Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

Dng in xoay chiu

I. CNG SU T: Cng su t c a dng i n xoay chi u: P = UIcosN = I2R = - H s cng su t: cosN =
R UR = U Z U 2R . Z2

- ngh a c a h s cng su t cosN + Tr ng h p cosN = 1 t c l N = 0: m ch ch c R, ho c m ch RLC c c ng h i n (ZL = ZC) th P = Pmax = UI = + Tr

U2 = I2R R

ng

ng h p cosN = 0 t c l N = s

T : M ch ch c L, ho c ch c C, ho c c c L v 2

C m khng c R th P = Pmin = 0. - R tiu th n ng l ng d i d ng to nhi t, ZL v ZC khng tiu th n ng l ng c a ngu n i n xoay chi u. * nng cao h s cng su t c a m ch b ng cch m c thm vo m ch cu n c m ho c t i n thch h p sao cho c m khng v dung khng c a m ch x p x b ng nhau cosN } 1. i v i cc ng c i n, t l nh, nng cao h s cng su t cosN gi m c ng dng i n. II. C S L THUY T 1. Cc cng th c. GI I BI TON H P EN

+ N u gi s : i = I0cos[t th hi u i n th hai + C m khng: ZL = [L + Dung khng: ZC = + T ng tr Z = + u m ch i n UAB = Uocos([t + N)

1 [C

R2  ( Z L  Z C ) 2 U U I0 ! 0 Z Z

nh lu t m: I =

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

l ch pha gi a u v i: tgN =

ZL  ZC R P R ! UI Z

+ Cng su t to nhi t: P = UIcosN = I2R H s cng su t: K = cosN = 2. Gi n vc t

*C s : + V dng i n lan truy n v i v n t c c 3.108m/s nn trn m t o n m ch i n khng phn nhnh t i m i th i i m ta coi nhau t i m i i m. + Hi u i n th t c th i * Cch v gi n V i khng c ng i m O, chi u d gic. vc t hai u o n m ch uAB = uR + uL + uC l n v pha c a c ng dng i n l nh

UL UL +UC UAB O N UR + i

i nn ta ch n tr c ng l chi u quay l ng

dng i n lm tr c g c, g c t i

3. Cch v gi n B tr c dng i n, i m ( l i m A). B

vc t tr

UC UL
UA
N

c 1: Ch n tr c n m ngang l u m ch lm g c t hi u

UC B

AB

+ i

c 2: Bi u di n l n l

i n th qua m i ph n b ng cc vc t

UR

AM ; MN ; NB n i ui nhau theo nguyn t c: R - i ngang; L - i ln; C - i xu ng.

B c 3: N i A v i B th vc t

AB chnh l bi u di n uAB
c bi u di n b i cc vc t m l nc a

Nh n xt: + Cc hi u i n th trn cc ph n t cc vc t t l v i hi u i n th hi u d ng c a n.

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

l ch pha gi a cc hi u i n th l gc h p b i gi a cc vc t t ng

ng ng

bi u di n chng. + l ch pha gi a hi u i n th v c di n n v i tr c i + Vi c gi i bi ton l nh m xc nh cc dng i n l gc h p b i vc t bi u

l n cc c nh v gc c a tam gic d a vo

nh l hm s sin, hm s cosin v cc cng th c ton h c.

A

Trong ton h c m t tam gic s gi i c n u bi t tr c ba (hai c nh 1

C b c a B

gc, hai gc m t c nh, ba c nh) trong su y u t (3 gc v 3 c nh). lm + c i u ta s d ng nh l hm s sin ho c Cosin.

a b a ! ! Sin SinB SinC

+ a2 = b2 + c2 - 2bccosA b2 = a2 + c2 - 2accosB c2 = a2 + b2 - 2abcosC

D NG 1: Tnh cng su t tiu th b i o n m ch i n xoay chi u Cch gi i: - p d ng cc cng th c: + Cng th c t ng qut tnh cng su t: P ! UI cos N + V i o n m ch RLC khng phn nhnh, c th tnh cng su t b i: P ! UI cos N + H s cng su t ( o n m ch khng phn nhnh):
cos N ! P R ! UI Z

z Bi t p T LU N: r i m c vo ngu n xoay chi u. Dng vnk Bi 1: M c n i ti p v i cu n c m c c r tl n o hai u cu n c m, i n tr v c o n m ch ta c cc gi tr t ng ng l 100V, 100V, 173,2V. Suy ra h s cng su t c a cu n c m Bi gi i

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

Theo bi ra : Ta c:

H s cng su t c a cu n c m:

cos N !

U R0 R0 50 ! ! ! 0,5 Z LR0 U LR0 100

Bi 2: t m t hi u i n th xoay chi u c t n s gc vo hai u cu n dy c R, L th cng su t tiu th c a o n m ch l P1. N u n i ti p v i cu n dy m t t i n C v i 2 LC[ 2 ! 1 v t vo hi u i n th trn th cng su t tiu th l P2. Tnh gi tr c a P2 Bi gi i C ng dng i n tr c khi m c t i n C: I1 !
U R2  Z L2 U R  ( Z L  Z C )2
2

ng

dng i n sau khi m c thm t

i n C l: I 2 !
U

Do 2 LC[ 2 ! 1 2Z L ! ZC

Suy ra I 2 !

R  ( Z L )2

Suy ra I2=I1 > P2=P1 Bi 3 : Cho m t o n m ch i n g m m t bi n tr R m c n i ti p v i m t t i n dung t n s gc o n m ch . t vo hai . Thay i R ta th y v i hai gi tr c a u b ng nhau. Tch b ng: Bi gi i Khi i n c

u o n m ch m t hi u i n th xoay chi u v i th cng su t c a

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

Khi V v

V i: Bi 4: Cho o n m ch i n xoay chi u RLC m c n i ti p. t vo hai u m ch m t hi u i n th n nh u = Uo cos(2Tft). V th bi u di n s bi n i c a cng su t tiu th P c a o n m ch i n khi cho i n tr R c a o n m ch thay i t 0 Bi gi i:
2 + Cng su t tiu th : P ! RI !

+L y

RU 2 aR ! 2 2 2 R  (ZL  ZC ) R b a (b  R ) o hm c a P theo R: P' ! 2 (R  b) 2

R P' P 0

P' = 0 R = s b + L p b ng bi n thin: + th c a P theo R

b
+
0 Pmax

g

0

P Pmax

O R= b

TR C NGHI M: Bi 1: Ch n cu ng. Hi u i n th gi a hai

u m t o n m ch xoay chi u l:

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

u = 100 2 cos(100Tt - T/6)(V) v c ng d ng i n qua m ch l i = 4 2 cos(100Tt T/2)(A). Cng su t tiu th c a o n m ch l: A. 200W. B. 600W. C. 400W. D. 800W.
CH N A

t vo hai u Bi 2: Cho m ch i n xoay chi u RLC m c n i ti p, c R l bi n tr . o n m ch hi u i n th xoay chi u c bi u th c u ! 120 2 cos(120T t ) V. Bi t r ng ng v i hai gi tr c a bi n tr :R1=18 ; ,R2=32 ; th cng su t tiu th P trn o n mach nh nhau. Cng su t c a o n m ch c th nh n gi tr no sau y: A.144W B.288W C.576W D.282W Bi gi i p d ng cng th c: R1R2 ! (Z L  Z C )2 Z L  Z C ! R1R2 ! 24;
U2 U2 R1 ! 2 R2 ! 288W V y P! 2 R1  ( Z L  Z C )2 R2  ( Z L  ZC )2 CH N

B Bi 3: Khi t m t hi u i n th u = 120cos200t (V) vo hai u o n m ch g m cu n dy c L =

R . Khi h s cng su t c a m ch l: 200 2 2 3 3 B. C. D. A. CH N A 2 4 2 3 Bi 4: t m t hi u i n th u = 250cos(100 Tt )V vo hai u o n m ch g m cu n c m c L = 0.75 H v i n tr thu n R m c n i ti p. cng su t c a m ch c gi tr P =125W th R c gi T tr C. 75 ; A. 25 ; B. 50 ; D. 100 ;
CH

NA

t vo hai u m ch m t hi u i n th U=120V, f{0 th i l ch pha v i u m t gc 60 , c ng su t c a m ch l A. 288W B. 72W C. 36W D. 144W

0

Bi 5: M t m ch xoay chi u R,L,C khng phn nhnh trong R= 50;,

CH N B Bi 6: M t cu n c m m c n i ti p v i m t t i n, t vo hai u o n m ch m t hi u i n th xoay chi u c U=100(V) th hi u i n th hai u cu n dy l U1=100(V), hai u t l

U2=100. 2 (V). H s c ng su t c a o n m ch b ng: A).

3 2 .

B). 0.

C).

D). 0,5.

Pham Dung THPT Nguyn Bnh Khim

CH

NC

Bi 7: Cho o n m ch RLC, R = 50W. t vo m ch u = 100 2 sin t(V), bi t hi u i n th gi a hai b n t v hi u i n th gi a hai u m ch l ch pha 1 gc T /6. Cng su t tiu th c a m ch l C. 50W D. 50 3 W A. 100W B. 100 3 W CH N C

D ng 2:

nh i u ki n R,L,C

cng su t
il

t c c tr
i d ng hm

Cch gi i: - D a vo cc cng th c c lin quan, l p bi u th c c a c a 1 bi n thch h p - Tm c c tr b ng cc ph ng php v n d ng + Hi n t ng c ng h ng c a m ch n i ti p + Tnh ch t c a phn th c i s + Tnh ch t c a hm l ng gic + B t ng th c Cauchy + Tnh ch t o hm c a hm s

ng c n tm c c tr d

CC GI TR C C

Cng su t c c

i:
P = RI 2 = R U2 R 2 + (Z L - ZC )2 U2 (Z - Z ) 2 R L C R U2 2 Z L  ZC

i:

P = RI2 = R

U2 ! R 2 + (ZL - ZC ) 2

Pmax khi R ! Z L  Z C Pmax ! L i: P = R

U2 R 2 + (ZL - ZC )2

Pmax khi ZL - ZC =0 Z L = ZC
U2 C R 2 + (ZL - Z C ) 2 Pmax khi ZL - ZC =0 ZC = ZL

Pmax=

U2 R

i: P = R

D ng bi t p R
T LU N:

i:
4 H , v t 10T

Bi 1: Cho m ch i n xoay chi u g m cu n dy c r ! 50;; L ! dung C !

10 4 F v i n tr thu n R thay T

i n c i n t vo

c. T t c

c m c n i ti p v i nhau, r i

hai u o n m ch c hi u i n th xoay chi u u ! 100 2 cos100Tt(V) . Cng su t tiu th trn i n tr R t gi tr c c i khi R c gi tr b ng bao nhiu ? Bi gi i
ZL ! 40;; ZC ! 100; U2 R U2 U2 ! ! (R  r)2  (ZL  ZC )2 (R  r)2 (ZL  ZC ) 2 r 2 (Z  ZC ) 2 R  L   2r R R R R r 2  (ZL  ZC ) 2 p d ng B T csi: R  u 2 r 2  (ZL  ZC ) 2 R P!

D u = x y ra khi R ! r 2  (ZL  ZC )2 ! 502  602 ! 78.1; Bi 2:Cho m ch i n RLC n i ti p, trong cu n L thu n c m, R l bi n tr .Hi u i n th hi u d ng U=200V, f=50Hz, bi t ZL = 2ZC, i u ch nh R cng su t c a h t gi tr l n nh t th dng i n trong m ch c gi tr l I= . Tnh gi tr c a C, L Bi gi i P max khi v ch khi: R ! Z L  Z C hay R ! ZC (doZ L ! 2ZC ) Khi , t ng tr c a m ch l Z !
Z C ! 100; C ! U ! 100 2(;) I

Hay

R 2  ( Z L  Z C )2 ! 100 2 ZL 2 ! H [ T

1 1 ! mF Z C[ 10T

Z L ! 2Z C ! 200; L !

Bi 3: Cho m ch i n nh hnh v bn, cc d ng c o khng nh h ng g 1. K m : R=R1. Vn k ch 100V, Wat k ch 100W, ampe k ch 1,4= 2 A. a.Tnh R1 v c m khng cu n dy. W b.Cho R bi n thin. Cng su t tiu th m ch c c i khi R b ng bao nhiu? Tnh h s cng su t c a m ch lc . Bi gi i ~ V 1.K m : a) U=100(V), P=PR=100W, I= 2 A. P=I2R1 100=( 2 )2R1 R1=50( ) Z=
U = R12  Z L 2 =50 2 I ZL=50

n m ch i n.
L
R

C K

.
9

b) P=I2R ! ( ) 2 R =
2

U Z

U 2R = 2 R2  ZL

U2 2 ZL R  R
2

ZL Z )min . Th y R. L =ZL2=h ng s . R R 2 2 Z Z Nn ( R  L )min R= L R=ZL=50( ). R R 50 R 0,7 Cos = = Z 50 2 1 1. K ng: Zc= =100( ). [C a) V gi n vec t quay Frecnel. t =( I OR I OL ). I U Ta c: sin = OC ! OL ( U OC ! U OR ). I OL U OC U U Z 2 2 OC . L ! OL U OC ! 2U OL (*). U OL Z C U OC

PMax ( R 

M t khc: U OC 2 ! U OL 2  U O 2 , T (*) thay vo ta c: UL=U=100(V). Theo trn: sin =

U OL 2 ! E !T /4 U OC 2

Nn: IR=IC=Uc/100= 2 UL/100= 2 (A). V I L 2 ! I R 2  I C 2 ! 4 I L ! 2( A) ! I b) Watt k ch : P=IR2.R=200W.

10

BI T P P D NG Bi 1: Cho m ch i n xoay chi u nh hnh v 1,

u AB ! 200 cos100T t(V ) , t

c i n dung C ! 10 ( F ) ,
2.T 8 t c m L! ( H ) , R bi n 10T

4

L Hnh 1

C B

cu n dy thu n c m c c t 0 n 200 ; . 1. Tm cng th c tnh R 2. Tnh R

cng su t tiu th P c a m ch c c

i. Tnh cng su t c c ng

i .

cng su t tiu th P =

3 PMax . Vi t bi u th c c 5

dng i n khi .

S:1) R ! ZL  ZC ! 120;, Pmax ! 83.3W 2) R ! 40;,i ! 1.58cos(100Tt  1.25)(A)

Bi 2:Cho m ch i n nh hnh v , cu n dy thu n C R L B c m. t vo hai u o n m ch m t hi u i n th c gi tr hi u d ng khng i, c d ng: N M u ! U 2 cos100Tt(V) . 1. Khi bi n tr R = 30 ; th hi u i n th hi u d ng UAN = 75V; UMB = 100V. Bi t cc hi u i n th uAN v uMB l ch pha nhau gc 900. Tnh cc gi tr L v C. 2. Khi bi n tr R = R1 th cng su t tiu th c a m ch i n l c c i. Xc nh R1 v gi tr c c i c a cng su t. Vi t bi u th c c a c ng dng i n khi . S: 1) L } 0,127H, C } 141,5 QF 2)R1 = 17,5 ; ,PMax=138W Bi 3: Cho m ch i n nh hnh v . Cc vn k c V1 i n tr v cng l n. t vo hai u AB m t hi u i n th C B A xoay chi u: u AB ! 240 2 cos100Tt(V) . M L,r N 1. Cho R = R1 = 80 ; , dng i n hi u d ng c a m ch I R = 3 A, Vn k V2 ch 80 3 V, hi u i n th gi a V2 hai u cc vn k l ch pha nhau gc T /2. Tnh L, C. 2. Gi L, C, UAB khng i. Thay i R n gi tr R2 cng su t trn o n AN t c c i. Tm R2 v gi tr c c i c a cng su t. Tm s ch c a vn k V1 khi . S: 1) L } 0,37H, C } = 69 QF ; Bi 4: Cho m ch i n RLC n i ti p, cu n dy thu n c m c C=15,9 QF v i n tr R thay i c. t vo hai
1 H , t c i n dung T u A,B m t hi u i n th u AB ! 200 cos100Tt(V) .

t c mL!

1. Ch n R = 100 3 ; . Vi t bi u th c dng i n qua m ch. 2. Cho cng su t c a m ch l P = 80W. Tnh R? Mu n cng su t c a m ch ny ph i ch n R l bao nhiu? Tnh PMax khi . 3. Tnh R cho uAN v uMB l ch pha nhau m t gc T /2.

tc c

i th

S:1) i ! 1cos(100Tt  )A ;
11

T 6

2) R1 ! 200;, R 2 ! 50;, R ! 100; PMAX ! 100W TR C NGHI M: Bi 1: o n m ch xoay chi u m c n i ti p g m t

3)

R ! 100 2;

10 4 1 i nC ! F , cu n dy thu n c m L= H v T 2T

i n tr thu n c R thay i. t vo hai u o n m ch hi u i n th xoay chi u c gi tr hi u d ng U = 80V v t n s f = 50 Hz. Khi thay i R th cng su t tiu th trn m ch t gi tr c c i l: A. Pmax = 64W B. Pmax=100W C. Pmax=128W D. Pmax=150W => CH N A Bi 2: Cho m ch i n RLC n i ti p, trong cu n L thu n c m, R l bi n tr .Hi u i n th hi u d ng U=200V, f=50Hz, bi t ZL = 2ZC, i u ch nh R cng su t c a h t gi tr l n nh t th dng i n trong m ch c gi tr l I= . Gi tr c a C, L l: A. B.
1 2 m F v H 10T T 1 2 F v mH 10T T P ! UI hay P ! U2 ! Z U2 R 2  ( Z L  Z C )2

C. D.

3 4 mF v H 10T T 1 4 mF v H 10T T

Bi gi i:

V y P max khi v ch khi: R ! Z L  Z C hay R ! ZC (doZ L ! 2ZC ) Khi , t ng tr c a m ch l Z ! Hay

U ! 100 2(;) I 1 1 ! mF Z C[ 10T CH N

R 2  ( Z L  Z C )2 ! 100 2 Z C ! 100; C ! ZL 2 ! H [ T

Z L ! 2Z C ! 200; L !

A Bi 3: M t o n m ch g m bi n tr R m c n i ti p v i m t t i n C. hi u i n th gi a 2 u o n m ch c bi u th c u ! U 0 cos [t (V ) . H i ph i c n i u ch nh R n gi tr no cng su t to nhi t trn bi n tr t c c i ? Tnh cng su t c c i .

2 ; Pmax ! [ CU 2 [C [C ; Pmax ! 0,5 [ CU 2 C) R ! 2 Bi 4: Cho m ch i n nh hnh v : A) R ! 1 ; Pmax ! 2 [ CU 2 [C 1 ; Pmax ! 0,5 [ CU 2 D.) R ! [C B) R ! A 12 V R L,r C

=>CH N D B

Von k c i n tr v cng l n. u AB = 200 2cos100 t (V) . L = 1/2T (H), r = 20 ( ; ), C = 31,8.10-6 (F) . cng su t c a m ch c c i th R b ng B. 40 ( ; ); C. 50 ( ; ); A. 30 ( ; );

D. 60 ( ; ). CH N A

Bi 5: Cho m ch i n xoay chi u nh hnh v .C = 318QF ; R l bi n tr ;l y th

A

1 } 0.318 . Hi u i n T R C B

Hai u o n m ch AB :uAB = 100 2 cos 100 Tt (V) a. Xc nh gi tr R0 c a bi n tr cng su t c c i. Tnh Pmax b. G i R1, R2 l 2 gi tr khc nhau c a bi n tr sao cho cng su t c a m ch l nh nhau. Tm m i lin h gi a hai i l ng ny.
2 A. R0 = 10 ; ; Pmax = 500 W; R1 . R2 = R 0 . 2 B. R0 = 100 ; ; Pmax = 50 W; R1 . R2 = R 0 . 2 C. R0 = 100 ; ; Pmax = 50 W; R1 . R2 = R 0 . 2 D. R0 = 10 ; ; Pmax = 500 W; R1 . R2 = 2R 0 .

CH N A

c. t Bi 6: M t m ch R, L, C m c n i ti p (cu n dy thu n c m) L v C khng i R thay i vo hai u m ch m t ngu n i n xoay chi u c hi u i n th hi u d ng v t n s khng i, r i i u ch nh R n khi cng su t c a m ch t c c i, lc l ch pha gi a u v i l
A. T/4 B. T/6 C. T/3 D. T/2 CH N A 1 H v m t bi n tr thu n 5T

Bi 7: M t cu n dy c i n tr thu n r = 15;, m c nh hnh v , u AB ! 100 2 cos100T t (V ) Khi d ch chuy n con ch y c a bi n tr . Cng su t to nhi t trn bi n tr c th t gi tr c c A. 130 W. B. 125 W.

t c mL=

c B

A i l. C. 132 W.

L,r

D. 150 W

CH N B Bi 8: M t o n m ch g m bi n tr R m c n i ti p v i cu n dy c t c m L = 0,08H v i n tr thu n r = 32;. t vo hai u o n m ch m t hi u i n th dao ng i u ho n nh c t n s gc 300 rad/s. cng su t to nhi t trn bi n tr t gi tr l n nh t th i n tr c a bi n tr ph i c gi tr b ng bao nhiu? A. 56;. B. 24;. C. 32;. D. 40;. CH N

D ng bi t p L,C
T LU N:

i:
13

Bi 1:Cho o n m ch xoay chi u sau:

A R L C B R ! 100; ( i n tr thu n) 10 4 C ! 31.8Q F } F T

Hi u i n th gi a hai

L: t c m thay u AB c a o n m ch c bi u th c:

c c a m t cu n thu n c m

u ! 200 cos 314t(V) } 200 cos100Tt(V)

a)Tnh L h s cng su t c a o n m ch t c c i.Tnh cng su t tiu th c a o n m ch lc . b)Tnh L cng su t tiu th c a o n m ch c c i.V pht h a d ng th c a cng su t tiu th P c a o n m ch theo L. Bi gi i: a)Tnh L trong tr ng h p 1: -H s cng su t c a o n m ch l: cos N !
R R ! Z R 2  (ZL  ZC )2

Khi L bi n thin, cos N s c gi tr l n nh t n u c: ZL  ZC ! 0 LC[2 ! 1 Do : L !

1 1 1 ! 4 ! } 0.318H 2 C[ 10 T (100T)2 T
2

Z ! R Cng su t tiu th b i o n m ch l: 200 2 2 U U 2 P ! I2 R ! R ! ! ! 200W R 100 Z

b)Tnh L trong tr ng h p 2: - Cng su t tiu th b i o n m ch c bi u th c:

RU 2 U P ! I R ! R ! 2 R  (ZL  ZC )2 Z
2 2

Khi L bi n thin, P l n nh t n u c:
ZL  ZC ! 0 LC[2 ! 1 L! 1 ! 0.318H C[2 Pmax ! U2 ! 200W R RU 2 ! 100W R 2  ZC2

- S bi n thin c a P theo L: y y
L ! 0 ZL ! L[ ! 0 P0 ! L p g ZL p g Pg ! 0 L ! 0.318H ZL  ZC ! 0 Pmax ! 200W

Bi 2: Cho m ch i n RLC m c n i ti p, v i L thay l u ! 120 2 cos(100T t ) (V), R ! 30; , C ! 1. Cng su t tiu th c a m ch l

14
4

c. Hi u i n th :

hai

u m ch

10 ( F ) . Hy tnh L T

2. Cng su t tiu th c a m ch l c c l c c i v tnh 3.

i. Tnh Bi gi i

1.

M t khc suy ra (c hai gi tr c a )

2. khi Suy ra Tnh . T (1) suy ra (c c ng h

(1) ng i n).

3. Bi n i y ta c

(2)

Mu n

c c

(3) i th y ph i c c ti u . T (3) ta th y :
15

Thay vo (2) : Khi Suy ra

16

Bi 3: Cho m ch i n RLC m c n i ti p v i C thay

u ! 120 2 cos(100T t ) , R ! 30; , L !

i : ,

c. Hi u i n th

hai

u o n m ch l

1 ( H ) . Hy tnh C T

1. Cng su t tiu th c a m ch l 2. Cng su t tiu th c a m ch l c c l c c i v tnh . 3.

, i. Tnh Bi gi i

1) M t khc v i V y = = = = + = =

= =

C 2 gi tr c a = v = = = = = . T (1) suy ra = = = i bi u th c ta = khi = = = (1) =0 = = (c c ng h ng i n) = = = =

2) Ta th y Suy ra Tnh

= = = 3) v i y l bi u th c trong d u c n. Bi n Mu n c c -2 = i th y ph i c c ti u

c =

y l hm b c hai c a x nn khi = =

==

=-

(3)

17

suy ra Thay (3) vo (2) ta c =

= =

18

D ng 3: Bi ton h p en
Ph ng php gi i gi i m t bi ton v h p kn ta th ng php B1: C n c B2: C n c B3: Gi thi

ng s d ng hai ph

ng php sau:

a. Ph

is u vo c a bai ton t ra cc gi thi t c th x y ra. u ra c a bi ton lo i b cc gi thi t khng ph h p. t c ch n l gi thi t ph h p v i t t c cc d ki n u vo v

u ra c a bi

ton. b. Ph ng php s d ng gi n vc t tr t. B1: V gi n vc t (tr t) cho ph n bi t c a o n m ch. B2: C n c vo d ki n bi ton v ph n cn l i c a gi n . B3: D a vo gi n vc t tnh cc i l ng ch a bi t, t lm sng to h p kn. * Trong m t s ti li u c vi t v cc bi ton h p kn th ng s d ng ph ng php i s , nh ng theo xu h ng chung th ph h n, d hi u h n. ng php gi n vc t (tr t) cho l i gi i ng n g n h n, logic

19

1. Bi ton trong m ch i n c ch a m t h p kn. V d 1: Cho m ch i n nh hnh v : UAB = 200cos100Tt(V) ZC = 100; ; ZL = 200;

C A M N

I = 2 2( A ) ; cosN = 1; X l o n m ch g m hai trong ba ph n t (R0, L0 (thu n), C0) m c n i ti p. H i X ch a nh ng linh ki n g ? Xc Cch 1: Dng ph H B1: V gi n bi t + Ch n tr c c ng dng i n lm i n th uAB; ng ng. tr c g c, A l i m g c. + Bi u di n cc hi u uAM; uMN b ng cc vc t t Gi n ng d n ng php gi n nh gi tr c a cc linh ki n . Gi i vc t tr t. L i gi i

vc t cho o n m ch * Theo bi ra cosN = 1 uAB v i cng pha. UAM = UC = 200 2 (V) UMN = UL = 400 2 (V) UAB = 100 2 (V) vc t tr t
N UMN A UAB UAM M UR0 UC0 i B

V UAB cng pha so v i i nn trn NB (h p X) ph i ch a i n tr Ro v t i n Co.

B2: C n c vo d ki n c a bi ton + URo = UAB m IRo = 100 2 U NB xin gc v tr pha so v i i nn X ph i ch a Ro v Co B3: D a vo gi n URo v UCo t p Ro =

100 2 ! 50(;) 2 2

+ UCo = UL - UC
20

 tnh Ro; Co

p I . ZCo = 200 2 p ZCo = Co =

200 2 ! 100(;) 2 2 1 104 ! (F) T 100T.100

L i gi i

Cch 2: Dng ph H B1: C n c ng d n

ng php

is

u vo c a bi ton

t cc gi thi t c th x y ra. p Trong X c ch a Ro&Lo ho c Ro v Co B2: C n c u ra

* Theo bi ZAB =

100 2 ! 50(;) 2 2

cosN !

R !1 Z

lo i b cc V trn AN ch c C v L nn NB (trong X) ph i ch a Ro, V y X c ch a Ro v Co

gi thi t khng ph h p v ZL > ZC m t khc: Ro=Z p ZL(t ng) = ZC(t ng) nn ZL = ZC+ZCo nn X ph i ch a Co. B3: Ta th y X ch a Ro v Co ph h p 0 ! Z AB ! 50(;) R v i gi thi t t ra. Z C ! Z L  Z C ! 200 100 ! 100(;)
o

104 (F) Co = T
Nh n xt: Trn y l m t bi t p cn kh v I, chnh v v y m gi i theo ph gi n vc t tr ng php ng php kn ch a bi t N v I th gi i theo ph n gi n v h p kn, trong bi ny cho bi t N i v i nh ng bi ton v h p ng php i s s g p kh kh n, n u gi i theo ph i s c ph n d dng.

t s thu n l i h n r t nhi u. V d 2 sau y l m t bi ton i n hnh.

V d 2: Cho m ch i n nh hnh v UAB = 120(V); ZC = 10 3(;) R = 10(;); uAN = 60 6 cos100T t ( v ) UAB = 60(v) a. Vi t bi u th c uAB(t) b. Xc ti p
21

C A M

R N

nh X. Bi t X l o n m ch g m hai trong ba ph n t (Ro, Lo (thu n), Co) m c n i

a. V gi n

Gi i: vc t cho o n m ch bi t A

Ph n cn l i ch a bi t h p kn ch a g v v y ta gi s n l m t vc t b t k ti n theo chi u dng i n sao cho: NB = 60V, AB = 120V, AN = 60 3V + Xt tham gic ANB, ta nh n th y AB2 = AN2 + NB2, v y l tam gic vung t iN

A
UA

UA B
N
N B

NB 60 1 tgE = ! ! AN 60 3 3
E!

UC
U

B Ul 0 D

T T M UAB s m pha so v i UAN 1 gc 6 6

T (V) 6

UR

N UR0

p Bi u th c uAB(t): uAB= 120 2 cos 100T t  b. Xc T gi n nh X

ta nh n th y NB cho ln m trong X ch ch a 2 trong 3 ph n t nn X ph i ch a c U R vU L nh hnh v .

0 0

Ro v Lo. Do ta v thm

+ Xt tam gic vung AMN: tgF ! + Xt tam gic vung NDB

UR T R 1 ! ! F! U C ZC 6 3

U R ! U NB cosF ! 60.
O

UL

3 ! 30 3(V ) 2 1 ! U NB sinF ! 60. ! 30(V ) 2 1 ! 30 3( v) 2

M t khc: UR = UANsinF = 60 3.

30 3 ! 3 3(A ) 10 UR 30 3 ! ! 10(;) R O! I 3 3 ! U L ! 30 ! 10 (;) L ! 10 ! 0,1 (H) Z O L I 100T 3 3T 3 3 3 I!

O O O

22

* Nh n xt: y l bi ton ch a bi t tr php r t ph c t p). Nh ng khi s d ng gi n nhin ci kh c a h c sinh l

c pha v c

ng

dng i n nn gi i theo ph ng ph

ng

i s s g p r t nhi u kh kh n (ph i xt nhi u tr vc t tr

ng h p, s l

ng trnh l n p gi i

t s cho k t qu nhanh chng, ng n g n, ... Tuy c tnh ch t U 2 ! U 2  U 2 . AB AN NB c s

ch r t kh nh n bi t

nh n bi t t t, h c sinh ph i rn luy n nhi u bi t p V d 3: Cho m ch i n nh hnh v : UAB = cost; uAN = 180 2 cos 100T t 
T (V ) 2

c k n ng gi i.

CR AM M

R N

X N

X B

ZC = 90(;); R = 90(;); uAB = 60 2 cos100T t (V ) a. Vi t bi u th c uAB(t) b. Xc ti p. Phn tch bi ton: Trong v d 3 ny ta ch a bi t c c a cc hi u i n th so v i c v d 2 khng s d ng ch t gi i ton. Gi i a. V gi n vc t cho o n m ch bi t AN. Ph n cn l i ch a bi t h p kn ch a g, v ng kh n. V d 3 ny c ng khc v d 2 ch ch a bi t tr ng dng i n c ng nh ng php l ch pha c bi t trong nh X. Bi t X l o n m ch g m hai trong ba ph n t (RO, Lo (thu n), CO) m c n i

dng i n nn gi i theo ph

i s s g p nhi u kh

c UAB c ngh a l tnh ch t

c. Tuy nhin ta l i bi t

l ch pha gi a uAN v uNB, c th ni y l m u

v y ta gi s n l m t vc t b t k ti n theo chi u dng i n sao cho uNB s m pha

T so v i uAN 2

+ Xt tam gic vung ANB

NB U NB 60 1 ! ! ! * tgE = AN U AN 180 3
E } 800 = 0,1T(rad)

UA B
N

UC
UN

B
B

uAB s m pha so v i uAN m t gc 0,1T *U

2 AB

!U

2 AN

 U = 180 + 60 } 190 UAb = 190(V)

2 NB

UR

N UR0

Uc 0 D

23

p bi u th c uAB(t): uAB

= 190 2 cos 100T t 

T  0,1T 2

= 190 2 cos 100T t  0, 4T (V ) b. T gi n ta nh n th y NB cho ln m trong X ch ch a hai trong 3 ph n t trn X ph i c U R vU L nh hnh v .

O O

ch a RO v LO. Do ta v thm

+ Xt tam gic vung AMN: tgF ! F = 450 UC = UAN.cosF = 180.

UR R 90 ! ! !1 U C Z C 90

U 2 90 2 ! 90 2 I ! C ! ! 2( A ) 2 ZC 90 2 30 2 ! 30 2(V ) R 0 ! ! 30(;) 2 2

+ Xt tam gic vung NDB

U R ! U NB cosF ! 60.
O

F = 450 ULo = URo= 30 2 (V) p ZLo = 30(;)

LO !

30 0,3 ! (H) 100T T

c ph n no v ph c u th c a ph ng php gi i bi ton h p kn t tr i c a ng php ny. Cc bi t p ti p theo

Nh n xt: Qua ba th d trn ta hi u b ng gi n ti s ph c p vc t tr t, c ng nh nh n ra

n bi ton c ch a 2 ho c 3 h p kn, ta s th y r h n n a u th v

ng php ny. V d 1: M t m ch i n xoay chi u c s Trong h p X v Y ch c m t linh ki n nh hnh v .

2. Bi ton trong m ch i n c ch a hai h p kn

ho c i n tr , ho c cu n c m, ho c l t

i n.

B
nh linh ki n

Ampe k nhi t (a) ch 1A; UAM = UMB = 10V UAB = 10 3V . Cng su t tiu th c a o n m ch AB l P = 5 6 W. Hy xc trong X v Y v l n c a cc il ng xoay chi u l f = 50Hz. * Phn tch bi ton: Trong bi ton ny ta c th bi t nh ng o n m ch ch ch a hai h p kn. Do n u ta gi i theo ph nhi u tr ng h p, m t tr ng h p ph i gi i v i s l
24

c tr ng cho cc linh ki n . Cho bi t t n s dng i n c gc l ch N (Bi t U, I, P p N) ng php i s th ph i xt r t ng trnh, ni chung l

ng r t nhi u cc ph

vi c gi i g p kh kh n. Nh ng n u gi i theo ph

ng php gi n

vc t tr

t s trnh

c nh ng

kh kh n . Bi ton ny m t l n n a l i s d ng tnh ch t

c bi t c a tam gic l: U = UMB;

UAB = 10 3V ! 3U AM p tam gic AMB l ( cn c 1 gc b ng 300. Gi i: H s cng su t: cosN !

P UI

B UL
Y

5 6 2 T cosN ! ! N!s 2 4 1.10 3

* Tr ng h p 1: uAB s m pha vc t

T so v i i 4

gi n V:

M UR K 45 UL 15 U H UR
30
0 0 0
X X

UA

UY
Y

U AM ! U MB U AB ! 3U AM U AB 10 3 ! 2U AM 2.10

(AMB l ( cn v UAB = 2UAMcosE cosE =

cosE =

3 E ! 300 2

a. uAB s m pha h n uAM m t gc 300 UAM s m pha h n so v i i 1 gc NX = 450 - 300 = 150 X ph i l 1 cu n c m c t ng tr ZX g m i n tr thu n RX v Ta c: Z X ! t c m LX

U AM 10 ! ! 10(;) I 1

Xt tam gic AHM: + U R ! U X cos 0 R X ! Z X cos 0 15 15

X

RX = 10.cos150 = 9,66(;)
0 0 0 + U L ! U X sin15 Z L ! Z X sin15 ! 10sin15 ! 2,59(;)
X X

LX !

2,59 ! 8,24(mH) 100T

i x ng)

Xt tam gic vung MKB: MBK = 150 (v

25

 UMB s m pha so v i i m t gc NY = 900 - 150 = 750 Y l m t cu n c m c i n tr RY v

X

t c m LY

+ RY = Z L (v UAM = UMB) RY = 2,59(;) + Z L ! R X = 9,66(;) LY = 30,7m(H)

Y

b. uAB tr pha h n uAM m t gc 300 T ng t ta c: + X l cu n c m c t ng tr

H UR
X

UR K UL Y M U
Y

UX

UL

U 10 ZX = AM ! ! 10(;) I 1
Cu n c m X c i n tr thu n RX v * Tr

30

UA

t c m LX v i RX = 2,59(;); RY=9,66(;)

45

i i
450 300

T ng h p 2: uAB tr pha so v i i, khi 4

0 0

A M

uAM v uMB c ng tr pha h n i (gc 15 v 75 ). Nh v y m i h p ph i ch a t CY. Tr i n c t ng tr ZX, ZX g m i n tr thu n RX, RY v dung khng CX, ng h p ny khng th tho mn v t i n khng c i n tr . Nh n xt: n bi ton ny h c sinh b t u c m th y kh kh n v n i h i h c sinh kh c ph c

ph i c c phn on t t, c ki n th c t ng h p v m ch i n xoay chi u kh su s c. kh kh n, h c sinh ph i n t p l thuy t th t k v c k n ng t t trong b mn hnh h c.

V d 2: Cho hai h p kn X, Y ch ch a 2 trong ba ph n t : R, L (thu n), C m c n i ti p. Khi m c hai i m A, M vo hai c c c a m t ngu n i n m t chi u th Ia = 2(A), UV1 = 60(V).

X v1

Y v2

Khi m c hai i m A, B vo hai c c c a m t ngu n i n xoay chi u t n s 50Hz th Ia = 1(A), Uv1 = 60v; UV2 = 80V,UAM l ch pha so v i UMB m t gc 1200, xc
26

nh X, Y v cc gi tr c a chng.

* Phn tch bi ton: y l m t bi ton c s d ng v i cu n c m v t i n. Khi gi i ph i l u

n tnh ch t c a dng i n 1 chi u

n v i dng i n 1 chi u th [ = 0 ZL = 0 v ng php

ZC !
gi n

1 ! g . C ng gi ng nh phn tch trong v d 1 bi ton ny ph i gi i theo ph [C

vc t (tr t). Gi i

* V X cho dng i n m t chi u i qua nn X khng ch a t i n. Theo bi th X ch a 2 trong ba ph n t nn X ph i ch a i n tr thu n (RX) v cu n dy thu n c m (LX). Cu n dy thu n c m khng c tc d ng v i dng i n m t chi u nn: RX =

UV I
1

60 ! 30(;) 2
X

* Khi m c A, B vo ngu n i n xoay chi u ZAM =

UV

Z L ! 602  302 ! 3.302 Z L ! 30 3(;)

X X

60 ! 60(;) ! R 2  Z 2 X L I 1 ZL ! 3 N AM ! 600 tgNAM= RX !

X

* V gi n

vc t cho o n AM.

o n m ch n di =

M
120 0 l U

MB tuy ch a bi t nh ng ch c ch n trn gi n l m t vct ti n theo chi u dng i n, c

))) &
2

UA 30
A A

Ur y D
x

UA

AM

30

U V = 80V v h p v i vc t AB m t gc 1200
ta v c gi n vc t cho ton m ch.

Ulr xx U

Uc y i
30
0

UM
B

60

Ur x

i B

UA B
T gi n vc t ta th y MB bu c ph i i n CY. cho xu ng th m i ti n theo chi u dng i n, do Y ph i ch a i n tr thu n (RY) v t + Xt tam gic vung MDB

1 U R ! U MB sin300 ! 80. ! 40(V ) 2

Y

RY !

UR I

40 ! 40(;) 1

27

U L ! U MB cos300 ! 80.
Y

3 ! 40 3(V ) Z L ! 40 3(;) 2
Y

LY !

40 3 0,4 3 ! (H) T 100T

3. Bi ton ny trong m ch i n c ch a ba h p kn V d : Cho m ch i n ch a ba linh ki n ghp n i ti p:

M *

N *

R, L (thu n) v C. M i linh ki n ch a trong m t h p kn X, Y, Z m ch i n m t hi u i n th xoay chi u u ! 8 2 cos 2T ft (V )

t vo hai

u A, B c a

Khi f = 50Hz, dng m t vn k o l n l t c UAM = UMN = 5V UNB = 4V; UMB = 3V. Dng ot k o cng su t m ch c P = 1,6W Khi f { 50Hz th s ch c a ampe k gi m. Bi t RA } O; RV } g a. M i h p kn X, Y, Z ch a linh ki n g ? b. Tm gi tr c a cc linh ki n. * Phn tch bi ton: Bi ton ny s d ng t i ba h p kn, ch a bi t I v N nn khng th gi i theo ph ng php i s , ph ng php gi n vc t tr t l t i u cho bi ny. Bn c nh h c sinh ph i pht hi n ra khi f = 50Hz c hi n t ng c ng h ng i n v m t l n n a bi ton l i s d ng n tnh ch t a2 = b2 + c2 trong m t tam gic vung. Gi i Theo u bi: U AB !

8 2 ! 8(V ) 2

Khi f = 50Hz UAM = UMN = 5V; UNB = 4V; UMB = 3V Nh n th y: + UAB = UAM + UMB (8 = 5 + 3) ba i m A, M v B th ng hng + U 2 ! U 2  U 2 (52 = 42 + 32) Ba i m M, N, B t o thnh tam gic vung t i B. MN NB MB Gi n vc t c a o n m ch c d ng nh hnh v . Trong o n m ch i n khng phn nhnh RLC ta c U C B U R v U C mu n pha h n U R U AM bi u di n

UM
MN

UMN

UAM

UMB

28

hi u i n th hai

u i n tr R (X ch a R) v U NB bi u di n hi u i n th hai

ut

i n (Z ch a

C). M t khc U MN s m pha so v i U AM m t gc NMN < r, U MB bi u di n U r v Y ch a cu n c m c

T ch ng t cu n c m L c i n tr thu n 2
ng i n.

t c m L v i n tr thu n r.

b. f { 50Hz th s ch c a (a) gi m khi f = 50Hz th trong m ch c c ng h

cos N !1 !Z Z C L R!

cosN ! 1 P ! I .U AB p I ! I! 1,6 ! 0,2(A ) 8

P U AB

UA 5 ! ! 25(;) I 0,2

20 0,2 L ! 100T ! T (H ) U 3  Z L ! Z C ! NB ! ! 15(;) I 0,2 1 103 ! C ! 20.100T 2T U U 3  r ! r ! MB ! ! 15(;) I I 0,2

Nh n xt: Qua su v d trnh by qua ba d ng bi t p trnh by t tr t l cch gi i t i u cho lo i bi t p ny. Ph ng php i s ) cho ng php gi n

(F)

trn ta th y y l lo i bi ng php gi n vc c t bi t p d (c ng php gi n t c ng vc t tr

t p i h i ki n th c t ng h p, a d ng trong cch gi i nh ng c th ni ph ng php ny c th gi i vc t th v theo gi n th gi i b ng ph s cho gi n n nh ng bi t p kh ch gi i vc t bi n lu n bi ton

c b ng ph

vc t . Ngay c khi gi i b ng ph

n gi n v d a vo gi n

c d dng h n.

29

Bi t p p d ng: Bi 1: Nhi u h p kh i gi ng nhau, ng i ta n i m t o n m ch g m m t trong cc h p kh i m c n i ti p v i i n tr R = 60; khi o n m ch c t vo hi u i n th xoay chi u t n s 50Hz th hi u i n th s m pha 580 so v i dng i n trong m ch. 1. H p kn ch a t i n hay cu n c m.Tnh i n dung c a t ho c 2. Tnh t ng tr c a m ch. L i gi i 1) Tm ph n t trong trong h p en o n m ch g m X v R m c n i ti p V hi u i n th s m pha h n c khng. V y trong h p ch a cu n c m. * Tm L: Ta c: tgN = ZL = tg58 } 1,6 R L= ZL 96 ! }306.10-3(H) [ 2T.50 p L = 306 mH ng dng i n trong m ch nn m ch i n c tnh ch t c m t c m c a cu n c m

p ZL = 1,6.R = 1,6.60 = 96; 2) T ng tr c a m ch Z=

2 R 2  Z L } 602  962 } 113 (;)

Bi 2: M t o n m ch xoay chi u AB g m hai A ph n t X, Y m c nh trn. C ng dao ng trong m ch nhanh pha T/6 so v i hi u i n th gi a hai a) Hai ph n t trn l 2 ph n t no trong s R, L, C? b) Bi t cc bin c a hi u i n th v c ng dng i n l n l A, t n s dao ng l f = 50Hz. Tnh gi tr m i ph n t . L i gi i T G i N l gc h p v i U ; I Theo

u o n m ch. I0 = 8,0

t l U0 = 40V v

a)Gi s trong o n m ch trn c khng c ph n t R. Nh v y th X1X2 l hai ph n t L, C. tgN = ZL  Zc T = g = tg v l R 2

u bi U tr pha v i e 1 gc T/6

p v y m ch i n ch c ch n c R (gi s X l R) p Y l L ho c C h) [ = 2Tf = 2T.50 = 100T (Rad/s) tgN = ZC T 1 ! tg(  ) !  R 6 3

30

3 ZC = R

(1)

M t khc: Z =

R2  Z 2 ! C

U 0 40 ! !5 I0 8

R2 + Z2C = 25

(2) 3 (;)

Thay (1) vo (3) 3ZC2 + Z2C= 25 ZC = 2,5 (;) V y R = 2,5 3 (;) C=

p R = 2,5

1 1 4.103 (F) ! ! Z C[ 2,5.100T T

Lr#0 M N C

Bi 3: Cho m ch i n nh hnh v

X l h p en ch a 2 trong 3 ph n t L1, R1,C1 n i ti p UAN= 100cos100Tt (V) UMB= 200cos (100Tt - T/3) [ = 100T(Rad/s) = 1 LC

1) Vi t bi u th c Ux theo th i gian t 2) Cho I = 0,5 2 A. Tnh Px , tm c u t o X. L i gi i * ZL = [L ; Zc= 1 LC 1 pZL = ZC [C

= [ [2LC= 1

* UL  UC ! 0 * U AL ! U L  U X * U MB ! U 0  U X V i UMP= 2YAN= 100 2

* L y tr c s (, bi u di n vec t * U AL ; U MB Xt (OHK ; HK = 2U2= 2UC p HK= T (50 2 ) 2  (100 2 ) 2  2.50.100. cos ! 50 6 3 p UL = UC = 25 6 (V)

nh lu t h s sin HK CK 50 6 100 2 ! ! ! T sinE sinE 3 sin 3 2 p E = 900 p vect U L B (()

31
U MB

U AN
T/3
UX

H E
UL

(()

T UC 6

U L B U AN U AN cng pha v i U X h p v i U AN m t gc NX tgNX = Ux = HE 25 6 2 ! ! OH 50 2 2 NX} 410

OH 2  HE2 ! 252.6  502.2 ! 25 14 (V) 4T ) 150

0

UX = Ux 2 cos (100Tt - Nx) = 25 28cos (100T 2) Ta c G sau: U AN cng pha v i I AM ch a L, UAn  0 p X ch a R1 V tri : X ch a 2 trong 3 ph n t R1, L1 C1p X ch a C1 sao cho ZL = ZC1 Tm l i X ch a R1, CL U AN = U L + U R1  U C1 ! U R1 Cng su t tiu th trn X PX = UxI cos NX = 25 14.0,5. 2. l n R1: R1= ZC1= ZL =

(V) U AN I
UX UL

U MB UC

U AN 50. 2 ! 25 14.0,5. 2. = 50W U 25. 14 U R1 U AN 50 2 = 100; ! ! I I 0,2 2

UL 25 6 = 50 3 ! I 0,5 2

Lr#0 M

C N C

C B

Tm l i: M ch i n c d ng c th sau A Bi 4: Cho m ch i n nh hnh v hi u i n th gi a hai U = 100 2 cos (100Tt) T H p kn X ch ch a 1 10 i nC= F T

A

u AB l

Ph n t (Rho c L). Dng i n trong m ch s m pha h n T/3 so v i hi u i n th gi a A - B. 1) H i h p X ch a i n tr hay cu n c m. Tnh gi tr c a n.

32

2) Vi t bi u th c c a dng i n t c th i trong m ch. 3) M c thm vo m ch i n AB m t i n tr thu n th th y cng su t tiu th trn m ch i. H i ph i m c i n tr nh th no. Tnh i n tr L i gi i 1) V tr dao dung khng.

tc c

ng trong m ch s m pha h n T/3 so v i hi u i n th nn m ch c tnh ch t

M ch ch a C v X (R ho c L). V y X l i n tr thu n R Bi u di n trn gi n Theo gi thi t tan vect : U C ; U L ; U (tr c gc e) 1 1 100 U T . ! ! ! 3 U ! 3U R R = (;) 3 U 2 [.Z C 3 ng trong m ch i = I0cos (100Tt + N) Z= R2  Z 2 ! C 1002 200  1002 ! (;) 3 3 2 ! 0,5 6 (A)

2) Vi t bi u th c dao T ng tr c a m ch C ng

dng i n hi u dung: I =

100 = 0,3 3 (4) p I0= I 200 3

pha i - pha U = 100Tt + N - 100Tt = N = T/3 V y bi u th c cdd l i = 0,5 6 cos (100Tt + T/3) (A)

U R U 2 .R U 2 ! 3) Cng th c tnh cng su t: P = UIcos NAB = U. . ! Z Z Z y y= ( R* ) 2  Z 2 C R* Pmax p umin L i c R .

*

!R 
*

Z2 C R* Z2 C R
*

Z2 C R
*

=Z

= cost ymin khi

R=

R* = ZC= 100 (;) R = 100 3 (;)

R<R*

V y i n tr theo 2 ph i m c n i ti p R* = R + R' R' - R* = 100 Bi 5: Cho m ch i n xoay chi u nh hnh v trong 3 ph n t R1L1 m c n i ti p. B qua i n tr c a mape k vo u n i. A chi u c bi u th c U = 200 2 cos100Tt (V) th m ch l 0,6.
33

100 3

} 42,3 (;)
M B

ch a 2
A A

t vo 2 u o n m ch m C0hi u i n th xoay t ch 0,8A v h s cng su t c a dng i n trong

Xc

nh cc ph n t ch a trong o n m ch X v L i gi i

103 l n c a chng bi t C0 = (F) 2T

* Tnh Zc0 :

ZC0 =

1 ! [C0

1 ! 20( ) 10 3 100T. 2T

ZAB =

Theo

u bi : U = 200V

I = 0,8A

200 ! 250( ) 0,8 Z2AB = 2002 = Z2C0 + Z2x Zx = 30 69 (;) R = 0,6 R = 250.0,6 = 150 (;) Z AB
+TH2: X g m R v ZC T ng t ZC = 30 44

L i c K = cosN =

- Nh v y, o n m ch X g m R v L ho c R v C + TH1: X g m R v L Z
1 X

= R+2 + Z L ZL = 30 44 Z L 30 44 2 ! } (H) [ 100T T

L=

1 1 103 ! } 0,56. C = [Z C 100T.30 44 T

BI T P THAM KH O Bi 1: Cho m ch i n c s nh hnh v

B uAB = u = 200 2 cos100Tt(V) .LO l m t cu n dy thu n c m c c m khng Z L ! 30; ;

O

L0

M C0 N

CO l t

i n c dung khng Z C = 50;.

O

X l o n m ch c ch a hai trong ba ph n t R, L (thu n), C m c n i ti p nhau. Ampe k nhi t ch I = 0,8(A); h s cng su t c a o n m ch AB l K = 0,6. a. Xc nh cc ph n t c a X v l n c a chng. b. Vi t bi u th c c a UNB = UX p s : a.TH1:X ch a R,L: R = 150(;); L =

2,2 (H) T

TH2:X ch a R,C: R = 150(;); C =

103 (F) 18T

b.TH1:UX = 213 2 cos 100T t  0,045)(V ) TH2: UX = 187 2 cos 100T t  0, 051)(V )
34

L,r A

Bi 2: Cho m ch i n c s

nh hnh v : uAB = 100 2 cos100T t (V )

1. Khi K ng: I = 2(A), UAB l ch pha so v i i l

T . Xc nh L, r 6 T . Xc 2
nh cng su t to nhi t trn

2. a) Khi K m : I = 1(A), uAM l ch pha so v i uMB l h p kn X

b. Bi t X g m hai trong ba ph n t (R, L (thu n), C) m c n i ti p. Xc chng. p s : 1. r = 25 3(;); L !

nh X v tr s c a

1 (H ) 4T

2. a) PX = 25 3( W)

b) X g m R n i ti p C: R = 25 3(;)

103 C= (F) 7,5T

Bi 3: Cho o n m ch AB nh hnh v . X v Y l hai h p, m i h p ch ch a hai trong ba ph n t : R, L (thu n) v C m c n i ti p. Cc vn k V1, V2 v ampe k o l n, i n tr ampe k khng ng k .

v2

v2
i n tr cc vn k r t

c c dng xoay chi u v m t chi u.

Khi m c vo hai i m A v M vo hai c c c a ngu n i n m t chi u, ampe k ch 2(A), V1 ch 60(V) Khi m c A v B vo ngu n i n xoay chi u hnh sin, t n s 50(Hz) th ampe k ch 1(A), cc vn k ch cng gi tr 60(V) nh ng UAM v UMB l ch pha nhau

T . 2
p s : X ch a RX v LX: RX = 30(;);

H p X v Y ch a nh ng ph n t no ? Tnh gi tr c a chng ( p s d ng th p phn). ( thi tuy n sinh LX = 0,165(H) Y ch a RY v CY: RY = 30 3 (;); CY = 106(MF) i h c GTVT - 2000)

35

 7PW WOWKX\ WFKX\Q 

0 &/ &

I. CNG SU T .......................................................................................................... 1 II. C S L THUY T GI I BI TON H P EN ....................................... 2 1. Cc cng th c 2. Gi n vc t vc t tr t 3. Cch v gi n

%LW SL Q[RD\FKL X

D ng 1: Tnh cng su t tiu th b i o n m ch i n xoay chi u ...............
1. T lu n ... ............................................................................ 3 2. Tr c nghi m .................................................................................... 5

D ng 2:

nh i u ki n R,L,C
1. D ng bi t p R i

cng su t
i

t c c tr i .............................. 6

L thuy t:Cc gi tr thay

cng su t c c

T lu n .................................................................................. 7 Tr c nghi m ........................................................................10 2. D ng bi t p L,C i ....................................................................12 15

D ng 3: Bi ton h p en Ph
ng php gi i ton h p en .............................................................. Cch 1: Dng ph Cch 2: Dng ph ng php gi n ng php is vc t tr t 1. Bi ton trong m ch i n c ch a m t h p kn. .................................................16

2. Bi ton trong m ch i n c ch a hai h p kn ....................................................20 3. Bi ton ny trong m ch i n c ch a ba h p kn ..............................................23

Bi t p p d ng ........................................................................................25

36