KINH BT NH NHN VNG H QUC THN BO K

i Chnh Tn Tu i Tng Kinh Quyn 33, s 1706/145 T trang 286 n trang 314 Sa Mn Bch nh Thin Nguyt ging ti T Minh T Kheo Thch Bo Lc dch ting Hn sang ting Vit Php Bo Tng Th, Sydney n hnh Ma An C, Pht lch 2547 - 2003 ---o0o--Ngun http://www.quangduc.com Chuyn sang ebook 21-6-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
Li ta Quyn nht Quyn hai Quyn ba Phm qun khng Phm B Tt gio ha Quyn bn Phm gio ha Phm nh Phm H Quc Phm Tn Hoa

Phm Th Tr

Li ta
D hiu kinh m kh vic ghi chp l di Pht; d ni ghi chp m kh hiu kinh l di T. i vi o ca Pht, T khng dm khi nn ch thut li cng hp c duyn thi. Trc tin, bn kinh ch gii ny Nht Bn truyn qua bng ng hng hi. S hng suy ca Pht Php phi tri qua bao him nn gian nguy nh vy. Sau ny, ni li ta ng Cnh Vu Triu vn Nguyn c ghi li r nn nay vua cng tng s l thi bui ly tn gio lm chnh. Nhn li kinh ny ng l mn quc bo, nhng v cha c ai ghi chp li lm cho gio in b km khuyt. Mt ngy kia vo nm Chiu Khnh din gi ang tham thin th c ngi mang kinh n trao cho ti hi Linh Sn. Tip khch ku ti bo rng: mong c mt bn kinh ghi chp y pht huy. Ti tuy v vn cm t khng th khng tun hnh, v gp a v phng ng. Nhm ngy nhn h vi khch, t ni l hng m ra ba quyn theo li mch bo. Cht ngoi nhn li ti thy thn bo: - Kh khn lm thay, chng phi ch dm bit u! Nm c Hu thi vn suy, ci hc b b ph c nhiu ngi nht ch. Trong hon cnh nh th h ai ui kp ? Thn hoc khuyn ti rng: y cng l vic lm hng hin o gio, thy vic ngha khng lm, li lm vic c l dng ? Ti vng d c ch mit mi cha dm t cho l hay kho. Nhn duyn thut nh th nn gi l thn bo k mong c ngi thng bc, hiu nh ng hu mt ngy kia kinh ny c ph bin rng ri. Ngy Vu Lan nm Canh Dn i Chiu nh Thch Thin Nguyt (^)

Quyn nht
Kinh ny c hai tn gi hoc l Long Bo Thn Vng hoc Lun Vng Hng Th Thn Bo nh li mch bo. Cc nh dch thut danh ting phi Thin Thai ly vic truyn php ca tng lm chnh; cn gii thch kinh l vic th yu, nhng cng ly vic t tm tng pht trin thin nh. Phm mt b kinh no gii bt c ngha g cng phi c php trc m ra hai mn: 1) bn rng ngha chnh v 2) hoc theo nguyn vn gii ngha. Mun hiu kinh hn xt kinh qua 5 phn th, dng, tng, gio, tng. Lun v php t phi c tn, tn hn phi c th. Th ca php c tht, cng l ch hay n tc in su vo, du n nh th ng nn tin nhn; cn ph nhn ch l t o m thi. Tng nu r im quan trng ca th, ly nhn qu lm tng nn th l phn quan trng ca tng. R th l thy dng. Hon b ngha th t l gio th Tiu-i, bn-mn, ntim, quyn-tht ring bit, y gi l tng. Nh kinh Php Hoa Huyn Ngha c gii rng im ny. Ring kinh ny ly c hai nhn - php c 5 ngha. Ly nhn v php lm tn, c ngi ni php v ngi nghe php lm mc chung. Sau y cn c cc kinh hoc nu ln c ba: nhn, php, d t gin d ti phc tp c. Tht tng l th, thng cc kinh i tha ch mt tht tng n lm th, ly ba c lm dng. Kinh ny c tn l Bt Nh c ba ngha l: 1) tht tng tc tnh c th php thn. Th hn quy v mt nhng khng la Tng l Dng trong c ngha ly-hip v.v... T hnh nhn qu l tng; l tng t phi nng theo hnh m c nhn qu; cng chnh l tng. Th y cn phi qun chiu l t hnh m u l nhn kt thc l qu, khng phi l tr bt nh. Hai tr quyn, tht l dng, song dng vn gii thot. 2) Vn t Bt Nh ly dng soi sng lm ngha, hai tr tn-th lm dng; i Tha ly thc t lm tng, l php dung thng gia cc b Bt Nh, b thc t (vng sa c) nh tha thnh tng ch dng y phi l mt v. Tn kinh c chung c ring nhng tu trung trong cng ch gm chung 12 ch. Phm ta th nht ba chung v ring nh kinh vn. Nhng hai ting Pht thuyt l chung, cn ngoi ra cc ch khc l ring cn phi bit. T Pht l mt ch cn gii thch, nh ni Pht l ngi thuyt kinh. Pht y 10 hiu hay cng gi 10 c v Pht l mt bc gic ng. Gic c 3 ngha: t gic, gic tha, gic hnh vin mn; d ngha c khc Pht vn l mt bc gic. Cng c th ni ngi y ba gic l Pht, tm bin ti tuyn ni thng sut bng 8 m nh ta thng bit. Lun Khi Tn gi l vin m mt khi Pht din t cc loi u hiu bit. Sau gii t Nhn Vng l ngi nghe php hay php c ni

ra.Trc tin 4 ting Nhn Vng h quc l tm chnh m u b kinh. Nhn vng theo cch gi thng thng xa nay l vng. Gi da theo y gii thch ngi ban n tri rng c l nhn; cai tr t nc an n l vua. y cho thy im ni bt l c dng ca vua. Tm xt r o qun vng khng th nu ra ht c. i loi c bn cch gii thch: 1) nhn duyn: phm x s i ph mi vic gia quc dn v vua c gi l nhn duyn. H quc hay bo v t nc c hai: vua t bo v v quc dn bo v (nng h - s h). Vic h quc mang ba ngha: a) Vua l ngi ng ra bo v; t nc c vua bo v nn ly o vua tr nc. b) Tr tu l chnh cho vic tr quc v vua c bo v l do tr tu Bt Nh, v th vua cng quc th u c an n, c) vua lm ch gio php do vua hong truyn rng khp, cho nn c cu ni: "Ngi hay hong o" l vy. Tuy thng thng c ba ngha, nhng tht ra im chnh l lm hin l tr Bt Nh, l phn quan trng cho vic h quc; ngoi ra cn hai im khc gip thm vic gii thch m thi. Nhng Nhn Vng y da ch gio gii thch, Nhn cng tc nhn m cng hm ngha l rng ri ni ci c vua tri rng, khng b mng gin chi phi m phi gi trung tit, cho ta thy r vua c lng nhn hu. 2) Da theo gio gii thch, trong cng mt nh li phn bn gio: tngthng-bit-vin gio gii i cng. Cho nn, mi phi u c cch ni nhng chc hn phi da theo bn ngha y m lun v cn su gio phi c ch quy v hiu khng th thiu. Nu da theo cc kinh xa nay gii li c ngha xt on m rng. Vic xt on ny c 4 trong mi cn chia thnh hai im: da vo tn ch gio phi theo vn gii thch. 1) Tng gio: nu thy cc php c sanh th tng l sanh dit, php khng l khng hn c phn tch dit i n khng. Sanh tc l c, dit l khng, khng th ht thy vi trn u bao hm trong l t nc nn khng di i. Da theo vn gii thch vua c an lc t nc mi thi ha. Ting gi ng nht ca nh tha l vua, do theo qu nghim nhn nhng trong nhn c qu. i vi t nc phi bit vua v ngoi ra ba th d khc cng th. 2) Thng gio gii rng sc tc l khng, so ni dung phn tch ca tng gio c khc, nn chng sanh dit hn ton l di th phin no ba ci lin dt ngay, do cn c ni qu ni nh vy. Nu cng do nhn nhng t t on dt th ngoi gii theo vn gii thch. 3) Bit gio gii r th t ba , gii v khng chng khc Thng gio; sc nhiu v hn nn mn so snh. Sc tuy nhiu nhng so vi tm khng ngn ngi. Nu cn c tng gio th dt ngay y, nhng ni php v bin ti im nht tm dng nh tr ngi vic hiu tn ch. Nay dng hai ngha thng thng gii thch: mt da tm nng to khng ngn c tm dung thng; cn nu ch da php s to KHNG,

vi sc khng c th c; hai da theo qu khng theo nhn, nh cho rng Bt a nhp v cng dng o ng hin mi loi thn, nh th cng khng ngn chng o. Sau gii t S a tr ln, nh ni khng ng chuyn m ng chuyn tc gii thp a nh kinh Hoa Nghim B Tt ty lc ty phn trong thp a, ty tin c t ti v ngi. Nu 6 ch e b hiu lm nn phi to 10 ch nh php qun sau: Vin gio gii mi php gc do l tnh khi nn khng c sanh dit. Ly ci thy vin mn nhn s v l c trong mt nim, tuy khng sanh dit sanh dit vn hin nhin; d sanh dit r rng c mt i nhng theo thi thng danh vn y nguyn. Vn khng sanh dit da theo chn tnh r chn tc cng kh y ; che chn lp tc ni qun th qun trc ngn sng sau, hoc sng trc ngn sau. Mt sng li quay v c trung o , c ba u gi l tnh rng ln nh php tnh, c ba u bt ng nn lng lng nh h khng. Da theo l chn tht rt ro t S tr, ngi gi vng quc gia c lm vua. Sau y gii t tam tng, thng thng da theo nhn qu ca 4 phi lun hai ch c, khng c th tam tng ca bn qu [1] dt m lm nn c tn l nhn vng; ngoi ra, nu mang danh vua nhng thiu lng nhn cha c l nhn vng. Thng gio ly qu lun cng c th gi chung l vua. Ba phi dng danh xng tiu vng, nn gi hai ba tiu vng, mi phi l hp phm v c s hn km khc nhau. V mi phi cn c phn gio tng nhn rng hai t nhn vng c s hn km nhau, nn bo rng khng phi nhn cng vua, tc c hn km nhau r rt. Nhng theo ngi i c nhn m khng lm vua cng c ngi, v cha tng c ngi bt nhn lm vua, ch c Kit, Tr bt nhn lm vua. Ba, gii theo hai t bn-tch phn thnh hai lun. Theo kinh Php Hoa l bn mn v tch mn. Tch mn cn cha nghe hung g bn mn ? Ngoi tr tch ch mn dng th dng ca bn tch. Theo ny c hai li nhn: 1) Theo Vin gio 2) Lun theo ngha su cn Vin gio hnh l bn; Bit gio qu l tch, Thng gio qu tuy Pht a nhng vng hy cn l tch. Ba phi thuc nh tha tuy cng tiu qu nhng vng thnh ra tch, tch l du vt nn xoay theo tng vng l ngha thuc Thng gio. Hoc da Thng gio lun mi phi ngha bn tch c khc. Ngoi ra bn tch cn da cao thp lun v t c. Bn, gii vic qun tm, ba li gii thch trn tuy y nhng vng qun thuc v s; ch vin qun t hnh mi t l, nn ni rng: th nh ngi ngho ngy m mang ca bu trong mnh m khng bit nn phi qun tm. on ny gm 4 nh: sanh dit, v sanh, v lng, v tc qun chiu da php t . Qun v sc khng, cnh v.v... theo mi phi qun c khc nhau. Nn c cu: qun php sanh dit thy sc l c so snh ca ba phi. V sanh - dit sc do tm s chuyn nn tm c t ti. Qun sc l khng tc Thng gio qun, khng ch c tm c t ti m v khng nn sc cng t ti,

nn ni rng khng sc t ti. Nu qun khng l sc theo th t tc qun theo Bit gio. Kinh Anh Lc ni l hai php qun lm phng tin nhp trung o. Nu qun sc, khng bt nh (khng hai) tc l Vin gio qun. Do ng c vin chng cn sc, khng ch duy nht mt l; do qun chiu mt bn nn thy khng hai nhng hai; nu qun chiu m qun ht tuy hai nhng bt nh. Song chiu qun c hai do nht tm, th trung o nn khng phi tht tng. Nht tm qun ba php, ba php nht tm khng c trc sau cng gi nht tm trong ba php nn chng bung theo dc; qun ba php nht tm nn chng ng theo ngang. Chng dc ngang nh con mt thin thy sut n v cc khng b ngn ngi. Nay ta v Thnh cha da theo php qun tm gii thch; suy cng ch trn ly o gio ha nn y c ca nhn vng. Vua nh sc chnh qun bo v t nc, lm mi vic lnh bn tch su rng kh c th ngh bn. cng l php qun tm nh phi hp gii thch ca ba phi trn. Sau lun vic h quc, nh trc gii thch r vua, phn sau gii thch r hn nn y khng i vo chi tit. Nay gii t Bt Nh, nu ni l Bt Nh Ba La Mt, l mt kinh dng h tr php kho dng tu gic lm cho quc ch (vua) an n tr quc gio php c truyn b. Gi nguyn ng khng dch c nh kinh nu r c nm ngha khng th dch, v tn trng m Bt nh l mt trong cc ngha . Khng dch c c ngha l l su v cng. Nay i chiu theo c lun, trc lun ch gc c 2 : mt c th phin dch ch hay dng, v mt khng th dch v trang nghim su rng theo nn tn bao hm ngha cng bao hm nhiu ngha. Nu dch bt nh l tr tu rt cn ct khng th din dch c ht . Nay lc lun hai thuyt: trc ch ch lm v sau dung hp, thnh mi thuyt c s tranh bin. y ni chung bt nh c hai loi: a) theo b loi c y , thin lch, vin quyn, tht c th dch ngha hay khng th dch ngha dung ha c hai thuyt. Tuy cha hm ht chnh. b) Tm bc, nh ni nh la khng th ly nh lun dn. V bt nh l chnh tr khng th dng thin kin gi ly; gi ly b bng tay hi mnh; khng th chp gi nhng ly, v ly nn thy. Ch do chp th hay khng m chng lm t duy, khng quan h g ngh suy! Ngh vic ng ngh th ng thc ti, tr tu bao hm hai ngha hip v ly cng ch mi nu ln c mt bn nn Thnh Tht lun phi hp li gii thch. Ngi Tnh Danh dng la ngn thuyt, chnh l tr phn bit tnh; hu ly khng bm chp li, ni ly phn bit nu tr c tht, khng vng mc nn hu tc l khng. Phi la l la khng la hu; hip ni trung o, nh lun hp li gii thch. Tht hu l tr, trong y tht bt nh phi tr vo u? Sau nu ln im ng im d cn c theo cc b kinh. Pht thuyt kinh Bt Nh trong 29 nm k c b Nhn Vng

nh 5 b Bt Nh nu . Nay cp tm b ch pht xut khng ging nh kinh ny m hip khc nhau. C thuyt cho rng Thin vng Bt Nh tc l Nhn Vng Bt Nh. y khng nn chp; nu chp l kt, khng nh ni nhn vng m li c ch tha hi nn khng ng. D vn kinh i Bt Nh c ging, nhng ng ra l hai b khc nhau. Hi: Nhn vng theo thng thng ni khc, ti sao y ni ging im no? - p : Cn c theo kinh i Bt Nh nhn tc l nhn vt, cng nh sch ni nhn l ngi nhn; hp c hai thnh ngi c nhn c, ging nhau nhng sch Lo t li cho rng: Thnh nhn bt nhn. Ni cch d hiu, do nhn vng thc hnh nhn c lm vic khng cu c tr n, nh th khng th gi bt nhn c. Tht ra nhn hay bt nhn u cn c ni c o c hay v o c m ra. y ni nhn vng tc ni vua c tu hnh nhn c, nu lm tri o lm ngi cn cha xong hung g c nhn c ? Li hi rng gi nhn l g? - p : nhn khng d gii thch. Tch ring tng ch theo li chit t lun c th kh d nn ni ch nhn i cng ch nh l ngi nhn. Ch nhn theo ch nh hai nt thnh tam ti (thin, a, nhn). Ngoi ra, cng ni rng qun sut c ba l vua tc hm ngha nhn vy. Nh ngi hc km m t cao, trng hp ny khng bit gii thch lm sao? Li hi na: ngi xa dng kinh ny khng ng chnh bn dch c phi v khng c mc lc m ra khng ? - p: i loi c dng mc lc hay khng e cng ch nghe vy thi. Hn na, kinh c ba nh dch thut u chng phi khng chnh truyn, hung g cn c trong i tng mc lc ca Ph Trng Phng tham kho, nn tin l khng th di c. Sau y Hi Dung dn chng vic bi bc l khng ng, cho rng trn bin thnh thng dng tai mt thy nghe ch khng thy nghe m ch c on vic y h bit c tht hay khng? Ch nghe qua ngoi tai khng thy c chnh xc u lm tin. Phn chnh kinh xut pht t hai cch gii rng hp khc nhau, trc sau c ba nh phin dch nu r ch ng ch sai. Lun nh th e c hi qu ng chng, nhng c ba cun u dch ch gii vo i Tn. Tr hai bn dch trc m bn ngi La Thp dch l hon ho nht, ngha l thm su m vn phong li

bng by nn c tn trng lc by gi. Danh t Ba la mt dch l vic hon tt tt, cng cn gi l n b bn kia (gii thot). Nh ci hn ca tr tu nn mi vic hon tt vin mn l cn phi bit. Trong lc , nm trc thuc v s, ch c th su: bt nh thuc v l. S do l dn li cn t n vin mn hung g l dn o li khng a ti rt ro sao? Ni n b bn kia cng nh dng thuyn b qua i dng m c b bn ny, bn kia, gia dng khc nhau. Cn b bn ny hay gia dng u cha hon ton m n c b bn kia nim vui mi trn vn. mi l ngha t c rt ro vy; nn gi sanh t l b bn ny. y tuy gii thch nh vy nhng ngha ni chung cn ty thuc nhn duyn. K da theo cc phi gii thch, Tng gio ly tht c sanh t lm b bn ny, Nit Bn tch dit lm b bn kia, gia dng cn kin hoc, t hoc [2]cha dt sch phin no i vi su php lc u l vic cn hnh cha rt ro v cha t c n b bn kia, nn cn phi dng bt chnh o lm b a qua vy. Quan nim bn ny - bn kia ca Thng gio khng khc Tng gio. Nu em phn tch lc l l, cn theo nh ba phi s l ln ln vi nhau. Nhng theo kinh Bt Nh s - l hon ton khc bit; ngoi ra, v b v minh nn cn gia dng. Nh phm phu cn b sc, Khng chi phi nn cn bn ny trong ci dc. B Tt nng theo gio php n b kia, th gii gii thot bn kia, nhng cn phi dng ti hnh nguyn lm thuyn sang. Vin n ton dng s l; s vin mn l rt ro trong l tuy hai nhng khng hai; l rt ro l vin mn trong s tuy khng hai nhng hai. Ly th d sanh t, Nit Bn ni c bn ny, bn kia ta cn phi bit, nhng tht ra khng c sanh t cng khng t Nit Bn. Ly ht thy hnh lm mt hnh, v tt c cc hnh dng lm thuyn b hon ton t n b i gii thot, l ngha ny vy. Sau ly php qun gii thch b ngn khng da vo khng - gi -trung qun m ch ly sc - Khng qun bn ny bn kia. Nhng lun v tng th hin s t l nh gii thch. Da ba ngha gii nh sau. Kinh gii, theo ch, ting Phn l Tu a La trc y c dch hay khng dch tm tt cc duyn thnh nm ngha, mi ngha c ba phn: gio-hnh-l thnh 15 theo ngha bng v.v... Ngoi ra, kinh cng c ngha php thng hng v cn c ngha l ng chn ngang. y l mt trong su kinh Bt Nh m kinh ny thay cc b kia nn gi l kinh vy. Nhn kinh dy v su trn cng nhn kinh lm sng t vic gio ha. Lun kinh l ghi li li Thnh nhn dy. Nh li dy ta ng o c chung c ring. Chung l mi phng cc ci Pht i vi su trn u l th gio ha. Ch Pht hoc dng nh sng lm Pht s ni su trn nh v d, cm thm ni ba trn: thm l hng trn, cm a vo ming nhai l v trn, cm gia mi v li c cht dch v l xc trn. Hoc mc nhin khng

ni m t php tam mui l php trn, suy rng ra m bit. Mi mt trn u c su cn nhng mi cn cng c y su trn. Cc cn, trn bin khp php gii u c th nhp o hung g cn hp vi th gio ha. Thm ch da bn mn, tch mn qun tm lm th d. Gi s thin tng truyn tm yu ngoi gio php nhn n khng li, khng ch m ch mt php duy nht thu t tm hay khng thu t v cng l gio th, th hi cn ni no, php no truyn ring na ch? Do ta cha hiu r ch su sc ca l ny nn kh dng ngi bt din t. Bit gio phn chnh ly thanh, sc lm th. Khi Pht cn ti th v sau khi nhp dit c khc nhng i vi kinh c ba ngha l mt ngha tht. Ba ngha hp nhau thnh th ha hp li dy ca Pht y . Nu ly ng ngang gii thch kinh; nh i dt vi hn trc phi c ng ch ngang, nay kinh kt li Pht cng th. Ly vn t lm kinh l thng hng; ly tm con ngi lm im ta khong gia l ng ngang. Tuy o xut th t chnh gic cng do y m thnh nn th d ng ngang l kinh. Sau gii ch t ca phm ta th nht cng mang c mt ngha ging i loi cn phi bit. Th hai lun v th chia thnh hai: 1) theo c vn dng vn t lm th, ngha n gin khng c g ph bnh 2) cn nh ly v tng lm th, tuy t l nhng cha t li, nn lun n vn l vic mng lung theo cch ni thng thng, do khng gn gi kinh m ni nh vy. C ngi ni rng ly nm php nhn, mi a [3]lm th nh kinh ny va vn chng va c l, l tn ngi La Thp, nhng li khng phi th kinh. Lun v th hn phi quy v Mt, cha nghe m ly mt t ngha lm th nn chng ng. y gii c ba ngha nh sau: a) da ngha gii gi th l php. C tn ti trt t c o vua ti, cha con nu tn thng u cn hp o l na. Th nn php xut th th cng vy, tuy trong 10 ci khc nhau nhng ng nng theo mt th php tnh. Duy ci th ca chng sanh cha tng khc, th ch cc vi ch c ni Pht. Cho nn kinh gio i Tha ch r tht tng lm th; nu da theo ch ph b lm th khng phi chnh nn min bn. b) dn chng, da theo tht tng cc php lun nhn qu; ch khi no ng c tht tng r nhn qu mi ly lm th kinh. Nu theo cch lun xa ng tht tng, nhn qu lm ch xt soi. Lun nh th u bit c th ca cc nh lp tng l ch no. Th ca nh lp tng ngha mi nh u c ch qui v nh cn truyn v.v... c) da theo kinh gio cc phi bn ring, song ngha chung. D phi lun ring nhng ph phn quyn - thit - chung - ring theo ngha cc b kinh. K n ch nu r ngha chnh ca ring b ny hoc b kia. Nh Bt Nh gc l php B Tt nhng c ngha cng hay bt cng (chung v khng chung). Cng l php chung nh tha thuc v Thng Gio; bt cng l php ring hng B Tt thuc Vin gio m thi. Y c li Pht dy theo l th th ca tht tng cng c hai ngha

khc nhau: 1) tht tng ca tht tng tc l tht tng cc php, nhng Tam Tha c khc vi tht tng Pht. 2) Trung o tht tng cn phn bit da ch cng hay bt cng lun th cng l dng hai tr quyn tht gio ha tha nhn; bt cng l t hnh hai tr y cho chnh mnh. Nu ly tng vng lun vic gio ha tha nhn tuy quyn tht song vn gi l quyn; cn t hnh nh trn phn tch thnh th quyn tht gia t-tha khc nhau. Sau gii ty theo cc kinh, nay y c ni bn b lun th Bt Nh l mt b, tuy c chung trong cc b nhng loi ht phn na khng ni r m ch cp tam tha Bit gio chung cc php; i vi nh tha mc i ch gi Tiu b mt lun chuyn nhau nn ba tha cng tu thp a. Cho hai bn ng th Thng gio ng c hai; ly quyn tht th hai bn quyn tht l vin, ch duy tam tha t th cc vin ngay im cc vin y tht tng l th. Cng nh s trong sng c phn gio thuc Thng tc Vin gio bn v th l vy. 3) Tng yu, nu r th hnh tr. Hnh tc tu hnh bao hm nhn qu ly lm tn ch cng chng hp hay sao? Trong lun theo c, gii thch theo vn ngy nay. Ngi xa dng php qun v sanh lm tn ch, phn nhiu Triu php s dng Khng ca Bt Nh da lun. Cho rng th Bt Nh v sanh nn bit khng sanh dit dng qun la ht c hai bn hu v; bit gi danh, trung o l php chnh qun nh kinh dn chng. kinh da vo vn nu r: v sanh th n vn khng, khng th thy; tuy bit m khng bit, thy m khng thy, khng hnh, khng th v.v... Nay da theo xt xem, y l ca Thng gio. Do vy hai nh dch kinh Triu php s, La Thp phn nhiu da theo Thng gio. Tuy dng tr quyn theo Thng gio nhng mt tht tr theo Vin n. Tm lm cho mt tht th hai tr quyn - tht u khng. K n gii thch Pht t hnh nhn qu lm tng yu. V, Pht chng t tr vng lng, nn nay ly Bt Nh lm tng yu. Lun v t hnh ch c Pht m thi, ngi khc phi bit. Lun nhn qu hnh ci khng, hm ngha khng phi khng, nh c khng chng phi khng khng; ng thuc v tr t hp cnh. Bi v ly mt sc mt hng khng chng phi trung o; tr v s ch ring u l bt nh khng th em tm t c, cng khng th dng v tm ly c. La hu la v lin hp trung o, nhng la trong vng lng. Ci th hu v hin nhin r rng; ci dng cng th ch v chng che mt khng r mt khi c tr cng v c, v tng cng tc khng tng, cn t v tng khng phn bit c v tng. Ly lm tng yu hn khng sai lm. Hi: Tng v Th khc hay ging nhau?

- p: Dng o lng cu lm th d. Lun tm li phi dng mp li; trng tm li mc li tri u. Lng dt thnh o lng cu; nhc nng bu o ln lng b nh hng. Dng th d ny lm th, t tng lm hin r tng th t tinh yu ca n hoc ly cy n dng nh th d KHNG, th khng l ch b ly mt. V tng lun t th hu ng nhin, y lun ch ging ch khc nhau, hon ton chng ging cng chng khc, nh lun ly hp cng th.

4) Nu r nhng g ni lun v Th; chng phi l Dng ca tng; nhng khng xa la dng tng mi phn nh c ch vi diu ca tng th. Cng v nh vng l mn trang sc qu vn n khng khc cng khng phi chng khc. y c hi khc t nhiu. im ny lun v Dng, Tng r Th m Th hin l th t Dng. Cho nn tip sau mn Tng nu r Dng, cng tc l nu r cng nng lc dng ca Bt Nh. Xa c nh lun rng, trc y ly c hai ni, ngoi h lm Dng nh kinh chng minh; nay ni trnh by nn, lun v by nn nh sau: 1- khng cho m ot ly; cho l bn c hai ni, ngoi h th c c mt mt chn hay tc. ot n thp a gi chung nhng khng ni v tc; cng ch bit c Mt m khng bit c Hai, nn cng khng nng ta c. tc l ot vy. Nay ly nh tr Pht lm dng mi bao hm trn nhn qu, y bo chnh bo ci Pht. Cng nh y bo chnh bo, ci th gian so snh m khng ng h t php. V th em hn bao km, a ra chnh m du y bo, tc hai phn ni ngoi h lt qua khng ni ht, hung g bn v hai tr l hn su sc hn. u im ca li dch c l su sc vt c cch ni quyn tht ca phm phu cn phn t tha. Soi sng r mnh cng tc soi sng l; soi sng ngi khc tc l xem cn c h v th trn cng vi php tnh, di hp cn c, cha tng soi sng mt m khng soi sng hai. Nu da vo gio php lun c ba im : song, quyn, tht nh kinh nu r. Sau y dng tr tt b nh dn chng minh ci Dng nhng cng c mnh yu khc nhau. Hai tr Bit, Thng ch lc dng yu khng ng cng nh ngi phm bn cung; cn hai tr Vin-Trung ch lc dng mnh nh mi tn ca thnh nhn trng cung nhm bn. K hi ti sao v nu bng chng gii thch. Lun so snh vic tin thoi l ting khng xc nh c. Nu Thng gio tuy nh tr bnh ng nhng li l chn khng, nn soi sng l chng phi cng khp; Bit gio tuy chng o theo th mi bit ngha KHNG hay VIN. Cho nn hoc soi sng hoc chng ng u phi b hn mt bn theo Vin Dng mi hn c, tc nh di dng quyn tr vy. Dng nh tr so snh ng trong mt quc lm cho kin hoc, t hoc khng pht sanh. Nh gii

thch ngha h quc, do v hnh thp a tuy chung ba tha, nhng ch thc hnh ch mt ngha h quc duy nht. Cn c theo dch l tch quang cng gi l h v. Vn lun rt nhiu nn khng th ni ht. on sau tuy c lun v h nhng khng phi do qu m cn l ci nhn, nn sau ni r hn. Ngoi ra, kinh Lng Gi cng ni n Kim Cang lc s, h ni theo ha thn nh kinh y. 5) Phn gio tng, nu ln chung ci rng nhng ch hn trong bn chng cng lun chung - ring. Nu khng c gio tng cng khng bn c ngha su cn, bn gio hay mn gio. Bn trn l phn gio tng r. Phn tm lc s gii sau. Bn v phn chnh, ng nhin y ni v kinh Bt Nh, l mt trong cc b kinh quan trng. Ni bn, mn gio i vi ba tng Thnh in y phi l mn gio m php i Tha c trong ba gio Thng - Bit - Vin. Ma ha dch l ln, nhiu hoc hn v.v... din cng dch l rng ln. Theo th t nm thi thuyt kinh, kinh Phng ng phi c trc ri ng nhin mi ti b Bt Nh. Cng nh t sa c mi c vng sa; Nh Tha dung hp thm vo s m nng tnh chp. n thi kinh Php Hoa ch cn hin by mt v; v ny ch cho tng chung. Nay kinh ny bn ring vic h tr Pht php tu hnh thp a v ngoi h gi gn lnh th. Nhng bn v lnh vc xut th, Pht dy o l quan trng. Vua Ba T Nc hi Pht, th no l Ma ha din v phi ly g i chiu? - Pht dy rng, gi ma ha din l c soi sng n cnh, nn bit chng phi ba tng. Tuy chng phi ba tng m ch b ph v ch hiu thng c trong bn gio. Ch ring ba tng b ph nn hon ton khng phi chnh. Mc d 8 cu k c gii im nghi vn trn. Nhng nu ton b kinh m chnh ch thuyt minh i Tha dng 8 cu k bn v v thng, sanh dit, nh th l ti lm sao; cho nn phi gii thch. V vua Ph Minh nh Ban Tc em t thn m c. Vua Ph Minh y theo li thnh by c Pht, mi 100 v thy ni kinh Bt Nh nghe xong ri mi mt. Ban Tc nghe kinh, trong lc cc v php s v vua ni bn cu k v thng. Nh vua nhn t c php khng, tam mui bnh ng, b bt em phn xt. on kinh ny khuyn vua t b t nc mi h tr c o. Khng phi chnh kinh mun ni m ch bn ngha bng v i thi. K da theo kinh gii hai phn: a) trc ch r phn chung m cc nh phin dch c kim ty quc th mi ni m c phn chia hoc khng phn chia, cho nn y nu lm th d. Phi ni bui u cc nh dch kinh Thin Trc (n ) vn phong s lc thiu st, nh i Tr lun gii thch, Ngi Thin Thn gii kinh Bt Nh, Nit Bn n c phn chia hoc

khng phn. n Trung Hoa ngi An Th Cao phn ra lm ba phn, ngi Lu Cu gii kinh Php Hoa, nh vy y c phn hay khng phn (hai v Thnh, hai bc hin c theo s tch gii kinh y nh ghi ch ni b i tng kinh). Bn vic dch gii kinh cn nht c hiu thng l hay khng; cn vic phn chia hay khng ngha vn gi nguyn vn. Ban u khng l khng phn chia lm sao nu r c ht ; khng phn lm sao trnh khi phn lit rn nt ? Cng vic ct ch c hng, nn ni tnh ngi nh lan, cc; ngi c k nng chuyn mn mi lm vic tt, vn t hn c lm ln. b) Phn chnh c ba : 1) lun bc thnh nhn thuyt php h khng cn c m ni php t sao? Hn ni phi c sch, t c ngi nghe, c thi gian, ni chn, c chng minh khng sai lm. Ni li ta ni r ta pht khi; phn chnh, phn lu thng sng sa hoc nghim tc khng nghi ng; li vn, chng mc r rng. Sch chuyn ti phn chnh nh vy. Phn chnh tng phi hp cn c lp gio, phn lu thng lm li ch cho mai hu, v l phn kh quan trng 2) da cc chng kinh ph bnh c phn hai mc: a) ty mi phm phn nh phm t l phn ta. Phn ny da theo phm phn chia khng cn c vn t. Theo vn t phn chia t phm sau cng Pht bo ngi Nguyt Quang... c kinh vn l phn lu thng. b) Da vn gii thch chnh li phn ra 3 : * phn ta chia thnh ba mc: nu r 3 tn gi khc nhau tc ba php i. l Thng, Bit i, ch bn i v trc sau i, hon ton khng pht khi t phm ta * gii thch ngha: kinh nu chung bn , l dng 6 php chng tn nu u kinh. Mi php u c phn thc nghim chng minh khng th sai lm nn xc chng tin, do c Nh Lai hin tng oan nghim ni trong nm thi thuyt gio. dng ta pht khi, phn chnh tng chung phn ny gii thch thnh mt. * Ta chung tc l cc kinh u c; ta ring l ch ring kinh ny c. Kinh ba i ch Pht thuyt ni u quyn c nu 6 php chng tn u do t kim khu ni ra vng phc gi l li ta Nh Lai ni, hay cng l li ngi A Nan xc chng ng tin, nh th ta A Nan l loi th ba, nh c nu u kinh gi l ta trc kinh Pht ni; lc by gi ti... l 6 iu chng tn ca ta chung. Khi Pht cn ti th cng nh lc Ngi sp nhp Nit Bn, cc t tun hnh li dy m ni nh vy. Li ta sau kinh l sau khi Pht nhp dit, cc ln kt tp kinh in mi a vo l bn loi. Nay da theo phn sau i vi kinh ny kt hp li v.v... 3) Trng thuyt php duyn khi li phn ra hai mc: dn kinh v dn lun. Phm dn lun c im: a) Ngi A Nan tha thnh Pht 4 iu, Pht theo cu hi tr li, l mt trong 5 iu chng tn. 1. Ngi Ca Dip nu hi: Vo thi k kit tp kinh in ngi Ca Dip nu nhiu vn nn, Ngi A Nan thay Pht tr li v.v... Bn im gii thch li

chia lm hai phn: a) theo thng thng gii 6 vic b) theo gii ngha 5 iu chng tn 1) Nh th (nh th) ch php c nghe. Nh phn sau y ch ci th php nghe; mt li ng c (bao hm) ci khng v tn. Nu khng nh th l khng phi php, cho nn t Nh Th bao hm ton kinh r rng. Ni v im ny gii thch c hai: 1) gii bn php tt n u l nhn duyn: dng vn ti o khng phi tranh bin vi ngi th l nht tt n; ngc ln th bit ngc ln, ci xung thun chiu th tc nn u khng tranh, l thi gian v phng s tt n; do vt sanh tin, tin l gc thin nn phi do ni ngi - tn tt n; kinh ny chia ra chng mc chung cc phn m thnh vy. ph kin chp mt bn ca ngoi o khng oi hoi n php hu v nn nay dng Nh Th l im chnh i tr php t vy. Ngi xa ly tn thun gii thch ngha Nh Th, y l nht ngha. tin phi hp l l NH. 2) Y li dy gii thch, theo li Pht dy nu r ngha Nh Th, c ngha l nu lun Chn Tc th mt C, mt Khng. Ngi A Nan truyn t li li dn. Nh ni sc, khng khng hai chng khc l Nh l Th y l ngha chung. Lun ring sanh t c Nit Bn l Khng. Nh th th c - khng p i thay nhau l ngha theo Bit gio. Vin gio nhn nh sanh t tc Nit Bn Khng chng tht tng l Nh; nh nh bt ng l Th. l ngha Nh Th theo cc kinh Vin gio. Kinh ny lun y ngha Nh Th ca ba phi, Ngi A Nan nht nht truyn tha khng khc cng cho hu th tin li Pht m hiu r. ng v mt bn mn hay tch mn qun chiu y kinh lc bt khng nu ht. Bn (gc) khng phi ch tng phn; cn qun tc xt ton th l ngha hon b. Ng Vn, ng l Ngi A Nan xng (ti); vn l ngi nghe. Mun nghe dng tai v c y cc duyn mi c th nghe c, l th gii tt n; nu ci chung hm ci ring l ngha th . Do kt tp Php bo nn xng ta l ngi nghe. Nhn nghe cm kch thng khc ny sanh vic thin nn gi Ta nghe. V i tr ba vic nghi; nghi khng chc khin mi ngi khng tin. V nghi nn phi ph b nim nghi. Ba iu nghi s gii thch sau. Chn vn khng c Ng nhng tc mn xng Ta m phi hiu l khng c ch no nghe c. Cho nn ly V Ng m ng, khng nghe m nghe, l nht ngha. Da php gii thch ch Ng; t Ng c 3 ngha: kin chp, kiu mn, t xng, vi phm phu so snh c t nhiu khc bit. Ngi A Nan l ngi c hc m on kin dit t kiu, song ni theo i phi xng Ti nh Tam Tng kinh. Nhng Ngi A Nan vn phi l bc v hc theo hu lm th gi c Pht nn khng phi hc, ch khng phi tht Ngi cha t n. Cho n thi k kit tp kinh in mi pht hin Ngi chng qu th t, mi

kham ni vic kit tp, mi c hon ton. Ngy xa phn nhiu khng bit vic ny, nhn phi gii r. Bn cu k lun Thp Tr T B Sa ni Ti; c ngha rng h vng vo bn cu u c gn ch l t kin. Nu khng c Ti ai nghe, l theo Thng gio vy. Nh cc kinh i Tha gi A Nan l hng a vn nghe nhiu hiu rng nn bit Ng, v Ng; thm ch phn bit Ng, v ng tuy hai m bt nh - khng hai - theo th t trc sau, l Bit gio vy. Phn bit Ng, V Ng tuy hai nhng khng hai trong ngha vin dung song chiu. Phng tin lm th gi l ca Vin gio. Theo nh kinh Chnh Php Nim gii r A Nan c bn ngha: Khnh H, H Hin, Hin, Hi theo th t duy tr ba tng gio in. Kinh A Hm c ni n in Tng A Nan, truyn tr hnh B Tt; tuy vy vn ch mt ngi m y bn c. l bao qut Tiu nm trong i, duy tr bn tng gio php l ca c gio vy. Qun tm l g? Khng khi i t Ng, V Ng m dng ba php qun l ngha ca diu qun. Diu qun lp thnh ngha ca qun tm vy. K gii thch Nghe c hai: a) t thnh nghi vn, v ngi A Nan sanh nhm m c Pht thnh o phi i n mi hn 20 nm sau; nh th nhng kinh Pht ni trc Ngi phi khng nghe ch? b) dn lun gii da theo nhn duyn hay ni bn php tt n trong phn sau. Kinh Bo n ni, theo tun t nghe l th gii tt n. Ngi A Nan mun xin Pht nghe li, nghe sanh thin l nhn tt n. Kinh Thai Tng ni, xt tng nhp thai m ng hp vi vic thy nghe ha hin trc. Thai biu hin bt tnh m nhp thai l ph c tt n. Kinh Php Hoa ni, do c th k nn nh ti vic trc c Pht n chng tam mui [4]. Khng chng nghe l nht ngha. Vn tuy nhiu ch tm lc chn mt ch gii gn chng rm r. 2) Da theo li Pht dy gii ch NGHE. Nh trn gii thch Ng ni l Ti hay chng ti. Nay y theo Ng gii thch nghe cng hp vi v d vy. Theo th t gii thch gi nim hoan h nghe, l nghe ba tng Pht php. on sau gii r hn tam tng, mi tng y c li Pht dy ni duyn do c trong phn ch gii nn khng dn ra s rm r. - Mt thu n, thi im nghe gi gn hp vi nhau; gi nghe tc nghe iu cn c nghe, tr l hay gn gi. C hai khng xy ra ng mt lc khng th ha hp c. Ty theo y c hp nht vi li gio ha do y thnh tu. Phn ny li chia lm hai: a) gii theo nhn duyn nh Triu php s gii, ly s hin l phi thch nghi vic i. i Tr lun gii thch thi c tht c tm nhng thi vn khng thay i, do ngha m c i thay. Cho nn da hai ba ch ring m khng hn c kh d. Nhn v Ca La hiu thi l tht ng, v t ni gio y thi th thc ng thi khc khng sai m

ngi H Minh p dng. Tam ma da hiu thi l gi tm, v ph chp thi theo ngoi o l thng hoc v thng. y theo c hai gii thch ch nhm ti vic r rng hn khng th hiu theo ngoi o. nht ngha ly khng thi hay khng chng thi lm thi im. C hai chng gi hay tht m chnh yu lm r trung o nht ngha; cho nn phi bit ngha ch Thi rng thay! b) Da theo li Pht dy gii t Mt Thi, song li dy hiu l xuyn qua cc php Tng-Thng tr c ci TH phn tch. i vi Bit -Vin gio l chng phn a tr, d cc bc c h trung thng; k c phn ring bit trn ca trn t n ch vi diu dung thng trc sau gi l Nht Thi. Nh trn lun gii c ba phi u ni . Hp chung im chnh mi phi nh trn phn tch ta phi bit, nhng y ch c Bit-Vin gio lun ch ha nhp, m ly Bt Nh chung lm khi im tip phn chnh. T u ni c phn chnh; nu chnh tip quy v chnh hay sao? Pht: Pht l gio ch o Pht bc thuyt gio tuy chung bn gio m khim tn vn t. Nay y theo bn ngha tt n gii thch chung. V Pht l gic, bc thu trit ht thy phin no. Ni gic c ba ngha: t gic hiu r phin no t thn tm, gic tha lm cho ngi hiu c nghip bo v nhn qu trn vn v gic hnh vin mn: y t gic v gic tha; v gic nn ph sch nhng kt buc xng danh Pht, h ai c c duyn c cm hn c ng khc nhau, tc l th gii tt n. Trong kip ban s khng phin no phn nhiu con ngi lc khng cm c Pht. Phng ng thin h c th ni sng lu m khng cm c Pht. Th n 8 vn nm, d c sng lu nhng h khng cm c Pht. Phng Nam phn nhiu ngi cha r qu m tu nhn, l ngi gic nh trn ni, tuy kip s c gim xung cn 100 tui mi cm c Pht. V th Pht ra i trong thi k ny. Sau y ly th d nh mt tri khng xut hin v Pht cng Nh nh th. Nu mt tri khng xut hin th ao h, hoa c khng sanh trng ny n; khi mt tri ln mun vt u sanh trng. Nh th c hoa nhn c mt tri mi sanh trng ti tt, l nhn tt n. Kho ng hp bit cn tnh tam tha, v nhn duyn Pht ra i nn cm c Pht; s d ni on phin no ci hu nh l dt sch mt phm t hoc cu a vnh vin ra khi ba ci. V th nn ni vnh vin vt qua dng sinh t. Tri li, nu ai cha ph c phin no khng th cm c Pht. y l i tr tt n. Pht tr php tnh, v th ca php tnh vn cng khp mi ni cha h ng xut. Nu c c duyn cm c ch khng ng xut y thy c

ng xut, ngi thy l bc ng ha vy. Php tnh thuc nht ngha vn khng ng xut. Ht quyn mt (^)

Quyn hai
Pht theo t gio gii thch c 4 tng khc nhau. Pht vn khng phn bn m do vic thuyt gio nn c phn thn thnh bn. Nhn chung c Pht vn ch c Mt. Da theo Tam tng kinh th Pht, Nh Lai thn sc tng c bn khc nhau. Theo Bn Mn ch c mt c Pht; Tch Mn Pht phn thnh ba. ng gia bn gio mi gio phn hai c Pht m c ba; c hai cm ng c Pht ring. Theo th dng, Pht vn ch mt Th m Dng c bn. Hiu r ny cho d bn c Pht c ging hay khc bn vn v ngi. Nay cng v ch phn bit y nn cn phi lm sng t. Pht dch ngha l gic. Pht thu sut nhn qu th gian v xut th hm trong bn php: kh-tp-dit-o. Pht th 80 tui ging nh ngi i, d kit xut hn ngi m vn cha h la th nhn. Do Pht c 34 tm thnh thch ng, l 8 nhn, 8 tr, 9 tm v ngi v 9 tm gii thot. Ni chung khng ngoi hai c: on c, tr c Pht dt tr c kin chp v suy ngh sai lm, chng thnh Pht qu di mt thn cy. V th cy y c gi l cy B , ni gn l cy qu bu. Theo Tam Tng Pht hin tng thnh o, thn cao su trng; l hin thn c tn sng c bit. V hai cn li v n [5] ca thng v tu nn thy Pht c hn km khng ging nhau. K tht, c Pht c bit ch mt thn m do thy ca ta c khc; khng phi thn tng Pht hin ln bin nh; ni chung hay ring cng ch ngha y m thi. Trc y phn nhiu hiu sai t Pht nn phi gii r nh th. Mt nim tng ng khng nh 34 tm m do t t tu tp dt tr phin no. Nay dng tr mt nim tng ng cng vi KHNG, khng gin on nhng on c Hu trc sau, lin khin cho phin no trc dt sch; n khi chng qu tr sch ht ch cn li tp kh (thi quen) m thi. C s khc nhau su xa n nh th! i Tha, Tiu Tha v cn c thit lp s gio ha khng ng, nn c cc hnh tng c Pht ring nh th. Pht hin thn cao vi th thng ng tn sng oai nghim. Ngi c Pht th k cng nh Pht ban chc cho, nh tri Sc cu cnh nhn c vic Pht giao ph cho. iu ny hon ton ging im

ng tng ni trong kinh Hoa Nghim, nhng theo th t cao thp khc nhau. kinh Hoa Nghim qu v Pht cu cnh cao tt, l khi u vic ng ha thn. im ny theo Bit gio dy phi on phn v minh ca mi hai nhn duyn. V quyn gio theo th bc nn Pht ch th k (trao chc). Vic ny mi nhn qua hnh nh ging nhng k tht hon ton khc, tuy khc m ging cng kh phn nh c r rng. Pht tng trn khng nh trn ni 3 tng n khut m ch hin tng nh h khng khng th ngh bn. iu quan trng l Pht cng khng la hin tng nh ta thng thy, dng mt cn c trn nn c xng tn ging nh h khng trong php gii. Ch do tm hin m khng dng li din t c, khng dng thc bit c. Thn Pht nh th r rng l php thn trn vn nn Ngi ni: thn ny ca ta l php thn, do mt tri che khut n rng ln nh h khng nn gi Pht trn sng. V s nhng nh hc gi do hiu lm thm ny nn phi suy ngh chn chn. Kinh Tng Php quyt nghi dn chng trong bn thn Pht hoc nghe hoc thy ngi trn i sen v.v... u l Pht ring theo ta, u c ging nh ng thn Pht theo th bc cao thp nh kinh Hoa Nghim ni u? Th nhng ngoi ra ba thn khc ca Pht ta cn phi bit. Theo Bn mn, Tch mn; v ba thn theo Tch mn, mt thn l Bn mn. y y c theo ch th dng ca Bn-Tch ni nh vy. Nu theo kinh Php Hoa khai m cho thy Bn l mt c Pht vin dung m thng phn 3 thn theo Tch mn. Nhng li cho rng, nh tht hiu mi bit c th dng hn km ca bn thn Pht. Nay em lun bn hn khng ging nh ngn ng dng hng ngy. Da theo bn thn Pht lm r php qun tm; khng dng bn cu k, ba php qun qun chiu m c bn Pht, tc do ni nht nim trn sng qun xt c ba thn thy tm ta, tm Pht ng khng hai tnh gic, cng l ch qun tm nh Pht ch dy. 1) Gii ch Tr, c ngha Pht y ba thn tm ni khc nhau. Nh lun s i Sut ca n phn bit danh ngha, c 3 loi tr x, song cng khng k ra ht. Dng ngn ng ngy nay, Pht vn khng tr, khng tr m tr, c s c l; l tr tc nht ngha khng, s tr nh trn ni. Nhng l v s khc nhau ra sao? Cu tr li l khng tr khng chng tr khng ni khng chng tn ti, ch do gc tr tht nh bin nh ha c gii hn s, qui nh v lng th cha nghe; phn bit ngha v cng tn. Da theo gio ngha tr khng theo bn phi m theo Th phn tch, hoc c th bc hay khng, u nhp vo nh l lm ch nng tr, theo Pht c bn thn. Da theo l tr ch c hai, hai phn bit l gia v chn trung. Ni bn thn nhng la ch hn ni c Nit Bn khc ch b tng. Gi Nit Bn l t chn khng m c tn: b tng dng ba c xng. Do phn

bit nh th l phi c ch quy v. Da theo quyn-tht m lun ngha khng ng nht. 2) Gii ch Thnh, hi di dng; y gii theo chi tit. Thnh dch ting Phn sang ting Trung Hoa c dn trong kinh Bn Duyn t Thin La i vua Chiu Vng; ni r Ban Tc v l do b ui, nc mi bt u c quc hiu l Bt Hi v qun lnh mi ngy git mt ngi, n ni thin h n l c c. Phn li quc dn Ban Tc b ph, b La St bt mang i, c vua Ph Minh gi li. Cu chuyn c hai thuyt: mt lm sng t lng tin nn dng c ca Ban Tc, v mt thuyt khc v vic khai gio nn lp hi thuyt php b th; v th nay l phn m u ca kinh Bt Nh ny. Php hi qui t c hng ngn v vua mong n n t nc m u tin xng l thnh Vng X. Thnh Vng X cn gi bng tn khc dch ting Phn c bn ngha, cng dch da theo nhn duyn bn ngha tt n nh: 1) Lc Doanh, ting lc c sc mnh do dai; doanh l lm cho y n, sung mn, t d b ng nhn. 2) Ma Gi phin m l d, t xa cha ai dch ng, mi nh dch ty theo ngha. Tt c u ghi nhn nc y c 12 thnh m Pht ti t nhiu. V hai thn: bo thn, php thn m n c c nng nh nh kinh nu r. Kinh Php Hoa cng ni rng php qun tng v kinh hnh l tr c hai n cho t nc v c cy. Nn bit ch Pht, cc bc thnh nhn khi nu ra mt ni u c nguyn do, ch khng phi khng cn c. Sau gii t x l theo ting ri gii, vng tc l thnh vua; x l nh, c 6 tinh x nn c tn ny. 3) Gii t ni l ngn K X Qut, Trung Hoa dch l Linh Thu sn, c ba ngha nn mang tn nh th. Ni c Pht thng , ch cho bit Pht phn nhiu thuyt php ti hai ni. V ni nh b thnh p ca Vng X cn phi bn n. Kinh Bt Nh ny Pht cng thuyt ti Linh Thu - mt ni danh thng - ni ting xa nay. Nhng nhng ni khc Pht thuyt kinh khng danh thng sao? l do ngi mi nhn qua mt ln ni vy cng ch trong vng tng i thi. Nu s chng nghe php l chng T kheo ca Tam Tha; nghe cng mt m ca c Nh Lai thuyt gio. D cng nghe php nhng Pht thuyt c quyn, tht khc nhau nn t li ch c su, cn chng ng. Nn c phn pht khi trc tip hp vi ngi cn c kt duyn vi bn chng. Hi: Cc kinh nu s chng hoc ni tri ngi thuc Tam Tha, hoc ni bn chng nh T Kheo, y khc thng li ni trc tip ? - p: Trung hu lun Tam Tha ly ngi lm bn v; trc tip tc ly loi m ni. Khi i t ngi nh kinh cp, y trc nht theo loi

bn nn ni: mt do nh hng v hai l trc tip. Nhng ni ngi m khng ni loi s chng a phn khng phi mt l ; cn ni loi khng ni ngi hn loi bao hm ht thy. Tuy c bn chng m ngha hn phi chung, khng c phn quyn, tht, su, cn g c. Nay da vo mt chng m chia thnh bn, mi chng u nm trong s . Ti sao mt chng khng bao hm ht thy? Ti sao ch ni mt cn c m khng ni chung? y ch ti loi ni ch khng ni nguyn y con ngi. Nu gi t kheo, t kheo ni mi chng cn c bn ngha khc nhau nn ly ngi t loi ni. Lun Tam Tha phi theo th t trc sau nn bit; lun B Tt tm hn cn hnh thc km. Nu lun v hnh thc y phc cha hn B Tt km Thanh Vn, nay em so snh hnh thc y phc ngi xut gia trc l chng Thanh Vn. T D c ngha cng nhau, cn c theo lun c by m y gii mt trong s . Chng t kheo tuy a s khng ging, nhng ch nng ta thi gian, ni chn v.v... by ch bt nht khng ng. Nu trng ch ng ch d nh trong kinh c ghi y . Nhng v hu th phi lun khng c php no l s mt m do nhn tm mi ngi mt khc; song tt c u c ha ho cng nhau hay cng gi l chng ha hp, hoc ni bao hm. Theo thng thng gi l i A La Hn, i l ln cng phi hiu l nhiu, l hn, nn gm ba ngha gii, nh t ma ha din l i Tha phn ln hm ny c gii ring. T kheo c 5 ngha m sch ch cp ba l kht s so nhn, ng cng so qu. Ly nhn nh qu nh thng gii thch; nay thm hai ngha na i vi vn khng quan trng; chia ra gii tng ch ting Phn cha r phi t vo v tr no. R rng i hc v n gin c hai hu hc v v hc. Nh Thnh Tht lun gii thch, La Hn c hai cp l hnh v tr. Hnh l thc hnh ci hc nh ngi thng, tr l qu phn hai khc nhau. Nh ni ngi hin lng gi 5 gii thc hnh hnh A La Hn l ngi cn phi hc. Hc hnh v hc nh th cng khng tht s ging qu ring hng ti. Tin tng nhng g ni r khng cn lun bn. Theo nh trn gii thch t A La Hn dch thnh ba ngha l st tc (git gic phin no), ng cng (th ca cng dng), v sanh hay bt sanh (khng sanh li nhn gian na). em qu lun nhn ngha r rng; y theo ca Tng v Thng gio. Nu theo ngha y gii thch v sanh thuc v trung o. Cho nn ni khng phi ch c bt sanh m cn v lu Nit Bn cng nh vy. ng cng ni ngc li l cung ng, l ly c t bi ng hp theo nhu cu, l ngha cung ng. Cng c c 8 loi tn thn c ca Thanh Vn hay ch cp su loi, hai loi sau ni chung c m kt khc nhau. Cc kinh tn thn c phn nhiu dng li, cu ca ngi nhng y c bit khc hn l nu php tn thn. Do ngi tt nh hng ti c m c hn do ngi to. Ly c r ngi

l ny nh s gii thch, nhng cng dng tn thn ba c ca ngi chnh l Thanh Vn. Nay ly b Bt Nh lm chun nn Nh Tha cng chung cc gio thuyt. 2) Gii im khc nhau phn nhiu hp vi danh ngha ba php gi nu r Bit-Vin. Php hu vi c hai tr v c; da tr on c. Nu bn hai c th on c hn c lun; o tch nhin vn ch Mt. Nay nu ci khc gii thch cng li ni Mt nh thng h lun. Phi da hai loi gii thot phn tch, k da thp tr [6] ca ngi, v mt tr nm trong h t tng 9 ci dc gii. Tu bn php qun s t tr v lu, nh th mi sau l ch pht khi bn tr. hai ci trn, h vo ni php, mi ci tu bn qun hnh, v so snh bn tr. So snh c ngha l so ch pht khi tr trc. Tm li lun chung mt qun so snh vi mt tr, v ngoi ra tm, th tr l bn, ri sau thm php t , dit tn, v sanh l 10 php. Nu ch hp t v bn tr l tm thm dit tn, v sanh thnh 10 php. Nn bit rng ch ni s khc nhau gia m kt, cn 5 kh tr cp sau. Lp li r 16 mn qun hnh chng qua lun rng phn kinh trn thi. i vi tp tr nh c khc bit; cn phn dit tn v v sanh nh lun dn. Cn theo th li thm nh tht tr thnh 11 tr. Theo i Tha gio lun chng c lin h g vi m kt c m ch do ni Pht ch khng phi do Nh Tha. Nhng i vi hng hu hc, v hc nu r ci khc nhau ca vic tng, gim nh kinh ni. K tn thn ba cn, trc tin i vi tr lun, v sau gii thch. V i vi vic trc khi kin o phi ly tn i vi 9 cn thnh tu tin v hnh c hai. n lc kin o nhm ti cn cha t v nay bit v lu nn ni l mun bit. Nh th theo th lp tri qua hai tin trnh suy t v v hc, i danh tri cn thnh tri k (bit mnh). Trn gii thch r 16 tm hnh theo tr rt r rng, sao y cn nu ra lm g na? Nhng nhm ti im r rng nu v cng ch nu ci c tn thn ch khng phi cn c ch thc hnh. Nu theo ch thc hnh nn y tr nh gii thch. Nay ni tm hnh phi sau qu cng u c li g. Ch b khuyt mt nghi vn y mi phi dng ch, cng nh gii thch hung g phi ni ht 16 hnh, ni ngha khng phi mt. Nhng ni tm hnh ngha l phi xa la Hu; y ni gn ch la hn cng qu mt ln. V 16 tm hnh thuc biu php nn mn ba c tn thn; ni php gi trc ch ci Th gii thch danh (sc). V danh sc nn ng u th v tip n l tng, hnh v thc l ch ca th. Ni chung mang danh th, ni ring khng c ci Th c th nn trn ni l gi (tm mn). Php ch qun gi l v ch (khng ai lm ch) m vn hin hu. Ngoi ra, cng ni mt l gi hai l tht do theo tng trng gi tn. Tht-gi cho l tht nhng gi, nn nhp chung li gi l tht gi. Do ting chung hp li gi nh th, ch v n l h tht. Tht y nguyn y do h gi; h gi tr thnh ngha ph thng. Trong ba gi mi th c ba php qun nh trn ni u da php ring. Php

gi l h di khng tht; v cc php h nn khng tht, khng tht nn khng; v khng nn qun khng l tht gi. i vi gi gi l tht, tht m chng phi tht; ch tht y l khng. Mt sc, mt hng gc ni gi; do th KHNG nn khng chng phi Bt Nh. Suy n cng l khng ch l gi, l dng php gi qun. Ch Qun trong, v trong Hu khng phi Khng nn Th n chng phi gi; nhng Hu c th Khng nn Dng n gi. V th, khng gi l phng tin i vo trung o. Do trung chon mt bn nn hai bn ch c tn m khng gi l qun. Do trung o tht nn dng ni, y da theo php gi cho r. Hai php qun sau dng theo li loi suy hiu. Nu da theo ba php gi hn r vin qun. Vin nhng khng ring vin; ch y theo th lp quy v nht tm l khng-gi-trung qun, t nhin mt chiu soi, l t vy. Lun i Tr nu th d gii thch 3 im sau y: trc a ra 2 th d nh con ch sp ri xung ging d cho hn n phi sa. Hai hnh nh (con ch ri v ting sa) s rt ng, chng sanh cng th -ging nh th - thnh 3 ngha nn gi php gi v.v... Th nhng ht thy cc php u do danh hp m thnh hnh. Th th khng g ngoi danh c v khng chi l khng c danh; cng hp vi php nn ni ba ci khng ngoi php, cng ch mt gi danh thi. Cc php u thnh danh nh th phn bit. Sau tn thn ba c php khng ca tam mui (thin nh) do gi ng c php Khng, v k ca ngi 3 php Khng y, cng u cn c theo th lp nhn qu. V cc php gi nn Khng, theo hiu ngha nh trn. i Tr lun dn dng nu 37 phm tr o l siu Nit Bn, v mi phm c kh nng t n; t n ch mong t l Nit Bn. Ngoi ra, lun Nit Bn c ba ngha cng tc l 3 ngha Khng. l: 1) t Nit Bn mn, phi thch hp hai ngha nh mn 2) ngoi mn hay l cc phm tr o v 3) ni mn l 3 ngha Khng. Th nn c Nh Lai vo i Nit Bn cao tt hng trn an lc ca ba c v cng thm vin. Sau gii thch t Khng Mn cng ch lp li. V qun mi php v ng nhng g ca ta bin mt - ht thy u tan r - tt c do nhn duyn ha hp m thnh nn bit php nh cc duyn tn ti u l Khng. Khng to, khng th nn vn n Khng; do 3 ngha Khng y nn gi Khng Mn tc ca v tng vy. Qun thn tuy Khng vn kt Thng Khng nn c tng trong tng i tr chp tng tu thc hnh v tng. Chng hn nh co dui, ci ngc... u gi l tng. Tng vn khng tht, nhng do ng chuyn thnh gi. Gi ty thc tc ng. Nu thc dit, nim nim khng khi lm g c tng ? V tng cng tc v ng. Nhng thy c tng nam, n v.v... l c Ng, tm vn m mui trong v tr. Vng thy c xng, lng cc tng lin h, v th

m xng, da che ph cc quan nng ng tc, nh cy ci t nhin, cng nh v d tr con khng khc. Lun v v tc, h vt c tng to tc u nng vo v tng; v tng cng chnh l khng, nhng do ch to tc nn c. Ni v tng l Khng hay v tc. Ba php hay ca Khng ni y l php quan trng trong thin qun. Nhng Khng ny khng phi l tam mui (thin nh) nn phn nhiu d lm cho thoi tm. Ch 3 hng ngi sau mi t Nit Bn, l ngi tu hnh gi gii, tu thin qun php Khng v ngi dng mnh tinh tn, ch ba hng ngi nh th tu 37 phm tr o t ch thnh tu c phn na. Nh bc u ny t n 3 ca gii thot, ca th hai cng ln lt t c; tr nhng vic n tng khng giao ng. Sau ni v T v Mi Hai Nhn Duyn nh phn tm lc tn thn. Nh T , nhn duyn phn ra hai mc chc khng khi c nhiu phc tp, hung na phn sau tn thn Duyn Gic l th no? Phi ni r y phn tch nh th, song , duyn, v.v... vn n tng nn phi nhanh, chm c khc gia khai-hip. y Tha ni chung hp thnh mt nn c ging c khc, nh gii thch. Ni khc, t ngi cn tr chm lt qun xt; th nhn duyn cho nhng k li cn nn c chung, c ring, song tt c u pht xut t kinh l chnh. Mi php chung bn gio, nhng ty theo cch dng ngha m vn c khc khng ging. V Duyn Gic c hai hng khc nhau. Ni i Tin Duyn Gic c ba hng a) c Gic kinh gi l Duyn Gic tc l i Tin; gi nh th tc nhn t ngoi vo trong, phn bit ch ng ging nhau gi tn. b) Nhn Duyn Gic nh nu cng ging nghe l ng. Duyn Gic sanh ra i tuy khng gp Pht, m chng ng php v sanh l khc im no? Do khng chp thng, khng chp on v.v... nn phn 3 ngha gii thch. Ni chung hng Duyn Gic do duyn sanh nn khng on, do duyn dit nn khng thng. Khng chp on, khng chp thng [7] nn c tn dng cng c. c) Bch Chi Pht cng cn gi l c Gic; gia hai bc c ging c khc. V loi ng nn sanh ra i khng gp Pht; do cn tnh khc nn c tiu i hn km khc nhau. i khng t qu v hc [8] nhng do hu hc t thnh. Bch Chi Pht cn tnh sng sut khng khc v hc nh gii lc. T liu nu hai vng: trc hi v sau ly . V tam tha [9] theo mt hng khc khng hp hai bn mi bn r t , nhn duyn khc. Th n ni B Tt nhng gi l La Hn, nu cho nht hng ging ti sao tam tha c khc? Cu tr li l ni mt cnh t ng trnh c cao thp nn ni khng ging nhau. Nhn chung t , nhn duyn cng mt cnh

nhng ty c [10] hiu khc ch ng khng ging, nn a ra v d ba con th cng qua sng mt lc (con ti trc, ti sau khc nhau), cho nn kinh dn chng vic chng ng khc nhau. V cnh ging nn gi chung l qun nhn duyn; v ch ng khc nn t B khng ng cng ph hp vi bn php t nh li hi p cn phi bit. Sau hi v i Tin Duyn Gic ra i khng gp Pht ti sao nay lit vo ging hng Thanh Vn? V kinh khng c danh t c Gic nn ni chung Duyn Gic nu ln lm cu hi. Cu tr li l Duyn Gic ra i cng nh Pht xut th, v Thanh Vn bao hm trong . Nay ni Duyn Gic sanh i khng gp Pht l da theo hng c Gic. Nu k hng B Tt na l 5 nh ngha dch gii, v.v... Bc o tm rng ln l k c tht tr [11], phng tin tr [12] u thnh tu mi cng c, nn cng gi bc i S hay Khai S. V cc Ngi sn lng m ng trng trch hng long o php. Theo li dy ci tm quan trng hn c. B Tt trc ngh ti li tha ri sau mi ngh mnh; thun chn vi mi vt nn hn hng Thanh Vn. Mun c th phi kh luyn qua 3 a tng k trong hng trm kip. l cha ni ti vic on dt m cn thua A La Hn. Thng gio tuy khc Tng gio nhng gio php r rng l khng thay i nn thuyt gio cn phi lp li; lp li ng nhin c l do nn ni phi hp nguyn vng, v v th nn khc nhau. Hng thp a hnh vin mn nh hnh Pht. V Thp a cng l B Tt a, nn c nh danh xng ng nhin thay Pht gio ha. B Tt khng thnh hay cha thnh Pht vn phi ly tm v tc qun cnh bt nh (khng hai) ch hnh khng to tc nn khng thnh. Nht nim cha trn nn chng hay cha thnh Pht vi. Lun i chiu B Tt nh trn vi phn sau so snh. Phn gii y ng phi l ca ban u ca php i tha su rng nn cng hnh thp a n bt a thnh ngha chung ngha ring khc nhau. Chnh gio hm Mt gio; khng phi mt ca hin mt. Nu cn c ba loi ngi pht tm nh kinh i Phm th mi phi ca ba phi hp vi ngha chung, c hai thuyt ng l A La Hn qua 3 a tng k cha on dt m lm vn khng gi La Hn c m ch khi no chng qu mi xng danh. Ngoi ra, kinh Bn Hnh ni c hai : 1) Da theo B Tt ti khi t qu xng danh v 2) Da theo Nh Lai thnh Pht gio ha mt i ng nh c n chng. V sau c hai trn khng cn bn na. i vi ba phi B Tt da theo qu v so snh nh kinh ni. Cng dn chng i Phm kinh, rng B Tt ring vi danh nhn cng tn dng a ti ca nh tha [13]. Nh trn nu r i vi Thanh Vn u l La Hn khng b ngn cch do hc hay v hc. Hi: y vi B Tt c thu c chn, ny nh th no?

- p : Trong ly B Tt bt nh hnh th lm tiu chun gii thch. y l mt cch ni kin nh nhng khng tha. Trn da theo Thanh Vn m c hu hc hay v hc, tin t hu hc t n v hc u phi nh th, y ni r B Tt c lin h vi Bit-Vin gio nn cn phm v cht mong t. Theo ch ng hay gn ng m lun th c thu, c chn lc, phn gii khng lc gin nh th. Theo cu hi, phn gii p lp li nguyn nhn hay duyn c. V th nay ni r B Tt v hnh thc y phc ln ln ging nh ngi phm, nhng khng h nhm ln. V li phi ni r cho bit tt xu quyn trong nhau qu trng Tiu Tha. Nn bit rng i Tha-Tiu Tha c bng nhau, nn ni tt l ni Tiu Tha; do chp danh tng, h ng th phm thnh vt qua, v xu l phm phu nn phi nhn mnh r rng. Sau nu thm v cng c tht tr gm c 11 mc m trong trc nht tn thn tr c, c tht tr, phng tin tr. Tht tr chiu khng l th Bt Nh; phng tin tr chiu hu l dng Bt Nh. Kinh Duy Ma Ct nu r tht hu, phng tin m t c (bn cu) cng rt gn vi cch gii thch y. Bc hng qu tc ni r phm v, a ra lp li r hn ca ngi c chung ring c nguyn nhn. Nay da theo Thng gio tht, bt a lun v nh tr tht a t v sanh nhn nn phi l tht tr; qua khi y l quyn tr; khng da theo m chp nhn ngha qu tht l nguy! Hnh gi i Tha ch ca ngi ring hng thc hnh B Tt, hng nh tha khng phn chia nn gi l c gic i Tin v.v... Ca ngi tn thn php nhn. Ni y phi c 5 loi mt php [14] v c thp cao khc nhau. B Tt do nhn tu tp phm v cha vin thnh nn ch t t nhn; v cha t qu cui cng nn cha c Pht nhn. Nhng theo ngha Pht nhn chung B Tt cng hi ng nhn. Nh Vin gio, n gio s tm tuy cn l nhc nhn m hiu cao hn nn gi l Pht nhn. y lun hng Thp Tn li dng chng ng tng ng lm chun. Sau tn thn Thng gio ly mt php lm th d nn ch t 5 php thng phi nhng qu cui cng m khng t c su php thn thng. Sau ni v tam minh [15] vi ngi chng ng. Ngi chng ng 6 php thn thng phi thng sut ba minh trong ba i, do vit sai mt ch nn lm. V thp lc [16] c gii r nh trong Tr lun m trong s cho d khng che du sanh t lc v ngoi ra c 9 lc cn li. Do nn v ng nn d trong sanh t nhng khng du c lc tc dng v cng. Hng nh tha khng lc nn khng khi lo s mong thot ly sanh t. V t v lng tm hay bn tm lng [17] qung i vn nh tu phm hnh, tc l do gi gii m c. y tn thn B Tt cng chnh l ca

ngi hnh c B Tt. Ni rng nh ba c nu trn nhng cha x vn cha hon ton, ch c th B Tt x khng chp v y l vic lm ct thit nn ch tm v.v... Ngoi ra, danh ngha cc php khc nh trt t lp lang ca php gii [18]cn phi bit; t Kim Cang dit nh tn thn on c. i vi cc mc trc thuc v tr, l tr on nh c. Ni dng tr dt m; on dt nhn c ng. V th nn ni v ngi o on l tr c, gii thot t ng l on c. Ngoi ra, cng ni rng, tr c tht on dt, c ngha l dng tr tht c ch on, trong khi on c khng ch on. Ni khng on l on t phi c ng v cng do on mi ng. L ny tht kh r rng. Hn na, n dy da mi y mi ng ngha on dt, cng c ngha khng cn nng s [19] mi t vin gic hon ton. V th trc ni on nn khng cn nng on v nh kim cng rn chc c th lm tiu phin no nhng t th khng ng, l ni v phn l ca on vy. Nh kinh Th Lng Nghim, Trung Hoa dch l Dng Kin, ni tnh mnh lit c kh nng tr ma ngn ch. Li ni ti s ngn vn c nu ba th d s chng phc tp hng. Phm phu c 4 chng: 1) ngi, 2) ngi c hc, 3) tri 4) bc hin. Chia hng gii thch, bc hin c th d ln ln. c lm ngi vic chnh l phi gi nm gii, c ngha phi trnh st sanh, trm cp, t dm v.v... Ch phng thn, khu, m khng ni nghip. y ch nu ci ngn cn phi bit gc. Ch ni mt gii ru ni chung ngn hai nghip, lc bt khng ni ht . Nh trn ni nh th cng c ngha nh trc gii thch. y phi ch trng ti nhn tha, cha lun Tiu Tha, i Tha phi d dt hay chng d dt v ngha. Nu nhm i tng 10 iu thin l ch thin. Do dn dng theo vn Pali, c Pht lc mi thnh o cha chuyn bnh xe php (cha vn dng truyn b gio php). Song nh hai ngi ng h Pht tu tp, l im chnh Pht ch 5 gii nn ngy nay mi c phn hi p. y r rng ch 5 gii m khng bn cng khng phi su gii, nhng bao hm su rng. Phn no khng nm trong 5 gii c h khng tn ti, v c 5 v sao trn tri v 8 vic nhn gian mi mi rnh r phn minh do gii khng st sanh. Ly ng gii phn ra 5 hng nh phng ng thuc mc, mc (cy ci, c cy) ch yu thuc nhn (nhn c-hin lnh). Nhn ly dng sanh lm cn bn, nn gii khng git hi mng sng hp vi hng ng. Ngoi ra cc gii khc hp cc phng khc phi bit, nh kinh c gii thch r. Nu y c theo Vin gio hay n gio [20] dy nm r tr (gi gn), phm hn ch nht tha Vin gio. C gii thch y trong kinh Quang Minh s. Song b kinh ny lc Pht ni u tin nhng khng phi li dy ban u. Do lc by gi cha ngi Tam Bo nn Pht cha dy php xut th m cng thu nhn bao dung cho nhm nh. Ngi xa cha lnh hi ht li Pht dy ban u lm ngi tri; mi cho ti nay cc nh nghin cu mi khm ph ra

 ngha hm trong ngha kinh, cng nh ni r trong cc chng ring v.v... Gn bc Thnh l hin, hay cng gi l hnh. Phi qua mt i l bc hin ri mi t n Thnh nn ni gn bc Thnh. Nhng ni theo chn bc thnh phi gn gi vic Thnh cn cha c l ngi qun hnh nn tm dng gi danh gi. Do danh xng m c ngi hnh A La Hn [21], nhn y lin quan n hnh gi hnh phm v v hc v thp a v.v... u cn phi nng vo php tu, nn bit tuy theo du chn Thnh, nhng ging phm phu. H vn l bc La Hn hay B Tt, nu c lp lng nh th tht cng khng d lng gi c tm quan trng, ch c Pht mi bit c m thi. Ngoi tr da vo bn mn, tch mn [22] bn mi tm n. Thp a c ba hng, kinh lun dn khng ging nhau. iu d hiu l khng phi mt nh lp gio m do nhiu nh nn c s khc nhau, suy ngh k ta thy ch dng ca mi phi cng ch cn su khng ng nn c ba: 1) hng Tam Tha cng thc hnh thp a. y phi ni l phm v chung nh thng thng gii thch 2) i Lun nu r Cn Hu a c hai loi: Mt l Thanh Vn Cn Hu a, nh trc l thc hnh chung, cng tu cng c phm v hon ton ging nh Tam Tng kinh dn. Gi Thanh Vn ring t Nit Bn m ch thc hnh ca h u nhm ti t (gii thot cho mnh) nn phn ra chung ring. Nh tu qun Pht tam mui l chnh qun hay qun bt tnh v.v... l tr qun. D qun php no cng u do s tm cn mng nn vic tu tp cha t n l mu ca thin nh. Tuy tr hu cn cn mng cha th thch ng gi l Cn Hu a v.v... nn phn sau v B Tt a s cp. 3) B Tt Cn Hu a tu thp a, nh kinh gii thch i vi B Tt s pht tm; nhn n cha t n thun nhn. Ni cch khc hng thp tn ngoi phm phu. Hai hng sau ch tng chung ring xen nhau xem vn kinh c th d nhn thy. Cho n B Tt a, trc tin Hoan H a n Php Vn a u gi B Tt, mn ring gi chung l vy. Do , c th ni rng, bit lp nhn hnh nn phi c phm v ring, nhng mn gi chung l vy. Do phm v B Tt nn mi v c c nhn hn Nh tha. cng do cch thc hnh m c chn lc, o thi. Gi s khng mn phm v gi tn th rt phc tp, li khng bin gii c, tr trng hp ngha ca php tu ch qun [23], nn cc nh lp gio tm mn ngha nu ln nh vy. Pht a cng do nhn a B Tt nh ni trn, y cng c t li li tha, n khi thnh tu chng tr [24] t n Pht a. Nh thp a ca Bit-Vin gio trc sau gc l B Tt khng chung vi hng nh tha; phm v hn nhin l khng phi vay mn. Ch da vo Bit gio lun vn phi gio ha nn c thuyt c ngn cch. Ch Vin gio nht hng t o vin mn nn ch ly Bit gio v d. Nhng cng nh php hi hng ca nm phn php thn, nh hi hng chnh a tin. y ngc li nu trc ra sau tn thn c hi hng. Gii

thch da theo Bit gio lm r hn, lm cho khng b ngng tr Khng khin quy v Trung, l ngha hi hng vy. Ni y nh sau, nh trn lun nm phn cha , do y phi ni r. Nm phn php thn [25] khng t ba thn nh trn ni phn php thn cng c. Tri kin thn cng chnh l cng trang nghim tnh c php thn nn ba thn - m cc phi ly lm tn ch. Hi hng l iu li lnh c hai loi: 1) phn nh t thn hng v ngi khc hay suy nhn hng ti qu. 2) Qu hn phi n sau nn cng c ngha l hi s hng l ni chung. Ca ngi ngi tn n tu nhn cng y cng c ca hng thp a. i vi y mi ni r thp a ca ba i khng n t u-gia-cui m tri qua 30 i t thnh thp a. Do vy mi ni tng o gim i l th. H lun mt a l lun cng c cc a khc. Cng c th ni ci s a khng bit ci nh a i li gi chn ct bc ra sao. Nn nay kho ch dn nhp: vo-ra c ngha l khng phi mt hng. V th m bit php mn tu ca Vin-n l v cng tn. Tr ln tn thn cng c hng Pht t ti gia. Sau lun tht hin c hai thnh phn nh kinh dn gii. Song a tin phm phu c ch s hnh cha iu phc tm hp l o. Tm khng iu phc khng thun o; o khng thun nn Thnh khng thnh. y dng ngn t khng th din t ht c. Tht hin ca i Tha danh xng hi khc cha kim chng ht c. Danh t ngoi quc gi l Tch ti ch ngi Pht t. Lun nh kinh Tnh Danh v s giu c ph hu ca by loi tnh ti ngy mt xa dn. Ngy nay ngi i phn nhiu cn gi nh th, khng hiu l c s lm xng chng? Ngi c hnh l ngi c c tc cng c hnh, l thnh hnh c. y gii thch theo ngha u tin cng c th ly cu ny lm chun: cc cng c ni ring ni hai mi hai phm tr o; trong 8 mc m bt chnh o gm bn, i vi tng phm loi, tr by gic chi v tm chnh o thuc kin o, cc phm khc nh ni trc nn y ch cn 22 phm. Ni Nht thit nhp v.v... lun v tng cc mc c y th t nh php gii. Hi: Phn tm mn gii thot cho rng c qun c chng; y theo bc hin qun nhng cha t; cn c vo u tn thn? - p: Tht hin ni trn do tu qun tuy cha t ng hon ton, nn a phn ni nh vy. Ngoi ra, cng cn thc mc: gii thot l g? -y l tr b khng tr li, hay cng c ngha xa la l gii thot. Mi u la sc t v sc, la tm t n v tm; c hai phn tm-sc u qun l

hon ton gii thot, cho d tm c buc cng phi b. ng tic gio l Tiu Tha dy qun nh vy: thm ch ci v cng phi x, ai l ngi x y? C hai (ngi-vt) u ton khng php no lu tr nn hon ton khng c y c. Hi: Th nhng khp cng ba ci c g khc bit? - p : V thy C phi b, b c ch kin chp l gii thot. Nu cn thy c cc cnh gii hn lin nhn ci mnh hn, chng cn hn na m tt c do tm bin hin. Nu ht thy cnh gii hon ton trong sut chnh ni s ra sao ? C an hay bt an gi l hn m bc Thnh phi thot khi? Vt nim ny l ton thin vy. Tam hu l g? l do nghe, suy xt v tu tp tun t trc sau, ng hu dn dn thm nhp o. Do tu tp pht hu nn gi chung nh th. V c th bc theo tng phm loi, nh ta bit B Tt Qun Th m do nghe-suy xttu tp m nhp tam ma a [26] c khc thng vy. T mi php cn c 4 nhn thnh 16 php, da theo cc php chn y qun xt tn dng. Trong c php chung php ring, gm nhn qu ca th hay xut th thnh bn php. l bn php: kh, tp, dit, o m trong mi php tch ring c bn loi thnh c sanh dit, v sanh, v tng, v tc da php chn nghin cu dn lun. Ch lun xt mt php cng thu r l tht nn gi l chn. Nu em phn tch ngha s khng cng tn. y ch gii lc, v Nhn v cn chia thnh thng, trung, h qun xt im khc bit. n c qun 16 php chn, xt ring ch thc hnh m ni l qun mn; cnh qun l mn, nh trn ni kh y . Qun xui hoc qun ngc bn, ba, hai, mt php, khng do bn thin cn [27] tn thn c ca hng Pht t. T Non v n Th nht [28]phi qun nghch qun thun khc nhau. Qun nghch l qun trc ra sau qun sau ra trc; qun thun l qun theo th t trc sau tc c ngha qun ht mt php li qun php khc nh ta bit. Hay da theo qu qun t sau ti trc tc qun ngc. Nh trn gii thch c 90 php nhn. y theo kinh ring qun 22 phm, t 22 phm qun cc php hp thnh 81 phm. Ci t thin mi ci c 9 phm hp li l 90 nhn. May thay kinh c nu r s dn dng h tt phi thm na, gi chung l nhn. an tm khng ai khc c an tm hn chnh mnh gi l phng php iu tm, u c php no chng do nhn ? V d s cc tri c ti vn trn vn; em nhn vn vi vn thnh s c vy. Ngoi ra, ba khc vn khc nhau, chung ring, m hip, y gin lc khc nhau, da ch chng c bit. Ci tri th nm H Lc thin gm c hai cch ni: a) Nm phn tc l cc phn cng c lm pht sanh t t

thin m khng lin h g ti s chng tri. b) Cn gi l Ng Tnh c thin, chnh l Ng Na Hm thin vy. Nhng ni H Lc ng ngha nh y vy. y dng ba qu Thnh theo du ch thin vn tht v nh. Nh kinh Lng Nghim ni rng ci th gian y cng ging ng trng, ni su, i a thit lp o trng [29]u l ch c tr ca cc bc A La Hn ngi phm khng th thy c l vy. Sau nu T Thin b tc thm v d ny; ni rng nh lun Cu X v.v... nh ci thin l cng c nh nh gii s lc l tu tp hai bo (phc-c). Ni v m trc thin nh m ch c cn bn nh mi c v m trc. Nu nh vi thin v chp gi l Bch Tnh thin nh su qun hnh, tm thnh chng v.v... Hnh gi cn b ng dc [30]lm m chp m ni ngha nh tht khi hi. Ty ni ni nh lc dc, bn tn thnh tu l tin Tam Bo : Pht-Php-Tng v gi gii, l bn nim tin khng h hoi hay cng gi l tnh tn (nim tin thanh tnh). Cng y c ng o (nm ci, ng) nu v d chung trong 5 ci hoc ch nu ra ci nhn, thin l ci th vt dng; hoc loi thng minh trong s cht thnh A Tu La. n loi qu, sc sanh hnh th bt nht nn ni 3 thin, c v bn th c trong lc o vy. Ngoi ra, trong lc o c trc sau: trc gm c tri, ngi v ba c th, v sau A Tu La hoc hu hnh hoc v hnh. Hay trc sau bt nh nh kinh ny ni l loi v duyn khng c trong s nu trn. V d s chng sanh phng khc m gi phng khc hn khng trng thy. Gi chng ci khc gp tuy thy nhng khc, tuy cng thy c ti lui m khng li tng tch ti lui. Hay thy h khng di ng vn an ta m n ci ny hon ton do bin ha. Vic ty duyn thy khc nhau; tu trung khng khc do bin ha. Cng nh vic bin ha trong 10 phng tnh . Bin ha theo kinh Php Hoa l ha u thnh tnh tc lm cho 3 ci thnh Tnh . Theo ch hin thnh tng tnh, tuy khng phn bit nhng vic ca mt i. Hn na, theo s th hin ci y bo [31]m ni nn gi l ci Tnh khng vng lng. V lun v hnh tng ci Tch Quang ch phi dng tr mi thy c, khng phi chng sanh di t v chng bin ha t n c. Nhng cng ni rng h c th ha hin trm c ta cao nh kinh Hoa Nghim ni l hin tng cao ta. V trn hoa tc di cy bu c trm nghn vn c ha thn Pht. Nhng tht ra do cnh gii hoa tng [32] bt ng khng la m c thng ln cao, c vui chi nh kinh m t v.v... Tm b chng mi loi u ngi trn bo hoa ni chung gia ch khch khng th phn bit c s bin ha. Pht v i chng mi ngi u c bt nh. Lun v Bt Nh (tr hu) c hai loi: tu gic chung v tu gic khng chung (ch Pht c). Cng bt nh (tr tu chung) nh kinh ny; bt cng tc tu gic khng chung nh kinh Hoa Nghim. D cng hay bt cng

(chung hay khng chung) cng vn l tu gic (bt nh). l tu gic ging nh kinh Hoa Nghim ni vy. Do nn bit rng Pht dung thng tt c mi d bit hon ton khng cn b th m do lng ngi sanh kin chp thy c khc nhau. Trong phn ch gii nu ln tm b chng m t thin vng [33] mi vua thng lnh hai chng tt c l 8 b chng, nhng cc kinh li tnh s thin long l 8 chng. D ni theo cch no i na k tht h u l chng h php (duy tr ng h Pht php) c. Ngi ta chn bc nh phn ch gii ch hp vi s thay i kip (i sng) to cp bc hay tng bc. y bn kinh hiu chnh nn t th khng cn phi sa i na, hung na ch kip cha hn chnh xc, v ch ni s lc. Nhng y l ni s chng qui t mi hng s nhiu khng th ngh bn c, hung na s chng hi hp mi v ngi vo ta ngi nh th cao rng n 950 dm, cng ch mi da theo th tc ni thi. Vi nim khng th ngh bn u dng s lng thng thng snh v c. Chng hn, nh ng Duy Ma Ct c sc dung cha ti 32,000 ta s t (ba vn hai nghn ch ngi). Phng theo ny s khng ch dung np nh quan nim rng hp, hn km thng thng. Nhn y nn bit Pht ha hin c th to thnh v s chng. Nu em tm lng phm phu phn bit li chng ha ra lm lm sao! Tuy nhin, iu quan trng cha k l ngi say m trong mng. Cc kinh nu nghi vn hi s chng. Cu tr li l qu bo trong ba ci u do nghip to tc; ngi no c gp Pht l do hu duyn hay v duyn c khc. Cha hn ch cn c mt chiu theo thin c m c. Th ly th d nh c nghe php hay khng nghe php v.v... nhn xt vn . y ly cu trong i Kinh lm th d ngi gi gii ha hun cha hn lm chng ngi o m chuyn ch chm mi lm ngn tr. Da hai sau y v hu duyn hay v duyn mi din t c chnh. Tng cn phn bit tha, gii mi phn c ba phm b sung vo vic lun v hun gp ca t c nh kinh vn u ni th. Ht cun hai

Quyn ba
Phn 2, ta pht khi c 5 : Lc by gi... phn sau nu 10 hiu. Ni lc by gi l ni ngay trong lc i chng ang nhm hp. Trc khi nu vn hp ngay lc .

Mi hiu l tn hiu xng tn c gio ch (Pht Thch Ca Mu Ni) y nhiu c tng. V th lc mi u chng em lng kht ngng Pht l bc ch c. Ni lc gm bn c: 1) Pht 10 hiu [34] 2) ba mn minh 3) tr c 4) on c [35]. Phm h ni ti c khng th ni ht c, cng do mi v y c ni. V mi hiu Pht s gii thch on khc; cn v tr c, on c nh trn gii thch. Thch Ca Mu Ni v trc l danh hiu gi thng dng, song y (Trung Hoa) c cch gi khc. T Thch Ca l h, Trung Hoa dch l Nng Nhn; Mu Ni l tn, dch l Tch Mc (Nng Nhn: nhn t v vng lng). Ngi nhn t m cn trm tnh vng lng l nhn c li l ngi suy t. Suy rng n ch cng cc con ng ca Pht i c th t n, l hng t (hc tr) ca Pht, h khng phi trch v sao? Nc Ty Trc (n ngy trc) gm c bn chng tc: a) Thch Ca b) Dng Kim Lun c) St Li v d) B La Mn. Bn chng tc s gii thch mt on khc. Nu lun chng tc l thuc dng ging hoc Pht thuc h Thch hoc gi l C m hoc Cam Gi v.v... Ty mi th h m dng h Thch khc nhau. Do sch ghi nhn, dn quy t v ng c, trc kia l ni i vng chim ng, b qun R ch xm chim dn n K Sn. T u quy v mt th. Vo thng 8 nm u Pht ni kinh ny, chnh l thi im khi s ni kinh Nhn Vng. Ch gii dn li bnh lun ca ngi Chn tam tng [36]dn c 3 phn: 1) c Pht tr th thuyt php 45 nm 2) Ba ln Pht chuyn php lun [37] tri u thi gian 45 nm 3) V hai phn Hin-Mt gio ly suy lun l thi gian trc sau y . y do mt nh ni ba thi k khng sai khc, ch nhn hnh thc thy c dit hay khng. V sau khi c Pht thnh o tri qua 50 nm Ngi thuyt php cc kinh lun ni ging nhau. Mt, khng th ni khc, ch c thuyt cho rng Ngi du hnh nm 12 tui, 35 tui thnh o v.v... l c phn hi khc. Hai, do 12 nm u Pht thuyt bn kinh A Hm [38] l hai im khng th khc. Ba, sau thi thuyt kinh Bt Nh v kinh Php Hoa l 8 nm ti ni Linh Thu, l ba im khng th khc. Ly khong cch s nm tnh gia gim i cht hn r cuc i c Pht. Nay ni nm u tin ngy mng tm phi l sau khi Pht ging cc b kinh Bt Nh, tip theo ni kinh Nhn Vng cng trong thi gian , nhng cho bit ngy 8 ca thng chnh l ngy mng 8 thng ging m kinh lc khng ni r. Pht vn an tr v t chng ng nn Ngi tr lu ngi ngay ngn nh ch ngi ban u cng ng; nhng gi ngi ngay ngn do nh c tu hin l ni bn tnh vy. Hng thp a khng nh thp a ni trn, nh kinh nu dn ng Pht. Nhng ni tr a ca Pht cng chnh tr Lng gi [39]khng do th lp thp tr nn khng theo th t thp a, trong khi phn

ch gii ly ring nhp chung gii thch. Tuy khng tri l nhng rt li khng th lun chung nn ring. Ngoi ra cn ni rng, Pht nhp i Tam Mui hon ton vng lng. Trc ni ch tr a u c tri vi l vng lng, ly mt i tu lun ch tr a l bc tr. Nay Pht nhp nh hng n thuyt php hn cn do d; vo nh sau qun cn c mi hng, qun c ri mi thuyt php. Mun thuyt php phi theo trnh t nh vy. V th ni nhp nh m ni rng gm c bn : 1) Qun cn c cho hp thuc 2) Nhn nh tm m pht tr hu 3) Thuyt php ng php 4) Ly Thnh snh vi phm l t bn ; cng c th i tr bn tt n [40]tc do nhn duyn vy. Ngoi ra, ni i vng lng c hai ngha : a) Trc da l gii thch. L lun a ti ngha rt ro l Nit Bn hay tch dit. Nn dng 3 c i Nit Bn phn tch. Gi l i ch php thn (rng ln), tch l Bt Nh (tr tu, tu gic), dit l gii thot. C y ba c y mi gi l vo su thin nh. Nng theo tr cn u hn na? Nn ly nh lm v d, o xi cng l nh dn ti thng t vo nh l ng o. Phm Php S kinh Php Hoa ni: t bi l nh cng hu l lm ch! Nhng i vng lng cng c ngha chiu soi. i vng lng tc l chiu soi, chiu soi nhng lun vng lng. Va chiu soi va lun vng lng, tuy ng m vn vng lng l soi sng n v tn. Vng lng m thng chiu soi nn thun tnh. Dng li chiu soi hp vi v ngi; cng v vy m cn nh trng sc dung cha, cng nh Bt Nh chiu soi vy. b) K nng php qun lm l hin tr tu ngha l phi qun tm. Trc tin kinh dn phi qun cnh m bn cu (Kinh Kim Cang) gi cn nh trng chnh l mt cnh, ti sng t chiu. Vi cn nh ti phi dng nh sng qun, tuy sng-ti khc nhau m cnh lun n khut. Bn cu k nu r php th d nh mt tri hin. Bn cu ng hp tr sanh nn cnh hin, cng nh do mt tri ln mi vt c soi sng. Nu vn cn ti l do tm m m, nh mt tri ln mi vt u ti tm. Cng nh h khng chng sng chng ti, ch do mt tri m c ti sng. Do m che m tr nhng tht ra theo l tnh vn thng hng, cng ng ngha vin tc trn y. Lun ti sng tuy khc nhng tnh n hng thanh tnh, nhng ngay nh a vo th bt t ngh ch ch vin cc nn ni ti sng khng ng im t vi hin by tu gic Pht nh kinh dn gii v.v... V minh tuy nhim nhng tnh n soi khng thiu mt vic g c. Bi th nn ht thy chng sanh c tu gic khng th lm phai m mt c. V s nhm ln nn cn phi gii thch, cng ch c th tm lc r mt vn th. Sau ly th tnh th d hon ton khng mt my may no c th lm tng gim. Th suy ngh vic c Pht phng ho quang, nu c theo vic m hiu cng ch do ta suy ngh; cn phng quang ha t Pht pht khi, ngha gn ging (nhng

khc nhau). Phn lun y da l gii thch nn ni nh vy. Th l khng ngh m suy ngh; suy ngh ni v tng [41]; v duyn [42]m duyn, duyn ni php tnh [43]; lm c nh th l t t c i lc (Nit Bn an lc). Nhng php vn v tng, ngh v n l tng sanh; tnh vn v duyn duyn vo l tnh khi. Lun suy nh th lm g! Trng hp c bit do nhn duyn khng suy ngh nhng thy ho quang hin ra su loi lm rung ng khin chng nghi ng. Vua Ba T Nc bit chc ch c Pht quyt nh, nhng Pht cn trong nh cha chp thun c vic i chng thnh cu. Ngay lc y c nhiu th m nhc hay tri ln bo cho chng bit. Do c Pht t trong nh dy bc ln php ta ri sau tuyn thuyt phn chnh tng nh kinh ni. Hi: V ci v sc nh: nu che khut nh sng hn vn cn sc, v sc ly g chiu soi? - p : Trong tuy khng cn sc th nhng c sc t, v iu cng hp vi cu hi. Nu lun ho quang Pht hu v u chiu, n ho quang xung hin v tng soi ri ci sc, v sc khng cn nghi ng na. Nhng vi sc t ch thin nhn thy c cn nhc nhn nhn khng thu sut. Phn nhn xt y k lun ch thy khng thu t ca nh tha, v hu nhn nh tha soi chiu KHNG cng khng th thy sut, hn phi t thin nhn mi thy c. Kinh cng ni rng ci sc, v sc khng phi hng Thanh Vn, Duyn Gic phi bit. V cc php u ni theo diu ngn; lun ci sc, ci v sc r tht qu khng ging nhau. Hu v V bt nh theo cc tng thuyt minh khng th ni mt cch tng qut c. Phng quang tr hu phi bit l vic chnh m biu hin hay thi trin l c tht. Ho quang vn do ni tr, cng chnh t tr sau pht ra nh sng, nn ly hu lm gc. Hoa n do cy, nh cy nn sau mi kt tri. Ly o lm nhn, li ly nh sng lm duyn kt hp nhau cho thy, nh phn gii thch cn bit. y ly ci phi tng thy hoa, v c tng nn c tng, khng da hai im khc nhau ny phn tch nn cn theo vn kho cu. Nh trn ni r c gio ch hin thn tng l ng thn, nhng ni c cm l c ng: cn suy ngh. K ni v ma hoa l hin v s hoa c bin i hay khng; bin i l tm hoa, khng bin i l ngoi hoa. Ch tri ci sc hay ci v sc dng nh lc nhiu hn nn mi bin ha. Cc tri dc gii khng nh th nn khng ni bin ha, xt trn l l nh vy. Ni v ci t chn ng; chn phi lm rung rinh, ng l chuyn ng; chn phi lm o ln, ng phi c nguyn

nhn, c c, c thc; c t nht 6 nhn duyn lm mt t chn ng. Theo kinh Tng Nht A Hm nguyn nhn mt t chn ng c 8 duyn. Sau y dn lm tm ng; nhng vic nh th khng nhng ch hp s m cn phi hp l na nh thin gia c cu chuyn phn ng, gi ng. Cng c s tch ni th t vn tnh; ng t hn c s thay i bn ngoi. Vic ny rt hp vi cu chuyn trn. Kinh A Hm ni c 8 duyn dy dng cc duyn, quy chn l thng bin hin. Song dng bin hin cha chc tr v chn m quy chn hn dng mi duyn, ngoi ra cc vic khc nn bit. Kinh Tng Nht A Hm ni trong 8 duyn do tng thng h phong lun gy ra; chng qua tng phong lun hp vi bn i to ra gi, trn di chm vo nhau a ti vic chn ng. ng hn pht ra thnh ting, ting to ra sm, l mt thuyt. Cu dn trn b thiu mt mt ch, m kinh A Hm xut trc c s bt nht gia ng v d, v ngha ca ng tr ba mn phin no: 1) tham 2) si 3) mn, ti sanh ln ci tri. Tip theo gii thch r hn. Thnh nhn c bn c: 1) Ly Pht d bc nht thit tr [44] l tr v y. Nu ni ngi, Pht cng l ngi, v th Pht l ngi v thng trong chng sanh 2) Mi tm php bt cng m i Tiu Tha ni khc nhau v php tng, song cng trong mt php bt cng 3) Nh y lun gii khng phn nh tha cng ly cng hay bt cng bt nh ni. 4) Cng l cng ni khng cng hay nh phm phu ni trn th. V php thn ni ba loi gm chung i Tha, Tiu Tha song cng ch mt loi m thi; ngoi ra cc thn khc nh ta thng thy gii thch, nn hiu nhng g kinh ni t o m y lc bt. Phi hiu rng t thi thuyt kinh A Hm v sau, Pht ni kinh thi gian cng l 41 nm, tnh chung mt nm sau thuyt kinh Nhn Vng ny l ng vo nm Pht 72 tui; cng 8 nm sau cng Pht ni kinh Php Hoa, l 50 nm thuyt php rng r. Nu c thuyt ni khc chnh thy c sai lm. y h nghi hai vic: 1) S nghi vn tng c 2 im: a) y theo ch ch ngi v.v... b) Nu danh ca ngi c. Vua Nguyt Quang tn h nh th cha hn ng, v nguyn tn ng l Ba T Nc. Sau khi nhp o ng c php danh l Nguyt Quang, cng nh vua Gia Tn hiu Tng Tr ca Thin Thai v.v... tt c u ca ngi cng c hng thp a vy. Vic gii thch phn nhiu theo Thng gio cng l mt iu hin nhin. ni hnh i php phi ly i Tha tr quc, h khng cp ti ba phi khc ? 2) Tun t hi theo trong s ngi ti gia, nhng ch nu 2 ngi phn nhiu l mt php t, khc nhau l iu tin li. Li hi ng Tu B mt vic gm nhng vic i chng cha sn sng hiu, chng hn Nh Lai gic ng; ch Ng phi vit nh th ny, th ny mi ng. ngh nn sa cch vit,

nhng Pht vng lng m hng chiu soi, u c i gic ri sau mi ng ch? y th nu im c th nh th l biu t nghi cch ni vy. ci ny tri nhc m trong mi phng Pht u nghe. Cng ging nh mt ha thn c duyn hin ci ny hon ton khng c khong cch, y kia na. Gi s c B Tt trong 10 phng tp hp li tu nhc cng ging nh vy. Pht d bit trc thi khc nhn duyn, tc ngh bit trc vic xy ra m ty c ng bin nn nay ng lc thuyt kinh Bt Nh Nhn Vng ny. Nh v lng y chn bnh cho toa hp ba nghip, thun ba vng (k cho, ngi nhn v vt a ra) hp thi ng lc. Kinh ni ta s t l ta ngi nh gii thch. Cng nn bit rng s t l vua trong loi th dng th d oai lc Pht v y cng nh s t trong loi ngi. Ngoi ra, cng v Pht nh ni cha Kim Cng m t hnh dng Ngi oai dng bt ng nh ni cha vy. Li cng chng t php thn Pht bn c [45] m 8 ngn gi [46]khng th lay ng ni, vng nh ni Tu Di khng khc. H dung nghi khng phi ci Tht bo thn tng hin ra rt c d nn dng ni cha th d. Ly gio trm ln tng ngha l khc nhau; vn tuy ng song khng ging m ngha hn phi chung. Nh qu t v h khng l hai m t ci rt thc t, l ch nng ca tch quang (vng lng soi chiu) vy, hay cng c th ni c 6 thng l thng h khng m khng c thn thng l di t, s l nh nh vy. (^)

Phm qun khng Kinh ny ly Bt Nh lm chnh nn phn chnh tng thuyt minh phm qun khng. Cn c phn sau hp vi phn trc phn lm hai im: qun khng th no v phn tch ni dung. Trc ni v qun khng v sau ln lt phn tch ni dung. phm ny tha trn tip di lm thng mt mch khng gin on nn tn phm danh thng c gii thch trc, phn thnh bn im: mt im chung v 3 im ring. im chung y bt nh v tng do Dng m ba phi c khc nn ni nh th n th kia v.v... Ni v tng v diu tr bt nh chiu soi n tn cng v tng. v tng th ni ngoi u vng lng; trong vng lng 6 cn [47], su trn bn ngoi cng u vng lng. Cnh b duyn v ngi qun ton l Khng nn c tn Qun Khng. Ngoi ra, nhn kha cnh phm phu ly ch ng i vi b ng; phm phu do khng bit,

ngoi o vng chp, nh tha ri vo chp Khng u thuc ba tng cn phi ph tr. Nhng B Tt dng chnh tr qun xt Khng chng khng, nng-s b sung ngha nhau, nn phi da ni tr mi hiu r vy. 1) Lun v phm phu, phm phu chp c, nh tha chp khng. Tiu Tha thuc hai bn, chp mt bn d khng thuc nh tha, nhng da theo so snh phm v ch ring thp tr cn chp. Cn i vi hng B Tt khng cn chp hai bn v gi trung o. y thuc bit qun. Nhng lun v qun phi nu r hai ch qun Khng. Qun thuc ngi, cnh l duyn qun, nng-s u khng l v tng. Ch yu ni nht ngha [48]Khng l trung o. Qun Khng nh vy lm sao gi tri kin Pht chn tht c? on dn chng sau chng minh ngc li dng ci thy ca khng thy mi l thy ng. Nhn y gii rng im chung, im ring r rng c 6 phm nh vn bn di. Trc ht mong ch v hiu , ni y l vic h quc. Cn c li tn dng trn ch yu ch nhm vo vua Ba T Nc. y thnh nhm chung n 16 quc gia khc nhau. Vn khng phi do nhiu ngi, li thnh cu hn c ch tm m Ba T Nc l nhn vt chnh. Pht bit thnh vn khng thuc mt ngi, php hi phi ng nh vy. Nhn th m rng hai phn h quc, nh li tha thnh cng nm trong 2 phm sau ni cc trang kinh v.v... Qua khi thp a nhn chnh l phm ng Sanh gio ha m ni phm Tn Hoa l khng ng. Cc v quc vng d c ny cng l thin cm i vi Pht, nhng Pht m rng hai vic h quc cc v b di li cng l vic t nh su sc. ny s trnh by sau, vua mong Pht gii by hai s h quc nh th no. Cu tr li Pht da chung chung trnh by. Mi u Ngi dng li th nhuyn, kh d ni, vua ch bit mt m khng bit hai. Pht bit r iu . Hai bn phi tri qua ch loi b ny. Nhng em th, xut th, chn , tc lun khin t nc bt an m sanh ra kiu mn; khng bng nu r nhn qu xut th gian th chn-tc u bao hm, nhng vn theo nhu cu tr li nhiu t. Nu i t ban cho nhiu l ng cch ca thy tr. Nh kinh Php Hoa dn th d con i ba th xe m cha ban cho mt loi, u chng khoi lm sao! Nhng da theo khng tham, khng keo kit hiu ngi dn o t bi; do t bi mi c kh nng hng dn. iu ny ch c Pht, do tc ng, song phn bit ni. Nu dng tng ni phng qu tc phng h; tin thc hnh i Tha lm g c vic quc gia bt an ? Vua nghe gii thch hai cch phng h nh th l li khuyn nhc v ba hu (vn-t-tu) tn dng iu thin n ch tuyt m vy. Ni i s nhn duyn nu ci p n cng nh th; khng phi c bit bt nh song mt i u dng li din t. Do , gii thch a ra nhiu nhm thuyt minh phm Tn Hoa sau. Phm cung cp s kin

phi biu hin bng php v y cng l phng php gii kinh. Nu i thng vic gii lm sao y ch thy thc hnh nhn qu. Ngha bt u thay i nn ly s biu l l song hnh vi nhau. Gii r hai vic phng h chia hai: a) T "lc by gi..." tr ln li tha thnh Pht gii thch hai vic phng h. Cu tr li gm th no l phng h qu v h nhn, ni chung. l vic bn loi chng sanh [49], nn bit vic phng h tuy lun nhn qu nhng im chnh l ha chng sanh. Dng Pht qu sanh v ly h nhn chng sanh, ch Pht ng bn tnh la c hai (nhn qu) mi khng c vic phng h. Nn da nhn lm r qu, nhm thng s tu hnh gii thch. V th i vi thc hnh khng chp l nn t sng t; vn tm gn ni B Tt t Pht qu nh th, nh th... Nn bit da nhn r qu hin l, l cnh c chuyn ha. Nu gii thch ht thy u nh huyn, nm ng [50]u do huyn m ra. Nu lun chng sanh c gio ha chnh l 9 ci; cn y cn c gii ni nn ni nh th; 2) V tr hay gio ha, khng qun sc Nh v.v... C 5 vic nay tm tt thnh bn: ng m [51], ng, nhn, tri kin l chng sanh c gio ha. Nh kinh ly bn c: Thng-Lc-Ng-Tnh tr dt nhn-ng v s lm lc. Thy c hai: nhn, php l ngi gio ha. 3) Pht qu l gi gn phng h bn c (thng, lc...) c th gm ngha thy phng h qu. 4) Nh l ch nng hai vic phng h, nhng ni khng qun che lp ch sai quy. Nh ni bt nh hay qun qun tr, ly khng tu lm gc, ly khng qun sc l che Hu; Khng qun nh th l che Khng. Ch qun php tnh [52] khc khng nh kinh gii thch... thy mt bn l khng qun vy. Nu hon ton bit php tnh, khng dnh mc ti on vn cp, l vin tr th ch no chng qun, ch no chng nhip". Tuy khng cp nhng l c bn trong, nn ni tm li cng ging h khng, y chnh l khng ca chn khng; khng chng ngi hu ca diu hu. Nu im ny t trng thi ci Mt u v ng v tng, y l hng B Tt vy. Tm li nn d dt phng h "nhn" l im chnh s gii thch trong phm sau. By gi, tm kt nh th ny: nhn mnh vic phng h qu, khng phi ngn nga nhn, u nht qun vi on ni trn. Nu Nh tc sc l thy ring bit, khng xut pht t ngha Khng n t gi, nh bn c: Thng-Lc-Ng-Tnh. Nu i v tr nht thit "hnh" vn ngha tht tin v cng. Song v kinh khng th t quyt on m phi ty thuc lu di. Hiu nm m to ra in o hay khng gii thch ng l nh y. Nhng ni ty phin no dit v.v... i li ch dit nm m c trong 9 ci. Vic dit ty phin no [53] c cp su cn khc nhau, nhng bn cht cng ch c mt, cng nh nc dung cha c mi vt. Tri kin v ngi th tr nh kinh dn trn; chng sanh nhn, ng nn cng lin h ti nhng cu trc lm cho b tr ngi nn phi dng i tc gii thch th t phi r

rng minh bch. B tt hiu n gin l tnh danh, tc l thanh tnh - u Nh - ging Nh cp y khng khc. Cu tr li Pht l nim th k, dng chn khng bc b; nay r cc php u Nh nn dng diu hu ni. Ngoi ra, do ng, tnh i nhau nh phn gii thch r. Nhng on Thng hin trung o cha phi gia phi la nh kinh A Hm, nn ly ch Diu gii thch ch la, tuy gn c th la m vn thnh xa. Nhng dng tnh danh Hu cho rng khng qun sc, v bn cht sc l Nh Nh. Ch v tnh chp cha ri, cm th cha qun, qun php cha thng, l tnh cha hin l nn phi t b, cng nh phi phng h nh cc phn khc trn gii thch. on t:"Bch Pht rng:..." tr i: ni rng php khng qun dn ti phn B Tt phi h tr Pht qu lm r ba ngha bt nh : 1) da v tr nu r tht tng bt nh. u tin ch tm phn trn hi: nu tt c cc php u nh trc ni th B Tt h tr gio ha chng sanh, khng c chng sanh gio ha, chng ha ra ri vo li t hu-v. Hi: Nh vy, phi chng ni lc n d? - p: Tht cng kh xc nh r, c hai nh sau: a) Chn khng gio ha b) Tc c gio ha, v php tnh trong ng m, tc l Thng-Lc-Ng-Tnh, u khng tr trong php qun. Kinh cu dch phn nhiu gii ba cu chnh, kinh tn dch y thm vo thnh bn cu. Bn cu ba php qun u v tr khng tr cng chng tr, v ht thy u Nh, tc th tht tng trung o l minh, nn ly tht ni; gi c chng sanh gi tht nhng t. Sau nu r tc c gio ha ni th tc dng ba php gi nn thy c ci gi l chng sanh. Nhng tht ra tt c php tnh u tht. V nhn tht thy nn khng c mt chng sanh thy. Nh th cho n ch Pht, thnh hin cng u thy, v cng u khng thy. Nh th d nu trn thy c chnh t. Ni chnh kin thy ng; t kin thy sai. Nay dng gi danh lm danh cho rng thy tt c cc php l bit ch Pht, phm thnh v.v... u dng ci khng thy m thy l thy tht th cc php. l php nh tuy khc do gio ha nn cn phng h qu, ngn dt nhn, cha tng b mt bn. Trong ba php gi y khng phi c tht nhn to thnh ba php, v y khng ni tiu gio vy. Song hoc dn gii on v nh khng sau ly tiu gio t i gio v.v... 2) da ngha qun chiu chiu soi bt nh, nhng ni c php, khng ni phi php i tha nh trong phn gii thch cu hi... 3) Nay ni c php soi sng cnh, ni khng phi php l tm tt, ng ra phi ni php, phi php u chng

phi php. Ni php l khng l c, phi php l khng. Chng phi php cng l nht ngha trung o rt ro khng. Da theo vn gii p phi hiu r rng ng nh vy. V phm phu cha r khng th thu t, nn ni php i tha lm sao chiu soi. V l nn dn on trn ly m gii p. Ma ha din Trung Hoa dch l i Tha cng nh bt nh ni y cng ngha m khc tn vy. Pht tr li ly t tnh bt nh soi sng chng phi php, tm c th qun chiu chnh ci Khng vn tht khng. Ni php Khng y chng phi khng php nn bo Khng khng phi phi php; ni php khng m l php tnh khng. V php Khng ny chng soi chiu mi thnh Khng, chng tc dng nn Khng. Ngay nh bt nh tnh la v t tnh nn l vn Khng. V th nn th, tng, hnh, thc khng cho ch mi hai nhn duyn khng u y theo l bt nh vy. Sau nu r php Khng dn theo i lun c 6 php chng minh. V qu bo khng, so khng tuy mt nhng li khc. Nm m vn xoay quanh (qu bo) khng; Do v cc php theo qu bo nn mi hai nhp [54] th dng Khng. Do vn, cnh th dng tng i mi bn c khc nn 18 gii [55]mang tnh cht ring khng. Thm ch su thc ch lu mt im tinh minh hp thnh su ha hp tnh thnh kin vn gic tri (thy-nghe-nhn thc-bit) ring bit. S d ch mt sc tm nhng c m (5 m), nhp (12 nhp), gii (18 gii) m hip khng ging nhau, l do bnh chp khng ng, cho nn ni nh th, nh th... Ngoi cc im trn bn nghi vn do m lm, bi m nn cn phi lm cho sng t. Su i [56]u dn n Khng. S d gi i, v mi th c cng khp tt c nhng c tng n, tng hin, tng dit; phn ny nh kinh Lng Nghim c gii thch r. Ngoi ra, cng dn chng kinh A Hm v su ng vua tranh lun (lc thc), v nm thc trc (nhn, nh, t, thit, thn) mi thc t lm ch phn mnh nn c mun lnh phn hn. Nhn duyn ngha l vn khng, do ba i nhn qu m c sanh c dit, nhng so chn l cnh c chung ring, c hn km v.v... Sau phn bit gii ba ngha ch duyn sanh: v sanh dit bn cht n chng phi Khng. Nay ly im nhanh gp ca khng khng dng ngh lm r ngha Khng l khng. V mun lm sng t ngha Khng nn ni tc c tc khng v.v... Ni tm li cc php hu u quy v ngha Khng, c khc i cht vi phn ch gii. Cc phi Tiu Tha lun dn chng minh php sanh dit trc sau phn ging im khc mi mi u phn minh. Song tt c khng khi c s nhm ln. Ngn la lan nhanh kh th d di; ng ra phi

gi la qu nhanh lan trn chy trong tch tc mnh lit; nhanh n khng theo kp th d, ngha Khng cng th. Bn trn dng cc php ch r nn bit cc php lin sanh lin dit. K dng tm chng minh gi st na hay tch tc; nhng li kh hiu nn phi gii thch nh trong mt nim c 90 st na. Lun mt st na l thi gian rt ngn m phi tri qua 900 ln sanh dit; gi s ly tnh o lng phn bit hon ton khng th gii c nn phi dng nim bt t ngh (khng th ngh bn) mi c th lnh hi. Nh Vin gio - n gio ch r rng cho rng mt nim qun khp v lng kip [57]th 900 ln sanh dit tht chng vo u, nn phi dng l hiu, kh c th dng li t ht c. Sau gii thch 90 st na nhn chung theo hai kha cnh: phm v khng. Nu tnh t mt ti nhiu th mt nim bao hm 90 st na, mt st na c 900 ln sanh dit. Chn mi st na phi l ngn ln sanh dit. Mun xc nh tht khng th c, v tm vn Khng. Nhng nu tnh t nhiu ti t sanh dit khng hin st na; st na khng hin ni nht nim. Trong nim mun xc nh tht cng khng th c, v chnh nim y l Khng. Cho nn ni rng tm-php nh bt kh c, y l tm Khng. Tm-php khng ri vo khng l ai. V em t i phn tch phi hnh thnh bi cc cn. em chia ch t i n im cc nh phn phn cng bt kh c; nh th phn tch n ln h (vi trn lng t) l phn tch ng, khng nh li phn tch ca ngoi o. Sc dit tm khng hn nhin v tr c th t n vy. Nhng do dng sanh dit l duy tr tam tng Pht qu, nhng mong t v sanh, v lng, v tc l xa vi khng thc t. C sao ngi i nay mun em ci tm th thin lun bn ch uyn thm ca Pht Php? Ta cha thy kh nng con ngi phn nh nhng ch thy sc - khng; suy bn rng li dy tuy lc m l li t. Nh Thng gio cho rng Th Khng nn khng ni khc c. Ring gii r tm-sc c mt c khc, do tm hay to tc v th nn khng khc; php c to tc nn khng phi mt. Ngoi ra do quyn gio nn khng mt, tht l nn khng khc. y chnh l tn ch ca Bit gio. Nhng sc-tm lun trn sng, bn lai (b mt tht) lun vng lng. Kho bn y bn trong. V duy tr Pht qu Pht qu c thnh tu; mun dng tr bt nh (tr tu), bt nh sng soi, mun ha chng sanh chng sanh c . Khng nhng ch B Tt h tr m ch Pht cng tr lc h tr. Ti sao th? V theo l tt c im cp u ging nhau, nu khng nh th th tn thng n hu mng lm mt php thn gi hu lm sao gi c ci v y? Kinh cng dng tm nu sc tr li c soi sng, cho nn bit sc cng vy.

Sau dng tr bt nh soi sng thnh hai php qun chiu ch r trung o khng. V bt nh Khng nn v tng, v v tng nn chiu soi; ch c chiu soi hon ton vng lng. Kinh i Phm gi l Ba nhc cng l Bt nh ni lch i. Song bt nh phi hiu r khng c mt php nh no c th c c. V th, khng cc duyn cc php u Khng gi l Khng kin, nhng khng phi khng thy. Khng thy v cu thiu mt ch ch ci v tng, y l chn tht bt nh, tc chng t a tr. Nh trn ni v lng php mn ca Thng gio - Bit gio t chnh ng tng t tr bt nh cho ch cc php Khng cng hon ton khng. Ni gn gm 12 php nh cp y hoc 18 php Khng nh i Lun gii thch v.v... Nhng ly Khng ph Hu, Hu thnh Khng; Hu ti lp li c bt c g nhng vn l th tc. V php hip nn c; v c php nn c hp tan. Tan l Khng, l chn; hip l c, l tc. Tp (cha nhm) cng l hip c hai chn-tc lun mi php mt bn. Mt bn l hai bn nhng khng phi trung o. C hai u sng l vin (trn y). Trn y l trung ( gia) l diu. Mn ba php i chiu gii thch cn phi bit. K nu r c v mt. Kinh Kim Cang Bt Nh cho rng nu thy c php t c l cn b vng chp tng: ng, nhn, chng sanh, th gi u vng chp thy. Thy tm b nh th cha dt vn c php ch khng phi khng php nn khng th khai nhn c. Vng chp hp vi mt; nu khng ci thy hu vi y u ng. V khng khc th gian nn ch thy nh phm nhn khng phi do chnh qun. Cng phm phu m Pht xut th gian hiu r tng th gian hin nhin c khc. Tuy nhin nu thy php th gian khng hip khng tan y l thnh php; cn cnh gii phm cha tng khc cng cha tng khng khc, th nn chp ch tu chng th no c. Phn sau lun v cc php, nu tn ch r php qun, nhn xt rng sc tc khng; l cng bin nn bt ng. Php y bnh ng khng hai khng khc nn khng th t c. V khng sanh nn cng khng dit; v tng cng khng v tng nn cc php u Nh. Nhng phn lun khc nh kinh gii thch l s a. R rng tm c y 84,000 st na trong mi nim, ch mt vic tht l ng nht ny nn dch lm l tr. V th, ph tc ngoi kinh trong nht tm phi hiu l tt c php. V ni mi a cng c cng c cc a khc nh phn gii nu r. Do ngha chuyn ti, dit chnh l ngha nng on nh kinh Kim Cang song ty theo ngha gi tn; tn tuy khc nhng l ng. Da theo danh t, ngha vn biu hin cng c bt nh su rng khng th ngh bn. Kinh trc trnh by li Pht dy, sau nu r cng c rng ln. Trc ni v kinh vn l gio php ch Pht dy khng hin ra ni ba phn:

danh t, ngha v cu vn hay cng gi l danh thn, c thn, vn thn, chnh l ba on, bao hm thanh ln sc chung lm mt hp thnh gio th, nh kinh dn dng gii thch v.v... y l im ta ca vn t bt nh. Vn t gm hai phn: ti v php th; dng tht bo [58] b th l ti th; khin t c bn qu (59) l php th. Khng ging nh kinh y ni khi mt nim tin l hn c vic b th php na. Ly nim tin hiu phi hiu su mi tin m qua nhiu ln so snh bit c. Sau lun cu khng phi cu vn m chnh l lm r vn t bt nh cng nh tin hiu cc php. Cho rng cu khng phi cu l da theo ngha i cu nh vn dn trn. Tuy cha ng bn cu nm trong ngha ca ba hp vi ngha bt nh, song ht thy u khng. Nh vy, ba cu cng tc l mt cu; mt cu cng tc l ba cu hay cng chng ba, cng khng phi mt m vi diu su xa khng th ngh bn. Nhng cu cng c th hiu l vn; khng c cu vn t bt thnh. Cng c th vn t hi ba u mt ngha, do la tnh. Ch c la tnh l gii thot, gii thot l bt nh, v cng chnh l vn t bt nh ny. V vy lun Ch qun ni rng t vn chng phi vn; vn chng phi khng vn, ny ng hp nhau vy. Nhng bt nh khng phi cu m lm r ngha cu l Khng. Ch bt nh lun Cu hay Khng Cu l da theo tnh la th. Nu ni ngoi, t tha la ht mi mi mun t n u bt kh c; ch bt kh c y mi chn tht bt nh ngay bn trong. V th ni rng bt nh chng phi cu, cu chng phi bt nh, u la tnh v hon ton bt kh c. Ngoi ra, cng ni bt nh chng phi B Tt ch r nhn-php u khng. V bt nh l php m B Tt l ngui hnh php bt nh. Php thc hnh Khng nn ngi hnh cng khng. V th, trong bt nh B Tt bt kh c, y ni r nhn khng; y c theo l chn nu r php Khng. H nghi cu nh trn c nhiu nn lc bt. Lun r nhn khng, vn tm lc khng th c s lm ln c. y bn chnh l lm r ngha thc hnh bt nh, v th ni B Tt cng Khng m lc bt vy. Song ci KHNG tn ti , khng phi Hu, nn r nh th. Ti sao th? Theo gii thch trn chng phi ngha B Tt nn Thp a c 13 ln sanh u cho rng bt kh c, u chng ni ng nhn khng ? Ai ni tri li l t khng phi tt b nh [59]cng khng phi i tha. Ci Khng y ly nhn nu php cho thy r nhn qu u khng. V tt b nh l qu, ma ha din (i tha) l c xe, tha (c xe) ng thi cng l nhn. Nhn qu u khng l ngha php khng; h chng ng ly nhn khng nu r php khng ?

"Nu thy cnh..." dng phn ny gii thch y li dy tu php qun, qun xt c t chnh v.v...Tuy ngha khng phi Khng dng ip vn gii thch cho li ni thm mnh m cch n gin phi hiu ngc li. Nu cho rng tht c cnh c th thy li ri vo vng tng khng phi ch thy su bc thnh. Th nn n gin gii thch rng thy Hu ba ci, nhng ly ch thy cnh v.v. i chiu ba loi bt nh. V ni cnh-tr ni c th, tuy Khng chng phi bt nh, nu ly kin chp c gi u l vng tng. chnh l qu bo ca chng sanh nh kinh ni r. Sau ni v su thc. Do v chp tng thy c nn khi v minh phin no thnh nghip qu trong ba ci. Trong kinh phn nhiu c 3 ch: ba ci Khng, trong cn bn v minh i vi nghip qu trc to thnh ba ng, cng vi v minh tp kh cn tha st cng hnh thnh ba ci nh th. Nhng mi ci u hm cha ngha Khng, cha c ngha l tch tp, ly Khng ni gii thot, ni ba ci u mc vng chp th, nn chp ba c Khng chng phi bt nh; do ht thy u khng. Ngi Tnh Danh ni: tr bnh khng tr php, y nn ly cu ni m suy nghim. Ba ci 9 loi sanh dit trong phn gii thch c hai l phm-thnh. Trc lm r im hn l Kim Cang tng dn li dt ngi chng php Khng v cng cho bit r khng c nguyn nhn. Nh Kinh Hoa Nghim phn sau nu tm kim cng dng l vi t, nhp vo ca huyn mn. o ngc ch tng (cha nhm, tng tr) nhng b mt trt t lp lang i chiu vi kinh. Pht thu t ba php v vi [60]ch r qu cc cao t php Khng. Ba php v vi khng c trong h Tiu Tha l h khng v vi, trch dit v vi, phi trch dit v vi. Nay dng li tht gii thch: h khng nh ni v sc m vn hin hu. Lun Khi Tn ni l h khng i li sc hu c th thy tng; khng sc m hin thy cng l Khng. Nu c tu tp nh nghe thuyt php nh khng nghe quy v bt nh, thy ht thy php u Nh. Sau ni v tu tp gi gn Pht qu nh xc minh. chnh l duy tr Pht qu v cng l h tr tt b nh; ht thy qu c mi lc v.v... l nh th. y ni r hai im thi gian v s chng c li ch nh gii thch.

Phm B Tt gio ha Vic gio ha ly li tha lm cn bn. Nu chng li ngi, vt ly g gi l gio ha? gio ha ngi phi t gio ha mnh trc. Nu khng t ch chuyn tu ly g gio ha? Cho nn trc ni r vic qun Khng, nay tr thnh php t thc hnh. y ni r vic gio ha lm li tha cho i sau. Phm ny chnh l gii p phn Ni h hi trc, em mnh v

ngi ra ni. Khng phn bit m phn bit, tc l hnh li tha, trc ht gii thch phm danh c 3 mc : a) Ni v gio ha; gio l dy bo ch cho chng sanh xa la ht thy mi iu c; ha l hon chuyn cn c tu theo thin php. Pht gio ha chng sanh bng php thin c tng i ny t thnh B Tt. y l Thnh phm tng i. Ngoi ra, Pht cng dng php ny gio ha cc v quc vng lm cho h hiu tr tu (tu gic). y l chn-tc tng i. Phm nu r vic gio ha l lm thay i c ba ngha nh kinh dn r v.v... song phm ny phn chnh tuy ni v Ni h m cp ti gio ha cc v quc vng, l bao hm phn Ngoi h. Tuy da tc- lm cho ta hiu tu gic t php Khng, nhng trn thc t c c chn- trong. y l gii thch ch mt m ngha qun thng r s vy. b) Thun duyn gii: "Bch Pht rng..." li chia hai : trc nu hi, ni rng ng h thp a hnh B Tt, y phi bao trm hai lp nng s; c ngha mt, ly bt nh lm nng h v hai ly cc php lm s h. Sau ly vic tu thp a lm s h, B Tt lm nng h. ng h duy tr nhng g ng ng h, l ng h ci khng ri vo t kin. y l im ng ni vy. Ti sao ni lm nhng g c th lm ri t thnh 3 nghi vn: cho rng B Tt hnh thc hnh tht thng sut. Trong ch thc hnh lm th no hnh ci c th thc hnh; v trong ch thc hnh c t c tha, l hai vic nng theo phm v no thc hnh v ha chng sanh? Lun v thy chng sanh c chp c la, nay ly tng no thy chng sanh kham chu gio ha? Cn c theo phn lun p sau v nm php nhn [61]B Tt thc hnh m thp a l phm v tu tp. T v tha (mnh v ngi) u l tng huyn m B Tt hiu r nh th. Nhng kinh cng lun li t v tha nu r mc tiu, khng phn bit m phn bit tc hnh hnh li tha. c) Cu: Pht dy... phn tr li 2 im ly nm php nhn tr li cu hi trc. V phc nhn v.v... l mt trong nm php nhn ca B Tt, da phm v trc sau mi php c phn ba phm; mi phm c tng, nhng v tr bt nh hp thnh php Khng, da theo l chn, nn gi chung l nhn. l ch nng theo tu tp ca B Tt tc hnh ci c th hnh nh trong phn gii thch. Gii thch dng nm nhn cng vi su loi chng tnh [62] on dt m lm; vn t c thay i c th khng c r nt, nn trc phi a ra im khc ri sau mi hp chung li. S d ni tng khc v cn c theo thng thng gii thch, S a ca Bit gio chng nhp nh Vin gio, ph tr c v minh, c th phn thn lm Pht hng trm ci khc nhau, nhng kinh ny ch nu thp a ri phn thnh bn nhn,

l trc ba, sau mt; i vi thp a trc hai nhn: tn, thun; sau ba nhn mi ph tr c v minh. Nu nh vy cng ging s a chng nhp nh Vin-Bit gio khng khc. Nhng ch on m lm ca hai php nhn tnthun c khc, ch on sc tm th, phin no dy ba ci. y l hai im khc vi thng thng. Vic ny cn phi bit phn bit hai ng da theo vic tu chng lun hng ti nh Vin gio vy. Nay theo li dy lm chun, khng da theo phm hn ca thp a nn ch on m lm c phn kh hn. iu phi hp ngha thnh lp; v sanh nhn phn thnh 3 phm: thng-trung-h, nh kinh ny dn gii. V cn tnh chng sanh c li, c n khng ging nhau. Ngi lanh li ba phm u ph c v minh, ri ba phm sau mi tr ht chng d da phm u ph, nhng khng theo nh Vin gio. Ngi n cn cha on dt v minh tn thun nhn nn cn chu nh hng h tng. t n ba nhn sau dt v minh mi nh v c, do cn tnh thp km phi tip cn mi xc nh c phm v vy. Nhng ch ph tr phin no (m lm) tuy phn sc-tm khc nhau ch th t nh i vi k li cn l v minh, ngi n cn l kin-t hoc (m lm), cha chc chn hung l cn php tt n chi phi. Trc ht php v nh nu c ng hng, mi php dng danh tng u b sai lm. Bc hu hc c ch phi tn tm, nu qu tht t h ch Khng nh vy. Kinh ni pht tng tin hiu ng ngha vi tin th, tc pht tn tm trc nht. Kinh cng gi l tng, bi v ng l l tng. Da l khi xng cng trong ngha , do vy y phn bit Vin-Bit khc nhau. Phc nhn u thp tr da theo phm v so snh; ni theo nh tha nhng cao hn tr hiu bit c th ch phc v minh. Gii thch cng da tn Vin-gio gii, nhng s chp nh tr bn tr chp y vn ging nhau. Nhng v v minh lm lc, nn ni on tc on m lm. Ngha thng sut th tin thoi khng lm tip tc trng dng ht ging Thnh. Dung hp im ny hoc l lun xut thnh thai hp phn ng, hoc ring bit. Gii im h nghi phn nhiu ch ti mt vi t, cui cng cng cp xut thnh thai. Khi i t Cn Hu a cha c l su nhng gc phi l Vn Hu nn ni Cn Hu. Nay dng tu hu s lm nh trn, nn khi i t Cn Hu a, nhng tht ra ng phi ni Phc Nhn. Gii thch ng nn ch gii tn khc nhau gia mi phm v m thi. Nghi vn phn nhiu ch mt cu, d mt ngn t khng ng kinh vn ph nhn ch v dng ; cng nh ly 10 tm ni chung vy. V th ly bn dt bn nim x, ni thn tm th php khin khng khi in o. Dt ba nghip pht ra thin cn lm cho ba c (tham-sn-si) lng yn. Dng ba nghip pht ba nhn lm dt nim nhn qu ba i. Li nu r thp hi hng [63]l phm v o chng tnh cng do tu phc nhn tin n bnh ng, cng vi thnh o s a lm nhn, u nhm trc trng sau cn c

10 nhn tu qun nhn th t cn phi bit. Trc qun sc m do gii nhn, c ngha to tc hay khng, gc gii, sc m vn bao hm chung. Qun sc m pht sinh gii nhn, nhng khng ni sc bao hm nguyn nhn. Phn ny c lun ring. Qun nh th m bit phm nhn nh gii thch. Cng nh do tng ngh trong nh m t hu tc hnh php Khng, gii thot. Thc tm vng nhng c th th nhn trc sau khng nht nh. Qun st nhn qu ba i Khng nn t php Khng ni ba php nhn nh bit. Qun chung nh (chn -tc ) hiu r php v thng l v thng nhn, t n vn php khng l v sanh nhn. Nhng thp hi hng do vy l o chng tnh, tuy cha t v sanh vn nhp ni bt sanh; song php nhn vn theo mt chiu hng. Tch ring mi php bn nh qun v thng tr v thng; qun v sanh tr ni v sanh. Trc qun php nh B Tt do 10 tm kin c [64] m khng n t 10 nhn thnh c nhn nh ni. Ngoi ra, cng bn v tn nhn m tiu biu l hnh nhn, ly ba tn chng minh. l ba php chng tn chng tht phm v s a. V th nu r trong php hnh theo tng phm v m trc nht ba v u trong thp a, v sau vi cc a cn li nh kinh nu r. Ni trong php hnh l cch nhn trong thc hnh dt tr phin no ba ci, nh trc tam hin dt sch phin no th; khng ging nh s a ch mi dt c mt phn. Nu theo ch tu chng vin mn u ging nhau, l cng dt cn bn v minh ngoi (ngoi gii) nh r. Nhng y ni tm phin no nh trn gi sc v.v... nn da sc-tm ni. Nay ni sc-tm u ch tm nn phi lun chung v tm. on sau cp phin no tp nhim, ni tp l do v minh sai s, cho ch sau khi v minh dit mi phn bit r tp nhim. Ni mi phin no ng nhin phi nu thi quen c hu tht cng kh dt, nh phn lun ring. Trong vic nhip ha Pht mt thn hay nhiu thn; nh ha thn khc thn hin hu; nhng theo thng thng ch s phn thn ca Pht trm nghn ci khc nhau. phn thn do nhiu thn t mt thn; mt phn thn thnh nhiu thn, song ch khc nhau ch cn su m thi. Suy gc t ngn mt thn hin v s thn; suy ngn t gc nhiu thn t mt thn cng do li ni nn c khc. Nh mt thn Khng th nhiu thn cng khng; chng mt cng chng nhiu m gia. Nu dng 15 tm phn tch n cng ht thy cn bn hnh B Tt do bn php nhip ha[65]. Mi lm tm khi t y l u mi khi sanh cc php hnh nn gi chng l chng t (ht mm). Ni on dt tm ba ci l dt phin no tri buc trc sau, ngha c hai mt: sc tm nn ch ng ch d khc nhau nh trc lun. Sctm cha nhm phin no khng phi m lm th nn u cn phi on. Phn ny do phm v cao m phin no chi li vi t, khng th phn sc tm

cng khng phn c ng ch no nhim, nn khng bit nhim no on tr. Nhng nu sau tm ng gic hng n s tu tin cng on c vi t hoc [66] cn v minh on dt, nhng sau ni on c hai chnh l dt tr m lm khng hm ngha Hu cp y. Trc ni ngha Khng nn bit rng t bc Thnh hin ln n ch Pht trn khng th ly l lun suy c. Phn 5 ni r tch dit nhn, phi xem bn php nhn trc c khc nhau im c cng hay v tn. Phn 4 ni r nhn a tuy dt nhng cha sch ti cng hoc ni ng hoc cn thi nhim m ch Pht mi hon ton dt sch; s c s ln ln nh on ny, dng ngha tch dit lm tm; sc, tng, tp u tr, l do nng (tc ng) - s (b ng) i i nhau nn vi danh tng cha th b c. Nu lun nhn n cng, n v sanh cng nh v dit khng c tm no m chng tnh, khng tng no chng dit. Khng dit ch dit l chn tnh tch dit (vng lng). Ch Pht, B Tt ch chng c ging nhau. Nn ni cng ging ch dng cng ca Nhn nhp vo nh Kim Cang da theo php tu t hiu ngha, rng dng cng thm hu khng cn php no ring khc chng. D khng theo lp lang nhng vn phn th t nhn qu m im khc nhau l ch phn cc. Cho nn c rng hnh trong nhn, do da theo nhn phn chia th t nhn l B Tt, qu l Tt B Nh; cng qun nht ngha (v tng phn bit) ni c tng l do vng nhng ni Kim Cang l tm. Tng, v tng gm phn sau ni qu cao tt l Tt B Nh. Thm ch vt ln c nh ly qu ng gic so snh Diu Gic a mi mt l Tt Vn Nh, dch l nht thit tr, chnh l qu ng gic. Gic chng hu chng v, phi l qu Diu Gic-Tt B Nh. Theo gii thch dch nht thit chng tr nh c quyn trung. u tin hai ch "Nh" nu trn cng lm phn vn khng t ngi, nn cu dch n gin phn ging im khc v dch o ngc. Theo suy th Tt Vn Nh cha t ch nn da theo th ni; cn Tt B Nh l qu v ti cao da theo dng m ni. V th ni Tt B Nh nh c xe chuyn ch gio ha ba ci vy. Nh th phn gii thch c hai im d ng ng nhin cn phi bit. Do y nu c hai bn v theo nh gii thch trn u dung hp cng nh ni bt nh. Kim Cang th d cho nh dn theo li cu dch c hai : li gii tuy khng ph bc; song ni hai loi Kim Cang khng ging nh th d ca i kinh, c th v kinh Kim Cang ny l nh, hay ph phin no nhng t th khng h hoi nh chng minh. Nh i Lun ni: em lng ra sng th c th nghin vn so vi vt ng loi cm nhau nh qu kim cng. im chnh pht xut t i Lun, y ni i kinh s lm ln nn ni khng ph dit m thanh l vy. Kinh Lng Gi v nh vng, vt bng vng rn chc khng g ph hoi c nh y c th chng minh hai ngha khc nhau. Xa nay phn nhiu khng lun im , nn phi nu ra cho r.

Nhng trong lc tu hnh nhn phi theo th t c ba im: a) th t di trn b) tun theo nhn qu c) nhp phm v phi c trc sau. Tt B Nh nh trn dch l nht thit chng tr; y dch l nht thit tr; hai cch dch ny s ln ln vi nhau. Qu ng gic hoc hu hoc v, nay Bt Nh ch chung nn khng nh Bit gio. Dn chng hai cu chng minh song chng ni ti ng gic. Tm tp nhim v minh hon ton v tng bn ti ch rt ro cng cc, nn hnh gi phi gia tm n lc hiu, song tr bn tuy c th r tng nhng cha t c v tng do tr hu hn. Tr khng t nh mt Bt Nh khng t chiu soi c. Ngoi vic thy tng nh y phi bit r ch rt ro ca tng mi gi l Tt B Nh. Nu gi Tt Vn Nh do tr cha t n ch cao tt; t n cng ch th tng, v tng u dt sch. Do vt qua khi nh cn cnh no hin hu? Gic chng cn hu v m xut pht ni tr. Do vy n ch tn cng ca php tnh cng ch l gi danh; hn t khi sanh khng c hu v; khng kia y nn nng s u dt, mun khng sng cng khng th c liu v minh cn sao? t n y l ng c tng ng, nhng chnh n hon ton v tng, khi dt sch v minh mi hon ton v tng. Cng c th ni v minh cha dt cha thy c v tng. Nu gii thch nh vy cng cha c tho ng, v y ni dit ht hay khng ht tng. Tm hay mt nhng khng hay hai, nhng lm cho c hai khng hay th ci mt cng cha hon ton. C th dng l hiu kh nn phi dng li mi din t ht m a mi mt Tt Vn Nh phi l qu v ng gic; l ni Hu cha dt nn phi gii thch trc. Nh ni Hu nhm m ch qu v ng gic, s lm ln vi trn, nn on sau gii thch ch lm . Hai trc u ni ch "Nh" - Tt B Nh ng nhin phi l qu Diu gic; t n ch cao tt l t Tt Vn Nh cng nh mt tri chiu sng, nn bit Tt B Nh biu l s ngh ngi quy v nht nh. Ly y gio ha nh c xe ha ba ci; nh xe vua cng l c xe chuyn ch. Tin nhng im su xa kinh nu r nh y mi c th o lng c cc a... Sau lun v v duyn i bi [67], ni r phn nhip ha, l qu gic ng t n rt ro vin mn. Chuyn ch do tr ly v duyn lm duyn, do cnh kh chng sanh trong ba ci m hnh hnh bi gio ha; nn v ht thy chng sanh tri tm t ba mt m bi phi biu l nh ni. on :"Ny Thin nam t, li nu r tn ch a n kt lun: "V Pht gio ha v chng sanh c gio ha do c duyn c cm ha nhau. Nhn xt gn, nhn chung khng n t mt trong ba ci m c s dung hp nh ba ci duy tm nn ly y lm tn ch. Gii thch phn ln tuy ni v t hnh

nhng cng gm c phn li tha. Cho d cn dit kh nhng cng lm trong an lc nn iu quan trng khng n t cc phn trn. Nn ni ht thy phin no chng sanh khng pht ngun t ch n tng trong ba ci. Nh trn ni ngha b tng ca ba ci, cng ch r ch n Khng. y ni cnh c gio ha li khc, hai mi hai cn ni chung thnh chng phi khng c l nh on ni r cc qu bo. Nhng khng pht xut t ba ci, nh nghi vn KHNG, gio ha khng t ba ci. Ni su cn th mi c tm gm lun thc m, hi th, thn mng chung ring u thnh cng trong hai mi hai cn. L r rng u t cn ny sinh Php thn ch Pht ha hin cng khng n t ba ci. Nhng do Pht ph dit bn ma [68] nn khng cn trong ba ci. Nay do php thn an nhin t ti; ng ha thn th hin khp y. ng ha thn tc l php thn nn khng ba ci; php thn cng l ng thn nn khng trong ba ci. Kinh gii chung hai nn ni ng ha, php thn. Cn c on sau gii thch ni ngoi ba ci khng c chng sanh, tc khng c chng sanh ring khc, Pht khng gio ha ai nn ni ngoi ba ci khng c chng sanh. V th... phn gii thch ly nghe, ni bn; nghe phi bnh tm suy xt. Cc kinh ngoi o ni cng c nghe ta nh kinh Pht, song cha t n l liu ngha (rt ro hon ton) nn khng phi do by c Pht [69]ni. C kinh gii thch nh i kinh, dn cc kinh ph thng chng minh ba thn Pht khp bn quc khng khc nhau. Nn bit ngoi ba ci khng c ba quc ring bit, gii ni, ngoi ch l mt y ni r. K hi gii ngoi s tht c hu v khng? Cu tr li l hu v u khng nht nh m pht xut t thnh gio mi lm sng t hu v. Nh kinh Php Hoa ni rng, ngoi 300 do tun [70] bin lp ha thnh ngoi ba ci c cc phng tin ring. Da theo gii ningoi ni hu-v, tc c phn bit phn php tnh. Nh ngi Tnh Danh ni: 10 phng quc hu v khng cng tn, u th ly mt hng nh c hu v. Nhng hi rng, da vo Thnh gio c hu v nh th h khng mu thun sao? p: Trong hp thng nhau nh chng sanh c hai loi: 1) gii ni l chng sanh tht c qu bo c sanh t 2) gii ngoi l chng sanh bin dch nhn qu c php tnh, nhng kinh ny ni khng l khng chng sanh phn on (sanh t); cc kinh khc ni c, l c chng sanh bin dch. Thnh ra hu v cp y khc nhau kh nhiu. Nay ni khng c chng sanh bin dch, s nhm ln nn ni nhm ring. Mun hiu tng tn cng phi nu cho bit. Gii ni ni c tc c chng sanh phn on, ni khng tc khng c chng sanh bin dch ty theo ngha. Cho nn ly Thanh Vn sanh gii ngoi nu lm th d cho r. Chng sanh ci Bch Ngn khng c phin no nhim, v khng phin no nn v sanh. cng cn mt ln sanh, nhng s tht Thanh Vn v minh vn cn nguyn vn, u t c v sanh ? Cc bc Thy V Th S ngoi o

tc l thy phi i Hu cho rng ngoi ba ci cn c th gii ring. H ly th d v cho rng cn c chng sanh khc na. Nu khng phn bit ch khc nhau y tc ging nh t thuyt ngoi o ch trng. Lun Khi Tn ni, nu cho rng ngoi ba ci c chng sanh no tc l Kinh ngoi o ni m chnh ch ch trng ca phi V Th S nh y cp. Phi y ch ton xc minh nh lai tng l v th v chung nn khng ni chng sanh c khi thy; v y l im khc nhau. ng vy, nu y c s tht bn chnh khng ni n hu v. Ni hu v theo ngha tt n cng ph i tr chp. Nn ni hu ging phm phu ngoi o; ni v cng ging Nh Tha. Nh Pht, B Tt bit tht thy ng nn khng hu khng v, chng nh, chng khc, trung tht ng l khng ging tnh tng phn bit ca ba ci. y ch kinh Php Hoa mi lm sng t im rt ro ny. Tha i vng nh ti thng ni ... l dn vic xa chng minh vic nay, ht thy chng sanh on dt sch qu bo nghip m lm trong ba ci l thnh Pht hay cng gi l gic; khong gia chng cn phin no, u cn dung chng sanh tham m trong ? Trong y phn nhiu nghi t "gic" cho nn chuyn nghip ba ci l Pht, l tr l bn lai m trong nm nhn t hn y . Khng cn con ng no khc u cn chng sanh no ngoi ci ? Nghip gc ca chng sanh l ch tu tp ca Pht, B Tt, v tt c chng sanh t v th ti nay vn theo nghip nn khng phi tnh c rt ro, em so vi nm nhn bc chnh gic (Pht) ni y u khng khc. Kinh Tnh Danh gi l khng la si i lm hin pht cc c gii thot; cng ni t ch trng yu nu ra. Nn ni trong nm nhn c c 14 nhn ba ci khng ngoi mt ci tm, mt tm khng ngoi t tnh, cho nn bit rng t tnh thanh tnh vy. Li gii rng, do phin no nn cn phi tu hnh, do tu hnh nn mi t c; t c kt qu vin mn, suy ti gc ni l n l mt. Cu: Bch Pht rng... Pht p cu hi th hai trong cu hi trc lp li. Cu gii p th hai trc nu r thp a v lm sng t ch Pht thc hnh. chnh l qu trnh ch B Tt tu tp thanh tnh, l qu v cu cnh, t n tri kin Pht trong cnh gii vi diu. B Tt tr li nng php ny gio ha chng sanh gi gn bn tnh thanh tnh bn trong lm cho khng mt nh cp. Kinh ly hai b Php Hoa v Tnh Danh gii ngha thm, mt mt trng ging m khc nhau. Sau gin lc thp a nh trn c gii thch v cng ging rng gc nghip. Kinh gii gc nghip c 5: qua trm ngn vn c quc gm ba: tr tu trn ht, thn thng tip theo v thuyt php di cng; cng c th ly y phn u ba ci ng c ging nhau mt vng thuyt php th ba, thn thng th nh v tr tu th nht. Phn bit tuy th m ni chung cng gm , an tr; ci thp khng c thn thng, c nh quang minh khng thuyt

php c sao? Xem ci tri T Thin Vng cng c th hin r thn tng tu tp hng trm php mn v.v...Tu tp cc php mn trong vng nh thc hnh ring ni cc ci m gio ha chng sanh l php thc hnh chung. V th, kinh Hoa Nghim ni mi cu theo th t gia tng ty phn ty lc. Cc kinh: a Kinh, kinh Anh Lc v kinh ny u ni gio ha. Tng ba ci c ch ging ch khc hn c nguyn nhn gii cha r v gin lc nn kh lnh hi c ht. Sau gii thch Phiu Tn Vng tc l Tiu Vng m a s quen gi Phiu Tn. a v trong h phm thin, bi ngy nay cc nc thm vo nhng dng theo th bc trn nhn vng e cu vn o ngc kh hiu. Kinh Anh Lc gii thch l vua Thit Lun Vng, tng ng phm thng ca Thp Tn; a Kinh dng tng ng nh qu S a. Da theo cch gii thch ca Bit - Vin gio ni khc nhau cng cha r rng dt khot. Trong Thp Thin mi php cn nhn 10 l 100 php, cn c 10 iu lnh ni cch nghim tc ch mt iu lnh hn cha 10 vic lnh. em 10 iu thin nhn thnh 100 vic thin. Ch cn lm hai vic lnh nghim xem, chng hn nh khng st sanh cng cha 10 hnh ng thin. Nhn mt hnh ng thin m c 10 vic lnh cng l ngha thp thin vy. Kinh cng ni ci gc ba ci l gc m lm; gc m lm to rng m gi l ti tnh. Bi k Th L gi ghm trong 32 ch c nhng cu 3,5,7 hoc 9 ch cng cha din c ht , do cha c kim chng li. Ch din v s ngha qu tng qut, do vy nn ni Th L nh trong bi k. Phm Tam Bo c nhiu ngha, nhng y ch tn thn hai ngha l bit tng Tam Bo l tng ring v ng th Tam Bo l ng mt l tnh. Do hai phi i, Tiu Tha khc nhau nn Tam bo khng ging nhau nh do ni quy y gi l Tr Tr Tam bo. D ch tn thn hai loi Tam Bo tng cng y . Li thng thng gi Bo l ngha ng tn knh; Th Tn l thy dn o, Pht l danh hiu chung. Th rn kim cng ch php thn khng hoi. Pht tu chng tm hnh bng tm m thanh thuyt php lm li lc qun sanh; tuy Pht ni ng nhau. Pht v chng thuyt php l mun cho t o nn c hng vn c chng sanh nhng thnh mt, phi c tng bo. Su tri dc gii v bn chng ci ngi lc gm 6 chng nhn thin. Tri tuy khng xut gia nhng tm h nh ngi tu xut th c th lm o ca ngi xut gia nn cng gi h l B Tt tng, v c chng qu Tam Tha vy. Sau tn thn ng nhn ring hng B Tt vi 14 v i s [71] vn dng kh nng thu trit chn l u mi nhn qu khng th nhm ln. Do vy Tam hin, thp thnh [72] khng ri ng nhn m 14 i s ng dng khc, nhng cng dng ch l mt. Ch Pht l mt nhn vt bit tn gc, hiu mi l rt

ro c nht. Quy v nht th cng l ngha cu cnh ca Tng bo. Nh ni tam bo tng nhng cng gi l v lng cng c tng gii thch chung ngha ch "tng". Nh th nn bit Tam bo tuy ring m hm v lng cng c n tng bn trong; cng vy Tam Bo mi ngi c v lng cng c nn mt bao hm c ba. Kinh Thp Thin B Tt khuyn pht i bi tm ca ngi phc nhn cc phm v, b qua phn cng c trong trc dn gii theo li c, by gi khng theo nh vy. Cho nn theo Bit, Vin gio bnh lun, nu Bit gio Thp Tn g b khng hp; nay ph bnh phi ly Thp Tn Vin gio c th ging nhau tr bn tr x trn ; nu tr v minh th nh tng yu km. Ngoi ra dn kinh Php Hoa chng minh chng sanh c ci hu d m ni th t phi ni Vin gio mi c th lp nh vy. Nn bit l tm i bi nhng khng tht vin mn Thp Tn mi t c l ni kh lu di. Nhng php liu gin so snh ba phi trn c th bn rng hn cn phi bit. Cc phm thin bc trung, h Phiu Tn Vng cho Thp Thin l chnh c nu lm th d. Thit Lun Vng c lc lun v, Tp Chng vi su chng tnh; hai v ng Lun Vng - vua cai tr hai ci thin h. Cu vn c th gy hiu lm l iu cn phi suy ngh. Ni Tht Bo - by mn qu bu - ch trang sc ca ph n c ni Lun Vng nn khng gii thch tht bo. Trong s th d a ra, ch Tn ging ch Tr nn d lm. Ba i ch Pht kh chnh l cng c phc nhn; phc l hng phc, c ngha iu phc, ly nhn hng phc vng tm. Th nn trc tin phi hng phc tm mi sanh ba i ch Pht, suy ch gc ni trc tin ch thc hnh khong gia l tm ngun gc thnh kh pht tm nn ni khong gia l giai on thc hnh. Hnh l ngi thc hnh, ngi phi tht kin c khng lui st t ch v sanh, l chung im ca hnh vy. y hiu Tn l Tr, c gi xem xc nh qu ng l l ny. Ch c kinh suy ra tn tm, song cng cha hn khng phi l thp tn cho nn duy tr c hai. V minh bng bc nn lm lc kh dt cng nh tn mc khng lc nhc ln ni, nu khng phi tr bt nh (tu gic) khng th thng phin no. Ni r cng c tin hm hai : khng ngoi Bit gio ly Thp Tn th t dn vo n s a; nu thp tn Vin gio l vo s tr. y cng i khi ni vy. Nu mun y phi xt ba v bt thoi hiu mi v nh thng tnh. Hi v gc nghip m n gin thp tr su tm thoi lui c hai phn: trc l dn chng kinh, v sau theo li hi p ca kinh ny: Trong cu tr li c hai im cn nu r: trc ht nu th d ph nh hi; tip n da theo li Pht dy gii p c suy xt, l chung cho bn gio (Tim, Bit,

Vin, n) u hm ngha thoi hay lui st. Nh kinh khng ni nguyn nhn su tm b lui st. Nu da theo kinh ny cn thp hng thoi na th 6 tm trong thp tr khng phi l vic kh khn. y ph bnh thoi tm s k t theo ui mt ng; cn sau lun ba vic thoi tm da theo v su cn ch v i v hon ton khng em ch ging tn thoi gia phm v so snh. Nhng theo cc s Nht gp kh khn ch da su tr, on kin hoc khng sanh vo bn c th ti sao cn thoi lui? Thng th ly bn minh gii p m kinh tch phn nhiu b tht lc nn ngy nay khng tm thy kinh ch gii. V th phi da cch ring ni mi cch on m lm n cng. Mu chung ri vo ch v cng, vic pht tm v ch cu cnh tuy hai nhng khng khc nhau. Nh ni s pht tm cng tc l cu cnh, tuy c phn bit khc nhng ch tu chng ging nhau, cho nn ni tuy hai m khng khc l vy. Tuy l chng ch mt, nhng s pht tm khng d nn tm ban u tht l quan trng. Sau nu r B Tt Thin Gic, trn tn dng hng s a dng thn tng tri T Thin Vng tu tp n hng trm php mn, em tm bnh ng ca nh ha chng sanh. Cho nn thy ci tc nh huyn ha (h huyn) hay cng c th ni rng qun xt thy nh Khng. Qun tht v huyn thy chn v tc khng hai, cho nn c hai bnh ng mi t n nht tha, gc vin mn bc s tr l nhn ban u. Nay gi nhp a m gm chung Bit - Vin gio; a cng cn gi l tr vy. Kinh Php Hoa gi Tha (c xe) ln c xe bu do khp bn phng; thung dung trong 40 phm v. Nhng Bt Nh cng gi l ch c cha cng c cc a; nhn n dng v t thuyt tc ni o v tng. Tr ni ng theo l gi thy - khi u; a c ngha l chung - chung cc. Do c thy chung nn tn gi c khc nhng tht t cng c ni chung u gi nh th, v ni nht ngha vn bt ng. Theo kinh Tnh Danh i thin ni php ring. Ring kinh ny l cng s bin, trc sau (thy chung) nh nht nn nht ngha bt ng l vy. Nhng phn ch gii li ly tht, ging tht i hnh tng ni, l mt cch ni. Nay em Vinn lun nn khng th lun. Bc khai s vua ci tri ao Li khng xut hin vng v m hin tng minh vng ha k v duyn t minh tr. Kinh nu r cng gi v duyn l phi hu, v tng l phi v. Phi hu v l trung o - dit - th ba trong t , cng gi l s tht ca tm. Bao hm php khng, chng tm tnh l ngha trung o; v cng dng Khng khng snh v. Nh kinh gii cng c th ni v hu l khng duyn tng, Khng khng hon ton v tng l v sanh. Tuy phn bit php nh th song s tht khng khc nn khng song chiu. Kinh Vin Gic ni rng nng chiu s chiu ng thi vng lng, cn nht ch qun tnh thu l l mt. Tu Khng chiu sng dng tr tu soi sng; chiu soi nhn v php. Tt c u khng, c ngha khng nhng chiu sng nn ni khng

chiu. Tm nhn khng phn hai h ni nhn khng cn phn bit nng s. cng l Dit hon ton khng cn trong vng i i l trung o. Khi s do Hu i vo V, nht nh theo kinh gii cha hon ton, v vn lc, nn phi ni rng xut Khng vo Hu; ra Hu vo Khng bin ha; ch khong gia khng c hu-v. Sau nu r nu kh bit la sng n Tn nhn; c ba php c th dng khng nhn, on kin hoc, t hoc trong ba ci, l nhng phin no do ngoi gii sc tm v tri, nn li dng gi qun qun st . nht ngha khng dng hai php phng tin qun m tam - dit - khng t chiu. Tht tr duyn vng lng v chnh n Khng m khng l vng lng. Phng tin l quyn tr t chiu; v vng lng nn r v sanh. T chiu nn khng - hu u rng sut nh kinh dn gii. Php Khng trong khng qun l ly Khng soi sng chn . Do duy tr cc tng nh th nn ni khng hai tng, v do gi nn bin ha trong 6 ng. Ly khng gian vo khng tch ri l ca tam . Ni khng hai khng chiu nh cp ch sng khng hai tng; khng chiu m chiu, tuy chiu vn thuc l khng. Ba a Cc Nan Thng, Dim Hu, Hin Tin nh bi tng trc thuc v nh v tng. Gi nh v c th dt sch tm m vng ba ci, tuy khng tu vng lng rng sut khng c ch duyn. Qun st thy vng lng nhng soi chiu; tr li qun chiu qu bo c mun ngn sai bit. Kinh Tnh Danh gi l v ng, khng to tc, khng ngi th; nghip thin c u khng mt. Bi tng V Sanh Nhn ni rng, ngi t o ti tht a thm nhp php v sanh; nhn trc trng sau nn gi l "vin t". D cha c bo thn nhng i vi 21 sanh thn tht a B Tt vn phi cn th mt ln sanh na mi chm dt. Cho nn phn on sanh t phi chm dt mt thn ny ri mi vo bin dch c, nn ni vo dng php lu l vy. Ni qua hai mi mt sanh thn trong tht a, mi a c 3 phm thnh 21 ln; dng php chnh qun trung o nhp dng php lu khng cn b tr ngi. Tr ngi cn bn t s a, nay ni bt a mi t ng l tip theo ca Thng gio. Khi thy u tin nhp v duyn t vo dng php lu n bt a l t v duyn Kim Cang nhn. Nu da theo Bit gio lun cng c ni tm kim cang. Da nhn ni qu y khng sanh vo ba ci th qu bo na m dt i nhim ba ci. V tht a tuy dt m lm ba ci nhng do cha tr, vn tham m Pht tr, l theo con ng ca nhim . D cn mt o - t m cha c th, n bt a t v sanh mi dt sch thi nhim. Vin gio qun chiu ba i l phn chiu, v ti bt a B Tt soi sng nhng vic trong ba i nh mt tri phn chiu nhng vic qua. a thch nhng vic hin ti m gc su v lai ch cn ngh ngi c th bit, nh lun Khi Tn ni qun st ba i ging nh y. Do qun nh

th nn thy diu l bn trong, ng l mn s hin l ni kinh ny, khng suy ngh sao? Php qun nh [73] tn thn tch dit nhn cp trong on 12 php trc, v tn nhn trc 30 tm, cng vi thp a chn cng ba l mi hai, hng u trn cng l trn ca mi hai php s. Tch dit nhn cng c ba phm; phm h bc thp, phm trung qun nh thp a, phm thng bc cao tt diu gic mi l php chnh. C th mt ln chuyn vo Diu Gic phm cao tt thng hng, v l v cui cng ca php thn rt ro. Kinh Hoa Nghim gi l php thn mu thanh tnh thng vng lng ng hp vi tt c. i vi qu Diu Gic y khc phn cc ngoi ba phm nh gii. Cng c th lp li tm tt cc v trc hin l ch vin minh. y ni on tc l trc on nhng rng buc sai s; ti tn cng ca v minh, nu khng do tr diu khng th on dit c, tt c u t gc v minh ra. Ni tng hun tp [74] khc vi tn hun l nhim mi hun vo sau. Cng nh ni cm c ch tn cng ca nh l gc trung o mi t ti cu cnh rt ro. Phn sau v v tng vin minh gm trong su cu, mi cu u do ch "c" hin l, ngoi ba c ty cch gi nh kinh gii thch nn bit. Thp a Diu gic, B Tt cng gi ging nh Pht. C th ni rng nhn ht qu mn; qu ht nhn trn l ngha ni trn. Nhng cng ni ng nhn b sung soi chiu; v vn xui nn ng nhn li gin lc cng hp lc trong 40 v. Nay tn thn ng nhn, ni nhn qu tht rng ln m 40 v u c trong nhn. Thp a qu Diu gic khng ging v qu ny l B Tt nn sanh t khc nhau. Nu ni qu thp a th nhn sanh qu dit; cn qu Diu gic ngc li. Nn ni bc i thnh ty cn c hng s c m chuyn lm cho ng. Hng tam hin, thp thnh tn thn php thn Pht, nn ly ci ny lm ni nng thn nu nhn snh qu t c php thn phm ti cao l vin minh vng lng. y ng v l, cn v s l ci v thng bo thn, l cu cnh Pht qu. L hay s cng l hai ci, n Bit-Vin gio c gio thuyt, c tu chng. Dng gio thuyt thp a Bit gio sanh ni bo ; ly tu chng Vin gio s tr sanh vo ci hoa tng. Nn ni t n ch khng chng ngi, v nghi cn mt thn sau cht. T on ny tr i kinh b tc nn cng t y tr i thuc qu Diu Gic cui cng ch ci Tch Quang Tnh . K tip ni ht thy chng sanh tm ci bo nn nhp chung mt on. em ba cu hi p trc a vo y cu thun d nghe, do tt c chng sanh tm tr ni bo thn theo vn cu dch. V cu nghi vn thiu t nn y gii ch khng chp th. ng ra phi ni Pht em ch tu chng rt ro nhp kim cang a bn nguyn v vi; hon ton v ht thy chng sanh nn vic ha c di ngn khc nhau nh trong li p r gn. Trc tin cu tr li v Vin gio ni rng Thnh

hin do c sanh nn ch ni vin m khng ni tch quang. nhng cho qu v, nu ly ba phm lun th ng gic sanh c vo phm trung, phm h, cn gi hin thnh nn mn ni khc l Vin cc vy. Song trong ba ci sau cng c Tnh nh kinh gii, y ch nu ln ch vin cc. N da ch tm diu qun thng sut gi l tnh, khng ging nh y lun nhn qu tng i ni ci v cng tch quang, l ba vic tn thn gio ha ngi khc, hnh thc, m thanh cn phi bit. Ngoi o hon ton khng c ngha , v nh trn ni h vng t kin nn khng mang ngha ch tht. C th ni th tc ngha l hu danh v tht, cng nh chp mt bn tiu gio nu lm th d. Bn tm v tr e hiu lm nn phi dng tm tr qun xt, tch dit khng cn cc duyn. Qun vng lng duyn khng gi l khng duyn chiu soi mi ng hp vi hai cu, su php ng nh trc gii. Loi hm thc sanh ra gc do m mui m t diu bo thn oan nghim do thy nghe php m c li ch nh vy.

Quyn bn
Phm gio ha ... Lc by gi i chng, l s chng n nghe php rt ng v tt c u li ch nhiu ni php Pht dy. Kinh ni s chng l phn loi su loi [75], tm b chng [76] khc nhau. V li ch chung khng loi no hn loi no, nhng t o cn lu, phi tri qua cc i lu hay chng vo mi phm v khc nhau. Kinh ni rng c o cng nhn c; t n v sanh php nhn phi qua cc phm v tu chng chn chnh; cn c i loi cng khng khc nhau. Nh phm Qun Ph Hin qun st v sanh nhp vo chnh v. Cn c li gii thch ny r rng ging nhau khng khc. Mt ly nh Khng ni, hai da chn gi lun bn, chnh v cha bit phi nng vo u y c, song ly ch tu chng bc Thnh nhn lm chnh v, ngha cng tng ng vi qu thnh. Li tuy cha tht s suy xt nhng th t chng nhp phm v t c, u hn cn suy xt ? t nh Khng cng ty theo cu x dng nh th no; hoc mt i, hai i do da theo vic ph v minh c mt hoc hai phm. i kinh ni rng, phi theo vng u thai th sanh nh kinh ny nu r th d.

... Ny cc thin nam t, Nh Lai ch thut li hp gio l hm c bn mn tch mn su xa vi diu. Nh vy trc phi ch ch pht khi; cn c kinh ng hp ch t o qu ti thng, v bn mn l phm v c tng quan vi Pht; xem th bit nay bn tch mn cng khng cch Pht. Php Vn a trong thp a c th l ting s t gm u di dy trao m v tr tu a ny pht khi nim tin khng gian di. Phn thut khng ni r ba ngha, gii thch ch c Pht vi Pht mi bit r hp tc nhau cng lm, nh kinh cp ngha ny, ly kinh Php Hoa l chnh khng vng trao truyn. Khng phi hng B Tt v s lm, pht nghi nu hi t u. Theo ngha rng gii tt c ch Pht t trung o sanh; ch trung hp vi hai cch hiu: Trung l gia, v ch Pht tuy c sanh dit ha hin ba thn nhng khng la gia; v ngha th hai l trung o. H cn sanh dit khng phi trung o nh Pht thng hay dng ting trung ny. Ni v ngha Khng c ba: do thn bin ha Khng l khng sanh, khng dit, khng di i. V ch rng ni php thn gc v tng, vt th hu hnh. Do , Pht sanh ni cung vua, nhp dit ti rng Ta La song th; dng sanh dit ha chng sanh, xc lp ci v cng tn. Trung o l , khng ta khng ngi, cng kh gii thch lp li, l ni theo tng i. Nay y theo ngha trn gii thch; phm ni gio ha phi c ta ngi m c t tha phi c mt, hai nn b ngn ngi. Li gii khng t khng tha, khng mt khng hai m th t hp vi khng gio ha, cho d c gio ha cng chng phi gio ha, nh vy gio ha hay khng c hai ging nhau. Khng tng l v tng nh trn ni; nhng khng ni chng phi. gi khng, v tng nhng v tng chng phi khng kh lai. S d ni khng n m n, khng thy m thy, khng phi l khng n i. Qun du vt nn ni nh h khng c 3 ngha khng, chung qui a v rt ro khng. Cho nn nay da theo 3 ngha khng y cho r rng. Th hai, do nhn php lm r ngha khng, v ht thy chng sanh c sanh dit, ni chung l nhn-php u khng nn sanh dit cng khng Khng. Chng phi khng nhn qu nh trc ly ch rng thnh lp bit. Nh ni phn dn gii c dn kinh i phm r rng y , nn y khng gii thm. Sau ni v phin no lm sng t nh khng; ng nhn vn thuc kin chp nn do phin no sai s, nh ni ng s (ci thuc v Ta) tc gi danh mn tm vn khng phi tht. y phi dng ch "gi" l theo tnh ton do hai chp nhn-php thnh. Ly php chn lm r ngha Khng nh ht thy php tch cha; vn tht khng phi gi thnh ngha Khng, nn dng danh ni ba gi: php - cnh gii - khng, ng l nhn-php hin l ton khng. Khng cp y v tng nn khng th chuyn di; ci Khng ny khng in o nn khng

theo chiu huyn ha. V th kinh Vin Gic ni rng, bit huyn l xa la; la huyn l gic, khng theo cc php huyn; cng c ngha l khng thun theo ngay c khng tam bo. Phm ni danh tng i tr gc; nu khng i tr danh cng khng lp thnh. y mun lm r ngha Khng nn ni nh vy. Ngoi ra, cng ni khng Thnh nhn, khng lc o; cng gi khng c cnh gii tc khng khc vi th gian v xut th gian. Nh vy cn ai Thnh ai phm lp? Cho nn ni phm Thnh u hon ton gi danh c. Ba loi Bt Nh khng th khng bit; hay nng bt nh nn th n soi sng Khng. C ngha l c Thnh phm, nhn php Khng ch c bt nh, nhng bt nh cng Khng, ni bt nh Khng nn phi bit. V Bt Nh ly tr lm danh, ly Khng lm th; ly khng tr, khng kin lm tng; do vy bit dng li ch khng bit, nn ni iu ng ni. Triu php s nhn vit sch Bt Nh V Tr Lun lun gii, nhng kinh ni php khng hnh, o tm dt khng duyn, khng nhn, khng nh cc php do nhn duyn hp thnh. Nhm thng Khng m c nn khng th cc php; k c khng th cng khng mi gi l khng th. Khng t ti cc php tng soi sng; php t soi sng mt nn php c soi sng cng vng lng khng cn, ngay c tng hnh o cng vy. Php hnh y chnh l hnh php bt nh su xa, nh th mi tht l tng hnh o, m kinh gi php v tng vy. Nn bit rng tng cc php l Nh Th (nh vy ), tm tt trn ni tng cc php Nh cng nh h khng. Khng y chng phi bt nh Nh Nh, khng th ly hu tm t c nn khng thit lp; v ht thy php u Nh nn khng th do v tm t c nn khng th b. V ht thy php u chn (tht) nn cng c bt nh tm khng b chng sanh khng theo kp, nn khng th ly gi, tht ca ng m hnh x, cng cnh gii th ph m hiu c v u ngoi kh nng, cho nn ch thun Khng hp v tng, nhng c th lm c. Bt Nh do bt kh t ngh khng th dng ngn ng, tm hnh din t ht c. Ch v bt nh khng th ngh bn nn B Tt cn phi thc hnh, l tt c hnh su kn nh trn ni 30 hnh nhn. Ch Pht trung o gio ha v ht thy Pht tnh vng lng ti thng, diu tr soi chiu cnh nn khng th dng li m ch do thc nhn bit. "Ny thin nam t..." cu tn dng cng c khng th ngh bn, cng nh khng th o lng, l tn dng im ni bt hn ht ca quc vng. Ch tm lc li vua nh git nc bin cng r cng c nh th no. Nh s c ngi hiu tri ngc nn buc phi gii thch rng hi p lm sng t li vua hn, l vn cn bn. Vic hi vua khng cn bn vn m ch ly chnh theo nh gii thch ban u. Nu hiu theo cch khc, cch no cng phi hp vi qui nh ca Thnh hin mi c th chp nhn c. Phn tch ngha cng c trong hm v s ngha, y ch cp mt phn, nh ly nh sng

trng snh vi cng c tht nhiu v lng. V d tuy tm lc nhng y , cng khng phi l iu khng hp l. Hoc gi ch bt nh ni ngha thch hp nn phi tht r rng t qu kh n hin ti; thch hp nh nguyt quang do thut li hoc do nh r. Pht nu r 14 php nhn khuyn tu, do nhng php ny m t nht thit chng tr (Tt b nh), v Pht ch khuyn nhc ti im trng yu y. Ti sao? V nh gii thch nhc i lp li chng t khng c s i khc. Kinh Lng Nghim ni rng mi phng ch Pht u nhm hng Nit Bn. Kinh cng ni rng, phng tin c nhiu mn m quy v tnh gic khng hai khc. Nhng cng dng php gii thot lun c th hiu thng sut ti mt hng duy nht. Nh ca lm thng sut khng ca no khng thng c. Do mn bt nh t n nht thit chng tr, nn ca (mn) khng ngn ngi c phi c l gii thot khng? Tha tip php tu nu khng phi 14 php nhn ny thc hin trc sau y do u hnh ng i o; tri qua trm ngn kip kh c li thn, hung g diu bo thn d g t c. Pht bo vua rng dng mc ln mi gii p c cu hi th hai, v kinh gm ba nghi vn. y phi tr li cu hi th ba rng, B Tt dng thm tng g thy chng sanh lm cho chng sanh c ? Mc d hi chng sanh c gio ha m k tht l c B Tt gio ha. Nh cu tr li sau gm hai : a) B Tt t qun thn nh huyn ha v b) thy chng sanh c gio ha cng huyn ha nh vy nn ly gio ha. Nu khng qun nh th cho d t hay tha cng u chp ng, nhn, chng sanh, th gi. Theo tinh thn bt nh chng c chng sanh no c gio ha. V vy nn bit chng sanh khng c s hu nh ni c th v s chng sanh. Cc thuyt sau c cp: V cha r nn khai trin thm cng chnh l gii p rng cu hi. Tnh bit chng sanh ban s do mt nim khng nh g , h gp iu thin l thin, gp c l c. Do , nn bit nguyn nhn thin c do tm chng sanh to trong ba ci su ng m gc do mt nim ban u th rn nh kim cng. Kim cng snh tm sau khi ng c bt u khng bt u, c m ng, c nhn qu thin c r rng. Hu lu (c phin no), v lu (khng phin no), gii thot hn km do tm hin khi sanh. Khng th bit n m c th hiu sc tm chng sanh bt kh t ngh u do ni mt tm m cn bit tm nh huyn nn sc cng gi di; ngi gio ha, k c gio ha cng u nh th c! y l l do dng thn huyn thy vt huyn mi tht l gio ha chng sanh; hiu l bn thc tc chnh nhn Pht tnh ch thc, m lun tm c th lm Pht vy. Chng c chng khng, chng c hai bn c . V chng sanh ni hu m

khng hnh tng, sc cht, khng nh khng qun ng l th n khng ghi chng nh. Nh tnh nc vn thm nhun, m t. Do mi php u c tnh cht ring khng cng mt tnh cht. Ty theo vic thin c m c khc nn tnh tp nhim khng ging nhau. Kinh dn chng i kinh chng minh khng hn ging nhau m cng dn im khc nhau. Nh trn ly tnh nc, la d, v nhng th tnh chng l tp tnh c sn. y ly mt dng nc ni n chy ti nhiu ni khc nhau nhng tnh nc vn ging nhau. Ni cch d hiu bn tnh chng sanh c hu v, nng vo gc cho l khng Hu. Nu ni bn tnh khng c l khng, cng hp vi ly c i khng, ch v cu vn gin lc nn ni nh vy. Cu tr li tm tt c hai : 1) da l lm r Khng trc sau khng chp nhn Hu, nghi a phn mt ch KHNG 2) da s lm r Hu mt nim sanh thc nn phn bit C; song khng phi ch l im tip giao ca chn t. Nu lun theo i gio lm sng t im gp nhau vn khng tip giao; khng tip giao nhng gp nhau. Gp nhau v khng tip giao c hai u c, cng cha tht s thnh nh thuyt. Nh thng lun cho rng bit phn bit tr li chng sanh c gio ha nh huyn ha; lun huyn ly h di khng tht ni. Kinh gii thch c t ra 6 mc gi trnh by nh: 1) trong php gi bit c nht nim sanh sc - tm nm m. Trong mt sc sanh v s sc nh trong 12 nhp (6 cn v 6 trn). Do bn i to tc sanh 5 thc; thc ph cho cn tc 5 cn m bin khp 18 gii (12 nhp cng vi 6 thc). Song tt c t mt m xut pht ra nhiu, t khng gi c, tc l tng ca h di. r cn thc, bn i nn bit bn php khng cng u nh th, nhng kinh gin lc. Cho nn tm li nn hiu tng qut khng ni r php nhp sc m sc tm nhp thnh thiu phn nh vn lc. 2) Thnh phm thy khc nhau cng l php khng c t tnh hoc thy gi hoc thy chn. V su thc ca phm nhn th kch, bit ci th thy vic gi nhng lm tng tht, cho hng, v, xc, php l tht, nhng thnh nhn bit t thy ng khng lm gi. V th ch thy Thnh phm khc nhau, thm ch i bc thnh c ln nh, su cn khc nhau nn thy c thng, v thng, nh sc dit hin thng hoc thy l chn. Do vy cc php u th t cho l ng l d m ht thy u do tm phn bit thnh. Chng sanh ni th tc nhn lm ci khng th nhn, nhng kinh khng ni r, ch hp vi phn ging gi danh. i vi nm m ni trn l php c tht m thnh hai phn: nhn v php. 3) Tip theo ci g gi u mang danh huyn. Vn tuy c khc nhng cng c ch ging m gii im tinh t ny phi ni rng hoc Hu hoc V; v i vi php th tc cn gi danh trong Hu hoc V. Do chng sanh ngh tng l th , khng phi chn . Li na i khng chn tht nn gi l th . Gi tr huyn ha nn c m tht ra chng c; chng c m c l c gi hay gi l huyn. Cng v huyn nn

gi di m thnh danh. 4) Th tc i vi phi m ni mi bn phi c l ca n nhng ty ngha c su cn. 5) Cng ni nhn n lc o chng sanh huyn ha, tc v hai mt nng s: mt ly lc o h gi lm nng kin, thy khng tht lm s kin (ch b thy). Hai ly huyn ha lm nng kin, thy bn i khng tht lm s kin. Do cu lc bt nn nh hng ti ngha l. Li gii khng ni ci khc m cp ci thy nhn mnh r ngha thy ni trn; khng phi trc tip thy nh th m cng cp hay qun xt bit ngi gio ha - chng sanh c gio ha nh nhau, u huyn ha. 6) Ni tht huyn ch hng B Tt Bit gio nng gio ha, nn bit cng ging Vin gio, y kinh lc bt. Pht dy php tht huyn cho hng phm phu trong su ng m ngi dy v k c dy u thy r; v th m bit nh trn ni tht huyn. Php huyn khng tht ny t lch kip tr li cho n trc thi Pht xut th, vn khng c tn gi; gi nh c tn cng khng ng ngha tht, nn ni n v ngha l php huyn. Do vy th tc c tn m khng ng ngha tht l vy, nn bit chng h huyn vn c trn danh t m thi. khng tht, khng tng trng, nn khng lc o khng ht thy danh. Song nu ch nht lot v danh chng sanh cng khng c tht o hng n, ch Pht cng khng c phng tin - cch hay b th - chng sanh lm sao ra khi sanh t? Do ch Pht ln lt ra i, v chng sanh m lp gi danh khin ht thy nh bit c php, v php khng tht. Do ni nh sng kip ban s thot nhin vn vt trng trn; Thnh nhn ngc ln l bc thnh, ci xung thnh phm phu, l php Khng. Tm li t xa nay bao hm cc php trong ba ci, gi bng v s danh t vn l php Khng, tc nh huyn ha Khng chng phi khong thi gian: tng tc, i i, v nh php nhn nh huyn ha, nn ni chng mt chng khc. V cc php lin tc gi nn suy ra rng nhn v php c hai Khng cha c kh nng thm nhp, nn phi lm cho nhp Khng m sau tr thnh hon ton. Nh lun Ch Qun ni lun v tnh lin tc phi ly trc sau tip ni nhau khng gin on. xc nh mt ci khc khng phi l lin tc; chng phi mt chng phi khc mi gi l lin tc. Nh mm thn cy chng phi mt ci khc m t t sanh trng, l ci gi lin tc t sinh ra vt khc. Nht nh khng tht php l php Khng. Nhng tng tc cng l gi, v ht thy danh tng ni tip nhau, nh nm sc c khng cng l bt nh lin tc. Cho nn ly hai gii thch: tng i i l tng hp nhau, li ni tng la i l tng lnh xa nhau; do li ni nn khng thnh hai ngha nh lun dn. Ngoi ra php do duyn hp thnh gi cng gi t nhn sanh, do ng m, mi hai nhn duyn gi hp thnh chng sanh, nn phi thi k nhn qu. Li ni lin quan ti vic thy

phi c thi gian; thy hp vi m cng lc. Do qun st hin ti ng lc l thi. Nu suy xt qun st l khc thi, cng nh cy ct lm thnh ci nh l ng thi, nhng theo th lp l khc thi. Nh 12 ting ng h c trc sau l khc thi m cng trong mt ngy l ng thi; c th v ngn n v nh sng cng vy. Song ly nhn qu tm ra php tht khng th c, ton l khng tht. Chng sanh trong h di khng phi chn tht tc l huyn. H m tht nn gi l tht h di; tht h di l khng. Nu B Tt thy chng sanh huyn ha nh th l nhn theo cch thng thng. T y tr xung hng thp tr B Tt khi u l ch thy m trong s gio ha nh tht h di, nhng thy B Tt gio ha chng sanh c tht kt lun cu hi trn.

Phm nh Tip theo phm gio ha ni v nh . Nh phn tch k c hai ngha nh sau: th nht, ly trong i ngoi l ni h gi gn bn trong c ba , l nhn qu, t tha v y chnh bo ni chung; th nh, ly nh y i nh h trn khc nhau gia nng v s tc l khc ch thy huyn trc. Da theo chn tc khng th r bit ht nn tip dng nh lm sng t. C th ni nh l ti quan trng ca li Pht dy, v theo gc ni Pht thuyt php thng da theo v sut mt i ni cng cha th ht hai php ny. Ngoi ra by php bao hm c nh mt i Pht gio ha trong nm thi thuyt gio cng khng ht, suy ra ch cng tn, c php no chng nm trong chn tc ? Nu gng bo C-Khng l hon ton khng hiu, ch c ngi no bit r nguyn nhn C-Khng rt ro mi thu r l ph bnh chn l; nhn n c tri qua s gio ha su cn mi bit r ngha; c tip cn, c chia x bit thng t, y chnh l vic kh. Lun v chn chnh l l; l nht cha c lm g c nh; hung g c nhiu loi khc? Cng c th ni rng ngi phm phu thy cn l tc, bc Thnh thy su l chn. Do vy c th ni ch v chn tc m thnh th t php chung phm trc. Cu hi lp li lm cho r nhn mnh ngha bt nh. Trc kinh nu hi nh bt nh (khng hai), hay cng hi trong th tc c nht ngha khng? V vn gin lc ni nh vy, nh trn nu y . Nh php Khng xa nay c hai cch hiu : a) theo cu dch b) theo tn dch tc l gii theo vn hin i. Cn c theo l cch hiu no cng vn c l ca n v do vy m c hai vn tn ti. Do mi u da theo tr phm

thnh i chiu ni, mt phm i vi mt thnh l khng cn ngha chn . Theo vn dch hin i chn bao hm c tr thng t nn mi mi li ni hu-v l chn ; ni Khng v.v... l tr hiu bit, nn bit c th dng c hai u c. hi cng kh thy r nh bn cu k sau: Mi hay khng ni khng nghe vi diu Ch Khng Mt chng phi khc l vy Nay em chng mt chng hai bn lun Tc l bt nh tr tu hin hin. l s ph bnh ca cc nh hc gi khng th ngh bn c. Bi k tr li vn xui dn tch Ngi Nguyt Quang do nhn xa phi tr nn y cn mn bi k ca by c Pht qu kh ni tr li nh trong phn gii thch. Khng phi ch cc tit mc hp l, cng khng lun phm lng nhiu t; song dng chn - tc nh i thng vo diu l Khng phn bit. Ch mt li ni khng l khng tnh, khng tng, khng t, khng tha, khng hu, khng v, khng hai, chng hai, khng tc gi, khng to tc v.v... u l Khng c. Ly gc Hu ni nht ngha php hu tnh vn c. Nhn duyn vn sanh nn cc php vn c; hu-v vn c, nh vn c, trm php gi vn c, khng nhng vn c. Ly Khng ni nht ngha khng, chn cng khng, tch dit khng, nh bt nh cng khng. Gi di nh hoa m gia h khng, nh hnh ngi c ba tay cng u khng, nhn n nht . Dng Mt Mt, dng Hai Hai, dng Hu c hu, dng Khng u khng; cho phi l phi, cho tri l tri. Dng tt c tn ring thuyt khc u c thuyt khc u c tn ring, ly li th ni ngt u c li ngt ting th. Dng my cu trong bi k trn nu tng qut ch lm , hu nh khng dung hp c lun l lm cho r ngha, do nh hng trc tip t tnh bt nh, l mu v cng. Sau ni v hu-v gc vn hai l tr li cu hi trc. Trong dng u (bi k) gii hnh nh lm vi ba ch, y li cng dng bi k phi hp gii thch. Hu-V gc c hai l l t nhin nh con tru c hai sng khng th thiu mt. Tm gii thot thy khng th thiu mt. Tm gii thot thy khng hai, trong hai vn thy khng hai; m tht khng c hai. Nh , thng chng st gn; chng st gn cng chng la nhau nhng do tr hiu r; mun hai khng la nhau nhng tr hiu; mun hai khng th c. Li ly l che tnh, nh khng phi mt, ri tr li ly tr soi l bit hai cng khng hai. Chng phi

hai lm sao c th hiu n l mt? L khng ngn tr nn l thng l hai; tr khng ngn l, tr cng hin by, khng mt cng khng hai; hiu r khng hai ng, mi tht hiu php bt nh. Quan trng bit khng phi nghe, tc l nghe nh th, bit r th tc trong hu-v. Nh ngi ba tay, tuy ch c hai, nhng ni ba thnh khng c vic ; cng nh ngi Tnh Danh (Duy Ma Ct) ni i th nm, tnh th by v.v... i Vng B Tt l gii thch t B Tt theo ngha soi sng nh ha chng sanh nn c hai : trc lc, sau gii rng. Do cch gii trc khng nh mt hai nn khng to thnh hai ngha hay mt ngha. Trc gii lc nht ngha khng, thng soi sng nh khng la chn tr m ha trong th tc nn bit Pht v chng sanh thng l mt. Nhng cho rng chiu tc l gio ha phm phu, chiu chn hng nh tha. Da ch c soi sng phn thnh chn - tc m khng phi chn ca nng chiu cng c gio ha. Nu dng chn vng ca nng chiu, c gio ha chn-tc u chn; nng ha l chn, s ha (chng sanh c gio ha) l vng th chn tc u tc. Vn mi khng theo mt tiu chun nht nh ti sao? V hai im sau: trc trng dn lp li phn trn; sau gii rng. Phn gii rng c ba : a) Nng-s i nhau lm r php bt nh nn ni Pht v chng sanh ch l Mt khng hai. Ch v khng hai nn em chng sanh khng t ni B khng, tc s ha - nng ha tr v khng. V B khng, chng sanh khng tc nng ha tr v s ha. t cng chnh l an tr cc th vo mt ni kn o nh nc nm vo nc khng h hn g c, khng nhp khng, vn hon khng. Li cng ni do ht thy php khng nn khng cng khng. Li ni ny c hai : nu tip trn tm kt phn trc nng ha - s ha ng nht Khng, ly hp nhau li. Nu to tc sau khi sanh l ht thy cc php khng, cnh khng, khng cng khng. Do cnh khng nn tr cng khng; cng nh do tr khng nn cnh khng. Nn bit rng bt nh v tng, v v tng nn th n cng khng; cng v Khng v tng nn d chn d tc nh h khng cng khng. Khng trong v minh l khng tha tng, cng nh ht thy chng tr l khng t tng. Tm khng c tng m thy l ai; ngi nhn l ai? Nhn qu ? khng m c ; thm ch cho rng ng nhn thnh tu thy ch khng thy Pht qu cng khng. C th ni ng nhn y l thnh B Tt nh kinh dn cho thy. Hnh cng chnh l thc hnh php bt nh thm diu; hnh hay khng u chng th; chng nhn cng chng phi khng th; khng th l t tnh bt nh. b) Dng php nhim i tnh phn bit phin no, B gia m v ng, nhim v tnh khc nhau nhng nht ngha nguyn l mt th, khng

hai. Nhn khi cha thnh Pht tnh tnh lm cho nhim; sau khi thnh Pht chuyn m thnh ng m k tht khng khc nhau, nh on trc lp li cu: "bch Pht rng..." c) Ngha tng i, cch tng qut khng n t cc php khng tng m c hu-v, lm th no Pht - B Tt t thnh m khng la vn t hnh cc php khng tng, ly bt nh gio ha chng sanh. Ni hnh cc php khng tng nn ny sanh mt nghi vn v Khng. C th gii thch; nu cc php Khng nh nghi vn li sinh ra mt ch Php. Tip theo tr li rng php lun (xe php), bao gm ht mi hai b kinh [77] m ni do mt ch Nh khng vn t khng la vn t. Ch v khng la nn php u Nh m hnh c php khng tng. Dng tn 12 b kinh gii thch, cn c theo l trc phi nu r ting Phn, gii dng ting Trung Hoa. y ngc li theo kinh gii cho tin phi l cu. Nh v d th kinh c gi c tht: danh-v-c l ba php gi; thanh sc lm mt c tht. Ba gi hip vi mt tht thnh th kinh. Thanh tuy chng i nhng trng hng ng nn cng gi l qu. Kho lun t tuy khng phi hay d, nhng v bn php Khng chng bn hay d nn cng tm chp nhn. Lun n ch rt ro cng Khng tc l la. Trc ni v nh tnh cng khng; v Khng nn ht thy u Nh, l khng chp vn t m hnh khng tng, ngha hm sc nh th; cho nn nu chp vn t khng theo php Khng; hiu ngc li khng r rng nhng hnh php Khng khng phi l php chnh qun. Nghi ng v y khng ging nn cng cha xc nh c. i vng ni Nh theo vn t, li nu r nhn hnh cc tng, nhng Nh y khc ni trc, Nh phi hiu nh vn t bit tr mu ca ch Pht hay sanh qu hin ti, nn gi l tr mu. Tnh gm l tnh, hnh tnh khc nhau, cng l cn bn tnh ca ht thy chng sanh. L tnh tc l tnh thnh tr, l th ca tt b nh - nht thit chng tr - nn dng ba i ni phi t c tt b nh m tht ra l mt. Nh bt nh ca tam tha hnh tnh l bn tnh. Do da theo tam tha hnh tnh l bn tnh, v da theo tam tha hnh mt tnh th thng gi l hnh tnh, khng sanh, khng dit m t tnh thng tr. Li cng ni tt c chng sanh ly y lm tnh gic dng tnh chung ng tnh ring. Do trc nu r l tnh nn ni l cn bn; cn y do ni thc hnh nn gi l tnh gic, i khi khng khc. Cu "Nu B Tt khng th... tng kt ni hnh php khng chng phi bt nh, nhng li bn v ba ngha h v trn. Nu nh vy trong trnh khi c s lm ln nn y xc nh li cho ng. V tm B Tt khng vng m bn ngoi khng cn vn t; v khng th nn khng vn t. Khng vn t chng phi l v ch ngha; vn t tnh vn la tc la ch ngha. Lun Ch Qun ni rng t vn khng phi vn; khng phi vn chng phi khng vn cn vn

no biu hin? Cho nn ni la vn t l phi vn t; vn nhiu chng phi l2 b. Tu ch v tu, cng nh th d trn hnh l tu m v tu. Cu tu v tu khng gii thch r d lm nn sa vn t n kh hiu. Lm sao cho vn ng l r d c cht t d ng cng u c sao min hiu tng tn l c. "Li bch Pht rng..." lp li cn hnh chng sanh, hi php mn c mt, hai hay nhiu v s? Gii c hai : a) theo nh phn gii cn l cn tnh, c bn nhy chm lt khc nhau; hnh l ch tu su cn khng ging. Cn hnh b ng, php mn nng ng. Kinh ly ci b ng t tc ng nu nghi vn hi rng php mn cng c mt, hai v nhiu v s ? Cu tr li ht thy php l qun mn, vn lc ni nh vy. Phi ni th ny: ht thy cc php vn chng mt khng hai m do qun mn nn c nhiu. Li bt buc dng qun t l vn chng mt hai dng qun nn c hu-v, nhiu php do cnh, qun do tr; Qun cnh hin tng do vy khc nhau. Cng ni rng ht thy php chng phi tng lai m hin r chng mt chng hai. b) Cng khng c cc tng cn phi hp vi bn cu: chng hu tng, chng v tng, khng phi chng hu tng, khng phi chng v tng. Vn lc cn li hai cu ty theo n gin hay phc tp lun. Cu trn ni gn l v tng, cu di phc tp hn ni hu tng. Suy rng m ni khng phi tt c tng l tht tng nn B Tt chng thy tng chng sanh; chng thy c mt php hai php c th t. Nu B Tt cn thy c tng chng sanh, c mt php hai php c th t c th chng thy mt hai ca nht ngha . Cho nn cng ni rng nht-nh l nht ngha . Nhng cng ni hoc Hu hoc V l th tc , phi xem gii ch kin ni bn r hn, cn ngha y rt gii hn. Nay ni cc php bn (gc) dng chn l qun C - Khng t ba m gm ht thy cc php, nn gi khng tc l Khng, sc l gi, tm gia. Khng chng phi tm l ba cng vi phn trnh by r nh: chn tc v trung o cng hin hu vi tn khc. V ch rng hp khc nhau nh trong cng mt nh c truyn trao ba php qun. Mt nh c truyn trao ba php qun, tht ra tn ch l mt m do gii thch nn c s - l y nh th. i vi l khng phi V l c ngha m do chn tc phn bit c ba nn cha thy ch diu ca php ny. Nay em ch diu trnh by cho thy s l y vin mn, nht nim hon ton t n rt ro. Ch cn lun im nht nim ny khng khc, khng c trc sau. Php vn t nhin khi u cha tng c tng gim m ta h do ni thin chn diu tnh, trc sau bao hm r rng hin nhin nh th. Mt mt qun php cn c thm phn ny lm g? V sau ba chn (ba s tht chn chnh) nu r ba php gi, li da tn ch ca nh cho thy Khng nn khng la sc - tm, Khng chng phi bt

nh, mi mt cn hnh chng do y l g? y l khng xa s tht, cho nn ni rng chng mt, chng phi hai php. Ngoi ra phn gii thch khc tn thn li Pht dy khuyn tn hnh tr v.v... xem cc mc trn bit r.

Phm H Quc Kinh ly H Quc lm tn, gio ly php lm chnh, l l do lp nn phm ny, nhng h cng c hai phn: ni h v ngoi h. - Ni h vi mc ch h php cn phn ra h qu, h nhn, h gio, h chng sanh v.v... ni theo chn . - Ngoi h ng h ngi li c h quc (ng h t nc), h dn (ng h dn chng), h nn (cu h cc hon nn) v.v... l ni theo th tc. Tip theo phm nh li c phm ny, gii c hai : a) Trc tin, theo vn phn ni ngoi h nh trn gii r b) Gii mc li phn lm hai: a) nu dng t trc phi gii t "h" v sau gii ch "quc". y theo ngha nu khng phi trc h quc lm sao c th gip c, nn trc ht ni v quc th (t nc) v sau nu l do h quc. b) V th gian c ba ci m phm phu, nh tha nng . Phm phu bao gm ngi, tri m khng gm bn loi, v bn loi khng phi phn chnh ca h v. Nh da theo Pht ch no li chng thng sut r. V xut th gian khp cng ba ci, l ch nng ca bn qu thnh; y tnh t thp tn n thp a, v da theo ch on m lm ra khi ci tc. Hng nh tha cha dt sch m lm nn kt buc vn cn, do cn ang trong dc gii. Ngoi ra hng B Tt cng cha dt m lm ging nh tha nn y lc bt khng nu ht. Tip ni nguyn nhn h quc cng c hai phn: gic ngoi v trong nh trm cp, phin no kt chc v.v... v ngn hai th gic y nn lp ni ngoi h mi c nng v s; nng h l cc loi qu thn ng h mt ngoi; bt nh- tr tu l ni h - (s h) gi gn bn trong. Suy tn gc ni nh thn lc h tr ch Thnh gp cng c, khng phi nhn lc c kh nng lm c nh vy, tt c cng do ni con ngi m ra. Nn ni rng, d ni, ngoi h phi da theo phn gio qun sau gii thch. Quc th c bo v khng phi ch bn l t phng m ngi bo v qun cc php c sanh, c dit ty theo php qun

ring theo tng ngha cn phi bit. Nh lc qun chiu nn ba th m lm (tham-sn-si) khng khi; ba m lm khng khi t phng quc an n v, k nu r trm b chng nh bch thn h v t nc, khng theo kp chnh l y bo. im chnh quan trng dng tr tu duy tr chnh php cng nh t nc l chnh bo; mt kha cnh no ngha vn chung. Nhng bo v sinh mng cn ty theo cch gii thch sao cho ph hp nh: "ti nay ang ni..." da theo li tha thnh gii p. Nhng gio php su mu nn trc phi bo v khi t nc c lon, l ch chn ci ngn m khng tr tn gc. Lun vic tr quc phi c thi gian cng nh c chnh sch trong mi lc hng-suy. C thi gian bit cc bin chuyn xy ra, c chnh sch phng ngn chn. Lc t nc lon m s l ha nn c khc g? C th t nc khng mt, nhng do bt an kh trnh khi him nguy. Cng nh ngi ku ln: nguy thay, nguy thay! Li ku khn cp y bo ng cho bit nn gp sp xy n. Nn y l ci hi b la chy m ch khi tht s b hi mi bit hi ca la chy. Hn khng phi la ca tam tai [78] m la ca kip thiu; La ni y cng tht l tinh t, la ca tam c (tham-sn-si). Nu qu tht c kip thiu khng th no trn trnh c, ch cn cch nh cu h, cn vic phng b cha chc hiu qu. Nu lun i ha tai khi b thiu t ci ta ang an n y, tuy vy la vn thiu ri. Ngh ti phi thnh tng Pht tn th trang nghim bo v gio php l vic quan trng. Thit lp th t ng theo qui cch l nghi nh: 1) thnh mt tn tng th 2) mi s chng ti d 3) thnh thy thuyt php 4) cng dng Tam Bo 5) cng dng php s 6) mi ngy hai bui c tng (ging) kinh bt nh 7) nn c chng qu thn thch nghe php nhm n nghe, nh h v t nc. Nhng cc im trn y cao qu nht phi do lng thnh thanh khit ca ch nhn m khng phi do mt ai khc. Sau ni v c che ch nn c hai hng: ngi v thn. Nn la c ba m trong phi k ti tri, t v nhng s qui d. Cng c th ni trong nhn nn, c thin, a nn - ba linh quang - vn khng c s qui d, m do con ngi mt kim sot nn cng chnh ngi lnh nn. Nh cc tai nn nc, gi, la v.v... mi th theo nghip to tc m a li kt qu. Lm th no em kinh ny ging m c th khi nn, cng do o c, c tu tp, y khng bn ti. V ngi khc thnh vn, v danh d em li gio hun nh c ngi cho rng "thin thi khng bng a li; a li khng bng nhn ha" th mm ha ca t nc u? Khng thun l tri, khng hp vi t, khng ha vi ngi l l ng nhin nn phi ly kinh ny ging o l. Am tng r manh mi thin l, sa i mi ging nhn lun y tam ti (thin-a-nhn) lm g c quc nn? Li ni rng lnh vc dn c khng b ci gii bao vy nn bit vic duy tr t nc nu khng phi ti ba mi kia l do u? iu ny lm cho thin h khng sc thun tin hng v,

trong quc th bao bc bi ni non him tr, qun binh li th; nh th cn g ngi t o gip sc thm ch tht o cu gip? Ch ly gio dc bn trong gip sc hp vi c tr m cn c hiu qu nh th, hung g ly tr tu tr gip cng c ln n ngn no! S an n khng phi do c cu gip cn nghi ng g na? Do y suy lun l tht d thy, nhng ngi thiu kh nng phi dc mt lng tin ton lc, cn nh ngi kinh nghim ging gii thm. Kinh nu r cch thc khng phi mt, khng nhng ch vic h quc m cng h phc, cu nn na v.v... v rng h quc chnh l cu nn v ng thi cng h dn; h phc cu nguyn, tuy c a s ng h, nhng tht s ch nhm hai vic: nh trong cu nguyn cng c vic cu tr hu sng sut ng thi cng cu phc bu. i li tr bt nh ni y l th tr thuc v phc. Ngi trong chn loi mun cu phc bu giu sang quan v phi do ni chn phm quan. Li ni rng tri trm ta cao l phn bit c ch giu ngho, nu ly kinh ny lm chun vic ging php l chnh, tuy khng r ch hi cng phi ni ti ch rt ro. Nh phn bit giu ngho phi ty kh nng hay lc (nghip) ca chnh ta khng b tr ngi. Dn tch xa vua tn nh Sanh qua hai giai on: sanh ln tri v h quc 1) Lc sanh c tng tt trang nghim 2) Sau a xung lm qu d xoa trong ng c t lng t vt ra. Do theo s tch vua tri Thch da kinh Nhn Vng H Quc m by c Pht thng ni php cp vua nh Sanh b thoi tm; v thoi tm nn b a. Song lc mi sanh c tng ho, nh Sanh tin khng phi nh ngi thng m sau cn mc qu bo nh th, nn bit phc bo c lc cng phi ht. V th khng do tu gic khng sng sut tin. "Li ny i vng..." dn bc nhn vng h thn, li phn hai : a) ni r nn duyn nh cu chuyn: Thin La l cha Ban Tc, nhn trc kia c cng dng mt v tin nhn tu hnh nhn nhc. Do nguyn lc m c thot khi kip loi qu vng la st; sau cc qu la st ngh thit l hi th... Lc by gi vua Tu theo ngh xa nn lp l hi. Lc vo thi vua Ph Minh. b) im chnh l hi cu nn ghi trong phn vn xui v k tng. Cn c theo kinh gii thch a ra bn ngha: v thng, kh, khng, v ng ct yu ni php Tiu tha m khng dng php bt nh. Song do ngi nghe t c cc php khng - bnh ng - tam mui nu khng phi bt nh l g? Hung na mt nh ph bnh li ni cha qun xem cc kinh m t o, tc bit ring ca li thuyt gio, cng nh thng sut nhng im khc. Nghim xt khng phi ch mt m xt cc tit mc kinh mi ngy hai thi ging (c) bt nh, m y ni tri qua tm nghn c kip (c ging kinh bt nh). Nn bit kinh khng hn cuc dng my cu k ph phn; m trnh by tu hnh l cch gip o ln lao, gm vic khuyn

ngi khc pht tm rng ln, cng nh khng nhm ring Tiu Tha. V li ch qua kinh nghim tu tp thuyt minh - trnh by - r ngha. Qun xt cu k ngha l thu o thuyt minh nhng im khc thng. Nay ngoi ch gii nhng phi gii thch thm; cu k 1 ni rng: "Thnh, tr, hoi, khng mi thi k c 20 tiu kip [79]. y ni v cui kip trc, bt u kip sau l chung im (chung cc). V cn khn sc mnh l cn; thun theo l khn; cn ch tri, khn ch t nn ly cn khn gi tn tri t. Do kip thiu nn nc si sng sc hang ng trng khng, ni Tu Di, i hi cho n ch tn cng ni, bin, t lin. Lun v th gii c thnh, hoi do nghip bo chng sanh cm vi nh vy nn con ngi phi chm trong thi k hoi dit ca ba tai. Li ni n tri, rng ht phc trong thi k tan hoi; hai loi tiu biu ny cn ht phc hung loi khc cn phi bit. Mt l chm mt, tan r trong h khng. l cu th nht. Cu k 2 ni rng: sanh, gi, bnh, cht l bn tng trng ca con ngi, chng lun lun thay i khng ngng; d lun chuyn i thay song khng bit u ngn m (b bn). nguyn con ngi vn ham a an lc m bn tng ch lm thm kh au. Cho nn tng v nguyn tri nhau thnh lo bun a ti tn hi. Tai ha ln nht l ng dc (ti, sc, danh, thc, thy), c th kt lun rng dc cng mnh ha cng su, v kh do sanh ra cng nhiu. Nguyn nhn khng do bn ngoi nh vt thng, nh Trang T ni rng: "Sng l mang theo vt thng lng bng b; cht l quyt lm v toang ung nht", nn suy ngh li ni ny. Ch v ba ci u trong vng lun hi nn rt cuc u l kh. Ci nc lm sao tin tng? Cu th 3 ni rng, vn hu gc t Khng, cho nn bn cht chng l khng m tht ra v hu (khng m c) hung g khi i t khng khng ? Ch do nhn trong duyn ngoi ha hp sanh ra su ng do vy mi thnh lc o. Do nhng t ng nh thnh suy, tht h... i i nhau m tn ti. Con ngi c lc thnh mn nhng khng c lc kit qu hay sao? Chng sanh trong ba ci vy vng (ca ng) nh trong mt cn mng cha h c lc c an lnh. Nh ting vang theo h khng m hin khng tht hu, ci quc hnh thnh cng nh th. Cu th 4 ni rng, ngi ly thn thc lm ch t gi "thn ng" nhng v hnh; mn nng bn i ha hp lm nh c thc trong . Lun v bn i bn cht khng ha hp, cng tn hi ln nhau; li thm bn cht thc nng ng, u c th yn mt ch ? V v minh phin no bao vy nn khng ly lm kh m ly lm vui; tha h lao theo trong ngp ln vui chi khng thy mt nhc m ly lm sc mnh. Hnh vc chu theo ni th hoc i ni ny ch kia v nh l cn nh v thng; thc nng theo hnh tn ti thnh ra c sng hoc cht l v thng ch. Thm ch hnh th

khng t c li cho l tht; thn thc khng t sanh li ly cho l thc. Hnh hi, thn thc cn la nhau hung g ni sng, t nc nng sc-tm li c th tn ti lu c ? ch l b ngoi ca ngoi vt m thi. Ni lc by gi php s (thy ging php), l xc nh r thi gian v chng nghe php c li lc. Thi gian thng c bn im (sng, tra, chiu, ti) mi thi u li lc khc nhau, ni chung ngy c 6 thi khng phi u li lc ht nn y khng gii thch thm.

Phm Tn Hoa C th ni ri hoa l mt hnh thc bo n v l mt cch cng dng nghim tc. Bn trn ni h quc l vic lm v cng cao thng vi n c su, cho nn tip theo, sau ri hoa cng dng phi nh n m lo n p. Ngi Thin Trc (n ) phn nhiu ly hoa by t s cung knh. Ch Pht, ch B Tt khng nh vy, ch cn trang nghim thanh tnh l . Dng ln by t lng thnh knh m hoa l kt qu ca vic lm ; cng t trang nghim v trang nghim Pht, B Tt. Dng hoa cng Pht chng t do nhn a ti qu. Li gii chng minh ba phm k Pht dy khc nhau khng pht xut t s m h m lun v qu kh, hin ti c khc, nhng vn kinh phn nhiu da theo ngha tt n dn s vic lm tm hn hoan. Lun ng s tht, nhng g thnh nhn ni phm phu kh bit ht c, nn khng th lun mt chiu nht nh r c. Li ri hoa mang ba ngha: hai ni trn thuc nhn v sau thuc qu, hoa vn khng phn ba. Ty theo tm thnh ngi dng su cn by t m hoa c ri ln trn ta ngi, trn i cao, trn bc, trn lng... cng nh ty th bc cao thp. Ba thi ri hoa biu hin theo cung cch th lp m B Tt Vin gio cp trong Bit gio, nn y cng khng ni khc hn. Dng Bit gio ni Vin gio kh; ly Vin ni Bit gio c g chng c? Phi nghim xt mi r tng hn. Pht dy r, bo thn thng do sng to m bt nh (tr tu) l mt phn do ngi to khng ging nhau; bt nh l m ch Pht, l Pht tng sanh. Bt Nh l m B Tt, do qun chiu sanh; bt nh l vn t, thn thng sanh tc l gii thot. Trong lc Pht hin thn thng... cu ny c hai : a) trc nu danh ch r, ni thn bin, do m dng khng th o lng nn gi l thn, b) ly ngi biu l; nh thn lc ca Pht trong cho thy r 5 loi thn thng. V b sung nhau mi php u dung thng khp php gii. Nn bn cht ca ba l dung thng, dung thng nn v

ngi, v ngi nn nng nhau. y l yu t hon ton khng th ngh bn. Tnh cht chng do nht nim, tc tm l php, php l tm. Tm php c hai dung thng; php do tm hin. y l ch ch Pht, B Tt nhn chng ng l tnh, nn gi l chn tnh gii thot bt t ngh; do tnh m c khng phi bn ngoi. Kinh ny ni lc thn tc nn tin hn ngh thn thng soi sng. Cho nn tri qua v s thn, ht thy thn khng phi ch dng li khng-gi-trung ni ba nghn ci m lc thn thng an nhin qua li t ti, l ni theo l. Do ni rng khng-trung o l l nhp tng; vi diu l tng nhp tng. Nu khng do Khng-trung o th khng dung thng; khng do ci diu khng th thy mt l tt c, tt c l mt Nh Th. Tuy nhin, cn phi hiu cho r rng; tnh hi lm tri nghch. Sau gii p cc nghi vn. Nh hiu nhng g bn trn kinh ghi nn y cng khng nu nghi vn. Do vy khng cn phi gii thch nghi vn theo bn cu dch. Nu theo bn tn dch c hai : 1) Nay hn xa bn im: a) Nay hn xa m ch ot mt bn; ot th hiu m khng cho bit nguyn do. b) Nay ni mt ci Khng l tt c u khng, hn php php Khng-gi-trung khng. V cc php khng nn th n h di; th h di nn diu, diu nn dung nhp m i, Tiu mt, nhiu khng b tr ngi; y khng do l tnh hin by. c) Tuy nhin, y do hiu bit c bit m thi, nu m lm cha dt do u c nht nim tng ng chn tnh pht hin? d) Nn ly Khng tr t kin, t hoc v.v... 2) y trong mt ca gio mn soi sng lun v tu, tnh tr, on, chng nhp nh th, khng nh cc phi khc t cho Mu (m) hm cha ci bao la rng ln.

Phm Th Tr Ch Pht v gio php v thng m ha hin v s thn lc; B Tt nh bt nh (tr tu) nn lm ni chng nng ta. B Tt Nguyt Quang li c tha thnh cho thy hin thn thng. B Tt khai m tu gic v mun hu th noi theo, nn nay c phm th tr ny. Th tr gii thch c hai ngha m quan trng phi thy r ba thn Pht [80]. Gii nu ba vng vn p: vng u hi ly g bit c thy ba thn Pht l ba thn?

p: Ly ba kinh m bit c. Vng nh hi: chnh hai thn Pht khng ng nhau, vn ni vn v vi, nhng ch y ha thn, ha thn l chnh. Nn nghi vn Pht X Na l chnh. Ngoi ra, Gii kinh gii r hai vng: bn (mn) tch (mn). Nay y ly c Pht Thch Ca lm gc. Li ni tuy ging m Pht vi Pht khng ging. Cho nn cu tr li kinh Phm Vng nu r Pht bn mn v tch mn; v tch mn trong bn mn, khng phi bn mn vnh cu. Khc chng l kinh ny, da th dng ni php thn l bn mn; ng ha thn l tch mn. C th ni bn-tch d hn km vn mt khng th ngh bn. Vng ba ly phm Bo Thp (kinh Php Hoa) nu nghi vn. Do phm kinh ny ch r Pht Thch Ca l bn mn phn thn l tch mn nn ni nh th... Ni ng l ch mt gc khng khc; cn khc l ring c s hn km v.v... Tuy ch ch by khng ging m c hai thuyt, ni v bt nh, tu khng u l mt. Li tha thnh, trong cu tr li c phn khai o. Nh cu sau khai m v tu khng; khng phi ly khng hu bng li ni sung khai o chng sanh ngha khc nhau. Trong phn gii p a ra 13 php qun, ch trng n cng c nhn v ly lm php khai m tnh gic cho chng sanh. Li gii ch ni khai khng, cn ngha r rng l khai thng-m t. Cng vi cu "i mu ni" trn ngha c khc, Pht l ng i php vng, v ta khai m tu gic; php s v ta truyn trao hiu bit (kin thc). Php vng (Pht) l bc thy dn ng cho ta; thy dy l thin tri thc cho ta y ch, to dng nn ngi, v th phi cung dng thy nh Pht. Trong php nhn trn khng cp n tch nhn, v y l li do Pht ni khng phi t ta ni, cng nh ch nu ln ci nhn bit c qu, khng ni hng ng gic hp vi thp a, nn ch nu 13 php nhn; th nht l tp chng tnh nh gii r ly t tp nhn tr v trc. Gii nu phn km phn hn nm vn nn thnh ra s cha bo m. Nay gii trc tip m c tin thoi, do hng s c o tm mng cn nh chic lng nh lao theo chiu gi bt nh. D tri qua mi ngn kip nh vn kh hiu; nn i chiu cu gii thch sau hn r. Ch B Tt d tri qua nhiu kip tu hnh, khng phi chng lu di cha mn mt a tng k kip u tin. D ang nhn v nhng khng phi vo hn nn cng thng hc php phc nhn m khng sng o lu nn khng th gi l ngi tu nh. Cn nh gi ngi tu nh phi ly c php v nhn lm hin nh. Ngha l r rng, nu nh xoay ng mt vi t l hiu c ngay. Th nh tnh chng tnh nh phn bn nim x ni r, vn l php qun Tiu Tha. y da theo s tu hnh ca Bit-Vin gio; v thc hnh tuy gii hn nhng l qun thng chung nht. Gii t v nh tng, v ng-php tng trng ch tr v nh. y l li tht ch l vy. C sao ngi i nay li ni

xc nh u ng sao? Ngoi ra, cng ni khng c t tng khng tha tng, gm chung tnh tng, v v ng, khng t, tha nn th tnh khng, tng trn tng cng v tng khng. Nhng ni rng phi gi php khng qun, v nu chng c lng ngi s ri t kin nn phi gi gn. Th ba o chng tnh qun ht thy php khng sanh dit l qun chung; qun ng m v.v... l qun ring, nhng tm thng nhp nht ngha, qun php ng nhp. Tuy tm c vng lng, nhng vn cn th sanh nn phi t tu thot ra. Ni b nhim l i kin vn cn tim phc nn y ni c khc li gii thch thng. Nay xt v minh l nng hun, i kin l s hun hay c th ni khc i kin l nng hun, ch bit l s hun; mi lnh vc ty c khc nhau. Th t v v vi c hai hnh thc nh trong kinh gii thch phn nht ngha to thnh ba php v vi, phn ny cn lun gii ring. Kinh ny lun danh tng tiu gio mi nu li ny, theo ngha ging m li li khng gii hn nh kinh nu v d. V t tng, chnh l tht tr la tng, l tr phng tin hin tin. Gi tht tng phng tin tc l phng tin ca tht tng. Nn ni nht ngha khng mt chng hin v.v... l su php phng tin, nhng tht tr l tng n hin tc l chng phi, chng la, chng buc, chng m, vi diu khng tng gim, nh kinh lp i lp li nhiu ln. Trc ht ni gic-tr nhn mnh im ging im khc ca nh tr; v d nh nc v sng khng phi mt cng chng khc v tr phng tin cng nh th. Ngoi ra, tr cng khp tt c hnh, cng vi tht tr khng phi mt cng chng khc; cho ch ni khng c nghip sanh ba ci nn c t ti v ngi. Nhn n ni ci Pht thanh tnh do bin ha sanh cng li nh th, nhng nu th d ch r im tri v s lm ln. Phi ni r tnh cng c ngha l khng phi mt cng chng khc m r rng. Tam Tng kinh in m Ngi Tnh Danh gi l bn bo tng nhng khng sai ngha chung. Th nm v php s khng c gii thch no khc, ch ni r dit ci in o ba ci lc nu im khc, k c dn kinh Php Hoa ch phn Tht gio. Th su, lc phin dch l cp bn, v 6 php mi php c b m t n b bn kia nn gi nh th. Th by v nh ngn la bc chy nn dch m l tr chng. V tr b che lp tai nghe khc i nn dch l chng. Nhng soi sng c nng v s; b che l chng, khng b che l tr. Nay ni soi sng khng b ngn che chng phi tr l g? y dch m tr mu khng phi dch ng, cng ch da ngha ni cho tin thi. Ni Tu Hon l mn nh nu ln, do mn qu chng nh ni n php on dt, lu - thy dng php lu, ly danh i php on dt kin chp m lm. Nh 13 php qun Khng chng phi l i hnh, Khng nng mn qu v lm g c tn? Nhng cng ni l Bit gio lng

vo Thng gio, v ly ch on chp ca Bit gio nhp vi kin a ca Thng gio, nn phi nng qu v tip tc. Nm tng khng c trong ni o lun ni v nm loi chng tng, nhng lun rng Ng l mt trong nht thit tr on dt gc nghi ba ci m dit ng tng l b kin chp ca ngoi o. Lun rng, ch bit m bit l o hin by, cn u khng l ca gii thot? Ch bit b chng ngi khng hin r lm sao thch hp m khng b tr ngi o ? Thng ch b tt nghn do con ngi ch khng phi do php. Phin no l nguyn nhn; cn c theo lun nghip cng l nhn t v cng li hi. Nay i ring ci kh lun nn ch c phin no l tp nhn; tp l tp hp tch t cc nghip li vi nhau. Trong tnh thc qun chiu tm, tm vng lng khng cn cc tng. C theo gii thch s hp tc to vng lng l tng. Tng vn do tm, tm do tng khi. Tm vng lng, tng do u sanh? Hung g cn tm tm tng tng na sao? Ly ch dng khng cn cc tng, do dng tm chuyn ch cc phng tin khng ch no tng tn ti. Sng n gin ni v tr, khng c ni no khng vng lng an nhin. Cho nn ch c m tu Khng, ch Khng m thng ha y mi l song chiu c hai hu-v u vng lng v ngi; tm tm, tng tng thy u dt sch. Gii c thm mt s t ng nh dit tm, dit tng, khng, bt kh v.v... gii thch. Gii chung, ring ngha ba con mt php thy r tt c m kinh gii thch tam mui l lm. Cng c th ni php nhn thy tt c php B Tt cng gi, tam nhn thy sc qun khng; nh nhn l nhc nhn v thin nhn ch thy sc, hu nhn thy khng, nn gi l sc, khng kin. Vn c bit o ngc khng ni Pht nhn, v i vi qu ny, Kinh khng cp ti ch thy phi hiu nh th. Nh cnh ch mt m thy qua tam Nhn u do mt ny m ra. Cng nhn con mt thy r tam qua ng nhn, da theo gio ngha c ni y trong kinh Php Hoa Huyn Ngha. Nhng dng vn p lm sng t Pht nhn c c khng? Kinh ny ly ch r ch do nhn, y ni theo thng thng phi phn tch r khng cn quan tm hai con mt cn li. on k, ni r php tch dit nhn: "li na, qun Pht, ch B Tt ..." tc lun v tch dit nhn, chnh l phm v ti cao nn qun Pht. V php tch dit nhn c ba: a) Bit gio ch mi tng ng thp a. b) Nu nhn sang ng - Diu gic y ch mi l phm h. c) Xa hn Vin gio do cn st li mt phn v minh nn phi qun Pht lm gia tng o lc nhp vo phm v; phi t tu nhn, nh v thin nh (tam mui). Da theo ch gii gii thch do tu t su cn khc nhau m phn thnh 5 v: phc on, tn kin, n tim, thng bt thng, ng v ng v.v... ty mi v gii thch khng khi c ch tiu d. Kinh x dng hai ch "Nng" s lm ln nn phi gii

thch: 1) Phc on: nh ni t nhn n nh gi l phc; phc trc on sau u y c theo ch lun rng, c ngha l trn nh ca ngi ch phc 2) Tn kin : v tin tng tuy on m hoc sanh tr nhng khng phi chng tr, nn khng gi kin; v c kin (thy) mi t c tr. Do vy bit nhng g mun bit l nhm ch khng bit nh kinh ni. 3) n tim (mau chm) ch Pht hiu ngay khng gi l tin; nu ni tin phi l ngi hiu chm 4) Thng bt thng: v trong giai on tim-phc (nhn) th hu c khi dit; c khi dit l bt thng. 5) ng v ng: v thng nn hay so snh m so snh phi c nng-s cha l v ng; so snh ca so snh l khng so snh nh th d sau y. Chng hn ln cao thy r ht mi vt m nhng vt bn di khng vt no chng thy c. ngha ni y cng nh th, c ngha l t n v B D [81] l v cc cao nh tnh c cng nh qu trnh tu tp, nn gi th tu. V vy trong phn khuyn tn Pht khng nhc t chng m ch giao cc v quc vng. Do quc vng mi sc mnh m ng c nhiu vic trng i, k c cng dng nhiu t; tr lc nh vua khng ai ng ni. Trong phn ny c bit cp hai ngha, nu ni phi nhiu hn mi su rng. Nh kinh Nit Bn phm Ph Chc ch quc vng, i thn cng cng ngha, nhng phm An Lc dy ch thn cn, nhng ni y l h php, nhc nh s hnh tr. By s kh cn c theo kinh phi n t mt ting "s", v s nn cn gii rn. Trong phn tn dng khuyn tu ly ba kinh Bt Nh hp nhau gii thch nh vn ni v tt c tm thc chng sanh. Tm thc theo th lp phn ra nm gc khc nhau: a) Ngi ly thc lm gc b) Thc ly tm lm gc c) Tm ly thn lm gc d) Thn ly bt nh (tr tu) lm gc e) Bt nh ly php thn lm gc. Do vy y ly thn thc chng sanh lm gc, m tt c quc vng l cha m. Cng theo th t phn bit nm lnh vc hay sanh thc l: a) l sanh hiu b) hiu sanh tr c) tr hay lp c d) c c th thnh thnh e) v th y gi vua l cha m, cng gi l thn ph h. Gi bng su danh xng nh Vn T Bt Nh, ly ba c trong c c gii thot. Ch c bt nh tc l gii thot nn gi l thn c diu dng bn trong. V do cng nng m c nn cng gi l thn ph h, ch thn n chng; c n chng nn tr c gi gn iu lnh. Thn ph (ba ch) khng thch hp nhng c li nn cng gi l tch qu chu, vua cc loi qu thn t c. N lm cho tai ha no lon khng sanh nn cng gi l ngc nh . Loi ngc chnh do tinh kh ca loi Kim Sy iu vng to thnh nn c th ma xung cc th bu khng ngt. Gi l Nh Bo hay cng l H Quc Chu (ngc h quc). L do tc dng ca ngc, trc sau mi cnh soi khp 12 tha gio. Ngi no gi c vin ngc ny t nc khng b xm lng tn hi; d on c thi tit bn ma nn cng gi l king soi nht nguyt. C th soi chiu mi vt, nh ly tri t lm gng soi lm

im ta chiu khng. Do tm ca Thnh nhn thanh tnh i vi tri t l gng phn chiu vn vt. Gi l Long Bo thn vng, hp vi hai cch hiu, nhng cng mt ngha. Ch Pht hiu l thn h php, c c h tr. Nu hiu theo ngha khc l mn bu thn ca vua loi rng thn lc v gi. Mn chu ny c th ng h Pht php v duy tr t nc. y dng hai ngha lun bc lun vng ra i c mn ngc thn h v thch hp . Ly mt ghi nhn ngha hiu khng phng i. Biu hin cng dng php nn to 9 sc c, c sut ly 95 cp lm s; ngoi gio a phn ly m dng phn chia s; khng phi nh y. Kinh ny trang nghim nn ly 9 ni trong 9 ng thuyt minh, cng c ngha l ly vng hin chn, mi mi s u c gii thch r. Con s mt nghn n ch 10 iu thin cng nh dng hai mn ngc sng, ngc cn. Cn l chic khn dng phng hin mn php bo bt nh. Bc minh vng lc i, ng u tn knh bt nh. y ni "gi u" l thy s tch tng, hnh nghi ng kho cu m hu th khng bit in tch. Tht ng tic k khng hiu nn cn gii thch nguyn do nh trong kinh. i thi! lm sao khng tin li nh th! V nh li c khng c nn phi c phn ph chc ny. Ph chc cho ba thnh phn nh: quc vng, i thn, bn chng t, nhng y Pht khng giao cho chng t m ch giao cho quc vng, ti sao? p nghi vn ny cng c 3 : 1) t nc gp lon, tr vua khng ai c binh nh dp. 2) cng cuc kin thit rng ln t nc nu khng do vua khng ai lm c 3) cng c to dng do tin Pht php nu khng phi vua ai c th thc hin ni? Nhng phi ng lng t vua n qun thn nht lot ri sau mi thi hnh, cho nn y Pht cng giao cho cc quc vng i thn trch nhim trng i. Trc ht xc minh r Pht gio ha thi gian hu hn 80 nm nh kinh gii thch cng cha r rng, v th cng c nghi vn. y khng lun ti sao nh vy m ch ni tun t i khi nh lun C Khi. V 80 nm u l thi k u ca chnh php. Tri qua thi gian Pht nhp dit th gian khng c Pht. n 800 nm sau chnh php l thi tng php, sau thi k ny l thi mt php. T php gia tng nhanh dng t ot chnh l thi k Pht php khng cn na; l vo khong 8000 nm sau thi k cui cng mt php. Lc by gi hnh bng ging nh t kheo cng khng cn nn khng c tng s. Thi k ny Pht Php Tng bo hon ton dit mt khng cn mt my may. Nh Lai v th n cn tha thit trao cho cc v quc vng, rn dy nhc khuyn bn chng hong dng Pht Php, h tr tam bo khin

khng b on dit; cng lm cho chng sanh hiu c Tu bt nh l hnh hnh thnh hin; tu mi iu thin l tr li ci ngi, tri. y li dy trong ba tng gio php hon ton r rng. S d gi gii bn lun thng lm cho php thn hu mng ca Pht c tn ti i, l chnh vy. V i ng trc [82], lc c Pht i trc vua Nguyt Quang ni rng 7 li dy bo: 1) Gio php hoi dit 2) bn chng tan r 3) cm khng y php 4) t hy mnh 5) i s 6) t to li lm 7) tin sai nhm. Th t gii nh sau: V gio php dit nn bn chng tan r. khng php nng ta th phi php honh hnh; do phi php nn php phi hy dit, v khng c kh nng ng vng tn ti. Cn ring vic i s l theo mnh lnh phi nghe theo. Ni theo ngha bng y l hai chng xut gia v ti gia v cha thot khi s giao ho nn p ng. n nh t xut gia v cu danh li ni vua quan nn ni php ch lut chng king phi tri. Nghe sai nn vic lm tri, i mt php bn nh khin nh th, lm che mt phong cch con ngi chn tht. Li lm ai to hng theo ng t? i thi! Nghe by li dy bo y m khng ng lng trc n hay sao? Ht Dch xong ngy mng 6 thng 10 nm Nhm Ng. Php Bo T ngy 12 thng 11 nm 2002 T kheo Thch Bo Lc Ch thch: [1] Bn qu: l bn thnh qu ca Thanh Vn: a- Tu Hon: nhp lu hay d lu: mi d vo dng Thnh; T Hm: dch l Nht Lai: cn tr li mt ln sanh t na mi c gii thot rt ro; c- A Na Hm: dch l bt lai hay bt hon: khng cn tr li nhn gian na; d- A La Hn, dch l v sanh: c gii thot hon ton ra khi sanh t. [2] Kin hoc, t hoc: sai lm v quan im hay kin chp lch lc khng ng; t hoc: s m lm tim tng ni tm thc rt kh dit tr do bn mn phin no gc tham, sn, si v mn gy nn. V bn phin no ny khi ta sinh ra c sn ri, nn gi chng l cu sanh phin no hay cu sanh hoc. Cu sanh l ng thi sanh ra, va lt lng m c tim tng, nn cn gi l bm sinh. Chng rng buc v chi phi, sai khin dn li ngi nn cng gi l kit s, tc rng buc hay tri buc v sai khin hoc chi phi.

[3] Thp a: mi a v ca hng i Tha B Tt tu chng. l: 1) hoan h, 2) ly cu (la ht mi nhim u), 3) pht quang, 4) dim hu, 5) cc nan thng, 6) hin tin, 7) vin hnh, 8) bt ng a, 9) thin hu, 10) php vn. [4] Tam mui: cng gi l tam ma a hay tam ma (sammadhi), Trung Hoa dch l ch qun, thin nh, i nh, gii thot. Tu thin t n trnh cao, thn tm hnh gi khng giao ng m la ht mi s ri lon, t m. Ch Pht, B tt, A La Hn t c php nh su ny. [5] Li cn, n cn: li l sc bn nhanh l, n l chm lt, tr tr. Ngi li cn l ngi gp vic phn ng mau l, nhanh chng, tt; n cn l cn tnh si m, m m quyt nh khng sng sut r rng. [6] Thp tr: mi tr hiu bit theo nh Tiu tha l: 1- Th tc tr: tr thng thng 2- Php tr: tr hiu bn chn l, 3- Loi tr: hai ci: thng (tri) 4,5,6,7 Kh tr: tr hiu bit bn chn l chung, ring ci tri v ci thp hn. 8- Tha tm tr: bit tm nim ngi khc 9- Tn tr: tr bit ht nim tin i trc ca mnh nn cng gi l t tn tr 10- V sanh tr: tr gii thot - Nit bn t ti (theo Cu X lun q.26). Thp tr theo i Tha l 1Tr bit khp ba i qu kh, hin ti, v lai 2- Pht tr 3- Tr bit khp khng ngn ngi 4- Tr bit khp v s cc ci php gii 5- Tr bit trn vn y 6- Tr bit khp ci th gian 7- Tr kim sot c cc th gii 8- Tr bit khp tt c chng sanh 9- tr bit cng cc php 10- Tr bit ht thy ch Pht. (theo kinh Hoa Nghim q.16) [7] Chp on, chp thng: (on kin, thng kin): cho rng loi hu tnh sau khi cht mt hn l chp on. Ngc li cho thn tm cn hoi bt dit l thng kin. C hai li chp u sai lm, tai hi cho tin trnh tu tp gii thot. [8] V hc: bn thnh qu hng Thanh Vn, ba qu trc l hu hc. Qu A La Hn th t V hc. Cng hnh vin dung khng cn phi hc na. [9] Tam tha: ba c xe chuyn ch o gii thot l: Thanh Vn (Tu qun php T ), Duyn Gic (tu qun php 12 nhn duyn) v B Tt ( tu php Lc ) [10] Ty c: ty trnh cn c em php chuyn ha chng sanh.

[11] Tht tr: thng t v thc tng ca cc php, l thc tr ca Nh Lai, cn quyn tr ca Pht thng t v cc loi sai bit. Thc tr l th, cn Quyn tr l Dng. Bn th ca Nh Lai thnh Pht l do thc tr, cn diu dng gio ha i l do quyn tr [12] Phng tin tr: hay cn gi l quyn tr (xem ch thch 11) thng t v php phng tin, hnh phng tin. [13] Nh tha: gio php c v nh c xe ch ngi n c qu a gi l Tha. l: 1/ Thanh Vn tha: nghe thanh gio ca c Pht, qun t m on tr c phin no 2/ Duyn Gic tha: qun php 12 nhn duyn m sinh Khng tr, nh on tr phin no. [14] Ng nhn: nm loi mt php tnh t phm phu n ch Pht l: 1) Nhc nhn: mt ca thn xc phm. 2) Thin nhn: mt ca ch thin ci sc hay mt ca nhng ngi tu thin t c. 3) Hu nhn: mt ca hng Thanh vn v Duyn gic c o, nh tr tu qun chiu chn khng v tng ca vn hu v tr. 4) Php nhn: mt tr tu ca hng B Tt; v pht nguyn cu chng sanh nn qun tt c u l php. 5) Pht nhn: mt ca Pht nhn khp c 3000 i thin th gii. Ch Pht t c y ng nhn. [15] Tam minh: 3 tr bit php r rng phn minh hay tr nhn bit r mi s mi vt. l: 1) Tc mng minh: bit r t thn, tha thn trong i trc ca mnh. 2) Thin nhn minh: bit tng sanh t i v lai ca t thn v tha thn. 3) Lu tn minh: bit kh tng hin ti, on mi phin no (on dt phin no (lu). Nh th Tam Minh chnh l Tc Mng thng, Thin Nhn thng v Lu Tn thng trong lc thng. [16] Thp lc: ch mi lc v tr c ca Nh Lai, l: 1- Tr lc bit s vt no l c o l hay phi o l 2- bit r nhn qu nghip bo ba i ca tt c chng sanh 3- bit cc Thin nh, tm gii thot, ba tam mui 4- bit r tm tnh ca tt c chng sanh 5- bit mi loi tr gii ca tt c chng sanh

6- bit khp v ng thc cc cnh gii khc nhau ca chng sanh 7- bit ht cc o m ngi tu hnh t ti. 8- thy bit sanh t nghip thin c ca chng sanh khng b ngn ngi 9- bit i trc ca chng sanh, r v Nit Bn. 10- bit r nh thc i vi mi tn d tp kh, on dt hn chng sinh (Lun Tr q.25 v Lun Cu X q.29) [17] Bn v lng tm: bn tm t rng lng bao dung l: 1- T v lng: ban s an vui n vi mi ngi, mi loi 2- Bi v lng: em n ngi v vt s li lc dt kh 3- H v lng: lng hoan h thn cn trong mi hon cnh, trng hp. 4- X v lng: tm x rng dung mi d bit vi ht thy chng sanh [18] Php gii: php gii c nhiu ngha, c s c l. Php l vn php, gii l ci; ci php gii rng ln bao hm l v s. Hoa Nghim ch trng l tnh chn nh l php gii, cng gi l chn nh php tnh, thc tng, thc t. [19] Nng - s: nng l ngi tc ng; s l k b ng; nng l ch ng, s l i tc b ng. Cu nng l, s l: ch ngi ang ly l ta, c Pht c l ly l s (l) [20] n gio: gio php nhanh chng chng c Pht qu, thnh tu B gii thot gi l n gio. i vi hng ngi cn c nhanh nhn ngay t u Pht ni thng php i Tha l ng c ngay. [21] A La Hn dch c 3 ngha: ng cng (th ca tri, ngi cng dng, st tc (dit gic phin no), v sanh (khng th sanh li na) [22] Tch mn: ch vic c Pht Thch Ca sau khi thnh o thuyt php cho ti hi Php Hoa, nhng iu thuyt trong cc kinh sut 49 nm m

Tam tha php l phng tin; Nht tha php l chn tht. l s khai quyn hin thc v gio l. B kinh Php Hoa gm c 28 phm, 14 phm u l phn T, Chnh, Lu Thng ca Tch Mn; 14 phm sau thuc Bn Mn. [23] Ch qun: chm dt (ch), qun xt lm dt ht vng nim trong php Thin qun Samatha, Vipassana, nh ch l bt ng. [24] Chng tr: tc nht thit chng tr ca Pht. Tr Pht bit ht thy mi php nn thng cui li phc nguyn c cu: "nht thit chng sanh ng thnh chng tr" (Ht thy chng sanh ng t thnh Pht tr) [25] Php thn: chn thn ca Pht, l mt trong 3 thn. Thn ny duy ch chn nh trong php gii thanh tnh. Chn nh ny c y cng c chn thng, l ch s y ca ht thy cc php cng c hu vi v v vi. [26] Tam ma a: cng gi l Tam mui, c nhiu tn gi, theo lun Thp a gi l tam tr, cn c vo chng on m gi tn. Tam mui ny c hai loi: hu lu v v lu. Hu lu nh gi l tam tam mui, v lu nh l tam gii thot mn. [27] Bn thin cn: theo ba tng: Cu X, Thnh Tht, Php Tng quan nim c khc nhau. l s tu hnh kin o cng gi l t gia hnh v: Non, nh, nhn, th nht. Theo lun Cu X: 1/ non php: sinh t hu nim ca tng tng nim tr c 3 phm: thng, trung, h u qun bn thnh kh, tp v.v... Non l tin tng ca Thnh ha. Thnh ha v vi v lu tr kin o. Tin tng ca kin ha sp sinh l v hi c triu chng m p (Non). 2/ nh php: thin php c sinh ra t hu nim ca Thng phm Non php, cng c 3 phm: h, trung, thng u qun t , tu 16 hnh tng. nh v vi nh ni. nh ni ranh gii gia hai ng tin v thoi. Hoc tin ln nhn v, khng cn b thoi a na; hoc thoi xung Non v, hoc c gy nghip v gin a vo a ngc. ( lng chng gia tin v thoi nh vy nn v vi nh ni. nh cng l nh u ca ngi). 3/ Nhn: thin cn sinh hu nim ca nh php gi l Nhn php cng c 3 phm: H nhn qun bn , tu 16 hnh tng nh trn. v ny khng a vo 3 ng c na. Trung nhn do m dit dn s (b) duyn, dit hnh tng nng duyn, ti cc th lu thuc mt hnh tng kh ca kh dc gii: gi l gim duyn, gim hnh. Thng nhn qun mt hnh tng kh ca kh trc y cn st li. Nn v ca thng nhn ch l trong khong thi gian mt st na. n v ny

t khng cn thoi a nhn php, hn na khng a ng c. 4/ th nht: l thin cn sinh hu nim ca Nhn php. l mt st na nn khng c 3 phm thng, trung, h ging nh thng nhn qun hnh tng kh ca kh . Gi th l v php hu lu th gian. Trong php hu lu, khng c php no vt qua c qun tr ny. Xem l php ti thng, nn gi l th nht, cng trong mt st na. V ny khng gin on t sinh v lu tr nhp vo kin o, chn chnh chng ng thng l thnh gi m la s sinh ca k phm phu. [28] Th nht: gia hnh th t trong bn loi gia hnh. l mc cao nht ca hu lu tr, l nht trong th tc php, nn gi l th nht. [29] o trng: ni trang nghim ging kinh, thuyt php, ni tu tp hnh l cho nhiu ngi tham d tng trng o tm, thc hnh thin php. [30] Ng dc: nm mn ham mun lm cho con ngi phi lao ao ln n trong i sng l: 1/ ca ci (ti sn, tin ti) 2/ sc 3/ danh 4/ n ung 5/ ng ngh [31] Y bo: hon cnh sinh sng ca ta nh gia nh, nh ca, cng n vic lm, ch chnh tr... Ni chung, tt c mi phng tin trang b cho i sng. [32] Hoa tng: l th gii hay ci Tnh ca ch Pht trong bo thn cc Ngi [33] T thin vng: l ngoi tng ca tri Thch. Lng chng ni Tu Di, c mt ngn ni l La Kin La. Ni ny c 4 u, bn v Thin vng mi v mi u bo h cho mt ci thin h, v th m gi l H quc t thin vng. l ci tri th nht ca lc dc thin, l cnh u tin ca Thin X. T Thin Vng l: 1- Phng ng: Tr Quc Thin 2Nam: Tng Trng Thin 3- Ty: Qung Mc Thin 4- Bc: a Vn Thin. [34] Thp hiu Nh Lai: Pht mi hiu l: 1- Nh Lai 2- ng Cng 3Chnh Bin Tri 4- Minh Hnh Tc 5- Thin Th 6- Th Gian Gii 7- V Thng S 8- iu Ng Trng Phu 9- Thin Nhn s 10- Pht Th Tn. [35] on c: L mt trong ba c t li li tha ca ch Pht: 1) Tr c: dt sch ht v tri v thng B 2) on c: on ht phin no c d v thng Nit Bn (hai c ny thuc v t li). 3) n c: c d c

i bi cu gip tt c chng sanh. l c li tha em li lc cho ngi khc, mi loi. [36] Chn tam tng: Thin s, ngi nc u Thin Ni - Ty n . Nm i ng th 13 i Lng, Ngi hn 30 tui sang Trung Quc c vua V tri ng. Sau gp quc nn b sang Bc T, ri sang ng Ngy, trong lc lu lc bn ba, Ngi son thut phin dch cc b kinh Kim Quang Minh, Lun Nhip i Tha, lun Duy Thc v Th Thn truyn gm 278 quyn. Ngi vin tch ngy 11 thng 1 nm i Kin th nht, th 71 tui. [37] Tam chuyn php lun: ba ln c Pht chuyn php lun. Pht ging php T Diu cho hng Thanh Vn ti vn Lc Uyn c ba ln chuyn: 1- Th chuyn: y l Kh. y l Tp. y l Dit. y l o. y l ch r bn tng ca T 2- Khuyn chuyn: Kh nn bit. Tp nn on. Dit nn chng. o nn tu. l khuyn tu v T . 3- Chng chuyn: Kh ta bit. Tp ta on. Dit ta chng. o ta tu. l Pht t nu mnh ra lm chng. Hng thng cn nh Pht chuyn php ln th nht, Hng trung cn nh Pht chuyn php ln th hai, hng h cn nh Pht chuyn php ln th ba v tt c u ng o. [38] Bn kinh A hm: bn b kinh thuc tiu b l: Trng A Hm, Trung A Hm, Tp A Hm, Tng Nht A Hm. [39] Tr Lng Gi: Lng Gi l tn ni nc S T. Ni ly tn ngc bu Lng Gi gi, c ngha l him tr v cng kh m ln c. c Pht tr ni thuyt kinh. [40] T tt n: bn php ph th cho chng sanh, nn gi l tt n hay cng gi l bn php thnh tu: 1- Th gii tt n 2- V nhn tt n 3- i tr tt n 4- nht ngha tt n. Trong 4 ngha tt n bao qut ht 12 b kinh, tm vn bn ngn php tng, u l thc tng khng tri ngc nhau (theo Lun Tr q.1) [41] V tng: ch chn l dt tng trng, mt trong ba php n: Khng, V tng, V nguyn (v tc) t n Nit Bn gii thot. [42] V duyn: khng c quan h rng buc. Khng c s vin theo ca tm thc. Ni cch khc l khng duyn theo vi cc php nhim th tc.

[43] Php tnh: cng gi l thc tng chn nh, php gii, Nit Bn v.v... Tnh hay tnh l ni v th, ci th khng i. Chn nh l th ca mun php; trong nh, sch loi hu tnh, loi phi tnh, tnh n khng thay i nn gi l php tnh. [44] Nht thit tr: tc l Pht tr, bit r ht thy mi php. Cho nn gi Pht l bc nht thit hay nht thit chng tr, ting phn l Tt B Nh. Tr ca bc Thnh bit tt c cc ci th gii, chng sanh, bit tt c cc php hu vi, v vi, bit tt c mi vic qu kh, hin ti v v lai. [45] Bn c: tc l bn c ca Nit Bn: chn thng - chn lc - chn ng - chn tnh. Chn thng hay l Thng c: th ca Nit bn l vnh hng, bt bin v khng sanh dit nn gi l Thng; Lc, Ng, Tnh ci th cng vng lng gii thot, hon ton an lc khng cn b nhim chi phi. [46] Bt phong: Tm gi hay cn gi tm php l nhng th m th gian yu hay ght. Tm th ny lm lay ng c lng ngi nh:1- li, 2- suy, 3hy (ch), 4- d (khen) 5- xng (ca ngi) 6- c (ch nho), 7- kh, 8- lc. [47] Su cn, su trn: su cn l mt, tai, mi, li, thn, cn; su trn l sc, thanh, hng, v, xc, php trn. Cn tip xc vi trn sinh ra thc (nhn thc, phn bit). V d: mt tip xc sc phn bit, nhn nh r mi vt xung quanh. [48] nht ngha: tc c ngha l nht ngha , l chn l c ngha bc nht, Pht Php c phn hai mt: 1- tc l php th gian nn cng gi l th hng phm phu tu hc thuc v php hu vi; 2- chn l php xut th gian cho hng thnh gi hay ngi xut gia xt nt, ghi tm. Do ngha cao siu huyn diu nn gi l nht ngha hay cng gi l thng ngha . [49] Bn loi chng sanh: tt c chng loi chng sanh c tnh thc u nm trong 4 loi: thai sanh, non sanh, thp sanh, ha sanh. 1- thai sanh: loi sanh bng bo thai 2- non sanh: loi trng 3- thp sanh: loi sanh ni m thp 4- ho sanh: loi bin ha hnh nh bm, mui, lng qung v.v... [50] Nm ng: hay 5 ci chng sanh lu chuyn: tri, ngui, a tu la, ng qu, sc sanh.

[51] Ng m: cn gi l ng un; un hay m l tch t, cha nhm, ha hp to thnh thn tm ca chng sanh. Nm mn ny che lp chn l khin chng sanh lun hi th kh. l sc, th, tng, hnh, thc 1- Sc: cng tc l thn, nhng vt hu hnh to thnh bi su cn v su trn. 2- Th: th nhn mi th vui sng hoc bun kh, hay khng vui khng kh. 3- Tng: nhn ra mu sc, chng loi, tnh phi ... 4- Hnh: i cnh vt em lng ham mun 5- Thc: hiu bit s vt, nhn nh ng sai ... [52] Php tnh: cn gi l thc tng chn nh, php gii, Nit Bn. Ci th ca vn php loi hu tnh, phi tnh, tnh n khng i gi l php tnh. [53] Ty phin no: phin no ph thuc ca tham, sn, si, mn nh n nn, cha li, tm ti, xt nt . . . [54] Thp nh nhp: hay cn gi l thp nh x. Nhp tc l vo, x l ni, ch. l su cn: nhn, nh, t, thit, thn, tip xcsu trn: sc, thanh, hng, v, xc, php phn bit mu sc tt, xu v.v... [55] Thp bt gii: mi tm gii gm 6 cn, 6 trn nh trn gii thch v 6 thc: nhn, nh, t, thit, thn, thc, tc l ci bit ca mi cn phn bit ngoi cnh ng sai ra sao. [56] Su i: gm a, thy, ha, phong, khng, thc. Su php ny y dy khp tt c php gii to nn loi hu tnh hay phi tnh. Nn gi l i, v phi tnh do ng i to thnh, cn hu tnh do lc i to thnh. [57] V lng kip: tri qua nhiu i, nhiu kip khng th tnh ht c [58] Tht bo: by mn qu bu nh: vng, bc, lu ly, pha l, xa c, xch chu, m no.

[59] Tt B Nh: cn gi l Tt Vn Nh. Dch l Nht Thit Tr. Tt B Nh cn gi l nht thit chng tr, tc l tr tu qu v rt ro vin mn ca ch Pht; chng l chng loi, c ngha l chng php no l khng thng t. V v s phm loi th gian v xut th gian u hiu sut cho nn gi l nht thit chng tr. [60] Ba php v vi: v vi c ngha l khng sanh dit, khng bin i. y l 3 trong 6 php v vi theo Duy Thc. 1- H khng v vi: chn nh hay php tnh, khng th dng thc suy ngh hay li lun bn c. N phi sc, phi tm, khng sanh dit, khng cu tnh, khng tng gim. Bi v khng ng, khng php, ri cc cu nhim, rng rang nh h khng. 2- Trch dit v vi: do dng tr tu v lu, la chn dit tr ht cc nhim , nn chn nh v vi mi hin. V th nn gi l trch dit v vi 3- Phi trch dit v vi: v vi khng cn la chn dit tr cc phin no. Tnh chn nh vn thanh tnh; cc php hu vi tp nhim, v thiu duyn khng sanh khi, nn php v vi c hin. Gi l "phi trch dit v vi" (tu chng tam thin t c ba php v vi ny) [61] Nm php nhn: 1/ Phc nhn 2/ Tnh nhn 3/ Thun nhn 4/ V sinh nhn 5/ Tch dit nhn [62] Su chng tnh: 6 ging c th sanh sn thn phn khng thay i l: 1/ Tp chng tnh: a v thp tr tu tp php khng qun, ph b m lm v kin thc v v t tng. 2/ Tnh chng tnh: thp hnh tr ni php khng, gio ha c chng sanh, phn bit ht thy php tnh. 3/ o chng tnh: a v thp hi hng, tu diu qun trung o, nhn thng t ht thy Pht Php. 4/ Thnh chng tnh: tr ln ba bc trn gi l Hin. Hin v nng theo Thp a ca B Tt tu php diu qun trung o, ph mt phn v minh, chng nhp a v Thnh. 5/ ng gic tnh: a v ny B Tt trng mong c diu gic v sau, ch cn c mt bc na, nhng cao hn bn a v trc. 6/ Diu gic tnh: a v linh diu cao hn ht, gic ng trn vn. [63] Thp hi hng: mi tm i bi cu h tt c chng sanh gi l hi hng. l: 1- Cu h tt c chng la tng chng sanh. 2- Hi hng bt hoi 3- Hi hng tm ng nh ch Pht 4- Hi hng n khp mi

ni chn. 5- Hi hng v tn cng c cho tt c 6- Hi hng theo thin cn bnh ng 7- Ty theo qun chng sanh hi hng 8- Hi hng chn nh tng 9- Hi hng gii thot khng tri buc 10- Hi hng n v lng php gii. [64] Thp kin tm: 10 tm kin c, mi tm khng hoi hay 10 tm Kim Cang l: 1- hiu r php tnh 2- ha chng sanh 3- trang nghim th gii 4- thin cn hi hng 5-phng s i s 6- thc chng cao php 7rng tu nhn nhc 8- trng k tu hnh 9- t hnh y 10- khin thn nhn mn nguyn. [65] T nhip php: bn php nhip ha chng sanh. l: 1/ B th: B th c 3 hnh thc: a) ca ci b) gio php c) ban s khng s st n ngi, vt. 2/ i ng: ni li ha diu thn thng trong tinh thn xy dng em tin yu, li lc n ngi, vt khc. 3/ Li hnh: lm vic lnh bng thn, khu, gip ch cho chng sanh. 4/ ng s: cng lm trong mt ngnh ngh, cng chia x kinh nghim vi nhau. mt gc cnh khc, dng php nhn thy cn tnh ca chng sanh, bn ty s thch ca h m phn hnh th hin ra, lm chung cng vic vi h, gip cho h thn i vi mnh m th gio l. [66] Vi t hoc: phin no chi li kh thy. Nhng bc tr tu sc bn, phin no th trng ht, nhng cn nhim nhng mi phin no t. [67] V duyn i bi: lng t bi ch c ch Pht. l lng t bi tuyt i bnh ng khi ln nh kin gii xa la sai bit v khng tm phn bit. Hng phm phu v nh tha khng th c c nh vy. [68] T ma: bn loi ma 1- Ma phin no 2- Ng m ma 3- Ma ba tun hay thin ma v 4- T ma (ma cht ch l mt trong cc loi ma). [69] Tht Pht: by v Pht l 1- T B Thi 2- Thi Kh 3- T X Ph 4- Cu Lu Tn 5- Cu Na Hm Mu Ni 6- Pht Ca Dip 7- Pht Thch Ca Mu Ni ( l 7 v Pht trong hin kip). By v Pht thi Qu Kh Trang Nghim kip l: 1- a Bo Nh Lai 2- Bo Thng 3- Diu Sc Thn 4- Qung Bc Thn 5- Ly B y 6- Cam L Vng 7- A Di Nh Lai. [70] Do tun: c l do din hoc du thin hay du thin na hoc yojana, tn s mc o lng ca n thi xa. Mt do tun bng 10 dm (l) ca Tu m mt dm bng 576m th mt do tun tng ng 6km.

[71] i s: ting gi chung B Tt, hoc gi Thanh Vn v Pht. S l t ch chung hng phm phu, phn bit vi phm phu nn gi l i. Ngi lm vic trng i li lc khp mi loi chng sanh l i S hay Khai S. [72] Thp thnh: Ba a trc trong Thp a l tam hin, 10 v trong thp a l Thp Thnh [73] Qun nh: bn n khi mt v tn vng ln ngi th v trng thng trong tn gio dng nc bn bin m ri ln u ca v tn vng ban php lnh. y l php qun nh. Do , t c truyn gii, truyn php, truyn Pht qu u c l ri nc ln nh u gi l l qun nh. [74] Hun tp: cc hnh vi thin, c, biu hin ni thn, khu, , thc nh xng hng vo qun o. Hin ra thn, ming, gi l php hin hnh. Khi phn ra chn nh hoc A li Da Thc ca php hin hnh, gi l hun tp. [75] Su loi hay su o: thin, nhn, a tu la, a ngc, ng qu, sc sanh. [76] Tm b chng: l: 1- Cn Tht B 2- T X X 3- Cu Bn Tr 4Tit L a (Ng qu) 5- Loi rng 6- Ph an Na (qu hi hm) 7- D xoa (qu dng kin) 8- Qu La St. [77] 12 b kinh hay 12 phn gio l: Trng hng hay kinh th vn xui 2/ Trng tng: th vn vn hay th k 3/ Th k 4/ C khi: bi k khng lp li ngha ca trng hng m l nhng k t lp ngha ring 5/ V vn t thuyt: Pht t ni khng c ai thnh tha nh kinh Php Hoa phm Phng Tin 6/ Nhn Duyn: nh Kinh Diu Php Lin Hoa ni duyn khi ca Pht i Thng Tr Thng 7/ Th D 8/ Bn s: m t vic cc th gii trc kia ca ch Pht 9/ Bn sanh: vic th sanh v nhng i qu kh 10/ Phng qung: ni r tht tng Trung o. 11/ V tng hu: php l cha tng nghe. 12/ Lun ngh : vn p gia Pht v cc t. [78] Tam tai: Ba tai ha ln l ha tai (tai nn la d), thy tai (nn ngp lt, hng thy) v phong tai (gi bo). l i tam tai, cn cch gii thch khc thuc tiu tam tai nh: 1- ao binh (chm git nhau) 2- n dch (bnh dch) 3- c cn (nn i).

[79] Tiu kip: kip sng tng gim s tui. Theo lun Cu X, con ngi th mng cao nht l 84,000 tui. Sau c qua 100 nm li gim mt tui, gim cho ti khi ngi ch cn 10 tui. gi l giai on gim kip. Sau bt u giai on tng kip. Qua 100 nm tng 1 tui, cho n khi t ti mc th mng cao nht l 84,000 tui. Ri mt giai on gim kip khc li bt u. Mt gim kip cng vi mt tng kip gi l tiu kip. [80] Ba thn Pht: Pht c ba thn l: bo thn, ng thn v php thn. 1/ Bo thn l thn hin hu ca Pht, ch cc bc Thnh mi tip xc c. 2/ ng thn cn gi ha thn, thn ng hin ca Pht ty loi chng sanh m c tip xc, gio ha. 3/ Php thn l chn thn, t tnh sng sut trong lng ca Pht. [81] B Gi : cng gi l B Gi Phm, Bc Gi Phm, Bc A Phm, B Gi Bn l mt trong cc danh hiu ca ch Pht. Theo Pht a lun phn tch c su ngha: T Ti, Thnh Vng, oan Nghim, Xng Danh, Ct Tng, Tn Qu. Tr lun phn bit bn ngha: c cng c, kho phn bit, c thanh danh, c th ph phin no; c ngha l Pht. [82] Ng trc: nm th u bn khng tinh sch. l: kip trc, kin trc, phin no trc, chng sanh trc, mng trc 1. Kip trc: tui th gim dn theo kip s, v con ngi phi chu ng mi phin no trong thi gian th thn ny. Kip tng, con ngi th n 84,000 tui v kip gim xung cn 10 tui. 2. Kin trc: nhn nh thy bit sai lm, k c kin chp lch lc d bng mt hay suy ngh t vy nn to nhiu iu ti li, xu c. 3. Phin no trc: nhng vic bt nh gy bun phin, hn gin, ganh ght, th on v.v... lm tn hi mnh v ngi. 4. Chng sanh trc: chng sanh c nhiu loi mang thn hnh xu x d k, tanh hi, vi, vy, sng lng; c hai chn, 4 chn, nhiu chn hoc khng chn. 5. Mng trc: mng sng ngn ngi nh si ch mnh treo chung; ch cn mt cn gi nh l ch t, mng sng kt liu trong tch tc.

--- o0o --Ht