You are on page 1of 219

KINH I-THA

BN-SINH TM-A-QUN
ng, Bt-Nh dch ch Phn ra ch Hn.

Vit Dch HT.Tm Chu


Ngun
http://www.thuvienhoasen.org
Chuyn sang ebook 30-6-2009
Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com
Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org
Mc Lc
I. PHM TA
TOT-YU[144]
I. PHM TA
II. - PHM BO-N 1
III.- PHM YM-X[1]
IV.- PHM V-CU-TNH [1]
V.- PHM A-LAN-NH
VI.- PHM LY TH-GIAN
VII.- PHM YM-THN [1]
VIII.- PHM BA-LA-MT-A
IX.- PHM CNG-C TRANG-NGHIM [1]
X.- PHM QUN TM
XI.- PHM PHT B--TM [1]
XII.- PHM THNH PHT [1]
XIII.- PHM CHC-LY [1]

I. PHM TA
Chnh ti c nghe: Mt thi kia c Pht trong ni K-x-qut
(Grdhrakta), thnh Vng-x (Rjagrha) cng vi ba vn hai nghn i-tkhu[2]. Cc v u l bc A-la-hn[3]: tm thin gii-thot[4], tu thin gii
thot[5], ch to-tc xong[6], b mi gnh nng[7], vic li mnh

c, ht mi s rng-buc trong cc ci, c i-t-ti, an-tr trong giiphm thanh-tnh, phng-tin[8] kho-lo, tr-tu trang-nghim, chng c
tm php gii-thot, n b Nit-bn[9] nh l: C Th[10] A-Nh-KiuTrn-Nh (Tu dch: Ha-kh), A-S-B-Tht-a (Tu dch: M-thng), MaHa-Na-Ma (Tu dch:i-danh), Ba--L-Ca (Tu dch: Tiu-hin), MaHa Ca-Dip (Tu dch: i m-quang), Kiu-Phm-Ba- (Tu dch:
Ngu-T) La Ba-a (Tu dch:Tinh-t), u-Lu-Tn-Loa Ca-Dip (Tu
dch:Mc-qua-lm), Na- Ca-Dip, Gi-Gia Ca-Dip (Tu dch: Tngthnh), X-L-Pht (Tu dch: Thu-l-t), i Mc-Kin-Lin (Tu dch:
i-tn-tng), Ma-Ha Ca-Chin-Din (Tu dch: i-Ho-kin), Ma-Ha CaT-Na (Tu dch: Phng-T), Chn--Na (Tu dch: Uy-nh-vng), PhLu-Na-Di-a-La-Ni-T (Tu dch: Mn-nguyn-t), A-Ni-Lu- (Tu
dch: V-dit nh-), Vi-Diu-T, Tu-B- (Tu dch: Thin-hin), BcCu-La (Tu dch: Thin-dung), Tn--La-Nan- (Tu dch: Dim-h)
La-Hu-La (Tu dch: Ph-chng); cc v nh th u l C Th, A-lahn c.
V, c nhng bc Hu-hc[11] nh ng A-Nan (Tu dch: Khnh-h) v.v
u cng vi hng trm, nghn quyn-thuc, cng nhau l xung chn Pht,
lui ra, ngi v mt bn.
Li c tm vn bn nghn i-b-tt[12] cng ni Pht. Cc v u l iphp-vng-t[13], nht sinh b-x[14], c uy-c ln nh i-longvng, trm phc vin-mn, thn-quang chi-li nh nghn mt tri lm
quang-ng mi ti-tm, tr-tu lng-sut, hn c b ln; hiu thu cnh-gii
b-mt ca ch Pht[15], t uc i-php, dn-dt chng-sinh[16]; lm
bc i-thuyn-s trong b sinh-t, thng-xt chng-sinh nh con ,
thng b-th cho chng-sinh s an-vui trong ht thy thi-gian, ting khen
n khp mi phng th-gii; thn-thng vi-diu, t-ti du-h; thu r
c cc mn Tng-tr[17], bn php bin-ti v-ngi t-ti[18], vinmn c i-nguyn t-ti, thnh-tu tt-p s-nghip t-ti, chngnhp c Tam-mui[19] t-ti, hon-ton vin-mn phc-c t-ti;
thng l ngi bn khng phi thnh ca chng-sinh, tri qua v-lng
kip sing tu su [20], phng-s ch Pht khp mi, khng an-tr ni
Nit-bn; dt mi phin-no, ging-thuyt diu-php, trong v-lng thgii, gio-ha, em li-ch cho mi loi; ngn mi ngoi-o, nn dp tm
t, xa-la nhn chp on, chp thng, lm cho chng-sinh sinh ra chnhkin[21] m khng cn c tng dao-ng, lui ti; khng phi trang-nghim
m l trang-nghim c mi phng ci Pht, khng ni m nh ni ra diul tch-dit, ni v-s-tr (ni khng cn c ch chp trc), cho

chng-sinh trong Nhn, Thin, khng ai l khng lnh-th c nhng php


mu vui-v, rng ln; mc o gip tinh-tin, cm gm tr-tu, nh vang
trng php, ph bn ma-qun, thn thng th-hin[22] ngi khp trong ht
thy o-trng[23] thi loa i-php, gic-ng mi loi, ht thy hu-tnh
u c nh li-ch, ai nghe thy tn hiu, trng thy sc-thn, khng n
ni lung qua khng ch g, m c y- ba t-tr[24], ng c php
ca ba i[25], bit r mi cn linh-li, ngu-n ca chng-sinh, ty bnh
cho thuc, m khng cn nghi-hoc; chia ri my i-php, ri ma caml[26] chuyn tr-n php-lun[27] khng thoi-chuyn, ng ngc sinh-t,
m ca Nit-bn, pht th-nguyn rng, cho n khi ht thu v-lai, nguyn
thot mi loi. Cc v B-tt y khng bao lu s c o-qu Vthng chnh-ng, chnh-gic[28]. Cc v y l: V-Cu B-tt, Di-Lc
(Tu dch: T-th) B-tt, S-T-Hng B-tt, Diu-Ct-Tng B-tt,
Duy-Ma-Ct (Tu dch: Tnh-danh, V-cu-xng) B-Tt, Qun-T-Ti Btt, c-i-Th B-tt, Kim-Cng-Tng-Vng B tt, a-Tng-Vng
B-tt, H-Khng Tng-Vng B-tt, -Ra-Ni T-Ti-Vng B-tt,
Tam-Mui T-Ti-Vng B-tt, Diu-Cao-Sn-Vng B-tt, i-Hi
Thm-Vng B-tt, Diu-Bin-Nghim-Vng B-tt, Hoan-H CaoVng B-tt, i-Thn Bin-Vng B-tt, Php T-Ti-Vng B-tt,
Thanh-Tnh V-Vng B-tt, Dc-Vng B-tt, Dc-Thng B-tt,
Liu-Phin-No-Bnh B-tt, Bo-Sn B-tt, Bo-Ti B-tt, Bo-Thng
B-tt, Bo-c B-tt, Bo-Tng B-tt, Bo-Tch B-tt, Bo-Th B-tt,
Bo-n-Th B-tt, Bo-Quang B-tt, Bo-Th B-tt, Bo-Chng B-tt,
i-Bo-Chng B-tt, Bo-V B-tt, Bo-t B-tt, Bo-Trng B-tt,
Bo-K B-tt, Bo-Ct-Tng B-tt, Bo-T-Ti B-tt, Chin-nHng B-tt, i-Bo-C B-tt, i Bo-Nghim B-tt, Nht-Quang
B-tt, Nguyt-Quang B-tt, Tinh-Quang B-tt, Ha-Quang B-tt, inQuang B-tt, Nng-Nim-Tu B-tt, Ph-Ma B-tt, Thng-Ma B-tt,
Thng-Tinh-Tin B-tt, Bt-Hu-Tc B-tt, Bt-on-i-Nguyn Btt, i-Danh-Xng B-tt, V-Ngi-Bin-Ti B-tt, V-Ngi ChuynPhp-Lun B-tt. Cc v B-tt, nh V-Cu B-tt Ma-ha-tt trn y
nh th, cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ti php-hi nghe
Pht thuyt-php.
vn Thin-t trn Lc-Dc-Thin[29] nh: Thin-Tr Thin-t, Uy-c
Thin-t, Ph-Quang Thin-t, Thanh-Tnh-Tu Thin-T, Ct-Tng
Thin-T, i-Ct-Tng Thin-T, T-Ti Thin-t, i-T-Ti Thin-t,
Nht-Quang Thin-t, Nguyt-Quang Thin-t Trong cc v Thin-t y,
Thch--Hon-Nhn[30] lm Thng-Th[31]. V, cc v y u a thch
diu-php i-tha, nguyn theo v phng-s cc c Nh-Lai trong ba i,

vo cnh-gii b-mt bt-t-ngh, trang-nghim cc hi o-trng ca ch


Pht[32]. Tt c cc v Thin-T y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc,
cng ti php-hi nghe Pht thuyt-php.
Li c Hng-h-sa[33] Thin-t trong ci Sc, nh: i-Quang-Ph-Chiu
Thin-t, V-Cu Trang-Nghim Thin-t, Thn-Thng Du-H Thin-t,
Tam-Mui T-Ti Thin-t, -Ra-Ni T-Ti Thin-t, i-Na-La-Din
Thin-t, Vin-Mn Thng-Nguyn Thin-t, V-Ngi Bin-Ti Thin-t,
Ct-Tng Phc-Tu Thin-t, Thng-Pht i-Nguyn Thin-t Trong
cc v Thin-t y, Quang-Minh i-Phm Thin-Vng lm Thng-Th.
Cc v y u y- Tam-mui thn-thng, nho-thuyt bin-ti, thng
thng phng-s ch Pht Nh-Lai trong ba i khi di gc cy B[34], ngi ta Kim-Cng, ph ma-qun ri, chng o B-, n khp
chng-hi v, u trong lc u tin, khuyn-thnh Nh-Lai quay xe diuphp, m ca cam-l, mi ngi trong ci Nhn, Thin; ng c -th
b-mt ca ch Pht, trong o i-b-, khng cn thoi-chuyn[35]. Tt
c cc v Thin-t y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc, cng ti phphi nghe Pht thuyt-php.
Li c bn vn tm nghn v i-Long-vng, nh: Ma-Na-T Long-vng,
c-Soa-Ca Long-vng, Nan- Long-vng, Bt-Nan- Long-vng,
A-Nc-t-Tr Long-vng, i-Kim-Din Long-vng, Nh--Bo-Chu
Long-vng, V-Diu-Trn-Bo Long-vng, Thng-Ch Cam-V Longvng, Hu i-Uy-c Long-vng, Cng-Lc T-Ti Long-vng
Trong cc v Long-vng y, Sa-Kit-La Long-vng lm Thng-Th.
Cc v y u a-thch diu-php i-tha, pht th-nguyn rng, cung-knh
h-tr chnh-php[36]. Tt c cc v i-Long-Vng y cng vi hng
trm, nghn quyn-thuc cng ti php-hi nghe Pht thuyt-php.
Li c nm vn tm nghn Dc-xoa-thn[37], nh: i-S-T-Vng
Dc-xoa-thn, Chuyn-Lun-Quang-Chiu Dc-xoa-thn, Diu-Na-LaDin Dc-xoa-thn, Thm-Kh-B-y Dc-xoa-thn, Lin-Hoa-QuangSc Dc-xoa-thn, Ch-Cn-M-Diu Dc-xoa-thn, Ngoi-H ChnhPhp Dc-xoa-thn, Cng-Dng Tam-Bo Dc-xoa-thn, V-Chng
Trn-Bo Dc-xoa-thn, Ma-Ni-Bt-La Dc-xoa-thn Trong cc Dcxoa-thn y, Tng-Thn Nh-T Dc-xoa-thn lm Thng-Th. Cc v y
u y- tr-quang (nh sng tr-tu) kh ngh bn, tr-c (ngn uc trtu) kh ngh bn, tr-hnh (hnh-tng tr-tu) kh ngh bn, tr-t (giic tr-tu) kh ngh bn, m thng v chng-sinh ch-phc nhng c-qu,
khin h c an-vui, lm cho phc-c, tr-tu c tng-trng, din-

trng v gi-gn i-tha-php khng on-tuyt[38]. Tt c cc v Dcxoa-thn y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc, cng ti php-hi nghe
Pht thuyt-php.
Li c tm vn chn nghn Cn-tht-b-vng[39], nh: nh-Thng-BoQuan Cn-tht-b-vng, Ph-Phng Quang-Minh Cn-tht-b vng, KimCng Bo-Chng Cn-tht-b-vng, Diu-m Thanh-Tnh Cn-tht-bvng, Bin-Ch Chng-Hi Cn-tht-b-vng, Ph-Hin Ch-Phng
Cn-tht-b-vng, i-Nho i-Tha Cn-tht-b-vng, Chuyn BtThoi-Lun Cn-tht-b-vng Trong cc v Cn-tht-b-vng y, ChCn Thanh-Tnh Cn-tht-b-vng lm Thng-Th. Cc v y i vi
i-tha u sinh lng i-knh su-xa, lm li-lc cho chng-sinh, khng
bao gi li chn, mt-mi[40]. Tt c cc v Cn-tht-b-vng y cng
vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ti php-hi nghe Pht thuyt-php.
Li c nghn c A-tu-la-vng[41], nh: La-Hu-La A-tu-la-vng, T-MaCht-a-La A-tu-la-vng, Xut-Hin Uy-c A-tu-la-vng, i-KinC-Lc A-tu-la-vng, M-Diu m-Thanh A-tu-la-vng, Quang-Minh
Bin-Chiu A-tu-la-vng, u-Chin Hng-Thng A-tu-la-vng, ThinSo Huyn-Ha A-tu-la-vng Trong cc v A-tu-la-vng y, Qungi Diu-Bin A-tu-la-vng lm Thng-Th. Cc v y u kho tu-tp,
b mi ng-mn, th-tr i-tha, tn-trng Tam-bo[42]. Tt c cc v Atu-la-vng y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ti php-hi
nghe Pht thuyt-php.
Li c nm c Ca-lu-la-vng[43] nh: Bo-k Ca-lu-la-vng, Kimcng Tnh-quang Ca-lu-la-vng, Tc Tt Nh Phong Ca-lu-la-vng,
H-khng Tnh-tu Ca-lu-la-vng, Diu-Thn Qung-i Ca-lu-lavng, Tm Bt Thoi-chuyn Ca-lu-la-vng, Qung-mc Thanh-tnh Calu-la-vng, i Phc Bo Mn Ca-lu-la-vng, Hu i-uy-c Ca-lula-vng, Tr-tu Quang-minh Ca-lu-la-vng. Trong cc v Ca-lu-lavng y, Bo-quang Ca-lu-la-vng lm Thng-th. Cc v y u
thnh-tu bt khi php-nhn, kho em li c nhng s li-ch cho ht
thy chng-sinh[44]. Tt c cc v Ca-lu-la-vng y cng vi hng trm,
nghn quyn-thuc cng ti php-hi nghe Pht thuyt-php.
Li c chn c Khn-na-la-vng[45] nh: ng-a Khn-na-la-vng,
Diu Bo Hoa-Chng Khn-na-la-vng , Bo-Th Quang-minh Khn-nala-vng, Thin-Php Quang-minh Khn-na-la-vng, Ti Thng Trangnghim Khn-na-la-vng, Ha Php Quang-minh Khn-na-la-vng, Th-

tr Diu-php Khn-na-la-vng, Diu-Bo Nghim Sc Khn-na-la-vng,


Thnh-tu Diu-qun Khn-na-la-vngTrong cc Khn-na-la-vng y,
Duyt- Nhc-thanh Khn-na-la-vng lm Thng-th. Cc v y u y diu-tu thanh-tnh, thn-tm khoi-lc, du-h t-ti[46]. Tt c cc v
Khn-na-la-vng y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ti phphi nghe Pht thuyt-php.
Li c chn vn tm nghn Ma-hu la-gi-vng[47] nh: Diu-K Ma-hula-gi-vng. C i-uy-c Ma-hu la-gi-vng, Trang-nghim bo k
Ma-hu-la-gi-vng, Tnh-nhn vi-diu Ma-hu-la-gi-vng, Quang-minh
bo chng Ma-hu-la-gi-vng, S-t hung c Ma-hu-la-gi-vng, Nh
sn bt ng Ma-hu-la-gi-vng, Kh i quang-minh Ma-hu-la-givng Trong cc Ma-hu-la-gi-vng y, Du-h thn-thng Ma-hu-lagi-vng lm Thng-th. Cc v y tu-tp c phng-tin thin-so,
lm cho mi chng-sinh b hn i-trin[48]. Tt c cc v Ma-hu-la-givng y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ti php-hi nghe
Pht thuyt-php.
Li c cc Chuyn-lun thnh-vng[49] trong vn c quc- phng
khc nh: Kim-lun chuyn-lun thnh-vng, Ngn-lun chuyn-lun
thnh-vng, ng-lun chuyn-lun thnh-vng, Thit-lun chuyn-lun
thnh-vng, cng vi quyn-thuc nghn con Tht-bo, trang-nghim vlng voi, nga, xe-c, v s bo-chng, treo bo-phan ln, hoa-man, boci, t la, bch-pht, mi chui ngc bu trn-k, vi-diu, -hng, mthng, ha-hp mun th hng l vi-diu. V, mi ngi u cm l
hng bng mi th bu v-gi, t hng i-bo cng-dng Th-Tn,
cng em nhng li ni vi-diu khen-ngi tr-tu nh b rt su ca NhLai, ri bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Nay chng ti khng cu qubo Nhn, Thin hu-lu trong ba ci, chng ti ch cu o V-thng
chnh-ng chnh-gic xut-th-gian m thi. S d th l sao? - V, trong ba
ci, tuy ngi tn, hng phc vui trong Nhn, Thin nhng, khi phc i
trc ht li phi sinh vo c-th, chu v-lng kh; nh th ai l ngi c
tr-tu li a-thch s vui sng th-gian ny![50] Cc v Chuyn-lun
ni li y ri, u nht tm chp tay v cng vi hng trm, nghn quynthuc ca cc v y, u cng ngi li php-hi nghe Pht thuyt-php.
mi su v i-Quc-Vng nh: Tnh-Phn i-Vng nc Ca-t-la,
Tn-b-sa-la-vng nc Ma-gi-, Ca-t-i-vng nc Ba-la-ni, Vuxin i-vng nc Hu-vu-, Ca-t na-vng nc Sa-la Trong mi
su i-vng v cc Tiu-vng y, vua Ba-t-nc, quc-ch nc X-v

tn l Nguyt-quang lm Thng-Th. Cc v y u y- phc-tr[51]


thn-thng, c uy-c ln nh Chuyn-lun-vng; ht thy on-ch tnhin hng-phc, nhn dn rt thnh, t nc giu vui. Cc v y trng mi
cn lnh ni v-lng Pht nn thng c ch Pht h-nim. Trong kip
Trang-nghim (qu-kh) nghn c Pht ra i, cc i-vng, Tiu-vng
y thng lm th-ch; trong Hin-kip (hin-ti) nghn c Pht ra i, cc
i-vng, Tiu-vng y cng lm th-ch; trong kip Tinh-t sau ny
nghn c Pht ra i cc v y cng s lm th-ch; cho n i v-lai ht
thy ch Pht xut hin th-gian cc i-vng, Tiu-vng y em bn
nguyn-lc, thng lm vic b-th li-ch chng-sinh, ty nghi vo sut cc
ca phng-tin. Cc v y tuy lm Quc-vng nhng, khng tham s vui
sng th-gian, cc v y chn b sinh-t, tu nhn gii-thot, cn cu Phto, a-thch i-tha, ha-li qun-sinh, khng chp-trc cc tng, ni
dng Tam-Bo, khin ht ging y khng on-tuyt. Cc v y v duyn
nghe php, cng-dng Nh-Lai, sm nhiu n qu bu, knh-cn em
hng hoa n ni Pht, cng vi mt vn, hai vn cho n nghn vn cc
quyn-thuc, cng ngi li php-hi nghe Pht thuyt-php[52].
Li c cc phu-nhn ca mi su i-quc-vng nh: Vi--hy phu-nhn,
Diu-thng-man phu-nhn, Thm-kh i-nho phu-nhn, Tam-gii v t
phu-nhn, Phc bo quang-minh phu-nhn, Nh- bo-quang phu-nhn,
Mt-l phu-nhn, Diu-c phu-nhnTrong cc phu-nhn y, Th-thng
diu-nhan phu-nhn lm Thng-th. Cc phu-nhn y nhp c v
lng chnh-nh. Song v mun chng-sinh, cc phu-nhn y th hin
n-thn, dng ba mn gii-thot[53] tu tp tm mnh m c i tr-tu, phcc vin-mn, v duyn i-t, v ngi i-bi, thng xt chng-sinh nh
con . Do bn-nguyn-lc, cc phu-nhn y c gp Th-Tn v v mun
nghe php nn ti ni Pht, chim-ngng Tn-nhan, mt khng tm chp.
Cc phu-nhn y em v-lng th thng-cng trong ci ngi , knh dng
ln Th-Tn cng em v-s chui ngc bu nhim-mu cng-dng ln
Nh-Lai, ri cc phu-nhn y cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng
ngi li php-hi nghe Pht thuyt-php[54].
Li c v s ngi nh: T-khu, T-khu-ni[55], u-b-tc[56], u-bdi[57], cc B-la-mn[58]. St--l[59], Ph-x[60], Th-t-la[61], cng
cc Trng-gi[62], C-s[63], ht thy nhn-dn trong cc quc-gii. Cc
i-chng y pht khi lng tin thanh-tnh, n-trng, v xa trng cn
lnh, nn sinh gp Pht-php v v cu o xut-th, nn khi ra tng kh
gp, m ti ni Pht. Ti ni Pht, cc v y u pht-tm, chp tay v cng

vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ngi li php-hi nghe Pht thuytphp.[64]
Li c v s cc -chng ngoi-o nh: Kh-hnh ngoi-o, a-vn
ngoi-o, Th-tr ngoi-o, Nho-vin-ly ngoi-o, L-gi-gia-[65]
ngoi-o, m L-gi-gia-tr-ca-n ngoi-o lm Thng-th. Cc ngoi
o y thnh-tu nm php thn-thng[66] bay i t-ti. V, pht-tm hyhu, v nhn-duyn nghe php nn li ni Pht, cng vi hng trm, nghn
quyn-thuc cng ti php-hi nghe Pht thuyt-php.[67]
Li c v-lng, v s phi-nhn[68] ng-qu[69] nh: V-ti-qu, Thcnhn-th-qu, No-chng-sinh-qu, Thc-di-tha-qu, Thc-bt bo-qu, Tx-x-qu[70], S-cc-s-qu, Thc phn-u-qu, Thc-nhn-thai-qu, Thcsinh-t-qu, Thc-bt-tnh-qu, Sinh-ct-tng-qu. Trong cc qu y, T-l-gi i qu-thn-vng lm Thng-th. Cc qu y la b tm c-c,
quy-y Pht, Php, Tng v u v-h chnh-php ca Nh-Lai. Cc qu y v
duyn nghe php nn li ni Pht, nm th[71] gieo xung t l Pht v
kht-ngng cng-c Pht, nn cc qu y cng vi hng trm, nghn
quyn-thuc cng ngi li php-hi nghe Pht thuyt-php[72].
Li c v-lng v s cc vua cm-th nh: Mnh-mnh iu-vng, Anhv iu-vng, cng S-t-vng, Tng-vng, Lc-vng. Trong ht
thy cc vua cm-th y Kim-sc s-t-vng lm Thng-th. Cc vua
cm-th y u quy-mnh Nh-Lai i-s, v mun nghe php nn li ni
Pht v u ty nguyn-lc m cng-dng ln Th-Tn. Cc vua cm-th y
bch Pht rng: Knh xin Nh-Lai thng nhn cht t th cng-dng ca
chng ti! Chng ti mong b hn ht ging c-nghip trong ba ng[73],
c hng qu-bo phc-lc trong Nhn, Thin; xin Nh-Lai m t phpmn Cam-l a-tha, chng ti chng dt c ngu-si v s c giithot! Khi cc vua cm-th ni li y ri u nht tm, chp tay chimngng Nh-Lai v cng vi hng trm, nghn quyn-thuc cng ngi li
php-hi nghe Pht thuyt-php[74].
Li c trm nghn Dim-ma-la-vng[75] cng v s cc i-la-st[76]
mi hnh loi, mi c-vng, quyn-thuc chn u-minh v nhng ngcli[77] coi gi vic hnh, tra xt ti-phc, nh uy-lc Pht, dt b tm c,
cng Dim-ma-la-vng cng li nghe php, bch Pht rng: Bch c
Th-Tn! Ht thy chng-sinh v ngu-si, tham nm dc-lc[78], to nm ti
nghch[79] nn phi vo trong cc a-ngc[80], b lun-chuyn v cng. S
d b th, l do ch nghip-nhn ca mnh m phi chu kh-no nhiu, cng

nh con tm, con kn i, t mnh lm ra s rng-buc ly mnh! Knh xin


Nh-Lai ri ma i-php dit la a-ngc, ta gi mt lnh, m ca
gii-thot ng ba c-th li! Khi Dim-ma-vng ni li y ri, em
mi th trn-bo cng-dng ln Nh-Lai, nht tm cung-knh nhiu Pht
trm nghn vng v cng vi hng trm nghn quyn-thuc u l xung
chn Pht, ri lui ngi v mt bn nghe Pht thuyt-php[81].
By gi, c Th-Tn ngi trn ta s-t[82] kt hoa sen bu. Ta s-t y,
mu lu-ly bic, do cc th ngc l t-im cch k vo thnh. Hoa sen, ken
ngc bu pha-l lm cung sen, vng rng mu ta lm cnh sen v dng
ngc ma-ni lm tua hoa trong i sen. C tm vn bn nghn hoa sen ln qu
bng vng tt ca chu Nam-dim ph-[83] lm quyn-thuc. c Pht
c i-chng nhiu quanh trc sau, cng-dng, cung-knh, tn-trng,
tn-thn.[84]
Khi y, c Th-Tn ngi kt gia-phu[85] trn ta s-t, uy-nghi th-thng
l-lng, cng nh ni Tu-di[86] do bn th bu[87] to-thnh, trong b
ln, t-nhin le ra nh trm nghn mt tri soi sng h-khng, phng ra vlng nh-sng, ph mi ti-tm. V, cng nh c vng trng trn-tra
trong cc m sao, phng ra nh-sng mt-lnh lm sng-sa th-gii. Ngi
nhp Hu-nh-thin cc-thin tam-mui[88] gi l Tm anh-lc botrang-nghim-vng.[89] Ngi tr ni nh y, thn tm khng ng.
Lc , ht thy Thin-t trn V-sc-gii[90], ri v-lng th hoa hng
vi-diu, t trong h-khng nh my sa xung. Mi tm Phm-vng trn
cc ci tri thuc Sc-gii,[91] ri v s nhng thin-hoa tp sc, cng trm
nghn vn th diu-hng ci Phm-thin[92], y khp h-khng nh my
sa xung. Ch Thin cng Thin-t-chng trn su ci tri thuc Dc-gii
[93], dng phc-lc ci thin, ri mi th hoa, nh: Hoa u-m bt-la, hoa
Ba-u-ma, hoa Cu-vt-u, hoa Phn--l, hoa Chim-bc-ca, hoa A-mc-a, hoa Ba-l-thi-ca, hoa T-ma-na, hoa Mn--la, hoa Ma-ha Mn-la, hoa Mn-th-sa, hoa Ma-ha mn-th-sa[94] trong h-khng tn-vn
ri xung, cng-dng Pht v chng Php-bo. Li rc nhng bo-hng v
gi trn ci tri, bo-hng y nh my, ha thnh mu sc trm bu v
dng thn-lc ci thin, lm cho hi hng ta khp cc th-gii ci ny,
cng-dng i-hi.
Khi c Th-Tn t trong thin-nh dy, ngay ni bn-ta Ngi li nhp
S-t phn-tn tam-mui,[95] hin i thn-thng, khin tam-thin ithin th-gii[96] ny c su th chn-ng. L: ng, ng mnh, ng

mnh khp; te ra, te ra mnh, te ra mnh khp; rung, rung mnh, rung
mnh khp: nh, nh mnh, nh mnh khp; gm, gm mnh, gm mnh
khp; n, n mnh, n mnh khp. Li, th-gii ny, phng ng te ra,
phng Ty tt i, phng Ty te ra, phng ng tt i, phng Nam te
ra, phng Bc tt i, phng Bc te ra, phng Nam tt i, gia te ra,
bn tt i, bn te ra, gia tt i. t ca th-gii ny trang-nghim,
trong sch v u mm nhn, lm tt, ln c cy, li-ch mi loi. Do nhng
chn-ng y, lm cho trong tam thin gii khng cn c a-ngc, ng-qu,
sc-sinh[97] na v nhng chn-sinh trong c-th khc b au kh khng
c rnh-rang cng u c khi kh, x thn ny, c sinh vo o
ngi v su ci tri thuc Dc-gii. H u bit mnh kip trc, u vui
mng hn h v ng n ni Pht, em tm n-trng, nh l xung chn
Pht, mang cc th ngc bu, cng v s chui ngc cng-dng ln Pht v
gic-ng ngha tam lun khng[98] bo n Pht.
By gi, ni ngc v nhng l chn lng ca Nh-Lai phng ra ho-quang
sng ln gi l Ch B-tt du-h thn-thng, khin cc B-tt khng thoichuyn tm v thng chnh-ng chnh-gic. Sc ca ho-quang sng y
nh sc vng ca Nam-dim-ph-. V, sc ho-quang vng y soi khp
tam thin i-thin th-gii cng cc th-gii khc. Cho n trm c ni
Diu-cao-sn vng, ht thy Tuyt-sn, Hng-sn, Hc-sn, Kim-sn,
Bo-sn, Di-lu-sn[99], i-di-lu-sn, Mc-chn-ln--sn[100], i
mc-chn-ln--sn, Tiu-thit-vi-sn, i thit-vi-sn, sng ln, sng
con, b c, sui chy, ao tm v n trm c th-gii trong bn ichu[101], mt tri, mt trng, sao, thin-cung, long-cung, cc tn-thncung, nhng quc-p-vng-cung, lng xm. Cng ni ci Dim-ma-la c
nhng tng trng ca chng-sinh ti nghip chu kh trong tm ngc
hn[102] tm ngc nhit[103] v cc a-ngc khc. C n nhng tngtrng chu kh ca sc-sinh, ng-qu trong mi phng[104], nhng tng
trng chu sng, kh ca chng-sinh thuc nm th[105] trong ht thy thgian, tt c nhng tng-trng nh th u hin trong ho-quang sng ln
sc vng ny.
Li, trong ho-quang ny nh-hin ra mi tng-mo ca cc v B-tt tuhnh Pht-o. Nh Thch-Ca B-tt trong thi xa xa lm vua Quangminh, khi ti-s pht tm v thng chnh-ng, chnh-gic, cho n lc
thnh Pht-o di gc B-, nhp Nit-bn trong rng Sa-la. V, trong
khong gia ba v s trm vn kip, c ht thy nhng s v t, bi, h, x,
cng tm vn bn nghn Ba-la-mt cng u hin .

Nh trong thi qu-kh, B-tt lm Kim-lun-vng, cai tr bn thin-h


cho n tn cng b c, B-tt em chnh-php gio-ha-th-gian qua vlng kip, nhn-dn rt thnh, t nc giu vui, ht thy ca qu bu y
dy quc-gii. Khi y, Kim-lun-vng kia, qun-st th-gian u l vthng, chn nm dc-lc, b ngi Kim-lun, xut-gia hc o. Hoc khi
B-tt lm i-t ca v i-quc-vng, x thn-mnh, gieo mnh vo ni
h i. Hoc khi B-tt lm Thi-t-vng ct tht mnh cu chim cp. Hoc
khi B-tt x thn lc-vng (con hu u n) cu con hu cha. Hoc
khi B-tt v cu na bi k[106] m x ton thn ni ni Tuyt. Hoc hin
thn th-sinh ni nh vua Tnh-Phn[107], b su vn th-n, cng b mi
th k-nhc tuyt hay ni hu-cung m vt thnh xut-gia; su nm tu khhnh, ngy n ht vng (m), ht go, hng c cc ngoi-o; di gc
B- ph ma-qun, c v thng chnh-ng chnh-gic. C ht thy
tng-mo ca trm nghn hng-sa hnh-nguyn kh ngh, bn nh th, u
hin r trong ho-quang sng ln sc vng ny .
Li, trong ho-quang ny nh-hin ra tm bo thp ln khng th ngh, bn
c ca Nh-Lai l: bo-thp k-nim ni sinh trong cung vua Tnh-Phn
nc Cu-sa-la (?); bo-thp k-nim khi thnh Pht di gc cy B-,
bn thnh Gi-gia (Gaya) nc Ma-gi (Magadha); bo-thp k-nim khi
Ngi bt u chuyn-php-lun[108] -sinh trong vn Lc-gi
(Mrgadva) nc Ba-la-ni (Vranasi, Benares); bo-thp ti vn ca ng
Cp-c-c trong nc X-v (Srvasti) k-nim ni Ngi cng cc ngoio lun-ngh su thng m Ngi c thanh-danh l Nht-thit-tr[109];
bo thp ti bn thnh Khc-n (Kanyakudja) nc An-t-la (?) k-nim s
thn-d[110] khi Ngi ln ao-l-thin, thuyt-php cho thn-mu, cng
Phm-thin-vng[111], Thin--thch[112] v mi hai vn thnh-chng,
t Tam-thp tam-thin hin ra ba ng thm bu xung ci Dim-ph; bo
thp ti ni K-x-qut (Grjjakta) bn thnh Vng-x (Rjagrha) nc
Ma-kit- (Magadha) k-nim khi Ngi ni v cc kinh i-tha[113]:
i-bt-nh, Php-hoa Nht-tha tm-a kinh v.v; bo thp ti rng Anla-v (?), nc T-x-ly (Vaisli) k-nim lc ng Trng-gi Duy-ma-ct
(Vimalakirti) hin bnh trong s bt-kh-t-ngh; bo-thp k-nim lc s
vin-tch[114] ca Ngi trong rng Sa-la, bn sng Bt- (Hiranyavati)
nc Cu-thi-na (Kusinagara). Tm thp nh th l ha-nghi[115] ca ithnh, l ch quy-y, cng-dng cung-knh, lm nhn thnh Pht ca hu-tnh
trong ci ngi v ci tri.
Nh th cc m-thanh cng cc nh-tng l nhng s kh ngh, bn trong
ba i, u nh-hin trong ho-quang sng ln c.

Li, ch Pht trong ba i mi phng th-gii, cng cc i-b-tt


chng-hi ni o-trng[116], cc s thn-thng bin-ha him c v nhng
ting ni php vi-diu ca cc Nh-Lai ni ra, u ghi r nh vang ng
ting, trong ho-quang sng ln sc vng ny khng c g l khng trng
thy, nghe thy. Ht thy chng-sinh gp ho-quang sng ny, thy thytng kia u pht tm v ng ng v-thng chnh-ng chnhgic[117].
Khi i-chng trng thy thn-lc bt kh t-ngh ca Pht ai cng u khen
cha tng c bao gi v u bo nhau rng: Ngy nay Nh-Lai nhp chnhnh, phng ra ho-quang sng ln soi khp mi phng th gii, c
thy Nh-Lai trong thu xa xa c-nhng s kh ngh, bn iu-phc
nhng chng-sinh t-kin trong i c-trc, khin h sinh lng tin, hiu v
bit xu-hng v o B-. c Nh-Lai l bc him c! Ngi l cha ca
ht thy th-gian, trong v-lng kip kh thy c Ngi. Chng ta nhiu
kip tu cc hnh-nguyn, nn nay c gp c thy ca Nhn, Thin trong
ba ci. Knh mong c T-Tn thng xt th-gian, t thin-nh dy, Ngi
ni php su xa, ch dy cho chng-sinh c nhng s li-lc, vui-v! Ht
thy chng-sinh ni ln li y ri ng im, chim-ngng dung-nhan c
T-Tn.
By gi, trong php-hi c mt v B-tt tn l S-t-hng, trong ba v-s
kip, B-tt tu-hnh v phc-c, tr-tu, trong Hin-kip ny B-tt s
c b vo ngi Pht, nhn ngi Qun-nh[118], lm i-phpvng[119]. B-tt hng v bn phng xem xt i-chng trong hi-hi,
ct ging ting to ln ni rng: Trong v-lng kip xa xa ti pht tm
v-thng chnh-ng chnh-gic phng-s Hng-sa ch Pht, tng
ni -nht chng-hi o-trng, c thy nhng thn-thng bin-ha bt
t-ngh ca ch Pht. Nhng, ti cha tng trng thy ho-quang sng sc
vng ny, nh-hin ht thy hnh-nguyn ca B-tt, cng hin ra mi tng
mo ca Nh-Lai, lm cho ti c thy nhng s kh ngh, bn trong ba
i. Vy, knh mong cc Nhn-gi[120] nht tm, chp tay, chim-ngng
Tn-nhan, t thin-nh dy Ngi s trao cho chng-sinh thuc Cam-l, tr
nhng bnh nhit-no, lm cho chng-sinh chng c php-thn[121]
thng, lc, ng, tnh[122]. Cc c Nh-Lai c hai php m cc Ngi
khng lu trong chnh-nh: mt l I-T, hai l I-BI. Y vo IT phi cho chng-sinh c vui, y vo I-BI phi nh au kh cho
chng-sinh. Bi hai php y, trong v-s kip cc Ngi hun-tu ni tm
cc Ngi m thnh ngi chnh-gic. Chng-sinh trong th-gian nhiu khno qu, do nhn duyn y, khng bao-lu na c Nh-Lai t chnh-nh

dy, s v chng-sinh din-thuyt v diu-php TM-A-QUN MN


ca i-tha. Ti xin knh-co i-chng: i-chng khng nn cu cc
phc-lc trong Nhn, Thin - m nn cu ngay o V-thng chnh-ng
chnh-gic xut-th-gian. S d th l sao? Ngy nay Th-Tn t ni ngc
phng ra ho-quang sc vng, nhng ni b soi ti cng u nh sc vng
c, l s hin-th ca Pht c -th rt su m ht thy Thanh-Vn[123],
Duyn-gic[124] th-gian ht sc suy-ngh o lng cng khng th bit
c. Cc v cn trong phm-phu a, khng qun t-tm, nn phi tri-git
trong b sinh-t! Ch Pht, B-tt v qun c tm, nn qua c b sinht, n b Nit-bn. Php ca Nh-Lai trong ba i u nh th, cc Ngi
phng ra ho-quang sng y, khng phi l khng c nhn-duyn!.
Tt c chng-hi, nghe i-s (B-tt) ni, trong tm u vui mng hn-h,
cho rng gp c s cha tng c bao gi[125].
By gi, S-t-hng B-tt ma-ha-tt mun tuyn li ngha y bng li k
sau ny:
Knh l: Thin, Nhn i-gic-tn,
Hng-sa phc-tr u vin-mn;
Chng-sinh trng thy sinh lng mn,
Tng Kim-quang trm phc trang-nghim.
Mnh ngi tn hn ba ci,
Cng-c ti-thng g snh kp;
Dng sc thn-thng t-ti khp,
Ty ch to-nghip, hin trc h.
Ti dng thin-nhn qun th-gian,
Ht thy khng ai bng c Pht;
Him c kim-dung nh trng trn;
Him c cn hn hoa u-m.[126]
V bin phc-tr li qun-sinh,
i-quang soi nh nghn mt tri,
Chng-sinh ngu-si kh nhiu kip,
Nh ho-quang soi tr c c.
Ti qun Nh-Lai hnh-nguyn xa,
Thn-cn cng-dng v-s Pht;
Tri qua v-s, v-lng kip,
V chng-sinh ro ti B-.
Thng trong b kh sinh-t,

Lm i-thuyn-s vt mi loi;
Din ni php chn-tnh Cam-l,
Khin vo ca v-vi[127] gii-thot.
Ba v-s kip chng-sinh,
Sing tu tm mun Ba-la-mt[128];
Nhn trn, qu thnh chnh-gic,
Tr yn th-mnh khng i, li.
Mi mt tng tt khp php-gii[129],
Tng thp phng Pht u th c;
Cnh gii su xa kh ngh, bn,
Ht thy Nhn, Thin khng lng c.
Th, dng[130] ch Pht khng sai khc,
Nh nghn n soi sng cng thm;
Tr-tu nh khng, khng b-bn,
ng vt hin-hnh nh trng nc.
V-bin php-gii thng vng-lng,
Nh-nh bt-ng v h-khng;
Nh-Lai thanh-tnh diu-php-thn,
T-nhin y- Hng-sa c.
Khp c php-gii khng cng-tn,
Khng sinh, khng dit khng i, li;
Php-vng thng Diu-php-cung,
nh sng php-thn soi khp c.
Php-tnh Nh-Lai khng vng-ngi,
Ty duyn ng khp, li qun-sinh;
Chng-sinh u thy ngay trc mnh,
V mnh tuyn ni php Cam-l.
Ty tm hay dit cc phin-no,
Mi kh Nhn, Thin u gi sch;
Ph c, Php-vng rt l-lng,
nh sng soi sng nh ni vng.
V chng-sinh khi th-gian,
Hay t uc PHP ph tm-ti;
Chng-sinh chm trong b sinh-t,
Vng quanh nm th khng k ra.
Thin-th[131] hng lm diu-php-thuyn,
Ngn chn dng i, ti ngn kia;
i-tr phng-tin khng th lng,
Thng cho chng-sinh vui v-tn.
Ngi l Cha lnh ca th-gian,

Thng xt ht thy hu-tnh-loi;


Nh-Lai ra i rt kh gp,
V-s c kip mt ln hin.
Nh hoa u-m: hoa Diu-thy,
L hoa him c trong ngi, tri;
Trong v-lng kip mt ln hin,
Thy Pht ra i cng ng vy.
Cc chng-sinh y khng phc-tu,
Thng m-chm trong b sinh-t;
c kip khng thy cc Nh-Lai,
Theo cc nghip c thng chu kh.
Chng ta v-s trm nghn kip,
Tu bn v-lng,[132] ba gii-thot;
Nay thy i-thnh Mu-Ni-Tn,
Cng nh ra m gp g ni.
Nguyn trong Hng-sa kip i sau,
Nim nim khng b Thin-Nhn-S;
Nh bng theo hnh khng ri tm,
Ngy m sing tu v Chng-tr[133].
Knh mong Th-Tn thng xt ti,
Thng cho c thy i-t-tn;
Ba nghip[134] tinh-tin thng phng-tr,
Nguyn cng chng-sinh thnh chnh-gic.
Nay i-o-s trong ba ci,
Xp bng trn ta nhp chnh-nh;
Mt mnh vng-lng nh khng-tch,
Thn-tm chng ng nh Tu-di.
Th-gian ht thy Phm-thin-ma,
Khng th cnh-gic Nh-Lai nh;
Phm, Thnh ci ny v phng khc,
u bit iu-ng[135] trong thin.
t nhiu cng rt nhim-mu,
Knh dng Nng-nhn:[136] ti-thng-c;
Ch Thin Lc-dc li cng-dng,
Hoa tri ri rn khp h-khng.
Nn hng v-gi do thp-thin,[137]
Bin-ha hng-vn mu bch bo;
Che khp v-lng chng Nhn, Thin,
Ma ln diu-bo hin Nh-Lai.
Hi hng ngo-ngt trc Tam-bo,

Trm nghn k-nhc ran khng-gii;


Khng gy t ku thnh diu-khc,
Cng-dng Th-Tn phc-tu.
Mi tm ci Phm ri thin-hoa,
V ri tp-bo nghn mun th;
Chui ngc Ma-ni[138] ci Phm-Ma,
Mi bu dt trong o ci tri.
Chng hoa i-bo treo phan tt,
Cm n cng-dng Mu-Ni-Tn;
Ci tri V-sc ri hoa bu,
Hoa y rng ln nh vnh xe.
Ri hng vi-t y th-gii,
Cng-dng chnh-nh kh bn, ngh;
Long-vng, Tu-la, nhn, phi-nhn,
Dng trn-diu-bo do cm-mn.
u em cng bc Thin-trung-thin,
a nghe o B- ti-thng;
Khi ng Th-Tn: i-y-vng,
Kho cha phin-no-kh ca i.
ng S-t chuyn sc Tam-mui,
Su th chn-ng khp tam-thin;
Dng gic-ng k c duyn
Trong y v duyn khng bit c
Ty Nhn, Thin kia c th ,
Thy cc thn-thng ca c Pht;
Chim-ngng khun mt Mu-Ni-Tn,
Ba nghip sch ri u vn-tp.[139]
Nh-Lai thng dng v-duyn t,
Li-ch chng-sinh thnh thng-c;
Ni ngc phng i-quang-minh ny,
L: Ch B-tt bt-thoi-chuyn.
Nh khi kip ht by mt tri,
Hin, phng nghn tia sng chi-li;
Tt c nh sng th-gian c,
Khng bng tia sng chn lng Pht.
V lng i-thn-quang v-ngi
Soi khp mi phng cc ci Pht.
Phc-tr Nh-Lai u vin-mn
Ch phng thn-quang cng kh lng.
Ho-quang rc-r nh sc vng,

Soi khp mi phng bao quc-;


Bng hin trong kim-quang ca Pht
Sc tng th-gian u thy r.
Tam thin i thin th-gii ny,
Trong c ht thy cc sn-vng;
Bn bu to-thnh ni Diu-cao
Tuyt-sn, Hng-sn, Tht-kim-sn.
Mc-chn-ln-, Di-lu-sn,
i-thit-vi-sn, v Tiu-sn;
B c, giang h cng ao tm,
V-s trm c bn i-chu.
Mt tri, trng, sao mi bo-cung;
Thin-cung, Long-cung, cc thn-cung
Quc-p, vng-cung, cc lng xm,
Ho-quang u hin-hin nh th.
Li hin nhn xa ca Nh-Lai,
Tch cng, gp c cu Pht-o;
Nh-Lai xa nc Thi-t,
Tng lm Nhn-vng trn tn-v.
Ngc bu y dy trong quc-gii,
Thng em chnh-php dy rn i;
T-bi h-x thng khng mi,
B s kh b ln B-tt.
Ct thn cu chim cp no hi,
Thm tm thng xt cu chng-sinh.
Thu xa khi Pht ti phm-phu,
Vo trong non Tuyt cu Pht-o.
Nhip-tm, dng-mnh chm tinh-tin,
V cu na k x ton thn;
V bi nhn-duyn cu chnh-php,
Trong mi hai kip vt sinh-t.
Khi xa Ngi l Ma-np-tin,
Tri tc cng-dng Nhin-ng-Pht;
Bi v nhn-duyn tinh-tin y,
Tm kip vt qua b sinh-t.
Thu xa lm Tt-a vng-t,
B thn yu qu gieo ming h;
V bi nhn-duyn li ngi, mnh,
Vt nhn sinh-t mi mt kip.
Lu-thy trng-gi: i-y-vng,

Bnh-ng cu- chng-sinh-loi;


Vt-c u c sinh thin thng,
Tri ma chui ngc bo n li.
By ngy king chn tn Nh-Lai,
Bi v tinh-tin vt chn kip.
Thu trc lm voi trng su ng,
Ng p l-lng g snh kp;
B thn mnh mnh cho ngi sn,
Cu v-thng b- ca Pht.
Hoc lm Vin-mn phc-tr-vng,
Cho mt tinh-tin cu Pht-o.
Li lm Kim-sc i-lc-vng,
X thn tinh-tin cu Pht-o.
Lm vua T-lc nc Ca-thi,
Ton thn th cho nm D-soa.
Li lm Trang-nghim-vng nc ln,
em v con cho khng sn tic.
Hoc lm Ti-thng-thn B-tt,
u, mt, ty, no, cho chng-sinh;
T-bi B-tt lm nh th,
u nguyn cu chng B--o.
Pht xa tng lm Chuyn-lun-vng,
Bn chu ngc bu y- c;
y- nghn con cng quyn-thuc,
Thp-thin dy ngi trm nghn kip.
t nc yn-n nh thin-cung,
Hng nm dc-lc v cng tn;
Khi Lun-vng kia hiu thn mnh,
V, c th-gian khng bn chc.
Ch thin V-tng tm mun tui,
Phc ht tr v trong c-o;
Nh chim-bao di cng bt, bng,
Nh mc sm mai v nh chp.
Thu r ba ci nh nh la,
Tm kh[140] y dy kh ra c;
Cha c gii-thot ln ngn kia,
Ai ngi c ch thch lun-hi?
Ch c Nh-Lai thn xut-th,
Khng sinh, khng dit thng an-lc;
Nhng hnh B-tt kh lm y,

Ht thy hin trong ho-quang vng.


Trong ho-quang ny hin tm thp,
L rung phc tt ca chng-sinh;
Thp cung Tnh-Phn nh ni sinh,
Thp gc B- ghi thnh Pht.
Thp trong vn Lc quay xe php,
Thp vn C-c ghi ting khen;
Thp bu dng bn thnh Khc-n,
Thp ni Linh-Thu tuyn Bt-nh.
Thp Duy-ma-Ct ti Am-la,
Thp trong Sa-la ghi vin-tch;
Tm thp ca Pht ghi nh th,
Ch thin, long-thn thng dng cng.
Kim-cng mt-tch bn Thin-vng,
Ngy m gi gn khng di b.
Nu xy tm thp cng-dng,
Hin thn phc th c lu di;
Tr-tu thm ln, chng tn-knh,
Nguyn th, xut-th u vin-mn.
Nu ai l bi v tm nim,
Tm thp nh th khng ngh, bn;
Hai ngi c phc nh nhau c,
Chng chng o B- v thng.
Nhng s li-ch ba i y,
trong ho-quang u thy r.
B tt trong mi phng ci Pht,
Cc Linh-tin y- thn-thng;
Chuyn-lun-vng trong mun c ci,
Theo ho-quang ny u vn-tp.
u dng thn-lc li cng-dng,
Ri ngc Nh- dng T-tn;
K-nhc ch thin trm nghn th,
Khng gy t ngn ting vi-diu.
Hoa tri ri rn y h-khng,
Mi hng xng khp trong i-hi;
Chng bu v-s cc chui ngc,
Cm em cng-dng Nhn-trung-tn.
K-tng nhim-mu tn Nh-Lai,
Qu thay thng nhp trong chnh-nh!
Hin i-thn-lc chng ngh, bn,

iu-phc chng-sinh kh ha-.


Knh mong Th-tn t nh dy,
V mi chng-sinh chuyn-php-lun.
Dt hn ht thy cc phin-no,
Tr ni v-tr[141] i-Nit-Bn!
Nh hng chng ti tm thanh-tnh,
T mun c nc li nghe php.
Dng sc chnh-nh thng xt k,
Vt mn knh xin Ngi thng nhn!
Ngi cho, b cho v ca cho,
trong ba i v-s-c[142].
Chng ti an-tr tm ti-thng,
Cng-dng ht thy mi phng Pht.
i i thn-cn i-bi-ch,
Thng thng phng-s i-t-tn;
em diu-thin-cn v-s-c,
Vin-dung php-gii v chn-gic.
Qu-kh Nh-Lai vo tch-nh,
Hin i-thn-thng quay xe php;
Nay Pht Th-Tn cng li th,
Nhp-nh, phng quang ng ch Pht.
V vy ngh rng Thch-s-t,
Quyt-nh mun ni Tm-a-mn.
Nu mun xa la sinh-t-nhn,
Quyt hi qu chn-thng tam-th.
Cc v chp tay nht tm i,
S vo cung An-lc Nh-Lai.[143]

TOT-YU[144]
I. PHM TA
ng A-Nan thut: C mt thi c Pht Thch-Ca Mu-ni trong ni Kx-qut, thuc thnh Vng-x. Cng ni Ngi khi y, c:
- 82.000 i-t-khu v nhiu v Thanh-vn Hu-hc.
- 84.000 i-b-tt.
- c vn Thin-t trong su ci tri thuc Dc-gii.

- Hng-h-sa Thin-t thuc Sc-gii.


- 48.000 i-long-vng.
- 58.000 thn Dc-xoa.
- 89.000 Cn-tht-b-vng.
- Nghn c A-tu-la-vng.
- Nm c Ca-lu-la-vng.
- Chn c Khn-na-la-vng.
- 98.000 Ma-hu-la-gi-vng.
- Cc Chuyn-lun thnh-vng trong vn c quc-.
- 16 i-quc-vng cng phu-nhn.
- V-lng T-khu, T-khu-ni, u-b-tc, u-b-di, B-la-mn, St-l, Ph-x, Th-, Trng-gi, C-s, nhn-dn cng -chng ngoi-o.
- V-lng Phi-nhn, Ng-qu, Cm-th-vng, Dim-ma-la-vng, i-last.
V, mi on c v-lng quyn-thuc, em mi th cng-dng dng ln
Pht, tn Pht, l Pht ri ngi v mt bn.
By gi, c Th-Tn ngi kt gia-phu trn ta s-t, nhp Hu-nh-thin
cc-thin tam-mui. T Tam-mui dy, Ngi li nhp S-t phn-tn tammui. ni ngc v nhng l chn lng, Ngi phng ra ho-quang sng
ln, soi khp tam-thin i-thin th-gii. Trong ho-quang y hin tt c
nhng tng-trng sng, kh ca chng-sinh trong lc-o, s tu-hnh ca
cc v B-tt, v s tu hnh B-tt ca Ngi trong thi qu-kh. Cho n,
tm thp bu ghi li ni sinh, ni thnh o, ni chuyn php-lun, ni lunngh vi ngoi o, ni ln ao-l thuyt-php, ni ni kinh i-tha, ni
Duy-Ma-Ct hin bnh, ni nhp dit trong i hin-ti ca Ngi. Cng
nhng m-thanh, nh-tng ca ch Pht, B-tt ha- chng-sinh trong
ba i cng u hin trong y.
i-chng trng thy ho-quang y ai cng u khen-ngi v mong-mi khi
Ngi t thin-nh dy, Ngi s ni diu-php em li li-lc cho chngsinh.
Khi y, trong php-hi c B-tt S-t-hng ct ting ni: V-lng kip
xa xa, ti tng pht tm v-thng, tng phng-s ch Pht, tng c
thy s thn-bin. Nhng, cha c thy ho-quang nh-hin nh hm nay.
Vy, knh mong cc Nhn-gi nn nht tm chim-ngng Tn-nhan, t
thin-nh dy Ngi s ban cho Cam-l diu-dc. Ti tin chc rng v lng

i-t, i-bi m Ngi sp t thin-nh dy. V, do s hin ho-quang y


Ngi s ni v diu-php Tm-a-qun-mn ca i-tha. Knh co ichng: Chng ta khng cu phc-lc Nhn, Thin, ch cu o v-thng
xut-th!
Tm i-chng vui mng, c gp s him c!
[1] Kinh ny l cun kinh s 159 trong i-tng-kinh. Kinh i-tha bnsinh tm-a-qun l cun kinh thuc i-tha-gio, ni r v vic lm ca
c Pht trong nhng kip xa (bn-sinh) v trong hin-ti, v-lai. Nhng
vic y qun-st thy, u do ni tm pht-khi v sinh-trng, t-d nh
t, mun vt u t y pht-sinh (tm-a-qun). Kinh ny c 13 phm
chia lm 8 quyn. Nhn thy vn trong phm c s lin-h, nn chng ti
khng quyn nh c. Nhng n cui mi quyn c, chng ti c ghi ni
ch-thch lu li du xa (li dch-gi).
[2] i-t-khu (Mahabhiksu): T-khu Tu dch l Kht-s: ngi tuhnh cu xin php ca Pht v xin n ni qun-chng. i-t-khu l ch
cho v T-khu tui nhiu, c cao.
[3] A-la-hn (Arahat): C ch dch l V-sinh: Vnh-vin nhp Nit-bn
khng phi chu qu-bo sinh-t lun-hi na; c ch dch l ng-cng:
ng-th s cng-dng ca Nhn, Thin.
[4] Gii-thot (Moksa): Khi s b-buc, c t-ti. Ci s rng-buc ca
hoc-nghip, thot qu kh trong 3 ci.
[5] Tm thin gii-thot: Tm-thc la c ht thy nh-chng, chngnhp Dit tn-nh. Tu thin gii-thot: Tr-tu xa-la ht thy v-minh,
phin-no-chng, m chng-nhp Nit-bn. y ni v tm, tr ca v Ala-hn t ti ch gii-thot thc s.
[6] Thn, khu, trong sch khng cn to-tc g na.
[7] Gi sch phin-no.
[8] Phng-tin (Upya): Phng-php tin dng .Phng-php tin-dng
hp vi cn-c ca ht thy chng-sinh.

[9] on trn, tn-thn cng-c tu chng ca cc v i-t-khu: Dt b


ht phin-no, khng cn phi lun-hi trong ci Dc, ci Sc, ci V-sc;
mnh c li-ch, c t-ti, thanh-tnh, trang-nghim, c 8 php giithot, chmg c Nit-bn (Nirvana: Vin-tch). Tm php gii-thot ny
do ni Thin-nh m c: 1.-Ni hu sc tng, qun ngoi sc gii-thot:
Trong thn c tham-tng v sc, mun tr tham-tng y, ngoi nn i
qun-st sc-thn l bt-tnh, nh thy cht v.v, s khng khi ra thamtng na, nn gi l gii-thot. Gii-thot ny y vo S-thin pht-khi v
duyn vo Sc ca ci Dc. 2.- Ni v sc tng, qun ngoi sc gii-thot:
Trong thn tuy khng c tham-tng v sc nhng, mun c kin-c,
ngoi cng cn phi qun-st sc-thn l bt-tnh v.v, s khng khi ra
tham-tng na, nn gi l gii-thot. Gii-thot ny y vo Nh-thin phtkhi v duyn vo sc ca S-thin. 3.- Tnh-gii-thot thn-tc-chng ctc-tr: trong nh, qun nhng mu sc sng-sut, nhim-mu thanh-tnh
trong ho-quang, khng sinh tham-tng, trong thn chng c tnh giithot bng cch vin-mn c-tc ngay trong nh y. Gii-thot ny y vo
T-thin pht-khi v cng duyn vo ca ci Dc. 4.- Khng-v-bin-x
gii-thot: Khng v-bin-x l ci tri th nht ca V-sc-gii. Ci ny
do chn ci thn v hnh-sc, ngh v ci khng v-bin, lm ra s giing v ci khng v-bin v, tm tng-ng vi ci khng v-bin y,
m sinh vo ni y. Nay qun kh, khng, v-thng, v-ng, sinh tm chn
b m c gii-thot. 5.-Thc-v-bin-x gii-thot: Thc-v-bin-x l
ci tri th hai ca V-sc-gii. Ci ny do s chn ci khng trc, b
khng, duyn vo ni-thc lm tm, gii-ng thc v-bin y v, tm
tng-ng vi ci thc v-bin y m thnh. Nay qun kh,khng, vthng, v ng, sinh tm chn b m c gii-thot. 6.- V-s-hu-x giithot: Ni ny do chn thc, qun-tng tm-thc l v-s-hu (khng
ch no l c) v, tm tng-ng vi v-s-hu y m thnh. Nay qun kh,
khng, v-thng, v-ng, sinh tm chn-b m c gii-thot. 7.- Phitng, phi phi-tng-x gii-thot: Thc-x trc y l hu-tng,
v-s-hu x l v-tng, n y b ci hu-tng trc gi l
Phi-tng, b ci V-tng gi l Phi phi-tng. Nay qun kh,
khng, v-thng, v-ng, sinh tm chn b m c gii-thot. 8.- Dit
th-tng-nh, thn-tc-chng c-tr gii-thot: Tc l Dit-tn-nh, cng
y vo T-thin, b c ci Phi phi-tng trc l s-duyn ca ht thy,
trong thn chng c tnh-gii-thot c-tc ngay trong nh y.
[10] C-th: Ting gi thng-thng ch cho nhng v c y- tui th
th-gian v php-thn tu-mnh.

[11] Hu-hc: Ngi cn ang a-v nghin-cu chn-l dt hn


vng-hoc gi l Hu-hc. Tiu-tha, t qu th nht n qu th ba l
Hu-hc, A-la-hn l V-hc. i-tha, Thp-a B-tt l Hu-hc,
Pht l V-hc.
[12] i-b-tt (Maha bodhisattva): Tu dch l i-tm: Nhng v pht
tm rng ln, v chng-sinh cu o v-thng v lun lun gic-ng cho
chng-sinh thnh V-thung-o.
[13] i-Php-Vng-T: Bc i-b-tt v sinh-trng, dng-dc
trong nh Php-Vng Pht-, nn gi l i-php-vng-t. Li c ngha
l chnh-php t ni ming Pht sinh ra, ngi ni di Php-thn ca Pht
mi mi khng dt, nn gi l Php-Vng-T.
[14] Nht-sinh b-x: (Eka-jati-Pratibudha): Nht l l Nht-thc. B-tt
S-a, c tnh B--tm, t l nht-thc y xut sinh ra v-lng Tammui Tng-tr-mn, cho n Thp-a ch cn 1 ln chuyn sinh ln Pht-a
na thi, nn gi l Nht-sinh b-x.
[15] y ni: ni Chn-nh php-tnh ca ch Pht.
[16] ni dng chnh-php i-tha vi-diu soi-sng, dn-dt chng-sinh.
[17] Tng-tr: Tng-tr ting Phm l -ra-ni (Dharani) v c ngha l gign vic thin khng mt, vic c ng khi.
[18] Bn php bin-ti v-ngi: Tc l bn ti bin-thuyt, lun-ngh lulot, khng b chng-ngi: 1.- Gio-php v-ngi. 2.- Ngha-l v-ngi. 3.Ngn-t v-ngi. 4.- Bin-thuyt v-ngi.
[19] Tam-mui: (Samadhi): Tu dch l nh, chnh-th.
[20] Su : B-th, tr gii, nhn-nhc, tinh-tin, thin-nh, tr-tu.
Thng gi l Lc (su) Ba-la-mt.
[21] Chnh-kin: T-tng, qun-st chn-chnh, la b nhng s nghing,
vy.
[22] Th-hin: Ch Pht, B-tt ng theo c-duyn m hin ra nhiu thn
cu chng-sinh.

[23] o-trng: Ni thnh-o, hnh-php, cng-dng, hc o.


[24] Ba t-tr: ni La-hn gi l tam-minh (3 php Minh), ni Pht
gi l tam-t (3 t tr) tc l Thin-nhn, Tc-mnh, v Lu-tn. Thinnhn bit nhn-qu sinh-t v-lai; Tc-mnh bit nhn-qu sinh-t qu-kh;
Lu-tn bit phin-no hin-ti m on dit. Bit minh-bch gi l Minh,
bit cng tn gi l t.
[25] Ba i: Qu-kh, hin-ti, v-li.
[26] Cam-l: Ting Phm gi l A-mt-r-a (Amrta): Tn th nc ci
tri, ging nh ht mc sm mai, c mi ngon-ngt nh mt, ngi ci tri
ung vo thn mnh sng lu, khe-mnh, yn-lnh v pht-sinh nh-sng.
[27] Chuyn tr-n php-lun: Ngha l quay bnh xe php Tr-n. Tr-n
c ngha l dng tr-tu Bt-nh lm n-tn, vo c l thc-tng.
Li c ngha l dng tr-tu, phn-bit chn, vng, phi, tri v.v
[28] V-thng chnh-ng chnh-gic: Tc l phin-dch cu A-nc-a-la
tam-miu tam B- (Anuttara-samyak sambodhi) ca ch Phm v c
ngha l tr-tu v-thng chn-chnh, bnh-ng, hiu-bit ht thy chn-l.
T cu li c 84.000 v i-b-tt n ch Chnh-gic, l tn-thn
cng-c: hnh, nguyn, bi, tr ca cc v i-b-tt.
[29] Lc-Dc-Thin: 6 ci tri cn i dc-lc l: 1/ T-thin-vng: Trquc, Qung-mc, Tng-trng, a-vn. 2/ ao-l-thin (Tu dch: Tamthp tam thin (33 ci tri). 3/ D-ma-thin (Tu dch: Thi-phn). 4/ usut-thin (Tu dch: H-tc). 5/ Ha-lc-thin. 6/ Tha-ha-t-ti-thin.
[30] Thch --Hon-Nhn: (Sakra devnm Indra) Tu dch: Nng-thinch. Thng gi l -thch, lm ch 33 ni trong ci tri ao-l .
[31] Thng-th: L ngi c ti-c c c ra ng u mt nhm hoc
i-chng.
[32] on trn l tn-thn cng-c cc v Thin-t.
[33] Hng-h-sa: Ct sng Hng. y l ch s lng rt nhiu khng th
tnh-ton xit c.

[34] Cy B-: B- (Bodhi): Xa dch l o, nay dch l Gic. B--th (Bodhidruma hay Bodhivrksa): Cy ny do c Thch-Ca thnho nn c tn y. Chnh tn l cy Tt-bt-la (Pippala).
[35] T ch Cc v y u n ch thoi-chuyn l li tn thn cngc cc v Thin-t c thn-thng Tam-mui, lun lun phng-s ch
Pht trong ba i khi ch Pht thnh-o di gc B-, li thnh ch Pht
thuyt-php sinh v, ng c chn-l trong o B- khng thoichuyn.
[36] on trn tn-thn cng-c s thnh tm thnh php v h-php ca
cc v Long-vng.
[37] Dc-soa ( Yaksa): C ch gi l D-xoa, Tu dch l Tt-tip, l
loi qu-thn bay trn h-khng.
[38] on trn l li tn-thn c-lc ca cc Dc-xoa-thn y nhsng tr-tu, ngn dp c-qu, lm cho chng-sinh c an-vui, thm phc,
tr v h-tr i-tha-php c lu di.
[39] Cn-tht-b (Gadharva): Tu dch l Hng-m: khng dng ru
tht, ch cn hng-v gip cho thn ng-m; cn dch l Tm-hng,
c ngha l thng tm hng-kh gip cho thn-mnh, hoc ni t thn
xut ra nhng hng-kh . y l v nhc-thn ni Thin-.
[40] on trn tn-thn cng-c cc v Cn-Tht-B-Vng c lng iknh i-tha-php v, lm cho chng-sinh c li-lc, khng bao gi thy
chn-nn, mi-mt.
[41] A-tu-la (Asura): Tu dch: Phi-thin, ngha l loi qu-thn ny gn
bng tri nhng khng phi tri, v khng c nhng c- nh cc v
trn ci Tri, m li hay c tnh tranh-u.
[42] Tam-bo: Ba ngi qu-bu: Pht (Buddha), Php (Dharma), Tng
(Sangha). on trn ni A-tu-la-vng vn tnh ng-mn, nay b c tnh
y, tu theo thin-php, th-tr i-tha, tn-trng Tam-bo.
[43] Ca-lu-la-vng (Garuda): Loi chim Kim-s u n.

[44] Bt khi php-nhn.i vi thc-tng ca cc php hiu r v tin


thc su xa, khng cn sinh khi s ng vc, lun lun ch em li li-ch
cho chng-sinh m thi.
on trn tn-thn cng-c s liu-php v lm li-ch chng-sinh ca Calu-la-vng.
[45] Khn-na-la-vng: Ngi ng u trong loi Khn-na-la. Khn-na-la
(Kimnara) xa dch l Nhn-phi-nhn:nh ngi nhng khng phi ngi;
nay dch l Ca-thn: Thn chuyn vic ht, l nhc-thn ni Thin-.
[46] on trn tn-thn cng-c cc v Khn-na-la-vng c tr-tu vidiu, thanh-tnh, thn tm t-ti.
[47] Ma-hu-la-gi-vng: Loi Ma-hu-la-gi u n. Ma-hu-la-gi
(Mahoraga): i-mng-thn (thn rn).
[48] i-trin: n-i qun-qut.
on trn tn-thn Ma-hu-la-gi-vng kho tu tp, b tham-i v kho
dng phng-tin lm cho chng-sinh b c s n-i qun-qut.
[49] Chuyn-lun thnh-vng: Ting Phm gi l Chc-ca-la-pht-lt ht-la-x (Cakavarti-Raja). Vua Chuyn-lun thnh-vng c 32 tng. Khi
tc v, do thin cm, nh vua c c xe bu (lun-bo); xe ny quay chuyn
hng-phc c 4 phng nn gi l Chuyn-lun-vng. Khi kip s tng
ln ca nhn-loi, ngi ta th n 20.000 tui tr ln thi Chuyn-lunvng mi xut-th. M kip dit, ngi ta th t v-lng tui n
80.000 tui, thi nh vua ra i. Lun-bo (c xe bu) ca nh vua c 4 loi:
Kim (vng), Ngn (bc), ng v Thit (st). Bn c xe bu ny ln lt
thng-lnh 4 i-chu, nh Kim-lun-vng coi c 4 chu; Ngn-lun-vng
coi 3 chu: ng, Ty v Nam; ng-lun-vng coi 2 chu: ng v Nam;
Thit-lun-vng coi 1 chu Nam-dim-ph-.
[50] on trn ni cc Chuyn-lun thnh-vng sng-tn Tam-bo, em
mi th cng-dng Th-Tn, tn-thn Pht-tr v mong cu o v-thnggic. -V, bit th-php v-thng.
[51] Phc-tr: Tc l phc-c v tr-tu. C ch cn gi l Phc-tu, ctr, c-tu, tr-c v.v

[52] on trn ni v 16 i-quc-vng do trng cn lnh, c y-


phc-tr, nhn-dn vui-v, ch Pht h-nim. Cc v y tng pht tm lm
th-ch cho ch Pht trong ba i v b-th chng-sinh. Cc v y chn sinht, tu gii-thot, cu Pht-o, chng-sinh, v ni di Pht-chng. V,
nhn-duyn nghe php, cc v y sm cng-dng dng c Th-tn.
[53] Ba mn gii-thot: 1/- Khng gii-thot: Qun cc php do nhn-duyn
sinh, khng c ng, ng-s m c gii-thot. 2/- V tng gii-thot:
Chng Nit-bn xa la ht thy tng m c gii-thot. 3/- V nguyn
gii-thot (xa gi l v-tc, v-khi): i vi cc php khng cn a mun
g, m c gii-thot.
[54] on trn, tn-thn cng-c ca 16 phu-nhn c chnh-nh
nhng, v sinh m th-hin n-thn. V nay v mun nghe php nn em
cc th qu bu cng-dng Th-Tn.
[55] T-khu-ni (Bhiksuni): Phi n i tu, th-tr i-gii.
[56] u-b-tc (Oupasaka): Tu dch l Cn-s-nam: ngi n ng thtr gii-php ca Pht, lun lun thn-cn, phng-s Tam-bo.
[57] u-b-di (Oupasika): Tu dch l Cn-s-n: ngi n b th-tr
gii-php ca Pht, lun lun thn cn, phng s Tam-bo.
[58] B-la-mn (Brhmana): Giai-cp tu-s ca n--gio, Tu dch l
Tnh-hnh, Tnh-ch, Tnh-ch. Giai-cp th nht trong 4 giai-cp ca
n-.
[59] St--l (Ksatija): Tu dch l in-ch. Giai-cp vua cha. Giaicp th 2 trong 4 giai-cp ca n-.
[60] Ph-x (Vesa): Giai-cp bun bn. Giai-cp th 3 trong 4 giai-cp ca
n-.
[61] Th-t-la (Sudra): Giai-cp nng-nhn, n-l. Giai-cp th t trong 4
giai-cp ca n-.
[62] Trng-gi: Ting Phm gi l Ngh-lc-h-bt- (Drha-pati):
Ting gi thng-thng ch cho ngi nhiu ca, c. B Php-Hoa
Huyn-tn quyn 10 ni: Trng-gi l ngi tm bnh, tnh thng, ni
thc, lm chm, tui nhiu, ca lm.

[63] C-s: Ting Phm gi l Ca-la-vit (Kulapati): L ngi c ca nh


khng ra lm vic i; l ngi n-dt ni nh mnh khng ra lm quan;
hay l ngi ti-gia c ch hng v o Pht. B Php-Hoa Huyn-tn
quyn 10 ni: Gi o t im-m, cha c, t mun gi l C-s.
[64] on trn ni v Tng, tc i-chng c thin-cn, c nhn-duyn pht
tm ti nghe php.
[65] L-gi-gia- (Lokyatika): Tu dch l Thun th. Tn mt ngoio trong n- xa, thun theo tnh i, chp s vt l thng, l c.
[66] Nm php thn-thng: Thn-thng: nhng php c dng-lc t-ti v
ngi, khng th suy lng c. Nm php thn-thng l: 1/- Thn-tcthng (Rddhivid-hi-jnna): mt nim i khp mi th-gii, c t-ti. 2/Thin-nhn-thng (Divya-caksus): Trng sut ht thy. 3/- Thin-nh-thng
(Divya-sirotra): nghe khp mi ting. 4/- Tha-tm-thng (Paracit-ta-jnna):
bit ht thy tm chng-sinh. 5/- Tc-mnh-thng. (Purvanivs-nusmrti
jnna): nh bit mnh kip trc. Thm Lu-tn-thng (As-ravaksayajnna) na l 6. Lu-tn-thng c ngha l dt tr ht thy phin-no c
t-ti v ngi.
[67] on trn ni: tuy l ngoi-o tu cc php-mn khc vi o Pht
nhng, tu-hnh c thn-thng, c t-ti v-ngi, bit pht tm him
c ti nghe Pht thuyt-php.
[68] Phi-nhn: Ch chung cho cc loi khng phi ngi (phi-nhn) nh
Thin, long 8 b cng -chng u minh nh D-xoa, c qu v.v
[69] Ng-qu: Ting Phm gi l B-l-a (Preta). Ng-qu l 1 th trong 6
th. Ng-qu thng chu kh v i kht. V, do qu-bo phi chu khng
ng, nn c loi hn, loi km. Loi hn, lm thn ni rng ni, miu mo;
loi km, ni bt-tnh, khng c n ung v thng phi chu kh v
dao, gy nh p.
[70] T-x-x-qu (Pisac): Tu dch l in qu: qu in-cung; Hmtinh-qu: qu n tinh-kh.
[71] Nm th : u, hai tay v hai u gi.
[72] on trn ni v loi qu l loi nhiu c-c nay dit-tr, bit quyy Tam-bo, h-tr chnh-php nn ti nghe php.

[73] Ba ng: Tc tam (3) c o v cn gi l tam (3) , tam (3) c th:


a-ngc, ng-qu, sc-sinh.
[74] on trn ni loi sc-sinh (cm-th) ti nghe php em cc thc
cng-dng ln Pht, thnh Pht thuyt-php, mong dt c-nghip, ngu-si,
c gii-thot.
[75] Dim-ma-la-vng (Yama-rja): Xa gi l Dim-la hay Dimvng. Tu dch l Phc (phc): tri buc ti nhn; song th: v ny
i c hng th vui sng v phi chu c s kh; bnh-ng-vng:
tr ti bnh-ng Dim-ma-la-vng l mt chc v cai qun tt c cc vic
trong a-ngc.
[76] La-st (Rksasa): Tu dch l Bo-c kh y: Loi qu hung-c ng
s. Qu ci gi l La-xoa-t (Rksasi). i-la-st l qu La-st c a-v
cao hn v hung-c hn.
[77] Ngc-li: Quan coi ngc.
[78] Nm dc-lc: Ca-ci, sc p, ting tm, n ung, ng ngh .
[79] Nm ti nghch: Ng nghch l 5 th ti c tri ngc vi o-l.
Cn gi l ng v-gin nghip l 5 c-nghip phi chu qu-kh trong angc V-gin. Nm ti nghch l: 1/- Git cha. 2/- Git m. 3/- Git A-lahn. 4/- Lm chy mu ni thn Pht. 5/- Ph ha-hp Tng. Cn 5 ti cbit na l: 1/- Ph cha thp, t kinh tng, ly ca Tam-bo. 2/- Hy
bng Tam-tha-php. 3/- Bt giam nh p, git chc ngui tn tm xutgia. 4/- Phm 1 trong 5 ti nghch trn. 5/- Cho l khng c nhn-qu, to 10
iu c.
[80] a-ngc: Ting Phm gi l Na-lc-ca (Naraka), N-l (Niraya).
Tu dch l bt lc: khng vui; kh ym: ng chn, kh-c, kh-kh:
-vt, kh-c lm cho au kh; v hu: khng c s vui sng, khng c
kh v v.vY c vo ni sinh (di t: a) v c nhng kh trn, khc g
nh trong ngc nn gi ra thnh a-ngc. a-ngc c ba loi: 1/ Cnbn a-ngc: nh 8 ngc nhit (nng), 8 ngc hn (rt). 2/ Cn bin angc: cc ngc nh ph cn, nh mi ngc ln c 16 ngc nh. 3/ C-c
a-ngc: nhng ngc ni ni rng, ng ni, di cy, trong khng
v.v

[81] on trn ni v Dim-la-vng cng nhng c-qu ti nghe php. V,


c nhit tm -sinh, thng chng-sinh: t mnh buc mnh, nn h khnthit xin Pht ni php chng-sinh trong 3 c-th c gii-thot.
[82] Ta s-t: S-t ng u loi th, c uy-c ln, khi rng ln mt
ting cc loi th u np phc. c Pht ni php cm-ng php-gii
hu-tnh. V vy, nn ni Ngi ngi thuyt-php hay em ta s-t lm vd.
[83] Nam-dim ph-: Xa phin l Dim-ph- (Jambudvipa) nay
phin l Thim-b-chu. y l tn mt chu v pha Nam ni Tu-di,
nn gi l Nam-dim-ph-. Chu ny l ci t nhn-loi hin nay.
[84] on trn ni c Pht l ch php-hi. Ngi c uy-c ln c ichng cung-knh, cng-dng .
[85] Gia-phu: Ngi xp bng, hai bn chn cho ln hai v.
[86] Tu-di: (Sumeru): Tu dch l Diu-cao, Diu-quang, An-minh, Thintch, Thin-cao Tn mt tri ni trung tm tiu-th-gii.
[87] 4 th bu: Vng, bc, lu-ly, pha-l. Thm x-c, xch-chu, m-no l
tht-bo (7 th bu).
[88] Hu-nh-thin cc thin tam-mui: Hu-nh ch cho ci tri Sccu-cnh l ci cao cng tt ca ci Sc. y l tn mt mn thin-nh cao
siu cng cc v thin-diu.
[89] Tm anh-lc bo trang-nghim-vng: y v vo tm Pht. Tm Pht
v tm chng-sinh bnh-ng. Song, tm Pht c v-lng v-bin cng-c
trang-nghim, c vin-mn t-ti, v nh ngc-bu trang-nghim, nh
vng-v c t-ti.
[90] V-sc-gii: Ci ny khng c mt ci g c th gi l vt-cht ca
sc-php, cng khng c thn th, cung-in, ch cn c thc-tm v trong
thin-nh su-sa vi-diu nn gi l V-sc-gii. V sc-gii c 4 ci:
Khng v bin x, Thc v bin x, V s hu x v Phi-tng phi-phitng-x.
[91] Sc-gii: Ci ny t thn-th, cung-in, quc- u l vt-cht (sc)
tinh-ho, th-thng vi-diu. Sc-gii chia lm T-thin:

1/ S-thin 3 ci: Phm-chng-thin, Phm-ph-thin, Phm-vng-thin. 2/


Nh-thin 3 ci: Thiu-quang-thin, V-lng-quang-thin, Quang-m-thin.
3/ Tam thin 3 ci: Thiu-tnh-thin, V-lng tnh-thin, Bin-tnh-thin. 4/
T-thin 9 ci: Phc-sinh-thin, Phc-i-thin, Qung-qu-thin, V-tngthin, V-phin-thin, V-nhit-thin, Thin-kin-thin, Thin-hin-thin v
Sc cu-cnh-thin. Tng cng Sc gii c 18 ci tri.
[92] Phm-thin (Brahmadeva): L mt ci trong S-thin thuc Sc-gii.
Ci ny a tch-tnh thanh-tnh, xa la s dm-dc ca Dc-gii.
[93] Su ci tri Dc: Dc-gii l ci m chng-sinh trong c 3 th dc:
n, ng, v dm-dc. C 6 ci tri cn vng trong vng dc y l: 1/ T
thin-vng (Caturmahrjakyiks): ng: Tr-quc-thin (Dhritarstra).
Nam: Tng-trng-thin (Virdhaka). Ty: Qung-mc-thin (Virpksa),
Bc: a-vn-thin (Dhanada). 2/ ao-l-thin (Tryas trmsa: Tu dch l
Tam-thp tam thin) 3/ D-ma-thin (Yma: Tu dch l Thi phn 4/
u sut-thin (Tusita: Tu dch l Tri-tc, H-tc). 5/ Lc bin-ha-thin
(Ting Phm l Ni-ma-na: Nirmanarataya). 6/ Tha ha t-ti-thin (Ting
Phm l Sa-x-bt-: Pa-ranirmitavasavartina).
[94] Tn cc th hoa. V c nhiu tn hoa khng thy phin ngha ra Hnvn, nn nh vy.
[95] S-t phn-tn tam-mui: Mn thin-nh c tc-ng rung-ng
mnh-m, mau l nh s-t.
[96] Tam-thin i-thin th-gii: t nc trong v-tr ny rt nhiu. Mt
thi-dng-h l mt tiu-th-gii. Mt nghn Tiu-th-gii thnh Tiu-thin
th-gii. Mt nghn Tiu-thin th-gii thnh trung-thin th-gii. Mt
nghn Trung-thin th-gii thnh i-thin th-gii. S lng ca i-thin
th-gii l 1.000.000.000. i-thin th-gii do ba ln thin (nghn) m
thnh, nn gi l Tam-thin i-thin th-gii.
[97] Sc-sinh: Ting Phm gi l -lt-xa (Tiryagyoni). Sc-sinh ch
cho cc sinh-vt c nui dng n hay lm vic. Nay dch l Bngsinh c ngha l ch cho cc sinh-loi i ngang.
[98] Tam lun khng: Ba vng rng khng. y ni v s b-th. Ngi vtm thc-hnh b-th, khng cn bn cht hnh bng g trong tm-thc v 3
loi: ngi b-th, ngi nhn ca b-th v ca b-th. Th l chn-b-th
, l tam lun khng.

[99] Di-lu-sn (Sumeru): Tu dch l Cao-sn , Quang-sn.


[100] Mc-chn-ln--sn (Mucilinda): Tu dch l Gii-thot-sn.
[101] Bn i-chu: Theo kinh Pht, th-gii ny chnh gia c ni Tu-di,
chung-quanh c cc ni, cc b, ri n 4 i-chu: 1.- Nam Thim-b-chu,
hay l Nam Dim-ph- (Jambudvipa). 2.- ng Thng-thn-chu, hay l
ng Pht-b- (Prvavideha). 3.- Ty Ngu-ha-chu, hay l Ty Cgia-ni (Aparagodniya) 4.- Bc C-l-chu, hay l Bc Ut-n-vit
(Uttarakuru).
[102] Tm ngc hn (rt): t-b- (Arbuda) Tu dch l Pho: rt qu
phng da. 2.-Ni-lt-b- (Nirarbuda) Tu dch l Bo-pho: rt qu da
cng nt. 3.- A-trit-tra (Atta). 4.- Hoc-hoc-b (Apapa). 5.- H-h-b
(Hhdhar) (3 ngc trn do rt qu m ming pht ra ting nh th). 6.Ut-bt-la (Utpala): Tu dch l Thanh-lin-hoa: rt qu thn-th nt-n
ti xanh nh cnh sen xanh. 7.- Bt-c-ma (Padma) Tu dch l Hnglin-hoa: rt qu thn-th nt, mu nh cnh sen . 8.- Ma-ha-bt-dc-ma
(Mahpadma) Tu dch l i-hng-lin-hoa. Trong kinh Nit-bn quyn
11 li gi l: A-ba-ba, A-tra-tra, A-la-la, A-b-b, u-bt-la, Ba-u-ma v
Cu-vt-u.
[103] Tm ngc nhit (nng): 1.- ng-hot: b tra-tn, cht i, li sng li.
2.- Hc-thng: Ly dy tri ri sau ca, chm. 3.- Chng-hp: nhiu kh-c
hp li tra-tn. 4.- Ho-khiu: tra-tn au, ku go khc lc. 5.- i-khiu:
au qu ku to. 6.- Vim-nhit: la t chung-quanh. 7.- i-nhit: rt nng.
8.- V-gin: Chu kh khng gin-on.
[104] Mi phng: ng, Ty, Nam, Bc, ng-nam, Ty-nam, ngbc, Ty-bc, Thng-phng v H-phng.
[105] Nm th: Thin (tri), Nhn (ngi), a-ngc, ng-qu, sc-sinh.
Thm A-tu-la na l 6 th hay 6 o.
[106] K: Ting Phm gi l K-d (Geya). Tu dch l trng-tng l
mt li th bn cu, ni li ngha ca vn xui. Li cn mt th k ting
Phm gi l Gi- (Gth): Tu dch l Phng-tng hay C-khitng. Ngha l: Li th cng 4 cu nhng, t sng-tc ring bit, khng
phi ni li ngha ca vn xui.

[107] Tnh-Phn: Tn Thn-ph c Pht Thch-Ca, ting Phm gi l Th--na (Suddhodana) cai-tr nc Ca-t-la-v (Kapilavastu).
[108] Chuyn-php-lun (quay bnh xe php): Gio php ca Pht gi l
php-lun (bnh xe php); truyn ni php y gi l chuyn (quay).
Ngha l gio-php ca Pht , quay vng khp chng-sinh-gii, ph tan
phin-no. V, chuyn y cn c ngha l chuyn php t tm mnh,
chuyn di sang tm ngi khc.
[109] Nht-thit-tr: Bit r tng chung ca ht thy php. Tng chung
tc khng-tng.
[110] Thn-d: Thn-thng bin ha l-lng.
[111] Phm-thin-vng: Tn gi tt ca i-phm-thin-vng
(Mahbrahman), l ng vua trong ci S-thin. V, cn l tn gi chung 18
ci tri thuc Sc-gii.
[112] Thin--thch: Chnh gi l Thch-Ca hon-nhn (Sakra
devnn Indra), gi tt l -thch Tu dch l Nng-thin-ch, cai-tr
ci tri Tam-thp tam (ao-l).
[113] i-tha: Ting Phm gi l Ma-ha-din (Mahyna: i (ln)
i vi Tiu (nh) m ni. Tha (c xe) c ngha l vn ti. Thp nh
mn lun ni: Ma-ha-din (i-tha) hn Thanh-vn-tha, Duyn-gictha nn gi l i-tha. Qu-v ca ch Pht rt cao-siu, c xe ny vn
chuyn c n nn gi l i. Ch Pht i-nhn ngi trn c xe ny
gi l i. Hay dit tr i-kh, cho chng-sinh i-li-ch nn gi l
i v.v i-tha l c xe gio-php cao-siu, vi-diu rng ln chuyn
ch chng-sinh mau ti ch i-gic-ng.
[114] Vin-tch: Tc l Nit-bn (Nirvna) v c ngha l cng-c vinmn, tch-dit phin-no.
[115] Ha-nghi: Phng-php, nghi-thc gio-ha chng-sinh.
[116] o-trng (Bodhimandala): Ni Pht, Thnh thnh o. Ni hnhphp, cng-dng, hc o u gi l o-trng. o-trng cn l tn ring
ca php-ta (ta ngi thuyt-php).

[117] V ng ng, v-thng chnh-ng chnh-gic: Tc l V ng


ng a-nc a-la tam-miu tam b-, V ng ng (Asamsama): o
Pht v tn-hiu ca Pht, o Pht cao-siu tuyt-i, khng g snh bng,
nn gi l v ng (khng snh bng). o y ch Pht vi Pht bng
c, nn thm ch ng. Cn v-thng chnh-ng chnh-gic, xem
phn ch-thch gii s 28.
[118] Qun-nh (Abhisecani): Theo tc n-, mt khi v Hong-t c
phong Thi-t, hay Thi-t ln ngi vua, lc tn-phong hay ly nc 4 b
ri ln u, biu chc tng. Ni y, ng : v B-tt sp thnh Phtqu.
[119] i-php-vng: Qu-v ti-cc ca Thnh-nhn l i-phpvng. Php-vng l i vi ht thy php c t-ti. y l danh-t
tn xng Pht. Danh-t tn xng Pht cn c ch gi l Thin-trung-thin,
Thnh-trung-vng, i-thnh-cha, i-y-vng, i-o-s, i-thuyns, Nhn-trung-tn, Thin-nhn-s v.v.
[120] Nhn-gi: Ting gi tn nhng bc c nhn-t c kh knh.
[121] Php-thn (Dharmakya): Chn-thn ca Pht, y- v-lng php
cng-c. Cn gi l t-tnh-thn, l th-tnh chn-nh php-gii thanhtnh, bnh-ng ca ht thy php.
[122] Thng, lc, ng, tnh: y l 4 c ca Nit-bn. 1/ Thng: th ca
Nit-bn thng hng bt bin, khng sinh-dit v, ty duyn ha-dng, vn
thng khng on-tuyt. 2/ Lc: th ca Nit-bn tch-dit, an-lc vnhvin v, vn-dng t-ti, lm g u hp vi tm. 3/ Ng: ng v th, tthc (chn-thc ni t-th) l ng; ng v dng, t-ti (t-do khng
chng ngi) l ng: Chn-thc khng bin-i, t-ti khng ngn vng
l chn-ng. 4/ Tnh: th ca Nit-bn, gii-thot ht thy nhng cunhim v, ty ni ha-duyn m khng b nh-nhp.
[123] Thanh-vn: Ting Phm gi l X-la-b-ca (Srvaka). Thanh-vn l
hng -t trong php Tiu-tha ca Pht nghe gia-l ni ting ni ca
Pht, ng l T- (kh, tp, dit, o), dt c kin-hoc, t-hoc, chngnhp Nit-bn. gi l Thanh-vn.
[124]Duyn-gic: Xa gi l Bch-chi-Pht, nay gi l Bt-thch--gi-Pht
(Pratyekabuddha) v xa dch l Duyn-gic, nay dch l c-gic:

- Duyn-gic c ngha l: 1/ Qun 12 nhn-duyn, on hoc, chng l. 2/


Nhn thy ngoi-duyn nh hoa ri, l rng m t gic-ng l v thng,
on hoc, chng l.
- c-gic c ngha l trong i khng c Pht, do mm mng ca nhn
trc, hoc qun 12 nhn-duyn, hoc qun hoa ri, l rng m t-gic-ng.
[125] on ny t cu Khi y c Th-Tn ngi kt gia-phu ( trang
12) n ch cha tng c bao gi, l ni v: c Pht nhp-nh, phng
quang, nh-hin mi tng, bo im Ngi sp ni diu-php i-tha,
chng-sinh cung-knh, cng-dng mong mi nghe php, v, B-tt S-thng ni cho chng-hi bit l Pht s ni php Tm-a-qun, yu-cu
chng-hi nht tm cu v-thng gic, ng cu o-qu Nh-tha.
[126] Hoa u-m: u-m gi l u-m-ba-la (Udumbara): Tu dch
l linh-thy (im linh thing); thy-ng (ng vo im tt). Theo
Php-hoa vn-c ni thi hoa ny 3.000 nm mt ln hin, khi hoa y hin
ra thi c Kim-lun-vng ra i.
[127] V-vi (Asamskrta): Tn ring ca chn-l. Khng cn nhn-duyn
to-tc, khng cn 4 tng: sinh, tr, d, dit. Tri li l Hu-vi
(Samskrta). Hu-vi ch cho nhng s-vt do nhn-duyn to-thnh.
[128] Ba-la-mt-a (Pramit): y l nu t i-hnh ca B-tt. Ba-lamt-a Tu dch l cu-cnh: i-hnh ca B-tt hay t ti ch cng-tt
trong s t lm, dy ngi; o-b-ngn: thc-hnh i-nguyn y vt
qua b sinh-t bn ny, n b Nit-bn bn kia; v cc: nhn ihnh y B-tt vt qua s xa rng ca mi php. V, dch tt l , c
ngha l thot. Ba-la-mt c 6 hay 10 php.
[129] Php-gii (Dharmadhtu): ng v mt s, php l cc php (svt), gii l ranh-gii. Cc php u c t-th nhng, gii-phn bt ng
nn gi l php-gii. Php-gii trong khung-cnh hp-hi l ch cho mi
php song , trn phm-vi rng ln, n l tng-trng cho i-khi vn-hu.
ng v mt l, php-gii ch cho l-tnh chn-nh, hoc gi l chnnh php-tnh, thc-tng, thc-t. Ti y ch gii c ngha l tnh.
Tc l php-tnh.
[130] Th, dng: Th l thc-th, th-tnh l ci nht-nh bt bin ca
s-vt, n l ch cn-bn cho nhng chi-phn khc nng-ta, nh tngdng chng hn. Tng l tng-trng trong th-tnh ca cc php; l

tng-trng ca s-vt biu-hin bn ngoi nhng, c tng-tng ti tm.


Dng l tc-dng: Y vo th-tnh sinh ra mi tc-dng thin, c ca cc
php. Th, tng, dng theo kinh, lun gi l tam i (3 th rng ln).
[131] Thin-th (Tu-gi-: Sugata): y l mt hiu trong mi hiu ca
Pht. Thin-th c ngha; l i tt . ni: dng Nht-thit-tr lm xe, i
trn ng bt-chnh, ro ti Nit-bn, nn gi l Thin-th.
[132] Bn v-lng: T, bi, h, x.
[133] Chng-tr: Tc Nht-thit-chng-tr: Tr-tu ca Pht vin-minh,
thng sut ht thy mi php v tng-tng, bit-tng v, bit o-php
ca ch Pht, nhn-chng ca chng-sinh, ha-o chng-sinh dt tr m
hoc.
[134] Ba nghip: Thn, ming, .
[135] iu-ng: Gi l iu-ng trng-phu (Purusadamya-srathi):
mt hiu trong mi hiu ca Pht v, c ngha l c Pht ty thi dng li
ha-du, ty thi dng li kh-thit; trng nom, iu-tr chnh-sinh, lm
cho h khng tri o, m i vo thin-o .
[136] Nng-nhn: y ch vo c Pht Thch-Ca Mu-ni. V, Tu dch
Thch-Ca l Nng-nhn; Mu-Ni l Tch-mc.
[137] Thp-thin: Mi nghip thin: khng: st-sinh, trm cp, dm-dc,
ni di, ni thu-dt, li i chiu, th-c, tham-lam, sn-hn v t-kin.
Tri li, l thp-c (mi nghip c).
[138] Ma-ni (Ma-ni): Tn mt th ngc, Tu dch l Nh-.
[139] Vn-tp: Dng rn-r ko n t-tp ng-o nh my n. V, s ttp y nh s t-tp ca my vi ci tng-mo v tm.
[140] Tm-kh: Sinh, lo, bnh, t, cu khng c, on ght phi hi-ng,
n-i phi bit-ly v nm m (sc, th, tng, hnh, thc) r-thnh.
[141] V-tr: Php khng c t-tnh, v khng c t-tnh nn khng c ch
tr-trc ( lin mi y), ch ty duyn m hin-khi, nn gi l v-tr.
V-tr l gc ca vn hu.

[142] V-s-c: Chn-l v-tng ca tm-th khng c ch chp-trc,


khng c ch phn-bit nn gi l V-s-c (khng ch c). V-sc tc l khng-tu, l v phn-bit.
[143] Ton vn k trn B-tt S-t-hng tn-thn phc-c, tr-tu ca
Pht v Nhn, Thin, chng-sinh tn-knh cng-dng Pht. Tip , B-tt
ni li vic Pht nhp-nh, phng quang, nh hin. Sau cng, nht tm
thnh Pht thuyt-php.
n y ht quyn nht.
[144] Tot-yu: y l phn chn-la nhng yu-c trong chnh-vn,
hu gip qu Pht-t d hiu, d nh, khi xem xong tng phm. V l nhng
tot-yu, nu Pht-t no mun tng, xin tng ng chnh-vn, m dnh
phn ny li (li dch-gi).
II. - PHM BO-N 1
By gi, c Th-Tn t chnh-nh khoan-thai tr dy, bo i-B-Tt DiLc2 rng: Qu ha thay! Qu ha thay! i-s cc ng, cc thin nam-t
v mun thn cn bc Th-gian-ph, v mun nghe php xut-th, v mun
suy-ngh nh-nh-l, v mun tu-tp nh-nh-tr3 nn mi n ni Pht
cung-knh, cng-dng. Nay Ti din ni v TM-A DIU-PHP, dndt chng-sinh, khin cho h chng-nhp Pht-tr. Diu-php nh th, ch
Pht Nh-Lai qu v-lng kip hp thi ni ra. Nh-Lai Th-Tn ra i rt
kh gp c, cng nh hoa u-m! Nh-Lai xut-hin ra i ni diuphp ny cng li kh gp! S-d th l sao? - Ht thy chng-sinh xa la
hnh-nguyn ca i-tha B-tt, xu-hng v B- ca Duyn-gic,
Thanh-vn, chn-ngn sinh-t, mong nhp Nit-bn mi, ch khng thch
diu qu thng -lc ca i-tha. Song, cc Nh-Lai quay xe php, xa la
bn li m ni php tng-ng4: Mt l, v-phi-x (ni khng tri ni chn:
hp hon-cnh). Hai l, v-phi-thi (khng li thi: hp thi). Ba l, v-phikh (khng tri cn-kh: hp trnh- chng-sinh). Bn l, v-phi-php
(khng tri php: hp chnh-php) Hp bnh cho thuc, khin h khi c,
tc l c bt-cng5 ca Nh-Lai. Thanh-vn, Duyn-gic cn cha c
cnh bt-cng t-ti ca B-tt-chng. Hung l c c bt-cng ca
Nh-lai. Bi nhn-duyn y, nn h kh thy, kh nghe c tm-a
php-mn ca chnh-o B-! Nhng, nu c thin-nam-t, thin-nnhn no nghe c diu-php y qua tai mt ln, trong khong chc lt, h
nhip-nim qun tm c, l h hun-thnh ht ging i-b- v

thng, khng bao lu na h s ngi trn ta bu kim-cng, ni cy B, c thnh v-thng chnh-ng chnh-gic.6
Khi y, ni Vng-x i-thnh c nm trm ng Trng-gi tn l: Diuc Trng-gi, Dng-Mnh Trng-gi, Thin-Php Trng-gi, NimPht Trng-gi, Diu-tr Trng-gi, B- Trng-gi, Diu Bin
Trng-gi, Php-Nhn Trng-gi, Quang-Minh Trng-gi, Mn-Nguyn
Trng-gi. Cc i-ph Trng-gi y thnh-tu c chnh-kin, ti
cng-dng Nh-Lai cng cc Thnh-chng. Cc Trng-gi y, nghe c
Th-Tn tn-thn i-tha tm-a php-mn, lin ngh rng: Chng ta
thy Nh-Lai phng ho-quang sc vng, nh-hin nhng s kh-hnh kh
lm ca B-tt, chng ta khng c tm a thch lm hnh kh-hnh, ai li
trong nhiu kip ni sinh-t, v chng-sinh chu mi kh-no c?. Cc
Trng-gi y ngh th ri, lin t ta ng dy, ch o vai hu, gi hu qu
xung t, chp tay cung-knh, tuy khc ming nhng ng m, bch trc
Pht rng: Bch c Th-Tn! Chng ti khng a nhng hnh ca cc Btt i-tha, cng khng thch nghe nhng m-thanh kh-hnh. S d th l
sao? - V, ht thy hnh-nguyn tu-hnh ca cc B-tt, u khng phi l
nhng s tri n, bo n (bit n, tr n). Sao vy? - V cc v y xa la cha
m, ti ch xut-gia, em v con mnh cho nhng ngi ham mun; cho n
u, mt, ty, no ty s mong mun ca h, u b-th c, m chu cc s
bc-no; trong ba v s kip tu cc php , tm vn bn nghn hnh Bala-mt, vt dng sinh-t, mi n c ni B- i-an-lc; chng bng
xu-hng v o-qu Thanh-vn, Duyn-gic, ch ba i hay trm kip
tu-tp t-lng7, dt c nhn sinh-t, chng qu Nit-bn, chng n ni
yn-vui, nh th mi gi l bo n!8
c Pht bo nm trm ng Trng-gi: Qu ha thay! Qu ha thay! Cc
ng nghe Ti tn-thn i-tha, cc ng sinh tm thoi-chuyn. Nhng, cc
ng li pht khi ra -ngha nhim-mu, em li s li-ch an-lc cho ht
thy chng-sinh khng bit n-c trong i mai sau. Cc ng hy nghe cho
k, nghe cho k v nh ngh cho kho, nay Ti s v cc ng phn-bit, din
ni nhng ch c n ca th-gian v xut-th-gian cc ng hiu!.
Thin-nam-t! Nhng li cc ng ni cha c chnh-l. Sao vy? - n
ca th-gian v xut-th-gian c bn bc: Mt l, n cha m. Hai l, n
chng-sinh. Ba l, n Quc-vng. Bn l, n Tam-bo. Bn n nh th, ht
thy chng sinh u bnh-ng gnh chu.9

Thin-nam-t! N CHA M: Cha c t-n, m c bi-n. Bi-n ca m,


nu Ti i trong mt kip ni v n y cng khng th ht c. Nay
Ti v cc ng ni mt t phn v cng n y cc ng hiu: Gi-s c
ngi v vic phc-c, cung-knh, cng dng mt trm v i-b-la-mn
tnh-hnh, mt trm v i-thn-tin c nm php thn-thng, mt trm
ngi bn lnh, xp t cho cc v y yn trong nh tht-bo rt p, em
trm nghn th n ngon qu, y-phc bng mi th bu tua r cc chui
ngc, dng cc phng x bng g chin-n10, trm-hng, chn gi,
ging nm trang-nghim bng trm bu, cng trm th thuc thang cha
khi cc bnh v nht tm cng-dng trn trm nghn kip, cng khng bng
mt nim tm hiu-thun, em cht t vt nui nng sc-thn bi-mu. V,
theo ch cng dng hu h y, em so-snh vi cng-c trc thi n
trm nghn vn phn cng khng th no xt lng kp.
S thng nh con ca bi-mu th-gian khng g snh c. n y n
vi con ngay t khi cha c hnh-hi. Ngha l bt u t khi th-thai, tri
trong mi thng, i ng, ngi, nm, m chu mi kh-no, khng th dng
ming m ni ht c. Tuy c nhng s dc-lc, m-thc, y-phc nhng,
m vn khng sinh tm a thch, m tm m ch lun lun lo ngh n con
khng qun nhng.
Hy t suy-ngh: khi sp sinh-sn, m m-thm chu ng mi kh, ngy
m su-no. Nhng, n lc lm-bn, s au-kh y qu i, nh trm
nghn mi nhn bu vo ct x, thc khng th no k xit c, c khi n
cht. Sinh n ri, m khng cn b kh-no g na, lc h hng thn-thch
vui mng v tn, cng nh ngi n b ngho c ngc Nh-. Khi a
con ct ting khc cho i, m nh l ngi nghe c m-nhc. M dng
ngc m lm ni ng-ngh ca con v trn hai u gi m, thng thng l
ni chi gin ca con. Trong ni ngc m tun ra nhng dng sa nh nc
sui cam-l nui ln con. n nui ln y nhiu hn tri t v c
thng-xt y rng ln khng g snh c. Th-gian, ni non l cao, n
bi-mu cn cao hn th - cao hn c ni Tu-di. Th-gian ci t l nng, n
bi-mu cn nng hn th!
Thng-hoc c con trai, con gi no bi-n, khng hiu-thun vi cha m,
lm cho cha m sinh tm on-nim, m m bc-bi, tht ra mt li ni c,
tc thi con phi sa-a theo li ni y, hoc vo a-ngc, hay ng-qu,
sc-sinh. Th-gian, nhanh g hn gi d, mt cht on-nim ca cha m cn
nhanh hn gi y, ht thy Nh-Lai, ch Thin, Kim-cng cng cc v
Tin c nm php thn-thng khng cu-h c.

Nu thin-nam-t, thin-n-nhn no theo li dy bo ca bi-mu v thathun khng tri, thi c ch Thin h-nim, phc-lc v-tn. Nhng
nam, n y tc l dng ging tn-qu ca Thin, Nhn, hoc l B-tt v
chng-sinh, hin lm nam, n em li li-ch cho cha m.
Thin-nam-t, thin-n-nhn no v bo n cha m, sut mt kip mi ngy
ba thi, t ct tht mnh nui cha m, cng cha tr c cng n mt
ngy ca cha m. S-d th l sao? - Ht thy nam, n trong thai m,
ming nt cung v, ung huyt m, khi ra khi bo-thai, trc thi u-tr,
ung ht mt trm tm mi hc sa ca m; m c cht v b no u
cho con c, ngay n nhng y-phc qu tt cng u nh th. V, d rng b
ngi con ngu-si, xu-x i na, tnh yu con ca m cng ch l mt khng
hai. Xem nh xa kia, c ngi n b i chi xa ti nc ngi, b con li
qua sng Hng, khng ng nc sng ln to, chy mnh, sc yu khng
vt qua ni, li yu mn con qu, khng n ri b con, nn c hai m con
u cht chm. Song, bi sc t-tm, thin-cn y, tc thi ngi m c
sinh ln ci Sc-cu-cnh-thin, lm i-phm-vng.
Do nhn-duyn y, m c mi c: Mt l, nh i-a: v trong thai m l
ch nng-ta ca con. Hai l, nng-sinh: m phi tri qua mi s kh-no
mi sinh c con. Ba l, nng-chnh: thng do tay m ve-vut, un-nn
mt, tai, mi, li, thn con. Bn l, dng-dc: m phi theo hp bn ma
m nui-nng con khn ln. Nm l, tr-gi: m thng dng phng-tin,
lm cho con sinh tr-tu. Su l, trang-nghim: m ly nhng chui ngc p
trang-sc cho con. By l, an-n: m m-p con, lm cho con ngh-ngi anlnh. Tm l, gio-th: m dng phng-tin kho dt-dn con. Chn l,
gio-gii: m dng li ni lnh con xa-la nhng iu c. Mi l, cho
gia-nghip: m thng em gia-nghip giao li cho con.
Thin-nam-t! th-gian ny g l rt giu? g l rt ngho? -Bi-mu ti
ng, l giu; bi-mu bt-ti l ngho; bi-mu cn sng l mt tri gia
tra, bi-mu mt i l mt tri ln; bi-mu cn sng l mt trng sng, bimu mt i l m ti! Th nn, cc ng nn sing-nng tu-tp v s hiudng ph-mu thm, thi nh ngi cng Pht, phc-bo y v phc-bo
ny bng nhau khng khc! Cc ng nn bo n ph-mu nh th!11
Thin-nam-t! N CHNG-SINH: Ht thy chng-sinh, t i v-thy n
nay, lun-chuyn trong nm ng: thin, nhn, a-ngc, ng-qu, sc-sinh,
tri trm nghn kip v trong nhiu i thng lm cha m ln nhau. V
lm cha m ln nhau nn ht thy nam-t l t-ph, ht thy n-nhn l bi-

mu. V, trong i i kip kip xa kia cng c tm i-bi nh n ca cha


m hin-ti khng khc. Nh th, cc n xa cha tr c, ri, hoc nhn
vng-nghip sinh ra cc s thun, nghch, v s chp-trc tr li thnh ra
on-hi ln nhau. Sao vy? -Xa c tr-tu sng-sut nhng, v v-minh chelp, khng hiu i trc mnh tng lm cha m ln nhau, ch ng tr
n l lm li-ch ln nhau, m khng lm li-ch ln nhau l bt-hiu! Bi
nhn-duyn y, cc loi chng-sinh trong ht thy thi, cng c n ln, thc
l kh tr. Nhng s nh th l n chng-sinh!12
N QUC-VNG: V ng ch mt nc l ngi c phc-c tithng. V y tuy sinh trong ci nhn-gian nhng, c t-ti, cc Thin-t
trong ci Tam-thp tam-thin thng gip sc, thng h-tr v i vi
quc-gii, sn-h, i-a, tn cng b c u thuc quyn ni Quc-vng.
V y l mt ngi c phc-c ti-thng hn ht thy phc ca chng-sinh.
V y l v i-thnh-vng dng chnh-php gio-ha, khin chng-sinh
u c yn vui. V nh ht thy in ng ca th-gian, tr (ct) l cnbn; nhn-dn thnh-vng, vui-v, Quc-vng l cn-bn, v phi y vo
chnh-php ca Quc-vng mi c. Nh ngoi-o cho Phm-vng sinh
ra mun vt, th y, Thnh-vng t ra php-lut tr nc, lm li-ch
chng-sinh cng vy. Nh mt tri soi sng th-gian, Thnh-vng cng
hay quan-st thin-h, em li s yn-vui cho nhn-dn. Quc-vng lm
mt chnh-tr, nhn-dn khng c ch nng ta. Nu Quc-vng em
chnh-php gio-ha, tm s khng-b ln-lao khng xm-nhp vo trong
nc c. Tm s khng-b y l: nc ngoi xm-bc, phn-nghch trong
ci, c-qu tt-bnh, t nc i thiu, gi ma tri thi, gi ma qu thi,
nht-thc, nguyt-thc v tinh-t bin-qui. Nhn-vng dng chnh ha,
li-ch nhn-dn, tm nn nh th khng xm-phm c. V nh ng
Trng gi ch c mt con, yu-mn hn ht, ng lun lun thung-xt con,
cho con s li-ch cho con s yn vui, ngy m khng ri. V i-thnhvng trong nc cng nh th, ng coi qun sinh nh con mt, tm ngh h ngy m khng ri. Nhn-vng nh th hay khin chng-sinh tu
mi iu thin, nn gi l Phc-c-vng, v no khng lm cho chngsinh tu thin l phi-phc-ch. S d th l sao? - Nu mt ngi tu thin
trong Vng-quc, s tc phc ca h chia lm by phn, ngi lm thin
c nm phn, Quc-vng kia c hai phn. Tri li, nhn lnh ca
Quc-vng tu, nhn-dn cng ng c phc-li. V, nu to mi
nghip c cng nh th, ngha l, cng ng nh s y. Ht thy nhng vt
sinh ni rung t, vn, rng trong nc u chia lm by phn, cng li
nh th. Nu c Nhn-vng thnh-tu chnh-kin, nh php dy i, thi
gi v y l Thin-cha - v v y em php lnh ca ci Thin dy th-

gian -; ch Thin, Thin-thn cng H-th-vng thng li gip- v gign vng-cung. Nhn-vng tuy nhn-gian nhng, tu-hnh theo nghip
ca ci Thin, nn tm thng, pht khng thin-lch. Chnh-php ca ht
thy Thnh-vng u nh th!
Thnh-vng nh th gi l Chnh-php-vng. V, bi nhn-duyn y
Chnh-php-vng thnh-tu mi c: Mt l, soi sng (nng-chiu): em
mt tr-tu soi-sng th-gian. Hai l, trang-nghim: em phc-c, tr-tu
trang-nghim t nc. Ba l, cho vui (d lc): em i-an-lc cho nhndn. Bn l, dp on (phc-on): ht thy gic on t-nhin chu np. Nm
l, khi s (ly b): nh li tm nn13, la khi s-hi. Su l, tr-hin (
vi ngi hin): hp cc ngi hin bn-bc vic nc. By l, php-bn
(gc ca chnh-php): mun h an-c nng nh Quc-vng. Tm l, trth (gi-gn th-gian): em php ca Thin-vng gi-gn th-gian. Chn l,
nghip-ch (ch ca mi nghip): cc nghip thin-c u thuc Qucvng. Mi l, nhn-ch: ht thy nhn-dn, Quc-vng l ch. Ht thy
Quc-vng, bi phc-c i trc thnh-tu mi thng-c nh th.
V th, i-phm-thin-vng cng ao-l-thin thng gip Nhn-vng
hng-th nhng s vui thng-diu; cc La-st-vng v ch Thn tuy
khng hin-thn gip- nhng, ngm-ngm li v-h Nhn-vng cng
quyn-thuc Nhn-vng.
Nhn-vng thy nhn-dn to cc nghip c khng ngn-cm c, ch
Thin, Thnu xa-trnh. Nu thy nhn-dn tu thin ch Thin, Thn
vui-mng, tn-thn v ht thy u xng rng: Thnh-vng ta!... long,
thin vui-mng, ri nc ma Cam-l, ng-cc14 thnh-thc, nhn-dn
vui-v, thnh-vng. Nu Nhn-vng khng gn nhng ngi c, chm
lm li-ch cho khp th-gian u theo chnh-ha, thi ngc bu Nh- hin
ngay trong vng-quc, cc vua nc lng-ding u quy-phc, nhn, phinhn u khen-ngi. V, nu c c-nhn trong vng-quc sinh tm phnnghch, trong chc-lt, phc ca ngi y t suy-dit, mt i, phi sa-a
trong a-ngc, qua sang sc-sinh chu mi th au-kh. S-d th l sao?
Bi v khng bit n-c Thnh-vng, khi ra nhng s c-nghip, nn
phi qu-bo nh th. Nu c nhn-dn thc-hnh thin-tm, cung-knh,
gip- Nhn-vng v tn-trng nh Pht, hin-th ngi y c yn-n,
thnh-vng, vui-v, c mong-cu g u c va lng. S-d th l sao?
Ht thy Quc-vng trong thi-gian qu-kh tng th-gii cm thanhtnh ca Nh-Lai v thng lm Nhn-vng hng s an-n, khoi-lc.

Bi nhn-duyn y, qu-bo tri hay thun u nh vang ng ting. n-c


Thnh-vng rng ln nh th!15
Thin-nam-t! N TAM BO: n Tam-bo l n khng th ngh, bn
c, v Tam-bo lun lun em li li-lc cho chng-sinh khng c thi
no v ch no dng ngh.
Thn ch Pht l chn-thin v-lu, do tu nhn trong v-s i-kip m
chng c. Ch Pht dt ht nghip-qu ba ci, cng-c nh ni bu rcr, khng g so-snh kp, m ht thy hu-tnh khng bit. Phc-c ch
Pht rt su nh b c, tr-tu v-ngi nh h-khng, thn-thng bin-ha
trn y th-gian, nh sng soi khp mi phng ba i.
Ht thy chng-sinh b phin-no nghip-chng ngn-che khng hiu bit
g, nn phi chm-m trong b kh sinh-t v cng. Tam-bo ra i lm
i-thuyn-s, ngn chn dng i-dc, chng-sinh vt ln b Nit-bn.
Nhng bc c tr ai cng u chim-ngng!16
Thin-nam-t! Duy mt ngi PHT-BO y- ba thn17: Mt l, ttnh-thn. Hai l, th-dng-thn. Ba l, bin-ha-thn.
Pht thn th nht c I-ON-C18, l ch hin-l nh-khng,19 ht
thy ch Pht u bnh-ng.20
Pht thn th hai c I-TR-C21 chn thng v-lu, ht thy ch
Pht u ng-.22
Pht thn th ba c I-N-C23 nh-thng bin-hin, ht thy ch
Pht u ng-s.24
Thin-nam-t! T-tnh-thn ca ch Pht v-thy, v-chung, la ht thy
tng, dt mi h-lun25, trn y, cng khp khng cn b m v lng-im
thng-tr.26
Th-dng-thn y c hai tng: Mt l, T-TH-DNG-THN.27 Hai l,
THA-TH-DNG THN.28
T-th-dng-thn do tu mun hnh , em li li-ch yn-vui cho cc chngsinh trong ba v-s kip, c Thp-a mn-tm29, vn-dng thn-lc i
thng n ci Sc-cu-cnh-thin30, vt qu quc- thanh-tnh vi-diu
trong ba ci, ngi trn hoa sen v-s lng i-bo, m cc B-tt s nhiu

khng th ni c, trong hi-hi vy quanh trc sau, em la v-cu kt


trn nh u31, cng-dng cung-knh, tn-trng, tn-thn, nh th gi l
li-ch hu-bo32. Khi y, B-tt nhp Kim-cng-nh, dt b ht thy
s-tri-chng, phin-no-chng33 vi-t, chng c v-thng chnhng, chnh-gic; diu-qu nh th gi l li-ch hin-tin. Chn-bo-thn
y hu thy (c trc), v chung (khng sau), th mnh ty theo s mongmun, kip s khng c hn-lng. V, li t khi bt u thnh chnh-gic
cho n lc tn cng thu v-lai, cc cn-tng tt trang-nghim cng khp
php-gii.34
Bn tr vin-mn l chn-bo-thn th-dng-php-lc 35:
Mt l, I-VIN-KNH-TR: Chuyn D-thc-thc36, c tr-tu ny,
nh tm gng trn ln hin cc sc-tng. Nh th trong gng tr-tu
(knh-tr) ca Nh-Lai, hay hin ra cc nghip thin, c ca chng-sinh. Bi
nhn-duyn y, tr-tu ny gi l i-vin-knh-tr. Y vo i-bi nn
thng duyn vi chng-sinh, y vo i-tr nn thng nh php-tnh, qunst song-song c chn-, tc-37, khng gin-on, thng chp gi cnthn v-lu v l ch y-ch ca ht thy cng-c.38
Hai l, BNH-NG-TNH-TR: Chuyn Ng-kin-thc39 c tr-tu ny.
V chng c ng-tnh t-tha bnh-ng khng hai, nh th nn gi l
Bnh-ng-tnh-tr.
Ba l, DIU-QUN-ST-TR: Chuyn Phn-bit-thc40, c tr-tu ny.
Hay qun-st t-tng, cng-tng41 ca mi php v trc chng-hi
ni mi php nhim-mu, lm cho chng-sinh chng c Bt-thoichuyn. Bi th nn gi l Diu-qun-st-tr.
Bn l, THNH-S-TC-TR: Chuyn nhn, nh, t, thit, thn-thc c
tr-tu ny, hay hin ra ht thy mi ha-thn, lm cho chng-sinh thnhthc thin-nghip. Bi nhn-duyn y nn gi l Thnh-s-tc-tr.
Bn tr y l tr-tu trn ht, y- tm vn bn nghn tr-tu-mn. Ht thy
cc cng-c-php nh th gi l T-th-dng-thn ca Nh-Lai.42
Thin-nam-t! Hai l, Tha-th-dng-thn ca Nh-Lai y- tm vn bn
nghn tng tt, ni chn-tnh-, ni php Nht-tha43, lm cho cc Btt th-dng c php-lc vi-diu ca i-tha. Ht thy Nh-Lai v ha cc B-tt-chng ni Thp-a, hin ra mi loi tha-th-dng-thn: Pht
thn th nht ngi trn hoa sen trm cnh v B-tt S-a ni v trm php-

minh-mn; B-tt ng ri, hin ra thn-thng bin-ha ln-lao, cng khp


trong trm th-gii ca ch Pht, em li li-ch yn-vui cho v-s chngsinh. Pht thn th hai ngi trn hoa sen nghn cnh, v B-tt Nh-a ni v
nghn php-minh-mn; B-tt ng ri, hin ra thn-thng bin-ha ln-lao,
cng khp trong nghn th-gii ca ch Pht, em li li-ch yn-vui cho vlng chng-sinh. Pht thn th ba, ngi trn hoa sen mun cnh, v B-tt
Tam-a, ni v mun php-minh-mn; B-tt ng ri, hin ra thn-thng
bin-ha ln-lao, cng khp trong mun quc- ca ch Pht, em li lich yn-vui cho v s chng-sinh. Nh th, Nh-Lai tng-trng dn dn,
cho n tha-th-dng-thn ni Thp-a, ngi trn hoa sen diu-bo khng
th ni c, v B-tt Thp-a ni v cc php-minh-mn s nhiu khng
th ni c; B-tt ng ri, hin ra thn-thng bin-ha ln-lao, cng khp
quc- vi-diu ca ch Pht, s nhiu khng th ni c, em li li-ch
yn-vui cho v-lng, v-bin chng-loi chng-sinh vi con s nhiu
khng th tuyn-thuyt, khng th tuyn-thuyt c. Mi thn nh th,
u ngi ni cy B- bng by bu, chng c v-thng chnh-ng,
chnh-gic.
Cc thin-nam-t! Mi mt cnh hoa u l mt tam-thin th-gii, trong
u c trm c ni Diu-cao cng bn i-chu, mt-tri, trng, sao v ch
thin trong ba ci cng y- c. Cc Nam-thim-b-chu trn mi cnh
sen, c ta Kim-cng, cy B-, c trm nghn vn, n s nhiu khng
th ni c nhng ha Pht ln, nh, u di gc cy, ph ma-qun ri,
nht thi chng c v-thng chnh-ng chnh-gic. Cc thn ca cc
ha Pht ln, nh nh th u y- ba mi hai tng,44 tm mi th
tt45, v cc B-tt trong hng T-lng46 v T-thin-cn47 cng Nhtha, phm-phu, ty nghi v h ni ra diu-php Tam-tha. V cc B-tt ni
v su Ba-la-mt48 khin cc v y c V-thng chnh-ng chnh-gic
cu-cnh Pht-tu. V cc v cu Bch-chi-Pht ni v mi hai php nhnduyn.49 V cc v cu Thanh-vn ni v php T-,50 qua sinh, lo, bnh,
t n cu-cnh Nit-bn. V cc chng-sinh khc ni v Nhn-thin-gio,
khin h c diu-qu an-lc trong Nhn, Thin. Cc ha Pht ln, nh
nh th gi l Bin-ha thn ca Pht. Thin-nam-t! Hai loi ng, hathn Pht nh th, tuy hin ra dit- (nhp Nit-bn) nhng, thn Pht y
vn ni tip thng-tr.
Cc thin-nam-t! Nh mt Pht-bo c v-lng, v-bin khng th ngh,
bn c nhng n-c rng ln em li li-lc cho chng-sinh nh th, nn
cng bi nhn duyn y m gi l Nh-Lai, ng-cng, Chnh-bin-tri,

Minh-hnh-tc (vin-mn), Thin-th, Th-gian-gii, V-thng-s, iung trng-phu, Thin-nhn-s, Pht, Th-Tn.51
Thin-nam-t! Trong mt Pht-bo y- su th cng-c vi-diu: Mt
l, l ngi v-thng c rung cng-c ln-lao trn ht. Hai l, l ngi vthng c n-c ln. Ba l, l ngi ch-tn trong nhng chng-sinh khng
chn, hai chn cho n nhiu chn. Bn l, l bc rt kh gp, nh hoa um. Nm l, l ngi c nht xut-hin trong Tam thin i thin th-gii.
Su l, l ngi y- ht thy ngha trong cng c th-gian v xut-thgian. Y vo ch y- ca su th cng-c nh th v thng em li lilc cho ht thy chng-sinh, th gi l n Pht-bo khng th ngh, bn
c!
Khi y, nm trm ng Trng-gi bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Nh
Pht ni: trong mt Pht-bo c v-lng ha Pht, cng khp th-gii em
li li-lc cho chng-sinh, vy bi nhn-duyn g m nhiu chng-sinh trong
th-gian ny khng thy Pht, phi chu mi kh-no?.
c Pht bo nm trm ng Trng-gi: V nh mt tri ta trm nghn
nh sng soi sng th-gii, m trong c nhng ngi m khng thy nh
sng mt tri, thi cc thin-nam-t ngh sao, mt tri c b li khng?
-Cc Trng-gi bch: Bch c Th-Tn! Mt tri khng c li! c
Pht dy: Thin-nam-t! Ch Pht Nh-lai thng din ni chnh-php,
em li li-lc cho chng-sinh nhng, cc chng-sinh y thng to nghip
c, khng hiu bit g, khng c tm thn-h, khng a thn-cn Pht, Php,
Tng, chng-sinh nh th ti-cn su nng, tri v-lng kip khng c
trng thy, nghe bit tn hiu Tam-bo, cng nh nhng ngi m kia
khng trng thy nh sng mt tri vy. Nu c chng-sinh cung-knh NhLai, a thch i-tha, tn-trng Tam-bo, nn bit ngi y nghip-chng
tiu tr, phc-c, tr-tu tng-trng, cn lnh thnh-tu, chng c thy
Pht, khi hn sinh-t v s chng B-.52
Cc thin-nam-t! Nh mt Pht-bo c v-lng Pht, thi Nh-Lai ni ra
PHP-BO cng th. Ngha l trong mt Php-bo cng c v-lng ngha.
Thin-nam-t! Trong PHP-BO c bn loi: Mt l gio-php. Hai l, lphp. Ba l, hnh-php. Bn l, qu-php. Ht thy nhng thanh (ting),
danh (tn) c (cu), vn (ch)53 thuc php v-lu, ph tan v-minh, phinno, nghip-chng, gi l gio-php. Cc php hu-vi, v-vi gi l lphp. Gii, nh, Tu-hnh gi l Hnh-php. Diu-qu v-vi gi l

Qu-php. Bn php nh th l PHP-BO, dn-dt chng-sinh ra khi


b sinh-t, n b Nit-bn.
Thin-nam-t! Thy ch Pht tc l Php-bo. S-d th l sao? -Ch Pht
trong qu-kh, hin-ti, v-lai do y vo php tu-hnh, m dt c ht thy
chng-ngi, thnh B-, cho n tn cng thu v-lai em li li-lc cho
chng-sinh. Bi nhn-duyn y, Nh-Lai trong ba i thng cng-dng cc
Php-bo Ba-la-mt nhim-mu, hung l ht thy chng-sinh trong ba ci
cha c gii-thot, h khng cung-knh Php-bo vi-diu!
Thin-nam-t! Kip xa Ti tng lm v Nhn-vng cu php, phi gieo
mnh vo trong hm la ln cu chnh-php, mi dt hn c sinh-t v
chng c i-b-. Th nn, Php-bo ph ht thy lao-ngc sinh-t,
cng nh Kim-cng lm h-hoi mun vt. Php-bo soi sng chng-sinh
tm-ti, nh mt tri soi sng th-gii. Php-bo cu chng-sinh ngho
thiu, nh ngc Ma-Ni ha-hin mi ca bu. Php bo cho chng-sinh s
vui mng cng nh ting trng ci tri lm vui ch thin. Php-bo lm
thm bu cho ch thin, v nghe chnh-php c sinh Thin. Php-bo l
chic thuyn ln bn vng, vt qua b sinh-t n b Nit-bn. Php-bo
cng nh Chuyn-lun Thnh-vng, tr gic phin-no tam c. Php-bo
l y-phc p qu, che ph s khng thn ca cc chng-sinh. Php-bo
cng nh gip-tr kim-cng, ph bn loi ma54, chng o B-. Phpbo cng nh gm tr-tu sc, ct dt sinh-t thot khi rng-buc. Phpbo chnh l xe bu Tam-tha, chuyn-ch chng-sinh ra khi nh la.
Php-bo cng nh ht thy n sng, soi sng ni ba ng ti-tm. Phpbo cng nh cung, tn, gio, mc, chn gi quc-gii, dp tan on-ch,
Php-bo cng nh o-s ni ng him, kho dn chng sinh t ti
Bo-s.55
Thin-nam-t! Nh-Lai trong ba i ni ra diu-php, c nhng s kh
ngh, bn nh th, th gi l n Php-bo khng th ngh, bn c.56
Thin-nam-t! Th-gian, xut-th-gian c ba hng TNG; Mt l, B-tttng. Hai l, Thanh-vn-Tng. Ba l, Phm-phu-Tng.
Nh cc ng Vn-Th-S-l, Di-Lcl B-TT-TNG.
Nh cc ng X-L-Pht, Mc-kin-Linl THANH-VN-TNG.
V, nh c nhng v chn-thin phm-phu, thnh-tu Bit-gii-thot-gii57
cho n nhng v y- ht thy chnh-kin, thng rng-ri v chng-sinh

din-thuyt, khai-th mi php ca Thnh-o, em li li-lc cho chngsinh, gi l PHM-PHU-TNG. Tuy rng cc v y cha c Gii, nh,
Tu, Gii-thot v-lu nhng, cng-dng cc v y cng c phc vlng.
Ba hng Tng nh th gi l Chn-phc-in-Tng.
Li c mt hng gi l PHC-IN-TNG. Hng ny i vi x-l58 Pht,
hnh tng Pht cng cc Php, Tng, cc gii Thnh-ch, sinh tm knh-tn
su-sa; t ni mnh khng c t kin v lm cho ngi ta cng th. Li hay
tuyn thuyt chnh-php, tn-thn Nht-tha, thm-tn nhn-qu, thng
pht thin-nguyn, ty theo li mnh phm, m hi tr nghip-chng. Nn
bit sc tin Tam bo ca ngi y hn cc ngoi o gp trm nghn vn ln
v cng hn c bn loi Chuyn-lun thnh-vng, hung l cc loi khc
trong ht thy chng-sinh. Nh Ut-kim-hoa tuy ho a nhng, cn hn ht
thy cc loi tp-hoa. T-khu c chnh-kin cng th, hn chng-sinh khc
gp trm nghn vn ln. Tuy rng v y hy gii cm nhng, khng hi
chnh-kin, bi nhn-duyn y nn gi l Phc-in-Tng. Nu thin-namt, thin-n-nhn no cng-dng cc v Phc-in-Tng nh th, c phcc khng cng tn, nh cng-dng ba hng Chn-thc Tng-bo trc
c cng-c th no, thi ni y c cng-c cng bng th khng
khc. Bn hng Thnh, phm Tng-bo nh th, em li li-lc cho chngsinh thng khng tm x, nn gi l n Tng-bo khng th ngh, bn
c.59
By gi, nm trm ng Trng-gi bch Pht rng: Bch c Th-Tn!
Ngy nay chng ti nghe php-m ca Pht, c hiu s li-ch ca Tambo ti th-gian. Song, nay chng ti khng bit bi ngha g m ni Pht,
Php, Tng c gi l BO? Knh xin Pht gii-thuyt, by t chnghi, cng ht thy chng-sinh i mai sau knh-tn Tam-bo, dt hn li
ng-vc, c lng tin bt-hoi, lm cho h vo c b bt-t-ngh60 ca
Tam-bo!
c Pht bo cc ng Trng-gi: Qu ha thay! Qu ha thay! Cc thinnam-t hi c nhng diu-php rt su ca Nh-Lai nh th, ht thy
chng-sinh i mai sau c li-ch yn-vui nhiu lm! V nh ngc bu th
nht ca th-gian c y- mi ngha, lm trang-nghim quc-gii, li-ch
chng-sinh, thi Pht, Php, Tng cng th: Mt l, bn chc: nh ngc MaNi khng ai ph c; Pht, Php, Tng-bo cng th, ngoi-o, Thin-ma
khng th ph c. Hai l, khng nh: ngc bu hn ht ca th-gian

thanh-tnh trong sng khng ln cht bi nh; Pht, Php, Tng-bo cng
th, u xa la nhng phin-no trn-cu. Ba l, cho vui; nh bnh Thinc61 thng cho s yn-vui ; Pht, Php, Tng-bo cng th, thng cho
chng-sinh s vui trong th-gian v xut-th-gian. Bn l, kh gp: nh
ngc bu tt lnh him c kh gp; Pht, Php, Tng-bo cng th, chngsinh nhiu nghip-chng, c kip cng kh gp c. Nm l, ph-tn: nh
ngc bu Nh- ph tan s ngho cng ca con ngi: Pht, Php, Tng bo
cng th, ph tan nhng s ngho kh ca chng-sinh trong th-gian. Su l,
uy c: nh Chuyn-lun-vng c c xe bu, hay dp on-ch; Pht, Php,
Tng-bo cng th, su php thn-thng, hng-phc bn loi ma. By l,
mn-nguyn: nh ngc Ma-ni ty tm mong cu, s ha hin ra mi ca bu;
Pht, Php, Tng bo cng th, hay lm tha-mn nhng chng-sinh mun
tu thin nguyn. Tm l, trang-nghim: nh ngc-bu th-gian trang-nghim
vng-cung; Pht, Php, Tng bo cng th, trang-nghim bo-cung B-
ca Php-vng. Chn l, ti diu: nh diu bo ci tri rt vi-diu; Pht,
Php, Tng-bo cng th, vt trn cc diu-bo ti-thng ca th-gian.
Mi l, bt-bin: v nh vng thc vo la khng bin; Pht, Php, Tngbo cng th, tm th gi62 ca th gian, khng rung ng c. Pht,
Php, Tng bo y- v lng thn-thng bin-ha, em li li-ch cho
chng-sinh, tng khng c khi no dng ngh. V nhng ngha y nn ch
Pht, Php, Tng c gi l BO. Thin-nam-t! Ti v cc ng ni qua
v bn ni c n ca th-gian, xut-th-gian nh th cc ng hiu. Cc
ng nn bit: Tu hnh B-tt cn phi tr bn n nh th!63
Khi y, nm trm ng Trng-gi bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Bn
n nh th rt l kh tr, vy nn tu hnh g tr c nhng n y?
c Pht bo cc ng Trng-gi: Thin-nam-t! Ngi v cu o B-
cn phi c tm tu v ba bc64 ca mi php Ba-la-mt: Mt l, mi php
B-th Ba-la-mt-a. Hai l, mi php Thn-cn Ba-la-mt-a. Ba l, mi
php Chn-thc ba-la-mt-a. Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no pht
tm v-thng chnh-ng chnh-gic, thng em by bu y ngp Tam
thin i thin th-gii, b-th cho v-lng chng-sinh ngho cng nhng,
b-th nh th ch gi l B-th Ba-la-mt-a, ch khng c gi l Chnthc Ba-la-mt-a. Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no pht tm i-bi,
v cu v-thng chnh-ng B-, em th-t mnh b-th cho ngi khc,
tm khng sn tic; thn, tht, tay, chn, u, mt, ty, no, cho n thnmnh, em b-th cho ngi li xin nhng, b-th nh th mi ch gi l
Thn-cn Ba-la-mt-a, ch cha c gi l Chn-thc Ba-la-mt-a. Nu
thin-nam-t, thin-n-nhn no pht-khi tm v-thng i-b-, tr ni

v-s-c, khuyn cc chng-sinh ng pht tm y, em php chn-thc


bng mt bi k bn cu, b-th cho mt chng-sinh lm cho h hng v
o v-thng chnh-ng B-, th mi gi l Chn-thc Ba-la-mt-a.
Hai bc b-th trc cha gi l bo-n c, nu thin-nam-t, thin-nnhn no tu bc th ba: Chn-thc Ba-la-mt-a nh th, mi gi l chnthc bo-p bn n. S-d th l sao? - Hai bc b-th trc cn c tm
s-c, bc b-th th ba tm v-s-c, em chn-php b-th ht thy
chng-sinh, khin h pht tm v-thng i-b-, sau ny khi ngi y
chng c B-, rng chng-sinh v cng tn, ni tip ht ging Tambo khng on-tuyt, bi nhn-duyn y nn gi l bo-n.
Nm trm ng Trng-gi theo Pht nghe c php bo-n t xa ti nay
cha c nghe bao gi y, tm sinh hn-h, cho l c s cha tng c,
cc ng lin pht tm cu ti v-thng B-, c Nhn-nhc tammui65, chng-nhp tr-tu bt-t-ngh, mi mi khng thoi-chuyn.
Lc , tm vn bn nghn chng-sinh trong php hi pht tm B-, c
lng tin kin-c v cng c Tam-mui y; i-chng trong hi-hi u
c Kim-cng nhn-nhc tam-mui, ng V-sinh-nhn v Nhu-thunnhn, hoc chng S-a c Bt-khi-nhn. V-lng chng-sinh pht
tm B- ngi Bt-thoi.66
c Pht bo nm trm ng Trng-gi: Ht thy chng-sinh trong i vlai nu nghe c phm Tm-a-qun bo t-n ny, th-tr, c tp, giithuyt, vit chp, lu-b xa rng, nhng ngi y phc-c, tr-tu tng
thm, ch Thin v-h, hin-thn khng au yu, th-mnh lu di; khi
mnh mt, c sinh ln ni-cung ca c Di-Lc, trng thy tng bchho ca Ngi lin siu-vit sinh-t, trong ba hi Long-Hoa67 s c giithot v ty vng-sinh trong mi phng Tnh-, thy Pht, nghe php,
nhp chnh-nh-t68 chng thnh tr-tu v-thng chnh-ng chnh-gic
ca Nh-Lai.69
By gi, v pha ng-bc i-thnh Vung-x cch tm mi do-tun70 c
mt nc nh tn l Tng-trng-phc. Trong nc kia c mt ng Trnggi tn l Tr-Quang, tui nhiu, gi yu, ch c mt con. M ngi con y
c tnh c-nghch, khng thun cha m, cha m dy rn g u khng theo
li. ng Trng-gi xa nghe thy c Thch-Ca Mu-Ni Nh-Lai trong
ni K-x-qut, thnh Vng-x, v v-lng chng-sinh trong i c-c,
nh-c, tuyn-thuyt v php bo-n ca i-tha. Khi y c cha m v

con cng mi ngi quyn-thuc ca ng v mun nghe php, em cc


cng n ni Pht, cung-knh cng-dng Pht.
Cng-dng ri, ng Trng-gi lin bch Pht rng: Bch c Th-Tn!
Ti c mt ngi con, tnh n t-c qu, n khng chu nghe li dy rn ca
cha m. Nay ti nghe thy Pht ni v vic bo-p t n, ti v mun nghe
php nn li ni Pht, knh xin c Th-Tn v bn chng ti cng cc
ngi trong quyn-thuc tuyn-thuyt v ngha th su-xa, nhim-mu ca
t-n, khin ngi con t-c ca ti sinh tm hiu-thun, i nay, i sau s
c s an-lc.
c Pht bo ng Tr-Quang: Qu ha thay! Qu ha thay! ng v php li
ni Ti, cng-dng cung-knh v mun nghe Php y, vy cc ng nn nghe
cho k v nh ngh cho kho! Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no pht
tm B-, mun nghe php-yu, khi ct chn, t chn xung t, ty theo
s lng vi-trn (bi nh) ca ng t i xa hay gn, m do nhn-duyn
y, ngi y cm c Kim-lun chuyn-lun thnh-vng, khi phc-bo
ca Thnh-vng ht, c lm Thin-vng trong Dc-gii; khi phc-bo
ca Thin-vng trong Dc-gii ht, c lm Phm-thin-vung, c
thy Pht, nghe php v chng chng c diu-qu. i-trng-gi cng
nhng ngi khc i vi ng v cu php li ni Ti, tnh ra nh th l phi
qua tm mi do-tun i-a vi-trn, mi mt s vi-trn s chiu-cm c
nhng qu-bo v Nhn, Thin, Lun-vng. V, c nghe php ri, i
sau s chng v-thng chnh-ng chnh-gic)).
Tuy trc Ti ni v ngha-th su-xa, nhim-mu ca t-n, nay v cc
ng, Ti li tuyn li ngha y, bng li k sau ny:
Ti-thng Php-vng, i-thnh-cha,
Ht thy Nhn, Thin chng snh bng;
Trang-nghim thn bng mi tng tt,
B tr nh h-khng v-lng.
Hnh li t, tha u vin-mn,
Ting khen n khp trong cc ci;
Dt hn phin-no cng tp-kh,71
Kho tr mt-hnh, gi mi cn.
Trm bn mi th c bt-cng,72
B phc rng ln u vin-mn;
Chnh-nh, thn-thng y- c,
Thng vui chi Bt t-ti-cung.73

Nhn, Thin, ngoi-o trong mi phng,


Khng ai nng-nan74 nh iu-ng;
Ming vng ni bin-ti v-ngi,
Tuy khng ai hi m t ni.
Nh i-hi-triu75 khng sai thi,
Cng nh thin-c76 hp thin-tm;
T-ti nh th duy Pht c,
Ng-thng-tin, Ma, Phm u c.
Kip-hi77 tu-hnh nguyn kh ngh,
Chng c i-thn-thng nh th;
Trong i-tch-tht78 Ti nhp-nh,
Qun-st cc cn v bnh, thuc.
T ra thin-nh m tn-thn:
Ba i Pht-php Tm-a-mn;
Cc Trng-gi nghe thoi i-tm,
a hng t-li trong Nh-tha.
Ti m i-tr phng-tin-gio,
Dn vo ca gii-thot Tam khng;79
-th Nh-Lai chng th lng,
Duy Pht bit c chn-b-mt.
Thanh-vn li-cn v c-gic,
B-tt cn cu ngi bt-thoi;
Mi hai kip s cng so lng,
Khng c ai bit c phn nh.
Gi-s phm, thnh-tr mi phng,
Nhn cho mt ngi lm tr-gi;
Tr-gi nh th nh rng trc,
Khng th so-lng c phn nh.80
Th-gian phm-phu khng mt tu,
M ni n-c mt diu-qu;
Chng-sinh trong i nm c-trc,81
Khng hiu n su thng tri c.
Ti v khai-th v bn n,
Khin vo chnh-kin B--o.82
T-PH BI-MU, n trng-dng,
Ht thy trai, gi u yn vui.
n t-ph cao nh ni ln,
n bi-mu su nh b c;
Nu Ti i trong mt kip,
Ni n bi-mu khng ht c.

Ti nay ni qua mt phn nh,


Nh rui, mui ung nc b c.
Gi s c ngi v phc-c,
Cng-dng B-la-mn tnh-hnh.
Ng-thng thn-tin c t ti,
i-tr s-trng cng bn lnh.
in-ng t ton by bu,
Phng ton bng g Chin-n-hng.
nm trm bu by tri khp,
M-v th-gian nh cam-l;
Cng cc thuc men cha mun bnh,
ng y vng bc trong kh-vt.
Cng-dng nh-th ngy ba thi,
Cho n s mt trm kip;
Khng bng mt nim t cht phn,
Cng-dng bi-mu i-n-in.
Phc-c v-bin khng lng c,
Tnh-ton, th-d khng snh kp.
Bi-mu th-gian c mang con,
Mi thng mang thai chu kh nhiu.
Tnh khng ham m nm dc-lc,
Ty thi n ung cng ng th;
Ngy m thng mang lng thng xt,
i, ng, ngi, nm chu mi kh.
Chnh sp sinh con khi thai-tng,
Nh gp mi nhn rch chi-tit;
M cm ng, ty khng phn-bit,
Khp mnh au-n khng chu ni,
Hoc nhn nn y m mnh mt,
Lc thn83 quyn-thuc u bi-no;
Mi kh nh th u v con,
Lo, bun, thng-thit ni sao cng.
Nu c bnh-phc thn yn-vui,
Nh ngho c ngc mng khn t;
oi nhn mt con khng bit chn,
Tm thng nh con khng tm x.
n-tnh mu-t thng nh th,
Xut, nhp khng ri con trc ngc;
Sa m nh l sui Cam-l,
Trng-dng kp thi khng lc kit.

n ni t-nim thc kh v,
Cng-c nui-nng cng kh lng.
Th-gian, i-a gi l nng,
n bi-mu nng hn t y.
Th-gian Tu-di gi l cao,
n bi-mu cao hn ni y;
Th-gian, nhanh-chng duy gi d,
Mt nim mng tm nhanh hn th.
Nu c chng-sinh lm bt-hiu,
Khin m tm thi khi tm hn;
Tht li on-nim ch phn nh,
Con theo li y b kh-nn.
Ch Pht cng cc Kim-cng-thin,
B-php Thn-tin khng cu c.
Nu c trai, gi theo m dy,
Tha-thun nhan-sc khng dm tri.
Ht thy tai-nn u tiu-tr,
Ch Thin ng-h thng an-lc.
Nu hay tha-thun theo bi-mu,
Trai, gi y u phi k phm.
i-bi B-tt ha nhn-gian,
Th-hin bo n mi phng-tin.
Nu c con trai v con gi,
V bo n m lm hiu-dng:
Ct tht, trch huyt thng cung-cp,
Nh th s trong mt kip.
Mi th cn tu trong hiu-o,
Cn cha bo c n tm thi.
Mi thng con trong thai-tng,
Thng ngm cung v ung thai-huyt.
T khi l con-nt, tr th,
Ung hn trm hc sa ca m.
n ung, thuc-thang, y-phc p,
Con trc, m sau l thng.
Con nu ngu-si b ngi ght,
M cng thng nh khng vt b.
Xa, mt n-nhn m a con,
Li qua sng Hng nc chy mnh;
Sc kh vt qua v nc ngp,
M cht cng con khng n b.

V sc thin-cn t-nim y,
Mnh mt c sinh ln Phm-thin;
Hng vui chnh-nh trn ci Phm,
c gp Nh-Lai nhn Pht-k.
Th nn bi-mu c mi c,
Ty hp ngha-li t ra tn:
Mt l, i-a; hai nng sinh,
Ba l, nng-chnh; bn, dng-dc.
Nm, cho tr-tu; su, trang-nghim,
By l, an-n; tm, gio-th;
Chn l, gio-gii; mi, cho nghip,
n khc khng hn n-c m.
Php g i l rt giu?
Php g i l rt ngho?
Khi m ti ng l rt giu,
M khng ti ng l rt ngho.
Khi m cn, l mt tri ng,
Khi m mt, l mt tri ln;
Khi m cn, ht u y-,
Khi m mt, ht u rng khng.
Th-gian ht thy thin-nam-t:
n cha m nng nh g, ni;
Hiu knh cn phi lun lng,
Bit n, tr n l Thnh-o.
Khng tic thn-mnh dng ngon,
Cha tng mt nim thiu sc-dng;
Nh khi cha m bng mt i,
Toan mun bo-n thc chng kp.
Pht xa tu-hnh v t-mu,
Cm c tng tt sc thn vng;
Ting n rng ln khp mi phng,
Ht thy Nhn, Thin u kh-th.
Nhn v phi-nhn u cung-knh,
T duyn xa trc bo t-n.
Ti ln cung tri ao-l,
Ba thng, v m ni chn-php.
Khin m Ti nghe, quy chnh-o,
Ng V-sinh-nhn thng khng thoi;
Nh th u l bo bi-n,
Tuy bo n su cn cha .

Mc-Lin c thn-thng nht,


Dt ht phin-no trong ba ci;
Dng sc thn-thng xem t-mu,
Thy m chu kh trong ng-qu.
Mc-Lin t i tr n m,
Cu thot t-thn ni th-kh;
Sinh ln cc ci tri Tha-Ha,
Cng c vui chi ni Thin-cung.
Nu bit n cha m rt su,
Ch Pht, Thnh-hin u bo c.
Nu ai ch-tm cng-dng Pht,
C tm tinh-cn tu hiu-dng.
Phc hai ngi y bng nhau c,
Ba i hng bo cng v cng.
Ngi i, lm con to cc ti,
Sa ba ng c chu kh mi.
Ngi cha chng Thnh, khng thn-thng,
Khng thy lun-hi, kh bo c.
Thng thay ngi i khng Thnh-lc,
Khng hay cu g cho t-mu!
Bi nhn-duyn y, ng nn bit,
Cn tu phc-li cng-c tt:
em ngay thng-phc ni nam, n,
C i-kim-quang soi a-ngc.
Trong ho-quang din ting thm-diu,
Khai-ng cha m m tm-.
Nh thu xa kia thng to ti,
Mt nim hi-tm u tr dit.
Ming nim: Nam m tam th Pht.
Thot thn kh-nn khng thong-th;
Sinh ln Nhn, Thin hng vui mi,
Thy Pht, nghe php, s thnh Pht.
Hoc sinh tnh ti mi phng,
Hoa sen by bu l cha m;
Hoa n thy Pht ng V sinh,
B-tt Bt-thoi l ng hc.
c su thn-thng t-ti-lc,
c vo cung b- vi-diu:
B-tt u l cc nam, n.
Nng i nguyn-lc ha nhn-gian.

Th l thc bo n cha m,
Cc ng, chng sinh cng tu hc!84
CHNG-SINH lun-hi sinh su o,
Cng nh bnh xe khng sau, trc.
Hoc l cha m, l trai, gi,
i i, kip kip n ln nhau.
Nh thy cha m khng khc chi,
Khng chng Thnh-tr, do u bit!
Ht thy nam-t u l cha,
Ht thy n-nhn u l m;
n i trc th cha tr xong,
Li sinh nim khc thnh on ght!
Thng nn bo n, ch ln nhau,
Khng nn nh mng thnh him-on!
Nu mun tu thm phc-tr-mn,
Ngy m su thi85 nn pht nguyn:
Nguyn con sinh sinh v-lng kip,
c Tc-tr-tr86 i-thn-thng;
Bit c trm nghn kip qu-kh,
Li nh bit nhau l cha m.
Xoay-vn su th, bn loi sinh,87
Cho ti mt nim n ni y;
V ni diu-php, la nhn kh,
Trong Nhn, Thin h hng vui mi.
Khuyn pht B--nguyn kin-c,
Tu-hnh lc ca B-tt;
Dt hn hai nhn ca sinh t,
Chng chng Nit-bn v-thng-o88
Mi phng ht thy cc QUC-VNG
Chnh php ha-nhn l Thnh-cha;
Phc-c Quc-vng l ti-thng,
Vic lm t-ti gi l Thin (tri).
Vua tri ao-l v tri khc,
Thng em phc-lc tr vng-ha;
Ch Thin ng-h nh con mt,
Bi th c tn l Thin-t.
Th-gian cho vua l ci-gc,
L ch nhn-dn ht thy nng;
Cng nh nh ca ca th-gian,
Ct l ci-gc, dng nn c.

Vua dng chnh-php ha nhn-dn,


Gi nh Phm-vng sinh mun vt.
Vua lm phi-php khng chnh-l,
Nh Dim-ma vng dit th-gian.
Nu vua dung-nhn k gian-t,
Nh l voi xo ao hoa vy.
ng bo thi gp i c-trc,
Nn bit thin, c do vua tu!
Nh mt tri soi sng th gian,
Quc-vng dy i cng nh th.
Mt tri, m tuy khng chiu ti,
Nhng khin chng-sinh c an-lc.
Vua em phi-php ra dy i,
Ht thy nhn-dn khng tin cy.
Th gian c nhng s s-hi,
Nhng nh phc vua khng sinh c.
Thnh ra nhn-dn c an-lc,
Nh th l phc vua soi ti.
Th-gian c nhng hoa rt p,
Nh phc nh vua m n to.
Th-gian c nhng rng, vn p,
Nh phc nh vua u ti tt.
Th-gian c nhng cy c thuc,
Nh phc nh vua khi cc bnh.
Th-gian bch-cc, cng la m,
Nh phc nh vua u thnh ht.
Nhn-dn trn i hng vui sng,
Nh phc nh vua thng t-nhin.
V nh Trng-gi c mt con,
Tr-tu oan nghim i khng snh;
Cha m yu mn nh con mt,
Ngy m thng sinh tm h-nim.
Thnh-vng trong nc cng nh th,
Nh mn chng-sinh nh con mt;
Nui-nng ngi gi, gip c c,
Tm d thng, pht nhng thng mt.
Nhn-vng nh th l Thnh-cha,
Mi loi knh-ngng nh Nh-Lai;
Nhn-vng tr nc khng tai-bin,
Mun h knh, chm thng an-n.

Vua khng em php-chnh dy i,


Tt-dch lu-hnh hi chng-sinh;
Nh th ht thy nhn, phi-nhn,
Ti, phc r-rng khng che c.
Trong php thin, c chia by phn,
Ngi to c nm, vua c hai;
Nh ca, rung, vn, rng u th,
Thu-m phn chia cng nh vy.
Chuyn-lun Thnh-vng khi xut-hin,
Chia lm su phn vua c mt;
Nhn-dn khi y c nm phn.
Nghip-bo thin, c cng u th.
Nu c Nhn-vng tu chnh-kin,
Nh php dy i l Thin-cha;
Bi y php tri m dy i,
T-sa-mn-vng thng ng-h.
Ba ci tri khc, chng La-st,
u s gn gi Thnh-vng-cung.
Thnh-vng ra i sa-sang nc,
Li-ch chng-sinh thnh mi c:
Mt l, soi sng trong quc-gii,
Hai l, trang-nghim cho quc-;
Ba l, thng cho s yn-vui,
Bn l, hng-phc cc on-ch.
Nm l, cm ngn mi s hi,
Su l, hp-tp cc Thnh hin;
By l, cn-bn ca mi php,
Tm l, h-tr cho th-gian.
Chn l, thng lm cng to-ha,
Mi l, ch nhn-dn, t nc.
Nu vua thnh-tu mi thng-c,
Phm-vng, -thch v ch Thin.
D-soa, La-st, Qu-thn-vng,
n mnh thng li h quc-gii.
Long-vng hoan-h tun Cam-v,
Ng-cc thnh-thc mun h yn.
Khp ni trong nc sinh ngc bu,
Ngi, nga sc mnh, khng on-ch.
Nh- bo-chu hin trc vua,
Cc vua ngoi-cnh t triu-phc.

Ai sinh tm c vi Quc-vng,
Mt nim khi tm thnh mi c;
Ngi y mnh mt sa a-ngc,
Chu kh nhiu kip kh k ra.
Nu c tinh-thn chm gip vua,
Ch Thin h-nim thm vinh-lc.89
Trng-gi Tr-Quang, ng nn bit:
Ht thy Nhn-vng do nghip-cm.
Cc php u do nhn-duyn thnh,
Nu khng nhn-duyn khng cc php.
Ni khng sinh Thin v c-th,
Nhng ngi nh th khng hiu nhn,
Khng nhn, khng qu: i-t-kin,
Khng bit ti, phc sinh vng-chp.
Nay vua c hng mi phc vui,
Xa kia tng gi ba tnh-gii.90
Gii-c hun-tu chiu-cm ti,
Diu-qu Nhn, Thin c thn vua91
Nu ngi pht-khi B--tm,
Nguyn-lc gip thnh v-thng-qu.
Gi bn gii tnh trong thng-phm,
i, t-ti lm Php-vng;
Thn thng bin-ha khp mi phng,
Ty duyn gip ht c mun loi.
Trung-phm th-tr B-tt-gii,
Phc-c t-ti Chuyn-lun-vng;
Ty tm lm g u nn c,
V-lng Nhn, Thin u tun-phng.
H-thng-phm tr: i-qu-vng,
Ht thy phi-nhn u theo phc;
Th-tr gii phm tuy khuyt-phm,
Nhng, do gii thng c lm vua.
H-trung-phm tr: cm-th-vng,
Ht thy chim, mung u y-phc;
Trong thanh-tnh-gii c khuyt-phm,
Nhng, do gii thng c lm vua.
H-h-phm tr: Dim-ma-vng,
trong a-ngc thng t-ti;
Tuy hy gii cm sinh c-o.
Nhng, do gii thng c lm vua.92

Bi v ngha y cc chng-sinh,
Nn th B-tt thanh-tnh-gii;
Hy gn-gi kho khng khuyt-phm,
Ty ch sinh ra lm Nhn-vng.
Nu ngi khng th-gii Nh-Lai,
Cn khng c thn con co ng;
Hung l cm-qu trong Nhn, Thin,
ngi vua hng vui sng tuyt?
Th nn lm vua phi c nhn,
Gii-nghip tinh sing thnh diu-qu.
Quc-vng t l ch nhn-dn,
Lnh thng nh m nui con nh.
Nh th Nhn-vng c n ln,
Tm lng ph-dc93 kh bo c
Bi nhn-duyn y, cc chng-sinh,
Nu tu chng c i-b-.
i vi chng-sinh khi i-bi,
Nn th Nh-Lai tam-t-gii.94
Nu mun nh php m th-gii,
Cn nn sm95 ti cho tiu-dit.
Nguyn-nhn khi ti c mi duyn:96
Thn ba, ming bn v ba.
Sinh-t v-thy, ti v cng,
B ln phin-no su khng y.
Nghip-chng cao vt nh Tu-di,
To-nghip do nhn hai th khi:
Tc l HIN-HNH v CHNG-T,97
Tng-thc98 gi, duyn NHT-THIT-CHNG.
Nh bng theo hnh khng ri thn,
Trong ht thy thi chng Thnh o;
Gn, chng diu-qu ca Nhn, Thin,
Xa, chng v-thng B--qu.
Ti-gia thng vi nhn phin-no,
Xut-gia th ph thanh-tnh-gii.
Nu ai nh php m sm-hi,
C bao phin-no u tr-dit.
Cng nh kip la hoi th-gian,
t sch Tu-di v b c.
Sm-hi, t sch ci phin-no,
Sm-hi, thng sinh ln ng tri.

Sm-hi, c vui ni T-thin,99


Sm-hi, ma bu ngc Ma-ni;
Sm-hi, thn kim-cng thm th,
Sm-hi, c vo cung thng-lc.
Sm-hi, ra khi ngc ba ci,
Sm-hi, n ra hoa B-;
Sm-hi, thy i-vin-knh Pht,100
Sm-hi, n c ni Bo-s.
Nu y nh php m sm-hi,
Nn y hai php QUN-MN tu:
Mt l, QUN S DIT TI MN,
Hai l, QUN L DIT TI MN.101
Qun s dit ti li chia ba:
Thng, trung, h-cn l ba phm.
Nu c thng cn cu tnh gii,
Pht i tinh-tin tm khng thoi.
Thng khc ri huyt thng tinh-khn,
Ai-cm khp mnh u ng huyt;
Ngh lun n thp phng Tam-bo,
Cng cc chng-sinh trong lc-o.
Qu di, chp tay tm bt t,
Gt tm pht-l cu sm-hi:
Knh xin thp phng Tam-th Pht,
Ly i-t-bi thng xt con.
Con lun-hi khng ch nng,
Sinh-t m di thng chng bit;
Con phm-phu mi buc,
Tm cung gio-gi, lng-xng khp.
Con trong nh la ba ci,
Nhim by su trn102 khng cu-h;
Con sinh trong nh ngho, h-tin,
Khng c t-ti thng chu kh.
Sinh vo nh cha m t-kin,
To ti nng theo quyn-thuc c.
Knh xin ch Pht i-t-tn,
Thng xt h-nim nh con mt.
Mt sm khng to cc ti na,
Tam-th Nh-Lai s chng-minh!
Mnh-m sm-hi nh nh th,
Gi l thng-phm cu tnh-gii.

Nh c trung-cn cu gii-phm,
Mt lng mnh-m sm mi ti.
Ngh mnh l a khng ai bit,
Khp mnh b-hi, ai-cu Pht:
Di-by v-thy nghip sinh-t,
Xin nc t bi gt bi trn;
Gi b ti-chng sch su cn,103
Cho con tam-t-gii B-tt.
Con nguyn gi vng khng li chuyn,
Tinh-tu, thot kh chng-sinh,
Mnh cha c , trc ngi,
Ht thu v-lai thng khng dt.
Nh th tinh-cn, dng-mnh lm,
Khng tic thn-mnh cu Gic-o.
Cm tng l thing ca Tam-bo,
Gi l trung-phm i-sm-hi.
Nu c h-cn cu tnh-gii,
Pht tm V-thng B- y,
Ri l, thng khc, lng thn rn,
Vi ch to ti rt thn-h.
i trc Tam-bo khp mi phng,
V trc chng-sinh trong su o;
Ch thnh pht-l t v-thy,
C nhng chng-sinh b no-lon.
Khi tm i-bi khng chng-ngi,
Khng tic thn-mnh hi ba nghip.
Nhng ti lm u pht-l,
Nhng c cha lm khng dm to.
Nh th, ba phm sm mi ti,
u gi thanh-tnh-gii -nht.
Dng nc thn-h ra trn-lao,
Thn tm u l thanh-tnh phm,
Cc thin-nam-t, ng nn bit!
ni tnh-qun cc sm-hi;
Trong s, l y khng sai khc,
Ch bi cn-duyn ng chng ng.
Nu khi tu-tp qun chnh-l,
Xa la ht thy mi tn-lon.
Mc o mi sch ngi gia-phu,
Nhip-tm, chnh-nim b mi duyn:

Thng qun diu-php-thn ch Pht,


Th-tnh nh KHNG, khng th c;
Tnh ca cc ti cng u nh,
Nhn-duyn in-o, tm vng khi.
Ti-tng nh th bn-lai khng,
trong ba i v-s-c.
Khng ni, khng ngoi, khng trung-gian,
Tnh, tng nh-nh u chng ng.
Diu-l chn-nh dt danh-ngn,
Ch c Thnh-tr hay thng-sut.
Phi hu, phi v, phi-hu-v,
Phi bt hu-v la danh-tng.
Quanh khp php-gii khng sinh dit,
Ch Pht bn-lai ng mt th.
Knh xin ch Pht thy gia-h,
Dit c ht thy tm in-o!
Nguyn, con sm ng ngun chn-tnh,
Chng chng Nh-Lai v-thng-o!
Nu c thanh-tn thin-nam-t,
Ngy m hay qun diu-l-khng.
Ht thy ti-chng t tiu-tr,
Th l gi gii tnh trn ht.
Nu ngi qun bit thc-tng-khng,
Hay dit ht thy cc ti trng.
Cng nh gi to thi la d,
t chy v-lng cc cy c.
Cc thin-nam-t chn-thc-qun,
L mn b-yu ca ch Pht.
Nu mun v ngi phn-bit rng,
Hng ngi v-tr ng tuyn-thuyt.
Ht thy chng-sinh loi phm ngu,
Nghe quyt sinh nghi tm bt tn.
Nu c tr-gi sinh tn-gii,
Nim nim qun-st ng Chn-nh;
Ch Pht mi phng u hin trc,
B- diu-qu t-nhin chng.
Cc thin-nam-t! Sau Ti dit,
Nhng ngi tnh-tn trong i sau;
Theo hai qun-mn thng sm-hi,
Nn th B-tt tam-t-gii.

Nu mun th-tr thng-phm-gii,


Nn thnh gii-s : Pht, B-tt.
Thnh Ti: Thch-Ca Mu-Ni Pht,
Lm v Ha-thng104 gii B-tt.
Long-chng Tnh-tr tn vng Pht
S lm tnh-gii A-x-l.105
o-s mai sau: Di-Lc Pht,
S lm thanh-tnh Gio-th-s.106
Hin-ti mi phng Lng-tc-tn,107
S lm thanh-tnh Chng-gii-s.108
Mi phng ht thy cc B-tt,
S lm bn-b tu-hc-gii.
Phm, Thch, T-vng, Kim-cng-thin,
S lm chng ngoi-h hc-gii.
Phng-thnh Pht, B-tt nh th,
V, cc thy truyn gii hin-tin.
V mun tr khp bn n su,
Pht khi tm B- thanh-tnh.
Nu th tam-t-gii B-tt :
Nhiu-ch ht thy hu-tnh-gii.
Tu-nhip ht thy thin-php-gii,
Tu-nhip ht thy lut-nghi-gii.
Tam-t thanh-tnh gii nh th,
Nh-Lai ba i u h-nim.
Chng-sinh phi-php khng nghe bit,
Trong v-lng kip khng nghe, thy.
Duy c thp phng Pht qu-kh.
th tnh-gii thng h-tr.
Hai chng phin-no dt tr hn,
Chng c qu B- v-thng;
Ht thy Th-Tn i v-lai,
Gi-gn tam-t tnh-gii bu.
Dt tr ba chng109 cng tp-kh,
S chng chnh-ng i-b-;
Mi phng cc Thin-th hin-ti,
u tu nhn tam-t tnh-gii.
Dt hn sinh-t kh lun-hi,
c chng tam thn110 B--qu.
Siu-vit b sinh-t su ln,
Tnh-gii B-tt l thuyn b.

Dt hn rng-buc tham, sn, si,


Tnh-gii B-tt l gm sc;
ng him sinh-t cc s-hi,
Tnh-gii B-tt l nh ca.
Tr khi cc nhn kh ngho hn,
Tnh-gii thng lm ngc Nh-;
B ma qu p, cc tt-bnh,
Tnh-gii B-tt l lng-dc.
Lm vua Nhn, Thin c t-ti,
Tam-t tnh-gii l duyn tt;
Cng cc thn vua trong bn th,
Tnh-gii l duyn c thng-qu.
Th nn tu c nhn t-ti,
S c lm vua hng tn-qu.
Trc nn l knh mi phng Pht,
Ngy m tu thm thanh-tnh-gii.
Ch Pht h-nim ng th-tr,
Gii nh kim-cng khng ph-hoi;
Ch Thin thin thn trong ba ci,
H-v thn vua v quyn-thuc.
Ht thy on-ch u quy-phc,
Mun h vui mng cm vng ha.
Th nn th-tr gii B-tt,
Cm qu v-vi th, xut-th.111
Tam-Bo thng-tr ha th-gian,
n-c rng ln bt t-ngh;
Trong kip-hi ny cng qu-kh,
Cng-c li sinh khng dng ngh.
Nghn nh Pht-nht112 thng soi i,
Li ch qun-sinh c duyn;
V duyn khng thy t-quang Pht,
Cng nh ngi m khng trng thy.
Php-bo nht v khng bin-i,
Pht trc, Pht sau ni u ng;
Nh ma, mt v thm khp c,
C cy ti-tt, ln, nh khc.
Chng-sinh ty cn u c gii,
C cy nhun thm cng sai khc.
B-tt, Thanh-vn ha chng-sinh,
Nh nc sng ln chy khng kit.

Chng-sinh khng tn, ha khng ti,


Nh ch ti tri kh soi.
nh trng Nh-Lai rt thanh-lng,
Hay tr mi ti cng nh th.
Cng nh chu p trng khng soi,
Chng-sinh m-hoc cng nh th.
Php-bo nh cam-l, thuc hay,
Tr c ht thy bnh phin-no.
Ngi tin ung thuc, chng B-,
Khng tin ty duyn sa c-o.
B-tt, Thanh-vn thng i,
V s phng-tin chng-sinh.
Chng-sinh nu c lng tin, thch,
Nhp ngi an-lc ca Tam-tha.
Nh-Lai khng xut-hin th-gian,
Ht thy chng-sinh vo t-o.
Ch hoi cam-l, ung thuc c,
Chm mi b kh khng k ra.
Pht-nht xut-hin ba nghn ci,
Ta nh-sng ln chiu m di.
Chng-sinh nh ng khng hay bit,
Nh sng c vo v-vi-tht.
Nh-Lai cha ni Nht-tha-php,
Quc mi phng u khng-h.
Pht tm tu-hnh thnh chnh-gic,
Ht thy ci Pht u nghim-tnh.
Php-bo Nht-tha: m ch Pht,
Nh-Lai ba i t y sinh.
Bt-nh phng-tin tu khng dt,
Thnh o gii-thot ln Diu-gic.
Nu Pht, B-tt khng xut-hin,
Chng-sinh i khng o-s.
Him-nn sinh-t do u qua,
Lm sao n c ni Bo-s?
Dng i-nguyn-lc lm bn lnh,
Thng ni diu-php cho tu-hnh.
Xu-hng Thp-a chng B-,
Kho vo ni Nit-bn an-lc.
i-bi B-tt ha th-gian,
Phng-tin dn-dt cc chng-sinh.

Trong n hnh chn-thc Nht-tha,


Ngi hin ra Duyn-gic, Thanh-vn.
n-cn, tr-nh nghe Nht-tha,
S-hi pht tm qua nhiu kip.
Khng bit thn c Nh-Lai-tng,113
Ch vui tch-dit, chn trn-lao.
Chng-sinh vn c ging B-,
u trong Tng-thc: Li-gia.
Nu gp bn lnh pht i-tm,
Ba th rn, mi114 tu diu-hnh;
Dt hn phin-no, s-tri-chng,
Chng c thn thng-tr Nh-Lai.
Diu-qu B- chng kh thnh,
Chn thin-tr-thc thc kh gp.
Ht thy B-tt tu thng-o,
Bn th php-yu cn nn bit:
Thn-cn bn lnh l th nht,
Lng nghe chnh-php l th hai;
Nh ngh lng l th ba,
Nh php tu chng l th t.
Ht thy i-thnh-cha mi phng,
Tu bn php y chng B-.
Cc ng Trng-gi, i-hi-chng,
V, thanh-tn-s i v-lai.
Bn php ni B-tt nh th,
Ct nn tu-tp thnh Pht-o.115
Cc thin-nam-t nn nghe k,
Nh-Lai ni ra bn n trn.
Th n Pht-bo l ti thng,
V chng-sinh pht i-tm.
Ba v s kip trong i-kip.
Tu trm nghn cc kh-hnh.
Cng-c vin-mn khp php-gii,
Thp-a rt-ro chng ba thn.
Php-thn th khp mi chng-sinh,
Mun c c-ng tnh thng-tr.
Khng sinh, khng dit, khng i, li,
Khng mt, khng khc, phi on, thng;
y khp php-gii nh h-khng,
Ht thy Nh-Lai cng tu chng.

Hu-vi, v-vi cc cng-c,


Nng-ta Php-thn thng thanh-tnh.
Bn-tnh Php-thn nh h-khng,
Xa la su trn khng nhim-trc.
Php-thn v hnh la mi tng,
Nng-tng, s-tng ht u khng.
Nh th, diu-php-thn ch Pht,
Tng ngn-t, h-lun tch-dit.
Xa la ht thy cc phn-bit,
Tm-hnh-x dit116 th u nh.
V mun chng c thn Nh-Lai.
B-tt kho tu v mun hnh.
Th tr v-vi chn-php-tnh,
Sc, tm ht thy ch Pht ng.
V nh chim bay n ni vng,
Lm cho thn chim ng sc y.
Ht thy B-tt nh chim bay,
Th php-thn Pht ta ni vng.
T-th-dng thn cc tng tt,
Mi mt y khp ci mi phng.
Bn-tr vin-minh hng php-lc,
Pht trc, Pht sau th ng nhau.
Tuy khp php-gii khng chng-ngi,
Diu-cnh nh th khng ngh, bn.
Thn y thng-tr bo-Pht-,
T hng php-lc khng gin-on.
Tha th-dng-thn cc tng tt,
Ty c ng-hin khng thm, bt.
V ha cc B-tt a-thng,
Mt Pht hin ra mi loi thn.
Ty ch ng-hin u bt ng,
Dn-d tng gp n v-cc.
Hp cn v ni cc php-yu,
Khin hng php-lc vo Nht-tha.
V c thn-thng dn tng-trng,
Php-mn s ng cng nh th.
B-tt H-a khi tr-tu,
Khng thu sut c v Thng-a.
Nng-ha, s-ha ty a tng,
u ty bn-duyn lm s-thuc.

Hoc mt B-tt, nhiu ha Pht,


Hoc nhiu B-tt, mt ha-Pht.
Nh th, mi Pht thnh chnh-gic,
u ngi di B- tht-bo.
Pht trc nhp-dit, Pht sau thnh,
Ha-Pht chng ng tri kip hin.
Mi Pht ngi trn i hoa sen,
Quanh khp u c trm nghn cnh.
Mi mt cnh sen mt ci Pht,
Tc l ci Tam-thin i-thin.
Trong mi mt ci c trm c,
Mt tri, trng, sao bn i-chu.
Su ci tri Dc v bn Thin,
Khng-x, Thc-x n Phi-tng.
Ring chu Nam-thim trong bn chu,
Mi mt u c ta Kim-cng.
Cng vi B- i-th-vng,
Cc thn Pht ha trong khi y;
Nht thi chng c B--o,
Quay xe diu-php trong i-thin.
B-tt, Duyn-gic v Thanh-vn,
Ty ch hp cn thnh Thnh-qu.
Nh th, ni ra ba thn Pht,
Trn ht, khng g snh, l BO.117
ng, Ha hai thn ni ra php,
Gio, l, hnh, qu l PHP-BO.
Ch Pht ly PHP lm i-s,
Tu tm chng c B--o.
Php-bo ba i khng bin-i,
Ht thy ch Pht u quy, hc.
Ti nay nh-l Nht-thit-tr,
Nn ni Php-bo l thy Pht.
Hoc vo la d khng chy c,
ng thi lin c chn gii-thot.
Php-bo hy ph ngc sinh-t,
Cng nh Kim-cng ph mun vt.
Php-bo soi vo tm chng-sinh,
V nh mt tri trn khng-gii.
Php-bo hay lm thuyn bn chc,
Vt qua b i ln b gic.

Php-bo hay cho chng-sinh vui,


V nh thin-c hp thin-tm;
Php-bo hay gip chng-sinh ngho,
Nh ngc Ma-ni ma mi bu.
Php-bo hay lm thm Tam-bo,
Nhn tu nghe php sinh thng-gii;
Php-bo: Kim-lun i-thnh-vng,
Dng sc i-php ph bn ma.
Php-bo hay lm xe bu ln,
Chuyn ch chng-sinh ra nh la;
Php-bo hay lm i-o-s,
Dn-dt chng-sinh n Bo-s.
Php-bo hay thi loa i-php,
Gic-ng chng-sinh thnh Pht-o;
Php-bo hay lm n i-php,
Soi ch ti-tm trong sinh-t.
Php-bo hay lm tn Kim-cng,
Chn gi quc-gii dp mi on.
Nhng php ca Pht ba i ni,
Lm li chng-sinh khi kh-phc.
Dn vo thnh Nit-bn an-lc,
Th l n PHP-BO kh tr.118
Trng-gi Tr-quang ng nghe k,
Th, xut-th Tng c ba hng:
B-tt, Thanh-vn thnh, phm-chng,
L tha rung phc, ch chng-sinh.
Vn-th-s-l: i-thnh-tn,
Ch Pht ba i cho l m.
Nh-Lai mi phng mi pht tm,
u do gio-ha ca Vn-Th.
Ht thy th-gian, cc hu-tnh,
Nghe tn, thy thn v ho-quang.
Cng thy thn ha hin ty loi,
u thnh Pht-o kh ngh, bn,
Di-lc B-Tt: Php-vng-t,
T mi pht tm khng n tht.
Bi nhn-duyn y gi T-Th,
V mun thnh-thc cc chng-sinh.
ci th t: u-sut-thin,
Trong Nh--in bn chn trng.

Ngy m thng ni bt-thoi-hnh,


V s phng-tin Nhn, Thin.
Nc tm cng-c119 ao Diu-hoa,
Chng-sinh c duyn ng sinh n.
-t Ti nay giao Di-Lc,
Trong hi Long-Hoa c gii-thot.
Cc Thin-nam-t i mt-php,120
Mt nm cm n cho chng-sinh.
Bi thin-cn y thy Di-Lc,
Cu-cnh s c B--o.
ng X-l-phti-thanh-vn,
Tr-tu thn-thng ha mi loi.
Nu thnh-tu c gii gii-thot,
Thc l ngi tu-hnh chnh-kin;
V ngi thuyt-php truyn i-tha,
Rung phc nh th l th nht.
Hoc c mt hng phm-phu Tng,
Gii-phm khng trn, sinh chnh-kin;
Tn-vnh Nht-tha php mu-nhim,
Ty phm, ty hi, chng u tr.
V mun chng-sinh thnh Pht nhn,
Phm-phu y cng l Tng-bo.
Nh Ut-kim-hoa121 tuy ho a,
Cn hn ht thy cc hoa qu.
T-khu chnh-kin cng nh th,
Bn hng Lun-vng so chng kp.
Nh th, bn hng Thnh, phm Tng,
Li-lc hu-tnh khng tm ngh.
L rung phc tt ca th-gian,
Th l Tng-bo n-c ln.122
Nh Ti ni bn n-ngha,
L n to ra rung phc i.
Ht thy mun vt t y sinh,
Nu ri bn n khng th c.
V nh cc sc-trn th-gian,
Sinh c do ni bn I123 to.
Hu-tnh th-gian cng nh th,
Bi bn n kia c an-lp.124

Khi y, Tr-Quang trng-gi cng con ng v.vnghe Pht ni v bn n


ln y, cho rng c nghe s cha tng c bao gi, hoan-h chp tay bch
Pht rng: Qu ha thay! Qu ha thay! i-t Th-Tn! Ngi v nhng
chng-sinh t-kin khng tin nhn-qu, khng hiu cha m trong i trc-c,
ni chn diu-php em li li-lc cho th-gian, nay knh xin c Th-Tn
ni thm cho v ngha bo-n. Chng ti ng c rt su ca bn n
nhng, nay chng ti cha bit tu nghip thin g bo c n y.
c Pht bo ng Trng-gi: Cc thin-nam-t! Trc kia ti v nm
trm ng Trng-gi ni rng v ngha y ri, nay Ti s v cc ng ni qua
cht t phn m thi! Cc thin-nam-t, thin-n-nhn no mun c vthng chnh-ng chnh-gic nn tinh sing tu-hnh mi php Ba-la-mt.
Song, nu cn s c vn cha c gi l bo-n. Nu ngi no ch
trong giy lt lm c mt thin-tm v-s-c mi c gi l bon. S-d th l sao? Ht thy Nh-Lai ti v-s-c mi thnh Pht-o,
ha- chng-sinh. Nu c thin-nam-t tnh-tn no c nghe kinh ny,
tn-gii, th-tr, gii-thuyt, vit chp, em v-s-c, tam lun th
khng125 ring v mt ngi ni php bn cu khin h tr c tm tkin, xu-hng o B-, th tc l bo t-n. Sao vy? V, ngi y s
c V-thng B-, trin-chuyn gio-ha cho v-lng chng-sinh,
khin h nhp Pht-o lm cho ht ging Tam-bo mi khng on-tuyt.
Khi ng Trng-gi Tr-Quang nghe bi k y ri c Nhn-nhc tammui, ym-ly th-gian, c bt thoi-chuyn. Cng lc , tm nghn
ngi, con v quyn-thuc cng c Tam-mui y v u c tm vng-ng, v-thng chnh-ng chnh-gic; bn vn tm nghn ngi
khc cng chng c Tam-mui, xa la trn-cu,126 c php-nhntnh.127
TOT-YU
II.- PHM BO-N
Khi c Th-Tn t chnh-nh dy Ngi gi B-tt Di-Lc bo: Qu ha!
Cc ng cng ht thy i-chng v mun thn-cn Ti, mun nghe php
xut-th, mun suy-ngh nh-nh-l, mun tu-tp nh-nh-tr nn ti y
cung-knh,cng-dng. Nay Ti s ni v diu-php (Tm-a)), dt-dn
chng-sinh chng-nhp Pht-tr. Chng-sinh ch xu-hng v B- ca
Nh-tha m khng thch diu-qu thng-lc ca i-tha. Song, Nh-Lai
chuyn-php-lun ty bnh cho thuc, lm sao phi hp hon-cnh, hp
thi, hp trnh-, hp php, khin h thot khi c s m-chp y!

Lc , c 500 ng Trng-gi thnh Vng-x thy nhng nh-hin kh


lm ni ho-quang ca Pht v nghe c Pht tn-thn v php-mn
Tm-a ca i-tha, cc ng y lin bch Pht: Hnh-nguyn tu-hnh
ca B-tt khng phi l s tri-n, bo-n v phi tu lu lm mi ti ni
B- c, khng bng tu v Thanh-vn, Duyn-gic chng ng o v
c l bo-n!
c Pht bo cc ng Trng-gi: n ca th-gian, xut-th-gian c bn
bc: 1/ n cha m. 2/ n chng-sinh. 3/ n Quc-vng. 4/ n Tam-bo.
n cha m: Cha thuc t-n, m thuc bi-n. Bi-n ca m d ni mt kip
cng khng ht c. V s vt-v kh-nhc, hy-sinh v thng nh con ca
m t khi c thai, khi sinh n, trng-thnh cho n trn i, qu ln-lao
khng k xit c. Ngay nh sa m gip con sinh-trng n 180 hc. Do
nhn-duyn y ni m c mi thng-c. Th nn, ngi con bit thathun cha m, c ch Thin h-nim, c l dng-ging ca Thin,
Nhn tn-qu v l B-tt ha-hin -sinh. K s bo n cha m v cng,
nhng nu ch mt nim tm hiu-thun, em cht t vt nui nng cha
m, cng-c y cn gp trm nghn vn phn cng-c cng-dng y-
t s v nhng th cao qu cho hng trm v i-b-la-mn, i-thn-tin,
bn lnh trong trm nghn kip.
n chng-sinh: Ht thy chng-sinh t i v-thy ti nay, u l cha m
h-hng ln nhau. Ht thy n ng l cha lnh, ht thy n b l m hin.
l cha m, l c n ln. c n ln ng nhin phi tr n y bng
cch phi lm li-ch ln nhau, khng nn gy vng-nghip, on-hi, chptrc.
n Quc-vng: Quc-vng l ngi ng u vic cai-tr trong mt
nc. Ngi ng u vic cai-tr ny thnh-thc v chng-sinh, em chnhphp ha-tr nhn-dn, nhn-dn vui-v, trong nc giu thnh, khng b
ngoi xm, ni lon, c-qu, tt-bnh, i thiu, gi ma qu thi, tri thi,
nht, nguyt-thc v tinh-t bin qui. Tri li, th nhn-dn au kh, trong
nc bt an. Mi mi tm-nim, hnh-ng ca ngi ng u trong nc
u c quan-h mt-thit n i sng, tinh-thn,vn-mnh ca nhn-dn,
ca quc-gii v mi mi tm-nim, hnh-ng ca nhn-dn cng vy.
Vic tu thin c by phn phc-li, ngi tu c nm phn, Quc-vng
c hai phn; Quc-vng tu nhn lnh nhn-dn cng ng hng. Do
nhn-duyn y, Quc-vng cn c gi l Thnh-vng, Thin-cha,
Nhn-vng, Phc-c-vng, Chnh-php-vng v, cng do Chnh-

php-vng c mi thng-c v c Thin, Thin-thn, nhn-dn ngh. n-c ca Chnh-php-vng rng ln i vi nhn-dn nh-th,
nhn-dn phi bit cung-knh tn-trng n p li.
n Tam-bo: Tam-bo l ba ngi bu : Pht, Php, Tng.
Pht-bo: y- ba thn:
1/- T-tnh-thn (cn gi l php-thn) c i-on-c.
2/- Th-dng-thn (cn gi l bo-thn) c i-tr-c. Th-dng-thn c 2
tng: T-th-dng-thn v tha-th-dng-thn. T-th-dng-thn do tu
mun hnh, thnh-tu 4 tr cng ht thy cc php cng-c, c cntng trang-nghim. Tha-th-dng-thn l thn ca Nh-Lai c y- cc
tng tt ni chn tnh-, ni php Nht-tha cho cc hng B-tt c
li-lc trong chnh-php vi-diu. ni Thp-a, Nh-Lai ha-hin ra mi
tha-th-dng-thn. V, cn ha-hin cho Duyn-gic, Thanh-vn cng
cc chng-sinh khc.
3/- Bin-ha-thn c i-n-c, ng hin thn-hnh ha- cc bc Thnh,
phm.
Pht-bo c nhiu n-c rng ln nh th nn c y- 10 hiu v 6 cngc vi-diu.
Ti y c Pht dy tip: S-d ch Pht ha-hin nhiu thn m c
chng-sinh khng c gp l v do chng-sinh to nhiu nghip c, ti-cn
su nng, cng nh ngi m khng trng thy mt tri vy!
Php-bo: Php-bo v-lng ngha nhng, chia lm 4 loi: gio-php, lphp, hnh-php v qu-php.
Php-bo l phng-php dn-dt chng-sinh ra khi b sinh-t n b
Nit-bn. Php-bo l thy ch Pht. Php-bo nh kim-cng, nh mt
tri, nh ngc Ma-ni, nh ting trng ci tri, nh thm bu, nh thuyn
ln, nh Chuyn-lun-vng, nh y-phc p, nh gip-tr bn, nh gm
tr-tu, nh xe bu, nh n sng, nh binh-kh, nh o-s.
Ch Pht trong ba i ni ra diu-php bt-t-ngh y lm cho chng-sinh
gic-ng, nn Php-bo c n-c bt-t-ngh.

Tng-bo: Trong s tu-hnh, ha-, th-gian xut-th-gian c ba hng


Tng:
1/- B-tt-tng: Cc v tu lc-, vn hnh nh B-tt Di-Lc, Vn-Th
v.v
2/- Thanh-vn-tng: Cc v tu t- chng Thnh-o nh ng X-l-pht
v.v
3/- Phm-phu-tng: Cc v chn-thin phm-phu c bit-gii-thot-gii v
nhng v y- chnh-kin em li li-lc cho chng-sinh.
Ba hng Tng trn c gi l Chn-phc-in-tng.
Cn mt hng na l Phc-in-tng. Phc-in-tng l nhng v c tm tnknh Tam-bo, thm-tn nhn-qu, thung pht thin-nguyn, y- chnhkin, mc d nhng v y c hy gii cm.
Tt c cc hng Thnh, phm Tng-bo trn lun lun em li s li-ch cho
chng-sinh, nn c n-c ln i vi chng-sinh. Pht, php, Tng c
gi l Bo v c mi ngha: bn chc, khng nh, cho vui, kh gp, ph
ngho, uy-c, mn-nguyn, trang-nghim, tt diu v bt bin.
Nay mun tr bn n ln-lao y cn phi tu-hnh y- ba bc: danh-t,
thn-cn, chn-thc trong mi php Ba-la-mt-a: 1/ B-th. 2/ Tr-gii. 3/
Nhn-nhc. 4/ Tinh-tin. 5/ Thin-nh. 6/ Bt-nh. 7/ Phng-tin. 8/
Nguyn. 9/ Lc. 10/ Tr.
Khi nghe c Pht ni v s tri-n, bo-n ri, cc ng Trng-gi cng v
s chng-sinh pht-tm B- v trong c nhiu ngi chng c oqu.
c Pht kt-khuyn: Sau y nu ai th-tr, c tp, gii-thuyt, vit chp
v truyn-b phm bo-n ny, hin-ti c ch Thin v-h, mnh-khe,
sng lu, phc-tu thm ln, ng-lai c sinh trong hi Long-Hoa ca
c Di-Lc v s c thnh Pht.
Sau c Pht li ging li -ngha tri-n, bo-n nh trn bng li k, th
theo li thnh-cu ca ng Trng-gi Tr-Quang nc Tng-trng phc.
S-d c s ging li nh th v ng Tr-Quang mun gic-ng cho ngi
con c nghch ca ng.

Kt-qu cuc thuyt-php v s bo-n ln th hai ny ng Trng-gi TrQuang cng quyn-thuc u c Nhn-nhc tam-mui, pht tm vthng bt thoi-chuyn v nhng ngi khc cng chng c Tam-mui,
xa la trn-cu, c php-nhn-tnh.

1 Bo-n: Nhng ngi c n c vi mnh, mnh tn-tm, ch-lc n p


li.
2 Di-Lc: Ting Phm gi l Mai--l (Maitrya) Tu dch ngha l TTh. Di-Lc l tn h, chnh tn l A-dt-a (Adjita), Tu dch ngha l
V-nng-thng. Ngi sinh trong h B-la-mn, thuc Nam-n-. Ngi l
v B-x B-tt, ni Pht Thch-Ca lm Gio-ch ci Sa-b sau ny.
3 Nh-nh-l, nh-nh tr: Nh-nh: l-th ca php-tnh bnh-ng
khng hai, nn gi l nh v cc php ny, n u nh, nn gi l nhnh, l chnh-tr hp vi l-th. i-tha Ngha-chng ni: Nh-nh l
chnh-tr hp vi l-th: th ca cc php ng, nn gi l nh. Trong
nht-nh, th ca n y- trong php-gii Hng-sa Pht-php, ty php
phn-bit nh, thi ngha nh chng phi mt, m ny, n u nh,
nn gi l nh-nh. Nh khng h-vng, nn trong kinh cng gi l
Chn-nh. Nh-nh-l l l th nh-nh. Nh-nh-tr l tr-tu hp
l-th nh-nh.
4 Tng-ng: C ngha l kh-hp vi nhau.
5 Bt-cng : Cng-c ca Pht khng cng ng vi cc hng Nh-tha,
B-tt nn gi l bt-cng. Theo trong kinh thi c bt-cng ca Pht c
18 php: 1/ Thn khng lm. 2/ Ming khng lm. 3/ Nim khng lm. 4/
Khng c tng khc. 5/ Khng c ci g l khng nh tm. 6/ Khng c
ci g l khng bit x. 7/ Lng mong mun -sinh khng dit (ch dit
c ch li in l ch gim). 8/ Tinh-tin khng dit. 9/ Nim khng dit.
10/ Tu khng dit. 11/ Gii-thot khng dit. 12/ Gii-thot tri-kin khng
dit. 13/ Ht thy nghip thn lm theo tr-tu. 14/ Ht thy nghip khu lm
theo tr-tu. 15/ Ht thy nghip lm theo tr-tu. 16/ Tr-tu bit c i
qu-kh khng b chng-ngi. 17/ Tr-tu bit c i v-lai khng b
chng-ngi. 18/ Tr-tu bit c i hin-ti khng b chng-ngi.

6 on trn t cu By gi, c Th-Tn n ch chnh-gic l c


Pht khen cc B-tt ti nghe php v Ngi ni Ngi s thuyt v diu-php
Tm-a. Ngi than chng-sinh khng bit hng v i-tha. Song, nu ai
bit, nghe qua diu-php ny sau s thnh Pht.
7 T-lng: T l t-tr (gip-), lng l lng-thc. Nh ngi i
xa phi nh lng-thc gip thn mnh. Ngi tu-hnh mun chng qu
Tam-tha, cn phi ly cng-c thin-cn lm lng-thc, gip- thn
mnh.
8 on trn , t ch Khi y n ch bo-n l ni v cc ng Trnggi nghe Pht ni v php-mn Tm-a ca i-tha kh qu khng mun,
ch mun tu v Nh-tha chng v mi l bo-n.
9 on trn t ch c Pht n ch gnh chu, c Pht khen cc
ng Trng-gi v Ngi ni: th-gian, xut-th-gian c 4 n.
10 Chin-n (Candana): Tn mt th g thm ni Ma-la-da, Nam n-.
Ni ny hnh u. tru nn gi l Ngu-u. C ch gi l Ngu-u chinn, Tu dch l d-lc (cho vui), v n cha c bnh.
11 on trn, t ch Thin-nam-t ! n cha m cho n ch bo n
ph mu nh th! c Pht gii-thuyt r v n cha m; nht l n m i
vi con phi bo p li.
12 on trn, t ch Thin-nam-t ! n chng-sinh cho n y, c
Pht ni r v chng-sinh trong 3 i u l thn-thch vi nhau, cn phi
lm li-ch cho nhau.
13 Tm-nn: Thy Pht, nghe php c 8 ch chng-nn: 1/ a-ngc. 2/
Ng-qu. 3/ Sc-sinh. 4/ Bc Cu-l-chu c hng qu-bo vui sng
th-thng, cho l khng c kh. 5/ cc ci tri trng-th, an-n, cho l
khng c kh. 6/ ic, m, cm, ngng. 7/ Tr i bin-thng. 8/ Sinh trong
khong gia c Pht trc, c Pht sau.
14 Ng-cc: 5 ging thc: la np, k, u, la m, la s.
15 on trn t ch n quc-vng. n ch nh th! c Pht ni
r phc-c v nh-hng s cai tr ca v Nguyn-th chn-chnh trong
mt nc rt ln lao, cng nh-hng v hnh-ng ca ngi dn i vi
quc-gia cng rt h-trng.

16 on trn, nu chung ch tu nhn v cng-c Tam-bo i vi chngsinh.


17 Ba-thn: Ch Pht c 3 thn: 1/ T-tnh-thn: th-tnh chn-nh phpgii thanh-tnh, bnh-ng trong ht thy php. Cn gi l Php-thn l
chn-thn ca Pht y- v-lng php-cng-c. 2/ Th-dng-thn hay
l bo-thn: Do tu nhiu cng-c c qu-bo sc-thn thanh-tnh,
trang-nghim v c hng php-lc rng ln nhim-mu. 3/ Bin-hathn: Do Pht-tr bin ha nhiu thn, ty theo cn-c chng-sinh m ha.
18 i-on-c: on-tr hon-ton ht thy phin-no; y- v-thng
Nit-bn.
19Nh khng : Hai th khng, chia lm 5 loi:
A.- 1/ Nhn khng (cn gi l ng-khng, sinh-khng): ngi v ta l
khng. 2/ Php-khng: cc php l khng.
B.- 1/ Tnh-khng: php khng c thc-tnh. 2/ Tng-khng: php khng
c thc-tnh ch c gi-tng, tng y chng phi thc.
C.- 1/ n-khng: Tiu-tha ch cn thy khng. 2/ Bt n khng: i-tha
khng nhng thy khng, m c ci thy khng cng khng.
D.- 1/ Ni khng: Ni-thn l khng. 2/ Ngoi-khng: Kh-vt bn ngoi l
khng.
E.- 1/ Nh-thc-khng: th chn-nh, trong khng c cc vng-nhim. 2/
Nh-thc bt khng: th chn-nh trong ht thy cng-c v-lu.
20 Ton cu Pht thn th nht ny ni: v t-tnh-thn, th khp phpgii, bnh-ng thanh-tnh, on dit ht thy, nhn-khng, php-khng
hin-l, nn ch Pht chng t-tnh-thn, l th-nhp bnh-ng.
21 i-tr-c: Ph hon-ton ht thy s m-lm khng bit ; y- vthng-gic.
22 Ton cu Pht thn th hai ny ni: Bo-thn do tr-tu thnh, thnh
vi l chn-thc, thng hng, khng d-r, khng bin-i. Khng bini, l thng-hng, chn-thc, tc l khng cn s suy-lng v ng-tnh,

m ng mt trong chung cng v bnh-ng tt c; ngha l Pht, Pht


u ng.
23 i-n-c: y- hon-ton tm i-bi, cu gip ht thy chng-sinh.
24 Ton cu Pht thn th ba ny ni: ch Pht ng mt tm i-bi,
ng mt s -sinh, nn ty c nhp-nh, hin thn-thng v th-hin
thn-hnh.
25 H-lun : Bn a. L ngn-lun phi-l, v-ngha, l gi-danh khng
thc.
26 Ton cu t-tnh-thn ny i- ni : php-th ca n khng cn
sinh-dit, to-tc, khng cn danh-ngn gi t, khng cn cc-hn, m n
l nh-nh v cng khp.
27 T-th-dng thn: Thn do tu phc-c, tr-tu thnh, t c hng-th
s vui ca php-v trong ci thc-bo trang-nghim.
28 Tha-th-dng-thn: em tnh-c do qu-bo mnh c, hin ra 10
thn, lm cho cc B-tt Thp-a c hng-th s vui ca php-v.
29 Thp-a-mn-tm: Thp-a l: 1/ Hoan-h-a 2/ Ly-kh-a. 3/ Phtquang-a. 4/ Dim-tu-a. 5/ Nan-thng-a. 6/ Hin-tin-a. 7/ Vinhnh-a. 8/ Bt-ng-a. 9/ Thin-tu-a. 10/ Php-vn-a. Mi bc ny
u gi l a, v thu tm cc cng-c hu-vi v v-vi, dng lm ttnh, cng lm ch nng ta chc-chn hn c cho s tu-hnh, khin hay
sinh-trng, cho nn gi l a. Thp-a mn-tm tc l ngi ng-gic.
30 Sc-cu-cnh-thin: Ting Phm gi l A-ca-ni-tra thin (Akanistha).
Tn mt ci tri cao nht trong 18 ci ca Sc-gii.
31 Cu ny v-d cho a-v ti-cao ca B-tt.
32 Hu-bo: y l ni qu-bo ti-hu ca B-tt.
33 S-tri-chng, phin-no-chng: y l hai chng: 1/ Phin-nochng: Nghip buc chng-sinh trong sinh-t, do , lm chng-ngi l
Nit-bn tch-tnh. 2/ S-tri-chng: tham, sn, si lm m-m, khng hiu
bit c s-tng v thc-tnh ca cc php, tc l lm chng-ngi diutr b-.

34 on trn, t ch chn-bo-thn n ch php-gii l ni: do dittr ht phin-no, thnh diu-qu, l c chn-bo-thn (t-th-dng-thn).
c chn bo-thn thi k t l u, nn gi l hu thy nhng, v
chung, ngha l s sng lu khng cng-tn. V, t khi c chn-bothn, chnh-bo trang-nghim cng khp.
35 Php-lc : Ly php-v lm vui tm-thn gi l php-lc. Lm thin,
tch-c, t vui cng l php-lc.
36 D-thc (Vipaka): Xa dch l qu-bo, nay dch l d-thc. D-thc
l tn chung ca qu-bo do y vo thin, c qu-kh m c. V, n c
tnh-cht qu khc nhn m thnh-thc, nh thin-nghip cm lc-qu, cnghip cm c-qu v.vTheo Duy-thc thut-k thi D-thc hoc khc
thi m chn (d thi nhi thc), bin khc m chn (bin d nhi thc), khc
loi m chn (d loi nhi thc). Di-thc-thc l tn ring ca thc th 8.
37 Chn-, tc-: Chn-: thc-ngha ca chn-l, l thc-ngha m
cc bc Thnh nhn thy. Cn gi l khng- hay thng-ngha-.
Tc-: thc-ngha ca vic th-tc. Cn gi l gi- hay th-.
38 on trn t ch Mt l n ch cng-c l ni: do chuyn thc
th 8 m thnh i-vin-knh tr. Ni y bao gm bi, tr, chn, tc-, duytr cn-thn v-lu v lm ch y-ch cho ht thy cng-c.
39 Ng-kin-thc: Ng-kin l chp-ng: thn tm ny do 5 un gihp, li coi l thng hng, i vi ci phi-ng-chp, chp cn l ng
(ta), nn gi l ng-kin. Ng-kin-thc tc l thc Mt-na th 7. Thc
ny phn-bit, chp thc th 8 lm ng. Thc ny lun lun tng-ng
vi si, kin, mn, i nn gi l ng-kin-thc. Chuyn thc ny, ngha l
tr b c chp-ng, thnh Bnh-ng tnh-tr.
40 Phn-bit-thc: Tc l -thc th 6. i vi 6 trn, cc cnh, thc ny
hay khi ra s phn bit, gi l Phn-bit-thc. Chuyn thc ny, ngha l
b c s phn bit, thnh Diu-qun-st-tr.
41 T-tng, cng-tng: Cc php c hai tng: Tng ring l ttng, tng chung l cng-tng. Tng cc-hn ni t-th l ttng; tng thng c vi ngi gi l cng-tng.

42 on trn, t ch Hai l n ch Nh-Lai l ni v chuyn thc


th 7, thc 6 cng 5 thc trc thnh tr-tu; do 4 tr ny thnh 84.000 tr.
V, kt-thnh cho rng t-th-dng-thn c ht thy cc cng-c.
43 Nht-tha: Gio-php duy-nht thnh Pht. Tha l c xe, ly v-d
cho gio-php ca Pht. Gio-php hay ch ngi, i n b Nit-bn, nn
gi l Tha.
44 Ba mi hai tng: 1/ Lng bn chn bng. 2/ Lng bn chn c nghn
vng xoy. 3/ Ngn tay thon di. 4/ Tay chn mm-mi. 5/ Tay, chn c
mng li giao-tip. 6/ Gt chn y-n. 7/ Mu chn cao p. 8/ V trn
lm nh con hu. 9/ Tay di qu gi. 10/ Dng-vt n-tng nh dngvt con nga. 11/Mnh cao ln, t chn n u cao bao nhiu, 2 tay dui ra
cng bng y. 12/ L chn lng sinh sc xanh. 13/ Lng trn mnh chia xoy
hng u. 14/ Thn sc vng. 15/ Lun lun c ho-quang phng xa mt
trng. 16/ Da-d mn bng. 17/By ni: 2 lng bn chn, 2 lng bn tay, 2
vai v nh u u y, bng. 18/ Hai nch y-n. 19/ Thn uy-nghim
nh s-t. 20/ Thn hnh oan-chnh. 21/ Vai trn , y. 22/ C 40 ci rng.
23/ Rng trng, bng v kht. 24/ Bn rng nanh trng sch. 25/ M y nh
m s-t. 26/ Nc tn-dch trong c hng c thng-v. 27/ Li di, rng.
28/ Ting phm-m (thanh-tnh) vang xa v su nhim. 29/ Con ngi mt
xanh-bic. 30/ Lng mi mt cong di, p nh lng mi mt tru. 31/ Khong
gia hai lng my c tia ho-quang trng. 32/ u c nhc-k (tht ni ln
nh bi tc).
45 Tm mi th tt: 80 th (ging) tt ny y theo 32 tng m phn-bit
t-m ra: 1/ V-kin-nh (tng nhc-k cao khng trng thy c). 2/
Mi cao khng thy l. 3/ Lng my nh mt trng u thng mi mc. 4/
Vnh tai r xung. 5/ Mnh dn chc nh lc-s. 6/ Ch u xng giao
nhau nh vng cu. 7/ Khi quay li, nht thi thn quay li nh voi quay li.
8/ Khi i, chn cch t 4 tc, m t vn c vn in xung. 9/ Mng tay,
chn mng, bng v nh ng . 10/ Xng u gi dn, trn v p.
11/ Thn thanh-khit. 12/ Thn mm-mi. 13/ Thn khng nghing-vo. 14/
Ngn tay trn, thon, nh. 15/ Vn ngn tay ln khut. 16/ Mch su khng
ni. 17/ Mt c chn khng ni. 18/ Thn bng p. 19/ Thn t gi c
khng xin-xo. 20/ Thn y-. 21/ Dung-nghi b-tc. 22/ Dung-nghi y. 23/ Tr-x yn khng ng. 24/ Uy-c chn-ng ht thy. 25/ Ht
thy chng-sinh thy u vui. 26/ Mt khng di, ln. 27/ Dung-mo
nghim-chnh, sc khng bin-i. 28/ Mt trn y. 29/ Mi sc nh qu
Tn-b. 30/ Ting ni vang xa, su-nhim. 31/ Rn su, trn, p. 32/ Lng

xoy v bn hu. 33/ Tay, chn y-n. 34/ Tay, chn nh . 35/ Vn tay
thng, r. 36/ Vn tay di. 37/ Vn tay khng t. 38/ Ht thy chng-sinh
c c-tm trng thy u vui-mng. 39/ Mt rng p l. 40/ Mt y-n,
trong-tro nh mt trng. 41/ Theo ha-duyt ca chng-sinh m ni. 42/
T ni l chn lng ta ra hi hng. 43/ T ming ta ra mi hng vthng. 44/ Nghi-dung nh s-t. 45/ i, nh voi u n. 46/ Tng i
nh con ngan u n. 47/ u nh qu Ma--na. 48/ y- ht thy
ting. 49/ Bn rng nanh trng nhn. 50/ Li mu . 51/ Li mng. 52/
Lng mu . 53/ Lng mm sch. 54/ Mt di rng. 55/ tng t-mn.
56/ Tay, chn trng hng nh mu hoa sen. 57/ Rn khng li ra. 58/ Bng
khng phnh. 59/ Bng nh. 60/ Thn khng rung-ng, nghing-ng. 61/
Thn tr-trng. 62/ Thn to ln. 63/ Thn cao. 64/ Tay chn mm, sch, trn
bng. 65/ Ho-quang bn bn phng ra xa mt trng. 66/ nh sng soi cho
thn i. 67/ Coi chng-sinh bnh-ng. 68/ Khng khinh chng-sinh. 69/
Theo ging ting chng-sinh, khng thm, khng bt. 70/ Thuyt-php
khng chp trc. 71/ Thuyt-php theo ting ni ca chng-sinh. 72/ Ct
ging ni hp ting chng-sinh. 73/ Theo nhn-duyn thuyt-php ln-lt.
74/ Ht thy chng-sinh xem dung-tng mi khng ht. 75/ Xem khng
thy chn v . 76/ Tc di p. 77/ Tc khng ri. 78/ Tc cun p. 79/
Mu tc nh ngc xanh. 80/ Tay, chn coi dng c c.
46 Hng-T-lng: Tc T-lng-v l: Thp- tr. Thp-hnh v na phn
trong Thp Hi-hng.
47 T-thin-cn: 4 thin-cn (tc Gia hnh-v), l 4 mn thin-nh v l
mn-v ca Thp hi-hng: 1/ Non: hi nng, v cho la tr-tu sp phtkhi. 2/ nh: v nh nh ni c th ln xung. 3/ Nhn: nhn-tin. 4/ Th-nht: php ti-thng hn i.
48 Sa Ba-la-mt: 1/ n-na (b-th) Ba-la-mt-a (Dnapramit). 2/ Thi-la
(tr-gii) Ba-la-mt-a (Silapramit). 3/ Sn- (nhn-nhc) Ba-la-mt-a
(Ksantipramit). 4/ T-l-gia (tinh-tin) Ba-la-mt-a (Viryapramit). 5/
Thin-na (thin-nh) Ba-la-mt-a (Dhynapramit). 6/ Bt-nh (tu) Bala-mt-a (Prajnp-ramit).
49 Mi hai nhn duyn: 1/ V-minh. 2/ Hnh. 3/ Thc. 4/ Danh-sc. 5/
Lc-nhp. 6/ Xc. 7/ Th. 8/ i. 9/ Th. 10/ Hu. 11/ Sinh. 12/ Lo t.
50 T-: Kh, tp, dit, o.
51 y l mi hiu ca Pht :

1/ Nh-Lai: (a a gi : Tathgata): Noi theo o nh thc, thnh ngi


chnh-gic,
2/ ng-cng (A-la-ha: Arhat): ng-th s cng-dng ca Nhn, Thin.
3/ Chnh-bin-tri (Tam miu tam Pht-: Samya Ksambuddha): Chnh thc
bit khp ht thy mi php.
4/ Minh-hnh-tc (B a th la na tam bt na: Vidycaranampanna): Thchnh y- ba php minh: a.- Tc-mnh-minh: Bit tng sinh-t i trc
ca thn mnh v thn ngi. b.- Thin-nhn-minh: Bit tng sinh-t i
v-lai ca thn mnh v thn ngi. c.- Lu-tn-minh: Tr-tu bit kh-tng
hin-ti, dt ht thy phin-no.
5/ Thin-th (Tu-gi-: Sugata): Ngha l i tt. ni: dng Nht-thittr lm xe, i trn ng bt chnh, ro ti Nit-bn.
6/ Th-gian-gii (L-gi-b: Lokavid): Hiu r nhng s thuc hu-tnh v
phi-tnh th-gian.
7/ V-thng-s (A-nc-a-la: Anuttara): Trong cc php, Nit-bn l hn c
v, trong ht thy chng-sinh, Pht l v-thng.
8/ iu-ng trng-phu: (Ph lu sa nng miu b la : Puru-sa-dnmyasrathi): Pht ty thi dng li ha-du, ty thi dng li kh thittrng
nom, iu-tr chng-sinh, lm cho h khng tri o, m i vo thin-o.
9/ Thin-nhn-s: (X a b ma nu sa nm: Sast-deavama-nusynm):
Pht l bc o-s ci Nhn, ci Thin, thng hay dy bo nhng s nn
lm.
10/ Pht, Th-tn (Pht-, L-ca-na-tha: Buddha-Locanatha): Pht ngha l
ngi gic-ng, Th-Tn c ngha l c th-gian tn-trng. Th-Tn cn
c ch gi l Bc-gi-phm (Bhagavn).
52 on trn , t ch Thin-nam-t! (trang 38) n ch chng B- l
ni v Tha-th-dng-thn ca Pht-bo. Pht-bo bin-ha nhiu thn
cho cc B-tt Thp-a, Nh-tha, Nhn, Thin chng c cu-cnh Nitbn. V vy, Pht-bo c 10 hiu, 6 cng-c vi-diu. V, s-d chng-sinh
khng c thy Pht-bo, v chng-sinh to nhiu c-nghip.

53 Thanh, danh, c, vn: L ting ni ca Pht ni ra nhng gio-php caosiu (v-lu) nhng, phi dng n tn gi, t thnh tng cu v vn-t
lm ca hin-l.
54 Bn loi ma: 1/ Phin-no ma (tham, sn, si ). 2/ Ng-m-ma (sc, th,
tng, hnh, thc ). 3/ T-ma (s cht). Tha-ha-t-ti-thin-ma.
55 Bo-s: Ni c nhng ngc bu. y m-ch cho Nht-tha, B-, Nitbn.
56 on trn, t ch Cc thin-nam-t!.... (trang 41) cho n ch khng
th ngh, bn c l ni v Php-bo. Php-bo c: gio, l, hnh, qu.
Php-bo l thy ch Pht, l tt c nhng ci em li li-ch an-vui cho
chng-sinh v ti ch gii-thot.
57 Bit-gii-thot-gii: L mt trong ba th lut-nghi. Trong Dc-gii, y vo
s tc-php th cc gii-php, gii-php y pht-sinh gii-th, lm cho thn,
khu c-nghip c gii-thot ring-bit.
58 X-l (Sarira): C ch gi l Tht-l-la hay Thit-l-la. C ngha l
thn ct ca Pht. X-l do v-lng cng-c lc- hp thnh, l do s
hun-tu ca Gii, nh, Tu m thnh. X-l c 3 hnh sc: sc trng l xl bng xng; sc en l x-l bng tc; sc l x-l bng tht. V, c 2
loi x-l: 1/ Ton thn x-l: Nh x-l Pht a-bo (trong kinh Php-hoa).
2/ Toi-thn-x-l: Thn t vn ra nh thn c Pht Thch-Ca. Li c hai
th na: 1/ Sinh-thn-x-l: Thn do tu Gii, nh, Tu m thnh, Nh-Lai
sau khi nhp-dit lu li thn ct, lm cho Nhn, Thin c phc-c
cng-dng mi-mi. 2/ Php thn-x-l: Tc l ht thy kinh sch i, Tiutha.
59 on trn, t ch Thin-nam-t! Th-gian (trang 42) n ch
khng th ngh-bn c, c Pht ni r v gii-c ca 3 hng Chnphc-in-tng v mt hng Phc-in-tng. Ai cng-dng 4 hng Tng y
u c phc-c v-lng.
60 B bt-t-ngh: Bt-t-ngh: hoc l l su-sa, huyn-diu, hoc l s
him c l-lng, khng th dng tm suy-ngh v khng th dng li bnbc c. y ni Tam-bo c nhiu s, l bt t-ngh y nn gi l b btt-ngh.

61 Bnh Thin c: Ci bnh hin ra tt c nhng th theo nh tm mong


mun, nh ngc Nh- vy. Kinh Hoa-Nghim ni: Tm b- l bnh
Thin-c, cho y- ht thy s mong mun.
62 Tm th gi: Cn gi l 8 php. C 8 php l ch yu, ght ca th-gian,
n hay thi ng tm ngi, nn gi l tm th gi: 1.- Li. 2.- Suy (km,
st). 3.- Hy (ni xu). 4.- D (khen-ngi). 5.- Xng (tng bc). 6.- C
(qu-trch). 7.- Kh. 8.- Lc (vui).
63 on trn, t ch By gi. ( trang 43) n ch nh th, c Pht
ni: Pht, Php, Tng c 10 ngha cao-qu, nn c gi l Bo. Vy nn
cn bo n.
64 Ba bc: Tc l danh-t, thn-cn v chn-thc.
65 Nhn-nhc tam-mui: Tam-mui l chnh-nh; Nhn l nhn-kh
(an-tr), tc l y vo php-ngha ca Nh-Lai ni ra, nhn-kh ni tm c
an-lc. Nhn-nhc tam-mui l do sc nh an-tr ni o-l, tm khng
rung-ng m c yn-vui.
Theo cc kinh ni th : ng-gic B-tt c Kim-cng-nhn (an-tr
kin-c nh kim-cng). Bt-a B-tt c V-sinh-nhn (an-tr ni
khng-l khng sinh, dit bt ng). a-tin B-tt c Nhu-thun-nhn
(tm nhu, tr thun, khng tri vi thc-tng). S-a B-tt c Btkhi-nhn (an-tr ni khng-l khng sinh, khng khi).
66 Bt thoi: Ting Phm l A-t-bt-ch (Aviniv-artan hay Avaivartika), c
ngha l cng-c, thin-cn cng tng-tin m khng lui mt, lui chuyn
vy. Bt-thoi c 3 bc: V-bt-thoi, hnh-bt-thoi, nim-bt-thoi.
67 Hi Long-hoa: c Di-Lc sau y thnh Pht di cy Long-hoa
trong vn Hoa-Lm, Ngi m 3 php-hi ht chng-sinh thng, trung,
h cn. Cy ny cnh hoa nh u rng nn gi l Long-Hoa.
68 Chnh-nh-t: C ngha l tu tp chnh-nh, quyt nh chng-ng.
69 on trn, t ch Khi y, nm trm ng Trng-ga n ch NhLai. c Pht bo cc ng Trng-gi mun bo t-n cn tu 3 bc ca 10
Ba-la-mt. i chng nghe php chng-ng. V , ngi khuyn: Ai th-tr,
tuyn-b phm bo-n ny thi i ny, i sau c nhiu li-ch.

n y ht quyn th hai.
70 Do-tun:(Yojma): Theo Thnh-gio chp thi mi Do-tun l 16 dm,
mi dm 576 thc ty. Nh th mi Do-tun chng 9216 thc ty.
71 Tp-kh: Hi-hng cu s hun-tp (vng-hoc), trong i-tha chia ra
lm 3 phn: Hin-hnh, chng-t v tp-kh. Dp hin-hnh, dt chng-t
nhng cn phn hi-hng ca vng-hoc m hin ra tng-trng ca vnghoc, phn y l tp-kh.
72 140 c bt cng: L: 32 tng, 80 th tt, 4 tnh, 10 lc, 4 v-y, 3
nim-x, 3 bt-h, cng i-bi, thng bt-vong-tht (thng khng qun
mt chnh-nim), on phin-no-tp v nht-thit-tr. y l nhng c-tr
theo ni Pht c y- hon ton m cc bc khc khng c nn gi
l bt cng.
73 Bt t-ti: Tm ngha t-ti Cn gi l Bt i t-ti-ng: Nit-bn
c bn c: thng, lc, ng, tnh. c ng ly t-nhin t-ti lm ngha;
t-ti c 8 ngha nn gi l bt i t-ti-ng: 1.- Th-hin mt thn lm
nhiu thn. 2.- Th-hin thn nh mt ht bi, y khp ci i-thin. 3.Thn ln nhng c-ng nh mt ci cng n c ni xa. 4.- Hin thnh
nhiu loi m thng thng trong mt ci. 5.- Cc cn u c tc dng
h-tng. 6.- c ht thy cc php nhng tng nh khng c php no.
7.- Ni ngha mt bi k tri v-lng kip. 8.- Thn bin khp mi ni
cng nh h-khng.
on trn, t ch ti-thng ti ch cung l nhng cu k tn-thn v
thc-c t-chng ca Pht.
74 Nng nan: C ngha l hay lm nhng vic kh lm.
75 i-hi-triu: Nc b ln ln, xung ng thi.
76 Thin-c: Trng ci tri.
77 Kip-hi: Kip s nhiu v nh nc b.
78 i-tch-tht: Nh rt yn-lng. L ch cho ni nhp-nh. i-tch c
ngha l xa-la ht thy s tn-ng, c tch-tnh rt-ro.

79 Tam khng: 3 l khng, tc l 3 mn gii-thot: Khng, v-tng, vnguyn (Xem ch-gii ca Phm-ta, phn ch-gii s 53).
80 on trn, t ch Nhn, Thin n ch phn nh, ni v quync ha-tha ca Pht.
81 Nm c-trc: Tc l ng-trc c-th Th-gian c 5 th vn-c, t-c:
1.- Kip-trc: Thi-gian c 4 th c-trc sau. 2.- Kin-trc: Nhng t-tng
chp trc, t-vy (nh 5 li-s). 3.- Phin-no-trc: Nhiu tham, sn, si,
v.v 4.- Chng-sinh-trc: Chng-sinh nhiu kh, t vui. 5.- Mnh-trc:
Th-mnh ngn-ngi (cht non).
82 on trn, t ch th-gian n ch B--o l nu chung v bn
n cn tr.
83 Lc thn: Su bc thn-tnh: Cha, m, v, con, anh, em.
84 on trn, t ch t ph ti ch tu-hc c Pht nhc li n-c
ph-mu cn phi tr.
85 Su thi: Sng, tra, chiu, chp ti, na m, gn sng.
86 Tc-tr-tr: Tc l Tc-mnh-thng.
87 Bn loi sinh: Loi sinh trng, loi sinh con, loi sinh ni m-thp v loi
ha-sinh.
88 on trn, t ch Chng-sinh n ch v-thng-o, c Pht nhc
li n chng-sinh cn phi tr.
89 on trn, t ch Mi phng n ch vinh-lc l nhc n-c ca
Quc-vng i vi quc-dn.
90 Ba tnh-gii: 1.- Nhip lut-nghi-gii: gi gii-lut. 2.- Nhip thin-phpgii: tu ht thy php lnh. 3.- Nhip chng-sinh gii hay Nhiu-ch hutnh-gii: lm li-ch chng-sinh.
91 on trn, t ch Trng-gi ti ch thn vua, ni v nhn-qu ca
Quc-vng.

92 on trn, t ch Nu ngi n ch lm vua l bin-bit v giiphm.


93 Ph-dc: V-v, nui-nng.
94 Tam-t-gii: Tc l Ba tnh-gii ch-thch trong phm ny s 90.
on trn, t ch Bi v n ch tam-t-gii l nu r nhn, ch r qu.
95 Sm: Tc l Sm-hi. Sm ting Phm gi l sm-ma
(Ksamayati). Tu dch l Hi-qu, c ngha l t mnh by-t nhng lilm trc, n-nn t nay sa-i v khng dm phm na. Sm-hi l hai
ch ghp chung ca ting Phm (n-) v ting Hn m thnh.
96 Mi duyn: Tc l mi nghip thin hay c do thn, khu, to ra.
97 Hin-hnh, chng-t: A-li-gia thc c cng-nng sinh ht thy php gi
l chng-t (ht ging). T y sinh ra cc php ca sc, tm gi l hinhnh: nhng hnh-ng hin-hin.
98 Tng-thc: Tc l thc A-li-gia th 8. Tng c 3 ngha: nng-tng, stng v ng-i-chp-tng. Tng-thc gn-gi v lin-lc vi ht thy ht
ging.
99 T-thin: 4 ci thin-nh l S, Nh, Tam, T-thin. T-thin bao gm
18 ci tri thuc Sc-gii.
100 i-vin-knh Pht: Tc i-vin-knh-tr ca Pht.
101 y ni v s, l sm-hi. S sm c hai: 1.- Tc-php-sm: Y-php,
hng Pht-tin sm-hi. 2.- Th-tng-sm: nh-tm vn-tng sm-hi,
thy Pht xoa u hoc thy ho-quang. L-sm thuc v v-sinh-sm:
Chnh tm, qun l v-sinh (khng sinh dit).
102 Su trn: Sc, thanh, hng, v, xc, php.
103 Su cn: Mt, tai, mi, li, thn, .
104 Ha-thng: Chnh ting Phm gi l -x hay Ha-x, Ha-x
(Khosha), Ngi La-Thp phin ngha l Lc-sinh, c ngha l ngi -t

y vo y m o-lc c sinh-trng. Ha-thng l mt chc-v th nht


trong n truyn gii cho cc -t.
105 A-x-l: (ctya): Tu dch l Qu phm chnh-hnh c ngha l bc
thy un-nn ngay thng nhng hnh-vi ca -t, l bc s-phm lm
khun-mu cho ngi. A-x-l l 1 chc-v th hai trong gii n.
106 Gio-th-s: Thy dy bo v trao-truyn gii-php cho cc -t.
Gio-th-s l chc-v th 3 trong gii-n.
107 Lng-tc-tn: Cc Th-Tn (Pht) y- hai b: phc-c v tr-tu.
108 Chng-gii-s: Cc v tn-c ngi chng-minh n truyn gii.
Chng-gii-s c ch gi l Tn-chng-s l chc-v th t trong giin.
109 Ba chng: Ba th lm chng-ngi chnh-o, tn-hi thin-tm: 1.Phin-no-chng: tham, sn, si, v.v 2.- Nghip-chng: to nghip ngnghch, thp-c v.v 3.- Bo-chng: chu kh-bo trong ba ng d.
110 Tam (3) thn: Php-thn, bo-thn v ha thn.
111 on trn, t ch Nu mun nh php n ch xut-th, do trc
Pht ni v nhn-qu ca Quc-vng, nn y Ngi khuyn nn sm ti,
dy php sm-hi c ch, bo cho nghi-thc th-gii, ni r v gii-c
v Ngi khuyn nn th-tr gii.
112 Pht-nht: Tr-tu ca Pht soi thu s tm-ti ca th-gian chng-sinh
cng v nh mt tri.
113 Nh-lai-tng: C ngha l kho-tng ca t-tnh, v ht thy cc php
khng ra ngoi t-tnh Nh-Lai. Chn-nh trong phin-no l Nh-laitng; chn-nh ra ngoi l Php-thn. Y vo phm Nh-lai-tng Pht tnh
lun thi Tng c 3 ngha: 1.- S-nhip-ngha: Chn-nh trong chng-sinh
hm-tng: ha-hp, bt ha-hp, nhim-php, tnh-php tt c u nhipthuc tnh Nh-Lai nn gi l Nh-Lai-tng. 2.- n-ph-ngha: Chn-nh
khi trong phin-no, b phin-no che-lp, tnh-c Nh-Lai khng hinhin c, nn gi l Nh-Lai-tng. 3.- Nng-nhip-ngha: Chn-nh
trong phin-no hm-nhip ht thy cng-c qu-a ca Nh-Lai, nn gi
l Nh-lai-tng.

114 Ba th rn, mi: (luyn-ma): 1/ Dn ngi chng i-b- rn mi


t-tm, i-tr tm thoi-khut v o B- rng ln. 2/ Xt k mun
ni mnh, rn mi t-tm, i-tr tm thoi-khut v mun hnh kh tu. 3/
Ch dn ch th-thin ca ngi em so-snh vi diu-nhn ca mnh, rn
mi t-tm, i-tr tm thoi-khut v s kh chng c 2 diu-qu
chuyn-y (B-, Nit-bn).
115 on trn, t ch Tam-bo thng-tr n ch Pht-o l ni v
tng chung ca Tam-bo.
116 Tm-hnh-x dit: Ni l tm-hnh-x dit, ngn-ng-o on.
L chn-l cu-cnh. ng ngn-ng dt (ngn-ng-o on). Khng th
ngn-thuyt c; ch tm-nim dit (tm-hnh-x-dit), khng th nh
ngh c. l cnh-gii bt-kh t-ngh.
117 on trn, t ch Cc thin-nam-t n ch bo l nhc li 3 thn
ca Pht-bo.
118 on trn, t ch ng-ha hai thn n ch kh tr l tn-dng
cng-c ca Php-bo.
119 Nc tm cng-c: 1/ Trng-tnh: lng, sch. 2/ Thanh-lnh: trong
mt. 3/ Cam-m: ngon-ngt. 4/ Khinh-nhuyn: du-dng 5/ Nhun-trch:
Thm-nhun. 6/ An-ha. 7/ Khi ung khi i-kht v khi v-lng ti-li,
tai-hon. 8/ Ung ri quyt-nh nui ln cc cn v thn t-i thm chli.
120 Mt-php: Mt trong 3 thi truyn php ca Pht, sau khi Pht nhpdit: 1/ Pht nhp-dit nhng chnh-php ca Ngi khng thay-i, c giol, c thc-hnh, c ngi chng chnh-qu, l chnh-php-thi. 2/ Chnhphp dn sai, php-nghi, php-hnh chn-chnh khng thc-hnh, ch cn
tng-t, theo m khng chng qu c l Tng-php-thi. 3/ Chnhphp b suy-vi, chuyn-bin; c gio-l nhng khng thc-hnh khng
chng qu, l Mt-php-thi.
121 Ut-kim-hoa: Tn mt th cy chnh ting Phm gi l Cung-c-ma
(Kunkumam). Cy ny hoa vng m thm, kh-d dng lm hun-hng.
122 on trn, t ch Trng-gi Tr-Quang n ch n-c ln l ni
v n-c Thnh, phm Tng

123 Bn i: t (cht dn), nc (cht lng), gi (cht hi), la (cht


nng).
124 Tm cu trn l tng-kt v 4 n.
125 Tam-lun th-khng: Cng nh Tam-lun-khng.
126 Trn-cu: Ting gi chung cho phin-no.
127 Php-nhn-tnh: Ngha l thy chn-l bng cch r-rng.
on trn, t ch Khi y n ch php-nhn-tnh, c Pht ni v cch
bo-n v s chng-ng ca i-chng nghe php.
n y ht quyn ba.
III.- PHM YM-X[1]
By gi, Trng-gi Tr-Quang nh uy-thn ca Pht lin t ta ng dy
nh-l xung chn Pht, cung-knh chp tay bch Pht rng: Bch c
Th-Tn! Ti nay theo Pht, nghe c diu-php bo n rt su y, trong
lng hn-h, cho rng c s cha tng c bao gi, nh ngi ang i
kht gp c mn n Cam-l. Ti nay mong mun n tr bn n, theo
Pht, Php, Tng xut-gia tu o, thng sing tinh-tin mong chng B!.
Pht i-t-bi, trong mt thi ti thnh T-x-ly (Vaisli) v ng V-cuxng (Duy-ma-ct) ni php rt su rng: ng V-cu-xng! Ly tm
thanh-tnh lm gc thin-nghip, ly tm bt-thin lm gc c-nghip. Tm
thanh-tnh th-gii thanh-tnh, tm tp-u, th-gii tp-u. Trong Pht-php
ca Ti ly tm lm ch. Ht thy mi php u do tm. Nay ng l ngi
ti-gia c phc-c ln, mi th chu bu chui ngc khng g khng y
; h hng trai, gi an-n khoi-lc, li thnh-tu chnh-kin, khng bng
Tam-bo, bit em tm hiu-dng cung-knh tn-thn, khi tm i-t-bi
cp cho k c-c v cho n su-kin ng cng khng lm hi. ng ly
nhn-nhc lm o mc, t-bi lm nh , tn-knh bc c c, tm khng
kiu-mn. ng thng xt ht thy cng nh con . ng khng tham tili, thng tu thin-x, cng-dng Tam-bo tm khng bit chn, v php
b mnh, ng khng sn-tic. Ngi bch-y (ti-gia) nh th tuy khng xutgia nhng, y- v-lng, v-bin cng-c. i sau ng y-
mun hnh, vt trn ba ci chng i-b-. Tm s-tu ca ng tc l

Chn-sa-mn, cng l B-la-mn, l Chn-T-khu, l chn xut-gia. Ngi


nh th, l ti-gia xut-gia.
Hoc c mt thi, Th-Tn ni Ca-lan- trc-lm (Kranda-venvana)
tinh-x, v lc-qun T-khu c-tnh[2] ni php gio-gii m bo h rng:
Cc ng T-khu! Cc ng nghe cho k! nghe cho k! vo b Pht-php
tn l cn-bn, qua sng sinh-t gii l thuyn-b. Nu ngi xut-gia
khng gi gii cm, tham-trc khoi-lc i, hy gii qu bu ca Pht,
hoc mt chnh-kin vo rng t-kin, dn v-lng ngi ri xung h su
ln. T-khu nh th khng gi l xut-gia, chng phi Sa-mn, chng phi
B-la-mn, hnh ta Sa-mn, tm thng ti-gia, Sa-mn nh th khng c
hnh vin-ly (xa-la). Hnh vin-ly c hai th: Mt l, thn vin-ly. Hai l,
tm vin-ly. Thn vin-ly, nh ngi xut-gia thn ni khng-nhn (thanh
vng) khng nhim dc-cnh l thn vin-ly. Thn tuy xa la th-tc
nhng, tm tham dc-cnh, ngi nh th khng gi l vin-ly c. Nh
tnh-tn-nam v tnh-tn-n, thn ni lng xm, pht tm v-thng ly
tm i-t-bi em li li-ch cho ht thy, tu hnh nh th l chn-vin-ly.
Lc , lc-qun T-khu c-tnh nghe php-m y c Nhu-thunnhn.
Nay chng ti tuy tin li Pht ni nhng, u cn c tm hoi-nghi, cha
quyt-nh. Lnh thay Th-Tn! Ngi hay ct t ht thy s ng-vc ca
th-gian! Ngi l bc ni ht thy php c t-ti! Ngi l bc c li ni
chn-thc, li ni duy nht khng hai! Ngi l bc bit o, l bc m o!
Vy, knh xin Nh-Lai v bn chng ti cng ht thy chng-sinh i mai
sau Ngi b phng-tin m ni php chn-thc, lm cho chng ti b hn
c s ng-vc, hi-hn, m vo c Pht-o.
Nay trong hi ny c hai hng B-tt: Mt l, B-tt xut-gia. Hai l, B-tt
ti-gia. Hai hng B-tt y u kho em li s li-lc cho ht thy chngsinh, khng dng ngh. Nh ti suy ngh: B-tt xut-gia khng bng ngi
ti-gia tu hnh B-tt. S-d th l sao? Xa c Kim-lun thnh-vng pht
tm v-thng chnh-ng, chnh-gic, chn ngn s v-thng, kh, khng
ca th-gian, b ngi Lun-vng nh nh b nc mi, nc bt, thanhtnh xut-gia vo trong o Pht. Khi y, tm vn bn nghn phu-nhn, thn ni hu-cung thy nh vua xut-gia u mang lng luyn-m, tm sinh
ro-rc bc-no qu, khi ra s au kh trong tnh i-bit-ly, nh l b kh
ni a-ngc. Kim-lun Thnh-vng t khi bt u nhn ngi vua cm mn
c cc bo-n cng nghn vng-t v i-thn quyn-thuc. Nay nh

vua b ngi i xut-gia h cng au lng gia tnh ly-bit, ting go khc
ca h vang dy bn thin-h. Nhng ngi quyn-thuc y u ni ln
rng: Vua chng ti phc-tr v-lng v-bin, nh th no m n b
chng ti i xut-gia! Thng thay! Kh thay! Th-gii rng khng! T nay
tr i chng ti khng cn ni nng-cy!
Nu c tnh-tn thin-nam-t, thin-n-nhn no quy Pht, Php, Tng pht
tm B-, la b cha m xut-gia nhp o, cha m thng-xt, n-nim
tnh thm, s bi-ai trong ly-bit, cm-ng c tri t. Nh c vt ln ch
du xe kh, ln-lc trn mt t, thi kh i-bit-ly cng nh th v nh tm
h-hng ca Kim-lun-vng kia khng khc. B tt xut-gia em li li-ch
cho chng-sinh, sao li lm nhiu-hi cha m, v con, khin nhiu ngi
chu kh-no qu nh vy? Bi nhn-duyn y B-tt xut-gia khng c tbi, khng em li li-ch cho chng-sinh, th nn khng bng B-tt ti-gia
tm i-t-bi, thng xt chng-sinh lm li-ch ht thy![3]
Lc , c Pht bo Trng-gi Tr-Quang: Qu ha thay! Qu ha thay!
ng c tm i-t-bi khuyn-thnh Ti ni v s hn, km ca hai hng Btt xut-gia v ti-gia. Nay ng hi v cho rng B-tt xut-gia khng bng
ti-gia, ngha y khng phi. S d th l sao? B-tt xut-gia hn ti-gia vlng v-bin khng th ly g snh v c. Sao vy? B-tt xut-gia dng
sc tr-tu chn-chnh qun-st t-m ti-gia c nhiu li-lm v s khng
bit chn, : Ht thy nh ca th-gian, trong tch gp nhiu bo-vt m
vn cha bit l y-, cng nh b c dung-nhn ht thy nc sng ln,
nh nhng, cng cha tng cho l y-. Thin-nam-t! Pha Nam Hngsn, pha Bc Tuyt-sn c ao A-nc,[4] bn i-long-vng u trong
y v mi v mt gc: Long-vng gc ng-nam l Bch-tng-u,
Long-vng gc Ty-nam l Thy-ngu-u, Long-vng gc Ty-bc
l S-t-u, Long-vng gc ng-bc l i-m-u. Nc u t bn
gc y chy ra bn sng ln: Mt l, sng Cng-gi (Gang) nc sng ny
chy n ch no loi bch-tng (voi trng) theo sn-xut. Hai l, sng
Tn- (Sindhu) nc sng ny chy n ch no loi Thy-ngu (tru
nc) theo sn-xut. Ba l, sng Ph-s (Vaksu) nc sng ny chy n
ch no loi s-t theo sn-xut. Bn l, sng T- (Sit) nc sng
ny chy n ch no loi i-m (nga ln) theo sn-xut. Nhng sng
ln y trong mi mt sng li c nm trm sng va va, trong mi sng
va va y li c v-lng sng nh. Ht thy nhng nc trong nhng
sng ln, va va, nh y u chy vo b c. Song, b c y vn cha tng
cho l y-. Chng-sinh trong th-gian c ht thy ni , nh ca cng
nh th. H gom gp cc ngc bu t bn phng em li u vo trong

nh y song, h cha tng cho l y-. Cu nhiu, tch gp nhiu to ra


nhiu ti; v-thng (cht) vt n, vt b nh c i, khi y ch nh ty
nghip chu bo, tri v lng kip hon-ton khng c ch no v c !
Thin-nam-t! y ni v nh tc l ni v ci thn nm UN, m ch
cn nh y l BN-THC ca ng. Ai l ngi c tr-tu li a cn nh
hu-vi y! Ch c Bo-cung B- an-lc, xa la lo, bnh, t, u-bi khno m thi! Nu nhng thin-nam-t c cn-kh linh-li, tnh-tn su
dy, mun cha m, v con, h-hng h vo c nh v-vi cam l,
th nn quy Tam-bo xut-gia hc o!
By gi, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
B-tt xut-gia hn ti-gia,
Tnh-ton, th-d khng snh kp.
Ti-gia bc-bch nh lao-ngc,
Mun cu gii-thot rt l kh.
Xut-gia th-thi nh h-khng,
T-ti, v-vi khi rng-buc.
Xt k ti-gia nhiu li-lm,
To cc ti-nghip khng b bn.
Mu sng, cu nhiu thng chng ,
Cng nh b c kh y c.
Long-vng trong ao A-nc,
Bn gc chy ra bn b ln;
Bao nc sng ln, va va, nh,
Ngy m tun chy khng ngng tm.
Song, b c kia cha tng ,
Tham cu nh ca cng nh th!
Ti-gia khi nhiu cc nghip c,
Cha tng sm-ty cho tr-dit.
Khng bit i-nim nguy-ngp thn,
Khng bit mnh theo mc sm tan.
S-gi Dim-ma cng gic gt,
V con, nh ca khng theo c.
U-minh tm-ti trong m di,
Ring n ca cht ty nghip chu.
Ch Pht xut-hin khi thng-xt,
Mun cho chng-sinh chn th-gian.
ng nay c thn kh c,

Nn sing tinh-tin ch phng-dt!


Nh ca ti-gia rt ng chn,
Nh bu khng-tch kh ngh, bn;
Ri hn bnh-kh v u-no,
Cc ngi c tr qun-st k!
Tnh-tn thin-nam, n mai sau,
Mun cha m v quyn-thuc;
vo thnh v-vi cam-l,
Mong cu xut-gia tu diu-o.
Tu-hnh dn dn thnh Chnh-gic.
S quay v-thng i-php-lun.[5]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia xem nh ca th-giancng nh la
sinh lo, chn lm. Sao vy? - V nh cht la c th t chy ht thy c
cy, nh ca th-gian cng nh th. Tm tham mun tm cu, giong-rui
chy khp bn phng, nu c c g th-dng khng ; trong ht thy
thi truy-cu khng chn v nu khng c g tm sinh nhit-no, ngy
m cng truy-cu thm. Th nn ht thy nh ca th-gian hay sinh ra vlng la phin-no, v khi tm tham, thng khng tri-tc (bit ). Ca
bu th-gian cng nh c cy, tm tham-dc nh nh ca th-gian. Bi
nhn-duyn y, ht thy ch Pht thng ni: Ba ci l nh la. Thinnam-t! B-tt xut-gia hay qun nh th, chn la th-gian l Chn-xutgia!
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
B-tt xut-gia xem nh i,
Cng nh cht la ca th-gian;
Ht thy c cy dn chy ht,
Nh i, nn bit cng nh th.
Chng-sinh c nhiu nhng ca bu,
Li cn truy-cu, thng khng .
Cu khng c kh thng ti tm,
La lo, bnh, t khng thi dit.
Bi nhn-duyn y cc Th-Tn,
Ni rng ba ci l nh la.
Nu mun vt qua kh ba ci,
Nn tu phm-hnh lm Sa-mn.
Tam-mui thn-thng c hin-tin,
T-li, li-tha u vin-mn.[6]

Li na, Thin-nam-t! a mun xut-gia nn qun nh ca, nh trong hang


ni su c kho bu ln. V nh ng Trng-gi ch c mt con, nh ng
rt giu, ca bu v lng, ti trai t gi, ngi hu, voi, nga v s. Trong
thi sau ny ngi cha cht b bnh nng, thy hay thuc tt khng sao cu
cha c, ng Trng-gi t bit mnh khng lu na s cht, lin gi con
li bo: Phm ht thy ca bu s-hu ca ta, ta giao ph cho con, con cgng gi-gn ng mt mt! Ngi cha giao-ph ri lin mt.
Sau , con ng Trng-gi khng thun mnh cha, tha h lm s phngdt, gia-nghip hao tn, ca ci tan mt, ti t li ln trn khng nng-ta
na. Khi y, tm b m gi mang s lo bun, su-no b bnh nng ri mt.
Ngi con y b ngho cng, khng cn c ch nh cy, lin vo ni hang
ni nht ci, hi qu bn i mua cho t-cp. Mt thi kia, gp ma tuyt,
ngi con y tm thi vo trong hang ngh-ngi. Trong hang y l ch
Quc vng xa ct tht-bo, khng ai bit c, nay tri qua vi trm
nghn nm, ni y vng bt bng ngi lui ti.
By gi, ngi ngho kia do nghip nhn-duyn, tnh-c vo trong hang,
thy rt nhiu vng, tm vui-mng qu cho rng c s cha tng c bao
gi. Nhn , ngi y mi chia ra: Ngn ny phn vng dng ct nh
ca, ngn ny phn vng l ca ci v, phn ny thu ti-t, phn ny
mua voi, nga, ty tm mun g u c nh . ang khi tr-tnh nh th,
c bn gic v chy ui con hu n trc hang, thy ngi ngho y em
vng phn-phi ra tng phn, lin b khng ui hu na, m git ngi
ly vng. Phm-phu ngu-si cng nh th, qu ham s vui-sng i khng
thch xut-ly. Hang ni su nh nh ca ca i, vng ngc chn du
cng nh thin-cn, S-gi ca Dim-Ma-vng tc l bn gic. Theo
nghip chu bo sa-a trong ba ng c, khng nghe thy tn hiu cha m,
Tam-bo v chn mt c thin-cn. Bi nhn-duyn y, ngi i cn nn
chn ri, pht tm v-thng i-b-, xut-gia tu o mong thnh Diugic.
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
a thch ti-gia, cc B-tt,
Xem-xt nh ca nh kho bu.
V nh Trng-gi c mt con,
Nh ng rt giu nhiu ca bu.
Ti-t ngi hu cng xe nga,
Ht thy cn dng u phong-tc.

Thi sau Trng-gi thn b bnh,


Thy gii khp i u khoanh tay.
Sp mt, ku gi ngi thn-tc,
Giao-ph gia-ti cho ngi con.
Dy rn con gi tm hiu-dng,
Sing vic hng-t ng on-tuyt.
Khi y ngi con tri mnh cha,
Th lng ngu-si, phng-dt nhiu.
M gi lo bun thn au-yu,
Li nhn c-t lin cht mt.
Quyn-thuc la xa khng ch nng,
Nht ci i cho lm thng-dng.
n trong ni kia gp phong-tuyt,
Vo trong hang tm an-ngh.
Trong hang xa du ca qu-bu,
tri lu xa khng ngi bit;
Tiu-phu gp c kho vng thc,
Mang lng hn-h sinh him c.
Tc thi phn-phi kim-bo y,
Ty mun g u dng n:
Hoc dng nh, hoc ci v,
Ti-t, voi, nga v xe-c.
So tnh mai sau khng b c,
Bn gic ui hu chy n trc;
L on-gia kia khi hi-ng,
Lin git ngi ngho ly vng i.
Chng-sinh ngu-si cng nh th,
Hang cng nh nh ca i;
Chn-du chn-kim v thin-cn,
Qu-s Dim-ma nh gic cp.
Bi nhn-duyn y, cc Pht-t,[7]
Sm i xut-gia tu thin-phm.
Nn xem thn-mnh nh bt ni,
Cn tu Gii, Nhn Ba-la-mt.
Nn ti cy B- tht-bo,
Trn ta Kim-cng chng nh-nh.
Thng-tr bt-dit kh ngh, bn,
Quay xe chnh-php ha mi loi.[8]

Li na, thin-nam-t! Ht thy nh ca s-hu ca th-gian, cng nh mn


n ung cam-l, ln-ln thuc c. V nh ng Trng-gi ch c mt ngi
con, cn-kh linh-li, thng-minh, tr-tu, thu-sut c Ca-lu-la b-mt
qun-mn,[9] bit phng-tin kho-lo phn-bit nhng thuc c, v th
cha m thng yu, nh mn khng g snh v c. By gi, con ng
Trng-gi v c s-duyn ra ngoi ch cha kp v nh, nh cha m cng
thn-tc c vic vui-mng t yn-tic, sm-sa y- cc mn n ung
cao-qu. Nhng, lc c k th-on no ngm-ngm em thuc c b
vo trong thc n ung, khng ngi no hay bit. Khi y cha m cng
khng bit trong mn n c thuc c ln-ln, lm cho ln, b u n phi
mn n ln thuc c y. Sau ngi con v ti, cha m vui-mng a cho
con nhng mn n-ung cn phn. Con ng Trng-gi khi cha dng
n mn n ung y, lin nim Ca-lu-la b-mt qun-mn, bit ngay l
trong mn n c ln thuc c. Ngi con tuy bit l cha m n lm phi
thuc c nhng, khng dm ni vi cha m l cha m n lm phi thuc
c. S-d th l sao? - V, nu cha m bit l mnh n phi thuc c, cng
thm phin-mun, no-lon, c-kh chng pht, thi quyt lm cho ngi
ta chng cht. Ngi con mi t ra phng-tin tha cha m rng: Con
s-d cha n mn n ung ny v con phi i ra ch mt cht, khi v con s
n. Sao vy? - Va ri con c mua c vin ngc bu v gi, con b trong
kt qun cha kha. Cha m nghe con ni n tn ngc bu sinh tm hoanh, mc cho con i. Ngi con bn chy vi n nh thy thuc gii, cu
thuc hay l thuc A-gi-[10] gii c. c thuc y ri, ngi con
chy vi v nh, ly nh (sa), t (sa tt) sao v ng, ba v sc chung ri
ha vi thuc A-gi-. Lm thuc xong, ngi con mi tha cha m rng:
Knh xin cha, m ung nc cam-l ny, y l thuc A-gi- ni
Tuyt. S-d th l sao? - Lc ny cha m n lm phi thuc c, con tm i
ra ngoi mt cht, bn- con ch v cha m cng mi ngi cu c thuc
hay bt-t ny m thi. Khi y tm cha m v mi ngi rt vui-mng, cho
nh l c s cha tng c bao gi, lin ung ngay thuc hay y, th ht
cc c-kh, khng b cht v thn-mnh c sng lu.
B-tt xut-gia cng th, cha m qu-kh b chm-m trong sinh-t, cha m
hin-ti khng thot-ly c, thi s sinh-t trong mai sau kh dt ht c
v phin-no hin-ti kh dp tr c. Bi nhn-duyn y, v mun cho
cha m v cc chng-sinh mnh m pht ra tm ng-th i-t-bi[11] cu
i-b- xut-gia nhp o. Thin-nam-t! Th gi l nh ca th-gian nh
thuc c ln-ln trong mn n ngon tt.
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:

Nh ca s hu ca th-gian,
Ni l thuc c ln m-thc.
V nh Trng-gi c mt con,
Thng-minh, li-tr li nhiu ti.
Kho mn b-mt: Ca-lu-la,
C phng-tin kho bit thuc c.
Con c s-duyn ra ngoi ch,
Tm thi bun bn cha v nh.
Cha m yn vui hp thn-thuc,
C qu trm mi u y-.
C mt ngi c mang thuc c,
Ngm li, b vo mn n ung.
Ngi con khi y khng nh,
Cha m v con lu mt phn.
C nh n lm thuc tp-c,
Con nim qun-mn bit c c.
Lin chy vi n ch thy thuc,
Cu c thuc Gi- bt-t.
Ba v ha sc, thuc thnh ri,
Lin tha thn-thuc ung nhanh i.
Ung thuc nh th nh cam-l,
Khi mi tp-c u an-lc.
Ht thy thin-nam c lng tin,
Xut-gia tu o cng nh th.
V cu cha m v chng-sinh,
Ung phi thuc c ca phin-no.
Tm cung in o to mi ti,
Chm mi trong b sinh-t bun.
Ct i, t thn vo o Pht,
c gn iu-ng i-y-vng;
Tu v v-lu A-gi-,
Sinh li nh cha m ba ci.
Khin ung thuc php dt ba chng,
S chng v thng B--qu!
Ht thu v-lai thng chng dit,
Lm ch quy-y chng-sinh.
Rt-ro ni i-Nit-bn,
V, vin-knh-tr Pht B-.[12]

Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia thng qun ht thy nh ca ca


th-gian cng nh gi ln khng tm dng. Sao vy? Thin-nam-t! Tm
ti-gia thng khi vng-tng chp-trc ngoi-cnh, khng hiu thc
c s m m say m trong v-minh v ngay n xc-cnh in-o cng
thng khng tr c. c-gic[13] d khi, thin-tm kh sinh. Do vngtng duyn-khi ra cc phin-no. Nhn cc phin-no to ra nghip thin,
c. V, y vo nghip thin, c y m chiu-cm ca bu trong nm th. C
nh th, nh th sinh-t khng dt. Ch c chnh-kin, tm khng in-o,
lm mi nghip thin, nhn ba thin-cn[14] v ly tn. tng-trng cho
ht ging v-lu ca cc php y, pht khi thn-thng v-lu tam-mui,
thn-thng nh th, nh th l chng Thnh-qu tng-tc. Nu dp c
vng tng, tu-tp chnh-qun thi ht thy phin-no ht hn khng cn.
[15]
By gi, Trng-gi Tr-Quang bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Tu-tp
chnh-qun c v lng mn, vy tu nhng qun-mn no mi dp c
vng-tng?
c Th-Tn bo ng Trng-gi: Thin-nam-t! Cn nn tu-tp V
tng chnh-qun[16] Qun v tng l dp c vng-tng. Song, ch
qun thc-tnh ch khng cn thy thc-tng, v th ca ht thy php vn
khng-tch, khng thy, khng bit th gi l chnh-qun. Nu c Pht-t
no an-tr ni chnh-nim, qun-st nh th, tu-tp v-vi trong thi-gian
di, gi d ca vng-tng vng-bt khng cn rung-ng na, thi Thnhtr do ni qun-st hin-tin m chng l vin-thnh. Thin-nam-t! Th l
Hin-Thnh, th l B-tt, th l Nh-Lai v thng chnh-ng chnh-gic.
Bi nhn-duyn y, ht thy B-tt v mun dp vng-tng mi mi khng
khi ln na, v mun tr bn n, thnh-tu bn c,[17] xut-gia tu hc,
ngng tm vng-tng, tri v lng kip thnh-tu Pht-o.[18]
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
B-tt xut-gia qun ti-gia,
Cng nh gi d khng tm dng.
Cng nh chp cn trng trong nc,
So tnh phn-bit ly lm thc.
Trong nc bn-lai khng bng trng,
Nc tnh l duyn thy trng thc.
Cc php duyn-sinh u l gi,
Phm-ngu chp cn cho l ta.

Ci y theo duyn, php khng thc,


Vng-tng phn-bit chp l c.
Nu hay dt tr c hai chp,
S chng v-thng i-b-.
Vng-tng tnh-phm nh hc-phong,
Thi rng sinh-t nim nim khi,
Bn qu in-o[19] thng theo ui,
Khin to nm th nhn v-gin.[20]
Ba cn bt thin hin rng-buc,
Sinh-t lun-hi lun ni nhau.
Nu ngi nghe kinh tin, hiu su,
Chnh-kin hay tr tm in-o;
Ht ging B- nim nim sinh,
i-tr thn-thng tam-mui khi.
Nu tu-tp c diu-qun su,
Hoc, nghip, kh-qu[21] u khi c?
Ch qun thc-tng chn-tnh nh,
Nng, s[22] u mt, b mi kin.
Tnh, tng[23] nam, n bn-lai khng,
Vng chp theo duyn sinh hai tng.
Nh-Lai dt hn nhn vng tng
Chn-tnh vn khng nam, n-tng.
Diu-qu B- chng u ng,
Phm-phu chp cn sinh tng khc.
Ba mi hai tng vn phi-tng,
Liu-tng, phi-tng l thc-tng.
Nu ngi xut-gia tu phm-hnh,
Nhip tm tch-tnh chn khng-nhn;
Th l B-tt chn-tnh-tm,
Khng lu s chng B--qu.[24]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ngy m thng qun nh ca ca
th-gian ht thy u l ch sinh ra phin-no. Sao vy? Nh c mt ngi
xy nh ca, em cc bo-vt m t trang-nghim cho cn nh y. Dng nh
xong, ngi y ngh rng: Nay nh ca ny l vt s-hu ca ta, khng hthuc vo ngi khc, ch c nh ca ca ta l tt p hn, nh ca ngi
khc khng snh kp c. Do chp trc nh th, sinh ra phin-no; do
phin-no chp ng, ng-s[25] lm cn-bn, tm vn bn nghn ca trnlao[26] cng nhau ua khi, y nch trong nh. S d th l sao? Phm-phu
ti-gia tham-trc nhiu v nm dc, v con, h hng, ti trai, t gi, ngi

hu u y-; bi nhn-duyn y, sinh, lo, bnh, t, lo, bun, kh, no,


on ght hp-hi, n-i bit-ly, ngho cng v mi s suy-vi cu khng
c kh. Cc kh nh th nh bng theo hnh, nh vang ng ting, i i
ni tip nhau lun lun khng on-tuyt. Cc kh nh th u c ch
nguyn-nhn m phin-no ln, nh l cn-bn. Ht thy ca bu u do s
tm ti m c, nu khng c nhn trc thi khng th tm ti c v
gi-s c tm ti i chng na cng khng c.
Thin-nam-t! Bi v ngha y, nn ht thy phin-no, tm tm ti (truycu) l gc, nu dit c tm tm ti y i thi v-lng phin-no u dt
ht. Song, nay thn ny l ch nng-ta cho cc kh, nhng ngi c tr
nn sinh tm chn b! Do , c Pht Ca-Dip i qu-kh v cc cm-th
m ni bi k rng:
Thn ny l gc kh,
Kh khc l cnh, l;
Nu on c gc kh,
Cc kh u tr dit.
Nghip xa ca cc ngi,
To ti tm chng hi;
Cm thn bt-kh-i,
Chu kh-thn tp-loi.
Nu khi tm n-trng,
Mt nim cu sm-hi;
Nh la t ni chm,
Cc ti u tiu-dit.
Thn ny kh, bt-tnh.
V ng[27] v v thng;[28]
Cc ngi u phi nn,
Thc-tm sinh chn, b!
Lc , v-lng cm-th nghe bi k y ri, trong nht nim,[29] tm chthnh sm-hi, lin b c c-o sinh ln ci tri th t trong Dc-gii
(u-sut-thin), phng-s v Nht-sinh b-x B-tt (c Di-Lc), nghe
php bt-thoi cu-cnh Nit-bn. Thin-nam-t! Bi nhn-duyn y, nay
kh-thn ny cng nh nh ca, ht thy phin-no tc l ch nh. Th nn,
cc tnh-tn thin-nam tpht tm B-, xut-gia nhp o, quyt c
gii-thot ht thy mi kh v u s thnh-tu v-thng chnh-ng
chnh-gic.

Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:


B-tt xut-gia thng qun-st,
Nh ca i sinh cc phin-no.
Nh c mt ngi dng nh ca,
Trang-hong bng mi th ngc bu.
T ngh trng-l khng u bng,
Khng thuc ngi khc, duy ta c;
Th kho sa-sang p l-lng,
Nh ca trn i khng u kp.
Phn-bit nh th sinh chp-trc,
Ly ng, ng-s lm cn-bn;
Tm vn bn nghn cc phin-no,
Lm ra tai-bin khp nh ca.
Ht thy nam, n trn i,
Lc thn quyn-thuc u y-;
Bi nhn-duyn y sinh mi kh,
Tc l: sinh, lo v bnh, t.
Lo bun, kh, no thng theo ui,
Nh bng theo hnh khng tm ri.
S-nhn cc kh: tham-dc sinh,
Nu dt tm-ti ht mi kh.
Thn ny thng l gc mi kh,
Cn tu chn, b ti B-.
Thn-tm ba ci nh nh ca,
Ch nh: phin-no ti trong;
Cc ng nn pht B--tm,
La b phm-phu ra ba ci.[30]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia thng qun ti-gia cng nh nc
ln, c mt ng Trng-gi gia-t ho-ph, ca bu v-lng, trong nhiu
kip, nhn-duyn cha con ni tip nhau khng dt v chuyn tu cc hnh
lnh, nn c ting khen n xa. Nhng ca bu s-hu ca ng itrng-gi y u chia lm bn phn: Mt phn ca bu thng sinh li-tc
cung-cp cho gia-nghip, mt phn ca bu cung-cp vo s cn-dng
y- hng ngy, mt phn ca bu hu-th cho nhng ngi c-c tu
vo vic phc-c mai sau, mt phn ca bu cu-gip trong tn-thn v
khch-s lui ti. Bn phn nh th tng khng c lc no on-tuyt, cha
con c tip ni nhau lm gia-nghip trn i. Nhng, sau c mt ngi con
ngu-si, t-c, qu ham nm dc-lc, lm nhng s phng-dt ba-bi, tri li

dy ca cha m v khng y theo bn s-nghip trn. No dng cc nh ca,


lu qun by tng bi hn thng-ch, trang-hong bng mi th chu-bu,
t lt lu-ly, ca s bng ngc bu, nh sng lng nhau, no u rng, hnh
c u y- c, ngy m ting nhc vi-diu lin-min khng dt. Ngi
y hng-th nm dc-lc nh ci ao-l, b qu-thn him-ght, ngi,
tri trnh xa.
Mt hm, bng dng nh hng xm bc la, la d bng-bng, theo gi
lan-trn, t chy ht c kho-tng v cc lu-i. Lc , con ng Trnggi trng thy la d nh th, khi tm gin-bc, vi bt v con, ti trai, t
gi v h-hng vo c nh hai tng, ng kn ca lu gc li; khng ng do
s ngu-si y, nht thi cht c.
Phm-phu ti-gia cng th. Ngi ngu i nh con ng Trng-gi; ch
Pht, Nh-Lai nh ng Trng-gi. Khng thun theo li Pht dy, to cc
nghip c, phi sa-a vo ba ng c, chu i-kh-no. Bi nhn-duyn
y, B-tt xut-gia thng qun ti-gia nh con ng Trng-gi khng thun
cha m, b la t chy, v con u cht. Thin-nam-t! Nn sinh tm chn,
b nhng s vui ni th-gian, Nhn,Thin, tu hnh thanh-tnh, s chng B.
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
B-tt xut-gia qun ti-gia,
Cng nh Trng-gi sinh con ngu.
Nh ng giu c cc ca bu,
Ni tip lu i khng thiu thn.
Gia-nghip i trc truyn con chu,
Ht thy t-sn chia bn phn:
Thng tu thng-hnh khng li c,
Ting khen lan khp cc quc-.
Vng, bc, ngc bu s v-bin,
Li-tc xut nhp khp nc ngoi.
T-bi, h-x tm khng chn,
Hu th c-bn thng chng dt.
Rt sau Trng-gi sinh mt con,
Ngu-si, bt hiu, khng tr-tu;
Tui tc gi gn, sc suy,
Gia ti trong, ngoi u giao con.
Con tri mnh cha lm ba-bi,

Khng ni bn nghip nh sa-st.


Ct lu by tng bng trn-bo,
Dng lu-ly bic lm ca s;
n ch ht xng lun khng dt,
Thng ly bt-thin lm thy tm.
Hng nm dc-lc nh thin-cung,
Ht thy Long-thn u xa trnh.
Nh bn bng dng ha-tai dy,
La d theo gi kh cm c.
Kho-tng, ca bu v v con,
Nh ca, tng lu u chy ht.
Tch c, tai-ng n dit thn,
V con, h-hng ng cht c.
Tam th ch Pht nh Trng-gi,
Ht thy phm-phu l ngu-t;
Khng tu chnh-o dy tm t,
Mnh mt sa vo cc c-th.
Nhiu kip ring chu kh t chy,
Ln-la nh th khng k ht.
Pht-t ti-gia, ng nn bit!
Khng tham vui i, sing tu chng.
Chn i, xut-gia tu phm-hnh,
Ni rng vng-lng b mi duyn.
V tr bn n tu thng-c,
Lm ngi Php-vng trong ba ci;
sinh n ht thu v-lai,
L bn khng mi,[31] thng thuyt-php.
Ngn hn dng i, ln b kia,[32]
trong thnh Nit-bn thanh-tnh.[33]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia qun ht thy nh ca ca th-gian
cng nh mng ln. V nh ng Trng-gi c mt ng-n mi mi lm
tui, dung-nhan oan-chnh, xinh p l-lng. Mt hm cha m trn lu ba
tng, em con gi yu ca mnh ln, cng hng coi nhng s vui-v. m,
m con cng ng chung trn mt ging qu v cng nhau ng yn c.
Trong khi ng, ng-n chim-bao thy cha m cho v nh chng; v chng
ly nhau tri qua nhiu nm, sinh c mt ngi con dung-nhan oanchnh, xinh p l lng v c tng thng-minh tr-tu. Hng ngy nh n
nui nng, dn dn ngi con y bit i. Mt hm, trn lu cao khng may
n trt chn t trn cao ri xung, ri cha xung n t, bng dng c

mt con h i ng ly n tht. ng-n thy th, kinh s qu, ct ting


go khc, lin tnh mng. By gi cha m hi con rng: Bi nhn-duyn g,
bng dng con kinh s vy?" Ngi con gi thn khng chu ni. Ngi m
n-cn hi gn mi, ngi con gi mi ni thm vi m v vic chim-bao
nh trn.
Thin-nam-t! Th-gian l nh ca sinh-t hu-vi, nn phi mi trong
lun-hi, ngha l cha c vo phn-v chn-gic[34] m thng phi
trong nh chim-bao sinh, lo, bnh, t ni ba ci, nh ng-n kia trong
chim-bao, h-vng phn-bit cng th. Qu-s ni Dim-ma bng dng
n, nh h i trong h-khng a tr kia m n. Ht thy chng-sinh
tng nim nim b v-thng, lo, bnh, t kh cng th. Ai l ngi c trtu li yu-thch thn ny! Bi nhn-duyn y, qun-st trong sinh-t nh
gic mng m di, m pht tm B-, chn b th-gian, s c diu-qu
thng-tr ca Nh-Lai.
Khi y, c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
Pht-t dc cu o v-thng,
Nn qun nh ca nh trong mng.
V nh i-trng-gi giu-sang,
C mt ng-n oan-nghim l.
C theo cha m ln lu cao,
i theo xem coi rt vui-v.
C ng trong lu, c chim-bao:
R-rng m thy i ly chng.
Sau nh chng sinh mt con,
Tm m thng-xt nh mn con.
Con trn lu-i ham vui-chi,
T cao ri xung ngay ming h.
C khc tht-thanh lin tnh mng,
Mi bit mng-tng vn khng thc.
V-minh m-chng nh m di,
Cha thnh chnh-gic nh trong mng.
Sinh-t th-gian thng chng thc,
Vng-tng phn-bit cng nh th.
Ch c t tr i-vin-minh,[35]
Ph ti-tm l chn-diu-gic.[36]
V-thng nim nim nh h i,
Hu-vi h-gi kh dng lu.

Chim ng sm mai u bay tn,


Mnh ht bit-ly cng nh th.
Theo nghip i, li chu cc bo,
n-tnh cha m khng bit nhau.
Thng thay, thn sinh-t phm-phu,
Lun-chuyn ba ng chu kh mi!
Nu bit thin, c theo nghip cm,
Cn nn sm-hi cho tiu-dit.
Ht thy qu vui ca Nhn, Thin,
Thn-h, chnh-kin l s-nhn.
Nn pht tm B- kin-c,
Mc o tinh-tin sing tu-hc![37]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia qun-st nh ca nh ca b Tnm[38] tun ra la d, thu-ht, lan ra c bn ngi bn bn, cho n trm
sng v mi dng u b la chy ht.
V nh xa kia trong nc La- c mt v B-tt tn l DIU-C-BNGN. B-tt y c tm t-bi, thng m-p s em li li-ch cho chngsinh, nn thng c nhng li bun khi vo b tm ca bu, h u em Btt y ng i trn thuyn bum, thi u i c ti bn c chu-bu, vt
qua mi him-nn, khng c s g tr-ngi v n c b an-vui.
Thi sau ny, khi B-tt trm tui, dn dn gi yu, ng, ngi phi c
ngi nng-dc, sc-lc khng th i b c nh trc na. Khi y, c mt
thng-ch ti ni B-tt l-bi cng-dng v bch B-tt rng: Ti mun
vo b tm cc ngc bu mong c i-ph-qu, thot khi s bn-cng
mi mi. Nay thnh B-tt cng i vi ti! B-tt bo thng-ch rng:
Nay ti gi c suy-km, gn ct, sc-lc yu-t, khng th vo b c.
Thng-ch li ni: Knh xin i-s ng b tm t-bi, thng xt v nhn
li thnh ca ti. i-s ch an-ta trong thuyn bum ti, khng phi lm g
c, l s-nguyn ca ti. B-tt nhn li thnh ca ngi li bun. B-tt
trong thuyn bum ln chy vo b c v hng pha ng-nam ti ni
c ngc bu. Trong khi i, thuyn gp phi gi Bc tri git vo Nam-hi.
Gi d thi vun-vt ngy m khng ngng, thuyn tri sut trong by
ngy, ti mt ni trng thy nc b c bin thnh sc vng coi nh l vng
chy. Nhng ngi li bun thy th bch B-tt rng: Bch B-tt! Bi
nhn-duyn g y c dng nc bin ra sc vng nh th? B-tt bo:
Cc ng nn bit ! Chng ta nay vo b hong-kim ln, v c v-lng,
v-bin nhng vng thc ta bng y-dy b c, nh sng kim-bo giao-ha

ln nhau nn c dng nh th. Cc ng vt qu ng thng m git vo


trong b ny, thi u phi t mnh cn-cu, t mi phng-tin tr v
phng Bc!
Qua vi ngy, thy nc b c bin thnh sc trng nh kha-tuyt, B-tt
bo: Cc ng nn bit! Chng ta nay vo b trn-chu ln, c bch-ngc
trn-chu y-dy trong b, nh sng trn-chu chiu vo sc nc, nn c
dng nh th. Cc ng nn ht sc t mi phng-tin tr v phng
Bc!
Qua vi ngy, nc b c bin thnh sc xanh nh ngc lu-ly xanh. B-tt
bo: Ti v cc ng vo trong b pha-l xanh, v c v-lng v-bin
ngc-bu pha-l xanh y dy b c, sc pha-l giao-ha nh-sng nn nh
th!
Qua vi ngy, nc b c bin thnh sc hng nh huyt hin. B-tt bo:
Ti v cc ng vo b pha-l hng, v c v-lng v-bin ngc-bu
pha-l hng y dy b c, sc ngc bu hng, giao-ha nh-sng nn
nh th!
Qua vi ngy na nc b bin thnh sc en nh nc mc v xa nghe thy
ting la d chy, n ran, nh la ln chy rng trc kh; la chy bngbng rt ng s hi, bng dng nh th, cha tng trng thy, nghe thy
bao gi. Li thy la ln bc chy phng Nam nh chm ni cao hn
trm trng, th la bay bc ln khng, hoc lc hp, hoc lc tan, nh sng
lan nh chp git nhng dng nh th cha tng trng thy, nghe thy bao
gi. Mi ngi thy th u bo nhau: thn mnh chng ta thc kh bom c. Lc , B-tt bo mi ngi rng: Cc ng! Hm nay rt
ng s-hi! Sao vy? Chng ta vo ca b Tn-m, thi u b cht chy
ht. S d th l sao? Bi sc nghip tng-thng ca cc chng-sinh t
nhin la tri t chy nc b. Nu la tri ny khng t chy nc b,
trong mt ngy mt m ht thy lc-a bin thnh b c, c chng-sinh
no u chm, tri ht. Song, nay chng ta gp gi d ln, tri git vo ca
b Tn-m ny, thn mnh mi ngi chng ta khng c bao lu na!
Khi y, c hn nghn ngi trong thuyn bum, ng thi ct ting thm
thng go khc, hoc t nh tc, hoc t vt mnh ni ln li ny: Nay
chng ta v cu ngc-bu, vo b c gp him-nn ny. Thng thay! kh
thay! bit dng phng-tin g cho khi c nn ny! Lc , c nghn
ngi u ch thnh quy-mnh: hoc ku bi-mu, hoc ku t-ph, hoc ku

Phm-thin, hoc ku Ma-h-th-la thin-vng, hoc ku i-lc Na-ladin-thin. Hoc c ngi quy-mnh B-tt c-Ngn, knh l B-tt m
bch rng: Knh xin B-tt cu vt bn chng ti! By gi, B-tt v
mun mi ngi khi s s hi, B-tt lin ni bi k rng:
i-trng-phu ti thng trn i,
Tuy vo ca cht khng sinh s;
Ngi nu lo bun mt tr-tu,
Cn nn nht tm t phng-tin.
Nu c ca phng-tin kho lo,
Thot khi tm nn ln b kia;
Th nn yn tm ng lo s,
Cn nn khn-nim i-t-tn.
B-tt ni bi k y ri, B-tt t cc hng tt l bi, cng-dng ch Pht
mi phng ri pht-nguyn rng: Nam-m thp phng ch Pht! Namm thp phng ch Pht! Ch i B-tt ma-ha-tt chng! Ht thy HinThnh T-qu, T hng.[39] Bc c Thin-nhn, bc c Thin-nh, bc
Tr-tha-tm, bc Chng-t-ti! Ti v chng-sinh vn tm i-bi, gi b
thn-mnh, gip cc kh-nn. Nay thn ti c cht thin-cn, l th-tr gii
khng ni di ca Nh-Lai trong v-lng kip, ti cha tng thiu-phm
bao gi. Nu trong mt kip no ti c ni di, thi nay c-phong ny
chuyn mnh hn ln; m nu gii-c ni ti nh th, thc s chng phi
h-vng, thi nguyn em thin-nghip y, hi-th cho ht thy, ti cng
chng-sinh s thnh Pht-o. V, nu thc khng h, nguyn c-phong ny
tc thi ngng-bt, lung gi nh- ty nim thi ti. Thn cc chng-sinh
tc l thn ti, chng-sinh cng ti bnh-ng khng sai khc!
Khi i-b-tt y pht nguyn ng th i-bi v-ngi ri, chng khong
mt nim, c-phong lin ngng, lin gp c gi thun, gii-thot mi nn
v n c ni bo-s, kim c cc ngc-bu.
By gi, B-tt bo cc ngi li bun y rng: Ngc-bu nh th kh gp
c, i trc cc ng lm nhiu s b-th nn nay gp c cc ngc-bu
qu nh th. Nhng trc kia khi tu v b-th tm cc ng cn c s sntic, bi nhn-duyn y, nn nay gp phi c-phong Thng-nhn cc ng!
Cc ng c ngc-bu, cc ng nn bit hn-lng, khng nn ly nhiu,
cc ng ly nhiu, phng-tng tm tham, sau li b nn ln. Cc ng nn
bit: Trong mi trn-bo, mnh-bo l hn; nu mnh mnh cn l v-gibo!

Cc li bun nh c B-tt dy bo sinh tm tri-tc khng dm ly nhiu.


Mi ngi c khi tai-nn, c nhiu ngc bu, xa-la c s ngho
cng v n c b kia.
Cc thin nam-t! B-tt xut-gia cng nh th, thn-cn ch Pht, bn lnh
tri-thc, nh nhng ngi li bun kia c gp B-tt; khi hn sinh-t
n c b kia, cng nh thng-ch c i-ph-qu. Nh ca hu-vi
s-hu ca th-gian nh ca b Tn-m t chy mi dng sng. B-tt
xut-gia cng th, qun-st k-lng li tri ca ti-gia. Cc ng, thin-namt! Khng nhim nm dc-lc th-gian, chn, b sinh-t kh-nn trong ba
ci, c vo i-thnh an-vui mt-m!
Khi y c Nh-Lai ni li ngha trn bng li k sau ny:
B-tt xut-gia qun nh ca,
Nh b Tn-m t mi dng.
V nh xa kia nc La-,
C mt B-tt tn c-Ngn.
tr, i-ph, phng-tin kho,
V-duyn t-bi nhip hu-tnh.
c B-tt y i trn thuyn,
Li bun c ngc ln b kia.
Song, B-tt y tui gi yu,
Khng a li-tha, ham thin-tch.
C mt thng-ch thnh B-tt,
Mun vo b c cu trn-bo.
Knh xin B-tt nhn li thnh,
Cho ti giu-c khng thiu-thn.
Khi y B-tt vn i-bi,
Lin nhn li thnh i trn thuyn.
Khi trng bum ln gp gi thun,
Thng hng ng-nam ti bo-s;
Bng gp gi d thi thuyn bum,
Git vo Nam-hi lm ch n.
Tri qua by ngy nc b c,
Thy u bin thnh sc vng rng,
Vng rng ta bng y trong b,
nh ngc-bu hin sc chn-kim.
Li qua vi ngy nc b c,
Bin thnh sc trng nh kha-tuyt;

Trn-chu trn-bo y trong b,


Cho nn nc b thnh sc trng.
Li qua vi ngy nc b c,
Bin thnh xanh-bic nh lu-ly;
Ngc pha-l xanh y b c,
Cho nn nc thnh sc xanh bic.
Li qua vi ngy nc b c,
Thy u bin thnh sc hng;
Ngc pha-l y trong b,
Nn bin sc nc ng nh n.
Li qua vi ngy nc b c,
Bin thnh sc en nh nc mc;
Nh th la tri t chy ht,
Nc b tt c nh sc mc.
B y gi l ca Tn-m,
Thu-ht bn b v mi dng;
Ht thy thuyn bum nu i qua,
C ngi n y, nhiu u cht.
La tri bng-bng nh ni cht,
Ting n rn vang nh sm ng;
Mi ngi xa thy tm kinh s,
Ku go, m ngc bch i-s.
Khi y B-tt khi t-bi,
Khng tic thn-mnh, r cu-h.
Gi d lin ngng, gi thun khi,
Qua ni him-nn, n bo s.
u c ngc qu, ti b-ngn,
Khi hn bn-cng hng an-lc.
B-tt xut-gia cng nh th,
Thn-cn ch Pht nh thng-ch.
Thot hn nh la ln chn-gic,
Cng nh thng-nhn v bn-x.
Nh ca s-hu ca th-gian,
Nh ca b ln: Tn-m kia.
Xut-gia thng chn v ti-gia,
Khng nhim th-gian, ri nm dc;
a chn khng-nhn tm bt-ng,
Kho sut l chn-diu rng su.
Hoc trong lng xm nhn gian,
Nh ong hi hoa khng cht tn;

Trong bn uy-nghi[40] thng li-vt,


Khng tham th-lc v ting khen.
Trong ming thng tht ging du-dng,
c-ngn th-b dt tng-tc;
Bit n, tr n tu nghip thin,
Mnh, ngi u c nhp chn-thng.[41]
By gi, Trng-gi Tr-Quang v cc Trng-gi khc tt c mt vn
ngi, tuy khc ming nhng cng mt ging bch Pht rng: Lnh thay,
c Th-Tn! Him c thay, ng Thin-th! ng nh th! ng nh th!
Th-Tn ni ra chnh-php vi-diu nht, phng-tin kho-lo, lm lich cho chng-sinh. Nh Pht ni, chng ti nay u bit: Nh ca th-gian
cng nh lao-ngc, ht thy c-php t nh ca y sinh ra; ngi xut-gia
thc c v-lng v-bin thng-li, bi th chng ti rt thch xut-gia, cho
hin-ti, ng-lai thng c hng nhng php-lc.
c Th-Tn bo cc Trng-gi: Qu ha thay! Qu ha thay! Cc ng
pht tm mun xut-gia! Nu thin-nam-t, thin-n-nhn pht tm vthng chnh-ng chnh-gic, xut-gia tu o mt ngy mt m, hai trm
vn kip khng phi sa-a vo c-th, thng c sinh vo chn lnh,
c hng s vui thng-diu, gp c thin-tri-thc vnh-vin tm khng
thoi-chuyn, c gp ch Pht th B--k, ngi ta Kim-cng, thnh
o chnh-gic. Song, ngi xut-gia tr-gii rt kh, ngi tr-gii l chn
xut-gia.
Lc , cc Trng-gi bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Chng ti gi
gii, tu cc phm-hnh, nguyn, chng ti chng ra khi b kh sinh-t,
nguyn, chng ti chng vo c bo-cung thng-lc, nguyn, chng ti
rng ht thy chng-sinh, nguyn, chng ti chng chng v-sinh-tr!.
[42]
Khi y, c Th-Tn bo B-tt Di-Lc v Vn-Th-S-L: Cc Trnggi ny Ti ph-chc cho cc ng, cc ng khuyn h xut-gia v th-tr
tnh-gii!
Lin , chn nghn ngi i trc B-tt Di-Lc xin xut-gia tu o, thtr gii-lut ca Pht; by nghn ngi i trc B-tt Vn-Th xut-gia tu
o, th gii cm ca Pht. Nhng ngi y c xut-gia ri, thnh-tu
php-nhn, vo cnh-gii b-mt ca Nh-Lai, khng cn b thoi-chuyn.

V-lng vn ngi pht tm B- n ngi Bt-thoi-chuyn. V s


Nhn, Thin xa-la trn-cu, c php-nhn-tnh.[43]
TOT-YU
III.- PHM YM X
Sau khi Trng-gi Tr-Quang nghe, ng s tri-n, bo-n, lin xin Pht
xut-gia, tu-o. Song, ng cn hoi nghi v s hn km ca B-tt xutgia, B-tt ti-gia ! ng dn chng: C mt thi thnh T-da-ly c Pht
ni: Pht-php ly tm lm ch v khen ng V-cu-xng l ngi tuy
ti gia nhng cng nh l Chn-sa-mn, Chn-t-khu. Li c mt thi
trc lm tnh-x Ca-lan-, c Pht bo lc-qun T-khu l: vo b Phtphp ly tn lm cn-bn, qua sng sinh-t ly gii lm thuyn b.
Ngi xut-gia m thn tm khng thc-hnh hnh vin-ly, khng gi l
xut-gia. Tri li, ngi ti-gia pht-tm v-thng c tm i-t-bi l
Chn-vin-ly.
Do , ng ngh: B-tt xut-gia khng bng B-tt ti-gia. Nh Lunvng b ngi bu i tu, lm cho Cung phi, Vng-t, i-thn quynthuc au kh. Nh tnh-tn-nam, n xut-gia nhp o lm cho cha m thn
thuc au kh. Nh th, l khng lm li-ch chng-sinh, li lm nhiu-hi
chng-sinh! ng xin Pht ch-gio.
c Pht bo ng Tr-Quang: ng ngh lm, B-tt xut-gia hn B-tt tigia rt nhiu; B-tt xut-gia dng tr-tu qun-st ti-gia thy c nhiu lilm. Thn 5 un ca chng-sinh trong th-gian nh cn nh, bn-thc ca
chng-sinh l ch nh. Nh th-gian v nh b c dung-nhn mi dng sng,
vn khng y-; tm tham cu, tch-t ca chng-sinh cng th. Nh thgian cng nh la, ch mt cht la t chy ht thy; tm tham cu,
khng tri-tc ca chng-sinh, sinh la phin-no, t chy thin-cng-c.
Nh th-gian nh kho bu hang su, ngi ham ca thit mng; chng-sinh
i khng gng tu thin-cn, v-thng vt n, ty nghip chu bo, chn
mt ht c. Nh th-gian nh mn ngon ln c, cp thi cu cha; chngsinh nhn thy thn-quyn m chm trong sinh-t, vi pht-tm ng-th
i-t-bi, cu b- cu-. Nh th-gian nh gi ln, thi mi khng
ngng; vng-tng in-o ca chng-sinh, gy nhn cm-qu trong nm
ng khng dt, ch c tu-tp v-tng chnh-qun mi dit tr c.
Nh th-gian l ch sinh ra phin-no, chng-sinh do chp ng, ng-s
sinh ra phin-no au kh - Thn l gc kh. Nh th-gian nh ng

Trng-gi trong mt nc ln, c nhiu ca bu, la chy tiu tan, chngsinh m-mui khng theo lm thin, to nhiu nghip c, phi sa-a chu
nhiu kh-no. Nh th-gian v nh i mng; chng-sinh trong sinh-t huvi, cha c phn-v chn-gic, ch l trong chim-bao h-vng ca sinh,
lo, bnh, t. Nh th-gian nh qua b Tn-m cu mong khi chy, chngsinh trong nh la thn-cn ch Pht, bn lnh s c ti chn thanhlng.
Sau khi nghe c Pht ni v -ngha ym-x trn, cc ng Trng-gi cng
10.000 ngi khc vui-v xin Pht xut-gia. c Pht tn-thn v ni: nu
ai pht-tm xut-gia mt ngy mt m, trong hai trm kip khng phi saa c-th, c sinh chn lnh, c vui-v, gp Pht th-k v sau s
thnh Pht!.
Tip cc ng Trng-gi pht-nguyn: Nguyn chng ra khi sinh-t,
chng vo bo-cung thng-lc, ht chng-sinh v chng v-sinh-tr.
c Pht lin giao cho B-tt Di-Lc v Vn-Th t- cho cc ng y
xut-gia v khuyn tr tnh-gii. c xut-gia, th-gii cc ng y thnhtu php-nhn vo ni cnh gii b-mt ca Nh-Lai khng thoi-chuyn.
V-lng vn ngi khc pht-tm B- bt-thoi v v s Nhn, Thin xa
la
trn-cu
c
php-nhn-tnh.

[1] Ym-x: Chn-ngn v gi b ht thy i-n, dc-lc th-gian, xu-hng


gic-o, thnh v-thng-gic.
[2] Lc-qun T-khu c-tnh: Khi Pht ti th c su v T-khu c tnh
t-c, kt b ng vi nhau lm nhiu vic tri uy-nghi, nn gi l Lc-qun
T-khu. Tn 6 v ny nhiu kinh, lut, lun ni khng ging nhau. Nay y
vo b lut T-Ni-Gia th l: 1/ Nan- (Nanda). 2/ -ba-nan-
(Upananda). 3/ A-thuyt-ca (Asvaka). 4/ B-ni-b-t-ca (Punarvasu). 5/
Xin- (Shanda). 6/ --di (Udyin).
[3] on trn, t ch By gi, Trng-gi Tr-Quang n ch li-ch ht
thy! l ni v ng Tr-Quang xin Pht xut-gia. Nhng, ng cn nghi-ng,
cho B-tt ti-gia hn B-tt xut-gia. ng vin dn chng c v xin Pht
ch gio.

[4] A-nc: Chnh gi l A-nc-t-tr hay A-na-b t- (Anavatapta) Tu


dch l V-nhit-no (khng c s nhit-no). y l tn mt ci h (ao)
ti dy Hy-m-lp-sn, rng chng 800 dm.
[5] on trn, t ch Lc n ch i php-lun c Pht ch dn s
lm-li ca ti-gia l khng bit chn, bit cho ng Tr-Quang nghe. V
Ngi khuyn nn xut-gia hc o, bo-n v -sinh.
[6] on trn, t ch Li na n ch vin-mn, c Pht v lng tham
ca bu i nh cht la, lm chy tt c.
[7] Pht-t: C ngha l: 1/ Chng-sinh th-gii ca Pht nn gi l Pht-t,
v s thnh Pht. 2/ Tn thng-thng ca cc v B-tt, v cc v y vo
Thnh-gio ca Pht, m sinh Thnh-o v bi ni-di Pht-chng khng
dt. 3/ Gi chung cho tt c chng-sinh, v chng-sinh u Pht-tnh.
Pht-t li chia lm ba hng: 1/ Ngoi-t: Phm-phu cha ni-di s-nghip
ca Pht. 2/ Th-t: Thanh-vn, Duyn-gic khng sinh t i-php ca
Pht. 3/ Chn-t: Cc B-tt chnh sinh t i-php ca Pht.
[8] on trn, t ch Li na n ch mi loi, c Pht v k ngu-si
ham m s vui sng i, cht i phi kh, cng nh ca bu trong hang
do tham ca m mt mnh.
[9] Ca-Lu-La b-mt qun-mn: Ca-lu-la l tn mt loi chim m Tu
dch l Kim-s. Loi chim ny n rng, rn c hay tht-bo u tiu ht.
V vy, ly tn chim t cho mt mn qun-tng b-mt, dng lm tiutan nhng th thuc c.
[10] A-gi- (Agada): Tn mt th thuc, Tu dch l V gi, Bt-t.
[11] ng-th i-t-bi: Qun ht thy thn chng-sinh cng vi thn mnh
ng mt bn-th, ng mt thn-th, m khi ra tm g kh, cho vui.
[12] on trn, t ch Li na n ch Pht B-, c Pht nhn thy
chng-sinh th-gian nh n phi thuc m khng bit. Mun sinh, cn
phi mnh-m pht tm i-bi, cu o B-, ri tr li cu-.
[13] c-gic: T-tng c. i-tha ngha chng vit: T-tng theo
tm t l gic, tri vi chnh-l l c.

[14] Ba thin-cn: Khng tham, khng sn v khng si. Tri li l ba cn


bt thin
[15] on trn, t ch Li na, n ch khng cn c Pht thy tm
chng-sinh v-thng, hay chp trc, tng cn, gy nghip m sinh ra
phin-no. Ch c thy bit chn-chnh, tu 3 thin-cn, v tn v.v s dp
c phin-no, s chng Thnh-qu ln ln v n thnh Pht.
[16] V-tng chnh-qun: V-tng l ni chn-l dt hn sc-tng
khng cn hnh bng g. V-tng chnh-qun l mt mn qun-tng
chn-chnh, qun tnh cc php khng c th, tng, tc khng-tng. Thy
c tng, l do vng-tnh ca phm-phu. B vng-php, khng c tng,
cng nh mt sng khng thy hoa m trn khng vy.
[17] Bn c: Thng, lc, ng, tnh.
[18] on trn, t ch By gi n ch Pht o, ng Tr-Quang hi v
mn tu, c Pht dy cn tu v mn qun v-tng l dp c vngtng.
[19] Bn qu in-o: Tc l 4 th vng-kin in-o. 4 th ny chia lm
hai hng: 1/ i vi phm-phu trong sinh-t l v-thng (khng thng),
v-lc (khng vui), v-ng (khng ta), v-tnh (khng sch) li chp l
thng, lc, ng, tnh. 2/ i vi Nh-tha, trong Nit-bn l thng, lc,
ng, tnh li chp l v-thng, v-lc, v-ng, v-tnh.
[20] Nm th nhn v-gin: Tc l 5 ti nghch (ng-nghch)
[21] Hoc, nghip, kh-qu: Tc l phin-no (hoc), nghip-nhn v khqu.
[22] Nng, s: Trong kinh, lun hay dng ch Nng v S l ch cho
khi php (s vt) i-i nhau. Bt c n (nng, s) lin-h vi mt ch g
v trng-hp no, ch Nng u c -ngha l ch-ng, ch quan, ch
th v.v, ch S u c -ngha l b ng, khch-quan, i-tng v.v
[23] Tnh, tng: Tnh l ch cho t-th ca cc php (s-vt) bn trong
v khng thay i c; tng l tng-mo hin ra bn ngoi, c th
nhn thc, phn-bit c

[24] on trn, t ch Khi y n ch B--qu l Pht dng li k


ni li -ngha nh i nh gi d v v-tng trn. i c Pht
thng chng-sinh khng hiu bit m chp cn trng trong nc, chp c
nng, s, tnh, tng, nam, n ri to nghip, chu qu kh, nhng thc ra
n ch l chn-tnh m thi. ni thanh-vng chng chng B-.
[25] Ng, ng-s: Ng (ta) tc l t thn mnh; Ng-s tc l nhng s
vt s-hu ngoi thn mnh.
[26] 84.000 ca trn-lao: 84.000 l con s tng trng m n- hay dng
ch cho nhng vt c s nhiu. Trn-lao l tn ring ca phin-no. y
l ch cho s nhiu ca phin-no.
[27] V-ng (Antman): Cng gi l phi-ng. Ng l ci ch-th
thng hng, duy nht v c tc-dng ch-t. i vi thn ngi chp c ci
y gi l nhn-ng, i vi cc php chp c ci y, gi l php-ng, i
vi t mnh chp c ci y, gi l t-ng, i vi ngi khc chp c ci
y, gi l tha-ng. Song, thn ngi do nm un gi-hp, l ng-th khng
thng hng v khng duy-nht; php do nhn-duyn sinh, cng khng c
ng-th thng hng, duy-nht. khng c nhn-ng, khng c php-ng,
thi khng c t-ng, tha-ng. Nh th rt-ro khng c ng, l chn-l
cu-cnh vy.
[28] V-thng (Anitya): Ht thy php (s vt) trong th-gian, sinh, dit,
i di tng st-na khng ngng, gi l v-thng. V-thng c hai:
1/ St-na v-thng: Tng st-na, st-na (thi-gian rt ngn) c s bin-ha:
sinh, tr (), d (khc), dit (cht, mt). 2/ Tng-tc v-thng: thi-gian
ni-tip, m trong vn sinh, tr, d, dit.
[29] Nht nim: C 2 thuyt: 1/ Ch cho thi-gian rt ngn. Thi-gian rt
ngn ny cc kinh, lun ni khc nhau, nay y vo kinh Nhn-vng bt-nh
quyn thng ni th: 90 st-na l mt nim, mt st-na trong mt nim y
tri qua 900 ln sinh dit. 2/ S t-nim (nh ngh) pht u tin i vi
cnh-vt.
[30] on trn, t ch Li na n ch ba ci l qun th-gian nhiu
phin-no, do phin-no m sinh ra nhiu kh, nhiu kh do tham-cu, chpng, ng-s m ra. Xut-gia tu o, c gii-thot v chng v-thnggic.

[31] L bn khng mi: B-tt coi chng-sinh l bn ch-thn, chng-sinh


khng cn phi thnh-cu, B-tt vn em c i-bi lm li-ch cho chngsinh.
[32] B kia: Ting Phm gi l Ba-la (Pra) Tu dch l b-ngn (b bn
kia). Tc l ch cho Nit-bn. Cnh-gii sinh-t v cho th ngn (b bn
ny). Nghip phin-no v cho trung-lu (gia dng). Nit-bn v cho bngn (b bn kia).
[33] on trn, t ch Li na, n ch thanh-tnh c Pht thng
th-gian ham-m nm dc, to mi nghip, khng nghe li dy, phi chu s
au kh, v nh con ng Trng-gi xa kia chng hn. Cn tu tnh-hnh, s
chng B-.
[34] Phn-v chn-gic: Qu-v gic-ng cu-cnh ca Pht, c-bit hn
Tng-t-gic, Ty-phn-gic ca B-tt.
[35] T-tr i-vin-minh: 4 th tr-tu rt sng-sa v vin-mn: Thnh-stc-tr, Diu-qun-st-tr, Bnh-ng-tnh-tr v i-vin-knh-tr.
[36] Chn-diu-gic: Tc l qu-v v thng chnh gic ca Pht. Qu-v
ny y- t-gic, gic-tha, gic-hnh vin-mn, chng nhp gic-th chnnh khng th ngh, bn c.
[37] on trn, t ch Li na, n ch tu hc, c Pht v th-gian nh
i-mng, c ri khng , ch l mt mn gi-di, th m chng-sinh
ham-m phi lun-hi mi. Hiu l v-thng, pht tm B-, tu o
gii-thot, s chng diu-qu.
[38] B Tn-m: Tn mt ca b xa. Theo Ngi Thi-H thi ca b ny
c l thuc Hng-hi, l hi-o t Vin-ng qua Phi-chu sang u-chu.
[39] T-qu, T-hng: T-qu: 4 Thnh-qu ca Thanh-vn: 1/ Tu-hon-qu (Srotpanna-phala): Tu dch l Nhp-lu, Nghch-lu, D-lu:
u c ngha l v tu-hnh i ngc dng sinh-t, phm-phu, m d vo
dng Thnh-o. 2/ T--hm (Sakrdgami): Tu dch l Nht-lai: Ngha
l, v tu-hnh on cu-a t-hoc, c 6 phm trc, cn 3 phm sau,
cn phi th-sinh trong Dc-gii mt ln na, nn gi l Nht-lai. 3/ Ana-hm (Angmi) Tu dch l Bt-lai, Bt-hon. Ngha l v tu-hnh
dit ht hoc-nghip ci Dc khng phi tr li ln na. V, sau ch phi
sinh ln ci Sc, ci V-sc m thi. 4/ A-la-hn (Arahat) Tu dch l Bt-

sinh cng c ch gi l V-sinh. Ngha l, qu-bo trong mt i dit


ht, c vo Nit-bn mi mi, khng phi ti sinh trong 3 ci.
T-hng: Hng c ngha l hng-tin. y l 4 a-v y-c t ch
nguyn-nhn tu-hnh, hng-tin ti a-v kt-qu: 1/ Tu--hon-hng.
2/ T--hm-hng. 3/ A-na-hm-hng. 4/ A-la-hn-hng.
[40] Bn uy-nghi: i, ng, ngi, nm.
[41] on trn, t ch Li na, thin-nam-t! n ch chn-thng,
c Pht v th-gian nh ca b bc la d, ai qua y u cht, duy ch c
gp bn lnh, thn-cn Pht-php, thc-hnh nghip thin, bit n, tr n
khng nhim th-gian, nh ong hi hoa khng lm tn sc hng mi
thot khi c v s ti chn an-vui.
[42] V-sinh-tr: Mt trong mi tr. Tr ny thuc bc La-hn li-cn, bc
ny bit s on-hoc, chng qu, tu nhn ri, li khng cn bit n s
on, chng, tu y na, nn gi l v-sinh. L tr-tu t-gic l v-sinh y,
m bit ta khng cn li phi bit v s on, chng, tu na.
[43] on trn, t ch By gi n ch php-nhn-tnh ni v cc
Trng-gi hiu php vi-diu, xin Pht xut-gia; c Pht giao cho 2 B-tt:
Di-Lc, Vn-Th t- v do ch t- y, h c chng-qu.
n y ht quyn th t.
IV.- PHM V-CU-TNH [1]
Khi Trng-gi Tr-Quang cng cc Trng-gi khc xut-gia ri, tchnh php-phc nm th gieo xung t, l xung chn Pht, chp tay cungknh bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Chng ti theo Pht, nghe c
nhng iu cha c nghe v cc li-lm s-hu ca ti-gia; chng ti pht
tm B-, chn, b th-gian, co b ru tc lm T-khu. Chng ti knh
xin Nh-Lai, ng Chnh ng-gic v bn chng ti v cc chng-sinh din
ni v cng-c th-thng ca s xut-gia, khin ngi c nghe, pht tm
thanh-tnh, thch hnh vin-ly, lm cho Pht-chng khng dt: Th-Tn l
bc c n ln, Ngi vn v-duyn t-bi [2] thng-xt chng-sinh nh ng
La-hu-la, [3] nay knh xin Th-Tn cho chng ti bit: B-tt xut-gia nn
an-tr th no? Nn tu-tp nghip v-cu th no? V, nn iu-phc tm
hu-lu th no? [4]

By gi, c Th-Tn tn-thn Tr-Quang cng cc T-khu: Qu ha


thay! Qu ha thay! Cc ng thc l chn Pht-t! Cc ng v ht thy
chng-sinh i mai sau hi Nh-Lai nhng vic nh th. ng nh th!
ng nh th! ng nh li cc ng ni, Nh-Lai Th-Tn thng-xt
chng-sinh, bnh-ng v nh cng nh con mt. Nay cc ng nghe cho k
v nh ngh cho kho, Ti nay s v cc ng phn-bit din ni v B-tt
xut-gia an-tr nh th ny, tu-hnh nghip V-cu nh th ny, iu-phc
tm hu-lu nh th ny. Cc T-khu bch: D, bch Th-tn! Chng ti
nguyn mun c nghe li c Th-Tn dy!
c Pht bo Tr-Quang T-khu: B-tt xut-gia an-tr tm nh th, thi
thng qun nh th ny: Ta c thn ngi, cc cn y-, vy ta t ni
no mt i, m sinh li th-gian ny? Ta trong ba ci, ri s sinh vo ci
no? Trong bn i-chu, ta s sinh vo chu no? Trong su o, ta s thsinh vo o no? Bi nhn-duyn g, ta b c cha m, v con h-hng
xut-gia tu o, thn khi vng vo tm nn? Trong kip Trang-nghim
thu qu-kh, nghn Pht u nhp Nit-bn ri, trong kip Tinh-t thu vlai, nghn Pht cha ra i, trong Hin-kip hin-ti nghn Pht, bao nhiu
Pht Nh-Lai xut-hin ra i, ha-duyn sp ht v sp nhp Bt-nitbn? Bao nhiu Pht Th-Tn cha ra i, l do cn-duyn ca cc chngsinh cha chn, cha c nghe chnh-php chng? Li, thi no trong
ng-lai Ngi Di-Lc t ci tri u-sut sinh xung nhn-gian v hin
thnh Pht-o? Trong thn ta c nghip thin g? Hc gii, nh, tu s c
c g? Ch Pht qu-kh u chng gp, Th-tn ng-lai liu c
thy chng? Ta nay hin trong cc ni phm-phu, vy ba nghip phinno, g l nng hn? Nht sinh tr li ta to ti-nghip g? Ta tng trng cn
lnh ni c Pht no? Thn-mnh ta y c bao nhiu thi? Ngy nay
qua, mnh theo gim bt, cng nh ngi dt d ti ch m x, dn dn
n ch cht, khng cn ni trn-trnh, vy khi thn hoi, mnh ht s sinh
vo ni no? Kh trong ba ng c lm sao thot khi c? Thn ta y
ta yu thch v nui-nng n cho n hn ln nhng, tng nim nim n suy,
gi i, khng c thi no tm dng, vy ai l ngi c tr-tu li yu thch
thn ny? Tr-Quang nn bit: B-tt xut-gia ngy m thng qun-st
nh th, ng tham hng nm dc-lc ca th-gian, cn tinh sing tu-tp,
ng thng thng tm b v phi coi nh l cn phi b nng ni nh
u, g la chy trn u. Tm thng sm-hi nhng ti trc ca qukh, an-tr vo bn v-cu-tnh, mt lng tu-hnh mi hai hnh u-,
[5] iu-phc tm mnh nh bn Chin--la. [6] Pht-t nh th gi l
xut-gia.

T-khu Tr-Quang! V ngha g gi ngi chn-thc tu hnh Sa-mn nh


bn Chin--la? - V mi khi ngi Chin--la du-hnh, tay cm cy tchtrng, khng dm i gia ng, nu c ngi i gn st ti mnh thi
rung gy tch cho ngi ta nghe thy trnh i. trong i-chng, tm h
thc-hnh s nhn-nhng, khng dm khinh-mn, khi b ngi qu-trch,
tm khng on-hn v cha tng bao gi bo-th li, ngay n b m-nhc,
nh-p cng im-lng chu ng. Sao vy? - T bit mnh thuc dng h
thp-hn, khng d vo bc g trong hng i-chng, bi nhn-duyn y nn
b nhng s gin-tc m khng bo-th li.
Tr-Quang nn bit! B-tt xut-gia cng nh th, co b ru tc, hnh-dng
cng nh a tr th, tay cm gi ng-kh (bnh-bt), nng-ta vo
ngi nui sng thn-mnh, thn mc o ca-sa [7] nh mc gip-tr, cm
gy tch i, nh cm do-mc, cm gm tr-tu, ph gic phin-no, tu
hnh nh a tr th, lm li-ch cho ht thy. Th nn, ht thy tn nhn
tham, sn, si khng th vo thn bc Sa-mn chn-thc c. B-tt xutgia dng ba mn qun, tu hnh nhn-nhc l chn-xut-gia: qun cc chngsinh l ha-thn ca Pht, qun ni thn mnh l ngu-phu thc; qun cc
hu-tnh khi ra tng l bc tn-qu, qun ni thn mnh khi ra tng l
hng ti-t; li qun chng-sinh khi ra tng coi chng-sinh nh cha m,
qun ni thn mnh khi ra tng coi mnh nh con trai, con gi. B-tt
xut-gia thng lm nhng qun y, hoc b ngi nh mng, hon-ton
khng bo-th li, m ch tm phng-tin kho-lo iu-phc tm mnh.
T-khu Tr-Quang! Cc ng nghe k! Th no l bn v-cu-tnh? - L:
Qun o, nm, thc n ung v thuc men. Bn s nh th ty theo ch
c c, hoc xu hoc tt cng va lng, xa-la hn tm tham-cu, th l
v-cu-tnh. Cc T-khu! Bi nhn-duyn g bn hnh nh th gi l
v-cu-tnh? Tr-Quang nn bit! Ba mi by phm B--phn-php
[8] ca ch Pht Nh-Lai u t y pht-sinh v Pht, Php, Tng-bo do
m thng khng b on-tuyt, nn c gi l v-cu-tnh. [9]
Khi y, c Th-Tn ni k rng:
T-khu Tr-Quang ng nghe k!
B-tt xut-gia cn nn lm:
V-duyn i-t nhip chng-sinh,
Cng nh con mt u bnh-ng.
Pht tm B- cu chnh-gic,
Nn lm ba vic thnh Pht-php:
Tm thng-tr bn v-cu-tnh;

Nn tu mi hai hnh u-,


Nhn lng nh bn Chin--la.
Trong bn uy-nghi ngh th ny:
Mi phng v-lng cc B-tt;
St-na, st-na hng Thnh-o,
Cc v tu chng, ta cng th!
Lm sao lu-chuyn trong ba ci,
Thng trong sinh-t v-lng kh?
Nay thn ta ny ci no?
Su o lun-hi o no?
Thai, non, thp, ha [10] nhn loi no?
Thn, khu, -nghip tu nghip no?
Trong ch to ti, ti g nng?
Tm trong ba tnh, [11] tm no nhiu?
Qun-st vi-t nh th ri,
i-t, i-bi thng tip ni;
i-h, i-x, tm y trc,
V ngi c duyn ni diu-php.
Ngy m tu tm khng ngng tm,
Nh b u, g u chy.
Nim ba mn qun thng chng ri,
Qun cc chng-sinh l thn Pht;
Ch ta ring trong phm-loi,
Ht thy chng-sinh u tn-qu,
Ta lm ti-t thp-hn;
Chng-sinh trn i nh cha m,
Ta nh trai, gi lnh hiu-dng.
B ngi nh mng chng gin him,
Sing tu nhn-nhc khng ghen, on.
Bn s cng-dng tm khng ham,
Nh th gi l v-cu-tnh.
Ba mi by phm B--phn,
Cng c qu-bo thn Nh-Lai;
Th-thng v-lu php nh th,
Bn v-cu-tnh l cn-bn.
Khng hnh bung-lung, thng tu-tp,
Th l xut-gia: Chn-pht-t!
Mm tr B- nim nim thm,
V-lu Thnh-o u thnh-tu.
Chng vt qua c v-lng kip,

Ngi trn Hoa-vng [12] trong php-gii.


Phc, tr trang-nghim u vin-mn,
V-bin kip-hi li qun-sinh;
Do v-cu-tnh u thnh-thc,
Chng thng-tr-qu ca Nh-Lai. [13]
Li na, T-khu Tr-Quang! B-tt xut-gia i vi vn- y-phc, khng
nn tham-trc, d tt d xu ty ch mnh c th no nn vy, thng
thng i vi th-ch cn phi v h sinh ra rung phc cho h, ch him
th xu v khng c v vn- y-phc m ni rng php-yu, khi ra mi
phng-tin tng-ng vi tm tham.
Phm-phu trong th-gian v vn- y-phc tham-cu phi-php, to nghip
bt thin, m phi sa-a vo ng c, tri v-lng kip khng c gp
ch Pht, khng c nghe chnh-php. Chu kh trong cc ng c xong
ri, li sinh tr li nhn-gian, b ngho cng khn-kh, cu khng c kh,
ngy m bc-bch, o khng che hnh, n khng gi mnh. Mi kh
nh th u do i trc v vic y-phc, git nhiu sinh-mnh, to ra nhiu
ti.
B-tt xut-gia khng th, ty ch mnh c th no nn vy, khng him
th-c, ch mang lng thn-h sung-tc cho php-y, [14] c mi
thng-li: Mt l, che thn mnh, xa-la c s xu-h, y- c bit
thn-h tu-hnh thin-php. Hai l, xa-la s lnh, nng , rui, mui, th
d, trng c, an-n tu o. Ba l, hin ra tng mo Sa-mn xut-gia,
ngi ta trng thy sinh tm vui-v, xa-la c tm t-vy. Bn l, Ca-sa
tc l bng-dng l c bu ca Nhn, Thin, chng-sinh tn-trng knh-l
c sinh Phm-thin. Nm l, khi mc Ca-sa tng-tng l l c bu, dit
c mi ti, sinh mi phc-c. Su l, bn-ch Ca-sa nhum thnh hoisc l mun xa-la nm dc-tng, khng sinh tm tham-i. By l, Ca-sa
l o thanh-tnh ca Pht, dt hn c phin-no, to ra rung phc tt
lnh. Tm l, thn mc Ca-sa, ti nghip tiu-tr, mi thin nghip-o,
nim nim tng-trng. Chn l, Ca-sa cng nh rung tt hay lm tngtrng B-tt-o. Mi l, Ca-sa cng nh o gip, m tr, tn c phinno khng hi c.
Tr-Quang nn bit! Bi nhn-duyn y, ch Pht trong ba i cng cc bc
Duyn-gic, Thanh-vn thanh-tnh xut-gia, thn u mc Ca-sa v ba bc
Thnh y ng ngi trong rng bu gii-thot, cm gm tr-tu, ph ma
phin-no, cng vo cc ci Nit-bn nht-v.

Lc , c Th-Tn ni bi k rng:
T-khu Tr-Quang nn nghe kho!
o i-phc-in mi thng-li.
Y-phc th-gian thm dc-nhim,
o php Nh-Lai khng nh th.
o php ngn i s thn-h,
Thn-h vin-mn sinh rung phc.
Xa-la rt, nng v trng c,
Tm-o vng bn c cu-cnh.
Th-hin xut-gia la tham-dc,
Dt nm t-kin, [15] chnh tu-tr.
Chim-l Ca-sa tng bo-chng,
Cung-knh sinh phc bc Phm-vng.
Pht-t mc o tng nh thp,
Cm Nhn, Thin-phc, ti tiu-dit.
Dng nghim ch-knh; chn-sa-mn,
Ch lm khng nhim theo trn-tc.
Ch Pht khen ngi l rung tt,
Li-lc mi loi y hn c;
Thn-lc Ca-sa khng ngh, bn,
Hay khin trng tu B--hnh.
Mm o ln thm nh la Xun,
Diu-qu B- nh tri Thu;
Kim-cng bn-vng thc gip-tr,
Tn c phin-no khng hi c.
Ti nay khen qua mi thng-li,
Nhiu kip ni rng khng ht c;
Nu c thn rng eo mt si,
c thot khi ming chim tr n.
Nu ngi qua b mang o ny,
Khng s cc nn qu, rng, c.
Sm chp m-m nh tri gin,
Mc o Ca-sa khng s hi.
Ti-gia nu hay thn knh gi,
Ht thy qu d khng dm gn.
Nu hay pht tm cu xut-gia,
Chn b th-gian, tu o Pht.
Ma-cung mi phng u chn-ng,
Ngi y chng thn Php-vng chng. [16]

Li na, B-tt Tr-Quang! Pht-t xut-gia thng lm hnh kht-thc, d


rng phi x thn-mnh, ch khng bao gi dt tm y. S-d th l sao? Ht
thy chng-sinh u y tr ni m-thc, bi th nn kht-thc li-ch v
cng. Cc ng nn bit! B-tt xut-gia thng i kht-thc, v n c mi
thng-li. Nhng g l mi? Mt l, thng i kht-thc nui sng thnmnh mnh, nhng c xut-nhp t-do khng b h-thuc vo ngi khc.
Hai l, khi i kht-thc, trc tin ni diu-php cho ngi ta nghe, khin
ngi ta khi tm thin, sau mi xin thc-n cho mnh. Ba l, v nhng
ngi khng bit b-th, pht tm i-bi v h ni chnh-php cho h nghe,
khin h khi tm x-th, m sinh c thng-phc. Bn l, lm theo li
Pht dy tng-trng gii-phm, phc-c vin-mn, tr-tu v cng.
Nm l, thng i kht-thc, i vi by mn, chn mn [17] t-nhin tiudit, mi ngi cung-knh cho l rung phc tt lnh. Su l, khi kht-thc
s c tng v-kin-nh [18] ca Nh-Lai, ng-nhn s cng-dng
rng ln ca th-gian. By l, Pht-t cc ng theo hc php ny, tr-tr
Tam-bo, lm li-ch cho chng-sinh. Tm l, khi kht-thc khng c v
cu thc n ung m khi ra tm hy-vng, khen ngi ht thy con trai, con
gi. Chn l, khi i kht-thc nn theo ln-lt, khng nn phn-bit nh
ngho, nh giu. Mi l, thng i kht-thc ch Pht hoan-h, c nhtthit-tr, l duyn lnh hn ht.
B-tt Tr-Quang! Ti v cc ng ni qua v mi s li-ch nh th, nu
phn-bit rng ra thi v-lng v-bin. T-khu cc ng, cng nhng
ngi i sau cu Pht-o nn hc nh th!
By gi c Th-Tn ni bi k rng:
B-tt Tr-Quang ng nghe k!
i-s xut-gia nn b tham;
Pht tm tu-hnh o xut-th,
Kht-thc u- l cn-bn.
Phm-phu nng mn n hu-lu,
Bc Thnh-y mn n v lu:
Hu-lu, v-lu cc phm, Thnh,
Ht thy u y mn n, sng.
Ti v cc ng l Pht-t,
Khai-din hai li-hnh [19] xut-th;
Nh-Lai ba i u khen-ngi,
Cng-c kht-thc c mi li:
Ring gi hnh ny l ti-thng,

Xut nhp t-ti khng rng-buc;


Trc khin th-ch pht s-tm,
Xu-hng B-, sau mi n.
V tr sn tham ni diu-php,
Ro ti i-x v-lng-tm;
Theo i-s dy i kht-thc,
Tng-trng v-lng cc phm-hnh.
By mn, chn mn t tr dit,
c cc Nhn, Thin thng cung-knh;
nh-tng Nh-Lai khng thy c,
Quay xe diu-php ha mi phng.
Ht thu v-lai truyn php ny,
Khin khng on-tuyt Tam-bo-chng;
Nu v n ung khi tm tham,
Khng nn khen-ngi cc nam, n.
Khi bnh-ng i-t-bi,
Khng sinh phn-bit giu, ngho kh.
Thanh-tnh kht-thc Pht khen-ngi,
Nht-thit chng-tr t y sinh.
Nh-Lai ba i hin ra i,
V chng-sinh ni bn mn n: [20]
on, xc, t, thc l bn mn,
L mn n hu-lu ca i.
Ch c Php-h, Thin-duyt-thc, [21]
Mi l mn n ca Hin-Thnh.
Cc ng chn b mi i ny,
Nn cu mn n v-lu hn! [22]
Li na, B-tt Tr-Quang! Pht-t xut-gia i vi thuc men khng nn
tham-m. Nu khi c bnh, th thuc ngi ta sc ri b i, nh v Ha-l
(Haritaki) T-l v A-ma-lc (malaka) thi nn ly nhng th thuc y m
ung; cho n mt i ch ung nhng th thuc b i y m thi. V, i
vi nhng th thuc y vn thng sinh nim tri-tc (bit ), nh th gi
l chn-thc Sa-mn.
Pht-t xut-gia thng ung thuc b i, ngi y thu c mi thngli. Nhng g l mi? Mt l, v cu thuc thang nhng, khng phi gn
lun vi ngi khc, thi tt hn c tm tham-cu v an-tr c trong
chnh-nim. Hai l, bt-tnh qun-mn [23] c thnh-tu d-dng, tm
xut-th c vng-vng. Ba l, i vi cc trn-v, thng khng sinh tm

tham-m, chng chng c chnh-tr, hng mi Thin-duyt. Bn l, i


vi ht thy ti-vt th-gian, thng bit tri-tc, chng c gii-thot.
Nm l, khng phi gn nhng phm-phu th-gian m thng thn-cn vi
nhng bn lnh thanh-tnh xut-th-gian. Su l, v khng him ght cc th
thuc b i, thi i vi cc thc n ung khng tt cng c gii-thot.
By l, i vi nhng th thuc qu, quyt khng hy-vng, c ht thy
th-gian tn-trng. Tm l, chng iu-phc c cc bnh phin-no,
chng c php-thn thng-tr ca Nh-Lai. Chn l, dt hn ht thy
phin-no trong ba ci, cha khi nhng bnh nng v thn-tm chng-sinh.
Mi l, thun li Pht dy tu hnh B-tt, phc-tr vin-mn, c i-b.
Tr-Quang nn bit! Ti v cc ng ni qua v mi thng-li ca s ung
thuc b i, diu-hnh nh th, B-tt xut-gia trong qu-kh, hin-ti, vlai u cng tu-hc. Cc ng cn nn v cc chng-sinh m din-thuyt, lub phng-php ny ng on-tuyt, tc l v Nh-Lai t rng s
cng-dng; d th-gian c ca em cung-knh cng-dng cng khng bng
c. V, i vi hnh B-tt li khng b thoi-chuyn, chng chng o
v-thng chnh-ng B-.
Khi y, c Th-Tn ni li ngha trn bng li k sau ny:
T-khu Tr-Quang ng nghe kho!
Ngi xut-gia ung thuc v-cu;
Diu-hnh B-tt, l trc,
Chng-sinh c bnh nh mnh bnh.
Ly n i-bi cu mi kh,
Li dng t-tm cho an-lc;
Thuc hay ti-thng cho ngi ta,
Ngi trc b i, mnh ly ung.
B-tt khng kn thuc tt, xu,
Ch cha cc bnh cho an-n;
Ly th thuc tha ngi ta b,
Ung thuc ly tr khi bnh.
Ly thuc ngi b c mi li,
Nh-Lai ba i cng khen-ngi:
Tuy cu thuc men khng gn ngi,
Tt hn cu cnh, nng chnh-nim
Qun-mn bt-tnh d thnh-thc,
Gy nhn B- i xa sau;

Khng ham cam-v b mi tham,


Nn cu Php-h, Thin-duyt-thc.
Ca bu i tri-tc c,
Thu c tht Thnh-ti [24] v-lu;
B k phm-phu, khng chung,
Thn-cn Thnh-Hin lm lng-hu.
Bi th khng him cc thuc b,
Vi m-thc, dt tham-cu;
C qu, thuc hay khng hy-vng,
Th-gian bi th u tn-trng.
Hay cha thn tm-bnh phin-no,
Ng c Chn-nh php-tnh-nhn;
Dt hn tp-kh trong ba ci,
Chng c v-thng chn-gii-thot.
Thun li Pht dy hng B-,
Phc-tr vin-thnh thn qu-bo.
Pht-t cc ng u tu hc,
S ngi ni Kim cng o-trng. [25]
Li na, Tr-Quang! B-tt xut-gia xa la ch huyn-no, ni A-lan-nh,
[26] tu-nhip tm mnh trong v-lng nghn nm cu Pht-o. NhLai trong ba i b nhng ni huyn-no, nhng ni khng-nhn vnglng, tu thm mun hnh, chng qu B-. Bc Duyn-gic, bc Thanh-vn
ht thy Hin-Thnh chng c Thnh-qu cng u ni tch-tnh nh
th. Ni A-lan-nh c mi thng-c, lm cho ngi tu, chng c ba
qu B-. [27] Nhng g l mi thng-c? Mt l, v c t-ti, ni
A-lan-nh, trong bn uy-nghi khng b h-thuc ngi khc. Hai l, b ng,
ng-s nn gi l A-lan-nh, v vy khi di gc cy khng cn s chptrc. Ba l, i vi nhng ngi nm khng ham-m, do nn c
nm trn ging t v-y. [28] Bn l, ni A-lan-nh, ba c t-i, nn b
c cnh s-duyn ca tham, sn, si. Nm l, thch ni A-lan-nh tu hnh
vin-ly, khng cu nm th dc-lc ca Nhn, Thin. Su l, b ni huynno ni nhn-tch, tu-tp Pht-o khng tic thn-mnh. By l, a thch
ni tch-tnh, ht thy s-nghip th-gian c thnh-tu d-dng, khng
chng-ngi. Tm l, ht thy s-nghip ca th-gian hay xut-th-gian u
c thnh-tu d-dng, khng chng-ngi. Chn l, ni A-lan-nh l
Tam-mui-khng [29] hay chng c trm nghn th i-tam-mui.
Mi l, ly thanh-tnh nh-khng lm nh ca, [30] tm khng chngngi, c i-tr-tu.

Tr-Quang nn bit! Ni A-lan-nh c v-lng cng-c nh th! Bi


nhn-duyn y, Pht-t xut-gia th b thn-mnh, khng b rng ni; nu
v nghe php hay cng-dng ngi au, s-tng, cha m, phi ra ngoi ni
A-lan-nh vo trong lng xm thi nn chng tr v ni A-lan-nh. Nu c
nhn-duyn cha v c, nn tng: Nay ni lng xm ny cng nh
chn ni rng, ti vt s c gi-di nh chim-bao, v nu c c, khng
nn tham-trc! Pht-t nh th l Ma-ha-tt. [31]
By gi, c Th-Tn ni bi k rng:
Tr-Quang cc ng nghe cho k!
Ni ca ngi khng phin-no:
Xa ni huyn-no ni tnh,
l nhng ni thn-tin .
B-tt ba i cu B-,
trong Lan-nh thnh chnh-gic;
Duyn-gic, Thanh-vn cc Thnh-chng,
Cng ni ny chng B-.
A-lan-nh c mi li,
Hay khin chng c qu Tam-tha:
Du-hnh t-ti nh s-t,
Trong bn uy-nghi khng rng-buc.
Di cy rng ni bc Thnh ham,
Khng ng, ng-s l Lan-nh;
o mc nm khng rng-buc,
Ngi ta s-t t-v-y.
B cc phin-no l Lan-nh,
Ht thy tham-i khng ham-m.
ngoi s-vt chn trn-lao,
Khng ham nm dc-lc trn i.
Ngi xa huyn-no, a tch-tnh,
B thn, x mnh cu Pht-o;
ni tch-tnh khng ting ngi,
Tn-lon trong tm khng pht-khi.
Nghip thin th-gian, xut-th-gian,
Tm khng chng-ngi u thnh-tu.
Bi th, Lan-nh l cn-bn,
Hay sinh trm nghn th Tam-mui.
Ly i-khng-tch lm h-khng,
Thn-tm ngi tu khng chng-ngi.

y- c mi thng-li y,
Th nn cc Thnh thng .
Tr-Quang cc ng, cc Pht-t,
Nu mun chng thnh Nht-thit-tr;
Cho n trong mng khng b ri,
Ni A-lan-nh: B--o.
Sau Ti dit-, ngi pht tm,
Thng hay ni A-lan-nh;
Khng lu ngi trn Bo-hoa-vng,
Chng c php-thn thng-lc-qu. [32]
Khi c Th-Tn ni php y, v-lng trm nghn v S-pht-tm i vi
o v-thng c Bt-thoi-chuyn. Bn ng Tr-Quang, cc B-ttchng c -ra-ni, y- i-thn-thng. Trm vn Nhn, Thin pht
tm B-, ng ba php-mn gii-thot.
Lc , Nh-Lai bo i-chng rng: Nu c tnh-tn thin-nam-t, thinn-nhn no c nghe php-mn su xa v bn v-cu-tnh nh th, thtr, c tp, gii-thuyt, bin chp, nhng ngi y ni sinh ca h, h s
gp c bc thin-tri-thc, tu hnh B-tt mi mi khng b thoi-chuyn,
khng b ht thy cc nghip phin-no nhiu-lon; trong i hin-ti c
phc-tr ln, tr-tr Tam-bo, c sc t-ti, ni tip Pht-chng khng
on-tuyt. V, khi mnh mt quyt c sinh ln cung tri Tri-tc, yt-kin
Ngi Di-Lc, chng ngi Bt-thoi; trong hi u Long-Hoa c nghe
chnh-php, th B--k, chng thnh Pht-o; nu nguyn mun sinh
sang ci nc ch Pht trong mi phng, thi ty s-nguyn mnh m
c vng-sinh, c thy Pht, nghe php, cu-cnh bt-thoi v-thng
chnh-ng chnh-gic. [33]
TOT-YU
IV.- PHM V-CU-TNH
Cc ng Trng-gi c xut-gia ri, lin xin Pht ni cho nghe v cngc th-thng ca s xut-gia: B-tt xut-gia nn an-tr th no? Nn tutp nghip v-cu th no? Nn iu-phc tm hu-lu th no?
c Pht dy:B-tt xut-gia ngy m cn qun-tng: Thn ta c y do
u mt i m sinh ra? Sau y ta s sinh vo chu no, o no? Ti sao ta
xut-gia c? Ch Pht qu-kh qua, ch Pht v-lai cha ra i, hin
ti cn bao nhiu c Pht s ra i? Bao gi c Di-Lc ra i? Thn ta c

nghip thin g? Hc gii, nh, tu, c c g? Sau y liu c gp c


Pht khng? Ba nghip trong thn ny g l nng hn? Ta to ti g? Ta
trng thin-cn ni c Pht no? Thn ta c bao lu na? Mt i s
sinh vo u? Ta sao khi c ba ng d? Thn ny lun lun suy-gim,
ta yu-thch lm g?
B-tt khng ham nm dc, sing-nng tu-tp, qun-tng khng ngng, coi
nh g la chy trn u. V, tm thng sm-hi, tr vo 4 v-cu-tnh, tu
12 hnh u- cng iu-phc tm mnh.
Bn v-cu-tnh l bn th ty ch c c th no nn th, khng thamcu. V, do 4 th y sinh ra 37 B--phn ca ch Pht; ngi Tam-bo
khng b on-tuyt. Bn v-cu-tnh y l: qun o, nm, thc n ung
v thuc men.
- B-tt xut-gia i vi qun-o, nm d xu, tt khng ch, khen, ch
nht tm hi-hng cng-c cho th-ch v lun lun mang lng thn-h,
sung-tc cho php-y c 10 thng-li: xa la tu-s, xa la lnh, nng,hin
tng xut-gia, c s tn-knh, dit ti sinh phc, khng sinh tham-i, to
rung phc tt, thin-nghip tng-trng, tng-trng B-tt-o v phinno khng hi.
- B-tt xut-gia thng lm hnh kht-thc, d x thn-mnh ch khng
b. Kht-thc c 10 thng-li: Sng mnh bng t-do, ni php cho ngi,
khi tm x-th, tng-trng phc-tr, tiu-dit khinh-mn, c v-kin
nh-tng, Tam-bo thng-tr, khng khi hy-vng khen ch, tm khng
phn-bit v c Nht-thit-tr.
- B-tt xut-gia i vi thuc men khng ham-m. Khi c bnh ch ung
th thuc b i ca ngi m vn sinh nim tri-tc. Ung thuc b i c
10 thng-li: c ung thuc nhng khng gn ngi, thnh bt-tnh-qun,
khng sinh tham-m, bit tri-tc c gii-thot, c gn bn lnh, khng
tm him-ght, khng tm hy-vng, iu-phc c bnh phin-no, dt
hn phin-no v c i-b-.
- B-tt xut-gia xa-la ch huyn-no ni A-lan-nh, thu-nhip thn-tm,
cu Pht-o. Ch Pht, Hin-thnh trong ba i u ni A-lan-nh m
thnh B-. ni A-lan-nh c 10 thng-c: Khng b h-thuc, b ng,
ng-s, c 4 v-y, b tham, sn,si, khng cu nm dc, khng tic thnmnh, s-nghip th-gian d thnh, s-nghip xut-th d thnh, chng
nhiu i-nh v c i-tr-tu.

c Pht ni v v-cu-tnh ri, nhiu ngi pht tm v-thng bt-thoichuyn; cc B-tt cng bn ng Tr-Quang c -ra-ni thn-thng v
nhiu Nhn, Thin pht tm B- c 3 php gii-thot.
c Pht kt-khuyn: Nu ai c nghe, th-tr, c tng, gii-thuyt, bin
chp phm V-cu-tnh ny hin-th c nhiu li-lc, sau ny c gp
c Di-Lc, c th-k v s thnh Pht.

[1] V-cu-tnh: i vi 4 th: qun o, nm, thc n ung, thuc men,


tuy phi dng nhng, khng tham-cu, khng lm nhim- chn-tnh l vcu-tnh.
[2] V-duyn t-bi: T-bi c ngha l cho vui, cu kh. V-duyn tbi l 1 trong 3 loi t-bi. Ba loi t-bi l: 1/ Chng-sinh-duyn t-bi: Tm
t-bi coi tt c chng-sinh nh cha m, quyn-thuc. V c duyn vi h,
nn thng ngh ti s cho vui, cu-kh h. Tm t-bi ny phn nhiu do ti
ni phm-phu hoc nhng ngi hu hc, cha dt c phin-no m
pht-khi. 2/ Php-duyn t-bi: Bc Thnh-nhn trong Tam-tha dt
c phin-no, t ti php-khng (s-vt l khng), ph c tng
ng ni ta, cng ph v dit c tng nht (mt), d (khc), ch thng
chng-sinh khng bit l php-khng, nht tm mun g kh, c vui,
nn ty theo h m g kh, cho vui cho h. 3/ V-duyn t-bi: Tm t-bi
ny ch c ni Pht. Tm ch Pht khng tr vo trong tnh hu-vi v-vi,
khng tr vo trong ba i: qu-kh, hin-ti, v-lai, bit r mi duyn l
khng thc, in-o h-vng, nn tm khng b duyn vo . Song, ch
Pht v thy chng-sinh khng bit thc-tng ca cc php, phi i li
trong nm ng, tm chp-trc vo cc php, ly, b, phn-bit, v vy
nn tm khng duyn vi chng-sinh, nhng, vn lm cho ht thy chngsinh t-nhin c s li-ch trong s cho vui, cu kh.
[3] La-hu-la (Rahula): Tu dch l Ph-chng. L con trai ca Thi-T
Tt-t-a (tc l c Pht). Theo Pht xut-gia, l v Mt-hnh nht.
[4] on trn, t ch Khi n ch no, cc ng Trng-gi xin Pht
dy cho v cch an-tr, tu-tp, iu-phc tm nh th no?

[5] Mi hai hnh u-: u- (Dhta): Tu dch l u-tu c


ngha l v thc-hnh phng-php gi b, ngha l khng tham-trc v 3
mn: qun o, n ung v ni . Thc-hnh hnh ny cn gi 12 iu: 1/
Mc o p. 2/ Ch c 3 o. 3/ i kht-thc. 4/ Khng n nhiu ba. 5/ n
mt ba ng tra. 6/ n c hn. 7/ ni A-lan-nh. 8/ Ngi ni m-a. 9/
Ngi di gc cy. 10/ Ngi ni t trng. 11/ Ngi ni t c. 12/ Thng
ngi khng nm.
[6] Chin--la (Candla): Tc l ngi -t. Xa kia, ti n- hng
ngi ny l ngi ngoi 4 giai-cp trong x-hi. Hng ngi ny i ra
ng phi cm c, lc chung v.v ngi ta bit trnh.
[7] Ca-sa (Kasya): C ngha l o nhum hoi-sc, khng chnh-sc.
Ca-sa l o ca cc v T-khu. Ca-sa c ba bc: 1/ An--hi (Antarvsaka)
5 iu. 2/ Ut-a-la-tng (Uttarsanga) 7 iu. 3/ Tng-gi-l (Sanghti) 9
iu n 25 iu.
[8] 37 B--phn-php: Tc 37 o-phm: 4 nim x, 4 chnh-cn, 4 nh-tc, 5 cn, 5 lc, 7 gic-chi v 8 chnh-o. (Xem trong quyn Bc u
hc Pht c gii r)
[9] on trn, t ch By gi n ch V-cu-tnh, c Pht dy v
cch an-tr, tu-hnh v iu-phc ca B-tt xut-gia. B-tt xut-gia lun
lun qun nhn-qu 3 i ti ni mnh, cn tu hnh u-, iu-phc tm
mnh nh bn Chin--la v khng tham-cu v 4 s thng dng: qun
o, nm, n ung, thuc-thang. Do , pht sinh o-phm v Tam-bo
thng-tr.
[10] Thai, non, thp, ha: Tc l 4 loi sinh: 1/ Thai-sinh (Jaryuja): loi
do thai-nghn ri sinh con. 2/ Non-sinh (Andaja): Loi sinh trng. 3/ Thpsinh (Samsvedaja): Loi nng ni m-thp m sinh. 4/ Ha-sinh
(Upapduka): Loi y vo nghip-lc m ha-sinh.
[11] Ba tnh: Thin, c v v-k (khng thin khng c).
[12] Hoa-vng: Tc l ta Kim-cng hoa-quang-vng. Hoa-vng:
bng hoa cao qu, rng khp biu-tng cho php-gii v-lng. Php-gii
v-lng v nh hoa sen nghn cnh, mi cnh l trm c ci v mi ci c
mt c Pht thuyt-php -sinh. Theo ngha trn, thi trong cu Hoavng ny c ngha l ch Pht thnh Pht (chng c php-thn), s em
li phc-li cho tt c chng-sinh trong php-gii khng phn-bit.

[13] on trn, t ch Khi y n ch Nh-Lai, c Pht nhc li ngha ni trong chnh-vn v vic an-tr, tu-hnh iu-phc, gy mm
B-, thnh tu v-lu thnh-o v lm li-lc cho qun-sinh.
[14] Php-y: o ng php, khng tham-cu, khng tha-thi
[15] Nm t-kin: 1/ Thn-kin: chp ta v ca ta. 2/ Bin-kin: chp mt
bn, hoc l on hay l thng. 3/ T-kin: khng tin nhn, qu. 4/
Kin-th: chp cht tri-kin mnh l hn. 5/ Gii-cm-th: chp gi nhng
gii-cm phi-l.
[16] on trn, t ch Li na, n ch chng, c Pht ni r s cnthit v li-ch ca y-phc. Vic y-phc, ngi bit tri-tc, khng tham-cu,
thi s l rung phc cho th-ch, mm o B- s ti tt nh la v ma
Xun, s hng c qu tt nh qu chn mm trong ma Thu; khng b
s-hi trong cc tai-nn v chng thnh v-thng-gic.
[17] 7 mn, 9 mn: Mn c ngha l cy mnh khinh ngi:
7 mn: 1/ Mn: km m cho mnh hn. 2/ Qu-mn: bng m cho mnh hn.
3/ Mn-qu-mn: ngi hn m cho mnh hn. 4/ Ng-mn: chp ta, ca ta
sinh ngng-nghnh. 5/ Tng-thng-mn: cha chng Thnh-qu cho mnh
chng. 6/ Ty-mn: ngi hn mnh nhiu phn li cho mnh l km t
phn. 7/ T-mn: lm c c kt-qu sinh ngng-nghnh.
9 mn: 1/ Ng-thng-mn: bng, li cho ta l hn. 2/ Ng-ng-mn: hn, li
ngh ta bng. 3/ Ng-lit-mn: ngi hn nhiu, cho ta l km t. 4/ Huthng ng-mn: ngh ngi so-snh vi mnh l hn. 5/ Hu-ng ng-mn:
ngh ngi cng mnh bng. 6/ Hu-lit-ng: ngh ngi km mnh. 7/ Vthng-ng: ngh ngi i vi mnh khng hn. 8/ V-ng-ng: ngh ngi
i vi mnh khng bng. 9/ V-lit-ng: ngh ngi i vi mnh khng
km.
[18] V-kin-nh: Tc l tng Nhc-k ca Pht. Tng ny trn nh
u Pht, ht thy Nhn, Thin khng trng thy c, nn gi l v-kinnh.
[19] Hai li-hnh: Li mnh v li ngi.
[20] Bn mn n: 1/ on-thc: xa gi l on-thc: Nhng n phi
chia ra tng phn, tng nm, tng ming m n. 2/ Xc-thc: xa gi l

lc-thc: xc-chm nhng vic vui mng, thn-th ln khe, khng n


cng khng bit i. 3/ T-thc: xa gi l nim-thc: -thc th 6 ngh
(t) n cnh mong mun, sinh ra nim hy-vng, m gip- cc cn (mt,
tai, mi, li, thn) sinh-trng. 4/ Thc-thc: 8 thc hay chng-chi v
gn-gi cho thn-mnh chng-sinh, nn gi l thc-thc. Bn mn trn
u chng-chi, gn-gi v nui ln thn-mnh chng-sinh, nn gi l
thc (mn n).
[21] Php-h, Thin-duyt-thc: Nghe php vui mng cn lnh thm ln,
gip ch cho thn-mnh tr-tu, cng nh nhng mn n ca th-gian gip
cho thn-th, nn gi l Php-h-thc. Ly s vui vng-lng trong thinnh nui-nng thn-tm, nn gi l Thin-duyt-thc.
[22] on trn, t ch Li na cho n ch v-lu hn, c Pht dy
v vic kht-thc. Kht-thc c nhiu li-ch cho mnh v li-ch cho ngi.
Ngi kht-thc phi c tm bnh-ng, n sng, khng tham-cu v bit
rng 4 mn n ca th-gian cn l mn n hu-lu (cn phi sinh-t, cha
gii-thot), ch c mn n: Php-h, Thin-duyt l mn n ca Hin-thnh,
l mn n v-lu (c gii-thot, khng cn sinh-t).
[23] Bt-tnh qun-mn: Mn qun v thn khng trong-sch.
[24] Tht Thnh-ti: 7 th ca ca Hin-thnh: 1/ Tn: tn-th chnh-php.
2/ Tin: tinh-tin cu o. 3/ Gii: gi-gn gii-lut. 4/ Tm-qu: bit thnh ni mnh v ngi. 5/ Vn: tin nghe chnh-gio. 6/ X: vui b ht thy. 7/
nh-tu: lng trong vng-nim, soi t s l.
[25] on trn, t ch Li na n ch o-trng, c Pht dy cc
Pht-t xut-gia khi c bnh nn ung th thuc ca ngi sc b i,
Ung th thuc ny tc l khng cn c s khen, ch, tham-cu, d qun
bt-tnh, dit phin-no v phc-tr chng vin-thnh.
[26] A-lan-nh: (rinya): Ni ni rng thanh-vng m cc v tu-hnh ,
Tu dch l: V-trnh-thanh: ni xa vng khng cn c ting ci-c;
Nhn-tch: ni vng-lng, thong-th; Khng-nhn: ni trng-tri, rngri bao-la, khng huyn-no, c t-ti; Vin-ly-x: ni xa trnh s xnrn ca i.
[27] Ba qu B-: Tc l 3 chnh qu ca Thanh-vn, Duyn-gic v Pht.

[28] T v-y: Bn php ni v tm ha-tha khng s. V- c 2 th: vy ca B-tt v v-y ca Pht.


A.- V-y ca Pht: 1/ Nht-thit-tr v-s-y: ni c nht-thit-tr tm
khng s-hi. 2/ Lu-tn v-s-y: ni dt ht mi phin-no, tm khng shi. 3/ Thuyt-chng-o v-s-y: ni ra php chng-hi o Pht, tm
khng s-hi. 4/ Thuyt-tn-kh-o v-s-y: ni rng ht kh-o, tm
khng s-hi.
B.- V-y ca B-tt: 1/ Nghe gi v ghi nh gio-php khng qun nn
thuyt-php khng s. 2/ Bit php-dc v bit cn-tnh chng-sinh nn
thuyt-php khng s. 3/ Kho hay v s vn-p nn thuyt-php khng s.
4/ Hay ngt dt ni ng ca chng-sinh nn thuyt-php khng s.
[29] Tam-mui khng: ni ni A-lan-nh l ni tu nh, ni ny cng v
nh h-khng hm-tng mun vt, mun vt u hm-tng trong h-khng,
nh mi mn nh u t ni A-lan-nh m sinh-trng.
[30] ni: ni A-lan-nh tm trong sch, rng-ri nh h-khng.
[31] Ma-ha-tt: Gi l Ma-ha-tt-a (Mahsatt-va), Tu dch l i
tm, i chng-sinh, i hu-tnh; c ngha l chng-sinh c tm rng ln,
lm nhng vic ln-lao. Ma-ha-tt l ting gi thng-thng ch cho v Btt.
[32] on trn, t ch Li na n ch thng lc-qu c Pht dy:
B-tt xut-gia cn phi ni thanh-vng, trnh xa s huyn-no, tu-tp
mun hnh, chng B-. Ni y c 10 thng-c nn ch Pht v Tamtha. Thnh-nhn u do ni y m thnh o. Ngi pht tm ni A-lannh, quyt s chng php-thn.
[33] on trn, t ch Khi c Th-Tn n ch chnh-gic l ni v
s nghe php cng nh s th-tr php-mn ny, hin nay v mai sau c
nhiu
s
li-ch.
V.- PHM A-LAN-NH
By gi, trong php-hi c mt v i-b-tt tn l THNG-TINH-TIN
nh uy-thn ca Pht, lin t ta ng dy, ch o vai hu, gi hu
xung t, chp tay cung-knh bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Nh

Pht ni ni A-lan-nh l B- o-trng, nu c ngi no pht tm cu


B-, khng nn la b ni A-lan-nh y. Trong ni A-lan-nh y c nhiu
chng-sinh nh: h, bo, si-lang, trng-c, th-d cho n chim bay, th
sn, khng bit n Nh-Lai, khng nghe chnh-php, li khng knh Tng,
cc chng-sinh y khng tu li thin-cn, xa la s gii-thot, th m, lm
sao Nh-Lai li khin ngi tu-hc ni A-lan-nh y chng c thnh
Pht? Knh xin Th-Tn v cc chng-sinh phn-bit, gii-thuyt, gii-quyt
cho s ng vc y, lm cho chng-sinh c vui-v pht tm B-, khin
h khng b thoi-chuyn!
c Pht bo B-tt Thng-Tinh-Tin: Qu ha thay! Qu ha thay!
Thin-nam-t! ng em lng i-t hi Nh-Lai v s thanh-tnh gii-thot,
li-ch cho nhng ngi tu-hnh mai sau, cng-c y v lng. ng nghe
k, nghe k v nh ngh kho! Nay Ti v ng phn-bit din ni v cc
cng-c ca ni A-lan-nh! B-tt Thng-Tinh-Tin bch: D, bch
Th-Tn! Con nguyn mun c nghe!
c Pht bo B-tt Thng-Tinh-Tin: Nh ng ni ni A-lan-nh c
thnh bc Thnh nhng, trong rng ni nhiu chng-sinh bi nhn-duyn g,
khng c thnh Pht. Ngha y khng phi. S-d th l sao? Cc
chng-sinh kia khng bit Tam-bo, khng bit chn, , khng bit thin,
c; trong rng ni tuy c nhiu trn-bo ca th-gian, m h vn khng
bit c ch n-nu ca n. i-b-tt khng nh th, Thin-nam-t! Btt bit Pht, Php, Tng-bo l ca bu xut-th-gian, by ngc bu n-nu
l ca bu th-gian, cc v u phn-bit c mi sc-tng ca n, bit
ch ca n nhng, khng tham-cu, cng khng thch thy, hung l cn
nht ly?
B-tt xut-gia pht tm kin-c khng tic thn-mnh, la b cha m, lcthn quyn-thuc, thch ni rng ni, thng ngh: Gi-s khi ht kip,
ci tam-thin i-thin ny by mt tri mc ra, ha-tai bng chy, thiu-t
mun vt, mt tri, trng, sao, ni Tu-di, by ni Kim-sn, ni Thit-vi,
lc thi n u b tiu-tan; ngay n ci cao nht ba ci l ci tri Phi-phitng, khi ht tm vn kip li sinh xung ci t; Chuyn-lun Thnhvng c nghn con vy quanh, tht-bo quyn-thuc v bn chu u phc,
m khi qu-bo ca th-mnh ht cng khng dng c chc lt. Nay ta
cng th, gi-s tui th trm nm, by bu y-, hng-th mi s
khoi-lc nhng, s-gi Dim-ma n l khng khi c v-thng. Thy
th nn suy-ngh rng: Nay ta khng g bng thay th cha m ta cng cc
chng-sinh tu hnh B-tt, s c thn kim-cng bt-hoi, ri tr li trong

ba ci cho cha m. Pht-nguyn y ri ni Lan-nh v cc chng-sinh


pht ra nhng th-nguyn rng ln. [1]
B-tt thng-cn pht-nguyn: Nguyn, con khi cha thnh Pht tr li,
thng ni t trng, lun lun ngi khng nm. B-tt trung-cn phtnguyn: Nguyn, con khi cha thnh Pht tr li, thng ngi di cy
c l che rp, khng nm. B-tt h-cn pht-nguyn: Nguyn, con khi
cha thnh Pht tr li, thng ngi trong nh , khng nm.
Ba cn trong B-tt xut-gia nh th, ngi trong ba ta [2] va ni, u
ngh: B-tt thu qu-kh ngi trn ta ny, chng c -ra-ni-mn
cng-c t-ti; cc B-tt trong i qua, hin nay v mai sau, u trn
ta ny c -ra-ni tu chng t-ti; ta cng nh th, nay ta ngi ni ny
quyt s thnh-tu -ra-ni, c t-ti. Nu cha thnh-tu v c t-ti,
ta quyt khng la b ni A-lan-nh!
Hoc c B-tt cha vin-mn c bn tm v-lng (t, bi, h, x) quyt
khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vin-mn c nm sc
thn-thng, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vinmn c su php Ba-la-mt, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c
B-tt cha vin-mn c phng-tin thin-so, quyt khng la b ni
A-lan-nh. Hoc c B-tt cha iu-phc c ht thy hu-tnh, quyt
khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vin-mn c bn nhipphp, [3] quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha tu-tp
c php lc-nim [4] quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt
cha thnh-tu c tr-tu, a-vn, quyt khng la b ni A-lan-nh.
Hoc c B-tt cha thnh-tu c sc tin bn-vng, quyt khng la b
ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha dt tr c su mi hai kin, [5]
quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha tu-tp c tm
chnh-o, [6] quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha dt
hn c tp-kh ca phin-no-chng, s-tri-chng, quyt khng la b
ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vin-mn c tr-tu vi-diu trong vic
ty bnh cho thuc, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha
vin-mn c tm i-b-, quyt khng la b ni A-lan-nh, Hoc c
B-tt cha vin-mn c hng-sa Tam-mui, quyt khng la b ni Alan-nh. Hoc c B-tt cha thnh-tu c v-lng thn-thng, quyt
khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt dng sc thn-thng ni inh (nh-thng-lc) thy mi tm khng [7] m tm khng kinh, is nh th nu cha thnh-tu, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c
B-tt cha vin-mn c Nht-thit-tr, quyt khng la b ni A-lan-nh.

Hoc c B-tt cha vin-mn c Nht thit-chng-tr, quyt khng la b


ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha tu-tp c ba mi by B- phnphp, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vin-mn c
mun hnh trong Thp-a, [8] quyt khng la-b ni A-lan-nh. Hoc c
B-tt trong trm kip cha tu-hnh c v nghip-qu ca tng tt,
quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha vin-mn c bn
tr ca Nh-Lai, quyt khng la b ni A-lan-nh. Hoc c B-tt cha
vin-mn c s chng i-nit-bn, quyt khng la b ni A-lan-nh.
Hoc c B-tt ngi ta Kim-cng m cha chng c v-thng chnhng chnh-gic, quyt ngi lun khng ng dy. Th l B-tt thc-hnh
hnh A-lan-nh.
Thin-nam-t! B-tt xut-gia pht tm B-, vo trong rng ni, ngi trn
ba ta va ni, mi luyn thn tm, tri bao i-kip, tu mun hnh, chng
c v-thng chnh-ng B-.
Lc , c Th-Tn ni li ngha trn bng li k sau ny:
Thi xa nhn-a cc Nh-Lai,
A-lan-nh, la trn-tc;
on, dp phin-no, s-tri-chng,
Vt qua ba ci chng B-.
B-tt qu-kh tu hnh-nguyn,
Ly A-lan-nh lm nh ca;
Trong v-s kip tu phc-tr,
Cu-cnh Thp-a chng tam thn.
B-tt v-lai cu Pht-qu,
Vo trong ni su tu diu-hnh;
Dt tr hai chng, nhn sinh-t,
S chng tam-khng chn gii-thot.
Mi phng hin-ti cc B-tt,
Tu-tr mun hnh khng-nhn;
Khng tic thn-mnh cu B-,
Nim nim chng c v-sinh-tr.
Nu mun chng chng Tam-mui su,
Nhn tu diu-nh, siu-thn-thng;
Ni A-lan-nh tm khng rn,
Bin c i-a thnh tht-bo.
Nu mun do chi khp mi phng,
i li t-ti vn thn-thng;

Cng-dng ch Pht li qun-sinh,


ni Lan-nh khng s-hi.
Mun chng tr nh-huyn hu, v, [9]
Hiu thu cc php bn-lai-khng;
A-lan-nh, B--trng,
Khin chng, cng vo chn-gii-thot. [10]
Nu mun chng c nh-nh-tr,
Chng-hi cc php nh-nh-tnh;
Ht i-kip-hi li qun-sinh
Thng Lan-nh ni khng-tch.
Nu ngi mun c nan-t-tr,
Tu-di thu vo trong ht ci;
Tu-di, ht ci tng bt-hoi,
Vo nh thn-thng trong Lan-nh. [11]
Nu ngi mun c v-ngi-tr,
Mt ting diu-m dng thuyt-php;
Ty loi chng-sinh u c thot,
Nn Lan-nh tu diu-qun.
Nu mun khng sinh v khng dit,
ng-hin quc- khp mi phng;
Phng quang thuyt-php li qun-sinh,
Ch la Lan-nh nh khng-tch.
Nu ly ngn chn n i-a,
Khin ci mi phng u chn-ng;
Thy tng, pht tm tr t-kin,
Nn Lan-nh qun t-tm. [12]
Nu mun trong khi Pht xut-hin,
Ti-s knh dng vi-diu-cng;
Th-ba-la-mt u vin-mn,
A-lan-nh tu diu-hnh.
Nu ngi, khi Pht nhp Nit-bn,
Ti-hu cng-dng thnh ngha Th;
Dt hn ngho-cng v tm nn,
Th-nguyn trong A-lan-nh.
Nu mun phc-tr u vin-mn,
Ch Pht mai sau sp Nit-bn;
Nhn nguyn rng ln, Pht giao cho,
A-lan-nh tu lc nim.
Sau khi ch Pht nhp Nit-bn,
Kt tp di-php chnh-sinh;

Tr-tn chn-tha ca ch Pht,


nh khng-tch trong Lan-nh.
i-s Nhn, Thin: ng Th-Tn,
Kh thy, kh gp hn u m;
Nu mun yt-kin, sa cng-dng,
Nn Lan-nh, bi-nguyn rng.
Mi bu tuy tn, PHP tn hn,
Thnh Pht, ha li do y c;
Nh ngi mun c thng nghe php,
A-lan-nh tu phm-hnh.
u, t thn ny n thn Pht,
Thng nguyn pht tm hong chnh-gio;
Cho n khi cha c B-,
Nim nim khng b A-lan-nh.
Nu ngi mun bo n cha m,
Thay th cha m pht th-nguyn;
Vo B--trng trong Lan-nh,
Ngy m thng tu v diu-o.
Nu mun i nay thm phc-tr,
Mai sau khng a trong tm nn;
Nh th, chng-sinh pht thin tm,
A-lan-nh tu bi-nguyn.
B-tt ba i cu chn-gic,
c o Nit-bn trong Lan-nh;
Th nn gi l i-o-trng,
Thnh-chng Tam-tha ng .
B-tt chn kh vo rng ni,
V qun-sinh cu Thnh-o;
T cha thnh Pht ngi trc,
Su o, bn loi u thng-xt.
B-tt thng-cn t trng,
B-tt trung-cn trong bng l;
B-tt h-cn nh ,
Cha thnh Pht-o thng khng nm.
B-tt ba i Lan-nh,
c sc t-ti -ra-ni;
Nay ta th cng tm B-,
Cha c Tng-tr, y mi.
c i-b- Lan-nh,
Vo i-vin-tch do y c;

B-tt khi pht tr kim-cng,


on hoc, chng chn [13] thnh Diu-gic.
Ha rng chng-sinh qua lng xm,
V cu tch-dit a rng ni;
Nhn mun hnh y, qu cng trn,
Ht thi v-lai mi loi.
Khi c Th-Tn ni v hnh A-lan-nh ca B-tt xut-gia nh th, v
lng B-tt chng Cc-h-a; Hng-h-sa v s B-tt la hn tng,
dng vi-t phin-no, chng Bt-ng-a; bt-kh-thuyt, bt-kh-thuyt
i-b-tt dt ht thy hoc-chng vo Diu-gic-a; v-bin chng-sinh
pht tm v-ng-ng, v-thng chnh-ng chnh-gic; chn vn by
nghn chng-sinh xa la trn-cu, c php-nhn-tnh. [14]
TOT-YU
V.- PHM A-LAN-NH
By gi trong php-hi, i-b-tt Thng-Tinh-Tin bch Pht: Bch c
Th-Tn! Pht ni ni A-lan-nh l o-trng B-, ai pht tm B-
khng nn ri ni y, sao cc th d, trng-c, chim bay, th sn ngay
ni y li khng nghe, bit Tam-bo, tu li thin-cn, m Pht c bo ngi
tu-hc ni y chng thnh Pht?
c Pht bo i-b-tt Thng-Tinh-Tin: ng ni th khng phi.
Chnh v cc chng-sinh kia khng bit chi c. Ngay n nhng th qu bu
trong rng, h cng khng bit ch no. B-tt khng th. B-tt bit
Tam-bo l ca qu, nn ca bu ca i B-tt bit r-rng nhng khng
tham-cu. B-tt pht tm kin-c, khng tic thn-mnh, b tnh thnquyn, ni rng ni, thng ngh: Ba ci ny c lc cng s tiu-tan, d
ngi ngi tn nh Chuyn-lun-vng hay nh thn ta sng n trm
tui cng khng trnh khi v-thng. Chi bng ta thay cha m cng chngsinh tu hnh B-tt, s c thn kim-cng bt-hoi, ri tr li ba ci
cho ht-thy. Do , B-tt thng-cn ni A-lan-nh nguyn: Trong
khi cha thnh Pht ngi lun, ni t trng khng nm! B-tt trung-cn
nguyn: Trong khi cha thnh Pht ngi di gc cy khng nm! B-tt
h-cn nguyn: Trong khi cha thnh Pht ngi trong hang khng nm!
V, cc B-tt u ngh: Cc B-tt trong ba i u ngi trn ta ny tu
chng -ra-ni t-ti, ta y cng quyt thnh-tu nh vy, nu khng, ta

khng la b ni ny!
Hoc c cc B-tt nguyn khng la b ni A-lan-nh nu cha dt tr
c 62 kin, cha dt tr c tp-kh ca hai chng. Hoc c cc B-tt
nguyn khng la b ni A-lan-nh nu cha vin-mn c: 4 tm vlng, 5 sc thn-thng, 6 Ba-la-mt, 4 nhip-php, 8 chnh-o, 6 nim.
V, nu cha c thin-so phng-tin, cha iu-phc c ht thy
hu-tnh, cha c tr-tu a vn, cha c sc tin vng-chc, cha c
tr-tu vi-diu trong vic ty bnh cho thuc, cha c i-b--tm, cha
c hng-sa tam-mui, cha c v-lng thn-thng, cha thnh-tu
nh-thng-lc, thy 18 khng, cha c Nht-thit-tr, Nht-thit-chngtr, cha chng c 37 b--phn-php, cha c hnh-mn trong Thpa, cha tu c nghip-qu v tng tt, cha c 4 tr, cha chng init-bn v cha thnh v-thng-gicquyt khng la b ni A-lan-nh.
B-tt xut-gia pht tm b- trong rng ni, mi luyn thn tm, tu
mun hnh trong nhiu i-kip, chng v-thng chnh-ng b-!
Khi c Pht ni v hnh A-lan-nh, rt nhiu B-tt hoc chng c Cch-a, hoc chng c Bt-ng-a, hoc vo Diu-gic-o v nhiu
chng-sinh hoc pht tm v-thng b-, hoc xa la trn-cu, c phpnhn-tnh.

[1] on trn, t ch By gi n ch rng ln, B-tt Tinh-Tin ng


hi v vic ni A-lan-nh. c Pht ni r nghip-duyn chng-sinh ni
y, ph tan s ng vc. V, Ngi cn ni rng v cc B-tt thch rng
ni, v qun thy l kh trong v-thng, nn nguyn tu-hnh bo n.
[2] Ba ta: Ngi ni t trng, di cy v nh .
[3] Bn nhip-php: Bn phng-php thc-hnh dt dn chng-sinh,
tin theo chnh-o: 1/ B-th. 2/ i-ng. 3/ Li-hnh. 4/ ng-s.
[4] Lc-nim: Su phng-php nh ngh: 1/ Nim-Pht: ngh n Pht
mi hiu, phc-tr vin-mn, mong mun bng Pht. 2/ Nim-Php: ngh
n Php l li ni ca Pht c nhiu cng-c, mong mun chng c. 3/
Nim-Tng: ngh n cc v Tng, c v-lu-php, y- ba hc, lm

rung phc cho i, mong tu hnh y. 4/ Nim-gii: ngh n gii-hnh c


nhiu th-lc ngn tr c-php, mong gng h-tr. 5/ Nim-th: ngh n
hnh b-th c cng-c ln, tr bnh sn tham, mun em thin-php bth cho chng-sinh. 6/ Nim-thin: ngh n cc ci tri, do tu thin-cn,
gii, th, c s khoi lc t nhin, mong cng-c y, sinh ln nhng
ni y.
[5] 62 Kin: Su mi hai th t-kin (t-tng sai lm) ny, kinh, lun
gii-thch khng ng, nay y vo phm Pht-mu trong kinh Bt-nh phntch s thin chp v: sc, th, tng, hnh, thc v thn, thn nh sau:
A.- Chp 5 un thuc qu-kh : 1/ Sc l thng. 2/ Sc l v-thng. 3/ Sc
l thng, v-thng. 4/ Sc l phi thng, phi v-thng. Th, Tng,
Hnh, Thc 4 un u chp 4 th nh vy nn thnh 20 kin.
B.- Chp 5 un thuc hin-ti: 1/ Chp sc (khng-gian) l hu bin (c b
ci, ngha l c ch cng cc). 2/ Chp sc l v-bin. 3/ Chp sc l hubin, v-bin, 4/ Chp sc l phi-hu-bin, phi-v-bin. Th, Tng, Hnh,
Thc 4 un u chp 4 th nh vy, nn thnh 20 kin.
C.- Chp 5 un thuc v-lai: 1/ Chp sc l nh kh: chp sc thn sinh li
th-gian ny th no, khi cht i, n i sau vn nh th. 2/ Chp sc l btnh-kh: qu-kh khng c ch li, thi v-lai cng khng c ch i. 3/
Chp sc l nh-kh, bt-nh-kh: sc thn, thc-thn ha-hp thnh ngi,
sau khi cht thc-thn i, sc thn khng i. 4/ Chp sc l phi nh kh, phi
bt nh kh (cu ny c ngha l ph cu th ba). Th, Tng, Hnh,
Thc bn un u chp bn th nh vy, nn thnh 20 kin.
Chp 5 un trong 3 i thnh 60 kin v thm chp v thn, thn l
nht (mt) hay l d (khc), m thnh 62 kin.
[6] 8 chnh-o: chnh-kin, chnh-t-duy, chnh-ng, chnh-nghip, chnhmnh, chnh-tinh-tin, chnh-nim v chnh-nh.
[7] 18 khng: Khng: Cc php do nhn-duyn sinh, rt-ro khng c
thc-th, gi l khng. Li l s khng-tch ca l-th. 18 Khng: 1/ Ni
khng. 2/ Ngoi-khng. 3/ Ni ngoi khng. 4/ Khng-khng. 5/ i khng.
6/ nht ngha khng. 7/ Hu-vi khng. 8/ V-vi khng. 9/ Tt-cnh (rtro) khng. 10/ V-thy khng. 11/ Tn khng. 12/ Tnh khng. 13/ T-tnh
khng. 14/ Ch php-khng. 15/ Bt kh c khng. 16/ V php khng. 17/
Hu php khng. 18/ V php, hu php khng.

[8] Thp-a: 1/ Hoan-h-a. 2/ Ly-kh-a. 3/ Pht-quang-a. 4/ Dimtu-a. 5/ Nan-thng-a. 6/ Hin-tin-a. 7/ Vin-hnh-a. 8/ Bt-nga. 9/ Thin-tu-a. 10/ Php-vn-a. Mi bc ny u gi l a, v
thu tm cc cng-c hu-vi v v-vi dng lm t-tnh, cng lm ch
nng-ta chc-chn hn c cho s tu-hnh, khin hay sinh-trng, cho nn
gi l a.
[9] Tr nh-huyn hu, v: Nh-huyn c ngha l vn gi m ging nh
thc. Nh nhng ngi lm tr, xut hin vai ny, vai khc trn sn khu,
lm cho ngi ta trng thy, nghe thy nh thc, gi l huyn. S
huyn tuy thy, nghe nh thc, m chng phi thc. V vy, em v-d cho
ht thy php (s vt) l khng thc. Ni y ni c tr-tu, qun-chiu
hu (c), v (khng) l nh-huyn, nn gi l tr nh-huyn hu, v.
[10] on trn, t ch Mun n ch thot, 4 cu k ny ni: ni
Lan-nh chng c tr nh-huyn hiu r cc vt bn-lai l khng v lm
cho chng-sinh cng hiu, vo c ni gii-thot chn-thc.
[11] on trn t ch Nu mun chng c nh-nh-tr, n ch trong
Lan-nh, 8 cu k ny ni: ni Lan-nh s chng c chnh-tr trong lth ca php-tnh bnh-ng khng hai, em li li-lc cho chng-sinh mi
mi. Chng c chnh-tr y, y- sc thn-diu khng th ngh bn,
qun-chiu r thc-tnh, thc-tng ca mi php, nh ht ci l vt cc
nh, ni Tu-di l vt rt ln, m thc-tng l-th ca chng vn bnh-ng
khng hai. Do bnh-ng khng hai v do tr-lc vi-diu, s chuyn-bin qua
nhau, khng chi chng-ngi nn ni Tu-di thu vo trong ht ci.
[12] on trn t ch Nu ngi n ch t tm, 12 cu k y cng
ni v: ni Lan-nh s c tr-tu v-ngi, ct ting vi-diu ni php,
chng-sinh nghe c u gii-thot. V, ty duyn ng-hin -sinh, dng
thn-thng, ti u ch n ngn chn xung t l khp ni rung-chuyn, t
nc trang-nghim, chng-sinh pht tm theo chnh-o.
[13] on hoc chng chn: Dt tr vng-hoc (phin-no) chng-nhp
chn-tr.
[14] on trn, t ch B-tt thng cn pht-nguyn (thuc chnh-vn),
n ch c php nhn-tnh ny, c Pht ni v cc B-tt ni Lannh, ty theo trnh-, t lp nhng li th-nguyn kin-c, nu khng
chng-qu khng b A-lan-nh. Tip sang bi k cng nhc li ngha trn v

ni nhiu v tr-lc v li-ch vi diu. Sau cng, ni v chng-hi nghe php


c li.
n y ht quyn th nm.
VI.- PHM LY TH-GIAN
By gi, Trong php-hi c mt v i-b-tt tn l NHO-VIN-LYHNH nh uy-lc Pht, t ta ng dy, trong i-chng v cc B-tt ni
v A-lan-nh-hnh, ph-co ht thy cc B-tt rng: B-tt xut-gia Alan-nh nn ngh: Bi nhn-duyn g ta xa la th-gian, tu diu-hnh thanhtnh A-lan-nh? Cc Pht-t nht tm nghe k! Ti tha Pht-lc, nay v
cc v phn-bit din-thuyt v A-lan-nh-hnh! Cc B-tt ni: Qu ha
thay! i-s v bn chng ti, cng cc v cu B-tt-o i mai sau,
knh xin i-s c ni cho, chng ti mun nghe!
Khi y, B-tt Nho-Vin-Ly-Hnh bo i-chng: Ht thy th-gian c
nhiu s s-hi, B-tt xut-gia v chn nhng s-hi ni th-gian y nn la
b cha m cng cc quyn-thuc, m n ni A-lan-nh, tu hnh vin-ly.
Th no l nhng s s-hi? - Hoc c B-tt ngh: Ng (ta) l s-hi, v
ht thy phin-no t ng sinh ra. Hoc c B-tt ni: Ng-s (ch ca
ta) l s-hi, v ht thy phin-no t ng-s sinh ra. Hoc c B-tt ni:
By th mn l s-hi, v cc th mn y u khng bit knh ngi thin.
Hoc c B-tt ly ba c kia lm s-hi, v do n to ra v lng ti,
phi sa-a vo cc ng c. [1]
Hoc c B-tt ly nm dc kia lm s-hi, v am-trc s vui th-gian,
s phi sa vo tm nn. V nh i c con rn gi l tht-b-x, ng
khi n hi ngi, sc c ca n rt mnh, ngi ta i ra qua by bc (tht
b) b trng c, thn-mnh cht ngay. Sc ca mt con rn c cn lm
tn-hi ngi nh th, hung l nm con rn cng lm s thng-st, thi
sc c mnh thm, thn-mnh kh ton c! Nm dc ca i cng th,
mi mt th dc-lc u c th dn khi ra tm vn bn nghn vi-t trn-lao,
m-hoc k ngu-phu, lm cho h sa-a vo a-ngc, ng-qu, sc-sinh,
cng cc tai-nn khc, chu i-kh-no, hung l tham-m y- cc
mn trn khc? V s ch Pht nh s ct sng Hng ra i, thuyt-php
gio-ha, thi-gian vun-vt nh nh-sng qua ch h nhanh-chng, m k
ngu-phu hon-ton khng c trng thy, v thng trong cc ng c

nh nh mnh, trong ni khng c thong-th nh xem trong vn hlc. Thi qu-kh c c Pht mun khin chng-sinh chn b nm dc m
ni bi k rng:
V nh phi-nga thy nh la,
Bi yu la qu, ua nhau vo;
Khng bit tnh la c sc chy,
B mnh trong la nh t t.
Phm-phu trn i cng nh th,
Ham-thch sc p i tm-ti;
Khng bit sc p nhim vo ngi,
Li b la t, mi kh ti.
V nh n hu trong rng-r,
Ham c c ngon nui sng mnh;
Th sn gi ting con hu m,
n hu trng tn u cht c.
Phm-phu trn i cng nh th,
Tham m mi ting nghe va ;
Khng bit ting kia nhim vo ngi,
Kh bo ba ng tr li chu.
V nh ong mt bay i xa.
Do ti rng xun ht mi hoa;
V thch mi thm ni m voi,
Tai voi nhn trp li cht.
Phm-phu trn i cng nh th,
Ham thch mi mi hng th-dng;
Khng bit hng kia nhim vo tm,
Sinh-t lun-hi nhiu kip kh.
V nh c, rng trong nc,
Bi, li, ln, ni t vui-v;
V tham mi thm bn cn cu,
Ham mi, qun sng u n cht.
Phm-phu trn i cng nh th,
Li ham mi ngon gip thn-th.
Git ngi, sng mnh tm thin-lch,
Cm-bo tam- kh cc trng.
V nh voi trng ni rng,
T-ti cng nh s-t cha;
Lng dc lon say thnh m-ti,
Tm-ti voi ci sinh tham-nhim.

Ht thy phm-phu cng nh th,


Ti ch i-n nh voi cung;
n-i rng-buc khng ngng thi,
Cht vo a-ngc kh khn lng.
Trai, gi trn i tham-cu nhau,
u bi ham-m cc sc-dc;
Nhn, Thin bi th nn rng-buc,
Sa-a ba ng trong tm-ti.
Nu la b c tm tham-dc,
A-lan-nh tu phm-hnh;
Quyt c vt qua sinh-t-kh,
Chng vo cung v-vi, thng-lc. [2]
Hoc c B-tt ly s tham nhiu ca lm s-hi. Ca bu ni mnh thng
tm, tch gp li, m khng dm th-dng, hung l em b-th cho chngsinh ngho thiu? i vi ca bu ca mnh sinh tm tham-trc lm, cn
i vi ca bu ca ngi li mun cho tn-gim. Bi nhn-duyn y, sau
khi mnh mt phi sa-a vo i-a-ngc chu v-lng kh. Kh-bo nh
th gi l qu-bo chnh-cm th nht. T a-ngc ra chu thn sc-sinh,
thn thng kh nhc, nc c khng v phi qua trong nhiu thi n
tr s tn-hi ca ngi trc. Mi kh nh th gi l qu-bo chnh-cm
th hai. Chu ti y xong, sinh vo trong ng-qu, nhn kh i kht vlng, nghn kip khng nghe thy tn thc n, nc ung; c nh nh kim,
bng to nh ni, v d c thc n ung, theo nghip lin bin thnh la.
Thn kh nh th gi l qu-bo chnh-cm th ba. Ht ti y ri, li sinh v
nhn-gian, ngho cng hn-h, b ngi sai khin; i vi cc ca bu cu g
kh c v i vi ht thy thi, khng c t-ti. D-bo nh th gi l
tng-t-qu. Ht thy B-tt thy bit nhn qu phn-minh nh th, nn
thng sinh tm s-hi mun cu gii-thot. Bi ch s-hi y, nn xa-la
quyn-thuc v ni A-lan-nh. [3]
Hoc c B-tt ly tm kht-i lm s-hi, v i vi nhng khi cha c
ht thy ca bu, ngy m tm-ti, sinh tm kht-i. Hoc c B-tt ly
ng, ng-s-kin (chp ng) lm s-hi, v n l ch nng-ta ca cc
phin-no. Hoc c B-tt ly cc php-kin (chp-php) lm s-hi, v n
l ch nng-ta cho s-tri-chng. Hoc c B-tt ly su mi hai kin
lm s-hi, v vo rng t-kin th kh ra khi c. Hoc c B-tt ly
nghi lm s-hi, v i vi php chn-chnh sinh tm nghi-hoc. Hoc c
B-tt ly on kin (chp dt hn) kia lm s-hi, v chp khng c i
sau, gt i, cho l khng c nhn-qu, sinh i-t-kin phi a vo a-

ngc. Hoc c B-tt ly thng-kin (chp thng cn) kia lm s-hi, v


chp thn ca chng-sinh trong nm th, thng hng quyt-nh, theo
nghip thin, c khng bin-i. Hoc c B-tt ly tt- (ghen-ght) kia
lm s-hi, v khng chu s v-vang ca ngi, mang tm-nim c. Hoc
c B-tt thng ly iu-c (xao-ng) lm s-hi, v tm khng tchtnh, sinh tn-lon. Hoc c B-tt ly tm bt-tn (khng tin) lm s-hi,
v nh ngi khng tay, tuy n ni bu, nhng hon-ton khng ly c
g; ngi khng c bn tay tin-tng, tuy gp Tam-bo nhng khng c
g. Hoc c B-tt ly v-tm (khng thn) kia lm s-hi, v trong khng
thn-h, nn thng to cc nghip c, nghip-chng v-minh kh thy
c Pht. Hoc c B-tt ly tm v-qu (khng h) lm s-hi, v ngoi
khng thn-h, b n bi c, phi sinh-t lun-hi v sa-a vo ba ng.
Hoc c B-tt ly phn-hn (gin-tc, on-hn) lm s-hi, v n hay lm
tn-hi mnh v ngi, thnh ra s on-kt ln nhau, trong nhiu kip, lm
chng-ngi o Pht. Hoc c B-tt ly s vong tht (qun mt) nhng
qun khng nh kia lm s-hi, v i vi s nghe php khng ghi nh
c, qun mt vn-ngha, thm s ngu-si. [4]
Hoc c B-tt cho ht thy nhng nghip en ti bt thin l s-hi. Sao
vy? V ht thy nghip bt thin l nhn sinh-t, xoay chuyn trong ba
ci khng thot khi c, i vi v-lng v-bin s-hi y u lm
chng-ngi thng-php xut-th. Hoc c B-tt ly ng ci [5] lm shi, v nm th phin-no y che-lp tm B- ca B-tt. Hoc c B-tt
ly tm ghen-ght (tng-) lm s-hi, i vi cc chng-sinh khng c tm
thng-xt, thnh tu hnh B- hay thoi-chuyn. Hoc c B-tt ly phgii-cu lm s-hi, lm nh-nhp Thnh-php, kh c qu-bo chnchnh. Hoc c B-tt ly u-no (lo-lng phin-no) lm s-hi, v vngtng mnh lm mt nghip thin. Hoc c B-tt ly tm c-tc [6] lm
s-hi, v i vi ch tu thin sinh tm hi-tic. Hoc c B-tt ni s
cung ty (say cung) l s-hi, v khng bit thin, c, khng c tn-ty.
Hoc c B-tt ly s cht khng ng thi lm s-hi, v khng an-tr
chnh-nim, quay v v-thng. Hoc c B-tt ly nghip vng-ng lm
s-hi, v kip kip i i c ni-nng g, ht thy chng-sinh u khng
tin, nhn. Hoc c B-tt ly bn mn in-o [7] lm s-hi, v do bn
mn in-o y phi lun-hi sinh-t, khi nghip phin-no khng cu
Pht. Hoc c B-tt ni bn c l s-hi, v theo bn bt-thin y m to
ra nghip c. Hoc c B-tt ly ng-un-ma lm s-hi, v thn ng un
ny t phin-no sinh ra, sinh ri lin dy ln v-lng phin-no; nhn cc
phin-no to nghip bt thin, do cc hoc-nghip sa xung hm su ln
(cc ng c), bi nhn-duyn y sinh ra s-hi. Hoc c B-tt ly

phin-no-ma lm s-hi, v i, tiu-phin-no ni-tip sinh-t, lm thoi


tm B-, b sa-a vo ng c. Hoc c B-tt chn-ngn v lo-lng v
t-ma (cht) lm s-hi, v pht tm B- cha c ti ch bt-thoi,
thn nt, mnh mt, sinh tm thoi-chuyn. Hoc c B-tt cho cc Thinma l s-hi, v h-hng Thin-ma y-dy trong ci Dc, lm chng-ngi
ngi tu o, thoi tm B-. Hoc c B-tt ly tm v-k [8] lm shi, v i vi thin-php khng tin tu c, lung qua thi-gian di, lui
mt thin-nghip. Hoc c B-tt ly tm nn kia lm s-hi, v sa-a vo
tm nn y thi nh t ch ti li vo ch ti; m di sinh-t kh gp c
nh sng. Hoc c B-tt qun a-ngc kia lm s-hi, v mt khi sa vo
a-ngc, thi tri v-lng kip chu i-kh-no, kh c gii-thot.
Hoc c B-tt cho s sa-a vo sc-sinh-o l s-hi, v trong gii bngsinh chu bo ngu-si, tri v-lng kip kh thot khi c. Hoc c B-tt
thy ng-qu-o l s-hi, v trong hng-sa kip chu kh i kht, kh gp
c Pht, Php, Tng. Hoc c B-tt tng s sinh vo ci Dc lm shi, v phin-no tp-khi, to cc nghip c, b sa-a vo ba ng. Hoc
c B-tt cho ci Sc kia l s-hi, v hu-ph phin-no [9] hay chngngi tu nh. Hoc c B-tt cho ci V-sc l s-hi, v trong ba ci, ci y
tch-tnh qu, cng nh Nit-bn, nn chng-sinh vng-chp lm cu-cnh,
n khi kip ht mnh mt phi sa vo a-ngc. Hoc c B-tt cho s
thng thng sinh-t lm s-hi, v sinh vo nh t-kin, kh ra khi c.
Hoc c B-tt cho s chn b sinh-t lm s-hi, v cht y, sinh kia,
thng chu kh-no, nh th lm chng-ngi hnh B-tt cu Nit-bn.
Hoc c B-tt cho ging ting th-gian l s-hi, v n lm cho tm thng
tn-lon, phng-ngi thin-nghip. Hoc c B-tt ly tm, , thc [10]
lm s-hi, v nhng hnh-tng s-duyn [11] ca n khng bit c.
[12]
Nu nh th-tc, do nhng s s-hi y, ngy m ni-tip nhau nhiulon thin-tm, khng th chng c php khng s-hi. B-tt i qukh ni A-lan-nh u chng c php khng s-hi, tc l v-thng
chnh-ng chnh-gic. B-tt i v-lai ni A-lan-nh, u s c php
khng s-hi, tc l v-thng chnh-ng chnh-gic. Cc i-b-tt trong
mi phng hin-ti, ni A-lan-nh, dt b ht thy chng-ngi, c
php khng s-hi, tc l v-thng chnh-ng chnh-gic.
Cc v nn bit! Ty theo cn-kh, nn tu hc v s nhip-nim thn-tm
ni A-lan-nh ca cc B-tt trong ba i, iu-phc vng-tng vnhvin khng s-hi, t ti cu-cnh v-thng chnh-ng chnh-gic. [13]

Li na, B-tt xut-gia ni A-lan-nh nn lm nghip g? Nn lm nhng


nim g? Ngy m thng suy-ngh nh th ny: Ht thy s-hi s-hu
ca th-gian u t ng sinh , v ht thy s-hi, chp trc vo ng m
sinh ra ht thy s-hi, ng l cn-bn, ht thy s-hi ng-i sinh ra, ht
thy s-hi ng-tng sinh ra, ht thy s-hi ng-kin sinh ra, ht thy
s-hi ng l tr-x, ht thy s-hi nhn ng m sinh, ht thy s-hi
phn-bit sinh ra, ht thy s-hi phin-no sinh ra, ht thy phin-no ngi sinh ra. [14]
Nu ta ni A-lan-nh khng la b c s chp-trc v ng, ng-s,
khng nn trong A-lan-nh y v khng bng tr v nh bch-y (ti-gia)
cn hn. Sao vy? - Nu ngi c ng-tng (ta), khng nn ni A-lannh. Nu ngi c nhn-tng (ngi) khng nn ni A-lan-nh. Nu
ngi c c hai chp: ng, ng-s, khng nn ni A-lan-nh. Nu
ngi c php-kin khng nn ni A-lan-nh. Nu ngi c bn th
in-o chp y, khng nn ni A-lan-nh. Cc v nghe k! Nu c ngi
tu-hnh y vo Nit-bn-tng, cng khng nn ni A-lan-nh, hung l
cn khi ra cc tng phin-no. [15]
Cc v nghe k! Nu c ngi khng chp-trc vo ht thy tng, nn antr ni A-lan-nh, th l ng ngi trong V-trc o-trng (ni khng
chp-trc), ht thy cc php u bt-kh-c. [16] Nu ngi tm iunhu c, khng c tranh-lun, nn an-tr ni A-lan-nh. i vi nhnduyn i u khng chp-trc, nn an-tr ni A-lan-nh. i vi sc,
thanh, hng, v, xc mi php, khng cn nng-ta vo n, nn an-tr ni
A-lan-nh. i vi ht thy php c s thy bit bnh-ng, nn an-tr ni
A-lan-nh. i vi bn uy-nghi iu-phc c tm mnh, nn an-tr ni Alan-nh. B c ht thy cc s-hi, nn an-tr ni A-lan-nh.
Cc Pht-t! Dng l yu-c m ni th nhng ngi i vi cc phin-no
gii-thot c, nn an-tr ni A-lan-nh. Nu ngi thnh-tu c nhn
Nit-bn, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi kho tu-hnh bn v-cu-tnh,
nn an-tr ni A-lan-nh. Nu ngi c t-tng t mun, tri-tc, nn an-tr
ni A-lan-nh. Ngi c tr-tu, y- a-vn, nn an-tr ni A-lan-nh.
Nu ngi tu-hnh c ba mn gii-thot, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi
dt hn c phin-no rng-buc, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi qunst k-lng c mi hai nhn-duyn, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi
m ch to-tc bin-gii xong, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi b
c gnh nng, nn an-tr ni A-lan-nh. Ngi chng-ng diu-l su-xa
ca chn-nh, nn an-tr ni A-lan-nh. [17]

Cc v nn bit! Ni A-lan-nh cc cy lm thuc v g ln, nh u sinh


ni A-lan-nh, m tng khng s-hi g, cng khng phn-bit g. i-b-tt
ni A-lan-nh cng th, qun-st thn-tm mnh nh cy kh, tng vch,
ngi sikhng khc, i vi ht thy php, khng c phn-bit. Ta qunst thn tm ta cng nh huyn-mng khng thc, tng nim tng nim gisuy, hi th ca ta ra ri khng vo c na; khi , do nhn thin, c, theo
nghip m chu bo. Thn ny v-thng, chng khi, chng dit, thn ny
h-gi, quyt khng tn-ti lu c. Nh th, trong thn khng c ng,
ng-s (ta, ca ta), khng c hu-tnh (chng-sinh), khng c mnh
(thn-mnh), khng c dng-dc (nui-nng), khng c s-phu (ngi
sang, gii), khng c nhn (ngi), khng c tc-nghip (gy nghip),
khng c hu-kin (chp c), mi tng nh th bn-lai khng-tch, cng
nh h-khng, cng nh bt nc. Nim nim thng nn thc-hnh php
qun nh th, thi ht thy s-hi u c gii-thot, nh cy g kia khng
c s s-hi. Khi y, cc B-tt c ni i-an-lc khng cn c s shi sinh ra, th gi l B-tt ni A-lan-nh, cu o v-thng chnh-ng
chnh-gic. [18]
Li na, B-tt xut-gia ni A-lan-nh, sut ngy m nn qun nh th
ny: Ni A-lan-nh ny l ni an-vui tu-tp rnh bn v-cu-tnh. Ni Alan-nh ny l ni tu-tp rnh hnh tri-tc. Ni A-lan-nh ny l ni giithot cc phin-no. Ni A-lan-nh ny l ni y tr-tu, a-vn. Ni Alan-nh ny l ni iu-phc v on-dit phin-no-chng, s-tri-chng.
Ni A-lan-nh ny l ni chng-nhp ba mn gii-thot. Ni A-lan-nh ny
l ni chng trn tm php gii-thot. Ni A-lan-nh ny l ni qun-st
rnh mi hai nhn-duyn. Ni A-lan-nh ny l ni dt-tr c cc
nghip-chng. Ni A-lan-nh ny l ni chng qu D-lu u tin. Ni
A-lan-nh ny l ni chng qu Nht lai th hai. Ni A-lan-nh ny l ni
chng qu Bt-hon th ba. Ni A-lan-nh ny l ni chng qu A-la-hn
th t. Ni A-lan-nh ny l ni chng qu Bch-chi-pht. Ni A-lan-nh
ny l ni bin-gii xong c ch to-tc, c t-ti. Ni A-lan-nh
ny l ni b c cc gnh nng, c nh-nhng an-vui. Ni A-lan-nh
ny l ni c nh khng chn-nh.
Ni A-lan-nh ny l ni tu v-lng i-t-tm. Ni A-lan-nh ny l ni
tu chng v-lng i-bi-tm. Ni A-lan-nh ny l ni tu-tp rnh h-vlng. Ni A-lan-nh ny l ni tu-tp rnh x-v-lng. Ni A-lan-nh
ny l ni pht tm B-. Ni A-lan-nh ny l ni B-tt tu-tr n Thptn. [19] Ni A-lan-nh ny l ni B-tt tu-tin tun-t n Thp-tr. [20]

Ni A-lan-nh ny l ni B-tt tu thm dn-d n Thp-hnh. [21] Ni Alan-nh ny l ni B-tt tu-hnh dn-d n Thp-hi-hng, [22] Ni Alan-nh ny l ni tu-tp rnh bn thin-cn. Ni A-lan-nh ny l ni tuhnh su php Ba-la-mt. Ni A-lan-nh ny l ni tu-hnh t S-a n
Thp-a. Ni A-lan-nh ny l ni chng c su cn [23] thanh-tnh.
Ni A-lan-nh ny l ni chng c Thin-nhn-thng. Ni A-lan-nh ny
l ni chng c Thin-nh-thng v Tc-tr-tr (tc-mnh), Sinh-t trminh (lu-tn), Thn-cnh (thn-tc), Tha-tm-thng.
Ni A-lan-nh ny l ni c tm-qu (thn-h). Ni A-lan-nh ny l ni
khng phng-dt (bung-lung). Ni A-lan-nh ny l ni tu nm cn. [24]
Ni A-lan-nh ny l ni chng c v-lng, v-bin Tam-mui. Ni Alan-nh ny l ni c Hng-sa -ra-ni-mn, chng t-ti. Ni A-lan-nh
ny l ni ng v-sinh-nhn. [25] Ni A-lan-nh ny l ni dt sinh-t, ra
hn ba ci. Ni A-lan-nh ny l ni c Bt-thoi-chuyn. Ni A-lan-nh
ny l ni hng-phc ht thy mi ma on-ch, tiu-tr nghip-chng,
thy Pht, nghe Php. Ni A-lan-nh ny l ni c Bt-cng ti-thng
php-mn [26] ca Pht. Ni A-lan-nh ny l ni tu-tp gii-un thanhtnh. Ni A-lan-nh ny l ni xut-sinh v-lu tam-ma-a (nh). Ni
A-lan-nh ny l ni sinh Bt-nh (tr-tu), chng gii-thot. Ni A-lan-nh
ny l ni sinh gii-thot tri-kin. [27] Ni A-lan-nh ny l ni c ba
mi by B--phn-php. Ni A-lan-nh ny l ni c gii-thot
mi hai nhp. [28] Ni A-lan-nh ny l ni la hn mi tm gii
[29] hu-lu. Ni A-lan-nh ny l ni qun-st mi tm khng vi-diu.
Ni A-lan-nh ny l ni dung-th ht thy cc php-khng. Ni A-lannh ny l ni sinh v tng-trng mi thin-php. Ni A-lan-nh ny l
ni tng-trng, kin-c tm B-. Ni A-lan-nh ny l ni ch Pht ba
i khen-ngi. Ni A-lan-nh ny l ni ht thy B-tt cung-knh, tn-thn.
Ni A-lan-nh ny l ni c Pht T-B-Thi (Vipassin) thnh o di
gc cy Ni-cu-. Ni A-lan-nh ny l ni c Pht Thi-Kh (Sikhin)
thnh o di gc cy Thi-l-sa. Ni A-lan-nh ny l ni c Pht TX-Ph (Vessabh) thnh o di gc cy A-thi-b-a. Ni A-lan-nh
ny l ni c Pht Cu-Lu-Tn (Kakusandha) thnh ng-chnh-gic
di gc cy V-u. Ni A-lan-nh ny l ni c Pht Cu-Na-Hm-MuNi (Kongamana) thnh ng-chnh-gic di gc cy u-m. Ni Alan-nh ny l ni c Pht Ca-Dip (Kassapa) thnh ng-chnh-gic
di gc cy Sa-. Ni A-lan-nh ny l ni c Pht Thch-Ca (Skyamuni) thnh o di gc cy Tt-bt-la. Cc ng nn bit! Ni A-lan-nh

c v-lng v-bin cng-c thng-li nh th! [30]


Lc , B-tt Nho-Vin-Ly-Hnh v i-chng ni bi k rng:
B-tt xut-gia Lan-nh,
Cn nn ngh g, lm nghip g?
Mi s s-hi, th-gian c,
u t ng-kin, ng-s sinh.
Nu on-tr c ng, ng-s,
Ht thy s-hi khng ni da.
Nu cn c tm chp ng-kin,
Rt-ro khng thnh B--o:
Nit-bn thng-tr u v-tng,
Hung l phin-no phi-php-tng?
Khng chp cc php v chng-sinh,
Tm khng tranh-lun, tu chnh-nim;
Trong bn uy-nghi iu-phc tm,
Nn Lan-nh thng tch-tnh.
Dt c phin-no, tm tri-tc,
trong Lan-nh nh khng-tch;
Vo ba mn gii-thot v-tng,
ni Lan-nh la trn-cu.
Hay qun mi hai nhn-duyn-php,
T-, [31] nh-khng: chn diu-l;
Tm php th-gian [32] khng rung-ng,
B-tt nh th Lan-nh.
Hay qun thn mnh nh g kh,
Cng nh bt nc, nh huyn-mng;
Khng chp hai bn, [33] tng bnh-ng,
B-tt nh th Lan-nh.
Ti-nghip rng-buc thn v-thng,
Bn-lai gi-di vn khng thc;
Chp php, chp ng, chp ti-tng,
trong ba i bt-kh-c.
Thn mnh, thn ngi khng c hai,
Ht thy cc php cng nh th;
Xem k: php-tnh khng i, li,
B-tt nh th Lan-nh.
Chin-n thoa mnh v tn-thn,
Ly dao ct xo v m-nhc;

i hai ngi y khng yu, ght,


B-tt nh th Lan-nh.
Xut-gia thch A-lan-nh,
Ngy m nn qun-st nh vy:
Ni Lan-nh l chn-o-trng,
Ht thy Nh-Lai thnh chnh-gic;
Ni Lan-nh l diu-php-khng,
Chnh-php xut-th t y sinh.
Ni A-lan-nh, Thnh tn-knh,
Sinh ra Tam-tha Thnh-o vy.
Ni Lan-nh l nh cc Thnh,
Ht-thy Thnh-Hin thng ;
Ni Lan-nh l cung Nh-Lai,
L ch mi phng Pht y-ch.
Ni Lan-nh l ta Kim-cng,
Ch Pht ba i c-o vy.
Ni Lan-nh l cung Nit-Bn,
Nh-Lai ba i vin-tch y.
Ni Lan-nh l nh i-t,
B-tt tu t-tm.
Ni A-lan-nh l bi-in,
Ch Pht ba i tu tm bi.
Ni Lan-nh l nh lc-thng,
B-tt do chi khp.
Ni Lan-nh l i-v-y,
Dt tr ht thy s s-hi.
Ni Lan-nh l Tam-ma-a,
Cc ngi cu o c nh vy.
Ni Lan-nh c -ra-ni,
Nhng ngi tr ch c thn-lc.
Ni Lan-nh l nh thin-php,
Tng-trng ht thy cc thin-php.
Ni Lan-nh l nh B-,
B-tt tu o c nhn-php.
Nu mun vt hn tam-gii-kh,
B- Nit-bn nn tu chng;
Quanh khp php-gii li qun-sinh,
Nn nh B- Lan-nh.
Tu v lc-, t-nhip-php,
Hi-th ba ci v bn n,

Mnh, ngi u vo thnh Cam-l,


ng chng Nht-nh chn-php-gii. [34]
Khi Nho-Vin-Ly-Hnh B-tt ma-ha-tt v i chng ni php y ri, c
Pht bo: Qu-ha thay! Qu-ha thay! Thin-nam-t! ng v i-chng
v ngi cu Pht-o i mai sau, phn-bit din ni v cng-c ththng ni A-lan-nh, em li li-ch an-lc cho ht thy chng-sinh trong
hin-ti v v-lai xu-hng B- chnh-chn gic-o, ng s thnh-tu vlng cng-c, m nghn c Pht cng ni cng khng cng-tn c.
Lc y, trong php-hi, B-tt Tr-Quang, v-lng a-tng-k i-chng
B-tt, nghe cng-c ti-thng ni A-lan-nh, lin c Vn-tr -ra-nimn. [35] V-lng chng-sinh pht-tm v-ng-ng, v-thng chnhng chnh-gic, c Bt-thoi-chuyn. Nghn c chng-sinh xa-la trncu, c php-nhn-tnh. [36]
TOT-YU
VI.- PHM LY TH-GIAN
Khi y, trong php-hi i-b-tt Nho-Vin-Ly-Hnh, thay Pht ng ln
phn-bit v hnh A-lan-nh. B-tt ni: Th gian c nhiu s s-hi. V
chn s s-hi y, B-tt xa thn-thuc, n ni A-lan-nh, tu hnh
vin-ly!
Cc B-tt cho nhng s v nhng ni sau y l ng s: ng, ng-s, 7
mn, 3 c, 5 dc, tham-lam nhiu ca, tm kht-i, ng, ng-s-kin, phpkin, 62 kin, nghi-hoc, on-kin, thng-kin, tt-, iu-c (xao-ng)
chng tin, khng thn, khng h, phn-hn (gin-bc, n-hn), nhng qun,
ht thy nghip bt thin, ng-ci (5 th che lp), ghen-ght, ph-gii, uno (lo bun) c-tc (lm c), say cung, cht khng ng thi, ni di, 4
mn in-o, bn c, ng-un-ma, phin-no-ma, t-ma, thin-ma, tm vk, 8 nn, a-ngc, sc-sinh, ng-qu, Dc-gii, Sc-gii, V-sc-gii,
thng sinh-t, chn sinh-t, ting th-gian, tm, , thc ni th-tc, do
nhng s s-hi y ngy m nhiu-lon thin-tm, nn khng th chng
c php v-y. Cc B-tt trong ba i dt c chng-ngi, chng
v-thng-gic u l ni A-lan-nh!
Cc B-tt Lan-nh thng ngh: Ht thy s-hi u t ng, ng-i,

ng-tng, ng-kin sinh ra. Nu ai khng b c s chp-trc v ng,


ng-s, ng-tng, nhn-tng, php-kin khng nn ni Lan-nh. Cho
n ngi tu-hnh cn y vo Nit-bn-tng cng khng nn ni Lan-nh.
V, ch c nhng ngi khng chp mi tng, tm iu-nhu c, khng
chp nhn-duyn, khng chp 6 trn, thy, bit bnh-ng, iu-phc c
tm v b c ht thy s-hi nn an-tr ni A-lan-nh. Ngha l nhng
ngi gii-thot phin-no, c nhn Nit-bn, tu 4 v-cu-tnh, t mun, tritc, c tr-tu, a vn, c 3 gii-thot, dt phin-no, qun 12 nhn-duyn,
ch to-tc bin-gii xong, b c gnh nng, chng-ng diu-l chnnhnn an-tr ni A-lan-nh!
Dc-tho, c cy ni Lan-nh khng s-hi, khng phn-bit, i-b-tt
y cng th. i-b-tt qun thn tm mnh nh cy kh, nh huynmng, l v-thng, nn trong thn khng c ng, ng-s, hu-tnh,
mnh, dng-dc, s-phu, nhn (chng-sinh), tc-nghip, hu-kin; v mi
tng y bn-lai nh h-khng, bt nc! Qun-nim c th l khng shi, c an-lc. L B-tt ni Lan-nh, cu v-thng-gic!
Ni A-lan-nh l ni tu: 4 v-cu-tnh, hnh tri-tc, gii phin-no, trtu, a vn, dit 2 chng, chng 3 gii-thot, 8 gii-thot, qun 12 nhnduyn, dt nghip-chng, chng qu: Tu--hon, T--hm, A-na-hm,
A-la-hn, Bch-chi-Pht, c t-ti, c khinh-an, c nh khng chnnh. Ni A-lan-nh l ni tu 4 v-lng-tm, thp-tn, thp-tr, thp-hnh,
thp hi-hng, 4 thin-cn, 6 ba-la-mt, thp-a, chng c 6 cn thanhtnh, chng c su thn-thng.
Ni A-lan-nh l ni c tm-qu, khng phng-dt. L ni: tu 5 cn, chng
c v-lng v-bin tam-mui, c Hng-sa -ra-ni-mn, ng v-sinhnhn, dt sinh-t, ra ba ci, c bt-thoi-chuyn, hng-phc mi ma on,
tiu-tr nghip-chng, thy Pht, nghe Php, c php-mn bt cng ti
thng, tu gii-un thanh-tnh, xut-sinh v-lu tam-ma-a, sinh Bt-nh,
chng gii-thot, sinh gii-thot tri-kin, c 37 b--phn-php, thot 12
nhp, la 18 gii, qun 18 khng, dung-th cc php-khng, sinh 10 thinphp, tng-trng kin-c tm b-, ch Pht ba i khen ngi, ht thy
B-tt cung-knh, tn-thn.
V, ni A-lan-nh l ni c Pht T-B-Thi, c Pht Thi-Kh, c Pht
T-X, c Pht Cu-Lu-Tn, c Pht Cu-Na-Hm-Mu-Ni, c Pht
Ca-Dip v c Pht Thch-Ca thnh o.

B-tt Nho-Vin-Ly-Hnh ni xong, c Pht khen B-tt em li lich cho chng-sinh v B-tt s thnh-tu v-lng cng-c, m n nghn
c Pht cng tn-thn cng khng cng-tn.
Lc , nhiu B-tt c Vn-tr -ra-ni-mn v nhiu chng-sinh hoc
pht tm v-thng c bt-thoi-chuyn, hoc xa la trn cu c phpnhn-tnh.
[1] on trn, t ch By gi, n ch cc ng c, B-tt NhoVin-Ly-Hnh thay Pht ni v s la b th-gian, tu hnh A-lan-nh. Thot
tin, B-tt ni vi i-chng hoan-h cho B-tt ni v hnh y. B-tt ni:
s-d cc v ti ni A-lan-nh l do chn ngn nhng phin-no ng s
th-gian.
[2] on trn, t ch Hoc c B-tt ly 5 dc, n ch thng lc,
qun-st ring bit v 5 dc i. 5 dc ny v nh 5 con rn tht-b-x,
lm hi chng-sinh rt nhiu. Chng-sinh v ham-m sc, thanh, hng, v,
xc m phi lun-hi sinh-t.
[3] on trn, t ch Hoc c B-tt ly s tham, n ch A-lannh, qun-st ring bit v s tham ca. Ngi tham ca bn-sn ngay ni
mnh, cn u l c tm b-th. Tham-lam phi chu qu-bo chnh-thc
trong a-ngc, ng-qu, sc-sinh v c khi tr li lm ngi cng phi chu
nhng qu-bo tng-t nh khi gy nhn (tng-t-qu). V vy phi xatrnh.
[4] on trn, t ch Hoc c B-tt ly tm kht-i, n ch ngu-si l
qun-st rng v cc phin-no.
[5] Ng-ci: 5 th lm che-lp tm, tnh khng sinh c thin-php: 1/
Tham-dc: tham-mun. 2/ Sn-khu: gin-bc 3/ Thy-min: ng-ngh. 4/
iu-hi: xao-ng, phn-nn. 5/ Nghi-php: i vi php cn ng-vc, dod khng quyt.
[6] c-tc: C ngha l trc lm, sau hi.
[7] Bn mn in-o: Tc 4 qu in-o ch-thch s 19 Phm
Ym-X.

[8] V-k: Mt trong 3 tnh. V-k l s trung-dung ca th-tnh trong svt, khng th ghi nhn l tnh thin, cng khng th ghi nhn l tnh c. Li,
cm thin-qu khng th ghi-nhn c, cm c-qu cng khng th ghinhn c, l v-k. Th-tnh ca v-k c 2: 1/ Hu-ph v-k: thtnh vng-hoc rt yu-t, nn gi l v-k. Song t-tnh vng-hoc y c
th che-lp Thnh-o, nn gi l Hu-ph v-k. 2/ V-ph v-k: Yut, m chng phi t-tnh vng-hoc, khng phi thin, khng phi c, l
v-ph v-k.
[9] Hu-ph phin-no: m-ch vo Hu-ph v-k.
[10] Tm, , thc: Tm c ngha l tp-hp li v pht-hin ra, ch cho
thc A-li-gia th 8. c ngha l suy-ngh, so lng, ch cho thc Mtna th 7. Thc c ngha l phn-bit, ch cho -thc th 6.
[11] Hnh-tng s-duyn: Hnh-tng: Tm-thc u c tnh-nng chu ca n, tnh-nng y du-hnh trong tt c tng-trng ca cnh-gii (tc
l tng-trng do hnh-ng, to-tc m c) nn gi l hnh-tng. Sduyn: Duyn l dnh-lu, l lin-lc. Tm-thc l nng-duyn, ch itng ca tm-thc l s-duyn. Hnh-tng s-duyn tc l nhng svt do hnh-ng to-tc, l ch b lin-lc ca tm, , thc.
[12] on trn, t ch Hoc c B-tt cho ht thy nhng nghip en-ti,
n ch khng bit c l qun khp tt c nhng tp-nhim lm
chng-ngi chnh-o.
[13] on trn, t ch Nu, n ch chnh-gic, ch bo ni Lan-nh l
ni trnh xa s-hi ca B-tt trong 3 i.
[14] on trn, t ch Li na, n ch sinh ra l ni r nguyn-nhn
pht-sinh ra s-hi.
[15] on trn, t ch Nu ta, n ch phin-no l ni mun ni
Lan-nh cn b tt c mi chp, ngay n chp l chng c Nit-bn cng
phi b.
[16] Bt-kh-c: Ta nh v-s-c (xem trn gii).
[17] on trn, t ch Cc v nghe k! n ch A-lan-nh l ni nhng
ngi c nhng cng-c, nn ni A-lan-nh.

[18] on trn, t ch Cc v nn bit! n ch chnh-gic l nn qun


l bnh-ng lm cho tm khng sinh ra s phn-bit.
[19] Thp-tn: 1/ Tn-tm. 2/ Tnh-tin-tm. 3/ Nim-tm. 4/ nh-tm. 5/
Tu-tm. 6/ Th-tm. 7/ Gii-tm. 8/ H-tm. 9/ Nguyn-tm. 10/ Hihng-tm. Mi bc ny u ly c Tn lm gc, nn gi l Thp-tn.
[20] Thp-tr: 1/ Pht-tm-tr. 2/ Tr-a-tr. 3/ Tu-hnh-tr. 4/ Sinh-qutr. 5/ Phng-tin-tr. 6/ Chnh-tm-tr. 7/ Bt-thoi-tr. 8/ ng-chn-tr.
9/ Php-vng-t-tr. 10/ Qun-nh-tr. Mi bc ny u gi l Tr,
ngha l ch ca cc v B-tt an-tr tm, i vi s tu-hnh v lc-
cha c rt-ro mu-nhim, cho nn ch gi l Tr.
[21] Thp-hnh: 1/ Hoan-h-hnh. 2/ Nhiu-ch-hnh. 3/ V-khu-hnh. 4/
V-tn-hnh. 5/ Ly-si-lon-hnh. 6/ Thin-hin-hnh. 7/ V-trc-hnh. 8/
Tn-trng-hnh. 9/ Thin-php-hnh. 10/ Chn-thc-hnh. Mi bc ny
ch-trng tu-hnh v php lc- hn cc hnh tu khc, nn gi l Hnh.
[22] Thp Hi-hng: 1/ Cu-h chng-sinh, ly chng-sinh tng hihng (cu-gip chng-sinh m khng chp-trc v s cu-gip). 2/ Bthoi hi-hng (khng bao gi thoi lui lng cu-gip chng-sinh). 3/ ng
ch Pht hi-hng (lng t-bi cu-gip chng-sinh bng ch Pht). 4/
Ch nht-thit-x hi-hng (lng cu-gip chng-sinh mi vic u chuo). 5/ V-tn cng-c tng hi-hng (tch cha cng-c v-tn). 6/
Ty-thun nht-thit kin-c thin-cn hi-hng (thun theo ht thy cn
lnh bn-chc). 7/ ng tm ty-thun nht-thit chng-sinh hi-hng
(em tm bnh-ng ty-thun ht thy chng-sinh). 8/ Nh-tng hihng (lm cc cng-c u hi-hng v t-tnh chn-nh). 9/ V-trc
v-phc gii-thot hi-hng (khng chp-trc, khng rng-buc, mt
lng gii-thot). 10/ Php-gii v-lng hi-hng (hi-hng v v-lng
php-gii). Mi bc ny u gi l Hi-hng, v nhng s tu-hnh ca
cc v B-tt y, u em cng-c m hi-hng cho ht thy.
[23] Su cn: Mt, tai, mi, li, thn, . Cn c ngha l cn-bn, chng pht-sinh ra ngnh-ngn khc, nh do mt m sinh ra s nhn-thc ca
mt (nhn-thc) v.v
[24] Nm cn: 5 php cn-bn sinh ra cc thin-php khc: 1/ Tn-cn. 2/
Tinh-tin-cn. 3/ Nim-cn. 4/ nh-cn. 5/ Tu-cn.
[25] V-sinh-nhn: An-tr ni l khng sinh-dit bt ng.

[26] Bt cng ti-thng php-mn: Php-mn ca Pht cao-siu hn ht


khng cng-ng vi cc hng Nh-tha, nh : 18 php bt cng v.v
[27] Gii-thot tri-kin: Mt trong 5 phn php-thn. Nm phn php-thn
l: 1/ Gii: 3 nghip ca Nh-Lai la ht thy li tri. 2/ nh: chn-tm tchtnh ca Nh-Lai la ht thy vng-nim. 3/ Tu: chn-tr vin-minh ca
Nh-Lai qun sut php-tnh, tc l cn-bn-tr. 4/ Gii-thot: thn-tm
Nh-Lai gii-thot ht thy s rng-buc, tc l Nit-bn-c. 5/ Gii-thottri-kin: bit thc gii-thot, tc l Hu-c-tr. Bi 5 php ny m thnh
thn Pht nn gi l Nm (ng) phn php-thn.
[28] 12 nhp: 6 cn: mt, tai, mi, li, thn, thip-nhp vi 6 trn: sc,
thanh, hng, v, xc, php m sinh ra thc.
[29] 18 gii: 6 cn, 6 trn v 6 thc. 18 th ny, mi mi th u c giihn, a-v ring-bit ca n, khng b ln-ln nn gi l gii.
[30] on trn, t ch Li na, B-tt xut-gia ni A-lan-nh, sut ngy
m, n ch nh th, qun-st ni A-lan-nh y- ht thy cngc, ch Pht cng do ni y m thnh v-thng-gic.
[31] T-: 4 l chn-thc: kh, tp, dit, o
[32] 8 php th-gian: Tc 8 gi (bt phong) ch-thch trn.
[33] Hai bn: L on v thng. L hu v v. L tng-ch v tn-gim
v.v
[34] Nht-nh chn-php-gii: Tc l Nht-chn-php-gii hoc Chnnh php-gii.
Ton bi k trn ni li -ngha nn qun-tng v-thng, ph chp-trc,
tu mun hnh, thnh chnh-qu ti ni A-lan-nh.
[35] Vn-tr -ra-ni-mn: Tc l mt trong 4 th -ra-ni. 4 th y l: 1/
Php--ra-ni (tc Vn-tr -ra-ni): i vi gio-php ca Pht, nghe, gi
(vn-tr) khng qun. 2/ Ngha -ra-ni: i vi ngha ca cc php tm gi
khng qun. 3/ Ch--ra-ni: y vo thin-nh pht ra li b-mt, c s thnnghim khng lng, l ch. i vi li ch y tm gi khng qun, l
Ch--ra-ni. 4/ Nhn--ra-ni: i vi s an-tr trong thc-tng ca cc
php l Nhn, duy-tr s an-tr y (nhn) l Nhn--ra-ni.

[36] on trn, t ch Khi n ch tnh, c Pht khen B-tt NhoVin-Ly-Hnh v ni v s i-chng nghe php c li-ch.

VII.- PHM YM-THN [1]


By gi, i-b-tt Di-Lc lin t ta ng dy, ch o vai hu, gi hu
xung t, chp tay cung-knh bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Chng
ti ng c vic i-b-tt xut-gia, chn b th-gian, ni A-lan-nh,
iu-phc tm mnh, tu hnh v-cu. Song, B-tt y ni khng-nhn, t
thn mnh nn lm php qun g?
Khi y, c Pht bo B-tt Di-Lc: Qu ha thay! Qu ha thay! Thinnam-t! ng v chng-sinh khi ra tm i-bi, thnh-vn Nh-Lai v nhp
Thnh-tr-qun diu-hnh php-mn. [2] ng nn nghe kho, nay Ti v
ng ni v vn- y! B-tt Di-Lc bch: D, bch Th-Tn! Chng ti
nguyn mun c nghe! [3]
Thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, khi cu v-thng chnhng chnh-gic, thi trong lc i, ng, ngi, nm nn qun-st t-m:
Thn hu-lu ny c ba mi by th bt-tnh u-c, [4] l th khng ng
yu v l th khng bn-chc.
Nn qun thn ny cng nh gm, bn ngoi dng mu sc sc-s nh
vng bc by bu t-im kho p nhng, bn trong ly phn-u mi th
bt-tnh lp nht y-nch, ri hai vai mang gnh y i, ai trng thy cng
u sinh lng a-thch, m khng bit trong y ng y th bt-tnh. C
su con rn en lun bn trong y, mt con ca-cy th lin v nt,
s c hi, hi nh te ra, khng ai chu ni c. Ngi th-gian trangnghim thn mnh, nh v mu, ng nhng th bt-tnh kia. Ba mn:
Tham, sn, si l tm-bnh, ba bnh: bnh phong-hn (cm lnh), bnh
hong-nhit (nng, st, da vng), bnh m-m (ho m) l thn bnh.
Trong ngoi su bnh hay lm hi thn-tm, nh su con rn trong nh;
mi mt con rn ca-cy, lin v nt, thi mi mt bnh pht ra, thn tc
v-thng. Thin-nam-t! B-tt xut-gia chn khng-nhn, qun-st thn
ny gi l bt-tnh-qun-tng th nht.
Trong ngy m, B-tt xut-gia li qun thn mnh nh-nhp chng sch,
cng nh ch cht. Sao vy? Thn kia cng l th bt-tnh ni cha m lm
sinh-duyn.

B-tt xut-gia li qun-st thn mnh nh t-kin l ni yn ca nhiu


kin trong , mt hm c con voi trng i n bn t, cho mnh c vo t,
t lin v rt. Thin-nam-t! T y l thn ng-un, voi trng l s-gi
Dim-ma-la, thn hng v i sau khi voi trng ph t kin.
B-tt xut-gia li qun thn mnh m ngh rng: Nay thn ta ny t u
n chn, da, tht, xng, ty cng ha-hp nhau lm thnh thn mnh cng
nh cy chui, trong khng c thc.
B-tt xut-gia li qun thn mnh khng c sc mnh, da tht mng cheph, nh va t-trt tng, c vn lng tc nh c mc trn t, cht gi
nh nh ra vo l chn lng. Nh th, ai l ngi c tr-tu li a thch thn
ny? V, tng st-na, st-na, s suy-bi lun lun lun-chuyn!
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh nui rn c m vi ly hi. Nay ta
tuy em thc n ung qun o gip- nui ln thn ny m n khng bit
n, rt-ro li lm cho mnh phi sa-a vo ng c.
B-tt xut-gia li qun thn mnh v nh k th-on gi lm bn thn, rnh
lc thun-tin, em thuc c lm cho mnh-cn kia cht. Thn ta nh th,
vn khng phi chn-thc, quyt i n ch v-thng, nn bc Thnh
khng yu qu lm.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh bt nc, tuy coi p- nh sc
ngc lu-ly, nhng trong st-na, nhn-duyn khi, dit khng thng, v n
l hu-vi, nn tng nim nim khng lu c.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh Cn-tht-b-thnh, [5] tuy rng hin
ra tng-trng m khng thc c. Nay thn ta cng nh th.
B-tt xut-gia li qun thn mnh cng nh nh-tng. Thn ta cng th,
tuy c nhng chng phi thc.
B-tt xut-gia li qun thn mnh v nh gic on cng-thnh ca nc
ngoi. Nay thn ta cng nh th, gic on phin-no xm-lc thin-cn ca
ta.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh nh nt, tuy c-gng sa-sang li
nhng, quyt s hng nt. Thn ta cng nh th, tuy gng yu-mn n, nhngh n n nhng, n quyt s v-thng.

B-tt xut-gia li qun thn mnh nh gn nc on-ch, nhn-dn thnh


p, thng mang lng s-hi. Nay thn ta cng nh th, trong tng nim
nim s gic on v-thng.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh rt nhiu ci b la t chy, m la
d y vn khng chn, . Thn ta cng th, ly la tham-i, t ci ng
(nm) dc, tm cng tng-trng thm cng nh th.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh con mi , t-mu thng-xt lun
lun gng cng sn-sc, gn-gi. Thn ta cng th. nu khng gn-gi, thntm b bnh, tc khng th tu chng c.
B-tt xut-gia li qun bn-tnh t thn bt-tnh. V nh c ngi chnngn v lo s mu than (en), mi t mi phng-tin, ly nc gt ty.
Qua nhiu thi-gian mu en vn nh c v cho n khi mu than (en) ht,
hon-ton cng khng c ch g. Thn ta cng th, l thn hu-lu bttnh, gi-s ly nc b cho n ht i v-lai m ty cng v-ch v cng li
nh th thi.
B-tt xut-gia li qun thn mnh nh du ti ci, ly la t chy, li gp
gi ln, th mnh khng th dp tt c. Thn ny cng th, l ng ci
nm un ti du tham-i, phng la sn-khu, sc gi ngu-si khng th
ngng c.
B-tt xut-gia qun ni thn mnh cng nh c-tt, v n l ch ca bn
trm bn bnh [6] . Cng nh rut gi, l ch ca tm vn bn nghn con
trng. L ch v-thng, v hi th ra khng tr li c, tc l v-thng.
Cng nh phi-tnh thn-thc [7] d thot, v ng nh ngi . Cng nh
nc sng, trc sau mi st-na, khng tm ngng ngh. Cng nh p du,
i vi ht thy mi s, u phi chu-ng kh-nhc. Thn ny nh khng
c ch nng-ta, cng nh con tr mt cha m. Thn ny nh khng c
ngi cu-h, cng nh con nh-ng b rn nut. Thn ny nh huyt
khng y, v tm, tm-s-php [8] khng th bit c. Thn ny thng
khng tri-tc, v i vi nm mn dc-lc, tm khng bit chn. Thn ny
thng khng c t-ti, v b on-kin, thng-kin rng-buc. Thn ny
khng bit sinh s thn-h, v tuy nh h-hng nui-nng nhng, vn vt b
s sng ca mnh. Thn ny nh thy cht, v i vi ngy m tip ni i
gn n dit-hoi. Thn ny ch chu mi kh, v i vi ht thy mi ch
khng c g l s vui chn-thc. Thn ny l ch nng-ta ca kh, v ht
thy mi kh y vo thn m c. Thn ny nh lng trng, v trong thn ny

khng c ch-t. Thn ny rt-ro khng-tch, v do tnh bin-k s-chp


[9] dng, v cn ra vy. Thn ny nh vang trong hang, u l h-vng
hin-hin. Thn ny cng nh thuyn bum, nu khng c thuyn-s tc b
tri-git. V thn ny cng nh xe ln vn-ti ca bu. Sao vy? V nh ngi
trn xe i-tha n c B- vy. [10]
Thin-nam-t! B-tt xut-gia ngy m qun-st, cn mn tic thn ny, v
cn mun lm cho chng sinh ra khi b sinh-t, n b Nit-bn.
Khi c Th-Tn ni php y ri, Ngi bo i-b-tt Di-Lc rng: Thinnam-t! Tu hnh nh th, l ch qun-php yu-c ca ngi Pht-t xutgia . Nu c Pht-t no pht tm B- v cu v-thng chnh-ng chnhgic, ni A-lan-nh, tu-tp ba mi by qun nh th, li dy ngi ta tu
tp php-yu nh th, cng gii-thuyt, vit chp, th-tr, c tp, xa la ht
thy s chp ng, ng-s, dt hn s tham-m nm dc-lc i, s
chng thnh-thc c tn-tm bt hoi, cu i-b-, khng tic thn
mnh, hung l cc ngc bu s-hu ca th-gian, thi hin-thn quyt
thnh-tu cu-cnh ht thy Kim-cng-tr-n ca Nh-Lai v i vi o
v-thng quyt khng thoi-chuyn; lc-, vn-hnh chng c vinmn,
chng
thnh
v-thng
chnh-ng
chnh-gic.
Lc , trong php-hi, tm vn bn nghn B-tt mi pht tm, qu chn
th-gian, c i-nhn-lc, i vi o v-thng khng cn thoi-chuyn.
Trm nghn B-la- mn pht tm B-, thnh-thc tn-cn, c bt-thoichuyn. Ba vn su nghn thin-nam-t, thin-n-nhn xa la trn-cu, c
php-nhn-tnh. [11]
TOT-YU
VII.- PHM YM-THN

i-b-tt Di-Lc bch Pht: Bch c Th-Tn! B-tt ni A-lan-nh,


t thn mnh nn thc-hnh php qun g?
c Pht bo i-b-tt Di-Lc: B-tt xut-gia ni A-lan-nh, cu vthng-gic, trong khi i, ng, nm, ngi nn qun thn ny c 37 th bttnh, khng bn v khng ng qu. Qun thn ny nh ci l, bn ngoi
mu sc sc-s, bn trong ng nh, c 6 con rn c. Thn ny cng
vy, tuy trang-im nhng, tm bnh: tham, sn, si, thn-bnh: phong,
hong, m-m lun lun nhiu-hi thn tm. l bt-tnh qun-tng
th nht.

Li qun thn ny nh-nhp nh ch cht, nh t kin s v, nh cy chui


rng khng khng thc, nh va t-trt tng, nh c mc trn t, nh
nui rn c, nh k on gi lm thn, nh bt nc, nh thnh Cn-tht-b,
nh bng dng, nh gic on, nh nh nt, nh gn nc on-ch, nh ci
b la chy, nh con mi . Thn ny l bn-tnh bt-tnh, nh du ti ci,
la chy gp gi, nh c tt, nh rut gi cha vi-trng, nh hi th, nh
phi-tnh thn-thc, nh nc sng, nh p du, nh nh-ng b rn nut,
nh huyt khng y. Thn ny nh khng ch nng-ta, khng bit ,
khng c t-ti, khng bit thn-h. Thn ny nh thy cht, l gc kh,
d chu kh, rt-ro khng-tch. Thn ny nh lng trng, nh vang trong
hang, nh thuyn bum khng ngi li. Nhng, thn ny li l xe ln vnti ca bu. Cn phi mn tic thn ny, v cn mun lm cho chng-sinh ra
khi sinh-t, n Nit-bn!
c Pht dy tip: Tu-hnh nh th l php-yu s-qun ca Pht-t xutgia. Pht-t no pht tm b-, cu v-thng-gic, ni Lan-nh tu 37
qun nh th, li dy ngi tu v gii-thuyt, vit chp, th-tr, c tp, b
chp-trc, dt dc-lc, chng c tn-tm bt-hoi; hin-thn thnh-tu
kim-cng tr-n, lc , vn hnh chng vin-mn v chng thnh Pht.
c nghe phm Ym-thn ri, 84.000 B-tt mi pht tm c i-nhnlc bt-thoi-chuyn; trm nghn B-la-mn pht tm b- v 36.000 thinnam,
n
xa
la
trn-cu,
c
php-nhn-tnh.
[1] Ym-thn: Qun-st thn-th bt-tnh sinh tm chn-ngn.
[2] Nhp Thnh-tr-qun diu-hnh php- mn: Mn qun c hnh vi-diu,
nhip-dn hng i-tha B-tt chng-nhp Pht-tr.
[3] on trn, t ch By gi, n ch nghe, B-tt Di-Lc ng hi,
c Pht ng-thun gii-p v vn- B-tt ni Lan-nh cn tu v php
qun g.
[4] 37 th bt-tnh u-c: y l ni v 37 php qun v thn-th bt-tnh.
Theo cc kinh ni thn c 36 vt chia lm 3 loi, nay ghi thm di y
tin s qun-st:
A.- Ngoi-tng: Nhng tng thuc b ngoi ca thn c 12 vt: tc, lng,
mng, rng, d mt, nc mt, nc di, nc bt, i-tin, tiu-tin, ght
v m-hi.

B.- Thn-kh: Nhng kh-c gi thn-th, c 12 vt: da-dy, da mng, mu,


tht, gn, mch, xng, ty, m l, m nc, c v mng.
C.- Ni-hm: Nhng vt hm-tng trong thn, c 12 th: gan, mt, rut, ddy, l-lch, b-dc (qu ct), tim, phi, sinh-tng, thc-tng, m v
m trng.
[5] Cn-tht b-thnh: Cn-tht-b (Gandharva) Tu dch l Hng-m,
l tn mt ngi coi v k-nhc. Cn-tht-b-thnh, l ci thnh do nh
huyn-thut (nh k-nhc) ha-hin ra, coi nh thc m l gi. Cn gi l
Thn-kh-lu hay l Thn-lu hi-th c ngha l nh sng mt tri soi
xung b, sc b gii ln trn khng, bin thnh lu gc, thnh-quch, thin
hnh, vn-trng, m ngy xa cho l v con s (thn) thn n ha-hin ra nh
vy, nn c tn y. Ni chung, y ch v s-vt c thc nhng gi.
[6] 404 bnh: Theo lun Tr- quyn 65 vit: Thn ny do 4 i (t,
nc, gi, la) hp thnh, nhng chng n thng xm-hi ln nhau. Trong
mi mt i c 101 th bnh pht khi. C 202 th thuc v bnh lnh
(lnh) do thy-i (nc) v phong-i (gi) pht khi. C 202 th thuc v
bnh nng (nhit), do a-i v ha-i pht-khi. Tng cng thnh 404
bnh.
[7] Phi-tnh thn-thc: Phi-tnh ch cho nhng vt khng tnh-thc nh
t, v.v Thn-thc l ch cho nhng tm-thc ca hu-tnh, linh-diu
khng th ngh, bn c. Thn-thc h-thuc cho hu-tnh, m y ni
thn-thc ca phi-tnh (phi-tnh thn-thc) l m-ch l v-ng (khng c ci
ta).
[8] Tm, tm-s-php: Theo Duy-thc-hc thi tm gi ng l Tmvng hay Tm-php, n c 8 php tc l 8 thc: nhn, nh, t, thit, thn,
-thc, Mt-na-thc v A-li-gia-thc. V, c 51 php s-hu, ty thuc
Tm-vng gi l tm-s-hu-php, gi tt l Tm-s.
[9] Bin-k s-chp: Mt trong 3 tnh trong Duy-thc-hc. Do vng-tnh
ca phm-phu tnh-ton, so lng ht thy php (s-vt), ri chp l thc,
gi l tnh Bin-k s-chp. T nh ngi ta tm thy xng kh ging
nh xng ngi, ngi ta cho loi ngi l do loi kh tin-ha vt bc
m thnh.
[10] on trn, t ch Thin-nam-t n ch B- vy l ni r v
qun-st thn hu-lu ny l bt tnh. Trong s qun-st ny gm c 37

php. c-bit php qun th 37, mc d thn ny l bt-tnh nhng, phi c


n tu tin n ch gic-ng.
[11] on trn, t ch Thin-nam-t n ch php-nhn-tnh, c Pht
dy thm v s qun thn ca i-tha l phi mn tic thn, v cn phi sinh. Tip , c Pht kt-thnh s tu 37 qun s chng thnh v-thnggic. i-chng nghe Pht ni v php mn ny u c li-ch.
n y ht quyn th 6 .

VIII.- PHM BA-LA-MT-A


By gi, i-b-tt Di-Lc bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Bi nhnduyn g c Th-Tn n-cn khen-ngi s tu-hnh ca B-tt ni A-lannh, m khng khen-ngi s tu-hnh ca B-tt ni khc? C mt thi c
Th-Tn ni Linh-Thu v cc B-tt ni rng php-yu m Ngi ni li
ny: B-tt, hoc c khi nh dm-n, thn gn vi ngi -t, ch dy
s li-ch vui-v cho h, dng v-s phng-tin nhiu-ch chng-sinh m
v h ni diu-php cho h nghe, khin h nhp Pht-o. Ngy nay c
Th-Tn v cc v mi pht tm ni diu-php, Ngi li khng ni nh th.
Song, bn chng ti lun lun thn-d trc Pht, c nghe php su-xa,
khng c g ng-vc nhng, knh xin c Nh-Lai v nhng ngi cu Phto i mai sau, m din ni cho nhng chn-l su-xa mu-nhim, khin
hnh B-tt ca h khng b thoi-chuyn.
Khi y, c Pht bo i-b-tt Di-Lc rng: Thin-nam-t! Pht tm vthng chnh-ng chnh-gic cu o B- c hai hng B-tt: Mt l tigia. Hai l xut-gia. B-tt ti-gia v mun ha-o, phng dm, hng tht
u c thn-cn. B-tt xut-gia khng nh th.
Song, B-tt y u c chn bc: Ba bc thng-cn u ni A-lan-nh,
khng gin-on s tinh-tin lm li-ch chng-sinh. Cc B-tt trung-cn
v h-cn ty ch no hp th , ni chn khng nht nh, hoc ni Alan-nh, hoc ni lng xm, ty duyn lm li-ch, an-n chng-sinh u
c hnh-mn nh th. ng nn qun-st!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia tu-tp Pht-o, c php v-lu
chn-thc, thi ty duyn lm li lc ht thy chng-sinh. Nu c Pht-t
cha c chn-tr, ni Lan-nh, cn nn thn-cn ch Pht, B-tt v nu

gp c bc chn-thin-tri-thc, thi i vi hnh B-tt quyt khng


thoi-chuyn. Bi nhn-duyn y, cc Pht-t cn nn dc lng cu thy mt
c Pht v mt v B-tt.
Thin nam-t! Nh th gi l php-yu xut-th, cc ng u nn nht tm
tu-hc!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia chn b th-gian, ni A-lan-nh
bit dng cng-lc c vin-mn tm vn bn nghn Ba-la-mt-hnh v
chng chng c v-thng chnh-ng chnh-gic. S-d th l sao? - Nu
ngi b danh-li vo trong rng ni, i vi thn-mnh mnh cng nh
ca-ci ca mnh khng sn-tic g na, vnh-vin khng h-thuc vo n,
thi t-nhin c y- d-dng ba th Ba-la-mt-a. [1]
B-tt Di-Lc bch Pht rng: Bch c Th-Tn! ni A-lan-nh, B-tt
xut-gia khng cha ct ca bu, vy bi nhn-duyn g m B-tt y vinmn c B-th Ba-la-mt?
c Pht bo i-b-tt Di-Lc: Thin-nam-t! ni A-lan-nh, B-tt
xut-gia vo trong xm lng kht-thc, nhng mn n xin c, trc tin
nn em phn nh cho chng-sinh, sau na li em phn cn tha cho
nhng chng-sinh no mun, tc c tn gi l B-th Ba-la-mt. em
thn-mnh mnh cng-dng Tam-bo, em u mt, ty, c b-th cho ngi
li xin, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. V ngi cu php, ni php
xut-th, khin h pht tm v-thng B-, tc c gi l Chn-thc
Ba-la-mt. Thin-nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnh-tu B-th Bala-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, tu mi hai hnh
u-, nu khi i b nn coi xung t cch chng hai khuu tay, khng
lm tn-hi chng-sinh, tc c tn gi l Tr-gii Ba-la-mt. Kin-tr
gii cm, khng tic thn-mnh, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. V
ngi cu o xut-th, thuyt-php gio-ha, khin h pht tm v-thng
B-, tc c gi l Chn-thc Ba-la-mt. Thin-nam-t! Th gi l
B-tt xut-gia thnh-tu Tr-gii Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, dit s gin-bc,
c T-tm tam-mui v cng khng hy-nhc ht thy chng-sinh, tc
c tn gi l Nhn-nhc Ba-la-mt (Xa, nay vn thiu mt on
Thn-cn Ba-la-mt ny). Nu v mt ngi ni mt cu php, khin h
pht tm v-thng chnh-ng chnh-gic, tc c gi l Chn-thc Ba-

la-mt. Thin-nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnh-tu Nhn-nhc


Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia v mun khin chng-sinh c thnh
Pht nn tu hnh tinh-tin. Cha c thnh Pht, phc-c, tr-tu kmci, khng tham yn-vui, khng to mi ti, i vi trong nhng hnh khhnh ca nhng B-tt xa, sinh tm rt mng, cung-knh, tn-ngng, lun
lun khng lc no thi, bi nhn-duyn y, tc c tn gi l Tinh-tin
Ba-la-mt. B thn-mnh nh nh nc bt, di, trong ht thy thi cha
tng bing nhc, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. Gp ngi c
duyn, ni o ti-thng, khin h i ti v-thng chnh-ng B-, tc
c gi l Chn-thc Ba-la-mt. Do tm tinh-tin, mi hnh [2] nh
th, i qu-kh khng b thoi-chuyn, i hin-ti c vng-bn v i
v-lai chng c vin-mn. Thin-nam-t! Th gi l i-b-tt xut-gia
thnh-tu Tinh-tin Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, tu-tp chnh-nh, v
gi cho cc php khng tan mt, th-nhp cc mn gii-thot, dt hn binkin, [3] hin-hin thn-thng, ha- chng-sinh, khin h c chnh-tr,
dt c gc phin-no, chng-nhp chn-php-gii, ng o nh-thc v
s ti B-; bi nhn-duyn y, tc c tn gi l Thin-nh Ba-lamt. Mun lm cho chng-sinh nh ta khng khc, ngha l u c y
php iu-tr chng-sinh, khng b chnh-nh, khng tic thn-mnh; tu
chnh-nh y, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. V cc chng-sinh ni
php su-nhim, u khin h xu-hng o v-thng B-, tc c gi
l Chn-thc Ba-la-mt. Thin-nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnhtu Thin-nh Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni khng-nhn, thn-cn cngdng ch Pht, B-tt. L nhng bc tr-gi cc B-tt thng thch nghe
nhng php su-nhim, tm sinh kht-ngng, lun lun khng bit chn,
; li hay phn-bit rnh chn-l Nh-, [4] dt tr hai chng, thngsut ng-minh, [5] ni cc php-yu, gii-quyt mi s ng-vc; bi nhnduyn y, tc c tn gi l Bt-nh ba-la-mt. V cu na bi k m hy
b thn-mnh, khng s mi kh, n ch i-b-, tc c thnh-tu
Thn-cn Ba-la-mt. trong i-hi v ngi ni php, i vi nhng
ngha su-nhim khng sn tic, b-mt, khin h pht-khi tm i-b-
v i vi hnh B-tt c Bt-thoi-chuyn. Thng hay qun-st thn ta,
Lan-nh, tm B- v Php-thn chn-thc: bn th y khng sai khc; v
qun diu-l nh th, nh th tc c gi l Chn-thc Ba-la-mt. Thin-

nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnh-tu Bt-nh ba-la-mt-a.


Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni khng nhn, thng hay tu-tp
Phng-tin thng-tr Ba-la-mt-a. [6] Dng Tha-tm-tr [7] hiu r
mun, phin-no, tm-hnh sai-bit ca chng-sinh, hp bnh cho thuc,
u lm cho h khi c, c thn-thng tam-mui du-h t-ti, pht binguyn ln, thnh-thc chng-sinh, cc php ca ch Pht u thng-sut
c, [8] bi nhn-duyn y, tc c tn gi l Phng-tin thin-so Ba-lamt-a. V mun lm li-ch cho cc chng-sinh, i vi thn-mnh v
ca-ci u khng c tic, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt-a. V cc
chng-sinh on, thn bnh-ng, ni php vi-diu, lm cho h chng-nhp
Pht-tr, tc c gi l Chn-thc Ba-la-mt-a. Thin-nam-t! Th gi
l B-tt xut-gia thnh-tu Phng-tin thin-so Ba-la-mt-a.
Li na thin-nam-t! B-tt xut-gia vo trong rng ni, v cc chng-sinh
nn thng tu-tp Nguyn Ba-la-mt. Tm cc v y lun lun qun-st
chn-tnh ca cc php, chng phi c, chng phi khng, m l diu-l
trung-o; i vi vic th-tc u phn-bin r c v cng v ha-
chng-sinh nn lun lun tu v t-bi; bi nhn-duyn y tc c tn gi l
Nguyn Ba-la-mt. em bn li th-nguyn rng ln [9] nhip-th
chng-sinh, cho n d b thn-mnh vn khng lm hoi mt bi-nguyn y,
tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. Ni php vi-diu, bin-ti v-ngi,
nu c ngi no lng nghe c diu-php y rt-ro khng b thoichuyn, tc c gi l Chn-thc Ba-la-mt. Thin-nam-t! Th gi l
B-tt xut-gia thnh-tu Nguyn Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia A-lan-nh, dng nng-lc chnh-tr,
hiu rnh tm-hnh en, trng (thin, c, thanh-tnh, khng thanh-tnh) ca
chng-sinh, v chng-sinh ni php tng-ng, khin h chng-nhp ngha
su nhim ca i-tha, an-tr ni cu-cnh Nit-bn; bi nhn-duyn y,
tc c tn gi l Lc Ba-la-mt. Dng mt chnh-tr soi thy l ng
un khng-tch, (5 un khng, vng), c th b thn-mnh lm li-ch cho
chng-sinh, tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. Dng nng-lc diu-tr
ha- bn t-kin, khin h dt b nghip c sinh-t lun-hi, xu-hng
Nit-bn cu-cnh thng lc, tc c gi l Chn thc Ba-la-mt.
Thin-nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnh-tu Lc Ba-la-mt-a.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia A-lan-nh, i vi ht thy php
bit r thin hay c, xa la t-kin, nhip-th chnh-php, khng chn sinht, khng thch Nit-bn, tc c tn gi l Tr Ba-la-mt. Khng yu
thn mnh, lun lun thng xt chng-sinh; i vi thn-mnh v ca ci

thng tu hnh i-x (b ht) tc c gi l Thn-cn Ba-la-mt. Dng


tr-tu vi-diu v cc chng-sinh ni php Nht-tha, khin h chng-nhp
o v-thng chnh-ng chnh-gic; bi nhn-duyn y, tc c gi l
Chn-thc Ba-la-mt. Thin-nam-t! Th gi l B-tt xut-gia thnh-tu
Tr Ba-la-mt-a. [10]
Thin-nam-t! Nhng Ba-la-mt-a y, bi ngha g m Ti li ni l n
pht-sinh ra tm vn bn nghn s sai khc? Cc ng nn bit! V nhng
ngi nhiu tham m phn-bit, din ni ra hai nghn mt trm Ba-la-mta, v nhng ngi nhiu sn m phn-bit, din ni ra hai nghn mt trm
Ba-la-mt-a, v nhng ngi nhiu si m phn-bit, din ni ra hai nghn
mt trm Ba-la-mt-a, v nhng ngi ng phn [11] m phn-bit,
din ni ra hai nghn mt trm Ba-la-mt-a. Thin-nam-t! i vi nhng
s hai nghn mt trm Ba-la-mt-a y lm cn-bn, ri chuyn gp hn ln,
thnh tm vn bn nghn Ba-la-mt-a. Nhng php nh th, u l hnh
li-tha.
Thin-nam-t! Nu c chng-sinh, tnh-kh kh iu-phc, nghe php y ri
m tm cha iu-phc c, lin v h tuyn-thuyt tm vn bn nghn
Tam-mui-mn. Diu-php nh th u l hnh t-li! Nu c chng-sinh
tnh-kh kh iu-phc, nghe php y ri, m tm cha iu-phc c, lin
v h tuyn-thuyt tm vn bn nghn -ra-ni-mn. Diu-php nh th u
l hnh li-tha! Thin-nam-t! Ti v iu-phc ht thy chng-sinh nn ni
ra php nh th v em v s phng-tin thin so, th-hin mi tng,
gio-ha chng-sinh. Thin-nam-t! V ngha y nn ht thy Nhn, Thin
u gi Nh-Lai l o-s.
Thin-nam-t! Ch Pht Th-Tn trong hin-ti v v-lai u tu-tp tm vn
bn nghn Ba-la-mt-mn, tm vn bn nghn Tam-mui-mn, tm vn bn
nghn -ra-ni-mn, dt hn tm vn bn nghn phin-no-chng vi-t,
tm vn bn nghn s-tri-chng vi-t v u ti di gc cy B- ni
Lan-nh, ngi ta Kim-cng, nhp-nh Kim-cng, hng-phc c ht
thy thin-ma on-th ri, chng c v-thng chnh-ng chnh-gic.
[12]
Lc , c Th-Tn mun tuyn li ngha y Ngi ni li k sau ny:
i-php-vng vt qua ba ci,
Xut-hin th-gian ha mi loi.
Cc B-tt nhiu nh Hng-sa,

Nhp Pht Cam-l tr-tu-mn.


Di-Lc c-o trong nhiu kip,
em tm i-bi m khi-vn.
Lnh thay, v-cu Php-vng-t!
Tr-tu m t Chn-pht-tha.
Ti em bin-ti v-y ni,
Ni trong i-tha, hng ng gic.
Cc ng nht tm lng nghe k!
Trao chuyn i sau iu nn trao.
Mi phng th-gii c th khng,
Ch dt ht o xut-th!
Mun cu o xut-th gii-thot,
Chng qua ba cn, chn phm loi. [13]
Ba phm Thng-cn Lan-nh,
Trung, H ty duyn ha th-gian.
Ch cu o-qu khng sai khc,
Cng ni chn-nh, Pht-tnh-hi.
i-s chng c v-lu ri,
Ty nghi ng-hin cu qun-sinh,
M t hu, khng bt nh-mn. [14]
Li mnh, li ngi khng gin-on.
Pht-t cha chng c v-lu,
Nn chnh, chm tu ba mn hc. [15]
Thin-cn hi-hng cho chng-sinh,
Mt lng chuyn nim Pht, B-tt:
Nguyn, con thng thy Pht, B-tt,
Tm thn cng-c rt trang-nghim.
Nu thng c nghe ting php-v,
Tt c thm-nhun, tm chng thoi.
em thn thng trong a-ngc,
Cng vn thn-cn i-t-tn.
em thn thng trong lun-hi,
Cng vn thn nghe php vi-diu.
Bi nhn-duyn y, cc Pht-t,
Buc tm thng nim: Thin-nhn-s.
Nu c Pht-t tu Thnh-o,
Pht khi V-thng B--tm;
Chn i trong A-lan-nh,
Cng c l tu ba th . [16]
B-th trc khi n mi ngy,

V, em php bu cho chng-sinh;


Ba vng thanh-tnh [17] l B-th,
Bi nhn tu y, c vin-mn.
Nn bit chng c Ba-la-mt,
Ch do tm tnh, khng do ca;
Nu c nhim tm, cho ngc qu,
Khng bng tm tnh cho cht t.
Cho ca tc c B-th-,
Ba-la-mt y chng hai, ba.
Hay cho thn-mnh v v con,
Nh th c l Thn-cn-.
Nu thin-nam, n n cu php,
V ni ht thy i-tha-kinh;
Khin pht v-thng B--tm,
Mi gi Chn-thc Ba-la-mt.
T-bi, tnh-tn thn-h,
Nhip-th chng-sinh la tham-trc;
Nguyn thnh Nh-Lai v-thng-tr,
Cho ca, cho php l S-.
Gi bn tam-t-gii B-tt,
Khai-pht B-, la sinh-t;
ng-h Pht-php th-gian,
Hi s lm phm: Chn-tr-gii.
Dp tm gin-bc, qun t-bi,
Nn ngh nhn xa i-on hi; [18]
Khng tic thn-mnh cu chng-sinh,
Th l Nhn-nhc Ba-la-mt.
Lm hnh kh lm khng tm b,
Ba Tng-k-kip thng tng-tin;
Khng cng nh nhim, thng luyn tm,
V chng-sinh cu gii-thot.
Ra, vo chnh-nh c t-ti,
Bin-ha thn-thng do mi phng;
Dt nhn phin-no cho chng-sinh,
Ca Tam-ma-a cu gii-thot.
Nu mun thnh-tu chn-tr-tu,
Thn-cn B-tt v Nh-Lai;
Thch nghe diu-l-mn [19] xut-th,
Tu t ba minh, dt hai chng.
Bit tm chng-sinh thng sai-bit,

Ty bnh cho thuc khin h ung;


T-bi thin-so hp cn-c,
Phng-tin li-sinh mi ci.
Qun chn-c-ngha [20] ht thy php,
Khng chp gia, bn, la c, khng.
Tnh-tr lin-tip ng chn-nh,
Li mnh, li ngi khp php-gii.
Tr-lc hiu r tnh chng-sinh,
V ni tng-ng ca mi php.
Tr-lc th-nhp tm chng-sinh,
Khin dt gc lun-hi sinh-t.
Tr-lc phn-bit php trng, en,
Ty nn ly, b u hiu thu.
Sinh-t, Nit-bn vn bnh-ng,
Thnh-tu chng-sinh la phn-bit.
Mi hnh th-thng trn nh th,
Nhip vo tm vn bn nghn s;
Ty theo phm-loi thng php-mn,
Mi l B-tt Ba-la-mt.
Tm vn bn nghn Tam-ma-a,
Dit-tm tn-lon cho chng-sinh.
Tm vn bn nghn Tng-tr-mn,
Tr-dit hoc-chng, tan ma-chng.
Nng-lc phng-tin ng Php-vng,
Ba th php-yu ha [21] chng-sinh;
Li gio ba chng b sinh-t,
t Nhn, Thin ln chn an-lc. [22]
Khi c Th-Tn ni php y, tm vn bn nghn Thin-t ci ao-l, dt
c cc gii-chng, [23] chng Hoan-h-a. V s trm nghn Thin-t
trong su ci tri Dc ng V-sinh-nhn, c -ra-ni. Mi su iquc-vng c nghe -ra-ni, v-lng t chng nghe hnh B-tt hoc
c Bt-thoi-a, hoc c Tam-mui-mn, hoc c -ra-ni, hoc
c i-thn-thng, hoc c B-tt chng c Tam-a cho n Thp-a,
vui mng hn-h. V-lng trm nghn cc Nhn, Thin, pht tm v
thng chnh-ng chnh-gic, khng b thoi-chuyn. Tm nghn Nhn,
Thin xa la trn-cu, c php-nhn-tnh. [24]
TOT-YU
VIII.- PHM BA-LA-MT 2

i-b-tt Di-Lc bch Pht: Bch c Th-Tn! Sao ch thy Th-Tn


khen ngi s tu-hnh ca B-tt ti A-lan-nh m khng thy Ngi khenngi s tu-hnh ca cc B-tt ni khc? C mt thi trn ni Linh-thu
Ngi ni: B-tt c khi nh dm-n, gn ngi -t ch dy h,
khin h vo o. Nay li khng th. Vy xin Th-Tn ni cho l thmdiu y, cho nhng ngi cu Pht-o mai sau, khng c s ng-vc v
khng b thoi-chuyn.
c Pht bo i-b-tt Di-Lc: Pht tm v-thng cu o b- c hai
hng B-tt: 1/ Ti-gia. 2/ Xut-gia. B-tt ti-gia v s ha-o c thncn ni phng dm, hng tht. B-tt xut-gia khng th. Song, B-tt y
cn c 9 bc: 3 bc thng-cn A-lan-nh, 3 bc Trung-cn v 3 bc Hcn ty ch no hp vi s lm li-ch cho chng-sinh th . Hn na, Btt xut-gia tu Pht-o c v-lu-php thi ty duyn lm li-lc
chng-sinh. Nu cha, ni A-lan-nh nn thn-cn ch Pht, B-tt hay
gp cc bc Chn-thin-tri-thc. l php-yu xut-th!
B-tt xut-gia A-lan-nh, dng cng-lc s vin-mn 84.000 hnh Ba-lamt v chng chng v-thng-gic. Nu ngi b danh-li, khng tic
thn-mnh ca ci, tu ni rng ni d c ba th: Danh-t, thn-cn v
chn-thc trong mi Ba-la-mt.
- B-TH: B-tt khng c ca, ly u b-th m vin-mn c B-th bala-mt?
em t mn n xin c v nhng mn n cn tha cho ngi mun, l
B-th. em thn-mnh cng-dng Tam-bo, x thn cho ngi, l Thncn. Ni php xut-th, khin ngi cu php pht tm v-thng l
Chn-thc.
- TR-GII: Khng lm tn-hi chng-sinh l Tr-gii. Kin-tr gii cm,
khng tic thn-mnh l Thn-cn. V, thuyt-php khin ngi cu o
xut-th pht tm v-thng l Chn-thc.
- NHN-NHC: Dit gin-bc, khng hy-nhc chng-sinh l Nhnnhc. V, v ngi thuyt-php khin h pht tm v-thng l Chnthc.
- TINH-TIN: Cha thnh Pht, phc-tr km, khng ham vui, khng to
ti, knh ngng kh-hnh ca cc B-tt l Tinh-tin. Hy-sinh thn-mnh
d-dng l Thn-cn. Ni o ti-thng, khin ngi cu o ti vthng-gic l Chn-thc.

- THIN-NH: Tu-tp chnh-nh, th-nhp cc mn gii-thot, dt binkin, hin thn-thng, ha- chng-sinh, khin h c chnh-tr, dt
phin-no, ng chn-php-gii, ng o nh-thc v s ti b- l Thinnh. Lm cho chng-sinh tu tam-mui, khng tic thn-mnh l Thncn. Ni php thm-diu khin chng-sinh xu hng o v-thng l
Chn-thc
- BT-NH: Thn-cn cng-dng ch Pht, B-tt, cc bc tr-gi, thch
nghe diu-php khng chn, li hiu r l Nh-, tr 2 chng, sut ng
minh, ni cc php-yu, gii-quyt ng-vc l Bt-nh. Cu na bi k m
hy thn khng s kh, t ti i-b- l Thn-cn. Ni php sunhim khng sn tic, b-mt khin ngi nghe, pht tm i-b-, btthoi-chuyn. V, qun thn ta, Lan-nh, b--tm v php-thn khng
khc l Chn-thc.
- PHNG-TIN THIN-SO: Dng tha-tm-tr hiu r mun, phinno, tm-hnh sai khc ca chng-sinh m ty bnh cho thuc, khin h
thot khi, c thn-thng, pht tm bi-nguyn thnh-thc chng-sinh v
thng sut cc php l Phng-tin thin-so. V vic li-ch khng tic
thn-mnh, ca ci l Thn-cn. Ni php khng phn-bit on, thn,
khin chng-sinh chng-nhp Pht-tr l Chn-thc.
- NGUYN: Tm lun lun qun php-tnh l Trung-o chng phi c,
chng phi khng; hiu r th-tc, tu c t-bi -sinh l Nguyn.
em 4 nguyn ln -sinh, d phi x thn cng khng b, l Thn-cn.
Ni php vi-diu, bin-ti v-ngi, ngi nghe c bt-thoi-chuyn l
Chn-thc.
- LC: Dng sc chnh-tr, hiu tm-hnh, ni php tng-ng, khin
chng-sinh chng-nhp ngha su-nhim ca i-tha v an-tr cu-cnh
Nit-bn l LC. Dng mt chnh-tr soi thy 5 un khng-tch, x thn
lm vic li-ch cho chng-sinh l Thn-cn. Dng sc diu-tr bn tkin, khin h b nghip sinh-t lun-hi, xu-hng v Nit-bn thng lc
l Chn-thc.
- TR: Bit r thin, c, xa la t-kin, nhip-th chnh-php, khng chn
sinh-t, khng thch Nit-bn l TR. Thng chng-sinh, thng x thnmnh, ca ci l Thn-cn. Dng vi-diu-tr ni php Nht-tha khin
chng-sinh chng-nhp o v-thng-gic l Chn-thc.

Li na, v nhng chng-sinh nhiu tham, sn, si v ng-phn m phnbit, din ni ra mi th n 2.100 Ba-la-mt v nhn gp 10 ln thnh
84.000 Ba-la-mt. u l hnh li-tha. Nhng chng-sinh nghe php m
tm cha iu-phc, nn ni 84.000 Tam-mui-mn l hnh t-li.
Nhng chng-sinh nghe php m tm cha iu-phc nn ni 84.000 -rani-mn, l hnh li-tha.
Ch Pht hin-ti v v-lai u tu v 84.000 Ba-la-mt-mn, Tam-muimn, -ra-ni-mn, m dt c 84.000 phin-no-chng, s-tri-chng
vi-t, thnh v-thng-gic.
Khi c Pht ni php y ri, 84.000 Thin-t o-l chng Hoan-h-a;
v s Thin-t trong Lc-dc-thin ng V-sinh-nhn c -ra-ni; 16
Quc-vng c -ra-ni; v-lng t-chng c Bt-thoi-a, hoc
c Tam-mui-mn, -ra-ni-mn, i-thn-thng. Hoc c B-tt chng
Tam-a n Thp-a, v-lng Nhn, Thin pht-tm v-thng, 84.000
Nhn,
Thin
xa
la
trn-cu,
c
php-nhn-tnh.
[1] Ba th Ba-la-mt-a: Tc l danh-t (tn gi), thn-cn v chn-thc
Ba-la-mt.
on trn, t ch By gi, n ch Ba-la-mt, B-tt Di-Lc ng vic
thc-hnh hnh B-tt mi hi Pht, c Pht gii r vic lm ca hai hng
B-tt: ti-gia v xut-gia.
[2] Mi hnh: Tc 10 Ba-la-mt: Trong 1 Ba-la-mt no cng cn phi
tinh-tin mi thnh-tu c, nn Tinh-tin Ba-la-mt nm trong tt c.
[3] Bin-kin: T-tng thin v mt bn.
[4] Nh-: Chn- v tc- (xin xem ch-gii trong quyn Bc u hc
Pht)
[5] Ng minh: Minh l xin-minh, ngha l lm cho ngha-l, t-tng
r-rt ra bng cch c chng-c. Li, Minh l tn ring ca tr-tu, c
ngha l y vo mn hc no m tr-tu pht-minh. y l 5 mn hc xa
ca n-: 1/ Thanh-minh (Sabdavidya): xin-minh v ngn-ng, vn-t. 2/
Cng-so-minh (Silpakar-masthnavidy): xin-minh v ht thy cng-ng,
k-thut, ton-s, lch-s v.v3/ Y-phng-minh (Cikitsvid): xin-minh
v phng thuc. 4/ Nhn-minh (Hetuvidy): xin-minh lun-l-hc, bn-

nh v l chnh, t, chn, ngy. 5/ Ni-minh (Adhatmavidy): xin-minh


tn-ch ca hc-phi mnh, tc l ni-in tng hc-phi, nh Pht-gio ly
Tam-tng: kinh, lut, lun lm Ni-minh. Bn minh trn l mn hc chung
cho tt c, cn minh th nm l ring bit ca tng phi.
[6] Phng-tin thng-tr.: Trong 10 Ba-la-mt, c th chia 5 Ba-la-mt
trc thuc v tu phc, 5 Ba-la-mt sau thuc v tu tu. V tu tu coi Btnh ba-la-mt nh l cn-bn-tr, 4 Ba-la-mt sau nh l Hu-c-tr. Y ni
Bt-nh, tu-tp nhng phng-php tin-dng -sinh lm cho tr-tu ththng hn ln l Phng-tin thng-tr Ba-la-mt.
[7] Tha-tm-tr: Tr-tu hiu bit tm ngi khc.
[8] on trn, t ch Dng ti ch c ni B-tt c tr-tu, thnthng, hiu r nghip-tnh chng-sinh, B-tt pht bi-nguyn ln i khp
mi ni, cha bnh cho chng-sinh, lm cho chng-sinh c thanh-tnh v
hiu thu o v-thng.
[9] 4 li th-nguyn rng ln: 1/ Chng-sinh v-bin th-nguyn . 2/
Phin-no v-tn th-nguyn on. 3/ Php-mn v-lng th-nguyn hc.
4/ Pht-o v-thng th-nguyn thnh.
[10] on trn, t ch B-tt Di-Lc bch Pht rng: cho n ch Trba-la-mt-a l ni r v 3 th ca 10 Ba-la-mt:
1/ B-th ba-la-mt-a (Dnapramit): cho ca ci, thn-mnh v ni php
xut-th. 2/ Tr-gii ba-la-mt-a (Silapramit): gi gii cm, khng hi
sinh, khng tic mnh v gi gii v khuyn ngi pht tm v-thng. 3/
Nhn-nhc ba-la-mt-a (Ksntipramit): khng hy-nhc chng-sinh,
khuyn ngi pht tm v-thng. 4/ Tinh-tin ba-la-mt-a
(Viryapramit): lun lun tu-tin, khng tic thn-mnh v ni o tithng, khin ngi nghe, ti v-thng-gic. 5/ Thin-nh ba-la-mt-a
(Dhynapramit): gi chnh-nh, ha chng-sinh, nhp chn-php-gii;
khng tic thn-mnh dy chng-sinh tu v ni php vi-diu khin chngsinh ti v-thng-gic. 6/ Bt-nh ba-la-mt-a (Prjnp-ramit) Bt-nh
Tu dch l Tu: Hiu r chn-l khng tic thn-mnh cu php; ni
php khng sn v, qun thu diu-l bnh-ng. 7/ Phng-tin thin-so
ba-la-mt-a (Upyapramit): Hiu, gip chng-sinh; gip chng-sinh
khng tic mnh v coi chng-sinh bnh-ng, ni php vi-diu, khin h
chng-nhp Pht-tr. 8/ Nguyn ba-la-mt-a (Pranidanaprajat): Qun svt l trung-o, khng c, khng khng, tu tm t-bi, hiu thu vic

i v s chng-sinh au kh; d b thn mnh thc-hnh i-nguyn


cng khng t v ni php vi-diu, lm chng-sinh c bt-thoi-chuyn.
9/ Lc ba-la-mt-a (Balapramit) Dng sc tr-tu lm chng-sinh chngnhp i-tha-php; d b thn-mnh lm li-ch chng-sinh cng c v
dng diu-lc lm cho bn t-kin xu-hng Nit-bn. 10/ Tr ba-la-mt-a
(Jnnapramit): Hiu r cc php, gi vng trung-o: khng chn sinh-t,
khng thch Nit-bn, c tm i-x, thng xt chng-sinh v dng diu-tr
ni php Nht-tha, khin chng-sinh chng-nhp o v-thng.
[11] ng-phn: Cc phn bng nhau. Trn kia c Pht ni hoc nhiu
tham, nhiu sn, nhiu si nhng, y trong 3 phn tham, sn, si u bng
nhau, khng hn km, nn gi l ng-phn.
[12] on trn, t ch Thin-nam-t, n ch chnh-gic, c Pht
ni: do tham, sn, si, ng-phn m thnh 84.000 Ba-la-mt-mn, Tammui-mn v -ra-ni-mn. Ch Pht do tu cc mn y m thnh chnhgic.
[13] Ba cn, chn phm loi: Tc thng, trung, h-cn. V, trong mi cn
li chia lm thng, trung, h na thnh ra 9 phm.
[14] Hu, khng bt-nh-mn: y ni: c, khng (hu, khng) u l
mt ca trung-o, chng phi hai
IX.- PHM CNG-C TRANG-NGHIM [1]
By gi, i-b-tt Di-Lc bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Nh Pht
ni ni A-lan-nh, cng-c thnh-tu s c thnh Pht, vy B-tt lm
sao v tu cc cng-c g m c th trong ni A-lan-nh ny c? Knh
xin c Th-Tn v ti m gii-thuyt cho.
Lc , c Pht bo i-b-tt Di-Lc: Cc ng, thin-nam-t! Cn tu hc
ch c mt c, l ngi y c th ni A-lan-nh, cu v-thng-o
c. Mt c y l g? L qun ht thy cn-nguyn phin-no, tc l t
tm, hiu thu php y l c th chu ng ni A-lan-nh c. S d th
l sao? V nh ch di b ngi nh ui, ch ui theo ngi, , ch khng
ui theo ngi. Trong i mai sau, ni A-lan-nh, ngi mi pht tm
cng nh th. Nu thy sc, thanh, hng, v, xc, php, tm ngi y
nhim-trc, l ngi y khng bit cn-bn phin-no, khng bit nguynnhn ca nm cnh [2] t t tm sinh ra; tc l cha th ni A-lan-nh
c bng cch ton-thin. Bi nhn-duyn y, ht thy i-b-tt thch

ni tch-tnh, cu v thng-o. Nu khi cnh ng-dc hin ra trc mt,


nn qun-st t tm v nn ngh th ny: Ta t i v-thy n ngy nay,
lun-hi trong su th, khng c k no ra c l u t ni vng-tm sinh
ra m-hoc, in-o, i vi cnh ng-dc, tham-i nhim-trc. B-tt
nh th gi l ngi c th chu ng ni A-lan-nh. Nu c ngi hi:
Chng-sinh no i mai sau s c thnh Pht? Nn ch ngi y trong
i mai sau, thot khi kh trong ba ci, ph bn ma-qun [3] chng thnh
B-, chng-nhp tr-tu Pht, ht thy th-gian: Thin, long tm b, u
nn cng-dng! Nu thin-nam-t v thin-n-nhn no ly tm thanh-tnh
cng-dng v chn-Pht-t ni A-lan-nh nh th, c v-lng v-bin
phc-c. Nh c ngi em mi th trn bo cng-dng bi-mu c
cng-c th no, thi cng-c kia cng nh th khng khc. Sao vy?
Ngi y s c v-thng chnh-ng chnh-gic, quay xe chnh-php,
Nhn, Thin-chng, ni Tam-bo-chng khin khng on-tuyt v s l
ch quy-y cho chng-sinh. [4]
Li na, thin-nam-t! C hai php rng-buc ngi tu hnh, lm cho h
khng chu ng ni A-lan-nh c: Mt l, yu thch on-kin t-php.
Hai l, yu thch ca bu, vui.
Li, thin-nam-t! C hai hng ngi khng chu ng ni A-lan-nh
c: Mt l, hng ngi y dy s kiu mn. Hai l, hng ngi ght
gio-php i-tha.
Li, thin-nam-t! C hai hng ngi khng nn ni A-lan-nh: Mt l,
hng ngi t-kin, khng tin li Pht. Hai l, hng ngi t thn ph-gii,
sch-dch tr-gii. Nhng ngi nh th, khng nn ni A-lan-nh, cu
o v-thng. [5]
Li na, thin-nam-t! Ngi bn c cn nn an tr ni A-lan-nh.
Nhng g l bn? Mt l, danh-vn (nghe gii): tm gi iu nghe c
khng qun. Hai l, phn-minh: hiu bit rnh-r ngha vi-diu. Ba l, chnhnim: lun lun khng phng-dt. Bn l, ty-thun: nh gio-l m thchnh. Thin-nam-t! Nu c Pht-t thnh-tu bn thng-c nh th, cn
nn an-tr ni A-lan-nh, tu hnh B-tt, cu o v-thng.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c bn c, trang-nghim t-thn,
A-lan-nh, cu tr tu Pht. Nhng g l bn? Mt l, i-t. Hai l, i-bi.
Ba l, i-h. Bn l, i-x. Thin-nam-t! Bn php nh th, sinh ra ht

thy phc-c, tr-tu, em li li-ch an-vui cho v-lng chng-sinh,


chng chng php i-b- v-thng.
Li na, b-tt xut-gia li c bn c, gi gii thanh-tnh, t n B-.
Nhng g l bn? Mt l, thng tr trong bn v-cu-tnh. Hai l, thng
lm mi hai hnh u-. Ba l, xa la ti-gia xut-gia. Bn l, b hn la,
nnh, ghen-ght. Thin-nam-t! Ht thy B-tt y vo bn php y, khi hn
sinh-t, c i-b-. [6]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c bn php tm thu ht thy
thin. Nhng g l bn? Mt l, gi gii cm thanh-tnh, li c s nghe
nhiu. Hai l, nhp cc chnh-nh, y- cc tr-tu. Ba l, c su php
thn-thng, tu c chng-tr. Bn l, phng-tin thin-so, li khng phngdt. Thin-nam-t! Bn php nh th, cc B-tt trong ba i cng tu hc,
Pht-t cc ng cng nn tu-tp, s chng chng c o B- rng ln
v-thng.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia bn php, i vi hnh B-tt
c Bt-thoi-chuyn. Nhng g l bn? Mt l, b th. Hai l, i-ng. Ba
l, li-hnh. Bn l, ng s. Thin-nam-t! Bn hnh nh th, l con
ng i ti B-, l cn-bn li-sinh, ht thy B-tt u nn tu hc.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li bn c ni A-lan-nh, gi
gii thanh-tnh, trang-nghim t-thn. Nhng g l bn? Mt l, qun-st tthn khng c bn-tnh, dp dt hai chp (ng, php) chng l v-ng.
Hai l, qun-st tha-thn cng khng c bn-tnh, i vi k on, thn, la
b c s yu, ght. Ba l, thn tm khoi-lc, tm v tm s-php
khng cn phn-bit. Bn l, c bnh-ng-tr, sinh-t v Nit-bn
khng c s sai khc. Thin-nam-t! Bn php nh th, ht thy B-tt nn
tu-tp, Pht-t cc ng cng nn tu-tp, s i ti o v-thng chnh-ng
B-.
Li na, thin-nam-t! Ht thy B-tt li c bn nguyn lm cho chngsinh c thnh-thc v gi-gn ngi Tam-bo tri qua i-kip-hi quyt
khng thoi-chuyn. Nhng g l bn? - Mt l, th ht thy chng-sinh.
Hai l, th on ht thy phin-no. Ba l, th hc ht thy php-mn. Bn
l, th chng ht thy Pht-qu. Thin-nam-t! Bn php nh th, B-tt
ln, nh u nn hc tp, v n l ch hc ca B-tt trong ba i!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c bn php ni A-lan-nh, gi
gii thanh-tnh. Nhng g l bn? - Mt l, yu-thch khng-tnh, v

khng-l hin-l. Hai l, c s khng s hi, v chng c chnh-nh.


Ba l, i vi cc chng-sinh khi ra bi-nguyn ln. Bn l, i vi hai th
v-ng [7] , khng c tm chn-ngn. Thin-nam-t! Bn php nh th l
ca quan-yu ca ht thy B-tt chng-nhp Thnh-qu, v y vo bn php
y dt b c hai chng!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c bn php, ni A-lan-nh,
kho gi gii cm, trang-nghim t thn. Nhng g l bn? - Mt l, b hn
ng-kin. Hai l, b ng-s-kin. Ba l, la on, thng-kin. Bn l, hiubit su rng v mi hai nhn-duyn. Thin-nam-t! Bn php nh th, tr
c s hy-phm gii cm, gi-gn tnh-gii, trang-nghim t thn.
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, li qun bn php,
gi c gii cm, tu thm diu-hnh, cu t Pht-tr. Nhng g l bn? Mt l, qun-st nm un sinh-dit. Hai l, qun-st mi hai nhn-duyn
nh lng xm trng. Ba l, qun-st mi tm gii tnh ng php-gii. Bn
l, i vi php tc- [8] khng b, khng ham. Thin-nam-t! Bn php
nh th, ht thy B-tt nn tu hc v v th Pht-t ni A-lan-nh nn
mt lng tu-tp, cu o v-thng!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, y- bn php trgii thanh-tnh, trang-nghim t-thn. Nhng g l bn? - Mt l, thnh-tu
qun bt kin-thn. Hai l, thnh-tu qun bt kin-ng. Ba l, thnhtu qun bt kin-. Bn l, xa-la su mi hai kin, thnh-tu qun
nht-thit-tr [9] . Thin-nam-t! Nu c Pht-t thnh-tu bn php
thanh-tnh nh th, hin-thn chng c chnh-tnh ly-sinh [10] , cho n
chng chng c v-thng B-. Bi nhn-duyn y, Pht-t cc ng
qun bn php-mn nh th, dt bn c-o, chng bn bc Nit-bn, ht
thu v-lai, cc chng-sinh, khin chng c o v-thng chnh-ng,
chnh-gic! [11]
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, y- tm php
Tam-mui thanh-tnh, trang-nghim t thn. Nhng g l tm? - Mt l, ngi
mt mnh ni A-lan-nh, Tam-mui thanh-tnh. Hai l, xa-la li ni thudt, Tam-mui thanh-tnh. Ba l, xa-la nm dc, Tam-mui thanh-tnh. Bn
l, iu-phc thn-tm, Tam-mui thanh-tnh. Nm l, n ung tri-tc, Tammui thanh-tnh. Su l, xa-la c-cu, Tam-mui thanh-tnh. By l, xa-la
s nhn nghe ging ting khi ra tham-i, Tam-mui thanh-tnh. Tm l, v
chng ni php khng cu li-dng, Tam-mui thanh-tnh. Thin-nam-t!

Cn nn tu-tp s chng chng c v-thng chnh-ng B-!


Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, li c tm th tr-tu
thanh-tnh. Nhng g l tm? - Mt l, nm un thin-so [12] , tr-tu thanhtnh. Hai l, mi hai x thin-so, tr-tu thanh-tnh. Ba l, mi tm gii
thin-so, tr-tu thanh-tnh. Bn l, hai mi hai cn [13] thin-so
phng-tin, tr-tu thanh-tnh. Nm l, ba gii-thot-mn thin-so phngtin, tr-tu thanh-tnh. Su l, hay dit ht thy phin-no thin-so phngtin, tr-tu thanh-tnh. By l, hay dit ty phin-no [14] thin-so
phng-tin, tr-tu thanh-tnh. Tm l, hay dit su mi hai kin thin-so
phng-tin, tr-tu thanh-tnh. Thin-nam-t! Tm th tr-tu thanh-tnh
nh th, B-tt cc ng nn cn tu-tp, s chng chng c v-thng
chnh-ng B-!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia ni A-lan-nh, li c tm th thnthng thanh-tnh, trang-nghim t thn. Nhng g l tm? - Mt l, i vi
mi sc-php [15] khng b chng-ngi, c Thin-nhn thin-so
phng-tin, thn-thng thanh-tnh (Thin-nhn-thng). Hai l, i vi cnh
thanh-trn (ting), khng b chng-ngi, c Thin-nh thin-so phngtin, thn-thng thanh-tnh (Thin-nh-thng). Ba l, i vi cc tm, tms-php ca chng-sinh khng b chng-ngi, c Tha-tm-tr thin-so
phng-tin, thn-thng thanh-tnh (Tha-tm-thng). Bn l, ghi nh ni
sinh, ni cht trong qu-kh khng b chng-ngi, c Tc-tr-tr thinso phng-tin thn-thng thanh-tnh (Tc-mnh-thng). Nm l, i khp
v-s ci Pht trong mi phng khng b chng-ngi, c Thn-cnhtr thin-so phng-tin, thn-thng thanh-tnh (Thn-tc-thng). Su l,
bit c lu-nghip ca chng-sinh ht hay cha ht khng b chng-ngi,
c Lu-tn-tr thin-so phng-tin thn-thng thanh-tnh (Lu-tnthng). By l, dit c ht thy phin-no khng b chng-ngi, c
V-lu-tr thin-so phng-tin thn-thng thanh-tnh. Tm l, hin thy
ht thy thin-cn ni t-thn hi-hng chng-sinh thin-so phng-tin
thn-thng thanh-tnh. Thin-nam-t! Tm th thn-thng thanh-tnh nh
th, cc B-tt trong mi phng ng tu hc, B-tt cc ng cng nn tutp, s chng chng c v-thng chnh-ng B-!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia A-lan-nh, hin thn c tm th
thanh-tnh. Nhng g l tm? Mt l, thn-nghip thanh-tnh. Hai l, ngnghip thanh-tnh. Ba l, -nghip thanh-tnh. Bn l, chnh-tnh [16] thanhtnh. Nm l, chnh-nim thanh-tnh. Su l, u- thanh-tnh. By l, la

xim-nnh thanh-tnh. Tm l, mt nim khng qun tm B- thanh-tnh.


Thin-nam-t! Nu c Pht-t ni A-lan-nh, y- tm th thanh-tnh
nh th, hin-thn thnh-tu v-bin thin-cn, khng b thoi-chuyn o
v-thng chnh-ng, chnh-gic!
Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c tm th: a-vn (nghe, hc
nhiu) thanh-tnh, trang-nghim t thn. Nhng g l tm? - Mt l, tn-knh
Ha-thng, A-x-l, a-vn thanh-tnh. Hai l, xa-la kiu-mn, sinh tm
nhn-nhng, a-vn thanh-tnh. Ba l, tinh-tin dng-mnh, a-vn thanhtnh. Bn l, an-tr chnh-nim, a-vn thanh-tnh. Nm l, v ngi cu
php, ni ngha su rng, a-vn thanh-tnh. Su l, khng a bo-h mnh,
ch ngi, a-vn thanh-tnh. By l, thng hay qun-st ht thy thinphp, a-vn thanh-tnh. Tm l, lng nghe chnh-php, y nh ch ni m tuhnh, a-vn thanh-tnh. Thin-nam-t! Tm th a-vn thanh-tnh nh th,
B-tt cc ng u nn tu-tp, s chng chng c V-thng chnh ng
B-! [17]
Khi c Th-Tn ni nhng hnh B-tt nh th ri, Ngi bo i-b-tt
Di-Lc rng: Thin-nam-t! Sau khi Ti nhp Nit-bn chng nm trm
nm lc chnh-php sp dit, v-lng chng-sinh chn, b th-gian, khtngng Nh-Lai, pht-tm v-thng chnh-ng chnh-gic vo ni A-lannh, v o v-thng, tu-tp nhng hnh-nguyn B-tt nh th, i vi
o i-b- c bt-thoi-chuyn. V-lng chng-sinh pht tm nh
th, khi mnh-chung c sinh ln cung tri u-sut, c thy thn ng
(Di-Lc B-tt) v-bin phc-tr trang-nghim, siu-vit sinh-t, chng Btthoi-chuyn. V, i mai sau ngi di cy B- i-bo long-hoa c
v-thng chnh-ng chnh-gic.
Trong lc c Th-Tn ni php y, hai vn nm nghn v B-tt mi pht
tm, i vi hnh B- sp b thoi-chuyn, nghe c php nh th, pht
tm kin-c, qua ngi Thp-tn n ngi th su trong Thp-tr. Ba vn tm
nghn B-la-mn tnh-hnh dt hn t-kin, c i-php-nhn v -ra-ni.
By vn su nghn ngi u pht tm v ng-ng, v-thng chnh-ng
chnh-gic.
[18]
TOT-YU
IX.- PHM CNG-C TRANG-NGHIM

i-b-tt Di-Lc bch Pht: Bch c Th-Tn! B-tt tu cng-c g mi


c th trong A-lan-nh c?
c Pht bo i-b-tt Di-Lc: Ch cn tu mt php l qun ht thy
cn-nguyn phin-no tc l t-tm, l c ni A-lan-nh, cu o vthng. Nu ai khng bit cn-bn phin-no, khng bit nguyn-nhn ca 5
cnh t t-tm sinh, cn nhim-trc vo 6 trn, cha th A-lan-nh c.
i-b-tt ni tch-tnh thy cnh ng-dc nn qun t-tm v ngh: T
trc ti nay b lun-hi lc-o u do t ni vng-tm sinh ra m-hoc,
in-o, tham-nhim ng-dc. B-tt nh th l ngi c ni A-lannh, sau s thnh Pht v ai cng-dng v y c phc-c v-lng.
C nhng hng ngi khng ni A-lan-nh c: hng ngi thch onkin, thch ca bu, vui, kiu-mn, ght gio-php i-tha, a t-kin,
khng tin Pht, t ph gii sai tr gii.
Nhng ngi ni A-lan-nh c nhng c sau y: y danh-vn
(nghe gii), hiu bit phn-minh, chnh-nim, ty thun. C t, bi, h, x.
Thng tr trong 4 v-cu-tnh, thng lm 12 hnh u-, xa la ti-gia
xut-gia, b hn la, nnh, ghen ght. Gi gii nghe nhiu, nhp chnh-nh,
tr-tu, c lc thng, tu chng-tr, phng-tin, khng phng-dt.
b-th, i-ng, li-hnh, ng-s. Qun t thn khng bn-tnh, qun
tha-thn khng bn-tnh, thn-tm khoi-lc, c bnh-ng-tr. on
phin-no, chng-sinh, hc php-mn, chng Pht-qu. Thch khngtnh, c v-y, khi bi-nguyn, khng chn hai th v-ng. B ng-kin,
bit rng 12 nhn-duyn. Qun 5 un sinh dit, qun 12 nhn-duyn nh
lng trng, qun 18 gii tnh ng php-gii, tc--php khng b khng
ham. Thnh-tu: qun bt-kin-thn, bt-kin-ng, bt-kin- v nht-thittr. (Pht-t thnh-tu 4 php thanh-tnh y, hin-thn chng c chnhtnh ly sinh. Chng thnh v-thng-gic).
y 8 php tam-mui thanh-tnh, 8 php tr-tu thanh-tnh, 8 th thnthng thanh-tnh; hin-thn c 8 th thanh-tnh. V, B-tt li c 8 th avn thanh-tnh, trang-nghim t-thn.
c Pht li bo i-b-tt Di-Lc: Sau khi Ti nhp-dit chng 500 nm
c nhiu chng-sinh pht tm v-thng vo ni A-lan-nh, tu hnh B-tt
c bt-thoi-chuyn. Nhiu chng-sinh nh th, mnh-chung sinh ln
u-sut, c gp ng (Di-Lc) chng bt-thoi-chuyn v sau s thnh
Pht.

Khi nghe c Pht ni Php y xong, 15.000 B-tt pht tm kin-c, qua
Thp-tn n ngi th 6 trong Thp-tr, 38.000 B-la-mn c i-phpnhn v -ra-ni, 76.000 ngi pht tm v-thng-gic.
[1] Cng-c trang-nghim: Cng l cng-nng trong vic li-ch, phcc; cng-nng y l c ca thin-hnh, nn gi l cng-c. c cn
c ngha l c, do cng tu m c, gi l Cng-c. Trang-nghim
c ngha l em nhng ci hay, ci p, t-im cho t nc huy-hong,
hoc em nhng cng-c t-im cho thn-th nghim-trang, p-. Ni
y, cc B-tt em cng-c tu c, t-im cho t-thn, quc-gii,
chng-sinh c tt p.
[2] Nm cnh: Tc sc, thanh, hng, v v xc.
[3] Bn ma-qun: 1/ Phin-no-ma: tham, sn, si, lm no-hi thn-tm
nn gi l ma. 2/ Ng-m-ma: 5 th: sc, th, tng, hnh, thc hay sinh ra
mi kh-no nn gi l ma. 3/ T-ma: s cht hay dt thn-mnh ngi ta,
nn gi l ma. 4/ Thin-ma: ci Tha-ha-t-ti-thin hay lm hi vic thin
ca ngi nn gi l thin-ma (ma ni ci tri).
[4] on trn, t ch By gi, n ch chng-sinh, B-tt Di-Lc hi
v cng-c tu ca B-tt, c Pht thuyt-minh v mt c m cc B-tt
cn tu, l c qun ht thy cn-nguyn phin-no tc l t tm. Ngha
l, tm thanh-tnh khng nhim. Ngi c th l chn-Pht-t, nn cngdng.
[5] on trn, t ch Li na, n ch v-thng, c Pht thuytminh v hai li m ngi Lan-nh cn xa trnh, nh nhng ngi cho
khng c nhn-qu, ch mt i l ht v.v
[6] Ch ny cn mt on: Li na, thin-nam-t! B-tt xut-gia li c 4
php khi hn sinh-t c i-b-.- V khng c nhng cu sau na, s
lm, nn khng trn chnh-vn, m ghi y tn c (li dch-gi)
[7] Hai th v-ng: 1/ Nhn-v-ng: Ci ta t-th, t-ch l ng. Ngi
ta khng hiu thu ngha 5 un gi-hp, c chp thn-th con ngi l thc,
c t-ch, t-ti gi l nhn-ng. Nay hiu r ngha 5 un gi-hp, thu
sut n ch thc khng c thc-th ca con ngi l Nhn-v-ng. l
s qun o ca Tiu-tha dt phin-no-chng, chng Nit-bn vy. 2/
Php v-ng: C chp cc php (s vt) c thc-th, thc-dng l phpng. Nay hiu r cc php do nhn-duyn-sinh, thu sut n ch thc

khng c t-tnh l Php-v-ng. l qun-o ca i-tha B-tt,


dt s-tri-chng, m c B- vy. Tiu-tha ch ng c nhn-v-ng,
nhng B-tt ng c 2 th v-ng.
[8] Tc-: Thc-ngha ca vic th-tc. Cn gi l Th-. Tri vi
Tc- l Chn-. Chn- l thc-ngha ca chn-l. L thc-ngha m
cc bc Thnh nhn thy. Cn gi l Thng-ngha-.
[9] 4 php trn l qun v thn, khu, v 62 kin. Qun thn nh-huyn,
khng khi ra s chp-trc v thn-kin. Qun ngn-ng tnh khng,
khng khi ra 4 s bt thin v nghip khu. Qun , tc tm, tm s u do
duyn-khi, khng c t-tnh, tc khng khi ra s phn-bit. Qun 62 kin,
b ht thy t-kin.
[10] Chnh-tnh ly-sinh: Cn gi l Thnh-tnh ly-sinh. Sinh v-lu-tr
dt tr phin-no, nn gi l Thnh-tnh. Thanh-vn, Duyn-gic vo ngi
Kin-o, sinh c mt phn tr-tu v-lu, dt phin-no-chng; B-tt
sinh mt phn tr-tu v-lu, dt tr c hai chng: phin-no v s-tri, nhn
m c mt phn Thnh-tnh, xa la hn s sinh-khi ca d-tnh (phmphu), nn gi l Thnh-tnh ly-sinh. Ch Thnh c ngha l chnh, nn
Thnh-tnh ly-sinh tc l chnh-tnh ly-sinh.
[11] on trn, t ch Li na thin-nam-t! Ngi 4 c, n ch
chnh-gic, c Pht thuyt-minh v B-tt ni Lan-nh cn c 11 loi
thuc v 4 c.
[12] Thin-so: C ngha l tt lnh, hay p, kho-lo, nhim-mu.
[13] 22 cn: 1/ Nhn-cn (Caksurindriya): mt. 2/ Nh-cn (Srotrendriya):
tai. 3/ T-cn (Ghrnend-riya): mi. 4/ Thit-cn (Jihvendriya): li. 5/
Thn-cn (Ky-endriya): thn-th. 6/ -cn (Manendriya). (Tr ln thng
gi l 6 cn). 7/ N-cn (Strindriya): b sinh-dc ca n b. 8/ Nam-cn
(Purusendriya): b sinh-dc ca n ng. 9/ Mnh-cn (Jivitendriya): thmnh ca chng-sinh. 10/ Kh-cn (Duhkhendriya): au kh. 11/ Lc-cn
(Suk-hendriya): vui sng. 12/ u-cn (Daumanasyendriya): lo-lng. 13/
H-cn (Saumanasyendriya): vui mng. 14/ X-cn (Upekendriya): khng
vui khng bun. (Tr ln 5 cn thuc v s hng-th, thng gi l 5 th).
15/ Tn-cn (Sraddhendriya): tin thc. 16/ Tinh-tin-cn (Viryen-driya):
gng tin. 17/ Nim-cn (Smrrtindriya): nh ngh. 18/ nh-cn
(Samdhindriya): an-nh. 19/ Tu-cn (Pra-jnedriya): hiu bit. (Tr ln l
ng-cn). 20/ V-tri-ng-tri-cn (Anjntamsymindriya): ngi tu 9

cn: , lc, h, x, tn, tin, nim, nh, tu trong Kin-o, mun bit l T cha tng bit, m pht-khi ra hnh-ng. 21/ D-tri-cn (jnendriya):
ngi tu 9 cn kia trong Tu-o tuy bit r l T- ri nhng, li v dt
cc phin-no khc, nn i vi cnh T- thng thng phi hiu bit.
22/ C-tri-cn (jntvindriya): ngi tu 9 cn kia trong v-hc-o
bit trong s bit r l T-, tc l c y- v s bit y. (Tr ln l 3
cn v-lu-cn).
[14] Ty-phin-no: Nhng phin-no ty thuc vo cn-bn phin-no.
Cn-bn phin-no c 6 l: tham, sn, si, mn, nghi, c-kin, (c-kin c 5:
thn-kin, bin-kin, t-kin, kin-th, gii-cm-th). Ty phin-no c 20:
10 tiu-ty: phn, hn, ph, no, tt, khan, cung, xim, hi, kiu; 2 trung
ty: v tm, v qu v 8 i-ty: iu-c, hn-trm, bt-tn, gii-i, phngdt, tht-nim, tn-lon, bt-chnh-tri.
[15] Sc-php: Ch cho nhng php (s-vt) thuc nh-tng, c i-i,
c hnh-cht chng-ngi. Duy-thc-hc cho: nhn, nh, t, thit, thn, sc,
thanh, hng, v, xc v mt phn php-trn thuc v sc-php.
[16] Chnh-tnh: Cng gi l Thnh-tnh. Chng-t ca v-lu-tr l
Thnh-tnh; xa la phin-no l Chnh-tnh.
[17] on trn, t ch Li na, thin-nam-ty- 8 php, n ch
chnh-ng B-, c Pht thuyt-minh v B-tt ni Lan-nh c 8
php Tam-mui thanh-tnh, 8 th tr-tu thanh-tnh, 8 th thn-thng thanhtnh, 8 th thanh-tnh ni hin thn v 8 th a-vn thanh-tnh. c nhng
8 c y s chng chng v-thng-gic.
[18] on trn, t ch Khi n ch chnh-gic, c Pht ni sau ny ai
thc-hnh hnh Lan-nh s c nhiu li-ch. V ng thi, do nghe
php, chng-nhn cng hng c nhiu li-ch.
n y ht quyn th 7.
X.- PHM QUN TM
By gi, i-b-tt: Vn-Th S-L lin t ta ng dy chnh y-phc, ch
o vai hu, gi hu xung t, khom mnh chp tay bch Pht rng:
Bch c Th-Tn! Nh Pht ni cho bn ng Trng-gi Diu-c
nm trm ngi rng: Ti v cc ng din by php-mn tm-a vi-diu.
Nay v-lng v-bin i-chng Nhn, Thin trong o-trng nay u sinh

tm kht-ngng, ti v tt c nhng ngi y xin khi-vn Nh-Lai: Th


no l tm? Th no l a? Knh xin c Th-Tn em tm v-duyn
i-t, v-ngi i-bi, v cc chng-sinh phn-bit din ni cho nhng ngi
cha khi kh, c khi kh, nhng ngi cha an-vui, c an-vui,
nhng ngi cha pht tm, c pht tm, nhng ngi cha chng qu,
c chng qu, ng ni Nht-o m c Nit-bn. [1]
Khi y, c Th-Tn em i-diu-tr-n [2] thanh-tnh quyt-nh thngngha m Ngi c trong s tu cc phc-c, tr-tu v-lng kip,
n-kh cho B-tt Vn-th s-l v ni rng: Qu ha thay! Qu ha thay!
Nay ng thc l Pht-mu trong ba i! Ht thy Nh-Lai ni tu-hnh,
ng u tng dn-o cc Ngi khi mi pht tn tm; bi nhn-duyn y, cc
bc thnh chnh-gic trong mi phng quc-, u ly Vn-th lm m.
Song, nay thn ng bi nguyn-lc xa m hin ra hnh-tng B-tt, thnhvn Nh-Lai v php cao siu khng th ngh, bn c. ng nghe k, nghe
k v nh ngh kho! Ti v khp tt c m phn-bit, gii-thuyt v vn-
y! B-tt Vn-th bch: D, bch Th-Tn! Chng ti thch c nghe!
[3]
Lc , c Th-Tn thnh-tu tt p ti thng tr-tr bnh-ng-tnh-tr
ca ht thy Nh-Lai cng mi th cng-c vi-diu him c; Ngi kho
thu-hoch c quyt-nh thng-php i-tha tr-n ca ht thy ch
Pht; Ngi kho vin-chng c Kim-cng b-mt th-thng diu-tr
ca ht thy Nh-Lai; Ngi kho an-tr ni v-ngi i-bi, t-nhin
cu-nhip chng-sinh trong mi phng; Ngi kho vin-mn diuqun-st-tr, khng qun m nh qun, khng ni m nh ni. [4]
Khi y, c Th-Tn bo V-cu i-thnh Vn-th s-l i-b-tt l tmu ca ch Pht rng: i-thin-nam-t! Php y l ti thng b-mt
tm-a php-mn [5] ca Nh-Lai trong mi phng. Php y l phpmn n-ng [6] ca ht thy phm-phu vo Nh-Lai-a. Php y l
ng chnh chn-thc ca ht thy B-tt i ti i-b-. Php y l
bo cung (cung bu) vi-diu ca ch Pht trong ba i, t hng-th
php-lc. Php y l bo-tng (kho bu) v-tn trong ht thy s li-ch
chng-sinh. Php y hay dn cc B-tt-chng n ni Sc-cu-cnh t-titr. [7] Php y l chn-thc o-s, hay dn hu-thn B-tt [8] ti cy
B-. Php y nh ngc Ma-ni, ha nhng ca ci cho th-gian, xut thgian lm cho chng-sinh mn-nguyn. Php y sinh ra ngun-gc cng-c
ca ht thy ch Pht trong mi phng ba i. Php y hay lm tiu-tan
cc nghip-qu c ca ht thy chng-sinh. Php y hay cho ht thy chng-

sinh s n-chng v vic nguyn cu. Php y hay ht thy chng-sinh b


sinh-t him-nn. Php y hay ngng sng cn b kh cho ht thy chngsinh. Php y hay cu chng-sinh kh no trong ht thy cp-nn. Php y
hay lm kh-kit b lo, bnh, t cho ht thy chng-sinh. Php y hay xutsinh nhn-duyn chng-t ca ch Pht. Php y l uc tr-tu ln soi sng
cho chng-sinh trong m di sinh-t. Php y l gip-tr ph binh-chng
bn ma. Php y tc l c-s chin-thng ca o qun dng-mnh. Php y
tc l xe php v-thng ca ht thy ch Pht. Php y tc l c php ti
thng. Php y tc l nh trng i-php. Php y tc l thi loa i-php.
Php y tc l i-s-t-vng. Php y tc l ting gm ca i-s-t.
Php y cng nh i-thnh-vng trong nc kho lm vic cai-tr chnchnh, nu thun vng-ha thi c i-an-lc, nu tri vng-ha lin b
chu-dit. [9]
Thin-nam-t! Trong ba ci ly tm lm ch. Ngi qun c tm, c
gii-thot cu-cnh; ngi khng qun c tm, mi trong trin-phc.
V nh mun vt u t t sinh, tm-php sinh ra thin-c, nm th (tri,
ngi, ngc, qu, sc), bc hu-hc, bc v-hc, bc c-gic, bc B-tt,
cng Nh-Lai trong th-gian v xut-th-gian. Bi nhn-duyn y, ba ci
duy tm, tm l a (t). Ht thy phm-phu thn-cn bn lnh, nghe
php tm-a, nh l qun-st, nh ni tu-hnh, mnh lm, dy ngi, khenngi khuyn gng, n mng, an-i, nhng ngi nh th, s dt c hai
chng, mau trn mun hnh v chng c v-thng chnh-ng chnhgic. [10]
n y, i-thnh Vn-th-s-l B-tt bch Pht rng: Bch c ThTn! Nh Pht ni: ch em tm-php lm ch ba ci, bn-nguyn tm-php
khng nhim bi nh, ti sao tm-php li nhim tham, sn, si? i vi
php trong ba i, g cho l tm? Tm qu-kh d dit, tm v-lai cha n,
tm hin-ti khng tr ( yn), ni-tnh cc php tm khng th c, ngoitng cc php tm khng th c v trung-gian ca cc php u tm
khng th c; bn-lai tm-php khng c hnh-tng, bn-lai tm-php
khng c tr-x, ht thy Nh-Lai cn khng thy tm, hung l ngi khc
c thy tm-php? Ht thy cc php t vng-tng sinh, bi nhn-duyn
g, ngy nay Th-Tn v i-chng ni ba ci duy tm? Vy, xin Pht
thng-xt, nh-thc gii-thuyt cho! [11]
By gi, c Pht bo B-tt Vn-th rng: ng nh th, ng nh th!
Thin-nam-t! Nh ng hi Ti v bn-tnh khng-tch ca tm, tm-sphp, nay Ti ni cc th-d chng-minh ngha y.

Thin-nam-t! Tm nh huyn-php, do bin-k-chp sinh, nn mi mn


tng, th (nhn, chu) vui, kh, ni tm sinh ra. Tm nh dng nc chy,
nim nim sinh-dit, i vi i trc, sau khng tm dng. Tm nh gi
ln, trong khong st-na qua mi phng-s. Tm nh n la, mi duyn
ha-hp sinh ra. Tm nh chp sng, ch khong chc-lt, ch khng dng
lu. Tm nh h-khng, nhng b khch-trn phin-no [12] ngn-che. Tm
nh con hu, con vn, nhy-nht trn cy ng-dc khng tm dng. Tm
nh th v, v ra mi hnh-sc th-gian. Tm nh k ti-t, b cc phin-no
sai-khin. Tm nh ngi i mt mnh, khng c ngi th hai. Tm nh
quc-vng, khi ra mi s, c t-ti. Tm nh on-gia, khin t thn
chu kh-no qu. Tm nh bi trn, bm nh t thn, sinh ra tp-u. Tm
nh nh-tng (bng dng), i vi php v-thng chp l thng. Tm
nh huyn-mng, i vi tng ng, php chp lm ta. Tm nh D-xoa, n
mt mi php cng-c. Tm nh con nhng (rui) xanh, ham u-c.
Tm nh k st-nhn, hay hi thn-mnh. Tm nh k i-ch, thng rnh
lm-li. Tm nh trm gic, trm mt cng-c. Tm nh trng ln, khi s
chin-u. Tm nh con phi-nga, thch sc n sng. Tm nh con hu
ng, chy theo ting gi. Tm nh n ln, thch tp-u. Tm nh n
ong, gom-gp mi mt ngt. Tm nh voi say, m chi voi ci. [13]
Thin-nam-t! Nh th, ni v tm, tm-s-php khng trong, khng ngoi,
cng khng trung-gian; i vi trong mi php tm khng th c, qukh, v-lai, hin-ti cng khng th tm c, siu-vit ba i, chng phi
c, chng phi khng. Chng-sinh thng m-p s nhim-trc, nhimtrc t vng-duyn hin-khi; duyn khng c t-tnh, v tm tnh khng.
Nh th, khng-tnh khng sinh, khng dit, khng li, khng i, khng
mt, khng khc, chng phi on, chng phi thng, vn khng c ni
sinh, cng khng c ni dit, cng chng phi vin-ly v chng phi chng
vin-ly. [14]
Nhng tm nh th khng khc vi v-vi v th v-vi khng khc vi nhng
tm y. Th ca tm-php vn khng th ni c, thi ci phi-tm-php
cng khng th ni c. Sao vy? - Nu v-vi l tm, tc l on-kin; nu
la tm-php tc l thng-kin: La hn hai tng, khng chp-trc hai
bn, ng c nh th gi l chn- v ngi ng c chn- y l
Hin-thnh. Ht thy Hin-thnh tnh vn khng-tch, trong php v-vi, gii
khng c tr (gi), phm, cng khng c ln, nh, khng c tm-vng,
tm-s-php v, khng c kh, khng c vui. Nh th, t-tnh php-gii vcu (khng nh), khng c tng sai-bit thng, trung, h. Sao vy? V,
v-vi php-tnh y bnh-ng, nh nc mi dng sng chy vo trong b

u ng mt v, khng c tng sai-bit. Tnh v-cu y chng phi thc,


chng phi h. Tnh v-cu y l -nht-ngha, v n khng c tng ht v
dit, th n vn khng sinh. Tnh v-cu y, thng-tr bt bin, v l tithng Nit-bn ng-s thanh-tnh. Tnh v-cu y, xa-la ht thy, v bnhng v bt-bnh-ng, th n vn khng khc.
Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no mun cu v-thng chnh-ng
chnh-gic, cn nn mt lng tu-tp qun-php tm-a nh th! [15]
By gi, c Th-Tn mun tuyn li ngha y, Ngi ni bi k rng:
Diu-ct-tng: gic-mu ba i,
Thnh-vn Nh-Lai: tm-a-php;
Ti nay trong i-hi-chng ny,
M din qun-hnh-mn thnh Pht.
Php ny kh gp hn u-m,
Ht thy th-gian nn kht-ngng.
Ch Pht mi phng chng i-gic,
u t php ny m tu-hnh.
Ti l V-thng iu-ng-s,
Quay xe chnh-php khp th-gii;
Ha- v lng cc chng-sinh,
Nn bit, bi ng tm-a-qun.
Ht thy chng-sinh nghe php ny,
Mng ti B- c th-k;
Nhng ngi hu-duyn c th-k,
Tu qun-mn ny s thnh Pht.
Ch Pht t hng i-php-lc,
diu-bo-cung tm-a-qun;
Nhn chc B-tt, ng V-sinh,
Qun tm-a-mn khp php-gii.
Hu-thn B-tt ngi cy gic,
Nhp qun-hnh ny chng B-.
Php y hay ma tht thnh ti,
Nh Ma-ni, mn-nguyn chng-sinh.
Php y gi l Pht-mu xa,
Xut sinh ba thn Pht ba i.
Php y gi l gip Kim-cng,
Chng vi bn chng cc ma-qun.
Php y hay lm thuyn b ln,

Khin qua gia dng n bo-s.


Php y l trng php ti-thng,
Php y l c php nu cao.
Php y l loa php kim-cng,
Php y l uc php soi i.
Php y cng nh i-thnh-cha,
Thng cng, pht ti thun nhn-tm.
Php y cng nh nc ngm rung,
Sinh-thnh, trng-dng nng thi-tit.
Ti em mi d t ngha khng,
Th bit ba ci duy mt tm.
Tm c i-lc, th-gii sinh,
T-ti hay lm ch bin-ha.
c-tng, thin-tm li to-tp,
Qu, hin, v-lai, nhn sinh-t.
Nng-ta vng-nghip c th-gian,
i, phi-i-qu thng tng-tc. [16]
Tm nh nc chy chng tm dng,
Tm nh gi bay qua t nc.
Cng nh hu, vn bm cy a,
Cng nh s gi, nng gi thnh,
Nh khng, chim bay khng chng-ngi,
Nh lng xm trng ngi chy nhy.
Tm-php nh th vn chng c,
Phm-phu m-chp cho l c;
Nu hay qun tm th-tnh khng,
Hoc-chng khng sinh, c gii-thot. [17]
Khi y, c Nh-Lai i vi cc chng-sinh khi ra tm i-bi, cng nh
cha m nh mn con mt, v mun dit i-lc t-kin ca th-gian, em li
li-ch an-vui cho ht thy chng-sinh, Ngi tuyn-thuyt thn-ch qun-tm
rng: m, tht tha, ba-la-, ph n, ca l nh.
c Nh-Lai ni chn-ngn y ri, Ngi bo i-b-tt Vn-th-s-l:
Thn-ch y uy-lc ln, nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no khi tr
ch y, gi tay trong sch ln, mi ngn tay t v hu bt tro li vi nhau,
ri ly tay t p ln tay hu, nm cht ly nhau nh hnh dy buc, gi l
Kim-cng phc-n [18] . Thnh n y ri, c-tp chn-ngn [19] trc
trn mt lt, hn c tp mi hai b kinh [20] v c cng-c

khng th hn-lng cho n tm B- khng b thoi-chuyn. [21]


TOT-YU
X.- PHM QUN-TM
i-b-tt Vn-th s-l bch Pht: Bch c Th-Tn! Va ri Th-Tn
ni vi 500 ng Trng-gi l Ngi din ni v php-mn tm-a, vy
th no l tm? Th no l a? Knh xin Th-Tn dy cho.
Khi y, c Pht thnh-tu ti thng tr-tr bnh-ng tnh-tr, thu c
quyt-nh thng-php i-tha tr-n, chng c kim-cng b-mt
th-thng diu-tr, an-tr v-ngi i-bi, vin-mn diu-qun-st-tr,
Ngi em i-diu-tr-n n-kh, tn-thn B-tt Vn-th v ni: Php y
l ti thng b-mt tm-a php-mn, l n-ng php-mn, l ng
chnh chn-thc, l bo-cung vi-diu, l bo-tng v-tn, l o-s, l ngc
Ma-ni, l ngun cng-c, l uc tr-tu, l gip-tr, l c-kh chin-thng,
l xe php v-thng, l i-s-t-vng, l i-thnh-vng. Php y hay
lm tan cc c-nghip-qu, hay chng-sinh b him-nn, hay ngng sng
b kh, hay cu chng-sinh b cp-nn, hay lm kh kit sinh, lo, bnh, t,
hay xut sinh nhn-duyn chng-t ca ch Pht v.v.
Ba ci ly tm lm ch. Ba ci duy tm, tm l a (t). Tm-php
sinh ra thin, c, ng th cng cc bc: hu-hc, v-hc, c-gic, B-tt v
Nh-Lai. Ai gn bn lnh, nghe php tm-a, nh l qun-st, nh ni tuhnh, mnh lm, dy ngi,s dt c 2 chng, mau trn mun hnh v
thnh
v-thng-gic!.
B-tt Vn-th li bch: Bch c Th-Tn! Th-Tn ni tm-php lm
ch 3 ci, bn-nguyn thanh-tnh, ti sao tm-php li nhim 3 c? G l
tm trong cc php thuc 3 i? Tm qu-kh dit, tm v-lai cha n,
tm hin-ti khng tr, ni-tnh, ngoi-tng v trung-gian ca cc php tm
khng th c; bn-lai tm-php khng c hnh-tng, tr-x, ngay nh
ch Pht cn khng thy c tm, hung l ngi khc? Cc php t vngtng sinh, sao nay Th-Tn li ni ba ci duy tm? Xin Pht thng xt
chng-sinh m gii-thuyt cho!.
c Pht bo i-b-tt Vn-Th: Nay ng hi v bn-tnh khng-tch
ca tm, tm-s-php, Ti s em cc th-d sau y chng-minh cho
ngha y: Tm nh huyn-php, nh nc chy, nh gi ln, nh n la,

nh chp sng, nh h-khng, nh con vn, nh th v, nh ti-t, nh


ngi i mt mnh, nh quc-vng, nh on-gia, nh bi trn, nh nhtng, nh huyn-mng, nh D-xoa, nh nhng xanh, nh k st-nhn, nh
k i-ch, nh trm gic, nh trng ln, nh phi-nga, nh hu ng, nh
n ln, nh n ong, nh voi say Tm, tm-s-php nh th, khng
trong, ngoi, trung-gian; trong mi php, trong 3 i khng th tm c. N
siu-vit 3 ci, chng phi c, chng phi khng. Chng-sinh nhim-trc,
t vng-duyn khi; vng-duyn khng c t-tnh v tm-tnh khng. Tm
nh th khng khc v-vi, v-vi khng khc tm. Trong v-vi-php khng
c ln, nh, khng c tm-vng, tm-s, khng c kh, vui. V-vi phptnh bnh-ng. Tnh y thng-tr bt-bin, l ti thng Nit-bn, ng-s
thanh-tnh. Nu ai mun cu v-thng-gic nn nht-tm tu-tp php qun
tm-a
y!.
Tip c Pht thuyt ch Qun-tm, dy kt Kim-cng phc-n, gip
chng-sinh dit t-kin. Nu ai y php thc-hnh c cng-c v-lng.
[1] on trn, t ch By gi n ch Nit-bn B-tt Vn-th thay
i-chng hi c Pht v -ngha ch Tm-a, mong cho chng-sinh
khi kh, an-vui, pht-tm, chng-qu, cng vo c o Nht-thc (Nhto) c vin-tch.
[2] i-diu-tr-n: L tr-tu rt rng ln, vi-diu khng ngh, bn c
ca Pht, do tu 3 v s kip, n khi nhn trn qu m c.
[3] on trn, t ch Khi y ti ch nghe, c Pht n-kh li thnh
ca B-tt Vn-th. c Pht cn khen ngi B-tt Vn-th l Pht-mu
trong 3 i, v B-tt Vn-th biu-hin cho tr-tu v v dn o cho cc v
mi pht tm.
[4] on trn, t ch Lc n ch ni, hin-th 5 c th-thng vidiu ca Pht: 1/ Hin-th tr-tu ti-thng trong l-tr bnh-ng, th-hin
Thng-ng-thn v Tha-th-dng-thn, gio-ha hng Gia-hnh B-tt cng
S-a B-tt. 2/ Hin-th tr-tu v phn-bit ca i-tha, n-chng cc
php khng sinh, khng dit, quyt-nh l Thng-ngha--php. 3/ Hinth tr-tu kin-c, cao-siu, vi-diu m ch Pht vi Pht mi chng c
bng cch rt-ro. 4/ Hin-th lng thng rng ln, tn chng-sinh,

khng cht phn-bit, chng-ngi. 5/ Hin-th tr-tu vin-dung, nhm-vn


t-ti, thu sut cn-c chng-sinh, dng vin-m thuyt-php ha-.
[5] y ni: php-mn tm-a l php-mn sao-siu, hng Tam-tha
khng th hiu ni, m ch khi chng Pht-qu vin-mn mi hiu thu
c.
[6] n-ng: Mt trong 2 s chng-ng: n-ng l chng-sinh pht itm (B-tt), nghe i-tha, lm i-php m chng-ng ngay c diuqu. Tri li l Tim-ng. Tim-ng: l chng-sinh phi tu ln-lt t thp
n cao, mi mi mi chng-ng c.
[7] Sc-cu-cnh t-ti-tr: Tr-tu cao-siu t-ti nh ci Sc-cu-cnh l
ci tn cng ca ci Sc. M cng l khi B-tt sp thnh Pht, a-v ni
Sc-cu-cnh-thin, vt qua 3 ci, m thnh Pht-qu B-.
[8] Hu-thn B-tt: Ch cho cc v B-tt sau ny, tc l sau khi c Pht
nhp-dit ri.
[9] on trn, t ch Khi y c Th-Tn bo V-cu, n ch chudit, c Pht ni: php-mn tm-a nh 25 th em li cho cc hng
tu-hnh v chng-sinh c nhiu phc-li.
[10] on trn, t ch Thin-nam-t, n ch chnh-gic, c Pht ni
r tm l ch, tm nh t. Ai tu c tm, s chng thnh v-thng-gic.
[11] on trn, t ch n y, n ch gii-thuyt cho!, B-tt Vnth hi vn Pht v ci tm i vi qu-kh, hin-ti, v-lai sao thy
c?
[12] Khch-trn phin-no: y l hnh-dung cho phin-no vng-khi.
Phin-no khng phi l vt c-hu ca tm-tnh, ch v m l m pht-khi,
cng nh l-khch, ch tr ni hng qun trong chc-lt ngh-ngi, ch
khng phi l ch vnh-vin, nn gi l khch. Mc du phin-no l
khch, nhng n cng lm nh-nhp tm-tnh nn gi l trn.
[13] on trn t ch Thin-nam-t, n ch voi ci, c Pht em 26
vt t-d cho tm. Nhng vt y ch do s tnh-ton, so-lng, chp-trc
m lm m sinh ra, u phi chn-tm!

[14] on trn, t ch Thin-nam-t n ch vin-ly, t by v


khng-tnh. Tm, tm-s-php khng c ch nht-nh, nn khng c
nhng tng-trng trong, ngoi, trung-gian, trong 3 i hay vt ngoi 3 i
cng khng tm thy th-tnh thc-ti ca n c. V, th-tnh ca tm l
chn-khng, hay chn-nh, nn ht thy t-tnh ca cc php cng u th.
[15] on trn, t ch Nhng tm nh th, n ch nh th, c Pht
ch thng vo th-tnh ca tm l v-vi (tc l t-php-gii). Nhng, v-vi
cng ch l mn danh-t, ch thc ra l khng th ni c. V-vi phptnh khng cn to-tc, sai-bit, nh, sch, n xa la ht thy. Ng c
nh th l hiu c thc-ngha ca chn-l v l Hin-thnh. Pht-t nn tu
php qun tm-a ny, s thnh v-thng-gic.
[16] 4 cu, t ch c-tng n ch tng-tc i- ni: tm-php l
ch to-tc v cha gp ht thy thin v c. Do c to-tc v cha gp y
m thnh ra nhn sinh-t 3 i, theo vi nghip-nhn m cm qu. Nhn-idc (c) thi cm qu-bo i-dc (c), nhn phi-i-dc (khng phi i-dc:
thin), thi cm qu-bo phi-i-dc (thin), c ni tip nhau mi.
[17] Ton th vn k trn, c Pht nhc li s m nhn tm ca chngsinh v ch by th-tnh chn-khng ca tm m thi.
[18] Kim-cng phc-n: Biu-hiu cho tt c u trong th-tnh chnnh bt-hoi.
[19] Chn-ngn (Mantra): Li ni vi-diu ngm hp vi th-tnh chn-nh.
[20] 12 b kinh: Trong kinh Pht c chia lm 12 phn-gio: 1/ Tu-a-la:
(Stra: kh-kinh: vn sui). 2/ K-d (Geya: trng-tng: bi k ni li ngha
ca vn sui). 3/ Gi- (Gth: phng-tng: bi k 4 cu ng ring, khng
lin vi vn sui). 4/ Ni--na (Nid-na: nhn-duyn). 5/ Y--mc-da
(Ytivrtaka: Bn-s: ni nhng vic i trc). 6/ X-a-gi (Jtaka : Bnsinh: Pht t ni nhn-duyn mnh i qu-kh). 7/ A-ph-t-ma
(Adbhuta-dharma: V tng-hu: lm nhng s him c). 8/ A-ba--na
(Avadna: Th-d). 9/ u-b--xa (Upadesa: lun ngha). 10/ u--na
(Uda-na: t-thuyt: t Pht ni, khng i ai hi). 11/ T-pht-lc
(Vaipulya: phng-qung: vn ni v chn-l phng-chnh, qung-i, tc
l i-tha-gio). 12/ Ha-gi-la (Vykarana: th-k).
[21] on trn, t ch Khi y, n ch thoi-chuyn, c Pht qu
thng chng-sinh mun cho chng-sinh chng b t-kin chng ng chn-

tm, Ngi lin thuyt thn-ch, dy kt-n, tr-duyn cho ngi tu-hnh
v
mn
qun
tm
ny.
XI.- PHM PHT B--TM [1]
By gi, c Th-Tn c qun-nh bo-quan ca ht thy Nh-Lai,
vt qua ba ci; vin-mn c -ra-ni t-ti, chng vin-mn c
Tam-ma-a t-ti, thnh-thc tt-p Nht-thit-tr-tr, Nht-thit-chng-tr
v hay lm c mi s sai bit i vi hu-tnh. [2]
Khi c Th-Tn v cc chng-sinh tuyn-thuyt v diu-mn Qun tm
ri, Ngi bo i-b-tt Vn-th-s-l rng: i-thin-nam-t! Ti v
chng-sinh ni v tm-a ri, nay Ti li s ni v Pht b--tm i-ra-ni, cho cc chng-sinh pht tm v-thng chnh-ng chnh-gic,
mau vin-mn c diu-qu. [3]
Lc , B-tt Vn-th-s-l bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Nh Pht
ni Qu-kh dit, v-lai cha n, hin-ti khng tr, ht thy tm-php
c trong ba i, bn-tnh ca n u khng, vy tm b- kia, ni vo ci g
m gi l pht? Lnh thay, Th-Tn! Xin Ngi v tt c m gii-thuyt
cho, cho tt c dt b c cc mn li ng-vc, m t ti ni B-!
c Pht bo B-tt Vn-th-s-l: Thin-nam-t! Trong cc tm-php
khi ra mi t-kin; v mun dt tr su mi hai kin, cng mi th t-kin
khc, nn Ti ni tm, tm-s-php l khng; nh th, l cc kin kia
khng cn ch nng-ta na. V nh rng-r xanh-tt kn-mt, s-t, voi
trng, hm, beo, th d ln trong y nh c hi ngi, lm cho vngbt du-vt ngi i. Lc , c bc tr-gi em la t rng; v rng trng,
cc th d khng cn st li. Tm khng, kin dit, cng nh th! [4]
Li, thin-nam-t! Bi nhn-duyn g lp ra ngha khng y? V mun
dit phin-no t vng-tm sinh ra m ni l khng. Thin-nam-t! Nu
chp khng-l l ci hu (c) cu-cnh, thi ngay khng-tnh cng
khng; chp khng thnh bnh, cng nn tr b! Sao vy? - Nu chp
ngha khng l cu-cnh, cc php u khng nhn, khng qu, thi c
khc g vi ngoi-o: L-gi-gia- (Thun-th ngoi-o)? Thin-nam-t!
Nh thuc A-gi- (bt-t-dc) cha khi cc bnh, nu ngi c bnh
ung thuc y quyt khi; bnh khi ri, thuc cng theo bnh m b v
nu khng c bnh m ung thuc, thuc tr li thnh bnh. Thin-nam-t!
Trc t ra thuc khng l tr bnh hu (c); chp hu thnh

bnh, thi chp khng cng th. Ai l bc tr-gi li ung thuc mang
bnh? Thin-nam-t! Nu khi ra hu-kin, cn hn khi ra khngkin; c thuc khng tr bnh hu, ch khng c thuc no tr bnh
khng c. [5]
Thin-nam-t! Bi nhn-duyn y, ung thuc khng tr t-kin ri, tm
t gic-ng, pht ra b-, tm gic-ng y tc l tm b-, ch khng c
hai tng. Thin-nam-t! Tm t gic-ng c bn ngha. Nhng g l bn?
Cc phm-phu c hai tm, ch Pht, B-tt c hai tm. Thin-nam-t! Hnhtng hai tm ca phm-phu th no? - Mt l, t nhn-thc cho n -thc,
nhn-duyn t-cnh l t-ng-tm. Hai l, la tm, tm-s-php ca nm
cn, ha-hp duyn cnh l T-ng-tm. Thin-nam-t! Hai tm nh th
hay pht b-! Thin nam-t! Hnh-tng hai tm ca Thnh-hin th-no?
- Mt l, qun chn-thc-l-tr. Hai l, qun nht-thit-cnh-tr. Thin-namt! Bn ngha nh th l t-ng-tm. [6]
Lc , B-tt Vn-th bch Pht rng: Bch c Th-Tn! Tm khng c
hnh-tng cng khng c ch , ngi phm-phu tu-hnh khi ti-s phttm, phi y vo nhng ch no v qun nhng tng g?
c Pht bo: Thin-nam-t! Ch qun tm-tng b- ca phm-phu,
phi qun nh l vnh trng trn y trong sch sng-sa ng yn trn
ngc. Nu mun mau c bt-thoi-chuyn, khi ni A-lan-nh v nh
khng-tch cn phi oan-thn, chnh-nim, kt Kim-cng phc-n ca
Nh-Lai nh trc, nhm mt qun-st mt trng sng gia ngc v suyngh rng: Vnh trng trn y ny to ln nm mi do-tun, sng-sa
thanh-tnh, trong, ngoi lng sut, khng cht bi nh v trong mt rt
mc. Mt trng tc l tm, tm tc l mt trng, vt trn khng nhim thi
vng-tng khng sinh, khin cho thn-tm chng-sinh thanh-tnh, tm ib- bn-vng khng thoi. Kt tay n y v tr-nim qun-st chng-c
(thn-ch) vi-diu i-b--tm, l thanh-tnh chn-ngn ca ht thy
B-tt khi ti-s pht-tm: m, b-a, tht a, mu ch ba, gia, nh.
-ra-ni ny uy-c ln, khin cho ngi tu-hnh khng b thoi-chuyn.
Ht thy B-tt trong qu-kh, v-lai, hin-ti khi ti nhn-a pht s-tm,
u chuyn tr-nim chn-ngn ny, m vo c ni bt-thoi v mau vinthnh chnh-gic. [7]
Thin-nam-t! Khi ngi tu-hnh kia oan-tm chnh-nim, u khng
rung-ng g c, ch tm vo vnh trng, qun-st thnh-thc, th gi l
B-tt qun b- tm thnh Pht tam-mui. Nu c phm-phu tu c

qun y, trc kia gy ra nm ti nghch, bn ti trng (st, o, dm, vng),


thp-c v bt-tn, cc ti y u tiu-dit ht v lin c nm th Tam-maa-mn. Nhng g l nm? - Mt l, St-na tam-mui. Hai l, Vi-trn tam
mui. Ba l, Bch-l tam-mui. Bn l, Khi-phc tam-mui. Nm l, Antr tam-mui. Th no gi l St-na tam-mui? Ngha l ch tm thi antr tng-nim vo mt trng trn y m thi, v nh con kh, thn b buc,
xa khng i c, gn khng dng c, nhng ch khi i kht qu, n mi
dng ngh c chc lt m thi. Phm-phu qun tm cng nh th mi
c tam-mui (chnh-nh) trong tm thi chc lt, nn gi l st-na. Th
no gi l Vi-trn tam-mui? Ngha l i vi tam-mui tng-ng
c t phn, v nh c ngi t mnh thng n ng, cha tng c
n ngt bao gi, trong mt thi kia c nm mt cht mt vo li,
ngi y vui-mng qu, cng sinh hng-hi mong cu c nhiu mt.
Ngi tu-hnh y, qua nhiu kip n nhng v ng m nay cho c v
tam-mui (chnh-nh) ngon-ngt, tng-ng c t phn nn gi l vitrn (bi nh). Th no gi l Bch-l tam-mui? Ngha l, ngi phmphu t thi v-thy cho n ht thu v-lai, nay c nh ny, v nh
nhum vi en, trong nhiu mu en thy c mt si t trng (bch-l).
Ngi tu-hnh y, trong nhiu m sinh-t tm ti, nay mi c tammui (chnh-nh) bch-tnh (trong-trng), nn gi y l bch-l. Th no
gi l Khi-phc tam-mui? Ngha l, ngi tu-hnh qun tm cha
thnh-thc, hoc kho thnh-lp hay cha kho thnh-lp, tam-mui (chnhnh) nh th cn l cao, thp nn gi l khi-phc (nh ln, gip xung).
Th no gi l An-tr tam-mui? Ngha l tu bn nh trc, tm c antr v kho gi-gn c, khng nhim vo cc trn, nh ngi trong ma
h i qua ci sa-mc xa-xm, chu mi s tai-c, tm kht thiu qu, hu
nh khng chu ni c na, bng gp c dng nc ngt ca ni Tuyt,
nh v t- [8] ci thin, mau khi c nhit-no, thn-tm c th-thi,
nn nh y gi l an-tr. Nhp nh y ri, xa-la hoc-chng, ny mm
v-thng b-, chng ln cng-c Thp-a ca B-tt.
By gi, trong php-hi, v-lng Nhn, Thin c nghe i--ra-ni su
rng khng th ngh bn ny, l m ca B-tt, thi chn vn tm nghn
B-tt chng c Hoan-h-a, v-lng chng-sinh pht tm v-thng
chnh-ng chnh-gic. [9]
TOT-YU
XI.- PHM PHT B--TM

Khi c Th-Tn ni v diu-mn Qun-tm ri, Ngi bo i-b-tt


Vn-th: Nay ti s ni v Pht b--tm i--ra-ni cc chng-sinh
pht-tm v-thng, chng vin-mn diu-qu!.
i-b-tt Vn-th bch Pht: Bch c Th-Tn! Th-Tn ni tmphp trong ba i, bn-tnh u khng, vy tm b- kia, ly ci g gi l
pht? Knh xin Th-Tn gii-thuyt cho?
c Pht bo i-b-tt Vn-th: Tm-php khi ra t-kin, v mun tr
cc t-kin nn Ti ni tm, tm-s-php l khng. V mun dit phinno t vng-tm sinh ra, nn Ti ni l khng. Ri n ci khng cng
tr b, v t ra khng tr hu (c), chp hu thnh bnh thi chp
khng cng th. Bi vy, ung thuc khng, tr t-kin ri, tm t gicng pht ra b-, tm gic-ng y tc l b-. Tm t gic-ng c 4:
phm-phu 2 tm, Pht, B-tt 2 tm.
i-b-tt Vn-th li bch: Bch c Th-Tn!
Tm khng c hnh-tng, tr-x, vy lc ti-s pht tm ngi phm-phu
tu-hnh phi y vo u v qun tng g?
c Pht bo: Ch qun tm-tng ca phm-phu phi qun nh l vnh
trng trn y, trong sch, sng sa ng yn trn ngc. Mt trng l tm,
tm l mt trng; vt trn khng nhim, thi vng-tm khng sinh, khin
thn tm c thanh-tnh, tm i-b- kin-c. Ngi tu-hnh nh php
qun-nim, dit c nhiu ti xa v c 5 hng Tam-ma-a-mn: 1/
St-na tam-mui. 2/ Vi-trn tam-mui. 3/ Bch-l tam-mui. 4/ Khi-phc
tam-mui. 5/ An-tr tam-mui.
c Pht ni php y ri, trong php-hi 98.000 B-tt chng Hoan-h-a,
v-lng chng-sinh pht tm v-thng chnh-ng chnh-gic.
[1] Pht B--tm: B- l gic-o, l o chnh-chn v-thng.
Ngi pht tm cu o chnh-chn v-thng y l Pht B--tm.
[2] on trn, t ch By gi, n ch hu-tnh, ni v c Pht hinth Pht-thn, gio-ha hng Thp-a B-tt: 1/ Hng Thp-a tu tin
cao, khng lu s chng-ng Pht-qu, c Pht i m bu qun-nh
(qun-nh bo-quan), biu-hin cc B-tt s thnh v-thng-gic c
thn-tng trang-nghim, nh Thi-T khi ln ngi vua c lm php

Qun-nh. V, sau khi chng-ng, c an-tr ti ni thanh-tnh trangnghim, vt ngoi 3 ci. 2/ Hng Thp-a B-tt do s tu-tin s c
y- cc cng-c v -ra-ni-mn, Tam-mui-mn, dit-tr cc
ngu-chng vi-t, thnh s-nghip t, tha lng li rng ln. 3/ Pht-thn
y- phc-c, tr-tu. Phn tr-tu hon-ton c cn-bn-tr v hu-c-tr
(Nht-thit tr-tr, Nht-thit chng-tr), soi thu ht thy, hiu bit cng-tn
nghip-tnh chng-sinh, ty cn-c chng-sinh, em li-ch cho h. Thpa B-tt chng c Pht-tr cng nh vy.
[3] on trn, t ch Khi, ti ch qu, c Pht bo B-tt Vn-th l
Ngi s ni v Pht b--tm.
[4] on trn, t ch Lc , ti ch nh th, B-tt Vn-th hi Vn
Pht v tm khng cn, ly u m pht? c Pht dy: s-d cho tmphp l khng, l v mun dit-tr nhng kin-chp, nh rng trng, th d
s khng cn.
[5] on trn, t ch Li, n ch c, c Pht ph chp khng, v
chp khng vn cn l chp v, chp khng cn nng hn chp c, v
khng c thuc no cha c bnh khng c.
[6] on trn, t ch Thin-nam-t n ch t-ng-tm, ni: b chp
khng, tr t-kin, t ngha bt khng, l tm t-gic-ng, tc l pht
b- v tc l tm b-. Tm t gic-ng chia lm 2 hng: phm v
Thnh. A.- Hng phm: 1/ Mt, tai, mi, li, thn, -thc khi lin-lc vi
t-cnh-gii hin tin, vn gi y-nguyn thanh-tnh, khng phn-bit, chptrc, l t-gic-ng-tm. 2/ Trong khi nhp-nh, -thc xa-la c 5 cn,
cnh, ch chuyn lin-lc vi cnh-gii hin-tin trong nh, l t-gicng-tm. B.- Hin-thnh: Hin l ch vo cc hng B-tt: Thp tr, Thphnh, Thp-hng v Gia-hnh. Thnh l ch vo cc B-tt Thp-a.
Bc Hin-thnh t-gic-ng-tm do: 1/ Dng tr-tu qun chn-thc-l, tc
l qun v nh-l-tr (thc-tr), ngha l dng chn-tr qun thu l-tnh
chn-thc ca cc php. 2/ Dng tr-tu qun nht-thit-cnh-tr, tc l qun
v nh-lng-tr, ngha l em tc-tr, qun thng vo s-tng ca cc
php.
[7] on trn, t ch Lc , n ch chnh-gic, B-tt Vn-th hi
Pht v ngi mi pht tm tu-hnh nn y vo u v qun g? c Pht
dy: nn kt-n Kim-cng-phc, c ch Thanh-tnh v qun mt trng

ngay gia ngc. V, mt trng tc l tm. Cc B-tt trong 3 i u qun


nh th.
[8] T-: Mt mn n ngon v c -v khc thng. B Php-uyn chulm vit: Ch thin ci D-ma thng dng chn ngc ung ru, n mn
n T-, sc, xc, hng, v u y-.
[9] on trn, t ch Thin-nam-t! Khi ngi tu-hnh, n ch chnhgic, c Pht ni v ngi qun c tm nh th s c nm th nh,
dit-tr c hoc-chng v ny mm B-. Ti y, i-chng nghe
Pht ni v php-mn ny, u c hng phn li-ch.
XII.- PHM THNH PHT [1]
By gi, c Th-Tn an-tr trong php-gii thanh-tnh, ba i bnh-ng,
khng trc khng sau, bt-ng ngng lng, thng khng on ht. nh
sng i-tr soi khp th-gii. Phng-tin thin-so bin-hin thn-thng,
ha- mi phng quc-, u cng cng khp. [2]
Khi y, c Th-Tn bo i-b-tt Vn-th-s-l rng: Ngi tu-hnh
Du-gi [3] qun vnh trng ri, nn qun ba php i-b-mt. Nhng g l
ba? - Mt l, tm-b-mt. Hai l, ng-b-mt. Ba l, thn-b-mt. Th no gi
l tm-b-mt-php? - Ngi tu-hnh Du-gi, qun trong mt trng trn y
sinh ra ci chy Ng c kim-cng [4] sc vng, nh sng rc-r nh vng
chy, phng ra v-s nh-sng trng ln; ly s y m qun-st gi l tmb-mt. Th no gi l ngn-ng b-mt? - m, a tht-a b nh-la. ra-ni y uy-lc ln, l chn-ngn ca ht thy B-tt thnh Pht, th nn
gi l ng-ngn b-mt. Th no gi l thn-b-mt-php? - trong otrng, oan thn, chnh-nim, tay kt Dn-o v-thng b- ti nht
n, [5] t gia tm-nguyt-lun ni ngc.
Thin-nam-t! Ti s v ng ni v tng-dng ca n y: Trc tin ly hai
ngn tay ci ca hai bn tay t, hu, u t n vo trong bn tay t, hu v
u ly ngn tay u (ngn tay ch) ngn tay gia cng ngn tay th t
(ngn tay eo nhn) ca bn tay t, tay hu, ri nm cht ly ngn tay ci,
lm thnh nm tay, tc l Kin-lao kim-cng quyn-n. Sau, khng i
nm tay, ch dui mt ngn tay u (ngn tay ch) ca bn tay t, thng ln
h-khng, ri em nm tay t y t trn tri tim; ngn tay t ca nm tay
hu nm cht ly mt t ngn tay u (ngn tay ch) ca nm tay t, sau
li ly u ngn tay u (ngn tay ch) ca nm tay hu, ch vo mt t

ngn tay ci ca nm tay hu. V, cng trc tri tim, th gi l Dno v-thng b- nht tr-n, cng gi l Nng dit v-minh hc-m
i-quang-minh n. [6] Bi kt n y, c sc gia-tr, nn c ch Pht
mi phng thoa u hnh-gi v trao cho i-b- thng quyt-nh
k, l i-t-l-gi-na Nh-Lai v-lng phc-t i-diu tr-n. [7]
Khi hnh-gi kt n y ri, lin lm qun ny: Ht thy chng-sinh cng kt
n ny, tr-nim chn-ngn, mi phng th-gii khng b qu-kh trong
ba ng c v tm nn, m cng c hng php-lc thanh-tnh th nht.
Nay trn u ta c m i-bo, trong m thin-quan y nm c Pht NhLai ngi kt gia-phu, ta l T-l-gi-na Nh-Lai, y- vin-mn ba mi
hai tng, tm mi th tt, phng ra ho-quang sng ln soi khp mi
phng, em li li-ch an-vui cho ht thy chng-sinh. Qun-st nh th
gi l Nhp T-l-gi-na Nh-Lai ti-thng tam-mui. [8]
V nh c ngi ng c qun-mn Ca-l vi-diu, t lm qun ny:
Thn ta tc l thn chim Kim-s u n, tm, , ng-ngn cng li nh
th. Dng sc qun y lm tiu-tan thuc c, ht thy c-c khng lm hi
c. Ngi phm-phu tu-hnh cng nh th, ngi kiu ngi hng-phc,
thn khng rung-ng, tay kt tr-n, mt-nim chn-ngn, tm nhp qun
ny, dit c ba c, tiu-tr nghip-chng, tng-trng phc-tr, v
nhng nguyn th-gian hay xut-th-gian mau c vin-mn; tm vn
bn nghn cc phin-no-chng khng hin-khi c, Hng-h-sa s-trichng cc-trng dn dn tiu-dit, v-lu i-tr: nng on kim-cng
Bt-nh ba-la-mt vin-mn hin-tin, chng c v-thng chnh-ng
chnh-gic. [9]
Lc , B-tt Vn-th-s-l bch Pht rng: c Th-Tn him c! ng
Thin-Th him c! c Nh-Lai ra i cn him c hn hoa u-m, v
gi-s Ngi ra i m ni ra php ny cng kh. Ba php b-mt v-thng
php-lun ca tm-a nh th, thc l li-lc cho ht thy chng-sinh, l
ng chnh chn-thc vo Nh-Lai-a v B-tt-a. Nu c chng-sinh
no khng tic thn-mnh m tu-hnh php y s chng chng c B-.
[10]
By gi, c Pht bo B-tt Vn-th-s-l rng: Nu c thin-nam-t,
thin-n-nhn no mun tu-tp c ba diu-mn b-mt thnh Pht, sm
c thn cng-c ca Nh-Lai, nn mc ba mi hai th o gip i-kim-

cng ca B-tt m tu diu-qun y, thi quyt chng c php-thn


thanh-tnh ca Nh-lai.
Nhng g l ba mi hai th o gip y?- Mt l, mc o i-gip th-kh:
trong v-lng kip v chng-sinh chu kh m khng chn sinh-t. Hai l,
mc o i-gip bt x: th v-lng hu-tnh cho n con su, con kin
cng khng b. Ba l, mc o i-gip b-mt: gic-ng chng-sinh trong
gic mng di sinh-t, an-tr h vo ba php b-mt. Bn l, mc o i-gip
h-php: ng-h Pht-php trong ht thy thi cng nh vang ng ting.
Nm l, mc o kim-cng i-gip: dit hn s khi ln hai kin hu, v
(c, khng) v ht thy phin-no. Su l, mc o i-gip nng-x: d u,
mt, ty, c, v, con, ngc buc ngi li xin u x c. By l, mc o
i-gip nng-th: ht thy vui m trong nh hng-th, quyt khng
tham-trc, em cho tt c. Tm l, mc o i-gip nng-tr: hay gi tamt-tnh-gii ca B-tt v khng ri b hnh u-. Chn l, mc o igip nhn-nhc: mc o nhn-nhc, gp cc duyn tri ngc nh hy-m,
nh-pvn khng bo-th li. Mi l, mc o i-gip hi tm: gioha nhng bc Duyn-gic, Thanh-vn, khin h hi tm i v Nht-tha.
Mi mt l, mc o i-gip tinh-tin: tinh-tin cc hu-tnh, v nh gi
ln ngy m khng ngng. Mi hai l, mc o i-gip tu-hnh gii-thot
tam-mui: thn-tm tch-tnh, ming khng phm li. Mi ba l, mc o
i-gip bnh-ng: lm li-ch chng-sinh, coi sinh-t v Nit-bn khng
c hai thin-kin. Mi bn l, mc o i-gip d lc (cho vui): em vduyn i-t, lm li-ch mi loi, lun lun khng chn b. Mi lm l,
mc o i-gip bt-kh (nh kh): em v-ngi i-bi, cu-nhip ht thy,
khng c hn-lng. Mi su l, mc o i-gip i-h (rt vui): i vi
cc chng-sinh khng on-kt, lun lun lm vic li-ch. Mi by l, mc
o i-gip i-x (b ht): tuy lm hnh kh khng s nhc-mt, lun lun
khng thoi-chuyn. Mi tm l, mc o i-gip bt-ym (khng chn):
chng-sinh c s au-kh li ni B-tt, B-tt chu thay kh cho chngsinh kia m khng chn-ngn. Mi chn l, mc o i-gip gii-thot
nng-kin: s xem trng r-rng nh xem qu A-ma-lc [11] trong bn tay,
nh th l gii-thot c s thy (nng-kin). Hai mi l, mc o i-gip
v-trc (khng chp-trc): thy thn ng-un nh bn Chin--la (t), tn-hi vic thin. Hai mi mt l, mc o i-gip ym-x (chn b):
thy mi hai nhp (6 cn, 6 trn) nh lng xm trng, thng mang lng
s-hi. Hai mi hai l, mc o i-gip i-tr: thy mi tm gii (6 cn, 6
trn, 6 thc) cng nh huyn-ha, khng c chn-thc. Hai mi ba l, mc
o i-gip chng-chn (chng l chn-nh): thy ht thy php, ng trong
php-gii, khng thy c mi tng sai-khc. Hai mi bn l, mc o i-

gip xut-th: che iu c ca ngi, khng du li c ca mnh, chn, b ba


ci. Hai mi lm l, mc o i-gip ha-: nh i-y-vng, hp bnh
cho thuc, B-tt ty-nghi m din-ha. Hai mi su l, mc o i-gip
quy nht (v mt): thy chn-th ca Tam tha kia vn khng khc, cucnh ng tm quay v ni mt. (mt chn-nh php-gii, hay mt Nhttha Pht-qu). Hai mi by l, mc o i-gip nhn ( ngi): ni
Tam-bo-chng, khin khng on-tuyt, quay xe diu-php ngi. Hai
mi tm l, mc o i-gip tu-o: Pht i vi chng-sinh c n-c ln,
v mun bo n Pht, cn tu Pht-o. Hai mi chn l, mc o i-gip vcu (khng nh): qun bn-tnh ca ht thy php khng-tch, khng sinh,
khng dit, khng nh. Ba mi l, mc o i-gip v-ngi (khng ngnngi): ng V-sinh-nhn, c -ra-ni, nho-thuyt bin-ti v-ngi. Ba
mi mt l, mc o i-gip, rng ha hu-tnh khin h c ngi di
cy B-, chng Pht-qu nht-v. Ba mi hai l, mc o i-gip, trong
mt st-na tm tng-ng vi bt-nh (Pht-tr), chng-ng i-php v-d
trong ba i. Th gi l ba mi hai th Kim-cng i-gip ca i-b-tt.
B-tt Vn-th-s-l! Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no thn mc
gip-tr kim-cng nh th, nn chm tu-tp ba php b-mt, trong i hinti phc-tr ln, mau chng c v-thng chnh-ng B-. [12]
Khi y, i-thnh Vn-th-s-l B-tt ma-ha-tt cng i chng nghe c
Pht ni v ba mn b-mt tm-a diu-php v ba mi hai th kim-cng
gip-tr, ht thy B-tt ni cn hc (hu-hc-a), u ci nhng chui
ngc, o bu v-gi, cng-dng ln T-l-gi-na Nh-Lai cng cc Th-Tn
trong mi phng m tn-thn Pht rng: Lnh thay, lnh thay! Th-Tn
din ni v-bin hnh-nguyn ca B-tt, em li li-ch an-lc cho ht thy
chng-sinh, b thn phm-phu, chng-nhp Pht-a. Nay chng ti trong
hi-hi i-chng ny, v bo n Pht khng tic thn-mnh v v cc chngsinh xin vo khp cc quc-, phn-bit din ni php vi-diu ny cng
th-tr, c tng, vit chp lu-b, khin diu-php ny khng on-tuyt.
Knh xin Nh-Lai xa xa r lng h-nim!
i-hi nghe diu-php y c li-ch ln, v s B-tt khng th k xit
u chng-ng c ngi Bt-thoi v ht thy Nhn, Thin u c
thng-li. Cho n ht thy hu-tnh trong nm th, dt b c cc trngchng, c v-lng s an-vui v u s c v-thng chnh-ng
chng-gic.
[13]

TOT-YU
XII.- PHM THNH PHT
Khi y c Th-Tn an-tr trong php gii thanh-tnh, bnh-ng, v-thy,
v chung. nh sng i-tr soi khp, phng-tin thin-so bin-hin thnthng, ha- mi phng, Ngi bo i-b-tt Vn-th: Ngi tu-hnh
qun vnh trng ri, nn qun 3 php i-b-mt:
1/ Tm-b-mt: qun mt trng trn sinh 5 loi Kim-cng sc vng, phng
ra nh sng trng ln.
2/ Ng-b-mt: ming tng thn-ch ca Pht, B-tt.
3/ Thn-b-mt: ngi ngay nghim, nim chn-chnh, tay kt dn-o vthng b- ti nht n, t gia tm-nguyt-lun. Ngi tu-hnh ktn ri, lin qun: Tr-nim chn-ngn, chng-sinh trong 10 phng th-gii
khng b qu kh, tam , bt nn, m c hng php lc thanh-tnh. Trn
u ta c m i-bo, c 5 c Pht ngi kt gia-phu. Ta l T-l-gi-na
Nh-Lai 32 tng, 80 th tt phng ho-quang soi khp mi phng
em li li-ch cho chng-sinh.
c Pht ni tip: Nu ai mun tu c 3 diu-mn b-mt thnh Pht,
chng c thn cng-c ca Nh-Lai nn mc 32 th o gip i-kimcng ca B-tt m tu diu-qun y, thi quyt chng c php-thn
thanh-tnh ca Nh-Lai. V, nu ai mc o gip-tr kim-cng, chm tu 3
php b-mt, hin-ti phc-tr, mau chng c v-thng b-.
i-b-tt Vn-th, cc i-b-tt khc cng i-chng nghe c Pht ni
php y, u ci cc chui ngc, o bu cng-dng ln c Pht T-l-gina cng mi phng ch Pht ri tn-thn v pht-nguyn: Nguyn khng
tic thn-mnh, v chng-sinh xin vo khp quc- ni php vi-diu ny v
th-tr, c-tng, vit chp lu-b php ny khng on-tuyt.
Ti y, v-lng B-tt c ngi Bt-thoi, Nhn, Thin c thng-li,
chng-sinh trong 5 th khi trng-chng, c an-vui v s c vthng-gic.

[1] Thnh Pht: Nhn-v B-tt do tu mun hnh, rt-ro thnh-tu Phtqu v-thng chnh-ng chnh-gic, gi l thnh Pht. Thnh Pht c 4

bc: 1/ Tn-mn thnh Pht: Y vo s quyt-nh ni chng-tnh (ht ging


sn c), tin cc php khng sinh-dit, thanh-tnh, bnh-ng, khng th
nguyn-cu, l Tn-mn thnh Pht. 2/ Gii-mn thnh Pht: Y vo ni
gii-hnh (hiu bit tu-hnh), hiu su v php-tnh l khng to-tc, khng
khi ra tng sinh-t, khng khi ra tng Nit-bn, tm khng s-hi, cng
khng vui mng, l Gii-mn thnh Pht. 3/ Hnh-mn thnh Pht: Y
vo ni cu-cnh ca B-tt, tr c ht thy php-chng v-minh,
nguyn-hnh B- u y-, l Hnh-mn thnh Pht. 4/ Chngmn thnh Pht: Y ni tnh-tm, c php-tr tch-tnh v-phn-bit v
nhng cng-c thng-diu khng th ngh, bn c, l Chng-mn
thnh Pht.
[2] on trn, t ch By gi, n ch cng khp trnh by v 3 thn
ca Pht: T ch an-tr n ch ht ni v th-dng ca Php-thn Pht.
Php-thn Pht ly php-gii-tnh lm thn, php-gii-tnh trong sch,
thng hng, khng phn-bit. Cu nh-sng trnh-by v th-dng ca
T-th-dng-thn Pht. nh-sng tr-tu c c, do tu v-lng cng-c
thnh, thnh ri em li s soi sng cho tt c, l vin-mn Bo-thn
Pht. Cu Phng-tintrnh-by v cng-dng ca Tha-th-dng-thn
v Bin-ha-thn. Pht v gio-ha hng Thp-a, ng-hin Th-dng-thn,
cc bc Thnh khc v khp chng-sinh nn ng-hin ra Bin-hathn.
[3] Du-gi (Yoga): C ngha l tng-ng (ng hp nhau): ngha l
ngi tu (qun) v php tu (qun) ng-hp nhau. Tng-ng c 5 ngha: 1/
Cnh tng-ng: khng tri vi t-tnh ca cc php (s-vt). 2/ Hnhtng-ng: nhng cng-hnh v nh, tung hp nhau. 3/ L-tng-ng:
hp vi hai l thc (-l) ca s an-lp hay phi-an-lp. 4/ Qu-tng-ng:
chng c qu v-thng b-. 5/ C-tng-ng: chng qu vin-mn
ri, lm vic li-sinh, cu vt, ng-hp cn-c chng-sinh m cho thuc.
Theo ch tu, Duy-thc hay dng L-tng-ng, Mt-tn thi dng Hnhtng-ng. Ngay cu Du-gi trong chnh-vn ny cng thuc v Hnhtng-ng. Hnh-tng-ng ly tam-mt (3 php b-mt: thn, khu, mt) lm phng-chm.
[4] Ng c kim-cng: Cn gi l Ng tr kim-cng-ch ngha l ci
chy kim-cng c y- diu-lc ca 5 tr, thnh 5 c Pht: 1/ Php-gii
th-tnh-tr thnh i-Nht Nh-Lai. 2/ i-vin-knh-tr thnh A-xc NhLai. 3/ Bnh-ng-tnh-tr thnh Bo-sinh Nh-Lai. 4/ Diu-qun-st-tr
thnh V-lng-th Nh-Lai. 5/ Thnh-s-tc-tr thnh Bt-khng thnh-tu

Nh-Lai. Ch c y c ngha l chi, l loi. Ng c kim-cng, tc l


5 loi (hay 5 tr) kim-cng trn.
[5] Dn o: Biu-th phng-php dt-dn B-tt ti ch thnh Pht.
[6] Nng-dit. ni: dn-dt B-tt ti B-, tc l t ti tr-tu vinminh, do tr-tu ny ph-dit tn cng nhng v-minh si-m.
[7] on trn, t ch Khi y, n ch tr-n, c Pht dy ngi tuhnh cn phi thc hnh tam-mt l tm-b-mt, ng-b-mt v thn-b-mt.
Tm-b-mt qun-tng, ng-b-mt c ch, thn-b-mt kt-n. Thc hnh
c th, c ch Pht mi phng ghi nhn l quyt-nh thnh Pht.
Thnh Pht tc l c y phc-c v tr-tu, th-nhp tt c v soi
sng tt c nh T-l-gi-na Pht (T-l-gi-na c ngha l cng khp tt
c).
[8] on trn, t ch Khi hnh-gi, n ch tam-mui, qun t-thn l
Pht, em li li-ch cho chng-sinh.
[9] on trn, t ch V nh, n ch chnh-gic, v-d cho diu-php
th-thng. Qun-mn Ca-lu-la (chim Kim-s) ca th-gian lm tiu-tan
thuc c, th diu-qun ny cng nh gm tr-tu kim-cng on dit ht
thy ti-chng phin-no, thnh v-thng-gic.
[10] on trn, t ch Lc , n ch B-, B-tt Vn-th tn-thn
php-mn Pht ni v khuyn chng-sinh thc-hnh.
[11] A-ma-lc (Amala): Tn mt th qu ca n-, Tu dch l V-cu
thanh-tnh.
[12] on trn, t ch By gi, n ch B-, c Pht dy ngi tuhnh mun tm, ng, thn chng thnh-tu, cn thc-hnh 32 php. 32 php
y coi nh mc 32 o gip kim-cng, hy-sinh cng-quyt chin-u vi
tt c phin-no, mnh v chng-sinh chng t ti ch chng-ng tr-tu
cu-cnh v-d ca ch Pht trong ba i.
[13] on trn, t ch Khi y, n ch chnh-gic, i-chng nghe
Pht ni xong php-mn ny, ai ny u vui mng em nhng trn-bo
cng-dng ln ch Pht mi phng. V, tn-thn, pht-nguyn: phnthn truyn-b php-mn ny. Trong i-hi c nhiu li-ch ln.

XIII.- PHM CHC-LY [1]


By gi, c Thch-Ca Mu-Ni Nh-Lai bo B-tt Vn-th-s-l v v s
i-chng trong hi-hi rng: Ti trong v-lng c trm nghn i-kip,
khng tic thn-mnh, u mt, tay chn, mu tht, xng-ty, v con, t
nc, thnh-quch, ht thy ngc bu, c ai li xin Ti, Ti u em b-th
v Ti tu-tp trm nghn hnh kh kh lm m chng c tm-a-qunmn ca i-tha ny. Nay Ti em php ny ph-chc cho cc ng, cc
ng nn bit kinh rt su rng ny, cc bc c Thp-lc v-thng trong
mi phng ba i [2] u tuyn thuyt. Kinh bu nhim-mu ti-cc nh
th, lm cho hu-tnh c mi s li-lc. Trong tam-thin i-thin thgii, quc- ch Pht trong mi phng ny, c v-bin cc loi hutnh, chng-sinh trong bng-sinh, ng-qu, a-ngc, do nh sc uy-thn,
cng-c th-thng ca kinh i-tha Tm-a-Qun ny, m lm cho h
khi cc kh-no, c hng s an-vui. Nng-lc ca kinh v phc-c
kh ngh bn c nh th, lm cho t nc s-ti vui-thnh, khng c onch. V nh c ngi c ngc Nh- trong nh, hay sinh ra ht thy
vui nhim-mu, k-l; kinh bu nhim-mu ny cng nh th, hay lm
cho quc-gii c an-vui v-tn. Cng nh ci trng Mt-ni trn ci tri
Tam-thp-tam thin (ao-l-thin) hay pht ra trm nghn m-thanh, lm
cho thin-chng y hng-th mi s khoi-lc; trng php ca kinh ny
cng nh th, hay lm cho quc-gii c an-vui ti-thng. Bi nhn-duyn
y, i-chng cc ng tr trong i-nhn-lc m lu-thng kinh ny! [3]
Khi y, B-tt Vn-th-s-l bch Pht rng: Bch c Th-Tn! c
Nh-Lai him c! ng Thin-th him c! Nn Ngi mi ni ra kinh itha Tm-a-Qun nhim-mu su-rng ny, em li li-ch rng ln cho
ngi tu-hnh i-tha. D, bch Th-Tn! Kinh ny thc l su-nhim!
Vy, nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no th-tr kinh ny, cho n ch
mt bi bn cu k, thi nhng ngi nh th c bao nhiu phc?
c Th-Tn bo B-tt Vn-th-s-l rng: Nu c thin-nam-t, thinn-nhn no trong Hng-h-sa tam-thin i-thin th-gii y-dy by bu
m h dng em cng-dng ch Pht mi phng; h v mi mt c
Pht to-lp mt tinh-x bng by-bu trang-nghim, t cng-dng
Pht v B-tt Hng-sa kip; cc Nh-Lai kia cn c v-lng -t
Thanh-vn, h cng em cng-dng cc v y ht thy nhng cn-dng,

nh cng Pht khng khc. Cc c Pht v cc v Thanh-vn nh th sau


khi nhp Nit-bn, h li xy bo-thp ln, cng-dng x-l. Nu thin-namt, thin-n-nhn no tm nghe v tin, hiu mt bi bn cu k trong kinh
Tm-a ny, pht tm B-, th-tr, c, nim, gii-thuyt, vit chp, cho
n ht sc t l v mt ngi m ni cho h nghe, em nhng cng-c
cng-dng kia, so-snh vi cng-c thu c v thuyt kinh ny, thi trong
mi su phn kia cng khng bng mt phn ny v cho n ton-s, thd cng khng th snh-kp c, hung l ngi th-tr, c tp y- v
rng-ri v ngi m ni, thi ch phc-li thu v khng th hn-lng
c.
Nu c n-nhn pht tm b-, th-tr, hc tp, vit chp, gii-thuyt kinh
Tm-a ny, n-nhn y ch phi lm thn n-nhn ln ti-hu ny thi,
sau y khng phi chu thn n-nhn na v khng phi sa-a vo c-o
cng tm nn. V, thn trong i ny cm c mi phc thng-li: Mt
l, th-mnh tng thm. Hai l, tr mi bnh no. Ba l, dit-tr nghipchng. Bn l, phc-c tr-tu tng bi. Nm l, khng thiu tin ca. Su
l, da-d mn-bng. By l, c ngi yu knh. Tm l, c con hiudng. Chn l, quyn-thuc ha-mc. Mi l, thin-tm bn-vng. [4]
ng Vn-th-s-l! ni ny, ni khc, nu ai hoc c tp, hoc phngtng, hoc gii-thuyt, hoc vit chp kinh ny thi ch kinh quyn ny
tc l thp Pht, ht thy Thin, Nhn, phi-nhnnn em nhng trnbo qu nht trong nhn-gian, thin-thng m cng-dng ni y. S-d th
l sao?- V, ni kinh sch ny tc l c Pht, B-tt, Duyn-gic, Thanhvn . Sao vy?- V, ht thy Nh-Lai tu-hnh kinh ny, b thn phmphu, c v-thng chnh-ng chnh-gic, ht thy Hin-thnh cng u
t kinh ny m c gii-thot. [5]
ng Vn-th-s-l! Sau khi Ti nhp Nit-bn nm trm nm, lc chnhphp sp dit, nu c Php-s [6] no th-tr, c tp, gii-thuyt, vit chp
kinh Tm-a ny, l kinh ng u trong mi kinh, thi Php-s y cng
Ti khng khc. Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no cng-dng, tntrng v Php-s y, tc l cng-dng ht thy ch Pht trong mi phng
ba i v phc-c c hng, u bnh-ng nh mt khng hai. Th gi
l Chn-php cng-dng Nh-Lai v nh th gi l Chnh-hnh cngdng. S-d th l sao?- V, v Php-s y, trong thi-gian khng c Pht,
v chng-sinh t-kin trong i c-trc m din ni ra Tm-a kinh-vng
rt su rng ny, khin chng-sinh b c-kin, i v o B- v tuyntruyn, lu-b rng-ri, lm cho gio-php ny lu bn ti th-gian. Nh th

gi l V-tng ho Pht (v Pht khng c tng tt), ht thy Nhn,


Thin u nn cng-dng. Nu c thin-nam-t, thin-n-nhn no chp tay
cung-knh v Php-s y, Ti th-k cho V-thng i-b- v ngi y
s c v-thng chnh-ng chnh-gic. [7]
Nu ngi c nghe kinh Tm-a ny, v bo t n, pht tm b-, hoc
t mnh vit, hay mn ngi vit, hoc c nim thng-li, ch c phcc ca cc ngi nh th, em sc tr-tu ca Pht m tnh lng l nhiu
hay t cng khng th bit c n u l bin-gii, nhng ngi y l con
thc (chn-t) ca ch Pht. Ht thy ch Thin, Phm-Vng, -Thch,
T-i-thin-vng, nm trm quyn thuc Ha-l--mu, [8] N-la-bt-a
i-qu-thn-vng (i-dc-xoa-thn), Long-thn tm b, [9] ht thy
cc qu-thn nghe php ngy m khng ri v thng s ng-h. Pht-t
nh th, tng-trng chnh-nim, tr-tu, cng bin-ti v-ngi v thng
thng gio-ha chng-sinh, khin h vun-trng nhn Pht. [10]
ng Vn-th-s-l! Thin-nam-t, thin-n-nhn nh th khi sp mt, hintin c thy ch Pht mi phng, ba nghip (thn, khu, ) khng lon.
Bt u c mi th thn-nghip thanh-tnh. Nhng g l mi?- Mt l,
thn khng th kh. Hai l, ngi mt khng l. Ba l, tay khng ca-cy.
Bn l, chn khng co, dui. Nm l, i, tiu-tin khng r ra. Su l, thnth khng tot b-hi. By l, khng s m ngoi. Tm l, nm tay xe m.
Chn l, nt mt khng i. Mi l, quay nghing t-nh. Do nng-lc ca
kinh m c nhng tng nh th! Th na c mi th ng-nghip
thanh-tnh. Nhng g l mi?- Mt l, ni ra li ni nhim-mu. Hai l, ni
ra li ni du-dng. Ba l, ni ra li ni tt-lnh. Bn l, ni ra li ni thch
nghe. Nm l, ni ra li ni ty-thun. Su l, ni ra li ni li-ch. By l,
ni ra li ni uy-c. Tm l, ni ra li ni khng tri vi h-hng. Chn l,
ni ra li ni Nhn, Thin yu-knh. Mi l, ni ra li ni khen-ngi li
Pht ni. Li ni thin nh th, u do ni kinh ny m c! Sau na, c
mi th -nghip thanh-tnh. Nhng g l mi?- Mt l, khng sinh ginbc. Hai l, khng mang lng kt-hn. Ba l, khng sinh tm bn-sn. Bn
l, khng sinh tm ghen-ght. Nm l, khng ni li c. Su l, khng sinh
tm on-hn. By l, khng sinh tm in-o. Tm l, khng tham mi vt.
Chn l, xa-la by th khinh-mn. Mi l, mong-mun chng c ht
thy Pht-php, vin-mn tam-mui. [11]
ng Vn-th-s-l! Nhng cng-c nh th, u do nng-lc kh ngh,
bn c trong s th-tr, c-tp thng-li, gii-thuyt, vit chp kinh sch
su-nhim ny. Kinh Tm-a ny, trong v-lng ch, trong v lng thi,

c nhng chng-sinh khng c nghe, hung l c thy v tu-tp y? i-hi cc ng nn nht tm phng-tr, s chng x c thn phmphu, thnh Pht-o.
By gi, Vn-th-s-l Php-vng-t, v-lng i-b-tt, Tr-Quang Btt, nhiu v Tn-pht- B-tt, A-nh-kiu-trn-nh cng nhiu v ithanh-vn, thin, long tm b, nhn, phi-nhn-chng, ht u nht tm thtr li Pht v u hoan-h, tn-th phng-hnh. [12]
TOT-YU
XIII.- PHM CHC-LY
c Pht bo i-b-tt Vn-th, cc i-b-tt khc cng i-chng:
Trong v-lng i-kip Ti h-x thn-mnh, tu nhiu hnh kh lm, m
chng c qun-mn tm-a ca i-tha ny. Nay Ti em php ny
ph-chc cho cc ng. Cc ng nn bit kinh ny ch Pht trong mi
phng ba i tng ni. Kinh ny rt qu bu, lm cho chng-sinh trong 6
o khi kh, c vui, lm cho t nc s-ti giu-thnh. Cc ng nn tr
trong i-nhn-lc m lu-thng kinh ny!.
i-b-tt Vn-th bch Pht: Bch c Th-Tn! Nu c ngi th-tr
kinh ny, cho n ch tr c bn cu k, ngi y c phc th no?
c Pht bo: Nu c ngi tm nghe, tin hiu 4 cu k, pht tm b-,
th-tr, c nim, gii-thuyt, vit chp, cho n ni cho mt ngi nghe
thi cng-c y hn 16 phn cng-c cng-dng y- ch Pht, B-tt,
Thanh-vn trong mi phng trn Hng-sa kip. Cn ngi th-tr y-
thi phc-li khng th k xit c.
Nu n-nhn th-tr y-, i sau khng phi lm thn n-nhn, khng
phi sa-a vo 3 ng c, tm nn v, i hin-ti c 10 thng-li: sng
lu, khng bnh, khi nghip-chng, thm phc-tr, nhiu ca, da p,
ngi yu, con hiu, h ha v thin-tm bn-vng.
Ni no kinh ny c coi nh l thp Pht, Nhn, Thin nn ti cngdng v ni l c Pht, B-tt, Duyn-gic, Thanh-vn. Sau khi Ti nhp
Nit-bn 500 nm, c Php-s no th-tr, c tng, gii-thuyt, vit chp
kinh ny, thi Php-s y nh Ti khng khc. Ai cng-dng v Php-s y
tc l cng-dng ch Pht trong 10 phng ba i v c cng-c cng

nh vy. l chn php cng-dng Nh-Lai, l chnh hnh cng-dng.


V Php-s y l V tng ho Pht.
Ai mun bo p t-n, pht tm B-, hoc mnh vit, mn ngi vit,
hoc c nim kinh ny, c phc-c rt nhiu, d em tr-tu Pht m
suy-tnh cng khng bit ht c. Ngi y l con ch Pht, c Thin,
Long, thin-thn ng-h, chnh-nim, tr-tu thm ln, bin-ti v-ngi. Khi
sp mt c thy ch Pht trong mi phng, c 10 nghip thn thanhtnh, 10 nghip khu thanh-tnh v 10 nghip thanh-tnh.
Nhng cng-c nh th, u do nng-lc bt-t-ngh trong vic th-tr,
c tp, gii-thuyt, vit chp kinh Tm-a ny. Kinh ny c nhiu ni,
nhiu thi chng-sinh khng c nghe, hung l c thy, c tu-tp!
Vy, cc ng nn nht tm phng-tr, s chng x thn phm-phu v mau
thnh Pht-o!
Khi y, cc i-b-tt, cc v B-tt mi pht tm, cc v i-thanh-vn
cng v-lng Thin long tm b, u nht tm th-tr li Pht v u hoanh
tn-th
phng-hnh.
HT

[1] Chc-ly: C ngha l giao-ph cng vic ang lm cho ngi sau
gnh-vc, duy-tr v pht-trin, m cng vic y lm cho ngi c giaoph phi quan-tm, bn-bu (phin-ly) ti.
[2] Thp lc Mi lc ca Nh-Lai: 1/ Tr-lc hiu bit ch ng o-l
hay khng ng o-l ca s-vt. 2/ Tr-lc bit nhn-qu nghip-bo 3 i
ca chng-sinh. 3/ Tr-lc bit cc mn thin-nh, gii-thot tam-mui. 4/
Tr-lc bit cc cn thng (hn), lit (km) ca chng-sinh. 5/ Tr-lc bit
mi tri-gii (s hiu bit) ca chng-sinh. 6/ Tr-lc bit mi cnh-gii ca
chng-sinh. 7/ Tr-lc bit c ch s n ca mi ng (o). 8/ Tr-lc
bit dng Thin-nhn khng chng-ngi. 9/ Tr-lc bit tc-mnh v-lu.
10/ Tr-lc bit dt hn tp-kh.
y l ch v s hiu bit ca ch Pht trong 10 phng ba i.

[3] on trn, t ch By gi n ch kinh ny, c Pht ni v s tuhnh ca Ngi trong nhiu kip Ngi mi chng c qun-mn Tm-a
ny, nay Ngi giao-ph cho i-chng, nn nhn-nhc c-gng truyn-b
kinh ny cho tt c, trong khp ni, ng mt, v kinh ny u, em li
nhiu s an-lc cho ni y.
[4] on trn, t ch Khi y, ti ch bn vng, B-tt Vn-th hi
Pht v cng-c duy-tr kinh ny, c Pht dy: duy-tr kinh ny c
nhiu li-ch hn cng-dng ch Pht, B-tt, Thanh-Vn. V, nu n nhn
no duy-tr cn c thm 10 thng-li.
[5] on trn, t ch ni ny, n ch gii-thot, c Pht ni kinh
ny u cng nh thp Pht , nn cng-dng.
[6] Php-s: Danh-t tn-xng nhng v tinh-thng Pht-php, kh-d lm
khun thc cho ngi.
[7] on trn, t ch Sau khi, n ch chnh-gic, c Pht ni v
cng-c ca v Php-s duy-tr kinh ny rt ln, nn cung-knh cng-dng,
cng nh Pht.
[8] Ha-l--mu: Ha-l- (Hariti), Tu dch l Hoan-h. Ha-l--mu
tc l qu t-mu (m con con thn-qu). B-t-ni-gia tp-s quyn 31 ni:
Xa kia trong thnh Vng-x c mt v c-gic ra i, mi thit i-hi.
Trong ngy i-hi c 500 ngi nghe bit, cng nhau ti d. Khi i dc
ng h gp mt ngi n b cha chn b, bng thng nh-lc (sa), h
r b y i d hi. B kia i theo. Ti ni, thy s vui-v, b kia ra ma gp
vui, khng ng b try thai. Thy s th th, nhng ngi kia b i, mnh
b au-n, bun ru . B lin tm bn thng nh-lc, mua c 500
qu Am-ma-la. Ngay lc c v c-gic ti thm hi, an-i, b lin
nh l, em qu cng-dng v b nguyn: Ti nguyn sau y ti sinh vo
thnh Vng-x ny n tht ht nhng con ca nhng ngi y. Do cnguyn y m sau ny b y sinh lm con gi c ca qu Sa-la-dc-xoa,
trong thnh Vng-x, kt-hn vi Bn-chi-ca dc-xoa, con trai c ca
Bn-xoa-la dc-xoa nc Kin--la, sinh c 500 con, hng ngy c bt
nhng con trai, con gi thnh Vng-x n tht. Mt hm, c Pht dng
phng-tin giu mt a con ca qu-n . Qu-n bun ru, thng-xt
i tm, bit l bn Pht, vo xin Pht, c Pht bo: Ngi c 500 con,
cn thng mt a con, hung l nhng ngi khc ch mt, hai a li
khng thng ? Ngay , c Pht khuyn qu-n khng nn st sinh v

trao-truyn cho ng-gii, thnh u-b-di. Th-gii ri, qu-n bch: Vy,
t nay ti khng c tr con n th cht i mt!. c Pht bo: Ngi
ng lo, t nay tr i ni no c Thanh-vn -t ca Ta, mi khi n cm,
gi n tn m con ngi, m con ngi s c no , nhng m con
ngi i vi trong gio-php ca Ta phi dc lng ng-h ni Gi-lam
cng cc Tng-Ni! M con con qu u vui-v.
[9] Tm b: 1/ Thin. 2/ Long 3/ D-xoa. 4/ Cn-tht-b. 5/ A-tu-la. 6/ Calu-la. 7/ Khn-na-la. 8/ Ma-hu-la-gi.
[10] on trn, t ch Nu ngi n ch nhn Pht, c Pht ni
cng-c duy-tr truyn-b kinh ny trong vic bo t-n.
[11] on trn, t ch ng Vn-th. n ch Tam-mui, c Pht
ni v s li-ch trong vic duy-tr, truyn-b kinh ny khi sp cht c
thy ch Pht, c 10 th thanh-tnh v thn, khu, -nghip.
[12] on trn, t ch Nhng cng-c nh th, n ch phng-hnh,
c Pht kt-thc, khuyn i-chng nn nht tm tu-tr kinh ny. i-chng
u nht tm hoan-h, phng-tr.
n y ht quyn th 8.
HT

You might also like