhn s c nht 2. i nguyn sinh : (2500 triu nm) - Ha thch SV nhn thc c nht - Ha thch v c nht - V khng sng sng thp bin ,to 3. i c sinh : (300 542 triu nm) - K cambric: xut hin v dy sng - K silua: cy c mch v cn trng chim lnh trn cn,xut hin c - K vn: phn ha c sng,xut hin lng c. - K than : xut hin TV ht trn,b st - K pecmi: phn ha b st v cn trng 4. i trung sinh : (200 250 triu nm) - K tam ip : c sng pht trin,phn ha b st c,xut hin chim v th. - K jura: b st c ng tr tuyt i trn cn, di nc v trn khng. - K phn trng: xut hin thc vt ht kn 5. i tn sinh : (1,8 65 triu nm) - K tam : phn ha th,chim,xut hin cc nhm linh trng. - K t: thc vt v ng vt ging ngy nay,xut hin loi ngi.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi - Ti sao ha thch l bng chng ca tin ha ? - Ngi ta cn c vo u tnh tui ca ha thch ? - Nu sinh vt in hnh ca cc k ? - Phn tch mi quan h gia iu kin a cht ,kh hu vi sv qua cc k a cht ? - Hy chn phng n tr li ng : Thc vt c hoa xut hin vo i no sau y ? A. i c sinh B. i trung sinh C. i tn sinh D. i nguyn sinh,thi c * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BI 45 : S PHT SINH LOI NGI

S tit : 1 son : 16/02/2009 Tit th : 47 Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Lit k c 4 giai on pht sinh v tin ha ca loi ngi - Lit k cc nhn t sinh hc v nhn t x hi tc ng n qu trnh pht sinh v tin ha ca loi ngi. Gii thch c ti sao nhn t vn ha ng vai tr quyt nh 2. K nng : Phat trien c nang lc t duy l thuyet cho hs 3. Gio dc : Nng cao nhn thc ng n v khoa hc v ngun gc pht sinh v tin ha ca loi ngi II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H45 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Ho thch l g? Nu cc sinh vt in hnh ca cc k ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Vn ngi hin nay : v d tinh tinh c th bin i thnh ngi c khng ? HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 23 tm hiu v cc dng vn ngi ho thch GV : gii thiu hnh 45.1 sch gio khoa. Cu hi tho lun: - Nu nhng giai on chnh trong qu trnh pht sinh loi ngi ? - Hy tm nhng c im sai khc gia ngi vn ho thch vi vn ngi ? - Hy tm nhng dn liu chng minh loi ngi c chung ngun gc vi vn ngi ? - Homo habilis -Peticantrop Xinantrop pht hin u tin u ? Nm no ? NI DUNG I. NHNG GIAI ON CHNH TRONG QU TRNH PHT SINH LOI NGI : 1. Cc dng vn ngi ho thch: ripitec : pht hin 1927 Chu Phi. 2. Cc dng ngi vn ho thch (ngi ti c) : xtralpitec: pht hin 1924 Nam Phi. - Chng chuyn t li sng trn cy xung sng mt t, i bng hai chn. - Cao 120- 140 cm, nng 20 40 kg, c hp s 450 750 cm 3. - Chng bit s dng cnh cy, hn , mnh xng th t v v tn cng. 3. Ng i c Homo: a. Homo habilis: tm thy Onuvai nm 1961- 1964. -Cao 1- 1,5 m, nng 25 50 kg, c hp s 600

 800 cm 3. - Sng thnh n, i thng ng, tay bit ch tc v s dng cng c bng . - Nu cc c im sai khc gia ngi c b. Homo erectus: Homo habilis vi ngi c Homo erectus ? - Peticantrop: tm thy Innxia nm 1891. Cao 1,7m hp s 900- 950 cm3 . Bit ch to cng c bng , dng i thng . - Xinantrop: tm thy Bc Kinh ( Trung Quc) nm 1927 Hp s 1000 cm3 , i thng ng, bit ch tc v s dng cng c bng , x ng, bit d ng l a - Hy tm nhng c im sai khc gia c. Homo neanderthalensis: (c nm 1856) ngi ng thng Homo erectus vi ng i + Cao : 1,55-1,66m,Hp s 1400cm3 v n ho thch? + Xng hm gn ging ngi, c li cm. - Homo neanderthalensis pht hin u + Bit ch to v s dng la thnh tho, sng tin u ? Nm no ? sn bt v hi lm, bc u c i sng VH - Nu c im hnh thi v c im sinh + Cng c lao ng bng tinh xo hn nh: hot ca ngi Neandectan ? dao, ba, ru. - Pht hin u tin u ? Nm no ? 4. Ngi hin i ( Homo sapiens): tm thy - Chiu cao,th tch hp s,c im mt, lng Grmanhon( Php) nm 1868. cng c lao ng v sinh hot ca ngi + Cao: 1,8m, hp s 1700cm3.C li cm r. hin i ? + Cng c L: , xng, sng, ng, st. HS : Nghin cu, tr li + H sng thnh b lc c nn vn ho phc GV : Kt lun,b sung : tp, c mm mng m thut v tn gio. Hot ng 2: 13 II. Cc nhn t chi phi qu trnh pht sinh Tm hiu vai tr ca nhn t SH v x hi. loi ngi : GV : Yu cu hs nghin cu sgk ,tr li 1. Tin ho sinh hc: gm bin d di truyn - Nu cc nhn t sinh hc chi phi qu v chn lc t nhin: ng vai tr ch o trnh pht sinh loi ngi - Nhn t x hi gm cc nhn t no? Ti trong giai on ngi vn ho thch v ngi c. sao ni nhn t x hi l quyt nh s 2. Tin ho x hi: cc nhn t vn ho, x pht trin ca loi ngi? hi ( ci tin cng c lao ng, pht trin lc - Nhng nhn t t nhin v x hi no lng sn xut, quan h x hi) tr thnh hin nay ang tc ng xu n sc kho nhn t quyt nh ca s pht trin ca con v o c con ngi ? ngi v x hi loi ngi. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun,b sung: 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi 1. Loi ngi xut hin vo i no sau y? A. i C sinh B. i Tn sinh C. i Trung sinh D. i Nguyn sinh, Thi c 2. Loi ngi pht sinh tri qua cc giai on chnh theo trnh t no sau y : A. vn ngi ho thch, ngi vn ho thch, ngi c v ngi hin i.

B. vn ngi ho thch, ngi c, ngi vn ho thch v ngi hin i. C. ngi vn ho thch, vn ngi ho thch , ngi c v ngi hin i. D. ngi vn ho thch, ngi c, ngi vn ho thch v ngi hin i. * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. BI 46 : Thc hnh : BNG CHNG Gm 1 tit Tit th 48

V NGUN GC NG VT CA LOI NGI

Ngy son : 22/02/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Gii thch c ca ngun gc ng vt ca loi ngi da trn cc bng chng gii phu so snh,phi sinh hc so snh, c bit l mi quan h gia ngi v vn ngi. - Bit s dng cc hnh v, tranh, m hnh. so snh,phn tch cc c im ging nhau v khc nhau gia ngi v th,c bit vi vn ngi. 2. K nng : Rn luyn k nng thc hnh cho cc em v phn tch kt qu th hnh. 3. Gio dc : C quan im khoa hc duy vt bin chng v ngun gc ca loi ngi. II. Kim tra kin thc c s v s chun b : 1. Kim tra kin thc c s : - Loi ngi ngy nay tri qua nhng dng ngi trung gian no ? - Con ngi ngy nay c cn tin ha na khng ? 2. Chun b : Vt liu, thit b v dng c - Tranh v H46, my vi tnh v my chiu a nng - Bng phng to cc mc 1 v 2 v cc c im ging v khc nhau gia ngi v th - a CD Rom v cc dng linh trng, m hnh b xng ngi v vn ngi III. Ni dung thc hnh : - S ging nhau gia ngi v th - S ging v khc nhau gia ngi v vn ngi ngy nay IV. Tin hnh cc hot ng thc hnh : Hot ng ca thy v tr Ni dung - GV : Yu cu hs quan st cc c 1. S ging nhau gia ngi v th im ca ngi so vi v c xng Cu to ca c th ngi c nhiu c im chung sng v nht l vi th qua cc lit k vi c im c xng sng,nht l lp th trong sgk v rt ra kt lun. - HS : Quan st, tr li 2. S ging nhau gia ngi v vn ngi - GV: Cho hs so snh ngi v vn ngy nay ngi ,t rt ra kt lun. Ngi v vn ngi u thuc b linh trng v - HS : Quan st, tr li c chung ngun gc - GV : Cho hs qua st H46sgk v m hnh b xng ngi v vn ngi phn tch cc c im nh b xng,no,xng hm,rng,rng 3. S khc nhau gia ngi v vn ngi ngy nay:Nhnh im khc nhau gia ngi v vn ngi chng t vn ngi khng phi l t tin trc tip ca ngi m ngi v vn ngi

nanh l 2 nhnh pht sinh ca 1 gc chung nhng tin - HS : Quan st, tr li ha theo 2 hng khc nhau. V. Gii thch kt qu v rt ra kt lun : Tin hnh nh th no v mc tiu t c cha * Bn tng trnh thc hnh : bi thc hnh s 3 : lai ging 1 . Mc tiu thc hnh : 2 . Cc hot ng thc hnh :Chun b, tin hnh, kt qu, gii thch v nhn xt kt qu 3 . nh gi ca gio vin : Kin thc, k nng, gio dc. Ma trn thit k kim tra 45 pht Mn sinh hc khi 12 Chng trnh nng cao gm 1 tit tit th 49 ngy son : 06/03/2009 A. Ma trn : Cc ch chnh 1.Hc thuyt tin ha c in v hin i 2. Cc nhn t tin ha Cc mc cn nh gi Nh Thng hiu Vn dng TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL Cu 1 (0,25) Cu 7 (0,25) Cu 10 (3) Cu 9 (5) Cu 11 (2) Tn g i m 5,5 1

3. Qu trnh hnh thnh Cu 2 cc c im thch nghi (0,25) 4. Loi sinh hc 5. Ngun gc chung ca cc loi 6. S pht sinh v pht trin ca s sng Tng s im Cu 3,4,6 (0,75) Cu 8 (0,25) Cu 5 (0,25) 8 Cu (2 )

1 Cu (3)

2 Cu (5)

10

B. Ni dung : I. Phn cu hi trc nghim (2 im) :

Cu 1 A. B. C. Chn lc t nhin l qu trnh o thi nhng bin d bt li cho sinh vt tch ly nhng bin d c li cho sinh vt va o thi nhng bin d bt li va tch ly nhng bin d c li cho sinh vt D. tch ly nhng bin d c li cho con ngi v cho bn thn sinh vt

Cu 2 A. B. C.

iu no khng ng vi s a hnh cn bng?

Khng c s thay th hon ton mt alen ny bng mt alen khc C s thay th hon ton mt alen ny bng mt alen khc C s u tin duy tr cc th d hp v mt gen hoc mt nhm gen. D. Cc th d hp thng t ra c u th so vi th ng hp tng ng v sc sng, kh nng sinh sn , kh nng thch ng trc ngoi cnh. Cu Tiu chun no c dng thng dng phn bit hai loi ? 3 A. Tiu chun hnh thi C. Tiu chun sinh l - ha sinh B. Tiu chun a l - sinh thi D. Tiu chun di truyn Cu Hnh thnh loi bng con ng lai xa v a bi ha l phng 4 thc thng thy A. thc vt C. ng vt t di chuyn xa B. ng vt di chuyn xa D. ng vt k sinh Cu S phn thnh ca thc vt ht kn,su b,chim,th v ngi xut 5 hin vo i A. c sinh B. trung sinh C. tn sinh D. nguyn sinh,thi c Cu Theo thuyt tin ha hin i ,n v tin ha c s nhng loi 6 giao phi l A. qun th. B. c th C. loi D. ni a l v ni sinh thi Cu Nhn t tin ha c vai tr nh hng cho qu trnh tin ha nh 7 l A. qu trnh t bin B. cc c ch cch li C. bin ng di truyn D. CLTN Cu Trong lch s tin ha ,nhng sinh vt xut hin sau mang nhiu 8 c im hp l hn nhng sinh vt xut hin trc l do A. p lc ca chn lc thng din ra theo hng tng dn trong iu kin t nhin. B. CLTN o thi nhng dng km thch nghi v ch gi li nhng dng thch nghi nht. C. kt qu ca vn gen a hnh, gip sinh vt d dng thch nghi khi iu kin sng thay i. D. t bin v bin d t hp khng ngng pht sinh,chn lc t nhin khng ngng tc ng nn cc c im thch nghi lin tc c hon thin ngay c khi hon cnh sng n nh.

II. Phn cu hi t lun : (8 im)

Cu 9. Nu vai tr ca t bin trong tin ha. V sao a s t bin thng c hi nhng li c xem l nguyn liu tin ha ?

Cu 10. Nu vai tr ca giao phi ngu nhin v khng ngu nhin trong tin ha. V sao mi qun th giao phi l mt kho bin d di truyn v cng phong ph ? Cu 11. Th no l hin tng a hnh cn bng. V sao ni cc c im thch nghi ch hp l tng i ?

C. thc chp hnh qui ch khi lm bi kim tra ca hc sinh HS khng tham gia kim tra HS vi phm qui ch . p n I. Phn cu hi trc nghim (2 im) : 8 x 0,25 = 2 C 1 2 3 4 5 6 7 8 u p n C B A A C A D D II. Phn cu hi t lun (8 im) :

Cu 9. a. Vai tr ca t bin trong tin ha : lm thay i tn s alen v thnh phn kiu gen trong qun th,l ngun nguyn liu cho qu trnh tin ha v chn ging. b. a s t bin thng c hi nhng li c xem l nguyn liu tin ha v - Gi tr thch nghi ph thuc vo m trng v t hp gen. - Phn ln t bin gen tn ti trng thi ln,tn ti trong cp gen d hp nn khng biu hin ra kiu hnh, thng biu hin th ng hp - t bin gen ph bin v t nh hng ti sc sng ,sc sinh sn ca c th hn t bin nhim sc th Cu 10. a. Vai tr ca giao phi ngu nhin v khng ngu nhin trong tin ha * Ngu phi : - To tnh cn bng trong qun th - Pht tn t bin trong qun th, to ra s a hnh cn bng v KG v KH - To ra v s bin d t hp l ngun nguyn liu th cp cho tin ha - Trung ha tnh c hi ca t bin ,to ra cc t hp gen thch nghi * Vai tr ca giao phi khng ngu nhin lm thay i thnh phn kiu gen ca qun th l nhn t tin ha b. Mi qun th giao phi l mt kho bin d di truyn v cng phong ph v trong qun th s cp gen d hp nhiu v s c th ln Cu 11. a. Hin tng a hnh cn bng l hin tng qun th tn ti mt s loi kiu hnh

 trng thi cn bng n nh, khng c s thay th hon ton mt alen ny bng mt alen khc, cc th d hp thng t ra u th hn th ng hp c. Cc c im thch nghi ch hp l tng i v khi iu kin sng thay i gi tr d. thch nghi mi thch nghi hn s thay th gi tr thch nghi c km thch nghi . Trong hon cnh sng d mi trng c n nh th t bin, bin d t hp vn khng ngng xy ra CLTN khng ngng tc ng ,gi tr thch nghi lun c hon thin

Bai 47: MOI TRNG VA CAC NHAN TO SINH THAI

S tit : 1 Ngy son : 10/03/2009 Tit th : 50

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Neu c khai niem moi trng , nhan to sinh thai , ni , o sinh thai va cac quy luat sinh thai - Phan biet cac loai moi trng song , cac nhom nhan to sinh thai . 2. K nng : Rn luyn k nng lm vic vi sch gio khoa 3. Gio dc : Hc sinh c th lm c cc bi tp p dng trong SGK II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : 2. Ni dung bi ging : (v) : Ta thng ni mi trng sng v cc nhn t sinh thi, vy mi trng l g v c nhng loi mi trng no ta cng nghin cu bi 47 HOT NG DY V HC Hoat ong 1: 11 Tm hieu khai niem moi trng va cac loai moi trng GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Moi trng song cua cac sinh NI DUNG I .Khai niem 1/ Khai niem moi trng :MT la phan khong gian bao quanh sinh vat ma o cac yeu to cau tao nen mt

vat l g ? - C my loai moi trng v hy nu cc loi mi trng ? HS : Nghin cu, tr li GV : Ket luan, b sung Hoat ong 2 : 5 Tm hieu cac nhan to sinh thai GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit theo c tnh tc ng, nhn t vinh gm nhng dng no ? HS : Nghin cu, tr li GV : Ket luan, b sung Hoat ong 3: 10 Tm hieu nhng qui luat tac ong cua cac nhan to sinh thai& gii han sinh thai GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Cac nhan to sinh thai tac ong nh the nao en c the sinh vat ? - Cac loai khac nhau phan ng nh the nao vi tac ong nh nhau cua cung 1 nhn t? - oi vi lua cac giai oan khac nhau: ma,trng thanh, tro bong phan ng nh the nao vi tac ong nh nhau cua cung 1 nhan to sinh thai? -Tac ong cua cac nhan to sinh thai len c the SV phu thuoc vao nhng nhan to nao? - Gii hn sinh thi la g?Neu vt gii han nay SV phat trien nh th no ? HS : Nghin cu, tr li GV : Ket luan, b sung Hoat ong 4 : 11 Tm hieu ni va o sinh thai GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li ? ni cua cac loai sinh vat trong tranh. ? o sinh thai cua cac loai sinh

trc tiep hay gian tiep tac ong len s sinh trng& phat trien cua sv 2/ Cac loai moi trng: mi trng t, mi trng nc, mi trng sinh vt II. Cac nhan to sinh thai : - La nhng yeu to moi trng khi tac ong va chi phoi en i song sinh vat - Gom cac nhan to vo sinh va cac nhan to hu sinh III. Nhng qui luat tac ong cua cac nhan to sinh thai & gii han sinh thai 1. Cac quy luat tac ong (SGK) - Cc nhn t sinh thi tc ng tng hp ln c th sinh vt - Cc loi khc nhau phn ng khc nhau trc mt nhn t sinh thi - Qui lut tc ng qua li gia c th v mi trng 2. Gii han sinh thai: - Gii han sinh thai la khoang gia tri xac nh cua 1 nhan to sinh thai, o SV co the ton tai va phat trien on nh theo thi gian -Gii han sinh thai co: gii han tren ( Max) va gii han di(Min), khoang thuan li, khoang chong chu IV / Ni va o sinh thai: 1/ Khai niem ni La a iem c tru cua cac loai

vat trong tranh. ? phan biet ni va o sinh thai. -Giao vien nhan xet bo sung anh gia HS : Nghin cu, tr li GV : Ket luan, b sung

VD : sach giao khoa 2/ Khai niem o sinh thai -La 1 khong gian sinh thai c hnh thanh bi to hp sinh thai ma o tat ca cac ntst qui nh s ton tai &phat trien lau dai cua loai

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi

1. Cac loai moi trng song chu yeu cua sinh vat la : a. moi trng at , moi trng khong kh , moi trng sinh vat . b. moi trng can , moi trng sinh vat , moi trng nc , moi trng at . c.moi trng can , moi trng khong kh , moi trng nc & moi trng sinh vat . d. moi trng at , moi trng can , moi trng nc , moi trng sinh vat . 2.Nhng yeu to moi trng khi tac ong va chi phoi en i song sinh vat c goi la : a. nhan to sinh hoc b. nhan to sinh thai c. nhan to gii han d. nhan to moi trng 3. Nhng sinh vat co gii han sinh thai rong oi vi nhieu nhan to sinh thai th: a. co vung phan bo ong eu b. co vung phan bo rong c. co vung phan bo hep d. co vung phan bo gian oan .

4. loai sinh vat co gii han sinh thai t 80C 320C . Neu nh nhiet o vt qua gii han th : a. sinh vat se phat trien thuan li . b. sinh vat se phat trien cham . c. sinh vat se phat trien bnh thng . d. sinh vat se chet. * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bi 48: NH S tit : 1 13/03/2009

HNG CA CC NHN T SINH THI LN I SNG SINH VT

Tit th : 51 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c nh hng ca nh sng v nhit ln I sng ca sinh vt - Nu c khi nim nhp sinh hc 2. K nng : rn luyn k nng quan st, phn tch, tng hp 3. Gio dc : vn dng kin thc vo thc tin sn xut, giI thch nghi ca sinh vt vI mi trng sng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi

III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : -Th no l mi trng? C my loi mi trng? -Th no l gii hn sinh thi? Khi nim v ni v sinh thi? 2. Ni dung bi ging : (v) : nh sng, nhit c nh hng g n i sng ca sinh vt ? Hot ng ca thy v tr Ni dung Hot ng 1: 20 I. nh hng ca nh sng: Tm hiu s tc ng ca nh sng 1.S thch nghi ca thc vt: GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li 2.S thch nghi ca ng vt: cc cu hi sau : - ng vt hot ng vo ban ngy: ong, - Ti sao cy a sng thn c v dy? thn ln, nhiu loi chim v th, c th gic pht trin v thn c mu sc sc s - Ti sao cy a bng rm c l nm ngang? nhn bit ng loi, ngu trang hay do nt k th - Hy cho bit thm thc vt trong hnh 48.2 - ng vt hot ng vo ban m hoc sng gm nhng tng no? trong hang nh:c mo, bm m, c - S phn chia tng nh vy c li ch nh hangthn mu sm, mt c th rt tinh th no? hoc nh li hoc tiu bin, xc gic v c quan pht sng pht trin - K tn mt s loi ng vt hot ng vo - ng vt hot ng vo chiu ti nh: mui ban ngy v ban m di v sng sm nh: nhiu loi chim - Cho bit cc c im v mu sc hnh dng, ngha sinh hc ca n? - Nhn xt hot ng sinh l hnh thi ca cc sinh vt trong hnh H48.5 - Nhp sinh hc l g? - Cho mt s v d v nhp sinh hc? - C nhng loi nhp sinh hc no? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2: 18 Tm hiu s tc ng ca nhit GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Gii hn sinh thi l g? - Nhit nh hng nh th no n I sng sinh vt? 3.Nhp sinh hc: a. Khi nim nhp sinh hc: l s thay I c tnh chu k ca cc nhn t sinh thi tc ng n sinh vt mt cch c chu k v to nn nhng phn ng nhp nhng c tnh chu k b. Phn loi nhp sinh hc: -nhp sinh hc theo chu k ngy m -nhp sinh hc theo chu k ma - nhp sinh hc theo chu k nm II. nh hng ca nhit : -Nhit tc ng mnh n hnh thi, cu trc c th, tuI th, cc hot ng sinh lsinh thi v tp tnh ca sinh vt -Sinh vt c chia thnh hai nhm: nhm bin nhit v nhm hng nhit (ng nhit) - sinh vt bin nhit nhit c tch lu trong mt giai on pht trin hay c I

- S khc nhau gia sinh vt sng vng gi sng gn nh mt hng s v tun theo cng rt, n i v nhit i? thc sau:
T= (x k)n

Trong : T: tng nhit hu hiu ( ngy, gi, nm) - Nhm no c kh nng phn b rng hn v x: nhit mi trng (oC ) k: nhit ngng ca s pht trin (oC ) sao? n: s ngy cn thit hon thnh mt giai on pht trin hay c I sng ca sinh vt HS : Nghin cu, tr li (ngy, nm, thng) GV : Kt lun, b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi 1/Nhm ng vt a sng bao gm cc ng vt hot ng vo: A. ban ngy B. ban m C. chiu ti D. na m 2/ cy bch n l xp nghin so vI mt t c tc dng : A.trnh cc tia nng chiu thng vo b mt l, lm cho l b t nng B.hn ch s thot hi nc C.gip cy gi nc duy tr hot ng ca t bo D.tng cng s thot hi nc 3/ ruI gim, thi gian pht trin t trng n ruI trng thnh 25oC l 10 ngy m, cn 18oC l 17 ngy m. Ngng nhit pht trin ca ruI gim l: A. 56 B. 250 C. 170 D. 8 o 4/ ruI gim, thi gian pht trin t trng n rui trng thnh 25 C l 10 ngy m, ngng nhit pht trin l 8. Tng nhit hu hiu ca giai on pht trin t trng n ruI trng thnh l: A. 56 B. 250 C. 170 D. 8 o 5/ ruI gim, thI gian pht trin t trng n ruI trng thnh 18 C l 17 ngy m, ngng nhit ph t trin l 8, tng nhit hu hiu ca giai on pht trin t trng n ruI trng thnh l 170. S th h trung bnh ca ruI gim trong mt nm l: A. 36.5 ngy B. 21.47 ngy C. 170 ngy D. 8 ngy * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. - Sinh vt c chia thnh my nhm? c im ca mI nhm? Bi 49. NH HNG CA CC NHN T SINH THI LN I SNG SINH VT (tip theo) Tit th : 52 Ngy son : 24/03/2009 ngy dy : 01/04/2009 I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c nh hng ca m, nhit - m v cc nhn t khc (khng kh, la) n i sng sinh vt - Nu c s tc ng ca sinh vt ln mi trng 2. K nng : Rn luyn k nng, lm vic sch gio khoa, phn tch, so snh 3. Gio dc : C thc bo v mi trng sng

II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : 2. Ni dung bi ging : Ti sao trong rng cy li phn tng? Mu sc trn thn ng vt c nhng ngha sinh hc g? Hot ng ca GV Ni dung Hot ng 1: 13 I. nh hng ca m n i sng sinh Tm hiu nh hng ca m n i sng vt sinh vt - Da vo m, sinh vt c chia thnh 3 GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li nhm: nhm a m, nhm a m va v nhm cc cu hi sau : chu hn - Nu v d v c im ca cc thc vt - Trong iu kin kh hn, sinh vt c c im sng ven b nc v vng kh hn? thch nghi ni bt: - Sinh vt c nhng c im thch nghi nh *Thc vt: Tr nc trong c th, th no vi iu kin sng ni kh hn? gim s thot hi nc,tng kh nng tm nc HS : Nghin cu, tr li trn hn GV : Kt lun, b sung * ng vt: Gim tuyn m hi, t bi tit nc tiu,hot ng ban m hay trong hang thay i mu sc thn Hot ng 2: 16 Tm hiu s tc ng t hp ca nhit - m Tm hiu s tc ng t hp ca nhit GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - Nhit - m nh hng nh th no n sinh vt? - Cho v d v nu c im cc thc vt c i sng thch nghi vi s pht tn nh gi II. S tc ng t hp ca nhit - m Nhit - m quy nh s phn b ca cc loi trn b mt hnh tinh, to ra vng sng ca sinh vt gi l thy nhit 1. S thch nghi ca sinh vt vi s vn ng ca khng kh a. Thc vt: - Ht: C tm lng, c cnh, c gai di d pht tn - Thn: thng thp hoc thn b - Tc ng ca con ngi lm thay i s - R: n su, c bnh r, c r ph, r chng vn chuyn ca khng kh, lm nh hng b. ng vt: n i sng sinh vt C mng da ni cc chi bay - thch nghi vi la chy t nhin vng Cn trng c cnh ngn hoc tiu gim kh hn, TV c c im thch nghi no? -La chy do con ngi khng c thc 2. S thch nghi ca thc vt vi la gy ra hu qu sinh thi nng n Sng vng kh hn, nhiu gi, thch nghi HS : Nghin cu, tr li vi la chy t nhin, 1 s thc vt c c GV : Kt lun, b sung im: thn c v dy chu la, thn ngm

Hot ng 3: 8 III. S tc ng tr li ca sinh vt ln mi Tm hiu s tc ng tr li ca sinh vt ln trng mi trng Sinh vt khng ch chu nh hng ca mi GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit trng m cn tc ng tr li, lm cho mi s tc ng tr li ca sinh vt ln mi trng bin i. S bin i cng mnh khi trng ? sinh vt sng trong t chc cng cao HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi - Thc vt, ng vt sng trong iu kin kh hn c nhng c im tch nghi no ni bt - Thc vt v v c nhng bin i g v hnh thi thch nghi vi iu kin lng gi? - Cy thch nghi vi la c nhng c im g ni bt? 1. Da vo m, sinh vt c chia thnh cc nhm: A. trn cn v di nc B. a m v a hn C. a m, a m va v chu hn D. a m, chu hn v a hn 2. c im hnh thi no khng c trng cho nhng loi chu kh hn? A. l hp hoc bin thnh gai B. tr nc trong l, thn, c hay r C. trn mt l c nhiu kh khng D. r rt pht trin 3. Cu no sau y khng ng? A. m nh hng n s phn b ca cc loi sinh vt B. m nh hng n mc phong ph ca cc loi sinh vt C. phn nhm thc vt da vo m ch p dng i vi thc vt cn D. cc thc vt a m l thc vt thy sinh 4. c im no sau y l c im thch nghi ca thc vt vi mi trng kh hn? A. b mt l bng, c tc dng phn chiu nh sng mt tri B. c thn ngm pht trin di t C. l kh ng li khi gp kh hu nng D. l xoay chuyn trnh nh nng mt tri 5. So snh gia thc vt th phn nh su b vi thc vt th phn nh gi, thc vt th phn nh gi c c im: A. hoa c mu sng v rc r B. hoa c nhiu tuyn mt C. c t giao t c D. ht phn nh, nh, nhiu * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. BI 50 : Thc hnh : Kho st Gm 1 tit Tit th 53

vi kh hu ca mt khu vc
Ngy son : 16/03/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hc sinh lm quen vi nhng dng c nghin cu sinh thi n gin - Lm quen vi cch o c, kho st mt vi nhn t sinh thi n gin

- Bit ghi chp, nh gi v tho lun cc kt qu thu c 2. K nng : Rn luyn k nng thc hnh cho cc em v phn tch kt qu th hnh. 3. Gio dc : C quan im khoa hc duy vt bin chng v cc nhn t sinh thi II. Kim tra kin thc c s v s chun b : 1. Kim tra kin thc c s : - Mi trng l g? Nhn t sinh thi l g v c nhng loi nhn t sinh thi no ? - nh sng, nhit , m nh hng nh th no n sinh trng ca vi sinh vt ? 2. Chun b : Thc o, m k v nhit k, cc di 2m, s tay v bt ch III. Ni dung thc hnh : Kho st vi kh hu ca vn bch n sau trng IV. Tin hnh cc hot ng thc hnh : - Chia lp thnh 6 nhm mi nhm c nhm trng - o nhit v m khu vc nghin cu - Quan st trong 15 pht v ghi chp vo s V. Gii thch kt qu v rt ra kt lun : Tin hnh nh th no v mc tiu t c cha * Bn tng trnh thc hnh : bi thc hnh s 3 : lai ging 1 . Mc tiu thc hnh : 2 . Cc hot ng thc hnh :Chun b, tin hnh, kt qu, gii thch v nhn xt kt qu Nhm 1 a im - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m - Di mt t - Ti cao 2m Nhit (0C) S liu t nhit k m (%) S liu t m k Cc quan st khc Tri nng, nhiu my,ng gi Nhn xt nh gi v nhit , m di t v trn cao 2m

2 3 4 5 6 7

3 . nh gi ca gio vin : Kin thc, k nng, gio dc. CHNG

II: QUN TH SINH VT

C TH TRONG QUN TH

Bi 51: KHI NIM V QUN TH V MI QUAN H GIA CC

S tit : 1 13/11/2008

Tit th : 54

Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hiu v gii thch c K/N v qun th v n v tn ti ca loi. - Hiu v trnh by c mi quan h gia cc c th trong qun th. 2. K nng : 3. Gio dc : Hc sinh c th lm c cc bi tp p dng trong SGK II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : u chng khng kim tra 2. Ni dung bi ging : - GV Nu 01 S VD: Chim Ly Tre Lng, Bo Trn Mt Ao, Cc Cy Sen Trong H C Phi L Qun Th Khng? Ti Sao? Vy: khi no l qun th HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 11 Tm hiu khi nim v qun th GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit - Qun th l g? VD - HS tho lun nhm.-> Tr li lnh SGK: La chn cc qun th trong t hp ca 10 nhm c th. - Hy tm cc VD khc ngoi SGK? - Ti sao ni qt l n v tn ti ca loi? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2: 27 Tm hiu cc mi quan h gia cc c th trong qun th. - Th no l quan h h tr? II. Cc mi quan h gia cc c th trong qun th: 1. Quan h h tr: NI DUNG I. Khi nim v qun th: Qun th l nhm c th ca mt loi, phn b trong vng phn b ca loi mt thi gian nht nh, c kh nng sinh ra cc th h mi hu th, k c loi sinh sn v tnh hay trinh sn VD: SGK

- Quan h h tr l s tu hp, sng by n, - GV m rng: Mi quan h h tr l s tu sng thnh x hi (trong nhiu trng hp, hp sng by n, sng thnh x hi. qun t ch l tm thi nhng thi gian

- Hy nu VD v cch sng by n hay nht nh nh cc con sng quy qun bn qun t ca v m em bit trong t nhin? cha, m hoc cc c th hp n sinh sn - Cc bi tre, na sng chen chc nhau trong sn mi hay chng k th) mt khng gian hp nh th chng c nhng li ch v bt li g? ti sao chng li lc - Trong cch sng n c th nhn bit nhau bng cc mi c trng, mu sc n, v chn kiu sng qun t. - Trong cch sng by n, cc c th nhn iu bit nhau bng nhng tn hiu no? - Hiu sut nhm: L c im sinh l v tp - GV: Cao hn cch sng by n l kiu XH tnh sinh thi c li; gim lng tiu hao - Hy nu s khc nhau gia x hi loi oxi, tng cng dinh dng ngi vi x hi ca cc loi cn trng - Khi no qun th dn n quan h cnh 2. Quan h cnh tranh: tranh? Cho VD. - V l thuyt, cnh tranh trong cng loi rt - Khi mt qun th vt qu sc cha khc lit, v sao? ti sao trong thc t, cnh ng ca mi trng cc c th cnh tranh tranh cng loi t xy ra? nhau lm gim mc t vong, gim mc sinh - Bn cnh quan h cnh tranh cn c quan sn l hin tng ta tha. h no khc? - Cc c th cng loi c k sinh vo nhau - Ngoi ra cn c kiu quan h: K sinh cng khng? xut hin trong iu kin no? loi n tht ng loi trong nhng iu kin - iu kin no xy ra n tht ng loi? mi trng xc nh, gip cho loi tn ti v iu c li g cho s tn ti ca loi? pht trin n nh. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi
1.Nhm c th no di y l mt qun th ? A, C chit v c vng trong b c cnh . B. C r ng v c sn st trong ao . C. Cy trong vn. D. C ven b h. 2. Mi quan h no sau y thuc mi quan h h tr ? A. Sng qun t , k sinh. B. Sng by n n tht ng loi. C. Sng qun t , sng thnh XH. D, sng thnh x hi ,cnh tranh. 3. Cc loi c th trong qun th quan h vi nhau theo nhng mi quan h no? A. Quan h h tr, quan h cnh tranh. B. Quan h h tr, k sinh. C. Quan h h tr, n tht ng loi. D. Quan h h tr, k sinh, cnh tranh, n tht ng loi. 4. sng trong n, cc c th nhn bit nhau bng nhng tn hiu c trng no ? A. Mi c trng, mu sc n, v iu. B. Mu sc n, iu b. C. Mi c trng, iu b D. Mi c trng, nh sng pht ra t cc c quan pht quang.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. Bi 52 : CC C TRNG C BN CA QUN TH

S tit : 1 17/03/2009

Tit th :55

Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Nu c cc dng phn b ca cc c th trong khng gian v nhng iu kin qui nh cho s hnh thnh cc dng phn b . - Nu c kah nim th no l cu trc gii tnh v cu trc tui 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, so snh, khi qut 3. Gio dc : Gio dc HS bo v mi trng sng v dn s II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Qun th sinh vt l g ? C nhng mi quan h no gia cc c th ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Cc qun th sinh vt trong t nhin c nhng c trng no ? HOT NG CA THY V TR NI DUNG Hot ng 1: 12 I. S phn b ca cc qun th trong khng Tm hiu s phn b ca cc qun th gian: trong khng gian Cc c th trong qun th phn b theo 3 dng: GV treo tranh 52.1 SGK cho hs quan st - Phn b u : t gp trong t nhin, ch xut v cho bit c my dng phn b v cc hin trong mi trng ng nht, cc c th c tiu chun qui nh cc dng phn b v tnh lnh th cao. c th trong khng gian nh th no? - Phn b ngu nhin: t gp, xut hin trong V d: SGK mi trng ng nht nhng cc c th khng HS : Nghin cu, tr li c tnh lnh th v cng khng sng t hp. GV : kt lun, b sung - Phn b theo nhm: ph bin, gp trong mi trng khng ng nht, sng t hp vi nhau. Hot ng 2: 25 Tm hiu v cu trc tui ca qun th - Th no l cu trc gii tnh ? - Trong thin nhin t l c /ci tn ti nh th no? - C phi cc loi sinh vt t l c/ci II. Cu trc ca qun th: 1. Cu trc gii tnh: L nhng thch nghi ca loi nhm nng cao hiu qu th tinh v c hnh hnh trong qu tranh tin ho . - cc qt t nhin, t l c/ ci thng l 1:1, t l ny thay i tu loi, theo cc giai on

u bng nhau khng? nu vd minh ha. - Cu trc gii tnh l g? - Tui th c tnh bng thi gian. Hy khi nim v 3 dng ca tui th? - Cu trc tui l g? - Trong gii hn sinh thi, cu trc tui ca qth bin i nh th no ? + GV t cu hi : * Khi rt m, trong qth, nht lanhng loi ng thc vt bc thp min Bc nc ta, nhng nhm tui no cht nhiu nht ? t l nh th no ? * Ngi ta ni trong ma xun h qth sinh vt ni chung u tr li, ti sao ? - Da vo s pht trin c th, ngi ta chia qt thnh my nhm tui sinh thi ? - Quan st H52.3 SGK tr li cu lnh ? - Th no l thp tui ca qth ? - Cho hs quan st tranh 52.4 SGK gii thch : HS : Nghin cu, tr li GV : kt lun, b sung

pht trin c th v iu kin sng ca qth. 2. Tui v cu trc tui: a. Tui th sinh l: t lc sinh ra -> cht v gi - Tui th sinh thi : t lc sinh ra -> cht v nguyn nhn sinh thi. - Tui th ca qth: l tui th trung bnh ca c th trong qth. b. Cu trc tui: T hp cc nhm tui ca qt - Trong gii hn sinh thi, cu trc tui ca qth bin i mt cch thch ng vi s bin i ca iu kin mi trng. - Qun th c 3 nhm tui : trc sinh sn, ang sinh sn v sau sinh sn. - Khi xp chng cc nhm tui t non -> gi ta c thp tui. Thp tui ch ra 3 trng thi pht trin s lng ca qth: qun th ang pht trin. qth n nh v qth suy thi. 3.Cu trc dn s ca qun th : Dn s ca nhn loi pht trin theo 3 g: g nguyn thy, dn s tng chm; g ca nn vn minh nng nghip, ds bt u tng; vo thi i CN, nht l hu cng nghip, ds bc vo g bng n.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi

1. Qun th b dit vong khi mt i mt s nhm trong cc nhm tui: A. ang sinh sn v sau sinh sn. B. ang sinh sn C. Trc sinh sn v sau sinh sn. D. Trc sinh sn v ang sinh sn. 2. Chim cnh ct hong Nam Cc thuc dng phn b no ca cc c th trong khng gian ? A. Phn b u. C. Phn b nhm. B. Phn b ngu nhin. D. Phn b c nh. 0 3. Khi trng vch c p nhit thp hn 15 C th : A. S con c v ci bng nhau. B. S con c n ra nhiu hn con ci. C. S con ci n ra nhiu hn con c. D. Ch n ra con ci. 4. Loi no sau y khng c nhm tui sau sinh sn ? A. Chun chun, ph du. B. Ve su, mui. C. C chnh, mui. D. C chnh, c hi. 5. Hnh thc phn b c th ng u trong qun th c ngha sinh thi g ? A. Cc c th h tr nhau chng chi vi u kin bt li cu mi trng. B. Cc c th tn dng c nhiu ngun sng t mi trng . C. Gim s cnh tranh gay gt gia cc c th. D. Cc c th cnh tranh nhau gay gt ginh ngun sng.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. Bi 53: CC C TRNG C BN CA QUN TH (tip theo) S tit : 1 18/03/2009 Tit th : 56 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hiu khi nim v nu c cc v d v kch thch qun th, kch thc ti thiu v kch thc ti a cng nh ngha ca nhng gi tr . - Nu c nhng nguyn nhn lm thay i kch thc qun th - HS hiu v nhn bit c 2 dng tng trng s lng ca qun th: trong mi trng khng b gii hn v mi trng b gii hn. 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Hc sinh c th lm c cc bi tp p dng trong SGK II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Trnh by cu trc tui ca qun th ? 2. Ni dung bi ging : (v) : Cc qun th sinh vt trong t nhin c nhng c trng no ? HOT NG CA THY V TR NI DUNG Hot ng 1: 39 III. Kch thc qun th: Tm hiu v kch thc ca qun th. - Th no l kch thc qun th? - Hy phn bit KT qun th v kch thc c th? (kch thc qun th c 2 cc tr: ti thiu v ti a) - Khi no qt t kch thc ti thiu? 1. Khi nim : a. Kch thc ? Kch thc qun th hay s lng c th ca qun th l tng s c th hoc sn lng hay tng nng lng ca cc c th trong qt .

- Kch thc qun th c 2 cc tr: (Kch thc ti thiu quy nh khong cch + Kch thc ti thiu l s lng c th t nht m bt buc phi c cc c th c th gp g, qun th phi c, m bo cho qun th c kh thc hin qu trnh sinh sn v cc hot ng nng duy tr ni ging. chc nng sng khc) + Kch thc ti a l s lng c th nhiu nht - Trong vng phn b rng, mt qt ca m qt c th t c, cn bng vi sc ca mt mt loi giun,d, qu thp, cc c th khng c c hi gp nhau, qt c th tn ti b. Mt : c khng? Chng c th chng chi c Mt qun th chnh l kch thc qun th c vi nhng bt trc xy ra nh mi trng b

nhim khng ? - Khi no qun th t kch thc ti a ?

tnh trn n v din tch hay th tch.

2. Cc nhn t gy ra s bin ng kch thc - Nu trong k mt qua 1ng ngun thc qun th: n hn hp, cc c th c th tm thc n - Mc sinh sn : L s ca 1th mi do qth sinh ra sinh sng hay khng ? trong mt khong thi gian nht nh. - GV yu cu HS tr li lnh SGK? - Mc t vong : s c th ca qth b cht trong - Mt qun th l g? mt khong thi gian nht nh. - Kch thc qun th thng bin ng theo s bin i ca cc nhn t mi trng, trc - Mc nhp c: S c th t cc qth khc chuyn ht l ngun thc n, thng qua mc sinh sn n. v t vong cng nh mc nhp c v di c - Mc di c : Mt b phn c th ri khi qth ca qun th. n mt qun th khc sng. - KT qun th c m t bng cng thc Nt = N 0 + B D + I E - Nguyn nhn no gy ra s bin ng kch thc ca qth? - GV treo hnh 53.1 yu cu HS nu khi nim v nu ngha ca 4 ng nhn trn? - Ngoi ra cn c 1 ch s quan trng na l mc sng st - Vy : mc sng st l g? - Da vo hnh 53.1 : m t ng cong sng ca 3 nhm ng vt? * Mc sng st : l s c th cn sng n mt thi im nht nh. CT : Ss = 1 D Trong : 1 l mt n v; D: mc t vong (D<1). - Mi nhm sinh vt c dng ng cong sng khc nhau, cc loi u c xu hng nng cao mc sng st bng nhii ch khc nhau. 3. S tng trng kch thc qth:

a. Tng trng kch thc qth trong iu kin - S tng trng kch thc ca qth ph mi trng l tng ( khng b gii hn) thuc vo 4 nhn t nu trn. - Mi trng l tng th mc sinh sn ca qth l Nu gi b l tc sinh sn ring tc thi; d: ti a, cn mc t vong l ti thiu. tc t vong; r: l h s. + S lng tng nhanh theo hm m vi ng cong c trng hnh ch J CT: r= b-d Nu b > d : qth tng s lng b = d : qth n nh . b < d : qth gim s lng - Mi trng ntn l mi trng l tung? Tun theo ng cong no? biu thc ? + Biu thc : N = (b-d).N N = r.N b. Tng trng kch thc qth trong iu kin mi trng b gii hn. - hu ht cc loi c kch thc ln s tng - c trng ca mi trng khng b gii hn trng s lng ch t n gii hn cn bng vi v mi trng b gii hn? sc chi ng ca mi trng - Kiu tng trng ny tun theo biu thc v - Biu thc : ng cong no? N = r.N (K-N) HS : Nghin cu, tr li - ng cong c dng S GV : Kt lun, b sung 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi 1. Da theo kch thc qun th, trong nhng loi di y, loi no c kiu tng trng s lng gn vi hm m ? A. Ri c trong h. B. ch, nhi ven h C. Ba ba ven sng. D. Khun lam trong h. 2. Nhng nhn t no thay i kch thc qun th ?

A. Mc sinh sn. B. Mc t vong, nhp c. C. Nhp c, di c D. Mc sinh sn, nhp c, t vong, di c 3. Nhn t no sau y l bn cht vn c ca qun th, quyt nh thng xuyn n s bin i s lng ca qun th? A. Mc sinh sn, t vong B. Mc sinh sn, nhp c C. Mc t vong, di c D. Mc nhp c, di c. * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Bai 54: BIEN ONG SO LNG CA THE CUA QUAN THE

S tit : 1 son : 21/03/2009 Tit th : 57 Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : -Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan the - Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc

3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) : Cho biet so lng muoi,ech nhai thng tang hay giam vao nhng mua nao trong nam? Nguyen nhan nao a en hien tng o? HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 6 Tm hieu khai niem ve bien ong so lng GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Muoi, ech nhai tang hoac giam vao mua nao trong nam ? Bien ong slg ca the cua qt l g HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2: 14 Tm hieu cac dang bien ong so lng GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Lu lut gay thiet hai g oi cac quan the? - The nao la bien ong khong NI DUNG I. Khai niem : Bien ong so lng la s tang hay giam so lng ca the cua quan the.

II. Cac dang bien ong so lng : 1.Bien ong khong theo chu k: a.Khai niem: la bien dong maso lng ca the cua qt tang hoac giam mot cach ot ngot b.Nguyen nhan: bao lut,chay rng,dch benh,o nhiem moi trng

theo chu k? - Nguyen nhan nao gay ra bien ong khong theo chu k? Trong thc te muon cho so lng ca the cua quan the khong b giam ot ngot do nhng nguyen nhan ngau nhien co the s dung nhng bien phap g? - The nao la bien ong theo chu k? Nguyen nhan gay ra nhng bien ong? - ng dung cac dang bien ong nay? - Nc ta co nhng loai nao bien oi theo mua? - Co nhan xet gi ve tng quan so lng gia tho rng va meo rng Trong H54 sgk? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 3: 18 Tm hieu c che ieu chnh so lng ca the cua quan the GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Khi so lng ca the trong quan the tang hoat giam qua mc th so lng ca the dc ieu chnh theo nhng c che nao ? - Khi nao trong qun th xay ra s canh tranh ? - S canh tranh dan en ket qua g? - ong vat khi mat do cao co nhng thay oi g? - Nhng thay doi o co the gay ra nhng hien tng g? Dan en ket qua g? - Vat k sinh va vat chu co quan he vi nhau nh the nao? Ket qua?

2. Bien ong theo chu k *Khai niem: la nhng bien ong xay ra do nhng thay oi co tnh chu k cua moi trng *Nguyen nhan : Do cac tac nhan hoat ong theo chu k: chu k ngay em,chu k mua a.Chu k ngay em -La hien tng pho bien cua cac loai sinh vat cokch thc nho va tuoi tho thap b.Chu k tuan trang va hoat ong cua thuy trieu c.Chu k mua Mua xuan va mua he sau hai xuat hien nhieu,mua ong ech nhai,con trung giam d.Chu k nhieu nam: Pho bien nhieu loai chim thu phng Bac III. C che ieu chnh so lng ca the la s thay oi mc sinh san va mc t vong cua quan the thong qua ba c che 1.Canh tranh la nhan to ieu chnh so lng ca the cua quan the Khi mat o qt vt qua mc chu dng cua moi trng s canh tranh gia cac ca the lam mc t vong tang sinh san giam kch thc qt giam 2.Di c la nhan to dieu chnh so lng ca the cua quan the - v mat o cao tao ra nhng thay oi ve dac iem hnh thai sinh l,tap tnh sinh thai cua cac ca the o co the gay ra s di c cua an hoac mot bo phan cua an lam kch thc qt giam 3.Vat an tht,vat k sinh,dch benh la nhng nhan to ieu chnh so lng ca the - Quan he k sinh- vat chu:Vat k sinh hau nh khong giet chet vat chu ma ch lam no suy yeu do o de b vat an tht tan cong

- Quan he gia vat an tht con moi? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

- Quan he gia vat an tht va con va moi: + Vat an tht la nhan to quan trong khong che kch thc quan the cua con moi + Con moi la nhan to ieu chnh so lng ca the cua quan the vat an tht do o tao nen trang thai can bang sinh hoc trong t nhien

3. Cng c v hng dn v nh :

Cau 1: bien ong theo chu k mua l A. Ca cm bien Peru co bien ong so lng ca the theo chu k la 10-12 nam B. Muoi tang so lng vao mua he C. So lng ca the cua loai thc vat noi tang vao ban ngay giam vao ban em D. Chay rng U Minh lam cho so lng ca the cua cac QT sinh vat giam ot ngot Cau 2:La bien ong khong theo chu k: A. Chay rng U Minh B. Muoi giam so lng vao mua ong C. So lng tho giam khi so meo rng tang D. Chim di c vao mua ong Cau 3: Bien ong so lng la: A. S tang so lng ca the cua quan the B. S giam so lng ca the cua quan the C. S tang va giam so lng ca the cua quan the D. S tang hay giam so lng ca the cua quan the

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

Chng III.
S tit : 1 24/03/2009

QUN X SINH VT
Ngy son :

Bi 55 : KHI NIM V CC C TRNG CA QUN X

Tit th : 58

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Hoc sinh hieu khai niem quan xa va quan xa la ni ton tai va tien hoa cua loai - Hoc sinh nam c cac ac trng c ban cua quan xa, vai tro va cac hoat ong chc nang cua tng cau truc trong quan xa 2. K nng : HS phan tch c quan xa co nhng thanh phan cau truc nao va vai tro tng ng cua no 3. Gio dc : HS nhan thc khoa hoc ve tam quan trong trong hoat ong chc nang cua

cac thanh phan cau truc quan xa vi van e moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Quan st tranh tm ti SGK - Vn p ti hin - T nghin cu

IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : u chng khng kim tra 2. Ni dung bi ging : (v) : Nu cc qun th sng chung vi nhau v hnh thnh cc mi quan h tng h m bo cho s tn ti v pht trin chung ca cc loi gi l qun x, hiu r c th v qun x ta cng nghin cu chng ba qun x sinh vt. HOT NG CA THY V TR Hot ng 1: 9 Tm hiu v khi nim ca qun x sinh vt GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit qun x sinh vt l g ? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung NI DUNG I.Khai niem: Quan xa la mot tap hp cac quan the sinh vat khac loai song trong mot khong gian xac nh o chung co quan he chat che vi nhau va vi moi trng e ton tai va phat trien on nh theo thi gian.

Hot ng 2: 27 Tm hiu v cc c trng c bn ca qth GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Mc a dang cua quan xa II.Cac ac trng c ban cua quan xa: c the hien nh the nao? 1. Tnh a dang ve loai cua - Mc o a dang cua quan quan xa: xa phu thuoc vao nhng - S phong phu hay mc o a dang ve laoi cua quan nhan to nao? xa la do cac quan xa - Hay cho biet the nao la thng khac nhau ve so loai u the, th yeu, ngau lng loai trong sinh canh ma nhien, loai chu chot va loai chung c tru. - Mc a dang cua quan xa ac trng? phu thuoc vao cac nhan to: - Hay cho biet moi quan he s canh tranh gia cac laoi, moi vat gia so laoi va so lng ca moi quan he con the cua moi loai bien ong an tht, va s thay oi cua

ra saokhi chung cung trong 1 sinh canh?

song cac nhan to moi trng vo sinh.. 2.Cau truc cua quan xa: - Giai thch khai niem ve tan a.So lng cac nhom loai: suat xuat hien, cach tnh do - Quan xa gom 3 nhom loai: phong phu: + Loai u the: + Loai th yeu: - Tai sao kho i t mtj at len + Loai ngau nhien: nh nui cao hay t mat at Ngoai ra con co loai chu xuong vung sau cua ai chot va loai ac trng. dng th so lng loai giam? - Vai tro so lng cua cac nhom loai trong quan xa - Hay giai thch moi quan he c the hien bang cac ch sinh hoc cua cac laoi song so rat quan trong: trong vung nhiet i la cang + Tan suat xuat hien: la t thang hn so vi nhng loai so % cua cac loai gap trong song vung on i? V du? cac iem khao sat so vi tong so cac iem c - Hng dan tra li lenh trong khao sat. SGK: + o phong phu la t so % ve so ca the cua 1 loai -Theo chc nang cua cac nao o so vi tong so ca nhom loai, quan xa gom the cua tat ca cac loai may loai? Hay neu ro chc trong quan xa. n1 nang cua tng loai?
D=

- S phan bo cua cac loai b. Hoat ong chc nang cua trong khong gian nh the nao? cac nhom loai: Theo chc nang, quan xa - Nhu cau anh sang cua cac sinh vat gom: loai cay co giong nhau hay + Sinh vat t dng: khong? Cay trong trong rng + Sinh vat d dng: phan bo nh the nao? c. S phan bo cua cac loai HS : Nghin cu, tr li trong khong gian: GV : Kt lun, b sung Do nhu cau song khac nhau, cac loai thng phan bo trong khong gian, tao nen kieu phan tang hoac nhng khu vc tap trung theo chieu ngang. 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

.100

BAI : 56

CAC MOI QUAN HE GIA CAC LOAI TRONG QUAN XA

S tit : 1 16/04/2009
1. Kin thc :

Tit th : 59

Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi - Hieu va neu c cac moi quan he ho tr va quan he oi khang. - Dien giai va neu c cac v du cho moi moi quan he ma cac em a hoc. 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Giao duc hoc sinh y thc bao ve cac loai sinh vat trong t nhien. II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV, H 56.1, 56.2, 56.3, 56.4, 56.5 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : -Khai niem qxsv. Cho v du? Cho biet s phan bo cua cac loai trong qxsv ? - Cac ac trng ve cau truc cua quan xa sinh vat theo vai tro so lng va hoat ong chc nang cua cac nhom loai? 2. Ni dung bi ging : (v) : Trong the gii sv rat a dang va cuoc song cua chung rat phong phu, co nhng loai cung song chung trong mot ngoi nha la oi ban vang cua nhau, cung co nhng loai khong thch nhn mat nhau. o khong phai la hien tng ngau nhien ma la ket qua cua qua trnh tien hoa lau dai ma sv a gat hai c. Chung ta cung tm hieu moi quan he ny qua noi dung bai 56.

Hoat ong cua Thay v tr

Hot ng 1: 18 Tm hiu v cc moi quan he ho tr GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Moi quan he cua cac loai trong quan xa c chia thanh may nhom? - Moi nhom gom nhng moi quan he nao? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung + yeu cau hoc sinh dien giai cac v du neu ra minh hoa cho tng moi

Noi dung
I. Cac moi quan he ho tr. 1. Hoi sinh: La quan he gia hai loai trong o mot loai co li con loai kia khong co li cung khong co hai VD : Phong lan bam tren than cay go; ca be song bam tren ca ln. 2. Hp tac : Hp tac la quan he gia cac loai eu mang lai li ch cho nhau nhng khong

quan he va phan tch kenh hnh. + ieu chnh, dien giai cac kenh hnh + Trong cac moi quan he ho tr t nhat cung co mot loai nhan c li, khong co loai nao b hai quan he khang kht hn na th ca 2 loai eu co li va khong the ri nhau. Hot ng 2: 19 Tm hiu v cc c trng c bn ca qth GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - V sao noi canh tranh la nguyen nhan hnh thanh o sinh thai khac nhau trong quan xa? - Tai sao noi canh tranh la mot trong nhng ong lc chu yeu cua tien hoa? - ac iem quan he con moi vat an tht? - ac iem quan he gia vat chu vat ky sinh co giong quan he con moi vat an tht khong? Khac nhau cho nao? - Quan con moi vat d co vai tro quan trong trong s phan hoa va tien hoa cua cac loai. Lien he thc te: van dung quan he sinh vat an tht hoac ky sinh vao viec tieu diet nhng loai gay hai cho nong nghiep va lam nghiep HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung - Quan he gia cac loai du la ho tr hay oi khang eu the hien rat ro net, co khi quyet liet - Ngay trong quan he canh tranh cac loai eu co nhng kha nang tiem an e trong nhng ieu kien xac nh co the chung song c vi nhau mot cach hoa bnh nh phan hoa mot phan o sinh thai duy tr s can bang.

bat buoc VD : Sao kiem an tren lng Trau 3. Cong sinh : Hp tac chat che gia hai hay nhieu loai va tat ca cac loai tham gia cong sinh eu co li. VD : Cong sinh gia vi khuan lam va beo dau, vi khuanco nh am trong not san cay ho au. II. Cac quan he oi khang: 1. c che cam nhiem: La moi quan he mot loai song bnh thng nhng gay hai cho nhieu loai khac - VD :Tao giap n hoa gay oc cho ca,toi tiet chat gay che hoat ong cua vi sinh vat 2. Canh tranh: Cac loai tranh gianh nhau nguon song : Thc an , cho phan ly o sinh thai. - VD : Cay canh tranh nhau e tranh gianh khoang khong co nhieu anh sang.canh tranh gia cu va chon 3. Con moi vat an tht: Mot loai s dung loai khac lam thc an. -VD :Bo an co, ho an tht thou, cay nap am bat ruoi 4. Vat chu vat ky sinh: Mot loai song nh tren c the cua loai khac lay cac chat nuoi song c the t loai o. - VD: Giun ky sinh trong c the Ngi, day t hong tam gi song tren cac tan cay

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi

1. Cac moi quan he gia cac loai trong quan xa?

A. Quan he cong sinh, cac moi qhe oi khang. B. Quan he che cam nhiem, qhe canh tranh. C. Cac moi qhe ho tr, cac moi qhe oi khang. D. Cac moi qhe ho tr, qhe con moi vat an tht. 2. Quan he gan gui gia hai loai, trong o mot loai co li con loai kia khong b thiet hai g, cung khong co li, o la quan he A. Ky sinh. B. Hp tac. C. Hoi sinh D. c che cam nhiem. 3. ac iem nao sau ay la khong ung? A. Trong cac moi quan he oi khang, t nhat co mot loai b hai. B. Qhe hp tac cung giong nh quan he cong sinh, hai loai cung song chung vi nhau va ca hai loai cung co li C. Trong cac moi quan he ho t6r, t nhat co mot loai hng li. D. Quan he cong sinh c xem la nguyen nhan hnh thanh o sinh thai khac nhau trong quan xa. 4. Meo chuot thuoc moi quan he : A. c che cam nhiem. B. Canh tranh. C. Hp tac. D. Con moi vat an tht. 5. Loai hai quy nh Stoichactis co than hnh o so nhng xuc tu ay gai oc khong ch la cho an nau ma con la ni cung cap nguon thc an choca khoang co. Ca cung biet ham n quat nc xua i ngot ngat cho hai quy va cung khong quen mang phan ve cho chu khi gap moi ngon. Quan he gia hai quy va ca la quan he. A. Vat an tht con moi. B. Ky sinh. C. Hoi sinh. D. Hp tac.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. BAI 57 : MOI QUAN HE DINH DNG S tit : 1 Tit th : 60 Ngy son : 29/03/2009 I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : - Cac khai niem ve chuoi hay xch thc an va bac dinh dng, li thc an va thap sinh thai, ong thi neu c cac v du de chng minh cho tng loai khai niem. - Moi quan he dinh dng la mot trong nhng ong lc phan hoa va tien hoa cua cac loai, ong thi thiet lap nen trang thai can bang sinhhoc gia cac loai trong qx 2. K nng : Quan sat tranh hnh phat hien ra kien thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu :

- Vn p tm ti - Quan st tranh tm ti

- Vn p ti hin - T nghin cu

SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : - Hay cho biet cac moi quan he gia cac loai trong quan xa c chia thanh may nhom ln. Moi nhom gom nhng moi quan he nao? - a ra cac v du: meo chuot, day t hong tren cay, reu bam tren cay, co dai lua. Cho hoc sinh xac nh moi quan he gia cac loai trong quan xa. 2. Ni dung bi ging : (v) : Sau khi hoc xong bai 56 chung ta a hieu, moi quan he dinh dng cua cac loai trong qx nam trong moi quan he sinh hoc gia cac loai, ay la moi quan he quan trong. Nh no cac loai co c hoi phan hoa va tien hoa, no con giup cho cac loai trong quan xa co the thiet lap c trang thai can bang. e hieu ro ve moi quan he cua cac loai nay hn chung ta cung nhau tm hieu bai 57 : Moi quan he dinh dng. HOT NG CA THY V TR Hoat ong 1: 14 Tm hiu ve chuoi thc an, bac dinh dng - GV : Yu cu hs nghin cu sgk, quan st s trn bng tr li cc cu hi sau: 1. CoSn dngS t 2. CoChau chauThan lanai bang. ay la cac chuoi thc an. - Chui thc n l g? -Yu cu 1 hs a ra 1 v du ve chuoi thc an khac chuoi thc an a co trong sgk? - Nhn xt v cc bc dinh dng? - Bac dinh ng la g? - Trong quan xa, moi bac dinh dng gom nhieu loai hay ch mot loai? - Trong thien nhien co may loai chuoi thc an c ban? o la nhng chuoi nao? - Trong hai chuoi nay chuoi nao la he qua cua chuoi NI DUNG I. Chuoi thc an va bac dinh dng. 1.Chuoi thc an. - Chuoi thc an la the hien moi quan he dinh dng cua cac loai trong qx, trong o loai nay s dung mot loai khac hay san pham cua no lam thc an, ve pha mnh no lai lam thc an cho cac loai ke tiep. V du:Co Sau ngoe soc chuot ong ran ho mang ai bang. 2. Bac dinh dng: -Cac n v cau truc nen chuoi thc an la cac bac dinh dng. -Trong quan xa, moi bac dinh dng gom nhieu loai cung ng trong 1 mc nang lng hay cung s dung mot dang

nao? - Hai chuoi thc an nay hoat ong nh the nao vi nhau? V du:Tren ong co vao mua Xuan He, co doi dao, non t lam thc an cho Trau Bo va cac loai con trung an co. Vao mua ong kh lanh, co can coi, u vang, chuoi thc an khi au bang mun ba sinh vat tr nen u the hn. - Tai sao lai co chuoi thc an phe lieu? Y ngha cua no nh the nao trong t nhien? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hoat ong 2: 12 Tm hiu v khai niem li thc an GV : Cho hoc sinh quan sat hnh li thc an + thong tin SGK e tra li cau hoi: - Neu khai niem li thc an?T o a ra c cac v du the hien li thc an trong quan xa. - Cac em co the ch ra cac chuoi thc an thc vat va chuoi thc an phe lieu? - Nhng loai nao la nhng loai gan ket cac chuoi thc an lai vi nhau? - Tai sao chung co the lam c ieu o? - Neu trong at con ton ong thuoc tr sau la DDT va chat nay co cha trong san pham cua thc vat th loai ong vat nao se b nhiem DDT nang nhat va theo con ng nao? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

thc an.. V du: Trau, Bo, Cu. -Trong thien nhien co hai loai chuoi thc an c ban: chuoi thc an khi au bang sinh vat t dng va chuoi thc an khi au bang mun ba sinh vat. + Sinh vat t dng ong vat an sinh vat t dng ong vat an tht cac cap. + Mun ba sinh vat ong vat an mun ba sinh vatong vat an tht cac cap. -Chuoi thc an th hai la he qua cua chuoi thc an th nhat. -Hai chuoi thc an hoat ong ong thi, song tuy ni tuy luc ma mot trong hai chuoi tr nen u the. II. Li thc an: Li thc an la tap cac chuoi thc an trong o co mot so loai s dung nhieu dang thc an hoac cung cap thc an cho nhieu loai tr thanh iem noi cac kieu thc an vi nhau.

III. Thap sinh thai.

Hoat ong 3: 12 Tm hiu v khai niem thap sinh thai. GV : Cho hoc sinh quan sat hnh 57.2 SGK va thong tin SGK e tra li. - Khai niem thap sinh thai? Thap sinh thai co nhng dang nao?Thap nao co dang chuan, Thap nao luon bien ong? - Thap nang lng luon co dang chuan v nang lng vat lam moi bao gi cung u en d tha e nuoi vat tieu thu mnh. Hai thap con lai bien ong v : +Thap so lng do vat chu t; vat ky sinh ong nen ay thap nho. +Thap sinh khoi: sinh khoi cua vi khuan, tao rat thap, sinh khoi cua vat tieu thu lai ln nen thap khong can oi. HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung

_Thap sinh thai c tao ra bi s xep chong lien tiep cac bac dinh dng t thap en cao. -Co 3 dang thap sinh thai:Thap so lng, Thap sinh khoi va Thap nang lng. Trong 3 dang thap th thap nang lng luon co dang chuan con 2 thap con lai luon bien ong.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi

Cau 1: Chuoi va li thc an bieu th moi quan he nao sau ay gia cac loai sinh vat trong he sinh thai? A. Qhe dinh dng gia cac sinh vat. B. Qhe gia thc vat vi ong vat an thc vat. C. Qhe gia v an tht bac 1 vi v an tht bac 2. D. Qhe gia ong vat an tht vi con moi. Cau 2: Trong mot he sinh thai chuoi thc an nao trong cac chuoi thc an sau cung cap sinh khoi co lng nang lng cao nhat cho con ngi( sinh khoi cua thc vat cac chuoi la bang nhau)? A. Thc vat De Ngi. B. Thc vat Ngi. C. Thc vat ong vat phu du ca Ngi. D. Thc vat ca chim Trng chim Ngi Cau 3: Trong mot he sinh thai, sinh khoi cua moi bac dinh dng c ky hieu bang cac ch t A en E. Trong o: A= 500kg B=600kg C=5000kg D=50kg E=5kg He sinh thai nao co chuoi thc an sau la co the xay ra? A. A B C D B. E D A C C. E D C B D. C A D E

Cau 4:Neu ca 4 he sinh thai di ay eu b o nhiem thuy ngan vi mc o ngang nhau , con ngi he sinh thai nao trong so 4 he sinh thai o b nhiem oc nhieu nhat? A. Tao n bao ong vat phu du ca Ngi D. Tao n bao than mem ca Ngi. B. Tao n bao v phu du giap xac ca chim Ngi C. Tao n bao ca Ngi Cau 5: Chuoi thc an cua he sinh thai nc thng dai hn he sinh thai tren can v: A. He sinh thai di nc co a dang sinh hoc cao hn. B. Moi trng nc khong b nang lng sang mat tri ot nong. C. Moi trng nc co nhiet o on nh. D. Moi trng nc giau chat dinh dng hn moi trng tren can.

* Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

BI 58 :DIN TH SINH THI

S tit : 1 son : 01/04/2009 Tit th : 61 Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc :

- Lm cho hc sinh hieu c khi bin din th sinh thi , xc nh c nguyn nhn dn n din th sinh thi. - Phn bit c hai loi din th sinh thi v ly v d thc t minh ha . - Chng minh c ngha to ln ca cc quy lut ca cc din th sinh thi trong vic hoch nh chin lc pht trin kinh t nng lm ng nghip v khai thc s dng hp l cc ngun tai nguyn thin nhin, bo v mi trng. 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Trnh by cc mi quan h trong chui v li thc n? 2. Ni dung bi ging : (v) : Yu cu 1 em nhc li cc qui lut sinh thi c bn vo bi HOT NG THY Hot ng 1: 12 Tm hiu v din th sinh thi GV : Yu cu hs nghin cu sgk, H41.1 sgk c bn v tr li cc cu hi sau : - Song song vi qu trnh bin i qun x trong h sinh thi l qu trnh bin i ca ngoi cnh nh kh hu th nhung m - Th no l din th sinh thi ? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 2: 8 Tm hiu v nguyn nhn din th sinh thi GV : Yu cu hs nghin cu sgk v cho bit nguyen nhan no gy ra dien NI DUNG

I.DIN TH SINH THI

1.Khi nim : La qua trnh phat trien thay the tuan t cua quan xa t dang khi au qua cac dang trung gian e at en quan xa cuoi cung tng oi on nh goi la quan xa nh cc 2. V du : hoc sinh t cho II.NGUYEN NHAN CUA DIEN THE SINH THAI -Nguyen nhan ben ngoai : do tac ong manh me cua

the sinh thai ? - Nguyn nhn no l chnh ? HS : Nghin cu, tr li GV : Kt lun, b sung Hot ng 3: 8 Tm hiu v cc loi din th sinh thi GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li cc cu hi sau : - C my loi DTST ? - -T mi trng trng trn (ao mi o) qun x tin phong ( tv-v noi beo rong) giai oan hon hp ( thc vat , v bac cao , nh sen , sung) quan xa on nh ( rng cay cao to - - Quan sat thao luan nhom hnh 58.1 - + Mo ta qua trnh dien the th sinh ? - + Hay so sanh moi trng au tien va ket qua cuoi cung cua hai qua trnh dien the th sinh vi dien the nguyen sinh ? - -Cho HS quan sat thao luan nhom hnh 58.2 tra li cau lenh SGK . HS : Nghin cu, tr li - GV : Kt lun, b sung

ngoai canh len quan xa . S thay oi cua moi trng vat l , kh hau hoac ca hoat ong vo y thc cua con ngi -Nguyen nhan ben trong : s canh tranh gai gat cua cac loai trong quan xa. III. CAC LOAI DIEN THE SINH THAI 1.Dien the nguyen sinh : La dien the khi au t moi trng cha co sinh vat V du SGK 2.Dien the th sinh : la dien the xay ra moi trng ma trc ay tng ton tai mot quan xa, nhng nay a b huy diet hoan toan. V du : SGK

IV NHNG XU HNG BIEN OI CHNH TRONG QUA TRNH DIEN THE Hot ng 4: 8 - Sinh khoi ( hay khoi lng tc Tm hiu v nhng xu hng bin i chnh thi ) va tong slng tang ca qu trnh din th sinh thi len ,slng s cap tinh giam. GV : Yu cu hs nghin cu sgk v tr li - Ho hap cua quan xa tang , cc cu hi sau : t le gia sx va phan giai vat - - Cho biet nhng xu hng chat trong qx tien dan en mot bien oi chnh trong qua - Tnh a dang ve loai tang , trnh dien the e thiet nhng so lng ca the cua lap trang thai can bang ? moi loai giam va quan he sinh - - ngha ca vic nghin cu din hoc gia cac loai tr nen th sinh thi trng sn xut ? cang thang. HS : Nghin cu, tr li -Li thc an tr nen phc

- GV : Kt lun, b sung

tap , chuoi thc an mun ba h/c ngay cang tr nen quan trong - Kch thc va tuoi tho cua cac loai eu tang len . - Kha nang tch luy cac chat dinh dng trong quan xa ngay mot tang va quan xa s dung nang lng ngay mot hoan hao .

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp.

HE SINH THAI
S tit : 1 son : 21/03/2009 Tit th : 57 Ngy

BAI 60 (NC)

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : -Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan the - Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) :

I.

MUC TIEU: - Phat bieu c nh ngha he sinh thai tren c s phan tch 1 so vd thc te

- Xac nh uc cau truc cua hst thong qua tm hieu moi quan he gia cac yeu to cau truc e xac nh c cac yeu to chc nang - Phan biet c cac kieu hst lay c vd minh hoa II. phng phap : -Thao luan, hoi ap, dien giang III. CHUAN B: -Gv: hnh 60 sgk, su tam hnh anh cac hst - Hs: oc trc bai va tra li cau lenh sgk. IV. TIEN TRNH: 1. On nh lp 2. Kiem tra: gii thieu s lc cac bai trong chng 4 3. Noi dung: I. Khai niem: -Gv: cho vd ve 1 cai ao nha - Hst la tap hp em cua qx sv vi Em hay ke ten cac quan the moi trng vo sinh vat ma em biet ? sinh cua no, - Hs: thc vat, ong vat, vsv, trong o, cac sv .., moi trng tng tac vi - Gv: dien giang va yeu cau hs nhau va vi moi cho biet hst la g? trng e tao Tai sao hst la 1 he ong lc nen cac chu m? trnh sinh a hoa va s bien oi nang lng - Hst la 1 he ong lc m, t ieu chnh. No c xemla 1 n v cau truc hoan chnh cua t nhien II. Cac thanh phan cau truc cua hst: - Sv san xuat: la sv co kha nang quan hp va hoa tong hp tao nen cac chat - sv tieu thu gom cac loai v an tv, an mun ba va v an tht -GV: em hay cho biet trong vd tren, au la sinh vat san xuat, sinh vat tieu thu, sv phan giai? The nao la sv sx? Sv tieu thu, sv phan giai? => hs trnh bai va ghi vao -GV: quan sat hnh 60sgk cho hs thao luan oi 2p : mo ta lai qua trnh nang lng truyen qua cac sv cau truc tren? -GV: ket luan bo sung lai

- Sv phan giai la cac vsv phan huy cac chat -Chat vo c: nc, CO2, O2, nit, - Chat hu c: protein, lipit, vitamin, . - Cac yeu to kh hau: anh sang, nhiet o, o am. III. CAC KIEU HST: 1. HST t nhien: c hnh thanh bang cac qui luat t nhien rat a dang nh: hst ao ho, hoang mac, rng ma nhiet i 2. Hst nhan tao: do chnh con ngi tao ra vd: hst be ca canh, ho cha, o th, ong ruong

Hst hang ong hoac di bie sau co phai la hst hoan chnh ko?tai sao? -HS: ko v thieu svsx -GV: co may kieu hst? -Hs: 2 kieu: hst t nhien va hst nhan tao - Gv:yeu cau cho hs thao luan nhom: +Hay cho vd ve hst t nhien va hst nhan tao +Phan biet hst t nhien va hst nhan tao -Gv: bo sung. Nhac nh hs hay bao ve tot hst xung quanh chung ta e no ngay cang phat trien, han che o nhiem moi trng la ton hai en hst

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. 4.Cung co: bang cau hoi trace nghiem: Cau 1: hst c coi la he thong m bi v : a. so lng sv trong hst luon bien ong b. gom cac quan xa co kha nang t b ko chu tac ong cua yeu to ben ngoai c. co s trao oi vat chtt va nang lng trong noi bo quan xa va gia quan xa vi sinh canh d. con ngi tac ong lam bien oi hst Cau 2: to chc nao sau ay la hst a. cac loai tv ao ho c. cac loai ca trong ho b. ho nuoi ca nc ngot d. ca a. b, c Cau 3: nhng sv nao thuoc nhon svsx ao ho? a. tv thuy sinh b. trung roi va trung e giay

c. cac loai ca giap xac d. cac loai lng c ven ho Cau 4: ts trai at c coi la hst ln nhat? a. v no bao gom tat ca cac qxsv tren no va la ni song cua chung b. v thanh phan cac loai sv tren no la ln nhat c. v cho en hien nay cac hanh tinh khac cha phat hien co s song d. v no bao gom tat ca cac hst cua 5 chau cong lai 5. Dan do : - Hoc bai - Chuan b re cay ho au

S tit : 1 21/04/2009

CAC CHU TRNH SINH A HOA TRONG HE SINH THAI

Tit th : 57 Ngy son :

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : -Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan the - Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) :

I_ MUC TIEU 1/ Kien thc - Mo ta c khai niem ve chu trnh sinh a hoa va nguyen nhan lam cho vat chat quay vong - Neu c vai tro cua cac chuoi va xch thc an trong chu trnh sinh a hoa - Neu c 4 chu trnh vat chat chu yeu trong SGK 2/ K nang Phat trien nang lc quan sat, phan tch, so sanh, khai quat hoa 3/ Thai o - Yeu thch nghien cu ve sinh thai hoc - Nang cao y thc bao ve moi trng II- PHNG PHAP Van ap dien giang thao luan III- PHNG TIEN 1/ Chuan b cua GV Hnh 61.1 en 61.6 2/ Chuan b cua hs Xem bai trc nha IV- TIEN TRNH BAI GIANG 1/ On nh lp 2/ Bai cu: - HST la g? cho v du. - Cho biet thanh phan cau truc cua HST. - Co the kem cau hoi trac nghiem 3/ Bai mi NOI DUNG I- KHAI NIEM HOAT ONG GV HOAT ONG HS - HS quan sat hnh 61.1 va thao luan

- S trao oi lien tuc cua vat chat gia moi trng va QXSV tao nen s van ong cua vat chat theo nhng vong tron hau nh khep kn c goi la chu trnh sinh a hoa. - Cac chu trnh vat chat: chu trnh nc, chu trnh cacbon, chu trnh nit ai dien cho chu trnh cac chat kh va chu trnh photpho ai dien cho chu trnh cac chat lang ong. II-CHU TRNH NC - Nc ma ri xuong at, mot phan tham xuong cac mach nc ngam, mot phan tch luy trong song , suoi, ao , ho, - Nc ma tr lai bau kh quyen di dang nc thong qua hoat ong thoat hi nc cua la cay va boc hi nc tren mat at. III- CHU TRNH CACBON - Cacbon i vao chu trnh di dang cabon ioxit ( CO2) . - TV lay CO2 e tao ra chat hu c au tien thong qua QH. - Khi s dung va phan huy cac hp chat cha cacbon, SV tra lai CO2 va nc cho moi trng - Nong o kh CO2 trong bau kh quyen ang tang gay hieu ng nha knh va nhieu thien tai tren trai at. IV- CHU TRNH NIT

- Trnh bay dong nang lng trong HST? - Trnh bay chu trnh cac chat hoa hoc trong HST? - Co may nhom chu trnh sinh a hoa? Neu cua moi nhom.

- Tham khao SGK tra li - Tham khao SGK tra li - Chu trnh cac chat kh va chu trnh cac chat lang ong ( hs neu tiep moi nhom )

- T hnh 61.2 hay mo ta chu trnh nc trong t nhien.

Quan sat hnh 61.2 thao luan

- Con ngi can s - Qua nhng kien thc dung nguon nc nh a hoc HS co the tra the nao e bao ve li nguon tai nguyen nay? - CO2 - Dang cacbon i vao chu trnh la g? - TV - Chat hu c au tien c tao ra au?

- Bang s hieu biet HS Nguyen nhan gay nen co the tra li. hieu ng nha knh? - Quan sat hnh 61.4 - NH4+ va NO3- TV hap thu CO2 di - Bang con ng vat l, dang nao? hoa hoc va sinh hoc - nitrat c hnh thanh trong o con ng sinh bang con ng nao? hoc ong vai tro quan neu con ng quan trong nhat. trong nhat. - HS trnh bay Trnh bay chu trnh nit? - Ngi ta thng dung cac cay ho au v VK not s62n song cong at sinh vi cay ho au

cai

tao

ngheo am, ngi ta thng dung nhng - Bang con ng vat cay nao au tien ? v l, hoa hoc va sinh hoc, sao? nit ket hp vi oxi va hidro tao nen goc NH4+ va NO3- cung cap - Photpho tham gia vao cho at, nc. chu trnh di dang + - NH4 va NO3 c TV nao? hap thu, V an TV. - Mo ta chu trnh - S phan giai cac photpho? chat cha nit nh vao cac nhom VK khac nhau. V- CHU TRNH PHOTPHO Photpho tham gia vao chu trnh cac chat lang ong di dang khi au la photphat hoa tan ( PO43-) - sau khi tham gia vao chu trnh , phan ln photpho lang ong xuong ay bien sau, tam thi thoat khoi chu trnh.

co kha nang co nh nit. - Quan sat hnh 61.6 - PO43- Mo ta chu trnh.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. 4/ Cung co - Hay cho biet khai niem chu trnh vat chat trong HST - Hay mo ta chu trnh cac bon. - Cau hoi trac nghiem bo sung hoac cau hoi trac nghiem cuoi bai., 5/Dan do Hoc bai va tra li cau hoi trong SGK Xem bai tiep theo

Bai 62: DONG NANG LNG TRONG HE SINH THAI S tit : 1 Tit th : 57 Ngy son : 21/04/2009
I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc :

the

-Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan

- Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) : I. MUC TIEU: 1. Kien thc: - Mo ta c nang lng i vao he sinh thai. - Neu c khai niem ve hieu suat sinh thai va nhng nguyen tac xay dng thap nang lng. - Phan biet c s khac nhau gia cac khai niem ve san lng sinh vat s cap va san lng sinh vat th cap. 2. Ky nang: - phat trien nang lc quan sat, phan tch, so sanh, khai quat hoa. 3. Thai o: Van dung kien thc e nang cao y thc bao ve moi trng. II. PHNG TIEN: 1. Chuan b cua giao vien: Hnh 62.1 va 62.2 2. Chuan b cua hoc sinh: Xem lai kien thc a hoc co lien quan va phan lien quan en chuoi thc an. III. PHNG PHAP: Hoi ap dien giang thao luan IV. TIEN TRNH BAI GIANG: 1. On nh lp: kiem tra s so 2. Kiem tra bai cu: 3. Bai mi: Vao bai: Gii thieu vi hoc sinh ve nang lng va cho hoc sinh biet nang lng la nguon goc cho moi s song tren Trai at. Noi dung- thi gian Hoat ong cua Hoat ong

giao vien I. S bien oi cua nang lng trong he sinh thai: Cac he sinh thai (HST) ton tai va phat trien c la nh nang lng t Mat Tri. Nang lng cho QH chiem khoang 50% tong bc xa, chu yeu tap trung dai anh sang nhn thay. Nang lng trong HST i theo dong qua chuoi thc an. Do vay, nang lng ch c sinh vat s dung 1 lan. Khi chuyen t bac dinh dng thap len bac dinh dng cao lien ke trong chuoi thc an, nang lng trung bnh mat i ti 90%. Do o chuoi thc an khong keo dai. Hieu suat sinh thai la t le phan tram gia nang lng c tch tu mot bac dinh dng nao o so vi nang lng c tch tu mot bac dinh dng bat k trc no. Pho anh sang chieu xuong hanh tinh gom nhng dai chu yeu nao? Cho biet t le % cua cac chum tia hong ngoai, t ngoai va anh sang trang trong pho anh sang ti mat at? Cay xanh co the ong hoa c loai anh sang nao va no chiem bao nhieu %? Da vao hnh 62.1 SGK cac em co the ch ra nang lng bien oi nh the nao trong HST? T le that thoat nang lng xay ra nh the nao khi nang lng i qua moi bac dinh dng trong HST? T o, em hieu the nao la hieu suat sinh thai? Nguyen nhan nao dan en s that thoat nang lng trong HST? Sinh vat nao tao ra san lng sinh vat s cap? Ngi ta chia khai niem san lng sinh vat s cap thanh may loai? Y ngha cua moi loai la g? The nao la san lng sinh vat th

cua HS HS tham khao SGK e tra li.

HS tham khao SGK tra li va lp bo sung hoan thien kien thc.

HS tham khao SGK phan II e tra li.

II. San lng sinh vat s cap: San lng sinh vat s cap c cac sinh vat san xuat( cay xanh va tao) tao nen trong quang hp.

III. San lng sinh vat th cap: San lng sinh vat th cap c hnh thanh bi

HS tham khao SGK e tra li.

cac sinh vat d dng, chu yeu la ong vat.

cap? Sinh vat nao tao ra san lng sinh vat th cap?

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. 4. Cung co: -Tra li nhng cau hoi cuoi bai. -Trong chan nuoi ngi ta thng nuoi nhng nhom sinh vat thuoc bac dinh dng nao la co li ve mat nang lng? Cho v du va giai thch? 5. Dan do: Xem lai kien thc co lien quan en sinh quyen va cho biet: Khai niem sinh quyen? The nao la khu sinh hoc?

Ngay soan:

BAI 63. SINH QUYEN

S tit : 1 son : 21/04/2009 Tit th : 57 Ngy

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : -Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan the - Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) : I.MUC TIEU:

1.Kien thc: -HS hieu khai niem sinh quyen . -Hieu va dien giai c khai niem ve cac khu sinh hoc; nam cac ac trng c ban nhat cua tng khu sinh hoc. 2.Ky nang: Ren k nang phan tch, quan sat, mo ta, 3.Thai o: Giao duc tnh yeu thien nhien, y thc bao ve s a dang, phong phu cua thien nhien. II.PHNG PHAP: Thao luan, hoi ap. III.PHNG TIEN: 1.Giao vien: Hnh anh cac khu sinh hoc tren can va di nc, su tam cac tranh anh khac lien quan. 2.Hoc sinh: Xem va chuan b bai nha, xem lai bai he sinh thai. IV.TIEN TRNH BAI GIANG: 1.On nh- Kiem tra:

-Nhng nguyen nhan chnh nao gay ra s that thoat nang lng trong he sinh thai? -Cho biet khai niem ve san lng SV s cap va th cap. 2.M bai: He sinh thai la g?VD ve 1 so HST tren can va di nc?-> Tap hp cac he sinh thai va cac nhan to moi trng-> sinh quyen 3.Bai mi: HOAT ONG HOAT ONG NOI DUNG THAY TRO *T phan m bai, *HS nam khai I.KHAI NIEM: GV ket hp hoi niem HST (SGK) ap: -> Neu -Toan bo SV va c :Toan moi trng vo sinh bo. La 1 tren Trai at nay HSTkhong lo co the c xem la c tap hp 1 he sinh thai c t cac HST II.CAC KHU SINH HOC khong? No khac tren can va CHNH TREN TRAI AT: vi HST co, HST di nc->HST *Khu sinh hoc(biom): la rng, HST ao tren can va cac he ST rat ln ac ho.nh the nao? di nc ch trng cho at ai va kh hau -> Kniem sinh la nhng bo cua vung o. quyen? phan , n v 1.Cac khu sinh hoc tren *GV hoi ap: cau truc cua can: -Cho biet moi sinh quyen. a.ong reu(Tundra): trng vat l tren -Phan bo: ai vien ra bac be mat hanh tinh ->HS: Cac khu Chau A, Bac M, bang gia co ong nhat vc khac nhau quanh nam, at ngheo, khong? S khac ve ac iem -TV: reu, a y, co bong. nhau nh the nao? a chat, kh -V: gau trang Bac Cc, -K quan trong nao hau,->tac tuan loc,. tac ong en s ong en s b.Rng la kim phng phan bo va phat phan bo va bac(Taiga): trien cua cac phat trien cua -Phan bo: nam ke pha nam thamTV tren hanh tham TV. ong reu (Xiberi), mua tinh? ong dai, he ngan. ->Khai niem khu sinh -TV: cay la kim hoc? ->KN khu sinh -V: tho, linh miu, soi, gau,.. hoc(SGK). c.Rng la rong rung theo mua va rng hon tap on i Bac Ban *H 1: Tm hieu cac Cau: khu sinh hoc chnh. *HS nam noi -Phan bo: vung on i -Yeu cau nhom HS dung yeu cau, -TV: cay thng xanh va

nhieu cay la rong rung la theo mua. -V: kha a dang, khong co loai nao chiem u the. d.Rng am thng xanh nhiet i: -Phan bo: nhiet i xch ao. -TV: tham TV phan tang; nhieu cay cao, tan hep, cay day leo than go; cay ho Lua kch thc ln; nhieu cay co qua moc quanh than, nhieu cay song b sinh, k sinh, kh sinh -V: V ln( voi, gau, ho bao,), con trung a dang ->Rng ma nhiet i la la phoi xanh cua hanh tinh, hien nay b suy giam manh do khai thac qua mc. 2.Cac khu sinh hoc di nc: a.Khu sinh hoc nc ngot: -Gom song suoi, ho, am, -,TV kha a dang: ca, giap xac ln, than mem, b.Khu sinh hoc nc man: -Gom am pha, vnh nong ven b, bien va ai dng, he ,TV a dang. -Bien va ai dng c chia thanh nhieu vung vi nhng ieu kien moi trng va nguon li SV khac nhau. Them luc a ong vai tro quan trong nhat trong i song con ngi hien nay. ->Bien ong ong vai tro chien lc trong s phat trien kinh te, xa hoi cua nc ta.

thao luan e hoan thanh noi dung sau: +Ke ten cac khu sinh hoc chnh. +Moi khu sinh hoc neu cac ac iem ac trng ve a chat, kh hau, he TV va V. -Thi gian: 8 phut. -Trnh bay tren bang phu. -GV cho cac nhom TL, giam sat, cho trnh bay san pham( co the yeu cau 1 nhom tbay ac trng cua 1 khu sinh hoc.

nghien cu thong tin SGK. -Tap trung nhom TL, ghi chep.

-Trnh bay va thuyet minh, nhan xet, bo sung,

-HS ghi lai tom tat cac noi dung cua bai. -GV chot y tng -> K thch hp noi dung ket hp cho he TV, V gii thieu tranh, hoi phat trien a ap: dang, tnh trang +Tai sao rng ma khai thac qua nhiet i c xem mc hien nay, la la phoi xanh cua . hanh tinh? Tnh trang hien nay? -Neu vai tro, v -ac iem cua tr chien lc them luc a? cua Bien ong -Vai tro cua Bien nc ta trong ong nc ta trong phat trien kinh phat trien kinh te, te, xa hoi. xa hoi? ->Tiem nang va thc trang? ->GV lien he giao duc va gii thieu noi dung lien quan bai tiep theo. ->Tieu ket: noi

dung bai.

3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. 4.Cung co: -Sinh quyen la g? Sinh quyen khac vi HST nh the nao? -The nao la khu sinh hoc? Ke ten cac khu sinh hoc chnh tren can theo th t t pha Bac xuong pha Nam Trai at? 5.Dan do: -HS hoc bai, tra li cac cau hoi cuoi bai SGK va v bai tap, su tam tranh anh ve cac khu sinh hoc tren can va di nc. -Chuan b bai 64: +Liet ke cac dang tai nguyen vnh cu, TN tai sinh, TN khong tai sinh? +Tnh hnh khai thac, s dung TN hien nay nh the nao? CAU HOI TRAC NGHIEM: 1.Sinh quyen la g? A.Tap hp SV tren Trai at hoat ong nh 1 the thong nhat. B.Tap hp SV va cac nhan to moi trng vo sinh tren Trai at hoat ong nh 1 he sinh thai ln nhat. C.Tap hp cac SV khac loai song trong 1 khong gian xac nh. D.Tap hp cua quan xa SV vi moi trng vo sinh cua no. 2.Moi khu sinh hoc ac trng bi nhng yeu to nao? A.He V va TV B.Tham thc vat, C.ieu kien at ai, kh hau va he TV, V, D.K a l, a chat, tho nhng, kh hau. 3.Tai sao noi rng ma nhiet i la la phoi xanh cua hanh tinh? A.V K kh hau, at ai thuan li cho he TV, V phat trien a dang, B.V phan bo ni co nhiet o cao, lng ma nhieu, C.V ay la ni con ngi co the khai thac toi a, D.V dien tch rng ln nhat. 4.Sap xep cac khu sinh hoc chnh tren can theo th t t pha Bac xuong pha Nam Trai at? A.ong reu Rng la kim phng Bac Rng la rong on i. Rng ma nhiet i B. Rng la kim phng Bac ong reu Rng ma nhiet i Rng la rong on i.

C.Rng ma nhiet i Rng la rong on i - ong reu Rng la kim phng Bac D.ong reu Rng la kim phng Bac Rng ma nhiet i Rng la rong on i. 5.Sinh quyen khac vi he sinh thai nh the nao? A.Sinh quyen gom tap hp SV va cac nhan to moi trng vo sinh tren Trai at. B.Sinh quyen co tap hp SV phong phu va a dang hn HST. C.Sinh quyen co c ln nhat va a dang nhat, HST tren can va di nc ch la nhng bo phan, nhng n v cau truc cua sinh quyen. D.Trong sinh quyen luon co cac chu trnh sinh a- hoa dien ra.

BAI 64 (NC) : SINH THAI HOC VA VIEC QUAN LY TAI NGUYEN THIEN NHIEN oooOooo S tit : 1 Tit th : 57 Ngy son : 21/04/2009

I. Mc tiu : Sau khi hc song bi ny hc sinh phi 1. Kin thc : -Trnh bai c khai niem ve bien ong so lng ca the cua quan the - Cac dang bien ong so lng va nhng nguyen nhan gay ra bien ong so lng o - Nhng c che ieu chnh so lng cua quan the 2. K nng : Rn HS k nng phn tch, nhn bit, so snh, tng hp v cc kin thc 3. Gio dc : Van dung nhng kien thc cua bai hoc giai thch cac van de co lien quan trong san xuat nong nghiep va bao ve moi trng II. Phng tin dy hc : 1. GV: GA, SGK ,SGV 2. HS : Hc bi c v chun b bi mi III. Phng php ch yu : - Vn p tm ti - Vn p ti hin - Quan st tranh tm ti - T nghin cu SGK IV. Tin trnh bi dy : 1. Kim tra bi c : Cac nhan to gay ra s bien ong kch thc quan the 2. Ni dung bi ging : (v) : I.Muc tieu bai hoc:

-Neu c c s sinh thai hoc trong viec quan l va khai thac tai nguyen va bao ve moi trng -Neu c cac dang cua tai nguyen va phan biet c s khac nhau c ban gia chung -Neu c tac ong cua con ngi len s suy giam tai nguyen thien nhien va gay o nhiem moi trng -Neu c mot so giai phap chnh trong khai thac hp l tai nguyen va bao ve moi trng cho phat trien ben vng II.Chuan b: Giao vien:Hnh anh, tranh ve tap trung vao cac chu e: Hau qua cua chat pha, ot rng, lu lut, rac thai, khoi cong nghiep.. Hoc sinh:Chuan b bai trc III.Tin trnh bai ging A.On nh lp_kiem dien B.Kiem tra bai cu Noi dung kiem Ton tai tra 1.Sinh quyen?

2.Hay mo ta cac ac trng cua mot trong cac khu sinh hoc tren can a hoc? C.Giang bai mi Th NOI DUNG LU BANG i
gian

HOAT ONG DAY HOC THAY TRO +Tai nguyen vnh cu? -nang lng mat tri,ia nhiet , gio +Tai nguyen -at , nc, tai sinh ? sinh vat.. -khoan san +Tai nguyen va phi khoan khong tai sinh? san

I.Cac dang tai nguyen thien nhien va s khai thac cua con ngi -Tai nguyen thien nhien c chia thanh 3 nhom ln: +Tai nguyen vnh cu: nang lng mat tri,ia nhiet , gio +Tai nguyen tai sinh :at , nc, sinh vat.. +Tai nguyen khong tai sinh: khoan san va phi khoan san -T khi ra i con ngi a biet khai thac cac dang tai nguyen thien nhien, gan ay toc o khai thac va s can thiep cua con ngi vao thien nhien ngay mot gia tang, lam thien nhien bien oi sau sac 1.S suy thoai cac dang tai nguyen thien nhien -Con ngi khai thac qua nhieu cac dang tai nguyen khong tai sinh( Sat, nhom , ong , ch , than a, dau mo)cho phat trien kinh te tr lng khoang san giam i nhanh chong mot so nguyen lieu co tr lng thap co nguy c can kiet -Cac dang tai nguyen tai sinh nh at , rng ang b suy thoai nghiem trong -Chat pha rng, chan tha gia suc qua mc, ti tieu

Tr lng khoang san trong tng lai di tac ong cua con ngi?

Tr lng khoang san giam i nhanh chong mot so nguyen lieu co tr lng thap co nguy c can kiet

Nguyen nhanat trong , oi troc va nan hoang mac hoa ngay cang m rong?

Chat pha rng, chan tha gia suc qua mc, ti tieu khong hp l,

khong hp l, cong ngiep hoa va o th hoaat trong , oi troc va nan hoang mac hoa ngay cang m rong Khai thac thuy san a vt qua mc cho phep nhieu loai b tieu diet, b suy giam( Ngoc trai , hai sam , oi moi) a dang sinh hoc b ton that ngay mot ln 2. O nhiem moi trng -Hoat ong cua con ngi thai vao kh quyen qua nhieu kh thai cong nghiep, nhat la CO2 trong khi dien tch rng va cac ran san ho b thu hepo nhiem khong kh tang hieu ng nha knh, choc thung tang ozon, gay ma axit, khoi mu quang hoa.. anh hung ln en kh hau , thi tiet, nang sua`t vat nuoi ,cay trong va sc khoe con ngi at va nc con nh thung rac khong lo chc tat ca cac chat thai long va ran, nhieu mam benh va cac chat phong xa t moi nguon 3. Con ngi lam suy giam chnh cuoc song cua mnh -Chat lng cuoc song cua con ngi rat chenh lech gia cac nc khac nhau. Hien tai dan so thuoc cac nc phat trien song kha sung tuc,trong khi dan so cac nc ang phat trien con phai song qua kho khan vi gan 1

cong ngiep hoa va o th hoa

Nguyen nhan cua hien tng o nhiem khong kh , tang hieu ng nha knh, choc thung tang ozon, gay ma axit, khoi mu quang hoa..?

-Hoat ong cua con ngi thai vao kh quyen qua nhieu kh thai cong nghiep, nhat la CO2 trong khi dien tch rng va cac ran san ho b thu hep

V du minh hoa cho mc song chenh lech gia cac nc phat trien va cac nc ch a phat trien

Tm cac so leu thong ke minh hoa cho bai hoc

Hng giai quyet van e thc tien

can phai biet quan l va khai thac tai nguyen mot cach hp l,

t ngi khong u an, muon nang bao ton a 100 trieu ngi b sot ret, cao i song, dang sinh hoc , hang tram trieu ngi b con ngi phai bao ve s nhiem HIV_AIDS, 1,4 trieu khai thac tai trong sach cua ngi thieu nc sinh nguyen, phat moi trng hoat trien kinh te, -Cong nghiep hoa va nhng lai gay nong nghiep hoa a e suy giam tai lai cho moi trng nhieu nguyen, o chat thai oc hai nh nhiem moi cac kim loai nang, thuoc trng, tac tr sau, diet co, cac chat ong tieu cc phong xa gay benh nan y en i song? cho loai ngi II.Van e quan l tai nguyen cho phat trien ben vng -Thc te muon nang cao i song, con ngi phai khai thac tai nguyen, phat trien kinh te, nhng lai gay suy giam tai nguyen, o nhiem moi trng, tac ong tieu cc en i song can phai biet quan l va khai thac tai nguyen mot cach hp l, bao ton a dang sinh hoc , bao ve s trong sach cua moi trng 3. Cng c v hng dn v nh : * Cng c : S dng ghi nh v bi tp cui bi * Hng dn v nh : lm bi tp,hc bi c v chun b bi mi trc khi n lp. D.Cung co bai 1. Hay phan biet cac dang tai nguyen tai sinh va khong tai sinh 2.S suy giam dien tch rng a en hau qua sinh thai to ln nao? 3.O nhiem khong kh gay nhng hau qua to ln nao? 4. Nhng giai phap chu yeu nao ma con ngi can phai thc hien cho s phat trien ben vng E.Hng dan ve nha. Hoan thanh cac phieu hoc tap trang 267,268,269 270 SGK