/ ,/

/ -,

/:4!
!; /!;

/-
, -
/ //
/ /
/// :
/ /,
/, -, /
, ,/ /,
/ -,
/, /-,
/, 4!/
/, //4/
/ , , /
/ , - /,
/ / /
/,

-,
/, ,/
//l

CM NANG
HNG NGHI P
www. hoasen. edu. vn
CC NGNH BC I HC - CAO NG
M TRNG
DTH
Cng ngh thng tin
Truyn thng v mng my tnh
Qun tr kinh doanh
Qun tr vn phng
Kinh doanh quc t (chuyn ngnh Ngoi thng)
K ton
Ting Anh (chuyn ngnh Anh vn thng mi)
Qun tr khch sn
Qun tr dch v du lch v l hnh
Qun tr nh hng v dch v n ung
C65 A, D
1
, D
3

C66 A, D
1
, D
3

C67 A, D
1
, D
3

C68 A, D
1
, D
3

C69 A, D
1
, D
3

C70 A, D
1
, D
3

C72 D
1

C71 A, D
1
, D
3

C73 A, D
1
, D
3

C 74 A, D
1
, D
3

CAO ANG
AI HOC
101 A, D
1
, D
3

102 A, D
1
, D
3

103 A
301 A, B
401 A, D
1
, D
3

402 A, D
1
, D
3

403 A, D
1
, D
3

404 A, D
1
, D
3

405 A, D
1
, D
3

407 A, D
1
, D
3

408 A, D
1
, D
3

406 A, D
1
, D
3

701 D
1

801 H
409 A, D
1
, D
3

Khi
thi
M
ngnh
Cng ngh thng tin
Truyn thng v mng my tnh
Cng ngh k thut mi trng (chuyn ngnh Qun l cng ngh mi trng)
Qun tr kinh doanh (chuyn ngnh Qun tr kinh doanh, Kinh doanh quc t, hp tc vi trng H Paris Est)
Qun tr nhn lc
Marketing
Thit k thi trang (hp tc vi Vin Thi trang Mod Art, Paris- Php)
802 H Thit k ha
K ton (chuyn ngnh K ton, K ton Kim ton)
Qun tr khch sn
Qun tr dch v du lch v l hnh
Qun tr nh hng v dch v n ung
Ti chnh Ngn hng (chuyn ngnh Ti chnh doanh nghip, Kinh doanh Ngn hng)
Ngn ng Anh (chuyn ngnh Anh vn thng mi, Bin Phin dch, S phm Ting Anh tr em)
H thng thng tin qun l
Ton ng dng (chuyn ngnh H thng thng tin ti chnh, H thng x l thng tin, Tnh ton khoa hc v xc sut
thng k, hp tc vi H Lyon1, Php)
02
Phn 1
Hng nghip l g?
Tm quan trng ca cng tc hng nghip
Gii thiu h thng ngnh ngh trong x hi
Phn 2
T vn chn ngh
T vn chn trng
Phn 3
Tm hiu v h thng Gio dc quc dn Vit Nam
Phn 4
Nhng iu cn bit khi ng k d thi i hc, Cao ng
Hng dn lm h s ng k d thi, ng k xt tuyn
L i t a
Ti liu cm nang hng nghip ny
bao gm cc ni dung chnh nh sau:
Khng cn bao lu na bn s ri xa gh nh trng, chc hn bn s khng khi bn khon trc mun ngn
cu hi c t ra v vic la chn cho mnh mt ngh nghip trong tng lai. Th nhng, tr li c
nhng cu hi th qu l khng d dng, chng hn: Trong vi nm na ta tr thnh ai? Ta mun lm ngh
g? Ta cn chun b g cho tng lai? hoc: Lm sao bit mnh ph hp vi ngnh g? Nn chn trng no?
V cng nan gii hn cho vic ra quyt nh khi bn li nhn c nhiu kin t vn khng trng khp.
Bi l, bn cha r mnh thch g, s trng, s on ca mnh ra sao? Bn nh chi vi, lc li gia th gii ngh
nghip mun vn sc mu v cp . Cng d hiu v bn cha mt ln tip xc vi ngnh ngh , bn ch mi
nghe qua vi nhng li qung co, truyn tai y cm d nh ngnh ny ang hot, ngnh kia ang l mt m
cha lng c nhng kh khn, th thch m bn s phi nm tri.
tr li tt c nhng cu hi , ng thi gip bn t tin, c quyt nh ng n khi la chn cho mnh mt
ngh nghip tng lai, chng ti mong mun gi n bn mt hnh trang khng th thiu: Cm nang hng
nghip. Qua , bn s thy rng c gio dc hng nghip l vic ht sc cn thit v v cng quan trng.
Ngoi ra cc bn cn c th kim tra kh nng ph hp
ca bn thn vi cc ngnh ngh trong x hi thng qua
bi Kim tra khuynh hng ngh nghip ca bn thn
ti a ch http://tuyensinh.hoasen.edu.vn ng thi
ng k gp g trc tip vi ging vin, chuyn vin
hng nghip ca trng i hc Hoa Sen vo trung tun
thng 3 nm 2012
03
Hng nghip l g?
Tm quan trng ca cng tc hng nghip
Gii thiu h thng ngnh ngh trong x hi
04
Hng nghip l cc hot ng nhm h tr mi c
nhn chn la v pht trin chuyn mn ngh
nghip ph hp nht vi kh nng, ng thi tha
mn nhu cu nhn lc cho tt c cc lnh vc ngh
nghip (th trng lao ng) cp a phng v
quc gia.
Lu nay chng ta vn tng rng hng nghip ch
l s la chn mt ngh nghip m mnh yu thch,
chn mt trng i hc ph hp vi mnh. Thc t
cho thy, cc bn thng la chn theo cm tnh, do
"ni hng" nht thi, do chy theo phong tro hoc
do b mt phng hng nn "nhm mt a
chn"...
Tuy nhin, y ch l phn ngn ca mt qu trnh,
mt hot ng trong s rt nhiu cc hot ng ca
hng nghip. Thut ng hng nghip (career
mentoring) nu c hiu chnh xc n l s kt hp
ca nhiu lnh vc nh: nh gi ngh nghip
(career assessment), qun l ngh nghip (career
management), pht trin ngh nghip (career
development)...
Trong la chn ngh nghip ch l mt giai on
u trong tin trnh hng nghip ca mi ngi.
Hng nghip l mt qu trnh lin tc tc ng t
khi ngi hc cn ngi hc bc ph thng, qua
qu trnh trau di chuyn mn ngh nghip v tm
c ni lao ng ph hp.
Khi mi ngi u c c chuyn mn ngh
nghip vng vng, n nh, h s c nhiu c hi
nng cao cht lng cuc sng c nhn. mt gc
khc, hng nghip c hiu qu to ra mt lc
lng lao ng c nh hng r rng, do h c
nng lc ngh nghip tt, lm tng nng sut lao
ng, gp phn cho s pht trin v kinh t x hi
mt cch ton din:
V gio dc:
Gip hc sinh c hiu bit v th gii ngh nghip
Hnh thnh nhn cch ngh nghip cho hc sinh
Gio dc thi ng n i vi lao ng
To ra s sn sng tm l i vo lao ng
ngh nghip
V kinh t:
Gp phn phn lung hc sinh ph thng tt
nghip cc cp
Gp phn b tr hp l ba ngun lao ng d
tr, bo m s ph hp ngh
Gim tai nn lao ng
Gim s thuyn chuyn ngh, i ngh
L phng tin qun l cng tc k hoch ho
pht trin kinh t, x hi trn c s khoa hc
V x hi
Gip hc sinh t gic i hc ngh
Khi c ngh s t tm vic lm
Gim t l tht nghip, gim t nn x hi,
gim ti phm
n nh c x hi
05
I/ KHI NIM CHUNG V NGH
Ngh l mt lnh vc hot ng lao ng m trong
, nh c o to, con ngi c c nhng tri
thc, nhng k nng lm ra cc loi sn phm vt
cht hay tinh thn no , p ng c nhng nhu
cu ca x hi.
Ngh nghip trong x hi khng phi l mt ci g c
nh, cng nhc. Ngh nghip cng ging nh mt c
th sng, c sinh thnh, pht trin v tiu vong.
Chng hn, do s pht trin ca k thut in t nn
hnh thnh cng ngh in t, do s pht trin v
bo ca k thut my tnh nn hnh thnh c mt
nn cng ngh tin hc s bao gm vic thit k,
ch to c phn cng, phn mm v cc thit b b
tr Cng ngh cc hp cht cao phn t tch ra t
cng ngh ha du, cng ngh sinh hc v cc ngnh
dch v, du lch tip ni ra i
Vit Nam trong nhng nm gn y, s chuyn bin
ca nn kinh t t c ch k hoch ha tp trung sang
c ch th trng gy ra nhng bin i su sc
trong c cu ngh nghip ca x hi. Trong c ch th
trng, nht l trong nn kinh t tri thc tng lai,
sc lao ng cng l mt th hng ha. Gi tr ca th
hng ha sc lao ng ny tu thuc vo trnh , tay
ngh, kh nng v mi mt ca ngi lao ng. X hi
n nhn th hng ha ny nh th no l do hm
lng cht xm v cht lng sc lao ng quyt
nh. Khi nim phn cng cng tc s mt dn trong
qu trnh vn hnh ca c ch th trng. Con ngi
phi ch ng chun b tim lc, trau di bn lnh,
nm vng mt ngh, bit nhiu ngh ri t tm
vic lm, t to vic lm
Khi gip thanh nin chn ngh, mt s nh nghin
cu thng t cu hi: Bn bit c tn ca bao
nhiu ngh?. Nghe hi, nhiu bn tr ngh rng mnh
c th k ra nhiu ngh, song khi t bt vit th
nhiu bn khng k c qu 50 ngh. Bn tng
nh th l nhiu, song nh nghin cu li nhn xt:
Ch, sao bit t vy!
hiu v sao nh nghin cu li ni nh vy, chng
ta hy cng nhau lm sng r hai khi nim Ngh v
Chuyn mn.
Ngh l mt lnh vc hot ng lao ng m trong
, nh c o to, con ngi c c nhng tri
thc, nhng k nng lm ra cc loi sn phm vt
cht hay tinh thn no , p ng c nhng nhu
cu ca x hi.
Ngh bao gm nhiu chuyn mn. Chuyn mn l
mt lnh vc lao ng sn xut hp m , con
ngi bng nng lc th cht v tinh thn ca mnh
lm ra nhng gi tr vt cht (thc phm, lng thc,
cng c lao ng) hoc gi tr tinh thn (sch bo,
phim nh, m nhc, tranh v) vi t cch l nhng
phng tin sinh tn v pht trin ca x hi.
Trn th gii hin nay c trn di 2000 ngh vi
hng chc nghn chuyn mn. Lin X trc y,
ngi ta thng k c 15.000 chuyn mn, cn
nc M, con s ln ti 40.000.
V h thng ngh nghip trong x hi c s lng
ngh v chuyn mn nhiu nh vy nn ngi ta gi
h thng l Th gii ngh nghip. Nhiu ngh
ch thy c nc ny nhng li khng thy nc
khc. Hn na, cc ngh trong x hi lun trong
trng thi bin ng do s pht trin ca khoa hc
v cng ngh. Nhiu ngh c mt i hoc thay i v
ni dung cng nh v phng php sn xut. Nhiu
ngh mi xut hin ri pht trin theo hng a
dng ha. Theo thng k gn y, trn th gii mi
nm c ti 500 ngh b o thi v khong 600 ngh
mi xut hin. nc ta, mi nm c 3 h trng
(Dy ngh, Trung hc chuyn ngip v Cao ng -
i hc) o to trn di 300 ngh bao gm hng
nghn chuyn mn khc nhau.
06
II/ PHN LOI NGH
Mun nhn thc mt cch khoa hc v cc s vt v
hin tng, ngi ta thng dng phng php
phn loi. V d: phn loi ng vt, thc vt, t,
my bay, tn la, v tinh nhn to, cc nn vn
minh, cc loi kin trc Song, khi phn loi ngh
nghip, cc nh khoa hc vp phi khng t kh
khn v s lng ngh v chuyn mn qu ln, tnh
cht v ni dung cc ngh qu phc tp.
1/ PHN LOI NGH THEO HNH THC LAO NG
(LNH VC LAO NG)
Lnh vc qun l, lnh o c 10 nhm ngh:
1. Lnh o cc c quan ng, Nh nc, on th
v cc b phn trong cc c quan
2. Lnh o doanh nghip
3. Cn b kinh t, k hoch ti chnh, thng k, k ton...
4. Cn b k thut cng nghip
5. Cn b k thut nng, lm nghip
6. Cn b khoa hc gio dc
7. Cn b vn ha ngh thut
8. Cn b y t
9. Cn b lut php, kim st
10. Th k cc c quan v mt s ngh lao ng tr
c khc
Lnh vc sn xut c 23 nhm ngh:
1. Lm vic trn cc thit b ng lc
2. Khai thc m, du, than, hi t, ch bin than
(khng k luyn cc)
3. Luyn kim, c, luyn cc
4. Ch to my, gia cng kim loi, k thut in v in
t, v tuyn in
5. Cng nghip ha cht
6. Sn xut giy v sn phm bng giy, ba
7. Sn xut vt liu xy dng, b tng, snh s, gm,
thy tinh
8. Khai thc v ch bin lm sn
9. In
10. Dt
11. May mc
12. Cng nghip da, da lng, da gi
13. Cng nghip lng thc v thc phm
14. Xy dng
15. Nng nghip
16. Lm nghip
17. Nui v nh bt thy sn
18. Vn ti
19. Bu chnh vin thng
20. iu khin my nng, chuyn
21. Thng nghip, cung ng vt t, phc v n ung
22. Phc v cng cng v sinh hot
23. Cc ngh sn xut khc
07
2/ PHN LOI NGH THEO O TO
Theo cch phn loi ny, cc ngh c chia thnh hai loi:
* Ngh c o to: Khi trnh sn xut v khoa hc,
cng ngh c nng cao, dn c c phn b ng u
trong c nc th s ngh cn c s o to qua cc trng
lp s tng ln. Ngc li quc gia no c trnh dn tr
thp, trnh sn xut, khoa hc v cng ngh chm pht
trin, dn c phn tn th t l ngh khng qua o to rt
cao.
* Ngh khng c o to: Nc ta c danh mc cc
ngh c o to, cn cc ngh khng c o to rt
kh thng k. Bn cnh cn c rt nhiu ngh c
truyn trong cc dng h hoc gia nh, nhng ngh ny rt
a dng v trong nhiu trng hp c gi b mt c
gi l ngh gia truyn. Do vy, nhng ngh ny c o
to trong gia nh v cng thng ch lin quan n ngi
c chn ni tip ngh ca cha ng.
3/ PHN LOI NGH THEO YU CU CA NGH I VI
NGI LAO NG
3.1/ Nhng ngh thuc lnh vc hnh chnh
Cng vic trong ngh hnh
chnh mang tnh cht sp t,
b tr, trnh by, phn loi, lu
tr... cc loi h s, giy t. Cn
b nhn vin trong nhng
ngh ny thng phi h
thng ha, phn loi, x l cc
ti liu, cng vn, s sch.
Nhng chuyn mn thng gp l nhn vin vn phng,
th k, k ton, thng k, lu tr, kim tra, chm cng...
Ngh hnh chnh i hi con ngi c tnh bnh
tnh, thn trng, chn chn, chu o. Mi thi quen,
tc phong xu nh tnh cu th, ba bi, thiu ngn
np, i khi, qua loa, th , lnh m... u khng
ph hp vi cng vic hnh chnh.
Ngi lm ngh hnh chnh phi c tinh thn k lut
trong vic chp hnh nhng cng vic mang tnh s
v, bit gi trt t, nghim tc khi lm vic. Ngoi ra
h li phi am hiu cch phn loi ti liu, cch sp
xp ti liu ngn np, c nng lc nhn xt, ph phn,
cch chp hnh th tc giy t, cch son tho vn
bn... thiu c s khoa hc. Bn thn h cng cn
thnh tho cng vic vit vn bn.
3.2/ Nhng ngh thuc lnh vc tip xc vi con ngi
y, ta c th k n nhng
nhn vin bn hng, nhng thy
thuc, thy gio, nhng ngi
phc v khch sn, nhng cn b
t chc Nhng ngi ny lun
phi c thi ng x ha nh,
chn thnh, t nh, tinh , mm
mng, linh hot, n cn, ci mThi v hnh vi
i x lnh nht, th , thiu thng cm, thiu nng
, v li u xa l vi cc cng vic ni trn.
3.3/ Nhng ngh th (cng nhn)
Tnh cht ni dung lao ng
ca ngh th rt a dng. C
nhng ngi th lm vic
trong cc ngnh cng
nghip (th dt, th tin,
th phay, th ngui, th
chnh cng c), trong cc
ngnh tiu th cng nghip
(th thu, th lm my tre
an, sn mi), trong lnh
vc dch v (ct tc, sa
cha dng gia nh) v
rt nhiu loi th khc nh
li tu ha, t, xe in, in
n, xy dng, khai thc ti
nguyn
Ngh th i din cho nn sn xut cng nghip. Tc
phong cng nghip, t duy k thut, tr nh, tng
tng khng gian, kho tay l nhng yu t tm l
c bn khng th thiu c ngi th. Ngh th
ang c s chuyn bin v cu trc: nhng ngh lao
ng chn tay s ngy cng gim, lao ng tr tu s
tng ln. nhng nc cng nghip hin nay nh M,
Php, Anh s cng nhn c trng (cng nhn tr
thc) ng hn cng nhn c xanh (cng nhn
lm nhng cng vic tay chn nng nhc).
08
3.4/ Nhng ngh trong lnh vc k thut
Ngh k thut rt gn vi ngh th. l ngh ca
cc k s thuc nhiu lnh vc sn xut. Ngh k thut
i hi ngi lao ng lng say m vi cng vic
thit k v vn hnh k thut, nm chc nhng tri
thc khoa hc hin i, c kh nng tip cn vi cng
ngh mi. Ngi lm ngh k thut phi c nhit tnh
v c sng to trong cng vic. H cn ng vai tr t
chc sn xut, do nng lc t chc c v tr c bn.
3.5/ Nhng ngh trong lnh vc vn hc v ngh
thut
Vn hc, ngh thut l mt lnh vc hot ng a dng m
tnh sng to l mt c trng ni bt. Tnh khng lp li,
tnh c o v ring bit tr thnh yu t tin quyt trong
mi sn phm th vn, m nhc, phim nh, biu din ngh
thut Trong hot ng vn hc v ngh thut, ta thy c
rt nhiu gng mt nh vn, nh th, nh son nhc, nh
vit kch, nh o thut, cc din vin in nh, xic, ca nhc,
nh nhip nh, nh o din phim, ngi trang tr sn khu
v ca hng Yu cu chung ca ngh nghip i vi h l
phi c cm hng sng tc, s tinh t v nhy bn trong
cm th cuc sng, li sng c c tnh v c vn ha, gn b
vi cuc sng lao ng ca qun chng. Ngoi ra, ngi
lm cng tc vn hc, ngh thut phi c nng lc din t
t tng v tnh cm, nng lc tc ng n ngi khc
bng ngn ng, nng lc thm nhp vo qun chng.
3.6/ Nhng ngh thuc lnh vc nghin cu khoa hc
l nhng ngh tm ti, pht hin nhng quy lut trong i
sng x hi, trong th gii t nhin cng nh trong t duy con
ngi. Ngi lm cng tc nghin cu khoa hc phi say m
tm kim chn l, lun lun hc hi, tn trng s tht, thi
tht khch quan trc i tng nghin cu, ngi nghin
cu khoa hc phi rn luyn t duy logic, tch ly tri thc, c
lp sng to Ngoi ra, h cn phi l con ngi thc s
khim tn, trung thc, bo v chn l n cng.
3.7/ Nhng ngh tip xc vi thin nhin:
l nhng ngh chn nui gia sc, gia cm, thun dng
sc vt, ngh trng trt, khai thc g, trng rng, trng hoa v
cy cnh Mun lm nhng ngh ny, con ngi phi yu
thch thin nhin, say m vi th gii thc vt v ng vt.
Mt khc, h phi cn c, chu ng kh khn, thch nghi vi
hot ng ngoi tri, thn trng v t m.
3.8/ Nhng ngh c iu kin lao ng c bit
Thuc lnh vc lao ng ny, ta thy c nhng cng vic nh
li my bay th nghim, du hnh v tr, khai thc ti nguyn
di y bin, thm him Nhng ngi lm ngh ny phi
c lng qu cm, ch kin nh, say m vi tnh cht mo
him ca cng vic, khng ngi kh khn, gian kh, khng
ngi hi sinh, thch ng vi cuc sng khng n nh.
www. hoasen. edu. vn
09
III/ Xy dng cng thc ngh
Mt trong nhng cch phn loi ngh hp l l xy
dng cng thc ngh. Nhng ngh c cng cng
thc c xp vo mt loi. Nu ph hp vi mt
ngh th tt nhin s ph hp vi nhng ngh
cng loi.
Ngi ta lp cng thc ngh nh sau v nhn thy
rng ngh no cng c bn du hiu c bn l:
i tng lao ng
Mc ch lao ng
Cng c lao ng
iu kin lao ng
1/ i tng lao ng:
i tng lao ng l h thng nhng thuc tnh,
nhng mi quan h qua li ca cc s vt, cc hin
tng, cc qu trnh m cng v lao ng nht
nh, con ngi phi vn dng chng.
V d: i tng lao ng ca ngi lm ngh trng
trt l nhng cy trng cng nhng iu kin sinh
sng v pht trin ca chng nh t ai, c di, c
im kh hu, thi tit, tc dng ca thuc tr su
cc loi Nhng thuc tnh ca cy trng, ca mi
trng pht trin rt a dng v phc tp: sc pht
trin ca mm, phng thc dit c di, kh nng
thch ng ca cy i vi cch thc chm sc, vi
thi tit thay i.
Cn c vo i tng lao ng, ngi ta chia cc
ngh ra thnh nm kiu. l:
Ngh Ngi tip xc vi thin nhin (trng
trt, chn nui, th y, bo v rng). Kiu ngh
ny c k hiu l Nt.
Ngh Ngi tip xc vi k thut (cc loi th
n, th tin, th ngui, lp rp my truyn hnh
v my tnh, th sa cha cng c). Kiu ngh
ny c k hiu l Nk.
Ngh Ngi tip xc vi ngi (nhn vin
bn hng, nhn vin phc v khch sn, thy
thuc, thy gio, thm phn). Kiu ngh ny
c k hiu l N2.
Ngh Ngi tip xc vi cc du hiu (ch
bn vi tnh, ghi tc k, sp ch in, lp trnh my
tnh). Kiu ngh ny c k hiu l Nd.
Ngh Ngi tip xc vi ngh thut (ha s,
nh son nhc, th trang tr, th sn). Kiu
ngh ny c k hiu l Nn.
2/ Mc ch lao ng:
Mc ch lao ng l kt qu m x hi i hi,
trng i ngi lao ng. Mc ch cui cng
ca lao ng trong ngh phi tr li c cu hi:
Lm c g?.
V d: Mc ch ca ngi dy hc l mang li kin
thc, hc vn cho con ngi, gip cho con ngi
hnh thnh mt s phm cht nhn cch. Mc ch
ca thy thuc l lm cho ngi bnh tr thnh
ngi khe mnh, gip cho con ngi bo v v pht
trin sc khe, th lc trong i sng hng ngy.
Cn c vo mc ch lao ng, ngi ta chia cc
ngh thnh ba dng sau y:
Ngh c mc ch nhn thc i tng (thanh
tra chuyn mn, iu tra v n, kim tra kho
hng, kim k ti sn). Dng ngh ny c k
hiu l N.
Ngh c mc ch bin i i tng (dy hc,
cha bnh, sn xut cng nghip, nng nghip,
th cng nghip). Dng ngh ny c k
hiu l B.
Ngh c mc ch tm ti, pht hin, khm ph
nhng ci mi (nghin cu khoa hc, sng tc
vn hc ngh thut, to ging mi, thit k thi
trang). Dng ngh ny c k hiu l T.
10
3/ Cng c lao ng:
Cng c lao ng bao gm cc thit b k thut, cc
dng c gia cng, cc phng tin lm tng nng lc
nhn thc ca con ngi v cc c im ca i tng
lao ng, lm tng s tc ng ca con ngi n i
tng . Nhng my mc bin i nng lng, x l
thng tin, o lng cht lng sn phm, nhng cng
thc v quy tc tnh ton cng c coi l cng c lao
ng.
V d: Cn cu l cng c lao ng, l cnh tay ko di ca
th li my xc t v mang chuyn hng ha t v tr ny
sang v tr khc. Xe vn ti l cng c lao ng ca nhng
ngi chuyn ch hng ha, lm tng sc mang vc ca h
c khi n hng nghn, hng vn ln.
Cn c vo cng c lao ng, ngi ta chia cc ngh
thnh bn loi sau y:
Ngh vi nhng hnh thc lao ng chn tay (khun
vc, khi thng cng rnh, lp t ng nc, qut
rc). Loi ngh ny c k hiu l Lt.
Ngh vi nhng cng vic bn my (tin, phay, xy
dng, li xe). Loi ngh ny c k hiu l Lm1.
Ngh lm vic bn my t ng (lm vic bn iu
khin, cc loi my thu, my dt, my in hoa trn vi,
tin hoc phay cc chi tit theo chng trnh my
tnh). Loi ngh ny c k hiu l Lm2.
Ngh lao ng bng nhng cng c c bit nh
ngn ng, c ch (dy hc, lm th, ma ht, nghin
cu l lun). Loi ngh ny c k hiu l L.
4/ iu kin lao ng:
iu kin lao ng y c hiu l nhng c im
ca mi trng lm vic. Cn c vo iu kin lao ng,
ngi ta chia cc ngh thnh bn nhm sau y:
Ngh cn phi tnh n mi trng o c, chnh tr
l ch yu (x n, cha bnh, dy hc, qun gio ti
phm). Nhm ngh ny c k hiu l .
Ngh c tin hnh trong khng gian sinh hot bnh
thng (k ton, nh my, trc in thoi, lu tr ti
liu, th may). Nhm ngh ny c k hiu l Ks.
Ngh lm trong khong khng gian khong t,
gn gi vi thin nhin (chn gia sc, sc vt trn
ng c, trng rng, bo v rng, trng hoa).
Nhm ngh ny c k hiu l Kk.
Ngh c tin hnh trong iu kin c bit (du
hnh v tr, thm him y bin, li my bay th
nghim, xy dng di nc). Nhm ngh ny
c k hiu l K.
T hp cc du hiu Kiu, Dng, Loi, Nhm ca mt
ngh cho ta cng thc ca ngh .
V d: Cng thc ca ngh dy hc l: N2BL; - Cng
thc ca ngh li xe l: NkBLm1Kk
Tht ra cng thc ngh cng ch bo m mc
tng i chnh xc v cc du hiu ni trn. Hin
nay, vic phn loi ngh theo cng thc ngh l mt
bc tin mi trong qu trnh nhn thc th gii
ngh nghip. n y ta thy rng, c mt s ngh
chung nhau cng thc. Do vy, nu khng chn
c mt ngh no , ta c th chn cho mnh mt
ngh khc c cng cng thc. Cng c nhng ngh
khc nhau nhiu hoc t v cng thc ngh. Mt
ngi s rt kh chuyn t ngh ny sang ngh khc
m gia hai ngh y c s khc bit qu ln trong
cng thc ngh.
11
T vn chn ngh
T vn chn trng
12
TM QUAN TRNG CA VIC CHN NGH
Theo thng k, c khong 70% hc sinh vo i cha
c gio dc hng nghip. Ngi ta v von:
Mt ngi c nh hng ngh trc khi vo i
ging nh mt l khch trn ng di vi hnh l trn
vai nng tru, bc nhng bc nng n, chm chp
nhng chc chn v h xc nh c hng i, c
ch th trng khc nghit nhng cng bng gip h
ng vng trn i chn ca mnh
Mt ngi khng c nh hng ngh trc khi
bc vo i ging nh mt l khch lang thang trn
con ng di v tn khng bn b, hnh l trn vai
nh tnh nhng u th nng tru, h rt d b vp ng
trc nhng mt tri ca c ch th trng
iu cho thy vic chn ng ngh quan trng nh
th no. Nu chn ngh ng, con ngi phn khi,
nng sut lao ng cao; nu chn ngh sai, con ngi
bun chn, nng sut lao ng gim, t hn th l con
ngi b ht hng, mt phng hng, hnh ng sai
lm, tng lai u ti.
1/ CC NGUYN NHN NH HNG N VIC CHN
LM NGH
Chn lm ngh l chn nhm
mt ngh khng tng thch
vi mnh. y c hai : ngh
mnh chn phi l ngh mnh
thch, ng nhin, nhng cn
phi xt n yu t tng hp.
Tng hp ch yu v hai mt:
phm cht v nng lc. Ngoi
ra, cn phi xt n gii tnh,
sc khe, hon cnh... v ch
hng ca bn thn.
Yu t tng hp quan trng hn c. Nu khng
tng hp vi yu cu ca ngh, d ta c thch n
u, sm mun cng s b ngh o thi. Hn na, s
thch cha phi l s trng. S thch thin v cm
tnh, khng n nh. S trng mi l t cht ca nng
lc, n nh hn, bn vng hn.
Nhng bn ch c th bit ngh c tng hp vi
bn hay khng khi bn hiu rt r ngh mnh chn,
nhng c im cng nh yu cu c bit ca tng
loi ngnh ngh.
Suy cho cng, c hai loi nguyn nhn chnh dn n
vic chn ngh khng tnh n nhng du hiu ca s
tng hp. Loi nguyn nhn th nht thuc thi
khng ng, cn loi nguyn nhn th hai do thiu
hiu bit v cc ngh. Di y l mt s nguyn nhn
:
THI KHNG NG
1/ Cho rng ngh th thp km hn k s, gio vin
THCS thua km gio vin THPT Thc ra mi ngh
(hay ng hn l mi chuyn mn ) c nhng bc
thang tay ngh ca n. V d, cng nhn c kh c 7
bc tay ngh. Ngi cng nhn c o to theo
chng trnh ring, h c vai tr quan trng ring
trong cc nh my, x nghip. Mt s bn coi nh
cng vic ca ngi th, ca thy gio cp I, ca c y
t, ch coi trng cng vic k thut, ca thy gio dy
bc Trung hc hoc i hc, ca bc s Chnh v th
m ch nh hng vo nhng ngh c s o to bc
i hc.
2/ Thnh kin vi mt s ngh trong x hi, chng hn,
coi lao ng chn tay l ngh thp hn, ch nhiu
cng vic dch v l khng thanh lch Thng
thng, nhng bn ny khng thy ht ngha ca
yu t lao ng ngh nghip, ng gp ca ngh vi
x hi. l ngh c x hi tha nhn th khng th
ni n s cao sang hay thp hn c.
3/ Da dm vo kin ngi khc, khng c lp vic
quyt nh chn ngh. V th c nhiu bn chn ngh
theo mun ca cha m, theo thch ca ngi ln,
theo li r r ca bn b. Cch chn ngh ny dn
n nhiu trng hp chn ngh v khng ph hp.
13
4/ B hp dn bi v ngoi ca ngh, thiu hiu bit
ni dung lao ng ca ngh . V d, nh vi cc
ngh din vin in nh, dn chng trnh, ngi
mu thi trang rt hp dn vi cc bn tr, nhng
tho ngh th phi rn luyn gian kh, v vy
cng d gy nhm ln i vi ai ch thch v ho
hoa b ni ca ngh . Hoc nhiu bn thch i
y i nn chn ngh thm d a cht, khi vo
ngh, thy cng vic ca mnh gn vi rng ni,
quanh nm phi tin hnh cng vic kho st, t c
dp tip xc vi cuc sng thnh th, thiu iu kin
giao lu vn ha v khoa hc, do t ra chn
ngh. C ngi ch tin vo qung co ca cc c s
o to m chn ngh vo hc cng s d chn
trng, chn ngh.
5/ Cho rng t thnh tch cao trong vic hc tp
mt mn vn ha no l lm c ngh cn n
tri thc ca mn . V d, c ngi hc gii mn
Vn chn ngh lm phng vin bo ch. ng l
ngh ny cn n ngi vit vn hay, din t t
tng rnh mch. Song, nu khng nhanh nhn,
tho vt, nng ng, dm xng xo th khng th
theo ui ngh ny c. Sai lm y l do khng
thy rng nng lc i vi mn hc ch l iu kin
cn, ch cha l iu kin theo ui ngh
mnh thch.
6/ C quan nim tnh v tnh cht, ni dung lao
ng ngh nghip trong cc lnh vc sn xut, qun
mt nhng tc ng mnh m ca cch mng khoa
hc cng ngh ngy nay. V vy, c bn cho rng
hc xong cp I l kin thc xin vo hc ngh
ti cc trng dy ngh. C bn li ngh, vi vn
ling lp 12, mnh hc trng ngh no m chng
c. Thc ra, ngh nghip lun thay i ni dung,
phng php, tnh cht lao ng ca n. Ngi lao
ng khng lun lun hc hi, trau di nng lc th
kh c th p ng vi yu cu v nng sut v hiu
qu lao ng.
7/ Khng nh gi ng nng lc lao ng ca bn
thn nn lng tng trong khi chn ngh. Do , c hai
tnh trng thng gp: hoc nh gi qu cao nng
lc ca mnh, hoc nh gi khng ng mc v
khng tin vo bn thn. C hai trng hp u dn
n hu qu khng hay: Nu nh gi qu cao khi vo
ngh s vp phi tnh trng ch quan ban u, tht
vng lc cui. Cn nu nh gi qu thp, chng ta s
khng dm chn nhng ngh m ng ra l nn chn.
C trng hp ng nhn mnh c nng khiu v ngh
hp dn, thi thng m chn ngh, khi vo ngh gp
tht bi s chn nn.
8/ Thiu s hiu bit v th lc v sc khe ca bn
thn, li khng c y thng tin v nhng chng
ch nh y hc trong cc ngh. iu ny cng rt d
gy nn nhng tc hi ln: ngi yu tim li chn
ngh nui dy tr, ngi hay vim hng v phi li
nh hng vo ngh dy hc, ngi c bnh ngoi da
li i vo ngh du m
THIU HIU BIT NHNG YU CU CA NGH
Ngh trong x hi ht sc
a dng v nhng yu cu
ca ngh t ra cho ngi
lao ng cng ht sc
khc nhau. Ngoi nhng
yu cu chung nht l
lng yu ngh, thc
trch nhim, lng tm
ngh nghip cn cn
quan tm trnh nhng
khuyt tt ca c th. Hu
nh cc thiu st
khng hi g n sc khe,
nhng chng li khng cho php ta lm ngh ny hay
ngh khc. V d, vi ngh thu th cng, ch cn hay
ra m hi lng bn tay l cc bn khng th lm tt
cng vic k thut ca ngh , mc d m hi tay
14
khng lm cho bn suy gim th lc. Ngh i hi
ng bn my khng cho php tuyn ngi mc tt
bn chn bt (s tip xc ca bn chn i vi mt t
qu ln).
C nhng ngh nhn hnh thc b ngoi th ging
nhau, nhng nhng yu cu lao ng thun tin
vi ngi lao ng li khc nhau. V d nh cng vic
ca ngi li xe vn ti v ngi li xe cn trc, c hai
u cng ngi sau tay li, iu khin tc xe lun
thay i v i hi ngi lao ng khng c mc
chng m mu, chng ng gt, li phi c phn ng
nhanh.
Nhng i vi li xe cn trc, do xe cn trc khi nng
chuyn mt khi lng hng ln nn khng c
ni c mt phng nghing qu ba v n rt d b lt
xe, ngi li xe cn trc phi c nng lc bng mt
nh gi nghing ca mt t ni xe tht chnh
xc v phi cm nhn c tc v hng gi bng
da ca mnh, v khi quay cn trc ang mc hng phi
tnh n tc v hng ca gi. Ch vi ngi c
nng lc nh vy mi hn ch c tai nn khi cu mt
vt nng.
Ngh no cng yu cu ngi lao ng phi ch vo
cng vic. C ngh i hi ngi lao ng phi tp
trung s ch vo mt i tng (quan st mn hnh
ca my vi tnh), nhng c ngh cn ngi lao
ng s phn phi ch n nhiu i tng trong
cng mt lc (dy hc, hun luyn phi cng, iu ng
ga). Li c ngh cn n s di chuyn ch , tc l
nhanh chng chuyn ch t i tng ny sang i
tng khc (li xe, li tu, phin dch).
Ngh no cng yu cu con ngi c th lc tt, do
dai trong cng vic. Song c ngh cn n s do dai
v c bp, c ngh li i hi s do dai ca h thn
kinh. Ngi cng nhn bc vc bn cng phi lin tc
b vc nng hay li xe chuyn hng nhiu gi lin tc.
Cn ngi nghin cu khoa hc c khi phi c lin 10
gi mt ngy th vin, hn na vic thng ko
di hng thng. C hai u cn sc khe tt, do dai,
nhng mt bn dng c bp, bn kia dng tr c.
Vy, khi chn ngh mi ngi chng ta phi bit ngh
c yu cu nh th no i vi ngi lao ng. Khng
c nhng phm cht tm l v sinh l p ng
yu cu ca mt ngh c th th ng chn ngh .
V d: Ngi phn ng chm chp khng nn vo
ngh li xe, ngi tnh qu hiu ng, khng nn
chn ngh iu ng thng tin giao thng, in lc,
qua h thng mng mn hnh
THIU THNG TIN V TH TRNG LAO NG
Th trng lao ng l phm tr kinh t ca nn kinh
t hng ha vn ng theo c ch th trng. N hnh
thnh, pht trin v hot ng trong mi quan h hu
c vi cc th trng khc (th trng hng ha, th
trng tin t...) trong mt th trng x hi thng
nht. Th trng lao ng biu hin quan h lao ng
din ra gia mt bn l ngi lao ng v mt bn l
ngi s dng lao ng da trn nguyn tc tha
thun, thng qua cc hp ng lao ng.
Ngi lao ng c o to hoc khng c o
to u tham gia vo th trng lao ng v b chi
phi bi quy lut cnh tranh, thu mn, li nhun v
hiu qu. Do vy, ngi lao ng phi quan tm y
ti cht lng (tri thc, k nng, k xo) - gi thnh
- thi im (p ng) khi h tham gia vo th trng
lao ng. l yu cu ht sc kht khe i hi s tch
ly kinh nghim v hc ngh sut i ca ngi lao
ng nu nh h mun c vic lm v thu nhp cao.
Thng tin v th trng lao ng: l nhng thng tin
v nhu cu s dng nhn lc ca tnh, thnh ph
trong k hoch nm: nhu cu s dng nhn lc cc
loi cho cc vng kinh t trng im, khu cng
nghip, khu ch xut v cho cc loi doanh nghip v
lin doanh ca cc thnh phn kinh t khc.
15
nh
THIU IU KIN TI CHNH THEO HC NGH
Nhiu ngi chn c ngh ph hp nhng thiu
iu kin ti chnh theo hc nh khng tin ng
hc ph, khng c iu kin tr i hc. Nhiu gia
nh c con thi vo trng i hc nhng nh
phi cho con nh v thu nhp ca gia nh khng
sc cung ng cho vic hc ca con em.
2/ IU KIN CHN NGH NG
Khi bn hiu r cc nguyn nhn khin bn ra
quyt nh sai lm khi chn ngh th iu kin
chn ngh ng n gin l bn phi trnh xa cc
nguyn nhn dn n s sai lm , c th l khi bt
u chn cho mnh mt ngh, bn cn xc nh:
Thi ng
Cc yu cu ca ngh
Th trng lao ng
Nng lc ti chnh
Tip theo, bn cn:
L gii v sao chn ngh ny m khng chn ngh kia
Tr li c ba cu hi mu cht: mun, c th, cn phi
Thc hin cc bc chn ngh
L gii v sao chn ngh ny m khng chn ngh kia
tr li cu hi ti sao cn tm hiu cn k mi
tng quan gia hai yu t: c im, yu cu ca
ngh v c im ca bn thn xem c ph hp vi
nhau khng.
Khi n o cn nhc v ngh cn ch ti nhng
mt kh, khng hp dn ca ngh.

Tr li c ba cu hi mu cht:
MUN, C TH, CN PHI
1/ Ti thch ngh g?
Cu ny nn tr li trc tin. Mun lm ngh g, trc
ht bn thn ta c thch n hay khng, tc l c thc
s hng th vi n khng. Nu khng thch th ng
chn. l nguyn tc. Chng ta khng th thay i
ngh d nh thay i ci o c. Hn na, ta khng
d g n vi ngh khc theo s thch ca bn thn
mnh ngay sau khi ta chn ci ngh chn
Ch khi no thch ngh ca mnh th cuc sng ring
mi thanh thot. Chng ta mi gn b vi cng vic,
vi ng nghip, vi ni lm vic.

2/ Ti c th lm c ngh g?
tr li cu ny, phi t kim tra nng lc ca mnh.
Nng sut lao ng ca chng ta c cao hay khng l
do nng lc ca chng ta t trnh no.
Cc bn nn nh rng, c nhng ngh bn thch
nhng li khng lm c (thiu nng lc tng ng).
Song cng c ngh bn lm c nhng li khng
thch n. V th sau khi cu hi th hai c gii p,
ta li phi i chiu xem n c thng nht vi cu hi
th nht hay khng.
3/ Ti cn lm ngh g?
C nhng ngh c cc bn thch, cc bn li c
nng lc i vi chng, song nhng ngh li khng
nm trong k hoch pht trin th cng khng th
chn c. V vy, tr li cu hi ny, ta phi cn c
vo k hoch sn xut ca a phng, k hoch pht
trin ngnh ngh a bn tnh, huyn, k hoch
tuyn sinh ca cc trng i hc, Cao ng v trng
ngh, kh nng tm c vic lm khi hc xong ngh.
Cn bit nh hng vo nhng ngh cn v c iu
kin pht trin, iu chnh hng th vo nhng ngh
v t rn luyn c nng lc i vi chng. Ngy
nay li phi chn ngh sao cho d chuyn ngh khi
tnh th bt buc.
Ba cu hi trn cn c mi ngi gii p trong s
cn nhc ng thi. Nh vy, vic chn ngh s va
p ng c yu cu nhn lc ca x hi, va bo
m mc ph hp vi hng th, s thch, s trng
v nng lc ca tng c nhn.
Ni dung lao ng
iu kin lao ng
v yu cu ca ngh
Hng th
Khuynh hng
Nng lc ca bn thn
16
Thc hin cc bc chn ngh
trn c s bng phn loi ngh
Bc 1: Xc nh loi ngh (lnh vc ln
ca hot ng) theo du hiu i tng lao ng
Bc 2: Thu nh lnh vc hot ng, chn n
ngnh, nhm ngh trong loi ngh
S ph hp vi em
hay khng nu em
lm vic vi i
tng lao ng l
Ngi - Thin nhin Ngi - K thut
Cc qu trnh sinh vt
K thut
Con ngi
Ch s, con s
Ngh thut
Ngi - Ngi Ngi - Du hiu Ngi - Ngh thut
i tng lao ng
Bc 3: Tip theo nhm ngh hy chn ly mt ngh
trong nhm. V d: trong nhm ngh dch v chn
ngh hng dn vin du lch
Bc 4: Chn trng c o to ngnh ngh
VN CHN TRNG
Sau khi bn chn c ngnh ngh ph hp th bn
cn phi xc nh bn mun hc ngnh ny bc hc
no v hc u. xc nh c iu , bn cn
tham kho nhng li khuyn sau y:
Bn cn nm hc lc ca bn cc mn thuc khi
thi mnh chn mc no. Nu bn chn mt ngnh
hc no nhng cha t tin vo hc lc ca mnh,
bn c th mnh dn chn mt trng c im chun
thp hn (cc trng H vng, trng a phng)
hoc nhm n bc hc Cao ng, TCCN, Trung cp
ngh sau lin thng ln i hc, Cao ng; hoc
chn cc trng ngoi cng lp. Bn nn chn nhng
trng c o to lin thng ngay ti trng hoc
nhng trng c lin kt o to lin thng vi cc
trng i hc khc.
Bn cn phi tham kho im chun cc nm trc
ca trng mnh nh KDT i chiu vi mc
im ti thiu d kin ca mnh c th t c
khi d thi (lu : nn chn trng c mc im
chun chnh lch thp hn so vi im d kin mnh
t t 1 - 2 im).
Bn cn thng xuyn theo di thng tin qua bo,
i, mng Internet nm bt nhng thng tin mi
nht v tuyn sinh. Mt s trang tiu biu nh:
B Gio dc v o to: www.ts.edu.net.vn
(Cng thng tin thi v tuyn sinh)
B Gio dc v o to: www.moet.gov.vn
Trng i hc Hoa Sen:
www.tuyensinh.hoasen.edu.vn
Bo Thanh nin: www.thanhnien.com.vn
Bo Tui tr: www.tuoitre.vn
17
Gio dc
Cng an
Y t
Ta n
Ngi -
Ngi
Dch v
Ngn
hng
Ti
chnh
Bo
him
Thng
mi
Khch
sn
Du
lch
Nh
hng
Bn cng ng qun thng xuyn theo di
thng tin trn Website ca cc trng. ng thi,
lu gi tt c cc t gp, Brochure, cm nang tuyn
sinh ca trng tham kho.
Xem xt iu kin kinh t, hon cnh gia nh ca
mnh c ph hp vi mc hc ph ca trng
chn khng? Nu c iu kin ti chnh, bn cng
c th quan tm n cc trng ca nc ngoi,
khng thi tuyn theo quy nh ca B.
THC HIN PHNG PHP TRC NGHIM
Nu bn vn cn hoang mang sau khi thc hin cc
bc chn ngh th phng php trc nghim khch
quan phn no cng c th gip ta bit c v c
bn, ta c hp (hay khng hp) vi ngh nh chn.
Hin nay, trn mng li t vn gio dc, c nhiu
trung tm t vn hng nghip m ti c c trc
nghim hng nghip hoc ti trang T vn chn
ngnh ngh ca H Quc gia TP.HCM:
http://aad.vnuhcm.edu.vn/huongnghiep
Trc nghim hng nghip l mt loi hnh trc
nghim khch quan hng v vic chn on v pht
hin nhng c im t cht ca c nhn i vi ngh
nghip. Kt qu trc nghim ny c coi l c s khoa
hc t vn hng nghip, gp phn h tr cho hc
sinh t hiu mnh mt cch khch quan hn. T bit
chn hc ngnh ngh no cho ph hp, ng thi
trnh c nhng ngh khng ph hp.
Trong bi trc nghim, ngoi IQ test (o ch s thng
minh Intelligent Quotient), cn thm loi hnh trc
nghim khc nh EQ test (o ch s cm xc - Emotion
Quotient), AQ test (o ch s vt kh - Adversity Quo-
tient), CQ test (o ch s sng to - Creation Quo-
tient)... Bi trc nghim c t nht hai loi test: IQ v EQ
s cho s chn on gn chnh xc.
Trc y, ngi ta ch da vo kt qu ca IQ test.
Nhng kt qu ca IQ test ch cho ta bit v sc bt tr
tu v kh nng nhn thc, cha th cho bit v tnh
cch c nhn v nng lc tinh thn. M iu th hai
(tnh cch v tinh thn) c bit quan trng hn iu
th nht (tr tu v nhn thc). N ni ln nhng phm
cht c trng ca con ngi v nhng gi tr bn
thn ca ngi tng thch (hoc khng tng
thch) vi ngh no. Ngh s chn v "yu" ngi no
khng ch thnh tho k nng lm vic, n cn kn
chn nhng ai c mt tm hn v thi lm vic
tng xng vi ngh.
Ni mt cch d hiu hn, ch s thng minh (IQ) ch
ni ln c ngi mnh hay yu v sc hc v
nng lc nhn thc, ngha l mi xc nh c phn
Tr, trong khi nhn cch ca mi ngi li gm ti
thiu 5 yu t: Nhn, L, Ngha, Tr, Dng. Bn phn
cn li (ngoi Tr) phi c o c bng nhng ch s
khc, trong , ring ch s cm xc (EQ) l o gn
c c Nhn, L, Ngha... Chnh nhng gi tr ni
ln phn "hn" ca con ngi trc tip lin quan n
ngh nghip. Tm l hc hin i khng nh iu
ny. Cc nh doanh nghip kh knh v thnh cng
(theo ngha chn chnh) u c ch s EQ v AQ cao
ch khng nht thit IQ cao.
IQ cn cho con ngi khi nghin cu su v khoa hc
t nhin v k thut. EQ gip ngi tm hiu su v
thm m nhiu v khoa hc x hi v nhn vn. Tiu
ch c trng o c v IQ l t duy lgic, v EQ l
t duy nhn vn. IQ gip to nn k nng hc v khm
ph, EQ gip hnh thnh k nng sng v tri nghim.
Thc cht EQ cng o s thng minh di mt hnh
thi khc: IQ thin v thng minh l tr (mang tnh
logic), EQ thin v thng minh cm xc (mang tnh
nhn bn). Bi vy, EQ cn c hiu l tr tu cm xc
- th tr tu bao qut, thm m cht ngi, cn c
gi l vn ha ngi. Thng thng, nhng ai c IQ v
EQ u cao th a nng, gii nhiu ngh thuc c hai
lnh vc: khoa hc t nhin v khoa hc x hi.
18
THC HNH: NGH NO CA BN?
Bn c tin khng, nhng vic bn thch lm trong thi
gian rnh c th tit l mt vi u mi v kh nng
cng nh ngh nghip thch hp nht vi bn y.
Bi trc nghim sau y s gip bn khm ph nhng
kh nng tim n ca bn thn. y cng l mt cch
t vn hng nghip theo trc nghm.
1. Nu bn c mt bui ti rnh th bn s mun
lm g hn?
A. Tic tng
B. nh v lt net
C. Lm nhng vic mnh yu thch nh cm u vo
sch hoc thit k m hnh
D. i xem phim
2. Mc no sau y ca t bo m bn thng
ngha qua u tin?
A. Mc li khuyn hoc th ta son
B. Tin tc
C. Th thao
D. Gii tr
3. Bn thch lm g nht khi i d tic?
A. Cho hi v lm quen vi mi ngi
B. Tranh lun v mt s kin ang nng
C. Dng mn ngui khai v
D. Vui chi
4. Nu c tng sch, bn thch c tng loi
sch no sau y?
A. Mn soup cho tm hn
B. Lch s vn tt ca cc thi i
C. Nguyn l vn vt
D. Mt quyn sch v ngh thut c nhiu hnh nh
c
5. Bn mun lm g nht trong thi gian rnh ri?
A. Hn bn i ung c ph
B. Ngi l trong phng ring
C. Lm vn hoc i tu li nh ca
D. Lm th
6. Nu c chn xem mt b phim, bn s chn
loi phim no sau y?
A. Hi kch lng mn
B. Kch tnh, ma qui, nng v suy ngh
C. Phim hnh ng v phiu lu
D. Cc loi phim chng ging ai, kh hiu, t ngi
xem
7. Nu tham gia vo mt cng tc x hi, bn s
chn:
A. Mt nhm tht ng v cng vui cng tt
B. Nhm nh, nhng si ni v c th tranh lun vi
nhau
C. Nhm c ngi bit chi th thao
D. Nhm c mt vi ngi tht th v
8. Nu bn c c hi tham gia vo mt chng trnh
thc t, bn s chn:
A. Mt chng trnh m nhng k nng c nhn c th
gip bn chin thng nh chng trnh Ngi sng
st, Nhn vin tp s, Ngi c thn
B. Khng ch , bn ngh rng nhng chng trnh nh
vy ch tn thi gian m thi
C. Mt chng trnh c th mang li cho bn nhiu c
hi thc hnh v ci thin mi th nh Thng
trng
D. Mt chng trnh m bn c th chin thng bng
ti nng c nhn
9. Bn b thng ni v bn bng cm t no sau
y?
A. Ha ng
B. Thng minh
C. Kho tay
D. Sng to
19
Nu bn chn A nhiu nht, cng vic ca bn chc chn lin quan n vic
giao tip vi nhiu ngi. c th l mt vic lin quan n cc hot ng
nh dy bo, m phn, ch dn, c vn, qun l, thuyt phc, cung cp, ni, tr
l. Ngh ph hp vi bn:
Gio vin, qun l nhn s, tip vin hng khng, gio vin mm non, nhn
vin bn hng, t vn ngh nghip
Nu bn chn B nhiu nht, chc chn bn s lm cng vic lin quan n
tin tc, ti liu: tng hp, phn tch, bin tp, s dng my tnh, sao chp hoc
so snh. Ngh ph hp vi bn: Nhn vin th vin, bin tp vin, chuyn vin
thit k Web, k ton, iu tra vin, nh t chc chuyn nghip
Nu bn chn C nhiu nht, bn s lm cc cng vic lin quan n my
mc, vt lin quan n cc hot ng: iu chnh, nhng cng vic i hi
c tnh chnh xc, qun l, li xe, iu khin my mc, bn hng, bo tr my
mc, ng gi hng ho. Ngh ph hp vi bn:
Bp trng, nhn vin sa cha, th mc, bun bn, bc s th y, cng nhn c
kh
Nu bn chn cu D nhiu nht, cng vic ca bn chc chn lin quan n
s sng to.
Ngh ph hp vi bn: nh vn, nhip nh, ca s, trang tr ni tht, ha s
ho, thit k thi trang
C

A

B

N
20
Tm hiu h thng gio dc quc dn vit nam
21
22
GIO DC I HC
Cc trng H, C, Hc vin ca nc ta c phn
loi nh sau:
- Theo hnh thc s hu: Cng lp v Ngoi Cng
lp
- Theo lnh vc v ngnh:
a lnh vc
a ngnh cng mt hoc hai lnh vc
Chuyn ngnh/ chuyn su
- Theo khi trng: bao gm 9 khi: cng nghip,
nng lm ng nghip, kinh t, php l, khoa hc c
bn, y t, th dc th thao, vn ho ngh thut, s
phm.
- Theo hnh thc o to:
o to chnh quy
- L hnh thc o to tp trung ti trng
- i tng: hc sinh THPT, cn b, nhn vin, cng
nhn, nng dn, b i xut ng c bng tt
nghip THPT, TCCN, c sc kho
- Thi gian o to:
Cao ng: 3 nm
i hc: 4 - 6 nm ty ngnh hc
GII THIU
H THNG GIO DC NGH NGHIP V GIO DC I HC THEO LUT GIO DC
Va lm va hc
- L hnh thc o to dnh cho ngi va lm
va hc
- i tng: cn b, cng nhn, nhn vin c
trnh chuyn mn S cp, Trung cp; tt
nghip THPT hoc tng ng; c t nht 1
nm kinh nghim lm vic
- Hnh thc: h va lm va hc (ti chc c), h
o to t xa
- Vn bng tt nghip c nh nc cng nhn
c gi tr tng ng vn bng tt nghip
chnh quy.
H THNG O TO LIN THNG
- L hnh thc o to tp trung ti trng
- i tng: nhng ngi c bng tt nghip
TCCN hoc C c nhu cu hc tp ln trnh
C hoc H
- Hnh thc tuyn sinh: thi tuyn
Tt nghip TCCN, C loi kh tr ln: tham
gia thi tuyn c ngay
Tt nghip TCCN, C thp hn loi kh: phi
c t nht 1 nm kinh nghim lm vic
- Thi gian o to:
i vi ngi tt nghip cng ngnh o to
- TCCN lin thng ln C: 1,5 - 2 nm
- TCCN lin thng ln H: 2,5 - 4 nm
- C lin thng ln H: 1,5 2 nm
i vi ngi tt nghip khc ngnh o to,
nhng cng mt khi ngnh: phi hc b
sung mt khi lng kin thc trc khi d
tuyn (thi gian hc khng tnh vo thi gian
o to lin thng)
GIO DC NGH NGHIP (TCCN V NGH)
1/ O TO TCCN
- Nhim v: o to cn b c trnh Trung cp v
k thut, kinh t, vn ho, ngh thut, gio dc, y
t gn hc tp vi lao ng sn xut theo ngnh
ngh, vi nghin cu v thc nghim khoa hc.
- Phn loi:
Theo cp qun l: trung ng v a phng
Theo hnh thc s hu: cng lp v ngoi cng
lp
Theo ngnh: bao gm cc khi: cng nghip,
xy dng, nng - lm ng - nghip, giao thng -
bu in, kinh t - dch v, vn ho - ngh thut, y
t - th dc th thao, s phm, khi khc
- Hnh thc o to:
Chnh quy: o to tp trung ti trng
+ i tng tuyn sinh: tt nghip THCS, THPT
+ Thi gian o to: t 1 n 4 nm ty theo
ngnh ngh v trnh ca ngi hc
+ Hnh thc tuyn sinh: xt tuyn
Gio dc thng xuyn: o to khng tp trung,
thng dnh cho cn b, cng nhn vin ang lm
vic (va lm va hc), thng hc bui ti, hc t xa

2. O TO NGH
Hnh thc o to:
H o to di hn (h chnh quy): o to tp
trung ti trng
- i tng tuyn sinh: tt nghip THCS, THPT
- Thi gian o to: t 1 n 4 nm ty theo
ngnh ngh v trnh ca ngi hc
- Hnh thc tuyn sinh: ty ngnh ngh
H o to ngn hn: o to khng tp trung,
theo nhu cu ca ngi hc
Gii thiu h thng dy ngh theo lut Lao ng
23
hnh dung tng th h thng gio dc hin nay, cc bn c th tham kho v d di y:
24
Tm Nhng iu cn bit khi ng k d thi tuyn sinh (*)
Hng dn lm h s ng k d thi (*)
25
(*) Theo quy ch tuyn sinh nm 2011
NHNG IU CN BIT
1/ im sn l g?
- L mc im xt tuyn ti thiu cc trng nhn n
xt tuyn ca th sinh thi theo thi chung ca B Gio dc
v o to.
- Do B Gio dc v o to quy nh.
2/ im chun l g?
- L mc im trng tuyn ca tng trng, tng ngnh.
- Cao hn hoc bng im sn.
3/ p dng phng php 3 chung: ngy thi chung, thi
chung v s dng kt qu xt tuyn chung.
4/ Ni dung thi ra theo hng kim tra kin thc c bn,
bm st chng trnh THPT, ch yu l lp 12, khng qu
kh, khng qu phc tp, khng nh , ph hp vi thi
gian lm bi, c kh nng phn loi th sinh.
5/ thi gm 2 phn (ngoi tr cc mn thi nng khiu):
phn chung (bt buc) v phn ring (t chn). i vi
phn ring, th sinh t chn 1 trong 2, nu lm c 2 phn t
chn th b coi l phm quy v b im 0 phn t chn.
6/ im u tin chnh lch gia cc nhm i tng l 1.0
im v gia cc khu vc l 0.5 im
7/ Th sinh c nguyn vng hc trng no th lm h s
ng k d thi vo trng . Trong trng hp trng th
sinh c nguyn vng hc khng t chc thi, th sinh ng
k thi ti mt trng c t chc thi (mn trng) v ghi r
nguyn vng l d thi/ xt tuyn vo trng c nguyn
vng hc, photocopy mt trc phiu ng k d thi gi
cho trng c nguyn vng hc.
8/ Th sinh c nguyn vng hc bc C ca trng H s
np h s vo trng c nguyn vng hc v ghi r ngnh,
bc C mc s 3.
9/ Th sinh trng tuyn vo mt trng (hoc mt
ngnh) th khng c s dng kt qu thi ca khi thi
xt tuyn vo trng khc (ngnh khc).
10/ Mi th sinh s c 3 nguyn vng ng vi 3 t xt tuyn:
Nguyn vng 1 (NV1) l nguyn vng vo hc ti mt trng
c th sinh ng k ngay thi im ng k d thi v ghi
trc tip trn h s ng k d thi cho d trng c t
chc thi hay khng
Nu khng trng tuyn NV1, th sinh s c trng c
nguyn vng hc cp cho 2 phiu chng nhn kt qu s 1 v
s 2. Phiu s 1 dng xt t 2
Nu khng trng truyn Nguyn vng 2 th dng phiu s 2
tham gia xt t 3
Lu : trng ch cp phiu chng nhn kt qu khi th sinh t
im sn Cao ng tr ln
Mi th sinh ch c th ghi 1 nguyn vng ca mnh (NV1) vo
mc 2 ca h s ng k d thi nu trng m th sinh mun
theo hc c t chc thi
Lu mc 3 ca h s ng k d thi khng phi l ni ghi
ca NV2
i vi th sinh c NV1 hc ti cc trng H, C khng t
chc thi tuyn hoc bc C ca trng H, th phi khai h s
nh sau:
Mc 2: ghi tn trng, k hiu trng, khi thi ca trng m
th sinh thi nh (khng ghi m ngnh) hoc trng c t chc
thi (i vi nguyn vng hc C ti trng H c t chc thi)
Mc 3: ghi tn trng, k hiu trng, khi thi, m ngnh ca
trng khng t chc thi hoc ca h C ca trng H m
th sinh c nguyn vng hc (NV1)
Sau khi c kt qu thi, th sinh s gp mt trong ba tnh
hung sau:
Trng tuyn NV1: nhn giy bo trng tuyn (khng c
tham gia xt NV2, NV3) => chun b h s nhp hc
Khng trng tuyn NV1, kt qu thi thp hn im sn
C: nhn phiu bo im, khng c xt NV2, NV3 => ch
c xt vo cc trng TCCN, trung cp ngh
Khng trng tuyn NV1, im thi cao hn hoc bng
im sn C: nhn c 2 giy chng nhn kt qu thi s 1
v s 2 => dng giy chng nhn kt qu thi s 1 ng k xt
NV2, dng giy chng nhn kt qu thi s 2 ng k xt NV3
(theo thi gian v quy nh ca B Gio dc v o to)
26
1/ H s ng k d thi (theo mu ca B Gio dc
v o to) gm c:
Mt ti h s v 2 phiu KDT c nh s 1 v 2.
Ba nh 4 x 6cm c ghi h, tn v ngy, thng, nm
sinh, m V KDT ca th sinh mt sau (mt nh
dn trn ti ng h s, hai nh np cho trng).
Bn sao hp l giy chng nhn l i tng u
tin (nu c).
Ba phong b dn sn tem v ghi r a ch lin
lc ca th sinh.
L ph ng k d thi.
2/ H s ng k xt tuyn gm c:
Giy chng nhn kt qu tuyn sinh do cc trng
t chc thi cp (c ng du ca trng).
Mt phong b dn sn tem v ghi r a ch lin
lc ca th sinh.
L ph xt tuyn.
3/ Th tc np h s l ph ng k d thi:
Np h s, l ph KDT ti ni tip nhn (trng
THPT, S GD & T hoc cc trng c t chc thi)
theo quy nh ca B Gio dc v o to.
Sau khi np h s KDT hoc khi nhn giy bo d
thi, nu th sinh pht hin c nhm ln, thiu st,
th sinh phi thng bo cho trng trc ngy d
thi kp sa cha, b sung (trng khng iu
chnh sau ngy d thi).
4/ Th tc np h s v l ph ng k xt tuyn:
Th sinh np h s v l ph ng k xt tuyn qua
ng bu in chuyn pht nhanh hoc trc tip
ti cc trng theo ng thi hn quy nh trong
lch cng tc tuyn sinh H, C ca B Gio dc v
o to.
HNG DN LM H S THI TUYN SINH
27
MT S LU DNH CHO TH SINH
D THI K THI TUYN SINH I HC,
CAO NG TI TRNG I HC HOA SEN
A. TRC NGY THI
Question 1 (Q.1): Th sinh nhn giy bo d thi u?
Answer 1 (A.1): Th sinh nhn giy bo d thi ti ni np
h s ng k d thi.
Q.2: Nu cha nhn c giy bo d thi hoc b mt
giy bo d thi th c c cp li hay khng?
A.2: Nu th sinh cha nhn c giy bo d thi, th
sinh c th n Trng i hc Hoa Sen c cp li
v em theo cc giy t sau:
Cng vn/ giy gii thiu ca ni np h s ng k
d thi
Phiu s 2
2 nh 4 x 6
Giy CMND hoc giy t ty thn c dn nh
i vi trng hp th sinh sau khi nhn c giy bo
d thi nhng b mt trc ngy thi, th sinh cng lin h
Trng i hc Hoa Sen c cp li. Khi i em theo
cc giy t nh trn v n xin cp li giy bo thi.
Q.3: Sau khi nhn giy bo thi th sinh cn phi lm g?
A.3: Th sinh kim tra k thng tin trn giy bo d thi
nu thy c sai st hoc nhm ln thng tin (h tn/
ngy thng nm sinh/ i tng/ khu vc u tin/ khi
thi/ trng ng k hc/ ngnh hc) th sinh phi iu
chnh trc khi d thi.
Q.4: Nu giy bo thi sai, lm sao iu chnh? Cn
em theo giy t g?
A.4: Th sinh lin h iu chnh thng tin ti Trng i
hc Hoa Sen v em theo cc giy t sau:
Phiu s 2
02 nh 4 x 6
Bn sao c cng chng Giy CMND - Nu iu chnh
h tn/ ngy thng nm sinh/ h khu thng tr
Bn sao c cng chng Giy khai sinh/ H khu v
giy chng nhn i tng u tin - Nu iu chnh
i tng u tin
27
Q.5: Th sinh iu chnh, b tc h s d thi u?
A.5: Trc ngy thi cc thng tin cn iu chnh th sinh
vui lng lin h:
- Trng i hc Hoa Sen
- 93 Cao Thng, P.3, Q.3, TP.HCM
Ngoi ra th sinh cn theo di cc thng bo cp nht v
tuyn sinh ca trng i hc Hoa Sen trn website:
http://www.hoasen.edu.vn
B. TRONG NGY THI
Q.6: Th sinh c cn phi tham d bui tp trung hay
khng?
A.6: Th sinh nn c mt trong bui tp trung ca mi
t thi. Trong bui tp trung, th sinh c cn b coi
thi ph bin thi gian biu ca mi mn thi v cc
thng tin, quy nh, quy ch lin quan n k thi.
Th sinh cn c mt kim tra cc thng tin d thi
trong danh sch ti phng thi. Bui tp trung ca mi
t thi l thi im cui cng th sinh iu chnh sai
st trong giy bo d thi v b sung h s, cc thng tin
iu chnh sau s khng c xem xt.
Q.7: Khi iu chnh thng tin d thi phi lin h b phn
no, u?
A.7: Sau khi sinh hot ti bui tp trung, th sinh cn
iu chnh thng tin d thi lin h ti Vn phng Hi
ng Tuyn sinh, Trng i hc Hoa Sen, l 10 Cng
vin phn mm Quang Trung, Qun 12, TP.HCM.
Q.8: Mt giy bo d thi hoc giy t ty thn c d thi
c khng?
A.8: Nu trong thi gian thi th sinh vn c th d thi
nu b mt giy bo thi. Th sinh c mt ti vn phng
hi ng ca im thi trc gi tp trung 15 pht
c Hi ng thi thc hin cc th tc cho th sinh vo
phng thi.
Q.9: Khi d thi th sinh cn em theo giy t, vt dng
g?
MT S LU DNH CHO TH SINH
D THI K THI TUYN SINH I HC, CAO NG TI TRNG I HC HOA SEN
A.9: Khi d thi th sinh em theo:
- Giy bo d thi (ng thng tin, c nh c ng
du gip lai)
- Giy chng nhn tt nghip tm thi hoc bng tt
nghip THPT
- Giy Chng minh nhn dn
- c mang vo phng thi: bt vit, bt ch, compa,
ty, thc, my tnh in t (xem thm danh sch cc
my tnh c em vo phng thi)
Q.10: Khi d thi th sinh khng nn em theo giy t,
vt dng g?
A.10: Th sinh khng c em vo khu vc thi: giy
than, bt xa, cc ti liu, v kh, phng tin k thut
thu pht, in thoi. Cc trng hp vi phm s c
x l theo quy ch Tuyn sinh.
Th sinh khng nn em theo ti sn c gi tr khi i thi.
Hi ng tuyn sinh trng khng chu trch nhim
nu xy ra mt mt.
Q.11: Trong qu trnh lm bi thi, th sinh cn lu
nhng im g?
A.11: Trong lc lm bi thi, th sinh cn lu nhng
im sau:
- Tun th, thc hin nghim tc cc quy nh, ni
quy phng thi
- Phi ghi NG v s bo danh v h tn vo
giy thi
- Bi lm phi vit r rng, sch s, dng thc gch
cc phn vit hng, khng dng bt xa.
I VI CC MN THI TRC NGHIM, TH SINH CN
LU :
- Nghe k v thc hin ng theo hng dn ca Cn
b coi thi.
- Khi nhn giy lm bi v thi, th sinh cn kim tra
k chc chn rng: thi c s lng cu hi
nh ghi trong ; ni dung in r rng, khng thiu
ch, mt nt; tt c cc trang ca thi u c ghi
cng mt s m thi. Nu c nhng chi tit bt
thng, th sinh phi bo ngay cho Cn b coi thi
x l
28
- Ghi r H tn, ngy thng nm sinh, in chnh xc, y
s bo danh trn giy lm bi.
- Cn thn khi t s bo danh, m thi v cc cu tr
li. Ht sc ch nhng im sau:
a) Khi t cc trn, phi t m kn c (tng ng
m ca vch bn mp tri t phiu) my chm
c th ghi nhn c. Tuyt i khng c gch
cho, hoc nh du vo c chn.
b) ng vi mi cu trc nghim ch c t 1 trn;
nu t 2 tr ln my s khng chm v cu khng
c im.
c) Trong trng hp t nhm hoc mun thay i cu
tr li, th sinh dng ty ty tht sch c v t kn
khc (nu ty khng sch, my chm s xem nh c 2
en v cu s khng c chm im)
d) Trnh trng hp tr li cu hi ny nhng t vo
hng ca cu hi khc trn phiu tr li trc nghim.
e) Ch c Phiu tr li trc nghim mi c coi l bi
lm ca th sinh, do nu th sinh ch tr li ngay
trn thi hoc giy nhp th bi lm s khng c
chm.
f ) Th sinh phi gi cn thn phiu tr li trc nghim,
khng phiu b rch, b gp, b nhu.
C. SAU NGY THI:
Q.12: Th sinh theo di kt qu thi tuyn, im chun v
kt qu trng tuyn u?
A.12: Th sinh theo di kt qu tuyn sinh trn website:
http://www.hoasen.edu.vn
Q.13: Th sinh nhn giy bo trng tuyn, giy bo im
u?
A.13: Th sinh nhn giy bo trng tuyn, giy chng
nhn kt qu tuyn sinh, phiu bo im ti ni np h
s ng k d thi.
29
Q.14: Th sinh trng tuyn cn np nhng giy t g?
A.14: Nhng giy t m th sinh cn np cho nh trng
khi nhp hc l:
1. Giy bo nhp hc
2. H s hc sinh, sinh vin dnh cho th sinh trng
tuyn c xc nhn ca a phng
V bn sao c cng chng cc giy t sau v khi i lm
th tc nhp hc th sinh cn em theo bn chnh
trng kim tra, i chiu.
3. Hc b
4. Giy chng nhn tt nghip trung hc tm thi i
vi nhng ngi trng tuyn ngay trong nm tt nghip
hoc bng tt nghip i vi nhng ngi tt nghip
cc nm trc. Nhng ngi mi np giy chng nhn
tt nghip tm thi, u nm hc sau phi xut trnh
bn chnh bng tt nghip i chiu kim tra
5. Giy khai sinh
6. Cc giy t xc nhn i tng nh giy chng nhn
con lit s, th thng binh hoc c hng chnh sch
nh thng binh ca bn thn hoc ca b m th sinh...
Ngun :
Trng H Hoa Sen
Ti liu PGS.TS. ng Danh nh - Vin trng Vin Nghin cu T
v t vn KHCN
Trang huongnghiepviet.com
Trang ebook.edu.vn
www. hoasen. edu. vn