You are on page 1of 8

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12

TIU LUN KINH T VI M

TNH HNH LM PHT NHNG THNG U NM TI VIT NAM


1.M u: Thc trng lm pht hin nay ti Vit Nam Lm pht l s tng ln ca mc gi chung ca nn kinh t trong mt thi hn nht nh. Trong mi giai on c th c gi mt hng ny tng, mt hng kia gim, v gi cc mt hng khc khng thay i. Nhng nu mc gi chung tng ln, ta c lm pht. Ngc li, nu mc gi chung gim xung, ta c gim pht. Lm pht c th c o lng bng nhiu cch khc nhau. Tuy vy, nc ta, cch ph bin cho n nay l ch s gi tiu dng (CPI), phn nh bin ng v gi c chung qua thi gian ca mt s lng (hay cn gi l r) hng ha, dch v i din cho tiu dng cui cng phc v i sng bnh thng ca ngi dn. Nhn chung, lm pht nc ta t nm 2004 n nay lun mc kh cao. T nm 2007 n nay, lm pht lun cao hn tc tng trng kinh t. Tc tng trng GDP bnh qun hng nm giai on 2006-2010 khong 7,1%, trong khi lm pht bnh qun hng nm khong gn 11%. Mc lm pht ni trn nc ta cng cao hn nhiu so vi lm pht ca cc nc trong khu vc. V d, lm pht bnh qun hng nm Trung Quc giai on 2006-2009 khong 3%, Indonesia khong 8,4%, Thi Lan khong 3,1%, Malaysia khong 2,7% v Philipine khong 5,8%,v.v Bn thng u nm nay, lm pht nc ta vn mc cao v din bin phc tp. Lm pht cui thng 4 nm 2011 so vi thng 12 nm 2010 tng 9,64%; tng 17,51% so vi thng 4 nm 2010; lm pht 4 thng u nm 2011 so vi cng k nm 2010 tng 13,95%. Nh vy, lm pht 4 thng u nm (so vi cc k gc khc nhau ca nm 2010) u cao hn nhiu so vi ch tiu lm pht ca nm 2011 c Quc hi thng qua. Lm pht 4 thng u nm nay nc ta cng cao hn nhiu so vi cc nc khc trong khu vc. V d, lm pht thng 3 nm nay Trung Quc l 5,4% so vi cng k nm ngoi; cn lm pht qu I nm nay Indonesia c th tng ln 7,1%, Phillipine l 4,9%, Thi Lan l 4% v Malaysia l khong 2,8% so vi cng k nm ngoi.Lm pht cao, ko di trong nhiu nm lin tc gy nhiu tc ng tiu cc n sn xut v i sng ca ngi dn. Lm pht cao l mt trong cc biu hin ca bt n kinh t v m. Nhng tc ng c hi ca lm pht, lu rng VN th lm pht di 5% c xem l c li:

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 -Tc hi th nht l lm cho tin t khng cn gi c chc nng thc o gi tr hay ni ng hn l thc o ny co dn tht thng, do x hi khng th tnh ton hiu qu, iu chnh cc hot ng kinh doanh ca mnh. -Th hai, tin t v thu l 2 cng c quan trng nht nh nc iu tit nn kinh t b v hiu ha, v tin t b mt gi nn khng ai tin vo ng tin na, cc biu thu khng th iu chnh kp vi mc tng bt ng ca lm pht v do vy tc dng iu chnh ca thu b hn ch, ngay c trong trng hp nh nc c th ch s ha lut thu thch hp vi mc lm pht, th tc dng iu chnh ca thu cng vn b hn ch. -Th ba, phn phi li thu nhp, lm cho mt s ngi nm gi cc hng ha c gi tr tng t bin giu ln nhanh chng v nhng ngi c cc hng ha m gi c ca chng khng tng hoc tng chm v ngi gi tin b ngho i. -Th t, kch thch tm l u c tch tr hng ha, bt ng sn, vng bcgy ra tnh trng khan him hng ha khng bnh thng v lng ph. -Th nm, xuyn tc bp mo cc yu t ca th trng lm ch cc iu kin ca th trng b bin dng. Hu ht cc thng tin kinh t u th hin trn gi c hng ha, gi c tin t, gi c lao ngMt khi nhng gi c ny tng hay gim t bin v lin tc th cc yu t ca th trng khng th trnh khi b thi phng hoc bp mo. -Th su, sn xut pht trin khng u, vn chy vo nhng ngnh no c li nhun cao. -Th by, ngn sch bi chi ngy cng tng trong khi cc khon thu ngy cng gim v t gi tr. -Th tm, i vi ngn hng, lm pht lm cho hot ng bnh thng ca ngn hng b ph v, ngn hng khng thu ht c cc khon tin nhn ri trong x hi. -Th chn, i vi tiu dng: lm gim sc mua thc t ca nhn dn v hng tiu dng v buc nhn dn phi gim khi lng hng tiu dng, c bit l i sng cn b cng nhn vin ngy cng kh khn. Mt khc lm pht cng lm thay i nhu cu tiu dng, khi lm pht gay gt s gy nn hin tng l tmf cch tho chy ra khi ng tin v tm mua bt c hng ha d khng c nhu cu. T lm giu cho nhng ngi u c tch tr. Tm li: Hu qu ca lm pht rt nng n v nghim trng. Lm pht gy ra hu qu n ton b i sng kinh t x hi ca mi nc. Lm pht lm cho vic phn phi 2

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 li sn phm x hi v thu nhp trong nn kinh t qua gi c u khin qu trnh phn ha giu ngho nghim trng hn. Lm pht lm cho mt nhm ny nhiu li nhun trong khi nhm khc b thit hi nng n. Nhng suy cho cng, gnh nng ca lm pht li ln vai ca ngi lao ng, chnh ngi lao ng l ngi gnh chu mi hu qu ca lm pht. Lm pht cao v bt n kinh t v m l bt li ln i vi khuyn khch v thu ht u t; lm cho mi trng kinh doanh nc ta km cnh tranh hn so vi cc nc khc. Lm pht cao, bin ng lin tc lm gia tng chi ph sn xut, gim li nhun; lm cho cc k hoch u t trung v di hn tr nn ri ro hn v khng d tnh c mt cch chc chn. H qu l, cc doanh nghip ni chung khng nhng phi ct gim u t pht trin, m c th phi ct gim c quy m sn xut hin hnh i ph vi lm pht cao. Thc t cho thy, lng vn FDI ng k bn thng u nm nay ch bng 52% ca cng k nm ngoi. Ln u tin trong hn 10 nm qua, s doanh nghip ng k mi v s vn ng k gim xung, ch bng khong 75% ca cng k nm ngoi. iu tra ca Hip hi doanh nghip chu u cng cho thy ch s lc quan kinh doanh ca cc doanh nghip thnh vin Vit Nam trong qu I/2011 gim ng k. Lm pht cao (nhng tin lng v thu nhp bng tin khc ca ngi lao ng khng tng ln tng ng) lm cho thu nhp thc t ca h gim xung. V d, trong hai nm qua, lm pht lm cho thu nhp thc t ca ngi lao ng mt hn 20%; t , i sng ca a s dn c tr nn kh khn hn nhiu so vi trc y. Lm pht cao lm gim gi tr thc ca ng tin ni t, lm xi mn gi tr s tin tit kim ca dn chng; lm gim lng tin v mc a chung ca ngi dn trong vic nm gi v s dng ng ni t. iu va gy p lc thm i vi lm pht, bt n kinh t v m trc mt, va lm xi mn nn tng pht trin lu di trong trung v di hn. 2. Nguyn nhn gy ra lm pht Thc trng lm pht nc ta nh trnh by trn y c nhiu nguyn nhn. Gi c trn th trng th gii tng cao v cc iu kin quc t bt li khc r rng c tc ng n gi c v lm pht nc ta. Tuy vy, lm pht cao ko di v s chnh lch rt ln gia lm pht nc ta v cc nc trong khu vc, k c cc nc c nn kinh t m hn, chng t cc nguyn nhn ch quan, bn trong vn l ch yu. di y l tng hp mt s nguyn nhn gy lm pht Vit Nam: 1. Xt tng qut l sn xut trong nc cha cho u t v tiu dng cui cng, hay u t v tiu dng vt qua sn xut ln n trn di 10% hng nm, phi nhp siu, phi vay n t nc ngoi b p.

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 Khi tng cu vt qu tng cung th Vit Nam khng ch v th nhp siu, m cn rt d ri vo lm pht cao, nu c s bt n bn ngoi (khng hong, lm pht...) v c trc trc bn trong (thin tai, dch bnh, bt n v m...). Vn u t/GDP gia tng t 34,9% trong thi k 1996-2000 ln 39,1% trong thi k 2001-2005 v ln 43,5% trong thi k 2006-2010. Tiu dng cui cng/GDP ca Vit Nam tng tng ng t 71,1% thi k 2001-2005 ln 72,2% thi k 2006-2010. y l t l cao so vi mt s nc (nm 2009 ca Vit Nam l 72,8%, trong khi ca Brunei l 47%, Trung Quc 48,7%, Singapore 52,4%, Malaysia 64%, Indonesia 68,2%, Thi Lan 68,3%, n 69,6%, Hn Quc 70,3%...). Tiu dng cui cng/GDP ca Vit Nam cao v tng ln, c mt phn do quy m GDP bnh qun u ngi thp, c mt phn do tiu dng c xu hng tng ln; nhng c mt phn do xut hin tnh trng n chi sm v chung hng ngoi ca mt b phn dn c. Do u t v tiu dng cui cng vt xa so vi GDP, nn nhp siu tng ln qua cc thi k (thi k 1996-2000 mi gn 9,4 t USD, tng ln trn 19,1 t USD thi k 2001-2005 v tng ln gn 62,8 t USD thi k 2006-2010). Trong tnh trng thiu ht ngun cung, phi nhp khu t nc ngoi, trong ng lu c cc mt hng m mt nc i ln t nng nghip phi nhp khu ln nh thy sn, sa v sn phm sa, rau qu, ng, du m ng thc vt, thc n gia sc v nguyn ph liu, cao su, g v nguyn ph liu, ng, tht; m mt nc c b bin di nhng phi nhp mui; mt nc c t l xut khu/GDP cao, nhng do tnh gia cng, lp rp cao m nhp khu nguyn ph liu ln, nh nguyn ph liu dt may, giy dp, cht do nguyn liu, my vi tnh, sn phm in t v linh kin; mt s loi hng tiu dng c kim ngch ln, nh in thoi cc loi v linh kin, t nguyn chic, xe my nguyn chic, ha m phm... ln n my t USD. 2. Nguyn nhn tim n, su xa ca lm pht l hiu qu u t v nng sut lao ng thp. Hiu qu u t thp th hin h s ICOR cao v tng ln qua cc thi k (thi k 1996-2000 l 5 ln, thi k 2001-2005 ln 5,2 ln, thi k 2006-2010 ln 6,2 ln, cao gp i nhiu nc trong khu vc). T trng u t cng trong tng u t ca Vit Nam t nm 2003 tr v trc mc trn di 57%, t 2004 gim xung nhng vn mc trn di 40%, trong khi ICOR ca khu vc ny cao gp ri h s chung ca c nc. Nng sut lao ng x hi ca Vit Nam nm 2010 t 40,3 triu ng/ngi, ch tng ng vi 2.067 USD, thp xa so vi cc con s tng ng ca mt s nc (nm 2008 ca Nht Bn 73.824 USD, Brunei 72.500 USD, Singapore 62.724 USD, Hn Quc 38.235 USD, Malaysia 17.718 USD, Thi Lan 6.915 USD, Trung Quc 5.460 USD, Indonesia 4.597 USD, Philippines 4.535 USD, n 2.706 USD...). 4

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 3. Tng thu ngn sch/GDP ca Vit Nam thuc loi kh cao (my nm nay t trn di 28%), nhng thu t du th, t hi quan, thu t t ai l nhng khon khng trc tip phn nh hiu qu kinh t v c xu hng gim (thu t du th nm 2005 chim 29,2%, 6 thng u nm 2011 chim 13,9%; thu t hi quan, tng ng chim 16,7% v 22,5%; thu t t ai chim khong 6-7%). Bi chi ngn sch/GDP t nm 2006 tr v trc mc thp, nhng t nm 2007 n nay mc cao, tuy c xu hng gim xung trong vi nm nay, nhng vn thuc loi cao. Trong tng chi ngn sch, t trng chi cho u t, chi cho lnh vc x hi l cn thit, nhng thuc loi cao, nht l chi cho u t cng-th hin Nh nc cn m nhiu qu m cn khuyn khch cc ngun lc x hi. 4. Tin t l nguyn nhn trc tip v bc l ra cui cng ca lm pht. Tc tng d n tn dng cao gp nhiu ln tc tng GDP. Nm 2010 so vi nm 2000, tn dng cao gp trn 13,7 ln, trong khi GDP ch gp trn 2 ln; h s gia tc tng ca tn dng v ca GDP ln n trn 6,2 ln-mt h s rt cao. Do vy, d n tn dng/GDP mc khong 125%, cao gp i con s tng ng ca nhiu nc. Cng vi tng trng tn dng l tng trng tng phng tin thanh ton, m tng phng tin thanh ton ca Vit Nam khng ch l tin ng m cn c vng, c ngoi t. 5. Tnh trng vng ha v la ha kh cao, tc ng tiu cc i vi lm pht trn 4 mt. - Ht vo y mt lng vn ln ca x hi m khng c u t trc tip cho sn xut kinh doanh to ra sn phm cn i vi tin. - Vng v USD tr thnh phng tin thanh ton, lm cho tng phng tin thanh ton tng ln. - Gi vng trong nc bin ng, nhiu ln cao hn gi vng th gii, tc ng ti nhp lu, ko t gi bin ng theo. Khi gi vng v t gi tng cao li tc ng n tm l, n lng tin vo ng ni t... - T gi tng tuy khuyn khch xut khu, nhng li lm khuych i lm pht trong nc v y l yu t lm cho lm pht ca Vit Nam cao hn lm pht ca th gii; lm tng n quc gia khi tnh bng VND. 6. Vic thc hin l trnh gi th trng khi chuyn sang kinh t th trng l tt yu, ng hng, l mt ni dung quan trng ca ng li i mi. Tuy nhin, kt qu ca vic thc hin l trnh ny nu thc hin dn dp cng mt lc s to ra mt bng gi mi cao hn, nh tng xy ra trong thi k lm pht phi m, hay vo thng 2-3 va qua.

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 7. Gi c th gii tng l mt trong nhng yu t quan trng tc ng i vi lm pht trong nc xt trn cc gc khc nhau. - T l xut, nhp khu/GDP ca Vit Nam tng nhanh v hin mc kh cao (nm 1992 t 51,6%, nm 1995 t 65,4%, nm 2000 t 96,5%, nm 2005 t 130,8%, nm 2010 t 154,4%, kh nng nm 2011 s cn cao hn)-tc l c m kh cao, ng th 5 th gii-nn bin ng gi c trn th gii s tc ng nhiu n bin ng gi Vit Nam hn cc nc khc. - Gi th gii tng s lm cho chi ph y trong nc tnh bng VND tng kp: va tng do n gi tnh bng USD tng, va tng do tnh bng VND tng. 8. Ngoi ra, cng cn tnh n s chuyn ng ca dng tin gia cc knh u t. T qu II/2007, th trng chng khon sau khi ln nh ao xung mnh, lm cho mt lng tin ln t knh ny chuyn sang lm cho gi bt ng sn bc ln v gi tiu dng tng cao vo cui nm 2007, t nh im vo nm 2008. Gi vng, gi bt ng sn tng cao vo nm 2009, u nm 2010 cng ht mt lng tin ln vo y, nn CPI cng tng chm li. T cui 2010, chng khon v bt ng sn u gim, gp phn lm cho sc p tng gi tiu dng cao ln. S chuyn ng ca dng tin gia cc knh cng gp phn to ln s cng hng v chia s dng tin vi th trng tiu dng. Nh vy, lm pht Vit Nam do nhiu yu t. Cc gii php kim ch lm pht cn tc ng vo cc yu t Cn i vi lm pht 4 thng u nm nay, th ngoi nhng nguyn nhn ni trn, th iu chnh tng gi xng du, in, t gi, cc mt hng khc .v.v l nguyn nhn trc tip lm cho lm pht trong my thng gn y cao hn so vi cng k ca cc nm trc. 3. Khin ngh v gii php i ph vi lm pht cao v bt n kinh t v m, Chnh ph ban hnh v thc thi Ngh quyt s 11/2010/NQ-CP ngy 24 thng 2 nm 2011 v kim ch lm pht, n nh kinh t v m v bo m an sinh x hi. Ngy 16 thng 3 nm 2011, B Chnh tr ra Kt lun s 02-KL/TW v tnh hnh kinh t-x hi nm 2011. Kt lun ca B chnh tr cng nhn mnh n tp trung u tin hng u l vic kim ch lm pht; n nh kinh t v m v m bo an sinh x hi; coi y va l nhim v cp bch ngn hn ca nm 2011, va l nhim v quan trng ca mt vi nm tip theo. Hng lot cc gii php c th dc cc b, ngnh v a phng trin khai thc hin, nh: tht cht tn dng, gim cung tin t, tng li sut, iu chnh t gi, qun l cht ch th trng vng, qun l, kim sot cht hot ng th trng ngoi t phi chnh thc, r sot, ct, hon, gim v iu chuyn vn u t nh nc, thc hin tr cp cho cc tng lp, nhm dn c thu nhp thp, u tin tn dng cho doanh nghip 6

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 nh v va, cho nng nghip v nng thn, cho xut khu, lp danh mc hn ch nhp, gim nhp khu, gim thm ht cn cn thanh ton,.v.v Cc gii php ni trn t c nhng kt qu ban u nh t gi c xu hng n nh dn; th trng ngoi t phi chnh thc gim v quy m v mc hot ng; cung-cu ngoi t bt cng thng hn; quy m th trng vng t do c thu hp ng k, nht l vng ming; vic s dng vng lm phng tin u c, lm phng tin thanh ton cng gim hn,.v.v Tuy vy, vic trin khai Ngh quyt s 11/2011/NQ-CP v Kt Lun s 02-KL/TW cho n nay cn c mt s khim khuyt sau y:- Cc gii php v tin t c thc hin kh quyt lit, bm st ni dung v tinh thn Ngh quyt s 11/2011/NQ-CP v Kt lun s 02-KL/TW ca B Chnh tr. Tuy vy, mt s gii php, nht l gii php v li sut t ra l cha tht hp l.Khc vi chnh sch tin t, cc gii php v ti kha cha c thc hin ng theo yu cu ca Ngh quyt s 11/2011/NQ-CP v Kt lun s 02-KL/TW ca B Chnh tr; v cha c tc dng ng k. Cc a phng, cc ngnh vn khi cng mi hn 5000 d n mi vi s vn c phn b hn 22 nghn t ng. Vn u t pht trin t ngn sch nh nc 4 thng u nm vn tng hn 18% so vi cng k nm ngoi. S vn u t c bo co l s ct gim, nh hon v iu chuyn vn cn thp hoc cha tin cy. Danh mc c th cc d n c ct gim vn cha c xc nh c th v cng b cng khai. Cng tng t nh vy i vi danh mc cc d n s c b sung thm vn t vic iu chuyn vn t cc d n b ct gim. Mt ln na, c s thiu ht ng k trong phi hp cn c gia chnh sch ti kha v chnh sch tin t trong cuc chin chng lm pht v n nh kinh t v m. Cc gii php c thc hin cho n nay cn mang nng tnh hnh chnh, ngn hn v tnh th; cha t trong tng th cc gii php i mi m hnh tng trng v chuyn i c cu kinh t; nn cha hng n gii quyt nguyn nhn c bn ca lm pht v bt n kinh t v m nc ta. Ngh quyt s 11/2011/NQ-CP ca Chnh ph v Kt lun s 02-KL/TW ca B chnh tr c nh gi l ph hp kim ch lm pht v n nh kinh t v m. Thc hin cc bin php chng lm pht, bn cnh cc kt qu bc u, cng gy ra mt s kh khn ngn hn i vi hot ng kinh doanh ca doanh nghip, nh li sut vay vn cao, kh tip cn vn tn dng, tiu th hng ha kh khn, tc tng trng nm nay s thp hn so vi ch tiu k hoch..v.v. Tuy vy, v trung v di hn, th lm pht thp, n nh kinh t v m mt cch lu di v vng chc l iu kin cn thit khng th thiu cho nn kinh t pht trin nhanh v bn vng. V vy, phi tip tc kin tr v nht qun thc hin y ni dung, tinh thn Ngh quyt 11 ca Chnh ph v Kt lun s 02 ca B Chnh tr khng ch trong nm 2011 v c trong nhiu nm tip theo. Mc tiu c th trong ba nm ti l phi gim c lm pht hng nm v gi n nh mc lm pht mc khong 5%. Phi gim chi tiu, nht l chi u t nh nc gim bi chi ngn sch; qua , phi hp v h tr tt hn, hiu qu hn vi chnh sch tin t v t gi chng lm pht v n nh kinh t v m. 7

Trnh Ngc Sn, lp 101_T12 Bn cnh cc gii php ni trn, phi khi ng ngay cc gii php kch hot qu trnh ti c cu kinh t, chuyn i m hnh tng trng, trong , trng tm l i mi c ch phn b v s dng ngun lc theo hng nng cao nng sut, hiu qu v nng lc cnh tranh. Theo tinh thn , trong nm 2011 cn trin khai nghin cu, son tho Lut Qun l u t nh nc, Lut sa i b sung Lut Ngn sch nh nc, Lut sa i, b sung Lut t ai, Lut sa i b sung Lut u t, n i mi ton din c ch qun l DNNN, thc hin trit , y v nht qun kt qu n 30 v n gin ho th tc hnh chnh trn mt s lnh vc qun l nh nc.

You might also like