LI CM N !

Cng ngh cht hot ng b mt l mt mn hc nghin cu v l thuyt c bn v cht hot ng b mt v ng dng ca cht hot ng b mt trong nhiu lnh vc cng nghip. y cng l mt mn hc mi m chng em c tm hiu v trau di kin thc v cng ngh sn xut di s hng dn tn tnh ca thy gio Nguyn Minh Vit. Do iu kin thi gian v kin thc cn hn ch nn s khng trnh khi nhng thiu st, chng em rt mong s gp chn thnh ca thy gio v cc bn bi bo co c hon thin hn. Xin chn thnh cm n s hng dn tn tnh ca thy gio Nguyn Minh Vit v kin ng gp ca cc bn chng em c th hon thnh tt bn bo co ny.

MC LC

LI M U Giy l mt sn phm ca nn vn minh nhn loi vi lch s lu i hng nghn nm.

PHN 1: TNG QUAN Chng 1: Tng quan v cht hot ng b mt 1.1. nh ngha Cht hot ng b mt l mt cht lm t c tc dng lm gim sc cng b mt gii hn gia nc v khng kh cng nh nc v cht lng k nc ( mt s hidrocacbon) hoc gia nc v mt s cht khng mang in (v d nh mui than).

Cht hot ng b mt l hp cht ha hc khi ha tan vo cht lng s lm gim sc cng b mt ca cht lng hoc lc cng gia mt tip xc ca n vi mt cht lng khc do qu trnh hp ph vo cht ny hay cht kia b mt tip xc.Khi cht hot ng b mt gm hai phn c i lc tri ngc nhau : Phn th nht : c i lc c to bi cc nhm c cc lm cho cc phn t c nhng tnh ho nc (phn a nc) .Phn a nc ny l cc ion hoc cc nhm phn cc mnh.

Phn th hai: C i lc c to bi mt nhm khng c cc . Nhm ny c tnh k nc hay c tnh ho du. Nhm ny thng l hidrocacbon mch thng nhnh hoc vng. 1.2. c im Cht hot ng b mt c dng lm gim sc cng b mt ca cht lng , nu c nhiu hn hai cht lng ha tan th cht hot ng b mt lm tng din tch tip xc gia hai cht lng . Khi ha tan cht hot ng b mt vo trong mt cht lng th cc phn t ca cht hot ng b mt c xu hng to m mixen . Nng m to mixen cc phn t bt u to m gi l nng mixen ti hn. Nu cht lng l nc th cc phn t s chp ui k nc li vi nhau v quay u a nc ra to nn nhng hnh dng khc nhau nh hnh cu ,hnh tr, mng. Tnh a nc ,k nc, ca cht hot ng b mt c c trng bi mt thng s l cn bng a nc, k nc k hiu l: HLB c gi tr t 0 40 . Nu gi tr HLB cng cao th ho cht cng d tan trong nc . Nu gi tr HLB cng thp th ho cht cng d ha tan trong dung mi khng phn cc nh du. 1.3. Phn loi Ty theo tnh cht m cht hot ha b mt c phn theo cc loi khc nhau. Nu xemtheo tnh cht in ca u phn cc ca phn t cht hot ha b mt th c th phnchng thnh cc loi sau: Cht hot ng b mt ion: khi b phn cc th u phn cc b ion ha. - Cht HBM dng: khi b phn cc th u phn cc mang in dng, v d: Cetyl trimtylamni brmua (CTAB). - Cht HBM m: khi b phn cc th u phn cc mang in m, v d: X phng, Natri laureth sulfat, hay natri lauryl ete sulfat (SLES)

Cht HBM khng ion: u phn cc khng b ion ha, v d: Ankyl poly(tylen xt). Cht HBM lng cc: khi b phn cc th u phn cc c th mang in m hoc mang in dng ty vo pH ca dung mi, v d: Dodecyl imtylamin xt, Dodecylbetain, Dodecyl dimetylamin xt, Cocamidopropyl betain, Coco ampho glycinat. 1.4.ng dng cht hot ng b mt Cht hot ha b mt ng dng rt nhiu trong i sng hng ngy. ng dng ph bin nht l bt git, sn, nhum . Ngoi ra nhng ng dng trong cc lnh vc khc nh : Trong cng nghip dt nhum: Cht lm mm cho vi si, cht tr nhum Trong cng nghip thc phm: Cht nh ha cho bnh ko, b sa v hp Trong cng nghip m phm: Cht ty ra, nh ha, cht to bt Trong ngnh in: Cht tr ngm v phn tn mc in Trong nng nghip: Cht gia cng thuc bo v thc vt, Trong xy dng: Dng nh ha nha ng, tng cng ng rn ca b tng Trong du kh: Cht nh ha dung dch khoan Trong cng nghip khong sn: Lm thuc tp hp, cht nh ha, cht to bt lm giu khong sn.

Chng 2: Tng quan v cng ngh sn xut giy 2.1. M t quy trnh sn xut Giy l sn phm khng th thiu trong hot ng x hi ca bt k t nc no. Mt d cc phng tin tin hc trong thng tin v lu tr pht trin mnh, nhng giy vn lun l mt phn khng th thay th c trong hot ng gio dc, in n, bo ch, vn hc,v khi nn kinh t quc gia cng pht trin, nhu cu ca x hi gia tng th nhu cu v cc loi giy gia dng s cng gia tng. Giy l sn phm ca x si xenlul c dng tm, trong si v cc phn si c lin kt vi nhau to mnh khng gian ba chiu. Thnh phn chnh ca giy l xenlul, mt loi polyme mch thng v di c trong g, bng v cc loi cy khc. Trong g, xenlulo b bao quanh bi mt mng lignin cng l polyme. tch xenluloza ra khi mng polyme ngi ta phi s dng phng php nghin c hc hoc x l ha hc. 2.1.1. Nguyn liu Nguyn liu th c dng trong sn xut giy v bt giy Vit Nam gm hai ngun cn bn l t rng (tre v g mm) v giy ti ch. Bt giy c dng sn xut nhng loi sn phm khc nhau nh giy vit, giy bao b, ba cctng, v.v... l khc nhau. Tuy nhin c th pha trn bt giy c to ra t nhng nguyn liu th khc nhau c c nhng c tnh mong mun cho thnh phm. V d: trong sn xut ba carton, bt giy lm t tre c th c trn vi bt giy lm t giy thi x c c bn cn thit khi cu thnh giy thnh phm. 2.1.2. S quy trnh sn xut

2.2. ng dng cht hot ng b mt trong cng ngh sn xut giy v bt giy Trong lnh vc ny th cht hot ng b mt trong kh mc tuyn ni trong sn xut giy ti ch, trong qu trnh gia keo trong sn xut giy, v cht hot ng b mt cn c ng dng trong cng ngh sn xut giy mu.

PHN 2: THC NGHIM ng dng cht hot ng b mt trong cng ngh sn xut giy Chng 3: ng dng cht hot ng b mt trong gia keo giy 3.1.Gia keo b mt: Gia keo c s dng nhm mc ch tng kh nng chng thm cho giy i vi mt s loi cht lng nh nc, sa, du mPh bin nht l i vi loi giy vit v in, hn ch qu trnh thm nc s hn ch c s lem ca mc trn giy. C nhiu phng php gia keo: Gia keo bng nha thng- phn nhm. Gia keo vi Alkenyl Succinic Anhydric (SAS). Gia keo vi Alkyl Kenten Dimer (AKD). Trong bi bo co ny, s trnh by v keo AKD c dng l cht chng thm trong mi trng xeo trung tnh hay kim nh. 3.2. S hnh thnh AKD v s nh ha AKD: V cu trc, AKD l mt keton khng no (ester dng vng). AKD c tng hp qua cc giai on: iu ch acid bo ( t m c basa), tip theo cho acid thu c tc dng vi PCl3 to thnh acid clorua, sau tip tc kh

HCl, dimmer ng vng ca 2 phn t clorua acid vi s c mt ca trietylamin (TEA).

C ch hnh thnh AKD Thng do cht bo c cha t 5 n 10 loi acid khc nhau, ph bin l palmitic, lauric, myristic, steraric. Nguyn liu d tng hp sp AKD s dng trong cng nghip giy l hn hp ca cc acid ng ng t C14 C22 (mch phn t cha t 14 n 28 nguyn t cacbon) trong u tin nht l acid stearic. Sp stearic l cht rn khng tan trong nc v nng chy khong 51-520C, loi k thut lun c cha t acid oleic, myristic, palmitic. Nhng loi ny s lm gim nhit nng chy ca AKD cn 44-480C. Mun s dng keo AKD lm keo chng thm cho giy th AKD cn chuyn sang dng nh tng trong nc, phn tn chng vo trong nc thnh cc ht keo c kch thc tht nh ( khong 0,5 2 m) v phi tch in cho cc ht ny bng cch dng cc ht polyme cation bm ln cc ht keo chng tch in dng th chng mi c kh nng bo lu c trn x si trong qu trnh xeo. Nh ha keo nh sau:

Phn tn sp AKD dng vy nn trong dung dch nc un nng ti nhit khong 75-900C c cha cc cht ph tr khc (gm cht n nh nh tng: tinh bt cation; cht hot ng b mt: lignin suphonat natri). Sau khi sp AKD tan ht th nn p dung dch ny chy qua mng c l tht mn (khong 2 m) ri lm ngui thu c nh tng AKD. Mt lng nh cht phn tn l tinh bt cation dng mch ngn c tch in cao cng vi mt lng nh cht dit khun cn cho thm vo nh tng lm tng thi gian bo qun nh tng AKD. hn ch thi gian thy phn ca phn t AKD trong qu trnh bo qun ngi ta phi h pH ca nh tng xung trong khong 2,5 3,5 bng axit H2SO4 hoc axit HCl. Nu pH >6 th phn t AKD d tham gia phn ng m vng lactone lm gim hiu qu gia keo AKD trn x si. V pH ca nh tng l mi trng axit nn thit b cha hay x l AKD trc khi gia vo bt giy phi lm bng vt liu chng n mn. 3.3. Hot tnh ca keo AKD: AKD c kh nng tham gia hai loi phn ng: AKD phn ng vi nhm OH ca xenlulo to thnh cu trc ester keton.

Cc AKD cng phn ng vi nc to thnh axit keton khng bn v n s decarboxyl to ra cc keton tng ng.

3.4. C ch phn ng ca keo AKD v x si: Tng tc gia keo AKD v cenlulose gm 4 giai an: Nhng ht keo phn tn c n nh bng in tch dng trc ht s c hp th trn x si bng lc ht tnh in.Vic thm tinh bt cation chnh l h tr cho s bo lu AKD. Khi bng giy c sy kh, sp AKD c hp thu s nng chy nh nhit b phn sy v sau dn u che ph mt giy tt hn. Phn ng ha hc gia AKD vi nhm OH ca xenlulo. Phn ng ny ch din ra tc cao khi phn ln nc trong tm giy c bay hi ngha l cui giai an sy. Din ra qu trnh nh hng ca cc phn t AKD sao cho phn hydrocacbon l phn k nc th hng ra ngoi b mt t giy, phn nhm chc to thnh lin kt vi x si lm cho cc phn t AKD dnh cht ln b mt x si. nh nh hng ny m chng thm tng ln. S nh hng ny khng ch xy

ra trong qu trnh sy m cn tip tc trong khang thi gian ngn sau khi giy c xeo xong, ngha l chng thm vn tip tc tng.

3.5. Cc yu t nh hng n hiu qu dng keo AKD: T l cht n cao th tng lng dng keo AKD v cht n hp thu nhiu keo. Nn gia keo trc khi gia cht n. Tng lng dng tinh bt cation th tng hiu qu gia keo v tinh bt cation lm tng kh nng bm dnh ca keo AKD ln b mt x si. Chn cht tr bo lu thch hp khi gia keo AKD. Nn dng h bo lu vi ht.

 pH: keo AKD dng hiu qu trong khong pH = 8-9. Phn ng ca keo AKD vi x si thung c xc tc bng cc ion bicarbonat (HCO3)-, do vy ngi ta thng dng mt lng nh NaHCO3 hoc Na2CO3 vo dng bt va thc y phn ng gia keo AKD vi x si, va iu chnh pH trong khang 89. Khi dng CaCO3 lm cht n th nng ion (HCO3)- l thch hp nn khng cn b sung thm NaHCO3 hoc Na2CO3 na. kim tnh v hin tng hi keo kim tnh l nng in OH- c trong dng bt. Cc ion OH- c trong dng bt do hai l do. Th nht l do b sung Na2CO3 hoc NaHCO3 qu nhiu. Th hai l khi dng PCC lm cht n, trong PCC c cha tp cht Ca(OH)2 do qu trnh iu ch PCC, Ca(OH)2 cha phn ng ht vi kh CO2 to thnh CaCO3. Nu kim tnh ca dng bt cao ngha l nng OH- cao s lm tng phn ng thy phn keo AKD to thnh keton, khng c tnh chng thm, phn ng ny din ra chm, dn n tnh chng thm ca giy b gim dn sau khi tm giy c sn xut gi l hin tng hi keo. Nn dng keo AKD vi cht n GCC. Ngoi ra cht hot ng b mt khng ion nh nynol phenol cn c ng dng gip ly nha ra khi li cy, l tc nhn thm t li giy, l cht ty ra lm sch tm bng len ca my lm giy.

Chng 4: ng dng cht hot ng b mt trong kh mc tuyn ni trong sn xut giy ti ch. 4.1. Kh mc tuyn ni Kh mc tuyn ni l phng php thng dng tch loi mc t giy lai. Hin nay, phng php ch yu c p dng ti nhiu nh my sn xut bt giy v giy t nguyn liu giy ph liu bi tnh hiu qu k thut v kinh t m n mang li. Phng php tuyn ni a vo p dng rt thnh cng trong cng nghip ti s dng giy loi t nhng nm 1980 ca th k 20. Cc vn trong tuyn ni, cng vic xung quanh tch loi sp nn, tch lai cc mu mnh phi x si v phn loi x si thu ht c nhiu s quan tm, nghin cu ca cc nh khoa hc chuyn ngnh. C th ni, mt qu trnh tuyn ni hon ho c cu thnh t ba hp phn cng ngh thit b ct yu, l: Tch mc ra khi giy v b mt x si: Giai on ny c thc hin ti cc cng on nghin thy lc, nh ti. Nh tc ng ca lc c hc kt hp vi cc ha cht lm trng n x si v cc ha cht khc, cc mnh keo- mc c tch ra khi b mt in v b mt cc x si v tn ti dng hn hp vi bt giy. Tch mc ra khi hn hp bt: Cc ht mc c cc kch thc khc c tch ra dn dn khi hn hp bt ti cc cng on sng chn, lm sch, ra c c, tuyn ni. tng kh nng v hiu qu tch loi mc, cc qu trnh ny thng c h tr thm bi h thng thit b phn tn. Ty trng cc thit b / thp ty: Hn hp bt sch mc t giai on 1,2 t c trng nht nh, gn vi trng ca giy cha in, sau c a i ty nh ti cc my ty. Qua giai on ty trng, bt kh mc t c cc ch tiu cho nguyn liu v c cha trong thp bt cung cp cho sn xut giy.

Ha cht s dng trong cng ngh kh mc tuyn ni bao gm cc cht hot ng b mt, cc mui silict, cc cht ty trng, cc cht m Mt trong cc ha cht quan trng c s dng trong qu trnh tuyn ni m bn cnh cc mt nh hng tch cc, ha cht ny gy c nh hng tiu cc ti cc hp phn cng ngh k trn, l ha cht hot ng b mt. hiu r mt cht hot ng b mt c th gy nh hng tch cc hay tiu cc nh th no ti ton b qu trnh tuyn ni, chng ta cng xem xt v tho lun v c s ha hc ca cht hot ng b mt trong dung dch. 4.2. Tnh cht ca cht hot ng b mt trong kh mc tuyn ni Cht hot ng b mt l tn gi tt ca cc ha cht hot ng b mt. hot ng b mt trong dung dch nc, cc ha cht phi c mt nhm a nc v mt nhm k nc. Nh vy, theo nh ngha ny mi ha cht c c hai nhm a nc v k nc u c th c gi chung l cht hot ng b mt. Suy rng ra, cc cht ph bt, cc cht phn tn, cc cht to bt v c cc cht h tr c s dng trong qu trnh tuyn ni u l cc cht hot ng b mt. Cc cht hot ng b mt ca cc nh cung cp ha cht thng mi c pha ch theo n t nhiu loi ha cht khc nhau. V iu ng quan tm l chng thng bao gm c cc cht hot ng b mt v c cc loi ha cht khng hot ng b mt, v d nh hyrxit natri, silicat Cu trc ha hc ca cc cht hot ng b mt s dng trong qu trnh tuyn ni c th c nhng khc bit ng k. Chng c th mang in tch dng, m hay lng cc. Tuy nhin, cc axit bo m tnh v cc cht hot ng b mt khng mang in tch c s dng nhiu hn trong cng nghip giy do ch s cn bng nc du ph hp s dng. im my l nhit ring mt trng thi tng hp ca cc cht hot ng b mt. Di im my, cc phn t hot ng b mt c th ha tan trong nc. Khi nhit bt u tng, cc phn t bt u lin kt v xch li gn nhau v lc ny dung dch cht hot ng b mt tr thnh my v mt hot ng b mt. V vy,

nhit im my ca cc cht hot ng b mt s dng trong qu trnh tch loi mc cn phi cao hn t nht 50C so vi nhit ca qu trnh kh mc tuyn ni. 4.3.Vai tr ca cht hot ng b mt trong kh mc tuyn ni C th ni, cht hot ng b mt c ba vai tr quan trng trong qu trnh kh mc tuyn ni: 1. L cht phn tn phn tch cc ht mc vi b mt x si v hn ch s kt bm tr li ca cc ht mc ln b mt x si trong qu trnh tuyn ni tch mc. 2. L cht tr tr ng t cc ht mc nh thnh m ln v thay i b mt ca m mc ny t a nc thnh k nc. 3. L cht to bt to thnh lp bt trn nh bung tuyn ni tch loi mc. Mt cht to bt c s dng phi c c lp bt n nh tch loi cc ht mc trong qu trnh kh mc tuyn ni. Mc d cc cht hot ng b mt ng cc vai tr quan trng trong qu trnh kh mc, nhng chng cng c mt s nh hng ti vic tch loi mc, ti cht lng x si v ti vic ti s dng nc. V d nh vic ht bm cht hot ng b mt v cc cht to bt ln b mt x si c th lm gim lin kt gia cc x si v pht sinh bt cc my xeo. Sn phm giy sau b gim bn c hc v nc trng quay vng c cha cc cht hot ng b mt s nh hng trc tip ti qu trnh cng ngh ti cc cng on trc . Mt khc, khng phi bt c cht hot ng b mt no cng cn s dng trong qu trnh kh mc tuyn ni. V d, khng cn thit dng cht tr trong qu trnh kh cc loi mc k nc nh mc dng cho photocopy. Hay cc cht phn tn c th khng cn thit nu cc ht mc c th c phn tch ra khi x si bng cc ho cht khc nh l silict natri, hyroxit natri v cc enzim, hay bng cc tc ng c hc, t trng, in trng hay cc tia sng siu m S dng cc cht hot ng b mt trong kh mc tuyn ni

Mc d cc gi tr v cn bng du nc , im my, nng micell gii hn v cu trc chi tit l nhng thng s k thut c bn c trng ha cc cht hot ng b mt, nhng chng cng khng th c s dng mt mnh la chn cht hot ng b mt cho kh mc tuyn ni. Chng ta cng cn phi ch n cc iu kin kh mc nh bt, cng ca nc, pH v nhit . Cc iu kin ny lun khc nhau gia cc nh my v v vy cng thc s dng ha cht hot ng b mt l tt cho nh my ny nhng cha chc s dng c nh my kia. 1. Lm cht phn tn hoc cht chng bm bn tr li. Cc cht phn tn h tr qu trnh phn tch cc ht mc khi b mt x si v hn ch s bm bn tr li x si trong qu trnh kh mc tuyn ni. Cc cht hot ng b mt khng mang in nh cc ru mch thng ethoxylat ha, oligoethylen oxide alkyl ether, v polyethyleneoxide alkyl ether, c s dng rng ri trong cc nh my kh mc lm cht phn tn v chng c th hot ng mt cch c lp, chng khng b nh hng bi nc cng v cc tnh cht k nc a nc ca chng c th c iu khin d dng bng cc yu t ha hc nh nhit v pH. Cht phn tn c th lm gim sc cng b mt ca mi trng ch bin bt. Nh , chng lm tng kh nng dnh t ca x si vn b mc bao ph v lm tng s tch ri gia mc v x si. Mt s nh nghin cu cho rng, cc cht hot ng b mt khng mang in tch nh polyethyleneoxide alkyl ether v cc bin th ca chng c kh nng phn tch cc ht mc in offset lnh t giy bo. Cc cht phn tn c th ha tan cc ht mc ri v thit lp mt trng thi nh tng n nh, khng sn sng bm bn tr li vo x si, bi v cc cht phn tn cung cp cc ht mc in vi mt b mt ha hc ang ha tan nh cht hot tnh b mt hp th. Loi ha cht ny c th lm nh hng mt cch bt li cc phn ng c li vi cc phc x phng canxi k nc v kt qu lm gim hiu qu tuyn ni.

Do , cc cht phn tn phi c s dng cn thn trong h thng tuyn ni c dng cht tr ng t l cc x phng axit bo. Mt trong nhng cht hot ng b mt c s dng nhiu nht l cc x phng axit bo. V tng th, cc axit bo phn ng vi cc ion canxi trong h thng to thnh x phng canxi ri sn phm ny bm dnh ln trn b mt mc v tin hnh qu trnh tr ng t. Nhn chung, h thng x phng axit bo khng phi l mt cht phn tn tt. Chng ch thc s pht huy tc dng lm cht phn tn khi tn ti cc axit bo t do trong dung dch bt m thi. 2. Lm cht tr ng t Nh ci tn ca n, nhim v ca cht tr ng t l thu gom cc ht mc rt nh m chng c tch ra khi x si t cng on nghin thy lc. Cc mnh ny sau c mang i nh cc bt kh ni ln lin tc trong bung tuyn. Khong kch thc ti u kh mc tuyn ni l 10 n 100. Tuy nhin, trc khi cc cht tr ng t c cho vo, cc ht mc phn ln nh hn 10. Cc cht tr ng t c th c sn xut t cc nguyn liu trong t nhin nh cc axit bo, cc cht tng hp nh oxit polyethylen, cc oxit polypropylen copolyme v cc hn hp nh cc axit bo ethoxylat ha. iu lun lun quan trng cn bng cc hiu ng ca cht tr ng t vi hiu ng ca cht phn tn trong qu trnh kh mc bng tuyn ni c s dng cht phn tn. Cc axit bo thng c s dng lm cht tr ng t do chng c kh nng to ra cc x phng a mc vi cc ion canxi. Mch cc phn t cacbon 16 n 18 lng tnh ny c hnh thnh trong qu trnh NaOH gin tip thy phn este cc cht ph gia gc triglyxerit. Cc nhm ui axit lun sn sng to phc vi cc ion canxi c mt trong my nghin thy lc to ra cc kt ta ca x phong canxi. Cui cng, nhng x phng ny s kt hp vi cc ht mc ri v chuyn chng sang dng k nc. Thm vo , cc ion canxi trong mi trng ch bin bt gp phn lm trung ha in tch cc ht mc. Cc phc x phng mc s khuych i ng t vi cc phc tng ng v cui cng chng c th to ra cc m ht

mc c kch c khong 10 n 100 thun li cho tuyn ni. Tt nhin, nhng mng mc c kch thc ln hn lun b khuy trn trong nghin thy lc tc ng ri tr thnh cc mnh c kch thc ph hp. Ngi ta ch ra rng, s vng mt ca cc ni i trong mch cacbon ca axit bo, v d nh axit stearic , h tr vic tch mc ra khi x si (chc nng phn tn) trong khi c mt ca cc ni i, nh axit linoleic, h tr vic tuyn ni (chc nng ng t). iu ny cho thy rng, mt cng thc cha thnh phn axit stearic cao hn s cho hiu sut kh mc tuyn ni tt nht. Hin nay, cc x phng axit bo c s dng rng ri trong kh mc giy bo c v giy tp ch c (ONP OMG). Cng thc x phng canxi axit bo c quan tm lm h thng cht tr ng t thng dng nht trong cng nghip ngy nay, v hu ht cc ha cht kh mc thng phm hin c u c xy dng trn c s ca ha cht ny. Mc d, cng thc x phng axit bo c s dng rng ri trong kh mc tuyn ni, nhng chng cng gy ra mt s nh hng bt li cho qu trnh ny. Nhn chung, cc ion canxi cn c thm vo chuyn x phng axit bo thnh cc x phng canxi. Tuy nhin, cc ion canxi c coi l tc nhn gy ra s bm bn v to cu cn trn my xeo v cc thit b khc trong nh my kh mc. 3.Lm cht to bt Chc nng ca cht to bt l to ra lp bt trn nh ca bung tuyn ni loi mc. Mt cht to bt tt phi m bo vic tch loi cc ht mc mt cch n nh v phi t c cc yu t nh: - Kch thc bt n nh - Mt bt n nh - Thi gian sng ca bt n nh Cc cht hot tnh b mt khng mang in c s dng rng ri lm cht to bt trong kh mc tuyn ni v chng c kh nng to bt rt tt v khng b nh hng bi nc cng. Mt h thng axit bo c th c tc dng khng ch lm cht

tr ng t m cn lm cht to bt v cht phn tn trong cng on kh mc tuyn ni ch khi chng c cha cc axit bo t do trong hn hp bt. Hiu qu loi mc cng ph thuc vo mt s yu t quan trong nh: - Kh nng tch mc ra khi x si - Kh nng va chm gia cc ht mc v cc bt kh - Nng lng b mt chung gia cc ht mc v b mt bt kh - Din tch b mt gc cng tc ring gia cc ht mc v cc bt kh - n nh ca bt loi mc vo giai on cui cng. Cc nh khoa hc cho bit rng b mt ha hc ng vai tr then cht trong kh mc tuyn ni. Hiu qu loi mc tng khi n nh ca bt tng. Nhng tr ngi l khi tng nng cht to bt trong dung dch bt s lm tng s hp th cht hot tnh b mt bi cc ht mc, kt qu l s lm gim kh nng a nc b mt ca ht mc ny v do vy lng mc b loi s gim i. iu cho thy rng cn c mt nng cht to bt ti u loi mc mt cch hiu qu nht. 4. Lm cht ph bt v cht chng to bt Trong qu trnh tch loi mc i hi phi duy tr c lp bt n nh v cu trc v ng hc gim tn tht x si v nc trong qu trnh cng ngh. i khi cht ph bt c a vo thp tuyn ni gi n nh bt. ng thi cht ph bt cng c s dng trong cng on u ca qu trnh xeo giy. 4.4. Kt lun Tc dng ca cht hot ng b mt h thng cc cht hot ng b mt l tch loi cc ht mc ra khi x si, n nh v tr ng t cc ht mc l lng, lm thay i mt phn tnh cht b mt ca cc ht mc v gia tng lng mc tch loi khi h thng kh mc. Trong thc t, i vi mt vi sn phm bt, mt s cht hot ng b mt , v d nh mt s cht phn tn v cht tr ng t khng cn thit s dng trong qu trnh kh mc. Nhng tht cn thit c mt cht to bt tt to ra lp bt n

nh v kch thc, mt cng nh thi gian sng c th tch loi cc ht mc ra khi h thng tuyn ni kh mc mt cch hiu qu nht. Cc cht hot ng b mt c s dng trong tuyn ni kh mc gm nhiu loi nh cc cht to bt, cc cht phn tn, cc cht tr ng t, cc cht ph btv hu ht cc cht ny u c mt vi tc dng ph khc. V vy, chng s nh hng trc tip ti qu trnh cng ngh v vn hnh tuyn ni kh mc, v vic chn la cng thc ph hp cho ring mnh l vic m cc nh my tuyn ni kh mc cn thit phi thc hin. Chng 5: ng dng cht hot ng b mt trong cng ngh sn xut giy mu 5.1. Phn loi cht hot ng b mt trong sn xut giy mu: Da vo tnh cht phn li ca cht hot ng trong nc m ngi ta chia chng thnh ba loi chnh sau: a. Cht hot ng b mt cation Nhm chc ny khi ha tan trong nc s phn li to ra cc gc hot ng mang tch in dng. Cu to tiu biu ca cc cht hot ng cation l cc amin mch thng, cc dn xut amit, cc baz mch vng, d vng v dn xut ca chng. Chc nng ch yu ca cc cht hot ng b mt cation l phn tn, lm u mu, h chng nhu, chng tnh in, chng ni ht xon, tng co gin, h mm v cm mu thuc nhum. b. Cht hot ng lng tnh L cht hot ng b mt m trong phn t ca chng c cha ng thi c nhm axit v nhm baz: nhm axit hoc l cacboxylic hoc sunfonat, cn nhm baz thng l nhm amin. Nhng cht ny trong mi trng axit chng phn li nh cht hot ng b mt cation, cn trong mi trng kim chng th hin chc nng ca loi anion. Chng c i lc vi protein v cellulose ng thi c u th khi phi trn vi cc ch phm c c tnh anion.

c. Cht hot ng b mt khng ion (nonion surfactant) - y l nhng cht ha tan trong nc nhng khng b phn ly thnh ion - a s chng l dn xut ca polietylenglycol c cng thc tng qut. R-O-(CH2-CH2-O)n-CH2-CH2-OH hoc R-O-(CH2-CH2-O)n-OH R-COO-(CH2-CH2-O)n-CH2-CH2-OH Trong gc R gc ankyl l phn k nc, cn gc polietylenglycol l phn a nc to nn kh nng ha tan ca cht hot ng b mt. Dung dch cht hot ng b mt ny thng to mi trng trung tnh pH=7, bn vi nc cng, acid, kim v kim loi. y l loi cht hot ng b mt c chc nng a dng nht nn c s dng rt rng ri trong cc qu trnh nu, ty , nhum-in hoa v hon tt cho nhiu loi giy khc nhau. d. Cht hot ng b mt anion (anionic sunfactan) Nhng cht thuc nhm ny khi ha tan trong nc s phn ly thnh cc gc anion dng R-SO3 hoc RCOO. Hin nay trn th gii sn xut cc cht hot ng b mt anion vi cc tn thng mi khc nhau. Nhng cht ny thng s dng rng ri lm cht ngm, cht n nh cho ty, cht phn tn v mt s c th lm h mm, chng nhu, chng tnh in. 5.2. Cc cht hot ng b mt thng dng: Cht lm ngm: gip cho si thm t nhanh v hon ton. Dung dch nhum c sc cng b mt ln, khng thm t x si nn thuc nhum khng thm vo c. Khi cho cht hot ng b mt vo s lm gim sc cng b mt cho php cc phn t thuc nhum di chuyn vo bn trong x

si.Cht hot ng b mt khng lm nh hng n tc lin kt ca phn t thuc nhum vi x si. Khi tng nng cht ngm th tnh thm, ngm ca dung dch tng ln, tuy nhin n mt gii hn no s tng nng cht ngm s khng lm tng thm kh nng thm na. Cht ngm a s l cht hot ng b mt anion nh: x phng, du v nhng hp cht kiu ankylsulfonat.

- Cht gip ngm vi kh nng chng to bt v y khng kh ra khi si. n nh trong cc mi trng kim v acid (pH t 1 14), n nh khi dng trong mi trng c cht in ly cao.

- Cht gip ngm v y khng kh ra vi kh nng chng to bt u vit. y mnh s thm thu mau chng ca dung dch x l vo trong si, ph hy mau l khng kh trong c ch si v u vit ha s nhum u mu cng nh s lun lu ca dung dch nhum. INVADINE LU extra: d ng st mu vng, anionic yu. - Cht gip ngm v y khng kh ra cho tt c chng loi si, c bit l cenlulose.Kh nng gip ngm u vit ngay c trong b nc lnh. Vi x l c kh nng ngm li cao sau khi c sy kh. Khng to bt. Cht u mu: gip cho cht nhum hp th u ln x. Cht u mu a s l cc amine mch thng, cc base mch vng cao phn t v cc dn xut ca chng. -ionic - Cht gip u mu dng cho thuc nhum hon nguyn, cho cellulose v hn hp.

- C th dng chung vi cc thuc gip phn tn c anionic. ALBATEX PON: d ng l ng anionic. - Cht gip u mu, gip ngm cho thuc nhum trc tip v hon nguyn. C kh nng gip phn tn v tng cng s n nh ca b thuc nhum phn tn.

Cht phn tn: gip cho dung dch thuc nhum n nh trng thi phn tn cao. i vi thuc nhum dng huyn ph (thuc nhum phn tn), khi c cht hot ng b mt s to iu kin cho thuc nhum phn tn ng u v gip cho thuc ngm vo x si u mu hn. Cht phn tn a s l cc hp cht kiu ankylsunfonate(cht hot ng b mt anion), c dng tng qut R-SO3Na. IRASOL DAM: d ng h t, mu kem anionic. - Cht gip phn tn lm u mu dng trong quy trnh nhum cellulose, polyester v hn hp Cht ti: gip cho dung dch thuc nhum d dng thm thu vo cc mao qun ca x. a s nhng cht ny l dn xut ca phenol. Cc cht ny c kh nng lm tng tc nhum l do chng c kh nng thm vo x d dng hn thuc nhum. Khi vo x chng y cc mch phn t ca x ra xa nhau hn, lm t mt s mi lin kt phn t lm cho x tr nn xp hn, thuc nhum d i vo x.

 Cht to nh: thc t cng l cht hot ng b mt, dng to nh tng gia hai cht lng khng tan vo nhau ng dng ch yu cho in hoa, n nh mc in dng paste. Cht ch ng b t: thng dng dng silicon lm thay i sc cng b mt, gim s to bt, dng trong nhum. 5.3 . Mt s nguy n t c la ch n: Nhum x protein bng thuc nhum acid: c th dng cht hot ng b mt anion hoc khng mang ion, thuc nhum anion nh albegal A, B, thuc nhum khng mang ion nh Peregol O Nhum x cellulose bng thuc nhum trc tip: khi dng cht ngm tt nht l khng mang ion nh peregol O hay OP Nhum x cellulose bng thuc nhum hon nguyn: thng dng cht hot ng b mt: - Khng mang ion peregol hoc albatex. - Anion nh albatex PON: nhiu thuc nhum hon nguyn ch a mt vi cht tr, thay cht khc th nh hng xu n mu. Do vy cn tun th s hng dn trong catalogue.

PHN 3: KT QU V THO LUN