I HC QUC GIA H NI

***

CNG BI GING MN LGIC HC I CNG

(DNG CHO SINH VIN)

- H NI 2011 -

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

CHNG TRNH MN LGIC HC I CNG ( 02 TN CH)

S GI T HC

CHN G

TN CHNG

S GI L THUYT

BI TP

KIM TRA

TNG S GI

1 2 3 4

i tng v ngha ca mn lgic hc

2 4 2 1 2 2 1

2 6 4 2

Khi nim Phn on Cc quy lut c bn ca lgic hnh thc Suy lun Chng minh v bc b Gi thuyt

5 6 7 Tng

5 2 2 18

4 2

10 4 2

11

30

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

LCH TRNH GING DY

THI GIAN S TIT NI DUNG YU CU I VI SINH VIN

GHI CH

Tun 1 T ...n Tun 2 T ...n Tun 3 T ...n Tun 4 T ...n Tun 5 T ...n Tun 6 T ...n Tun 7 T ...n Tun 8 T ...n Tun 9 T ...n Tun 10 T ...n Tun 11 T ...n Tun 12 T ...n Tun 13 T ...n Tun 14 T ...n Tun 15 T ...n Tng

Chng 1 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 30 - Ch2 : 2.1 n 2.5 - Luyn bi tp - Ch 2: 2.6 - Luyn bi tp - Ch 2: 2.7 n 2.9 - Luyn bi tp - Ch 3: 3.1, 3.2 - Luyn bi tp - Ch 3: 3.3 - Luyn bi tp - Ch 4 - Luyn bi tp - Ch 5: 5.1 n 5.2.1 - Luyn bi tp - Ch 5: 5.2.2 - Luyn bi tp - Ch 5: 5.2.2 - Luyn bi tp - Ch 5: 5.2.3 - Luyn bi tp Kim tra gia k - Ch 6: 6.1 n 6.3 - Luyn bi tp - Ch 6: 6.4, 6.5 - Luyn bi tp - Chng 7 - Hng dn n tp

- Chun b ti liu, lm bi tp - T nghin cu: 2.1 n 2.5 - Lm bi tp - T nghin cu: 2.6 - Lm bi tp - T nghin cu: 2.7 n 2.9 - Lm bi tp - T nghin cu: 3.1, 3.2 - Lm bi tp - T nghin cu: 3.3 - Lm bi tp - T nghin cu chng 4 - Lm bi tp - T nghin cu: 5.1 n 5.2.1 - Lm bi tp - T nghin cu: 5.2.2 - Lm bi tp - T nghin cu: 5.2.2 - Lm bi tp - T nghin cu: 5.2.3 - Lm bi tp - n tp cc chng 1,2,3,4,5 Theo nhm nh ( Mi lp chia lm 2 nhm) - Lm bi tp - T nghin cu chng 6 - Lm bi tp - T nghin cu chng 7 - Lm bi tp

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

TI LIU HC TP Ti liu bt buc - cng mn hc (son theo hc ch tn ch) - Vng Tt t: Lgic hc i cng, NXB i hc Quc Gia H Ni, 2008 - Nguyn Nh Hi: Gio trnh Lgic hc i cng, NXB Gio dc, 2007 - Nguyn Thu Vn, Nguyn Anh Tun: Lgic hc i cng, NXB HQG H Ni, 2008 Ti liu tham kho - Hong Chng: Lgic hc ph thng, NXB Gio dc, 2006 - Vng Tt t, Bi Vn Qun, Nguyn Th Vn H: Phng php gii cc bi tp lgic hc, NXB i hc Kinh t quc dn, 1999 - Nguyn c Dn: Gio trnh nhp mn Lgic hnh thc, NXB i hc Quc Gia TP H Ch Minh, 2008 - Nguyn c Dn: Lgic v ting Vit, NXB Gio dc, 1996 - T Duy Hp, Nguyn Anh Tun: Lgic hc, NXB TP H Ch Minh - Trn Din Hin: cc bi ton v suy lun lgic, NXB Gio dc, 2000 - Trn Din Hin: Lgic gii tr, NXB Khoa hc v k thut H Ni, 1993 - Bi Thanh Qut, Nguyn Tun Chi: Lgic hc hnh thc, NXB i hc Tng Hp H Ni, 1994 - L Don T, T Duy Hp: Gio trnh Lgic hc, NXB Chnh tr Quc Gia, 2002 - L T Thnh: Tm hiu lgic hc, NXB Tr, 1996

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

YU CU I VI SINH VIN - Mi sinh vin nht thit phi c cc ti liu hc tp bt buc. - Nht thit phi t nghin cu bi trc khi n lp nghe ging ( Theo nhng hng dn trong cng bi ging ) - Hon thnh cc bi tp theo yu cu,hng dn ca gio vin - Chp hnh nghim tc cc quy nh v n np hc tp, kim tra nh gi nh quy ch o to i hc do HQG quy nh KIM TRA NH GI KT QU HC TP Kim tra nh gi thng xuyn: 10%: nh gi chuyn cn, thi hc tp, qu trnh chun b bi, lm bi tp trn lp v nh ( h s 0,1) Kim tra nh k: 30% ( h s 0,3); Thi ht mn: 60%, hnh thc: thi vit, thi gian: 90 pht; sinh vin c s dng ti liu khi lm bi thi (h s 0,6) CNG THC TNH IM MN HC ST T Ni dung kim tra nh gi Thng xuyn: - Chuyn cn 1 2 - Tham gia hc tp trn lp tch cc, hng hi pht biu - Lm bi tp, t hc nh y Kim tra gia k: 1 ln - Hnh thc: lm bi vit trn lp, thi gian: 01 tit Kim tra cui mn: 3 - Hnh thc: t lun kt hp trc nghim tng hp, sinh vin c s dng ti liu khi lm bi thi - Thi gian: 120 pht im mn hc: k = 0,1a + 0,3b + 0,6c 100% 0,7 (c) 60% 0,1 (a) 0,3 ( b) 30% 10% H s Kt qu

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Ghi ch: Cc im u tnh theo thang 10.

CNG CHI TIT

Chng 1: I TNG V NGHA CA LGIC HC 1.1 Khi lun chung v lgic hc 1.1.1 Khi nim lgic v lgic hc THUT NG GC: LGOS - T, li ni - T tng, ngh, l tnh LGIC L G? - Nhng mi lin h tt yu, c tnh quy lut gia cc s vt, hin tng trong hin thc khch quan Lgic khch quan - Nhng mi lin h tt yu, c tnh quy lut gia cc ngh, t tng trong t duy Lgic ch quan - Mn khoa hc nghin cu hnh thc v quy lut ca t duy- Logic hc 1.1.2 i tng ca lgic hc LGIC HC L G? L mn khoa hc nghin cu cc quy lut v hnh thc ca t duy hng vo vic nhn thc ng n hin thc khch quan - Khch th nghin cu: T duy - i tng nghin cu: quy lut v hnh thc ca t duy NHIM V C BN CA LOGIC HC: * Ch ra nhng iu kin nhm t ti tri thc chn thc * Phn tch kt cu ca qu trnh t duy, ch ra cc thao tc lgic v phng php lun chun xc 1.1.3 Khi lc lch s hnh thnh v pht trin ca lgic hc I BIU U TIN: ARITSTT ( 384- 322 TR CN ) - H thng ho nhng hiu bit ca thi v hnh thc v quy lut ca t duy xy dng nn Lgic hc

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- c truyn b Trung cn ng, chu u t IV n XIX m khng c nhng thay i ln - Cui XIX n nay: C nhng pht trin rt ln CC HNH THC CA LGIC HC: - Lgic c in - Lgic ton - Lgic hin i - Lgic bin chng 1.1.4 Cc khoa hc logic * Lgic c in - Thi c i: Hrraclit, mcrit, Aristt. C nh hng rt ln ti s pht trin ca thc tin v nhn thc khoa hc - Trung c, Phc hng: Khng hong - Th k XVII: Lgic hc quy np ( Ph.Bcn); Lun v phng php ( cat); .Lmnxp, Karinxki, Povarnhin * Lgic ton - Cui XIX: S thm nhp ca cc phng php ton hc vo cc khoa hc khc nhau - G. Lepnit (1646-1716): Khi xng lgic ton - G. Boole (1815-1864): i s logic * Lgic hin i - Vch ra v vn dng nhng phng php ca khoa hc hin i gii quyt nhng vn ca logic truyn thng - Cc i biu: J. Venn ( 1834-1923); R. Carnap (1891-1971), B. Russell ( 18721970) * Lgic bin chng - Thi c i: Aristt t ra v bc u gii quyt nhng vn c bn ca logic BC - Th k XVII: Ph.Bcn, Hpx, cat, Lepnit - Cui XVII, u XIX: Logic BC c nh hnh v pht trin: . Cant: a PBC vo logic hc . Hghen: Xy dng hon chnh logic BC . Mc, ngghen: Logic duy vt BC, ch ra mi quan h gia logic BC v logic hnh thc 1.2 Qu trnh nhn thc v hnh thc ca t duy
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

1.2.1Qu trnh nhn thc * Nhn thc l s phn nh TGKQ vo c ngi * Hai giai on ca nhn thc: Cm tnh v l tnh - Nhn thc cm tnh: Cm gic, tri gic, biu tng - Nhn thc l tnh: Khi nim, phn on, suy lun 1.2.2c im ca t duy * T duy: - L giai on cao, trnh cao ca qu trnh nhn thc - L s phn nh gin tip, tru tng, khi qut bng cc khi nim, phm tr, phn on, suy lunnh phn nh c nhng mt, nhng mi lin h bn cht, tt yu - L qu trnh nhn thc tru tng, khi qut cao * c im ca t duy: - Phn nh hin thc di dng khi qut - Phn nh trung gian hin thc - Lin h mt thit vi ngn ng - Tham gia tch cc vo hot ng thc tin ci bin hin thc 1.2.3Hnh thc ca t duy * Khi nim: L hnh thc ca t duy, phn nh cc du hiu bn cht, khc bit ca i tng * Phn on: L hnh thc ca t duy, trong nu r s khng nh hay ph nh v s tn ti ca i tng, v thuc tnh hay mi quan h ca i tng * Suy lun: L hnh thc ca t duy, nh t mt hay nhiu phn on tin c th rt ra kt lun theo cc quy tc lgic xc nh 1.3 Hnh thc lgic v quy lut lgic ca t duy 1.3.1Hnh thc lgic ca t duy L cu trc ca t tng, l phng thc lin kt cc thnh phn ca t tng vi nhau Hnh thc lgic ca t tng c th c biu th bng cc k hiu Trong qu trnh t duy, ni dung v hnh thc ca t tng khng tch ri. Song do mc ch nghin cu, c th tm tch ni dung c th ca t tng ra khi hnh thc - Lgc hnh thc nghin cu hnh thc lgic ca t tng 1.3.2Quy lut logic
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

* L nhng mi lin h bn cht, tt yu ca cc t tng trong qu trnh lp lun * Cc quy lut lgic c bn: - Quy lut ng nht - Quy lut khng mu thun - Quy lut loi tr ci th ba - Quy lut l do y * c im: - Khch quan - c hnh thnh trong qu trnh hot ng nhn thc v thc tin ca con ngi qua nhiu th h 1.3.3Tnh chn thc ca t tng v tnh ng n v hnh thc ca lp lun * Tnh chn thc ca t tng: Cn c xc nh tnh chn thc ca t tng: Ni dung c th ca t tng - T tng l chn thc nu ni dung ca n ph hp vi hin thc khch quan m n phn nh = c = 1 - T tng l gi di nu ni dung ca n khng ph hp vi hin thc khch quan m n phn nh = g=0 * Tnh ng n v hnh thc ca lp lun: - Lp lun l ng n ( hp lgic) nu qa trnh lp lun tun th mi quy tc v quy lut lgic - Lp lun l sai lm ( khng hp lgic) nu trong qu trnh lp lun vi phm mt trong cc quy tc, quy lut lgic 1.4 Lgic hc v ngn ng 1.4.1 Ngn ng v cc h thng ngn ng 1.4.2 Mi quan h gia lgic hc v ngn ng * Ngn ng c s dng trong lgic hc l ngn ng nhn to * Mt s k hiu lgic: + Cc mnh : a,b,c, + Cc lin t: - L, khng l - V ( Php hi) : a b - Hoc ( Php tuyn) V : a V b - Nu th ( Php ko theo) : a b
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- Nu v ch nu ( Php tng ng) : a b - Khng ( Php ph nh): * Cc lng t: , 1.5 ngha ca lgic hc 1.5.1 ngha x hi v chc nng c bn ca lgic hc - Chc nng nhn thc. - Chc nng th gii quan. - Chc nng phng php lun. - Chc nng h t tng. 1.5.2 Vai tr ca lgic hc trong vic hnh thnh vn ho lgic Vn ho lgc l vn ho ca t duy c th hin qua vn ho li ni v ch vit. Bao gm: - Tri thc v cc phng tin hot ng tinh thn, v cc hnh thc v quy lut ca n; - S bit p dng nhng tri thc y vo thc tin t duy da trn nhng khi nim thc hin cc thao tc lgc ng, tin hnh cc suy lun, chng minh v bc b; - Thi quen phn tch cc t tng c ca ring mnh v ca ngi khc la chn cch suy lun hp l nht, ngn nga nhng sai lm lgc. Vic rn luyn vn ho lgc l cng vic di lu v y kh khn. Lgc hc c ngha ln trong vic rn luyn y. Khi ni v ngha ca lgc hc, cn phi trnh hai thi cc: hoc l nh gi n qu cao, hoc l h thp n. Bn thn vic s dng lgc hc i hi phi c hai iu kin: th nht, l c mt kh nng t duy nht nh; v th hai, mt s tri thc nht nh. BI TP 1. Hy xc nh gi tr lgic ca nhng t tng sau: 1.1 Lgic hc l mn khoa hc nghin cu t duy

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

1.2 Lgic hc l mn khoa hc nghin cu hnh thc v quy lut ca t duy 1.3 T duy l qu trnh phn nh th gii khch quan vo b c ngi 1.4 Hnh thc lgic ca cc t tng khc nhau bao gi cng khc nhau 1.5 Cc t tng khc nhau c th c hnh thc lgic ging nhau 1.6 Nu khng nghin cu lgic hc con ngi khng th bit t duy lgic 2. Hy ch ra hnh thc lgic ca cc t tng sau: 2.1 Anh y l sinh vin 2.2 C y khng phi l hoa hu 2.3 Lao ng l ngha v v quyn li ca mi cng dn 2.4 hin, gp lnh 2.5 T do hay l cht 2.6 Nu l chim, ti s l loi b cu trng. Nu l hoa, ti s l mt o hng dng. Nu l my, ti s l mt vng my m. L ngi, ti s cht cho qu hng 3.Trnh by khi qut lch s xut hin v pht trin ca lgc hc. 4. Phn tch vai tr, chc nng ca lgc hc; ngha ca lgc hc di vi s pht trin nng lc t duy v nng lc ngn ng.

Chng 2: KHI NIM 2.1 c im chung ca khi nim 2.1.1 Khi nim l g? L nhng hiu bit tng i ton din v c h thng v bn cht ca i tng, c th ch o hot ng thc tin ca con ngi trong quan h vi i tng .

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

2.1.2 c im ca khi nim - L nhng hiu bit tng i ton din v i tng - L nhng hiu bit c h thng v i tng - L nhng hiu bit v ci chung, tt yu, bn cht ca i tng - c cu thnh t nhng hiu bit chc chn c sng lc v i tng - Khi nim lun vn ng, bin i ph hp vi nhng hiu bit mi ca con ngi v bn cht ca i tng - Nhng hiu bit trong khi nim c th ch o hot ng thc tin ca con ngi trong quan h vi i tng . 2.1.3 Hnh thc ngn ng biu th khi nim - Hnh thc ngn ng biu th khi nim: tn gi khi nim: T hoc cm t - Phn bit khi nim v tn gi khi nim: 2.2 Cc phng php c bn thnh lp khi nim 2.2.1 So snh 2.2.2 Phn tch 2.2.3 Tng hp 2.2.4 Tru tng ho 2.2.5 Khi qut ho 2.3 Kt cu lgic ca khi nim
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

2.3.1 Ni hm ca khi nim - L tp hp cc du hiu c bn ca i tng hay lp i tng c phn nh trong khi nim Ch : - xc nh ni hm, cn tr li cu hi:
I TNG C CC DU HIU C BN NO?

- Ch nhng du hiu khc bit, bn cht ca i tng mi c phn nh trong ni hm - Qu trnh hnh thnh khi nim chnh l qu trnh hnh thnh ni hm khi nim - C th c nhiu khi nim phn nh cng mt i tng tu tng gc tip cn. ng vi mi khi nim l mt ni hm xc nh 2.3.2 Ngoi din ca khi nim - L tp hp cc i tng m khi nim phn nh. L lp cc i tng c cc du hiu c bn c phn nh trong ni hm Ch : - xc nh ngoi din cn tr li cu hi:
C BAO NHIU I TNG C CC DU HIU C BN C PHN NH TRONG NI HM?

- Khi nim no cng c mt ngoi din nht nh - Ngoi din ca mt khi nim c th l mt tp hp: * V hn * Hu hn * Rng 2.3.3 Mi quan h gia ni hm v ngoi din ca khi nim: Nghch bin - Du hiu ni hm cng t, ngoi din cng rng - Du hiu ni hm cng nhiu, ngoi din cng hp 2.4 M rng v thu hp khi nim 2.4.1 M rng khi nim M rng khi nim: L thao tc lgic nh chuyn khi nim c ngoi din hp vi du hiu ni hm phong ph thnh khi nim c ngoi din rng hn vi du hiu ni hm t phong ph hn Thao tc: La chn bt i mt s du hiu ni hm no 2.4.2 Thu hp khi nim
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- Thu hp khi nim: L thao tc lgic nh chuyn khi nim c ngoi din rng vi du hiu ni hm t phong ph thnh khi nim c ngoi din hp hn vi du hiu ni hm phong ph hn Thao tc: La chn thm vo mt s du hiu ni hm no

2.5 nh ngha khi nim 2.5.1nh ngha khi nim l g? * L thao tc lgic nh pht hin chnh xc ni hm ca khi nim hoc xc lp ngha ca thut ng dng trong nh ngha * Yu cu: - Lm sng t ni dung ca i tng c nh ngha, ch ra bn cht ca i tng - Phn bit c i tng vi nhng i tng khc trn phng din ni dung ca n * Cu trc lgic: Dfd = Dfn - Khi nim c nh ngha definiendum: Dfd - Khi nim dng nh ngha definiens: Dfn 2.5.2Cc hnh thc nh ngha khi nim * nh ngha duy danh: L s gii thch ngha ca thut ng c dng nh ngha khi nim, ngha l dng thut ng quen bit hn gii thch thut ng mi.

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- p dng: trong nhng trng hp khng c iu kin khi qut y , chnh xc ni hm ca KN - Cu trc: * Ci ny t tn l.... * Ci ny c ngha l.... * nh ngha thc: L nh ngha khi nim trong lm sng t ni hm khi nim cn nh ngha trn c s nghin cu nhng du hiu bn cht ca i tng cn phi khi qut trong khi nim - p dng: trong nhng trng hp c iu kin khi qut y , chnh xc ni hm ca KN - Mt s hnh thc nh ngha thc: * nh ngha theo tp hp Khi nim A l khi nim B c tnh cht C *nh ngha theo ngun gc Khi nim A do KN B to nn khi lm nh sau... *nh ngha theo quan h Khi nim A l khi nim c quan h R vi KN B *nh ngha bng cch m t *nh ngha bng cch so snh 2.5.3Cc quy tc nh ngha khi nim *nh ngha phi cn i Dfd = Dfn Trnh: N qu rng hoc qu hp *nh ngha khng c vng quanh Trnh: N khi nim thng qua cc khi nim m ni hm ca n c gii thch qua chnh khi nim c N *nh ngha phi r rng, chnh xc, ngn gn Trnh: Dng t a ngha, dng nhiu N khc nhau cho 1 i tng trong cng 1 h tip cn, v von, dng hnh tng vn hc, ngh thut, dng nhng du hiu c th suy ra t nhng du hiu khc trong khi nim *nh ngha khng c ph nh 2.6 Phn chia khi nim 2.6.1Phn chia khi nim l g? *L thao tc lgic phn tch ngoi din khi nim nhm nhm gp cc i tng ca ngoi din thnh nhng nhm nh ngang hng cn c trn mt tiu chun xc nh
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

*Cu trc lgic: - Khi nim b phn chia: A - Khi nim phn chia ( Thnh phn phn chia): Ai - Du hiu phn chia: c s, cn c, chun phn chia: P

Phn c
2.6.2Cc quy tc phn chia khi nim *Phn chia phi cn i Ai = A Trnh: Chia tha hoc chia thiu *Phn chia phi da trn mt chun duy nht Trnh: Phn chia da vo nhiu chun trong cng mt php chia *Chun phn chia phi r rng Trnh: Chun phn chia khng r rng, chnh xc *Cc thnh phn phn chia l cc khi nim c quan h loi tr nhau Trnh: Chia chng cho *Phn chia phi lin tc Trnh: Chia nhy cc 2.6.3Cc loi phn chia khi nim *Phn chia theo s bin i du hiu *Phn i khi nim *Phn loi khi nim 2.7 Cc loi khi nim
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

2.7.1Cc loi khi nim cn c theo ni hm ca khi nim *Cn c theo ni hm ca khi nim: - KN c th v KN tru tng - KN khng nh v KN ph nh - KN quan h v KN khng quan h *Cn c theo ngoi din ca khi nim: - KN rng - KN n nht - KN chung - KN tp hp 2.7.2 Cc loi khi nim cn c theo ngoi din ca khi nim 2.8 Quan h gia cc khi nim - KN so snh c - KN khng so snh c *Cn c theo ngoi din ca khi nim - KN hp ( tng thch): cc khi nim m ngoi din ca chng trng nhau *Cn c theo ni hm ca khi nim:

hon ton hoc trng nhau mt phn

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Cc khi ni

- KN khng hp ( khng tng thch): Cc khi nim m ngoi din ca chng khng c phn no chung

ng nht Giao nhau Bao hm

Cc khi nim
A B

Tch ri

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

2.9 Cc php ton i vi ngoi din khi nim: l nhng thao tc lgc nhm to thnh lp mi t mt hay mt s lp ban u. * Php hp gia cc khi nim (k hiu ). L mt php ton m khi thc hin i vi cc khi nim thnh phn s thu c mt khi nim mi c ngoi din bng tng ngoi din ca chng: A B = C. * Php giao gia cc khi nim (k hiu ). L mt php ton m khi thc hin i vi cc khi nim thnh phn ta thu c mt khi nim mi c ngoi din chnh l phn ngoi din chung gia chng: A B = C. * Php tr khi nim (A - B). L mt php ton m khi thc hin i vi cc khi nim ta thu c khi nim mi c ngoi din ca lp b tr nhng khng thuc ngoi din ca lp tr. * Php b vo lp B ca lp A l lp 7A, sao cho tng A v 7A to thnh lp ton th. Nu gi lp ton th l T th cng thc php b l: A 7A = T; A 7A =

CU HI V BI TP 1. Khi nim l g? Bn cht v cc c im c bn ca khi nim. Phn bit khi nim v tn gi ca khi nim. 2. Hy cho bit kin ca mnh v cc khi nim v t Qua trong on vn sau: Hm qua, qua ni qua qua, m qua khng qua, b qua cho qua. 3. Phn tch bn cht ca hin tng ng m, ng ngha trong ngn ng.

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

4. Kt cu lgic ca khi mim. Th no l ni hm v ngoi din ca khi nim? Mi quan h gia ni hm v ngoi din ca khi nim v ng dng trong vic m rng v thu hp khi nim. Cho mt s v d. 5. Cc loi khi nim: Ch r chun phn loi, c im ca mi loi, cho v d 6. Quan h gia cc khi nim: Ch r chun xc nh quan h, c im ca cc mi quan h, cho v d - Xc nh quan h gia cc khi nim: Sinh vin, n sinh vin, sinh vin tnh nguyn - Biu th tng quan ngoi din ca ba khi nim trn bng s Venn 7. nh ngha khi nim? Cc quy tc nh ngha khi nim. Nhng cu sau y c c coi l nh ngha khi nim khng? V sao? * C l ng vt c xng sng, sng di nc, th bng mang, ton thn c vy * Hnh vung l t gic c bn gc vung * Gc vung l gc bng 90 , 1 bng 1 phn 90 gc vung * Ngu dt l mn m khng trng, khng sao ca tm hn 8. Cc kiu nh ngha khi nim thng gp. Cho v d 9. Phn chia khi nim l g? Cc quy tc phn chia khi nim. Chov d Hy tm li( Nu c) trong cc php phn chia khi nim sau: * C : - C c vy - C da trn - C voi * Khi nim : - Khi nim c th - Khi nim tru tng - Khi nim rng 10. Cc php ton i vi ngoi din khi nim. Cho v d.
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Chng 3: PHN ON 3.1 c im chung ca phn on 3.1.1 Phn on l g? 3.1.1 PHN ON L G? L hnh thc ca t duy, nh lin kt cc khi nim c th khng nh hay ph nh s tn ti ca mt i tng no , s lin h gia i tng vi du hiu ca n, quan h gia i tng vi cc i tng khc 3.1.2 Phn loi phn on: - Phn on n - Phn on phc 3.2 Phn on n 3.2.1Phn on n l g? * L phn on c to thnh t mi lin h gia hai v ch hai khi nim * L phn on c mt ch t v mt v t 3.2.2 Cu to ca phn on n - Ch t: KN v i tng ca t tng: S - V t: KN v du hiu hay quan h ca i tng: P - Lin t: lin kt ch t v v t - P khng nh: L - P ph nh: Khng l - Lng t: ch ra phn on lin quan n ton b hay ch mt phn ngoi din ca KN ch t: * ...ton b: * ....mt phn: Cng thc lgic ca phn on n : ( ) S l ( khng l) P 3.2.3 c trng ca phn on
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Cht: * P khng nh: L * P ph nh: Khng l Lng: * Ton th ( Chung) : * B phn ( Ring) : Gi tr: * Chn thc: C ( 1) * Gi di: g ( 0) 3.2.4 Hnh thc ngn ng biu th phn on: Cu * Phn bit phn on v cu * iu kin cn v mt cu l phn on: - Cu th hin s khng nh hoc ph nh mt du hiu hay quan h no ca i tng - Xc nh c gi tr chn thc hoc gi di ca cu 3.2.5 Cc loi phn on n Phn loi theo ni hm ca v t: - Phn on thuc tnh - Phn on quan h - Phn on tn ti Phn loi theo c trng lin h vi hin thc: - Phn on kh nng - Phn on hin thc - Phn on tt yu 3.2.6 Phn on nht quyt n Phn loi theo cht ca phn on: - Phn on khng nh: ( ) S l P - Phn on ph nh: ( ) S khng l P Phn loi theo lng ca phn on: - Phn on ton th (chung): S l ( khng l) P - Phn on b phn (ring): S l ( khng l) P Phn loi theo cht v lng ca phn on:

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- P khng nh ton th: S l P - P khng nh b phn : S l P - P ph nh ton th: - P ph nh b phn:

-A -I

S khng l P - E S khng l P - O

3.2.7Tnh chu din ca cc thut ng trong phn on n: - Thut ng chu din nu ton b cc i tng thuc ngoi din ca thut ng c xem xt trong mi lin h vi thut ng cn li - Thut ng khng chu din nu ch mt phn cc i tng thuc ngoi din ca thut ng c xem xt trong mi lin h vi thut ng cn li

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Ch : + Ch t ca phn on ton th lun chu din; + Ch t ca phn on b phn lun khng chu din. + V t ca phn on ph nh lun chu din + Vi v t ca phn on khng nh (A, I), th phi cn c vo quan h c th gia S v P

3.2.8 Quan h gia cc phn on n

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Quan h

L quan h gia cc phn on n ng nhau c cht ln ln A-O; EI Quan Tnh cht: Hai phn on mu thun c g L quan h gia cc ph tr lgic ngcnhau v nhau on n ngc cht, A = cging nhau v ln O=g + i lp ton th: A E E = g I = c th cn Tnh cht: Khng
c th cng g A = c th E = g
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Quan h

3.3 Phn on phc

3.3.1Phn on phc l g?

- L phn on c to thnh trn c s lin kt hai hay nhiu phn on n

- L phn on c to thnh nh lin kt hai hay nhiu phn on n bi cc lin t lgic ( Cc php ton lgic) 3.3.2Cc loi phn on phc * Cc loi phn on phc: *Cn c phn loi: cc php ton lgic dng lin kt cc phn on n

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

thuc

L quan h gia cc p on n ging nhau cht, khc nhau v l QUAN H GIA A I v E O Tnh cht: A = c th I = c ; i lp E = cA O = c th I = g th A = g ; O = g th E = g

u M

- Phn on lin kt ( Phep hi: ) - Phn on phn lit ( Phep tuyn V) - Phn on c iu kin ( Php ko theo ) - Phn on tng ng ( Php tng ng ) - Phn on ph nh ( Php ph nh):

V d: Lao ng l quyn li v ngha v ca mi cng dn: a b a : Lao ng l quyn li ca mi cng dn. b : Lao ng l ngha v ca mi cng dn.

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

V d: Li nhun tng nh nng cao nng sut lao ng hoc gim chi ph sn xut: a v b a: Li nhun tng nh nng cao nng sut lao ng b: Li nhun tng nh gim chi ph sn xut.

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

V d: Nu khng c gng, bn s khng th hon thnh nhim v ny: a b a: Khng c gng b: Khng th hon thnh nhim v Ch : - Nu xut pht t tin C, suy lun hp lgic th h qu chc chn C - Nu xut pht t tin C m li rt ra mt h qu g th chc chn lp lun c li lgic - Trong mt lp lun hp lgic, h qu lun g th c th chc chn l tin g - Trong mt lp lun hp lgic, h qu lun C th khng th khng nh chc chn tnh C ca tin Quy c: - a l iu kin ca b - b l iu kin cn a * Nu a b v ba th: - a l iu kin cn v ca b - b l iu kin cn v ca a * Nu a b th:

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Phan oa

Phn on ph nh: -

L phn on phc c to thnh t cc phn on n nh li t lgic Khi v ch khi Gi tr lgic: Ch : Hai phn on tng ng l hai ph on ng tr
a c c b c c g g a b c g g g avb c c c avb G C C a b C C C G ab c g g c g g g G Ph nh phn on n Ph nh phn on phc
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

PHU INH P

Phu inh phan o ab= aV b Phu inh phan o aVb= ab

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Mt s pha

1.Bn cht, c im ca phn on, mi quan h gia phn on v cu. Nhng cu sau y c phi l phn on khng? V sao? - Hm nay tri nng. - Ngi tt.

- Lut giao thng ca Vng Quc Anh quy nh: Khng c i bn tri ng

2. Cu to,c trng ca phn on n, cc phn on c bn. Tnh chu din ca cc thut ng trong phn on n Cho cc cp khi nim: - Sinh vin v thanh nin - Sinh vin v tr s sinh

a =a a b = a V b a b = a b= b a V b = a b a V b = b=b a b=ab a b=ab=a

BI TP - ng H Gio l ngi tt. - Anh c bit ting Trung Quc khng? - C ai li khng yu ho bnh? - Khng c i bn tri ng. - Sinh vin v sinh vin tnh nguyn
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

2.1 V s Venn biu th tng quan ngoi din gia cc cp khi nim trn 2.2 Hy xy dng cc phn on n chn thc t mi cp khi nim trn 2.3 Kho st tnh chu din ca cc thut ng trong mi phn on n

3. Mi quan h gia cc phn on n 4. Cc loi phn on phc c bn, gi tr l gch, tnh cht ca mi loi. 5. Cc phn on phc ng tr Hy tm 03 phn on tng ng vi mi phn on sau: - Tr thc tr ngy nay cn phi gii c l thuyt ln thc hnh - Hoc bn thng xuyn hc tp, hoc bn s b lc hu so vi cuc sng - u c nhiu li ni hoa m khng c tnh yu chn tht

Chng 4: CC QUY LUt C BN CA LGIC HNH THC 4.1 c im chung ca cc quy lut logic *Phn nh nhng mi quan h bn cht, tt yu, ph bin gia cc t tng, cc thnh phn ca t tng trong qu trnh t duy *Th hin nhng yu cu: - Tnh xc inh - Tnh khng mu thun - Tnh lin tc - Tnh c cn c *c hnh thnh v pht trin trong qu trnh hot ng nhn thc v thc tin ca con ngi *L cc quy lut v hnh thc ca t duy 4.2 Cc quy lut lgic c bn 4.2.1 Quy lut ng nht C S KHCH QUAN: Tnh xc nh, n nh tng i v cht ca cc s vt, hin tng trong th gii khch quan NI DUNG: Trong qu trnh lp lun, t tng no cng phi c din t chnh xc, c ni dung xc nh, mi t tng phi ng nht vi chnh n Cng thc lgic: YU CU: a l a ; a a ; a a

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- Phi phn nh ng i tng, tc l phi phn nh ng nhng du hiu vn c ca bn thn i tng - Phi s dng ng ngn ng biu th i tng - Phi ti to i tng ng nh nguyn mu trong t duy, tc l phi to li i tng trong t duy ng nh i tng trong hin thc. - Ch : Quy lut khng cm s b sung, pht trin, hon thin ni dung t tng nhm phn nh i tng ngy cng ng hn trong qu trnh vn ng pht trin ca n NGHA: - Rn luyn t duy chnh xc, nht qun - Xy dng v trin khai cc vn bn CC SAI LM THNG MC: - Phn nh sai i tng: . V tnh phn nh sai i tng do trnh nhn thc . C tnh phn nh sai i tng . nh tro i tng - Khng s dng ng ngn ng biu th i tng: . S dng thut ng mp m, a ngha . nh tro khi nim . nh tro lun - Thu nhn v x l thng tin v i tng khng ng: . Thu nhn thng tin v i tng khng ng, khng y . X l thng tin v i tng khng ng 4.2.2 Quy lut khng mu thun C S KHCH QUAN: Tnh xc nh, n nh tng i v cht ca cc s vt, hin tng trong th gii khch quan NI DUNG: Trong qu trnh lp lun, v mt i tng, trong mt hon cnh, khng th c hai phn on, mt khng nh, mt ph nh v cng mt thuc tnh, mt mi quan h ca i tng, m c hai cng chn thc. Nu phn on ny l chn thc th phn on kia l gi di Cng thc lgic: YU CU:
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

+ V cng mt i tng, trong cng mt hon cnh th khng th c hai kin i lp nhau: - Khng th va khng nh a, va khng nh - Khng th va khng nh a, va ph nh h qu tt yu ca a - Khng th ng thi khng nh hai iu m trn thc t chng loi tr nhau + Hai phn on, v cng mt i tng, cng mt phm cht, trong cng mt hon cnh m mu thun nhau th khng th ng thi chn thc p dng: -Cp cc phn on mu thun: . S ny l P v S ny khng l P .A-O;E-I -Cp phn on i lp ton th (chung): A - E CH : T duy s khng phm lut trong nhng trng hp sau: - Khng nh mt du hiu no ca i tng, ng thi ph nh mt du hiu khc cng ca i tng y - Khng nh mt du hiu no ca i tng, ng thi ph nh chnh du hiu nhng mt hon cnh khc, trong mi quan h khc ca i tng y - Quy lut khng mu thun khng ph nhn mu thun bin chng ca hin thc khch quan NGHA: - Rn luyn t duy mch lc, chnh xc, nht qun, thuyt phc - Pht hin v bc b mu thun ca i phng trong qu trnh tranh lun SAI LM THNG MC: - Va khng nh a, va khng nh - Va khng nh a, va ph nh h qu tt yu ca a - Khng nh hai iu m trn thc t chng loi tr nhau 4.2.3 Quy lut loi tr ci th ba ( Bi trung) C S KHNH QUAN: - Tnh xc nh, n nh tng i v cht ca cc s vt, hin tng trong th gii khch quan -Trong hin thc khch quan, cc s vt, hin tng hoc c, hoc khng c mt thuc tnh no , khng c kh nng th ba

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

NI DUNG: Trong qu trnh lp lun, cc phn on hay t tng mu thun nhau khng th cng gi di, mt trong hai phn on hay t tng phi chn thc Cng thc lgic: a V YU CU: Trong t duy, khng c va khng nh i tng mt quan h li va ph nh i tng trong chnh quan h . Trong t duy khng th tn ti h qu lgic ca phn on m h qu y li mu thun vi chnh phn on p dng: NGHA: - Rn luyn t duy r rng, trit - C thi r rng, dt khot trc ci ng, sai - ng dng: Chng minh bng phn chng Chng minh a = c bng cch chng minh = g SAI LM THNG MC: - Lp lng, nc i - Trit trung 4.2.4 Quy lut l do y C S KHCH QUAN: - Mi lin h nhn qu trong th gii khch quan - Bt c t tng no cng c th chng minh c NI DUNG: Mi t tng ch c tha nhn l chn thc nu n c l do y , ngha l c cn c xc minh hoc chng minh cho tnh chn thc ca n YU CU: - T tng nu ra khng nh tnh chn thc phi r rng v mt ni dung Cp: S ny l P v S ny khng l P Cp: A O; E I; I O

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- Mi t tng chn thc u phi bt ngun t nhng t tng, s kin chn thc khc - Cc tin , l do phi y v phi c mi quan h bn cht vi nhau - Khi chng minh tnh chn thc ca t tng cn da vo nhng mi lin h tt yu, bn trong, bn cht gia cc i tng NGHA: Rn luyn t duy c cn c, lin tc, thuyt phc SAI LM THNG MC: - H , vi vng kt lun khi cha cn c - Da vo chng c gi - Da vo nhng chng c khng lin quan trc tip vi kt lun CU HI V BI TP 1. c im chung ca cc quy lut lgic 2. C s khch quan, ni dung, cng thc, cc yu cu ca tng quy lt. Cc sai lm thng mc, v d v cc trng hp sai lm khi t duy vi phm cc quy lut ny. 3. Hy cho bit kin ca mnh v nhng mu chuyn sau: 3.1 C gio: Sao em khng lm bi m li np giy trng th ny? Hc sinh: Tha c v em khng c giy en . 3.2 .T bun lm, by gi t chng cn thch bt c mt th g na. - Th tin th sao? - Tin th ai chng thch. 3.3 Mi ph n u p nhng vn c nhng ph n rt xu. 3.4 Ch nh va b mt cp khai bo vi cng an x v khng nh: Chnh anh hng xm l th phm ly cp chic xe p. Cng an x: Cn c vo u m bc li khng nh th? Ch nh: Nh n ngho lm, lm g c tin m mua xe p. T lu ti thy mi khi con gi ti p xe qua l n li c m ui nhn theo ci xe p.
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Chng 5: SUY LUN 5.1 c im chung ca suy lun 5.1.1 Suy lun l g? * L hnh thc ca t duy, nh rt ra phn on mi t mt hay nhiu phn on cho trc theo cc quy tc lgic xc nh. * Thc cht ca suy lun: Da trn nhng tri thc bit, chc chn chn thc, lin kt chng theo nhng cch thc nht nh, rt ra nhng tri thc mi * S : a b 5.1.2Cu to ca suy lun *Tin : L c s ca suy lun, l nhng tri thc, phn on xut pht, t tm ra tri thc mi, phn on mi v i tng *Lp lun: Tng hp cc quy tc, quy lut lgic c bn kt hp vi kt cu lgic ca cc phn on tin , t rt ra nhng phn on, tri thc mi *Kt lun: Nhng phn on, tri thc mi thu c t tin thng qua qu trnh lp lun 5.1.3Suy lun hp lgic v suy lun ng *Suy lun hp lgic (Xt thun tu trn phng din hnh thc): L suy lun tun th cht ch mi quy tc, quy lut lgic *Suy lun ng: - Xut pht t cc tin chn thc - Tun th cht ch mi quy tc, quy lut lgic 5.1.4 Cc loi suy lun Suy lun din dch: C R Suy lun quy np: R C Suy lun tng t: Ra Rb

5.2 Suy lun din dch

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

* Suy lun din dch trc tip * Suy lun din dch gin tip 5.2.1 Suy lun din dch trc tip Suy lun din dch trc tip l g? L suy lun din dch m kt lun c rt ra t mt tin Cc loi suy lun din dch trc tip c bn: + Tin l phn on n: - Php chuyn ho - Php o ngc - Php i lp v t - Suy lun da vo hnh vung logic + Tin l phn on phc: da vo cc phn on phc tng ng PHP CHUYN HA: L suy lun din dch trc tip trong cht ca phn on thay i, ni dung v ngoi din ch t ca phn on khng thay i S l ( khng l) P S khng l ( l)P

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

PHP C C

PHP O NGC:

L suy lun din dch trc tip trong v t ca phn on tin chuyn thnh ch t ca kt lun, ch t ca tin chuyn thnh v t ca kt lun ( Ni dung phn on, cht ca phn on khng thay i)

S l P S khng l PHP C S khng l P S l C A: S l P S kh I: S l S khn S l P P S kh E: S khng S l P S khng l P l P O: S khng l P A: S l P

S l ( khng l) P P l( khng l) S
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Ch : Thut ng khng chu din trong tin khng c tr thnh chu din trong kt lun o ngc phn on n nht : S ny l P C mt P l S S ny khng l P P khng l S

o ngc ph
* S l P

S= P o ngc ph S l P

* S l P

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

o ng Sk
S khng l P

o ng Sk
S
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

o ng Sk
CH : Thao tc ny lun thc hin c i vi tin 3 kiu phn on n. Tin A: S l P E: S khng l P I: S l P O: S khng l P Quan h SP S P S tch ri P SP PS SP PS Kt lun I: P l S A: P l S E: P khng l S I: P l S A: P l S O: P khng l S Khng c kt lun PHP I LP V T : L suy lun din dch trc tip trong khi nim i lp ca v t trong tin chuyn thnh ch t ca kt lun, ch t ca tin chuyn thnh v t ca kt lun, lin t trong tin chuyn thnh lin t i lp trong kt lun S l ( khng l) P P khng l ( l) S S-PSPP-S

Khng t

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

i phn o

S ny l P S ny kh

i lp v S ny khng l P S A:

S l P S kh

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

i lp v E: S
* S khng l P * S khng l P

i lp v t

Sk

S khng l P S khng l P S= P P
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

SUY LUN DA V

I L
Tin l cc phn on phc:

A
PH THUC

Su da vo cc bi
5.2.2Suy lun din dch gin tip Tam on lun

*Suy lun din dch gin tip: L suy lun din dch m kt lun c rt ra t hai hay nhiu tin *Tam on lun: L suy lun din dch m kt lun c rt ra t hai tin *Mt s loi tam on lun:

U a =a H T U a b = a V M b a b =Ia b= b a V b = a b I L
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

V d:

Tam on lun n Tam on lun phc Suy lun c iu kin Suy lun phn lit

TAM ON LUN N Mi kim loi u dn in ( 1 ) ng l kim loi ( 2 ) ng dn in ng: S - Thut ng nh Dn in: P Thut ng ln Kim loi: M - Thut ng gia ( 2 ) - Tin nh ( 1 ) - Tin ln Cu to: Ba thut ng: - Mt thut ng ln: P - Mt thut ng nh: S - Mt thut ng gia: M Hai tin : - Mt tin ln ( P ) - Mt tin nh ( S ) Mt kt lun Cc loi hnh tam on lun: *Loi 1 (Ch- V) MP SM SP * Loi 2 (V - V) PM SM * Loi 4 (V - Ch) P-M M-S SP * Loi 3 (Ch - Ch) MP MS
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

SP Cc quy tc suy lun:

S-P

*Quy tc 1: Trong mt tam on lun c 3 v ch 3 thut ng Vt cht tn ti vnh vin Ci bt ny l vt cht Ci bt ny tn ti vnh vin *Quy tc 2: Thut ng gia M phi chu din t nht 1 ln Mi gio vin gii u c PP ging dy tt C y c PP ging dy tt C y l gio vin gii *Quy tc 3: Thut ng khng chu din trong tin khng c tr thnh chu din trong kt lun Mi tr em u phi c i hc C y khng phi l tr em C y khng c i hc *Quy tc 4: T hai tin l nhng phn on ph nh khng rt ra c kt lun Mi t nhn u khng c i bu c C y khng c i bu c C y l t nhn *Quy tc 5: Mt trong hai tin l phn on ph nh th kt lun l phn on ph nh Mi kim loi u dn in

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Vt ny khng dn in Vt ny khng phi l kim loi *Quy tc 6: Hai tin l nhng phn on khng nh th kt lun l phn on khng nh Mi cng dn u phi tun th php lut Anh l cng dn Anh phi tun th php lut *Quy tc 7: Hai tin l nhng phn on b phn th khng rt ra c kt lun Mt s ng vt hai chn l g Mt s ng vt hai chn l vt G l vt *Quy tc 8: Mt trong hai tin l phn on b phn kt lun l phn on b phn Mi kim loi u dn in Mt s cht rn l kim loi Mt s cht rn dn in *Quy tc 9: Hai tin l phn on ton th kt lun l phn on ton th Mi cng dn u phi bo v mi trng Mi sinh vin u l cng dn Mi sinh vin phi bo v mi trng Tam on lun rt gn: - Lc b 1 thnh phn - Lc b 2 thnh phn

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

*Tam on lun lc b mt thnh phn: Mi ngi u c th phm sai lm Ti l ngi Ti c th phm sai lm Rt gn: Lc b kt lun: Mi ngi u c th phm sai lm m ti th cng l ngi Lc b tin nh: Mi ngi u c th phm sai lm nn ti cng c th phm sai lm Lc b tin ln: Ti c th phm sai lm v ti cng l ngi *Tam on lun lc b hai thnh phn: V d: Bao gi chch ngn a, so di nc th ta ly mnh Dng y : Chch ngn a th ta ly mnh Chch khng ngn a Ta khng ly mnh TAM ON LUN PHC: *L s lin kt mt s tam on lun n sao cho kt lun ca TL trc c dng lm tin cho TL tip theo *Phn loi: - Tam on lun phc tin - Tam on lun phc li Tam on lun phc tin: L s lin kt mt s tam on lun n sao cho kt lun ca TL trc c dng lm tin LN cho TL tip theo Mi tr em u phi c i hc Tr em m ci l tr em Tr em m ci phi c i hc Em b ny m ci Em b ny phi c i hc Tng qut: Mn - P Mn-1 Mn
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Mn-2 Mn-1 Mn-3 Mn-2 M1 M2 S M1 S-P *Tam don lun phc li: L s lin kt mt s tam on lun n sao cho kt lun ca TL trc c dng lm tin NH cho TL tip theo Vt ny l cng c lao ng Cng c lao ng l t liu lao ng T liu lao ng l t liu sn xut T liu sn xut l lc lng sn xut Vt ny l lc lng sn xut Tng qut: S - Mn Mn Mn-1 Mn-1 Mn-2 Mn-2 Mn-3 M2 M1 M1 P SP SUY LUN C IU KIN: - Suy lun c iu kin thun ty - Suy lun nht quyt c iu kin *Suy lun c iu kin thun ty ab bc ac *Suy lun nht quyt c iu kin

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

ab a b Sai lm thng mc: ab a b

ab b a ab b a

Thc khuya mi bit m di m anh th hm no cng ng t chp ti Thc khua Bit m di Anh khng thc khuya Anh khng bit m di ab b

Anhxtanh khng c c thc n.. Hu bn: .Ti cng m ch nh ngi! M ch Khng c c Khng c c M ch ab b a

Suy lun phn lit thun tu S l a V b b l c V d S l a V c V d

Suy lun nht quyt phn lit

Phng thc khng nh: aVb a b aVb b a

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

* Phng thc ph nh: aVb b a 5.3 SUY LUN QUY NP 5.3.1 c im chung? * Suy lun quy np l g? L suy lun trong kt lun l tri thc chung c khi qut t nhng tri thc t chung hn S : S1, S2, S3.......Sn c thuc tnh P S1, S2, S3.......Sn thuc lp S Lp S c thuc tnh P CH : - Suy lun quy np ch c thc hin i vi lp cc s vt cng loi - Kt lun ca quy np ch ng tin cy khi c khi qut t cc du hiu bn cht ca lp i tng - Kt lun ca quy np mang tnh xc sut (Cn c khi qut t s i tng ln v sau nht thit phi c kim nghim li qua thc t) - Kt lun ca quy np c rt ra trn c s tp hp tin - Kt lun ca quy np vn c rt ra trn c s cc tin ph nh - Cc tin ca quy np u l cc phn on n nht hoc cc phn on b phn - Kt lun ca quy np mang tnh xc xut 5.3.2 QUY NP HON TON *Quy np hon ton l g? L suy lun quy np trong kt lun chung v mt lp i tng c rt ra trn c s nghin cu mi i tng ca lp S : S1, S2, S3.......Sn c thuc tnh P S1, S2, S3.......Sn thuc lp S aVb a b

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Lp S c thuc tnh P *iu kin: - Bit chnh xc s lng i tng ca lp c nghin cu ( S lng i tng khng qu ln) - Bit chc chn du hiu c khi qut thuc v mi i tng ca lp 5.3.3 QUY NP KHNG HON TON Quy np khng hon ton l g? L suy lun quy np trong kt lun chung v mt lp i tng c rt ra trn c s nghin cu mt s i tng ca lp S : S1, S2, S3.......Sn c thuc tnh P S1, S2, S3.......Sn... thuc lp S Lp S c th c thuc tnh P PHN LOI: * Quy np ph thng L suy lun quy np khng hon ton c thc hin trn c s ch ra nhng du hiu trng lp trong hng lot cc i tng ca lp c nghin cu v i n khi qut v du hiu cho c lp nghin cu c im: - c thc hin thng qua php lit k n gin v khng y - Kt lun s c b sung, chnh sa, thm ch bc b nu pht hin cc hin tng mu thun iu kin: - Nghin cu mt s lng ln cc trng hp c th xy ra - a dng ho cc trng hp nghin cu - Da vo cc du hiu bn cht khi qut * Quy np khoa hc - L suy lun quy np trong kt lun v ton b lp i tng c rt ra trn c s cc du hiu bn cht, tt yu ca mt s i tng trong lp - C s khoa hc: Mi quan h nhn - qu MT S PHNG PHP QUY NAP KHOA HC: Phng php ging nhau:L quy np khoa hc da trn s pht hin nhng c im ging nhau trong s khc bit
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

S : Hin tng A xut hin trong cc K a,b,c,d... Hin tng A xut hin trong cc K a,e,g,h... Hin tng A xut hin trong cc Ka,k,n,m... C th K a l nguyn nhn ca hin tng A Phng php khc bit:L quy np khoa hc da trn c s so snh cc trng hp hin tng nghin cu xy ra v khng xy ra S : Hin tng A xut hin trong cc K a,b,c,d Hin tng A khng xut hin trong cc K b,c,d C th K a l nguyn nhn ca hin tng A Phng php bin i km theo:L quy np khoa hc ngi ta duy tr mt hin tng trong mt nhm K no . Sau bin i dn mt K trong , nu ko theo s bin i ca hin tng th c th kt lun K l nguyn nhn ca hin tng c nghin cu S : Hin tng A xut hin trong cc K a, b, c, d Hin tng A1 xut hin trong cc K a1,b,c,d Hin tng A2 xut hin trong cc K a2, b, c, d C th K a l nguyn nhn ca hin tng A Phng php loi tr: L quy np khoa hc c thc hin khi bit tp hp K trong hin tng NC xy ra v bit tt c cc K , tr mt K duy nht khng phi l nguyn nhn ca n th c th kt lun K l nguyn nhn ca hin tng S : Hin tng A xut hin trong cc K a, b, c Hin tng A xut hin trong cc K a, b Hin tng A xut hin trong cc K a, c C th K a l nguyn nhn ca hin tng A

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Hin tng A xut hin trong cc K a, b, c Hin tng A khng xut hin trong cc K b Hin tng A khng xut hin trong cc K c C th K a l nguyn nhn ca hin tng A Hin tng A, B, C xut hin trong cc K a, b, c Hin tng B xut hin trong cc K b Hin tng C xut hin trong cc K c C th K a l nguyn nhn ca hin tng A 5.4 SUY LUN TNG T 5.4.1 c im chung SUY LUN TNG T L G? L suy lun trong kt lun v du hiu ca i tng c nghin cu c rt ra trn c s ging nhau ca i tng y vi mt i tng bit hng lot du hiu C S KHCH QUAN: - Mi i tng l mt h thng hon chnh trong cc b phn, du hiu, thuc tnh quan h, quy nh ln nhau - Cc i tng trong hin thc c quan h hu c, tc ng qua li, nh hng, quy nh nhau S : i tng A c cc du hiu a, b, c, d, e, g, h i tng B c cc du hiu a, b, c, d, e, g, h, m, n C th i tng A cng c du hiu m, n i tng A v B c chung cc du hiu a, b, c, d, e, g, h i tng B c du hiu m, n C th i tng A cng c du hiu m, n 5.4.2 Mt s loi suy lun tng t TNG T THUC TNH
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

L suy lun tng t trong kt lun l thuc tnh ca i tng TNG T QUAN H L suy lun tng t trong kt lun biu th quan h ca i tng 5.4.3iu kin nng cao mc tin cy ca kt lun trong suy lun tng t iu kin nng cao tin cy trong suy lun tng t: Cc i tng c em p dng tng t c nhiu du hiu chung Cc du hiu chung phong ph, a dng Cc du hiu chung l nhng du hiu bn cht CU HI V BI TP 1) Suy lun l g? So snh nh ngha ca cc loi suy lun c bn. 2) Th no l suy lun din dch trc tip? Trnh by v mt trong cc kiu din dch trc tip c tin l phn on n. Cho v d c th. 3) Trnh by v mt trong cc cch thc suy din trc tip c tin l phn on phc hp (da vo ng tr ca cc phn on phc hp c bn). Cho v d c th. 4) Trnh by nh ngha, cu to, cc loi hnh v quy tc chung ca tam on lun. Cho v d v vic vi phm mt trong cc quy tc nu. 5) Pht biu v chng minh cc quy tc ring ca tng loi hnh tam on lun. Cho mt v d v vic vi phm mt trong cc quy tc nu. 6) Th no l tam on lun rt gn. Trnh by cch thc chung khi phc n v dng y . Cho v d. 7) Th no l suy lun iu kin? Hy phn bit cc kiu suy lun iu kin vi nhau. Cho v d v nu quy tc ca chng. V hai ca cc cu: Thng ai thng c ng i, ght ai ght c tng ty h hng; Tay lm hm nhai, tay quai ming tr c l kt lun ng hay khng, nu coi v th nht l chn thc?
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

8) Trnh by v suy lun la chn: cc kiu hnh v cc quy tc. Cho v d v tng trng hp. C th rt ra kt lun g t tin giu con t, kh con t v cho bit loi hnh ca suy lun. 9) Trnh by v cc kiu suy lun kt hp gia suy lun iu kin v la chn phn lit. Cho v d vi tng kiu suy lun nu. Cu ca dao cn duyn k n ngi a, ht duyn i sm v tra mt mnh c th c vit theo cng thc ca loi suy lun no? 10) Trnh by v nh ngha, cu to ca suy lun quy np, phn loi quy np. Cho v d ng vi tng loi nu. 11) Th no l quy np khoa hc? Trnh by cc phng php c bn vch ra nguyn nhn (hoc bn cht) ca hin tng cn nghin cu. Cho v d vi tng phng php. 12) Nu ngun gc, nh ngha v c im ca php suy lun tng t. Phn tch cc iu kin php suy lun tng t cho kt lun c tin cy cao. 13) Hy ch ra phng thc suy lun v cho bit nhng suy lun sau y c hp loogic khng? V sao? - Anh y hc ngoi ng gii v anh y khng ni ngng - Mi ngi u c th sai lm m ti th khng phi l thnh - Nhm khng phi l ng vt c v v ng vt c v thng con

Chng 6: CHNG MINH V BC B 6.1 c im chung 6.1.1 Chng minh, bc b l g? + Chng minh l g? * L thao tc lgic dng lp lun tnh chn thc ca mt lun im hay l thuyt no nh cc lun im hay l thuyt chn thc khc c mi lin h hu c vi lun im hay l thuyt * Thc cht ca chng minh
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- L thao tc lgic nhm tm ra cn c lgic, l l lgic cho tnh chn thc ca mt lun in no - L hot ng lgic th hin s tc ng ca quy lut l do y + Bc b l g? * L thao tc lgic nhm xc lp tnh gi di hay tnh khng c cn c ca vic khng nh tnh chn thc ca mt lun im hay l thuyt no * Thc cht ca bc b: - L thao tc lgic ngc vi thao tc chng minh - L hot ng lgic th hin s tc ng ca quy lut l do y 6.1.2 Cu to ca chng minh, bc b Lun : L lun im, l thuyt m tnh chn thc ( gi di) ca n cn c khng nh Chng minh ( bc b ) ci g? Lun c: Cc lun im khoa hc, cc chng c, s kin thc t chn thc...c lin quan n lun v c dng khng nh tnh chn thc ( gi di) ca lun Dng ci g chng minh ( bc b ) ? Lun chng: L mi lin h lgic gia lun c v lun . L nhng quy tc, cch thc lin kt cc lun c, kt hp cc tri thc khoa hc khc chng minh ( bc b) lun Chng minh ( bc b ) nh th no? 6.1.3 Mt s nguyn tc tranh lun Trong tranh lun, chng minh v bc b c p dng ng thi vi cng mt lun , c th khc lun c v lun chng Nguyn tc: - Thng nht r rng lun : Tranh lun v ci g? Trong phm vi no? iu kin no? - Thng nht cch hiu cc thut ng c lin quan c ting ni chung - Thng nht mt s quy nh tranh lun, c th ho iu kin thng, thua, quy c ch ti khi thua cuc... - Hai bn cam kt tn trng tho thun 6.2 Cc phng php chng minh 6.2.1 Chng minh trc tip Chng minh trc tip l g? L php chng minh trong tnh chn thc ca lun c rt ra trn c s lp lun trc tip t lun c S :
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- P : Lun - a, b, c, d ...: Lun c - ai, bi, ci, di...: Cc h qu ca a, b, c, d... ( a, b, c, d ) ( a1, b1, c1, d1) ( a2, b2, c2, d2) ......( an. bn, cn, dn) P 6.2.2 Chng minh gin tip Chng minh phn chng: L php chng minh tnh chn thc ca lun trn c s chng minh tnh gi di ca phn lun S chng minh phn chng: - P : Lun - P : phn lun - a1, a2, a3,... an : Cc h qu ca P - Nu c ai = g ( 0 ) P=g P=c Chng minh phn lit: L php chng minh gin tip c thc hin bng cch loi tr cc kh nng gi di, t khng nh mt kh nng duy nht l lun S chng minh phn lit: - P : Lun - Q, R, H, K.... Cc kh nng c th xy ra PvQvRvHvK QRHK P 6.3 Cc phng php bc b 6.3.1 Bc b lun : Bc b lun l khng nh tnh gi di hay tnh khng xc nh ca lun Cc phng php bc b lun : - Bc b lun thng qua cc d kin, s kin, chng c mu thun vi lun - Bc b lun thng qua khng nh tnh gi di ca h qu rt ra t lun - Bc b lun thng qua chng minh phn lun - Bc b lun thng qua vic ch ra tnh khng xc nh ca lun

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

6.3.2 Bc b lun c: Thc cht l ph nh hoc hoi nghi php chng minh lun trn c s ch ra tnh khng xc nh, tnh cha c chng minh, tnh mu thun hoc khng y ca lun c. Cc phng php bc b lun c: - Vch ra tnh gi di ca lun c n n khng tha nhn lun c v khng tha nhn php chng minh - Vch ra mu thun ni ti gia cc lun c - Vch ra s thiu cn c ca lun c hay tnh cha chng minh c ca lun c - Vch ra s thiu ht, khng y , khng r rng, khng xc nh, khng n nhp ca lun c 6.3.3 Bc b lun chng: - Thc cht l ch ra tnh thiu lgic ca lp lun khi c s dng chng minh lun . - Ch ra s thiu thuyt phc, cha tin cy ca php chng minh trn c s vch ra li lgic ca lp lun Ch : Bc b lun c, lun chng cha bc b lun m ch khng nh lun cha c chng minh, buc i phng phi chng minh li lun 6.4 Cc quy tc chng minh, bc b *Cc quy tc i vi lun : - Lun cn chng minh cho tnh chn thc ca n th bn thn n phi chn thc. Lun cn bc b th bn thn n phi gi di - Lun phi xc nh, ngha l phi r rng, chnh xc, khng c hiu theo nhiu ngha - Lun phi c gi vng trong sut qu trnh chng minh hay bc b Sai lm thng mc: - Lun khng chnh xc (sai hoc a ngha) - Thay th lun - Sa i lun hoc mt phn ca lun *Cc quy tc i vi lun c: - Lun c phi chn thc v khng mu thun - Lun c phi y - Lun c phi c chng minh c lp i vi lun - Lun c khng xc nh, khng r rng Sai lm thng mc:
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

- Lun c gi - Lun c mu thun - Lun c cha c chng minh *Cc quy tc i vi lun chng: - Lun chng cn tun th mi quy tc v quy lut lgic - Lun chng phi m bo tnh h thng - Lun chng phi nht qun, khng mu thun Sai lm thng mc: - Lun chng vi phm cc quy tc, quy lut lgic - Lun chng lun qun, mu thun, thiu nht qun 6.5 Ngu bin v nghch l logic 6.5.1Ngu bin v bc b ngu bin *Ng bin: V tnh phm sai lm trong t duy Nguyn nhn: Khng nm vng cc quy tc, quy lut lgic *Ngy bin: C tnh phm sai lm trong t duy - Ngy bin khoa hc: Rn luyn nng lc t duy - Ngy bin phn khoa hc: i trng thay en * Bc b ngy bin: Ch ra li lgic 6.5.2Nghch l lgic *Nghch l lgic: l mt phn on ng thi mang hai gi tr lgic: Va chn thc, va gi di V d: Nghch l k ni di Ti l k ni di Nu ngi y ni tht: - Phn on Ti l k ni di= c - Ngi y khng ni di Ti l k ni di = g Nu ngi y ni di: - Phn on Ti l k ni di= g - Ngi y ni di Ti l k ni di = c

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

CU HI V BI TP 1. Chng minh, bc b l g ? Cu to ca chng minh v bc b.So snh cu to ca php chng minh v suy lun. 2. Cc phng php chng minh, bc b. Cho v d. 3. Cc quy tc chng minh, bc b. Cc li thng mc phi trong chng minh, bc b, cho v d. 4. C th chng minh nhng lun im sau y c hay khng ? V sao ? - Cc cu gi di khng phi l phn on - Mi cu khng nh u l phn on - V t trong cc phn on ton th bao gi cng chu din 5. Hy bc b ngy bin sau : Mt t m vo mt chic xe p. Xe p bp dm cn t ch b xy xc nh. iu chng t rng, lc tc ng ca t vo xe p mnh hn rt nhiu so vi lc tc ng ca xe p vo t 6. Quc vng ca mt vng quc n ban sc lnh : Nhng ngi lm ngh th co phi co v ch c co cho nhng ai khng t co Hi, theo lnh , nhng ngi lm ngh th co c c co ru, tc cho chnh mnh khng

Chng 7: GI THUYT 7.1 C IM TRNG CHUNG: 7.1.1 Gi thuyt l g? Gi thuyt l nhng gi nh c cn c khoa hc v bn cht, nguyn nhn hay nhng mi lin h mang tnh quy lut ca mt hin tng, mt d kin no ca t nhin, x hi v t duy 7.1.2 c trng ca gi thuyt

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

L hnh thc hot ng c mc ch ca t duy, ra i do nhu cu nhn thc, nhn nh, nh gi, gii thch cc s kin ca thc tin. * c xy dng trn c s lin kt cc tri thc bit vi nhng tri thc cha bit a ra nhng d bo v bn cht, nguyn nhn * Khng phi mi gi thuyt u tr thnh chn l 7.1.3 Cc loi gi thuyt Gi thuyt chung: v mt lp s vt, hin tng, thng c a ra nhm gii thch cc hin tng mang tnh ph qut, phm vi khng gian rng, thi gian di *Gi thuyt ring: v mt b phn, mt i tng, mt phng din nht nh ca i tng; gn vi s vt, hin tng c th, c bit *Gi thuyt khoa hc: gi nh c c s khoa hc nhm gii thch tnh quy lut ca s vn ng v pht trin; i su l gii bn cht, quy lut hng vo vic khm ph b mt ca TG *Gi thuyt nghip v: gi nh khoa hc c nu giai on u ca qu trnh nghin cu. L nhng gi nh c iu kin phc v mc tiu thu thp, h thng ho cc kt qu nghin cu 7.2 Xy dng v pht trin gi thuyt *Giai on phn tch: quan st, phn tch cc d kin, tp hp cc d kin, quan h gia cc s kin nhm nhn thc tnh a dng, tnh c th ca hin tng *Giai on tng hp: Tp hp, sp xp nhng tri thc thu c qua phn tch theo mt trt t nht nh to thnh h thng thng nht v hnh thnh gi thuyt

X y dng v

C nh sa g thuy h i

K m ngh m thc ti i i
Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

7.3Cc phng php xc nhn gi thuyt 7.3.1Xc nhn trc tip *Xc nhn trc tip: Kim nghim qua thc tin: Pht hin cc chng c, s kin c lin quan mt thit vi gi thuyt v hin tng nghin cu -L phng php hiu qu nht -Xc nhn tnh chn thc ca gi thuyt thng qua xc nhn tnh chn thc ca tng h qu rt ra t gi thuyt 7.3.2 Xc nhn gin tip: Xc nhn tnh chn thc ca gi thuyt thng qua xc nhn tnh chn thc ca tng h qu rt ra t gi thuyt *Xc nhn gin tip S : (K1VK2VK3VVKn)( K2 K3 Kn) K1 Ki: Cc gi thuyt Ch : Lit k cc gi thuyt c th Loi tr ht cc gi thuyt khng ng tr mt gi thuyt ng

7.4 Bc b gi thuyt S : K ( M1M2 Mn) M1M2 Mn K K ( M1M2 Mn) M1VM2VVMn K CU HI V BI TP

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

1.Gi thuyt khoa hc l g? Bn cht v c dim ca gi thuyt khoa hc? 2.Cc bc xy dng gi thuyt khoa hc 3.Cc phng php xc nhn hoc bc b gi thuyt

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni

Nguyn Nh Th- i hc Quc Gia H ni