I NT

Digital Electronics B mn K thu t my tnh Khoa Cng ngh thng tin Tr ng H Bch Khoa H N i
1

a ch lin h c a tc gi
 V n phng:
} } } }

B mn K thu t my tnh Khoa Cng ngh thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i P322 C1 S 1, i C Vi t, H N i T : 04 8696125

 Gi ng vin: Nguy n Thnh Kin  Mobile: +84983588135  Email:

}

kiennt@it-hut.edu.vn

M c ch mn h c
 Cung c p cc ki n th c c b n v :
} } }

C ut o Nguyn l ho t ng d ng

ng

c a cc m ch s (m ch logic, IC, chip)  Trang b nguyn l

} }

Phn tch Thi t k

cc m ch s c b n  T o c s cho ti p thu cc ki n th c chuyn ngnh

3

Ti li u tham kh o chnh
 Introductory Digital Electronics - Nigel P. Cook Prentice Hall, 1998  Digital Systems - Principles and Applications Tocci & Widmer - Prentice Hall, 1998  http://ktmt.shorturl.com

Th i l
 T ng th i l
} }

ng mn h c

ng: 60 ti t
ng

L thuy t: 45 ti t, t i gi ng Th c hnh: 15 ti t.
 H
}

M ph ng m t s m ch i n t s trong gio trnh s d ng ph n m m Multisim v8.0

ng d n th c hnh t i phng my
C1-325, C Nguy t B mn KTMT lin h

 N p bo co th c hnh km bi thi  Khng c bo co th c hnh => 0 i m.

N i dung c a mn h c

    

Ch Ch Ch Ch Ch

ng 1. Gi i thi u v i nt s ng 2. Cc hm logic ng 3. Cc ph n t logic c b n ng 4. H t h p ng 5. H dy

i nt s

Ch ng 1 GI I THI U V

I NT

B mn K thu t My tnh, Khoa Cng ngh Thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i

7

Gi i thi u v

i nt s

i nt

Gi i thi u v
 H th ng i n t , thi t b
Cc linh ki n i n, i n t (component)

i n t s (ti p)

i nt
Cc thi t b , h th ng i nt (equipment, system)

Cc m ch i nt (circuit)

Gi i thi u v
 S v t
}

i n t s (ti p)

ng t :

Trong khoa h c, cng ngh hay cu c s ng i th ng, ta th ng xuyn ph i ti p xc v i s l ng S l ng c th o, qu n l, ghi chp, tnh ton nh m gip cho cc x l, c on ph c t p h n C 2 cch bi u di n s l ng:
 D ng t ng t (Analog)  D ng s (Digital)

D ng t

ng t :

 VD: Nhi t , t c , i n th c a u ra micro  L d ng bi u di n v i s bi n i lin t c c a cc gi tr (continuous)

}

D ng s :
 VD: Th i gian hi n trn ng h i n t  L d ng bi u di n trong cc gi tr thay i t ng n c r i r c (discrete)
10

Gi i thi u v
 H th ng s v t
}

i n t s (ti p)

ng t :

H th ng s (Digital system)
 L t h p cc thi t b c thi t k x l cc thng tin logic ho c cc s l ng v t l d i d ng s  VD: My vi tnh, my tnh, cc thi t b hnh nh m thanh s , h th ng i n tho i  ng d ng: l nh v c i n t , c kh, t

H th ng t

ng t (Analog system)
ng v t l d ng

 Ch a cc thi t b cho php x l cc s l t ng t  VD: H th ng m-ly, ghi b ng t

11

Gi i thi u v
 Cng ngh s - u, nh
Dng cng ngh s
}

i n t s (ti p)
ng t
ng t

c i m so v i t

th c hi n cc thao tc c a gi i php t

u i m c a cng ngh s :
 Cc h th ng s d thi t k h n:
}

Khng c n gi tr chnh xc U, I, ch c n kho ng cch m c cao th p C cc m ch ch t c th gi thng tin lu ty

 L u tr thng tin d
}


}

chnh xc cao h n
Vi c nng t chnh xc 3 ch s ln 4 ch s n gi n ch c n l p thm m ch h t ng t , l p thm m ch s nh h ng U, I v thm nhi u

 Cc x l c th l p trnh c  t b nh h ng b i nhi u  C th ch t o nhi u m ch s trong cc chip

12

Gi i thi u v
 Cng ngh s - u, nh
}

i n t s (ti p)
ng t

c i m so v i t
ng t

H n ch : Th gi i th c ch y u l t
 Cc s l ng v t l trong th c t , t nhin ch y u l d ng t ng t .  VD: nhi t , p su t, v tr, v n t c, r n, t c dng ch y

Chuy n i cc u vo th c t d ng t ng t thnh d ng s

X l thng tin S

Chuy n i cc u ra s v d ng t ng t th c t
13

Gi i thi u v

i n t s (ti p)

S k th pc a cng ngh s v t ng t !

14

i nt s

Ch ng 2 CC HM LOGIC

B mn K thu t My tnh, Khoa Cng ngh Thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i

15

N i dung ch

ng 2

2.1. Gi i thi u 2.2. i s Boole 2.2. Bi u di n cc hm logic d i d ng chnh quy 2.3. T i thi u ha cc hm logic

16

2.1. Gi i thi u
 M ch logic (m ch s ) ho t nh phn:
} }

ng d a trn ch

i n th u vo, u vo ho c b ng 0, ho c b ng 1 V i 0 hay 1 t ng tr ng cho cc kho ng i n th c nh ngh a s n VD: 0 p 0.8V :0 2.5 p 5V :1

Cho php ta s d ng i s Boole nh l m t cng c phn tch v thi t k cc h th ng s

17

Gi i thi u (ti p)

} } }

i s Boole:
Do George Boole sng l p vo th k 19 Cc h ng, bi n v hm ch nh n 1 trong 2 gi tr : 0 v 1 L cng c ton h c kh n gi n cho php m t m i lin h gi a cc u ra c a m ch logic v i cc u vo c a n d i d ng bi u th c logic L c s l thuy t, l cng c cho php nghin c u, m t , phn tch, thi t k v xy d ng cc h th ng s , h th ng logic, m ch s ngy nay.

18

Gi i thi u (ti p)
 Cc ph n t logic c b n:
} }

Cn g i l cc c ng logic, m ch logic c b n L cc kh i c b n c u thnh nn cc m ch logic v h th ng s khc

19

Gi i thi u (ti p)
 M c tiu c a ch
} } }

ng: sinh vin c th

Tm hi u v i s Boole Cc ph n t logic c b n v ho t ng c a chng Dng i s Boole m t v phn tch cch c u thnh cc m ch logic ph c t p t cc ph n t logic c b n

20

N i dung ch

ng 2

2.1. Gi i thi u 2.2. i s Boole 2.2. Bi u di n cc hm logic d i d ng chnh quy 2.3. T i thi u ha cc hm logic

21

1. Cc

nh ngh a

 Bi n logic: l 1 i l ng c th bi u di n b ng 1 k hi u no , v m t gi tr ch l y gi tr 0 ho c 1.  Hm logic: l bi u di n c a nhm cc bi n logic, lin h v i nhau thng qua cc php ton logic, v m t gi tr c ng l y gi tr 0 ho c 1.  Php ton logic: c 3 php ton logic c b n:
} } }

Php V - "AND" Php Ho c - "OR" Php o - "NOT"

22

Cc

nh ngh a (ti p)

 Cc gi tr 0, 1 khng t ng tr ng cho cc con s th c m t ng tr ng cho tr ng thi gi tr i n th hay cn g i l m c logic (logic level)  M t s cch g i khc c a 2 m c logic:
M c logic 0 Sai (False) T t (Off) Th p (Low) Khng (No) (Ng t) Open switch M c logic 1 ng (True) B t (On) Cao (High) C (Yes) ( ng) Closed switch
23

2. Bi u di n bi n v hm logic
 Dng bi u
} }

Venn ( le):

M i bi n logic chia khng gian thnh 2 khng gian con. Khng gian con th nh t, bi n nh n gi tr ng (=1), khng gian con th cn l i, bi n nh n gi tr sai (=0). VD: F = A AND B

24

Bi u di n bi n v hm logic (ti p)
 Dng bi u th c
} } } }

is :

K hi u php V AND: . K hi u php Ho c OR: + K hi u php o NOT: D VD: F = A AND B hay F = A.B

25

Bi u di n bi n v hm logic (ti p)
 Dng b ng th t:
}

Dng m t s ph thu c u ra vo cc m c i n th u vo c a cc m ch logic B ng th t bi u di n 1 hm logic n bi n c:

 (n+1) c t:
} }

n c t u t ng ng v i n bi n c t cn l i t ng ng v i gi tr c a hm t ng ng v i 2n gi tr c a t h p bi n

 2n hng:
}

26

Bi u di n bi n v hm logic (ti p)
 Dng ba Cc-n:
} }

} }

y l cch bi u di n t ng ng c a b ng th t. Trong , m i trn ba t ng ng v i 1 dng c a b ng th t. T a c a xc nh gi tr c a t h p bi n. Gi tr c a hm c ghi vo t ng ng.

27

Bi u di n bi n v hm logic (ti p)
 Dng bi u
} }

th i gian:
i theo th i gian c a bi n v hm logic

L th bi u di n s bi n VD: v i F = A . B

28

3. Cc php ton logic c b n

29

4. Tnh ch t c a php ton logic c b n  T n t i ph n t trung tnh duy nh t trong php ton AND v OR
} }

C a php AND l 1: A . 1 = A C a php OR l 0: A + 0 = A

 Tnh ch t giao hon

A.B = B.A A+B = B+A

 Tnh ch t k t h p
(A.B).C = A.(B.C) = A.B.C (A + B) + C = A + (B + C) = A + B + C
30

Cc tnh ch t (ti p)
 Tnh ch t phn ph i
(A + B).C = A.C + B.C (A.B) + C = (A + C).(B + C)

 Tnh ch t khng s m , khng h s

A.A.A. .A = A A+A+A+ +A = A

 Php b
A! A A A !1 A. A ! 0
31

5.
 o c a m t t ng b ng tch cc

nh l DeMorgan
o thnh ph n

( a  b) ! a . b
 o c a m t tch b ng t ng cc o thnh ph n

a.b ! a  b
 T ng qut:

f (.,, a1 , a2 ,..., an ) ! f (,., a1 , a2 ,..., an )

32

6. Nguyn l

+ 0

i ng u

i ng u:
i ng u v i . i ng u v i 1 (A.B) + C = (A + C).(B + C)

 V d :
(A + B).C = A.C + B.C

33

N i dung ch

ng 2

2.1. Gi i thi u 2.2. i s Boole 2.2. Bi u di n cc hm logic d i d ng chnh quy 2.3. T i thi u ha cc hm logic

34

2.2. Bi u di n cc hm logic d

i d ng chnh quy

35

1. Tuy n chnh quy

 nh l Shannon: m t hm logic b t k c th c tri n khai theo 1 trong cc bi n d i d ng t ng c a 2 tch logic nh sau:

F ( A1 , A2 ,..., An ) ! A1.F (1, A2 ,..., An )  A1.F (0, A2 ,..., An )

 V d :

F ( A, B ) ! A.F (1, B )  A.F (0, B) ! A.[ B.F (1,1)  B.F (1,0)]  A.[ B.F (0,1)  B.F (0,0)] ! AB.F (1,1)  AB.F (1,0)  AB.F (0,1)  AB.F (0,0)
 M t hm logic b t k u c th chuy n v d ng tuy n chnh quy nh p d ng nh l Shannon cho d ng tuy n
36

p d ng nhanh

nh l Shannon

37

2. H i chnh quy
 nh l Shannon: m t hm logic b t k c th c tri n khai theo 1 trong cc bi n d i d ng tch c a 2 t ng logic nh sau:

F ( A1 , A2 ,..., An ) ! [ A1  F (0, A2 ,..., An )].[ A1  F (1, A2 ,..., An )]

 V d :

F ( A, B) ! [ A  F (0, B)].[ A  F (1, B )] ! ( A  [ B  F (0,0)].[ B  F (0,1)]).( A  [ B  F (1,0)].[ B  F (1,1)]) ! [ A  B  F (0,0)].[ A  B  F (0,1)].[ A  B  F (1,0)].[ A  B  F (1,1)]
 M t hm logic b t k u c th chuy n v d ng h i chnh quy nh p d ng nh l Shannon cho d ng h i
38

p d ng nhanh

nh l Shannon

39

3. Bi u di n hm logic d

i d ng s

40

N i dung ch

ng 2

2.1. Gi i thi u 2.2. i s Boole 2.2. Bi u di n cc hm logic d i d ng chnh quy 2.3. T i thi u ha cc hm logic

41

2.3. T i thi u ha cc hm logic

 M t hm logic c g i l t i thi u ho n u nh n c s l ng s h ng t nh t v s l ng bi n t nh t.  M c ch c a vi c t i thi u ho: M i hm logic c th c bi u di n b ng cc bi u th c logic khc nhau. M i 1 bi u th c logic c m t m ch th c hi n t ng ng v i n. Bi u th c logic cng n gi n th m ch th c hi n cng n gi n.  C hai ph ng php t i thi u ho hm logic:
} }

Ph Ph

ng php i s ng php ba Cc-n

42

1. Ph

ng php

is

43

Ph

ng php nhm s h ng

44

Thm s h ng c vo bi u th c

45

Lo i b s h ng th a
 Trong v d sau, AC l s h ng th a:

T i thi u ha?

46

Bi t p p d ng
 VD1: T i thi u ha cc hm sau b ng ph ng php i s : a. F ( A, B, C , D) ! ( A  BC )  A.( B  C )( AD  C ) b. F ( A, B, C , D) ! ( A  B  C )( A  B  C )( A  B  C )( A  B  C )

47

2. Ph
 Quy t c l p ba Cc-n:
}

ng php ba Cc-n

2 li n k nhau ch sai khc nhau 1 gi tr c a 1 bi n (t ng ng v i t h p bi n khc nhau 1 gi tr ) Ba Cc-n c tnh khng gian

48

Ba Cc-n cho hm 2, 3, 4 bi n

49

Quy t c nhm (d ng tuy n chnh quy)

 Nhm cc li n k m gi tr c a hm cng b ng 1 l i v i nhau sao cho:
} } }

S l ng cc trong nhm l l n nh t c th c, ng th i s l ng trong nhm ph i l l y th a c a 2, V hnh d ng c a nhm ph i l hnh ch nh t ho c hnh vung

 Nhm c 2n lo i b c n bi n  Bi n no nh n c gi tr ng c nhau trong nhm th s b lo i  Cc nhm c th trng nhau m t vi ph n t nh ng khng c trng hon ton v ph i nhm h t cc b ng 1  S l ng nhm chnh b ng s l ng s h ng sau khi t i thi u ha (m i nhm t ng ng v i 1 s h ng)
50

V d
F ( A, B, C ) ! ABC  ABC  ABC  ABC  ABC  ABC F ( A, B, C ) ! A  BC  BC

51

Tr
 N u gi tr hm khng xc nh t i m t vi t h p bi n no :
}

ng h p

c bi t

} }

K hi u cc khng xc nh b ng d u Nhm cc v i cc 1 Khng nh t thi t ph i nhm h t cc

F ( A, B, C , D) ! BC  BC

52

Bi t p p d ng
 T i thi u ha cc hm sau b ng ph
} } } }

ng php ba Ccn:

a. F(A,B,C,D) = R(0,2,5,6,9,11,13,14) b. F(A,B,C,D) = R(1,3,5,8,9,13,14,15) c. F(A,B,C,D) = R(2,4,5,6,7,9,12,13) d. F(A,B,C,D) = R(1,5,6,7,11,13) v F khng xc h p bi n 12,15.

nh v i t

53

i nt s

Ch ng 3 CC PH N T

LOGIC C

B N

B mn K thu t My tnh, Khoa Cng ngh Thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i

54

N i dung ch

ng 3

3.1. Khi ni m 3.2. Th c hi n ph n t AND, OR dng Diode 3.3. Th c hi n ph n t NOT dng Transistor 3.4. Cc m ch tch h p s

55

3.1. Khi ni m
 C 3 php ton logic c b n:
} } }

V (AND) HO C (OR) O (NOT)

 Ph n t logic c b n (m ch logic c b n, c ng logic) th c hi n php ton logic c b n:

} } }

C ng V (AND gate) C ng HO C (OR gate) C ng O (NOT inverter)

 Cc m ch s XOR, XNOR

c bi t khc: cc c ng NAND, NOR,

56

1. C ng V (AND gate)
 Ch c n ng:
} }

Th c hi n php ton logic V (AND) u ra ch b ng 1 khi t t c cc u vo b ng 1

 C ng V 2
}

u vo:

K hi u: A 0 B 0 1 0 1 out 0 0 0 1
57

} }

B ng th t: Bi u th c: out = A . B

0 1 1

2. C ng HO C (OR gate)
 Ch c n ng:
} }

Th c hi n php ton logic HO C (OR) u ra ch b ng 0 khi t t c cc u vo b ng 0

 C ng HO C 2
}

u vo:

K hi u: A 0 B 0 1 0 1 out 0 1 1 1
58

} }

B ng th t: Bi u th c: out = A + B

0 1 1

3. C ng
 Ch c n ng:
}

O (NOT inverter)

Th c hi n php ton logic

O (NOT)

 C ng
}

O ch c 1

u vo:

K hi u:

} }

B ng th t: Bi u th c: out = A

A 0 1

out 1 0
59

4. C ng V
 Ch c n ng:
} }

O (NAND gate)

Th c hi n php O c a php ton logic V u ra ch b ng 0 khi t t c cc u vo b ng 1

 C ng V
}

O2

u vo:

K hi u: A 0 B 0 1 0 1 out 1 1 1 0
60

} }

B ng th t: Bi u th c: out = A . B

0 1 1

5. C ng HO C
 Ch c n ng:
} }

O (NOR gate)

Th c hi n php O c a php ton logic HO C u ra ch b ng 1 khi t t c cc u vo b ng 0

 C ng HO C
}

O2

u vo:

K hi u: A 0 B 0 1 0 1 out 1 0 0 0
61

} }

B ng th t: Bi u th c: out = A + B

0 1 1

6. C ng XOR (XOR gate)

 Ch c n ng:
} }

Exclusive-OR Th c hi n bi u th c logic HO C C LO I TR (php ton XOR - hay cn l php c ng module 2) u ra ch b ng 0 khi t t c cc u vo gi ng nhau

 C ng XOR 2
}

u vo:
A 0 0 1 B out 0 0 1 0 1 1 1 0
62

K hi u:

} }

B ng th t: Bi u th c:

out ! A B ! A.B  A.B

7. C ng XNOR (XNOR gate)

 Ch c n ng:
} } }

Exclusive-NOR Th c hi n php O c a php ton XOR u ra ch b ng 1 khi t t c cc u vo gi ng nhau

 C ng XNOR 2
}

u vo:
A 0 B out 0 1 1 0 1 0 0 1
63

K hi u:

} }

B ng th t: Bi u th c:

out ! A B ! A.B  A.B

0 1 1

8. Bi t p
 Cho cc bi u th i gian sau, hy cho bi t t ng bi u th i gian bi u di n ho t ng c a c ng no?  E0 (EA, EB) = ?

64

Bi t p (ti p)
 E0 (EA, EB) = ?

65

3.2. Th c hi n ph n t AND, OR
 Diode:
}

K hi u: Ch c n ng: cho dng i n i qua theo 1 chi u t A K Ho t ng:

 N u UA > UK th IAK > 0, Diode lm vi c  N u UA UK th IAK = 0, Diode lm vi c ch ch Thng T t

66

Ph n t AND 2
 Xt m ch hnh bn.  Gi s l y TTL lm chu n cho ho t ng c a m ch.  L n l t t i n p 0V v 5V vo 2 u vo A v B, sau o i n p t i u ra S, ta c:

u vo dng Diode

S = A.B

67

Ph n t OR 2
 Xt m ch hnh bn.  Gi s l y TTL lm chu n cho ho t ng c a m ch.  L n l t t i n p 0V v 5V vo 2 u vo A v B, sau o i n p t i u ra S, ta c:

u vo dng Diode

S = A+B

68

3.3. Th c hi n ph n t NOT
 Transistor l
} }

ng c c:

C 2 lo i: NPN v PNP Transistor c 3 c c:

 B: Base c c g c  C: Collector c c gp  E: Emitter c c pht

Ch c n ng: Dng khu ch vi c i u khi n dng IB Ho t ng:

 IB = 0, Transistor lm vi c ch  IB > 0, Transistor lm vi c ch trong F l h s khu ch i.

i (thng) dng IC b ng

khng khu ch i (t t), IC = 0 khu ch i (thng), IC = F.IB,

69

Ph n t NOT dng Transistor

 Xt m ch hnh sau.

 Gi s l y TTL lm chu n cho ho t ng c a m ch.  L n l t t i n p 0V v 5V vo u vo A v ch n Rb nh sao cho Transistor thng bo ha, sau o i n p t i u ra S, ta c:

S!A
70

3.4. Cc m ch tch h p s
 Cc ph n t logic c c u thnh t cc linh ki n i n t  Cc linh ki n i n t ny khi k t h p v i nhau th ng d ng cc m ch tch h p hay cn g i l IC (Integrated Circuit).  M ch tch h p hay cn g i l IC, chip, vi m ch, bo c c i m:
}

u i m: m t linh ki n, lm gi m th tch, gi m tr ng l kch th c m ch. Nh c i m: h ng m t linh ki n th h ng c m ch. M ch tch h p t ng t : lm vi c v i cc tn hi u t M ch tch h p s : lm vi c v i cc tn hi u s ng t

ng v

 C 2 lo i m ch tch h p:
} }

71

Phn lo i m ch tch h p s
 Theo m t
}

linh ki n:
ng c ng (gate).

Tnh theo s l C cc lo i sau:

 M t c ng c kho ng 2z10 transistor  VD: c ng NAND 2 u vo c c u t o t 4 transistor

}

 SSI - Small Scale Integration: cc vi m ch c m t tch h p c nh : < 10 c ng/chip  MSI - Medium Scale Integration: cc vi m ch c m t tch h p c trung bnh: 10 z 100 c ng/chip  LSI - Large Scale Integration: cc vi m ch c m t tch h p c l n: 100 z 1000 c ng/chip  VLSI - Very Large Scale Integration: cc vi m ch c m t tch h p c r t l n: 103z106 c ng/chip  ULSI - Ultra Large Scale Integration: cc vi m ch c m t tch h p c c c k l n: > 106 c ng/chip
72

Phn lo i m ch tch h p s (ti p)

 Theo b n ch t linh ki n
}

c s d ng:
ng c c:

IC s d ng Transistor l

 RTL Resistor Transistor Logic ( u vo m c i n tr , u ra l Transistor)  DTL Diode Transistor Logic ( u vo m c Diode, u ra l Transistor)  TTL Transistor Transistor Logic ( u vo m c Transistor, u ra l Transistor)  ECL Emitter Coupled Logic (Transistor ghp nhi u c c emitter)
}

IC s d ng Transistor tr Transistor)
 MOS  CMOS

ng - FET (Field Effect

Metal Oxide Semiconductor Complementary MOS

73

c tnh i n c a IC
 D i i n p quy nh m c logic  VD: v i chu n TTL ta c:
5V 5V

2V

D i i n p khng xc nh

D i i n p khng xc nh

3,5V

0.8V

0,5V

0V Vo Ra

0V

74

c tnh i n c a IC (ti p)
 Th i gian truy n: tn hi u truy n t u vo t i u ra c a m ch tch h p ph i m t m t kho ng th i gian no . Th i gian c nh gi qua 2 thng s :
} }

Th i gian tr : l th i gian tr thng tin c a u ra so v i u vo Th i gian chuy n bi n: l th i gian c n thi t chuy n bi n t m c 0 ln m c 1 v ng c l i.

} } } }

Th i gian chuy n bi n t 0 n 1 cn g Th i gian chuy n bi n t 1 n 0 cn g Trong l thuy t: th i gian chuy n bi n b Trong th c t , th i gian chuy n bi n 10% n 90% gi tr bin c c i.

i l th i gian thi t l p s n d ng i l th i gian thi t l p s n m ng 0 c o b ng th i gian chuy n bi n t

75

c tnh i n c a IC (ti p)
 Cng su t tiu th
} }

ch

ng:

Ch ng l ch lm vi c c tn hi u L cng su t t n hao trn cc ph n t trong vi m ch, nn c n cng nh cng t t. Cng su t tiu th ch ng ph thu c
 T n s lm vi c.  Cng ngh ch t o: cng ngh CMOS c cng su t tiu th th p nh t.

76

c tnh c c a IC
 L c tnh c a k t c u v b c bn ngoi.  C 2 lo i thng d ng:
} }

V trn b ng kim lo i, s chn < 10 V d t b ng g m, ch t d o, c 3 lo i

 IC m t hng chn SIP (Single Inline Package) hay SIPP (Single In-line Pin Package)  IC c 2 hng chn DIP (Dual Inline Package)  IC chn d ng l i PGA (Pin Grid Array): v vung, chn xung quanh

77

c tnh c c a IC (ti p)
 M t s d ng IC:

78

c tnh nhi t c a IC
 M i m t lo i IC i u ki n mi tr s d ng n.
} }

c ch t o s d ng m t ng khc nhau ty theo m c ch

IC dng trong cng nghi p: 0Cz70C IC dng trong qun s : -55C z125C

79

VD: Ph n t AND dng IC

80

VD: Ph n t AND dng IC (ti p)

81

VD: Ph n t OR dng IC

82

VD: Ph n t NAND dng IC

83

VD: Ph n t NOR dng IC

84

VD: Ph n t XOR v XNOR dng IC

85

Cc ph n t logic c b n
AND: 74LS08 OR: 74LS32 NOT: 74LS04/05 NAND: 74LS00 NOR: 74LS02 XOR: 74LS136 NXOR: 74LS266

      

86

Bi t p p d ng
 Bi u di n cc ph n t logic hai u vo AND, OR v ph n t logic m t u vo NOT ch dng ph n t NAND.

87

i nt s

Ch ng 4 H T H P

B mn K thu t My tnh, Khoa Cng ngh Thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i

88

N i dung ch

ng 4

4.1. Khi ni m 4.2. M t s h t h p c b n

89

4.1. Khi ni m
 H t h p l h m tn hi u ra ch ph thu c vo tn hi u vo t i th i i m hi n t i  H t h p cn c g i l h khng c nh  H t h p ch c n th c hi n b ng nh ng ph n t logic c b n

90

N i dung ch

ng 4

4.1. Khi ni m 4.2. M t s h t h p c b n

91

4.2. M t s h t h p c b n

1. 2. 3. 4. 5.

B m ha B gi i m B ch n knh B phn knh Cc m ch s h c

92

1. B m ha
 M ha l vi c s d ng k hi u tr ng cho m t i t ng no .  K hi u t ng ng v i m t i t t m.  Th d : bi u di n ng c

c g i l

93

B m ha (ti p)
 Ch c n ng: th c hi n vi c m ha cc tn hi u t ng ng v i cc i t ng thnh cc t m nh phn.
it ng tn hi u B m ha tn hi u T m

 Th d :
A B C D

B m ha

S0 S1

94

V d - B m ha bn phm
 M ha bn phm:
} }

M i phm c gn m t t m khc nhau. Khi m t phm c nh n, b m ha s cho ra t m t ng ng gn cho phm .

u ra l

 Hy thi t k b m ha cho m t bn phm g m c 9 phm v i gi thi t trong m t th i i m ch c duy nh t 1 phm c nh n.

95

B m ha bn phm (ti p)
 S
} }

kh i:
M t b 9 phm, ph i s d ng 4 bit V y c 9 u vo, 4 u ra. m ha.

 M ha u tin:
}

N u 2 ho c nhi u phm ng th i c nh n, th b m ha ch coi nh 1 phm c nh n, v phm c m cao nh t.

Vcc
P1

A BMH bn phm 9 phm B

P2

C D

P9

96

B m ha bn phm (ti p)
 B ng m ha:

97

B m ha bn phm (ti p)
 L p bi u th c
}

u ra ph thu c

u vo:

A = 1 khi P8 ho c P9 c nh n, t c l khi P8 = 1 ho c P9 = 1 V y A = P8 + P9 B = 1 khi P4 ho c P5 ho c P6 ho c P7 c nh n, t c l khi P4 = 1 ho c P5 = 1 ho c P6 = 1 ho c P7 = 1 V y B = P4 + P5 + P6 + P7 C = 1 khi P2 ho c P3 ho c P6 ho c P7 c nh n, t c l khi P2 = 1 ho c P3 = 1 ho c P6 = 1 ho c P7 = 1 V y C = P2 + P3 + P6 + P7 D = 1 khi P1 ho c P3 ho c P5 ho c P7 ho c P9 c nh n, t c l khi P1 = 1 ho c P3 = 1 ho c P5 = 1 ho c P7 = 1 ho c P9 = 1 V y D = P1 + P3 + P5 + P7 + P9

 V m ch:
98

Bi t p v nh
 Tm hi u ho t gi n
}

ng c a bn phm my tnh

TLTK: www.wikipedia.org

99

2. B gi i m
 Ch c n ng:
} }

B gi i m th c hi n ch c n ng ng c v i b m ha. Cung c p thng tin u ra khi u vo xu t hi n t h p cc bi n nh phn ng v i 1 hay nhi u t m c ch n. T t m xc nh c tn hi u t ng ng v i i t ng m ha.

100

Hai tr
 Gi i m cho 1 t m:
}

ng h p gi i m

Nguyn l: ng v i m t t h p c n gi i m u vo th u ra b ng 1, cc t h p u vo cn l i, u ra b ng 0. VD: S = 1 n u (AB) = (10), S = 0 n u (AB) (10)

A B B G M S

 Gi i m cho ton b m:
}

Nguyn l: ng v i m t t h p no u vo th 1 trong cc u ra b ng 1, cc u ra cn l i b ng 0.
S0 A B B G M S1 S2 S3

101

V d - B gi i m BCD
 BCD: m ha s nguyn th p phn b ng nh phn

102

B gi i m BCD (ti p)
 Xc
} }

nh

u vo v

u ra:

Vo: t m nh phn 4 bit ( c 16 t h p) Ra: cc tn hi u t ng ng v i cc s nh phn m t m m ha

 Ta ch s d ng 10 t h p, cn 6 t h p khng s d ng c coi l khng xc nh.

BCD Binary Coding Decimal

103

B gi i m BCD B ng th t

104

Tm bi u th c c a t ng

u ra

105

Tm bi u th c c a t ng

u ra (ti p)

106

Tm bi u th c c a t ng

u ra (ti p)

107

Tm bi u th c c a t ng

u ra (ti p)

108

Tm bi u th c c a t ng

u ra (ti p)

109

V m ch

110

3. B ch n knh
 MultiPlexor MUX  C nhi u u vo tn hi u v 1 u ra  Ch c n ng: ch n 1 tn hi u trong nhi u tn hi u vo a ra u ra

111

MUX 2-1
 S kh i:
E1 S E0 C0

 Tn hi u ch n:

 Tn hi u ra:

S ! C0 E0  C0 E1

112

MUX 4-1
 S kh i:
E3 E2 E1 E0 C1 C0 S

 Tn hi u ch n:

 Tn hi u ra:

S ! C1 C0 E0  C1C0 E1  C1 C0 E2  C1C0 E3
113

V d - Thi t k MUX 2-1

 B ng th t:

114

V d - Thi t k MUX 2-1 (ti p)

 Bi u th c u ra S:

115

V d - Thi t k MUX 2-1 (ti p)

 S m ch:

Minh h a
116

4. B phn knh
 DeMultiPlexor DeMUX  C 1 u vo tn hi u v nhi u u ra  Ch c n ng: a tn hi u t u vo t i 1 trong nh ng u ra

117

DeMUX 1-2
 S kh i:
E S1 C0 S0

 Tn hi u ch n:

118

DeMUX 1-4
 S kh i:
E S0 S1 S2 S3 C1 C0

 Tn hi u ch n:

119

V d - Thi t k DeMUX 1-2

 B ng th t:

 Bi u th c

u ra:

S 0 ! C0 E S1 ! C0 E
120

5. Cc m ch s h c
a. B c ng b. B tr c. B so snh

121

a. B c ng
 Ch c n ng: th c hi n php c ng gi a 2 s nh phn.  Bn t ng (Half-Adder):
}

Th c hi n php c ng gi a 2 bit th p nh t c a php c ng 2 s nh phn. S kh i:

122

Bn t ng (ti p)
 B ng th t:

 Bi u th c

u ra ph thu c

u vo:

si ! ai bi
 S m ch:

ri 1 ! ai .bi
Minh h a M ch test
123

B c ng

(Full-Adder)

 Ch c n ng: th c hi n php c ng gi a 2 bit b t k c a php c ng 2 s nh phn.  S kh i:

} }

ri: bit nh ri+1: bit nh

u vo u ra

124

B c ng
 B ng th t:

(ti p)

 Bi u th c

u ra ph thu c

u vo:

si ! ai bi ri ri 1 ! ai .bi  ri ( ai  bi )
125

B c ng
 S m ch:

(ti p)

Minh h a M ch test
126

B c ng nhi u bit
 y l b c ng 2 s nh phn n bit, k t qu nh n c l 1 s nguyn n+1 bit.  S :

Minh h a M ch test
127

b. B tr
 Ch c n ng: th c hi n php tr gi a 2 s nh phn.  Bn hi u (Half-Subtractor):
}

Dng th c hi n php tr gi a 2 bit th p nh t trong php tr gi a 2 s nh phn S kh i:

 Di: hi u  Bi+1: bit m n

128

Bn hi u (ti p)
 B ng th t:

 Bi u th c

u ra ph thu c

u vo:

Di ! ai bi Bi 1 ! ai .bi
 S m ch:
Minh h a M ch test
129

B tr

(Full-Subtractor)

 Ch c n ng: dng th c hi n php tr gi a 2 bit b t k trong php tr 2 s nh phn.  S kh i:

130

B tr
 B ng th t:

(ti p)

 Bi u th c

u ra ph thu c

u vo:

Di ! ai bi Bi Bi 1 ! ai .bi  Bi .(ai bi )
131

B tr
 S m ch:

(ti p)

Minh h a M ch test
132

c. B so snh
 Dng so snh 2 s nh phn  C 2 ki u so snh:
}

So snh So snh

n gi n: y :

 K t qu so snh: b ng nhau, khc nhau

}

 K t qu so snh: l n h n, nh h n, b ng nhau

 C 2 lo i b so snh:
} }

B so snh B so snh

n gi n y

133

B so snh
 Gi s c n xy d ng b so snh v B:
A B a3 a2 a1 a0 b3 b2 b1 b0 u ra S

n gi n

n gi n 2 s A

 S = 1 <=> A = B  S = 0 <=> A { B

134

B so snh
 Ta c: a 3 a 2 A!Bm a 1 0 a  Suy ra:

n gi n (ti p)

3 b3 ! 1 a ! b3 3 b3 ! 0 a b ! 0 a ! b2 a 2 2 b2 ! 1 2 m m a ! b1 a 1 b1 ! 0 1 b1 ! 1 0 b0 ! 0 b !1 a ! b0 a 0 0

S ! a3 b3 .a 2 b2 .a1 b1 .a0 b0
135

B so snh
 S m ch:

n gi n (ti p)

136

B so snh
 B so snh 2 bit
} }

u vo: 2 bit c n so snh ai v bi u ra: 3 tn hi u bo k t qu l n h n, nh h n, b ng nhau c a 2 bit

 ai > bi <=> Gi = 1 cn Ei, Li = 0  ai < bi <=> Li = 1 cn Ei, Gi = 0  ai = bi <=> Ei = 1 cn Gi, Li = 0

kh i:

137

B so snh 2 bit
}

(ti p)

B ng th t:

Bi u di n

u ra theo

u vo:

Gi ! ai .bi Li ! ai .bi
}

m ch:

Ei ! ai bi
Minh h a
138

B so snh

2 s nh phn

 C u t o: g m cc b so snh 2 bit  C tn hi u CS (Chip Select)

} }

CS = 0, t t c cc u ra = 0 (khng so snh) CS = 1, ho t ng bnh th ng

 Bi u di n cc vo:

u ra c a b so snh 2 bit theo

Gi ! CS .ai .bi Li ! CS .ai .bi Ei ! CS .(ai bi )

Minh h a M ch test
139

VD: B so snh 2 s nh phn 3 bit

 S
} }

m ch b so snh 2 s nh phn 3 bit:

A = a2a1a0 B = b2b1b0

Minh h a

M ch test
140

Bi t p ch

ng 4

 Bi 1: Thi t k b tr /nhn 2 s 2 bit.  Bi 2: T ng h p b ch n knh 2-1 ch dng NAND.  Bi 3: T ng h p m ch t h p th c hi n php ton sau : M = N + 3, bi t r ng N l s 4 bit m BCD cn M l s 4 bit.

141

i nt s

Ch ng 5 H DY

B mn K thu t My tnh, Khoa Cng ngh Thng tin Tr ng i h c Bch Khoa H N i

142

N i dung ch

ng 5

5.1. Khi ni m 5.2. M hnh c a h dy 5.3. Cc Trigger 5.4. M t s ng d ng c a h dy

143

5.1. Khi ni m
 H dy l h m tn hi u ra khng ch ph thu c vo tn hi u vo t i th i i m hi n t i m cn ph thu c vo qu kh c a tn hi u vo.  H dy cn c g i l h c nh .  th c hi n c h dy, nh t thi t ph i c ph n t nh . Ngoi ra cn c th c cc ph n t logic c b n.

144

Phn lo i h dy
 H dy ng b : khi lm vi c c n c 1 tn hi u ng b gi nh p cho ton b h ho t ng.  H dy khng ng b : khng c n tn hi u ny gi nh p chung cho ton b h ho t ng.  H dy ng b nhanh h n h dy khng ng b tuy nhin l i c thi t k ph c t p h n.

145

N i dung ch

ng 5

5.1. Khi ni m 5.2. M hnh c a h dy 5.3. Cc Trigger 5.4. M t s ng d ng c a h dy

146

M hnh c a h dy
 M hnh c a h dy c dng m t h dy thng qua tn hi u vo, tn hi u ra v tr ng thi c a h m khng quan tm n c u trc bn trong c a h .

147

M hnh c a h dy (ti p)
 C 2 lo i m hnh:
} }

Mealy Moore

 Hai lo i m hnh trn c th chuy n nhau.

i qua l i cho

148

a. M hnh Mealy
 M hnh Mealy m t h dy thng qua 5 tham s :
} } } } }

X = {x1, x2, ..., xn} Y = {y1, y2, ..., yl} S = {s1, s2, ..., sm} FS(S, X) FY(S, X)

149

M hnh Mealy (ti p)

 Gi i thch cc k hi u:
} } } }

X l t p h p h u h n n tn hi u u vo Y l t p h p h u h n l tn hi u u ra S t p h p h u h n m tr ng thi trong c a h FS l hm bi n i tr ng thi. i v i m hnh ki u Mealy th FS ph thu c vo S v X FS = FS(S, X) FY l hm tnh tr ng thi u ra: FY = FY(S, X)

150

b. M hnh Moore
 M hnh Moore gi ng nh m hnh Mealy, nh ng khc ch l FY ch ph thu c vo S: FY = FY(S)

151

B ng chuy n tr ng thi
 M hnh Mealy:

152

B ng chuy n tr ng thi (ti p)

 M hnh Moore:

153

V d v m hnh h dy
 S d ng m hnh Mealy v Moore th c hi n php c ng.  V d : m t h dy

154

V d : M hnh Mealy
 X = {00, 01, 10, 11} - do c 2 u vo  Y = {0, 1} - do c 1 u ra  S = {s0, s1} - s0: tr ng thi khng nh - s1: tr ng thi c nh  Hm tr ng thi FS(S, X): FS(s0, 00) = s0 FS(s0, 01) = s0 FS(s0, 11) = s1 FS(s0, 10) = s0 FS(s1, 00) = s0 FS(s1, 10) = s1 FS(s1, 01) = s1 FS(s1, 11) = s1
155

V d : M hnh Mealy (ti p)

 Hm ra FY(S, X): FY(s0, 00) = 0 FY(s0, 01) = 1 FY(s1, 00) = 1 FY(s1, 11) = 1

FY(s0, 11) = 0 FY(s0, 10) = 1 FY(s1, 10) = 0 FY(s1, 01) = 0

156

B ng chuy n tr ng thi

157

hnh chuy n tr ng thi

158

V d : M hnh Moore
 X = {00, 01, 10, 11} - do c 2 u vo  Y = {0, 1} - do c 1 u ra  S = {s00, s01, s10, s11} - sij: i = 0 l khng nh i = 1 l c nh j = tn hi u ra

159

V d : M hnh Moore (ti p)

 Hm tr ng thi FS(S, X): FS(s00, 00) = s00 FS(s00, 01) = s01 FS(s01, 00) = s00 FS(s01, 01) = s01 FS(s10, 00) = s01 FS(s10, 01) = s10 FS(s11, 00) = s01 FS(s11, 11) = s11  Hm ra FY(S): FY(s00) = 0 FY(s10) = 0 FS(s00, 10) = s01 FS(s00, 11) = s10 FS(s01, 10) = s01 FS(s01, 11) = s10 FS(s10, 10) = s10 FS(s10, 11) = s11 FS(s11, 01) = s10 FS(s11, 10) = s10 FY(s01) = 1 FY(s11) = 1
160

B ng chuy n tr ng thi

161

hnh chuy n tr ng thi

162

N i dung ch

ng 5

5.1. Khi ni m 5.2. M hnh c a h dy 5.3. Cc Trigger 5.4. M t s ng d ng c a h dy

163

Trigger
 Ph n t c b n c a h dy chnh l cc ph n t nh hay cn g i l cc trigger  u ra c a trigger chnh l tr ng thi c a n  M t trigger c th lm vi c theo 2 ki u:
}

Trigger khng ng b : u ra c a trigger thay i ch ph thu c vo tn hi u u vo Trigger ng b : u ra c a trigger thay i ph thu c vo tn hi u vo v tn hi u ng b

164

Cc ki u

}

ng b

ng b theo m c:
M c cao:
 Khi tn hi u ng b c gi tr logic b ng 0 th h ngh (gi nguyn tr ng thi)  Khi tn hi u ng b c gi tr logic b ng 1 th h lm vi c bnh th ng.
}

M c th p:
 Khi tn hi u ng b c gi tr logic b ng 1 th h ngh (gi nguyn tr ng thi)  Khi tn hi u ng b c gi tr logic b ng 0 th h lm vi c bnh th ng.

165

Cc ki u

}

ng b (ti p)

ng b theo s
S nd ng:

n:

 Khi tn hi u ng b xu t hi n s n d ng (s n i ln, t 0 1) th h lm vi c bnh th ng  Trong cc tr ng h p cn l i, h ngh (gi nguyn tr ng thi).

}

n m:

 Khi tn hi u ng b xu t hi n s n m (s n i xu ng, t 1 0), h lm vi c bnh th ng  Trong cc tr ng h p cn l i, h ngh (gi nguyn tr ng thi).

166

Cc ki u

} }

ng b (ti p)

ng b ki u xung:
Khi c xung th h lm vi c bnh th ng Khi khng c xung th h ngh (gi nguyn tr ng thi).

167

Cc lo i Trigger
 C 4 lo i Trigger:
} } } }

RS D JK T

Reset - Set Delay Jordan v Kelly Toggle

Xa - Thi t l p Tr Tn 2 nh pht minh B p bnh, b t t t

168

a. Trigger RS
 S kh i:

 Trigger RS ho t

ng

c 2 ch

ng b v khng

ng b

169

B ng chuy n tr ng thi c a RS

Q ! S  qR
170

V d
 Cho Trigger RS ng b m c cao v th cc tn hi u R, S nh hnh v . Hy v th tn hi u ra Q.

171

V d (ti p)

172

b. Trigger D
 Trigger D c 1 u vo l D v ho t ng b v khng ng b .  Ta ch xt trigger D ho t ng ch ng 2 ch ng b .

173

Trigger D
 Trigger D ng b theo m c g i l ch t D (Latch)

ng b

 Trigger D ng b theo s (Edge trigged)

c g i l xc pht s

174

B ng chuy n tr ng thi c a D

175

V d 1
 Cho ch t D kch ho t m c cao. Hy v tn hi u ra Q dng trn cng tr c th i gian v i tn hi u vo D.

176

V d 1 (ti p)

177

V d 2
 Cho trigger D xc pht s n d ng. Hy v tn hi u ra Q dng trn cng tr c th i gian v i tn hi u vo D.

178

V d 2 (ti p)

179

c. Trigger JK
 Trigger JK ch ho t  S kh i: ng ch ng b

180

B ng chuy n tr ng thi c a JK

J~S K~R

Q ! qJ  q K
181

d. Trigger T
 Trigger T ch ho t  S kh i: ng ch ng b

182

B ng chuy n tr ng thi c a T

Q ! qT  qT ! q T
183

N i dung ch

ng 5

5.1. Khi ni m 5.2. M hnh c a h dy 5.3. Cc Trigger 5.4. M t s ng d ng c a h dy

184

1. B
 B  B

m v chia t n s

m c dng m xung m c g i l module n n u n c th c n xung: t 0 n n-1  C 2 lo i b m:

}

m khng ng b : khng ng th i a tn hi u m vo cc u vo c a cc trigger B m ng b : c xung m ng th i l xung ng h clock a vo t t c cc trigger c a b m

185

m khng

ng b module 16

 m t 0 n 15 v c 16 tr ng thi  M ha thnh 4 bit A,B,C,D t ng ng v i q4,q3,q2,q1  C n dng 4 trigger (gi s dng trigger JK)
1 1 1 1 1 1 1 1

186

B
 B ng m xung:

m khng

ng b module 16

187

B
 Bi u th i gian:

m khng

ng b module 16

 NX: B

m ny

ng th i c ng l b chia t n s
188

m khng

ng b module 10

 C 10 tr ng thi c n dng 4 Trigger  Gi s dng Trigger JK c u vo CLR (CLEAR: xa) tch c c m c th p

}

N u CLR = 0 th q = 0

 C m i khi m n xung th 10 th t t c cc q b xa v 0  S : (cc J=K=1)

189

ng b module 8

 C 8 tr ng thi c n dng 3 Trigger  Gi s dng cc Trigger JK  B ng m xung:

190

ng b module 8 (ti p)

191

m li khng

ng b module 8

 Gi s dng Trigger JK c u vo PR (PRESET: thi t l p tr c) tch c c m c th p

}

N u PR = 0 th q = 1

 u tin cho PR = 0 th q1q2q3 = 111  Sau cho PR = 1, h ho t ng bnh th

xung 0 1 2 3 4 5 6 7 8 q3 1 1 1 1 0 0 0 0 1 q2 1 1 0 0 1 1 0 0 1 q1 1 0 1 0 1 0 1 0 1 S 7 6 5 4 3 2 1 0 7 m

ng

192

m li khng

ng b module 8

193

2. Thanh ghi
 Thanh ghi c c u t o g m cc trigger n i v i nhau  Ch c n ng:
} }

l u tr t m th i thng tin D ch chuy n thng tin

 L u : c thanh ghi v b nh u dng l u tr thng tin, nh ng thanh ghi c ch c n ng d ch chuy n thng tin. Do , thanh ghi c th s d ng lm b nh , nh ng b nh khng th lm c thanh ghi.

194

Phn lo i
 Vo n i ti p ra n i ti p
1 0 1 0 1 0 0 1

 Vo n i ti p ra song song
1 0 1 0 1 0 0 1

 Vo song song ra n i ti p
1 0 1 0 1 0 0 1

 Vo song song ra song song

1 0 1 0 1 0 0 1

195

V d
 Thanh ghi 4 bit vo n i ti p ra song song dng Trigger D

196

V d (ti p)
 B ng s li u kh o st:

197

 KS28: http://k28cntt.wordpress.com
} }

User: k28cntt Pass: tap the

 SPKT Tin K50

}

L p ph: Tr n Th Dung 0976324219.

198