185

Tc chuyn ng cua mi trng theo mang cua bng tai rung 23 mm/s, con
ng knh va s vt cua tt ca cac bng tai rung c tnh sao cho mi trng c
chuyn ng lin tuc trong thi gian cua tt ca cac qua trnh phat trin. T mang trn
cua bng tai rung th 3 canh trng cua nm mc c nui cy theo ng vao mang
nhn di cua bng tai th bn ri a i sy. Kt cu cua bng tai rung nay ging
nh bng tai th hai, nhng nap nc co nhit 70
0
C vao ao cua mang va cp b sung
khng kh co nhit 70 80
0
C. Canh trng nui cy nm mc sau khi sy c d
tai, con khng kh sau khi lam sach vi khun c a ra ngoai kh quyn. May iu hoa
nap khng kh tit trung thng gio vi mt lng 500 1800 m
3
cho mt tn canh
trng.

c tnh ky thut cua thit b rung nui cy vi sinh vt trn mi trng rn
dang vt:
Nng sut tnh theo thanh phm canh trng, tn/ngay
(khi thi gian phat trin 36 h): 3,5
Goc nng cua mang vt (theo ng knh trung bnh): 5
0
4
Hnh 9.5. Thit b nui cy t ng hoa
dang vt tac ng lin tuc:
1- Khung thung cha; 2- Thung cha cam;
3- Ni tit trung rung; 4- Dn ng rung;
5- Ni tit trung; 6- oan ng nap mi
trng dinh dng a c tit trung;
7- Bng tai rung dang vt; 8- Dn ng;
9- ng nap mi trng n bng rung th
hai; 10- ng nap mi trng n bng
rung th ba; 11- ng nap mi trng n
bng rung th t

186
Bc mang, mm: 219,2
ng knh mang, mm:
ngoai: 2000
trong: 1000
trung bnh: 1500
Chiu rng mang: 120
Chiu cao mang, mm: 500
Tn s dao ng, Hz: t 5 n 26
Bin dao ng, mm: 5
Goc hng dao ng: 87
0
1

; 89
0
30

Cng sut ng c, kW: 28 40
Kch thc c ban, mm: 510080007200
Khi lng, kg: 16.000
9.6. THIT B DANG THAP
Thit b nui cy vi sinh vt vo ng. Thit b dang thap nui cy vi sinh
vt (hnh 9.6) gm vo ng 15 c chia ra lam 6 khoang vi cac canh hng tm co
voi phun khng kh 6 c lp trn truc rng 13 va vi cac tm t l 16 c ga trn
cac truc quay 2. Thit b co ng xon lam lanh 5, ng gop nap khng kh tit trung 4
va ng gop thai kh 7. phn trn cua dung lng co ca nap liu 14, con phn di
co ca thao canh trng a phat trin 1. Ph n gia cua dung lng xay ra thi ky phat
trin lga cua vi sinh vt kem theo tach nhit nn c trang b ao lanh 17. B dn ng
qua banh rng 12 lam cho truc 13 quay.
Nap mi trng tit trung a c cy ging qua ca 14 vao thit b tit trung s
b. Mi trng c phn b u trn din tch cac tm t l 16 cua khoang u tin
nh cac canh 6 lp trn truc theo chiu cao cua thit b.
Khi kt thuc pha u cua qua trnh (qua 6 h) cac tm t l chuyn vao v tr ng.
Mi trng ri vao khoang hai va cac canh se gat thanh lp u trn b mt cua cac tm
t l. L mi trng mi lai c nap vao khoang u tin a c giai phong. Qua 6
h, mi trng t khoang hai c thao vao khoang 3, con t khoang u vao khoang
hai. Mt ln na khoang u lai c nap y. Cho nn tt ca 6 khoang cua thit b c
nap y.
Qua 36 h sau khi nap mi trng vao khoang u, d canh trng va a gia cng
tip theo. Qua trnh xay ra mt cach lin tuc.
Trong tin trnh nui cy, khng kh c a vao thit b vi sinh vt h hp.
Dung nc trong rut xon 5 va trong cac ao nc 17 thai nhit sinh hoc do vi sinh

187
vt thai ra. Vic nap nhit vao khoang trn cha mi trng mi c thc hin bng
phng phap thi khng kh m c un nong khoang nm di qua lp mi trng.
Khi cn thit th nap khng kh tit trung qua truc 13 va cac canh 6 vao thit b tao
dong ri. Tit trung thit b ap sut 0,3 MPa trong vong 1,5 2 h.
Khi nui cy ging trong thit b kn va khi thng kh qua cac tm t l, dong kh
trong mi trng se gy ra s giam ap sut va kt cu rng cua mi trng dinh dng.
S chuyn ng cua kh trong trng hp nay khng phai xay ra doc b mt cua lp mi
trng ma no lan rng trong khp th tch, kt qua la tao nn ch thi khi co kha
nng trao i khi va trao i nhit bng i lu va khuch tan theo khp chiu cao cua
canh trng phat trin.





















Nc
Nc
Khng kh tit trung
Hi
Khng kh tit trung
Khng kh thai
10
Hnh 9.6. Thit b nui cy vi sinh v t trong lp mi tr ng
co chi u cao 300 mm:
1- Ca thao liu; 2- Cac truc quay; 3- Gi ta; 4- ng gop nap khng kh tit
trung; 5- ng xon lam lanh; 6- Canh truc; 7- ng gop thao khng kh thai;
8- Np ; 9- Khp ni cm ap k; 10- Khp ni; 11- ng thoat kh; 12- Banh dn

188




ng dung phng phap thi khi mi trng dinh dng cho phep tng chiu cao
cua lp canh trng khoang 10 ln hay ln hn va tao ra nhng iu kin ng dung
thit b nui cy su. Tng chiu cao cua lp mi trng t 20 40 n 300 500 mm
la mt trong nhng hng chnh tng nng sut thit b cng ngh, khac vi cac dang
thit b a c nu trn, tt ca cac qua trnh va cng oan cng ngh c c kh hoa,
loai tr s tip xuc cua cng nhn thao tac vi canh trng va cac san phm chuyn hoa
cua chung. Trong qua trnh nui cy, nhit , m mi trng va khng kh, s vong
quay cua may khuy, ham lng CO
2
va O
2
trong pha kh la nhng thng s cn iu
chnh.

Loai thit b nay am
bao khuy trn va lam ti
tt ca b day cua mi
trng trong qua trnh nui
cy, ngn nga kh rao cua
cac lp bn trn, cung nh
tng cng qua trnh.
Thit b nui cy
nm mc (hnh 9.7) gm
thung cha mi trng 1,
thung chun b vt liu
cy 6, ni tit trung 2, c
cu lam lanh va lam m
mi trng 3, c cu cy
ging 4 va thit b nui
cy 5.
Thit b nui cy
(hnh 9.8) co dang thap
c ngn bng nhng
oa n ng tn v i n p
hnh cu 1 va ay non 6 co
Thit b nui cy lin tuc cac chung nm mc

189
chn. Trong phn trung
tm cua thap co vt tai 3 va
truc. Cac vong xon c cua
truc la nh ng vo ng gia n
oa n va trong ca c khoa ng
gia chung ngi ta lp t cac cht
ngc 4 nghin canh trng a
c nui cy.
Mi trng tit trung a c
cy ging nm mc cho vao oan
ng trn vao thi gian hoat ng cua
thit b. Tm ngc ngn can s
quay cua mi trng va hng ti
vt tai, ng xon c trn cua vt tai
c m rng hn. Thi gian mi
tr ng vung trn cua thap khoang
12 h. Mi trng t vung u vao
vung th hai, tai y xay ra s phat
trin lga cua ging cy va tach
nhit. Thai nhit t canh trng
c thc hin qua b mt vt tai,
cho nn phai nap tac nhn lanh vao
truc rng va vao cac ng xon.
oan ng tn trn c trang
b tm i 2 chuyn mi trng
n vt tai 3. Cac oan ng gia la
nhng tng kep, tng bn trong
c t l, con cac tng bn ngoai
co cac ca 5 va khp ni 7 nap
khng kh. Cac oan ng c ni
lai nh cac mt bch. Dn ng vt
tai c thc hin qua b truyn
ng 8 lp trn np thap.
Trong qua trnh ging phat
trin, mi trng c khuy trn
Hnh 9.8. Thit b nui cy vi sinh v t
Thao canh tr ng
Na p mi tr ng a
c cy ging

190
mt s ln bng cac cht ngc va
c th i khng kh ti t tru ng a
c iu hoa qua cac tng bn trong t l cua cac oan ng gia thap. Thi gian qua
trnh nui cy trong vung th hai 14 h.
Canh trng a c nui cy cho vao phn di cua thap. Tai y xay ra s tch
luy protein va cac enzim. Qua trnh keo dai 8 12 h. Sau o khi canh trng c
nghin nh cac cht ngc va a n cng oan tip theo. Tc chuyn ng cua
khi canh trng bn trong thap c xac nh bi thi gian nui cy ging.
Thit b nui cy vi sinh vt dang ban mong. Thit b (hnh 9.9) la bnh
xilanh 4 c phn chia thanh cac l 6, 9,10 nh cac ban t l 8. Cac ban t l c
lp cht trn cac truc quay 7. Trong mi l co c cu ao trn, c lp cht trn truc
rng dn ng 3. C cu chuyn ao la nhng h dao 14 va 13 c lp c nh trn cac
b mt ngang va ng, chung c gn cht trn cac tm dn hng 15. Cac dao rng
nm ngang di co cac l, con cac dao trn c gn cht trn cac tm dn hng co
ranh nhm tao kha nng iu chnh chiu cao.
Cac dao ng 13 c nh v trn cac truc dn hng 12 mt cach t do vi mu c
ch nhm tip xuc vi tng thit b khi chung quay.















Na p mi tr ng
a c cy
Thao san phm
b)

191





Phn di cua thit b co b chuyn ao 11 c gn cht trn truc ngang. Thit b
c trang b cac ao trao i nhit 1, cac ca 5 nap mi trng dinh dng va thao
thanh phm. Nap mi trng dinh dng a cy va tit trung vao l u cua thit b qua
ca 5 va m dn ng cua c cu ao trn. Khi o mi trng c trn u va c
phn b khp din tch cua tm t l 8. Khi c cu ao trn hoat ng di tac ng
cua mi trng, cac dao ep mi trng vao tng cua thit b va nao mi trng b dnh
vao tng. Kt thuc pha nui cy u tin, tm 8 quay lam cho canh trng ri xung l
th hai va c phn b trn cac tm t l nh c cu chuyn ao. Cho nn cac l con
lai cua thit b c nap y. Qua 36-48 h sau khi may bt u hoat ng thao thanh
phm qua phn non cua dung lng nh b chuyn i.
Trong qua trnh nui cy, khng kh thai nhit va cung cp oxy c y vao
thit b qua khp ni 2 nm di mi l. Trong mi l vic chuyn i c tin hanh
mt cach gian oan. ng thi cng chuyn ao c la chon ti u cho giai oan
phat trin.
Kha nng thay i chiu cao phn b cua dao nm ngang pha trn lam cho kt
cu cua thi t b tr nn linh ng va cho phep tng nng sut so vi nhng thit b khac.
9.7. THIT B NUI CY VI SINH VT TRN MI TRNG RN DANG
THUNG QUAY
Thit b nui cy bng c kh hoa cua Hang Valerschein (My). Loai nay la thit
b nm ngang dang thung quay co ng knh 2100 va chiu dai 5200 mm. Trn b mt
cua no c phn b cac ai ta, banh rng b ng va cac ca nap va thao (hnh
9.10).
Cac ai ta c nh v trn khung mong nn. B dn ng lam chuyn ng
banh rng b ng. B dn ng gm hp giam tc hai cp va ng c hai tc vi
cng sut 15 kW, s vong quay cua truc 960 1800 vong/phut.
Cac ng ng dn khng kh va nc c b tr cac ay elip. Quat 14 y
khng kh vi lng 2000 m
3
/h vao thit b qua ng khuch tan nhm am bao phn b
dong theo chu vi thung quay. H thi kh c ong kn bi ng ng 8 va xyclon 7

192
lam sach khng kh va tach bui. Bn trong vo 1 co gian phn b mi trng. Nap mi
trng dinh dng tit trung vi mt lng 2000 kg vao thung quay va nui cy canh
trng s vong quay 1 vong/phut, thi khng kh co m cao va iu chnh nhit
cua no phu hp vi s phat trin cua ging.
Thung quay lam chuyn ao mi trng, lam tng trao i nhit va trao i khi,
nh o ma b day cua lp mi trng co th at 200 mm.









Hnh 9.10. Thit b nui cy chung nm mc
dang thung quay cua Hang Valerschein:
1- Vo; 2- Ca ; 3- ng gop; 4- Banh rng; 5- ai ta; 6- B lam ti; 7-
Xyclon; 8- ng ng thai khng kh; 9- ng khuch tan khng kh; 10- Dn
ng;
11- Khp ni; 12- B ta; 13- ng dn khng kh; 14- Quat

Thit b nui cy vi sinh vt- san phm tng hp sinh hoc protein. Vi muc
ch n gian hoa kt cu, tng cng qua trnh ao trn va thi mi trng cung nh
lam tt hn cac iu kin nui cy vi sinh vt, trn cac tng cua thung quay c nh
v cac canh an hi. u ng thoat hi c b tr bn trong thit b. No c phn
nhanh va ng thi dung thao canh trng nui cy.
Thit b nui cy vi sinh vt (hnh 9.11) c th hin dang quay xung quanh
truc nm ngang cua thung 1, co ca nap liu 5 va hai ngong truc rng 6.




193






Hnh 9.11. Thit b nui cy vi sinh vt- tao sinh khi protein
u mt trong nhng nhanh ng c nh v cac cht dung truyn dao ng
cho cac canh khi thung quay. Ca nap liu co vai boc.
Cac ng 7 va 11 c cm vao cac l cua cht. ng 7 dung nap hi, nuc tit
trung, khng kh, canh trng a c cy, con ng 11- thai hi va huyn phu cua
canh trng nui cy.
Nap mi trng dinh dng, v du nh cam lua m vao thung quay. Sau o nap hi
qua van 9 theo ng ng 7 tit trung mi trng. Tin hanh qua trnh tit trung ap
sut hi 0,2 0,3 MPa trong 60 70 phut. Sau o lam lanh mi trng do thai nhit qua
vo va g 2 cua thung. tng nhanh qua trnh lam lanh co th ng dung thi khng kh
lanh hay ti nc lanh ln thung. Sau khi lam lanh mi trng, nap nc tit trung va
huyn phu cua canh trng a c cy vao thung.
Dung khng kh co trong thung thng gio mi trng, iu nay co kha nng khi
nap mi trng vi mt lng 3 5 kg/m
3
.
Khi cht liu ring cua thung tng i ln th phai nap oxy t bn ngoai hay
ch t ng thng gio cua thung tin hanh nui cy.
Cui cung vn cht vong bao vai loc trn ca 5, khi thung quay cac canh an hi 3
b va p vao cac cht 4 tao ra song dao ng cua khng kh trong thung. Kt qua
trn dn n s hnh thanh qua trnh nap khng kh cho hoat ng sng cua vi sinh vt.
Sau khi kt thuc qua trnh nui cy, nap nc tit trung theo ty l 1:15 huyn
phu hoa canh trng vi sinh vt va nap vao thung quay qua van 8 theo ng ng 7.
Huyn phu thoat ra theo ng ng 11 bng phng phap ep hi hay thi bng khng
kh ti t trung.
Sau khi kt thuc chu ky nui cy vi sinh vt, ra thung quay va tit trung bng hi.
Nc ra thai ra ngoai qua l xa a c nut 10 y kn trc o.
Thit b lin tuc nui cy vi sinh vt theo phng phap b mt. Loai thit b
nay cho phep tng cng qua trnh nui cy vi sinh vt theo phng phap nap mi

194
trng nui cy va khng kh bng xung ng, cho phep thu nhn phn trch ly t canh
trng nui cy.
Thit b (hnh 9.12) gm b nap 1, b nh lng 2, ni tit trung 3, c cu lam
sach va lam m mi trng 7 va b nui cy vi sinh vt. B nui cy c quay
quanh truc ngang cua thung quay 17, b mt sn bn trong cua thung co cac canh 15.
Thung c trang b c cu nap mi trng ging, khng kh va b trch ly 20. C
cu nap mi trng ging va khng kh la mt ngong truc co cac ranh toa tia 11 c
lp cht trn thung va c trang b cac oan ng hng theo ng knh 10 va 13
nap mi trng ging va khng kh.














B trch ly co cac oan ng 8, 17, 16 nap dung mi, thoat khng kh thai va
phn chit cua canh trng nui cy. Vai loc c bt cht trn oan ng 17.
Mi trng c nap lin tuc vao ni tit trung qua thung nap liu 1 va b nh
lng, tai y mi trng c tit trung vi cac thng s quy nh. Mi trng tit
trung qua b nh lng 6 vao c cu 7 lam lanh, lam m bng phng phap nap
nc tit trung t b nh lng 5 va c cy ging, ging c nap vao t b nh
lng 4. Canh trng nap vao thung qua c cu nap mi trng nui cy va khng kh.
Vic nap c thc hin vao thi im cac ranh toa tia 11 va cac oan ng 10, 13 trung

Thao nc lam mat
Tach sinh khi
Nc ngng
Hnh 9.12. Thit b lin tuc nui cy vi sinh vt bng phng phap b m t
Hi
Hi


195
nhau. Dao ng song bng xung lng c truyn cho b cha khng kh va cac tiu
phn mi trng lam tng qua trnh nui cy.
B trch ly la mt ng rng co vt tai 19 bn trong, phn thoat cua no co b ep 9.
nui cy vi sinh vt trong thit b, mi trng nui cy c chuyn ao nh
cac canh 15. Tc chuyn ao cua mi trng doc theo b mt sn cua thung quay
co th iu chnh bng phng phap thay i s vong quay cua thung va goc nghing
cua cac canh. Ging c nui cy vi mi trng c chuyn vao c cu nap 18 cua
may trch ly nh canh cui cung, tai y vt tai chuyn n phn thoat va may ep se nen
canh trng lai. Nap dung mi vao b trch ly qua oan ng 8 cung chiu vi mi
trng nui cy.
Phn chit thoat ra qua oan ng 16, con khng kh thai qua oan ng 17 co vai
loc. Khi thoat th dong khng kh chuyn hng vi mt goc 180
0
, nh o ma cac phn
t l lng b li cun vao phn chit cua canh trng. Vic thai nhit c thc hin
bng phng phap ti b mt bn ngoai cua thung quay hay qua ao nc.
Nhng m ta kt cu a c nu trn, cho c s khng nh rng nhng im
c bit v kt cu cua cac thit b nui cy dang thap co trang b ao iu nhit vi cac
c cu chuyn ao bn trong, cung nh cac thit b dang thung quay co nng sut n v
ln, cho phep tin hanh qua trnh nui cy vi lp co chiu cao t 200 n 1000 mm
trong cac iu kin kn va tit trung la nhng thit b co trin vong nht san xut
ging vi mc ln va san xut phn c c cha protein va enzim trn cac mi
trng rn ti.

196




Chuong 10
CAC THIT BJ LN MEN NUI CY CHIM VI SINH VT
TRONG CAC MI TRUONG DINH DUONG LONG

Nui cy vi sinh vt san xut cac san phm cua cac cht hoat hoa sinh hoc la
qua trnh tinh vi va phc tap nht thu nhn cac san phm tng hp vi sinh. Tng hp
sinh hoc cac cht hoat hoa sinh hoc do vi sinh vt tao ra phu thuc vao mt s yu t
nh nhit , pH cua mi trng va canh trng phat trin, nng hoa tan, thi gian
nui cy, kt cu va vt liu thit b... Trong chng nay chung ti se gii thiu mt s
thit b ln men cng nghip c ng dung cy chm vi sinh vt.
Phu thuc vao cac phng phap ng dung anh gia hoat ng thit b ln men
du ng cy chm vi sinh vt va c chia ra mt s nhom theo cac du hiu sau:
Theo phng phap nui cy - cac thit b hoat ng lin tuc va gian oan.
Theo tit trung - cac thit b kn va cac thit b khng oi hoi kn nghim
ngt.
Theo kt cu - cac thit b ln men co b khuch tan va tuabin, co may thng gio
dang quay, co b ao trn c hoc, co vong tun hoan bn ngoai; cac thit b ln men
dang thap, co h thng gio kiu phun.
Theo phng phap cung cp nng lng va t chc khuy trn, thng gio - cac
thit b cung cp nng lng cho pha kh, pha long va pha tng hp.
Trong cng nghip vi sinh thc t hu nh tt ca cac qua trnh nui cy san xut ra
cac cht hoat hoa sinh hoc c tin hanh bng phng phap gian oan trong cac iu
kin tit trung.
10.1. CAC THIT BJ LN MEN NUI CY VI SINH VT TRONG
DIU KIN TIT TRUNG
Nui cy cac vi sinh vt phn ln c tin hanh trong cac iu kin tit trung.
tit trung cua qua trnh c am bao bng phng phap tit trung thit b ln men, cac
ng ng dn, cam bin dung cu; nap mi trng dinh dng tit trung va ging cy
thun chun vao thit b ln men a c tit trung; khng kh tit trung thng gio
canh trng va cht kh bot tit trung; cac du ng cu cam bin tit trung trong thit b ln
197
men kim tra va iu chnh cac thng s cua qua trnh; bao v vt m kn truc cua
b chuyn ao, cac ng ng cng ngh va phu tung trong qua trnh nui cy.
10.1.1. Thit b ln men co b ao trn c hoc dang sui bot
Dang thit b ln men nay c s dung rng rai cho cac qua trnh tit trung
nui cy vi sinh vt - san sinh ra cac cht hoat hoa sinh hoc.
Thit b ln men co th tch 63 m
3
. Dang thit b ln men nay la mt xilanh ng
c ch tao bng thep X18H10T hay kim loai kep co np va ay hnh non (hnh 10.1).
Ty l chiu cao va ng knh bng 2,6:1. Trn np co b dn ng cho c cu chuyn
ao va cho kh bot bng c hoc; ng ni nap mi trng dinh dng, vt liu cy,
cht kh bot, nap va thai khng kh; cac ca quan sat; ca a voi ra; van bao him
va cac khp ni cm cac dung cu kim tra.
Khp xa 16 ay cua thit b dung thao canh trng. Bn trong co truc 6
xuyn sut. Cac c cu chuyn ao c gn cht trn tru c. C cu chuyn ao gm co
cac tuabin 8 co ng knh 600 1000
mm vi cac canh rng 150 200 mm
c nh v 2 tng, con tuabin h th
ba c gn cht trn b sui bot 13
phn tan cac bot khng kh. B sui bot co
dang hnh thoi c lam bng nhng ng
t l. phn trn cua b sui bot co
khoang 2000 3000 l theo kiu ban c.

Hnh 10.1. Thit b ln men vi b
ao trn c hoc dang sui bot co
sc cha 63 m
3
:
1- ng c; 2- Hp giam tc; 3- Khp
ni; 4- bi; 5- Vong bt kn; 6- Truc; 7-
Thanh thit b ; 8- May khuy trn tuabin;
9- B trao i nhit kiu ng xon; 10-
Khp ni; 11- ng nap khng kh; 12-
May trn kiu canh quat; 13- B sui bot;
14- May khuy dang vt; 15- ; 16-
Khp thao; 17- Ao; 18- Khp nap liu;
19- Khp nap khng kh
198
ng c - b truyn ng lam quay truc 6 va cac c cu ao trn 8, 12, 14. S
dung b giam tc va b dn ng co dong in khng i iu chnh v cp s vong
quay trong gii han 110 200 vong/ phut.
Thit b ln men c trang b ao 17, gm t 6 8 . Mi co 8 ranh c ch
tao bng thep goc co kch thc 12060 mm. Din tch lam vic cua ao 60 m
2
. B

mt
lam vic bn trong 45 m
2
gm ng xon 9 co ng knh 600 mm vi s vt 23 khi tng
chiu cao cua rut xon 2,4 m.
Thit b ln men c tnh toan hoat ng di ap sut d 0,25 MPa va tit
trung nhit 130 140
0
C, cung nh hoat ng di chn khng. Trong qua trnh
nui cy vi sinh vt, ap sut bn trong thit b 50 kPa; tiu hao khng kh tit trung n
1 m
3
/ (m
3
/phut). Chiu cao ct cht long trong thit b 5 6 m khi chiu cao cua thit b
hn 8 m.
tin li cho vic thao tac va tranh nhng sai lm cn dan vao thit b s ch
dn thao tac (hnh 10.2).
am bao tit trung trong sut qua trnh (gi c hi), cac truc cua c cu
chuyn ao phai co vong bt kn. Cac vong bt kn c tnh toan hoat ng ap sut
0,28 MPa va ap sut d khng nho hn 2,7 kPa, nhit 30 250
0
C va s vong quay
cua truc n 500 vong/ phut. Nh cac vong m nay ma ngn nga c s ro r mi
trng hay s xm nhp khng kh vao khoang thit b v tr nh ra cua truc.
Vong bt kn khi tip xuc vi mi trng lam vic c ch tao bng thep
X18H10T va X17H13M2T, cung nh bng titan BT-10. Thi gian hoat ng n nh
cua cac vong nay khng nho hn 2000 h khi tui tho 8000 h. ao hng knh cho
phep cua truc trong vung m kn khng ln hn 0,25 mm, ao chiu truc cua truc
khng ln hn 0,25
0
.
san xut ln cac cht hoat hoa sinh hoc bng tng hp vi sinh, vic ng dung
cac thit b ln men co th tch 63 m
3
la khng kinh t.
Thit b ln men co th tch 100 m
3
c san xut c. Loai nay thuc thit b
xilanh co b dn ng di cho c cu ao trn. C cu ao trn vi hai s vong quay
cua truc - 120 va 180 vong/ phut. Theo du hiu v kt cu no gn ging vi thit b ln
men co th tch 63 m
3
. Bao v vong bt kn cua truc bng ca van du, c tit trung
nhit n 140
0
C. Ngoai ra con co bt kn d phong m mt cach t ng khi truc
ngng hoat ng, nhm bao v vong bt kn chnh cua truc va cho phep thay i vong
bt kn chnh trong qua trnh nui cy khng pha huy tit trung cua canh trng.
Trn truc lp ba may khuy ao kiu tuabin dang m vi ng knh t 820 n
1100 mm. Thit b ln men co b mt trao i nhit bn trong va bn ngoai thai nhit.
199












Hnh 10.2. S ch dn thao tac cua thit b ln men:
1- Hi vao; 2- Khng kh tit trung vao; 3- Khng kh tit trung hay hi vao vung bt
kn; 4- Thoat hi hay khng kh tit trung ti b sui bot; 5- Hi hay khng kh tit trung
vao thit b phn trn; 6- Thai hi hay khng kh tit trung ti b ly mu th nghim;
7- Thai hi hay khng kh tit trung; 8- C cu ng nhanh co van iu chnh bng kh
ng hoc; 9- Nap hi hay khng kh tit trung vao thit b phn di; 10- Thao nc
ngng; 11- Ap k; 12- Van; 13- ng thao; 14- Van khoa; 15- Van ly mu; 16- Nap hi
hay khng kh tit trung khi ly mu; 17- oan ng ni ap k kim tra; 18, 25- Cac
ap k; 19- Van nap vt li u cy; 20- Nap canh trng; 21, 23- Nap dung dch chun;
22- Thai hi hay khng kh t vung bt kn; 24- ng nhanh nap dung dch chun; 26-
Cung cp kh thai t thit b; 27- Cung cp nc; 28- Van rot; 29- Van rot nc t
ao; 30- Van nap nc lanh; 31- ng nhanh nap nc lanh; 32- Lc; 33- Ap k;
34- Van an toan; 35- Cam bin nhit ; 36, 37- Cac dung cu th cp o nhit va
pH; 38- Cam bin pH met; 39- Thit b ln men; 40- C cu lam sach khng kh
c tnh ky thut cua thit b ln men c san xut c:
Th tch, m
3
:
hnh hoc: 100
lam vic: 70
Din tch b mt, m
2
:
bn ngoai: 89
bn trong: 77
Hi
Khng kh
tit trung
Rot nc
ngng
Ly mu
Nc
33
36
Nc
Thao
Nc
Khng kh thai
Dung dch
chun
Cy
Thao
Nap liu
40
36
33 34
200
Ap sut lam vic, MPa:
trong thit b: 0,29
trong ng xon: 0,4
Cng sut cua b dn ng, kW: 120/180
ng knh, mm: 3600
Chiu cao thit b va b dn ng, mm: 14270
Thit b ln men cua Hang Nordon (Phap). Kt cu cua loai thit b ln men nay
khac vi cac loai a nu ch c cu phn ao nm di truc gm 6 canh iu chnh
co tit din hnh ch nht, con c cu c hoc kh bot nm pha trn gm hai canh
(tit din hnh ch nht) co cac g cng. Khi nui cy nm mc, cac canh cua c cu
chuyn ao c nghing di mt goc 33 34
0
. Hnh 10.3 m ta s bt kn truc nh
6 lp m vong kht c gia cng s b dung dch 0,5 % phenol tinh th. Cac lp ep
cht lai trong ng boc nh cac guging (vt cy). m vong kht 2 chen lp gia truc 1
va cc t l 3. Hai khp ni 8 c dn ti cac l cc. Hi nap theo cac khp ni nay
tit trung cac vong bt. Tit trung nhit 135
0
C trong 1 h. Nc ngng chay vao
phn di va c thai ra qua khp ni 9. Khi kt thuc qua trnh tit trung khp thao
nc ngng c ong lai va khng kh tit trung qua khp 5 vao c cu bt kn. Trong
thi gian cua qua trnh nui cy, ap sut khng kh c gi mc 0,2 0,4 MPa.
Sau khi tit trung thit b va ha ap sut n ap sut kh quyn th nap t ng
khng kh tit trung tao ap sut 0,2 MPa, va ch co sau o mi nap nc lam lanh vao
thit b. Thao cht long canh trng ra khoi thit b nh khng kh nen c tit trung.




Hnh 10.3. Bt kn truc cua
thit b ln men:
1- Truc; 2- m vong kn; 3- Cc t l ;
4- Vo cua b nut kn; 5- Khp ni dn
khng kh tit trung; 6- ng lot ep;
7- Guging; 8- Khp ni nap kh;
9- Khp ni thai nc ngng

201
Bang 10.1. c im ky thut cua cac thit b ln men
cua Hang Nordon co ao trn c hoc
Th tch, m
3
S vong quay cua c
cu trn vong/phut
ng knh,
mm
Chiu cao,
mm
Cng sut ng
c, kW
2
3
15
32
60
120
T 150 dn 500
250
170
175
160
120
2000
1100
1900
2400
2900
2800
3260
3910
6350
8299
10650
12150
7,5
18,5
22,5
30,0
225,0
(1)
225,0
Ghi chu:
(1)
Cng sut in a c nu trn ch trong trng hp s dung thit b ln men
nui cy nm mc - cho san phm amiloglucozidaza.
10.1.2. Cac thit b ln men co ao trn bng kh ng hoc va thng gio
mi trng
Cac thit b ma bn trong no co trang b cac voi phun, ng khuch tan, cac b lam
sui bot nap khng kh u thuc loai nay. Khng kh vao c s dung khuy trn
canh trng, am bao nhu cu oxy cho vi sinh
vt va thai cac cht chuyn hoa tao thanh.
Thit b ln men dang xilanh. Thit b loai
nay v kt cu bn ngoai tng t nh thit b ln
men co khuy trn bng c hoc, nhng bn trong
khng co c cu khuy trn bng c hoc. ng
khuch tan dang xilanh 9 co ming loa ay,
c lp bn trong thit b. Ma y thng gio 2 c
lp theo ng tm cua thit b. Nh cac canh
hng, khng kh co ap sut c a vao may
thng gio theo ti p tuy n n ta n ph u tro n la m
Hnh 10.4. Thit b ln men dang xilanh co ao
trn bng kh ng hoc va thi kh mi trng:
1- Khp ni thao; 2- Thit b thi kh; 3- ng
xon; 4- Ca; 5- Khp ni nap khng kh;
6- Khp thai khng kh; 7- Khp nap liu; 8- Cu
thang; 9- ng khuch tan; 10- Ao; 11- Thanh
thit b; 12- ng qua ap
202
cho nhu tng khng kh - cht long chuyn ng xoay. Nhu tng tun hoan lin tuc
theo vong khep kn bn trong theo mep bin cua xilanh, vong khng gian gia tng
trong va tng ngoai thit b, sau o mt ln na lai ln trn qua ming loa. Vic chuyn
ao va thi kh manh do tao ra vung tun hoan bn trong. thai nhit sinh ly co kt
qua hn, ngoai ao 10 co nhiu ngn con b sung b mt lam lanh cua ng khuch tan 9.
Kt cu cua thit b ln men c tnh toan cho hoat ng di ap sut d.
c tnh ky thut cua thit b ln men co ao trn bng kh ng hoc.
Th tch cua thit b ln men, m
3
: 25, 49, 63, 200
Ap sut lam vic, MPa: 0,2 0,3
H s cha y: 0,5
Tc thoat khng kh t thit b thng gio, m/s: 25
Tiu hao khng kh, m
3
cho 1 m
3
canh trng vi sinh vt: 0,5 0,2
Loai nay co th tch lam vic nho hn so vi cac thit b ln men ao trn bng c
hoc, c hoat ng vi mi trng ln bot manh. Chung c ap dung trong nhng
trng hp khi ging sinh vt khng cn phai khuy trn manh va nht khng ln.
Cac thit b ln men dang ng. Loai thit b nay dung tng cng trao i
khi, giam tiu hao n v cua khng kh nen tit trung va tng tc tng hp sinh hoc
cac cht hoat hoa.
Kt cu cua cac loai thit b ln men cho phep thc hin qua trnh nui cy chm
khi vn tc dai cua dong mi trng bng 2 m/s va l n hn.
Thit b ln men dang ng (hnh 10.5) bao gm khi tru ng 7, bn trong co c
cu chuyn ao 8 c lp cht trn truc, ng tun hoan, thit b thi kh, bung trao i
nhit 5, cac oan ng nap mi trng dinh dng, cac oan ng nap khng kh,
rot canh trng 13 va thai kh 16.
phn di cua ng tun hoan c lp c cu chuyn i 8 dang vt. Cac canh
hng c phn b trn va di vt: cac canh trn thng ng, con cac canh di
nghing.
H tun hoan cua thit b ln men gm may phun c ni vi phn di cua thit
b, bm va cac ng ng. ng tun hoan 15 co dang thit b trao i nhit dang ng co
hai ng gop. Bn trong ng gop trn co hai vach c c nh v trong mt phng
xuyn tm, con bn trong ng gop di khng co vach. Ngoai ra b trao i nhit dang
ng con co cac ng trao i nhit nm gia cac ng gop thng nhau va ni nhau bi cac
tng chn.
Bung trao i nhit c lp cht trong gia co hai bch va co th thao lp d
203
dang sa cha. B kh bot bng phng phap c hoc 4 c ga trn np thit b ln
men 3. B dn ng cho thit b kh bot 2 va bn ca ra bng phng phap c hoc,
u c lp trn np.



























Khng kh
Nc
Nc thai
Mi trng
Thao san phm
Hnh 10.5. Thit b ln men dang trao i khi manh BO - 40 - 0,6:
1- ng cung cp kh thi; 2- B dn ng kn; 3- Np; 4- C cu kh bot; 5-
Ming m vi bung trao i nhit; 6- Hp khng kh; 7- Khi tru ng; 8- C cu
chuyn ao; 9- ng nap nc lanh; 10- ng c; 11- Banh ai; 12- Truyn ng
bng ai hnh thang; 13- C cu thao d; 14- ng thai nc; 15- Cac ng trao
i nhit; 16- ng thai khng kh; 17- ng kh bot;18- Ca quan sat
204
Nh truyn ng bng ai hnh thang 12, ma ng c 10 lam chuyn ng vt vi
s vong quay 280 350 vong/phut. am bao kn va tit trung trong qua trnh
nui cy cn b tr vong bt kn trn truc cua c cu chuyn ao. C cu kh bot bng c
hoc c lp trn truc cua b dn ng nh ng rng. Kh thoat ra t cht long c dn
qua ng rng trn. C cu nay gm b a hnh non co g. iu khin ng c tai ch
va iu khin t xa ly tn hiu t bang iu khin.
khao sat qua trnh nui cy vi sinh vt, trn tng thit b phn b sau ca
quan sa t 8. Thit b c thit k hoat ng vi ap lc n 0,3 MPa.
Cac b phn t ng dung iu chnh cac thng s c ban cua qua trnh: nhit
canh trng bn trong thit b - theo s bin i tiu hao nc lanh trong phong trao
i nhit; lng cht long - theo s bin i thoat ra cua cht long canh trng; nng
ion hydro - theo s m va tt cua bm nh lng nap kim hay axit; nng oxy hoa
tan trong mi trng theo s bin i tiu hao khng kh tit trung; tiu hao mi trng
dinh dng - theo s bin i mi trng dinh dng vao thit b va nng sinh khi -
theo s bin i tiu hao mi trng dinh dng.
Kt cu cua thit b cung co kha nng ki m tra tiu hao nc lanh, mc ng
hoa nit, nng CO
2
va O
2
, m khng kh, nhit va ap lc trong nhng im
ring bit cua thit b.
Thit b ln men nay co th hoat ng gian oan hay lin tuc.
Khi kt thuc qua trnh tit trung va lam lanh cua thit b va cua cac c cu phu, th
rot y mi trng dinh dng tit trung va tin hanh cho hoat ng c cu chuyn ao
thc hin tun hoan mi trng theo vong khep kn. Nap khng kh nen mt cach lin
tuc qua thit b thi kh vao khng gian gia tng va ng tun hoan. Khng kh cun
hut cht long thanh dong, p v ra thanh bot nho va c khuy trn manh vi mi
trng, tao ra h n hp ng hoa gia. Chuyn ng quay cua mi trng c tao nn
trong ng tun hoan nh cac canh hng, kt qua tao ra vung xoay trung tm co ham
lng kh cao.
Nh ma sat cht long vi phn g cua cac ng trong b trao i nhit ma s chay
ri cua cac lp bin c duy tr. Khng kh thai c tach ra khoi cht long va c
thai ra qua ng lot rng cua thit b kh bot.
tng cng qua trnh cn nap mi trng dinh dng vao thit b qua may
phun. Bm hut cht long canh trng va y qua voi phun cua may phun, cho nn mc
phn tan cua cht dinh dng at c rt cao va ta o ra b mt tip xuc cua cac pha
rt ln.
S tun hoan nhiu ln cua canh trng trong vong khep kn vi cac b mt nh
205
hnh tt, bao am hiu sut cao cua qua trnh va bao am tnh ng nht cua hn hp
trong khng gian vong tun hoan. Bung trao i nhit bao am tt tc chay cua tac
nhn lanh cao lam cho h s trao i nhit ln. B trao i nhit kiu chum ng trong
ng gop cho phep tng b mt n v lam lanh khoang 10 ln ln hn khi truyn nng
lng qua tng thit b. H s truyn nhit c tng ln mt s ln va at gn 3900
W/(m
2
K).
c tnh ky thut cua thit b ln men dang ng:
H s cha y: 0,6 0,7
Th tch, m
3
: 40
Lng mi trng c nap, m
3
: n 28
Ap sut, MPa:
trong tng: 0,6
trong phong trao i nhit va trong ao ngoai: 0,3
trong thit b: 0,1 0,6
Cng sut b dn ng, kW:
cho c cu khuy trn: 125
cho c cu kh bot: 40
S vong quay cua truc, vong/phut:
cho c cu khuy trn: 350 va 200
cho c cu kh bot: 1500
Kch thc c ban, mm: 4600260012000
10.2. CAC THIT BJ LN MEN KHNG DOI HOI TIT TRUNG CAC
QUA TRINH NUI CY VI SINH VT
Cac qua trnh nui cy san sinh ra cac nm men gia suc thuc cac qua trnh nui
cy vi sinh vt khng tit trung. Theo kt cu cac thit b ln men, san xut nm men
tng t nh cac thit b san xut enzim, cac khang sinh chn nui, cac aminoaxit va
cac san phm tng hp khac, nhng khng co s bao v hi va khng kh cua truc quay
va mt s b phn kt cu.
Trong nhiu trng hp san xut nm men gia suc, ng dung cac thit b a
c s dung trong cac qua trnh tit trung.
10.2.1. Cac thit b ln men co ao trn bng kh ng hoc va ng vin
tun hoan bn trong
Cac thit b nui cy nm men dung phng phap bm dng bng kh nen cua h
206
thng Lephrancia co ng vin tun hoan bn trong c ng dung ph bin nht.
Trong san xut nm men thuy phn thng ng dung cac thit b loai nay co sc cha
250, 320, 600 va 1300 m
3
. Kt cu cac thit b ln men khng co cac thit b c hoc
kh bot. Bot c kh di trong lc cua ct cht long khi tun hoan.
Khng kh vao thit b theo ng trung tm vao chu, tai y hn hp kh - cht
long c tao thanh t nc hoa qua nap vao va t cht long phn di thit b. Hn
hp trn c chuyn ng theo ng khuch tan bn trong. Mt phn khng kh c
tach ra khoi bot va thai ra kh quyn qua l np thit b, con mt phn khac cung vi
bot ha xung theo ng ranh vong gia ng khuch tan va tng. Khi chuyn ng
xung di bo t b kh. bi tun hoan at cao 1,5 2 th tch cht long hoat ng
trong mt phut. Cac thit b cng nghip co chiu cao 12 15 m. Bot dng cao ln 10
12 m. Tin hanh lam ngui thit b ln men bng ti nc tng ngoai va nap nc vao
ao cua ng khuch tan. Tiu hao khng kh cho 1 kg nm men kh la 20 m
3
.
c tnh ky thut cua cac thit b ln men cng nghip hoat ng ap sut kh
quyn c gii thiu bang 10.2.
Bang 10.2. c tnh ky thut cua cac thit b ln men co ao trn bng
kh ng hoc va khi kh san xut nm men gia suc
Th tch cua thit b, m
3

Cac ch s
320 500 600 1300
Nng sut theo lng nc
hoa qua chay, m
3
/h
Mi trng
Tiu hao khng kh, m
3
/h
Ap sut d cua khng kh,
kg lc / cm
2

B mt lam lanh cua ao
ng khuch tan, m
2

Kch thc c ban, mm

20 30
pH 4,5
n 5000

0,6


30
570013350



9000

0,75


503=150
760011200

30 35
pH 3,54,5
1400016000

0,4


58
740014175

55 62
pH 4,24,5
18000

0,6


504=200
1100014500

10.2.2. Thit b ln men hnh tru co b phn bm dng bng kh nen
vi sc cha 1300 m
3

Thit b loai nay c dung nui cy nm men mt cach lin tuc trong nc
qua. No gm co vo thep han, ay hnh non cut va np hnh non co l chnh gia (hnh
10.6).
207




















Bn ng khuch tan 7 c lp bn trong thit b tao ra bn dong tun hoan
c lp. Khng kh nen c y qua ng gop 2 vao cac ng trung tm cua mi ng
khuch tan, cui ng trung tm co cn va chu 8.
Thung phn phi c t trn np thit b, dch ln men, nc qua, nm men va
nc amoniac cho vao cac ng khp ni 3, 4, 5. Tt ca cac cu t c trn lai va tao ra
mt dung dch dinh dng va theo cac ng ng co ng knh 100 mm chay xung
di cac chu cua thit b thi kh.
Hn hp dinh d ng khi chay tran qua mep chu c khuy trn vi khng kh
thoat qua khe di chu. Nhu tng khng kh - cht long c tao thanh dng ln theo
ng khuch tan n tm chn 6 th b pha v va chay xung di. Dung thit b ti
dang ng gop lam lanh tng ngoai thit b.
Nc
Cht long
canh trng
Nc
Vao h thng cng
thoat nc
Nc
Nc
ti
Khng kh
Hnh 10.6. Thit b ln men hnh tru co b phn bm
dng bng kh nen vi sc cha 1300 m
3
208
10.2.3. Thit b ln men dang thap
Cac thit b ln men nay bao gm loai a va loai khng co cac c cu chuyn ao
nm ngang. S khac bit cua loai thit b nay so vi cac loai thit b a c nu cac
phn trn la tr s ty s gia chiu cao va ng knh rt ln. Thit b dang thap co
nhiu trin vong bi kt cu n gian, kha nng tng cng qua trnh sinh tng hp va
cng sut n v ln.
u im v kt cu cua thit b dang thap la khng co cac phn quay chuyn ng
va din tch chim ch nho.
Thit b ln men dang phun. Thit b ln men cua c vi s trao i kh i manh.
Co th tch n 1000
3
, s dung phng phap cac tia ngm.
Hoat ng cua thit b (hnh 10.7) c m ta di y: bm ly tm co chc nng
kh kh, y cht long n ca vao cua thit b ln men dang ng. Cht long chay
xung doc theo tng ng dang dong vong khuyn. Dong chay ri u cui nm
ngang mc b mt cht long cua hn hp b tht lai trong tit din ngang cua ng va t
o chay thanh dang tia tao ra vung ap sut thp.
Khi tao hn hp ng hoa vi cht long th khng kh c hut qua l nh
khoang trong vung ap sut thp. Cht long sui bot ( dang tia xm nhp t do, do d tr
nng lng ng hoc) n ay cua thit b ln men, tao ra trng ri manh trong dung
dch canh trng. Cac bot kh t ay thit b ni ln b mt, mt ln na qua trng ri
c tao ra t cac tia xm nhp t do.
Nh h thi kh tng t nh th co th am bao cung cp oxy cho cac thit b ln
men loai ln co th tch n 2000 m
3
, khi cng khuy manh.
c tnh ky thut cua thit b ln men dang phun nui cy nm mc c gii
thiu bang 10.3.
Khi tc chuyn ng cua cac dong tia 8 12 m/s va ap sut khng i th s
phn tan cua khng kh se at c tt. Nh tac ng phun vung vao cua dong, nh
chuyn ng im tng cua thit b va nh ao trn cac bot kh ma thc hin vic la
chon thch hp cho xung lng cua dong nap t do, nhm bao am s khuy trn manh
canh trng nui cy.
Cac bot khng kh trong lung hu nh hoan toan n ay thit b, con khi ni ln
b mt thit b chung b pha huy bi trng ri
Trong trng hp giam lng cht long tun hoan th s phn tan khng kh c
tng ln ang k va no c phn b u theo toan th tch thit b. Tc trao i kh
tng tuyn tnh vi s tng dong cht long tun hoan va tiu hao nng lng trong mt
209
khoang hoat ng rng. Cho nn qua trnh thi kh co th iu chnh bi tc truyn
kh. Trong cac thit b co kt cu c nu trn, nhu cu v nng lng nap khng
kh rt nho va nng lng cua dong tun hoan se bao am ri cn thit trao i
khi. Nhng iu kin cn thit trao i khi manh trong thit b la: ri cao, s
phn tan khng kh tt, thi gian co mt cua khng kh trong canh trng lu va ng
hoa mi trng cao.






















Hnh 10.7. Thit b ln men dang phun:
B
210
1- Ca khng kh vao; 2- ng ng khng kh thai; 3- Hm thao nc;
4- Tng thit b; 5- ng ng co ap; 6- ng ng hut; 7- Bm tun
hoan
Bang 10.3. c tnh ky thut cua cac thit b ln men dang phun san xut c
Th tch cua thit b ln men, m
3
Cac ch s
200 400 1000
Nng sut cua thit b ln men (tnh theo cht kh
tuyt i), kg/h
Th tch cht long sui bot, m
3
Dung lng cua thit b, tn
Nng sut cua cac bm tun hoan, tn/h
Bi s tun hoan cua cac bm, th tch trong 1 h
S lng bm
Tiu thu nng lng in cho cac bm thi kh
va ng hoa, kW.h
Tiu hao khng kh trong khoang sui bot co ap
sut giam, Nm
3
/h
Kch thc,mm
ng knh
chiu cao phn tru
250

180
80
2500
30

1
125 135

3600

6000
7500
370

350
130

26 30

2
210 220

5000

8000
8000



400
4400
110

10
2200

60000

11500
1050
Bm tun hoan la b phn chnh cua toan h. Phng phap lung ngm co hiu
qua c bit i vi cac qua trnh co tc trao i khi cao.
Trong trng hp t hp tng cua cac thit b hay khi phn chia bn trong thit b
co sc cha ln ra thanh 2 3 phn va tt ca cac ngn c ni lai nh cac mang rot
mi trng theo o chay t trn xung mang di, mi ln chay nh th c bao hoa
oxy cua khng kh.
Lng cht tun hoan c han ch bi s cp liu cua bm chuyn. Khi phn b
thanh ba tng lng bm cn thit cho thit b mt tng v i chiu cao chuyn la bi s
3 th rut ngn c 3 ln. Bot c tao thanh trong qua trnh thi kh cung c chuyn
xung di, cho nn c cu kh bot c nh v phn di cua thit b. Tin hanh
thai nhit sinh ly trong b trao i nhit c bit.
ng dung dang thit b trn nui cy vi sinh vt trong iu kin tit trung rt
phc tap v do kho khn v kn cua cac bm tun hoan, nhng tin li i vi qua
trnh tit trung bng hi. Nhng co nhng u im: c cu n gian, dung lng ln,
bao am thi kh manh va am bao truyn khi ma khng cn c cu ao trn, lam cho
kt c u nay tr nn co trin vong trong cng nghip vi sinh.
211
10.2.4. Cac thit b ln men co h thng gio dang phun
Loai thit b nay c ng dung nui cy chung nm men c bit trn mi
trng dinh dng cha parafin long.
Thit b ln men -50. Kt cu cua thit b co dang dung lng xilanh ng vi
sc cha 800 m
3
(h s cha y 0,4), c chia thanh 12 ngn (hnh 10.8). Mi ngn co
c cu khuy trn va thi kh. Thit b c trang b cac b ao trn thc hin chc
nng khuy trn pha long va cung cp khng kh.
Trong qua trnh quay cua b ao trn v tr thoat cht long, khng kh c hut
vao, vung ha ap c tao ra. Khi o khng kh hoa manh vao cht long, lam bao hoa
oxy cht long.











Hnh 10.8. Thit b ln men -50:
1- Ranh vong; 2- ng thng gio; 3- B kh bot; 4- B phn ly; 5- Xilanh; 6- Dn
ng; 7- B trao i nhit; 8- ng khuch tan; 9- Cc xilanh; 10- C cu phun

c tnh ky thut cua thit b ln men -50:
Nng sut cua thit b tnh theo sinh khi kh tuyt i, tn/ngay 27,0
Nng sut thit b khi ga t trung tm 13 ngn, tn/ngay: 30
Dong cht long, m
3
/h: 37,5
Dung tch, m
3
:
khi cha hoat ng: 800
khi hoat ng: 320
Nhit hoat ng,
0
C: 32 34
Din tch b mt trao i nhit, m
2
: 2700 3000
Khng kh
Khng kh
Nc
Khng kh
Nc Nc Nc
212
Tiu hao khng kh, m
3
/h: 36160
S lng c cu thng gio: 12
Cng sut ng c, kW: 3,5
Thit b nui cy nm men trn mi trng rn -76-900 nui nm men
parafin. Hin tai loai kt cu nay c thc nghim rng rai trong cac nha may san xut
cht c cha vitamin va protein. Thit b ln men (hnh 10.9) gm vo 1; vong tun hoan
t l 2; ng khuch tan trung tm 5; cac c cu thi kh 3 c lp trong vong tun
hoan t l va trong ng khuch tan trung tm; cac b trao i nhit 7 va b tach giot 4.
ng c 6 dn ng cho cac c cu thi kh. Nap vao thit b mi trng dinh dng
cha parafin, mui khoang, cac nguyn t vi lng, nc amoniac, va thao thanh phm
ra khoi b phn ly qua khp ni. Na p khng kh thi cho canh trng bng phng
phap t hut. Khi cac b thng gio suc kh cho mi trng th s trao i khi c xay
ra qua b trao i nhit tao ra nhng dong ln xung.
Vo thit b c ch tao bng thep khng g, hai lp, con cac b trao i nhit, cac
c cu trao i kh va cac vach ngn - bng thep nguyn khi.










Hnh 10.9. Thit b nui cy nm men trn mi trng rn -76-900

c tnh ky thut cua thit b ln men -76-900
Nng sut thit b, tn/ngay: 30 36
Dung lng, m
3
:
khi cha hoat ng: 900
khi hoat ng: 450
213
Ap sut, MPa: 0,02
Nhit hoat ng,
0
C: 32 34
Mi trng, pH: 4,2 4,4
Din tch b mt trao i nhit, m
2
: 2700
Tiu hao khng kh ( iu kin bnh thng), m
3
/h: 54000
S lng cac c cu thi kh: 13
Cng sut ng c in, kW: 315
Kch thc c ban, mm: 17000170006500
Khi lng, tn: 535
Nhc im cua thit b ln men co h phun ch: truc thit b b rung ng;
nhim bn b mt trao i nhit va giam h s trao i nhit.
10.2.5. Thit b ln men trao i khi manh
Muc ch chnh cua loai thit b nay la tng nng vi sinh vt trong dung dch
canh trng, tng iu kin thi kh va tng nng sut thit b.
Thit b (hnh 10.10) la mt dung lng xilanh 17, bn trong lp xilanh hng 2.
Hai oan ng 4 va 18 nh v cho xilanh hng trong dung lng. oan ng 18 c lp
cht n ay va chia dung lng ra lam hai phong: phong 19 dung nui cy canh
trng, con trong phong 20 tn dung b sung nguyn liu ban u. oan ng 4 lp cach
mt ay cua dung lng. Bn trong xilanh hng 2 va trong khng gian gia tng dung
lng va oan ng 4 c b tr cac ng gop 16. Cac ng gop c lp cht bi cac ng
t l 21.
Trong khng gian gia xilanh hng 2 va cac oan ng 18 va 4 co cac b trao i
nhit 1. nap khng kh n cac ng gop trong phong 19 dung ng gop phn phi 7,
con trong phong 20 - ng gop 5. phn trn cua dung lng co ng gop 14 thu nhn
va lam kh bot, bn trong c lp cac a hnh non 15. Khng kh thoat ra t phong 19
qua b tach kh 9. May kh bot bng c hoc 12 vi b dn hng c lp t trn cac
a 15. Mi trng dinh dng c y vao thit b qua khp 6. Sinh khi c thao ra
kho i thit b qua khp 11, con khng kh - qua khp ni 8 va 13.
Thit b hoat ng nh sau: nap hn hp dinh dng ban u vao phong 19 qua
khp ni 3, con khng kh - vao thit b qua khp ni 6. Trong phong 19 xay ra nui cy
sinh khi. Tun hoan va ao trn cht long c thc hin bi thit b bm dng bng
kh nen. T phong nui cy, cht long canh trng chay qua oan ng 12 vao phong 20,
tai y xay ra tn dung b sung nguyn liu. Bn trong phong 19 va 20 dung dch canh
trng c thi kh nh cac ng c t nhiu l. Sinh khi thao ra khoi phong cung
214
vi pha bot c tao thanh phn trn cua phong. Sau o bot ni ln theo cac ng
ranh gia cac a non 15, c tach khoi cht long va c c lai. Kh bot a c c
bng b kh bot c hoc 12 va thao ra qua khp ni 11.
Thai khng kh khoi phong 19 qua khp ni 8 nh b tach kh 9, con khoi phong
20 - qua khp ni 13.
















Hnh 10.9. Thit b cy ln men trao i khi manh

10.3. KT CU CUA CAC CO CU THI KHI TRONG MAY PHUN KIU
TUABIN
May phun kiu tuabin - o la loai kt cu hut hai tng co cac ca trn va di
nap va thai dung dch. Loai nay hoat ng nh sau: khng kh vao c trn vi cht
long, khi thoat ra th khng kh c hng ln trn va sau khi qua b trao i nhit
c chia ra lam hai dong. Khi i qua phn trung tm cua c cu tun hoan, dong th
nht vao ca trn cua c cu phun, con dong th hai hng xung di theo ng vin
cua c cu tun hoan va khi chuyn ng di ay gia th vao ca di.
10.3.1. May phun kiu tuabin co cac vong t l
215
Loai kt cu nay c dung thi kh va khuy trn mi trng ging khi nui
cy vi sinh vt, c bit la nm men.
Nhm muc ch n gian hoa kt cu cua may phun kiu tuabin, c cu pha
dong cht long co dang vong t l, c lp gia cac canh cua quat va cac phn tao
ng vin cua vo may.
May phun (hnh 10.11) gm vo 10 c
lp cht trong ng thng rng kh 1 vi cac phn
tao ng vin 6 hnh thanh voi phun 4; cac
ranh phn b 11 bn trong voi phun hn hp kh
- cht long; quat c lp trong vo gm cac a
9 va 8, ca c ranh 3 gia cac a, c cu cho dong
cht long co dang vong t l 5 c lp cht
gia cac canh quat va cac phn t l cua rto.
Cac canh cua may bm doc truc y cht
long canh trng va dn vao phn chay 7 cua
may phun, tai y cac vong t l 5 se tao ra
nhiu vong nho. Cac dong nay se phun vao
khng kh c y t quat va trong voi phun 4
se tao ra hn hp hi - cht long, nh cac canh
khuy 11 hn hp b phn tan trong cht long.
Dong kh - cht long c phn tan chay ra
ngoai. Loai nay cho phep la m n gian hoa kt cu cua may phun, lam tt hn s phn
tan khng kh va tng tc hut oxy trong cht long.
10.3.2. May phun kiu tuabin co cac voi
May phun nay c c trng bi qua trnh trao i khi tt hn, bng cach nng
cao mc phn tan kh trong cht long va tng lng kh xm nhp vao cht long.
thc hin c iu o ngi ta lp cac voi trong
may theo ng knh ngoai cua cac a quat
nhm pha huy dong cht long. Khi o nhng
oan vao cua cac canh phun hn hp kh -
cht long c phn b gia cac voi.
May phun kiu tuabin hnh 10.12 gm co
vo 8 vi cac oa n ng ng vin 2 hnh
thanh vong, voi phun 4 c lp cht trn truc
rng cua ng thng kh th 1; cac canh phn b
Hnh 10.11. May phun dang
tuabin co cac vong t l
1
Hnh 10.12. May phun dang
tuabin co cac voi
216
10 bn trong voi phun phun hn hp kh - cht long va quat gn trong vo gm hai a
5, 6 vi cac canh 3 gia cac a.
Theo ng knh ngoai cua cac a ngi ta phn b cac voi 9 pha huy cac dong
cht long. Nhng oan vao cua cac nhanh 10 phun hn hp kh - cht long c phn
b gia cac voi.
Cht long ban u c hng ti cac voi 9 nh cac canh 7, tai y cht long c
phn chia ra mt s dong, chung tip xuc vi khng kh vao t quat va y vao voi phun
4, ri tip tuc phn tan kh trong cht long nh cac canh 10, 9. Sau o cht long bao hoa
khng kh c thoat ra ngoai.
10.4. TINH TOAN THIT BJ LN MEN CO B DAO TRN CO HOC VA B
LAM SUI BOT
Khi tnh toan cn xac nh cac ch s c ban v kt cu va nng lng cua thit b
vi th tch chung a cho.
Bc u cn phai xac lp khi lng th tch , nht ng hoc , h s dn
nhit , ap sut lam vic trong thit b khi tit trung bng hi nc, nhit dung C. Theo
nghin cu cua nc ngoai, khi lng th tch cua cac mi trng dinh dng trong
gii han = 1060 1070 kg/ m
3
; nht ng hoc - trong gii han = 0,001 0,00155
PaS, nhit dung C = 4186 J/(kgK), h s dn nhit = 0,6 W/ (mK).
tit trung mi trng dinh dng bn trong thit b, cn phai tao ra ap sut lam
vic khng nho hn 0,2 MPa. H s cha y mi trng dinh dng cua thit b phu
thuc vao thanh phn cua mi trng va vao dang vi sinh vt nui cy k = 0,5 0,65.
10.4.1. Tnh toan kt cu cua thit b ln men
Th tch lam vic cua thit b V
1
(m
3
) c tnh theo cng thc:
V
1
= V.k
san xut axit amin, cac cht khang sinh chn nui va cac ch phm enzim,
ng knh bn trong D
B
= 2000 3000 mm.
Cac kch thc con lai cua thit b (chiu cao cua phn elip h
e
; chiu cao gp mep
h, b m t bn trong F
b
; s c ch a cu a a y V
d
va chi u da y cu a t ng a y S c l y
nh sau:
h
c
= 0,25D
B
; h 2S;
Th tch cha hoat ng cua thit b V
r
tnh theo cng thc:
V
r
= V
x
+ 2V
d

217
Th tch cua phn xilanh:
V
x
= V
r
2V
d

Chiu cao phn xilanh cua thit b:
( )
F
V V
H
d r
x
2
=
trong o : F - din tch tit din cua thit b theo ng knh trong:
2
785 , 0
B
D F =
Chiu cao chung cua thit b: ( ) h h H H + + =
e x e
2
10.4.2. Tnh toan b khuy trn cua thit b ln men
Khi nui cy vi sinh vt trong mi trng dinh dng long bng phng phap
chm, do tao sinh khi nn nht cua cht long canh trng tng ln, cho nn s khuy
trn va thi kh mi trng b xu i. Nhm tng cng s khuy trn huyn phu cho
phep s dung b khuy trn dang tuabin. ng knh b khuy trn dang tuabin d
k
(m)
c tnh theo cng thc:
d
k
= (0,3 0,33)D
B

trong o: D
B
- ng knh bn trong cua thit b ln men.
Tra bang theo gia tr d
k
chon b khuy trn ti u (h khuy trn co hiu sut
cao). Cac dang c cu khuy trn cho cht long co nht khac nhau c nu trong
bang 10.4.
Bang 10.4. Tc bin ti u cua cac c cu khuy trn phu thuc
vao nht cua mi trng c khuy trn
C cu khuy trn
nht cua mi trng
Pa.s
Vn tc bin ti u cua b
khuy trn, m/s
Canh, neo, gia


Dang tuabin


Chong chong
0,001 4
4 8
8 15
0,001 5
5 15
15 25
0,001 2
3,0 2,0
2,5 1,5
1,5 1,0
7 4,2
4,3 3,4
3,4 2,3
4,8 16
S vong quay cua b khuy trn (vong/phut) :
218

k
1
d
n

=
Theo gia tr nhn c cua s vong quay, chon tc thc t cua no. Chon b
truyn ng trong bang tra cu theo gia tr a c nhn cua s vong quay.
Cng sut tiu thu (kW) khi may khuy hoat ng khuy trn canh trng
khng cp n s anh hng cua cac c cu phu:
5
k
3
c N M
d n K N =
trong o: K
N
- chun cng sut, phu thuc vao cng ao trn va c c trng bi
chun ly tm Reynolds (R
e
);

c
- ty trong mi trng;
n - s may khuy trn;
d
k
- ng knh may, m.
c
2
k c
1

nd
Re =
trong o:
c
- nht ng hoc cua mi trng.
Cng sut tnh toan cho truc may trn, kW:
( )
M 2 1 P
1 N k k k N + =
trong o: k
1
- h s cha y canh trng cua thit b;
k
2
- h s co tnh n s tng cng sut do tng sc can cua mi trng trong
qua trnh phat trin cua mi trng (k
2
= 1,1);
k - h s tnh n s tng cng sut tiu thu vt thng sc can gy ra do
cac c cu phu :
B
1
1
D
H
k =
trong o: H
1
- chiu cao cua lp cht long c khuy trn (i vi cac may khuy trn
dang tuabin, H
1
= 0,75 H
t.b
).
V vao chu ky phat trin cua mt s chung tao ra bot, tranh s toe bot, ly
H
1
= 0,65 H
t.b
.
Khi tnh cng sut lam vic cua b khuy ao cn phai tnh n nng sut thng
sc can do cac c cu phu gy nn.
thc hin iu kin o cn phai a vao h s k:
k = k
n
+ k
M
+ k
TP
+ k
T

219
trong o: k
n
- h s can cua vach ngn phan xa;
k
M
- h s can cua b khung trn phu;
k
TP
- h s can cua ng nap khng kh;
k
T
- h s can cua ng lot truc cm nhit k.
Tr s k
n
, k
M
, k
TP
va k
T
phu thuc vao dang may khuy c nu trong bang 10.5

Bang 10.5. Tr s cac h s k xet ti s tng cng sut cua may khuy
do tn tai trong thit b cac c cu phu
Dang c cu khuy trn
C cu phu
Canh
Neo va
gia
Tuabin
Chong
chong
Bn vach ngn phan xa co b day B = 0,08D
B
,
c phn b tng thit b
Mt canh phu nm ngang bng canh cua c
cu chuyn ao chnh (theo kch thc)
ng cho dung dch qua ap
ng boc lot cm nhit k hay dung cu o
mc kiu phao
Hai ng ng, c lp cach nhau mt goc
hn 90
0

Rut xon cun phai c lp doc tng theo
tng xilanh thit b
ng xon c lp ay thit b, khi ng
knh cua ng 0,033 0,54 m
Cac chi tit gia c cac ng khuch tan

1

0,35
0,2

0,1

0,3

2,0

2,5 3,0
-

-

-
0,2

0,1

0,3

-

-
-

1,5

-
0,2

0,1

0,3

-

-
-

0,5

-
0,1

0,05

0,15

-

-
0,05
Cng sut thng ma sat trong vong chn du cua truc:

= 1 2
c
c
S
h
1 , 0
c
2
B c
e P S nd N
trong o: n va d
B
- s vong quay, vong/phut va ng knh cua truc, m;
S
c
- chiu day ming m vong chn du cua truc;
P - ap sut lam vic cua khng kh trong thit b trn mc long, Pa;
h
c
- chiu cao ming m vong chn du, m: (h
c
= 6S
c
).
xac nh N
c
co th ly P = 0,1 MPa.
220
Xac nh ng knh truc dn cua may khuy theo cng thc gn ung, xut phat
t bn chu xon cua truc:
M
3
CP
x
B
7 , 1 C
M
d +

trong o: M
x
- mmen xon trn truc may khuy, N m;
CP
- ng sut tip cho phep i vi vt liu truc chu xon;
C
M
- hiu chnh ro r, xoi mon vt liu, m.
M men xon trn truc may khuy:
n
N
M
P
x
163 , 0 =
trong o: N
P
- cng sut tnh cho truc;
n - h s an toan.
am bao bn cn phai nhn ai lng nhn c theo tnh toan d
B
vi h s
1,25 va nhn c
B
d .
xac nh ng knh oan truc nm cao hn tuabin nho pha di
B
d cn
nhn ai lng
B
d vi h s 1,07. xac nh ng knh cua truc nm cao hn tuabin
nho pha trn
B
d khi lu lng qua vong chn du cn nhn tr s
B
d vi h s 1,14.
Truc c ch tao bng thep CT45. Gii han bn cua thep CT45 la
b
= 610
MN/m
2
(xp x 62 kG/ mm
2
), h s an toan n
B
= 2,6. ng sut cho phep c xac nh
theo ty s gia bn gii han va h s an toan, ta co :
[ ]
B
b
n

=
ng sut tip cho phep: [ ] [ ] 6 , 0 = .
ng sut cho phep i vi cac truc cua cac c cu khuy trn :
[ ] [ ] 5 , 0 = .
B day cua ming m vong chn du (mm):
B
044 , 0 d S
c
=
trong o:
B
d - ng knh cua truc, m.
Sau o xac nh lc nen ln ming m:
( )
c
c
S
h
4 , 0
c c B C
e P S S d P + =
trong o: P - Ap sut cho phep trong thit b khi tit trung, Pa.
221
Cng sut c thit lp cui cung N
TL
(kW) cua ng c dn ng cho may
khuy trn c tnh theo cng thc:
( )

C P
TL
15 , 1
N N
N
+
=
- hiu sut truyn ng cua b truyn.
Sau o theo tr s N
TL
chon dn ng ng, dang ng c, cng sut cua no va s
vong quay.
10.4.3. Cn bng nhit cho cac thit b ln men
Trong qua trnh hoat ng cua vi sinh vt trong thit b, mt lng nhit c
thoat ra. S phat trin ging b chm lai khi tng nhit canh trng, con sau o co
kha nng vi sinh vt b cht. ngn nga hin tng o cac thit b ln men cn phai
trang b cac c cu thai nhit (ng xon, ao, cac ng nhit).
Lng nhit thai ra t canh trng va tiu hao nc lam lanh c xac nh t cn
bng nhit.
Thu nhit Tiu hao nhit
Vi mi trng dinh dng: Q
1
= G
n
C
n
t
n

Nhit sinh hoc c giai phong khi phat
trin canh trng: Q
2
= qp
Vi nc lam lanh: Q
3
= G
B
C
B
t
1B

Vi khng kh thi; Q
4
= Li
1
Vi canh trng thanh phm: Q
S
= G
k
C
k
t
k



Vi nc lam lanh: Q
6
= G
B
C
B
t
2B

Vi khng kh thi: Q
7
= Li
2

Tn tht nhit vao mi trng xung quanh
Q
8
= 3600 F
a
t
trong o: G
n
, G
B
va G
k
- khi lng mi trng dinh dng, nc lam lanh va canh
trng thanh phm, kg;
C
n
, C
B
, va C
k
- nhit dung ring cua mi trng dinh dng, nc lam lanh
va canh trng thanh phm, kJ/(kgK);
t
n
, t
k
, t
1B
va t
2B
- nhit cua mi trng dinh dng, canh trng thanh
phm, nc lam lanh u va cui, K;
q - lng nhit trung bnh c giai phong khi mc tng sinh khi cua chung
vi sinh vt, kJ/kg;
p - mc tng sinh khi sinh vt, kg/h;
L - lng khng kh c thi, kg/h;
222
i
1
va i
2
- entanpi cua khng kh mi va khng kh thai, kJ/kg;
F
a
- din tch b mt cua thit b ln men, m
2
;
- h s thai nhit t b mt thit b vao mi trng xung quanh kW/(m
2
K);

t - hiu trung bnh nhit cua canh trng phat trin va khng kh xung
quanh thit b, K.
Phng trnh cn bng nhit cua thit b ln men co dang:
( ) ( )
1 2 8 5 2 1 B 1 B 2 B B
i i L Q Q Q Q t t C G + =
t ( ) Q i i L Q Q Q Q = +
1 2 8 5 2 1
, khi o tiu hao nc lam lanh (kg/h):
( )
B 1 B 2 B
B
t t C
Q
G

=
Din tch b mt truyn nhit cua thit b ln men, (m
2
):
t K
Q
F

=
3600

trong o: K - h s truyn nhit, W/(m
2
K);
t - hiu trung bnh nhit cua canh trng phat trin va nc lam lanh,
0
C:

+ +
=
2 1
1 1
1

K
ai lng thai nhit
2
i vi nc c xac nh phu thuc vao chun Re. Xac
nh c ai lng thai nhit t tng ti mi trng phat trin
1
se b phc tap do s
tn tai trong mi trng mt lng ln khng kh phn tan ra thanh nhng bot nho va
lam giam iu kin thai nhit. Cho nn vi sai s xac nh, co th s dung phng trnh
thc nghim xac nh thai nhit t b mt cua ng n cac dung dch ng va r
ng theo ty trong va nht khi i lu t nhin:
( )
3
T CT
1
2850

t t
=
trong o: t
CT
va t
T
- nhit cua canh trng phat trin va nhit cua tng ao,
0
C;
- nht ng hoc cua mi trng, PaS.
nht dung dch r ng loang co th tnh theo cng thc:
( )
3
10 0014 , 0 046 , 0 2 , 1

+ = Bt B
trong o: B - nng cua dung dch, %,
223
t - nhit cua dung dch,
0
C.
Trn c s cua cac s liu thc nghim i vi thit b ln men co ao lanh, co tnh
n s nhim bn tng co th ly k = 3000 W/(m
2
K). Tiu hao khng kh thi canh
trng phat trin trong gii han 60 120 m
3
/ (hm
3
).
223




Chng 11
THIT B PHN CHIA PHA LONG VA PHA RN

Cac may dung phn chia cac h khng ng nht trong trng ly tm c goi
la may ly tm va may phn ly. Khac vi may ly tm, may phn ly co yu t phn ly cao,
b mt kt tua phat trin, mc phn chia cac h phn tan cao nn nng sut rt ln
n 300 m
3
/h.
Trong cng nghip vi sinh thng s dung cac may ly tm va phn ly khac nhau
phn chia cac h d th.
11.1. CAC THIT B LY TM HUYN PHU
Cac may ly tm c ng dung rng rai tach cac tiu phn n nh trong dung
dch cac cht hoat hoa sinh hoc, cac dung dch ru khoi ch phm hoat hoa lam lng
etanol, axetol va cac dung mi hu c khac, tach sinh khi khoi dung dch canh trng,
tach phc hoat hoa sinh hoc (khi kt tua bng mui) t cac dung dch, cung nh
phn chia cac hn hp cht long hay cac huyn phu.
Cac h phn tan th thng c phn chia di tac ng cua trong lc. Tuy nhin
khi ty trong cua cac c u t co chnh lch nho va nht cua cht long khng ng
nht cao th s lng xay ra rt chm. Do ng sut cua trng lc ly tm quan tnh ln
hn nhiu ln ng sut cua trng trong lc, cho nn vic phn chia di tac ng cua
trng ly tm xay ra rt nhanh va hoan toan.
Trong cac thit b cng nghip vic phn chia bng phng phap ly tm c ng
dung tach cac tiu phn co kch thc t 25 mm n 0,5 m.
Phng phap ly tm da trn c s tac ng cua trng ly tm ti h khng ng
nht gm hai hoc nhiu pha. Ly tm cac h cht long khng ng nht c thc hin
bng hai phng phap: loc ly tm qua t ng t l cua rto, vach loc c t phn
trong cua rto (may ly tm loc) va qua rto lng co oan ng lin (may ly tm lng).
ng thi cac may ly tm tng hp kt hp ca hai nguyn tc phn chia loc - lng cung
c s dung.
Khi tach huyn phu trong cac may ly tm loc trong rto, di tac ng cua lc
ly tm cht long c loc qua vai loc hay li kim loai, ng thi cac tiu phn pha rn
b lng xung; cht long qua sang va sau o qua l trong rto, xi manh vao tng cua
224
may ly tm, con cn c thao ra trong thi gian rto quay hoc la sau khi may ngng.
Khi phn chia cac huyn phu trong cac may ly tm lng, cac tiu phn rn co ty
trong ln hn ty trong cu t cht long c lng xung (di tac ng cua lc ly tm
trong oan ng rto) tao thanh lp vong khuyn. Cu t long cung tao thanh lp vong
khuyn nhng nm gn truc quay hn, cht long trong c dn ra ngoai qua mep tran
hay nh ng hut; cn c thao ra theo hanh trnh xa hay sau khi thit b ngng. Vic
phn chia nhu tng xay ra tng t: tng rto tao ra lp cht long nng, con gn truc
quay - lp cht long nhe.
11.1.1. Phn loai cac may ly tm
Cac may ly tm cng nghip c chia ra:
Theo nguyn tc phn chia - kt tua, phn chia (phn ly), loc va tng hp.
Theo c tnh tin hanh qua trnh ly tm - chu ky va lin tuc.
Theo du hiu v kt cu - nm ngang (co truc nm ngang), nghing (co truc
nghing) va ng.
Theo phng phap thai cn ra khoi rto.
Khi san xut cac cht hoat hoa sinh hoc thng s dung cac may ly tm tac ng
chu ky, thai cn bng c kh hoa hay thu cng, con khi san xut ln - cac may ly tm t
ng hoa tac ng lin tuc.
Khi la chon cac may ly tm cn phai da vao cac c tnh cng ngh cua chung
va cac tnh cht ly ho c cua vt liu em gia cng ( phn tan cua pha rn, nht cua
pha long va nng cua no).
Nng huyn phu bng ty s gia lng pha rn va tng lng huyn phu. Nng
huyn phu co th th hin bng phn trm theo khi lng hay phn trm theo th
tch. Hiu nng gia pha rn va pha long cang ln th nng sut cua may ly tm lng
cang cao.
Lc ly tm P
l
(N) la ng lc cua qua trnh ly tm:
900 2
2 2 2
l
GR
g
R G mv
P =

= =
trong o: m - khi lng cua may va cht long, kg;
v - tc bin, m/s;
R - ban knh bn trong cua thung quay, m;
G - trong lng cua vt th quay, N; - tc goc cua thung quay, /s
(
30

= );
g - gia tc ri t do, m/s
2
.
225
Yu t phn chia la mt trong nhng chun c ban la chon may ly tm hay
may phn ly. Yu t phn chia xac nh gia tc cua trng ly tm c phat trin trong
may, co bao nhiu ln ln hn gia tc trong lc. Yu t phn chia c xac nh theo
cng thc:
900
2 2
R
g
R
f
p

= .
Yu t phn chia cang cao th kha nng phn chia cua may cang ln. Yu t phn
chia se tng ang k khi tng s vong quay cua rto. Ky hiu nng sut cua may la ch
s c ban cua may hoat ng:
p l
f F =
trong o : F
l
- din tch b mt lng cua xilanh, m
2
.
11.1.2. May ly tm dang lng va dang loc
Cac may ly tm thuc dang nay c bt kn, co thit b in an toan va thai cn
pha trn bng phng phap thu cng. Dn ng may ly tm c thc hin t ng c
qua truyn ng bng dy ai hnh thang. Trong cac may loai nay co khoa lin ng cho
ng c va np vo khi giam ap sut kh tr trong cac khoang vo di 1470 Pa. Cac chi
tit cua may tip xuc vi san phm c ch tao bng thep 12X18H10T.
Trong cng nghip vi sinh may ly tm ng co kch thc nho c s dung rng
rai do kn va tnh an toan cao. Loai nay rt thun li cho nhiu qua trnh tach va lam
sa ch mt lng va phai cac cht hoat hoa sinh hoc. c tnh ky thut cua chung c
nu bang 11.1.
11.1.3. May ly tm ng (may ly tm siu tc)
lam trong cac huyn phu co cha mt lng khng ang k cac tap cht rn co
phn tan cao, tach cac tap cht rn co phn tan cao va cac nhu tng thng s
dung may ly tm siu tc. Khi lam trong huyn phu co cha pha rn co phn tan cao
hn 1% th cac may ly tm siu tc c hoat ng theo chu ky va thao cn bng
phng phap thu cng. Khi tach nhu tng th cac may ly tm siu tc hoat ng lin
tuc.
B phn kt cu quan tro ng cua may ly tm siu tc thuc loai OTP va PTR la
loai rto ng. May siu m cao tc (hnh 11.1) c lp t trn b bng gang 8, ng
thi cung la vo bao v may va no gm rto 9, nh dn ng 2 c ni vi truc, b
ham va cac khp ni thu nhn va thao cht long 4 va 7. u trn cua rto c ni
vi nh dn ng qua truc, con u di th ty t do vao ng dn hng, cho phep trung
tm quay cu a rto lun h ng tro ng tm v a y rto chuyn d i va o v tr tro ng tm.
226
Bang 11.1. Dc tinh ky thut cua cac may ly tm lng va loc
Cac ch s - 303K - 04
- 403K - 04
- 403K - 04
Rto, mm
ng knh trong
chiu cao hoat ng
Yu t phn chia khi s vong quay, vong/phut
1500
2440
3460
4250
Dung tch, m
3

Tai trong ln nht, kg
Thi gian, s
tng tc
ham
Cng sut ng c, kW
S vong quay cua truc, vong/phut
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg

300
150

375
1000
2000
3000
0,05
10


90
9030
3
2850
1160700765
400

400
200

500
1300
2680
-
0,1
20


90
9030
3
2850
1160700765
420
Kha nng chuyn di t do c giam n ti thiu nhm giam s nguy him khi xut
hin ng lc ln trong cac bi va loai tr rung ng gy ra s pha huy cn bng. Bn
trong rto lp canh quat 5 truyn tc
goc cua rto cho cht long. Pht chn 3
di co l trung tm thu nhn cht long.
Ly tm siu tc dang ng lam vic vi s
vong quay cua rto t 8000 n 45000
vong/phut. Dn ng may ly tm c thc
hin t ng c 1 nm phn trn cua may,
qua truyn ng dy ai det co c cu cng
ai dang con ln ep 10.
Khi may hoat ng, huyn phu qua
vo i phun cua ng nap liu vao phn di
cua rto va khi quay cung rto huyn phu
se chay theo tng cua no theo hng doc
truc. Theo mc chuyn ng doc theo
rto, huyn phu b phn lp tng xng vi
Hnh 11.1.May ly tm siu tc
227
ty trong cua cac phn trong thanh phn cht long. Khi o tiu phn rn trong trang thai
l lng b tach ra khoi cht long, va b lng trn tng rto, con cht long qua l trn
u rto c a vao ngn rot, va sau o vao thung cha. Nh khng xay ra bin i
ang k hng chuyn ng cua cht long va nhng dong xoay ri, nn loai tr c
kha nng tai xm nhp cua cac tiu phn vao huyn phu. Khi kt thuc s phn chia, may
c dng lai nh b ham 6, thao rto cung cn, thit lp s an toan va lp lai chu ky
hoat ng.
Ly tm nhu tng c ti n hanh nh sau: nhu tng theo ng tip liu vao phn
di cua rto va theo mc chuyn ng ln, trn c phn ra thanh nhng cu t
nng va nhe. Cu t nng se qua cac l c phn b tng rto ri vao a rot di
va tip tuc qua oan ng a ra ngoai.
Cac b phn tip xuc trc tip vi san phm u c ch tao bng thep
12X18H10T va 20X13. Khoang bn trong cua khung bng gang c phu lp sn chu
axit. Cac may ly tm siu tc rt gon, tin li cho thao tac va co s vong quay ln, mc
du ng knh rto nho (bang 11.2).
Bang 11.2. Dc tinh ky thut cua may ly tm siu tc
Cac ch s
OTP- 101K-1
PTP -101K-1
OTP-151K-1
PTP- 151K-1
ng knh trong cua rto, mm
S vong quay ln nht cua rto, vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Tai trong ln nht, kg
Cng sut ng c in, kW
Kch thc c ban cua may vi ng c, mm
Khi lng, kg
105
15000
13200
10
2,2
8507301720
560
150
13530
15250
20
7,5
10707402050
850
Khi tng s vong quay cua rto ln bao nhiu ln, ng thi giam ng knh cua
no xung by nhiu ln th tc bin va ng sut trong trng la khng i. Yu t
phn chia i vi cac may siu tc 12000 51000.
Nhc im cua cac may ly tm siu tc: tnh hoat ng chu ky, cn thit phai
thao va lp thng xuyn, thao cht lng va ra rto bng phng phap thu cng, s tn
tai truyn ng bng dy ai.
11.1.4. May ly tm lng nm ngang co b thao cht lng bng vt tai
May ly tm lng nm ngang c ng dung phn chia huyn phu co ham lng
th tch pha rn t 1 n 40%, co kch thc cac tiu phn ln hn 2 5 m va sai khac
228
gia ty trong pha rn va long ln hn 200 kg/m
3
. Theo chc nng cng ngh, cac may ly
tm c chia ra lam ba nhom: lam trong va phn cp, lng van nng va lng bng
phng phap kh nc.
Ly tm lam trong c ng dung tinh ch huyn phu co pha rn phn tan cao
vi nng thp, tinh ch huyn phu khoi cac tiu phn co kch thc ln hn 5 m
trc khi nap chung n cac may phn ly kiu a va may phn ly siu tc va ng thi
lam giam nng pha rn trong huyn phu. Cac may ly tm lam trong va phn cp
co yu t phn chia ln hn 2500 va ty s gia chiu dai hoat ng cua rto va ng
knh la 1,6 2,2.
Cac may ly tm lng van nng c ng dung phn chia huyn phu co nng
pha rn nho va trung bnh. Khi o nhn c cht long nguyn cht va cht lng co
m khng ln. Yu t phn chia bng 2000 3000, ty s gia chiu dai hoat ng cua
rto va ng knh 1,6 2,2.
Ly tm lng bng phng phap kh nc c ng dung phn chia cac huyn
phu th co nng cao. Tnh theo cht rn loai nay co nng sut ln, ng thi cht rn
nhn c co m khng ln lm. Yu t phn chia nho hn 2000, ty s chiu dai hoat
ng cua rto va ng knh khng ln hn 2.
May ly tm lng nm ngang (hnh 11.2) co rto nm ngang hnh xilanh - non 8,
bn trong c lp vt tai 7. Vt tai va rto cung quay mt chiu, nhng vi s vong
quay khac nhau.







Hnh 11.2. May ly tm lng nm ngang:
1- C cu ngng may khi qua tai; 2- Ca thao; 3-Vo co cac vach bn trong,
4- Cng nap liu; 5, 10- B ta rto; 6- Khoang thao cht long nguyn
cht; 7- Vt tai; 8- Rto xilanh- non; 9- Khoang thao cn; 11- B truyn
ng
Vt tai vn chuyn cht lng doc theo rto n ca thao 2 nm trong phn tht lai
cua rto. Rto c lp c nh trn hai b ta 5 va 10 va c quay nh ng c va
229
truyn ng bng ai hnh thang. Dn ng vt tai c thc hin t rto cua may ly tm
qua b truyn ng 11. Vo bao phu ly rto, co cac vach ngn 3 tao ra cac khoang
thao cht lng 9 ra khoi khoang, thao cht long nguyn cht 6. Trong trng hp
qua tai th c cu an toan 1 se hoat ng lam ngng may ng thi nap cac tn hiu anh
sang va bao ng. Khi may hoat ng, huyn phu nap theo ng 4 vao khoang trong cua
vt tai ri qua ca thao 2 vao rto. Di tac ng cua lc ly tm, huyn phu c
phn chia va cac tiu phn cua pha rn c lng trn tng cua rto. Cht long trong
chay vao c a rot, tran qua ngng rot va c thao ra khoi rto. ng knh cua ngng
tran c iu chnh bi van iu tit. c tnh ky thut cua may ly tm dang lng nm
ngang c nu bang 11.3.
Bang 11.3. Dc tinh ky thut cua cac may ly tm ho lng nm ngang
Cac ch s
202K - 3 va
202K - 5
321K - 5 352K -3
ng knh trong ln nht cua
rto, mm
S vong quay ln nht cua
rto vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Ty s gia chiu dai hoat ng
cua rto va ng knh
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg

200

6000
4000

3
5,5
1455 1080740
637

325

3500
2230

1,66
7,5
1560970650
660

350

4000
3140

2,85
30
253018501075
2240

1ip bang 11.3
Cac ch s
352K - 5 va
202K - 6
501K - 6 va
502K-4
802K -4
ng knh trong ln nht cua
rto, mm
S vong quay ln nht cua
rto vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Ty s gia chiu dai hoat ng
cua rto va ng knh
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm

350

4000
3140

1,8
22
2160 18501075
1550

500

2650
1960

1,86
30
258522001080
3400

800

1850
1500

1,61
75
395026601370
7835
230
Khi lng, kg
Hoat ng cua may ly tm c iu chnh bi s vong quay cua rto bng cach
thay i ng knh banh ai, thay i tc nap huyn phu va thay i gia tr ng
knh cua ngng tran.
11.1.5. Cac may ly tm lng t ng co dao thao cn
tach cac huyn phu kho loc co pha rn gm nhng hat nho vi kch thc 5
40 m khng hoa tan va co nng th tch 10% thng s dung cac may ly tm lng
dang kn co dao thao cn. May ly tm dang lng t ng (hnh 11.3) co rto ngang c
lp c nh trong cac bi lc.
Trn np ly tm c lp ng nap liu, c cu ct cht cn, phu thao liu, b iu
chnh mc lp cht liu va chuyn hanh trnh cua dao. May ly tm c trang b thm
cac c cu thao cht long a c lam trong, gm ng thao co xi lanh thuy lc va van
tit lu iu chnh tc quay cua ng thao.
Co th phn chia huyn phu bng hai phng phap. Phng phap u la ch:
huyn phu c nap y vao rto, sau o phn chia hn hp, thao pha rn qua ng thao,
ri sau o thao pha long a c lam trong. Vic nap huyn phu se c dng lai mt
cach t ng sau khi at c mc cn quy nh, tip theo tin hanh vt. Dung dao quay
tron hay chuyn ng tnh tin ct cht cn a c vt kh va cho qua phu cha
thai khoi thit b.
Phng phap hoat ng th hai cua may ly tm lng nh sau: huyn phu cho vao
rto mt cach lin tuc, pha rn c gom lai trong rto, con pha long c lam trong ri
cho chay tran qua mep va c thao ra khoi may. S nap liu cho may ly tm c tip
tuc cho n khi rto ch a y cn. Pha long con lai se qua ng thao thao ra khoi rto.
Khi phn chia cac san phm d n cn phai nap kh tr vao vo may ly tm.
Bang 11.4. Dc tinh ky thut cua may ly tm lng tu dng
Cac ch s 903K - 1 2003K - 1
ng knh trong cua rto, mm
S vong quay ln nht cua rto, vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Sc cha, m
3

Tai trong ln nht, kg
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
900
1700
1450
0,3
150
30
31803702100
9593
2000
760
640
1,25
1500
75
420046604550
19300
231






























G

E

D

I
L

F

B

H

C
1
0
0
0

-

1
5
0
0


H

n
g

A

K
M

H

n
h

1
1
-
3
.

M
a
y

l
y

t

m

l

n
g

t

n
g
:

B
-

N
a
p

h
u
y

n

p
h
u
;

C
-

T
h
a
o

c
h

t

l
o
n
g

c

l
a
m

t
r
o
n
g
;

D
-

T
h
a
o

c
h

t

l
o
n
g

n
g
u
y

n

c
h

t
;

E
-

T
h
a
i

n

c

r
o

r

;

F
-

T
h
a
i

h

i

r
a

k
h
o
i

v
o
;

G
-

T
h
a
i

c
h

t

l

n
g
;

H
-

N
a
p

k
h

t
r

;

I
-

N
a
p

c
h

t

l
o
n
g

a

c

n
;


k
-

T
h
a
i

k
h

;

L
-

N
a
p

n

c

v
a
o

m

k

n
;

M
-

T
h
a
i

n

c

r
a

k
h
o
i

m

k

n

232

11.1.6. May ly tm loc va ly tm lng kiu treo co dn ng trn
Loai nay c s dung gia cng huyn phu co pha rn hoa tan va khng hoa
tan, c bit la gia cng axit ascorbic. Dung dao ct cht cn trong may khi giam
s vong quay cua rto.
Cac b phn kt cu chung cua may ly tm kiu treo gm rto ng va truc coc
si, u trn cua truc c lp vao gi hnh cu. Gi hnh cu c t cao hn trong
tm cua h quay va la h cua cac lc nm trong cc, c ta t do trn b mt cu
cua vo boc b dn ng.
Lp vo cua b dn ng trn thanh thep doc hnh ch U. Dn ng c thc
hin t ng c ni vi truc may ly tm qua khp an hi.
Nap huyn phu t trn vao may ly tm loc khi s vong quay cua rto giam, sau o
tng s vong quay n tr s ln nht, vt, ra va lai vt cht long. Trong cac may ly tm
lng, huyn phu c nap vao khi tc quay cua rto hoat ng. Dung phanh ai gn
trong mu cua b dn ng ham may ly tm, cung nh dung ng c in co kt cu
cho phep ham khi quay ngc chiu. Vo cung la thung ng phn loc, t o c
thao ra qua khp ni n m di ay thung.
May ly tm dang khng c bt kn, chung c trang b rto co g trn
t l, b iu chnh mc tai trong rto.
May ly tm c trang b thm ao hi un nong. Cht liu cho rto lng
mt cach lin tuc qua ng nap liu co voi phun. Cht loc c thao ra khoi rto mt
cach lin tuc qua ng thai di ng, con cn (at c lp b day ln nht) th thao gian
oan vao thung cha khi giam s vong quay cua rto n 100 vong/phut.
Bang 11.5. Dc tinh ky thut cua may ly tm
Cac ch s - 10054- 1
ng knh trong cua rto, mm
S vong quay ln nht vong/ phut
Yu t phn chia ln nht
Sc cha, m
3

Tai trong ln nht, kg
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
1000
1500
1250
0,215
320
30
200013804200
233
Khi lng, kg 2700
11.1.7. May ly tm dang
Loai nay c s dung phn chia cac huyn phu ma pha rn cua chung khng
th tach c bng phng phap c hoc. Thao cn qua ay rto. Cac ca thao cn c
ong kn nh cn khoa hay y kn bng a phn phi.


Hnh 11.4. May ly tm dang
-120 (-1200):
1- ng ni di cua vo; 2- Cac
truc ; 3- C cu hp; 4- C
cu ra; 5- C cu khoa chuyn
cua np; 6- Np vo; 7- Khu cac
truc; 8- Khu dn ng; 9- ng c
in; 10- Khp ni bng cao su;
11- Phanh ai; 12- B giam xoc
bng cao su; 13- Khu dn ng;
14- Truc; 15- Khoa iu khin; 16-
Vo; 17- Rto; 18- Cn khoa; 19-
ay vo; 20- Khp thao; 21- B
phn tu


Huyn phu c nap vao khi np trn ong kn (hnh 11.4), co s vong quay cua
rto 333 vong/phut, cn khoa ha xung va huyn phu c y n a phn phi lam
tng kha nng phn b u huyn phu trong rto. Sau khi thao liu th tng dn s vong
quay cua rto n 1000 vong/phut. Kt thuc qua trnh vt va ra cn th cho may ngng
lai, nng cn khoa va cn c thao ra qua ay rto. Tai trong ln nht cua may ly tm
450 kg vi yu t phn chia cc ai 670.
11.1.8. May ly tm kiu chng n
Khi san xut cac cht hoat hoa sinh hoc trong cac giai oan tach, thng s dung
cac dung mi hu c. Cho nn s phn chia cac h nh th c n phai tin hanh trong cac
may ly tm c san xut dang chng n. Cac may ly tm thuc cac dang ,
va c s dung rng rai nht.
234
Cac may ly tm thuc cac dang -353K-2 va 353K-9 c ch tao bng thep
khng g 12X18H10T rt thun tin tach cac huyn phu d chay va d n.
Bang 11.6. Dc tinh ky thut cua may ly tm -353K-2 va 353K-9
dtach cac huyn phu d chay va d n
Cac ch s -353K- 2 va 353K- 9
ng knh trong cua rto, mm
S vong quay ln nht, vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Ty s gia chiu dai hoat ng cua rto va ng knh
Ap sut kh tr trong vo may, Pa
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
350
3600
2500
2,85
4900
30
253018501076
2500
May ly tm t ng dang -1254K-7 c dung tach cac hoat hoa sinh hoc
b kt tua bi cac dung mi hu c. Chung c s dung trch ly huyn phu trong
mt khoang rng cua phn tan va nng cua pha rn vi kch thc khac nhau cua
cac hat. May ly tm hoat ng di ap sut 3,8 kPa co thi kh tr.
Ma y ly tm -1254K-7 (hnh 11.5) l p t trn b gang va g m co vo , cu m














Hnh 11.5. May ly tm t ng dang - 1254 K- 7 kiu chng n:
1- ng nap liu ; 2- B iu chnh mc cn; 3- Phu thao; 4- ng
ghep; 5- C cu tai sinh cac li loc; 6- Np pha trc; 7- C cu thao
cn;

235


van chnh va ng c thuy lc. Bn trong vo co rto 8, c lp trn truc chnh, truc
chuyn ng c nh ng c va b truyn dn ai hnh thang, ca 6 c kep cht
ban l trn b ong kn vo. phn trn cua vo co cac oan ng xa hi va thi kh
tr, con phn di - cac oan ng thao cht loc va van thao dung dch ra.
Trn np co gn dao quay, b iu chnh tai trong rto, cac oan ng ra cn
va cac thit b loc. Van nap liu va ng h o chuyn ng cua huyn phu c ni vi
ng nap liu, con van ra may va van r a li loc th ni vi ng ra. S vong quay cua
rto khi ra bng 70 80 vong/phut va c am bao bi b dn ng phu, gm thit b
dn ng thuy lc co khp truc mt chiu va tram bm du. M dn ng phu ch sau
khi ngng dn ng chnh. Huyn phu nap vao rto qua van nap liu va c iu chnh
nh b iu chnh tai trong. Sau khi tach pha long khoi san phm rn, co th tin hanh
ra san phm bng cht long c a qua van va ng ra. Dung dao co c cu ct
ct cn va sau o cho qua mang vao thung nhn.
Th i gian thao ta c lo c, v t, r a va ta i sinh ca c l i lo c c xa c nh nh rle
th i gian.
Bang 11.7. Dc tinh ky thut cua may ly tm tu dng kiu chng n
Cac ch s -1254K-7 -633K-2
ng knh trong cua rto, mm
S vong quay cua rto, vong/phut
Yu t phn chia ln nht
Tai trong ln nht, kg
Cng sut ng c, kW
cua may ly tm
cua tram bm
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
1250
1000
710
400

40
2,2
456035603090
6730
630
2390
2000
40

20
0,6
313019651570
1352

May ly tm dang -603-2 la thit b kn, chng n, tac ng tun hoan vi
ng c c lp ng truc vi truc cua rto. Tt ca cac cum c ban cua may u c
lp trn khung treo nh cac thanh trn ba tru. Rto quay c nh ng c ni vi
truc qua khp ni ly hp khi ng. dng rto mt cach nhanh chong va m, may
cn lp b ham t ng. Np vo va c cu ong kn c t ng hoa va co th m ra
ch sau khi dng hn.
236
Nap huyn phu theo ng qua c cu ep nen phn b u. Sc cha cua rto
0,08 m
3
, tai trong ln nht 100 kg. Ap sut hoat ng cua kh tr 2,94 KPa. S vong
quay ln nht cua rto 1450 vong/phut, yu t phn chia cc ai 945. Cng sut cua
ng c 5,5 kW. Kch thc c ban 13751415 1635 mm. Vt liu cua cac b phn
tip xuc vi san phm - thep cacbon c phu cht deo. May co trang b b iu khin.
11.2. CAC MAY PHN LY
Vic phn chia cac h ra thanh cac phn co ty trong khac nhau c tin hanh co
hiu qua nht khi phn ly. Phn ly a c s dung rng rai khi tuyn tinh nm men gia
suc va nm men banh m, khi phn chia cac nhu tng va lam trong cac dung dch cac
cht hoat hoa sinh hoc trc khi c trong cac thit b c va trong cac thit b siu loc.
ng dung cac may phn ly cho phep gia cng mt khi lng ln cac loai huyn phu
kho loc, cho phep tng cng vic tach va c cac vi sinh vt va cac tiu phn rn co kch
thc ln hn 0,5 m.
Theo muc ch cua cng ngh, cac may phn ly cht long theo phng phap ly
tm c chia ra lam nm nhom:
- Cac may phn ly tach hai cht long khng hoa tan vi nhau (v du nc va
parafin) ng thi loai cu t l lng khoi cht long;
- B loc loai cac cu t l lng (cac t bao cua huyn phu vi sinh) khoi cht long;
- B loc - b phn chia c hoat ng chu yu phu thuc vao s lp rap rto;
- May c c tng nng cac cu t l lng hay cac cu t keo cua huyn phu
vi sinh, ng thi vi vic phn chia san phm trong trng hp nhu tng;
- May phn cp phn loai ca c cu t l lng cua huyn phu theo kch thc hay
theo ty trong cac hat.
Theo phng phap thai cht lng t rto, cac may phn ly c chia ra loai may
phn ly thao bng xung ng ly tm (t thao liu), loai may phn ly thao bng ly tm
lin tuc (co ng thi thng) va loai may phn ly thao cn bng phng phap thu cng
khi dng rto.
Nng sut cua may phn ly phu thuc vao cac tnh cht hoa ly cua vt liu gia
cng, cung nh vao mc c c c yu cu.
Yu t phn chia cua may phn ly phu thuc vao cac ch s kt cu va c tnh
theo cng thc:
( )
3
min
3
max
2
R R tg i f
p
=
trong o : i - s a;
237
- tc goc cua trng, /s;
- goc nghing tao ra gia a va mt phng ngang, ;
R
max
va R
min
- ban knh ln nht va ban knh be nht cua a, mm.
11.2.1. May phn ly - may lam lng trong
May phn ly lam lng dang a c s dung trong cng ngh vi sinh lam trong
cht long va tach cac hp cht cua cac cht long hay cua cac huyn phu.
Thuc loai nay bao gm cac may phn ly kn dang -, -637, co b
thao cn bng xung ng ly tm.
May phn ly dang - (hnh 11.6) gm khung may 2 co c cu dn ng,
trng quay co van thao cht long gia cac a, c cu nhn va thao 18, thuy tram 7 va
b ham .Bn trong vo may phn ly lp cac c cu dn ng, tc k vong 5, b ham va
thuy tram. phn trn cua vo co u 8, bn trong no co thung 9 cha cht long gia
cac a. u 8 c lp thm hai oan ng nap va thao cht long lanh trong qua trnh
phn ly. Trng quay la b phn hoat ng c ban, di tac ng cua lc ly tm trong
khng gian gia cac a xay ra hin tng tach cac hat l lng t cht long canh trng.
Trong vo 11 cua trng quay c lp b gi a 14, b a 15, pittng 13 va van
10. Thuy tram c t trong u iu khin ong, thao trng quay va m cac van.
Trng quay c nh ng c ring bit. ng c ni vi truc ngang 4 qua khp
ni, do o nhng bin i ang k cua momen xon b trit tiu. Khp ly hp ma sat bao
am cho truyn ng quay khng i va nhp nhang.
Cht long canh trng theo ng nap trung tm 19 vao khoang trong cua b gi
a, sau o vao khoang khng gian cha bun 23 cua trng. Di tac dung cua lc ly tm,
nhng hat nng va ln nht cua sinh khi b bn ti ngoai vi cua trng, con cht long co
cac hat sinh khi nho hn th vao tui cua cac a hnh non. mong cua lp va tnh
phn tng cua dong chay se bao am tach nhng hat sinh khi nho nht trong khng
gian gia cac a trn b mt trong cua cac a.
Cht long a c lam trong chay ngc ln theo cac ranh ngoai cua b gi a
vao khoang cua a ap lc 17 va c thao ra khoi trng, con cac hat sinh khi a c
tach ra chuyn xung theo b mt cac a vao khoang khng cha bun. Khi khoang
khng cha bun a y th ngng nap canh trng cht long va nh hai c cu van rot
ma cht long a c lam trong t khoang khng gia cac a vao thung cha. Nh c
cu thao ma sinh khi c y vao thung cha bun 22. Sau khi ngng nap nc m
vao khoang trn pittng, ong kn trng quay va chu ky cng ngh c lp lai. bt
kn khoang khng gian cha bun trong may phn ly kiu ly tm co b thao cn bng
xung ng cn phai tao chnh lch ap sut gia cht long bn trong trng va ap sut
238
cua phn t a vao b mt kn. thc hin c iu o co th s dung cht m phu,
khng kh, cung co th la lo xo hay cac phn t an hi khac.
ng knh trng quay 600 mm, khe h gia cac a 0,5 mm, s vong quay cua
trng 5000 vong/phut.



















Hnh 11.6. May phn ly dang -:
1,6- Cac nut; 2- Khung may; 3- B ch mc du; 4- Truc ngang; 5- Tc k vong; 7-
Thuy tram; 8- u; 9- Thung thu nhn; 10- Van; 11- Vo trng quay; 12- ay trng;
13; Pittng; 14- B gi a; 15- a; 16- Np trng; 17- a ap lc; 18- C cu
nhn va thao; 19- ng trung tm; 20,21- Cac vong cng; 22- Thung cha bun; 23-
Khoang khng gian cha bun; 24- truc trn; 25- Lo xo truc trn; 26- Truc ng;
27- Gi ta
Bang 11.8. Dc tinh ky thut cua may phn ly co b thao cn ly tm xung dng
Cac ch s

17
San phm ra
San phm vao
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
20
21
22
24
25
26
27
6
4
3
2
1
1
23
239
Nng sut , l/h
S a
Th tch khng gian cha bun, l
Cng sut ng c, kW
Kch thc c ban, mm
Khi lng, kg
2000
135 155
16
13
145010701560
1440
2000
100
9
14
156011601870
1412
1600
91
-
14
124510901520
1122
11.2.2. Cac may phn ly co b thao cn lin tuc bng ly tm
phn chia cac huyn phu nm men, trong cng ghip vi sinh thng s dung
may phn ly co thao cn lin tuc. o la loai may phn ly - c c kn bng a co b
thao cn lin tuc bng phng phap ly tm va thao chay t do cu t long.
May phn ly (hnh11.7) gm khung 1 vi c cu dn ng, trng quay 2 vi cac
a va truc, b phn cha cht c nm men 4 va oan ng thao cht long canh trng
a x ly 3. Dn ng may phn ly c thc hin t ng c ring bit qua khp ni ly
hp ma sat va b truyn truc vt banh vt co tc cao. Trng quay c lp t t do
trn truc con va c lp vao cac ranh xe cua truc bng thanh ging, nh o am bao
vic t iu chnh tm cua trng quay. Bn trong trng c lp cac a hnh non co cac
g trn b mt ngoai, khoang cach gia cac a bng 0,8 mm. Gia c cac tui trong ng
quay nm trong b gi a. phn di cua may theo vong tron phn b cac ranh xuyn
qua c t cac ng thao cht c nm men.
Huyn phu nm men nap qua ng phn phi vao khoang trong cua b gi a, tai
y nh cac g cua no ma chuyn ng quay c truyn n. Huyn phu chay qua gia
b gi a va ay trng. Di tac ng cua lc ly tm, cac t bao nm men ln hn bn
vao ngoai vi cua trng quay. Huyn phu t khoang cha nm men vao tui cua cac a
hnh non va trong ch chay tng th b tran ra thanh lp mong u nhau. Di tac
ng cua lc ly tm cac t bao nm men, khi co ty trong ln so vi pha long, lng trn
b mt trong cua cac a va c chuyn ao theo b mt vao khng gian cha bun cua
trng. Cht c nm men qua ming phun ngoai vao thung cha.
Co th iu chnh nng nm men trong huyn phu c c bng phng phap
thay i ng knh cac l trong ming phun, tuy nhin ty s cac ng knh l trong
va bn ngoai cua ming phun ln hn 1:1/7. Khi giam lng ming phun th mc c
huyn phu nm men tng ln lam cho nng sut cua may giam.
Cht long c phn ly khi qua tui cua cac a, chay ngc ln doc theo b mt
ngoai cua b gi a va chay vao khoang ri c thao ra ngoai nh a ap lc.
Mc c huyn phu phu thuc vao nng nm men trong huyn phu ban u.
Khi nng cua nm men co 75% nc, bng 20 30 g/l, mc c la 8 10%, con
khi nng 80 120 g/l la 5 6%. C huyn phu n ham lng nm men 550 600
g/l c tin hanh trong khoang 2 3 mc phn ly lin tuc.
240
Cht lng cn phai at deo cho no khng th chay ra khoi voi phun, khng
bt voi va khng tao vom bn trong rto. Lin quan vi iu o vic loc s b co anh
hng tt ti hoat ng cua may phn ly. Loc s b qua b loc li loai cac tap cht
c hoc, lam bn khoang khng gian gia cac a va lam bn cac l trong ming phun. S
dung cac may phn ly trn thu nhn cac cht cn co m nho nht la khng cn
thit.

























Hnh 11.7. May ly tm COC -501K-3
241
Hin nay nhiu nc a san xut cac may phn ly c nm men gia suc va cac
san phm vi sinh khac co nng sut n 200.000 l/h (loai FEUX), trng quay c lp
ng ap lc thai cac hat rn. Di tac ng cua lc ly tm, trong t hp gm cac a
hnh non cua trng quay, huyn phu c phn ra cac hat rn va pha long. Cac hat nng
bn vao thanh ng va xa hn n ngoai vi, ri theo mt loat ng (nh voi phun) u
trong vao khoang ay trng. ng ap lc c nh bn trong c kt cht c va di ap
lc c thao qua ng vao phn trn cua trng. Cht lo ng trong c thao ra khoi trng
qua ca thoat.
Bang 11.6. Dc tinh ky thut cua may phn ly dc huyn phu nm men
Cac ch s
C
O
C

-

5
0
1
K

-
1
(

-
3
5
)

C
O
C

-

5
0
1
K

-
3
(

-

5
0
)

9
0
1
;

-
0
1

F
E
U
X

-

4
1
2

(
T
h
u
y

n
)

F
E
U

X
-
4
2
0

T
3
1
C

(
T
h
u
y

n
)

T
A

-

2
0
5

-

0
1
1
6
7

(

c
)

Nng sut tnh theo huyn
phu ban u, m
3
/h
ng knh trng, mm
Cng sut ng c, kW
Tiu thu nng lng ring,
kW/kg

1525
516
20

-

2035
516
30

0,19

4050
650
75

0,064

7080
900
132

0,084

200
900
150

-

8090
900
135

0,09

100
800
55

0,06
11.2.3 May phn ly vi khun tc cao dang AX - 213
May phn ly vi khun tc cao dang AX-213 thuc may phn ly mi nht va
hin ai. Yu t phn chia cua no bng 142000, nh o co th tach cac hat co ng
knh n 0,0005 mm. Nng sut cua may at 36 m
3
/h.
Cac hat rn c phn ly tp trung ngoai vi cua trng quay - ngoai vung phn ly
- va trong khoang thi gian 4 5 phut th thao ra ngoai nhm tranh s ngn can dong
tip theo. May phn ly vi khun lam vic lin tuc, khng cn phai ngng lam sach, co
h thng iu khin qua trnh thao d cac hat rn, qua trnh ra khng cn phai thao
trng quay va hoan toan c t ng hoa.
May phn ly vi khun (hnh11.8) c lp t trn b 13 co bn chn giam xoc
10, am bao tnh n nh va loai tr dao ng cua may khi hoat ng. Bn trong vo co
242
truc ng, trng quay 2 c lp cht trn truc hnh thanh dang loi - ng. Cac truc trn
va di c lp trong cac b giam xoc bng cao su loai tr rung ng. H bi trn
bng phun du tao sng mu c tin hanh khi truc quay.
Trng cua may phn ly vi khun c trang b cac tui 3 gom hat rn. Cac mt
bn cua tui c xp thanh goc hng cac hat rn vao cac ng xa. S b tr cac ng
xa theo doc truc cho phep am gi s hoan chnh tng ngoai cua trng, va lam cho no
co bn c hoc ln. S tn tai vong ham lam cho ng knh nho lai nhm giam khi
lng va tng bn thit b nhng cho phep at tc cao.
ng c 12 c lp trn b. Truyn ng quay ti truc trng nh ai n det.
Khp ni t tnh 11 bao am vic m va dng truc mt cach m thun. May phn ly vi
khun c trang b b ham bng thu cng tac ng ti tang cua thung cha du t
trong ay vo truc.
















Hnh 11.8. May phn ly vi khun co tc cao AX - 213 cua Hang -Lavale:
1- ng nap cht long lam trong; 2- Trng; 3- Cac tui cha cac hat rn;
4- a ap lc; 5- Vt m kn; 6- Voi xa cac hat rn; 7- Cac a; 8- Vo truc;
9- B tra du; 10- B giam xoc; 11- Khp ni t tnh; 12- ng c; 13- B may
243

Nap cht long canh trng ban u vao trng t trn theo ng tm c nh 1, ri
qua b phn phi vao b a 7, tai y cac hat rn c tach ra. Cac hat rn c bn
xuyn tm theo hng tac ng cua cac lc ly tm va c thao xung a, ri xung
mep a va c y ra khoi khoang gia cac a vao ngoai vi a c phn b cua tui,
tai y cac hat c gom lai.
Cht long trong chay ln ming trng va c thao ra nh a ap lc 4. Trn a ap
lc co vt m kn 5.
Tin hanh phun gian oan cac hat rn, c 4 5 phut phun mt ln trong khi cht
long c nap lin tuc va khng c ngng hoat ng. Cac ng xa doc truc 6 c ni
vi cac van. Trong iu kin bnh thng, cac van c ong lai nh tm chn lo xo.
y cac hat rn, tm chn ha xung nh thi t ngt khng kh vao truc rng cua trng.
Khi o cac van c m ra va cac hat rn c thao vao vong gom. Cac hat rn c
thao ra t vong gom vao xiclon, sau o c thao ra ngoai di ap sut cua lc ly tm.
Thit b phn ly vi khun (hnh 11.9) gm may phn ly 3, tram iu khin 2, tu
1 co thit b chuyn ma ch va b van 4. Tt ca cac cng oan u c tin hanh ch
t ng.








Hnh 11.9. S thit b phn ly vi khun tc cao AX - 213 cua Hang -Lavale

Dc tinh ky thut cua thit bj phn ly vi khun AX - 213
Nng sut, m
3
/h: 36
ng knh trng quay, mm: 430
Cng sut ng c, kW: 30/37
Kch thc c ban, mm:
Thao cn
Nap dung dch ban u
Thao cht long a
c phn ly
Nc ra
Khng kh nen