C TRN LC O

C S Chnh Trc Toronto, Canada 1999 - PL 2543 ---o0o--Ngun http://www.thuvienhoasen.org Chuyn sang ebook 21-7-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
Tp I Bt Chnh o Bt Phong Bt Ty Phn Bit Chnh Kin V Chnh Tn Cng c v Phc c Hnh B Th Mi iu Tm Nim Ngun Gc Ca Kh au Phc Bu Thp i Nguyn Xun Di Lc Tp II Bt Nh Tm Kinh Cu Tri C c G Khng? Chnh Ng Dn Kho n Tt Gic Ng V Gii thot Lm Sao Gp Pht? Lng Tm V Pht tm Php Mn Chn Tru Qua Cn M Li Ta Ct Ty Ca o Pht Bit Mnh C Phc Ch Tm Trong o Pht

u Nm i Cha ng Theo Chnh Php Dng S Cu An - Cng Sao Gii Hn Gi Tr Ca Con Ngi Khng C, C Khng Lut Nhn Qu V Cc Vn Ti Sinh, S Mnh, Cu An, Cu Siu Nm Ngi M R Voi Nhn No Qu Ny Phc Tu Song Tu Ti Nghip Th n Ca Pht Thch Ca T Nhip Php Tu Tm Dng Tnh Y Ngha Bt Y Ng Ngha Ca Cuc Sng Gia nh Ha Thun Ti Nghip Nhn No Qu Ny Bit Mnh C Phc T Nhip Php

---o0o--Tp I An lc v Hnh phc Trn th gian ny, an lc v hnh phc l nim ao c, mong mun ca tt c mi ngi, khng phn bit mu da, sc tc hay tn gio. Ngi theo bt c tn gio no trn th gii cng u mun c c mt cuc sng an lc v hnh phc ngay hin ti, trc khi t gi ci i ny ra i, v ci nit bn hay thin ng. Cuc sng an lc v hnh phc khng phn bit, khng dnh ring cho ngi giu ngho, hc thc, a v, hay nam ph lo u. Cuc sng an lc v hnh phc ch c vi nhng ai "bit" cch sng an lc v hnh phc m thi. Nhiu khi chng ta ngh an lc v hnh phc do to ha ban cho, do cu nguyn Tri Pht hay thng , thn linh m c. Bi vy cho nn, khi gp kh au v phin no, con ngi thng tm kim bnh an trong s cu nguyn, hay mong i s ban n cu ri ca thn linh hay thng . Chng ta th hi c my ai c bnh yn, c an lc v hnh phc qua s cu nguyn sung nh th? Th d nh c ngi b bnh, nu ch bit cu khn, van xin bc s, cho mnh khi bnh, nh vy cha . Ngi phi chu nghe li dn, phi chu ung thuc, phi chu tp th dc, phi chu king

c, th mi c nhiu hy vng khi bnh c. Hn na chng ta th suy ngh: mnh c xng ng c hng an lc v hnh phc nh mong cu hay khng? Nu c, thng l ng ton nng, ch cng v t, ban cho chng ta ri, u cn phi cu nguyn? Nu khng, chng ta c cu nguyn cng v ch m thi. *** Trong qu kh xa xa, vic tin tng thn linh ch an i nhng ngi qu kh au cha tm c li thot. Ngy nay, nu con ngi khng chu tch cc cha bnh cho chnh mnh m ch bit cu khn, van xin, ch bit em toa thuc c tng hng trm ngn ln th bc s hay thn linh cng b tay m thi. C ngi cn m tn hn, khi gp cnh ng kh au v phin no, bn i coi bi, xem tng, on vn mng nhng ng b thy bi, l nhng ngi khng cn phng k sinh nhai no khc, ngoi chuyn tn dc da theo tm l ca con ngi, gt ngi kh au nh d. H bo ngi v nh, i ci ca, sa ci ging, ph ci tng, xoay ci bp, dn ba cng khp ca ln, ca s, cu tiu, nh bp, vi hy vng c bnh yn, c tai qua nn khi, c an lc v hnh phc! Thc ra lm nh vy ch gy thm phin toi trong gia nh, bi v u phi ai cng tin nhng iu m tn , ch lm sao c c an lc v hnh phc? Mun c c an lc v hnh phc, chng ta hy tch cc tm hiu th no l an lc, th no l hnh phc, hnh phc t u ti, an lc t u c, ri chng ta c gng thc hin cho bng c cuc sng an lc v hnh phc ngay hin ti, trn th gian ny, bng chnh quyt tm v n lc ca chng ta. Ngi ta i thng quan nim hnh phc qua hnh nh ca mt cuc sng y vt cht v tinh thn. Ngi ta thy mt ngi c nh cao ca rng, c v chng con ci ng hong, c cng n vic lm tt, c a v trong x hi, th lin cho l hnh phc v m c c c mt cuc i nh th. Quan nim nh vy c ngha l ngi ta ch bit ci hnh phc bn ngoi, ci hnh phc trc mt ca ngy hm nay, ch cha phi l hnh phc "thc s v vnh cu". Chng ta hy chun b t tng, tm hiu th no l an lc v hnh phc thc s v vnh cu. Nu khng, d c c ci hnh phc vt cht nh hng m c, chng ta cng khng thc s c c an lc v hnh phc lu di. Ti sao vy? Bi v d ngi c hnh phc vt cht, cha chc c an lc tinh thn. Th d nh chng ta trng s c c k ny, chng ta c tha kh nng sm xe hi, xy nh lu, to dng mt cuc sng vt cht giu sang,

sung sng. Nhng th hi, nh vy, chng ta c an lc v hnh phc hay khng? Mt cuc sng y v vt cht ca ngy hm nay cha chc tn ti vnh vin cho n ngy mai. Cuc i bin i khng cng, khng ai c th bit c ngy sau ca mnh s ra sao. Ngy sau s ra sao, l cu hi khng c cu tr li. ng i kim cu tr li ni my ng b thy bi, v ch, ph cng, ph sc, ph tin bc, ph thi gian. Ti sao vy? Bi v cc ng b thy bi cn cha bit ngy sau ca h th no na ka! Trc y, c ai ng c rng ngy nay ngi dn Vit chng ta sng lu lc khp ni trn qu a cu ny hay khng. Nhng ci chng ta c hm nay, ngy mai c th b bin i, h hoi hay mt i, lc chng ta s ngh sao? Lng tic nui tin ti, ca ci, ti sn, u lm cho cuc sng ca chng ta c an lc v hnh phc. Nhng cng n vic lm khm kh hm nay, c th tht bi ngy mai. Lc , chng ta s ngh sao, lng tic nui cng n vic lm hm qua, u lm cho cuc sng hm nay c an lc v hnh phc. Nhng quan h bn b tt p hm nay c th s bin i ngy mai, c th tr nn th nghch, tai hi khng th lng trc c. V l bn b ch thn ch thit vi nhau hm qua, chng ta trt di tm s qu nhiu iu thm kn ring t, v l lch, v tnh cm, v cng vic lm n, b mt ngh nghip chng hn, rut gan pho phi em ra phi ro, ri hm nay, quan h khng cn tt p na, h em nhng chuyn bit c cng khai trc d lun, trc mi ngi, chng ta ngh sao? Lng bc tc, on th, gin d, u lm cho cuc sng ca chng ta c an lc v hnh phc. Nhng ngi thn thch, quyn thuc nh cha m, anh ch em, v chng, con ci ca chng ta, u phi vnh vin tn ti trn th gian ny. n lc nhng ngi thn thuc c mnh h no, hoc t gi chng ta ra i, chng ta ngh sao? Lng thng yu, tru mn, tic thng, u lm cho cuc sng ca chng ta c an lc v hnh phc. Tt c nhng ca ci vt cht, nhng th c hnh tng, m chng ta c th dng cp mt thng nhn thy c, dng bn tay xc chm c, trn th gian ny, u phi tri qua bn giai on: "sinh, tr, d, dit". Ngha l mi th ca ci vt cht, c hnh tng, nh nh ci bn, ci gh, nh ca, cy ci, ln nh dy ni, qu a cu, u c hnh thnh, bng cch ny hay cch khc, gi l "sinh", hin din trn th gian ny mt khong thi gian no , gi l "tr", tn ti c vi nm hay vi chc nm, vi trm nm hay my ngn nm, thm ch vi triu nm, cng phi n giai on

bin i, h hoi, gi l "d", v cui cng cng tan r, bin mt, gi l "dit". Chng ta nn bit thm rng cc th vt cht, c hnh tng ni trn y, bao gm c ci thn th nng my chc k l ca chng ta, trong kinh sch thng gi l "thn t i", gm c a, thy, ha, phong, tc l t, nc, la, gi hp thnh ny, hay ni cch khc, ci thn bng t st nhi vi nc ri ph hi nng vo m thnh, cng phi tri qua bn giai on "sinh, tr, d, dit" khng th khc c! Chng ta c cha m sinh ra, ln ln, trng thnh, tr th c vi chc nm, ri n thi k c th bin d, tr nn gi nua, da d nhn nhm, lng cm, m hp v cui cng ri cng b hy dit. c tri qua bn giai on "sinh, tr, d, dit" nh th, chng ta thc s c nhiu phc bo, sng c trm tui, do tch ly phc thin nhiu i trc v i ny. Cng c bit bao nhiu ngi trn th gian ny khng tri qua bn giai on nh th. C ngi ch c "sinh" m khng n c cc giai on: "tr, d, v dit"! C ngi ch c "sinh" v "tr" mt thi gian ngn, c th cha c "d", th b "dit" ri! chnh l nhng ngi t tu nhn tch phc, li cn to nhiu nghip bo xu! Thng thng, chng ta ch thy ngi khc qua i m khng bao gi dm ngh ti c lc no , chng ta cng phi t gi ci i ny nh bao nhiu ngi khc. Nu lc no cng lun lun nh ngh c nh vy, chng ta s khng cn phin no v nhng chuyn "d ln d nh" trn th gian ny na. Ti sao vy? Bi v c ai bit ngy mai mnh cht m hm nay vn cn hn thua, vn cn mun tha kin ngi khc ra ta, vn cn tranh u nh tru-b-nh hay khng? Chc l khng, v khng ai mun khi mnh nm xung, ngi ta n khc nh trn quan ti ca mnh ch. Nhng v tnh nng gin, sn hn, t i qu cao, ta y l ngon nht trong thin h, cho nn khng dn c. Hn na, v thng ngh rng "i cn di", cho nn con ngi kh nhn c nhng iu bt nh y dy trn ci i ny. C ngi khi thy mt ngi khc cht th lin ngh ngay rng mnh cng c ngy phi cht, cho nn lp tc suy ngh, tm ng thot khi sanh t lun hi. H c gng tm hiu khm ph ra "con ngi chn tht" ca chnh mnh, ngoi ci thn xc ang mang v s b li khi ra i v bn kia th gii. l hng ngi c tr tu cao. t c "con ngi chn tht" th chng ta khng cn b phin no kh au chi phi, chc chn s tm c cuc sng an lc v hnh phc ngay trn ci i ny, trn th gian ny. Ti sao vy? Bi v sng c vi "con ngi chn tht" ca chnh mnh th chng ta "gic ng v gii thot", bc ra khi nhng kh ly ca cuc i.

Nhng lm sao t c, lm sao sng c vi "con ngi chn tht" l vn chng ta cn nghin cu, cn tm hiu cho thu o, cho tng tn. Vic ny i hi chng ta phi pht tm b mt cch kin c, mt cch dng mnh, phi pht nguyn tu hc theo ng Chnh Php, trong sut mt thi gian cn thit no , ty theo cn c trnh v n lc ca mi ngi. Mc ch cu knh ca o Pht nhm ch by cho tt c mi ngi bit c "con ngi chn tht" ca chnh mnh, khng cn m m, tri ln trong vng sinh t lun hi. Ch khng phi nh chng ta thng thy nhng bc u, khi mi n vi cha chin. o Pht khng ch c nhng nghi l tng nim, cu an, cu siu, cu phc m thi. C ngi thy ngi khc cht ch xc ng mt lc, nhng khi thy ngi thn qua i lin tnh ng, nhn bit "cuc i l v thng". V thng ngha l khng c g trn th gian ny tn ti vnh vin, k c thn xc ny. Cho nn khng cn tham m chuyn tranh danh ot li na, quay v suy t, tm hiu u l s tht ca con ngi, u l s tht ca cuc i. T , con ngi cng tm c cuc sng an lc v hnh phc. C ngi thy ngi khc cht, thy ngi thn qua i cng khng nh hng g, cho n lc chnh bn thn sut cht v mt tai nn no , hay may mn thot khi mt cn bnh him ngho, thp t nht sanh, lin thc tnh, nhn bit r rng cuc i l "kh nhiu vui t", mi ca ci vt cht l v thng, cui cng khng c g trng tn, lin mnh m dt b mi th au kh phin no h ly trn i. Khi dt b c, con ngi bt u sng cuc i cn li trong an lc v hnh phc. i a s cn li th khng nh vy. Con ngi mi ln ln trong cuc sng ca th gian, khng c thi gi n ung, ngh ngi, lo cho chnh mnh, thy ngi khc cht th mc k, mnh th "cn lu mi cht", i mnh cn di m, hy lo lm n tranh u, kim t danh g vi b con, cho r rng tng mn dng h, cho sng mt p my, ng thi kim cho thit nhiu tin, bt chp mi th on, lng gt sang ot, vu khng co gian, tha gi kin tng, hng th cho sung sng tm thn. Cc vic khc ngi khc lo, khng phi chuyn ca mnh, ngi b tha b hi kh s th no cng mc k. n lc lm chung, sp la i, h thnh s, cu cha, mi ng, mi b, n cht c nh, tng kinh cu nguyn, cho mnh c vng sanh ty phng cc lc, cho mnh c tip tc sung sng, cho mnh c ln thin ng, hng phc i i trn . em tin hi l cc s, cc cha nh vy l c nh nguyn hay sao? Trn cc ci lnh , ch c cc bc thng thin nhn, tc l cc ngi ton thin m thi. u phi lm tin nhiu ca, em nh thit l nhiu ngi khc cu nguyn cho mnh m ng

u. Khi cn sng trn th gian ny, h ch bit c mnh, gia nh mnh, ch bit c "mnh v mnh, tin v tin", khng bit tu tm dng tnh, cho nn khng c an lc v hnh phc, cuc sng chm m trong phin no kh au, u tranh ginh git. n khi cht, mt cch chc chn, h ch c tiu diu ni min cc lc, c siu thng v ci thin ng, qua cc phn u trn bo ch m thi. Hiu c cuc sng l v thng, thay i khng dng, tm cng bin i tng giy tng pht, chng ta c phn na cuc sng an lc v hnh phc. Ti sao vy? Bi v hiu c nh vy, khi gp tai bin ca cuc i, nay cn mai mt, nay thnh mai suy, nay li mai l, nay vui mai bun, nay khen mai ch, nay thn mai th, nay thng mai ght, nay bc mai bi, nay ln mai xung, nay vua mai gic, chng ta lin bit ngay l "thp nh th", tc l "mi iu ng nhin". Trn ci i ny, th gian thng tnh l nh vy , chng ta ng ngc nhin, ng thc mc, ng tc gin, ng th than, ng trch hn, ng ngh suy, ng bn tm. Nh , chng ta khng cn kh au v phin no na. Trn th gian ny, chng ta thy y dy nhng s thng trm: lc c lc thua, lc thng lc bi, lc li lc l, lc thnh lc suy, lc khen lc ch, lc tng bc lc bi bc, lc au kh lc hnh phc. Trong kinh sch, nhng bc thng trm nh vy c gi l "bt phong". Bt phong gm c bn iu phc bo v bn iu qu bo, hoc bn iu nh v bn iu bt nh , chia thnh bn cp: "li v suy, hy v d, xng v c, kh v lc". l tm ngn gi trn th gian, lc no cng khng ngng thi, ht cn gi ny ri n cn gi khc, c lc gi thi hiu hiu mt m khe khon, c khi gi thi mnh lit kinh hn, tn bo khc lit trong cc cn ging bo. Lc gp ngn gi "li lc" thi n, nh trng s chng hn, th tm ca chng ta s ni sng ngay, c ngi mng qu ng tim ht th. Lc gp ngn gi "suy sp" thi n, thi cuc gy nn tn gia bi sn, s nghip iu tn, th tm ca chng ta s ni sng ngay, c ngi tic ca qu nn t vn cht. Lc gp ngn gi "hy bng" thi n, b ch bai, b bi l, b ni xu th tm ca chng ta s ni sng ngay. Lc gp ngn gi "danh d" thi n, c vit sch cao, c pht bng khen tng, vui v khn cng, th tm ca chng ta s ni sng ngay. Lc gp ngn gi "xng tn" thi n, c tng bc, nu tn ngi khen, th tm ca chng ta s ni sng ngay. Lc gp ngn gi "c bi" thi n, b ch trch, bi bc, ch danh ph bnh, th tm ca chng ta s ni sng ngay. Lc gp ngn gi "kh au" thi n, chng hn nh gp hon nn, ngi thn qua i, th tm ca chng ta s ni

sng ngay. Lc gp ngn gi "hoan lc" thi n, c s h h mng vui, th tm ca chng ta s ni sng ngay. Ngi no c cng phu tu tp, c bn lnh chu ng c tm ngn gi c ny thi n m "thc-ca-ra tm" vn "nh nh", vn "v ng chuyn", tc l tm tr ca ngi vn khng lay ng, khng khi nim, khng vui mng hn h, cng khng u lo s st, d gp bt c hon cnh no cng vy, ngi c gi l "bt phong xuy bt ng", c ngha l tm gi thi chng ng, d nhin ngi c cuc sng an lc v hnh phc vy. Ngoi bin khi lc no cng c gi thi, ty theo sc gi, mt bin s c sng nh, sng to tng ng. Tm ca chng ta v nh mt bin, khi c chuyn xy ra, v nh tm gi thi n, th lp tc ni sng ngay. Th d nh thy ngi on th, nghe li chi mng, nh chuyn thua thit, th tm ca chng ta lp tc ni sng ni sn ngay. Chng ta mun c cuc sng an lc v hnh phc th ni tm khng nn ni "sng tham, sn, si" mi khi "tm gi" thi n. Cn nu cn sng c "l" ni ln ri, th hy gic ng ngay, hy "bit" ngay rng tm ca chng ta ang ni sng. Nh sng s lng ngay v chng ta hy mm mt n ci cho tht ti tn! Th l ht, phin no qua i ri! Tuy nhin, sng lng nhanh hay chm l do cng phu qun chiu mi ngy, mi gi, mi khc ca mi chng ta. Cng nh chic xe c thng n hay khng vy thi. Thng thng th chng ta ai ai cng "ti lun bc ti" cho h gin, khng th dng c, khng th nhn ni, mi khi tm gi thi n. Trong gia nh, nu ngi v c l tay p b mt mn bnh thng, hoc quan trng v qu gi nh ci bnh c i Khang Hy i na, c lang qun cng khng nn v th m nng li tic ca, lm cho gia o bt an, hung g nhng chuyn lt vt nh mn khc. Cp v chng nh vy khi cn phi i coi bi, xem chng no ht tiu hn ht i hn, chng no tai qua nn khi, chng no mi c bnh yn. Thc ra i hn hay tiu hn l ty mnh ht trn, bao lu mnh cn lu bu tic ca th by lu mnh cn phi xc du c l cho bt nhc u, cho au bng. An lc v hnh phc ngay trong gia o ca h ri, khi cn phi kim, nhc cng mt sc. Cng vy, khi ng chng c tht bi trong cng vic hn hp lm n, thua l, thm ch c t vn, v n i chng na, v phu nhn hiu bit cng khng v th m nng li tic ca, khng ay nghin: phi chi ng tin cho ti mua ht xon va chng din c p , va dnh lm ca sau ny! c nh vy, gia o s bnh yn, cuc sng c an lc v hnh phc chc chn, khng nghi. Nhng cp v chng nh vy khng cn n gp bc s tm thn, tm l g c. Bi l, d c than tri trch t, la li om

sm chng na th cng khng c cch no b li nhng s mt mt vt cht cng nh tinh thn, chuyn g qua thuc v qu kh, hy cho n qua i, ng tic nui, ng than van, ng nh tng, chng ch li g. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Qu kh tm bt kh c", chnh l ngha nh vy. Ngi ta thng t hi: Ti sao t nhin ti kh qu vy, ti sao t nhin ti b bnh vy, ti sao t nhin ti b ngi khc mng vy, ti sao t nhin c a b mi sanh ra b tt nguyn, lc cn khim khuyt? Con ngi khng th gii thch c nhng cu hi ti sao "t nhin" trn y, bn ht ln u mt nhn vt, do chnh con ngi tng tng ra, ri gi l Tri, l Thng , l To Ha. Ngi ta thng ni: Nh Tri thng, nn ti giu c, sung sng. Ti Tri tr tru, khng thng yu, mun trng pht, nn ti kh qu, nn ti b bnh hon, nn ti b tai nn lin min! Ci g cng nh tri ti tri ht trn. ng Tri hay B Tri nu c thc, v l ng c quyn nng tuyt nh, l ng ch cng v t, l ng c lng bc i bao la, ti sao li "ban phc ging ha" mt cch ty tin, mt cch ba bi nh th, ti sao khng ban cho tt c con ngi mt cuc sng an lc v hnh phc ngay trn th gian ny, ti sao khng dp ht loi yu ma qu qui, cho cuc i c ti vui p ? Tri li ha hn rng: ngi no chu th phng, mi c cho ln thin ng hng phc i i, cn tt c mi ngi khc khng chu tin nh vy, khng chu th phng, b cho xung ha ngc ht trn! Ci ci thin ng phe ng, ch k nh vy, u khc g th gian ny? Ci nim tin v cn c ni tri t qu thn ma qui linh thing, khng lun l c nh vy, ang dn dn b y lui, theo pht trin ca khoa hc, trn khp th gii hin nay. S ngi tin tng nh vy, cng ngy cng sng mt ra, cng gim dn, nh hc hiu chn l. Ngi i nay nht nh khng cho nhng k li dng c tin tn gio la gt thm na. Nhng ngi ny by ra nhng cu chuyn huyn hoc, linh thing gi to, no l tng bit khc, no l bc tranh chy nc mt, no l ngy tn th sp n, no l thnh thn cu ngi cht sng li, no l thn linh hin ra ni ny ni n, trn m my, trn ngn cy, trong hc , bn sui nc, dy iu ny, bo iu kia, tin tri iu n, iu no cng c li cho nhm ngi t i ca h m thi. Con ngi c tr tu ti thiu khng th chp nhn, khng th tin c nhng iu v l nh vy. Th hi thnh thn cu ngi cht sng li lm chi, bi v sau ngi ny cng phi cht m thi, c ai sng mi khng cht u, k c ng thnh ng thn kia. Lc ai n cu

h ln na? Thnh thn hin ra c ch li g cho vic tu tm dng tnh ca chng ta ch? Hay ch gnh ti thay cho chng ta? Thc ra, trn th gian ny khng vic g t nhin m c, m sinh ra u, cng khng c tri no ban phc ging ha mt cch ba bi nh vy c. Chng ta cn nn bit s thc l: Tt c mi s vic u do nhn duyn sanh ra. Tt c mi s vic u do nhn duyn dit i. Th d nh ci cy khng phi t nhin mc ln c, m phi do nguyn nhn l ht ging gieo xung t, ri nc ti, nh sng v nhiu yu t khc tr duyn, mi c c. Gieo nhn l ht ging cam th c cy cam v gt hi qu cam. "Nhn no qu ny" l nh lut. Khoa hc cng tha nhn nh vy. n ung khng v sinh, khng iu l nguyn nhn, hu qu l b bnh. Thi nay, ngi b bnh th i bc s khm bnh v cho thuc ung, ch cu nguyn thng , ung nc sng nc sui, tng kinh th lm sao khi bnh cho c? Nu tng kinh cu nguyn thng , ung nc sng nc sui, m khi bnh, th bc s, dc s nn gii ngh, bnh vin ng ca cho ri. B bnh khng do tri pht, ht bnh khng do tri thng. Ht sch, c bc l nguyn nhn, hu qu l tn gia bi sn, v b con ch. Chi xu, m b thc thc b go, lng gt l nguyn nhn, hu qu l b chi mng, khinh khi. Li bing lm vic l nguyn nhn, hu qu l ngho kh. Li bing hc hnh l nguyn nhn, hu qu l dt nt. m mu hi ngi l nguyn nhn, hu qu l b qu bo ngi hi li. Sing nng lm vic, bit tit kim l nguyn nhn, kt qu l giu c. Chm ch hc hnh l nguyn nhn, kt qu l t. Tt bng gip ngi l nguyn nhn, kt qu l c mn chung. Tm hn khong t thoi mi, khng cha chp th hn, khng cha chp chuyn nh mn, khng tham sn si, khng thnh kin, khng ganh t, khng k, khng t him, khng ganh ght, khng tranh ua, khng hn thua, khng k th, khng so o, khng suy lng, khng tnh ton, khng c chp, khng quan trng ha mi vic ln nh, khng phn bit phe phi, khng th phi nhn ng l nguyn nhn, kt qu l cuc sng an lc v hnh phc vy. Thng th chng ta thy qu bo nhn tin, sinh s th s sinh, gieo gi th gt bo, hin th gp lnh, lm thin th hng phc. Tuy nhin, cng c nhiu ngi thc mc: Ti sao c ngi n hin lnh, bit tu tm dng tnh, thng xuyn i cha, i nh th, khng lm vic g bt nhn tht c,

nhng h c b tai ha, bnh hon, ha v n ch, xui xo dn dp? Tri li, c ngi tht iu ngoa, hung tn, la thy phn bn, lm mi chuyn ti t, nm du tay, khng cha bt c th on, phng tin gian manh no, nhm ot cho bng c mc ch v k ca h, ti sao h vn c phy phy, nhn nh, n nn lm ra, tu nh sm xe? Dng nh cng l, l phi khng c trn qu a cu ny vy! Thng , nu thc l ng ton nng, c php l siu vit, cu g cho ny, cu ngi cht ng sng, sao khng dp tr sch hng ngi nh vy, cho th gian ny bin thnh thin ng, c phi l tt p vn ton hay khng? Trong lc khoa hc cn qu phi thai cha gii thch c cc hin tng vt l, thin vn, cho nn con ngi bn tng tng, bn nn ra thng , chnh con ngi nng ta vo , cu nguyn tm s bnh an tm hn tm thi trong lc s hi, kh au m thi. Lut nhn qu gii thch c cc vic trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. C nhng nguyn nhn c to ra trong qu kh, kt qu hay hu qu nhn c trong hin ti. C nhng nguyn nhn c to ra trong hin ti, kt qu hay hu qu nhn c trong v lai. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: Dc tri tin th nhn, ng kim th gi th. Yu tri lai th qu, kim sanh tc gi th. Ngha l: Mun bit kip trc mnh lm g, hy nhn cuc sng ca mnh hin ti. Mun bit kip sau mnh s ra sao, hy nhn vic mnh ang lm hin ti. Nu hm nay mnh dt nt ngho nn khn kh, gp tai nn lin min, thm ch cht ngi, th l qu ca ci nhn to c nghip v khng bit lm vic phc thin trc y, ch khng c chuyn thng ght ty tin ca thng no c. Nu hm nay mnh thng minh, n mc, th l qu ca ci nhn tu tm dng tnh, tch phc tch c trc y nhiu i v i ny. Hm nay mnh c bnh an l qu ca ci nhn mnh khng to s bt an cho k khc, d l k th. Hm nay mnh c hnh phc l qu ca ci nhn mnh khng ph hoi hnh phc k khc, d l k th. Ty theo "ci nhn" l ht ging loi no, sau khi c gieo xung t, phi ch "thi tit nhn duyn", mi gt hi "ci qu" ca n, c khi sm, cng c khi mun. Cng c khi gt phi qu chanh chua, nhng c th em

bn i, mua qu cam ngt. l trng hp chng ta "l" gieo nhn xu, nhng nh thin tri thc nhc nh, chng ta bit phc thin, quay tr v chnh o, chuyn ba nghip xu c thnh ba nghip thin lnh, lm nhiu vic phc c, tu tm dng tnh, chng ta c th gt "qu tt", hay t ra cng gim bt c "qu xu". Tc l chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. Cng v nh gieo nhn bit tit kim, con ngi c th gt qu giu c, hay gim bt c n xa vy. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy:"Nht thit duy tm to". Ngha l tt c u do tm ca chng ta to ra. Mun c qu thin ng trong tm, chng ta hy gieo nhn t bi h x, bc i v tha. Gieo nhn ch k, hn th, tham lam, sn hn, si m, nht nh gt qu a ngc trong tm, chc chn khng sai, ch c sm hay mun m thi. Thin ng a ngc hai bn. Ai ng th nh, ai m th sa. Thin ng chng cha qu ma. Ai ngi tm thin tm ra thin ng. Chng ta thu hiu l l chn tht ca cuc i l v thng, khng c g tn ti vnh vin, khng c g l t nhin sanh. Lut nhn qu p dng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. Sinh s th s sinh. Nhn no th qu ny. Gieo gi th gt bo. C la th c khi. Cu nguyn ch em li s bnh an tm hn tm thi. Bnh an thc s ch c cho ngi thin tm m thi. Thin ng, a ngc tuy l hai tm trng khc nhau, nhng tt c thc s ch l cc trng thi trong tm ca tt c chng ta m thi. *** Tm li, cuc sng an lc v hnh phc khng do cu nguyn sung m c, khng c mt nguyn tc no, mt phng php no m to ra. Cuc sng an lc v hnh phc khng l c quyn ca bt c ai theo mt tn gio no, bt c ai thuc mt dn tc no, hoc bt c ai thuc mt gii no. Ngi qu khn ngoan, lanh li i khng th c cuc sng an lc v hnh phc. Ngi qu kh di, u m, ngu mui cng khng th c cuc sng an lc v hnh phc. Cuc sng an lc v hnh phc ch c ni tt c nhng ai bit tu tm dng tnh, bit qun mnh v ngi, bit lm vic phc thin, bit qun chiu, suy t l v thng, l nhn qu, nhn duyn ca cuc i. Tc l cuc sng an lc v hnh phc ch c ni nhng ngi "bit" sng an lc v hnh phc m thi. Ch cng v t l ch vy. Ngy xa, c ngi n hi c Pht: Bch Ngi, c kinh in no c th c tng cu nguyn cho t c Nit bn hay khng? c Pht p: Khng! Ti sao vy? Th d nh qung hn xung nc, hn nng tc

nhin chm lm, khng c kinh in no c tng, c th cu nguyn cho cc ni ln c. em du xung nc, du nh tc nhin ni trn mt nc, khng c kinh in no c tng, c th khin cho du chm c. Ngha l khi con ngi to nghip bt thin th b sa a, lm vic xu c th tm trng bt an, khng th nh cng kin cu an, m c bnh an, yn n, khng th nh cu hn, cu siu m ngi c th thng ln nit bn hay thin ng c. Cng vy, khi con ngi bit lm vic phc thin, bit tu tm dng tnh, bit qun chiu, bit suy t l v thng, l nhn qu nhn duyn ca cuc i, th nht nh khi sng c an lc v hnh phc. Khi ra i, ngi c an lnh, siu thot, ti sanh ni nhn cnh. Khng ai c th em kinh in no c tng, hay ra x, hoc khng th v ngi khng theo tn gio ny, khng theo tn gio kia, hoc v bt c l do g, m ngi c th a vo a ngc c. Tm ca h trong sng, thanh tnh, t ti, nh nhng, thnh thin hin i, nht nh khi ra i, c siu thng ci lnh, ci thin m thi, khng c g nghi ng c. Cng nh ci cy bnh thng mc nghin v bn no, khi b ca xung, s ng v bn vy. Ch cng v t ng ngha phi l nh vy. ---o0o--Bt Chnh o Trong cuc i au kh trn th gian ny, khi gp nhng vic tai bin, nhng s bt trc, nhng chuyn bt nh , con ngi thng c khuynh hng cu nguyn van xin t tin ng b, thnh thn thin a, ngc hong thng , B Tt Pht T, t bi gia h, thng xt cu gip, tai qua nn khi, cho c bnh yn. Nhng thc ra, chng ta ai ai cng hiu rng vic cu nguyn ch c tc dng gip cho con ngi c an tm trong giy pht cu nguyn thi. C my ai cu g c ny? Cu xin khng c p ng, chng l thin a khng bc i, B Tt khng t bi? Cn c Pht cu chng sanh bng cch no, nh th no? o Pht khng ch dy cu nguyn nh l cu knh. Theo quan nim ca Pht gio, cu nguyn c xem nh nhng li chc lnh, nhng mong mun thit tha, vi mc ch v tha bt v k, v ngi khng v mnh, mt cch pht tm i t bi. Chng hn nh chng ta cu nguyn cho quc thi dn an, chng sanh an lc. Chng ta lm c vic tt g, c c cng c hay phc bu no, cng hi hng, cu nguyn cho tt c chng sanh u trn thnh Pht o. Chng hn nh chng ta cu nguyn cho cha m c mnh khe bnh yn, sng lu trm tui. Song vic c c hay khng,

cn ty phc duyn ca cha m. Tuy nhin, vic cu nguyn nh vy cng ni ln c lng hiu tho chn thnh ca chng ta. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". Ngha l mi ngi hy t mnh tch cc chuyn ha thn tm ca mnh, bng cch c gng hc hiu gio l ca o Pht, l ngn uc Chnh Php, soi ng ch li, gip con ngi thot ly phin no v kh au ca cuc i, khi thc s em p dng vo i sng hng ngy. l cch duy nht thp phng tam th ch Pht cu chng sanh. Ngi Pht T chn chnh cn nn nh k iu ny. *** Theo gio l ca o Pht, con ngi can m nhn nhn s thc l: cuc i kh nhiu vui t, nhng khng t tng tiu cc, khng bi quan ym th, khng ngn ngm chn chng. Tri li, con ngi tch cc tm phng cch c gic ng v gii thot, khng th ng chp nhn, khng cu nguyn van xin. gip chng sanh c sng an vui, x tr trin phc, ct t tri buc, dp tan phin no, thot ly au kh, trong tam tng kinh in, c Pht thuyt minh "Bt Chnh o". Bt chnh o l phng php gin d, thch hp vi i sng hng ngy ca chng sanh, nhm mc ch ci thin tm l, ngn t v hnh ng, gip con ngi b t o theo chnh o. Bt chnh o gip chng sanh hng v, tin n mt i sng ch diu cao siu, hay t ra cng xy dng c i sng an lc v hnh phc. V vy, "Bt Chnh o" cn c gi l "Bt Thnh o". Bt chnh o l con ng a chng sanh n ch gic ng v gii thot, gm tm iu chn chnh, l: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. ---o0o--1.- Chnh Kin: Trc ht, chng ta nhn thc mi s s vt vt hin hu, tc l mun php trn th gian, khp php gii, u do nhn duyn sinh, khng trng tn v s bin dit. l "L Nhn Qu" v "L V Thng", hai chnh kin quan trng mi ngi cn thu trit.

A. - Th no l chnh kin? - Chnh kin l kin thc chn chnh. Ngha l con ngi cn c s hiu bit v s nhn thc sng sut v hp l. Chnh kin c ch li gip con ngi khng sng trong m lm, in o. Ngi c chnh kin thy nh th no th nhn ng nh th y, khng thay i trng en, khng k th xu tt, khng ph phn hay d. Chnh kin l s hiu bit v nhn thc khng b tp qun, thnh kin, dc vng hay tm phn bit, ngn che v lm sai lc. Ngi c chnh kin hiu bit tng tn th no l chnh t, chn ngy, i tiu, thin vin, nhng vi tm bnh thng, tm chnh trc v tm bt ty phn bit. a) L nhn qu: Chng ta ai ai cng bit: "Gieo nhn no gt qu ny". Th d nh c ht cam gieo xung t, gi l "nhn", cng thm nc ti, nh sng, phn bn, cng chm sc, gi l "tr duyn", chng ta s gt hi c "qu cam", sau mt thi gian no . Khng th no gieo ht cam ngt li gt qu chanh chua c, hay ngc li. L nhn qu cn c gi l l nhn duyn. * Khng bao gi c qu m khng c nhn. C my mi c ma, c la mi c khi, gieo gi mi gt bo, sinh s th s sinh. Khng th c chuyn t nhin c ci cy mc ln, m khng c ht ging trong t. Khng th c chuyn t nhin chng ti chi mnh, m mnh chng c lm g ht, trong kip ny hay nhng kip trc! l chn l. l l nhn qu hay l nhn duyn. Nhn r qu bo ca hnh vi, ngn t v nim ca chnh mnh nh vy, chng ta s khng trch ngi, trch tri, trch t g ht, ch bit trch mnh, cho nn khng cn phin no v kh au na. Tri li, chng ta tch cc sa i tm tnh, lm sao cho mi ngy mt tt p hn, cuc i c sng sa hn, gia nh c hnh phc hn. * Vic ny sinh ra do vic kia sinh ra. Khng c chuyn g xy ra, d ln hay nh, d quan trng hay bnh thng, m khng do c chuyn khc xy ra trc . Th d nh chng ta c ci bnh n, nguyn do trc c bt, c ng v c cng th, d nhin cng do chng ta c tin mua. Th d nh: C th pht ph nguyn do n ung qu . Ngho tng nguyn do lm bing. Bnh tt nguyn do thiu v sinh. Con ci khng c tnh thng m nguyn do cha m khng thng xuyn chm sc, gn gi. Thin h th ght nguyn do li ni kh nghe. V chng lc c nguyn do thiu s cm thng, thiu s hiu bit, thiu s ha hp. * Mun s mun vt trn th gian ny u do nhn duyn sinh. Mi s mi vic khng do ng tri, khng do mt ng to ha y quyn nng no to

ra c. C ngi cho rng: chnh con ngi sinh ra thng , bi v thng ch l sn phm do con ngi tng tng m thi. Mi o gio, mi dn tc, mi thi gian, c mi quan nim khc nhau v thng . Thng , nu c thc, khng th cho cc ngi th gian li dng danh ngha v phi l ng ch cng v t. Ti sao li c nhng chuyn: tri thng ngi ny hn ngi kia, cho ngi ny sung sng hn ngi kia, ngi ny sinh ra khe mnh, trong cnh giu sang, ngi kia sinh ra tt nguyn, trong cnh ngho kh, dn tc ny giu sang sung sng, dn tc khc ngho nn kh cc? Theo gio l ca o Pht, s d ngi ny khc ngi kia v phng din ny hay phng din n, bi v mi ngi to tc nghip nhn khc nhau, cho nn nhn nghip qu khc nhau. Cng nh ngi lm bnh th n bnh, ngi nu ch th n ch. Chnh mnh lm mnh hng. Chnh mnh lm mnh chu. mi thc l ch cng v t vy. b) L v thng: Chng ta ai ai cng bit: "C sinh t c dit". Ngha l mun s mun vt trn th gian ny u khng tn ti vnh vin. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng giai th h vng". Ngha l bt c vt no c hnh tng, nhn thy c bng cp mt thng, ln nh qu ni, ta nh, nh nh tm thn chng ta, nh ht ci, ht ct, tt c u h vng, u tri qua bn giai on: "sinh, tr, d, dit". Mi vt sinh ra, tr th mt thi gian ngn di, ri cng bin d v cui cng cng b dit mt! Th d nh: Cy bng hng t ht ging trong t sinh ra, mc ln, tr hoa. Hoa hng khoe hng sc, t ngy sau ho a, tn li, tr thnh phn bn cho bng hng khc sau ny. Cuc i c nh th tip din khng ngng, o Pht gi l "s lun hi", cng nh bnh xe quay mi, quay mi vy. Hiu c nh vy, khi ca ci vt cht, xe hi c b mt mt h hao, khi con ci l tay p b hay lm h hi vt g, d qu gi n u, thm ch khi ngi thn n lc qua i, chng ta s khng kh au nhiu. Hiu c nh vy, khi gp mt vic tai bin, mt s bt trc, mt chuyn bt nh , thm ch tn gia bi sn, ngi thn bin thnh k th, chng ta cng s khng au kh nhiu. Chuyn g ri cng s qua, c g tn ti mi mi u m c chp, tranh ua hn thua, ci mng sng ny cn khng gi c na, hung l th g khc trn i ny? C ai sng mi khng cht? C ai tr mi khng gi? C ai khe mi khng au? l l v thng. C cu: Bo hp ri tan, trng trn ri khuyt. Cuc i c nh th xoay vn i thay, khng

bao gi dng. Thng xuyn qun chiu, tin su "L Nhn Qu" v "L V Thng", cuc i ca con ngi s an lc v hnh phc hn. Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Nhn duyn ha hp h vng hu sinh. Nhn duyn ly tn h vng hu dit". Ngha l: Mun s mun vt trn th gian ny do nhn duyn hnh thnh, tm gi l sinh. Mun s mun vt do nhn duyn tan r, tm gi l dit. Th d nh: Mt chic xe mi c hnh thnh do tt c cc b phn, cc ph tng rp li, tm gi l sinh. n khi xe h, cc ph tng, cc b phn c tho ri ra, chic xe khng cn na, tm gi l dit. Th d khc: Tm thn t i ca chng ta cng vy, hnh thnh do t, nc, gi, la, tm gi l sinh. Sng i mt thi gian no , khi ht nhn duyn, th ct bi tr v vi ct bi, tm gi l cht. Ti sao vy? Bi v khi , chnh l lc chng ta bt u mt kip khc. Bnh xe lun hi ang chuyn ng vy. B. - Th no l t kin? - Ngc li, t kin l s hiu bit v nhn thc sai lm. Theo quan im ca Pht gio, cho s hin hu ca t thn v hon cnh u l t nhin, khng c qu bo cng nhiu duyn khc tp hp, l t kin v m tn. Chp thng to vt, ph nhn nhn qu nghip bo, ch trng nh mnh, ph nhn kt qu ca hnh nghip, l t kin v m tn. Quan nim thng ght khc bit gia ngi v ngi, gia ngi v vt, coi th vt sinh ra nui sng con ngi, l t kin v m tn. C chp thnh kin, quan nim phn bit phi tri, ng sai c nh, i ti kt lun, ngi no khng tin theo tn ngng nh mnh, u phi b trng tr nghim khc, phi b a a ngc i i, l t kin v m tn. Chp theo thn thoi, ng bng bi ton, xem sao gii hn, nh hng nh ca, tin bng tin cn, tin v cn c, lm b ci gng, im khng may mn, u nm qut nh, ti lc ra ca, mng nm mi bn hm ba ca dn ta, con s 13 ca dn ty, cho l xui xo, l t kin v m tn. t vng m, tin bc, xe hi, nh lu, o qun, hnh nhn bng giy, cho ngi cht xi di m ph, l t kin v m tn. Khng may au bnh, khng khm bc s, khng i bnh vin, khng mun ung thuc, khng chu king c, li i xem bi, thnh ba ch giy, em v t ung, nc tin nc thnh, nc sui nc sng, chng hp v sinh, cng em v ung, l t kin v m tn. Ni chung, nhng iu g phn khoa hc, tri vi chn l, khng theo l tr, chng th xt suy, khng th kim chng, u c gi l t kin v m tn. T kin v m tn thng c ni nhng ngi c lng c chp nng n, chp

ng v chp php, d ngi bnh dn, hay k hc thc, ngoi th gian, cng nh trong o. c Pht ra i, thuyt php sinh, ph mn v minh, dp tan t kin, m tn d oan, ch nhm mc ch, khai th chng sanh, ng nhp tr tu bt nh, trong Kinh Php Hoa, gi l Tri Kin Pht, c gic ng v gii thot. ---o0o--2. - Chnh T Duy: Sch c cu: "Bnh an di th cho ngi thin tm". Ngi thin tm lun lun ngh tt, ngh ng, ngh thin, cho nn lm tt, lm ng, lm thin, v ni tt, ni ng, ni thin. Ngi thin tm l ngi c tm tr lun lun c bnh an, thnh thi, th thi. A. - Th no l chnh t duy? - Chnh t duy l s suy ngh chn chnh. Ngha l con ngi cn phi nghim xt, ngh suy, qun chiu mt cch ng n, hp vi chn l, khng tri vi l phi, c li cho mnh v cho ngi. Chng ta thng xuyn suy ngh n "gii, nh, tu" tu tp gii thot, suy ngh nguyn nhn gy au kh cho chng sanh, gii thch v khuyn tu, suy ngh nhng hnh vi li lm, nhng li ni sai tri v nhng tm nim xu xa ca chnh mnh sm hi v ci i. Tt c nhng iu gi l chnh t duy. Ch T c dy: "Phn quan t k bn phn s". Ngha l quay li chim nghim, suy xt, qun st t tm chnh mnh l phn s ca chng ta. Chnh t duy c ch li gip con ngi khng sng trong en ti, khng phm li lm do m tn d oan. Ngy xa, thi c Pht cn ti th, c mt ngi con ca v quc s, tn l Ma Ha Ca Chin Din, n vi c Pht xin c xut gia tu hnh. c Pht hi nguyn do no ng pht tm nh th. ng tr li rng: Bi v ng chim ngng 32 tng tt, 80 v p ca c Pht. c Pht bn ni: Nh vy, sau ny khi thn tng Nh Lai gi yu, ng khng cn pht tm na sao? Ln th hai, ng li n xin c xut gia. c Pht li hi nguyn do. Ln ny ng p: Bi v ng tn trng php m vi diu ca c Pht. c Pht bn ni: Nh vy, sau ny khi Nh Lai khng thuyt php, ng khng cn pht tm na sao? Ln th ba, ng li n xin c xut gia. c Pht cng hi nguyn do. Ln ny ng p: Bi v ng knh phc ch tng tu hnh nghim tc, cn mt. c Pht bn ni: Nh vy, sau ny khi tnh c thy v tng no tu hnh khng nh ng, ng khng cn pht tm na sao?

Ba ln xin c xut gia u khng toi nguyn, d ng ht lng tn thn tam bo bn ngoi: Pht, Php, Tng. Ln sau cng, ng n vi c Pht v bch rng: Bch c Th Tn, t lu con nghe Th Tn thuyt php, con suy ngh tng tn chn chn. Sau , em p dng cho bn thn, p dng trong gia nh, con thy c ch li thit thc, tm c khinh an, gia o c yn vui. Cho nn con pht tm xut gia tu hnh rt ro, cho n gic ng v gii thot, t li v li tha. Ngng mong c Th Tn r lng t bi ha kh. Ln , c Pht chp nhn. Sau ny, i c Ma Ha Ca Chin Din tr thnh v t ngh lun bc nht trong tng on thi Pht. Li tc bch ca i c Ma Ha Ca Chin Din mang ngha su sc trong nh Pht: Ngi nghe c Pht thuyt ging gio l, suy ngh mt cch chn chn tng tn, mi em p dng vo i sng ca Ngi v ca gia nh. chnh l ba bc "vn, t, tu" pht trin tr tu bt nh. Vn c ngha l nghe, l hc hi, l nghin cu. T c ngha l t duy, l suy ngh chn chnh. Tu c ngha l sa i, l thc hnh, l p dng. Cn c gi l "Tam Tu Hc" trong Pht gio. Ba ln u, Ngi hng lng tn knh n tam bo bn ngoi, nn cha c chp nhn. Sau cng, Ngi bit "phn quan t k", hng v "tam bo t tm", bit ng hng tu hnh, pht sanh tr tu. Ngha l Pht T bit hng v bn tnh sng sut ca t tm gi l Pht, hng v php mn vi diu ca t tm gi l Php, hng v bn th thanh tnh ca t tm gi l Tng. Do Ngi c chp nhn, bi v o Pht l o gic ng v gii thot, con ngi n vi o Pht bng ca tr tu, ch khng phi bng nim tin nh cc tn gio khc. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tin tng Nh Lai m khng hiu Nh Lai, tc l ph bng Nh Lai". chnh l chnh t duy vy. B. - Th no l t duy bt chnh? - Ngc li, s suy ngh ch k, li mnh hi ngi gi l t duy bt chnh. Ngi no suy ngh n chuyn t thut m hoc lng ngi, suy ngh n nhng phng cch su c hi ngi hi vt, suy ngh n mu c tr th bo on, suy ngh n ti sc danh vng, u gi l t duy bt chnh. Ngi no lun lun suy ngh n chuyn li mnh hi ngi nh vy, chc chn cuc sng khng bnh an, lun lun bt n, hi ngi nn s ngi hi, gt ngi nn s ngi gt. ---o0o---

3. - Chnh Ng : Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Khng nn ni li v ngha. Phi gi gn li ni. Li ni phi chn tht, ng lc, hp Chnh Php, ch li cho mnh cho ngi". Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D ni hng ngn li v ch, khng bng ch ni mt li ng Chnh Php, c ch li lm cho tm ngi nghe c an tnh". A . - Th no l chnh ng? - Chnh ng l li ni chn chnh. Ngha l con ngi nn ni li tht th lng thin, cng bnh ngay thng, c ch li chnh ng. Chnh ng l li ni thnh tht v sng sut; li ni ngay thng hp l, ha nh, r rng v gin d; li ni ch li, dung ha, khuyn tn v duy nht. Chnh ng l li ni hp Chnh Php, c ch li, em li ha bnh, yn vui cho mi ngi mi ni. Ngi gi gn chnh ng l ngi d dt khu nghip, cn trng li ni, khng bao gi ni sai s thc, khng thin v, khng xuyn tc, khng vu oan gi ha, khng hm he h da. C nhn c dy: "Hy un li by ln truc khi ni". Un li n by ln th khi ni lun. Lc gi l ng o, bi v: "o bn v ngn thuyt", bi v: "Ng ngn o on". Ngha l o l cao siu, vn khng th ni, khng c li no din t c. Khi cn ni ln c, ch l phng tin hng dn m thi. Cho nn mun kin o, ng chp li ni, ng chp vn t. Th d nh c ngi dng ngn tay ch mt trng cho ngi khc thy. Ngn tay ch l phng tin. Mt trng mi l mc ch cu knh. Thy c mt trng gi l thy o, kin o. Cho nn mun thy mt trng, ng chp ngn tay th ny th n. Tc ng c cu: "Li ni khng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau". Trong x hi hay gia nh, nu mi ngi u thc hnh hai cu trn, x hi s an vui, gia nh s hnh phc. V chng con ci trn thun di ha, cng ng trn knh di nhng, cuc i ti p bit l bao nhiu. Mt li ni ni ra lm cho ngi nghe hoan h, n ci ti tn, tm tr khinh an, gi l chnh ng vy. B. - Th no l t ng? - Ngc li, li ni bt chnh hay t ng l li ni khng chnh ng, phi l, tn hi n i sng cng danh d ca ngi. Mt li ni ra c khi lm ngi nghe phi xc du c l, nhc c nhi tim, c khi ngt xu tt th lun, l li ni su c, him c, ay nghin, nguyn ra, nhic mng, th tc. Mt li ni ra c khi lm tan v hnh phc

gia nh ngi khc, l li ni t iu thm bt, thay trng i en, nc l khuy nn h, lng gi thnh chn, c ni khng, khng ni c. Mt li ni ra c khi lm ngi khc mang ha vo thn, l li ni vu khng co gian, vu oan gi ha cho ngi. Mt li ni ra c khi lm ngi khc lm ln, l li ni khng ng s thc, khng ngay thng, thin v, dua nnh, xuyn tc, ngy bin, trau chut, vi mc ch th li. Mt li ni ra c khi lm ngi khc xung t on th, tha gi kin tng, l li ni di tr, gy chia r, m b thc thc b go, c di hi cho mi ngi v mun vt. Nhng ngi c nhiu t i, thng kh lng nhn c khi nghe nhng li ni tri , khng thun theo mnh, thng hay tranh ci bng mm hoc bng th ri. C nhng li ni v ngha, nhng cng c th lm cho ngi khc bc mnh, tc gin, bt an. Chng hn nh c ngi ni mnh ngu nh con b m by t dy i. Li ni thc ra v ngha l, bi v mnh khng ngu, mnh khng phi l con b, cho nn khng cn phi quan tm n nhng li ni nh vy. Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y ngha bt y ng". Ngha l chng ta ch nn quan tm n ngha, khng nn chp vo li ni. c nh vy, chng ta bt nhiu phin no trn th gian ny. ---o0o--4. - Chnh Nghip : Con ngi thng c ba nghip, l: thn nghip, khu nghip v nghip. y, chng ta ch bn v thn nghip. Cn khu nghip thuc phn chnh ng v nghip thuc phn chnh nim. A. - Th no l chnh nghip? - Chnh nghip l ngh nghip v hnh ng chn chnh. Ngha l con ngi nn chn ngh nghip chn chnh, hnh ng mt cch ngay tht, c ch li chnh ng cho mnh v cho ngi. Chnh nghip c ch li gip con ngi mang li bnh an, hnh phc cho chnh mnh v cho mi ngi xung quanh. Ngi gi gn chnh nghip l ngi d dt thn nghip, lun lun thn trng, gi gn mi hnh ng, c ch, cch c x ca mnh, khng lm thng tn n quyn li, ngh nghip, a v, danh gi, hnh phc v tnh mng ca mi ngi. Ngi gi gn chnh nghip l ngi hnh ng theo l phi, bit tn trng quyn sng v hnh phc ca mi ngi v mun vt, tn trng ngh nghip, khng xm phm ti sn ca mi ngi, khng trc

tng, tn tm vi chc nghip, bit hy sinh gii thot kh au cho mi ngi. Ngi gi gn chnh nghip l ngi gi gn tam nghip c thanh tnh. Kinh sch c cu: "Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng". Ngha l nu bit gi gn tam nghip lun lun c thanh tnh, chng ta cng vi ch Pht, hin i sng trong cnh gii nit bn, t ti gii thot, khng phin no, chng kh au, khng s a ngc, chng cu nit bn. B. - Th no l t nghip? - Ngc li, t nghip tc l hnh vi hay ng tc khng chnh ng, phi l bt lng, tn hi mi ngi. l cc hnh vi st hi bo tn, git ngi hi vt coi nh tr gii tr, th vui tiu khin, vui thch trn s au n ca con ngi v ca con th, trm cp ca ci, chim ot ti sn, xi gic kin tha, tha kin kim tin, n chi try lc, xa hoa trc tng, khuyn khch ngi khc xa hoa trc tng, thng i h p, gim ln ngi khc tin thn, bt chp th on, sng tc th ri, e da mng sng, nc danh khng b, tinh thn ngi khc. ---o0o--5. - Chnh Mng: C mt v thin s khi tui cao, vn c ngy ngy lm lng nh mi ngi khc, cc t thy vy bn em giu cc dng c lm vic ca thy. Ngy , v thin s khng lm vic c, nn chng chu n ung, v dy rng: "Mt ngy khng lm l mt ngy khng n". A. - Th no l chnh mng? - Chnh mng l mng sng chn chnh. Ngha l con ngi cn sinh sng mt cch chnh ng, c i sng lng thin, ngay tht, trong sch, khng bo tn, khng hn mt. Chnh mng c ch li gip con ngi c cuc sng bnh ng, tng knh, khng b r khinh. Ngi gi gn chnh mng l ngi sng mt cuc i c ngha, li mnh, li ngi, khng n bm ai, cng chng n khng ngi ri. Ngi theo ng chnh mng l ngi sinh sng theo l phi, bit tn trng quyn sng v hnh phc ca mi ngi, tn trng ngh nghip, khng xm phm ti sn, tn lc lm vic, khng tn hi mi ngi v mun vt, sinh sng vi ti nng chn chnh, khng gi di la gt mi ngi, sinh sng thanh cao khng lun ci, khng thng i h p, sinh sng theo chnh gio, khng m tn d oan.

B.- Th no l t mng? - Ngc li, t mng l sinh sng bt lng, gian tham, khng chnh ng, phi l, phm php, c tn hi trc tip hay gin tip n mi ngi, lm tn hi chng sanh, git th lt da, ca ng x tht, moi c b sng, vt lng lm trang sc, may o may qun, cng trng cng sao, tin on vn mnh, xem qu bi xm, coi tui tnh duyn, tng lai gia o, n gian ni di, lng gt mi ngi, giao dch gt gm, sng ch v kh, git ngi hi vt, ch gi mo. Quan nim mt ngy n cp bng ba nm lm, sng theo li nc c th cu, ng ng hng li, l t mng. ---o0o--6. - Chnh Tinh Tn: Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Nu chuyn cn tinh tn th khng c vic g kh. V nh nc chy mi, cng phi mn". Trong Kinh T Thp Nh Chng, c Pht c dy: "Ngi hc o phi nn kin tm, tr ch, tinh tn, dng mnh, khng s cnh kh trc mt, ph dit t tm, t thnh o qu". A.- Th no l chnh tinh tn? - Chnh tinh tn l s sing nng chn chnh. Ngha l con ngi sing nng lm nhng vic c ch li cho mnh v cho ngi. Chnh tinh tn c ch li gip con ngi ci to thn tm ngy mt thanh tnh, tt p hn, cuc i c ngha hn. Ngi theo ng chnh tinh tn bao gi cng phn quan t k, quay li xt mnh, sing nng chuyn ha tm tr, ci i tnh tnh. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Ch c mc tc. Chng thin phng hnh. T tnh k . Th ch Pht gio". Ngha l: Khng bao gi nn lm cc iu c, cc iu bt thin, d l nh nht. Lun lun tinh tn lm tt c cc iu thin, d l iu thin rt nh. T thanh tnh tm ca chnh mnh. l li dy ca thp phng tam th ch Pht. Ngi theo ng chnh tinh tn bao gi cng sing nng sm hi, tr b nhng li lm ti c sinh, sing nng tu tp cc php lnh, ngn nga ti c cha sinh, sing nng lm vic thin to thm phc, pht trin vic lnh, sing nng tu tm dng tnh, vic thin cha sinh lm cho pht sinh, d trong bt c hon cnh no cng vy, khng h i thay, khng cht chn chng. Sch c cu: "C cng mi st c ngy nn kim", ni ln s kin tm bn ch, nhn ni phi thng, tri qua thi gian nm thng, khng sn lng, khng khut phc, t cho bng c mc ch cao c ca mnh. Ngi

tu theo hnh tinh tn ca B Tt i Th Ch, lm cc vic thin, cu ngi gip i, khng bit mt mi, khng h nn lng, khng mng tnh ton, khng cht so o, khng chu ngng ngh, mc d ang gp nghch cnh, ang mc kh nn, ang gp on th, mc d c gp ngi ly on bo n, cng vn bnh thn. l chnh tinh tn vy. B.- Th no l tinh tn bt chnh? - Ngc li, c rt nhiu ngi sing nng lm nhng vic bt chnh. l nhng ngi chuyn st nhn hi vt, gian xo trm cp. C nhng ngi sing nng trong cc vic di tr him c, sng tc th ri, dua nnh xuyn tc, ru ch c bc, xa hoa phung ph, ph bng mi ngi. Cng c nhng ngi sing nng bi lng tm vt, vch l tm su, soi mi i t, vit th nc danh, ngy to chng c, tha gi kin tng, lm kh chng sanh. ---o0o--7. - Chnh Nim: Trong Kinh i Tp, c Pht c dy: "Nu thng xuyn gi c chnh nim, tm khng lon ng, dt tr c phin no, th chng bao lu c thnh qu v thng b ". Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Khng hnh phc no c th so snh vi s yn tnh ca tm tr". A. - Th no l chnh nim? - Chnh nim l s nh ngh chn chnh. Ngha l con ngi c nhng nim chnh ng, nhng o l gic ng v gii thot. Chnh nim c ch li gip con ngi sng trong an n, yn vui, khng tp nim, ngy n ngon, ti ng yn. Ngi gi gn chnh nim l ngi d dt vi nghip, lun lun nh ngh t trng n: n cha m, n thy t, n t nc, n mi ngi, nh ngh li lm sa i. Ngi gi gn chnh nim l ngi sng trong cnh gii an lc v hnh phc. gip gi gn chnh nim, c Pht c dy bn phng php tp trung t tng nh sau: qun thn bt tnh, qun th th kh, qun tm v thng, qun php v ng. Cc php qun tng ny c gi l "T nim x". T ngha l bn. Nim ngha l thng nh ngh. X ngha l ni chn. a) Qun thn bt tnh: Ngha l qun tng thn mnh l tp hp nhng th bt tnh, khng trong sch, nh nhp, c bc ngoi bi lp da cng chng my g sch s cho lm. Khi mnh khe th cn tm tm. Khi m au, tai nn, bnh hon, gi nua, thn mnh nh nhp, mu m tanh hi, gh chc gm ghic, da d nhn nhm, n lc tt th, snh chng hi thi, khng ai

chu ni! Mn n d ngon, a v ming ri, l rt ra ngoi, khng dm n li! b) Qun th th kh: Ngha l qun tng s cm th, th nhn l kh. Do tm tham lam, con ngi th nhn th vt cht ca ci vinh thn ph gia, khng cn bit ca th nhn chnh hay t, bo bo gi gn, n lc cht, sinh lng tic ca, nhm mt khng yn. Do tm sn hn, con ngi th nhn th li ni kh nghe, d v ngha, bc dc, tc ti, bt an, sinh lng th on. Do tm si m, con ngi th nhn nhng t tng mi nm bo th khng mun, do iu g bt nh , chm cht t i, cng hm he tha kin, nht nh tr th, ri gy ra bit bao nhiu au kh cho ngi, d thn hay th. Ni vn tt l: Th nhiu th kh nhiu, chp nhiu th mt nhiu. Bung x th thanh thn, tha th th th thi. Chuyn rt n gin, thc hnh khng d dng, nhng khng phi bt kh. c) Qun tm v thng: Ngha l qun tng ci tm nh hp ca mnh lun lun thay i, mi ngh th ny lin ngh th khc, lc thng yu m ui lc th hn ngp trn, lc thn lc th, lc vui lc bun, lc thng lc ght, lc hin thin lc gian t. Tm ca chng ta lun lun dnh vi cnh trn bn ngoi, kinh sch gi l tm phan duyn. Cnh trn bn ngoi thun , va tai th vui thch. Cnh trn bn ngoi nghch , chi tai th tc ti. Nu ch chy theo s sai khin ca ci tm v thng nh vy, con ngi to tc khng bit bao nhiu nghip chng, cho nn tri ln, trm lun trong sinh t khng bit bao nhiu i, bao nhiu kip! Trong kinh sch c cu: "i cnh v tm mc vn thin". Ngha l khi no tm ca chng ta khng cn dnh vi cnh trn na, thn nhin trc s thnh suy, thng trm ca i sng, bnh thn trc nhng li khen ting ch, vt qua c sng gi ca cuc i, tc nhin tm ca chng ta s c khinh an, t ti, nit bn v thin nh ri vy. d) Qun php v ng: Ngha l qun tng cc php trn th gian ny u khng c bn th nht nh, gi l v ng. Cc php, l tt c s s vt vt trn cuc i, khng c ci g c nh. Tt c ch l mt dng chuyn bin khng ngng. Con ngi thy mt . Chuyn g ri cng i thay, ri cng qua mau. ng ph sc, ng bn tm vi cc php ca th gian. Chng hn nh c cu: "Ht cn b cc ti hi thi lai", hoc "Sau cn ma tri li sng".

Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Ch php tng nhn duyn sanh. Ch php tng nhn duyn dit". Ngha l mun s mun vt trn i ty theo nhn duyn m sinh ra, cng ty theo nhn duyn m dit i. Khng c ci g, vt g c thc tng, khng c ci g, vt g tn ti vnh vin. Ngi ta chi mnh do mnh gy nghip bt thin cm vi ngi. Ngi ta chi mi mi ming th cng ngng thi, tc gin lm chi cho mt! ng a ci bn ng ca mnh, tc l ci ti, ci ta, ty phng gi l "EGO", ra hng nhng ngn la ca th gian, th mnh u c b t chy, u c b nhit no, u c b kh tm, u c b ngy n khng ngon, ti ng chng yn. Ngn la khng th t h khng c, s t dp tt thi. V ng n gin l nh vy ! B. - Th no l t nim, tp nim, vng nim? - Ngc li, t nim l nhng nim khng chnh ng, vng nim l nhng nim h di, tp nim l nhng nim lung tung linh tinh lang tang. Nhng ngi lun lun nh ngh li ngi ph bnh ch trch, nh ngh on th phc hn tr th, nh ngh ng dc: tin ti, nhan sc, danh vng, m thc, thy min, lun nh ngh n nhng thnh tch xu xa, gian gio, t ho t c, gi l t nim, tp nim hay vng nim. Ch T c dy: "Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l: Bn trong, chng ta c gng khc phc tm nim lng xng ln xn, gi gn chnh nim, chn gi nghip, mi l cng phu tu tp ng Chnh Php. Bn ngoi, chng ta gi gn chnh ng, canh chng khu nghip, khng tranh ci, khng hn thua, l c ca ngi tu theo o Pht. Cho d c b ph bng, c gp nghch cnh, cng vn bnh tnh thn nhin, ngoi mt cng nh trong lng, khng khi ln bt c tm nim g c. ---o0o--8. - Chnh nh: Mun c cuc sng an lc v hnh phc, chng ta phi khc phc tm ca chnh mnh. Khc phc tm v an tr tm l mc ch chnh yu ca ngi tu theo o Pht. Ch ng c, khc phc c tm vin m, tc l tm nh con vn, nh con nga nhy nht lung tung, chng ta mi t c chnh nh, l cnh gii nit bn, an nhin t ti, khng kh au, chng phin no. A. - Th no l chnh nh? - Chnh nh l s thin nh chn chnh. Ngha l con ngi tp trung t tng vo mt vn chnh ng, ng vi chn

l, hp l phi. Ngi t c chnh nh l ngi bnh tnh, thn nhin trc bt phong ca cuc i. Chnh nh c ch li gip con ngi pht trin tr tu, mau tin n gic ng v gii thot. Tm tr ca con ngi thng xuyn lng xng ln xn, nh ngh lung tung, linh tinh lang tang, khng c dng ngh, t ng sang ty, t c ch kim, t chuyn ln n chuyn nh, t th gii nm chu n ph n nhi ng, t quc gia i s n hang cng ng hp, ht chuyn gia nh n chuyn hng xm, chuyn xa chuyn nay, thng ght tt xu, th phi phi quy. Tt c nhng chuyn nh vy lm cho tm ca chng ta lun lun lon ng. Tm lon ng th tr bt an. Ngy n khng ngon, ti ng chng yn. gip con ngi t c chnh nh, c Pht dy cc php qun tng sau y: a) Qun s tc: Ngha l qun tng bng cch m hi th ra hi th vo, i tr tm lon ng. n khi thun thc, ch cn theo di hi th, khng cn m s nh lc mi bt u, gi l ty tc qun. Sch c cu: "Th vo tm tnh lng. Th ra ming mm ci". b) Qun bt tnh: Ngha l qun tng thn mnh l mt tp hp nhng th bt tnh, khng c g ng quan trng, khi cht thn mnh ch cn l mt ci thy ma khng ai dm n gn, k c nhng ngi thn thit nht trn i, i tr tm tham dc. c) Qun t bi: Ngha l qun tng mi ngi u bnh ng, u c Pht Tnh nh nhau, u ng thng nh nhau, thng ngi nh th thng thn, dit tr tm sn hn, th hn, on hn, ganh ght, ch k, k. Khng th ch v mt cht t i nh nht, mt cht mt mi, danh d no , c th to nghip on th, kin tng tha gi. C nhn c dy: "Chuyn g mnh khng mun ngi khc lm cho mnh, th mnh ng lm cho ngi khc", cho d vi mc ch tr th, trng tr k khc, v bt c l do g! d) Qun nhn duyn: Ngha l qun tng tt c mun php u do nhn duyn sinh ra, cho nn gi hp, khng bn vng, khng tn ti vnh vin, on tr si m, chp ng v chp php. Mun thc hnh php qun ny, cn thu trit v tin su "L Nhn Qu" hay "L Nhn Duyn". e) Qun gii phn bit: Ngha l qun tng lc cn tip xc vi lc trn sinh ra lc thc, tt c u gi tm, khng thc. Lc cn, l su c quan ca thn, l: mt, tai, mi, li, thn, , tip xc vi lc trn, l su cnh trn trn i, bao gm: sc tng, m thinh, mi hng, mi v, cm xc, k c.

S tip xc gy nn nhng cm gic, nhng n tng, gi l lc thc. Trong kinh sch, lc cn, lc thc v lc trn gi chung l thp bt gii. Th d nh mt trng thy sc l vin kim cng, bn sinh lng ham thch. S ham thch ch gi tm, khng nn theo. By gi thy thch, v sau c th khng cn thch na. Nhng nu theo n, th chng ta phi lo tranh ginh, lo kim tin, lm vic qun qut, u tt mt ti, t sng sm n khuya l, mua sm cho bng c, cho nn cc kh tm thn, mt nhc tr c. Th d nh tai nghe thy ting khen th khoi ch, thch , ti ng khng c, c nh ti hoi. Nu tai nghe thy ting ch ting chi, th m ra bc dc tc ti, cng kh ng hn, cho nn tm thn cc kh trm b. Trong kinh sch, c bi k nh sau: Mt trng thy sc ri thi, (khng dnh, thi c th tt) Tai nghe thy ting nghe ri th khng. (khng mc, l c th hay) Tr tr lng lng ci lng, (bnh thn, tm c khinh an) Nh nhng ta bc khi vng trm lun. (gii thot, khi phin no v kh au) B. - Th no l t nh hay t thin? - Ngc li, t nh hay t thin l s bnh tnh trong vic lm tn hi n mi ngi, lnh lng tn nhn khi thy ngi khn kh n au, khng cht xt thng, khng h tnh cm. Nhng ngi tu tp thin nh luyn trng sanh bt t, thin nh di gt ngi, u khng phi l chnh nh. *** Tm li, Bt Chnh o l php mn rt thit yu, rt thc t, rt thng dng cho bt c ai, khng c phi l Pht T, trn th gian ny, mun xy dng mt cuc sng c ngha, mun sng trong an lc v hnh phc. Bt chnh o gip con ngi ci thin t thn. Con ngi do m m nn hnh vi bt chnh, ngn ng o in, nim t vy, chy theo dc vng, sng theo t o, lm vic bt lng. Tri li, nu con ngi bit tu theo bt chnh o th s chuyn ha c nhng s bt chnh ni trn, kin to c mt i sng chn chnh, ch li, an lc v hnh phc. Bt chnh o gip con ngi ci to hon cnh. Hon cnh l phn nh ca t tm. T tm bnh thn th hon cnh an vui. T tm ri lon th hon cnh bt an. Trong kinh sch, t tm gi l chnh bo, hon cnh gi l y bo. Chnh bo th no th y bo th y. Ngi c tm lng thin th sng trong cnh hin lnh. Ngi c tm gian c th lun lun sng trong cnh u lo

cng thng, thp thm php phng. Trn th gian ny, s d c nhng hon cnh kh au, bi v con ngi khng bit sng theo bt chnh o. Nu mi ngi u bit sng theo bt chnh o, th th gian ny chnh l thin ng, l cc lc. ng ng ni ny trng qua ni n. Nh vy ch kh thn v kh tm m thi. Ty theo ch thng an lc. Sch c cu: Tm bun cnh c vui sao Tm an d cnh ng no cng an. Ch T c dy: "Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch". Ngha l ngi pht tm thc hnh vic tu sa thn tm mnh, m khng chu hc gio l, khng tm hiu Chnh Php, ai ni g cng nghe, ai bo g cng tin, ng l m qung. Cn ngi ch bit lo nghin cu, hc rng hiu nhiu, khng lo tu tm dng tnh, khng chu qun st t tm, ch lo ph bnh ch trch ngi khc, ng l ci t, ci y, hay ci b ng sch m thi, chng ch li g c. Th d nh c ngi sut ngy m tin nh bng ca ch, c ngi sut ngy chn tru ngoi ng cho ch, chiu v n nh, tin khng c, tru cng khng! Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Tuy c hc rng hiu nhiu m khng tu hnh, cng ng nh ngi khng hc khng hiu. Chng khc no ngi ni n m khng n, trn khng th no no c". Theo quan im ca Pht gio, khng cn phi th phng c Pht Thch Ca, hay bt c v Pht no, v B Tt no, ch cn sng ng theo tinh thn bt chnh o, bt c ngi no cng u c an lc v hnh phc, cao hn na, u c gic ng v gii thot. Bng nh ngc li, lp bn th Pht ti gia, i cha l ly, m khng sng ng theo tinh thn bt chnh o, d l Pht t ti gia hay xut gia, cng chng c ch li g! mi thc l ch cng v t, mi thc l chnh o vy. ---o0o--Bt Phong Trn th gian ny, trong cuc sng y bon chen, tranh u, vt v sng cn, con ngi thng than kh, thng ku kh, thng rn kh: kh qu, kh qu v kh qu! Con ngi, d l thng dn hay quan chc, d l da trng, da en, hay da mu, d l ch nhn hay cng nhn, d l bnh dn hay hc thc, d l nam ph lo u, d theo bt c tn gio no, ai ai cng u

cng nhn rng: cuc i ny kh nhiu vui t. Ti sao vy? Bi v cuc sng ca con ngi lun lun c nhng bc thng trm, k t khi m mt cho i cho n lc nhm mt gi t th gii ta b kh ny. Tt c mi ngi trn th gian, ai ai cng u phi i din v ng u vi nhng bc thng trm ca cuc i, khng mt ai c th trnh khi. Sch c cu: "Phc bt trng lai, ha v n ch". Ngha l trn ci i ny nhng vic may mn, nhng vic hn, cn gi l c phc, c phc, hng phc, thng khng n hai ln, khng n mt lt. Ngc li, nhng tai ha, nhng chuyn khng may, bt trc, bt nh , thng gi l xui xo, li n dn dp, lin min, lin tua bt tn. Chuyn ny va xong th chuyn khc xy ra. C khi chuyn ny cha dt th nhiu chuyn khc p n. Nhiu khi nhng chuyn nh vy xy ra ti tp, lm chng ta ti tm mt mi, chong vng mt my, tr tay khng kp. Vi nhng ngi tinh thn yu ui, bc nhc, cu an, hoang mang, s st, nhng bc thng trm ca cuc i s nhn chm h trong bin kh au, ngp trn nc mt, y ting ku than. Tri li, vi nhng ngi tinh thn mnh m, dng kit, tm hiu o l, thc tm tu hc, nhng bc thng trm ca cuc i chnh l nhng th thch, nhng rn luyn, nng cao cuc sng ni tm ca h ngy mt sung mn hn, ngh lc ca h ngy mt vng vng hn, dng tin trn bc ng tu hc. S gic ng v gii thot chc chn s n vi nhng ngi nh vy mt ngy khng xa. ch li ca vic tm hiu o l, thc tm tu hc, chnh l ch ny vy. *** Trong kinh sch, nhng bc thng trm ca cuc i c gi l "Bt Phong". Bt phong gm c bn iu phc lnh v bn iu bt trc nh sau: "thnh v suy, hy v d, xng v c, kh v lc". Tc l bt phong c bn cp: Mt l hng thnh, li lc v suy sp, iu tn. Hai l hy bng, gim pha v danh d, ting thm. Ba l xng dng, tn tng v c bi, ch trch. Bn l phin no, kh au v an lc, hnh phc. l tm ngn gi thng tnh ca th gian, lc no cng khng ngng thi, ht cn gi ny ri n cn gi khc, c lc gi thi hiu hiu, nh nhng, mt m, c khi gi thi mnh lit, khng khip, tn khc, nh trong cc cn ging bo. Trong i sng ca mi ngi trn th gian, khng ai khng gp nhng bc thng trm, lc c lc thua, lc vinh lc nhc, lc vui lc kh, lc sng lc cc, lc ln voi lc xung ch, lc danh d lc nhc nhn, lc lc quan lc bi quan, lc bc ln xe lc ng xung nga, lc c lm vua lc

thua lm gic, lc ln i danh vng lc xung tn bn en, lc ci ti h h lc ci ra nc mt, lc hn hoan ra mt lc khc thm trong tm, lc mun sng dai vi i lc mun cht pht cho ri. Nhng bc thng trm nh vy s d lm cho con ngi phi phin no kh au, bi v khi gp phi bt c cnh ng no, d va hay khng va , tm tr ca con ngi lun lun xo ng, bt an. Cho nn, nu chu kh tm hiu o l, thc tm tu hc, h th cng phu, qun chiu t tm, th chc chn chng ta s c an lc v hnh phc. Nu khng, con ngi "cn sng l cn ng, cn ng l cn kh" , v cuc i sng ng si ni, v nhng bc thng trm vy. ---o0o--1) Thnh v Suy: Trc ht, chng ta th xt cp thng trm m ngi i phi thng xuyn i ph, l lc hng thnh, hng li lc v lc suy sp, lnh n i. Thnh v suy l hai ngn gi thng xuyn trn th gian, trong cuc i ca bt c ngi no. trn trn i, con ngi thng gp phi c hai iu: c v thua, li v l, thng v bi. D nhin, lc hng thnh, khi c li th con ngi vui mng, khoi ch, thch th, h h. iu ny khng c g l l, nn c gi l thng tnh th gian. Nhng mi li d to hay nh, d chnh ng hay khng, cng u em li nim vui m ai cng c mong, ai cng tm kim. Nu khng c nhng gi pht vui v, d l ngn ngi tm b, cuc i qu thc khng ng sng. Trong th gian y tranh chp v bon chen ny, con ngi rt t c c hi hng nhng giy pht lm tm tr vui ti, phn khi, nh nhng. Nhng lc th nh vy, d l vt cht hay tinh thn, chc chn s gip con ngi thm sc khe v tng tui th. Nhng n khi tht bi, thua thit, l l, mt mt, sa st, suy sp, iu tn, th phin no v kh au bt u pht khi. Con ngi c th mm ci d dng lc hng thnh, khi c thi c th hay khi li lc n, nhng n lc thua l, suy sp, mt vn th khng, kh lm. Nhiu trng hp thua thit nng n, l l ln lao, mt mt quan trng c th lm cho con ngi cung lon tm tr. Th d nh khi b ph sn, c nghip suy sp, gia nh tan nt, thn bi danh lit, thng a n cnh quyn sinh mng sng, bi v con ngi khng cn chu ng c na. o Pht chnh l o cu kh nhn loi. Cho nn, chnh trong nhng trng hp ny, con ngi cn p dng, pht huy s hc hiu gio l ca

o Pht, tinh thn dng kit v c gng gi tm tr bnh thn, khng qu chao ng. Trong lc vt ln vi i sng, tt c mi ngi ai ai cng u phi gp nhng lc thng, lc trm. Cho nn con ngi phi sn sng chp nhn, sn sng chu ng, sn sng i ph, nht l khi sng trong nghch cnh. Chng ta c nim tin ni c Pht, nn c gng tm hiu Pht Php, l nhng li dy v cng qu bu c ghi trong cc kinh in, c th p dng trong cuc sng hng ngy v chu ng c bt phong n bt c lc no, di bt c hnh thc no. c nh vy, ni tht vng, nim au thng s gim thiu rt nhiu. Mi iu tm nim, trong Lun Bo Vng Tam Mui, c dy: " i ng cu khng hon nn, v khng hon nn th kiu xa ni dy. Hy ly hon nn lm gii thot". Ti sao vy? Bi v van xin cu khn thc s c c g u. Con ngi kip trc to t phc bo, gy nhiu nghip bo, cho nn cuc sng kip ny mi gp nhiu tai nn, bt trc, bt nh . Mun cuc sng bt tai nn, vui nhiu hn kh, con ngi cn tch cc tu tm dng tnh, lm phc nhiu hn, ng lm ngi khc au kh, d bng hnh ng, li ni hay ngay c trong ngh cng vy. Ngi no sng trn i khng gp hon nn, lm vic g cng thnh cng d dng, thng sanh tm kiu cng, ngo mn, phch li, tiu xi xa x, khinh thng th nhn, nghi k mi ngi, khin mi ngi xa lnh, khng ai mun gn gi. Khi gp hon nn, con ngi thng khng cn tm kiu cng, v kiu cng th gp nn, khng cn xa hoa phung ph, tm khng cn duyn theo cnh trn, khng cn d ni lng tham lam, khng cn d sn hn, khng cn si m lm lc, bi v tham lam th d gp nn, sn hn th d gp nn, si m th d gp nn! Ni cch khc, hon nn gip cho con ngi sm gii thot khi nhng tri buc, trin phc ca tham lam, sn hn, si m, ng mn, nghi k vy. Khi mt mt vt g, d qu gi hay nh mn, nhng l vt thng dng hng ngy, tc nhin chng ta cng s cm thy bc bc trong lng. Chnh ci bun bc lm cho tm tr chng ta xao xuyn, giao ng, bt an, ch khng gip tm li c vt mt. Chng ta c th t an i: y ch l mt s mt mt nh nhen, khng ng quan tm. Nhiu ngi trn i cn mt nhiu th to tt, ln lao hn nhiu. Ci s mt mt ln lao nht, hu ht mi ngi u s, chnh l: "mt mng!" , ngha l mt ci mng sng ca chnh mnh. Con ngi thng quan nim ly ca che thn, c mt mt vt g cng thng t an i: ci mng ny cn l tt ri, l c phc ri, cn ngi th cn lm ra ca, lo g! Ch c t ngi chu cht thay cho ca ci m thi. o Pht chnh l o gip chng ta bt i s s hi, gip chng ta dt

tr nhng u t, lo lng trn y, gip chng ta t c s bnh tnh, thn nhin, t ti, im m, trc mi bt phong. Chng ta nn qun chiu rng: Ngay ci thn t i ca chng ta nht nh cng c ngy phi b mt i, tan r v tr v vi ct bi, hung g l bt c vt g khc c hnh tng, trn th gian ny. Bt c vt g trn th gian ny cng u tri qua cc giai on: "sinh, tr, d, dit". Ngha l mi vt sinh ra, hnh thnh, tn ti tr th mt thi gian no , ri cng bin d, h hng, cho n khi hon ton b hy dit. Hiu c"l v thng" do c Pht dy mt cch su sc nh vy, chng ta s gim bt nhiu phin no v kh au trong cuc i v c th gi tm tr c bnh thn trc nhng s mt mt trn th gian, d ln hay nh, d l vt cht hay tinh thn, d l tin bc hay ngi thn. Ngoi ra, gio l o Pht cn gip chng ta tm c "con ngi chn tht" ca chnh mnh, ngoi ci thn gi tm ny. Trong gia nh, nu ngi v c l tay p b mt mn no , d cho quan trng v qu gi n u i na, c phu qun cng khng nn nng li v tic ca, lm cho gia o bt an, hung g nhng chuyn lt vt nh mn khc. c nh vy, nhng cp v chng ny khi cn phi i coi bi xem chng no ht tiu hn, ht i hn, chng no tai qua nn khi, chng no mi c bnh yn. An lc v hnh phc ngay trong gia o ca h ri, khi phi tm kim nhc cng, mt sc. Thc ra i hn hay tiu hn l ty mnh ht trn, bao lu mnh cn lu bu tic ca th by lu mnh cn phi xc du c l cho bt nhc u, cho au bng. Cng vy, khi ng chng c tht bi trong cng vic hn hp lm n, thua l, thm ch c t vn, v n i chng na, v hin th cng khng nn nng li v tic ca, khng nn ay nghin, phi chi ng tin cho ti mua ht xon, mua cm thch eo, va chng din c p , va dnh lm ca sau ny. c nh vy, gia o s bnh yn, cuc sng c an lc v hnh phc chc chn, khng nghi. Ai ai cng hiu rng d c than tri trch t, la li om sm chng na th cng khng c cch no b li nhng s mt mt vt cht cng nh tinh thn. Chuyn g qua hy cho n qua i, ng nhc ti, ng than van, ng suy t ngh tng. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Qu kh tm bt kh c". Ngha l tm nh ngh n chuyn qua, tic nui chuyn qu kh chng c ch li g c, chnh l ngha vy. C ln, c Pht v cc mn an c kit h trong mt lng n. Nhng ngi c trch nhim lo chuyn lng thc hon ton lng qun bn phn. Sut trn thi gian ba thng h, c Pht v ch tng vn bnh thn dng nhng thc n

do mt ngi li nga mang n dng, khng mt li than van hay phin trch. Trong mi hon cnh, d tri ngang nh vy, c Pht lun lun sng trong chnh nh, tm tr lun lun bnh tnh, thn nhin trc bt phong ca cuc i. Mt cu chuyn khc: Vo thi c Pht, c mt n th ch thng n cha chm lo cc nhu cu cn thit, t s cng dng. Mt hm, b mc mt ci o chong rt qu gi n cha. Lc ra v, ngi t n v , b qun ci o li. V n nh, b bo ngi t n quay tr li tm. Sau , b quyt nh bn ci o ny lm vic phc thin. V ci o chong rt t gi, khng ai c tin mua, nn chnh b mua li v dng s tin y xy dng mt ngi tnh x p , dng n ch tng. Sau khi lm l dng cng xong, b ng li tri n ngi t n nh sau: " Nu con khng l b qun ci o chong, chc ta khng c c hi to nn phc bu ny. Nh vy ta xin chia phc ny cho con". Thay v bun ru hay phin gin v mt mt vt qu gi, v la ry ngi t n v , b cm n ngi y gip cho b c c hi to phc. Thi ng knh ca ngi thiu ph ny qu l mt bi hc xng ng cho nhng ai d nng gin v li lm ca ngi gip vic di quyn. Chng ta phi dng cm chp nhn, chu ng ng u vi nhng l l, thua thit, phi im tnh i ph, vi tm x hon ton. Chng ta nn ngh rng: y chnh l c hi ngn vng thc hnh c tnh cao thng ny. Trong Kinh Php C, c Pht c dy:"Thng li sinh th on. Tht bi chu kh au. Khng quan tm thng bi. Sng an lc hnh phc". Hn na, iu quan trng trong o Pht chnh l "gio l v ng", dy rng khng c ci g thc l "Ta", cho nn khng c ci g thc l "ca Ta". chnh l trit l cao thng v cng m chng ta cn phi nghin cu, tm hiu, hc hi, suy t cho thu o, khi gp chuyn thnh suy, c thua, li hi, thng bi, nn h, trn th gian ny, chng ta vn gi c tm tr bnh thn. ---o0o--2) Hy v D: Ngha l hy bng, khinh ch v danh d, ting tt, cng cn gi l danh thm v ting xu. Hy v d l hai ngn gi, l mt cp thng trm khc m ngi i phi thng xuyn i ph hng ngy. Thi thng ngi i hoan h, vui v n mng ting tt, danh thm. Cn ting xu, ph bng,

khinh ch, tc nhin con ngi khng thch. Danh thm lm cho con ngi phn khi, khch l tinh thn. Ting xu lm cho con ngi bc bi, bt an. Thc ra, con ngi khng cn phi chy theo danh thm, ting tt. Nu xng ng, con ngi s c danh thm ting tt, khng cn phi tm. Sch c cu: "Hu x t nhin hng". Ngha l mt loi hoa c mi thm, c hng sc, th t nhin mi ngi u bit. Mt ngi thc tt, khi cn khoe tt, ai ai cng cm nhn c. Mi ngi thng cm thy an lc, bnh yn khi sng bn cnh mt v thnh hin. Mt v chn tu thc hc, c hnh cao c, thng c v nh mt cy to c bng mt che rp, cho mi ngi c ni nng ta, trnh nh nng nh thiu t, tng trng cho nhng phin no v kh au ca th gian. Cn nh "chut x t nhin hi", khng nghi, khi bn. C ngi khi lm vic thin nhng thng c n v li no . Chng hn nh c ngi cng cha hng bao nhiu tin, bao nhiu lng vng cu phc, nhng m tng chn cm ngi gip vic n mi ngy. C ngi v cha nu cm, nu nc, ra chn, qut sn, ti cy, nh c, lm mi chuyn, v ngh lm vic cha c phc, cn nh chng ng mng tay, ch sai ngi khc lm! Bt c ngi no lm c mt vic thin, cng u ng c tn dng, c cn hn khng! Chng ta tc nhin cm nhn vui sng, hnh phc v cng, khi thanh danh bay xa, lan rng. Tuy nhin, chng ta phi nhn nh rng danh thm, ting tt, danh vng, vinh quang, ch i theo con ngi n nm m l cng. Ri n cng tan bin thnh my, ra khi. Tt c cng ch l nhng ngn t li ni, d l kim ngn, l ngn t, l m ng, c th lm m du i tai con ngi trong mt thi gian ngn m thi. Cn ting xu th sao? D nhin, con ngi khng thch nghe, khng thch bn, khng thch ngh n. Khi nhng li ni xu lt vo tai chng ta s lm cho tm tr bng hong, kh chu. Ni au kh trong tm tr cng su m hn na, nu nhng li tng thut hay bo co y t ra bt cng hay hon ton sai lc. Thng phi mt mt thi gian kh lu kin to, xy dng mt cng trnh vt cht hay tinh thn no . Nhng, ch trong nhy mt con ngi c th tn ph mi th mt cch d dng. Lm khi con ngi phi mt nhiu nm hay trn c mt kip sng gy dng thanh danh. Bao nhiu cng lao kh nhc y c th tn ri trong khonh khc. Ngi i trn th gian thng c thi quen "vch l tm su, bi lng tm vt", lun lun mun ch by khuyt im v li lm ca ngi khc. Bao nhiu tnh tt ca ngi khc th giu nhm, hoc l i, khng bao gi mun nhc ti.

Mi iu tm nim, trong Lun Bo Vng Tam Mui, c dy: "Oan c khng cn bin bch, v bin bch l nhn ng cha x. Hy ly oan c lm ca ng o hnh". Ti sao vy? Bi v con ngi kip trc to t phc bo, gy nhiu nghip bo, cho nn kip ny mi gp nhiu iu oan c. Cn thy c "mnh" b oan c, tc l cha thng sut "gio l v ng". Cn thy "c ngi hi mnh" l cn au kh, khng lm nn chuyn g c. Mun cuc sng bt nhng oan c tri ngang, con ngi cn tch cc tu tm dng tnh, lm phc nhiu hn, c trnh ng gieo ting on, ng loan truyn tin n, ng vu oan gi ha, ng lm au kh cho ngi khc, d cho l k th ca mnh, k hi mnh, k mnh khng a cng vy. Ti sao vy? Bi v nu mnh ra tay tr th, tr a, tm cch hi nhng k , th mnh vi h c khc g nhau u? Mi khi b hiu lm hoc b ngi ta truyn rao mt cch bt cng, d v tnh hay c , chng ta nn bnh thn, sng sut suy ngh: May qu, h khng quen mnh nhiu, ch bit s si, cho nn ch ni xu c by nhiu thi. Nu h bit nhiu hn, chc mnh cn b ch trch nhiu hn na. Khi b ph bnh l mt uy tn qu, chng ta c th qun chiu rng: mnh thc khng c uy tn m mt! Tt hn ht, chng ta khng cn tr li nhng cu ni v ngha, ch c tnh cch chc tc ngi khc m thi. Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y ngha bt y ng". Ngha l chng ta khng nn bn tm vi nhng li ni, nhng cu vn khng c ngha g c. Th d nh c ngi ni chng ta ngu nh con b, nu chng ta ni gin, th qu l chng ta ngu thc ri, cn g ni na. Nhng cu ni v ngha tng t kh c th lm ng tm nhng ngi c gng tm hiu o l. Chng ta khng cn phung ph th gi v ch nh chnh nhng li n i sai lc, nu hon cnh khng bt buc phi lm sng t vn . K th nghch s ly lm tha thch khi thy chng ta bc bi v li ni ca h. chnh l iu m h mong mun. Nu chng ta bnh tnh, thn nhin, nh khng c chuyn g xy ra, th nhng li vu oan s tan bin vo qun lng. Chng ta ch nn dnh th gi tp trung lo chuyn tu tm dng tnh cho n khi c gic ng v gii thot m thi. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Khng nn quan tm chuyn th gian. Khng nn loan truyn cc tin n". Ty phng dch nh sau: "You should not concern yourselves with worldly affairs, nor yet circulate rumours". Ti sao vy? Bi v cc chuyn th gian thng l nhng chuyn nhn ng, th phi, phi quy, ng sai, tranh chp hn thua, cn cc loi tin n thng l v cn c, khng xc thc, kh kim chng c, ch lm hi thanh danh ngi khc, tt c u lm cho tm tr chnh mnh bt an, giao ng m thi, chng ch li g.

Mi iu tm nim, trong Lun Bo Vng Tam Mui, c dy: "Xy dng o hnh th ng cu khng b ma chng, v khng b ma chng th ch nguyn khng kin cng. Hy ly ma qun lm bn o". Ma chng y c ngha l nhng li khen ting ch, l danh thm hay ting xu. Nu chng ta c th coi nhng ngi khen ch nh nhng ngi gip chng ta trn bc ng tu tp, rn luyn tm tnh, th chnh h l bn o, l thin hu tri thc, l b tt nghch hnh, l gim kho trn ng o ca chng ta vy. Thng sut c nh vy, ch nguyn ca chng ta mi kin cng, khng thoi chuyn, khi gp li khen hay ting ch, danh thm hay ting xu, v tm tr ca chng ta mi khng b giao ng. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Khng nn nhn li ngi. Khng nn quan tm ngi c lm hay khng lm. Nn t nhn thn mnh, c lm hay khng lm". i vi li lm ca ngi khc, chng ta phi lm nh ngi m, khng thy g c, khng bit g c, khi bc mnh, khi bn tm. i vi li ch trch ngi khc, chng ta phi lm nh ngi ic, khng nghe, khng tin, khng rao truyn. i vi chuyn ni xu ngi khc, chng ta phi lm nh ngi cm, khng tham d, khng bn ci, khng thm bt. Khng ai c th ngn cn nhng li buc ti, nhng li tng thut hay n i sai lm do nhng ngi c hay c . Th gian ny y chng gai v nhn. Nhng nu bt buc phi i trn , khng th no trnh n, hn na chng ta khng th di gai v dp c, th tt hn ht, chng ta nn mang mt i giy thc chc v thn trng i tng bc. Nh vy chng ta s c an ton. i giy thc chc c kt bng nhng li dy ca c Pht cng ch v t s truyn li. Chng ta nn bit rng: "Nu chp nhn tr ngi th s c thng sut. Nu mong cu thng sut th s thy tr ngi". Gio php ca nh Pht dy chng ta: "Hy nh s t, khng run s trc ting ng. Hy nh lung gi, khng dnh mc trong mn li. Hy nh hoa sen, t bn nh nc c mc ln, nhng khng b nc c v bn nh lm nhim. Hy nh hi o sng sng trc mi phong ba bo tp. Hy vng bc mt mnh nh con t gic". L cha sn lm, s t khng s hi run ry, hay git mnh khi nghe ting ku ca cc loi th khc. Trong kinh sch thng v li thuyt php ca c Pht, c cng nng dp tan mi si m lm lc v minh ca chng sanh, lm khip s ma qun, nh ting rng ca cha sn lm trong ci rng su gia mun th. Trn th gian ny, mi ngi c th nghe thut li nhng chuyn tri tai bt li, nhng li buc ti gi di, nhng ting vu oan ph bng, t ming ln li mi, thc ra khng

ng bn tm, khng cn n. Sch c cu: Mc cho ch sa, on l hnh c tin bc. Nhiu a sen t bn nh nc c vt ln, t im cuc i, m khng b nc c v bn nh lm hoen . Chng ta ang sng trong cnh bn d nc c, hy nh hoa sen, c gng sng mt i trong sch v cao qu, khng mng n bn d m ngi khc c th nm vo chng ta. Chng ta khng mong i nhng hy sn sng n nhn bn d m ngi khc c th nm vo mnh, thay v mong i nhng a hoa hng m ngi ta c th em tng. Nh vy chng ta s khng ng ngng, khng tht vng, bi v chng ta khng mun tranh chp hn thua. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ngi hn th thm on. K thua ng chng yn. Hn thua u x ht. Gic ng c an lnh". Chng nhng vy, chng ta cn sn sng i i y, tn lc phc v, to an lnh cho k khc, v nht nh khng bao gi lm vic g li mnh hi ngi. Kinh sch c cu: "Phc v chng sanh l cng dng ch Pht", chnh l ngha vy. Trong lch s t c ch kim, t ng sang ty, cc bc v nhn vn thng b vu oan, gi ha, ph bng, u c, xt x, hoc b bn, b git cht. Cuc i ca cc Ngi cng y dy nhng chng ngi, trc tr, bt thng. Nhng cc Ngi vn bnh thn khi c danh d cng nh lc b hy nhc. Cc Ngi khng bn tm chy theo thanh danh, nn tinh thn khng suy sp khi b ch trch hay vu oan. Ngi ta c hiu c bit c vic lm ca mnh hay khng, cc Ngi khng mng . Cc Ngi lm vic, phc v, nhng trong lng khng mng n vic th hng, khng mong cu c n p di bt c hnh thc no, d vt cht hay tinh thn cng vy, k c vic lu truyn danh thm ting tt cho hu th mai sau! Cc bc i nhn c tt c mi ngi ht lng khen tng, nhng vn lun lun thn nhin, khng h chao ng. Thi by gi ngi i thng tn dng mi danh hiu ca c Pht, m cho n nay hng tn Pht gio vn cn c ln trong kinh nht tng, l: Nh Lai, ng Cng, Chnh Bin Tri, Minh Hnh Tc, Thin Th, Th Gian Gii, iu Ng Trng Phu, Thin Nhn S, Pht, Th Tn. Mi ln nhc n cc phm hnh cao qu y, chng ta nhn ln tn tng c Pht, trm ngm t ti, vi tt c tm lng tn knh, chim ngng, quyt tm quyt ch noi theo. Mi danh hiu y thng l mc hnh thin cho nhng ngi c tm nhit thnh v cn l ngun gi cm ln lao cho nhng ai t coi mnh l Pht T.

Hn na, iu quan trng trong o Pht chnh l "gio l v ng", dy rng khng c ci g thc l "Ta", cho nn khng c ci g thc l "ca Ta". chnh l trit l cao thng v cng m chng ta cn phi nghin cu, tm hiu, hc hi, suy t cho thu o, khi gp chuyn hy bng hay danh d trn th gian ny, chng ta vn gi c tm tr bnh thn. ---o0o--3) Xng v C: Ngha l xng tn, ca tng v c bi, khin trch. Xng v c cn gi l ting khen v ting ch ngay trc mt, mt cch trc tip, l hai ngn gi trn th gian, l mt cp thng trm khc m ngi i phi thng xuyn i ph. L d nhin, con ngi ai ai cng n mt n my, hn hoan, tha thch khi c ca tng, tn dng, khen ngi. Cn lc b khin trch, ch bai, ch trch, tinh thn ngi i thng hay suy sp, dt, bun ru. Nhng ngi hc hiu gio l o Pht u nn bit rng: Gia nhng li ca tng hay khin trch, ngi thin tr khng tha thch ci vui, cng khng dt chau my. Hy ta h nh tng vng chc, khng lay chuyn di cc cn bo tp phong ba ca cuc i. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "K tr nh hn o. Sng nc kh ngp trn" chnh l ngha vy. Nu chng ta xng ng, nhng li tn tng qu thc l m tai mt d. Nhng nu chng ta khng xng ng, nh trng hp c ngi nnh b, th nhng li tng bc y rt c hi v s lm cho chng ta tht vng m thi. D sao, cng ch l nhng ting ng, nhng m thanh, khng em li hu qu no, nu chng ta ng lt vo tai. Chng ta ng nhn nhng li tn tng hay ch trch th tm tr gi c s bnh thn. ng v phng din th gian, li tn tng c th i rt xa. Mt ting khen tng nh nhng, ng lc, c th gip ta d dng thu t c iu mong mun. Mt cu gii thiu xng ng, c th lm cho ton th c ta chm ch lng nghe din gi. Nu din gi c li khen tng c ta, t s c ch lng nghe. Tri li, nu din gi bt u bng nhng li khin trch hay ch trch, thi p ng ca thnh gi t s khng thun li. Chng ta bit tu tm dng tnh, cho nn khng nnh b ai, cng khng tin theo nhng li nnh b, v khng mun c nnh b. Khi thy ai xng ng, chng ta thnh tht khen tng, khng n ganh t, khng ng ma mai, khng h chm bim, hay bim nh. Khi phi khin trch, chng ta khin trch v lng bi mn, khng khinh

khi, khng mit th, chng nng li, chng hn hc, trong thm tm ch mun ci thin ngi lm ng lc no m thi. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Nhc v nhn khinh tin, th nhn tin th ti nghip, ng a c o, d kim th nhn khinh tin c, tin th ti nghip tc vi tiu dit". Ngha l nu b ngi i khinh ch th chng ta bit l mnh gieo ti nghip i trc, l ra phi b a trong ba ng c l: a ngc, ng qu, sc sinh. Do i ny b ngi khinh ch, nn ti nghip i trc t l tiu dit. Nghin ngm "l nhn qu", hiu thu sut li c Pht dy trn y, chng ta mi c th bnh tnh thn nhin trc nhng li khinh ch, ph bng, mit th ca ngi i, khi gy thm on th chng cht trin min khng bao gi dt. Bng khng, con ngi s cm thy tc qu, tc qu, khng th nhn c, bi v nhn l nhc, h c th c, nhn ng chn chng s ln ng u, c nc chng s lm ti, chng s cho l mnh ngu, mnh di, mnh kh! i thi, c suy ngh nh vy hoi, cho nn kip con ngi mi mi trm lun, mi mi kh au v phin no, th ng than kh qu, kh qu! Cu khn, van xin, than th no c c g u? Mnh nhn c th yn, bng khng, "sinh s th s sinh", n gin th thi! Hn na nu nh gp tai nn ln lao, thm ch cht ngi, th chng ta bit mnh gieo ti nghip nng n i trc, cho nn phi lp tc n nn sm hi, chp nhn tr qu, chm dt to nghip, lm lnh to phc, quy u hng thin, cu ngi gip i, tu tm dng tnh, khng lm hi ai, d l k xu, hung l ngi tt, m mnh khng bit. Khng ai trm phn trm tt. Khng ai trm phn trm xu. Trong con ngi tt nht, cng c phn khng hon ho. Trong con ngi xu xa nht, cng c im tt p. Th d nh k cp ca ngi khc, cng vn l ngi tt i vi v con, cha m ca h. Ngi bit b th cng dng, tng kinh nim Pht, gip k kh, thng ngi khn kh, nhng cng c th vn cn tc gin ni sn, khi thy ngi khc khng lm nh mnh hoc khi thy ngi khc lm chuyn sai tri, li lm. Tuy nhin, con ngi c th trnh lm, trnh ni, trnh ngh cc iu c, lm ni ngh cc iu thin, nhng nu chp vo , th tm vn cha thanh tnh c. Bi vy cho nn, trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Ch c mc tc. Chng thin phng hnh. T tnh k . Th ch Pht gio". Ngha l: "Khng lm cc iu c. Vng lm cc hnh lnh. Gi tm trong sch. Chnh li ch Pht dy". Ngoi hai vic trnh lm cc iu bt thin v ch lm nhng iu thin, con ngi cn phi gi gn tm cho c thanh tnh,

mi ng theo li dy ca ch Pht. Ngi no c th lng thinh, ngm cm, thn nhin ngoi mt, thanh tnh trong lng, khi b ngi khc tn cng, tha kin ra ta, nguyn ra chi mng, th ngi y ng trc nit bn, mc d cha c qu nit bn. Ti sao vy? Bi v ngi khng ng tm, d bt phong thi ti, khng khi nim no c, tc t c "php v sanh", chnh l qu nit bn vy. Chng ta phc v nhn loi vi tm lng cao c nht, nhng ngi th gian thng hiu lm v gn cho nhng mc tiu, nhng tng m khng bao gi chng ta ngh n. Chng ta c th tn lc gip mt ngi trong cn nguy ngp. Nhng v sau, chnh ngi tr mt, ph nhn lng tt, nng li phin trch, ni xu bi bn, v thch th khi thy chng ta suy sp. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan. Sn hn khng bao gi dp tt sn hn. Ch c tm t bi mi dit c lng sn hn". Ngha l khng nn tr th, khng nn bo on. Hn th khng th tiu dit c th hn. Tm nim bo on, tr th, khng bao gi a n ha bnh, an lc. Sc mnh chc chn phi ng u vi sc mnh. Bom n s gp bom n. Chin tranh gy thm chin tranh. Bo ng tip ni bo ng. C nh th au kh tip ni kh au, trin min khng bit bao gi mi kt thc. Th d nh v nguyn do no , c ngi em lng on ght, thm ch cn t iu vu co, c tnh hm hi chng ta. Nhng n khi ngi gp chuyn khng may, chng ta ht lng gip , vi tm t bi ca mt con ngi i vi mt con ngi, chc chn tm sn hn ca ngi i vi chng ta khng cn na. Hn na, iu quan trng trong o Pht chnh l "gio l v ng", dy rng khng c ci g thc l "Ta", cho nn khng c ci g thc l "ca Ta". chnh l trit l cao thng v cng m chng ta cn phi nghin cu, tm hiu, hc hi, suy t cho thu o, khi gp chuyn xng tn hay ch trch trn th gian ny, chng ta vn gi c tm tr bnh thn. ---o0o--4) Kh v Lc: Ngha l phin no, kh au v an lc, hnh phc. Kh v lc l hai ngn gi trn th gian, l mt cp thng trm khc m ngi i phi thng xuyn i ph, cng l nhng yu t c nhiu nng lc nht, nh hng nhiu nht n i sng ca nhn loi.

i vi ngi th gian, hnh phc i l hng th nhng lc th ca ng dc, gm c: ti, sc, danh, thc, thy. Tc l h thng suy ngh cuc i rt ngn ngi, hy hng th tin ti, sc p, danh vng, n ngon, ng k, khi cht i, khi hi tic! Nhng cc th hnh phc y qu thc l ngn ngi, tm b v ho huyn. Phi chi con ngi th gian suy ngh cuc i rt ngn ngi, ng ni cn sn hn, ng c hm hi ngi khc, ng tranh chp hn thua, ng cht cha on th, hy chng lo tu tm dng tnh, tm hiu cho bng c th no l "con ngi chn tht" ca chnh mnh, ng hu thot ly sanh t lun hi th tt bit bao nhiu! Ti sn, ca ci vt cht c th em li hnh phc thc s v vnh cu hay khng? Nu c, cc nh triu ph chc hn khng bao gi ngh n chuyn quyn sinh. Trong cc quc gia vn minh tin b v vt cht n mc tuyt nh, s ngi mc cc chng bnh thn kinh khng phi l t. Ti sao vy? Bi v ti sn, danh vng, bng cp v s nghip khng th em li hnh phc thc s v vnh cu cho con ngi. Quyn lc cai tr c th em li hnh phc thc s v vnh cu khng? i sng cc v vng, cc nh lnh o chnh tr, cc bc trng gi c lun lun c hnh phc khng? Nhiu ngi ngh l c, cho nn trn i bit bao nhiu k liu mng v nhng th , nhng h ch c sung sng, tha mn v quyn lc, v danh vng, v ca ci, v nhu cu, tin nghi vt cht, ch chc chn h khng th c hnh phc chn thc v vnh cu vy! Chn hnh phc nm bn trong tm tr chng ta v khng th nh ngha bng nhng t ng nh: ca ci, vt cht, nh ca, ti sn, kho tng, quyn th, danh vng, sc p, ti nng, cp bng, sc kho, tui th, s nghip, con chu. Nu nh nhng th trn trn i kia c thu thp, chim ot bng bo lc, v lc hay bng mt phng tin bt cng, th on bt chnh, hnh ng bt lng no khc, hoc theo mt chiu hng sai lm, hoc c nhn vi cp mt tru mn, thm mun hay tham lam, bt khng t dt khng ri, th nhng th s l ngun au kh v su mun trin min cho chnh nhng ngi ang nm gi quyn lm ch. Trn i thng ci g l hnh phc i vi ngi ny, c th khng phi l hnh phc i vi ngi kia. c Pht khng bao gi khuyn tt c mi ngi nn t khc hnh phc trn gian v rt vo sng n dt chn rng su vng v. Tri li, o Pht c tm mun bn ngn php mn tu hnh cho ngi xut gia tu s v cho ngi ti gia c s p dng, gim thiu phin no v kh au trong cuc i, cao hn na l gic ng v gii thot khi

vng sanh t lun hi. Ci ch khc nhau chnh l: "Ng T Tm Nhp T Tnh", trong kinh in thng gi l "Minh Tm Kin Tnh", m thi. Khng n nn l mt ngun hnh phc khc. Nu bit tri tc, bit an phn vi nhng g c, ang c v nu bit n cn kim, chng ta s khng b n nn. Ngi mang n lun lun sng trong tm trng hi hp, lo lng, nm np, php phng, s st, xao xuyn. C ngi khng bit t lng sc mnh, con cc m mun khoe khoang l con b, bn mua nh cao ca rng, s nguy nga, tu xe c ti tn hin i, sm c sang trng tin nghi, tiu xi hoang ph, c bc tic tng. Cho nn, mt vic lm, gp tai nn, lm trng bnh, hng ng ca, khng kim ra tin, l ni kinh hong ca nhng ngi nh vy. Nu khng n nn, d sng m bc, chng ta vn thy thoi mi v tinh thn thanh thn thnh thi. Nu chng ta khng c nhng g mnh thch, th hy thch nhng g mnh c. Np sng trong sch khng bn tm l ngun hnh phc cao thng nht ca ngi c s. Ngi trong sch l mt ngun phc bu cho mnh v cho k khc. Tuy nhin, chng ta phi ghi nhn rng rt kh, v cng kh sng cuc i trong sch v bnh tnh thn nhin trc d lun ch bai, ch trch, gim pha. Chng ta vui v n mng hnh phc, nhng ng thi phin no kh au cng n di nhiu hnh thc. Chng ta au kh trong cuc sng, t khi sinh ra i, cho n khi gi yu, lc bnh hon v sau cng l b tm thn t i ra i, l l t nhin. Mt vic phin no khc l chng ta phi gp g nhng ngi ng ght, sinh hot chung vi ngi m chng ta khng a. Chng ta phi c gng chu ng v ngh rng mnh ang gt hi mt qu bo no , do chnh mnh to, hoc trong qu kh, hoc trong hin ti. Mnh lm mnh chu, ch c trch ln tri gn tri xa! Chng ta hy c gng t to cho mnh mt np sng thch hp vi hon cnh mi v, bng cch ny hay cch khc, chng ta phi c gng vt qua mi tr ngi. Ch n c Pht, mt ngi ton ho, tn dit mi nhim, cn phi chu au n v bnh hon hay tai nn, nhng c Pht vn thn nhin t ti. Gia nhng cnh au kh cng nh hnh phc, c Pht lun lun gi tm x hon ton. t c nit bn, tc trng thi thot ra khi mi au kh, mi l hnh thc hnh phc cao thng nht. Hn na, iu quan trng trong o Pht chnh l "gio l v ng", dy rng khng c ci g thc l "Ta", cho nn khng c ci g thc l "ca Ta". chnh l trit l cao thng v cng m chng ta cn phi nghin cu, tm hiu, hc hi, suy t cho thu o, khi gp chuyn kh au hay h lc trn th gian ny, chng ta vn gi c tm tr bnh thn.

*** Tm li, chng ta nn bit rng ngoi bin khi lc no cng c gi thi, ty theo sc gi, mt bin s gn sng nh hay ni sng to tng ng. Cng vy, tm ca chng ta v nh mt bin, khi c chuyn xy ra, v nh tm gi thi n, th lp tc ni sng ngay. Th d nh lc gp ngn gi "hng thnh" thi n, nh trng s chng hn, th tm tr ca chng ta s ni sng vui mng ngay, c ngi mng qu ng tim ht th! Lc gp ngn gi "suy sp" thi n, thi cuc lm tn gia bi sn, s nghip iu tn, th tm tr ca chng ta s ni sng bun ru ngay, c ngi tic ca qu nn t t cht! Th d nh lc gp ngn gi "hy bng" thi n, b ch bai, b bi l, b ni xu th tm tr ca chng ta s ni sng bc dc ngay. Lc gp ngn gi "danh d" thi n, c ngi ta vit sch cao, khen tng, th tm tr ca chng ta s ni sng vui v ngay. Th d nh lc gp ngn gi "xng tn" thi n, c tng bc, nu tn ngi khen, th tm tr ca chng ta s ni sng khoi ch ngay. Lc gp ngn gi "c bi" thi n, b ch trch, bi bc, ch danh ph bnh, th tm tr ca chng ta s ni sng sn hn ngay. Th d nh lc gp ngn gi "kh au", hon nn thi n, chng hn nh ngi thn qua i, th tm tr ca chng ta s ni sng tic thng ngay. Lc gp ngn gi "hoan lc" thi n, th tm tr ca chng ta s ni sng hn hoan ngay. Sch c cu: "Cy mun lng m gi chng ngng". Cng vy, chng ta ai ai cng mun tm tr c bnh yn, thanh thn, thi thi, nhng cnh i khng ngng tc ng, lm cho tm tr ri bi, chao o, bn lon, bt an. o Pht khng phi ch c hnh thc cu nguyn long trng, l nghi trang nghim m thi. Mc ch cu knh ca o Pht chnh l gip con ngi vt qua nhng phin no v kh au do cnh i gy ra. Trc nhng cnh thng trm ca th gian, tm ca mt v A-La-Hn khng bao gi chao ng. Gia nhng cnh c v thua, danh thm v ting xu, ca tng v khin trch, hnh phc v au kh, chng ta hy gi tm bnh thn. chnh l mc ch cu knh ca o Pht vy. Nh vy, chng ta mun c cuc sng an lc v hnh phc th ni tm khng nn "ni sng tham, sn, si" mi khi "tm gi" thi n. Cn nu c "l" ni sng ri th hy gic ng ngay, hy "bit" ngay l ni tm ang ni sng. Khi bit c nh vy, cn sng s lng i. Hy mm ci tht ti! Qun ht mi chuyn! Th l xong!

Tuy nhin, cn sng lng nhanh hay chm l do cng phu qun chiu, tu tp mi ngy, mi gi, mi khc ca chng ta. Cng nh chic xe c thng n hay khng vy thi. Thng thng th thng chng n, mi ngi "ti lun bc ti" cho h gin, cho n, khng th dng c, mi khi c gi thi n. Th d nh thy ngi on th, nghe li chi mng, nh chuyn thua thit, th tm ca chng ta lp tc ni sn ngay, kh dng kp thi ng lc. Ngi no tm hiu o l, c cng phu tu tp, c bn lnh chu ng c tm ngn gi c ny thi n, m "thc-ca-ra tm" vn "nh nh", vn "v ng chuyn", tc l tm tr sng sut ca ngi khng gn ln bt c mt cn sng no, d to d nh n u, th ngi c gi l "Bt Phong Xuy Bt ng", ngha l tm gi thi khng ng. Nhng ngi nh vy th nhp c, sng c vi "Con Ngi Chn Tht" ca chnh mnh. Th no l "con ngi chn tht"? Trong tam tng kinh in, c Pht khai th, ch by mt cch rnh r, r rng th no l "con ngi chn tht" ca chnh chng ta. khng phi l ci xc thn t i gi tm, nng my chc k l ny, cng khng phi l ci tm t lng xng ln xn, suy tnh so o ca chng ta. V c Pht cng ch dy v lng php mn thc hnh, mi ngi c th ng nhp c "con ngi chn tht", nhm gip con ngi c "gic ng v gii thot", hay t ra cng to dng c cuc sng "an lc v hnh phc" hin i. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D sng mt trm nm, khng thy php v sinh, khng thy php bt t, khng thy php ti thng. Chng bng sng mt ngy, thy c php v sinh, thy c php bt t, hay thy c php ti thng". Ngha l khi chng ta thy c "php v sinh, php bt t, php ti thng", th chnh l "con ngi chn tht" ca tt c chng ta vy. Ngy xa, i c A-Nan l th gi ca c Pht, t ra l ngi hc cao hiu rng, nh nhng li c Pht dy khng st mt ch, nhng vn cha chng qu A-La-Hn. Do , sau khi c Pht nhp Nit bn, i c khng c vo d i hi kt tp kinh in. i c rt ly lm kh tm, bn i vo rng ngi thin nh di ci cy vi quyt tm chng o. Trn mt ngy mt m c gng nghim mt tu tp thin nh, Ngi c o v c php vo d i hi kt tp kinh in. Mt cu chuyn khc tng t: C mt v tng s chn tu thc hc, l gio th dy tng chng hn nm trm v trong mt tu vin, nhng vn cha ng o! V t s thy vy bn to hon cnh bc bch, ngt ngho, kh khn, khn kh, gip ngi t ny tu tin, t o, bng cch ngy no v t

s cng tri h trong phng trng b mt cp, ht mn ny n vt kia. V gio th ht sc bc mnh, suy ngh ti sao trong chng tu hnh cn c k xu, nn quyt tm tm cho ra. m n, khi nghe v t s tri h c k trm, v gio th lp tc chy n v lin b t s nm o, ni: bt c ri! D bin bch cch no, v gio th vn b ui ra khi tu vin v co th cho khp ni c bit khng thu nhn. Thc l mt ni oan khin ngt ngn, bit t cng ai, au kh khng th no t xit, c lng thu trn tri xanh, danh d bao lu nay pht chc bin thnh my khi. ng ng l mt v tng gio th, ng u trong i chng m by gi tr thnh mt tn trm, th cn sng trn i ny lm chi na, cn mt mi no nhn ai y ch? Sau bao ngy au kh, dn vt, bn lon tm cang, ngy n khng ngon, m nm chng yn, v gio th phi em ht s hc hiu o l ra chng vi bt phong, cn gi bo kinh khng khip, xoy tn thm tm. Mt hm, v gio th bng nhin thc tnh, gic ng, t mnh gii thot khi tm trng bt an kia, bn chy v tu vin, gp v t s, mm ci bnh thn, tha rng: Bch Thy, con ng ri! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Cng nh trn t chng ta c th vt bt lun vt g, d thm d hi, d sch d d, t vn thn nhin, mt mc tr tr, khng thng cng khng gin. Cng nh th, trong hnh phc, trong phin no, lc thng lc trm, hy lun lun gi tm bnh thn". Thin s Hong B c dy: Nhc bt nht phin hn trit ct. Tranh c mai hoa phc t hng. Ngha l:"Nu khng mt phen sng thm lnh. Hoa mai u n ngt hng thm". Sau khi tri qua cn lnh thu xng ca ma ng, hoa mai mi n r, ta mi hng thm ngt khp ni ni. Cng vy, con ngi khng tri qua phong sng, khng tri qua nhng cn th thch ln lao, cam go, cay ng, ph phng, kh tr thnh ti ba lo luyn, kh tr thnh bc i nhn c. Sch c cu: "Nhn bt phong sng v lo ti", chnh l ngha vy. Thin s Mn Gic cng dy: Mc v xun tn hoa lc tn. nh tin tc d nht chi mai.

Ngha l:"ng tng xun tn hoa rng ht. m qua sn trc mt cnh mai". Khi thi gian tri qua, bao ma xun n ri i, cng phu tu tp thun thc, mi th phin no v kh au ri rng ht, th ngay khi , "con ngi chn tht" hin tin, v nh mt cnh mai duy nht vn cn vy. ---o0o--Bt Ty Phn Bit Trn phng din t do t tng, con ngi thng pht biu nhiu kin. Sng trn i ny, c nhiu kin mi t ra mnh l con ngi vn minh tin b, thuc gii tr thc, hc cao hiu rng, kin thc uyn bc, ng ty kim c kinh s lo thng, vic g cng t ra mnh rnh rt c su cu, thng sut t A n Z. Cng mt s vic, cng mt vn , mi ngi u c kin ring ca mnh. "Khng ai ging ai". Khng ai chu nhng bc ai. Khng ai chu nhn nhn kin ca ai. Khng ai thc s bit tn trng chn l, cho nn thng a n ch tranh ci mt cch quyt lit, i khi cn i xa hn! Sch c cu: "Nm ngi mi ! ". Ngha l mt ngi c t ra l hai kin trong cng mt vn . Mt ngi c kin th ny, nhng mt lc sau hay mt ngy sau, chnh ngi li c kin th khc, thay i kin ca chnh mnh. Bi th cho nn con ngi u tranh, ci v nhau bnh vc kin ch quan "nht nh l ng khng sai" ca mnh, v mm v ming khng xong th x dng v lc, nu sng trong tnh trng chm tin, km pht trin. Cn nu nh sng trong th gii vn minh hn, tin b hn, pht trin hn cc nc u M, con ngi tha kin nhau ra ba ta quan ln, quan nh i bi thng cho bng c mt la danh d ho, sau khi tiu pha gn ht c nghip thc, vt v gy dng by lu nay trong cc chi ph kin tng. T ngn xa cho n ngy nay, con ngi kh au trin min nh vy, cho nn o Pht gi i l b kh. Trong nhiu kip trm lun sanh t, nc mt ca chng sanh nhiu hn bn bin ln. Tm trng con ngi thay i trin min, nay thng mai ght, nay ght mai li thng. Thng thng ght ght nh nhng si dy xch tri buc con ngi trong vng phin no kh au, nh nhng ln sng cao ngt tri vi dp con ngi trong sinh t trin min. Bin kh sng m mnh mng, chuyn ny cha dt, chuyn khc xy ra, nh nhng t sng v, trng trng ip ip, tip ni nhau, cao ngt tri, khng bit n bao gi mi dt. Bi vy, trong kinh sch c cu: "i h thin xch lng. Kh hi vn trng ba".

Tuy nhin, o Pht khng dng ch th gian thng than tri trch t, ku kh, kh i l kh . o Pht ch dy cho con ngi nhn nh r rng: Cuc i kh nhiu vui t, cuc i sng nay cht mai, cuc i nay cn mai mt, khng ai bit trc cuc i ngy sau s ra sao? Nhng o Pht khng c tiu cc, bi quan, chn nn, ym th. o Pht ch dn con ng gic ng v gii thot, ch khng dn dt con ngi n ch yu ui, bc nhc, ch bit t c tin v cn c vo thng tng tng, cu nguyn van xin. o Pht ch dy rt nhiu phng php, gi l v lng php mn, con ngi ng dng t gic ng v gii thot mi phin no v kh au ca chnh mnh mt cch tch cc, mt cch thit thc, nhm xy dng cuc i an lc hn, hnh phc hn. Trong v lng php mn , c php mn gi l "Bt Ty Phn Bit". Php mn ny c c Pht ch dy trong b kinh Th Lng Nghim, khng nhng dnh cho Pht T, m cn dnh cho tt c nhng ai trn i mun tm hiu ci gc ca phin no v kh au, cng nhng phng php gii thot khi cc kh au v phin no . *** Trc ht, t ng "bt ty" c ngha l: khng theo. Cn hai ch "phn bit", ty theo ch dng, c tm gii thch c ngha l: k th, so o, suy lng, tnh ton, hn thua, phi quy, th phi, c chp, thnh kin, nh kin, thng kin, on kin, t kin, c kin, thin kin, bin kin. Vy, "bt ty phn bit" c ngha l trong cuc sng, mun c an lc v hnh phc, chng ta khng nn tm nim chy theo nhng t tng tnh ton, so o, hn thua, th phi, phi quy, khng nn c u c k th, thin lch, thnh kin, nghing bn ny hay bn kia, bnh vc con mnh gim pha con ngi khc, khng c chp mt ngh c nh no ca mnh l chn l tuyt i. Mt ht minh chu, ht chu nh , c th pht ra nhiu sc sng khc nhau, ty theo gc cnh nhn ca mi ngi. y, xin ni ngay, "bt ty phn bit" khng c ngha l chng ta khng hiu bit, khng phn bit c th no l chnh t, chn ngy, thin vin, i tiu. Tc l khng phi chng ta khng c tr tu c th phn bit c th no l ng hay sai, th no l thc hay gi, th no l thin lch hay vin mn, th no l rng ln hay nh mn. Tri li, chng ta hiu bit mt cch tng tn mun s mun vt ng nh thc tng, khng in o, khng sai st. Hn th na, chng ta cn phi vt qua trnh hiu

bit cn bn , t c s hiu bit kh hn, gic ng cao siu hn, mi gi l "bt ty phn bit" c. Chng ta hiu bit r rng th no l chnh t, chn ngy, thin vin, i tiu, nhng chng ta khng h c chp vo a n phin no v kh au. Ti sao vy? Bi v tm phn bit, k th gi tr, ln b, sang hn, giu ngho, nam n, xut x, hc thc, ch t, thn s, thng ght, mu da, dn tc, a phng, tn gio, khng th no em li an lc v hnh phc, ch a chng ta n phin no v kh au m thi. i, chng ta thng trch ngi khc c tm phn bit, nhng t khi chu phn quan t k, xt li xem chnh mnh c tm phn bit nh vy hay khng? Bi v khi chng ta ni ngi ny, ngi kia c tm phn bit, tc l chng ta c tm phn bit ri . i vi mt s vic no , chng ta thng khng chu suy xt mt cch khch quan, m hay c tm phn bit gi tr, ln b, sang hn, giu ngho, nam n, xut x, hc thc, ch t, thn s, thng ght, mu da, dn tc, a phng, tn gio, i n kt lun mt cch thin lch, khng ng chn l, khng ng l phi, khng ng s thc. Th d nh vi ngi thn thch, chng ta lun lun bnh vc, sao cng cho l ng! Cn vi tt c nhng ngi khc, th no cng cho l sai. Vi ngi ng o hay cng t chc, chng ta lun lun bnh vc, cho l ng, ci g cng ng! Nhng vi ngi khc o, khc t chc th cho l sai, ci g cng sai, tt c u sai! Tm k th, tm thin lch "ph bnh ph, huyn bnh huyn", thc ra c t ngn xa. chnh l tm phn bit ca con ngi vy. Mc ch ti thng ca o Pht cn ch dy chng ta mt iu ht sc cao siu, vi diu. l ngoi nhng hnh tng bn ngoi nh gi tr, ln b, sang hn, giu ngho, nam n, tt c mi ngi trn th gian ny u c mt iu ging nhau, mt iu tht ging nhau, mt iu ht sc ging nhau, mt iu mun i ging nhau, mt iu khp ni ging nhau. D hiu nh l mu cng , nc mt cng mn, b xng cng trng, lc ph ng tng khng khc. Con ngi thuc mi sc dn trn khp th gii u nh vy, thm ch mi loi sc sanh cng u nh vy. iu ging nhau, ng nhau l ci g? Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy:"Ly nht thit tng th danh thc tng". Ngha l khi xa la tt c mi hnh tng bn ngoi ca con ngi, ng c chp, ng c tm phn bit nam n, ngho giu, gi tr, p xu, chng ta mi c th nhn ra rng tt c mi ngi trn th gian ny u c

mt bn th ging nhau, ng nhau, tm gi l "con ngi chn tht". Mun hiu c, thy c, gic ng c "con ngi chn tht" ca chnh mnh, chng ta phi lng lng cho thanh tnh, khng tham lam, khng sn hn, khng si m. Cng nh mt h nc c phng lng mi c th soi thy mt trng rm trong y nc. Cng nh khng c nhng m my tham sn si che lp, th mt trng chn tht mi hin l vy. Th no l "con ngi chn tht"? l con ngi sng sut, c tr tu bt nh, nng lc gii thot mi phin no v kh au. l con ngi khng tham lam, khng sn hn, khng si m, tm a lc no cng sng sut, thanh tnh, tnh thc. l con ngi bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim. khng phi l ci thn xc nng n ca chng ta ang c hin nay. cng khng phi l ci tm lng xng ln xn, suy ngh v vn vn v ca chng ta hin nay. Tht vy, nhng lc tm chng ta lng xng ln xn, lo lng bt an, chng ta khng th sng sut suy ngh iu g, nh iu g c. Ch khi no chng ta sng c vi "con ngi chn tht" th khi mi thc s c c an lc v hnh phc ca cnh gii thin ng, cnh gii nit bn m thi. "Con ngi chn tht" chnh l con ngi khng c tm phn bit. Ni cch khc, con ngi c tm "bt ty phn bit" chnh l "con ngi chn tht" vy. Tm phn bit, c chp, th phi, phi quy, ng sai, hn thua, thng a n phin no v kh au. Ti sao vy? Bi v trn th gian ny c iu g ng hay sai tuyt i u. Chng hn nh ch hiu i vi dn tc ny l nui dng cha m gi yu cho n lc mn phn. Cn ch hiu i vi dn tc khc l khi thy cha m gi th h cho leo ln cy, ri con chu xm li rung gc cy. Nu cha m cn khe mnh leo tr xung c, con chu vui mng tip tc nui dng. Bi l h quan nim rng cha m cn khe mnh th mi vui sng v yu i. Cng vy, hin nay vn ph thai l nhn o hay v nhn o? Vn bc s c quyn gip bnh nhn nan y, ht thuc cha, au n thp phn, c cht theo mun ca h hay khng? u l cu tr li ng nht, hp tnh, hp l, hp lut, hp l nht? Trong nhiu vn , chng ta c th ch ng mt phn thi, hy lng nghe kin ca ngi khc, nh vy mi ng l tinh thn ca ngi bit tn trng chn l. Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy:"Tri kin lp tri tc v minh bn. Tri kin v kin t tc nit bn". Ngha l chng ta ai ai cng c tri kin, tc l c s hiu bit. Nhng nu chng ta chp cht tri kin ca

mnh l ng, l c nht v nh, s chp cht l gc ca v minh phin no. Nu khng c chp nh vy, nht nh chng ta sng trong cnh gii nit bn cc lc khng nghi. Sau y, chng ta th tm hiu Php T Y, c Pht dy trong Kinh A Hm, gm c: Y php bt y nhn, Y ngha bt y ng, Y tr bt y thc, Y liu ngha bt y bt liu ngha. 1) Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y php bt y nhn". Ngha l chng ta nn xt theo s vic ch khng xt theo con ngi. Th d nh mt ngi n hin lnh ng tiu chun, th phi c ln thin ng, khng phn bit, khng chp c ngi l c o no hay ngoi o. Ch ln thin ng m cng phe ng nh vy hay sao? Cng vy, Nit bn khng dnh ring cho gii tu s. chnh l cnh gii ca tt c nhng ai thc hnh ng theo li c Pht dy, khng phn bit l Pht T, hay khng phi l Pht T. Tm phn bit ngi ny th ny, ngi kia th khc cng dn con ngi n phin no v kh au. Con ngi phn bit mu o tu s vi c s, phn bit c o vi ngoi o. Nu l tu s th ln Nit bn, nu l ngi c o th ln thin ng. Cn s ng i chng mun vn triu triu ngi, th c ch dnh sn di a ngc! Hi i, u l lng t bi v bc i trong nhng con ngi c tm phn bit nh th! Chng ta thng hay chp cht, tin ngay lp tc nhng g gio ch dy, nhng g ngi t nhn i din thng ni, m khng chu xt xem nhng li dy , nhng li ni c ng l thc, c hp chn l hay khng, c tin ba bi, tin mt cch m qung, ht sc m tn d oan, gi l c tin! Nh vy, chng ta "y nhn", d l thng , ch khng "y php", d l chn l. Bi vy, cho nn u M hin nay, nhng trung tm hng dn thin nh thu ht rt nhiu ngi n thc tp, khng phn bit sc dn hay tn gio g c. nhng ni , con ngi t duy chn l, qun st l thc, thc hnh Chnh Php. Ngi no thc tp ng php mn thin nh th t c cnh gii an lc v hnh phc , mt cch bt ty phn bit! Nh vy chnh l "y php bt y nhn". 2) Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y ngha bt y ng". Ngha l ng chp nhng li ni, ngn ng, bi vit khng c ngha g, chng ta s khng phin no v kh au. Th d nh c ngi hi chng ta rng: Sao do ny anh ch mt uy tn qu vy? Cu hi khng c ngha g c, ch nhm mc ch chc tc chng ta m thi. Chng ta nghe ri th thi, hoc c th l i nh khng nghe thy, bi v chng ta hiu tng tn th no l "v ng", khng thy c "bn ng", nn khng thu nhn cu vo trong tm tr. Nh vy chng ta s khng thy phin no v kh au. Hoc gi

khim nhng hn, chng ta c th t tn p: Chng ti c uy tn hi no u mt c ch! Th d nh c ngi mng chng ta ging nh con b. Nu chng ta thu nhn cu vo tm tr, ri sanh phin no gin tc, qu thc chng ta khng c thng minh cho lm. Cu ni khng cn c vo u c, chng ta gin lm g cho mt. Hoc l, c ngi ph bnh chng ta nng tnh m chng ta tc gin ln ting ci chnh, qu thc ngi ni chng sai, ch cn g na! Thm ch, nu c ngi vit bi ph phn, ch trch, mit th, m l, chi bi, vu khng, s v, khiu khch, lng nhc, bi l, chp m, ba chuyn, m chng ta ch "y ngha bt y ng", th h lm g c th xc phm, lm sao c kh nng gy phin no v kh au cho chng ta c, phi khng tha qu v! Ngi ta a la ti t, nu chng ta khng p ng, khng a thn a tm ra lnh , th h ch t "h khng" m thi, chng nhm nh g chng ta c. Chi bi hi lu, khng thy p ph, khng thy hiu qu, khng thy ng y g v pha chng ta, h cng chn nn, cm thy hao hi tn sc, ri t ngng thi. Cn nu chng ta phn ng, ln ting ci chnh, thanhminh-thanh-nga, bin bch, cng ging nh chng ta thi hi vo la , cho bng thm ln, h hi tip sc, gy cm hng, to duyn c cho h lm ti m thi. Lc c Pht cn ti th, khi Ngi b ngi ngoi o theo quy ry, Ngi vn thn nhin ct bc, nh khng c chuyn g xy ra c. Ngi thy c Pht c tip tc lng thinh, bn chn li hi: Ny ng C m, c chu thua cha? Lc , c Pht t tn ni bi k nh sau: "Ngi hn th thm on. K thua ng chng yn. Hn thua u x ht. Gic ng c an lnh" . Nh vy, nu chng ta khng chp nhng li ni v ngha, nhng cu vn, ngn ng xut pht t lng hn th, ganh t, k, ghen ght, chc chn chng ta s khng nhc u nhi tim, khi ung thuc chng cn du c l, ngha l chng ta khng phin no v kh au. Chng hn nh khi chng ta i d tic, mn tic ra v, ch nh gi qu biu tng, nu chng ta khng nhn th ch nh phi gi mn qu li. Cng vy, ngi i thng tng chng ta nhng li khen, ting ch u mi cht li, chng ta khng nhn th s c n ngon ng yn. Trong Kinh Php Bo n, c Lc T Hu Nng c dy: "Tng i bt quan tm. Trng thn lng cc nga". Ngha l nhng chuyn thng thng ght ght, chng lm bn lng, chng ta s nm thng hai chn m an gic ng, khi phi trn trc trn tr, nm m mt hai, cho n trm ngn! Khe re! Nh vy chnh l "y ngha bt y ng".

3) Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y tr bt y thc". Ngha l chng ta nn xt s vic theo tr tu bt nh, ch khng xt theo tnh thc, tnh cm thin lch ca con ngi. Tm phn bit sc tng p hay xu, ting ni d nghe hay kh nghe, mi hng d chu hay kh chu, mn n ngon hay d, bi vn khen tng ht li hay ph phn nng li, thng dn con ngi n phin no v kh au. Ti sao vy? Bi v sc tng p hay xu thc s khng c tiu chun nht nh, ty ngi i din, ty cm tnh ca con ngi m thi. Mn n ngon hay d cng khng c tiu chun nht nh, ty theo con ngi ang i bng hay khng m thi. Khi i lng, mt c khoai cng thy ngon, nhng khi no qu ri th sn ho hi v cng chng ngon bng mt l tng! Khen tng hay ph phn cng khng c tiu chun nht nh, ty theo con ngi ang nnh b, tng bc th li, hay ang quu qu v khng cn hng li, nh li giao kt trc y na m thi. Ngi no hiu c nh vy, thc tp ng php mn thin nh, khng cho nhng tnh thc phn bit dn dt n ch sai lc, n ch phin no v kh au, ngi t c "tr tu bt nh". Ni cch khc, tr tu bt nh l tr tu pht sanh do tm "bt ty phn bit", do cng phu tr gii, tu tp thin nh m hin ra. Tr tu bt nh khc vi tr tu ca th gian do cng phu hc tp trong hc ng m t c, th hin qua cc bng cp cao thp. Tr tu bt nh l tr tu sn c ni tt c mi con ngi, khng phn bit gi tr, ln b, ngho giu, nam n, xut x, hc thc, thn s, thng ght, dn tc hay tn gio g c. Do s lng lng cho thanh tnh, khng tham lam, khng sn hn, khng si m, chng ta s t c "tr tu bt nh". Nh vy chnh l "y tr bt y thc". 4) Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y liu ngha, bt y bt liu ngha". Ngha l chng ta ch nn cn c theo nhng s vic c ngha, nhng iu no r rng, minh bch, ch ng chy theo nhng s vic m m h h, nhng chuyn khng c cn c vo u c. Th d nh chng ta thng nghe mt cu chuyn truyn ming, ri vi vng kt lun l ngi ny tt, ngi kia xu, ngi ny phi, ngi kia quy. Hoc nhng tin n da bay xut hin, thn thnh hin ra ni ny ni khc, c ngi thi trin thn thng php l cha ht bnh nan y, khng th kim chng c, chng ta khng cn quan tm. V li, nhng cu chuyn nh vy khng c ch li g cho vic tu tm dng tnh, ch lm lon tm chng ta m thi. i vi nhng chuyn th phi trn th gian ny, chng ta khng c thi gian, khng c kh nng, khng c hon cnh, khng c iu kin, tm hiu s thc, vi vng kt lun, nht nh khng ng vy. i vi nhng sch

gi l kinh Pht, chng ta cng cn nn d dt. Kinh Pht liu ngha c ni dung ging dy 37 phm tr o, gip con ngi tin bc trn con ng gic ng v gii thot. Kinh Pht liu ngha c ni dung ging dy l nhn qu, l v thng, v ng, chn khng diu hu, gip con ngi thot ly phin no v kh au. Nhng cun sch c ni dung: cng sao gii hn, cu g c ny, bi ton m tn, tin tng thnh thn, cu nguyn van xin, tnh duyn gia o, coi phong thy, xem nh ca, chn t ai, u khng phi l kinh in ghi li c Pht dy. Vn ny cn c phn t nh, bi v c Pht thuyt php ty theo cn tnh ca chng sanh, cho nn kinh in c quyn c thc, c hin c mt. Kinh Pht v lng ngha, khng c cao thp, ty theo cng phu tu hc n u, con ngi hiu kinh Pht n . *** Tm li, kt thc bi ny, chng ti ghi li hai cu sau y ca Thin s Hong B: Nhc bt nht phin hn trit ct Tranh c mai hoa phc t hng. Ngha l:"Nu khng mt phen sng thm lnh. Hoa mai u n ngt hng thm". Sau khi tri qua mt ma ng lnh thu xng, hoa mai mi hi thi tit nhn duyn n r v ta mi hng thm ngt khp ni ni. Cng vy, chng ta cn phi tri qua nhng th thch cam go ca cuc i, mi c c bi hc nhn nhc, nhn m khng thy nhc. C nhn c dy: "Mt s nhn chn s lnh". Hiu o ri, chng ta c th ni: "Mt s nhn mun vn s lnh". Con ngi ch hc c v nm c cht hng v t bi sau khi tri qua nhng giai on kh au ca cuc i. Khi no bt u thy c gia tuyt trng v bn nh khng khc, khng c ci g xu, khng c ci g p, lc con ngi bt u bit nhn s vt vi tm bt ty phn bit, cng l lc con ngi hiu c v hnh c tm i bi. Ngi c tm i bi tc l khng c tm phn bit, khng c t khng c hu, khng c bn khng c th, khng c thn khng c s, khng c th khng c phi, khng c thng khng c ght. Tuy nhin tm i bi khng phi l v tri, m chnh l sc mnh mu nhim em li an lc v hnh phc cho cuc i. Hiu c r rng th no l "v ng", th no l "con ngi chn tht", chng ta mi tm c an lc v hnh phc trn ci i ny. Hn th na,

chng ta cn phi tri qua nhiu thng trm ca cuc i, mi nhn thy c nhng li dy ca c Pht khng dnh ring cho bt c ai sng trn i ny. Khng phn bit tn gio, khng phn bit sc tc, bt c ngi no thc tm lng nghe, lng lng suy ngh, em nhng li dy qu bu p dng trong cuc sng. Nht nh ngi s sng mt cuc i an lc v hnh phc vi "con ngi chn tht" ca chnh mnh vy. ---o0o--Chnh Kin V Chnh Tn T ngn xa cho n ngy nay, s hiu bit hay kin thc ca con ngi pht trin khng ngng, theo tin ha ca nhn loi, theo s pht trin ca khoa hc. l s hiu bit hay kin thc v phng din khoa hc, v phng din k thut, v phng din vt cht, nhm tha mn nhu cu v s khm ph nhng b mt ca v tr, nhm tha mn nhu cu v tin nghi cho cuc sng ca loi ngi. Tuy nhin, s hiu bit hay kin thc ca nhn loi v phng din tm linh, v phng din huyn b, vn cn ang bc u chp chng, vn cn nhiu iu cha gii thch c, nhiu hin tng khng th hiu ni, mc du hin nay c mn khoa hc huyn b. Do , con ngi vn cn nh n, vn cn da vo s gii thch ca cc tn gio trn hon cu, vn cn s hin din ca hai ch "c tin", ngha l con ngi hy c t nim tin trn vn, tuyt i vo nhng g tn gio ni, nhng khng c s gii thch, hay khng th gii thch c, hoc gi c gii thch l nhng iu vt qu tm hiu bit ca con ngi! Tuy cha hon ton y lui c nhng nim tin v cn c, nhng m tn d oan y dy trong nhn loi, ng phng cng nh ty phng, nhng khm ph, nhng pht minh, nhng tin b vt bc ca khoa hc ngy nay v phng din ny cng lm cho nim tin ca tn nhiu tn gio b lung lay tn gc r trc ngng ca ca th k mi sp n. Th k 21 sp n s l th k ca khoa hc hin i, ca k thut tin b. i sng vt cht ca nhn loi s sung tc hn, tin nghi hn, y hn, vn minh hn, hin i hn. Th k 21 sp n cng s l th k ca nhng tn gio c chnh kin, c chnh tn. l nhng tn gio ch trng pht trin tr tu, pht trin kin thc v s hiu bit sng sut, chn chnh ca con ngi, gi l "chnh kin". l nhng tn gio em li nhng nim tin c cn c, nhng nim tin chn chnh cho nhn loi, gi l "chnh tn". l nhng tn gio khng p buc, khng h da, khng bt tn phi nhm nghin

i mt, gi i tay ln tri v chp nhn nhng "c tin" khng cn gii thch, khng c gii thch, khng th gii thch. Pht gio, thc ra khng phi l tn gio, ch tm gi l tn gio, l mt tn gio hi nhng yu t nu trn, em li i sng tm linh sung tc cho nhn loi trong th k 21 sp n. Chng ta thy, ang thy v s thy Pht gio ngy cng pht trin mnh m, mt cch ha bnh, mt cch t bi, khi t cc nc chu sang cc nc u chu, c chu v M chu bi cc l trn. Pht gio pht trin n u, ha nhp ni , bin thnh tn gio a phng, p ng nhu cu tm linh ca dn chng ti nhng a phng . Cho nn chng ta c th thy ngi n th tng Pht ging ngi n , ngi Trung Hoa th tng Pht ging ngi Trung Hoa, ngi Vit Nam th tng Pht ging ngi Vit Nam, ngi Nht Bn th tng Pht ging ngi Nht Bn. c Pht khp mi ni, trong tm tt c mi ngi, ch khng phi ch c n . Chng ta cn nn bit rng: C hng h sa s c Pht, ch khng phi ch c c Pht Bn S Thch Ca Mu Ni. Tt c mi chng sanh u c th thnh Pht, ch khng phi ch c mt v Pht duy nht, c tn, bt buc mi ngi phi th ly v c trn quyn ban phc ging ha. Pht gio khng c nhng v gio ch y uy quyn vi cc cn thn, phc sc ging y nh nhng v hong v thuc h, thi qun ch phong kin. Pht gio pht trin n u, em li an lc v hnh phc cho con ngi ni , nh "t v lng tm", tc l bn tm a rng ln. chnh l: "t, bi, h, x". Pht gio pht trin n bt c ni no trn th gian ny, khng bao gi gieo rc hn th, khng bao gi em theo mi hnh thc chin tranh, khng bao gi em theo mi hnh thc cai tr, mt cch trc tip hay gin tip, khng bao gi dng quyn lc chnh tr hay kinh t p buc ngi dn a phng b o ang theo, khng bao gi dng li lc hay n ngha khuyn d lng ngi, khng bao gi cm on tn kt hn vi ngi khc o. Pht gio hon ton tn trng s t do tn ngng ca con ngi. Nhn loi n vi Pht gio hon ton do tm lng v s t nguyn chn la m thi. im tuyt vi ca o Pht l mi chng ta "n m thy", ch khng phi n m tin. Thc ra, "c tin" khng cn thit, mt khi con ngi thy "ng nh thc", ngha l: thy r, bit r v hiu r. Ct ty ca o Pht l gip con ngi t c "gic ng v gii thot". Cho nn con ngi n vi o Pht bng l tr, bng tr tu bt nh, bng s hiu bit chn chnh, tc l bng "chnh kin", t c mc tiu "gic ng". Cho nn con ngi n vi o Pht bng nim tin chn chnh v sng

sut, tc l bng "chnh tn", t c mc tiu "gii thot". Con ngi n vi o Pht khng phi bng c tin, hay nim tin m qung. Con ngi n vi o Pht khng phi qua cc nghi l, cc hnh thc cng kin, khng phi qua cc hnh thc m tn d oan. Trong phm vi ca bi ny, chng ta s hc hiu nhng gio php c Pht dy trong tam tng kinh in, c th n vi o Pht bng chnh kin v t c chnh tn, nhm mc ch to dng cuc sng an lc, hnh phc hin i v nhm mc ch gic ng, gii thot mai sau. L ngi Pht T chn chnh, chng ta phi tuyt i hiu r rng th no l chnh kin, th no l chnh tn, nhng g l t kin, nhng g l m tn, khi lm ng lc li vo t gio, ngoi o. *** Trc ht, chng ta cn bit qua nhng t kin v nhng hnh thc m tn d oan hin ang ln ln, pha trn trong sinh hot Pht gio, xuyn qua qu trnh truyn b, tri sut chiu di lch s, hn hai ngn nm trm nm, v xuyn qua qu trnh pht trin, tri sut chiu rng a d, t n , sang Trung Hoa, sang Vit Nam, sang Triu Tin, sang Nht Bn, sang Tch Lan, sang Thi Lan, sang Min in, sang Ai Lao, sang Cao Min, v hin nay ang truyn b sang cc nc u, M, c. ---o0o--A . - T Kin v M Tn: T kin l nhng kin thc sai lm, nhng s hiu bit v cn c, khin con ngi lc vo t o. M tn l nhng s tin tng m qung, khin con ngi mt ht sc phn on v tr thng minh. T kin v m tn em li nhng tai hi khng th lng trc c. T kin v m tn c th lm hi trn cuc i con ngi, c th lm tan nt c gia nh, c th lm suy sp chuyn quc gia i s. Chng hn nh ngi v ghen bng ghen gi, i xem bi xem qu. ng b thy bi ni chng c nhn tnh, bn tin ngay, khng cn suy xt, khng chu tm hiu s thc th no, c phi gia nh ca ngi v m tn d oan ny s tan nt hay khng? Chng hn nh mt v tng lnh hay mt nh cm quyn m tn d oan, khng c kh nng, khng c lng t tin, bn i xem bi xem qu, trc khi ch huy hnh qun, nh trn hay trc khi thi hnh chuyn quc gia i s, c phi nh vy v tnh tit l b mt qun s, b

mt quc phng cho i phng bit hay khng, c phi nh vy lm cho nc mt nh tan hay khng? Nhng hnh thc m tn d oan th qu nhiu, chng ta ch tm nu ln cc hnh thc ph bin, thng thy hin nay nh l: bi bi bi ton, xem tay xem tng, xt on vn mng, ch ng tng lai, xin keo lc xm, coi ngy tt xu, ln ng ln ct, ng c bng cu, cng sao gii hn, gii tr tai nn, xin ba h mng, xin php lm n, coi tui hn nhn, van vi bnh yn, cu khn nh , chuyn xu thnh an, tr kh xui xu, t tin vng bc, hnh nhn th mng, ym ngi cht trng. 1) Bi bi bi ton, xem tay xem tng, xt on vn mng, coi ng tng lai: l vn nn khng phi ch c trong Pht gio, khng phi ch c trong s ngi Vit chng ta, m hu nh c khp ni, t ng sang ty, t bt c dn tc no, t bt c ngi theo tn gio no trn khp th gii. Ti sao chng ta li c th tin tng chuyn bi ton, xem tng, on vn mng, coi tng lai t nhng ngi hnh ngh hoc l nhng ngi m, nhng ngi dt, nhng ngi tht nghip, hoc l nhng ngi khng bit lm cch no khc sinh nhai ngoi ti ni dc gt gm nhng ngi nh d, yu lng, khng c nim tin vng chc, ang gp s kh khn, ang trong cn bi ri? Chng ta cn bit tng lai vn mng lm g, sp t cng n vic lm cho c tt p chng? Ti sao chng ta khng tin tng ni ti nng ca chnh mnh, li tin tng ni nhng ng b thy bi, l nhng ngi thc s khng bit chnh xc tng lai, vn mng ca chnh h, lm sao h c th bit c tng lai, vn mng ca chng ta? Tc ng c cu: "Coi bi ra ma, qut nh ra rc!" chnh l ngha vy. Chng ta th suy gm cu chuyn sau y: C mt anh chng tui 28 b qu s bt em v trnh din dim vng. Dim vng sai phn quan coi s b i ngi, xem anh ta c ti g m trng pht. Lc , phn quan mi pht gic ra rng anh ta b bt lm, cha n s phi cht, cho nn bo anh ta mau mau tr v dng th, ko tr ngi nh em chn hay em thiu ci xc, th anh ta khng cn c hi sng li c na. Anh chng tc gin v chuyn bt lm ny, cho nn ch chu tr v, nu nh dim vng cho bit cuc i cn li ca mnh ra sao. Dim vng ng cho phn quan tit l cho anh ta bit nh sau: Nm 28 tui, anh ta b qu s bt lm. Nm 30 tui, tht nghip tht tnh, v b ra i, ti sn tiu tan, s nghip tan tnh, ngn ngm nhn tnh, tht thu lang thang, xe ng gy gi, n xin nht. Nm 40 tui, gy g kch kit, b chm t tay, trng gi khu, thn tn ma di. T , anh ta phi sng, cuc i cn li, ht sc c cc. n nm 82 tui,

b st nh cht, t lt xung sng, l mn cuc i! Nghe xong vn mng, bit chuyn tng lai, chong vng mt my, t xu mt hi, lu lm mi tnh. Anh ta p ng, xin php dim vng, di lun, khng mun tr li, trn gian dng th. Nu chng ta l anh chng ny, th chng ta s ngh g v lm g? Dim vng phn th chc ng hn my ng b thy bi trn trn i. Cng vy, chng ta i xem bi bi, bi ton, c ng b thy bi no dm cam oan l ni trng trm phn trm hay khng? Nu ng b thy bi ni: mi s tt p, chng ta hoan h, thng thm tin bc, nhng ri sau , tht vng trn tr, au kh v cng, khi gp nhng iu, khng g tt p. Nu ng b thy bi ni: su thng sp ti, gp tai gp nn, c phi chng ta, s bt an ngay, bn tm lo lng, sut su thng tri, mt cch tai hi, mt cch v ch, hay khng? Lo lng nh vy, c thay i c g chng, hay ch tn hi cho sc khe m thi? Nu qu u t, lo lng nh vy, chng ta c th, cn b gt gm, hao ti tn ca, cho nhng vic lp n cng kin, cu xin an lnh, tiu tai gii nn, mt cch v l, mt cch v cn c, do nhng ng b thy bi by t ra, lm tin nhng ngi m tn d oan. Cc nh s no, kim ngh thy bi, thc ht ch ni! Cc ng b thy bi c kh nng g, c ti cn g, m c th sai khin thn linh gii tai gii nn cho chng ta? Chnh bn thn cc ng b thy bi c ht tai khi nn cha, lm sao c th cu gii tai gii nn cho chng ta? Chng ta cng cn nn bit mt s thc l: Cc ng b thy bi cng i cha, cng kin l ly, van vi cu xin, iu ny iu n, nht l h ht sc thnh khn, cu xin Tri Pht, tha cho ci ti di tr, gt gm ngi i, bng cch cng cha hu h hn mi ngi! Sch c cu: "Tay cm tin ca bo bo. i coi thy bi mang lo vo ngi". 2) Ln ng ln ct: l hnh thc m tn d oan nng n. ng c bng cu l nhng tr bp bm, lm tin trng trn, ch gt c nhng ngi ngu si, yu bng va. Mt ng ng nga ng ngn, hay mt b son phn le lot, n mc dim da, c ch qui d, ma may quay cung, ngi lc l lc l, ngp ngp mt hi, ri l nh t xng l c ba cu t, l t thin i thnh, l l sn thnh mu, l b cha chm, l ngc hong thng , l ng ny b n, ton l mo xng nhng nhn vt tng tng trong cc truyn tu, hay trong cc tiu thuyt ty m thi. Thm ch c khi h mo xng l Pht, l ch B Tt, l Thnh l Tin, l Vua l Cha, l Tri l t, l c Thnh Trn, l Quan Tng Qun! C nhiu ngi li dng gio php nh Pht, li dng hnh tng tu s o Pht, trong cc chuyn ng bng m tn d oan ny, gt gm nhng ngi nh d d tin!

Lm sao ai bit c th lc ma qui hay qu thn no nhp vo thn xc h, lm th lm k, dy vic ny bo vic khc? Thn thnh linh thing m phi mn xc phm, ni chuyn tm xm, ngp ngp, c g hay ho u, m chng ta phi tin, phi l ly, phi nghe theo? C ngi nghch ngm ln vt nhn trn gh, cho my ngi ng ct ngi ln, xem th h c phi do thn thnh nhp, bt kh xm phm, mnh ng da st, nh h mo xng hay khng, th lp tc thy ngay, h la ht oai oi, um tri um t, vng tc chi th, nh mi ngi h tin khc thi. ti hi ngoi, li cu thn linh, ni t ln, ni sam ni sp, qua y nhp vo, ng c bng cu, th qu thc l, m tn d oan, qu sc tng tng. Thn linh c, xin giy xut cnh, cng giy nhp cnh, hay l xut cnh, v nhp cnh lu? ti hi ngoi, li lp bn thin, cho thnh nc thnh, ly t nm non, by ni g , c th cha bnh, gip chuyn tnh duyn, gii quyt gia o, th qu thc l, m tn d oan, qu sc tng tng. Vy m vn c, ngi ng qung co, trn bo l ci, thu ht nhng k, nh d d tin, trong nhiu ngi, k s bc s, chuyn gia chuyn vin, cng nhm mt tin, nghe theo ch t. Thc ng thng xt lm thay! 3) Coi ngy tt xu cho vic quan hn tang t: l mt h tc ca dn tc ta cn phi c bi tr mnh m. Cn c vo u nh ngy ny tt, ngy kia xu? Hng nm, cc nh lm lch t thm phn coi ngy tt xu ny vo, bi v h mun cho lch c bn chy, mun kim thm nhiu tin. H ty tin suy ngh, t ra ngy ny nn lm vic ny, ngy kia khng nn lm vic n, ri nhng ngi si m tin theo. Th d nh ngi cha c a con b bnh, xem lch thy ngy ny khng nn cha bnh, khng nn ra ng, bn i my ngy sau, ch xem lch kim ngy tt, mi mang con i bc s khm bnh hay i bnh vin, th i thi, vic qu mun mng, lm sao cu cha cho kp na. Cho nn, chng ta mi thy m tn d oan gy nn tai hi bit l bao nhiu. hi ngoi, ngi Ty phng k con s 13, nht l "Th Su 13", lu lu mi c mt ngy nh vy trong nm. Nhiu cao c ty phng, khng c tng lu mang s 13, khng c phng mang s 13! Nh vy, dn Vit chng ta khng cn gi "c quyn" chuyn m tn d oan na ri. Trc y, khi cn qu nh, nhng ngi khng m tn d oan, c chn nhng ngy "mng nm, mi bn, hm ba", i lm giy t, lo cng vic. H gp c nhiu thun li hn, nhanh chng hn, d dng hn, bi v trong nhng ngy , khng c nhng ngi m tn d oan ra ng, i lm giy t! C nhng ngi lm tan nt, v tnh duyn ca con ci, ch v m tn

d oan, tin ni my ng b thy bi, trong vic chn tui tc hp hay khng hp, coi ngy tt xu ci g. Bi vy, ca dao c cu: Cp vt my ng thy bi Si tha my m coi ngy Ai xui h kho t by Mnh thng nhau thit tri ry tnh cho. Trong vic tang ch, c ngi m tn d oan i coi ngy tt chn hay thiu thn nhn qu vng, nhm mc ch gip con chu lm n c pht ti, giu c. Nu ng b thy bi ni thn nhn mnh cht "ngy trng", bn xin ba xin ch ym trn, m i ngi cht khng c tr v, bt con chu i theo. Nu ng b thy bi ni tui ngi ny khng hp, tui ngi kia khng hp, bn khng cho i theo m tang s xui xo. Nhng chuyn nh vy ch em li xch mch, xo trn, bt ha, bc bi trong gia nh m thi. Nhng chuyn m tn d oan nh vy pht xut t lng tham lam, ch k, hp hi ca con ngi, ch bit ngh n bn thn mnh, khng ngh g n ngi thn qua i, pht xut t lng ngu si tin theo my ng b thy bi! Nhng ngi Ty phng u cn coi ngy tt xu khai trng ca hng, nhng h vn n nn lm ra, pht t cn hn mnh na l khc. H u c th thn ti, th ng a, hay quan thnh qun g u, nhng h vn lm n bun bn, pht ti nh thng. H ch tnh ton ngy gi theo d n, theo k hoch lm vic, theo kh nng chuyn mn ngh nghip. Nhng bnh nhn cn, iu tr khn cp, lm ngay tc th, khng cn xem bi, khng coi ngy gi, tt xu g c. Cn chng ta i coi, ngy lnh thng tt, khai trng ca tim, mt cch rm r, th cng thn ti, th xi ch, thuc thm thng hng, cng ru ngoi quc, nhng do khng kho, iu hnh thng mi, sp tim nh thng. Lc , ng thn ti cng my ng b thy bi c gip c g u? 4) Coi tay xem tng, xt on vn mng, ch ng tng lai: cng l nhng hnh thc m tn d oan t lu i, t ng sang ty, t sang u. u c phi ngi no c tng hin lnh, ng hong, cng thc s c tm hin lnh, ng hong ht u. u c phi ngi no c tng phc hu, cng thc s c yn lnh ht u. u c phi ngi no c tng to ln cng thc s c an nhn, sung sng, giu sang ht u, c khi cn lao ng cc kh hn gp bi l khc. u phi ngi no c tng hc thc, trng gi, thuc gii thng lu trong x hi, u c tm qung i, trng

phu qun t ht u. Sch c cu: "D sng d bin d d. ai ly thc m o lng ngi", chnh l ngha vy. Sch cng c cu: "Ha h ha b nan ha ct. Tri nhn tri din bt tri tm". Ngha l chng ta ch c th v con cp qua hnh thc, qua tng mo bn ngoi, ch kh m v c xng ct bn trong v khng nhn thy c. Cn i vi con ngi, chng ta ch c th bit mt my, din mo, nhng khng th bit c lng d ca ngi . Sch coi tay xem tng ngy xa u c iu khon no ni n chuyn vt bin, xut ngoi. Vy m sau nm 1975, my ng b thy bi qu nh ht bc, nh vo chuyn xem tng mo xut ngoi, hay xem ng ch tay vt bin ca my ngi khch kh kho, mun bit trc s mng ca mnh ra sao, trc khi xung tu ra khi. Cn bit rng, chnh ci tng mo ca my ng b thy bi, mi qu thc ng nghi l bp bm! Chng ta cn nn bit rng: Hu tm v tng, tng t tm sanh. Hu tng v tm, tng tng tm dit. Ngha l ngi no c tm a tt p, hin lnh, bit tu tm dng tnh, th tng mo, mt mi do tm cm ng sanh ra, cng c cm nhn hin lnh tt p nh vy. Tri li, ngi no d c tng mo bm sinh tt p, nhng tm a xu xa, ch k, tham lam, sn hn, si m, di tr, gian c, chuyn g cng hm he a ngi khc ra ta, th tng mo tt p kia cng theo tm xu c m dit mt, mt mi dn dn tr nn kh coi, nhn nh, cau c, quu qu, bm trn. Chng ta th suy gm cu chuyn sau y: C mt ng c v mt chng thanh nin, hai ngi cng sng trong mt chung c. ng c tng di, ngy no cng git mnh v ting i giy ling trn sn nh tng lu trn, mi khi chng thanh nin i lm v khuya. Ngy n, ng c bn ln gp chng thanh nin, khn cu anh chng t i giy xung sn, mt cch nh nhng trong m khuya, bi v ng c yu tim, c th nn th bt c lc no. Chng thanh nin bit chuyn, nn ng li xin li ng c v ha s khng gy ting ng trong m khuya nh vy na. Khuya hm sau, i lm v mt, theo thi quen hng ngy, chng thanh nin ci chic giy th nht, qung ng trn sn nh. Cht nh ti li ha vi ng c hm trc, chng thanh nin bn khe kh t chic giy th hai, mt cch ht sc nh nhng trn sn nh, khng gy ting ng nh no. Lt sau, khi sp ln

ging ng, chng thanh nin nghe ting g ca mt cch gp rt. M ca ra, chng thanh nin thy ng c ng th hn hn, mt tay m ngc, mt tay vn khung ca, thu tho tht khng ra li: Cu tr i! Cu lm n qung lun chic giy th hai xung sn i, ko lo i ny gi, lo mun ng tim ri . Qua cu chuyn trn, chng ta thy rng trong lng mong i hay lo lng bt c vic g s xy ra trong tng lai, d gn hay xa, cng u khng ch li g c. Trong cuc sng, chng ta hay lo lng qu nhiu chuyn, do tr tng tng m ra. Chng hn nh, chng ta thng hay lo lng vin vng v tng lai, v chuyn tn th nm 2000 sp ti chng hn. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Qu kh tm bt kh c. Hin ti tm bt kh c. V lai tm bt kh c". Ngha l: Chuyn qu kh qua ri, nh nhung, xt xa, tic nui, chng ch li g. Chuyn hin ti thy ri cng qua mau, luyn tic, luyn lu, chng ch li g. Chuyn v lai cha ti, lo lng, u t, chng ch li g. Nh vy, ch chuc kh vo thn, nhc c, mt tim, nh ng c trong cu chuyn trn y m thi. Sch c cu: "Chuyn g phi n s n". Ngha l cho d chng ta c mong i hay khng mong i cng vy thi, chng ta to tc nghip nhn, khi nghip qu phi n, th nht nh s n. Chy ng tri khng khi nng! Li tri lng lng, tuy tha m kh lt! Chng ta cn nn bit rng: "Khng ai c th cu mnh c, tr phi chnh mnh to tc thc nhiu phc bu". Khi nghip bo n, c Pht cng khng trnh khi, cc i t thi c Pht cng vn phi tr nghip bo, do cc Ngi to tc t nhiu i trc kia, khi cha bit tu hnh. Ch c iu khc l: "Ngi c t phc bo th tr , ngi c nhiu phc bo th tr nh hn" vy thi. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D ln non, xung bin, vo hang, nghip bo vn theo con ngi nh hnh vi bng, khng ai c th trnh c", chnh l ngha vy. Ngy nay, c ngi li i cu nguyn van xin c Pht cu kh, khng chu tu tm dng tnh, khng chu dng cc nghip bt thin, khng chu thc hnh theo gio php c Pht dy, t cu mnh, th qu thc l v ch vy. Kinh sch c cu: "Chng con kh nguyn xin t ". Nh vy, mi l ngi c chnh kin v chnh tn. c Pht l nhn vt c thc trong lch s, tu hnh v c o, gic ng v gii thot, m cn khng th cu chng ta c, hung l nhng thng , thn thnh, do chng ta tng tng ra, ri van xin v khn vi,

ri cu nguyn v nguyn cu, th lm sao chng ta c cu ri?! Hn na, chng ta cn nn nh cc v gio ch trn th gian ny cng tri qua bn giai on ca cuc i l "sanh, gi, bnh, cht", cng b kh nn khi qu bo n. C v cha n tui gi, cha kp lm bnh th b git cht mt cch th thm! Khng ai khng th cu chng ta c, nu chng ta khng bit t cu chnh mnh! 5) Xin xm, gieo qu: l vic m ai ai cng hiu l khng ng, nhng cng vn c ngi tin. Ti sao li l khng ng? Bi v, ch c mt t l xm, mt lon cy xm, vi hn trm t, trm cy, m ng vi c my chc ngn ngi ti cu xin hay sao? V li, xin c xm tt, gieo c qu thun, chnh mnh c tin l mi vic s tt p v thun li ht hay khng? V trn thc t, mi vic u tt p v thun li ht hay khng? Chc chn l khng vy. Tri li, xin nhm xm xu, gieo nhm qu nghch, chnh mnh khng cam chu nh vy, bn tip tc xin xm khc, gieo qu khc, cho n khi no, xin c xm tt, gieo c qu thun, mi c hi lng, v mi chu ngng. Nh vy, c ngha l vn s trn i u tt p, u ty thun, u nh mnh ht sao? Chc chn l khng vy. 6) Cng sao gii hn, xem hng nh ca: l cc vic thc l lc hu, v cn c, km vn minh. Nu nhng chuyn ny c thc, th bt c ng b no bit cng sao gii hn, xem hng nh ca, thy u c bnh yn, u c sung sng, u c giu c, u c vui v. H u cn th gi lo cng sao gii hn, xem hng nh ca cho thn ch, u cn th gi gt gm ngi i, t nm ny sang nm khc, u phi tt bt chy lo qung co lo l linh thing ng nghim nh thn! Thn dc, t lo th c! Th xt trong cc tai nn c nhiu ngi t vong, trn mt chuyn bay, trn mt chuyn tu, hay trn mt chuyn xe, c phi ht thy nn nhn cng "tui 31 bc qua, 33 bc li", cng "tui tam tai i hn", hay l h thuc cc hng tui? ngoi ngha a, c phi ch c nhng hng tui gp v sao xu? Hay l c tt c mi ngi, t tr s sinh cha c v sao no chiu mnh, cho n cc ngi tui gi? Chng ta tin tui chn tt hay tui l tt? Nu tui ty chn th tui ta l v ngc li. Hn na, chng ta ang trn t ty, vy nn tnh theo tui ta hay tui ty? Vo nhng nm c sao hn tt, c chc chn chng ta c hon ton bnh yn, mi s nh sut nm? Vo nhng nm c sao hn xu, c chc chng ta gp ton chuyn bt bnh, bt nh ? Hay l nm no cng c chuyn ny chuyn khc, chuyn tt chuyn xu, chuyn vui chuyn bun ln ln? Ti sao vy? Bi v, trong cuc i, chng ta va to tc

nghip nhn lnh, ng thi cng to tc nghip nhn chng lnh. D nhng nm gp sao hn tt, nu chng ta lm vic quy th cng gp rc ri nh thng, nu chng ta khng chu lm vic th cng i nhn rng nh thng, tr phi trng mnh hay trng s, bng khng ch l trng gi! Cho nn, cng sao gii hn c ngha l g u, tin mt tt mang, thm lo vo ngi, tt c u do nghip lnh hay nghip chng lnh, chnh chng ta to tc m thi. Trong gia o, s bt ha xy ra do bn tnh chp cht, chp n qu ng ca nhng ngi trong nh. Chng ta khng chu sa i, vui v, ci m, ha thun, cng chung sng vi nhau cho c an lc v hnh phc. Tri li, khi c chuyn lc c trong nh, nhng ngi di dt li i nghe li my ng b thy bi, bo thay ci ca, sa ci nh, ph vch tng, i ci ging, xoay ci bp, xo trn lung tung thm trong nh trong ca. H ch bo chng ta phi lm ton nhng chuyn to lao tn tin, gy thm rc ri trong gia o m thi. 7) t giy tin vng m, xe hi nh lu hnh nhn bng giy: l chuyn ht sc phi l, khng hiu ti sao n ngy gi ny, th gii ang ngng ca ca th k th 21, vn c ngi cn tin c. Chng ta th ngh xem, tin giy la ca "M", li c in bn "Tu", mo ghi l "Made in Hell", em "sell in here", tc l em qua cc x phng "Ty" bn, dn "Ta" bn tin ba, v mua em v t cho thn nhn "a ngc" xi! Lm nh vy, v tnh chng ta hi thn nhn di , h tiu xi tin gi, nn b gnh thm ti li! Nhng iu ny pht xut t tm chp ng, tm tham lam, tm ch k, tm phn bit. Lc sng, quen thi tranh ua, ginh git, mun li phn mnh hay ngi thn mnh. Lc cht i, cng mun c sung sng, nhn h vi nh lu, xe hi, k hu ngi h bng giy! Thc ra, sau khi qua i, thn nhn ca chng ta i th sanh, u thai ni cnh gii khc, trong vng sanh t lun hi, theo nghip to tc lc cn sanh tin. 8) Hu qu ca t kin v m tn d oan: Nhng ngi c t kin v m tn d oan l nhng ngi tin bng tin cng, m qung qung xin, m m kh kho, tiu mt l tr, khng cn sng sut, m ra khip nhc, khng bit chn l, mt lng t tin ni kh nng ca mnh. Cuc sng ca h lun lun bt an, lo u s hi, php phng thp thm. Ti sao vy? Bi v, h lun lun da vo th lc bn ngoi, d khng bit th lc t u ti, thin hay c, chnh hay t cng khng hay bit. Tm ca h lun lun ch k, ch bit ngh n mnh, phn bit, k th. Cuc i ca h y s kh

au, tri buc, lo lng, u t, s hi. H sng trong s ti tm, ai ni g cng nghe, ai ni g cng tin, ai bo g cng lm, khng bit u l phi, l tri, u l chnh, l t, u l ng, l sai! Thc ng ti nghip lm thay! Ngy xa, cn qu nh, khi c mt bung chui tr mun, mt g mi l, mt cc t, mt cc , hi tng hnh ngi, nhng ngi m tn d oan lin cho l Pht hin thn, B Tt ging trn, xm nhau tm ti, ly ly ly , cu xin van vi, th mi chuyn. Thc ra c ai c g u, tin mt tt mang. Ch c my ng xe , my bc tc xi, my ch xch l, my b bun gnh bn bng xung quanh ni l vui v, mm ci v trng mnh. Ngy nay, khp th gii, ngay ti cc quc gia gi l vn minh tin tin, cng khng thiu g cc tin n thn thnh hin ni ny, hin ni kia, trn bc tranh, trn vch tng, trn ngn cy, trn m my, trn nc nh, li c cc t chc tn ngng ti cao, xc nhn l c thc, chng bit cn c vo u? t lu sau chnh quyn a phng pht gic l gi mo ngy to, bn truy t k li dng c tin ca mi ngi th li, lc h m mt s tin khng nh, do b tnh ng gp, trn bit tm bit tch mt cch ti tnh! Nh vy mi bit l dn ta khng h gi c quyn v chuyn m tn d oan nh vy, bi v c qu nhiu cnh tranh trn khp th gii! *** Trn y, chng ta nghin cu qua v nhng im gi l t kin v m tn theo quan im ca Pht gio. Tc nhin, nhng ngi theo o Pht v nhng ngi ang mun tm hiu gio l ca o Pht, mt cch nghim tc, tm tr minh mn, tr tu sng sut, vi tm bnh thng, tm chnh trc, tm bt ty phn bit, khng thnh kin, khng th phi, khng tranh chp, khng hn thua, khng lon ng, khng k th, u hoan h tip nhn. Phn trn ch mi nu ln nhng th d in hnh nht v t kin v m tn. Phm vi ca bi vit khng kch thc, khng tm vc, tm hiu ht tt c nhng t kin v m tn trn th gian ny. Ti sao vy? Bi v theo li c Pht dy, con ngi do "v minh phin no" t lu i, t v thy, cho nn rt kh lnh hi l l, rt kh nhn chn s thc, rt kh gic ng chn l, mt cch nhanh chng v d dng c. Cn c thi gian v s quyt tm. Sau y, chng ta s tm hiu nhng iu hp vi chn l, hp vi l thc, hp vi tr tu, ng vi Chnh Php, p dng trong cuc sng hng ngy, hu xy dng cuc sng an lc v hnh phc hin i. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Khng nn tin ngay tt c nhng g ngi xa ni,

tt c nhng g ngi c th lc o cng nh i ni, tt c nhng g ngi b trn ni, tt c nhng g c nhiu ngi tin theo, c ghi trong sch v. Ch nn tin nhng g c th kim nghim c, ng vi chn l, ng vi l thc, thng qua tr tu sng sut, thy c ch li cho bn thn v cho mi ngi". Trc khi c Pht ra i, x n , c hng trm o gio khc nhau. C o th thn la, th thn sm st, c o th rn, c o th b. C o ch trng, hnh h xc thn, cc k au n, nh l ly roi, t nh vo thn, i trn la hng, ng ngoi nng chy, nh thiu nh t , nm trn bn chng, ng ngi quanh nm, treo ngc hai chn, n ung hm. Bi v h quan nim rng thn xc ca con ngi chnh l nguyn nhn gy nn tt c ti li. Trong cc th vin ti thnh ph Toronto, x Canada hin nay, nhiu sch nghin cu v cc tn gio n c ghi li nhng hnh nh va k. Nhng ngi c quyn th, trong o cng nh ngoi i, thi by gi, cng nh bt c thi no, trn tri t ny, u c tnh to ra nhng s kin linh thing huyn b, d b m hoc lng ngi, cng c a v n trn ngi trc, vinh thn ph da ca h, khng lm m c n, khoc bn ngoi lp v tn ngng tn gio. Khi c Pht i khp bn phng ging gii chn l, truyn b Chnh Php, ngha l em nh sng tr tu khai m tm tr m ti ca con ngi. V s ngi ngng m, qui y, b con ng m tn sai lm, tr v vi chn l. iu ny lm cho gio ch cc o khc mt dn tn , nim tin suy sp, khng cn uy tn, em lng cm gin, ly lm tc ti, gy nhiu rc ri, to lm chng nn, tr ngi bc ng hong php ca c Pht, qua cc hnh thc ph bng m l, vu khng xuyn tc, vu oan gi ha. Con ngi v v minh cho nn rt d tin theo nhng g c v linh thing huyn b, nhng g c v kh hiu m mng, c nghe nhiu ngi loan truyn l tin theo ngay, khng cn suy ngh, khng cn tm hiu, h thc ra sao? C khi chng ta tin theo nhng g ngi i trc tin, lm theo nhng g ngi i trc lm, hoc nhm mt tin theo nhng g m cc t chc tn ngng rao truyn, xc nhn l thc, mt cch ngy th, khng cn suy xt, khng cn chim nghim, khng dng l tr, khng th kim chng, khng cn bit nhng iu l ng hay sai, s thc nh th no? Ngy xa bn Tu, c mt thin s, trc khi ngi thin, bo ngi t, bt nht con mo, hay chy t tung, ngao ngao om sm. Ngi thuc i sau, khng hiu l do, tng rng vic , ch li thing ling, cho vic ngi thin, bn kim

cho c, vi ba con mo, bt nht xong ri, mi ngi ngay ngn, trn b on, lim dim ta thin! V khng chu hc, tm hiu gio l, bit bao nhiu ngi, gi l Pht T, ti gia xut gia, tin theo o Pht, khc g ngoi o. Ngoi o y, ngha l vn th, tng Pht ti gia, hay l ti cha, nhng vn thng lm, "ngoi tm cu o", ch bit lo chuyn, cng kin l nghi, cu nguyn khn vi, cu khn van xin, th mi iu, khng hiu khng bit, Pht ni u. Ti sao l vy? Bi v ch T, c dy r rng:"Pht Tc L Tm, Tm Tc L Pht". Ngoi Tm khng Pht, cu o ngoi Tm, l ngha l g? Pht khng cha, khng trong tng, bng ng hay cy, khng trn my, trn non trn ni, khng di sui, di sng di bin. Chng ta khng cn, phi i n x, n xa xi, bt c ni u, mi thy c Pht. Vy chng ta i, tm Pht u? Xin c tr li: Pht ang ngay, trong tm chng ta. Hay ni cch khc: Pht chnh l Tm, ca chng ta vy. Chng ta lm vic, li mnh hi ngi, Tm Pht n mt. Chng ta lm vic, li mnh li ngi, Tm Pht hin hin. Thc l n gin! Trong Pht gio, c ba mn hc gip con ngi pht sinh tr tu bt nh, gi l "Tam Hu Hc", gm c: vn hu, t hu v tu hu, ni gn l "Vn-TTu". Ngha l mun pht trin tr tu sng sut, trn bc ng tu hc, chng ta cn phi lng nghe, phi hc hi, xong ri phi t duy, phi qun tng, phi suy ngh, mt cch chn chn, mt cch tng tn. Khi nhn thy c ch li cho bn thn v cho mi ngi, mi em ng dng tu hnh, mi em p dng vo cuc sng hng ngy. Khng phi nghe thy bt c iu g, cng tin theo ngay, cng lm theo ngay, khng cn ngh suy, khng cn kim chng, khng cn tm hiu g c, d iu c ghi l li Pht dy cng vy, c chp trong cc sch gi l kinh in cng vy thi! *** B . - Chnh Kin v Chnh Tn: Chnh kin l kin thc chn chnh, hay s hiu bit sng sut, ng l thc, ng chn l. Chnh tn l nim tin chn chnh, nim tin c cn c, thng qua tr tu sng sut ca con ngi. Ni tm gn l: Thy "ng nh thc" v tin "ng nh thc" gi l chnh kin v chnh tn. Chnh kin l bc th nht trong "bt chnh o", gm c: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. Chnh kin l iu kin thit yu hng u, gip con ngi c

chnh tn, gip con ngi c th phn on, nhn xt v nhn thy vn hu s vt ng vi bn cht ca n, ng vi chn tht tng, khng t di, khng trn trnh s thc v khng trn trnh cuc i. o Pht l o xut th gian nhng khng xa ri th gian. o Pht vo i gic ng v gii thot ngi i, khi phin no v kh au, khi sanh t lun hi, nhng khng b vn c v i, v nh hoa sen mc t bn nh nhng khng nh v bn, m vn ta hng thm ngt. o Pht cu nhn loi ang cn th gian ny c gic ng v gii thot, ch khng phi i n khi con ngi cht mi v Ty phng cc lc! Trong phm vi bi ny, chng ta ch tm hiu bn chnh kin quan trng sau y: Mt l "L Nhn Qu", cn gi l "L Nhn Duyn". Hai l "L V Thng". Ba l "L Trng Trng Duyn Khi". Bn l "Thp Nh Th". 1) L nhn qu: Ngy nay, nh kin thc khoa hc, chng ta hiu r, nu gieo ht cam xung t, cng thm nhng "tr duyn" nh nc ti, nh sng, phn bn, cng chm sc, thi gian sau, chng ta c th gt c qu cam. Ni gn l: "Nhn no qu ny". i khi c nhn nhng thiu tr duyn, cng khng gt c qu. Cho nn c gi l nhn qu hay l nhn duyn, chnh l ngha vy. L nhn qu ng dng trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. Ngha l: C nhng nghip nhn to tc trong qu kh, chng ta nhn nghip qu trong hin ti. C nhng nghip nhn to tc trong hin ti, chng ta s nhn nghip qu trong v lai. Cng nh c nhng ht ging trng c qu sm, c nhng ht ging trng c qu sau mt thi gian no , ngn hay di. Cho nn chng ta ng ngc nhin, khi thy c nhng k ang gy nghip nhn xu xa, tc l h ang lm cc vic xu c, cc vic bt thin, nhng vn c sung sng, bnh yn. Ti sao vy? Bi v h ang hng nghip qu tt, t nghip nhn lnh to tc t nhiu kip trc, trong kinh sch gi l "phc bo". Tc l h ang hng phc bo gieo t nhiu kip trc. n khi hng ht phc bo , th h s bt u gt "qu bo" t nhng vic xu c, nhng vic bt thin, do chnh h ang gy ra. n khi , nh th tn gia bi sn, tiu tan s nghip, nng th vong mng thm t, cht chng ton thy. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy:"Con ngi khi ang hng phc bo, cng nh mi tn bn ln khng trung. Mi tn bay ln rt nhanh, rt mnh, cng nh con ngi gp mi s may mn, tt p, nh . n khi phc bo ht, con ngi bt u n tr nghip bo, cng nh mi tn ht trn th ri xung t vy".

Do , chng ta ng ngc nhin khi lm hay ang lm khng bit bao nhiu vic lnh, vic thin, vic tt, gip ngi, gip i, b th, cng dng, i cha, tng kinh, nim Pht, nhng vn gp khn nn, kh s, iu ng, kin tha, i rch, nn tai lin min. Ti sao vy? Bi v nhng nghip nhn thin lnh chng ta lm hay ang lm hin i cha ti lc c kt qu. Tri li, chng ta ang th lnh nghip bo xu, l hu qu t nhng nghip nhn chng lnh, do chnh chng ta to tc trong qu kh trc kia. Hiu c nh vy, chng ta mi c th vn tinh tn, tip tc lm vic thin, vic tt, khng mt mi, khng ngng ngh, to tc thm phc bu, trong khi vn ang chu nghch cnh, kh nn. l chnh tinh tn trong bt chnh o va k trn. Chng ta ng vi cho l " hin khng gp lnh", ng vi ngh lm c sng hn, ng vi tin th on nhiu th li lc nhiu. Ti sao vy? Bi v, khng th no gieo ht cam ngt li gt qu chanh chua c, hoc ngc li. Nhn no th qu ny, c la th c khi, gieo gi th gt bo, sinh s th s sinh, lm thin th gp lnh, lm c th gp c, chy tri sao khi nng! Cng c nhng trng hp qu bo nhn tin. Qu bo c ngha l nghip qu hay nghip bo phi nhn, t nghip nhn to tc. Qu bo nhn tin tc l gieo nhn no th gt ngay "kt qu tt", hay nhn ngay "hu qu xu" hin i. Th d nh chm ch th hc gii, cn mn th sung tc, tit kim th c d, iu th sng lu, c n th no bng, th dc th khe thn. Th d nh ngm mu phun ngi lin d ming mnh, nghin ngp th kh thn, li bing th ngho nn, c bc th n nn, hoang ph th i rch, trm cp th t, hi ngi th ngi hi, gy ng li p lng ng, vit th nc danh th xanh xao hao sc, chng ch li g cho thn v tm ca tc gi. Tuy nhin, d nghip nhn l to tc ri, t nhiu kip trc, hay ngay kip ny, nhng nu chng ta "bit dng nghip, bit chuyn nghip", tc l bit n nn sm hi, bit quy u hng thin, bit tu tm dng tnh, bit tu nhn tch c, th khi nghip qu hay nghip bo, ni chung l "qu bo" c n, cng s nh bt i nh c "phc bo" do chnh mnh to tc c, che ch cho mnh. Chuyn ln s ha nh, chuyn nh s ha khng. Bng nh khng bit dng nghip, khng bit chuyn nghip, th khi nghip qu hay nghip bo, ni chung l qu bo c n, chng ta s lnh . Th d nh chng ta c bit tit kim, bit dnh dm th s c kh nng tr bt, tr dt n nn xa vy. Tin tit kim d cho phc bo, n nn xa d cho qu bo.

Trong Kinh A Hm, c Pht c dy th d nh sau: Mt ngi b bt buc phi nut mt nm mui th qu thc l kh s v cng. Nu ngi c th b nm mui vo mt t nc ri ung th s kh hn mt cht. Nu ngi c th b nm mui vo mt lu nc ri ung th s kh nhiu hn cht na. Nu ngi c th b nm mui vo mt h nc ln ri ung th s khng thy kh s bao nhiu, hoc khng c thy kh g c. Nm mui tng trng cho "qu bo" phi th nhn, t nghip nhn xu c, bt thin to tc. T nc, lu nc hay h nc ln tng trng cho "phc bo" t hay nhiu, t nghip nhn thin lnh, tch ly c t nhiu kip cho n ngy nay vy. Hiu c l nhn qu mt cch tng tn nh th, chng ta s bt phin no v kh au rt nhiu. Chng hn nh mi gp ngi no , nhng h ght chng ta cay ng, th phi qun: chuyn khng phi l t nhin, khng phi l t dng h ght mnh. Nht nh chng ta c gy on hn, t i trc vi h, c khi ngay i ny, ti chng ta khng bit, khng thi. Hiu c nh vy, chng ta khng bc bi, khng phin no, khng trch c ngi , ch bit trch mnh v cng thn trng hn trong cch c x, trong hnh ng, trong li ni, ngay c trong t tng, khng to thm nghip nhn mi, gim bt on hn xa. Chng hn nh c ngi em bi d nm vo chng ta. Chng ta hiu ngay l nghip qu hay nghip bo, ni chung l qu bo, ang n. Chng ta ch nn t lo trong sch thn v tm ca mnh, khng nm tr bi d li ngi . Bng khng c hai u lm d lem luc! Sch c cu: "Trch ngi mt, trch ta mi. Bi ta t trc nn ngi bc sau". Ngha l chng ta c b ngi i i x bc bo cng do chng ta i x tn t vi h trc. Chng ta hy can m nhn li, qui ti v mnh, ng li cho ngi, ng than phin, ng trch mc ai c. Chng ta cn nn bit rng: "Khng bao gi c qu m khng c nhn". Ngha l khng bao gi c chuyn g xy ra m khng c nguyn nhn xa v nguyn nhn gn, ch ti chng ta khng chu qun chiu, khng chu tm hiu thi. Hiu c l nhn qu mt cch tng tn nh th, chng ta s thy phin no v kh au hay an lc v hnh phc u do chnh chng ta ch ng to tc, khng do thng , hay bt c thn linh no, ban phc hay ging ha c. Chng ta c lm bt c iu g, th phi c can m chu, can m nhn. Ni gn l: "Dm lm th dm chu". Cng nh sch c cu: "T tc hon t th" chnh l ngha vy. Chng hn nh khi c chuyn bt ha, tranh chp trong gia nh, chng ta phi c gng tm hiu nguyn nhn no gy ra,

c phi do tm ch k, do lng tham lam, do s c chp, do nhng ngi trong nh chp cht kin c nhn hay khng. Tm c nguyn nhn ri chng ta tch cc sa i, tch cc chuyn ha tm hn ca chnh chng ta. Nh vy, chng ta mi c kh nng xy dng mt mi m gia nh an lc v hnh phc. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "V tr vn vt u do nhn duyn sinh". Ngha l v tr vn vt u do nhn v do duyn sinh ra, ch khng do mt v thng , mt ng to ha ton nng no sinh ra, to ra c. C ngi thc mc: Th no l nhn duyn sinh? Cu tr li: "Th hu c b hu. Th sinh c b sinh". Ngha l: "Do ci ny c nn ci kia c, do ci ny sinh nn ci kia sinh". Chng hn nh c chc ch nn mi b ch cn. Mun khng b ch cn th ng chc ch! Thc vy, thi nay chng ta hiu r, c la mi c khi, c n mi c no, c tu mi c chng, c hc mi c hiu, c my mi c ma, c gieo trng nhn mi c gt hi qu. Khng c ng tri no lm ra ma c, mc d chng ta quen gi tri ma hay tri nng! Khng c thin li no lm ra sm st h da con ngi c. Ch ti con ngi, lc hu km ci, t hc gio l, m tn d oan, tng tng c tri, tin c thng , quyn nng tuyt i, c th ban phc, c th ging ha, ri t hong s, ging nh con nt, hay s bng ma, s lun ng k, ch vy m thi, khng c g khc. Khi trong gia nh, c chuyn bt ha, chng ta hiu ngay, l chnh mnh , "lm vic g ", mi khin ngi khc, phn ng nh vy. Chng ta phi t xt li mnh, trc khi m li trch ngi khc. Chc chn do mnh lm "chuyn ", nn mi c "chuyn ny" xy ra, nn ngi ta mi lm "chuyn kia" p ng vy thi. Ngha l:"C chuyn ny xy ra nn chuyn kia mi xy ra". Chng hn nh mnh c k cc, ngi khc mi bc bi. Chng hn nh mnh c ni kh nghe mi b chng chi! Nu mnh d tnh, d thng th c yu mn, qu trng. Thy ngi khc t v bc bi, nu chng ta ch bit trch c, ch bit i p, ch bit tr a, th cng lm chuyn ln thm m thi. Ty phng c cu: "Do not sweat the small stuff, it is all small stuff". Chuyn nh b i, ng thm to chuyn. Chim nghim suy xt k lng nh vy, chng ta to c gia nh hnh phc khng kh. Chng ta cn nn bit rng: "Khng vic g trn i t nhin sinh ra c". Khng th t nhin c ci cy mc ln, m khng c ht ging trong t. Khng th t nhin c ngi n mng chi khi khi, hoc khng th t nhin c ngi ght, m khng do chnh chng ta lm iu si quy, d v tnh hay c . Khng th t nhin mnh gp tai nn cht ngi, m khng c qu bo t trc, do chnh mnh to tc. Khng th t

nhin con ci ng nghch m chng ta khng c li g c. Sch c cu: "Nhn chi s tnh bn thin". Con ci c mt dy l do chng ta khng bit dy thi, ng trch tui tr, hy trch chnh mnh. Hiu c nh vy, cn g ng ngc nhin, ng bc bi na u? Mun tr thn bnh, tc l tr dt bnh tt ca thn th, chng ta phi i khm bc s, phi ung thuc, phi n ung iu , phi gi v sinh c nhn, v sinh chung, phi tp th dc. Ch khng phi ch bit cu xin thng , van vi Tri Pht, tm ung nc sng nc sui, cho l nc tin nc thnh, m ht bnh c. Nu s thc c nh vy, cc v gio ch n ly nc v ung tr bnh, khng cn bc s, khng cn bnh vin! Cng t hn na l i gp my ng b thy bi, my ng b ng ct, thnh ba ch, thnh knh chiu yu, dn y nh ca, tr t tr ma, hay em t ung! Mun tr tm bnh, tc l mun gim bt ci qu phin no v kh au, chng ta phi bit r nguyn nhn no gy ra nhng phin no v kh au , ri tch cc tu sa, ch khng than tri trch t g c. Cnh gii thin ng hay a ngc ty thuc ni chng ta to tc, ch khng t bt c ni no ti, khng do tri thn qu vt no quyt nh c. l chnh kin quan trng m tt c chng ta cn phi c, phi hiu, phi bit, cuc sng c ngha hn. 2) L v thng: Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng giai th h vng". Ngha l bt c nhng g c hnh, c tng trn th gian ny u l h vng, gi di, khng tn ti vnh vin. Mi s s vt vt trong th gii ny u tri qua bn giai on: "sinh, tr, d, dit" hoc "thnh, tr, hoi, khng". T nhng vt nh nh ci bn, ci gh, ci nh, ci ca, k c ci xc thn t i ca chng ta, n nhng th to ln nh ni non, qu a cu, thy u c sinh ra, c hnh thnh, tn ti tr th mt thi gian no , ri cng b bin d, h hoi, cho n ngy no , b tiu dit, hy dit, thnh ra khng c cn na. Chng ta ai ai cng bit rng: "C sinh t c dit". Cng trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Nht thit hu vi php Nh mng huyn bo nh Nh l dic nh in ng qun nh th tc.

Ngha l tt c mi php, mi s s vt vt trn ci i, u nh l gic mng khng thc, nh l huyn ha, o thut gi to, nh l bo bt, bng nc mong manh, nh l o nh m mng, nh l git sng d tan, nh l in chp thy mt , khng c g tn ti vnh vin c. Hiu c l v thng mt cch tng tn, mt cch su sc, chng ta s khng phin no v kh au nhiu, nh khi c chic xe b h hoi, khi c mt vt qu b mt mt hay rt b, thm ch khi ngi thn c mnh h no hoc chnh chng ta n ngy phi b li xc thn t i v ra i. Hoc khi con ci l tay p b c g, d qu gi n u, nhng nh hiu c l v thng mt cch thu o, chng ta s khng v tic ca, la ry, mng nhic con ci. Gia nh nh c an lc v hnh phc. Hiu c l v thng mt cch mnh m, chng ta khng ngc nhin khi thy mt ngi thn thit bin thnh k th khng i tri chung, mt ngi tt bin thnh k xu hay ngc li, mt ngi n bin thnh k on, mt k si m bin thnh ngi gic ng. Ti sao vy? Bi v: Tm ca con ngi cng nh thn ca con ngi, khng phi bt bin, khng phi vnh cu, khng phi c nh, m ch l mt dng nng lc chuyn bin khng ngng, ty duyn m c, ty duyn m thnh, v cng ty duyn m dit. Cng vy, con ngi ty theo li lc m tng bc tn dng, khen ngi ca tng, bc thm xum xoe. Con ngi cng ty theo li lc m h nhc ph bng, ch trch bi mc, bi tro trt tru, nm giu tay, vit th nc danh, hm he h da, vu oan gi ha, li nhau ra ta, kin cho st nghip! Thc chng c g ng ngc nhin c! Mi s thng trm ca th cht hay nhng hin tng ca tm linh, ging nh mt dng nc, lun lun tri chy, lun lun bin i, khng bao gi ngng ngh, d trong mt pht giy. Mt thnh ph vi bao nhiu nh ca, cu cng, ng x, xa l, s nguy nga, v i huy hong, nhng ch qua mt m c trn ng t, ch cn l mt ng gch vn khng l m thi. Thng xuyn qun chiu l v thng nh vy, chng ta s gim bt phin no v kh au rt nhiu. 3) L trng trng duyn khi: Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht ging dy r rng l trng trng duyn khi. Chng ta cn phi bit rng trn cuc i ny, mi s vt khng bao gi bnh yn tri chy, khng bao gi an n nh chng ta mong mun. Vic ny va xong th vic khc xy n. Chuyn ny cha dt th chuyn khc ti, lin tc v lin tc khng bao gi ngng, cng nh gi ngoi bin khi vy. Ty phng c cu: "Que sera sera! " hay "What will be will be! ". Tm dch: "Chuyn g phi n s n!". Khng trnh c chuyn i, chng ta hy chp nhn mt cch bnh thn vy. Khng th cu c bnh yn khi chng ta khng c phc bo.

Sch c cu: "C phc th hng phc". Chng ta khng th hng phc, trong khi khng chu lm phc, ch bit van xin, cu nguyn, lm sao c phc c m hng? Cng nh mun xi tin, th phi lm vic kim ra tin, phi c tin, vy thi, i xin tin th ai cho? l s thc hin nhin. Chng ta nhn thc c nh vy, th s khng ngc nhin, khng au kh khi phi i u vi nhng cnh ng phin no, lin tip xy ra trn cuc i ny, trong cuc i ca chng ta. Ngi no chu ng c bt phong, tc l tm ngn gi th gian, lun lun thi ti tp, ngi c gi l "bt phong xuy bt ng", chnh l bc i nhn. Bt phong chnh l: "li, suy, hy, d, xng, c, kh, lc", tc l li lc, suy sp, hy bng, khen tng, tn thn, ch trch, kh nn, sung sng. Sch c cu: "Phc bt trng lai, ha v n ch" ngha l cc iu phc, cc vic may, thng khng n hai ln, tri li, tai ha th ti lin min, ht chuyn ny n chuyn khc xy ra dn dp. 4) Thp nh th: Trong Kinh Diu Php Lin Hoa, thng gi l Kinh Php Hoa, c Pht c dy mi iu ng nhin ng nh th, cn gi l "thp nh th". l: nh th tnh, nh th tng, nh th th, nh th lc, nh th tc, nh th nhn, nh th duyn, nh th qu, nh th bo, nh th bn mt cu cnh. Ngha l: Do tm tnh ca con ngi nh vy, cho nn hnh tng ca con ngi l nh vy. Do bn th ca con ngi nh vy, cho nn nghip lc ca con ngi l nh vy. Do to tc ca con ngi nh vy, gy ra nghip nhn nh vy, cng thm nghip duyn nh vy, cho nn nghip qu ca con ngi l nh vy. V nghip bo ca con ngi nh vy, cho nn t xa n gi cu cnh ca con ngi cng ch l nh vy. Th d nh khi ngi ta a la ti t, chng ta a bi ra n, la c iu kin chy ln hn. Nu chng ta khng n ngn la do ngi ta em ti, th ngn la ch t h khng m thi. Khng ai c th t chy h khng c. Mt lt ngn la cng s tt queo, khng gy thit hi g! Cng vy, khi b ngi khc cng kch, ch trch, m l, mit th, chng ta "khng chp" vo , coi chuyn l nhng chuyn "ng nhin phi c" th gian y tranh chp, ganh t, k, chng ta s an n, khng ai xm phm c, khng ai t c khi tm ca chng ta bnh thn, trng rng nh h khng. Th d nh gii ch nhn th mun cng nhn lm vic nhiu, nng xut cao, nghip v tt nhng lnh lng thp. Tri li, gii cng nhn th mun l ph, chn vic nh, ngh nhiu, lm t, nhng lnh lng cao! Cuc i l nh th, l "nh th". Th d nh hai con g ght nhau v ting gy, hai con

ngi ght nhau v ting ni, hai c ca s c bao gi thng nhau. Cuc i l nh th, l "nh th". Th d nh chng ta em li lc n th ngi ta yu mn, cn em phin toi ti th ngi ta chi bi. em qu ti th c, em ha ti th khng. Khi n cc ni cng cng, c tin th hu i, khng tin th bc i. Cuc i l nh th, l "nh th". Th d nh con ngi vn tnh tham lam v li bing, tu th khng mun, hoc ch hnh t t, cht cht thi, nhng li thch c ln thin ng, hay vng sinh ty phng cc lc, hng s sung sng, hoc i n khi cht, b con ng bo cu chc tiu diu ni min cc lc! Cuc i l nh th, l "nh th". Hiu c mi iu ng nhin, "thp nh th", nh th, nh vy, tc l chng ta thy tt chn tng ca mi php trn th gian ny. c nh vy, c nh th, c nh th, tc l chng ta qua cn m, ht m ton chuyn trn my, chng ta s sng i an lc v hnh phc. Ti sao vy? Bi v chng ta gic ng v gii thot. Gic ng tc l qua cn m, ht nm m. Gii thot tc l an lnh t ti thong dong. *** Tm li, chun b bc sang th k mi, thin nin k 2000, c mt cuc sng tm linh sung mn, vng vng, mnh m, c mt cuc sng an lc v hnh phc ngay hin i, chng ta hy pht tm cu hc v p dng Pht Php ngay trong cuc sng, mt cch tch cc, mt cch mnh lit, mt cch tinh tn, khng bao gi thoi chuyn. Trong kinh sch, c Pht c dy: chng ta c thn lm ngi nh hin nay rt l kh. Bi v do nghip lc dt dn, chng ta tng tri ln nhiu i nhiu kip trong su no lun hi. l: thin, nhn, a tu la, a ngc, ng qu, sc sanh. Chng ta tng chu ng kh au khng bit c man no m k cho xit qua cc cnh gii trong ba ng kh. By gi chng ta hy lng lng, pht nguyn tu tm dng tnh, pht trin tr tu bt nh sng sut vi diu, ph tan mn v minh che ph tm tr ca chng ta t by lu nay. Cho n mt ngy no , gn hay xa ty theo cng phu tu tp, chng ta s c gic ng v gii thot, s c thot ly sanh t lun hi, s c hng cnh gii cc lc, cnh gii Nit bn. Mn v minh u ti che lp tr tu sng sut ca chng ta khng bit bao nhiu i, bao nhiu kip ri, cng nh nhng m my en dy c che khut nh sng ca mt trng, cng nh bng ti bao ph cn phng ngn nm qua. Nhng ch cn hc hiu, thc hnh gio l ca c Pht ngay trong cuc sng hin ti, c ngy chng ta bng dng bng sng, gic ng,

thu hiu chn l, ngay trong pht giy. Cng nh ch cn mt cn gi mnh thi sch nhng m my en kia, mt trng tr li sng, cng nh ch cn bt ngn n ln th cn phng sng ln lp tc, khng cn phi i ngn nm sau mi sng t c. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Ngi c chnh tn l ngi gieo trng cn lnh ni v lng ngn mun c Pht. Ngi c chnh tn c v lng phc c. Ngi c chnh tn khng cn chp tng ng, tng nhn, tng chng sanh, tng th gi, tc l khng cn chp ng, khng cn chp php". Ch T c dy: "Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch". D l Pht T ti gia hay xut gia, pht tm tu theo Pht, th phi hc hiu gio php, c chnh kin v chnh tn, bng khng ch l tu m, d lm ng lc li, m tn d oan. Cn nu ch c kinh sch v tm hiu cho bit, khng chu tu tm dng tnh, th cng nh ci y, ci b ng sch m thi. Va hc o l va tu tm dng tnh, va tu tm dng tnh va hc o l, nht nh c ngy chng ta s hot nhin i ng, tm tr chng ta s bng sng. Nh vy, cuc i ca chng ta bc sang kip mi, bc ra khi vng u m tm ti ngn nm, k t pht giy gic ng vy. Sau khi qua cn m, xa cuc i trm lun, ht m chuyn huyn hoc, ta s m tht nhiu, tri yu thng ngt ngo, hi em cho mi ngi. Ri y sau cn m, tr tu c khai thng, sng cn li thnh rng, qua n b bn kia, phin no thnh an lc, kh au thnh hnh phc, u tranh thnh ha bnh, hn th thnh yu thng, cay ng thnh ngt ngo, nghi ng thnh cm thng, ta b kh thnh cc lc quc, th gian thnh thin ng, mi ngi thnh nht th. Tht l hnh phc thay! Tht l vi diu thay! Tht l nhim mu thay! ---o0o--Cng c v Phc c Trong ma Vu Lan hng nm, nhn dp ch tng mn h t t, sau ba thng an c kit h tu hc, vo dp l trung ngn, tc rm thng by, chng ta thng cng nhau lm cc Pht s nh b th, phng sanh, cng dng trai tng, in kinh n tng, c chung, to tng, vi tm nguyn hi hng cho t tin ph mu qu vng c siu sanh tnh , cu cho cha m hin tin c tng long phc th, vi nim bo p trng n dng dc ca cc bc sanh thnh, noi gng tn gi i hiu Mc Kin Lin ghi trong kinh sch. Khi lm cc Pht s trn y, chng ta thng ngh l c nhiu cng c

v thng c tn dng lm c v lng cng c, cho nn c tip tc lm hng nm. Nhn ma Vu Lan nm nay, chng ta hy dnh thi gian tm hiu mt vn kh quan trng, l: "Cng c v Phc c khc nhau th no?" Ngy xa, khi T B t Ma t n sang Trung Hoa hong php, Ngi n gp Vua Lng V . Trong lc lun bn o l, nh vua hi: "Trm mt i ct cha, tng, b th, cng dng, c chung, to tng, n tng kinh sch, nh vy c c cng c g chng?". T B t Ma tr li mt cch r rng rng: "Nhng vic lm y thc khng c cng c g c!". Vn ny lm cho nhiu ngi thc mc, khng bit ti lm sao nh vy li khng c cng c g c? Bi v, theo lch s ghi chp li th Vua Lng V xy ct hng trm ngi cha, tng chng tu hnh rt ng, thit trai b th, cng dng, c chung, to tng, n tng kinh sch nhiu v s k. Nh vua suy ngh lm nh vy tc nhin c rt nhiu cng c, nhng khng ng khi em vn ny ra hi, T B t Ma tr li: Khng! Ti sao vy? C ngi khng hiu gio l nn gii thch l: Vua Lng V khng ch thn ra "cng" thc hin nhng vic lm , ch sai ngi khc lm, nn khng c "cng c" g c! *** Thi gian sau , c ngi em s vic ny tha hi Lc T Hu Nng v c Lc T dy nh sau: Qu thc l khng c cng c g c. Vua Lng V v khng bit Chnh Php, nn lm ln hai ch "Cng c" v "Phc c"! Ngha l ct hng trm ngi cha, tng chng tu hnh rt ng, thit trai cng dng, b th, c chung, to tng, n tng kinh sch, ch l nhng vic lm "bn ngoi", c ch li cho mi ngi, nhng vic lm cu phc, nn gi l phc c. Phc c c cng nng gip chng ta gim thiu nghip chng, tiu tr qu bo, c tai qua nn khi, c may mn v sung sng trn ng i, bt chng ngi trn ng o, ch khng gip chng ta thot ly khi vng trm lun sanh t. Phc c c tnh cch "hu lu" hay "hu vi", ngha l con ngi hng phc vn cn trong lc o lun hi. Khi th hng ht phc ri th b a lc n tr qu bo. Cn cng c l cng phu tu tp "bn trong", c ch li cho chnh mnh, nh hnh tr theo li Pht dy trong cc kinh in, lun lun nim Pht, gi gn gii lut, tu tp thin nh, pht huy tr tu bt nh. Ngha l chng ta tu tp tam v lu hc "Gii nh Tu" v tam tu hc "Vn T Tu", nhm mc

ch cu knh l: thot ly khi lc o sanh t lun hi. Cng c c nng lc gip chng ta vt qua b kh sng m, chng n b gic ng v gii thot. Cng c c tnh cch "v lu" hay "v vi", ngha l khng cn trong lc o sanh t lun hi na. Cng c gip con ngi chuyn ha tm tnh t phm phu tc t tr thnh b tt, thnh Pht. Chng ta lm nhng vic nh lp cha hay gp phn xy ct cha, tham gia pht trin cha, pht huy cc sinh hot, cc hot ng ca cha, ca gio hi, gip cho mi ngi khc c c c s tu hc, hnh o, gip cho Pht gio c c hi pht trin mnh m hn, rng ri hn, vng chc hn, c nhiu ngi hu duyn hn na. Nhng vic lm ny em li li ch cho nhiu ngi nh vy, tc nhin s em li cho chng ta thc nhiu phc c. Cn ring bn thn mnh th khng bit tu tm dng tnh, khng hc kinh in, khng bit tr gii, khng tu tp thin nh, khng pht huy tr tu bt nh, cho nn tt c vic lm trn y ch l nhng vic lm bn ngoi, c ch li cho nhiu ngi, nhng khng ch li cho bn thn mnh v phng din gic ng v gii thot. Ti sao vy? Bi v, tm tham lam, sn hn, si m bn trong chng nhng khng gim bt m li c chiu hng tng thm, v minh phin no khng tan bin cht no m li c phn dy c hn. V chp cht mnh lm c bao nhiu vic ch li nh vy, d c my ai lm c nh mnh, nn tm cng cao ng mn, phch li ngy mt tng thm, mc h v nhn, khen mnh khinh ngi. "Bn ng" ng l ngy mt tiu mn ti ch "v ng" mi hy vng t c o c. Tri li, bn ng ngy mt tng ln thm, con ngi khng cn thch nghe li khuyn bo ca bt c ai, c chp cht nh kin sn c m i ti. Thm ch c ngi chp cht php tu ca mnh, khng mun thay i, khng mun nghe li ch dn ca bt c ai, d l bc trng thng, d l thin hu tri thc, li cn dm tuyn b: cho d c Pht Thch Ca th hin bo h i php tu ang thc hnh, h cng khng nghe! Thm ch nguy! Thm ch nguy! Bi vy, cho nn ch Pht T dy rng: Nhng vic lm nh vy qu thc l khng c "cng c" cht no c, chnh l ngha vy! Nhng vic lm khc nh gp phn n tng kinh sch cho ngi khc c, cn mnh th khng c, gp phn b th cng dng, gip ngi hon nn, ngho kh, nhng khng hiu ngha cao c ca nhng vic lm , li sanh tm cu mong c "tr cng bi hu" ci thin ng sau ny. Tt c nhng vic lm ch to nn phc c m thi. Th d nh c ngi b th cho nh ngho, hoc cng cha mt s tin no , vi tm mong cu

c trng s c c, c bun may bn t, c nht bn vn li, c thi u u , c gia o bnh an, c tnh duyn may mn, c vn s bnh yn, c mun s nh , mun g c ny. Nh vy, lng tham lam tng thm qu mc th "lm sao c cng c c!". Lm nh vy, ch c phc c hn ch theo s tin b ra m thi. Gieo nhn nh th ch nhn c qu nh, khng th khc c. Nu nh b th, cng dng m tm khng mong cu g c, thi n bt cu bo p, cng cha cha c thm phng tin sinh hot ch li cho mi ngi, gip ngi cho ngi qua cn kh khn, tng thiu, khng n o, khng suy ngh, khng tnh ton g thm na, chng ta s bt i tm tham lam, bn sn, tng trng t v lng tm: t, bi, h, x. Nh vy, nhng vic lm va ch li cho ngi, va ch li cho mnh. Ngha l va c phc c va c cng c. Chng ta hy tinh tn lm tt c nhng vic thin, ri qun ht i, khng chp cht vo , k l cng lao, hay mong cu phc bo v sau, tm cu danh ca chng ta s bt i, tm chp ng cng nh hn trc, th nhng vic lm va ch li cho ngi v cho mnh, to nn phc c v cng c vy. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Ch c mc tc. Chng thin phng hnh. T tnh k . Th ch Pht gio". Ngha l chng ta khng lm tt c cc vic bt thin, khng lm nhng vic c, trnh nhng vic tn ngi hi vt, c gng lm tt c nhng vic thin, nhng vic ch li cho ngi khc, nhng ng ghi nh, ng chp cht vo nhng vic ch li lm, th tm ca chng ta s c thanh tnh. l tu tm dng tnh, l iu ct yu ch Pht mi phng ba i mun dy nh vy. Th d chng ta lm nhng vic ch li cho bt c ai m chp cht vo th tm ca chng ta s bc dc, bt an khi khng c ai khen tng hoc khng c ai p ng nh . Nu nh qun i nhng vic thin lm, gip ngi vi tm "thi n bt cu bo p", th chng ta s yn n, bnh an, tm ca chng ta s khng lon ng, khng bc bi khi gp phi ngi v n. Trong Kinh Tm a Qun, c Pht dy: "Tm a bnh th th gii bnh". Ngha l tm a ca chng ta bnh an th th gii chung quanh chng ta cng bnh an. Tm a chng ta khng tham lam th nhng ngi chung quanh khi lo canh chng c. Tm a chng ta khng sn hn th nhng ngi chung quanh khi ic l tai, khi mi ci ming, khi nhc ci u. Tm a chng ta khng si m th nhng ngi chung quanh n ngon ng yn, khi lo khi s. K gn th c v chng con ci, xa th c b con hng xm lng ging, cc bn ng nghip trong s lm, cng c

hng s bnh an. Nu chng ta t c tm bnh an hin i, th ngay th gian ny chnh l min cc lc, l ci thin ng, u phi i n kip sau mi hng c, u phi i li cu chc "sm tiu diu ni min cc lc", hoc "chng siu thng ln ci thin ng", trn bo ch! Cng c cu: "Bnh an di th cho ngi thin tm". Ngha l ngay ti th gian ny, ngi c tm hin thin th ng nhin c s bnh an trong tm hn. Bi v ngi thin tm khng phi bn tm suy ngh phng cch, mu k hi ai, cho nn khng lo s b ai hi, khng phi bn tm trng pht ai, cho nn khng lo s b ai trng pht. S bnh an khng do ng no ban cho c, khng do cu nguyn m c. S bnh an ch c t thin tm m thi. Ngc li, ngi khng c thin tm th t h khng c c s bnh an. Rt l n gin. R rng l nh th, khng nghi! Nh vy, chng ta hiu rng "phc c" rt cn thit trong cuc sng hng ngy ca chng ta. Nh phc c chng ta qua c, gim c nhng nghip bo, nhng chng nn trong cuc i, cng nh nhng tr ngi trn ng tu tp. Chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. V nh chng ta c tin tit kim dnh tr nhng n vay t nhiu kip trc v kip ny vy. Tin tit kim nhiu chng no th mau dt n chng y. Tuy nhin, c Pht c dy chng ta gieo nhn lm phc, tu phc nhng hy hi hng nhng phc c , nguyn i i c gp Chnh Php, c gp thin hu tri thc, c nhc nh vic tu tp, cho n ngy c gic ng v gii thot, ch ng mong cu hng qu phc sau ny. Ti sao vy? Bi v lm phc th hng phc, nhng n khi ht phc th b a, c vn loanh quanh lun qun trong vng sanh t lun hi, cha thot ra c. V nh mi tn bn ln khng trung, khi ht trn, tc nhin rt tr xung t rt nhanh vy. Chng ta hy th nhn nhng ngi giu c, nhng ngi quyn th, nhng ng vua, nhng ng hong, nhng b hong, nhng qun nng, nhng cng cha v ang th hng phc bo, c giu sang sung sng, xinh p tuyt trn, danh vng tt nh, vinh hoa ph qu, n khi hng ht phc bo, cuc i ca h kt thc bng mi cch ht sc bi thm. Lut nhn qu gii thch c cc hin tng ca th gian, ng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. R rng "mnh lm mnh hng, mnh lm mnh chu", ch khng do mt ng thng no ban phc ging ha mt cch ty tin c. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng dy rng: "Trong tm khim tn l cng. Ngoi hnh l php l c". Hay: "Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l "bn trong" chng ta phi chuyn

cn vn ni lc loi tr nhng tm nim kiu ngo, tt , ng mn, ganh t, k, khen mnh khinh ngi, t c tm nim khim tn, h mnh, nhn nhng, ty h cng c. ng thi, chng ta cng phi vn ni cng khc phc cc tp nim, tm khng cn c cc vng tng. Mi khi tp nim, vng tng khi ln, chng ta lin gic ng, lin nhn bit v dng ngay, khng tip tc theo dng tm thc, i lang thang t ng sang ty, t qu kh n hin ti v v lai, t chuyn ny n chuyn khc. Nh vy chng ta c c "cng". iu quan trng cn bit l: chng ta ng s c vng tng, tp nim khi ln trong tm thc. Ai ai cng c vng tng v tp nim. Ch s chng ta khng gic ng, khng nhn bit kp thi, nn b vng tng, tp nim li cun, i lang thang lm khch phong trn, qun mt c hng, t bao nhiu i, bao nhiu kip. Khi dong rui theo cc vng tng, tp nim nh vy, tm ca chng ta s lon ng vi tht tnh lc dc, tc l qun mt "bn tm thanh tnh" sn c ca chng ta. Cn "bn ngoi" chng ta thc hnh l php, cung knh, tn trng tt c mi ngi, bi v mi ngi ai ai cng c "Chn Tm Pht Tnh" nh nhau, mi ngi ai ai cng c u im chng ta hc hi, noi theo, khng phn bit, khng thnh kin, khng k th, khng tranh ci, khng hn thua, khng th phi, khng mnh l k trn ngi trc, k c nhiu cng lao, k c nhiu ti nng, k lm c nhiu vic khng ai bng. Nh vy chng ta c nhiu ngi thng mn, gn gi. Nh vy chng ta c c "c". Thm na, ngi Pht T mun c cng c th bn trong khng c tm chp ng, tm chp php, ni chung l tm c chp; bn ngoi hnh ng lun lun ngay thng, bnh ng, cng minh, chnh trc. Hy pht tm tm hc kinh in, bit ng Chnh Php m hnh theo, trnh chuyn tu m, tu m, khi lc sang t gio, ngoi o. Cng c l "Php Thn", pht sanh tr tu bt nh, khng do tu phc, khng do lm nhng vic phc thin m c. Chng ta ngy nay cng hay lm ln cho rng lp cha, gip ch tng tu hc, b th, cng dng, lm Pht s, i cha ly Pht l c nhiu cng c v t ho rng mnh lm v lng v bin cng c, cn phi c tn thn, ri ch n ngy c vng sanh v ci ty phng cc lc quc ca c Pht A Di ! Chng ta cn nn bit nu ch nim Pht A Di s s, qua loa, ri cu mong vng sanh v ci ty phng cc lc l biu hin ca tm tham lam, tnh li bing, lm t mun hng nhiu! Mun tu hnh m khng chu hc kinh in, khng gn cc bc thin hu tri thc, nn chng ta khng r ch Pht dy phi hnh tr nh th no mi c vng sanh.

Trong Kinh A Di , c Pht dy rt r rng: "Cc lc quc chng sanh sanh gi, giai th a b bt tr, k trung a hu nht sanh b x, k s thm a, phi th ton s, s nng tri chi, n kh d v lng v bin a tng k thuyt. Chng sanh vn gi, ng ng pht nguyn, nguyn sanh b quc. S d gi h? c d nh th ch thng thin nhn cu hi nht x. Bt kh d thiu thin cn phc c nhn duyn c sanh b quc". Ngha l ci Ty phng cc lc l ni ch c cc bc b tt "nht sanh b x", tc l cc bc "thng thin nhn" sp thnh Pht, nhng ngi hin thin bc thng, gp g nhau m thi. Nhng ngi cn y dy tham sn si, y dy nghip chng, y dy phin no th nht nh khng th no t c cnh gii . Khng th ch ly c mt cht t thin cn phc c lm nhn duyn, cu nguyn v ci cc lc c. V nh ngi eo nng qua sng th phi chm, khng th ni c. Ch khng phi c Pht A Di khng c lng t bi cu chng ta. Ch Pht c tm i t i bi mun cu chng ta, nn ch dy cc php mn tu hc, cc phng php, chng ta noi theo m t mnh tu tp, t c cnh gii an lc v hnh phc hin i v vng sanh mai sau. C ngi quan nim "i nghip vng sanh", ngha l con ngi vn cn mang nghip chng, nhng nh bit nim Pht A Di , nn c Ngi thng xt cho vng sanh v ci ty phng cc lc, ri tu tip sng hn. iu ny c v "phe ng" cng nh quan nim c chp nhn rc thng vo lng th s c thng cho v thin ng, hng phc i i, khng cn bit l ngi nh th no! Thc ra, o Pht khng c dy nh vy. Nu thc s mun tu cho thnh ngi tt, th chng ta hy tu ngay ci i ny, ng hn. Cn mang nghip chng nng n, tham gin kiu cng, si m lm lc, nu v ty phng, ch lm ni u m thi. D c c v bn chng na, khng thy thch hp, cng s i v tr li m thi! Sng vi nhng ngi th tc, chng ta mi cn phi tu, mi c c hi tu. Ch v bn gp ton ngi tt th u cn phi tu na. Cng nh ngi cn nhiu phin no qu, nhiu nghip chng qu, d c c a vo cha , m khng quyt tm tr ch, cng kh m tu c, c ngy cng xut, nu khng xut th s gy bit bao nhiu vic ng tic cho cnh thin mn! Trong Kinh A Di , c Pht cng dy: "Nhc hu thin nam t, thin n nhn, vn thuyt A Di Pht, chp tr danh hiu, nhc nht nht, nhc nh nht, nhc tam nht, nhc t nht, nhc ng nht, nhc lc nht, nhc tht nht, nht tm bt lon. K nhn lm mng chung thi, A

Di Pht d ch thnh chng hin ti k tin, th nhn chung thi, tm bt in o, tc c vng sanh A Di Pht cc lc quc ". Ngha l nu c thin nam, thin n no nghe c danh hiu Pht A Di , lun lun tr gi danh hiu trong tm tr, lc no cng nim Pht, nh ngh ti Pht, trong mt ngy, hai ngy, ba ngy, bn ngy, nm ngy, su ngy, cho n by ngy, t c tm yn khng lon. Khi th mnh ht, ngi nh vy gi gn c tm khng in o, tc thi c vng sanh ci nc ty phng cc lc ca c Pht A Di . Ti sao vy? Bi v khi tm ca ngi lun lun nim Pht, khng cn lng xng, ln xn, khng cn lon ng v cc vic i i th phi, hn thua, tt xu, cho nn cm ng c cnh gii tnh ca c Pht A Di vy. Ni cch khc, tm ca ngi thy mi s ng nh thc, thy mi vic khng cn in o, gi l "tm bt in o", cho nn ngi thy c "T Tnh Di , Duy Tm Tnh ". Ngha l nh tm c thanh tnh, bt lon ng, bt in o, cho nn ngi thy c "Pht Tnh", tc l "Php V Sanh", khng cn sanh t lun hi, tc c vng sanh ty phng cc lc. Nu cn nghip chng nng n, tham gin kiu cng, si m lm lc, ngha l tm cn in o, tm cn lon ng, lm sao vng sanh c m mong cu! Ci ty phng cc lc hay ci thin ng l cnh gii "bt ty phn bit", bnh ng tuyt i, ch cng v t, lm g cn chia giai cp c chn phm, ba hng, thng trung h, nh con ngi tng tng cho thm ln xn v phc tp! Khng th ly tm lng phm phu xt cnh gii b tt! Nh vy, ct ty ca o Pht, khng phi l van xin cu nguyn, cng kin l ly cho nhiu, m chnh l lc no cng nh ngh ti hnh nguyn ca ch Pht, ni li nh Pht dy, hnh ng nh Pht dy, lun lun gi gn tm thanh tnh, bnh an, yn tnh, khng lon ng, khng in o. c nh vy, tam nghip hng thanh tnh, chng ta va c phc c va c cng c y , phc tu trang nghim, ty tm mn nguyn. Kinh sch c cu: "Phc Tu Lng Ton Phng Tc Pht". Cu knh ca o Pht chnh l ngha vy. Trong Kinh Tnh Danh, c Pht c dy:"Tm tnh th tnh". Ngha l tm c thanh tnh, trong sch, yn tnh, chng ta mi c th sng trong ci tnh , tc l cnh gii thanh tnh v an lc c. Tm c hin thin, ngay thng chn tht, chng ta mi sng trong ci thin ng c. Bnh an di th cho ngi thin tm. R rng l nh th! Nh vy ci tnh ngay trong tm ca chng ta, ngay hin i, nu nh tm ca chng ta khng cn

tham lam, sn hn v si m na. Ngy xa, sau khi thnh o, c Pht Thch Ca sng trong cnh gii an lc, cnh gii tnh , ngay hin i, ngay trn ci th gii gi l ta b kh i vi mi chng sanh khc. Tm ca ngi thanh tnh, mi ni Ngi u c th sng yn tnh c, d trong tnh x hay trong ni rng, d ni vng v hay chn ng ngi, ty theo ch thng an lc. Trn th gian ny, chung quanh chng ta c hng ngi, c loi ngi. C ngi to thun cnh d di, gip chng ta tu tp, cng c ngi to nghch cnh, gy phin h, kh khn, kh au, th thch cng phu tu tp ca chng ta. Tt c mi ngi u l thin hu tri thc ca chng ta c. Nu ai ai cng hin thin ht, khng ai lm phin mnh ht, lm sao bit chng ta nhn nhn c ti u? V nh ngi hc sinh i hc, c thy dy cho kin thc, c bn b gip , ri cng cn c v gim kho kim tra trnh , hch hi, th thch, nu vt qua c, mi cp vn bng ch. C cu chuyn hai con chim nh sau: Mt hm, con chim b cu thy hng xm l con chim c v sa son dn t i, lin hi: Ch nh dn i u? Con chim c v p: Dn y hung c qu, mi ln gp ti, c ly nm, ly cy nh, nn ti nh dn v phng ty , bn nghe ni dn chng hin thin hn. Mong vy lm thay! Con chim b cu bn ni: Ch hng xm lng ging, ti xin ni thc, ch ng gin ti nh. Theo quan im ca ti, nu ch thnh tm, chu kh sa ci ging ku gh rn ca ch, cho d nghe hn, th chc khng cn ai nm , khng cn ai ly cy nh ch na u. Nu nh ch khng chu sa ci ging khip m kh nghe , th d c ai rc qua phng ty, ch cng khng yn bn c u. Thc nh vy ! Cu chuyn trn ng chng ta nn xoay li qun chiu, tu sa tm tnh ca chnh mnh, ng nhn ra ngoi trch c, ph phn, ch trch ngi khc, th cc lc hay thin ng chnh l y, hin tin ngay ti th gian ny, ngay trong tm ca mi ngi, rt n gin, rt thc t, khng cn cu nguyn, khi phi m tng vin vng, khi nhc cng, khng ph sc, khi b gt gm, khng cn tm kim u xa. *** Tm li, v khng bit r u l Chnh Php, cho nn chng ta khng th thc hnh li Pht dy, mt cch tng tn, mt cch ng n, thot ly sanh t lun hi, thot ly phin no v kh au. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". Ngha

l mi ngi phi tm hiu, hc hi Chnh Php, em ngn uc tr tu ca mnh mi vi ngn uc tr tu Pht, bng cch nghe ging gio l, nghin tm kinh in, ri t suy ngh, ng dng trong cuc sng hng ngy, gi gn gii lut, tu tp thin nh, pht trin tr tu bt nh. Nh gi gn gii lut nn tm tr c thanh tnh v tr tu bt nh khai m. chnh l tam v lu hc "Gii nh Tu" v tam tu hc "Vn T Tu", c kh nng a chng ta n ch gic ng v gii thot. Kinh sch c cu: "Phc Tu Lng Ton Phng Tc Pht". Ngha l chng ta hy pht tm b dng mnh, lm tt c nhng vic to phc c trong cc dp l thng ngn, trung ngn, h ngn, v tt c dp no ty duyn, ty kh nng, ty hon cnh trong sut nm, sut i. ng thi chng ta cng lm tt c nhng vic to cng c nh Vn T Tu, Gii nh Tu, pht trin tr tu bt nh. y "Phc v Tu" chng ta s sng trong an lc v hnh phc hin i v v ci Pht sau ny, khng nghi. Cng nh con chim c hai cnh s bay thng bng v bay c xa. C cu: "Ai n ny no. Ai tu ny chng". l l cng bng tuyt i. Cng vy, thc r rng "Mnh lm mnh hng. Mnh lm mnh chu". V th cho nn, ngay t by gi, chng ta hy pht tm, t thp sng ngn uc tr tu ca mnh, thng xuyn v cha ly Pht, nghe thuyt php, tham d cc kha tu hc bt quan trai gii, c hc Pht Php mt cch tng tn, trong bu khng kh tu hc y o v, khng phn bit ngi mi pht tm, hay ngi tham gia tu hc t lu, chng ta cng hng dn nhau, nng ta nhau, gip nhau, trn bc ng tu gic ng v gii thot. c nh vy, chng ta c "Cng c v Phc c", mt cch vin mn, mt cch lng ton. ---o0o--Hnh B Th Trong v lng php mn tu theo o Pht, b th l hnh tu ch yu m mi phng ch Pht, ch v B Tt dy chng ta thc hnh, em li ch li, em li an lc cho tt c chng sanh, ngay trn th gii ta b ny. B th l hnh tu hng u trong "Lc Ba La Mt", gm c: b th, tr gii, nhn nhc, tinh tn, thin nh v tr tu. B th cng l hnh tu hng u trong"T Nhip Php", gm c: b th, i ng, li hnh v ng s. Ngi theo o Pht cn nn bit nhiu v hnh b th, thc hnh ng theo Chnh Php, thc hnh mt cch lin tc, mt cch hoan h, c

phc bu v lng v bin, em an lc v hnh phc cho mnh v cho mi ngi. *** Trc ht, b th c ngha l cho mt cch rng ri. Cho mt cch rng ri c hai ngha: mt l, cho tt c mi th, n tt c mi ngi; v hai l, cho vi tt c tm lng rng ri, khng k th, gi l "bt ty phn bit". Chng ta sng trn th gian ny gp nhiu phin no v kh au, t nhiu nguyn do, trong lng tham lam l yu t hng u. Do lng tham lam, ch k, con ngi khng bao gi thy , lun lun ngh n bn thn mnh. C c chn ng con ngi c gng kim thm cho mi ng, dnh khi hu s cn n, hay dng lo mai sau. n khi c chn trm ngn ri, con ngi vn c lm vic, c dnh dm, c u tranh, c ginh git, bt chp th on, c nhiu thm na, thnh triu ph, d rng lc tui tc gi nua, gn t xa tri, vn khng thc tnh. l lng tham lam tin ti, ca ci. Lng tham danh, ho danh cng thc y, sai khin nhiu ng b gi tip tc bon chen trn ng i, tip tc gi nhng th on bt chnh bt lng, nhng tuyt chiu iu luyn, nhng kinh nghim hi ngi, ot cho k c, gi cho thc lu, cc chc v hay danh v no , trong cc t chc bt v li tr hnh, i khi ch l cc chc dm, danh hm, danh ho m thi, chng c cht gi tr no c. Lng tham lam lun lun thc y con ngi u tranh, ginh git, bt chp th on, th lm sao cuc sng thc s c an lc v hnh phc? Ngi hiu hai ch "tri tc" l ngi bit an phn vi nhng g ang c, bit cn kim, bit sng mt cuc sng n gin, an nhn, trong sch, thanh bch, chnh l ngi c an lc v hnh phc ln nht trn i. Nu chng ta khng c nhng g mnh thch th chng ta hy thch nhng g mnh ang c. c nh vy, cuc i u cn g gi l kh au. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng . Ngha l ngi bit th no l , tuy nm trn t cng thy an vui hnh phc. Ngi khng bit th no l , tuy thn xc trn cnh gii thin ng, tm vn khng tha mn!

Sch cng c cu: Tri tc tin tc i tc h thi tc. Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn. Ngha l nu bit th no l th tc thi thy , bit th no l nhn th tc thi thy nhn. Nh vy y v an nhn thc ra rt cn thit, rt quan trng cho cuc i, nhng chng ta khng bao gi t c y v an nhn, nu khng chu "bit , bit nhn". Bi vy, cho nn c Pht dy php b th, dp bt, dt tr lng tham lam, ch k, i hi, bn sn, keo kit, bn tin ca con ngi. Hnh b th gm c ba th: ti th, php th v v y th. ---o0o--1) Ti th: V ti th c hai phn: ni ti th v ngoi ti th. Chng ta c th cho nhng g bn ngoi thn th, nh l tin bc, ca ci, cm go, qun o, thuc men, vt cht ni chung, gi l "ngoi ti th". Khi thc hnh ngoi ti th, chng ta cn ch cc yu t ng ngi, ng thi v ng lng. Chng hn, ngi no cn tin bc, chng ta gip tin bc, ngi no cn thuc men, chng ta gip thuc men v ch gip lc cn thit, vi s lng hp tnh, hp l m thi. Nhiu khi gip tin bc qu nhiu, c th lm cho ngi nhn sanh tm li, sanh lng li bing, khng thch lm vic, khng chu cc kh, khng kham ni nhng kh khn trong cuc sng, ch bit nm ch vin tr t k khc m thi. Nhiu khi gip tin bc c th a n chuyn hi ngi, nu chng ta khng bit ngi nhn s x dng s tin vi mc ch sai lc, mc ch xu. Chng ta c th em cho nhng g thuc v thn th, thn mng ca mnh, cc b phn trn c th nh l mt, tim, gan, pho, phi, gi l "ni ti th". iu ny kh thc hin c khi cn sng, nhng chng ta c th lm c khi va mi tt th. C rt nhiu ngi d khng theo o Pht, khng hiu gio l o Pht, nhng h k sn giy cam oan cho cc b phn trn c th, hoc cho lun thn xc ca h, cho bt c ai cn n, hoc cho cc vin nghin cu, gii phu, hc hi, tm hiu, ngay khi h va mi tt th. iu ny gip chng ta hiu rng, trong tn cng thm tm ca mi con ngi, "thin tm" u ging nhau, ai ai cng c, khng phn bit con ngi theo bt c tn gio no trn th gian ny.

Ngy nay, chng ta t ngi thc hnh ni hnh b th thn mng nh ngi xa, nhng chng ta c th dng thn mng lm nhng vic ch li cho ngi, nh cng qu trong cha, gp cng sc trong cc cuc lc quyn cu gip ngi gp nn bo lt, gp ha hon, lm vic thin nguyn gip ngi kh khn, khn kh. Thc ra, t xa n nay, trn th gian ny, c bit bao nhiu ngi sn lng x thn cu ngi, nhiu khi gp him nguy n tnh mng. cng gi l ni ti th. ---o0o--2) Php th: V php th c hai ngha: mt l, em cho tt c mi vic, em cho tt c cc php trn th gian ny, v hai l, em cho gio php ca Pht, cn gi l Pht Php. Chng ta c th cho tt c nhng g khng thuc phn ni ti th v ngoi ti th ni trn. Chng hn nh chng ta c s hc, c kin thc, c s hiu bit v mt vn no , v mt phng din no , v mt ngnh ngh no , chng ta c th em ra ch bo, hng dn, truyn dy, gip cho ngi, mt cch bt v li, khng mong cu bo p, khng k l n ngha. Vic ny bt c ai cng c th lm c, khng tn ng xu cc bc, ch cn tm lng v tha, ch cn tm lng thc s "v ngi qun mnh" m thi. i vi hng tu s xut gia, hay c s ti gia, c hc hiu v thc hnh gio php ca Pht, em ra ging gii cho mi ngi c bit p dng, xy dng cuc sng an lc v hnh phc hin i, gip mi ngi hiu c chn l, gim bt phin no v kh au. Theo ngha ny, php th l iu quan trng hn c. Ti sao vy? Bi v, khi chng ta gip ngi v vt cht, nh tin bc, cm go, c th lm cho ngi c qua cn kh khn trong ngn hn, trong mt thi gian no m thi. Khi chng ta gip ngi v tinh thn, nh dy ch, dy ngh, hng dn cch sng ng php v sinh chng hn, c th lm cho ngi c qua cn kh khn, trong mt thi gian no , thm ch c th gip h sng vui, sng khe trn mt i ny m thi. Cn nu chng ta c hc hiu v thc hnh gio php ca Pht, cn gi l Pht Php, em ra ging gii cho mi ngi c bit, p dng trong cuc sng, chng nhng c th gip con ngi sng an lc v hnh phc ngay hin i, ngay kip ny, cao hn na l gip con ngi c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi kh au, vnh vin mun kip. Bi

vy cho nn, c Pht dy hng Pht T ti gia "php cng dng" ch Tng Ni, cc v xut gia khng phi lo chuyn sinh sng, yn tm tu hnh thanh tnh, chuyn tm nghin cu kinh in, ri em ra ging gii cho mi ngi c bit, c hiu mt cch r rng, p dng tu hnh theo ng Chnh Php. Php cng dng nh vy l thanh tnh nht, dnh cho cc bc chn tu thanh tnh. l mt dng khc ca s b th. Tuy nhin, khng phi gio php lun lun cn hn cm go, hoc ngc li, khng phi cm go lun lun l u tin hng u trong cuc sng. Trong kinh sch, gi l "ty duyn", ngha l ty theo trng hp, ty theo hon cnh, ty theo con ngi. Trong mt bui c Pht thuyt php, c mt ngi ngho kh n d. c Pht lin bo dn cm cho ngi n, xong ri mi ging php cho nghe sau. Khi nghe xong thi php , ngi ngho kh ng o, chng ngay qu tu hon, pht tm qui y Tam Bo. Do , ngy nay chng ta c cu "c thc mi vc c o", ngha l phi c tm no lng, mi hy vng hiu c o l cao siu. Chng ta khng th em gio php cao siu ra ging dy cho nhng ngi ang i kh, ang cn cm go trc ht. Cng nh khng th em gio php ti thng dy ngay cho ngi s c, mi hc o. Nhu cu ti th gian ca con ngi i t vt cht n tinh thn, ri sau mi bn n chuyn tm linh xut th gian. ---o0o--3) V y th: V v y th th c nhiu ngha rng ri, cao siu hn. V l khng, y l s, th l cho. V y th l em cho s khng s hi. Hay ni cch khc, v y th l lm sao gip cho con ngi bt s lo u, gim thiu phin mun, hay khng cn s hi. Con ngi sng trn th gian ny c rt nhiu iu lo lng, u su, phin mun, hay s hi. No l s thiu tin, s thiu n, s thiu mc, s bnh hon, s thin tai, s mt cng n vic lm, s mt hnh phc gia nh, s -mi-th-chuyn trn trn i. Nhng ni lo s ln nht ca con ngi chnh l s cht! T c ch kim, t ngi ngho hn cho n ngi sang trng, t ngi bnh dn cho n ngi hc thc, t ngi tr cho n c gi, t ngi thng dn cho n vua quan hay hng qu tc, t gii phm phu tc t cho n cc bc hin trit thnh nhn, no c ai trnh c ci cht u, mc d con ngi vn tham sinh y t, ham sng s cht!

Con ngi thng hay ngh "i cn di", cho nn ch bn tm n chuyn mu sinh, chuyn tranh danh ot li, chuyn u tranh tranh u, chuyn hn thua th phi, ng sai phi quy, th chuyn linh tinh lang tang. n khi sp t gi cuc i, mi git mnh tnh gic, th qu mun mng! Thc ra, con ngi c th cht bt c lc no, bt c cch no, bt c ni no. V y th c ngha l gip ngi qua cn s hi mi th, bt s lo lng mi iu, trong tm tr, qua cc bin c, trc cc iu him nguy, v cn c ngha l: chng ta khng nn gy no phin, khng nn gy bc dc cho bt c ai, yn cho mi ngi c sng cuc i an vui, yn n, d cho h l ngi thn hay k th. chnh l tm lng "bt ty phn bit". Cn i vi s s cht, chng ta khuyn ha mi ngi tu hnh, cu o gii thot. Bi v ch c gio php ca c Pht mi c th ch by cho con ngi hiu r rng, tng tn "php v sanh", tc l ch dy ng li tu hnh gii thot khi mi th phin no v kh au, khng cn sanh t lun hi na. o Pht khng phi ch c hnh thc cng kin, l ly, cu nguyn m thi. Thc hnh hnh v y th cn c ngha l gip chng sinh khc phc t tng khip nhc, s hi, t ti mc cm yu hn, gip chng sinh hiu c iu c Pht gic ng di ci cy b v ging dy trong tam tng kinh in. iu chnh l: Tt c chng sanh ai ai cng u c Pht Tnh nh nhau, tt c u bnh ng, v tt c chng sanh u s thnh Pht, gii thot mi kh au phin no, nu bit tu tp thc hnh ng Chnh Php. Trong cc kinh in Pht gio, l bn bc: khai, th, ng, nhp. Ngha l c Pht khai m cnh ca gii thot, ch th cho con ngi thy c, hiu c th no l php v sanh. Sau , gip cho con ngi lm sao gic ng c php v sanh v ch r ng li tu hnh lm sao chng nhp c php v sanh. chnh l "con ngi chn tht bt sanh dit" ca tt c chng ta, ch chng ta khng phi l ci xc thn gi tm ang c ny. Chng ta cn nn bit rng: Con ngi s d s cht, bi v con ngi s mt ci thn t i my chc k l gi tm ny, c tng l mnh, m khng h bit mnh c ci khng h cht, khng h b dit mt, ci chnh l "con ngi chn tht bt sanh dit" ca tt c chng ta vy. Chng ta bit rng khi th hng mt ti sn hay ca ci, vt cht no, khng nn ch dng cho ring mnh. Chng ta nn b th ra, chia x vi mi ngi, to an vui cho nhng ngi chung quanh v cng to an vui cho chnh chng ta na. Ci g chng ta n, ch c nht thi. Ci g chng ta tch tr, dnh dm, ch c nht i m thi, chc chn chng ta s b li

tt c khi ra i. Nhng tt c nhng g chng ta cho ra, nhng g chng ta b th, s tr li vi chng ta, di dng phc bo, qu bo lnh, s bnh an, s may mn, gip chng ta c tai qua nn khi. Ch thc s khng c cha tri, khng c ngc hong thng hay c Pht no, v lng ring t, m n cu gip, theo li van xin cu khn ca chng ta c. Ni cch khc, ci g chng ta tiu xi, by gi khng cn na. Ci g chng ta mua sm, by gi phi li cho ngi khc, khi ra i. Ch c ci g chng ta " cho, b th" vi lng t bi, l vn cn "thuc v chng ta" khi t gi ci i. chnh l nghip lnh, l phc bo, l qu bo tt, l s may mn, lun lun theo cng vi chng ta nh hnh vi bng. Danh ngn Ty Phng cng c cu: "If you continually give, you will continually have". Trong Kinh a Tng, phm th mi, khi B Tt a Tng t ch ngi ng dy, chp tay cung knh v bch Pht rng: "Bch c Th Tn, con xem chng sanh trong nghip o, so snh cng c b th, hiu qu c s nhiu t khc nhau, c ngi c hng phc mt i, c ngi c hng phc mi i, c ngi c hng phc hng trm, ngn i, li lc ln lao. Ti sao nh th, ci xin c Th Tn t bi ging trch cho chng con c bit". c Pht dy tm lc nh sau: "Bt c ai gp nhng ngi gi yu, bn cng, hn mt, tn tt, cm ngng, ui m, ngy ic, khng c ton vn, m t tay em b th vi lng t bi, thng xt, dng li mm mng an i h t t, khin cho h c an n, vui v, th c hng phc bo v lng. Tuy nhin, nu lm c nhng vic thin nh th m em hi hng cho php gii chng sanh th nhng ngi lm cng c y c hng nhng s vui sng nhim mu hng trm ngn i, nu em cng c y hi hng cho quyn thuc nh mnh, hay mun t mnh hng nhng li ch, th ba i c vui v, lm mt phn th c hng vn phn". Ti sao vy? Bi v nhng ngi lm phc pht tm rng ln em "hi hng cho khp php gii chng sanh", khng c cng c t nhiu, khng dnh ring cho mnh v ngi thn ca mnh, chnh l nhng ngi "dit c lng tham", cho nn c s "gii thot hon ton", cho nn c hng qu "phc bo ln lao" nh vy. Cn nhng ngi ch pht tm hn hp, ch mun em cng c y hi hng cho ngi thn, hay cho chnh mnh m thi, h s c hng qu phc bo hn ch hn, ty theo tm lng cn nh hp ca chnh mnh. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Nhc B Tt php, ng v s tr hnh b th. S v bt tr sc b th, bt tr thinh, hng, v, xc, php

b th. B Tt ng nh th b th, bt tr tng. Nhc B Tt bt tr tng b th, k phc c bt kh t lng". Ngha l nu chng ta khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, v khng chp su trn: sc, thinh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c. Khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, c ngha l khi thc hnh hnh b th, chng ta khng nn thy c mnh l ngi cho, cu mong c bo p, c cm n, c tn thn, chng ta khng nn thy c ngi no l k nhn s b th , k l chuyn n ngha, chng ta khng nn thy c bao nhiu ngi nhn s b th , khoe khoang, v chng ta cng khng nn thy c vt g, iu g c em cho, khi tic nui v sau, c khi tic ca, mun i i li! Nu c nh vy, sau khi thc hnh hnh b th, chng ta s an tr c tm ca chng ta. Chng ta s khng bc dc khi gp nhng ngi bi bc, khng bit n, thm ch cn tr mt vi chng ta na. Lng t bi ca chng ta cng khng b hn ch, khi khng cn nh l b th bao nhiu tin ca, b th cho bao nhiu ngi, dnh bao nhiu thi gi lm hnh b th . Mun hng phc c tm ca chnh mnh, chng ta pht nguyn tt c chng sanh m khng thy c chng sanh no c . B th xong ri th thi, ng nh ngh g na. Khi chng ta x b c ht tt c vng nim, tc l chng ta thc hnh hnh b th mc cao nht, m t ngi hiu c. Hng phc c tm ca chnh mnh th mau tin n ch gii thot, cho nn c Pht dy phc c khng th ngh, khng th lng c, chnh l ngha vy. Khng chp su trn: sc, thinh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, c ngha l chng ta khng chp vo sc tng d nhn hay kh nhn, khng chp vo m thinh d nghe hay kh nghe, khng chp vo mi hng d ngi hay kh ngi, khng chp vo mi v d nm hay kh nm, khng chp vo xc chm d chu hay kh chu, khng chp vo s vic, tng va hay khng va , thch hay khng thch, a hay ght. S d tm ca chng ta thng hay lon ng, bi v chng ta thng hay dnh mc vi su trn. H mt thy bt c sc g th lin khi vng nim ph phn p hay xu, h tai nghe bt c ting g th lin khi vng nim ph phn m du hay cht cha, h mi ngi bt c mi g th lin khi vng nim ph phn thm qu hay thi qu, h li nm bt c v g th lin khi vng nim ph phn ngon qu hay d qu, h thn xc chm bt c vt g th lin khi vng nim ph phn mt m mn mng hay nhm nha nh nhp, h nh tng bt c

chuyn g th lin khi vng nim ph phn hi lng hay bc bi. C nh th, c ngy, sut thng, quanh nm, tm ca chng ta lun lun bt an, lon ng. Chng ta thc hnh hnh b th cn c ngha l chng ta bung x ht cc vng nim, cc tp nim, an tr tm, thanh tnh tm th mau tin n ch gii thot. Cho nn c Pht dy thc hnh c hnh b th nh vy, th phc c khng th ngh, khng th lng c. Chng ta thc hnh hnh b th vi tm lng rng ri, vi tt c tm lng "v ngi qun mnh", vi tt c tm lng t bi, cung knh, khng cu danh li, khng cu bo p, khng v hn thua, khng m hoc lng ngi, khng chn la mn xu em cho, mn tt gi li, tc l khng tr sc; cho ri khng cn nghe li khen, ting cm n, tc l khng tr thinh, v.v.. v ca em b th phi thanh tnh, chn chnh; ngi nhn b th phi c tn trng, bnh ng, phi c cm n! chnh l s b th thanh tnh, trong sng, "bt ty phn bit" nam ph lo u, ngi tu hay ngi i, ng th v sai bit, ph ng cng dng, thng cng thp phng ch Pht, ch hin thnh nhn, h cp lc o phm, cho nn em li phc bo v lng v bin, cho nn trong kinh sch gi l "b th ba la mt". Ti sao chng ta phi tu hnh b th? Chng ta tu hnh b th l kin to mt kho tng phc bu, l tu tp nghip lnh. B th tiu tr au kh, lm cho tm tr c an vui, thnh thi, hnh phc. Tu hnh b th c ngi thng mn, d thu phc lng ngi, pht trin lng t bi. Tu hnh b th l gc r ca tt c cc thin php. B th l php tu, hnh tu m nhng ngi km phc c v tr hu cn noi theo. Ch v hin thnh nhn kim c u tri qua cc hnh tu b th. *** Tm li, nh tu hnh b th chng ta dit c lng tham lam ch k t tm, th nhp t tnh bnh ng, i t i bi, em li s no m, thot kh ng vui, u nh cng nng ti th. Chng ta cng c th pht trin chnh tr, ph tr v minh, si m, th nhp chn l, em li bnh tnh, ci m s lo bun s hi, khin chng sanh c sng thanh thng, t ti, l nh cng nng ca php th v v y th. Hnh b th l nn tng ca cc nghip lnh, nghip thin, gip con ngi sng trong chnh o, dp b c tam c: tham lam, sn hn, si m. Php mn ny, ni chung, mi ngi ai ai cng c th thc hnh c, nhng

mun thc hnh cho n mc cao thm, rt ro tt cng, gi l "ba la mt", chng ta phi pht tm b kin c, dng mnh, bt thoi chuyn, tc l pht tm lng ca cc bc B Tt v i B Tt vy. ---o0o--Mi iu Tm Nim iu 1: Ngh n thn th th ng cu khng bnh kh, v khng bnh kh th dc vng d sanh. Hy ly bnh kh lm thuc thn. iu 2: i ng cu khng hon nn, v khng hon nn th kiu xa ni dy. Hy ly hon nn lm gii thot. iu 3: Cu xt tm tnh th ng cu khng khc mc, v khng khc mc th s hc khng thu o. Hy ly khc mc lm th v. iu 4: Xy dng o hnh th ng cu khng ma chng, v khng ma chng th ch nguyn khng kin cng. Hy ly ma qun lm bn o. iu 5: Vic lm ng mong d thnh, v vic d thnh th lng khinh thng kiu ngo. Hy ly kh khn lm thch th. iu 6: Giao tip th ng cu li mnh, v li mnh th mt o ngha. Hy ly k t bc lm ngi gip . iu 7: Vi ngi th ng mong tt c thun theo mnh, v c thun theo mnh th lng tt kiu cng. Hy ly ngi chng i lm ni giao du. iu 8: Thi n ng cu n p, v cu n p l thi n c mu . Hy coi thi n nh i dp b. iu 9: Thy li ng nhng vo, v nhng vo th si m phi ng. Hy ly s x li lm vinh hoa. iu 10: Oan c khng cn bin bch, v bin bch l nhn ng cha x. Hy ly oan c lm ca ng o hnh. **** Trn th gian ny, cuc sng y dy nhng s bt trc, bt nh , con ngi phi bon chen quanh nm sut thng sng cn, phi tranh u mt

cch vt v vn ln, vt qua nhng cn sng gi ca cuc i, nhng bc thng trm ca th s. Con ngi thng mang tm trng hoang mang, u lo, s hi khi hng v tng lai, khng bit ri y ngy mai mnh s ra sao, cuc i ca mnh s nh th no, chuyn g s xy ra cho mnh v ngi thn ca mnh? Cho nn con ngi thng mong mun mi chuyn c bnh yn, sun s, may mn, chuyn g cng u tt p nh . Lng mong mun cao thng dn ti s cu nguyn, van xin Tri Pht ban cho nhng iu m c vt tm tay, tng chng nh ngoi kh nng ca con ngi. Chng ta cn nn bit rng: c Pht khng phi l thn linh, chuyn ban phc lnh, ban n sng cho mi ngi. Cng khng c l do no c Pht ban phc lnh cho ring mnh, m khng ban cho ngi khc. Thc ra, o Pht ging dy nhiu phng php hnh tr, gi l "v lng php mn", gip con ngi t lc, mnh m vt ln trn mi sng gi phin no, kh au ca cuc i, bc ra khi vng trm lun sanh t, t to cuc sng an lc v hnh phc cho chnh mnh. Trong Kinh Php C, c Pht c dy:"Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". Ngha l chng ta hy t thp sng ngn uc tr tu ca chng ta, bng cch hc hiu nhng li dy ca c Pht, v em p dng trong cuc sng hng ngy, thy c s mu nhim ca Chnh Php, t cu mnh v gip ngi khc. *** Trong kinh sch ca Pht gio, nhng li dy qu bu c th gip chng ta vt qua nhng cn sng gi ca cuc i, vt qua nhng bc thng trm ca th s, c ghi chp khp ni, chng hn nh trong "Lun Bo Vng Tam Mui", chng ta c "Mi iu Tm Nim" cn nn thng xuyn chim nghim, suy t, ngh tng lun lun, mi khi "bt phong" p n, ngha l sng gi ca cuc i dn dp xy ra, chng ta c th i ph, ng x mt cch d dng hn, khng b nhn chm trong bin nc mt ca phin no v kh au. iu 1: iu th nht trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Ngh n thn th th ng cu khng bnh kh, v khng bnh kh th dc vng d sanh. Hy ly bnh kh lm thuc thn". Ti sao vy? Bi v khi no con ngi cn mang tm thn t i, th cn au kh v bnh tt. Tm thn t i bao gm t, nc, gi, la, thng xuyn chng tri nhau, gy au n, kh s cho con ngi. Ngi no c phc nhiu th t bnh. Ngi no t

phc, km phc, bc phc th bnh tt trin min. Cho n khi ht duyn i, con ngi phi ra i, nhng tm thn t i ny th li, tan r v tr v vi t i trong tri t. Ct bi li tr v vi ct bi, th thi. Ngi no to phc nhiu th ra i d dng, nh nhng, m thm. Ngi no to nghip nhiu th ra i kh khn, hnh h thn xc, kh ly ngi thn! Con ngi khng ai mong cu bnh kh, cho d cu mong khng bnh kh, nhng bnh kh vn c n. Nu khng c bnh kh, con ngi khe mnh thng sinh dc vng kh km ch. Tha mn nhng dc vng ny, con ngi gy thm bit bao nhiu l nghip bo, ri phi n tr, cho nn phi ln ln trong bit bao nhiu kip lun hi sanh t, bao gi mi c th dt, c th thot ra c? Bi vy cho nn, c Pht dy chng ta ng cu khng bnh kh, nn coi bnh kh nh l mn thuc thn, l tin dc iu tr nhng dc vng trong tm thc ca chng ta. Dc vng cng nhiu chng no, con ngi cng phin no v kh au chng y. o Pht l o cu kh nhn loi. Pht Php c cng nng iu tr tm bnh ca chng sanh. Chng sanh c mun ngn tm bnh th Pht Php c tm mun bn ngn php mn i tr. Chng hn nh ngi hay tham lam, bn sn th php i tr l hnh b th. Ngi no hiu c hnh b th em li v lng v bin phc bu v thc hnh c hnh b th hng ngy th tm tham lam, bn sn s gim i nhiu. Chng hn nh ngi hay nng gin th php i tr l qun t bi. Con ngi tng trng tm t bi c th nhng cn nng gin s gim i rt nhiu. Cp mt ca ngi c tm t bi, lun lun thng nhn cuc i, c x nh nhng, d di vi mi ngi chung quanh, kh ni cn sn vi nhng li lm, sai tri ca ngi khc, khng li dng lng t bi ca mi ngi. Cc bc ph huynh cn c tm t bi qung i mi c th gi gn c hnh phc trong gia nh. Cc nh gio cn c tm t bi qung i mi c th thng yu, dy d hc sinh nh con rut ca chnh mnh. Cc nh tu cn c tm t bi qung i mi c th thng xt chng sanh ang trm lun au kh, pht nguyn tu hnh tinh tn t v tha, sn sng hy sinh, phc v nhn loi. Chng hn nh ngi hay c chp, sng d cht mang theo nhng li ngi khc ni mch lng th php i tr l tm h x. Ngi no hiu c rng cha chp cng nhiu trong tm thc ca mnh th cng b trm lun trong sanh t lun hi, trong phin no v kh au, chng ch li g, bn c gng pht trin tm h x, t khc s cm thy khinh an, nh nhng, mt s nhn cuc i mt cch lc quan hn, cuc sng s an lc hn.

iu 2: iu th hai trong "Mi iu Tm Nim" dy rng:" i ng cu khng hon nn, v khng hon nn th kiu xa ni dy. Hy ly hon nn lm gii thot". Ti sao vy? Bi v van xin cu khn thc s c c g u. Con ngi kip trc to t phc bo, gy nhiu nghip bo, cho nn cuc sng kip ny mi gp nhiu hon nn, bt trc, bt nh . Mun cuc sng bt hon nn, vui nhiu hn kh, con ngi cn tch cc tu tm dng tnh, lm phc to phc kim phc nhiu hn, ng lm ngi khc au kh, d bng hnh ng, li ni hay ngay c trong ngh cng vy. Chng ta nn nh rng: ch c phc bo mi c th che ch chng ta qua nhng cn hon nn m thi. Khng c Tri Pht no cu chng ta khi gp hon nn u. Cng nh ch c chic ghe mi c th ch chng ta qua sng m khng b thm nc vy. Con ngi khng ai cu mong hon nn, cho d mong cu khng hon nn, nhng hon nn vn c ti, nguyn do l chng ta phi n tr nhng nghip bo to t trc, khng ai c th trnh khi. Nhng ngi no sng trn i khng gp hon nn, lm vic g cng thnh cng d dng, ngi thng sanh tm kiu cng, ngo mn, phch li, tiu xi xa x, khinh thng th nhn, nghi k mi ngi, khin mi ngi xa lnh, khng ai mun gn gi, thn cn, v chng ch li g. Khi gp hon nn, con ngi thng khng cn tm kiu cng, v kiu cng th gp nn, khng cn xa hoa phung ph, tm khng cn duyn theo cnh trn, khng cn d ni lng tham lam, khng cn d sn hn, khng cn si m lm ln, bi v tham th gp nn, sn th gp nn, ngu th gp nn! Ngha l hon nn gip cho con ngi sm gii thot khi nhng tri buc ca tham lam, sn hn, si m, ng mn, nghi k, chnh l ngha vy. Hn na, trong cuc sng phc tp, nhiu khi gp hon nn ny, c th chng ta trnh c hon nn khc ln hn. Th d nh c ngi v thua bc nn mt v tu i du lch, cho nn thot cht, v chuyn tu b chm m ngoi bin khi! Ngha l c khi trong hon nn, chng ta c th tm c s may mn, hay bi hc, hoc kinh nghim no vy. Khng c chuyn g hon ton xui xo, khng c chuyn g hon ton may mn c. Chng hn nh trng s c c c th gip chng ta mua nh, tu xe, lm n bun bn, cng c th gy bt ha trong gia o, lm cho gia nh tan nt, hay trm cp ving thm, hoc mng qu ngh th lun! Chng hn nh t ti gian kh, i vi bc thnh nhn, phi phm, l c hi tt nht rn luyn tm tnh, suy t sng tc nhng tc phm i! Bit bao nhiu bc v nhn, hin trit trn th gii xut thn t ngc t! Cn i vi k hn yu, hon nn chnh l a ngc trn gian, nhn chm h trong bin kh au, phin no!

iu 3: iu th ba trong "Mi iu Tm Nim" dy rng:"Cu xt tm tnh th ng cu khng khc mc, v khng khc mc th s hc khng thu o. Hy ly khc mc lm th v". Ti sao vy? Bi v tm tnh ca chng ta, v duyn theo cnh trn, cho nn khng c nh, thng xuyn thay i. Gp cnh thun lng va , tm trng ca chng ta vui ti, hn h, h h, hn hoan, hi lng. Gp cnh tri tai gai mt, tm trng ca chng ta ni sng gi ngay, nh th cn gi c trong lng, nng th phun ra ming nhng cn bc dc, tc ti. Gp i phng bit nhn nhn, th mi vic cn c th m xui, qua chuyn. Gp phi ngi cng c, cang cng, ngoan c, th cu chuyn khng bit s kt thc nh th no? C th ngi i nh thng hay vo nh xc, cn ngi khc i nh t! Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Cn bn ca sanh t lun hi l vng tm. Cn bn ca b nit bn l chn tm". Ngha l tm tnh ca chng ta lun lun xao xuyn, lon ng, bt an, c gi l "vng tm", tc l tm vng ng v duyn theo cnh trn. Lc tm trng bun thm, th lng, th chng ta cm thy cnh vt chung quanh cng chng c g vui v c. Tri li, khi trong lng thy vui, c nim hoan h, chng ta cm thy cnh vt chung quanh dng nh ang chia x nim vui hn hoan vi chng ta. Chnh vng tm l cn bn ca sanh t lun hi. Ti sao vy? Bi v vng tm lc vui lc bun, lc thng lc ght, lc tt lc xu, lc ngh chuyn ng lc ngh chuyn ty, lc ngh chuyn hin ti, lc ngh chuyn qu kh, v lai, lc vy lc khc, lc c lc khng, lc cn lc mt, sanh dit lin min trong tng st na, trong tng giy pht, v nh con nga chy lung tung linh tinh lang tang khp chn, v nh con vn chuyn t cnh cy ny sang cnh cy khc khp ni vy. "Vng tm" l ng lc chnh dn dt chng sanh to nghip trong vng sanh t lun hi. Mun tm c an, mi khi vng tm khi ln, chng ta nhn bit ngay, dng li lp tc, ng theo ui n, th c gii thot khi nhng h ly u phin sau , phin no v kh au s khng n! Khi sng i, tip xc vi mi cnh, mi s, mi vic, vn sinh hot nh bao nhiu ngi khc, nhng tm vn nh nh, an nh, khng xao xuyn, khng lon ng, tc l chng ta ang sng trong cnh gii nit bn, an lc, tch dit, ni cch khc, lc chng ta sng vi "chn tm" vy. Chn tm v nh mt bin yn lng, phng l, rng ri, bao la bt ngt. Vng tm v nh nhng ngn sng do gi thi gy nn, gi nh sng nh, gi mnh sng to. Sch c cu: Tm bun cnh c vui sao. Tm an d cnh ng no cng an.

Tc ng cng c cu: "D sng d bin d d. ai ly thc m o lng ngi". Ngha l tm tnh ca con ngi bin thin khng cng, lng d con ngi cn kh d hn sng hn bin, cho nn khi cu xt tm tnh, chng ta khng th no trnh c nhng khc mc. Chng ta ng nn lng v nhng khc mc . Bi v chnh nhng khc mc gip chng ta thm nhiu th v, hng hi hn trn bc ng tu tm dng tnh, x b nhng tp nim, vng tm, lon tng. Chng ta lun lun thc lim thn tm trong tng giy pht, ng vng tm di gt, ngh rng mnh tu kh lm ri, hin thin lm ri, t c iu ny iu n. C nhng lc chng ta lm nhng iu bt thin, li mnh hi ngi, kin tha ngi khc, i bi thng bc triu, l lng tham lam. Chng ta em b th hay cng cha vi chc bc, vng tm di gt mnh: th l xong, ht ti ri! Trong thin tng, ch T dy chng ta phi "sng trong tnh thc", hay "sng trong chnh nim", chnh l ngha vy. iu 4: iu th t trong "Mi iu Tm Nim" dy rng:"Xy dng o hnh th ng cu khng ma chng, v khng ma chng th ch nguyn khng kin cng. Hy ly ma qun lm bn o". Ti sao vy? Bi v ma chng y c ngha l nhng li khen ting ch, l danh thm hay ting xu. Nu chng ta c th coi nhng ngi khen ch nh nhng ngi gip chng ta trn bc ng tu tp, rn luyn tm tnh, th chnh h l bn o, l thin hu tri thc, l b tt nghch hnh, l gim kho trn ng o ca chng ta vy. Bi v ma chng y cng c ngha l nhng sng gi ca cuc i, nhng chuyn phin no kh au, nhng chuyn th phi phi quy, nhng chuyn bt trc bt nh , nhng chuyn lng xng ln xn hng ngy. Thng sut c nh vy, ch nguyn ca chng ta mi kin cng, khng thoi chuyn, khi gp li khen hay ting ch, danh thm hay ting xu, khi gp bt phong ca cuc i, v tm tr ca chng ta mi khng b giao ng. Chng ta khng ai mong cu ma chng, cho d cu mong khng ma chng, nhng ma chng vn c ti u u. Trn i ny c thiu g nhng k lun lun dm ng ngi khc, vch l tm su, bi lng tm vt, trong khi bn thn h th th thi h tt xu. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Khi ln ting ph bnh li ca ngi khc, th li ca mnh ngay bn chn ri vy". Tuy nhin, d ma chng c ti thng xuyn c no, nu bit tu tm dng tnh, chng ta cng c th chp nhn c, chu ng c, coi nh l nhng th thch cn thit nhc nh chng ta rn luyn tm tnh, chuyn ha cuc sng t phin no

kh au thnh an lc hnh phc. Sch c cu: "V phng ng i bng phng c. Anh hng ho kit c hn ai", chnh l ngha vy. iu 5: iu th nm trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Vic lm ng mong d thnh, v vic d thnh th lng khinh thng kiu ngo. Hy ly kh khn lm thch th". Ti sao vy? Bi v vic lm no cng kh khn, cng gian kh bao nhiu, m chng ta c th vt qua, t c thnh cng, thng li, th vic lm cng vinh quang, hin hch by nhiu. Chng hn nh bi ton cng kh khn bao nhiu, khi gii c, tm c kt qu, cng thch th by nhiu. Vic lm no d thnh ch l nhng vic lm tm thng, khng c gi tr cao, hoc ngi thc hin c tha kh nng, cho nn d sanh ra khinh thng mi vic, kiu ngo, coi tri bng np vung. trn th gian c nhiu vic rt kh khn, t ngi thnh t, chng hn nh thi u bng cp ny, bng cp kia, tm ra mn thuc iu tr mi, pht minh ra my mc hin i, ti tn, sng ch ra cch thc lm vic khoa hc hn, em li nng xut cao hn. Cc bc anh hng cu quc, c th em li c lp, t do, no m cho mt dn tc, khng phi ai ai cng c th lm c mt cch d dng. Trn phng din xut th gian, vic tu tm dng tnh cng vy, nu ai ai tu tp s si, cng c th thnh Pht c, th qu v Pht u cn gi tr bao nhiu. Mt v Pht ra i em li phc bu, ch li cho bit bao nhiu chng sanh, trong bit bao nhiu i, bao nhiu kip, khng th ngh bn. C nhng ngi tu hnh t c vi thnh qu nh nhoi, cng tng u thnh Pht, thnh thnh nhn, khng ai bng! iu 6: iu th su trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Giao tip th ng cu li mnh, v li mnh th mt o ngha. Hy ly k t bc lm ngi gip ". Ti sao vy? Bi v nhng mi li, d nh d ln, trn th gian, cng u l nhng mc tiu tranh ginh, chim ot ca bao nhiu ngi. Ngi i thng khng ngi dng mi th on, tranh danh ot li, cho nn bt chp o ngha, lun l, tnh thng, quan h. Con ngi sn sng thng i h p, ch p mi ngi chung quanh, ch v cht danh li nh nhoi. Danh li i v nh nhng ming mi cu c. C nh ti n ming mi lin b c ln p gn! C ln p c nh xong, th b li ln ghe ngay tc th! C ngi chn danh li th gian, hoc khng kh nng tranh ua, kim sng ngoi i, bn i tm danh li trong chn thin mn! Thit l ti nghip!

Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Khi ti ng ba ng, nu thy ci cy y tri chn mng, khng ai hi n, th nn hiu rng l tri c". Ngha l i khng c mi li ln nh no dnh sn cho mnh hng, hay ngi khc em dng tng mnh, m khng c ci by rp c hi bn trong, bn di, hay pha sau, ch i ngi tham lam, m mui, thiu suy ngh. Ngi i thng th con tp bt con tm. Ngi no tham li ln, ham li nhiu, thng hay b li dng, b sp by mt cch d dng, v nh c thng hay cn cu vy. Cng nh nhng ngi khng c gng tu tm dng tnh, khng chu hc hiu Chnh Php, khng lm li ch g cho chng sanh, cho o php, ch tham danh li, thch s sung sng, th qu bo, nghip bo ti lin sau . Trong phm vi gia nh, nu v chng con ci giao tip vi nhau hng ngy m khng bit thng yu nhau, khng bit ngh n nhau, khng bit hy sinh cho nhau, ngi no cng ch ngh n quyn li ring mnh, ch ngh n s sung sng bn thn, th cn g l o ngha v chng, cn g l tnh cha con, cn g l mu t tnh thm, cn g gi l hnh phc gia nh? Trong phm vi x hi, trong lc giao thip tip xc hng ngy, ngi no ch ngh n, ch mong cu li mnh, bt chp hi ngi, ngi lm sao sng ha thun, yn n, vui v vi nhng ngi chung quanh? Ngi qu ch k nh vy lm sao kt bn c vi ai, lm sao sng cuc i hnh phc? Hnh phc thc s ch c vi nhng ngi bit hai ch "hy sinh" m thi. Trong cuc i, nhng k ch k, t bc, ch bit li mnh, bt chp hi ngi, chng k nhn tnh, chng mng o ngha, nhiu khng bit bao nhiu m k cho xit. Nhng chnh nhng ngi nh vy li l k gip ngi bit tu tm dng tnh, rn luyn tm tnh ca mnh. C gp nhng k t bc nh vy m tm tr ca chng ta vn nh nh, bt ng, bnh tnh, thn nhin, mi bit c cng phu tu tp ca mnh n u. Nu tt c mi ngi u tt, u hin thin, u bit o ngha, th chng ta u bit tm mnh ra sao? Bi vy cho nn, ngi no thc s mun pht tm tu hc, th ngay cuc i ny, ngay ci ta b ng trc c th ny, chnh l trng tu tt nht vy, khng cn phi i vng sanh ty phng cc lc mi chu bt u tu. Ti sao vy? Bi v ci ty phng cc lc, nh c Pht Thch Ca Mu Ni dy trong Kinh A Di , l ni ch ton bc thnh nhn, ch thng thin nhn cu hi, u cn phi tu lm g na, u c ch cha hng phm phu khng chu tu! iu 7: iu th by trong "Mi iu Tm Nim" dy rng:"Vi ngi th ng mong tt c thun theo mnh, v c thun theo mnh th lng tt

kiu cng. Hy ly ngi chng i lm ni giao du". Ti sao vy? Bi v sch c cu "nm ngi mi ", u ai c kin ging ai, mi ngi thng c t nht hai kin trong cng mt vn , nay vy mai khc, th lm sao bt buc ngi khc phi thun theo mnh? Ti sao mnh li khng thun theo ngi khc? Con ngi v s c chp, chp cht nh vy cho nn phin no v kh au di di! Trong gia nh, nu ngi chng hay ngi v c chp, bo th kin ca ring mnh, th lm sao gia nh c hnh phc c? Ci g ca mnh cng ng, cng hay, cng nht c, th lm sao chu nghe kin ca ngi khc? Cha m v con ci thuc hai th h khc nhau, th tc nhin kin, suy ngh, hon cnh, mi trng sinh hot, tt c u khc nhau, khng th khai tr nhau, cho nn phi ty thun nhau m sng, mi c c hnh phc trong gia nh. Trong thp i nguyn ca B Tt Ph Hin, iu th chn dy: "Hng thun chng sanh", chnh l ngha vy. Tuy nhin, ty thun chng sanh khng c ngha l mt ngi trong gia nh c lng tham lam, xi gic c gia nh tham lam theo, bt chp th on, li mnh hi ngi! Trong phm vi xut th gian, ngi tu theo php mn ny ch bai php mn khc cng u khng ng. Ti sao vy? Bi v o Pht c nhiu php mn tng ng, thch hp, ty theo cn c, trnh , hon cnh, s thch ca mi ngi, mi ngi u c th tu tp c. Chng ta khng nn ngh mi ngi phi tu nh mnh, hnh nh mnh, mi l ng. ngh nh vy, t tng nh vy ch lm cho chng ta cng ngy cng tr nn kiu cng, phch li, ngo mn, ch ngi, khinh i. Tri li, chng ta nn giao du vi nhng ngi chng i, tri , lun lun suy xt, hon chnh kin ca mnh, chuyn ha tm tnh ca mnh, hc hi thm ci hay ci tt ca h. Nh c nhng ngi nghch , chng i nh vy chng ta bt lng kiu cng. V nh chic xe c my mc chy, cng cn c ci thng mi hu dng vy. Nu khng c ci thng, chc chn c ngy cng lt xung h m thi. iu 8: iu th tm trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Thi n ng cu n p, v cu n p l thi n c mu . Hy coi thi n nh i dp b". Ti sao vy? Bi v chng ta thi n, lm n v lng tt, ch khng phi v mun c cm n, nh n hay n n. Lm n m mun c cm n, mun c nh n, ngha l con ngi cn bn ng, cn v danh ting mi chu lm. Lm n m mun c n n, ngha l con ngi cn bn ng, cn v li lc mi chu lm. Lm n nh vy chng c phc bu g, chng c ngi khc mang n, m cn chuc ly on hn, th ght, chuc

ly u phin, bc tc, khi gp mt k v n, bc ngha. Lm n nh vy r rng l c mu , lm n th t, m mun c n n gp bi phn. Chng hn nh khi n phng iu, gip tang quyn ngi khc chng bao nhiu, li mun c "tr cng bi hu" nc thin ng, th qu l tham lam qu x. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Thi n, b th bt tr tng, phc c bt kh t lng". Ngha l chng ta lm n b th, nhng khng chp mnh l ngi ban n lm phc, khng thy c ngi th nhn vic phc mnh lm, khng nh mnh lm phc gip iu g, khng tnh mnh gip bao nhiu ngi. c nh vy, chng ta s n ngon ng yn, tm tr khng bt an v nhng chuyn phc lm, v gp nhng ngi v n, khng tic nui nhng vt em cho, khng n hn gip lm ngi. Lm n c ngha l lm phc, to phc bn phc, cu i gip ngi, khi cn thit, lc hon nn, ch v lng tt, v tm lng t bi, v mun chuyn ha tm tnh ca chnh mnh, th nh vy mi c th lm n c lu di, gip c nhiu ngi, nhiu ln v phc bu v lng v bin, khng th ngh bn. Sch c cu: "Thi n bt cu bo p", chnh l ngha vy. Hng phc c tm , chuyn ha c tnh tnh nh vy, chng ta mi c th pht nguyn tt c chng sanh, m khng thy c chng sanh no c . Cho nn c Pht dy hy coi thi n nh i dp b, lm n lm phc xong ri th qun ngay i, b qua lin, ng ghi nh trong tm thc cho thm phn nng n. c nh vy, chng ta mau tin n ch gic ng v gii thot. iu 9: iu th chn trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Thy li ng nhng vo, v nhng vo th si m phi ng. Hy ly s x li lm vinh hoa". Ti sao vy? Bi v li lc trn i thng do tranh u, ginh git, bon chen, bt chp mi th on, bt chp nhn ngha, bt chp o l, mi c c. Li lc khng t trn tri ri xung, khng di t tri ln. Khi thy c li lc, c khi ngi nho v, sn sng ch p, gt gm, loi tr, git hi ln nhau chim ot cho bng c. Nhiu khi li lc qu ln lao, c th khin cho con ngi nh mt lng tri, sn sng thanh ton ngi thn ln k th, ch nhm ot c mc tiu m thi. Chng hn nh mt thi t m mu st hi ph hong chim ngai vng, con ci git hi cha m ot gia ti, bn b co gian hi nhau, chim ot ti sn, v con ngi khc. Con ngi v ham li lc cho nn chuyn g cng dm lm, coi li lc nh vinh hoa ph qu cn phi c trn th gian, ngng mt nhn i cho c oai phong ngon lnh. Chnh v th

tm si m phi ng, sai khin con ngi lm tt c mi chuyn tha mn lng tham lam ca mnh. Con ngi khi thy li lc lin nhng tay vo, m chng cn bit hu qu ra sao? chnh l tm si m vy. Cc sng bc c m ra khp ni, chnh l nhng ci by khng l nut tin ca nhng ngi nh d ham vui tham tin, hnh nh ai ai cng bit vy, nhng ngi no cng vn nui hy vng l mi li to ln cc sng bc , bit u may mn n vi mnh, cho nn mnh m nho v lnh . C nhiu ngi tn gia bi sn, n nn t tung, nhng vn khng cha, vn khng khng bit s! Tc ng c cu: "C bc l bc thng bn. Ca nh bn ht n nn t tung". C ca nh bn tr n l cn c phc ! Ngi no mun tu tm dng tnh th phi x b tm tham li, tm si m, phi bit sng cuc i thiu dc tri tc, t mun v bit th no l , tm mi c khinh an, thi thi, nh nhng, cuc sng mi c an lc, cuc i mi c hnh phc. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng . Ngha l ngi bit th no l , khng tham li lc, thy li lc khng nhng tay vo, tuy nm trn t nhng vn thy an lc hnh phc, bnh yn vui v. Ch cn "bit" , th qu ri. Tri li, ngi no khng "bit", th khng bao gi thy , tm thn tuy c trn thin ng, tin rng bc bin, giu sang sung sng, nhng tm vn cha tha mn, c gng kim cho thit l nhiu tin vn cha chu thi, cha chu ngng, cha chu an hng tui gi gn t xa tri. Sch cng c cu: Tri tc tin tc i tc h thi tc. Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn. Ngha l "bit" th no l , tc thi c y ngay lp tc, khng cn phi i n lc c thit nhiu tin mi thy . Bao nhiu mi gi l nhiu i vi ngi khng bit ? "Bit" th no l nhn, tc thi c nhn nh ngay lp tc, khng cn phi i n gi, hay lc no ht. Ni tm gn l "bit" th , "bit" nhn th nhn. Khng "bit" th cc kh tm thn vy thi. iu 10: iu th mi trong "Mi iu Tm Nim" dy rng: "Oan c khng cn bin bch, v bin bch l nhn ng cha x. Hy ly oan c lm

ca ng o hnh". Ti sao vy? Bi v con ngi kip trc to t phc bo, gy nhiu nghip bo, cho nn kip ny mi gp nhiu iu oan c. Cho nn khi gp chuyn oan c, khng cn phi than tri trch t g c. Mun cuc sng bt nhng iu oan c tri ngang, con ngi cn tch cc tu tm dng tnh, cn c gng lm phc nhiu hn, c trnh ng gieo ting on, ng loan truyn tin n, ng vu oan gi ha, ng lm au kh cho ngi khc, d cho l k th ca mnh, k mnh khng a cng vy. Ngi no ni xu mnh, mnh bn tm cch ni xu li, cho b ght. Ngi no hi mnh, mnh bn tm cch hi li nng hn, cho ng i. Ngi no khng chu gip mnh, khng tt vi mnh, mnh bn tm mi cch tr th, cho h gin, r tai biu riu, vu khng co gian, vu oan gi ha, kin co tng nh, cho chng cht lun, cho chng mt lun, khi ngc ln ni. Mnh cho rng ngi ta xu xa, ngi ta c c, ngi ta bt chnh, ngi ta bt lng, ngi ta bt thin, ngi ta bt nhn, ngi ta c c, ngi ta d man, m mnh cng lm y nh vy, ch khoc danh ngha "tr th", th mnh c khc g ngi ta u? Phn ng y chang nhng iu ngi i lm cho mnh thc l d dng. Cn nh nhn c mi thc l kh khn v cng. Nhn c nh vy chng t chng ta khng cn chp mnh nhn chu kh au, khng cn chp ngi to au kh cho mnh, tc l chng ta thu r v hnh c "gio l v ng" ca o Pht. Trong gio l v ng ca o Pht, khng c ci g l "Ta", nn khng c g l "ca Ta". chnh l trit l cao thng v cng m chng ta cn phi nghin cu, tm hiu cho thu o, khi gp chuyn oan c trn th gian ny, chng ta vn gi c tm tr bnh tnh, thn nhin. c nh vy, oan c chnh l ca ng tin vo con ng o hnh. Ngi no c nhiu "t i", thng cho rng ta y l nht, ci g ca mnh cng ng nht, ci g lin quan n mnh cng nht, chp nht t chuyn ln n chuyn nh nht, chng bao gi chu nghe li khuyn, thng thy li lm ca ngi khc, khng bao gi cho l mnh c li g c, bt c chuyn g xy ra cng tm mi cch, vin l l, li ngi ny, tha ngi kia, ti th ny, b th khc, ch khng bao gi ti mnh, bi mnh, do mnh m chuyn sai tri xy ra c! Ngi nh vy chnh l ngi c "tm chp ng" qu cao. Cho nn ngi vn cn ln qun trong vng sanh t lun hi. Ti sao vy? Bi v nhng ngi nh vy rt nhy cm, phn ng nhanh l, khi tip xc vi cnh trn i. Mt li ni v tnh, mt kin tri nghch, mt vic lm khng va , mt c ch vng v ca ngi khc, tt c u c th khin cho nhng ngi nh vy ni sn, bc tc, kh chu, gy g, ph phn, bnh phm, ch trch, mit th, hn thua, sng d,

cht mang theo. Ngha l vng tm ca h khi ln u u mi ngy, mi gi, mi pht, mi giy. Nhng ngi nh vy thng xuyn sng trong tm trng bt an, vng ng, thm ch au kh nhiu th, nhiu mt bi v kho tng tm thc cha nhm qu nhiu phin no. *** Tm li, chng ta nn bit rng ngoi bin khi lc no cng c gi thi, ty theo gi nh th sng nh, gi to th sng c. Tm ca chng ta v nh mt bin c, ty theo "bt phong" ca th gian thi n, chng hn nh lc thnh lc suy, lc khen lc ch, lc danh d, lc ti nhc, lc sung sng lc au kh, i vi ngi khng bit tu tm dng tnh thng cho lng ni sng, chm m trong vui mng tt , hay au kh trin min. Cn i vi ngi quyt tm tu tp th c gng gi gn tm bt ng, bt lon, nh nh, bnh tnh, thn nhin trc mi phong ba ca cuc i. c nh vy, chc chn i sng an lc, hnh phc, tm linh gic ng, gii thot. l cnh gii nit bn, tch dit, chnh l mc ch cu knh ca o Pht. Ch T c dy: "Nu chp nhn tr ngi th li thng sut, m mong cu thng sut th s b tr ngi". Chng ta ng cu khng bnh kh, ng cu khng hon nn, ng cu khng khc mc, ng cu khng b ma chng, ng cu li cho mnh, ng cu tt c u thun theo mnh, ng cu c bo p, ng cu khng b oan c. Ti sao vy? Bi v cu nguyn thc s c c g u, ch lm cho tm tr chng ta thm ri lon khi gp nghch cnh, bt trc m thi. Chng ta hy cng suy gm cu chuyn sau y: C mt b lo n gp Thin s Triu Chu tha hi cu nguyn cch no c th gip b, kip ny chuyn c phin no kh au thnh an lc hnh phc, kip sau c ln thin ng, khng a a ngc? Thin s Triu Chu dy b khn nguyn nh th ny: Ti nguyn i i kip kip chp nhn sng trong au kh, chp nhn a ngc, cn an lc hnh phc v ci thin ng xin dnh cho ngi khc! Ngy nay, ngi tu hc theo o Pht nn dn thn trong mi s tr ngi, khng qun kh khn, khng s trc tr. Cho nn tr ngi, kh khn, trc tr khng th cn c bc ng tin tu, khng lm cho chng ta chn nn, sn lng, mun xa lnh ci i, mong cu v ci cc lc sung sng cho d tu hn. Chnh Php ch thng nh vy mi c sng t. Chng ta cn tch cc tu tm dng tnh, m mang tr tu bt nh, "chiu kin ng un giai khng, nht thit kh ch". Ngha l khi thy c, hiu c, "bit" c mt cch r rng tm thn t i, ng un ny l khng thc, l gi

tm, nay cn mai mt, mun duy tr, gi gn mi mi cng khng c, mun tr mi khng gi cng chng c, mun khe mi khng au cng chng c, "bit" c nh vy, hiu c nh vy, thy c nh vy, th kh ch no m chng qua. Nu chng ta thc s thy c tt c cc php trn th gian ny u khng thc, khng t tnh, khng c nh, khng tn ti vnh vin, th khi chng ta kh nng vt qua mi sng gi ca cuc i, vt qua tt c mi kh ch, o b ngn, n c b gic ng v gii thot vy. ---o0o--Ngun Gc Ca Kh au Trong cc bui l chng ta thnh knh cm nim, ghi n c Pht Thch Ca tm ra con ng cu kh nhn loi. Chng ta thng pht nguyn nh sau: "Chng con kh nguyn xin cu kh. Chng con kh nguyn xin t ". Sng trn th gii ta b kh ny, mt mt, chng ta cu nguyn xin c Pht t bi cu kh. Mt khc, tch cc hn, chng ta pht nguyn theo c Pht, hc hiu v thc hnh theo nhng li dy v cng qu bu ca Ngi, t c mc ch cu knh l gic ng v gii thot. Hay t ra, ngay trong i ny, chng ta cng to dng cho mnh, cho i, mt cuc sng an lc v hnh phc, trn th gian y phin no v kh au ny. Chng ta thng nghe ngi i than th: Tri i, ti sao ti kh qu vy? Lm sao cho ti ht kh n, tri i! Ngi i thng ku tri than kh v th chuyn, v ngho kh, v bnh tt, v tht nghip, v tht tnh. Tuy nhin, cng c khng t ngi giu c, khe mnh, c s nghip, c tnh yu, nhng vn ku kh, kh i l kh! Ngi gi than kh, ngi tr cng than kh! Ngi ngu dt than kh, ngi thng minh cng than kh! Gi tr ln b, nam ph lo u, ai ai sng i, mi ngi u c ni kh ring. Nhng ngi khng tn ngng ku kh nh, thm ch nhng ngi c tn ngng vn c ku kh di di. Dn da en, da vng, da than kh. Dn da trng cng than kh. Dn thng than kh, hong gia qu tc cng than kh. Cng nhn than cc, than kh. Ch nhn ng, ch nhn b cng than kh, ku kh nhiu hn l khc. o Pht nhn nh:"Cuc i l b kh". Nhn nh nh vy c phi o Pht ch trng bi quan ym th, th ng chp nhn nh mnh sn c, chp nhn s phn an bi, chp nhn nhng cnh kh au ca cuc i? o Pht c dng li nhn nh nh vy, hay o Pht c dy chng ta

phng php "Lm sao cho i bt kh, lm sao cho i ht kh?". Thc ra, y mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht vy. *** Trn cuc i ny, ni chung, chng ta c hai th kh: kh v vt cht v kh v tinh thn. Kh v vt cht chng hn nh: ngho kh, bnh tt, tht nghip, th c th gii quyt c, bng cch ny cch khc, trong mt thi gian no . Th d nh gii quyt chuyn ngho kh, chng ta phi lm vic cn c hn, bit tit kim hn, trong mt thi gian. gii quyt chuyn bnh tt, chng ta phi bit gi gn v sinh c nhn v v sinh cng cng, phi i bc s khm nh k, dng thuc men ng liu lng ch dn, n ng iu , tp th dc thng ngy. gii quyt chuyn tht nghip, chng ta phi bit cch gi gn cng n vic lm, sing nng chm ch, ci tin nghip v c nhn, gia tng nng sut. Ci vn nan gii chnh l ci kh v mt tinh thn. Chng ta hy th tm hiu ngun gc ca ci kh v mt tinh thn ny tch cc tm cch to dng cho chng ta mt cuc sng an lc v hnh phc, ngay ti th gian hin i. Cn chuyn thin ng, th gii cc lc l chuyn i sau. Ti sao chng ta li ph phm i sng qu gi hin hu, ch tiu cc ch i hng phc trn thin ng, hay trn min cc lc, kip sau m thi? M c chc g chng ta c ln thin ng, c vng sanh ty phng? Chng ta hy tnh thc ngay ko mun, ng nm m na! y, chng ti xin ni ngay, thng thng khi gp cnh ng kh s v mt tinh thn hay tm linh, chng hn nh cuc sng c nhn hay gia nh khng c hnh phc, khng c nh , chng ta thng cu nguyn cc ng thing ling gip ph h, hoc i nh cc ng thy bi, cc b thy tng, r rm mu ra, xin xm x qu, cng kin thn linh, cu xin gii hn, gii tai gii nn! Thnh thc m ni, chng ta c thy, c bit ngi no ht kh nh cc cch ny chng? Hay l chng ta ch nghe thy c nhiu ngi b kh ly nhiu thm v my ng my b xem bi xem tng ny? Cc ng thing ling, cc v thn linh thc s u do con ngi tng tng ra , hin ang u, liu c nghe li cu khn n gip chng ta chng? Th d cc ng thing ling l ngi Do Thi, ngi n , ngi Trung Hoa, c nghe hiu thu li cu khn bng ting Vit ca chng ta chng? Cn cc ng b bi tng c bi c, ngy hm nay, c bao nhiu khch n np tin cho h tiu xi chng? H c kh nng g, t cch

g, c th cu khn, hay sai khin thn linh no n, ha gii tai nn cho chng ta, c thc l linh thing ng nghim nh thn, nh h thng khoe khoang khoc lc, trong cc qung co lo hay khng, trong khi h cng ang gp cnh rc ri v tin bc, v hnh phc trong gia o ca chnh h? H bo xoay ci ging, thay ci ca, sa ci bp, l c hnh phc sao? Hnh phc u d tm t bn ngoi nh vy c. Thc s, hnh phc ngay trong tm tay ca chng ta, ngay trc mt ca chng ta m chng ta khng nhn thy thi, li mt cng chy ng chy ty, tm thy tm thuc, mu cu hnh phc. Hnh phc l do chnh chng ta c bit cch xy dng v gn gi hay khng. Nh gio l ca o Pht, chng ta s t tm c nguyn nhn gy ra phin no v kh au, bit cch tu tp tiu dit ht phin no v kh au, tc l chng ta tm c an lc v hnh phc vy. Ngun gc ca s au kh v mt tinh thn chnh l "lng c chp" ca chng ta. Trong Kinh Vin Gic, c Pht c dy: "Con ngi v v minh cho nn c hai th chp: chp ng v chp php. l hai nguyn nhn chnh gy ra phin no v kh au ca cuc i". Khi no hiu c mt cch r rng v ph tr c hai nguyn nhn chnh gy ra kh au v mt tinh thn ny, chng ta s tm c an lc v hnh phc thc s trong cuc sng hin ti vy. ---o0o--A. - Chp Ng: Trc ht, chng ta cn tm hiu: Th no l "chp ng"? Chp ng c ngha l chng ta chp ci thn gi tm v ci tm v thng ca chng ta, li cho l "thc", li tng chnh l "mnh", cho nn mi phin no v kh au. Trong Bt Nh Tm Kinh, thn v tm, gi chung l "ng un" gm c: sc, th, tng, hnh, thc. 1) Ni v ci "sc thn" ny ca chng ta, tc l ci thn xc, lc mi sanh ra i, ch c vi k l thi, nhng by gi th cn nng n my chc k l, ch do cc cht: t, nc, gi, la, to nn m thi. Cht t l nhng th cng trong thn ngi nh: tc, lng, rng, mng, xng, tht. Khi cn sng, chng ta mn nhng th t t m ra, bi b ci thn ny hng ngy nh: cm go, bnh m, tri cy. n khi cht, nhng th ny tr v vi t. Cht nc l nhng th lng trong thn ngi nh: mu, m, nc ming. Khi cn sng, chng ta mn nhng th t nc m ra, bi b ci thn ny hng ngy nh: canh, sa, nc gii kht. n khi cht, nhng th ny

tr v vi nc. Cht gi l nhng th hi trong thn ngi. Khi cn sng, chng ta mn nhng th t khng kh, th ra th v, bi b ci thn ny hng ngy. n khi cht, nhng th ny tr v vi khng kh. Cht la l nhng th m trong thn ngi. Khi cn sng, chng ta mn nhng th sanh nhit, bi b ci thn ny hng ngy nh: gng, cht m. n khi cht, nhng th ny tr v vi h khng. Ci thn gi tm nng my chc k l ny ca chng ta gm bn th ni trn, trong kinh sch gi l "thn t i", khng phi "thc" l ca chng ta. Ti sao vy? Bi v nu ci thn t i ny "thc" l ca chng ta, th n phi tun lnh v ty thuc quyn x dng ca chng ta. Chng ta ai ai cng mun ci thn t i ny tr mi khng gi, khe mi khng au, cn mi khng hoi, nhng t xa n nay, t ng sang ty, t hong gia cho n th dn, t giu sang n ngho hn, t hc thc n bnh dn, c ai c toi nguyn nh vy u! Vy m ai ng n "n", chng ta lin ni xung, nht nh n thua , nht nh m n kin, ra ba ta quan ln, cho h gin cho n, nht nh khng nhn ni, ch nhm bo v ci thn t i vn gi tm, khng "thc" ny, ri mt ngy kia, chng ta cng phi b li, d-mun-hay-khng, i sang th gii khc, i sang kip khc. i ngi chng qua ch l hi th, khi th ra m khng ht vo na th h t vong! i ngi ch l tm vay mn t, nc, gi, la, t bn ngoi, bi b cho t, nc, gi, la, bn trong thn, tng ngy, tng gi, tng pht, tng giy. Khi khng cn vay mn na th con ngi khng cn tn ti c. Ch v con ngi mi quay cung vi cuc sng, nn lc no cng c tng "i cn di" nn mi lo u tranh, tranh chp, ginh git ming n ti tn, tin bc phi nhn, danh li ph du, hn thua tng cu tng li, cho nn mi au kh. Con ngi qun rng: ngoi ngha trang, u phi ch c m phn ca cc c gi trm tui m thi! Hiu c nh vy, chng ta khng cn chp ci thn t i my chc k l ny l "thc" ca chng ta na, th s au kh chc chn s gim bt. Ci thn t i khng cn l "thc" ca chng ta na, th nhng th ph thuc nh: nh ca, tin bc, danh vng, a v cn c ngha g na u m tranh chp v u tranh hn thua, c mt, cho i thm au kh? Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ngi hn th thm on. K thua ng chng yn. Hn thua hai u b. Gic ng c an lnh". Lm c nh vy, chng ta khe re! Chuc kh vo thn l t chng ta m thi. Khng ai lm cho chng ta au kh v phin no c, nu chng ta khng mun tip nhn s phin no v au kh . V nh ngi ta a la phin no n,

nu chng ta khng a thn tm mnh ra n nhn, th la chng c tc dng g c! 2) Ci sc thn t i my chc k l ca chng ta l nh vy . Cn ci "tm" ca chng ta th sao? Con ngi chng ta l mt, m ci tm th thay i lin min. Chng ta s d b kh au nhiu i nhiu kip, bi v chng ta chp lm ci "vng tm" lng xng ln xn, thay i lin min l "mnh", ri theo m cht vui cht bun, sut ngy sut m, sut thng sut nm, sut c cuc i ny, v c nhng i sau! Vng tm ca chng ta gm c: th, tng, hnh v thc. Ci tm ngh suy tnh ton, lng xng ln xn, sut ngy m , c phi "thc" l ca chng ta chng? Sch c cu: "Ngi bun cnh c vui u bao gi?". Ngha l cng mt cnh, nu chng ta c tm s bun phin lo u, th thy cnh khng vui cht no. Cn nu chng ta c tm trng hn hoan vui v, th d cy kh tri l, cnh vn p vui nh thng. Ci tm hn hoan vui v l ca chng ta, hay ci tm bun thm l th l ca chng ta? Sch cng c cu: "Tm bun cnh c vui sao. Tm an th cnh ng no cng an". Cng mt cu ni, nu tm ca chng ta an n vui v, th cho l ni ng, ni-sao-cng-c. Ngc li, khi tm ca chng ta ang bc bi, th cho l ni-xin-ni-x, ni-hnh-ni-ti, ni-bng-ni-gi. i vi ngi thn mn, ngi thng yu, th chng ta c tm tt, mc d cha chc hn lc no cng tt c nh vy. Cn i vi k th ngi on, th chng ta c tm khng tt, sn sng gy phin no au kh cho h. H cng kh mnh cng khoi! Vy, thc s, chng ta l ngi c tm tt hay khng tt? Chng hn nh nu chng ta ang cn s gip , khi gp tai bin, th vin cnh st chnh l n nhn. Cn nu chng ta ang vi phm lut php, th bng dng ca vin cnh st thc khng ng a cht no c. Cng mt cu chuyn, nu chng ta a thch th cho l ng, ngc li khng a, chng ta cho l sai. Ci tm thay i bt thng nh vy "thc" l ca chng ta sao? Bi vy, kinh sch c cu: "Ty tm bin hin". Ngha l mi s vic trn th gian ny bin hin nh th no, tt hay xu, lnh hay d, ng hay sai, phi hay quy, c hay khng, u do tm ca chng ta bin hin ra c. Ci s cm th ty theo tm trng ca chng ta, ty theo tng c nhn, khng ai ging ai, khng lc no ging lc no, khng ni no ging ni no, khng thi i no ging thi i no. Do , "tm th" thc khng ng tin cy cht no.

3) Li thm na, tm ca chng ta lun lun giu s tng tng nn mi gy ra au kh. C ngi ni mt cu v-thng-v-pht, chng ta tng tng thm ra, suy din thm ra, v rn thm chn, ri t chuc ly bc bi, phin no v kh au. Chuyn ny xy ra rt nhiu trong cuc sng ca mi gia nh khp mi ni. Trong mi cuc ni chuyn, tho lun, thng d xy ra mch lng, ch v mt cu ni hiu lm no ca mt ngi, cng thm tm tr tng tng ca cc ngi khc. Tm tng tng ca ngi v hay ngi chng thng dn ti chuyn ghen tung, to nn sng gi, lm gim hnh phc gia nh. Do "tm tng" thc ht sc l nguy hi vy. 4) Tm suy ngh ca chng ta lun lun tip ni khng ngng, t chuyn ny n chuyn khc, t vic ny n vic khc, t ngi ny n ngi khc, t ni ny n ni khc, t i ny n i khc, t x ny n x khc, to thnh mt dng t tng ko di v cng v tn, gi l tm hnh. Nhng lc tm ca chng ta c nhng dng t tng tip ni lin tc nh vy, chng ta hy th tm cch dng n li, ngng n li, xem c c khng? Chc l khng! Lc , dng n li khng phi d, mi bit rng chng ta khng lm ch c tm hnh ca chnh chng ta vy. Lc cn khe mnh nh vy, chng ta cn khng kim sot, khng iu khin, khng lm ch c tm hnh ca chnh mnh. Lc sp cht, thn th au n r ri, thn kinh suy nhc, chc chn chng ta s b n dn i u th n vy. Th d nh lc ln ging mun ng m ci tm c lo lng, suy ngh v vn vn v hoi, mun dng cng khng c, c tip ni lin tc, trn trc sut m thu, khng th no chp mt c! Do , "tm hnh" thc l mt ng c dn dt chng ta vo vng sanh t lun hi, nn cn c gi l "hnh nghip". 5) Tm thc ca chng ta cng lun lun khi vng nim p hay xu khi trng thy mt hnh sc no , khi vng nim d nghe hay kh nghe khi nghe thy mt m thinh no , khi vng nim d chu hay kh chu khi ngi thy mt mi no , khi vng nim ngon hay d khi nm thy mt v no , khi vng nim thch hay khng thch khi xc chm mt vt no . ri nhng vng nim nh vy a n mt kho tng tm thc, trong kinh sch gi l tng thc, l ni cha ng nhng chuyn vui hay bun, thng hay ght. Chnh nhng vng nim, vng thc ny l ngun gc ca kh au. Ti sao vy? Bi v, nhng vng nim p hay xu, d nghe hay kh nghe, d chu hay kh chu, ngon hay d, thch hay khng thch, u c phi lc no cng

ng tuyt i ht u. Chng hn nh cng mt con ngi, chng ta khen p, ngi khc ch xu, sanh ra mch lng, a n u tranh, ci c ci v, cui cng nh nhau, tc nhin kh au. Chng hn nh cng mt mn n, lc mi bt u, n v i bng, chnh mnh khen ngon, ngon o ngon , n lc no ri, th li thy d, ht cn ngon ming. Cng mt mn tri cy nh su ring, mt mn n nh kh mm chng hn, ngi khen ngon thm qu x, thy l pht thm, ngi ch hi thi, kh nut kh ngi, tc nhin sanh ra, tranh ci phin no, a n kh au. Nh vy, "tm thc" hay cc vng nim, vng thc chnh l ngun gc ca s kh au vy. Ci thn t i gi l hnh sc, v cc tm th, tm tng, tm hnh, tm thc, ni chung gi l "ng un". Trong Bt Nh Tm Kinh, c Pht c dy: "Chiu kin ng un giai khng, nht thit kh ch". Ngha l nu chng ta qun st, chiu soi, xem xt, thu hiu "ng un" giai khng, tc l khng thc, khng thng cn, khng vnh vin, khng c nh, khng ng chng ta quan tm, th chc chn chng ta s c, s qua c ht thy mi kh ch trn i, s sng c mt cuc i hnh phc khng nghi ng g c. Lc , lng t i ca chng ta, tc l s chp ng, gim bt c bao nhiu th chng ta s c an vui trong cuc sng c by nhiu. Ci ng quan tm khng phi l ci "vng tm" thay i bt cht, bt thng ni trn, m chnh l ci "chn tm bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim" ca tt c chng ta vy. Lm sao hiu c"th no l chn tm" chnh l mc ch cu knh ca o Pht, c c Pht ging gii r rng trong Kinh Th Lng Nghim. ---o0o--B. - Chp Php: Chng ta hiu qua th no l chp thn v chp tm, ni chung l "chp ng". By gi, chng ta th tm hiu: Th no l "chp php"? Chp php c ngha l i vi tt c mi s, mi vic trn i, chng ta thng chp cht kin, thnh tch, s suy ngh, s hiu bit, kin thc, s hc, kinh nghim, ti nng ca mnh, khng mun thay i, khng mun ci thin, khng mun sa cha, khng mun chuyn ha, d cho c ngi khuyn bo. Thm ch, d bit mnh ngh sai, tin sai, lm sai, ni sai, cng vn c chp cht! C cu chuyn hai anh chng vo rng kim ci, c hai mi ngi b c mt gnh ci em v. Trn ng v, hai anh chng gp c qu. Anh th

nht b ci, gnh qu em v v bit qu c gi tr hn, bn c nhiu tin hn. Anh th hai tuy cng bit nh vy, nhng chp cht ci cng gnh ci t ny n gi, khng chu thay i. Trn thc t, lm khi chng ta bit l i sai ng, lm sai vic, ni l li, suy ngh tm by, nhng l ri, cho l lun, sa li th qu qu, xin li th chm t i qu, mt mt qu, nht nh l khng c, ti-u-th-ti, vic g phi ngn ai ch! Lng c chp nng n nh vy thng dn chng ta n ch u tranh bng li, u tranh bng v lc, tc nhin dn n kh au. Nhng ngi c thm mt cht hc thc, lng c chp cng tng thm mt cht, h t khi chu nhn thy s thc, t khi chu nhn li lm, t khi chu nhng bc ngi khc. Trong kinh sch gi l "s tri chng". Ngha l ci s tri, ci kin thc, s hiu bit, c t by lu nay, thng lm chng ngi, ngn cn, cn tr chng ta nhn ra l phi, nhn ra chn l. Chn l khng l thuc tn gio no, giai cp no, dn tc no, quc gia no, th lc no, thi i no, khng gian no. Chn l bt ty phn bit chnh l ngha vy. C cu chuyn mt hc gi n xin hi o vi mt thin s. Thin s mi hc gi ngi, ri mang tr ra tip i. Thin s chm ri rt tr ra tch trc mt khch v tip tc rt cho n khi trn ra ngoi, vn khng dng. Hc gi thy vy khng cn nhn c, bn ln ting v hi l do. Thin s t tn p rng: Ngi n y vi y p kin thc trong tm tr, u cn ch thu nhn l thin, l o. Cng nh tch tr y, khng cn ch nhn thm na vy. Trong cuc sng, chng ta cha y p nhng thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, thng kin, on kin, trong tm tr, cho nn kh m chp nhn c bt c kin no ca ngi khc, kh m nhn c th no l chnh kin. Trong cuc sng v chng, ai cng chp cht kin ca mnh l ng, khng chu nghe gii thch, khng chu bn lun vi nhau, lm sao gia nh c c hnh phc! i ci ca, sa ci bp, xoay ci bn, tr ci ging, thc ra ch tn cng sc, hao tin ca mt cch v ch m thi. iu cn phi sa chnh l ci "lng c chp" ca chng ta m thi. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy cu chuyn nm ngi m r voi, sau ny thng c vit trong sch gio khoa, em dy trng hc, ng chng ta suy gm nh sau: C nm ngi m c dn ti r mt con voi, v sau , tng ngi cho bit kin. Ngi r c ci vi th nht nh cho l con voi ging nh con trng tht ln. Ngi r c ci chn th nht

nh cho l con voi ging nh ci ct nh. Ngi r c ci tai th nht nh cho l con voi ging nh ci qut tht ln. Ngi r c ci bng th nht nh cho l con voi ging nh ci trng tht ln. Ngi r c ci ui th nht nh cho l con voi ging nh ci chi. Th l c nm ngi u chp cht ci s tri, ci hiu bit ca ring mnh, c chng nghim r rng qua s r rm hin vt, cho nn ci v nhau, chng ngi nhau, khng ai mun nghe, mun tin iu ngi khc ni ra, nht nh cho mnh l ng. Tc nhin cu chuyn dn n ch tranh chp, u v kh au. Chng ta cng thng mc phi nhng li lm nh th trong cuc sng cho nn kh au. Chng ta thng nghe thong qua mt cu chuyn truyn ming, khng bit u l xut x, ri vi vng kt lun l ngi ny tt, ngi kia xu, ngi ny phi, ngi kia quy, a n ch bt ng kin, tranh ci, phin no v kh au. Chng ta khng c thi gian, khng c kh nng, khng c hon cnh, khng c iu kin, tm hiu "nguyn hnh" ca con voi nh th no, m vi vng kt lun th nht nh khng sai v cng nht nh khng ng vy. Chng ta c th ch "ng mt phn" thi, hy lng nghe kin ca ngi khc! Thc hin c nh vy, c phi chng ta trnh c nhng cuc tranh ci v ch trong gia nh cng nh ngoi x hi. Thc hin c nh vy, chc chn chng ta trnh c phin no v kh au, chc chn chng ta c an lc v hnh phc, khng nghi ng g na c. Thc hin c nh vy, chng ta mi l ngi thc s bit tn trng chn l. S kh au trong cc gia nh thng l do s chp cht gia cha m v con ci. Cha m th nht nh phi nh vy v nh vy th mi ng, khc i l khng c. Con ci th nht nh phi nh vy v nh vy th mi c, khc i l khng ng. Nhng gia nh nh th v nh th nht nh khng th c hnh phc. Chng ta ng than phin con ci i nay kh dy. Thc ra con ci i no cng vy thi, ch c chng ta "bit" cch no dy con ci v "bit" cch no dy chnh mnh hay khng m thi. Hai th h khc nhau tc nhin c nhng khc bit trong l li suy ngh v hnh ng. Nu bit thng cm, dung ha, tha th, hiu bit, th vui v hnh phc. Tri li nu c chp, bo th kin, th phin no v kh au. R rng l nh vy. T hn na l ngi ln nghe li xi di ca con ci, lm nhng chuyn li mnh hi ngi, gy nn ti bo nghip bo. ***

Tm li, kt thc, chng ta hy suy gm cu chuyn v mt ng trng gi c bn b v. ng trng gi thng nht l c v b, nn i u ng cng mang theo, khng bao gi thiu vng, nht nh cht khng t, bt khng ri. ng vn thng b v th ba nhiu lm, nn i u ng cng thng mang theo, tuy cng c lc qun. ng vn cn thng b v th hai, nn thnh thong nu nh, ng em ra khoe cho vui. ng dng nh qun lng b v c, mt thi u p tay gi, mn nng xa kia. Sut ngy ng ch bn bu vi ba b v kia m thi. n lc sp phi i theo t tin, ng bn ku cc b v n bn ging bnh, v hi xem c b v no mun i theo ng hay khng? C v b tr li: D khi cn sng, ng cng chiu, sn sc ti ht mc, chm lo ngy cng nh m, khng thiu th g c. Nhng ng c ra i th ra i mt mnh. Khi ng ht th, ti s b ng tc khc, khng th i theo ng c u! B v th ba tr li: Khi ng ht th, ti s phi qua tay ngi khc, khng th no trnh c u! Ti khng mun cng khng c. B v th hai tr li: Ti s theo ng ti nm m thi, khng th theo xa hn c, khng th no theo ng mi mi c u! ng i mt mnh i! Ti phin b v c, b t tn tr li: ng ng lo, d ng c quan tm n ti hay khng, d ng c mun hay khng, l v chng vi nhau, lc no, i no, kip no, ng i n u, ti s theo ng ti , nh bng vi hnh vy! Cu chuyn trn ng rng: Khi ng trng gi ht th ra i, trc nht, ng b li c v b nh, chnh l ci thn t i my chc ngi khing ca ng, m lc no ng chng mang theo khi cn sng. K , ng b li b v th ba chnh l tin bc, ca ci, phi sang tay ngi khc ngay. B v th hai chnh l danh vng, chc tc ch c th theo ng trng gi ti nm m, c nhc li trong cc iu vn ca bng hu, v c ghi khc trn m bia ca ng m thi. Cn b v c chnh l "nghip bo", do ng trng gi hnh ng, ni nng, suy ngh, t thn khu ca chnh ng, khi cn sanh tin, s theo ng mi mi, v dn dt ng ti sanh vo ci lnh hay ci d, ty theo ng trng gi lm lnh hay d, khi cn sanh tin. Ch khng c ng no, khng c thn linh no, khng c ai, cu ri hay trng pht ng trng gi c. T ng lm, chnh ng hng, hay t ng lm, ng gnh chu, m thi. Khi cn sanh tin, con ngi ch bit lo sn sc, cng chiu, cung phng tm thn t i cho y , sung tc. Lo kim tin bc cho thit nhiu, c tin ri

th dng tin kim t danh, a v, d ch l danh ho cng c, ch t c ngi bit quan tm n "nghip bo", t c ngi bit lo tu tm dng tnh, lo dng nghip v chuyn nghip, lo tu nhn tch phc, lo lm vic phc thin, dnh "phc bo" cho mai sau. V tr ca ci ca, ci ging, ci bp, ci bn, u c gip chng ta c hnh phc, cng u lm mt hnh phc ca chng ta. Hnh phc c c l do chng ta c b c "Lng C Chp" ca chnh chng ta hay khng m thi. B c bao nhiu th hng c hnh phc by nhiu. Rt l n gin. Vy, to dng an lc v hnh phc i ny v i sau, chng ta hy tch cc qun st v dp b hai th "Chp Ng v Chp Php". Hiu c nh vy, lm c nh vy, chng ta mi thc s tn knh, tn thn, bit n v n n cu kh ca c Pht Bn S Thch Ca Mu Ni v tm c s an lc v hnh phc trong nh o vng. ---o0o--Phc Bu Trong cuc sng hng ngy chng ta thng nghe ni: Ngi ny "c phc" qu, cho nn mi c va giu sang, va hc gii, va p , va mnh khe, va may mn, cu con c con, cu ca c ca, vn s nh , ty tm mn nguyn. Hoc cng c khi chng ta nghe ni: Ngi ny "bc phc" qu, cho nn lm chuyn g cng thua l, tnh ton vic g cng hng, mun g cng khng nn, cu g cng chng c, tai ha xy ra ti tp, gp xui xo lin min! Khi c may mn, khi c sung sng, khi c nhng s nh , khi c tt c nhng iu gi l "c phc", ngi i thng ngh rng, cho rng: mnh c phc bu nh vy l do tri thng, tri ban cho mnh! Nhng ngi khng chu tm hiu thm: Ti sao ng tri li thng mnh v ban cho mnh phc bu nh vy, m khng ban cho bit bao nhiu ngi khc? Nh vy c phi l bt cng chng? Nh vy c ng chng? Ti sao con ngi li c ngh nh vy? S d con ngi c ngh nh vy l do tm ch k nhiu i, do tp kh tham lam bn sn, do tnh ganh t k m ra. Con ngi khi c sung sng, th mc k ngi khc ra sao, chng bn tm oi hoi, l tm ch k. Con ngi khi c toi nguyn, mun g c ny, th mc k ngi khc ra sao, thm ch trong lng cn chng mun ai khc c nh vy, l tp kh tham lam bn sn. Con ngi khi c thnh cng thng li, th mc k ngi khc ra sao, chng mun ai khc bng mnh hay hn mnh, l tnh ganh t k vy.

Thc ra, khng c ng tri, thng , hay ng to ha no lm nhng chuyn bt cng, thin v nh vy. Nhng "phc bu" chng ta hng, ang hng, v s hng, chnh do chng ta to trong nhiu kip trc v ngay trong kip ny. "Mnh lm mnh chu, mnh lm mnh hng" mi l l cng bng tuyt i vy. Cng khng t ngi thc mc: Lm sao bit mnh "c phc" hay khng? Lm sao to phc? ng thi chng ta cng cn nn bit: th no l phc hu lu v th no l phc v lu? V khi lm phc gip ai iu g, mnh nn nguyn nh th no? *** Trn th gian ny, nu ngc nhn ln chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi giu sang hn mnh, hc thc hn mnh, khe mnh hn mnh, sung sng hn mnh, p hn mnh, a v hn mnh, quyn th hn mnh, may mn hn mnh, nhn nh hn mnh, bnh yn hn mnh, thng minh hn mnh, sng sut hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi tu tp gic ng hn mnh, c an lc v hnh phc hn mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "c phc" hn mnh. Tri li, khi nhn xung chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi ngho hn hn mnh, dt nt hn mnh, yu ui hn mnh, kh s hn mnh, xu x hn mnh, thp km hn mnh, c th hn mnh, xui xo hn mnh, cc kh hn mnh, hon nn hn mnh, n n hn mnh, ti tm hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi khng c sng an lc v hnh phc nh mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "bc phc" hn mnh. Nh vy, r rng chng ta c gi l "c phc", hay ang th hng "phc bo", nu nh chng ta c tay chn, mt mi vn ton, cm n o mc, khe mnh t au, sng lu trm tui, tm tr bnh thng, gia nh hnh phc, cuc sng tng i y , cuc i tng i bnh yn, khng gp hon nn, khng gp him nguy, khng gp tai bin, khng gp chin tranh, khng gp i kht, khng gp k th, khng gp thin tai, ha hon ng t, bo lt cung phong. Khi no b au mt, khng cn nhn thy c g na c, chng ta mi thy gi tr ca i mt, gi tr ca th gic, m hng ngy chng ta khng lu tm. n khi gp thy gp thuc, c cha lnh bnh, i mt tr li nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c phc"! Hoc khi no b bnh bi xui c hai chn, khng cn i ng c bnh thng, phi dng xe ln. n khi khi bnh, c bnh phc nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c phc"!

Th d nh trn mt chuyn my bay, mt chuyn tu thy hay mt chuyn xe la gp tai nn, hng trm ngi thng tch t vong, nhng ngi c sng st chnh l nhng ngi "i phc" vy. H l nhng ngi theo mi tn gio, thuc mi sc dn, thuc mi thnh phn trong x hi, gm mi la tui, nhng im quan trng l: chnh h "tu nhn tch phc" nhiu i nhiu kip trc, mi c sng cn nh vy, ch khng phi do h cu nguyn van xin thnh thn thin a g c, d l ch thnh v khn thit lm, trong lc ng nn, m c u! Chng ta th suy ngh: trong khi lm nn, ngi th cu c M cu gip, ngi th cu B Tt Qun m cu tai, cu kh, cu nn. Vy, khi c hai ngi cng thot c nn, v no thc s t h? Thc s chnh "phc bo" ca mi ngi cu chnh h m thi. Ngi c "phc bo" nhiu hn, thot nn mt cch an n hn. Ngi c "phc bo" t hn, thot nn vi mt cht xy xt. Ngi ht phc bo, khng phc bo, th vong mng! Thm ch trong s nhng ngi t vong trong cc tai nn, nhiu trng hp c c cc chc sc thuc cc tn gio, c c nhng ngi tng i din thng tha ti cho nhiu ngi khc! Cn chnh h c ti nghip, n lc phi tr, vn phi n tr qu bo, nghip bo nh mi ngi khc vy! Chng ta c bo cng thy c nhng chuyn hnh hng cu nguyn ca cc tn gio, b lt xe trn ng i hoc trn ng v, gp nn ha hon ti thnh a, ti khu vc hnh l, khin cho hng trm ngi, hng ngn ngi t vong thng tch. iu ny gip cho chng ta nhn nh rt r rng rng: con ngi to nghip bo, d v tnh hay c , cho n lc qu bo chn mi, li khng c phc bo che ch, th cu nguyn van xin cng chng ch li g, chng c hiu qu g. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D ln non, xung bin, vo hang, nghip bo vn theo con ngi nh hnh vi bng, khng ai c th trnh c". Ngha l nu nh con ngi khng bit tu nhn tch phc, ch lo to ti to nghip, trong cuc sng u tranh ginh git hng ngy, cho n khi qu bo thun thc, khng ai c th trnh c, d cho ngi l bt c ai trong th gian ny, khng phn bit vua quan, chc quyn hay thng dn, giu sang hay ngho hn, hc thc hay bnh dn, nam ph lo u, tn hay chc sc! C ng Lim S Hng Chu, n hi Thin s M T o Nht: Ung ru n tht l nn hay khng nn? M T o Nht p: Ung ru n tht l ci "lc" ca ngi. Khng ung ru n tht l ci "phc" ca ngi! C phc mi hng lc. C phc mi trng th. Khng phc sao c

hng lc, sao c trng th? Nh vy, chng ta tm hiu th no l "c phc". By gi chng ta th tm hiu vn : trong cuc sng hng ngy, nhng phng cch no, nhng php mn no, nhng vic lm no, nhng hnh ng no, nhng li ni no, hay nhng ngh no c th to "phc bu", cng nng v ch li ca "phc bu" nh th no? 1) Trc tin l B Th. Hnh b th l nn tng ca tt c cc hnh lnh, l cn bn ca vic thc hnh gio php, lun lun c cp n trong Pht gio. Bn cht ca con ngi th gian l lun lun mun c, mun thm, mun na, khng bao gi thy , khng bao gi tha mn vi nhng g mnh ang c. Cho nn, nu c ln thin ng, nu c v ci ty phng, m vn cn gi lng tham nh vy, gi l "i nghip vng sanh", th con ngi vn thy kh au nh hin i vy thi. Mun c an lc hnh phc hin i, ngay ti th gii ta b ny, hy vui thch vi nhng g mnh ang c, bi v mnh khng th c nhng g mnh thch. Mong cu nhiu, m c nhiu, ch thm nhiu au kh m thi. Thc l n gin! o Pht dy hnh b th gip con ngi dp lng tham lam ham mun, ch k hp hi, gm c tham tin ti, tham sc p, tham danh vng, ham n ham ung, ham ng ham ngh. o Pht dy hnh b th em li an lc v hnh phc cho ngi i. Ti sao vy? Bi v vi lng tham ng dc: ti, sc, danh, thc, thy, ni trn, con ngi trn th gian phi u tranh, ginh git, phi dng mi th on tha mn, bt chp s au kh ca k khc, bt chp s an nguy ca chnh bn thn, vi bt c gi no cng phi ot cho bng c s nh ! Khng c tha mn, con ngi d ni lng sn hn, th i ght ngi, on tri trch t! Hnh b th gip con ngi hiu c t nhiu s an lnh thit thc ca ngi v ca chnh mnh nh th no. Ci g mnh tiu xi th qua mt ri. Ci g mnh ang c cha chc gi c lu di, nhng chc chn rng s li khi qua i. Ch c nhng g mnh b th, cho ra, mi thc s l "ca mnh", mi thc s l "phc bu", v s n vi mnh cc qua dng: bnh yn may mn, tai qua nn khi, cu g c ny, trong cuc sng hng ngy ca chng ta. Trong khi thc hnh hnh b th, chng ta ng nn thc mc: nu mnh quyn gp tin bc cho mt ngi hay mt t chc no , lm vic t thin, nhng h khng lm ng nh li h ni, thm ch h cn li dng lng tt ca nhiu ngi th li, lm vic sai tri, th mnh c c "phc bu" hay khng? Ti sao vy? Bi v khi chng ta t nguyn, pht tm ty h, ng gp tnh ti cho mt vic t thin, cu ngi gip i, vi tm v tha bt v k, v ngi qun mnh, v mun gip ngi, khng v

phc bu cho mnh, th chng ta c "phc bu" ngay ti ch ri, ngay t lc pht tm ty h nh vy . Cn chuyn ngi , cha , t chc , c lm ng hay khng, ti nghip h to, qu bo h s t nhn. Nhn no qu ny. Chng ta khng cn phi bn tm! Chng ta cng c hiu th no l "phc in" cao thng nht, l nhng "rung phc" em li nhiu "phc bu" nht, khi hnh ng to phc ca chng ta hng n. Cng v nh ngi nng dn hiu bit m rung no ph nhiu, trng trt s cho nng sut cao nht. Phc in cao thng chnh l bn n nng, hay t trng n, gm c: n cha m, n thy bn, n x hi, n tam bo. Hnh b th d l ti th, php th hay v y th, u em li "phc bu" v lng v bin, nu nh mnh lm hnh b th vi thin tm, trc tm v b tm. Ngha l to c bao nhiu "phc bu" do hnh b th, chng ta u nn pht tm "hi hng" cho ton th chng sanh trong php gii ng th hng. C nh th, qu bo phc c sau ny, cn gi l phc bo, mi thc s to ln. Ti sao vy? Bi v khng gi ring cho mnh, d l "phc bu" do chnh mnh to nn, c ngha l mnh dit c lng tham. Khi lng tham dit c, s gii thot mi hon ton, phc bo mi v lng v bin vy. 2) Th hai l Tr Gii. Tr gii l nghim chnh n theo ng gii lut ca Pht T, d l c s ti gia, hay tu s xut gia. Nh , trong cuc sng, chng ta khng lm tn nhn, hi vt, trong khi to ch li cho mnh. l cch to "phc bu" v cng v tn, khng th ngh bn. Th d nh chng ta tr gii khng ni di, khng ni li xuyn tc, thm bt, vu co, buc ti, vu oan cho k khc phi chu nhiu au kh, cho tha mn lng cm tc ca chng ta i vi ngi , d cho l k th, hay k mnh khng a cng vy. Th d nh ngi tu s Pht gio c gng gi gn gii hnh trong sch, cuc sng thanh tnh, chm lo tu hc, khng tham gia hot ng th s, khng lo chuyn th gian, khng ham danh vn s, thi s, tin s g g vi i, th v tu s em li bit bao nhiu "phc bu" cho chnh bn thn, cho ng bo Pht T v cho o php. c nh vy, khng cn i n kip mai sau, m ngay hin ti, trn cuc i ny, ti ni y, trong kip sng ny, chng ta c th th hng "phc bu" ca mt np sng gii hnh. Li ch ca gii c pht sanh ngay trong hin ti. Hin ti rt quan trng i vi ngi bit sng trong tnh thc, bit qun st ni tm, bit gi gn gii hnh. Qu kh tri qua, nh nhung tic nui ch ph phm thi gi, chng nhng in r, m i khi cn to nghip xu, v nhng chuyn tc gin, th hn qua. Trong khi ,

tng lai ch l vin nh m h, khng c g c nh, khng c g chc chn. Ngi no hn n khi c tui ri, mi co u vo cha bt u tu, cng l ngi ang sng trong m, ang trong cn m. Ti sao vy? Bi v c ai bit c chc chn mnh sng n bao lu? Trong khi , chng ta c th to "phc bu" bng cch tu tm dng tnh, ngay hin ti, trong cuc sng hng ngy, ng i n ngy no c. Tu tm dng tnh c ngy no, chng ta hng "phc bu" ngay ngy , th ti sao phi hn? V li tu tm dng tnh u phi l vic dnh ring cho cc tu s, hoc u phi co u vo cha mi gi l tu! Cc bc tn tc thng nhc nh chng ta: "tu mau ko tr" v "tu trong mi hon cnh", chnh l ngha vy. Chng hn nh trc y, chng ta thch bn chuyn th phi, phi quy, tt xu, thch xen vo chuyn ca thin h th nhn, cho nn lm khi gp rc ri, tranh ci, i co, mch lng, c khi dn ti chuyn kin tng li thi. By gi chng ta hiu c gio l o Pht, bit rng tu tm dng tnh em li nhiu "phc bu" hin i, c th thc hnh trong mi hon cnh, chng ta quyt tm dng ngay, cha b tt c, th cuc sng s an lc v hnh phc, khng cn phin no v kh au na. Gii lut v nh hai ng st ca mt tuyn xe la. Chic xe la no, chy ng ng st, s chy ngon lnh, n ni n chn, bnh yn v s. Chic no m chy, trt khi ng ry, tc nhin lt gng, tai nn th thm. Cng vy, nhng ngi Pht T, d ti gia c s, hay xut gia tu s, tr gii thanh tnh, s tu tinh tin, kt qu r rng, bt chuyn phin no, gim thiu kh au, chng c nit bn, an lc hnh phc, ngay ti hin i. 3) Th ba l Nhn Nhn. C ngi quan nim: nhn th nhc, c th c. H cho rng nu nhn c ng chn, chng s ln ng u, c nc ln ny chng s lm ti ln sau, nhn hoi chng s cho l mnh ngu, cho l mnh hn, lm sao nhn ni, ti sao phi nhn ch? Chnh quan nim nh vy khin cho cuc i lun lun y dy nhng tranh chp, ci v, hn thua, kin tng, u tranh, cho nn thng dn n phin no v kh au. Thc ra, chnh v con ngi khng th thc hnh c "hnh nhn nhn" cho nn mi c quan nim nh trn. Ngi ta mng mnh mt ting, mnh tr mt ming, c khi nhiu hn, th d dng qu. Ngi ta hnh ng, khng tt vi mnh, mnh lin tr a, ht sc nng n, cho thit h gin, cho thc n, th d dng qu. Nhng cn tip theo, sau th sao? Cu chuyn nh vy, bit n bao gi, mi c chm dt, v dt th no? Ngi ta l lm, vi phm ti c, mnh i trng pht, cho thit xng ng, phanh thy x tht, treo c bn b, y xung a ngc, b t rc xng, ra x chi mng, tng bng ti t, th hy th ngh: ai c hn ai?

C nhng ngi trn th gian ny xin n x cho k phm ti git ngi thn ca mnh, bi v nhng ngi bit cnh mt ngi thn, au kh nh th no, nn khng mun gia nh phm nhn lm vo cnh ng bi thng . Chng ta c bo thy thc s c nhng ngi nh vy, nhng rt him hoi! Trong Kinh Php C, c Pht c dy:" Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan" . Ngi ta mng mnh mt ting, nu mnh nhn c, khng tr mt ming, mi thc l kh. Ngi ta hnh ng, khng tt vi mnh, mnh khng hnh ng, ging y nh vy, mi thc l kh. Hn na, nu ngi ta gp, kh khn hon nn, mnh sn sng gip, thc tm thc tnh, ht lng ht d, li cng kh hn. Lm c nh vy, mi chuyn bnh yn, tip theo sau . Cu chuyn th on, chc chn chm dt, mt cch m p, nh nhng d dng. Trong Kinh Php C, c Pht c dy:"Thng vn qun khng bng t thng mnh. T thng mnh l iu cao qu nht". Ngha l t km ch bn thn, t km ch hnh ng, t km ch ngn ng, t km ch ngh ca chnh mnh, mi thc l kh. Con ngi thng b tm tham lam, tm sn hn v tm si m sai khin, iu khin, cho nn cuc i mi gp nhiu phin no v kh au. Khi tm tham khi ln, khi tm sn khi ln, khi tm si khi ln, ngi no tnh thc, t km ch c, t ha gii c, th cuc sng s an lc hnh phc. Chin thng c tm tham lam, sn hn, si m ca chnh mnh, mi thc s gi l "c phc", mi thc s em li an lc v hnh phc cho cuc i mnh. Cho nn c nhn c dy: "Mt s nhn chn s lnh", chnh l ngha vy. Khi chin thng c tm tham chng hn, khng i n trm, khng chm cha , khng gt gm ngi, con ngi khi gp rc ri vi php lut. Khi chin thng c tm sn chng hn, khng chi mng nh p, khng tr th ngi khc, khng tha gi kin tng, khng gy thm phin no, khng to thm k th, khng tng thm nghip bo, khng chuc thm on hn, khng lm chuyn cn d, con ngi c thoi mi bnh yn. Khi chin thng c tm si chng hn, khng m tn d oan, khng ung nc sng sui, chng c cht v sinh, li cho l nc thnh, khng tin chuyn huyn hoc, khng tin thin linh chui, chng c cn c, con ngi c bnh tnh, tm tr sng sut. Nh , con ngi s n c ngon, ng c yn. Sch c cu: "n c ng c l tin". l "phc bu" do chnh mnh to nn, khng do tri ban, khng do cu nguyn. 4) Th t l Tinh Tn. Tinh tn ngha l sing nng, cn mn tu tm dng tnh trong mi hon cnh, trong mi ng tc, i, ng, nm, ngi, ngn

chn ba nghip, khng to thm ti li, nghip bo mi. Khng phi i n lc qu trc bn Pht, hay i n cha, hoc d cc kha tnh tm, mi gi l tu! Tu nh vy t qu, mt thng mi c mt kha tu, mt tun mi n cha mt ln, mt ngy nim hng trc bn th, hay ngi thin, chng mt ting ng h, 23 ting cn li, tha h tm tr dong rui theo nhng ngh tp nhp, thng ngi ny, ght ngi khc, th phi phi quy, tm tr bt nh. n khi nghch cnh xy n, tai nn ging xung, khng nng lc i ph, tm tr ca chng ta s xo trn, bt an, ng nhin dn n kh au v than tri trch t. Sch c cu: "My ngi lng d tinh ma. lm phi chu, ku m ai thng", chnh l ngha vy. Chng ta tinh tn lm tt c cc iu thin, d ln d nh, cu ngi gip i, lm cho cuc sng ca chnh mnh v ca nhng ngi chung quanh, c ngha hn, an lc hn v hnh phc hn. Chng ta tinh tn dit tr nhng tp nim vng tng, thng xi gic chng ta to thm nghip bo xu, cho chnh mnh v nhng ngi chung quanh bt lo u, phin mun v nhng hnh ng sai khin bi tm tham, tm sn v tm si ca mnh. Chng ta th ngh: thc hnh hnh tinh tn nh vy, c phi chng ta c v lng v bin "phc bu" chng? V nh hnh tinh tn, chng ta khng nn lng trn ng tu tp cc hnh lnh, d gp bit bao nhiu nghch cnh tr ngi. Cho nn trong o Pht, hnh tinh tn c tng trng bi B Tt i Lc i Th Ch, l v B Tt c nng lc tinh tn ln lao, c ch siu xut th gian, dng mnh tin bc khng lui, trc mi nghch cnh, trc mi nghip chng. 5) Th nm l Thin nh. Thin nh ngha l trau di tm tnh cho c t ti, cho c bnh tnh thn nhin, trc mi hon cnh ca cuc sng. Trong cuc sng hng ngy, chng ta thng gp nhng bc thng trm, nhng sng gi ca cuc i, chng hn nh lc thnh lc suy, lc c danh d lc b hy bng, lc c khen tng lc b ch trch, lc c sung sng lc b kh au. Trong kinh sch gi l "bt phong", thng lm cho tm tr ca chng ta b bt an, chao o, giao ng, xao xuyn, xo trn. Cho nn o Pht dy nhiu phng php hng phc v an tr tm, ty theo cn c, trnh , hon cnh, s thch, tm nguyn ca mi ngi, gi l v lng php mn. Chng hn nh php mn tnh dy chng ta tng kinh, nim Pht nh tm. Khi chng ta tng kinh, thn ngi ngay ngn, nghim trang, ming c li Pht dy trong kinh, tm ch vo li kinh v ting chung m, nn khng cn ngh ngi linh tinh lang tang, t tng khng cn chy lung tung na. Nh vy c ngha l tam nghip, gm thn

khu ca chng ta, u c thanh tnh. Kinh sch c cu:"Tam nghip hng thanh tnh ng Pht vng ty phng". Ngha l khi ba nghip ca chng ta lun lun thanh tnh, khng cn to nghip na, th "phc bu" v lng v bin, chng ta cng ch Pht sng trong ci tnh ty phng. Hoc khi tm trng b hoang mang, lo lng, s st, xn xao, chng ta dng cu nim Pht nh tm, trn p nhng tm trng bt an va k. y, cn bit thm rng khng phi chng ta tng kinh cho c Pht nghe! Cng khng phi chng ta nim Pht cho c Pht tnh s, coi chng ta nim c bao nhiu cu, cng c bao nhiu chui mi ngy! Kinh in ghi li li dy ca c Pht ct hng dn chng ta tu tm dng tnh, iu tr tm bnh ca chng sanh, v nh toa thuc ca bc s iu tr thn bnh, ch khng phi c i, c li, tng cho bc s nghe! Mc ch chng ta tng kinh, nim Pht l hng phc v an tr tm, chuyn ha t k phm phu tc t, trm lun au kh, thnh ngi tr tu, gic ng gii thot. Hng phc v an tr c tm, chng ta mi c c cuc sng phc bu, an lc v hnh phc. Cng vi mc ch hng phc v an tr c tm, thin tng dy chng ta "t oai nghi thin". Ngha l trong bn oai nghi, gm c: i, ng, nm, ngi, trong cuc sng hng ngy, chng ta lun lun gi gn tm c chnh nim, khng lon tng, khng tp nim, nh vy s c chnh nh. Cho nn mi khi tp nim, vng tng khi ln, chng ta lin bit ngay v dng li, khng b lung t tng lng xng ln xn dn i. Th d nh khi ang ngi chi, bng dng chng ta nh ti chuyn th on nm xa, tm tr lin xao xuyn vi ngh tr th phc hn! Nu chng ta khng thc tnh dng li ngay, th lung t tng ny s tip tc dn chng ta i ti ngh tm cch no tr th, cho ng i k hi mnh, tha gi mnh ra ta, vu oan gi ha cho mnh, co gian mnh, v hu qu l chng ta to thm nghip bo! Cuc i chc chn s gp nhiu kh au! Ty phng c cu: "Do not mess up your beautiful life!", chnh l ngha vy. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Qu kh tm bt kh c. Hin ti tm bt kh c. V lai tm bt kh c". Ngha l: Chuyn qu kh qua ri ng luyn tic, ng nh ngh lm g cho bn tm, ch gieo thm nghip chng ch chng ch li g. Chuyn hin ti ri cng qua mau, c nu ko cng chng c, c lo u phin mun cng chng ch li g. Chuyn tng lai cha n, lo lng, u t, su mun cng chng gip ch c g. Chi bng chng ta gi gn tm tr c nh nh, bnh tnh, thn nhin, c phi khe hn khng? Chuyn g phi ti n s ti, lo s cng chng ngn cn

c u. Tt nht chng ta ng to thm ti nghip mi, th khi phi lo s qu bo, ti bo, nghip bo s n! Trong Kinh Php C, c Pht c dy:"Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan". Ngha l chuyn on th trong qu kh ch nn ci m, khng nn kt cht thm. Th d nh trong gia nh trc kia c chuyn bt ha, tranh chp, chng ta bn b nh i xa. Khi c dp tr v qu hng ving thm, chng ta mang theo qu cp vi tm lng t bi h x, mt tri thng nh, qun ht chuyn khng vui trong qu kh, tc nhin mi chuyn s tr nn m p vui v. Tm tr ca chng ta s an lc hn, cuc i s hnh phc hn. y, cn bit thm rng thin tng khng dy ta thin nh con cc, t gi ny sang gi khc, chng hiu mc ch lm g, ngoi chuyn em khoe khp ni khp chn! Chnh thin tng dy chng ta ngi thin "chn tru", thc lim thn tm, tc l dp tr tp nim v vng tng, vi mc ch hng phc v an tr tm. Hn th na, khng phi ch c lc ngi thin mi dp tr tp nim v vng tng m thi. Trong i sng hng ngy, lc tip xc vi ngoi cnh, lc thy hnh sc, lc nghe m thanh, lc ngi mi, lc nm v, lc xc chm, chng ta lun lun gi gn tm tr c bnh tnh thn nhin, khng xao xuyn, khng lon ng. Nu trong tm "l" ni lon, tp nim khi ln, chng ta lin bit ngay v dng li kp thi, th chnh l thin nh vy. T iu Ng Gic Hong, tc l Hong Trn Nhn Tn nhng ngi, i tu, tr thnh S T Thin Phi Trc Lm, c dy rng: "C trn lc o th ty duyn C tc xan h khn tc min Gia trung hu bo hu tm mch i cnh v tm mc vn thin". Ngha l d sng trn trn i, mun c vui theo o l, hy ng chp cht, ty duyn hnh s, ty hon cnh m ng x. Chng hn nh i n th n, mt ng kh. Chng c g i hi, chng c g bun lo, chng c g bn tm, chng c g u phin. Trong mi con ngi chng ta, ai ai cng c "ca bu", chnh l "con ngi chn tht" ca chng ta. Cho nn chng cn chy vo cha, hay ln non ln ni, tm kim lm g cho mt cng, nhc sc v ch. Trong cuc sng hin nay, i vi cc cnh trn i, chng ta ng khi vng tm lng xng ln xn, thng thng ght ght, phi quy

th phi, tranh ua hn thua. Lc , chnh l lc chng ta t c thin nh, hiu c v sng c vi "con ngi chn tht" ca chnh mnh. chnh l mc ch cu knh ca o Pht vy. 6) Th su l Tr tu. Tr tu trong o Pht, kinh sch gi l tr tu bt nh, khng phi s hiu bit, kin thc, tr thc ca th gian. th gian, ngi tr thc l ngi hc cao hiu rng, c bng cp cc ngnh, nhng vn sng trong trong sanh t lun hi, thng gp phin no kh au. Tr tu trong o Pht l s nhn thc sng sut, a con ngi n ch gic ng v gii thot, c an lc v hnh phc. Ngi c tr tu l ngi c chnh kin, ngha l ngi thy mun php, bit mun vic "ng nh thc", khng m lm in o, khng m tn d oan, khng nhn gi lm chn, khng chp cht thnh kin. Chng hn nh khi thy vic g xy n cho mnh hay cho ngi, chng ta bit ngay rng: l kt qu hay hu qu ca mt vic hay nhiu vic lm trc y. Khng bao gi t nhin c khi, m khng do la pht sanh. Khng bao gi t nhin c sng, trong khi gi lng yn. Khng bao gi t nhin c ci cy mc ln, m khng c ht ging trong t trc . Nh , chng ta khng ngc nhin, khi c chuyn may mn n, cng nh khng au kh, khi c chuyn xui xo xy ra. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Ch php tng duyn sanh. Ch php tng duyn dit". Ngha l mi vic mun s trn th gian ny, trong kinh sch gi l ch php, ty theo nhn duyn m sanh ra, cng ty theo nhn duyn m dit i. Khng c vic g sanh dit m khng c nguyn nhn. Khng c ci g, vt g, vic g t nhin xy ra, t nhin sanh ra, t nhin xut hin. Khng c ci g, vt g, vic g t nhin bin mt, t nhin dit i, t nhin khng cn na. Chng hn nh khi thy mt ta nh sp , mt tnh bn kt thc, chng ta hiu ngay phi c nguyn nhn v cng hiu rng khng c chuyn g trn i tn ti vnh vin. Nh , chng ta c th gi gn c tm tr bnh tnh thn nhin, khi mi chuyn tang thng bin i xy ra trong cuc i. Khng c ci g, vt g, vic g do ng tri, do thng sanh ra c. Chng hn nh mt cn ma do hi nhn duyn m c, ch lm g c ng thn ma, ng thn gi, ng thn sm, ng thn st, ng thn sng, ng h b, nh ngi xa tin tng, khi khoa hc cha pht trin. By gi con ngi cn c kh nng lm ma nhn to, bt c ni no, bt c lc no. Ti sao thng lm ra cung phong, bo t, l lt, ng t, git hi con ngi? Thng vn cn ni cn thnh n, ni cn sn hn, ging ha trng pht con ngi ngoan c, khng nghe theo, khng lm theo, nh vy

c khc g nhng k phm phu tc t trn i ny, hay ni sn hn, khi gp chuyn khng va ? Nu ch c gio l ca o Pht v ch bit Pht gio qua l thuyt, t l khng . Khng hc hiu gio l, khng thc s bit Pht gio nh th no, ch nhm mt lm theo nhng tp tc c truyn mt cch my mc, tc nhin l sai lm v thiu st nng n. Hc m khng hnh th khc no ci y sch, ci t sch, ci tng kinh cc. Hnh m khng hc hiu, khc no ngi i trong m ti, khng c n uc, ng u lt h, bt c lc no! Trng Pht tin Pht m khng nghe Php hc Php, nh vy cha phi l t chn chnh ca c Pht. V khng nghe Php hc Php, lm sao thc hnh ng theo li Pht dy c? Do , con ngi sng mi trong v minh, m mt u ti, si m lm lc, bao gi mi gic ng v gii thot c, bao gi mi ht phin no gim kh au c? Ch T c dy: "Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch", chnh l ngha vy. Chng ta cn phi pht tm hc Pht Php, nu mun c c tr tu "ng nh thc", cn gi l "tr tu bt nh". chnh l "phc bu" ti thng. Ngi c tr tu bt nh, chiu kin ng un giai khng, nht thit kh ch. Ngha l con ngi mun c t ti, mun khng s hi, mun qua mi kh ch, th phi c tr tu bt nh, thy tt c cc php u khng thc, khng tn ti vnh vin, khng c nh. Ci thn ng un ca chng ta cng l mt trong cc php trn th gian, cho nn cng s bin hoi sau mt thi gian ti th, khng c g ng luyn tic, than th, kh au. Ch c "con ngi chn tht khng sanh dit" mi l cu knh m thi. l nhng li dy v cng qu bu ca c Pht, l bn hng dn chng ta t c cuc sng an lc v hnh phc, tin n ch gii thot v gic ng. *** Tm li, trong cuc sng hng ngy, c rt nhiu c hi, c rt nhiu cch, c rt nhiu phng php, cho con ngi lm phc, to phc, kim phc. D l phc hu lu hay v lu, u c cng nng gip con ngi c cuc sng bnh yn, t au kh, bt phin no, tin ti ch gii thot khi vng sanh t lun hi. Phc hu lu do nhng vic lm to s an vui thoi mi, c ch li cho ngi, gip ngi lc gp kh khn v vt cht hay tinh thn. Phc hu lu c cng nng em li s may mn, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, bt oan tri, gim nghip bo. Ngi lm phc vi c mong c hng phc v sau, l phc hu lu, cn trong vng sanh t lun hi.

Phc v lu do nhng vic lm c ch li cho ngi, nhng ng thi cng chuyn ha c con ngi chnh mnh, th d nh b th cng dng, tng kinh nim Pht, t duy thin qun, tu tm dng tnh. Ngi lm phc vi tm t bi h x, khng cu mong c hng phc v sau, ch c gng tu hc tin dn n ch gic ng v gii thot, l phc v lu, vt khi vng sanh t lun hi. Trong lc thc hin hnh ng to phc, khng ngh rng mnh ang lm phc, gip ngi khc v tnh thng, do lng tt t nhin, vi tm bt v li, v ngi qun mnh, l hnh ng to phc cao thng nht, em li "phc bu" v lng v bin, khng th ngh bn. Phc hu lu v nh tin tit kim, c kh nng gip con ngi giu sang, sung sng, may mn, bnh yn. Hng phc ny c ngy cng cn, cng dt. Khi , con ngi s phi n tr nhng nghip bo trc kia. Chng ta tng thy cc ng vua, cc b hong, cc hong t, cc cng cha, cc nh giu c trng gi, th lc quyn qu, cao sang danh vng, cc lnh t chnh tr, cc lnh t tn gio, khi hng ht phc bo hu lu, h phi chu nhiu tai nn, kh ch, tn gia bi sn, thn bi danh lit, thm ch c th mt mng th thm, khng ch chn thn! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Phc bo con ngi ang hng v nh mi tn bn ln khng trung, n khi ht trn, rt tr xung t rt nhanh", chnh l ngha phc hu lu vy. Bi vy cho nn, c Pht dy chng ta khi lm phc, ng mong cu hng phc bo, m nn nguyn c phc duyn, i i gp Chnh Php, gp thy lnh bn tt, gip tu tp, cho n ngy gic ng v gii thot, m thi. iu d nhin ai ai cng c th hiu c l: tt c nhng hnh ng no, nhng li ni no, nhng ngh no, ngc li vi vic to "phc bu", chnh l hnh ng, li ni, ngh, to ti li, to nghip bo xu vy! Ti li l do hnh ng, li ni hay ngh lm cho mnh, cho ngi khc au kh trong hin ti v v lai, d v tnh hay c . Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Ch c phc bo mi c th gim thiu nghip bo m thi". Con ngi to ti nghip t trc, n lc phi n tr qu bo, nh th b chi mng, au yu, nng th gp tai nn, thm ch mt mng. Ti nghip do con ngi to tc, sanh ra ti bo nghip bo, c v nh mt nm mui. Nu phi b nut nm mui , th con ngi s au kh bit l dng no. Nhng nu c th b nm mui vo trong mt t nc ri ung, th c l s d chu hn mt cht. Nu c th b nm mui vo trong mt lu nc ri ung, th chc s d chu hn mt cht na. Nu b nm mui vo trong mt h nc ln, ri t t ung, th chuyn s khng

cn thnh vn . T nc, lu nc, h nc tng trng cho "phc bu", do chnh chng ta to c t hay nhiu, s gip chng ta tai qua nn khi, chu ng c qu bo, do ti nghip to trc y. Chuyn ln s ha nh, chuyn nh s ha khng, chuyn kh s ha d. Ch khng phi chng ta to ti nghip y dy trong cuc i, gy au kh cho khng bit bao nhiu ngi thn k th, d cho nhn danh cng l l phi, tr th bo on, g g i na, ri n lc git mnh thc tnh, bn em tt c ti li to, giao cho Tri Pht gnh gim, chu ti th cho mnh, bng cch i cha cng kin, i nh th xng ti, "th m l" tt c ti li tiu tan ht u? Con ngi thng c thi quen "qut n", cho nn mi c ngh nh vy! Lut nhn qu khng bao gi sai chy, d cho con ngi tu hnh c thnh qu, vn phi chu qu bo do nhng ti nghip gy nn, t nhiu i nhiu kip trc kia. "Ch c phc bo mi c th gim thiu nghip bo m thi". Chng ta nn ghi nh li c Pht dy. c lch s, chng ta cng nhn thy, ngay cuc i ca c Pht, cng nh cc v gio ch khc, vn b ngi i gim pha, vu khng, m l, chi bi, m st, xt x, giam cm, git hi. Nu l bc "phc tu lng ton" nh c Pht, ngha l phc bu v tr tu y , th mi chuyn tr ngi trn th gian ny ri cng qua, cuc i kt thc mt cch m m, bnh an, t ti. Nu khng c phc bo th, d l bt c ai, cng s b x cht mt cch th thm! Khi c Pht cn ti th, c ngi ngoi o n hi c Pht: Ngi c kinh in no em c tng, c th gip cho t ca Ngi vng sanh nit bn c khng? c Pht tr li r rng: Khng! Ti sao vy? Bi v con ngi hin thin, bit tu tm dng tnh khi cn sinh thi, tm t thanh thn, nh nhng, th nht nh kip sau s sinh ci lnh. Con ngi hung c, lun lun lm vic li mnh hi ngi, bt chp th on, bt k s phin no kh au ca tt c mi ngi, th nht nh kip sau s sinh vo tam c o, gm c: a ngc, ng qu v sc sinh. Th d nh du nh hn nc th ni trn mt nc, nng hn nc th chm di y nc, khng nghi ng g c, khng th no khc hn c. l chn l cng bng tuyt i vy. Cui cng, vn sau ht l phn bit "phc bu" v "phc bo". Phc bu l t ng ch nhng hnh ng, li ni v ngh, thin lnh qu bu, to phc trong hin ti, v nh chng ta lm vic, kim tin sinh sng, c d d th dnh v sau. Phc bo l t ng ch kt qu, cn gi l qu bo lnh, do nhng hnh ng, li ni, hay ngh thin lnh, t nhiu i trc cng nh i ny, n vi chng ta qua cc dng: thi hn, may mn, bnh yn, an

n, p , vui v, hnh phc, giu sang, sung sng, nhn nh, trong cuc i hin ti, v nh tin tit kim chng ta dnh dm c t trc n nay, by gi em ra x dng khi cn thit. ---o0o--Thp i Nguyn Theo Kinh i Phng Qung Pht Hoa Nghim, B Tt Ph Hin dy rng: "Nhc dc thnh tu th cng c mn, ng tu thp chng i hnh nguyn: "Nht gi l knh ch Pht. Nh gi xng tn Nh Lai. Tam gi qung tu cng dng. T gi sm hi nghip chng. Ng gi ty h cng c. Lc gi thnh chuyn php lun. Tht gi thnh Pht tr th. Bt gi thng ty Pht hc. Cu gi hng thun chng sanh. Thp gi ph giai hi hng." Ngha l nu ai mun trn nn cng c ca Pht, thi phi tu mi iu hnh nguyn rng ln nh sau: Mt l thnh tm knh l cc c Pht. Hai l khen ngi, tn thn Nh Lai. Ba l thc hnh hnh cng dng rng ri. Bn l n nn cha b cc nghip chng. Nm l vui theo cc cng c. Su l thnh Pht thuyt php. By l thnh Pht tr th gian. Tm l thng tu hc theo li Pht dy. Chn l lun lun ty thun li ch chng sanh. Mi l hi hng cng c khp tt c php gii. ---o0o--1) L knh ch Pht:

Trong thp phng tam th khp php gii, c v s c Pht, chng ta u dng thn khu , tam nghip thanh tnh, thng tu hnh l knh. Ngha l chng ta thng xuyn mt lng thnh tm knh l ch Pht mi phng, iu ny l l ng nhin i vi nhng ngi Pht T. iu quan trng cn lu l chng ta khng nhng knh l mi phng ch Pht qu kh, tc l ch Pht thnh, m chng ta lun lun knh l ch Pht trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. Ch Pht hin ti v v lai l nhng v no, u, lm sao chng ta bit c m knh l? Thng thng th gian, ch khi no cc bc thnh nhn vin tch, cc nh hin trit qua i ri, ngi i sau mi nhn ra c v tn sng, chim bi. Cn khi cc v ng thi, ti th, v m mui, v ganh t k, v gim pha ph bng, ni chung, v vng tm tham sn si che lp, khng c bao nhiu ngi thy c, hiu c, cm nhn c s siu phm, s thanh cao bn trong ci hnh tng th nhn ca cc v . l ni v cc bc chn tu thc hc, o cao c trng, cn i vi mi ngi khc th sao? Con ngi thng tng tng rng thnh nhn phi l nhng ngi c hnh tng d thng, c ho quang ta khp thn, c php l cha lnh bnh tt, c thn thng i my, ci gi, lt trn mt nc, h phong hon v, lm c nhng chuyn k c khc ngi. Cho nn con ngi thch chim ngng, l ly cc vch tng, nc nh, g mi, t, bung chui, cy cao, gc cy si, ngn cy sao, khe sui, hc , hang su, bt c ch no c ngi phao tin rng c tin thnh hin ra ni cu ngi gip i! Hoc l tn sng, l bi cc ngi c hnh tng d k, ru tc xm xom, mi nm cha tm, bi bm d bn, mng tay c tc, thm ch c ngi khng bn qun o g c! Hay sng bi cc ngi lm nhng vic khc thng nh ngi trn bn chng, i trn ng la, quanh nm ch ngi khng nm, n cm mui m, khng dng thc n no khc, ch ung nc lnh, khng chu ung thuc men g c! S d c nhiu chuyn m tn d oan nh vy, k c nhng ngi gi l hc thc, tr thc th gian, bng cp ny n, bi v con ngi thng qu quan tm n phng din vt cht, ch ch trng n ci thn xc ca con ngi, m qun i phn tm linh. Ngay khi cn sng ti th gian, ci thn xc ny cn khng phi l mnh, hung l sau khi cht. Ti sao vy? Bi v chng ta ai ai cng mun c trng sanh bt t, mun thn xc ny tr mi khng gi, p mi khng nhn, khe mi khng au, sng hoi khng cht, nhng no c c u? n khi ngh th hai ba hm l khng ai dm n gn!

Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit chng sanh giai hu Pht tnh". Ngha l bt c chng sanh no, bt c ngi no trn th gian ny, khng phn bit hnh tng, khng phn bit tn gio, khng phn bit chng tc, khng phn bit sang hn, khng phn bit a v, khng phn bit nam n, khng phn bit tui tc, khng phn bit hc thc, khng phn bit xut x, khng phn bit g ht, mi ngi u c Pht tnh ng nh nhau, ch v m ng khng ng, nghip chng khc nhau, cho nn hnh tng bn ngoi c khc. Chnh v con ngi chp cht ci hnh tng bn ngoi cho nn phn bit tt xu, phi quy, ng sai, khng hiu c ngoi cc thn xc ra, chnh mnh c Pht tnh, khng hiu c mi ngi u c Pht tnh nh nhau. Do phin no khi ln, cuc i chm m trong cc s tranh chp, hn thua, kin tha, u tranh, ginh git, ph phn, ch trch, chim ot. Nu thc s hiu c mi ngi u bnh ng, u c Pht tnh nh nhau, th con ngi khng dm xc phm ln nhau, d bng hnh ng, li ni hay ngh, hung l m mu hi nhau, kin nhau ra trc ba ta quan ln, i bi thng vi triu la, c nh xm nhau chia chc! Thit l ti nghip lm thay! Con ngi to nghip m khng hay, khng bit! Hoc bit m vn c phm! Ch T c dy: "Chng sanh nhn ch Pht l chng sanh cho nn kh au phin no. Ch Pht nhn chng sanh l ch Pht cho nn nit bn an lc". Ngha l nhng ngi phm phu khng bit mnh c Pht tnh, khng bit mi ngi u c th thnh mt v Pht trong tng lai, thng mang tm trng t ti, hn km, lun lun mang "cp king chng sanh", cho nn nhn thy tt c mi ngi chung quanh u l chng sanh nh mnh, thng l t hn mnh, xu xa hn mnh, cho nn sanh tm chn nn, ght b, khinh khi, gin tc, bc dc, t phin no kh au bt u. Ni mt cch thng thng l: "suy bng ta ra bng ngi". Ngi mang cp king mu en, nhn ch no cng thy ti thui, nhn ngi no cng tng l ma en thi! Cn ch Pht t nhn th chng sanh, thng nhn cuc i bng Pht nhn, vi tm b gic ng, vi "cp king bnh ng", cho nn nhn thy r rng ngi no cng c Pht tnh, cng c kh nng thnh mt v Pht, nu gic ng, bit quy u hng thin, t b nghip chng. Trong nh Pht, mi ngi trn qu Pht tnh ca nhau, nn thng chp tay trc ngc, ci u, cho nhau bng cu: "M Pht" hay "A Di Pht", ng rng: "Bp sen xin tng ngi. Mt v Pht tng lai". Bi vy cho nn, tu hnh "L Knh Ch Pht", chng ta to khng bit bao nhiu phc bu, trnh c

bit bao nhiu phin no kh au, t chng ta sng trong s cm thng, tng knh, cho nn cuc i ca chng ta s c an lc v hnh phc, khng nghi, d chng ta ang sng bt c ni u, trong bt c hon cnh no. ---o0o--2) Xng tn Nh Lai: Trong thp phng tam th khp php gii, c v s c Pht, chng ta u dng sc thm thm thng gii hin tin tri kin thng tu hnh xng tn. Mi m thinh din xut tt c ngn t hi, khen ngi tt c cng c hi ca tt c Nh Lai, bng ba nghip thn khu thanh tnh, thng khng h nhm mi. Ngha l chng ta lun lun xng dng, tn thn, ca tng, ngi khen cng c ca ch Pht thnh, vi mc ch t nhc nh mnh noi gng ch Pht, trong cuc sng hng ngy, gi gn ba nghip thn khu c thanh tnh, ch khng phi chng ta ca ngi ch Pht c ban phc, c may mn, c nh . Ch Pht mi phng khng cn chng ta tn tng nh vy u! Chng ta knh l ch Pht khng phi ch ca tng ch Pht, m cn phi noi gng, hc v hnh theo hnh ca ch Pht. Sch c cu: "Tn sng cc bc v nhn, khng phi ch ca tng h, m cn noi gng h". Khi nghe hoc thy mt ngi lm nn au kh, chng ta lin khi tm t bi thng xt. chnh l xng tn Nh Lai. Nhng n khi nhn bit k lm nn l ngi tng hm hi mnh, l ngi mnh khng a, th chng ta lin khi tm khoi ch. chnh l ph bng Nh Lai. Xng tn Nh Lai cn c ngha l chng ta t nhc nh chnh mnh, ai ai cng c c tnh gic ng, sng sut, thanh tnh v ha bnh, t nhc nh chnh mnh nn sng mt cuc i tnh thc, khng vng tm chi phi, khng tm tham iu khin, khng tm sn xui khin, khng tm si thc y, lm nhng chuyn li mnh hi ngi, v quyn li nh nhen ca mnh v ngi thn ca mnh lm thit hi, gy au kh cho ngi khc v gia nh h, d cho ngi l k th cng vy. Xng tn Nh Lai khng c ngha l chng ta ch lo chuyn xy cha to, dng tng ln, c cc bi tn thn ch Pht trong cc thi kha tng kinh, lm th ca ngi cng c ch Pht, t chc hnh hng thp t, tham d cc kha tu hc, cc kha hnh thin. Nu chng ta ch bit lm nhng chuyn

nh vy m thi, cn trong sinh hot hng ngy, chng ta sn sng u tranh, ginh phn hn, ginh phn thng, ginh phn phi, ginh phn tt, ginh phn ngon, ginh phn li, chng ta tm tham sn si chi phi, sn sng li ngi khc ra ta, h nhc k kh a, th thc s chng ta ph bng Nh Lai, ch khng phi xng tn Nh Lai vy. ---o0o--3) Qung tu Cng dng: "Khi thm tn gii hin tin tri kin, tt d thng diu ch cng dng c nhi vi cng dng". Ngha l i vi ch Pht mi phng, chng ta pht tm hiu bit, tin tng su sc, thnh tm dng cng nhng iu tt p, nhng thnh tu cao qu nht trn bc ng tu hc. Khi ving cha, v phn s tng, chng ta thng dng cng cc phm vt c th nh: hng, ng, hoa, qu, tng trng cho nhng ngha l cao thng, nhng yu t tm linh siu thot. Dng cng hng mang ngha dng cng nhng hng thm kt t do vic gi gn gii lut, nhng hng thm kt t do vic thin nh, nhng hng thm kt t do vic pht trin tr tu, nhng hng thm kt t do vic tu hnh gii thot v nhng hng thm kt t do vic gii thot nhng hiu bit phin ly ca th gian. Ni chung gi l Ng Phn Hng, gm c: gii hng, nh hng, tu hng, gii thot v gii thot tri kin hng. Dng cng ng, tc l dng cng n, mang ngha dng cng nh sng tr tu sng sut, thp sng tm tr, bit nhn thc mi s mi vt ng nh thc, khng in o, khng m m, bit sng theo chnh kin v chnh tn, trnh t kin v m tn d oan. Cho nn trn bn th Pht ti t gia, cng nh ti cc t vin, lun lun c mt ngn n thp sng, mang ngha nhc nh chng ta lun lun sng trong tnh thc, sng sut, lun lun thc lim thn tm, lun lun sng theo li ch Pht dy. Dng cng cc loi hoa, mang ngha dng cng nhng iu thin lnh, tt p, thm tho, chng ta lm c trong cuc sng hng ngy theo li ch Pht dy. Chng hn nh chng ta lm c vic thin no trong ngy, chng ta dng c vic c no trong ngy, l nhng b hoa ti thm em dng cng ch Pht. Dng cng cc loi qu, cc loi tri cy, mang ngha dng cng nhng thnh tu, nhng kt qu, do cng phu tu hc theo ng Chnh Php. Chng

hn nh trc y, nhng li ph phn, chi mng c th lm chng ta bc bi, kh , qun n, mt ng trong mt thi gian di. Gi y, gp nhng cnh ng tri ngang nh vy, gp nhng ngi gy phin no kh khn nh vy, gp nhng vic bt nh n nh vy, chng ta c th khi ln mt nim trong tm, song nhn thc c ngay, lin tan bin mt, hoc l tm hon ton tnh lng, v nim khi, tc l chng ta thnh tu o qu, d mt cch vin mn, hay cha vin mn! tm tr c thanh tnh, chng ta hy lm cc iu thin, qung tu cng dng, v chnh nhng ch li ca cc iu thin y, ch khng phi v quyn li c nhn, v quyn li bn thn. Chng ta c th d chn nhng nim vui m chng ta nhn c, nhng chng bao gi chn nhng nim vui m chng ta cho. l ch li su xa ca s b th cng dng ca nhng ngi thin tm. Tuy nhin, trong cc th cng dng, php cng dng l hn ht. Php cng dng l: tu hnh ng theo li Pht dy, lm li ch cho chng sanh, chu kh th cho chng sanh, nhip th chng sanh, sing nng tu tp cc iu lnh, trnh cc iu d, pht tm b . Php cng dng l s cng dng rng ln hn tt c, c v lng v bin cng c. Ti sao vy? Bi v cc c Nh Lai tn trng Chnh Php, theo ng Chnh Php m tu hnh, theo ng li ch Pht dy th sanh ra cc c Pht. mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht, ch dy phng php, gip con ngi, chuyn ha thnh Pht, ch khng phi ch c nhng hnh thc cng kin l ly m thi. Thc hnh c nh vy mi gi l qung tu cng dng. ---o0o--4) Sm hi Nghip chng: T v lng kip v qu kh, do lng tham lam, gin tc, si m, khin cho thn khu to v lng v bin nghip xu c, nghip bt thin. Ngy nay chng ta em ba nghip thanh tnh thnh tm sm hi, nguyn v sau khng ti phm na. Trong kinh sch c bi k sau y: Ng tch s to ch c nghip Giai do v thy tham sn si Tng thn khu chi s sanh Nht thit ng kim giai sm hi.

Nghip l nhng iu g do thn lm, do ming ni, do ngh, thng xuyn hng ngy. Nghip thin l nhng iu g do thn khu , to ra ch li cho mnh v cho ngi. T xa n gi, chng ta to tc khng bit bao nhiu l nghip xu c, nghip bt thin, u do tm tham sn si, c t v thy, pht xut ra hnh ng, li ni hay ngh, lm li mnh hi ngi, gy au kh cho ngi khc. Tt c hm nay chng ta u thnh tm, n nn sm hi, nguyn cha b, khng ti phm. Nghip thng gy nhng chng ngi trn ng i, cng nh trn ng o, cho nn gi l nghip chng. Chng hn chng ta to nghip thin nh: lm phc, b th, cng dng, i cha, l Pht, tng kinh, nim Pht, nhng thy ngi khc khng lm nh vy, m ra bc dc, khinh khi, ph bng, th cng chng, cho nn gi l nghip chng. Cn i vi nhng nghip xu c, nghip bt thin, th d nhin l nghip chng ri, khng cn phi gii thch di dng. Tuy nhin, trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l mi s mi vic trong khp mi phng php gii u do tm to ra tt c. Cng c cng do tm to, nghip chng cng bi ti tm. chnh l vng tm, lng xng ln xn, sinh dit thay i lun lun, thng do tham sn si chi phi, thc y, iu khin, cho nn chng ta thng to nghip xu c nhiu hn l nghip thin. Bi vy cho nn, c bi k nh sau: Ti tng tm khi tng tm sm Tm nhc dit thi ti dic vong Ti vong tm dit lng cu khng Th tc danh vi chn sm hi. Ngha l tt c nhng ti li gy ra, u do tm ca chng ta ch ng, th phi thnh tm, phi t trong thm tm, m sm hi. T chng ta pht nguyn khng ti phm, cho nn mi khi t vng tm khi ln, tm tham, tm sn, tm si, chng ta lin bit ngay, dng li, khng lm theo s iu khin, sai x ca tham sn si, th ti li s khng cn na. Khi ti li khng cn, vng tm cng lng mt, chng ta sng trong trng thi tch tnh, bnh yn ca tm hn. mi thc l s sm hi chn chnh. Thn nhn k b hm hi thng au kh, nhng nu h bit tha th cho k xu c kia, th h s sng trong an lc vi tm lng t bi h x. Con ngi d xu c n c no, nhng nu bit thnh tm sm hi, u c c hi tr thnh ngi thnh thin. Khng thiu g cc v thnh nhn trong lch s, c qu kh l k bt thin xu c trong x hi. Chng hn nh gng ca

Angulimala, nh thnh tm dng cc c nghip, t thn khu , thc tm sm hi, tinh tin tu hc, thc hnh cc li dy ca c Pht, tr thnh mt v i c chn tu c o. Bi vy cho nn, chng ta ch nn qun xt chnh mnh c bit sm hi cha, ch ng quan trng n qu kh ca ngi khc tt hay xu! Chuyn ai ny lo vy! Con ngi thng mang tm nim khinh khi, ght b, nguyn ra nhng k bt thin, mong mun hnh pht nng n, cho nn tm trng bt an, rt c th tr nn k xu c hi no khng hay. Chng ta nn bit rng nn tng ca hnh phc chnh l s bnh yn ca tm hn. An lc v hnh phc l iu mong c ca tt c mi ngi trn th gian ny. Mun c nh vy, trong i sng hng ngy, chng ta hy lun lun tha th cho ngi khc, d l k th cng vy, nhng ng bao gi tha th cho bn thn mnh. ---o0o--5) Ty h Cng c: T lc pht tm b , v mun cu o gii thot, chng ta sing tu ci phc cn lnh, tri qua v s kip, lm tt c nhng hnh kh lm, thy ngi khc tu tm dng tnh, lm bao nhiu cng c, chng ta u pht tm ty h. Ngi tu tp cc nghip thin lnh nh b th, cng dng, gip ngi gp kh khn, ngho i, hon nn, gp phn n tng kinh sch, c chung, to tng, xy cha, trng hc, bnh vin, tu tm dng tnh, tng kinh, nim Pht, thin qun, tr ch, ging kinh, thuyt php, c bao nhiu cng c v phc c, th ngi tu hnh ty h cng c by nhiu cng c v phc c. Ti sao vy? Bi v ngi tu hnh ty h cng c l ngi v ang dp c rt nhiu cc vng tm ganh t, k, nghi ng, tham lam, bn sn, ch k, bon chen, mi c th thy ngi khc lm cc vic thin, vic lnh m vui theo. Nh vy ngi tu tp cc cng c lnh v ngi tu hnh ty h cng c, c kt qu nh nhau, khng khc. Cng v nh ngi c cy uc chy sng, ngi khc em cy uc ca h n mi, cy uc ca h cng c chy sng nh vy, khng khc, m cy uc ca ngi kia khng b gim bt cht nh sng no c vy. Ngi tu hnh ty h cng c l ngi lun lun n n ci nh nhng, thanh thn trn gng mt, tm tr khinh an, t bi tm rng ln, l ngi nhn i vi cp mt hoan h khi thy nhng ngi khc thnh tu cc cng c, d gn gi thy tt bn lnh. Bi vy cho nn sch c cu: "Hy gi

cho gi a hoa t trn gng mt rng r n hoa ca bn. Ti s ngi mi hng trn khp cc no ng bn i qua". ---o0o--6) Thnh chuyn Php Lun: Trong thp phng tam th khp php gii, c v s c Pht, chng ta u thnh tm em thn khu , dng tt c nhng phng tin n cn thnh mi tt c ch Pht ni php nhim mu. Ch Pht hin i chnh l cc bc chn tu thc hc, o cao c trng, mi ngi u c th cm nhn c khi gn gi. Cc Ngi cng nh nhng cy c th bng mt che rp, cng nh nc cam l ngt lm, em li s mt m, ti vui, an lc cho tt c chng sanh ang chm m trong b kh ca cuc i, ang tri ln trong cc cuc kin tha, tranh chp v tin bc, v danh d ho, v a v dm, v chc tc hm, v mi th kh no, phin ly trn i. Thnh chuyn php lun cn c ngha l thnh Pht tnh chnh mnh chng minh cho cc hnh ng, li ni v ngh ca chng ta hp vi Chnh Php. Thnh ch Pht t phng xa n chuyn php lun, ni cch khc l chuyn bnh xe php hay thuyt php, thc l mun vn kh khn. Cn Pht tnh th lun lun c sn vi chng ta, mi hnh ng, li ni hay ngh u hp vi Chnh Php, vi li dy ca ch Pht mi phng, chnh l thnh Pht chuyn php lun vy. Trong Kinh Diu Php Lin Hoa, gi tt l Kinh Php Hoa, c Pht ch chp nhn ch B Tt "tng a dng xut" h tr Chnh Php m thi. Ngha l ch c nhng ngi pht tm b , tu hnh b tt, t tm a mnh m xa b tham sn si, xa la m tn d oan, khng cn ngh chuyn li mnh hi ngi, t tm a dng mnh pht khi t v lng tm t bi h x, pht khi ngh qun mnh v ngi, mi thc s l nhng ngi thc hnh Chnh Php, nhng ngi h tr Chnh Php, nhng ngi ang chuyn bnh xe php, ang chuyn php lun vy. Kinh sch c cu:"Nhc nng chuyn vt tc ng Nh Lai". Ngha l nu ngi no c kh nng v thng chuyn c mi s, mi vic, mi vt trn i theo tm lng t bi h x, khng cc vng tm tham lam, sn hn, si m chuyn, iu khin, sai khin, th ngi ng vi Nh Lai, khng khc. Trong cc bui tng kinh, thuyt php hay bn lun trong nh Pht, trc tin mi ngi u nim hng danh c Pht cu gia b, mang ngha thnh Pht chuyn php lun, trong sut thi tng kinh, bui thuyt php hay bui hp , c trn vn phc c v cng c. Mi

ngi thnh Pht tnh ca chnh mnh, chuyn bnh xe php trong mi hnh ng, mi li ni hay mi ngh, lm gng cho k khc c tn tm vi o Pht, vi Chnh Php. Ch T c dy: "Tnh ta thng t k qu. Nhn m bt lun nhn phi". Ngha l khi ngi yn mt mnh, ngi no thc tm tu hc, mun thot ly phin no ca cuc i, thng suy ngh v nhng li lm, nhng sai tri ca chnh mnh trong mi hnh ng, li ni hay ngh. Cn trong lc ni chuyn, m lun vi ngi, khng bao gi cp n s sai tri, khuyt im, li lm hay ti li ca ngi khc, trong qu kh cng nh hin ti. Do , chng ta nn bit rng nhng cch c x p trn i khng phi l vic v ch, m l kt qu ca mt bn tnh cao thng, thanh nh v mt tinh thn chnh trc, ngay thng, ch cng, v t. c nh vy, cng c ngha l chng ta thnh Pht chuyn php lun ri vy. ---o0o--7) Thnh Pht tr th: Trong thp phng tam th khp php gii, c v s c Pht, chng ta u thnh tm em thn khu , dng tt c nhng phng tin n cn thnh mi tt c ch Pht li th gian, v mun tt c chng sanh c li lc. V phng din ton hc, mt vi mt l hai. Nhng v phng din Pht tnh, mt vi mt l khng hai. Chng ta thng yu nhau, tinh thn chng ta s hp nht. Chng ta khng tt c vi k th, th cha thc s tt hon ton. Chng ta cha nhn ra s bnh ng gia cc chng sanh, gia mnh vi ngi, tc l chng ta cha thnh Pht tr th, Pht tnh ca chng ta cn b che lp bi phin no v kh au ca cuc i, cn b ngi i hm hi, tha kin, nn vng tm khi ln s tc gin, kh km ch ni. Mun thnh Pht tr th, cn c ngha l mun Pht tnh ca chng ta hin l, chng ta khng nn lm bt c iu g, khng nn ni bt c iu g, khng nn ngh bt c iu g nhm mc ch h thp ngi khc. Nh , chng ta c th thnh Pht tnh ca tt c nhng ngi chung quanh tr th. Cuc i gia nhng ngi c x vi nhau bng chn tm, Pht tnh chc chn s an lc v hnh phc, khng nghi, khng cn phi mong i cnh gii cc lc no khc, ngoi th gian ny na c. ---o0o--8) Thng ty Pht hc:

Trong thp phng tam th khp php gii, c v s c Pht, chng ta u thnh tm em thn khu , dng tt c nhng phng tin n cn nng theo tt c ch Pht, hc tp, thc hnh cc hnh tinh tn, khng bing tr, thc hnh cc hnh kh lm, trong o trng, cng nh khp mi ni. Sch c cu: "Khng bit th hi, khng gii th hc", hay "Khng thy my lm nn". i, mun c tr tu, mun c thng minh, mun s hiu bit c su rng, chng ta nht nh phi hc hi t sch v, t nhng bc thin hu tri thc, t nhng bc tin bi c nhiu kinh nghim, hay t nhng ngi ng trang la, thm ch t nhng ngi tr tui hn hn chng ta na. Ngi bit t cu hi, bit c ch dt ca mnh, s ch ngu dt trong nht thi. Cn ngi khng chu hc hi, s khng hiu khng bit sut i. Khi bit c mnh dt im no th bt u ht dt. Ngi tr l ngi bit mnh khng bit iu g, cn ngi ngu l ngi tng mnh bit ht tt c mi vic trn i! Trong o Pht cng vy, ch Pht v ch T mi phng cng tng ging dy nhng php mn tu hc trong tam tng kinh in, gip chng sanh thot ly khi lun hi, khi trm lun sanh t, t c cu knh nit bn. Do chng ta cn nn gn gi cc bc thy lnh bn tt hc hi o l, khng ai c th t mnh tr thnh Pht m khng cn tu hc theo ng Chnh Php, theo li ch Pht dy, cng nh ngi i ng cn c bn , c a bn, c hng dn, c hi thm mi c th n ni n chn nh mun c. Ch T c dy: " Tu m khng hc l tu m.Hc m khng tu l y sch". Ngha l ngi pht tm tu theo o Pht, nht nh phi hc hi Chnh Php, mi trnh c tnh trng tu m, d lm ng lc li, theo t ma ngoi o, m tn d oan. y, chng ta cn nn bit rng: d c th Pht ti gia hay ti cha, ngoi Tm cu Pht u gi l ngoi o, khng pht tm b m lm Pht s, chng qua l ma s! Tri li, nhng ngi hc cao hiu rng, tr thc th gian, nhng khng chu, khng bit tu tm dng tnh, tc l nhng ngi c ti hc, m khng c c , th chng ch li g cho ai, c khi cn gieo tai ha cho i, khi h em s hc, s hiu bit phc v nhng mu ca bn thn, gia nh hay phe nhm. H th hc rng bit nhiu, v lut php chng hn, khinh khi mi ngi, mun lm giu nhanh, lm n bt chnh, kim c nhiu tin, xi gic ngi khc, ni lng tham lam, kin tng lung tung, i tin thit hi. Sut i ca h, ch bit c tin! Nhng ngi nghin cu kinh in, ch

nhm mc ch, tha mn nhu cu, hiu nhiu bit rng, em i tranh ci, l lun ph bnh, ch trch soi mi, nhng khng p dng, thc hnh li Pht, trong i sng ny, chng th thot ly, sanh t lun hi, chng ch li g cho i sng tm linh, v cng nh ci y ng sch, ci t chng sch, hay ci tng kinh cc m thi. ---o0o--9) Hng thun Chng sanh: Trong khp php gii, mi phng ba i, bao nhiu chng sanh sai khc v sc thn, v tng mo, v hnh trng, v tm tnh, v tri kin, chng ta u ty thun tt c, m thc hnh cc s tn knh, cng dng khng phn bit. Tn trng, ty thun, cng dng, phng s chng sanh chnh l tn trng, ty thun, cng dng, phng s ch Pht. Nu lm cho chng sanh vui mng, th chnh l lm cho tt c Nh Lai hoan h. Ti sao vy? Bi v cc c Nh Lai dng tm i bi lm th, nhn ni chng sanh m sanh lng i bi, nhn ni lng i bi m pht tm b , nhn ni tm b m thnh bc v thng chnh ng chnh gic. Bi v i vi tt c chng sanh, m em tm bnh ng i x, th c th sanh lng i bi y hon ton. Dng tm i bi m ty thun chng sanh th c th thnh tu php cng dng Nh Lai. Nhng ngi tu hnh B Tt, ty thun chng sanh nh th y. Ch ty thun chng sanh khng c ngha l b chng sanh sai x, xui khin, xi gic, lm theo tt c nhng g chng sanh i hi, nhng g chng sanh mong mun. Trong gia nh, cng nh ngoi x hi, ty thun chng sanh khng c ngha l nhm mt ha theo, lm theo, ng h nhng vic lm bt thin, bt lng. Chng hn nh con ci khng th ty thun cha m, lm nhng vic sai li Pht dy, tr th bo on, st nhn hi vt. Ngc li, cha m cng khng th ty thun con ci, chiu theo con ci, mun g c ny, tha kin hi ngi, d l ngi thn hay k th cng vy. Ty thun cng khng c ngha l t do mun lm g th lm, t do mun lm g cng c. Chng ta cn nn nh rng: mi th t do u c gii hn ch ng chm ti t do ca k khc. V nh gia chn rng su, c cy c th to ln, ni gc cy c nc ti nhun, th cnh l hoa qu thy u sum s ti tt. Trong vng sanh t lun hi, cy b cng vy, tt c chng sanh l ci r, B Tt l hoa, ch Pht l qu. Dng nc i bi m nhun gc r chng sanh, th c th tr bng B Tt tr tu, v kt thnh qu Pht ton gic. Ngha l ch Pht v ch B

Tt khng t trn my ri xung, khng t di t chui ln, m t nhng chng sanh bit tu tm dng tnh, bit chuyn ha tm a, bit tu hnh nhn nhc, bit t b cc vic li mnh hi ngi, bit dng cc nghip bo, bit trng dng tm t bi h x, bit cu ngi gip i, bit v ngi qun mnh, bit ty thun chng sanh, hng dn chng sanh vo Bt chnh o. ---o0o--10) Ph giai Hi hng: T s l knh ban u nhn n ty thun c bao nhiu phc c v cng c, thy u em hi hng cho tt c chng sanh khp trong h khng php gii. Nguyn cho tt c chng sanh thng c an lc, khng cc bnh kh, mun thc hnh cc php c u khng thnh, cn tu cc nghip lnh th u mau thnh tu. Nu cc chng sanh nhn v trc kia cha nhm cc nghip c nn chiu cm tt c qu kh, chng ta u pht nguyn chu th cho, khin chng sanh u c gii thot, rt ro thnh tu qu v thng b . Nhng ngi tu hnh B Tt, hi hng nh vy. Hi hng nh vy, ngi tu hc s dp c cc vng tm tham lam, ch k, bn sn, keo kit, tr c tm sn hn cm tc, bc dc th hn, ph c tm si m u ti, khng bit l phi, khng thy chnh o, tm t bi h x s pht trin, ngy mt to ln hn, tm thin lnh ngy mt bao trm, khp cc hnh ng, li ni, ngh. Con ngi s ngy mt gn vi ch Pht hn, cuc i ngy mt an lc v hnh phc hn. Nit bn hay qu v Pht ngy mt gn hn, khng cn bao xa na vy. *** Tm li, nu chng ta quyt tm, tr ch tu tp theo mi iu nguyn ln th c th thun thc tt c chng sanh, trn cc hnh nguyn hi ca ngi B Tt Ph Hin, cc loi ma qun, qu d thy u trnh xa, cc hng pht tm tu tp gn gi, tuy vn sng trong th gian, nhng khng gp chng ngi. Lc lm chung tt c cc cn thn u h hoi, tt c thn thuc u phi xa la, tt c oai phong u phi thi tht, tt c ca ci, ti sn, cng danh, s nghip u khng em mt mn no theo c. Ch c mi iu nguyn ln ny chng ri ngi m thi. Ngi no c nghe mi iu nguyn ln ny, lun lun gi gn, ging gii cho ngi, tt c hnh nguyn u c thnh tu, phc c v lng, cng c v bin, c th trong bin

au kh phin no t cu c mnh, gip chng sanh, khin c gic ng, t c Nit bn. ---o0o--Xun Di Lc Theo truyn thng t lu i ca T Tin, t ni thnh th t, cho n nng thn xm lng, vo ngy mng mt Tt Nguyn n hng nm, chng ta cng gia nh, thng hay i cha, l Pht tng kinh, ch tm cu nguyn, ch Pht mi phng, thy t gia h, nh ca bnh yn, gia o hnh phc, t u nm ch nhng cui nm. ng thi chng ta cng gi n nhau nhng li cu chc mt nm tt p, vn s nh , an lc kit tng. Trong nh Pht, ngy mng mt Tt Nguyn n u nm cng l ngy va c B Tt Di Lc. Chng ta thng tng: Nam M ng Lai H Sanh Di Lc Tn Pht. Ngha l theo kinh in Pht gio, B Tt Di Lc s thnh mt v Pht trong tng lai. Nh vy, l va c B Tt Di Lc ngy u nm, i vi mi ngi, mang ngha hy vng c vn s kit tng, vn s nh trong nm mi. Cn i vi nhng ngi tu hc, ngy va c B Tt Di Lc cn mang mt ngha trng i, l s tinh tn tu tm dng tnh, quyt tm quyt ch chuyn ha tm tr, t mt phm phu tc t, y dy phin no v kh au ca ngy hm nay, tr thnh sng sut, gic ng v gii thot ca mt v Pht trong tng lai. Nhn dp u xun nm nay, chng ta hy lng lng, dp qua mt bn nim u t v nhng chuyn thng trm ca th s, cng nhau c gng tm hiu v c B Tt Di Lc v nhng hnh nguyn ca Ngi, p dng ngay trong cuc sng ca ngi Pht T ti gia, nhm mc ch to c s an lc v hnh phc mt cch trn vn v thit thc. Theo quan nim thng thng ca dn gian, ngi ta thng king c th chuyn trong ngy u nm mi, bi v cho rng, chuyn g xy ra trong ngy u mt nm s "dng" sut c nm, ngha l chuyn s c lp li nhiu ln trong sut nm . Ngi ta coi hng tt xut hnh, chn nhng ngi "tt tn tt tng" mi n nh xng t u nm, vi nim hy vng c "hn" trn nm, c ti lc di do sut nm. Chng hn ngi tn "Vinh" i cng vi ngi tn "Quang", hoc ngi tn "Tn" i cng vi ngi tn "Pht", hoc ngi tn "Ti" i cng vi ngi tn "Lc" n thm, trong ngy u nm th c lm, tt lm, hoan nghnh. Cn nh

ngi tn "Quan" i cng vi ngi tn "Ti", th khng c u. Ngy u mt nm ngi ta king c khng qut nh, king c khng khua chn a bt a, vi nim hy vng gi c s sung tc, an ha trong gia o sut nm. Thc s, ai ai cng bit rng nhng iu khng ng thc t, ngi ta ch ngh v lm theo thi quen, theo phong tc tp qun, vi nim hy vng c iu ny iu kia, ch khng c cn c vo u c, v nht l khng ng vi Chnh Php, nhng cho n ngy nay, vn cn khng t ngi c tin nh vy. Bi th cho nn, trong o Pht, ch T chn ngy mng mt Tt Nguyn n l ngy va c Di Lc v Pht T chng ta thng gi ma xun hng nm l "Xun Di Lc", mang ngha "Xun Hoan H", "Xun Hy Vng", hay "Xun Hnh Phc". ngha ny ht sc tch cc, thm trm v li ch, chng ta nn cng nhau tm hiu. *** Trc ht, chng ta c bit, hnh nh ca c Di Lc c th trong cc cha, trng rt khe mnh, mp mp, v gng mt lun lun ti ci mt cch hoan h. c bit, chng ta thy c su a b bm trn thn ca Ngi. a th mc mt, a th mc mi, a th mc ming, a th chc l tai, a th moi rn, m Ngi vn ti ci, nh khng c chuyn g lm cho Ngi phi phin h bc dc ht trn. Hnh nh ca su a b chnh l bi hc tch cc, gip chng ta xy dng c mt cuc sng an lc v hnh phc cho chnh chng ta v cho nhng ngi chung quanh, ngay trong hin i, ngay trong cuc sng y phin no v kh au ny. C ngi cn gi bc tng l "Pht Hoan H". u nm n cha cng vi Ngi c "hoan h" sut nm. Nhng cng c nhiu ngi hiu lm cho l v thn c nhiu con ci, nhng ai mun c con, hy n l ly Ngi m cu xin! Cng c nhiu ngi lm ln vi bc tng khc ca mt v thn to bo, ming ci toe tot, c v khoi tr, hai tay nng mt lng vng, chnh l tng thn ti, khng lin quan g n Pht gio. Su a b bm vo thn ca Ngi tng trng cho "lc tc", tc l su tn gic chuyn gy phin no, gy rc ri, gy bc dc cho chng ta trong cuc sng thng ngy. Su tn gic l nhng ai? Lm sao chng c th gy rc ri cho cuc i ca chng ta c? Chng ta cn nhn din r rng su tn gic , mi c th iu phc c chng, xy dng cuc sng an lc v hnh phc, mt cch tch cc hn.

Chng ta c lc cn, tc l su gic quan: mt, tai, mi, li, thn v . Vi hai con mt, chng ta trng thy nhng hnh nh no d thng, hp nhn, th sanh tm m nhim, nh nhung, tham luyn, mun chim ot lm ca ring mnh; cn nu trng thy nhng hnh nh kh a, xu x, thy pht ght, th sanh tm bc dc, tc gin, bt an. Vi hai ci tai, chng ta nghe nhng ting m du, tng bc, th sanh tm m nhim, a thch; cn nu nghe nhng li ch trch kh nghe, chm n t i, chm n bn ng to ln ca mnh, th khng kham nhn, nn sanh tm sn hn, on ght, bt an. Vi ci mi, chng ta ch thch nhng mi hng thm ngt, d chu v ght nhng mi kh chu, nhng mi l khng va , nn sanh tm bc dc, bt an. Vi ci li, chng ta ch thch n ngon khoi khu, hp v, m khng ngh n s au kh ca cc chng sanh b git lm tht; cn nu khng c ngon ming, th sanh tm bc bi, gt gng, bt an. Vi ci thn t i gi tm ny, nhng v m lm, chng ta thng chp l chnh mnh, chng ta ch thch mc p v nhng xc chm va ; cn nu khng c nh , th sanh tm cau c, quu qu, tc ti, bt an. Quan trng hn c vi ci tm lng xng ln xn, khng mt giy pht ngng ngh, chng ta lun lun suy t, ngh tng lung tung, linh tinh lang tang, tnh ton nhng iu g c li cho bn thn mnh, cho gia nh mnh, cho t chc mnh, lun lun khen mnh khinh ngi. Ngha l trong cuc sng hng ngy, khi "su cn" ca chng ta tip xc vi "su trn", m tm nim khi ln th ny th n, trong kinh sch gi l "su thc", tc l phin no bt an dy ln vy. Trong trng hp nh vy, lc cn ca chng ta chnh l lc tc, tc l su tn gic, , ang v s dn dt chng ta vo sanh t lun hi, nhiu i nhiu kip. Ni cch khc, su cn ca chng ta chnh l ci gc ca sinh t lun hi. Ngi ta thng ni: "tam bnh" (tham, sn, si) do "lc tc" (mt, tai, mi, li, thn, ) gy ra, chnh l ngha vy. Tuy nhin, trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Su cn chnh l ci gc ca sanh t lun hi v su cn cng chnh l ci gc ca gii thot nit bn". Ti sao vy? Bi v, nu lc cn ca chng ta, tc l su gic quan, gm c: nhn, nh, t, thit, thn v , khi tip xc vi lc trn, tc l su trn cnh bn ngoi gm c: sc, thinh, hng, v, xc v php, m khng m nhim, khng dnh mc, khng sanh lc thc, th chng ta u c b phin no, trong lng u c ni "tam bnh". Tc l chng ta khng tham, khng sn, khng si, d vn thng xuyn tip xc vi mi ngi mi cnh trong cuc i. Gi gn c nh vy tc l chng ta c gii thot khi phin no kh au, sng trong cnh gii Nit bn an lc vy.

Mt trng thy hnh sc th bit r rng ngi no l ngi no, mn ny l mn ny, nhng khng khi nim thng hay ght, a hay khng a. Tai nghe thy ting th bit r rng l tn thn hay ph phn, nhng khng khi nim khoi ch hay bc bi. Mi ngi thy mi th bit r rng l mi hng g, nhng khng khi nim thch hay khng thch. Li nm v th bit r rng l v g, nhng khng khi nim khen ngon hay ch d. Thn xc chm th bit r rng l tt hay xu, nhng khng khi nim d chu hay kh chu. Tm ngh suy th bit r rng l ng hay sai, phi hay quy, nhng khng khi nim k th, k, so snh, hn thua, tranh chp. Do , chng ta u c b ko li, khng c b ct tri vo chuyn thng thng ght ght, chuyn u tranh tranh u, chuyn lp i lp li, chuyn ni ti ni lui, chuyn ni xui ni ngc, ngha l chng ta thot khi vng sanh t lun hi kh au vy. Th d nh mt trng thy lng vng, trng thy kim cng ht xon, m chng ta khng ni lng tham lam, ham thch, mun s hu n, th u phi kh cng kh nhc, i lm u tt mt ti, mua sm n. Cn nu bn thn, vn li bing, khng chu lm vic, m li tham lam, mun c lng vng, mun c ht xon, th cn kh hn, gp mun bi phn! Khng phi l chng ta khng cn tin sinh sng, nhng c nhn c dy: "Tri tc tin tc i tc h thi tc. Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn". Ngha l ngi no bit th lc no cng thy v ngi no bit nhn th lc no cng thy nhn. Ch cn "bit" nh vy th cuc i qu ri, nhn qu ri. Bng nh ngc li, bao nhiu mi gi l , chng no mi gi l nhn? Con ngi bn lo toan chuyn tranh danh ot li sut c cuc i, cho nn khng bao gi thy , cha bao gi thy nhn, chng kp tnh thc th u bc trng, thn mi mn, khng cn thi gi lo liu sm sa hnh trang, th phi i du lch th gii khc ri! Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng ". Ngha l ngi bit th no l , tuy nm trn t cng ly lm an lc, vui sng. Ngi khng bit th no l , d thn c thin ng, tm cng vn khng va ! Ch cn "bit" nh vy th cuc i an lc v hnh phc hin tin! Bng nh ngc li, d c c cu chc tiu diu ni min cc lc hay siu thng v ci thin ng trn bo ch, cng kh m c lm thay!

Th d nh tai nghe thy ting kh nghe, m tm khng chp nhng li v ngha, th chng ta u c ni lng sn, v u c b li vo vng sanh t lun hi kh au. Trong kinh in, c Pht c dy chng ta l "y ngha bt y ng", tc l ch nghe theo nhng li ni c ngha, m khng chp nhng li ni sung v ngha. Nu c ngi mng chng ta l ngu, m chng ta ni sn, ci li cho ra l, th qu l chng ta ngu tht ri, cn g ni na. Nu c ngi mit th chng ta mt uy tn qu, m chng ta khim nhng chng thy mnh c uy tn g m mt, th bnh yn qu! Nhng li ni v ngha nh vy khi n nh cn ca chng ta, tc l hai ci l tai, cng ging nh gi thong m thi! c nh vy, chng ta s sng cuc i an lc v hnh phc, khng nghi. Bi vy, c mt bi k nh sau: Mt trng thy sc ri thi, (khng dnh) Tai nghe thy ting, nghe ri th khng. (khng mc) Tr tr lng lng ci lng, (v nim) Nh nhng ta bc khi vng trm lun. (gii thot) Ngc li, cng c bi k nh sau: Mt thy sc, thy ri th dnh, (dnh) Tai nghe ting, nghe ri th mc. (mc) Tam bnh lc tc trong lng, (lon tm) Nng n ta lt vo vng t sanh. (phin no) C ngi n hi mt v thin s: Lm sao c gii thot? V thin s p:"Lc cn tip xc lc trn, khng sanh lc thc l gii thot". Ngha l thng ngy, nu chng ta sng trong ci i ny, su gic quan ca chng ta tip xc vi su i tng trn i, m khng sanh tm dnh mc, khng sanh tm lon ng v tham sn si th chng ta s c t ti, gii thot ngay hin i. Mt trng thy sc, tai nghe thy ting, mi ngi bit mi, li nm bit v, nhng m ng khi nim thng hay ght, thch hay khng thch, nu nh c khi nim ri th ng theo. Nh vy chng ta u c g gi l phin no, sn hn hay bc dc na. T xa n gi, mi khi tm khi nim, chng ta lin theo n cng, theo t chuyn ng sang chuyn ty, t chuyn xa n chuyn nay, t chuyn quc gia i s n chuyn hang cng ng hp, t chuyn x ngi n chuyn x mnh, t chuyn ngi ln n chuyn tr con, t mi th chuyn trn trn i, ri than nhc u v nhiu chuyn qu, than tri trch t v kh thn kh no qu!

Cn nh su a b lun lun chc ph c Di Lc, m Ngi vn ti ci hoan h nh khng c chuyn g xy ra. Ngha l "lc cn" ca Ngi vn thng tip xc vi "lc trn", m tm ca Ngi khng sanh ra "lc thc", th Ngi sng rt an nhin, t ti. l cnh gii ca nhng ngi "v tm", tc l nhng ngi khng c tm nim lng xng ln xn, cho nn khng c phin no v kh au. l cnh gii nit bn ngay trong tm tr ca chng ta hin i, ch khng phi i sau khi cht mi tiu diu ni min cc lc, hay ln trn thin ng u u khng tng. o Pht ch yu ch by phng php rn luyn tm, chuyn ha tm, t v minh tr thnh gic ng, t t vy tr thnh chn chnh, t phin no v kh au tr thnh an lc v hnh phc. o Pht c p dng ngay trong thc t ca cuc i, trong mi hon cnh, gip nhng ngi thin tm c sng bnh an ngay ti th gian ny, ch o Pht khng phi ch lo cu an cho ngi sng, cu siu cho ngi qu c m thi. Hiu c nh vy mi khng ph phm c cuc i qu bu ny! Thin s B Trng Hoi Hi c dy: "Tm cnh khng dnh nhau l gii thot". Ngha l chng ta vn thy, vn nghe, vn hiu, vn bit tt c cc cnh trn trn i, trong kinh in gi l "kin vn gic tri", nu tm ca chng ta khng dnh mc th khng phin no. Khng phin no tc l gii thot. Tht l ht sc n gin. L l tuy cao siu, vi diu, nhng ht sc thc t. Bt c ai cng c th lm c, khng cn phi th ly, cng kin, khng phn bit tn gio, sc tc, ngn ng, ngh nghip, xut x, hc thc, nam n, gi tr, b ln, giu ngho, sang hn. *** Tuy nhin, ni nh vy th hiu nh vy, ch cn thc hin c ci ch "khng dnh", ci ch "khng mc", ci ch "v tm", ci ch "v nim", th chng ta cn phi c phng php tu ng dng, thc hnh. Lm sao chng ta c th sng vui ti, hnh phc sut nm v c i nh c Di Lc? iu u tin, chng ta hy can m nhn thy r cuc sng ca chng ta vui t kh nhiu, ng t di mnh gt ngi, nhng khng bi quan ym th v cng ng sng trong phin no, kh au bi thm nh trc y na. Mun c nh vy, chng ta phi nh l Ngi vi tt c lng thnh knh v hng tm hn hc theo ci hnh nguyn ca Ngi, ng tm tr c an vui phi phi, d ang trong bt c cnh ng no cng vy. c Di Lc tu theo php mn no m c t ti nh vy? chnh nh Ngi tu bn hnh "t, bi, h, x", trong kinh sch gi l "t v lng tm", tc l bn tm a rng ln thnh thang, khng th ngh bn.

Vi tm t, Ngi lun lun mang nim vui n vi mi ngi, bt c lc no, khng phn bit g c. Vi tm bi, Ngi lun lun cu gip nhng ngi au kh, nhng ngi bt hnh, thng ngi nh thng chnh mnh. Vi tm h, Ngi lun lun vui v, hoan h vi nhng vic lnh, nhng hnh phc, nhng thnh tu ca tt c mi ngi xung quanh, khng c tm ganh ght, k, t him. Ngi lun lun nh cu: "Nam m nht thit chng sanh h kin b tt". Ngha l Ngi lun lun noi gng nhng v b tt m tt c mi ngi u hoan h khi gp mt. Vi tm x, Ngi khng bao gi cht cha trong lng, trong kho tng tm thc, bt c iu phin mun no, d nh n u. Tri li, Ngi lun lun tha th cho bt c ai gy phin mun, rc ri cho Ngi. c Di Lc khng b bt c phin no no tc ng, cho nn thn tng mp mp khe mnh, tm tr thanh thn, thnh thi thi thi, nt mt lc no cng hoan h vui ti. Nu chng ta mun c an nhin t ti, mun c hnh phc ngay hin i, chng ta phi noi gng Ngi tu bn hnh "t, bi, h, x" vy. Nu c tm t v tm bi, chng ta s bit thng yu v thng cm vi tt c mi ngi, d k ang gy phin no cho mnh, ng thi chng ta s gim bt lng tham v lng sn. Th d nh chng ta gip bt c ai iu g, hay chng ta nui nng con ci ca mnh, bi do lng t bi, th chng ta s khng cu bo p, khng nh cng lao, khng k l n ngha, vi mi ngi hay ngay c vi con ci trong gia nh. Do , ai cng hoan h khi gp mt, khng ai cm thy kh chu, sau khi th n ca chng ta. Chng ta thng c lng t bi vi nhng loi vt nh nht nh rui mui cn trng, hay ln hn nh g vt heo b. Chng ta khng n git hi chng, khng n n tht chng. Nhng i vi nhng con ngi sng chung quanh, nh cha m, v chng, con ci, bn b, ng nghip, ng hng, ng o, ng bo, i khi chng ta khng nhn ni mt cu ni chm n t i hay mt hnh ng xc phm n danh d ca mnh, d v tnh hay c ! Lng t bi nh vy cn phi c xt li! Cng vy, chng ta thng c lng t bi vi ngi cha quen hay vi ngi phng xa, lu lu gp mt ln. Nhng chng ta kh c lng t bi vi nhng ngi gn chung quanh, khi h ni li no mch lng mnh, lm iu g tri mnh. Khi chng ta thy mt ngi lm vic phc thin, nh cng cha hay tng hi t thin mt s tnh ti chng hn, nu chng ta pht tm ty h, ngha l vui theo vi vic thin ngi khc lm c, th chng ta cng c phc bu nh ngi . Ti sao vy? Bi v, trong kinh A Hm, c Pht c dy: "Khi c ngi mi ngn uc c sng ri, nu ngi khc n mi t

ngn uc , th ngn uc sau cng sng nh vy, trong khi ngn uc trc khng gim sng cht no". Cng vy, khi c ngi pht tm lm vic phc thin, th tm t bi ca ngi tng trng, tm tham lam bn sn ca h gim bt. H c phc bu, gim bt phin no, ln ln tm tnh ca h c thanh tnh, cuc sng ca h c an lc hn, hnh phc hn. Nu chng ta pht tm ty h, mt trong t v lng tm, vui theo vi vic thin ca ngi khc, th chng ta gim c tm k, ganh t, tm t bi ca chng ta cng tng trng, v khi duyn, chng ta cng s lm vic thin vy. Cn i vi tm x, l ch ht sc cao siu ca ngi tu hnh gii thot. Mun c gii thot, mun c t ti, nh nhng bc ra khi vng trm lun, sanh t lun hi, nht nh chng ta phi tu hnh x. Nu lc cn ca chng ta tip xc vi lc trn, ng dnh ng mc, ci g cng x, ci g cng b qua ht, th chng ta khng cn g em vo cha trong kho tng tm thc ca chng ta ht. Lc , chng ta sng trong t ti nh nhng, thnh thi thi thi, khng lo u phin mun, khng u t lo lng, khng thp thm php phng. Do tm t bi, chng ta lm c bit bao nhiu vic phc thin khng mt mi, v do tm h x chng ta vui v b qua ht, qun ht tt c nhng vic lm, qun ht tt c nhng vic bt nh . Trong tm thc ca chng ta khng c bn tng "ng, nhn, chng sanh, th gi". Tc l chng ta khng thy c mnh l ngi lm phc, c k khc l ngi nhn lnh v khng nh, khng tm n nhng vic tt chng ta lm, cho, gip bao nhiu ngi khc. Nh vy chng ta s khng cu c bo p, khng k l, khng i hi bt c ai nh n chng ta, th chng ta khng c phin no cht no c, nu gp phi nhng ngi khng bit chuyn n ngha. Sch c cu: "Thi n bt cu bo", chnh l ngha vy. Chng ta s d b sanh t lun hi nhiu i nhiu kip, bi v chng ta dnh mc qu nhiu. Chng ta chng nhng khng bit bung x, tri li, cn cha nhm qu nhiu th trong tng thc, trong kho tng tm thc ca chng ta. Hm nay, nhn dp nm c sp ht, chun b cho n nm mi sp sang, theo thng l, chng ta thng lo sa son trang hong nh ca, v ng thi m ca nh kho, dn dp cho sch s, sp xp cho ngn np. Cng vy, c c mt ma "Xun Di Lc", mang ngha "Xun Hoan H", "Xun Hy Vng", hay "Xun Hnh Phc", chng ta khng th qun vic chm sc, dn dp, sa sang cho thc sch ci "kho tng tm thc" ca chng ta.

Lc cn ca chng ta cng nh cc b phn ca ci my quay phim, hng ngy thu nhn khng bit bao nhiu l hnh sc, m thinh, ri em cha vo trong kho tng tm thc. Thnh thong hay lu lu, thm ch n my chc nm sau, n lc tui gi, mang ra chiu li, ci chi hoc tc gin, nh th chuyn mi xy ra ngy hm qua cn nng hi vy. Mc d nhng din vin trong i vo qu kh t lu! H qun ht mi chuyn, ch c chng ta l cn nh qu k, lnh phin no kh au. Nu bung x c, xa c nhng cun bng trong kho tng tm thc, chng ta s tr nn con ngi vui ti d chu, lc no cng hoan h vui v nh c Di Lc vy, nht thit chng sanh s hoan h kin, khng nghi. Lc c Pht cn ti th, c mt ngi mang hai chu bng n cng dng, vi tm mong cu php mn tu gii thot. Khi gp mt, c Pht bo bung, ng ta bn bung tay tri, chu bng ri xung t. c Pht li bo bung, ng ta bn bung tay phi, chu bng th hai ri xung t. c Pht li bo bung, ng ta bn tha: Bch c Th Tn, hai tay con bung ht ri, u cn g bung na? c Pht dy: "Nh Lai bo ng bung ln th nht l bo ng bung su cn, ln th hai l bo ng bung su trn, ln th ba l bo ng bung su thc. Khi cn, trn, thc khng cn nhim trc, tc thp bt gii khng thnh lp, th ng c gii thot". Lc cn, lc trn v lc thc ni chung l thp bt gii. Thp bt gii khng thnh lp c ngha l: lc cn tip xc vi lc trn khng sinh ra lc thc! Thc l n gin! *** Tm li, chng ta cn lu l c Thch Ca i tm o, tu tp, chng o v thnh Pht di ci cy b , ngay ti th gii ta b ny, t 26 th k trc, lch s ghi li r rng. V sau ny, c Di Lc cng s h sanh th gii ta b ny, tu hnh v s thnh Pht di ci cy long hoa. Ngha l mi phng ch Pht u thnh Pht ngay ti th gii ta b ny, ch khng phi th gii no khc. Bi v cc ci thin gii qu sung tc vt cht, chng sanh ham vui, lo hng th qun tu, cn cc ci a ngc, ng qu, sc sanh th qu kh v vt cht ln tinh thn, nn cng khng tu c. Ch c th gii ta b ny, con ngi c thun cnh ln nghch cnh tu hnh, th thch v tin n ch gii thot m thi. Chng ta nn bnh tm xt li nhng mng tng v ci Ty phng cc lc, hay ci thin ng kip sau, tch

cc tu tm dng tnh ngay hin i, khi ung kip lm ngi trong mun mt. Chng ta nghin cu v thu hiu mt cch rt r rng phng php tu gic ng v gii thot, hay t ra cng t c an lc v hnh phc hin i. Vy chng ta hy bt u ct bc ln ng lm hnh gi k t ma xun nm nay l va. c nh vy, chng ta sng trn ci i ny s thy ni y chnh l ci an lnh t ti, l mt th gii y tnh thng yu, m m. Th gian ny chnh l cnh gii ca ch Pht, ch hin thnh nhn, ch thng thin nhn, ch khng cn l cnh gii ca phm phu tc t na. Knh chc qu v c hng mt ma xun Di Lc, ma xun hy vng, ma xun an lc v hnh phc, ma xun min vin ca tt c chng ta vy. ---o0o--Tp II

n Mn, n Chay Trong cuc sng hng ngy ca chng ta, vn mi ngi thng lu tm hng u chnh l vic n ung. Nu con ngi khng cn phi n ung, chc l trn i khng c chuyn u tranh ginh git, khng c chin tranh xm lng, v quyn li ca dn tc mnh, cuc sng ca nhn loi s thi bnh, an ninh, vui ti, hnh phc. l phm vi chung ca nhn loi. Ring trong o Pht, cng vic n ung, c mt vn , ni dung phc tp, thng gy thc mc, tranh lun ng sai, nn hay khng nn, cho kh nhiu ngi. l: n Mn v n Chay. n mn l t ng ch vic n ung thng thng, bnh thng, thng nht ca bt c ngi no trn th gian, khng quan h vi bt c phong tc, tp qun, hay tn ngng no. Ni mt cch khc: n mn c ngha l n tt c cc loi thc phm c th n c, trn tri t ny, bao gm tht ng vt, trng, sa, v cc loi thc vt, rau ci tri cy.

n chay l t ng c nhiu ngha khc nhau, ty theo phong tc, tp qun, hay tn ngng. C nhiu ni, n chay c ngha l: khng n tht heo, hay c tht b. C nhiu ni, n chay c ngha l: khng n cc loi tht ng vt, sng trn mt t, nhng c th n cc loi sinh vt, sng di nc. n chay c hai l do chnh: Mt l, v l do phong tc, tp qun, hay tn ngng; hai l, v l do sc khe. Trong phm vi o Pht, ni mt cch n gin, n chay c ngha l: n tt c cc thc n, thc phm khng c lin quan n mng sng ca chng sinh. Bi vit ny c mc ch tm hiu vn n mn v n chay, trong phm vi o Pht, m thi. *** Theo cc nh dinh dng hc, mun c mt cuc sng y sc khe, mun c nng lc hot ng trong cuc i, chng ta phi lu tm n vic n ung iu , v y cht dinh dng. Sch c cu: "Tinh thn minh mn trong thn th trng kin". Chng ta thng c ch dn, nn theo mt ch n ung thch hp, vi bao nhiu phn lng cht m, cht x, cht bt, cht bo, cht ngt, cht khong, cht vi, cht st, cht nc, v cc loi sinh t, trong mt ngy, c th c nng lng hot ng, mt cch tt p, v sng lu trm tui, mt cch khe mnh. Theo cc bo co khoa hc, rau ci, ng cc, hoa qu, thc vt, cng y cht dinh dng cho sc khe, cho nhu cu sinh hot hng ngy, trong i sng ca con ngi. Cc ngi n chay vn sng khe sng th, khng khc nhng ngi n mn. Trong s cc th vt, nh con voi, con t gic, con tru, con b, con nga, l nhng con th n thc vt, tho mc, nhng rt khe mnh, khng khc cc loi th n tht sng, nh s t, cp, gu, beo. n chay cn c ch li cho sc khe, nh d tiu ha hn, t gy bnh tt hn. Trn th gii ngy nay, ty phng cng nh ng phng, s ngi n chay, v l do sc khe, ngy cng nhiu hn, theo khuyn khch ca gii y s, v s ngi n chay, v l do tn ngng, cng gia tng nhiu hn. Nhng ngi pht tm n chay, v lng t bi, khng c phi l ngi theo o Pht, thng cm thy an vui li lc, v nh nhng hn, d cm thng vi cc loi sinh vt khc, v yu mn thin nhin hn, cm nhn c v tr vn vt u ng nht th. Nhng ngi n chay, v l do sc khe, cng nh l do tm linh, thng hin lnh hn, t no ng hn, tm tnh d di hn, nhng vn sinh hot bnh thng, nh bao nhiu ngi khc. Nhng

ngi chung quanh thng cm thy an tm hn, khi sng gn gi ngi n chay. Nhng con th ch n thc vt tho mc, khng bao gi st hi cc sinh vt khc, khng gy s hi cho cc loi vt sng gn bn. Ti sao chng ta nn n chay? Nh trn chng ta bit, ngoi nhng ch li v phng din sc khe th cht, n chay trong o Pht c mc ch ct yu l: "Trnh nghip st sinh v trng dng tm t bi". Ch khng phi n chay c thnh Pht, t Nit bn, rc ln thin ng, cht v ty phng! Cng khng phi n chay em khoe khoang, khp c xm lng, rng mnh t bi khng ai bng, ra x d bu, ph bng tn mt nhng ngi cha bit ti sao nn n chay, hoc nhng ngi cha th n chay v nhiu l do khc nhau. Con ngi c tr tu n vi o Pht v Chnh Php vi diu thm thm, c th gip con ngi gic ng, thot ly sanh t lun hi, thanh tnh ha tm tr, thn an tm lc, t c cuc sng an lc v hnh phc hin i, ch khng phi o Pht n thun ch l o n chay. Thc vy, v con ngi khng c tm t bi thc s, con ngi cn m hi con ngi, con ngi cn ganh t k con ngi, con ngi cn mun thy ngi khc a a ngc v khng theo tn gio mnh, khng cng mn phi, khng cng php tu, khng ng quan im vi mnh v mt vn no , lm sao c th bit ngh n vic ban vui cu kh mun loi. Thi thng, k mnh hip p k yu, ngi c th lc chn p ngi c th, k giu tin lm ca n p ngi ngho kh khn cng, c ln nut c b, ly tht ngi, khinh ngi s c, nm m cc lc, xuyn tc ngi hin, lm tin ng o, lm sao th gian ny c ha bnh, an vui, li lc cho c. Ngi t nguyn pht tm n chay l ngi c tm t bi v lng, coi mun loi nh bn thn mnh, khng thch git hi mt sinh vt no, khng mun nhn thy mt sinh vt no au kh, tha mn dc vng ca con ngi. n chay cn gip cho cc sinh vt, thot khi cnh c chu chim lng, sng b giam cm khn kh, y a trong a ngc trn gian, ch ngy gi cht n au. Trong cuc sng hng ngy, ngi Pht T phi cn c trn hnh t bi, bnh ng v li tha, trong mi hnh ng, li ni v ngh. C nhn c ni: "Nht thit chng sinh v st nghip, h su th gii ng ao binh". Ngha l: Nu tt c chng sinh khng st hi ln nhau, th lo g th gii c chin tranh.

Lng t bi ca nhng ngi n chay, bit thng yu loi ngi, lan rng n cc loi sinh vt. H hiu bit rng cc loi sinh vt u ham sng s cht, u bnh ng trc s au kh, khi b st hi, cng nh loi ngi, khng khc. Ch khng phi, ngi n chay ch v l do sc khe, khng th n tht c, hoc n chay vi tm mong cu c sng lu hn, c ln thin ng, c v cc lc. Ti sao vy? Bi v, con tru con b, con la con nga, cng l n chay, ch bit n c, khng n tht c, nhng, i sng ca chng, khn kh khn nn, bit l bao nhiu. Cng khng phi n chay tha mn mc ch cu danh: mun c mi ngi, tn thng khen mnh, nh l mt bc, b tt ti th, th b tt gii, hnh b tt o, bao nhiu ngi khc, ch l k xo, v khng n chay, hay c nh mnh. Ngi n chay trng khinh khi ngi n chay k, ngi n chay k khi d ngi cha bit n chay. Tm ca nhng ngi nh vy cha thanh tnh, cn qu lon ng, lng xng ln xn, cn thch hn thua, mua danh kim ting, khin ngi khng a, ngay trong ng o, ng mn ng bo, c vi ng loi, lm sao ngi , c th gp Pht, c th thnh Pht? Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Mun hc o V Thng B , chng nn khinh d hng s hc. C k di bc thp m thng pht sinh tr tu rt cao,cng c ngi trn bc cao m thng chn lp l tr ca mnh. Nu khinh d ngi, t c ti v lng v bin". Trn th gian ny, khng ai hn ai c! Tt c mi ngi vi ch Pht bnh ng, khng khc, con ngi ch khc ch m ng khng ng, nghip bo khc nhau, cho nn hnh tng bn ngoi ca con ngi khc nhau. y mi chnh l ngha ca li c Pht dy trong Kinh Hoa Nghim: "Nht thit chng sanh giai hu Pht Tnh". Ngha l: Tt c chng sanh u c tnh gic, cn gi l Pht Tnh. Pht v chng sanh tnh thng rng lng, chnh l ngha nh vy. Ngi no c tm c chp, bt c th g xy n, u gy phin no kh au, n khi h thc tnh, x b tm c chp, tc nhin h c gic ng, gii thot khi nhng phin no kh au, sng c trong cnh gii an lc v hnh phc, mc d cnh i vn tip tc cn nhiu bt trc, sng gi, v thng trm. ***

C nhng ngi em tm t bi chan ri cho nhng loi vt nh nht, nh cn trng gin kin rui mui, khng dm st hi chng, hoc nhng loi vt ln hn, nh g vt heo b, khng dm n tht chng, cho nn h n chay trng v sng chung vi gin kin rui mui, hoc xua ui chng sang nh k bn! Th nhng i vi, nhng ngi chung quanh, gn nh v chng, ng b cha m, anh em con chu, xa hn mt cht, hng xm lng ging, ng nghip ng mn, ni chung ng loi, nhn loi loi ngi, mt cu l li, th h nht nh, khng chu b qua, th tha li ngi. H rt sn sng, tha gi kin tng, vu khng co gian, t iu thm bt, bi bo ra b, vch l tm su, lm cho ngi khc, te tua ti t, tan tnh hoa l, khn kh khn nn, h mi tha mn, h d hi lng, mi thit va ! Mt cu ni ca h khin cho ngi khc chng mt nhc u, xc du c l, hoc l co gi, ngt xu ht hi, c ngi ht th! Cng c nhng ngi, ti gia ti cha, s ti st sinh, nhng khi c bnh, khng dm ung thuc, khng dng thuc thoa, d ngoi da, s dit vi trng, bi v quan nim, bnh l qu bo, tt c mi ngi, phi tr cho xong, cu mong cc lc. Thm ch phn i, th cc vic, ph rng lm ry, lm rung tr su, ph hoi ma mng, h lin kt n, hy hoi mi sinh, chim ot mi trng, cn trng th d, khng ch nng thn! H u bit rng: chnh ngay trong ming, bit bao vi trng, ngay trong ly nc, bao nhiu vi khun! Chnh bi v th, c nhng t gio, khng cho sang mu, khi nm tr bnh, nh bnh nhn, chu cht ch sao! Cng c nhng ngi, ti gia ti cha, khng dm tr kh, gin kin b chut, cn em thm , cho chng n, s chng i cht, ko m ti nghip, nhng h khng h, gip bt c ai, d rng ngi , ang gp khn kh, khn kh khn nn, d l ngi thn, hoc l k s, d l ngi thng, hoc l k th! C rt nhiu ngi, nh cha, khng dm tr kh, gin kin rui mui, s b mang ti, nhng rt sn sng, loi b ng mn, khai tr ng o, m hi ng bo, co nh ng nghip, ch v ng tin, hoc v h khng, hi lng va , v mt vn , d ln d nh, mt cch tn nhn, khng bit tic thng, hoc ch v tm, ganh t k, m thi. Mt ngn n bnh thng, c gi l hu dng, khi ta nh sng gn trc, sau lan ra xa mi phi. Cng vy, tm lng t bi thc s phi c nhng ngi gn chung quanh cm nhn trc, sau mi n nhng ngi xa, cn d na mi chan ri n nhng loi chng sinh khc. Tuy nhin, c nhng ngi t v bc i, t xng v lng t bi, t nhn bn ca th vt,

c ng khuyn khch ngi khc n chay, trnh st sinh hi vt, nhng con vt v ti ng thng, mt cch thit tha cm ng, nhng cng ng thi, ra x thm t, dai dng dng dai, nhng ngi n mn, cha n chay c, bt k l do. Nhng con ngi , vn bit vn nh, li c Pht dy: "Tt c chng sanh u c Pht Tnh", nhng ch tn trng, Pht Tnh ca cc con vt, cn con ngi no lm mch lng, khng ng quan im, khng cng php tu, h rt sn sng, mt st mit th, ln n ph bng, khng tic li no. Tm lng t bi ca nhng ngi nh vy, chc cn phi c xt li! Ngy xa, khi c Pht cn ti th, c mt ngi n dng bt cm cng dng, bi v nghe ni, cng dng mt bc o s nh c Pht, c v lng phc bu. c Pht bn hi: M ca ngi n cm cha? Ngi p: D cha. c Pht dy ngi mang bt cm v, dng cho m n no lng trc , mi ng o lm ngi. cc nc ty phng, vn minh tin b, c nhng hi bo v sc vt, sn sng i hi lut php pht t tht nng mt con ngi, nu ngi nh p mt con vt, nh ch mo chng hn. C ngi n xin, ngho kh rch ri, ngi va h, sut c ngy tri, thi tit gi bng, c ng i qua, c b i li, nhng chng mt ai, cho mt ng xu. Ngay ngy hm sau, ngi n xin , dn con ch nh, nm bn cnh, lin nhn c ngay, nhiu tin b th, t ni nhng ngi, mn thng sc vt, kiu Y2K, th k 21! *** Trong o Pht, ni chung, c hai h phi: h phi nguyn thy v h phi pht trin. H phi nguyn thy, cn gi l Nam tng, ch trng gi y nguyn truyn thng Pht gio, t thi nguyn thy, cho nn qu s l cc v kht s, mang bnh bt i kht thc, thin h b th cng dng vt thc g, cc ngi dng nh vy, khng chn la. Cc ngi vn khe mnh, tinh tn tu hnh, v t o chng o. l h phi truyn t min nam nc n , sang Tch Lan, Thi Lan, Min in, Ai Lao, Cao Min. Pht gio cc quc gia ny u l quc gio. Cn h phi pht trin, cn gi l Bc tng, truyn t min bc nc n , sang Ty Tng, Trung Hoa, Vit Nam, Triu Tin v Nht Bn. Khi Pht gio du nhp vo cc quc gia ny, ty thun vn ha s ti, nn d dng hi nhp mt cch ha bnh, v pht trin mt cch nhanh chng trong lng cc dn tc , bin thnh Pht gio a phng, em li an lc v hnh phc cho ngi dn bn x. Chng hn nh: Pht gio Trung Hoa, Pht gio Vit

Nam, Pht gio Ty Tng, Pht gio Triu Tin, Pht gio Nht Bn, u c nhng nt c th, ring ca tng ni. cc quc gia ny, ch tr Vit Nam c c hai h phi cng du nhp vo, ch Tng Ni khng i kht thc, tr x ti mt tu vin, hay mt ngi cha, t lo vic n ung. Cho nn cc ngi n chay, ch nhn cng dng v dng cc thc n, khng c lin quan n mng sng ca cc sinh vt. Cc ngi vn khe mnh, tinh tn tu hnh, v t o chng o. iu chng t rng, vn n ung ni chung, n chay hay n mn ni ring, khng phi thc s l vn ti quan trng trong o Pht, cng khng phi l vn trc tip lin quan n s tinh tn tu hnh, v t o chng o. iu quan trng trong o Pht chnh l: Tm tr c dnh mc hay khng dnh mc cnh trn. Nu tm dnh mc, gi l tm phan duyn, tm lon ng. Nu tm khng dnh mc, chnh l tm thanh tnh vy. Ch T c dy: "i cnh v tm, mc vn thin". Ngha l: Con ngi sng trn i, mt, tai, mi, li, thn v , thng xuyn tip xc vi cc hnh nh, m thinh, mi hng, mi v, xc chm v k c. Khi con ngi tip xc vi cc trn cnh nh vy, dnh mc tc l: khi tm nim thng hay ght, khi tm nim a thch hay tc gin, khi tm nim khen hay ch, u gi l lon tm, l vng tm. Khng khi cc tm nim phn bit nh vy, gi l nh tm, hay tm thin nh. Tc l: Khi i trc cc cnh trn trn i, ngi no khng khi tm nim lng xng ln xn, gi l v tm, th chnh ngi sng trong cnh gii thin nh. y l ct ty, l mc ch cu knh ca o Pht vy. L nhng ngi hng dn hng Pht T ti gia, ch v Tn c Tng Ni gi gn gii lut mt cch nghim ngt, trnh phm st gii, khng mun st sinh, nn phi n chay, tuyt i khng dng cc thc n c lin quan n mng sng ca cc sinh vt, trng dng tm t bi. Tm t bi l iu kin hng u ca ngi tin tu theo o Pht. Cn i vi hng Pht T ti gia, ngi no pht tm n chay trng c, th thc l ng qu, ng trn trng. l nhn duyn tt tin tu trn

ng o, rt ng khuyn khch. Tuy nhin, i vi nhng ngi, khng n chay trng, l do hon cnh, v l do sc khe, cng ng c chp, gy thm rc ri, trong gia o, c th n chay, vi ngy trong thng, mc ch, nhc nh chnh mnh, phi lun lun nh, nhng li Pht dy, p dng hng ngy, tu tm dng tnh, cng thc rt tt. T nhc nh mnh: tu l phi hin, phi c lng t bi, i vi tt c mi loi chng sinh, bt u t loi ngi cho n loi vt, bt u t ngi thn cn, cho n ngi phng xa, mi l phi o vy. Ngi no cha th n chay c theo ngha en, v l do sc khe, v l do hon cnh, hay v bt c l do no, c th "n chay" qua ba nghip thn khu . Ngha l: thn khng st sinh, khng trm cp, khng t dm, ming khng ni di, khng ni li dua nnh, khng m b thc thc b go, khng ni li th tc c c, khng ngh cch vu oan gi ha, khng lp mu tha gi kin tng ngi, kim tin bi thng, khng tham tin bt chnh bt nhn, khng tc gin th on ngi, khng cha chp lng ganh t k ngi khc. Ni chung, khng n chay c bng phng tin vt cht, ngi Pht T ti gia nn c gng, gi gn thn khu , cho c thanh tnh, trong bt c thi im no, ti bt c ni u. chnh l tu tm dng tnh vy. *** Gi gii khng st sinh, trong ng gii ca ngi Pht T ti gia, trc tin v trn ht, c ngha l: khng lm tn hi mng sng ca con ngi. i vi ngi Pht T xut gia, th nhiu gii lut hn, d nhin gii khng st sinh c nhiu iu kin nghim ngt hn. Sau , i vi cc sinh vt khc, ngi Pht T ti gia gi c bao nhiu, tt by nhiu, trong hon cnh thc t ca cuc sng vn minh tin b. V php v sinh chung, chng ta khng nn ch k, s mang ti cho ring mnh, khng dm tr kh gin kin rui mui chut su b, chng sng chung, gy thnh bnh dch cho cng ng, cho x hi, cho nhn loi, tn hi nhiu nhn mng, cn ng ti nghip hn. Git hi con ngi, gy kh au cho ngi khc, li mnh hi ngi, l iu quan trng nht, cn phi nn trnh, khi to ti to nghip. Gi gii khng st sinh cn c ngha l khng lm tn hi n thanh danh, i sng v hnh phc gia nh ca ngi khc. Chng hn nh c, ngi v tm tham, sai khin thc y, m mu kin tng, ngi khc ra ta, bng nhng th on, su him c c, t iu thm bt, vu khng co gian, gi

to thng tt, lm b khng in, lin min tha kin, gy cnh t ti, cho bao ngi khc, tan nt gia cang, mc ch i tin, bi thng thit hi, c khi i ti, vi ba triu bc. Nhng vic nh vy, lm hi cuc i, bao nhiu ngi khc, gy nn bit bao, kh au phin no, sut c cuc i, cn li ca h, ti nghip ny cn nng hn l st sinh hi vt. chnh l ti st sinh: nhng ngi b mu hi, khng cht lin ti ch, m cht c cuc i! Khi dm ra tay ly mng ngi khc, chc chn con ngi c tm tham lam tin bc ca ci qu ln, hoc c tm sn hn tc gin qu , hoc c tm si m qu su dy, cho nn con ngi to nn ti nghip ht sc ln lao, nng n. Khi n ra tay st hi mt con vt ln cng vy, nh git tru b heo ch lm tht, hay sn bn th rng, git voi cp beo gu nai, tiu khin, lt da, ly ng, con ngi to thm nghip bo ht sc ln lao, nng n, khng khc. Ti sao vy? Bi v mun git ngi, hay st hi con th ln, ngi c ch , c k hoch, chun b k lng, d mu tnh ton, cho nn tm ca ngi b vn c nng n, con ngi ln su trong vng ti li. Tn trng v bo v i sng ca con ngi, ca mi loi chng sanh, l nguyn tc thc t nht, l ng c hu hiu nht, tn trng v bo v i sng ca chnh mnh. Lm tn hi mng sng ca ngi khc, lm tn hi an ninh hnh phc ca ngi khc, lm tn hi thanh danh ca ngi khc, tc l tn hi tm t bi ca chnh mnh. Lm tn hi sinh mng ca chng sinh, ti nghip nng nh, ty theo tm ca con ngi lc . Th d nh v php v sinh, hay v v tnh, hoc v b cn au bt ng, con ngi p cht con mui, ti nghip khng nng bng nhng ngi i cu c tiu khin, vt c ln b, cht ngp y dy, hoc nhng ngi va git cn trng, va nguyn ra chng, trn va h, ngoi ng ph. Th d nh v p cht mt con trng, ti nghip khng nng bng mt a b cm roi, nh cho n cht mt con g b em treo ngc, mt cch nhanh nht, lnh gii thng, trong mt cuc thi ua git g, do ngi ln t chc mua vui! Hn th na, ngi bit tu tm dng tnh, khng bao gi gy au kh cho bt c ai, d l ngi thn hay k th, qua cc hnh ng nh p, hm hi, hoc khng bao gi gy no lon cho ngi khc, qua vic tha gi kin tng, vu khng co gian, hoc khng bao gi gy tn hi thanh danh v hnh phc gia nh ngi khc, qua nhng li ni c c c ch , t iu thm bt, c ni khng, khng ni c, ngm mu phun ngi, kt n ba bi, bp mo s thc, xuyn tc ngy bin, xin x x xin, tranh ci lin min, li

mnh hi ngi, khen mnh khinh ngi, ngi khc sng cht, au kh th no, th cng mc k! Nhng ngi c bn th Pht, d ti cha hay ti gia, d c n chay trng hay n chay k, d c th b tt gii hay tu bt quan trai gii, tu thp thin gii, nhng tm khng thanh tnh: vn cn tip tc nhng hnh ng, nhng li ni, v nhng ngh, li mnh hi ngi, vn mun ngi khc cht mnh sng, vn mun ngi khc nhc mnh vinh, vn mun ngi khc thua mnh thng, vn mun xi tin ca ngi khc, qua cc th on, nh tha gi kin tng, sang ot phn hn, tim dng tc quyn, git hi qut n, vn mun li dng lng tt ca mi ngi, sung sng tm thn, khng cn lm lng vt v, k hu ngi h, th thc l ung cng v ch, chng ch li g cho vic tr v ngun ci, cho vic thot ly sanh t lun hi, cho vic dt tr phin no kh au! Trong kinh sch c cu: Sn si nghip chng khng cha. Bo bo m gi tng da lm g? Ngha l: Ngi no vn tip tc to nghip chng, tm tham lam, tm sn hn, tm si m, vn cn y nguyn, nh vy, th Pht ti cha hay ti gia, n chay l ly, tng kinh bi sm, phng c ch li g u ch? Thm ch, c ngi cn vo cha ly Pht, van vi n chay ba thng, cng cht tin l, hn cht phc lm vic phc thin, vi tm cu xin thng mt v kin, cu xin trng mi li to ln, phen ny kim c vi ba triu la, t n tng Pht cht nh sau! Trong sch cng c cu: n mn ni ngay. n chay ni di. Cu ny c th gii thch nhiu ngha khc nhau. Trc ht, cu ny ng : trong trng hp ngi n chay m cn phm li ni di, tc l gii th t trong ng gii ca ngi Pht T ti gia, th khng bng ngi n mn. Ngi n mn chng h khoe mnh bit tu hnh g ht, nhng h ngh sao ni vy, tm khu nht nh, ni ngay thng, khng xin x, khng mc hng, khng ma mai, khng i bi, khng mu m, khng nnh b, khng c chuyn:

Ming th ni ting nam m. Trong lng cha c mt b dao gm. Nh nhng hn, cu ny c ngha l: ngi n mn khi n tht c, th h ni l n tht c, mt cch ngay thng r rng. Cn ngi n chay thng thch tr ti nu nng, bng cch lm cc mn n bng vt liu chay, nhng tn gi v hnh thc ging y nh mn mn. Chng hn nh ngi n chay ni: ti n tht quay bnh hi, nhng thc ra, mn tht quay chay c lm bng bt m vi tu h ky, n vi bnh hi. Nhng mn chay nhng c tn mn mn cng l ti tho lun, t xa n nay, trong vn n mn v n chay, nhiu khi qu ng n ch h lun. Tuy nhin, cu ny khng c ngha xc nh rng: ngi n mn lun lun ni ngay, cn ngi n chay lun lun ni di. Ti sao vy? Bi v chuyn ni ngay hay ni di, ty theo ngi, ty theo cnh, ty theo tm trng, ch khng ty theo chuyn n mn hay n chay. *** Trong kinh sch, c Pht dy, c ba trng hp phm ti to nghip nh nhau. l: "t tc, gio tha tc, kin tc ty h". Ngha l: t tay mnh lm tht sinh vt sng, n cho hp khu v, hoc m ming sai bo, ch v cch lm tht sinh vt sng, ngi khc lm, cho mnh n c ngon ming, hoc thy bit ngi khc lm tht sinh vt sng, i mnh n, m mnh vn thy khoi khu, vui v, tt c u ti nghip nh nhau, khng khc. Ti sao vy? Bi v trong ba trng hp trn, tm ca con ngi lon ng nh nhau. Trong Kinh A Di , c Pht c dy: "Mc ch cu knh ca ngi tu theo o Pht, mun c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi, mun c vng sinh ty phng cc lc, chnh l phi t c: cnh gii nht tm bt lon". Trong Kinh a Tng, v Kinh Thy Sm, cc hnh nh chng sinh b a cnh gii a ngc thng c nhc n: no l nm ging st nng, no l b vo cho du si, no l nht trong phng bn vch u bng st c la nng, no l xe bng st cn dp nt thy, no l b m, b ct da, b xo tht, b ct li, b cht u, b moi c, b ung du si, nut hn st nng.

Ngy nay, chng ta c th thy nhng hnh nh hin tin, trn truyn hnh, qua cc chng trnh dy nu n, hay qua cc mn n ung, trong nh bp ti gia, hay bp ca cc nh hng, trong khi cc con vt vn cn sng nhn: nh c b b nm trn cho chin, hoc b b vo cho du si, nh cua b m vo bng, ri b b vo ni nc luc, nh tm sng b dao ct lm hai, nh s c b nng trn l, nh kh b m c n sng. Nhng con vt ngo ngoe giy gia trn tm tht, di con dao phay, hoc b ln b cng trn cho nng, hoc vng vy trong ni nc si, hoc b ct tri cng ngc, chu n au v cng tn! Thc l cnh tng a ngc trn gian, v cng khng khip, m nhng ngi c tm t bi khng th no nh chng kin! D nhin, ngi Pht T chn chnh tuyt i khng bao gi nn by t cch n ung cu k qui d, vui th trn s au n rn la ca cc sinh vt cn sng, ngay ti bn tic, nh bc vua cha, trng gi giu sang, thng hay hng th. Chng ta nn bit rng nhng v vua cha, hay cc nh giu sang quyn qu, l nhng ngi c rt nhiu phc bo, t nhiu i nhiu kip trc, nn i ny kip ny mi c nh vy. Phc bo v nh tin tit kim dnh dm t trc, khng bit lm vic thin to thm phc, li tiu xi phung ph nhiu qu, cng c ngy cn ht. Cho nn khi hng ht phc bo, v trong kip ny, khng bit tu tm dng tnh, li cn to ti nghip nh vy, cuc i ca h s kt thc ht sc bi thm. Chng ta c sch bo xa nay thng thy cc v vua cha, b m st cht, b lt khng ch chn thn, cc nh giu sang quyn qu, khnh tn ti sn, n ni phi quyn sinh, kt thc mng sng ca chnh mnh, cc v hong gia hong t, cng cha qun nng, b tai nn thm khc, cht khng ton thy, trn xa l, hoc di bin su. Chng ta l nhng ngi thc s km phc bo hn cc v nhiu lm lm, ch nn to thm ti nghip, bng cch ny hay cch khc. *** Ch T c dy: "Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch". Ngha l ngi pht tm tu m khng chu tm hc kinh in, v khng thu hiu li c Pht dy trong cc kinh in , ch bit em kinh in ra tng, ri ly tng ch, v m bao nhiu ln, dng s k cng vi c Pht, v

van xin c Pht t bi rc v cc lc, cho c sung sng hn, hoc ch bit lo chuyn hnh thc, chuyn vt cht, chng hn nh l chuyn n ung, n mn hay n chay, ri tranh chp ng sai, ri ci c hn thua, ri t ho t mn, nh vy gi l tu m. Ti sao vy? Bi v cng tu kiu , tm ca nhng ngi nh vy cng lon ng, cng m tt, cng u ti, cng thm phin no m thi, chng tin b g, chng ch li g. Nhng ngi tu m, thng hay hnh din, v chuyn n chay, khi d n mn, cho rng n mn, mang nghip rt nng, phi a a ngc, cn mnh Nit bn, thin ng cc lc! Nhng ngi tu m, hiu rng chng sanh, trong su ci, cng khp php gii, u l bnh ng, nhng li ra x, mt cch tn mt, nhng ngi khng cng, quan im vi mnh! Nhng ngi tu m, t ra thng xt, con b con heo, nhng, c ngi v von, nh heo nh b, h nhn khng ni, tam bnh lc tc, nh ha dim sn, bi v, h khng h bit: "y ngha bt y ng", ngha l lm sao! Tri li, nhng ngi ch thch tm hiu kinh in, c thc nhiu sch loi, ni in ngoi in: Th hc Trit hc, Pht hc Thin hc, Thn hc Tm l hc, cho tha mn lng t m, tng thm kin thc, em tranh ci, l lun i co, bt khoan bt nht, bt b vn vo, m li khng chu, tu tm dng tnh, phn quan t k, khng xt li mnh, ch thy li ngi, khng chu thc hnh, li c Pht dy, hng ngy hng gi, trn khng li g. Cng v d nh, nhn vin m tin, ti ngn hng, hay ch mc ng, m tru cho ch, quanh i qun li, quanh nm sut thng, tin cng chng c, tru cng chng c. Nh vy, c khc no ci y hay ci t ng sch, hoc ci tng kinh cc m thi. D cho c ngi, n chay t nh, lun trong cha, nhng khng bit tu, theo php mn no, ch bit tng kinh, nh th tng m, rm rm ro ro, g m lc cc, cu an cu siu, a ln xung, nh ht ci lng, nhng chng hiu g, hoc hiu mt phn, nng theo vn t, hiu theo ngha en, c u hiu , chng chu suy t, t cho l , tng thm ng mn, khinh khi mi ngi, trn chng cng c, i khi cn khin, ngi mi pht tm, m ra chn nn. Ti sao vy? Bi v, h ch thch lp cha to, to pho tng ln, nhng khng Chnh Php, ging dy cho ngi, nh vy khc chi, ngi i ham thch, nh cao ca rng, chng em li g, n cho b tnh, ch to thm ti, thm nghip m thi. Th d nh l: con b n c, khng th n tht, d sng hay chn, con cp n tht, khng th n c. Nhng ngi n chay t nh, khng ngi c mi

tht c, nh tip tc n chay, nh vy c g hay u? ch l nghip bo m thi. Nhng ngi c th, chn la mn chay, pht tm n chay, tu tm dng tnh, mi l ng qu. Nu nhng v c duyn lnh n chay t nh, li bit tu tm dng tnh, bit cu hc Chnh Php, bit t li li tha, bit t gic gic tha, v mnh v ngi, vi tm khim tn, thng xt chng sanh, ang b trm lun, sanh t lun hi, gng cng tu tp, cng phu thin nh, bn tm thanh tnh, c ngy i ng, hong dng Chnh Php, cu kh chng sanh, mun loi ch li. chnh l nhng bc chn tu thc hc, nhng bc cao tng thc c, l cy to bng mt trong chn thin lm, l ni nng ta cho hng t chng vy. Trong Kinh Tng Nht A Hm, c Pht c dy: Tuy tng ngn chng c. Khng hiu ngha ch g. u bng hiu mt cu. Nghe xong lin ng o. D tng ngn mun cu. Khng r ngha ch g. Ch thng sut mt ngha. Nghe qua lin t o. Thc vy, mc ch cu knh ca o Pht, khng phi ch l nhng bui l cu an, cu siu, cu on t, cu th chuyn trn trn i, xong ri tnh li tnh l. Cng khng phi ch l nhng hnh thc bn ngoi nh: i cha l Pht, hi lc u xun, mi nm mt ln, n chay th gii, tng kinh bi sm, mi thng hai ln, lp cha thit to, to tng thit ln, cho c v linh thing huyn b, m chng hiu lm nh vy c ngha g, bi khng chu tm hc Chnh Php, ch tng thm chp ng v chp php m thi. Tt c nhng s tng k trn, khng phi l khng cn thit, khng phi l khng nn lm, khng phi l v b v ch, mt cch hon ton. Nhng, nh vy vn cha phi l , cha phi l cu knh, cha phi l ct ty ca o Pht. ch l ci v bn ngoi, l vng ro bn ngoi, dnh cho nhng ngi mi bt u n vi o Pht. Nhng ngi th Pht nhiu i, hoc pht tm tu theo o Pht lu ri, lm vic cha nhiu nm ri, m vn dng li nhng hnh thc bn ngoi nh vy, v chu tha mn, th chng ch li g, chng tin b g. Mc ch cu knh ca o Pht l gip con ngi t c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi, ch khng phi ch c nhng l nghi ny v nhng nghi l kia nh vy m thi.

Nhng con ngi cn gic ng iu g? Theo o Pht, con ngi cn gic ng: cuc i l v thng, bin i lun lun, tm tnh l v thng, nay vy mai khc, tm thn l gi tm, nay cn mai mt, ch tn ti hn km mt trm nm m thi. Cho nn phi hiu bit su lut nhn qu, mi c th gn gi bn tm thanh tnh, chuyn lm cc vic thin, chuyn ni cc vic hin, chuyn ngh cc vic lnh, trnh lm cc iu c, trnh ni cc iu d, trnh ngh cc iu bt thin, trnh gy phin no kh au cho ngi khc, chng hn nh: st sinh hi vt, lng gt trm cp, ph hoi gia cang, ni li c c, chia r ngi khc, vu khng co gian, tha gi kin tng, n gian ni di, li mnh hi ngi, i tin bi thng, vi ba triu bc, lng tham khng y, c ngy tr li, hi chnh ni mnh. Hiu bit su lut nhn qu, con ngi c gng lm bt c iu thin no, d nh d ln, to thm phc bu, hu gim bt nghip bo, to trc y, qua cc dng nh: c nhiu may mn, qui nhn gip , gp ngi tt bng, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. Ch khn vi, van xin, cu nguyn, thc ra chng c ch g, c c g u? Ti sao nh vy? Bi v, ch Pht hay cc v thnh thn thing ling, u c lm chuyn bt cng, tha mn li van xin cu khn ca nhng k cn gy ti to nghip, cn gy au kh cho ngi khc, d bng hnh ng, li ni hay ngh, cha chu tu tm dng tnh, lm sao xng ng c hng nhng iu cu khn van xin . Hn na, cu knh ca o Pht l ch dy con ngi gic ng "bn tm thanh tnh" ca chnh mnh, sn c xa nay. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: Tt c chng sinh u c bn tm thanh tnh. Chng sinh chng nhn thy c, v b v minh che lp. Ngha l: Con ngi ai ai cng c bn tm thanh tnh. Ch v lng tham lam ca ci tin bc, tham n bc triu la, ch chng phi t i g, hoc ch v lng sn hn t i cao , hoc ch v lng si m c chp, cho nn con ngi mi to ti to nghip, lm cho tm tr lon ng, thng xuyn bt an, in o lon cung, ri tri ln vo vng sanh t lun hi, mun kip trc, v s tip tc tri ln, mun kip v sau, nu nh khng bit, nu nh khng chu, dng nghip v chuyn nghip. Vi s tin nho nh, quyn li khng ng k, con ngi cn c th tnh thc, c th dng c nghip, c th dp lng tham, khng tha kin ngi khc, khng gy no lon ngi, v gia nh ca h. Nhng khi kin tha, i tin bi thng, vi triu la, con ngi thnh ma, ti tm mt mi, liu mng a chn, ht bit l phi,

nhm mt lm cng, ti u cng c, a ngc chng ngn, sc sinh chng s, ng qu chng sao, min l thu vo, mt s tin to, cho sng ci , bt c chuyn g, h hi phn gii. Mnh lc ca ng la qu thc l vn nng, thng chng bng, li ko khng bit bao nhiu chng sinh u m, vo vng ti nghip, t xa n nay! Chng ta l ngi tnh thc, ang tu hc Chnh Php, ang mun tr v ngun ci, ang mun chuyn ha cuc i ca mnh, ang mun thot ly sanh t lun hi, cng phi nn ht sc cn trng, cn trng v cn trng! Mun c gp Pht, phi b tm ma. Thc l n gin, khng tm u xa, nhng khng d lm. Khi con ngi bit dng nghip v chuyn nghip, tc l con ngi c gii thot khi s tri buc ca nghip chng. mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht. Khi hiu bit c chn l ri, con ngi thy c hng i ca ngi Pht T chn chnh, bit tu tm dng tnh, n chay hay n mn, khng cn l vn na! C ng Lim S, x Hng Chu, n hi Thin s, M T o Nht: Ung ru n tht, nn hay khng nn? Ngi M T p: Ung ru n tht, l "lc" ca ngi. Khng ung ru n tht l "phc" ca ngi! C phc mi hng lc. C phc mi trng th. l: "Phc, Lc, Th". Khng c phc, sao c hng lc, sao c trng th? Ngy xa, vo i nh Trn, khi Hong Thi Hu Nguyn Thnh Thin Cm mi vo cung in d tic thnh son, Ngi Tu Trung Thng S ngi vo bn tic, va n mn chay va n mn mn, khng quan tm la chn. Hong Thi Hu thy vy, ngc nhin hi: Hong huynh thin nh, m n c tht, thnh Pht sao c? Tu Trung Thng S ci p: "Pht l Pht, huynh l huynh. Huynh chng cn lm Pht, Pht chng cn lm huynh. Thi Hu h chng nghe c c ni: Vn Th l Vn Th, Gii Thot l Gii Thot, sao?". Hong Thi Hu nghe qua lin gic ng. Theo s sch ghi, chng ta c bit, Tu Trung Thng S l mt v C S, vo i nh Trn, nc ta. Ngi vn l mt v tng lnh, mt quan i thn trong triu, sau khi ng o, Ngi lin t quan, tnh tu ti gia, ging dy o l cho nhng ngi hu duyn, tm s hc o, t hng vua cha, quan quyn trng gi, cho n th dn. Ngi l con c ca Khm Minh T Thin An Sinh Vng Trn Liu, v l thy dy o ca Hong Trn Nhn Tn. Hong Trn Nhn Tn hai ln i thng qun Mng C, gi yn b ci, sau ny nhng ngi, i tu trn ni Yn T, t o tr thnh S T

Trc Lm, tc l iu Ng Gic Hong. Nhng iu lun bn o l huyn diu ca Ngi Tu Trung Thng S c cc bc thc c thin mn rt knh trng. iu chng ta cn lu ni y l: trnh tu tp gic ng ca Ngi Tu Trung Thng S vt khi tam gii, thot khi th gii hin tng tng i, chng ta khng th so snh c! Cu chuyn ny ng : Vic tu tm dng tnh mi thc s l iu quan trng, v nhm mc ch ph quan nim sai lm cho rng: n chay s thnh Pht, n chay s ln thin ng, n chay s v Nit bn, cn n mn s a a ngc! *** Tm li, vn n mn v n chay cn kh nhiu kha cnh t nh khc, trong phm vi hn hp v nng cn, bi vit ny khng th bao gm ht tt c cc phng din, mt cch hon ton c. Tuy nhin, chng ta cng c mt khi nim kh r rng v vn ny, c th p dng vo trong i sng thc t hng ngy. C nhn c dy: "n m sng ch khng phi sng m n". Ngha l: Con ngi sanh ra, trn tri t ny, ngoi chuyn n ung, gi mng sng, bi dng sc khe, chng ta cn nhiu, chuyn khc lm, em li ch li, cho ngi cho i, v chnh bn thn. Trong o Pht, vn n ung khng phi l chuyn quan trng hng u. D n mn hay n chay, cn nn gin d, khng nn cu k, dnh nhiu thi gi, cho nhng vic lm, ch li bn thn, i vi tm linh, i sng tinh thn. Chnh chuyn tu tm dng tnh mi ng lm chng ta bn tm thc hnh hng ngy. Chuyn n ung thuc v phm vi th cht, bi b cho tm thm t i gi tm ny, lm phng tin cho vic tinh tn tu tm dng tnh, cho n ngy gic ng v gii thot. Ch T c dy: "C tc xan h, khn tc min". Hoc: "C lai khit phn, khn lai thy". Ngha l: "i n th n, mt ng kh". Lc mnh i bng, mt c khoai nh, cng tm m lng. Khi n qu no, cng bng trn hng, lc mn no, d mn hay chay, cng chng cn ngon. Sch c cu: "No mt ngon, gin mt khn". Con ngi mun sng mt cuc i an nhn t ti, khng nn ch tm, khng nn l thuc qu nhiu v s n ung. Mt ngi ch bit n chay, tng nim sut i, khng tm bit mc ch cu knh ca o Pht, qu thc l ph phm c kip sng ny.

Vic hc hiu pht trin tr tu, v thc hnh Chnh Php, ngay trn cuc i, ti th gian ny, cho n khi c vin mn, mi thc s l vic quan trng ca ngi Pht T, ti gia v xut gia. mi l mc ch cu knh ca o Pht, n ung ch l mt phng tin, trong bao nhiu phng tin khc, m thi. Mt thc t khc v vn n mn v n chay chng ta cn nn hiu bit. l cc th nng phm dng n chay nh: cm go, rau ci, hoa qu, tri cy, thu hoch c sau khi tri qua qu trnh: trng trt, ti nc, bn phn v tr kh cc loi su ry ph hoi ma mng. Ngha l cc nng gia phi lao ng kh nhc v phi st trng, ma mng c ti tt, thu hoch c cao, tng gia sn xut. Khi dng cc nng phm , gi l n chay, trnh nghip st sinh, trng dng tm t bi, tu tm dng tnh, chng ta khng trnh c st gii, mt cch hon ton, d khng trc tip, cng l gin tip, cng chu cng nghip, vi cc nng gia. Cho nn, ngi Pht T ti gia hay xut gia, mi khi th thc, cn pht tm t bi, thng xt nhng ngi cha th n chay c, v bt c l do g, hoc l cc nng gia phi phm st gii, lm nn cc nng phm chng ta ang dng, bng cch t c li cu nguyn trc khi n, hi hng phc bu n chay, hay cng c tr gii ca mnh, n tt c chng sinh, trong khp php gii. Hoc chng ta chp tay cu nguyn cho tt c chng sinh, t ra cng u c nhng ba cm m bc nh mnh vy. Bi vit ny tm hiu vn n mn v n chay, trong phm vi o Pht, nhm mc ch khuyn khch, tn thn vic n chay ng Chnh Php, trng dng tm t bi, ch trng vic tu tm dng tnh, t c gic ng v gii thot, m thi. kt thc bi vit ny, c bi k nh sau: Nh n chay sut i Nhng tm khng thanh tnh Khng hiu bit Chnh Php Khc chi b n c. Trong cuc sng hng ngy ca chng ta, vn mi ngi thng lu tm hng u chnh l vic n ung. Nu con ngi khng cn phi n ung, chc l trn i khng c chuyn u tranh ginh git, khng c chin tranh xm lng, v quyn li ca dn tc mnh, cuc sng ca nhn loi s thi bnh, an ninh, vui ti, hnh phc. l phm vi chung ca nhn loi.

Ring trong o Pht, cng vic n ung, c mt vn , ni dung phc tp, thng gy thc mc, tranh lun ng sai, nn hay khng nn, cho kh nhiu ngi. l: n Mn v n Chay. n mn l t ng ch vic n ung thng thng, bnh thng, thng nht ca bt c ngi no trn th gian, khng quan h vi bt c phong tc, tp qun, hay tn ngng no. Ni mt cch khc: n mn c ngha l n tt c cc loi thc phm c th n c, trn tri t ny, bao gm tht ng vt, trng, sa, v cc loi thc vt, rau ci tri cy. n chay l t ng c nhiu ngha khc nhau, ty theo phong tc, tp qun, hay tn ngng. C nhiu ni, n chay c ngha l: khng n tht heo, hay c tht b. C nhiu ni, n chay c ngha l: khng n cc loi tht ng vt, sng trn mt t, nhng c th n cc loi sinh vt, sng di nc. n chay c hai l do chnh: Mt l, v l do phong tc, tp qun, hay tn ngng; hai l, v l do sc khe. Trong phm vi o Pht, ni mt cch n gin, n chay c ngha l: n tt c cc thc n, thc phm khng c lin quan n mng sng ca chng sinh. Bi vit ny c mc ch tm hiu vn n mn v n chay, trong phm vi o Pht, m thi. *** Theo cc nh dinh dng hc, mun c mt cuc sng y sc khe, mun c nng lc hot ng trong cuc i, chng ta phi lu tm n vic n ung iu , v y cht dinh dng. Sch c cu: "Tinh thn minh mn trong thn th trng kin". Chng ta thng c ch dn, nn theo mt ch n ung thch hp, vi bao nhiu phn lng cht m, cht x, cht bt, cht bo, cht ngt, cht khong, cht vi, cht st, cht nc, v cc loi sinh t, trong mt ngy, c th c nng lng hot ng, mt cch tt p, v sng lu trm tui, mt cch khe mnh. Theo cc bo co khoa hc, rau ci, ng cc, hoa qu, thc vt, cng y cht dinh dng cho sc khe, cho nhu cu sinh hot hng ngy, trong i sng ca con ngi. Cc ngi n chay vn sng khe sng th, khng khc nhng ngi n mn. Trong s cc th vt, nh con voi, con t gic, con tru, con b, con nga, l nhng con th n thc vt, tho mc, nhng rt khe mnh, khng khc cc loi th n tht sng, nh s t, cp, gu, beo. n chay cn c ch li cho sc khe, nh d tiu ha hn, t gy bnh tt hn. Trn th gii ngy nay, ty phng cng nh ng phng, s ngi

n chay, v l do sc khe, ngy cng nhiu hn, theo khuyn khch ca gii y s, v s ngi n chay, v l do tn ngng, cng gia tng nhiu hn. Nhng ngi pht tm n chay, v lng t bi, khng c phi l ngi theo o Pht, thng cm thy an vui li lc, v nh nhng hn, d cm thng vi cc loi sinh vt khc, v yu mn thin nhin hn, cm nhn c v tr vn vt u ng nht th. Nhng ngi n chay, v l do sc khe, cng nh l do tm linh, thng hin lnh hn, t no ng hn, tm tnh d di hn, nhng vn sinh hot bnh thng, nh bao nhiu ngi khc. Nhng ngi chung quanh thng cm thy an tm hn, khi sng gn gi ngi n chay. Nhng con th ch n thc vt tho mc, khng bao gi st hi cc sinh vt khc, khng gy s hi cho cc loi vt sng gn bn. Ti sao chng ta nn n chay? Nh trn chng ta bit, ngoi nhng ch li v phng din sc khe th cht, n chay trong o Pht c mc ch ct yu l: "Trnh nghip st sinh v trng dng tm t bi". Ch khng phi n chay c thnh Pht, t Nit bn, rc ln thin ng, cht v ty phng! Cng khng phi n chay em khoe khoang, khp c xm lng, rng mnh t bi khng ai bng, ra x d bu, ph bng tn mt nhng ngi cha bit ti sao nn n chay, hoc nhng ngi cha th n chay v nhiu l do khc nhau. Con ngi c tr tu n vi o Pht v Chnh Php vi diu thm thm, c th gip con ngi gic ng, thot ly sanh t lun hi, thanh tnh ha tm tr, thn an tm lc, t c cuc sng an lc v hnh phc hin i, ch khng phi o Pht n thun ch l o n chay. Thc vy, v con ngi khng c tm t bi thc s, con ngi cn m hi con ngi, con ngi cn ganh t k con ngi, con ngi cn mun thy ngi khc a a ngc v khng theo tn gio mnh, khng cng mn phi, khng cng php tu, khng ng quan im vi mnh v mt vn no , lm sao c th bit ngh n vic ban vui cu kh mun loi. Thi thng, k mnh hip p k yu, ngi c th lc chn p ngi c th, k giu tin lm ca n p ngi ngho kh khn cng, c ln nut c b, ly tht ngi, khinh ngi s c, nm m cc lc, xuyn tc ngi hin, lm tin ng o, lm sao th gian ny c ha bnh, an vui, li lc cho c. Ngi t nguyn pht tm n chay l ngi c tm t bi v lng, coi mun loi nh bn thn mnh, khng thch git hi mt sinh vt no, khng mun nhn thy mt sinh vt no au kh, tha mn dc vng ca con ngi.

n chay cn gip cho cc sinh vt, thot khi cnh c chu chim lng, sng b giam cm khn kh, y a trong a ngc trn gian, ch ngy gi cht n au. Trong cuc sng hng ngy, ngi Pht T phi cn c trn hnh t bi, bnh ng v li tha, trong mi hnh ng, li ni v ngh. C nhn c ni: "Nht thit chng sinh v st nghip, h su th gii ng ao binh". Ngha l: Nu tt c chng sinh khng st hi ln nhau, th lo g th gii c chin tranh. Lng t bi ca nhng ngi n chay, bit thng yu loi ngi, lan rng n cc loi sinh vt. H hiu bit rng cc loi sinh vt u ham sng s cht, u bnh ng trc s au kh, khi b st hi, cng nh loi ngi, khng khc. Ch khng phi, ngi n chay ch v l do sc khe, khng th n tht c, hoc n chay vi tm mong cu c sng lu hn, c ln thin ng, c v cc lc. Ti sao vy? Bi v, con tru con b, con la con nga, cng l n chay, ch bit n c, khng n tht c, nhng, i sng ca chng, khn kh khn nn, bit l bao nhiu. Cng khng phi n chay tha mn mc ch cu danh: mun c mi ngi, tn thng khen mnh, nh l mt bc, b tt ti th, th b tt gii, hnh b tt o, bao nhiu ngi khc, ch l k xo, v khng n chay, hay c nh mnh. Ngi n chay trng khinh khi ngi n chay k, ngi n chay k khi d ngi cha bit n chay. Tm ca nhng ngi nh vy cha thanh tnh, cn qu lon ng, lng xng ln xn, cn thch hn thua, mua danh kim ting, khin ngi khng a, ngay trong ng o, ng mn ng bo, c vi ng loi, lm sao ngi , c th gp Pht, c th thnh Pht? Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Mun hc o V Thng B , chng nn khinh d hng s hc. C k di bc thp m thng pht sinh tr tu rt cao,cng c ngi trn bc cao m thng chn lp l tr ca mnh. Nu khinh d ngi, t c ti v lng v bin". Trn th gian ny, khng ai hn ai c! Tt c mi ngi vi ch Pht bnh ng, khng khc, con ngi ch khc ch m ng khng ng, nghip bo khc nhau, cho nn hnh tng bn ngoi ca con ngi khc nhau. y mi chnh l ngha ca li c Pht dy trong Kinh Hoa Nghim: "Nht thit chng sanh giai hu Pht Tnh". Ngha l: Tt c chng sanh u c tnh gic, cn gi l Pht Tnh. Pht v chng sanh tnh thng rng lng, chnh

l ngha nh vy. Ngi no c tm c chp, bt c th g xy n, u gy phin no kh au, n khi h thc tnh, x b tm c chp, tc nhin h c gic ng, gii thot khi nhng phin no kh au, sng c trong cnh gii an lc v hnh phc, mc d cnh i vn tip tc cn nhiu bt trc, sng gi, v thng trm. *** C nhng ngi em tm t bi chan ri cho nhng loi vt nh nht, nh cn trng gin kin rui mui, khng dm st hi chng, hoc nhng loi vt ln hn, nh g vt heo b, khng dm n tht chng, cho nn h n chay trng v sng chung vi gin kin rui mui, hoc xua ui chng sang nh k bn! Th nhng i vi, nhng ngi chung quanh, gn nh v chng, ng b cha m, anh em con chu, xa hn mt cht, hng xm lng ging, ng nghip ng mn, ni chung ng loi, nhn loi loi ngi, mt cu l li, th h nht nh, khng chu b qua, th tha li ngi. H rt sn sng, tha gi kin tng, vu khng co gian, t iu thm bt, bi bo ra b, vch l tm su, lm cho ngi khc, te tua ti t, tan tnh hoa l, khn kh khn nn, h mi tha mn, h d hi lng, mi thit va ! Mt cu ni ca h khin cho ngi khc chng mt nhc u, xc du c l, hoc l co gi, ngt xu ht hi, c ngi ht th! Cng c nhng ngi, ti gia ti cha, s ti st sinh, nhng khi c bnh, khng dm ung thuc, khng dng thuc thoa, d ngoi da, s dit vi trng, bi v quan nim, bnh l qu bo, tt c mi ngi, phi tr cho xong, cu mong cc lc. Thm ch phn i, th cc vic, ph rng lm ry, lm rung tr su, ph hoi ma mng, h lin kt n, hy hoi mi sinh, chim ot mi trng, cn trng th d, khng ch nng thn! H u bit rng: chnh ngay trong ming, bit bao vi trng, ngay trong ly nc, bao nhiu vi khun! Chnh bi v th, c nhng t gio, khng cho sang mu, khi nm tr bnh, nh bnh nhn, chu cht ch sao! Cng c nhng ngi, ti gia ti cha, khng dm tr kh, gin kin b chut, cn em thm , cho chng n, s chng i cht, ko m ti nghip, nhng h khng h, gip bt c ai, d rng ngi , ang gp khn kh, khn kh khn nn, d l ngi thn, hoc l k s, d l ngi thng, hoc l k th! C rt nhiu ngi, nh cha, khng dm tr kh, gin kin rui mui, s b mang ti, nhng rt sn sng, loi b ng mn, khai tr ng o, m hi ng bo, co nh ng nghip, ch v ng tin, hoc v h khng, hi lng va , v mt vn , d ln d nh, mt

cch tn nhn, khng bit tic thng, hoc ch v tm, ganh t k, m thi. Mt ngn n bnh thng, c gi l hu dng, khi ta nh sng gn trc, sau lan ra xa mi phi. Cng vy, tm lng t bi thc s phi c nhng ngi gn chung quanh cm nhn trc, sau mi n nhng ngi xa, cn d na mi chan ri n nhng loi chng sinh khc. Tuy nhin, c nhng ngi t v bc i, t xng v lng t bi, t nhn bn ca th vt, c ng khuyn khch ngi khc n chay, trnh st sinh hi vt, nhng con vt v ti ng thng, mt cch thit tha cm ng, nhng cng ng thi, ra x thm t, dai dng dng dai, nhng ngi n mn, cha n chay c, bt k l do. Nhng con ngi , vn bit vn nh, li c Pht dy: "Tt c chng sanh u c Pht Tnh", nhng ch tn trng, Pht Tnh ca cc con vt, cn con ngi no lm mch lng, khng ng quan im, khng cng php tu, h rt sn sng, mt st mit th, ln n ph bng, khng tic li no. Tm lng t bi ca nhng ngi nh vy, chc cn phi c xt li! Ngy xa, khi c Pht cn ti th, c mt ngi n dng bt cm cng dng, bi v nghe ni, cng dng mt bc o s nh c Pht, c v lng phc bu. c Pht bn hi: M ca ngi n cm cha? Ngi p: D cha. c Pht dy ngi mang bt cm v, dng cho m n no lng trc , mi ng o lm ngi. cc nc ty phng, vn minh tin b, c nhng hi bo v sc vt, sn sng i hi lut php pht t tht nng mt con ngi, nu ngi nh p mt con vt, nh ch mo chng hn. C ngi n xin, ngho kh rch ri, ngi va h, sut c ngy tri, thi tit gi bng, c ng i qua, c b i li, nhng chng mt ai, cho mt ng xu. Ngay ngy hm sau, ngi n xin , dn con ch nh, nm bn cnh, lin nhn c ngay, nhiu tin b th, t ni nhng ngi, mn thng sc vt, kiu Y2K, th k 21! *** Trong o Pht, ni chung, c hai h phi: h phi nguyn thy v h phi pht trin. H phi nguyn thy, cn gi l Nam tng, ch trng gi y nguyn truyn thng Pht gio, t thi nguyn thy, cho nn qu s l cc v kht s, mang bnh bt i kht thc, thin h b th cng dng vt thc g, cc ngi dng nh vy, khng chn la. Cc ngi vn khe mnh, tinh tn tu hnh, v t o chng o. l h phi truyn t min nam nc n ,

sang Tch Lan, Thi Lan, Min in, Ai Lao, Cao Min. Pht gio cc quc gia ny u l quc gio. Cn h phi pht trin, cn gi l Bc tng, truyn t min bc nc n , sang Ty Tng, Trung Hoa, Vit Nam, Triu Tin v Nht Bn. Khi Pht gio du nhp vo cc quc gia ny, ty thun vn ha s ti, nn d dng hi nhp mt cch ha bnh, v pht trin mt cch nhanh chng trong lng cc dn tc , bin thnh Pht gio a phng, em li an lc v hnh phc cho ngi dn bn x. Chng hn nh: Pht gio Trung Hoa, Pht gio Vit Nam, Pht gio Ty Tng, Pht gio Triu Tin, Pht gio Nht Bn, u c nhng nt c th, ring ca tng ni. cc quc gia ny, ch tr Vit Nam c c hai h phi cng du nhp vo, ch Tng Ni khng i kht thc, tr x ti mt tu vin, hay mt ngi cha, t lo vic n ung. Cho nn cc ngi n chay, ch nhn cng dng v dng cc thc n, khng c lin quan n mng sng ca cc sinh vt. Cc ngi vn khe mnh, tinh tn tu hnh, v t o chng o. iu chng t rng, vn n ung ni chung, n chay hay n mn ni ring, khng phi thc s l vn ti quan trng trong o Pht, cng khng phi l vn trc tip lin quan n s tinh tn tu hnh, v t o chng o. iu quan trng trong o Pht chnh l: Tm tr c dnh mc hay khng dnh mc cnh trn. Nu tm dnh mc, gi l tm phan duyn, tm lon ng. Nu tm khng dnh mc, chnh l tm thanh tnh vy. Ch T c dy: "i cnh v tm, mc vn thin". Ngha l: Con ngi sng trn i, mt, tai, mi, li, thn v , thng xuyn tip xc vi cc hnh nh, m thinh, mi hng, mi v, xc chm v k c. Khi con ngi tip xc vi cc trn cnh nh vy, dnh mc tc l: khi tm nim thng hay ght, khi tm nim a thch hay tc gin, khi tm nim khen hay ch, u gi l lon tm, l vng tm. Khng khi cc tm nim phn bit nh vy, gi l nh tm, hay tm thin nh. Tc l: Khi i trc cc cnh trn trn i, ngi no khng khi tm nim lng xng ln xn, gi l v tm, th chnh ngi sng trong cnh gii thin nh. y l ct ty, l mc ch cu knh ca o Pht vy.

L nhng ngi hng dn hng Pht T ti gia, ch v Tn c Tng Ni gi gn gii lut mt cch nghim ngt, trnh phm st gii, khng mun st sinh, nn phi n chay, tuyt i khng dng cc thc n c lin quan n mng sng ca cc sinh vt, trng dng tm t bi. Tm t bi l iu kin hng u ca ngi tin tu theo o Pht. Cn i vi hng Pht T ti gia, ngi no pht tm n chay trng c, th thc l ng qu, ng trn trng. l nhn duyn tt tin tu trn ng o, rt ng khuyn khch. Tuy nhin, i vi nhng ngi, khng n chay trng, l do hon cnh, v l do sc khe, cng ng c chp, gy thm rc ri, trong gia o, c th n chay, vi ngy trong thng, mc ch, nhc nh chnh mnh, phi lun lun nh, nhng li Pht dy, p dng hng ngy, tu tm dng tnh, cng thc rt tt. T nhc nh mnh: tu l phi hin, phi c lng t bi, i vi tt c mi loi chng sinh, bt u t loi ngi cho n loi vt, bt u t ngi thn cn, cho n ngi phng xa, mi l phi o vy. Ngi no cha th n chay c theo ngha en, v l do sc khe, v l do hon cnh, hay v bt c l do no, c th "n chay" qua ba nghip thn khu . Ngha l: thn khng st sinh, khng trm cp, khng t dm, ming khng ni di, khng ni li dua nnh, khng m b thc thc b go, khng ni li th tc c c, khng ngh cch vu oan gi ha, khng lp mu tha gi kin tng ngi, kim tin bi thng, khng tham tin bt chnh bt nhn, khng tc gin th on ngi, khng cha chp lng ganh t k ngi khc. Ni chung, khng n chay c bng phng tin vt cht, ngi Pht T ti gia nn c gng, gi gn thn khu , cho c thanh tnh, trong bt c thi im no, ti bt c ni u. chnh l tu tm dng tnh vy. *** Gi gii khng st sinh, trong ng gii ca ngi Pht T ti gia, trc tin v trn ht, c ngha l: khng lm tn hi mng sng ca con ngi. i vi ngi Pht T xut gia, th nhiu gii lut hn, d nhin gii khng st sinh c nhiu iu kin nghim ngt hn. Sau , i vi cc sinh vt khc, ngi Pht T ti gia gi c bao nhiu, tt by nhiu, trong hon cnh thc t ca cuc sng vn minh tin b. V php v sinh chung, chng ta khng nn ch k, s mang ti cho ring mnh, khng dm tr kh gin kin rui mui chut su b, chng sng chung, gy thnh bnh dch cho cng ng, cho x hi, cho nhn loi, tn hi nhiu nhn mng, cn ng ti

nghip hn. Git hi con ngi, gy kh au cho ngi khc, li mnh hi ngi, l iu quan trng nht, cn phi nn trnh, khi to ti to nghip. Gi gii khng st sinh cn c ngha l khng lm tn hi n thanh danh, i sng v hnh phc gia nh ca ngi khc. Chng hn nh c, ngi v tm tham, sai khin thc y, m mu kin tng, ngi khc ra ta, bng nhng th on, su him c c, t iu thm bt, vu khng co gian, gi to thng tt, lm b khng in, lin min tha kin, gy cnh t ti, cho bao ngi khc, tan nt gia cang, mc ch i tin, bi thng thit hi, c khi i ti, vi ba triu bc. Nhng vic nh vy, lm hi cuc i, bao nhiu ngi khc, gy nn bit bao, kh au phin no, sut c cuc i, cn li ca h, ti nghip ny cn nng hn l st sinh hi vt. chnh l ti st sinh: nhng ngi b mu hi, khng cht lin ti ch, m cht c cuc i! Khi dm ra tay ly mng ngi khc, chc chn con ngi c tm tham lam tin bc ca ci qu ln, hoc c tm sn hn tc gin qu , hoc c tm si m qu su dy, cho nn con ngi to nn ti nghip ht sc ln lao, nng n. Khi n ra tay st hi mt con vt ln cng vy, nh git tru b heo ch lm tht, hay sn bn th rng, git voi cp beo gu nai, tiu khin, lt da, ly ng, con ngi to thm nghip bo ht sc ln lao, nng n, khng khc. Ti sao vy? Bi v mun git ngi, hay st hi con th ln, ngi c ch , c k hoch, chun b k lng, d mu tnh ton, cho nn tm ca ngi b vn c nng n, con ngi ln su trong vng ti li. Tn trng v bo v i sng ca con ngi, ca mi loi chng sanh, l nguyn tc thc t nht, l ng c hu hiu nht, tn trng v bo v i sng ca chnh mnh. Lm tn hi mng sng ca ngi khc, lm tn hi an ninh hnh phc ca ngi khc, lm tn hi thanh danh ca ngi khc, tc l tn hi tm t bi ca chnh mnh. Lm tn hi sinh mng ca chng sinh, ti nghip nng nh, ty theo tm ca con ngi lc . Th d nh v php v sinh, hay v v tnh, hoc v b cn au bt ng, con ngi p cht con mui, ti nghip khng nng bng nhng ngi i cu c tiu khin, vt c ln b, cht ngp y dy, hoc nhng ngi va git cn trng, va nguyn ra chng, trn va h, ngoi ng ph. Th d nh v p cht mt con trng, ti nghip khng nng bng mt a b cm roi, nh cho n cht mt con g b em treo ngc, mt cch nhanh nht, lnh gii thng, trong mt cuc thi ua git g, do ngi ln t chc mua vui!

Hn th na, ngi bit tu tm dng tnh, khng bao gi gy au kh cho bt c ai, d l ngi thn hay k th, qua cc hnh ng nh p, hm hi, hoc khng bao gi gy no lon cho ngi khc, qua vic tha gi kin tng, vu khng co gian, hoc khng bao gi gy tn hi thanh danh v hnh phc gia nh ngi khc, qua nhng li ni c c c ch , t iu thm bt, c ni khng, khng ni c, ngm mu phun ngi, kt n ba bi, bp mo s thc, xuyn tc ngy bin, xin x x xin, tranh ci lin min, li mnh hi ngi, khen mnh khinh ngi, ngi khc sng cht, au kh th no, th cng mc k! Nhng ngi c bn th Pht, d ti cha hay ti gia, d c n chay trng hay n chay k, d c th b tt gii hay tu bt quan trai gii, tu thp thin gii, nhng tm khng thanh tnh: vn cn tip tc nhng hnh ng, nhng li ni, v nhng ngh, li mnh hi ngi, vn mun ngi khc cht mnh sng, vn mun ngi khc nhc mnh vinh, vn mun ngi khc thua mnh thng, vn mun xi tin ca ngi khc, qua cc th on, nh tha gi kin tng, sang ot phn hn, tim dng tc quyn, git hi qut n, vn mun li dng lng tt ca mi ngi, sung sng tm thn, khng cn lm lng vt v, k hu ngi h, th thc l ung cng v ch, chng ch li g cho vic tr v ngun ci, cho vic thot ly sanh t lun hi, cho vic dt tr phin no kh au! Trong kinh sch c cu: Sn si nghip chng khng cha. Bo bo m gi tng da lm g? Ngha l: Ngi no vn tip tc to nghip chng, tm tham lam, tm sn hn, tm si m, vn cn y nguyn, nh vy, th Pht ti cha hay ti gia, n chay l ly, tng kinh bi sm, phng c ch li g u ch? Thm ch, c ngi cn vo cha ly Pht, van vi n chay ba thng, cng cht tin l, hn cht phc lm vic phc thin, vi tm cu xin thng mt v kin, cu xin trng mi li to ln, phen ny kim c vi ba triu la, t n tng Pht cht nh sau! Trong sch cng c cu: n mn ni ngay. n chay ni di. Cu ny c th gii thch nhiu ngha khc nhau. Trc ht, cu ny ng : trong trng hp ngi n chay m cn phm li ni di, tc l gii th t

trong ng gii ca ngi Pht T ti gia, th khng bng ngi n mn. Ngi n mn chng h khoe mnh bit tu hnh g ht, nhng h ngh sao ni vy, tm khu nht nh, ni ngay thng, khng xin x, khng mc hng, khng ma mai, khng i bi, khng mu m, khng nnh b, khng c chuyn: Ming th ni ting nam m. Trong lng cha c mt b dao gm. Nh nhng hn, cu ny c ngha l: ngi n mn khi n tht c, th h ni l n tht c, mt cch ngay thng r rng. Cn ngi n chay thng thch tr ti nu nng, bng cch lm cc mn n bng vt liu chay, nhng tn gi v hnh thc ging y nh mn mn. Chng hn nh ngi n chay ni: ti n tht quay bnh hi, nhng thc ra, mn tht quay chay c lm bng bt m vi tu h ky, n vi bnh hi. Nhng mn chay nhng c tn mn mn cng l ti tho lun, t xa n nay, trong vn n mn v n chay, nhiu khi qu ng n ch h lun. Tuy nhin, cu ny khng c ngha xc nh rng: ngi n mn lun lun ni ngay, cn ngi n chay lun lun ni di. Ti sao vy? Bi v chuyn ni ngay hay ni di, ty theo ngi, ty theo cnh, ty theo tm trng, ch khng ty theo chuyn n mn hay n chay. *** Trong kinh sch, c Pht dy, c ba trng hp phm ti to nghip nh nhau. l: "t tc, gio tha tc, kin tc ty h". Ngha l: t tay mnh lm tht sinh vt sng, n cho hp khu v, hoc m ming sai bo, ch v cch lm tht sinh vt sng, ngi khc lm, cho mnh n c ngon ming, hoc thy bit ngi khc lm tht sinh vt sng, i mnh n, m mnh vn thy khoi khu, vui v, tt c u ti nghip nh nhau, khng khc. Ti sao vy? Bi v trong ba trng hp trn, tm ca con ngi lon ng nh nhau. Trong Kinh A Di , c Pht c dy: "Mc ch cu knh ca ngi tu theo o Pht, mun c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi, mun c vng sinh ty phng cc lc, chnh l phi t c: cnh gii nht tm bt lon".

Trong Kinh a Tng, v Kinh Thy Sm, cc hnh nh chng sinh b a cnh gii a ngc thng c nhc n: no l nm ging st nng, no l b vo cho du si, no l nht trong phng bn vch u bng st c la nng, no l xe bng st cn dp nt thy, no l b m, b ct da, b xo tht, b ct li, b cht u, b moi c, b ung du si, nut hn st nng. Ngy nay, chng ta c th thy nhng hnh nh hin tin, trn truyn hnh, qua cc chng trnh dy nu n, hay qua cc mn n ung, trong nh bp ti gia, hay bp ca cc nh hng, trong khi cc con vt vn cn sng nhn: nh c b b nm trn cho chin, hoc b b vo cho du si, nh cua b m vo bng, ri b b vo ni nc luc, nh tm sng b dao ct lm hai, nh s c b nng trn l, nh kh b m c n sng. Nhng con vt ngo ngoe giy gia trn tm tht, di con dao phay, hoc b ln b cng trn cho nng, hoc vng vy trong ni nc si, hoc b ct tri cng ngc, chu n au v cng tn! Thc l cnh tng a ngc trn gian, v cng khng khip, m nhng ngi c tm t bi khng th no nh chng kin! D nhin, ngi Pht T chn chnh tuyt i khng bao gi nn by t cch n ung cu k qui d, vui th trn s au n rn la ca cc sinh vt cn sng, ngay ti bn tic, nh bc vua cha, trng gi giu sang, thng hay hng th. Chng ta nn bit rng nhng v vua cha, hay cc nh giu sang quyn qu, l nhng ngi c rt nhiu phc bo, t nhiu i nhiu kip trc, nn i ny kip ny mi c nh vy. Phc bo v nh tin tit kim dnh dm t trc, khng bit lm vic thin to thm phc, li tiu xi phung ph nhiu qu, cng c ngy cn ht. Cho nn khi hng ht phc bo, v trong kip ny, khng bit tu tm dng tnh, li cn to ti nghip nh vy, cuc i ca h s kt thc ht sc bi thm. Chng ta c sch bo xa nay thng thy cc v vua cha, b m st cht, b lt khng ch chn thn, cc nh giu sang quyn qu, khnh tn ti sn, n ni phi quyn sinh, kt thc mng sng ca chnh mnh, cc v hong gia hong t, cng cha qun nng, b tai nn thm khc, cht khng ton thy, trn xa l, hoc di bin su. Chng ta l nhng ngi thc s km phc bo hn cc v nhiu lm lm, ch nn to thm ti nghip, bng cch ny hay cch khc. *** Ch T c dy:

"Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch". Ngha l ngi pht tm tu m khng chu tm hc kinh in, v khng thu hiu li c Pht dy trong cc kinh in , ch bit em kinh in ra tng, ri ly tng ch, v m bao nhiu ln, dng s k cng vi c Pht, v van xin c Pht t bi rc v cc lc, cho c sung sng hn, hoc ch bit lo chuyn hnh thc, chuyn vt cht, chng hn nh l chuyn n ung, n mn hay n chay, ri tranh chp ng sai, ri ci c hn thua, ri t ho t mn, nh vy gi l tu m. Ti sao vy? Bi v cng tu kiu , tm ca nhng ngi nh vy cng lon ng, cng m tt, cng u ti, cng thm phin no m thi, chng tin b g, chng ch li g. Nhng ngi tu m, thng hay hnh din, v chuyn n chay, khi d n mn, cho rng n mn, mang nghip rt nng, phi a a ngc, cn mnh Nit bn, thin ng cc lc! Nhng ngi tu m, hiu rng chng sanh, trong su ci, cng khp php gii, u l bnh ng, nhng li ra x, mt cch tn mt, nhng ngi khng cng, quan im vi mnh! Nhng ngi tu m, t ra thng xt, con b con heo, nhng, c ngi v von, nh heo nh b, h nhn khng ni, tam bnh lc tc, nh ha dim sn, bi v, h khng h bit: "y ngha bt y ng", ngha l lm sao! Tri li, nhng ngi ch thch tm hiu kinh in, c thc nhiu sch loi, ni in ngoi in: Th hc Trit hc, Pht hc Thin hc, Thn hc Tm l hc, cho tha mn lng t m, tng thm kin thc, em tranh ci, l lun i co, bt khoan bt nht, bt b vn vo, m li khng chu, tu tm dng tnh, phn quan t k, khng xt li mnh, ch thy li ngi, khng chu thc hnh, li c Pht dy, hng ngy hng gi, trn khng li g. Cng v d nh, nhn vin m tin, ti ngn hng, hay ch mc ng, m tru cho ch, quanh i qun li, quanh nm sut thng, tin cng chng c, tru cng chng c. Nh vy, c khc no ci y hay ci t ng sch, hoc ci tng kinh cc m thi. D cho c ngi, n chay t nh, lun trong cha, nhng khng bit tu, theo php mn no, ch bit tng kinh, nh th tng m, rm rm ro ro, g m lc cc, cu an cu siu, a ln xung, nh ht ci lng, nhng chng hiu g, hoc hiu mt phn, nng theo vn t, hiu theo ngha en, c u hiu , chng chu suy t, t cho l , tng thm ng mn, khinh khi mi ngi, trn chng cng c, i khi cn khin, ngi mi pht tm, m ra chn nn. Ti sao vy? Bi v, h ch thch lp cha to, to pho tng

ln, nhng khng Chnh Php, ging dy cho ngi, nh vy khc chi, ngi i ham thch, nh cao ca rng, chng em li g, n cho b tnh, ch to thm ti, thm nghip m thi. Th d nh l: con b n c, khng th n tht, d sng hay chn, con cp n tht, khng th n c. Nhng ngi n chay t nh, khng ngi c mi tht c, nh tip tc n chay, nh vy c g hay u? ch l nghip bo m thi. Nhng ngi c th, chn la mn chay, pht tm n chay, tu tm dng tnh, mi l ng qu. Nu nhng v c duyn lnh n chay t nh, li bit tu tm dng tnh, bit cu hc Chnh Php, bit t li li tha, bit t gic gic tha, v mnh v ngi, vi tm khim tn, thng xt chng sanh, ang b trm lun, sanh t lun hi, gng cng tu tp, cng phu thin nh, bn tm thanh tnh, c ngy i ng, hong dng Chnh Php, cu kh chng sanh, mun loi ch li. chnh l nhng bc chn tu thc hc, nhng bc cao tng thc c, l cy to bng mt trong chn thin lm, l ni nng ta cho hng t chng vy. Trong Kinh Tng Nht A Hm, c Pht c dy: Tuy tng ngn chng c. Khng hiu ngha ch g. u bng hiu mt cu. Nghe xong lin ng o. D tng ngn mun cu. Khng r ngha ch g. Ch thng sut mt ngha. Nghe qua lin t o. Thc vy, mc ch cu knh ca o Pht, khng phi ch l nhng bui l cu an, cu siu, cu on t, cu th chuyn trn trn i, xong ri tnh li tnh l. Cng khng phi ch l nhng hnh thc bn ngoi nh: i cha l Pht, hi lc u xun, mi nm mt ln, n chay th gii, tng kinh bi sm, mi thng hai ln, lp cha thit to, to tng thit ln, cho c v linh thing huyn b, m chng hiu lm nh vy c ngha g, bi khng chu tm hc Chnh Php, ch tng thm chp ng v chp php m thi. Tt c nhng s tng k trn, khng phi l khng cn thit, khng phi l khng nn lm, khng phi l v b v ch, mt cch hon ton. Nhng, nh vy vn cha phi l , cha phi l cu knh, cha phi l ct ty ca o Pht. ch l ci v bn ngoi, l vng ro bn ngoi, dnh cho nhng ngi mi bt u n vi o Pht. Nhng ngi th Pht nhiu i, hoc pht tm tu theo o Pht lu ri, lm vic cha nhiu nm ri, m vn dng li nhng hnh thc bn ngoi nh vy, v chu tha mn, th chng ch li g, chng tin b g.

Mc ch cu knh ca o Pht l gip con ngi t c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi, ch khng phi ch c nhng l nghi ny v nhng nghi l kia nh vy m thi. Nhng con ngi cn gic ng iu g? Theo o Pht, con ngi cn gic ng: cuc i l v thng, bin i lun lun, tm tnh l v thng, nay vy mai khc, tm thn l gi tm, nay cn mai mt, ch tn ti hn km mt trm nm m thi. Cho nn phi hiu bit su lut nhn qu, mi c th gn gi bn tm thanh tnh, chuyn lm cc vic thin, chuyn ni cc vic hin, chuyn ngh cc vic lnh, trnh lm cc iu c, trnh ni cc iu d, trnh ngh cc iu bt thin, trnh gy phin no kh au cho ngi khc, chng hn nh: st sinh hi vt, lng gt trm cp, ph hoi gia cang, ni li c c, chia r ngi khc, vu khng co gian, tha gi kin tng, n gian ni di, li mnh hi ngi, i tin bi thng, vi ba triu bc, lng tham khng y, c ngy tr li, hi chnh ni mnh. Hiu bit su lut nhn qu, con ngi c gng lm bt c iu thin no, d nh d ln, to thm phc bu, hu gim bt nghip bo, to trc y, qua cc dng nh: c nhiu may mn, qui nhn gip , gp ngi tt bng, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. Ch khn vi, van xin, cu nguyn, thc ra chng c ch g, c c g u? Ti sao nh vy? Bi v, ch Pht hay cc v thnh thn thing ling, u c lm chuyn bt cng, tha mn li van xin cu khn ca nhng k cn gy ti to nghip, cn gy au kh cho ngi khc, d bng hnh ng, li ni hay ngh, cha chu tu tm dng tnh, lm sao xng ng c hng nhng iu cu khn van xin . Hn na, cu knh ca o Pht l ch dy con ngi gic ng "bn tm thanh tnh" ca chnh mnh, sn c xa nay. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: Tt c chng sinh u c bn tm thanh tnh. Chng sinh chng nhn thy c, v b v minh che lp. Ngha l: Con ngi ai ai cng c bn tm thanh tnh. Ch v lng tham lam ca ci tin bc, tham n bc triu la, ch chng phi t i g, hoc ch v lng sn hn t i cao , hoc ch v lng si m c chp, cho nn con ngi mi to ti to nghip, lm cho tm tr lon ng, thng xuyn bt an, in o lon cung, ri tri ln vo vng sanh t lun hi, mun kip trc, v s tip tc tri ln, mun kip v sau, nu nh khng bit, nu nh khng chu, dng nghip v chuyn nghip. Vi s tin nho nh, quyn li

khng ng k, con ngi cn c th tnh thc, c th dng c nghip, c th dp lng tham, khng tha kin ngi khc, khng gy no lon ngi, v gia nh ca h. Nhng khi kin tha, i tin bi thng, vi triu la, con ngi thnh ma, ti tm mt mi, liu mng a chn, ht bit l phi, nhm mt lm cng, ti u cng c, a ngc chng ngn, sc sinh chng s, ng qu chng sao, min l thu vo, mt s tin to, cho sng ci , bt c chuyn g, h hi phn gii. Mnh lc ca ng la qu thc l vn nng, thng chng bng, li ko khng bit bao nhiu chng sinh u m, vo vng ti nghip, t xa n nay! Chng ta l ngi tnh thc, ang tu hc Chnh Php, ang mun tr v ngun ci, ang mun chuyn ha cuc i ca mnh, ang mun thot ly sanh t lun hi, cng phi nn ht sc cn trng, cn trng v cn trng! Mun c gp Pht, phi b tm ma. Thc l n gin, khng tm u xa, nhng khng d lm. Khi con ngi bit dng nghip v chuyn nghip, tc l con ngi c gii thot khi s tri buc ca nghip chng. mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht. Khi hiu bit c chn l ri, con ngi thy c hng i ca ngi Pht T chn chnh, bit tu tm dng tnh, n chay hay n mn, khng cn l vn na! C ng Lim S, x Hng Chu, n hi Thin s, M T o Nht: Ung ru n tht, nn hay khng nn? Ngi M T p: Ung ru n tht, l "lc" ca ngi. Khng ung ru n tht l "phc" ca ngi! C phc mi hng lc. C phc mi trng th. l: "Phc, Lc, Th". Khng c phc, sao c hng lc, sao c trng th? Ngy xa, vo i nh Trn, khi Hong Thi Hu Nguyn Thnh Thin Cm mi vo cung in d tic thnh son, Ngi Tu Trung Thng S ngi vo bn tic, va n mn chay va n mn mn, khng quan tm la chn. Hong Thi Hu thy vy, ngc nhin hi: Hong huynh thin nh, m n c tht, thnh Pht sao c? Tu Trung Thng S ci p: "Pht l Pht, huynh l huynh. Huynh chng cn lm Pht, Pht chng cn lm huynh. Thi Hu h chng nghe c c ni: Vn Th l Vn Th, Gii Thot l Gii Thot, sao?". Hong Thi Hu nghe qua lin gic ng. Theo s sch ghi, chng ta c bit, Tu Trung Thng S l mt v C S, vo i nh Trn, nc ta. Ngi vn l mt v tng lnh, mt quan i thn trong triu, sau khi ng o, Ngi lin t quan, tnh tu ti gia, ging dy o l cho nhng ngi hu duyn, tm s hc o, t hng vua cha, quan

quyn trng gi, cho n th dn. Ngi l con c ca Khm Minh T Thin An Sinh Vng Trn Liu, v l thy dy o ca Hong Trn Nhn Tn. Hong Trn Nhn Tn hai ln i thng qun Mng C, gi yn b ci, sau ny nhng ngi, i tu trn ni Yn T, t o tr thnh S T Trc Lm, tc l iu Ng Gic Hong. Nhng iu lun bn o l huyn diu ca Ngi Tu Trung Thng S c cc bc thc c thin mn rt knh trng. iu chng ta cn lu ni y l: trnh tu tp gic ng ca Ngi Tu Trung Thng S vt khi tam gii, thot khi th gii hin tng tng i, chng ta khng th so snh c! Cu chuyn ny ng : Vic tu tm dng tnh mi thc s l iu quan trng, v nhm mc ch ph quan nim sai lm cho rng: n chay s thnh Pht, n chay s ln thin ng, n chay s v Nit bn, cn n mn s a a ngc! *** Tm li, vn n mn v n chay cn kh nhiu kha cnh t nh khc, trong phm vi hn hp v nng cn, bi vit ny khng th bao gm ht tt c cc phng din, mt cch hon ton c. Tuy nhin, chng ta cng c mt khi nim kh r rng v vn ny, c th p dng vo trong i sng thc t hng ngy. C nhn c dy: "n m sng ch khng phi sng m n". Ngha l: Con ngi sanh ra, trn tri t ny, ngoi chuyn n ung, gi mng sng, bi dng sc khe, chng ta cn nhiu, chuyn khc lm, em li ch li, cho ngi cho i, v chnh bn thn. Trong o Pht, vn n ung khng phi l chuyn quan trng hng u. D n mn hay n chay, cn nn gin d, khng nn cu k, dnh nhiu thi gi, cho nhng vic lm, ch li bn thn, i vi tm linh, i sng tinh thn. Chnh chuyn tu tm dng tnh mi ng lm chng ta bn tm thc hnh hng ngy. Chuyn n ung thuc v phm vi th cht, bi b cho tm thm t i gi tm ny, lm phng tin cho vic tinh tn tu tm dng tnh, cho n ngy gic ng v gii thot. Ch T c dy: "C tc xan h, khn tc min". Hoc: "C lai khit phn, khn lai thy". Ngha l: "i n th n, mt ng kh". Lc mnh i bng, mt c khoai nh, cng tm m lng. Khi n qu no, cng bng trn hng, lc mn no, d mn hay chay, cng chng cn ngon.

Sch c cu: "No mt ngon, gin mt khn". Con ngi mun sng mt cuc i an nhn t ti, khng nn ch tm, khng nn l thuc qu nhiu v s n ung. Mt ngi ch bit n chay, tng nim sut i, khng tm bit mc ch cu knh ca o Pht, qu thc l ph phm c kip sng ny. Vic hc hiu pht trin tr tu, v thc hnh Chnh Php, ngay trn cuc i, ti th gian ny, cho n khi c vin mn, mi thc s l vic quan trng ca ngi Pht T, ti gia v xut gia. mi l mc ch cu knh ca o Pht, n ung ch l mt phng tin, trong bao nhiu phng tin khc, m thi. Mt thc t khc v vn n mn v n chay chng ta cn nn hiu bit. l cc th nng phm dng n chay nh: cm go, rau ci, hoa qu, tri cy, thu hoch c sau khi tri qua qu trnh: trng trt, ti nc, bn phn v tr kh cc loi su ry ph hoi ma mng. Ngha l cc nng gia phi lao ng kh nhc v phi st trng, ma mng c ti tt, thu hoch c cao, tng gia sn xut. Khi dng cc nng phm , gi l n chay, trnh nghip st sinh, trng dng tm t bi, tu tm dng tnh, chng ta khng trnh c st gii, mt cch hon ton, d khng trc tip, cng l gin tip, cng chu cng nghip, vi cc nng gia. Cho nn, ngi Pht T ti gia hay xut gia, mi khi th thc, cn pht tm t bi, thng xt nhng ngi cha th n chay c, v bt c l do g, hoc l cc nng gia phi phm st gii, lm nn cc nng phm chng ta ang dng, bng cch t c li cu nguyn trc khi n, hi hng phc bu n chay, hay cng c tr gii ca mnh, n tt c chng sinh, trong khp php gii. Hoc chng ta chp tay cu nguyn cho tt c chng sinh, t ra cng u c nhng ba cm m bc nh mnh vy. Bi vit ny tm hiu vn n mn v n chay, trong phm vi o Pht, nhm mc ch khuyn khch, tn thn vic n chay ng Chnh Php, trng dng tm t bi, ch trng vic tu tm dng tnh, t c gic ng v gii thot, m thi. kt thc bi vit ny, c bi k nh sau: Nh n chay sut i Nhng tm khng thanh tnh Khng hiu bit Chnh Php Khc chi b n c. ---o0o---

n On Ci i Trn ci i ny, c rt nhiu nguyn nhn gy phin no v kh au cho mi ngi. Mt trong nhng nguyn nhn chnh l: chuyn n On, tc l chuyn n ngha v chuyn on th trn ci i. Theo thi thng, con ngi chng qun chuyn n ngha, nhng chuyn on th th nh i i, sng d cht mang theo! C ngi quan nim: n n on tr! Hoc l: Mi nm sau bo th cng chng mun! Mi nm th hn! Mi th truyn kip! K th khng i tri chung! C th khng bo khng phi l ngi! Mt nguyn nhn khc cng thng em li s bt an trong ni tm ca con ngi, cng mt ngha, hay tng ng, l: chuyn thng ght. Con ngi thng em lng thng yu nhng ngi em li ch li, em li an vui hnh phc cho mnh v ght b nhng ngi gy ra thit hi, hoc em phin no kh au n cho mnh. Trn ci i ny, con ngi thng yu ngi khc th rt t, nhng ght b th rt nhiu. Ti sao vy? Bi v, con ngi vn c t i rt cao, coi trng bn ng, cho nn ch cn mt li ni kh nghe, hoc mt vic lm bt nh , con ngi chuyn i t thng yu tr nn ght b, thm ch on hn th hn, mt cch d dng. Nhng chuyn nh vy thng xy ra trong x hi, ngay c trong gia nh cng khng trnh khi. Bi th cho nn, phin no kh au trn lan khp trn ci i ny. Chng ta nn bit rng: chuyn n on v chuyn thng ght chnh l nhng nguyn nhn, dn dt chng sanh vo vng sanh t lun hi, nhn chm chng sanh trong bin kh au, khng bao gi dt, nu khng bit tm cch thot ra. Trong kinh sch, c cu: "i h thin xch lng. Kh hi vn trng ba. Dc thot lun hi kh. To cp nim Di ". Ngha l nhng chuyn yu thng, nhng ni kh au trn th gian, nhiu v nh sng di, nh bin c mnh mng, vi hng vn ngn sng cao ngt, lin tip p ln u con ngi, nh mun nhn chm nhng tm hn yu ui, khng c ngh lc vn ln, t gii thot khi s au kh ca kip lun hi, sng mt cuc i an nhin t ti. Nu mun xy dng cuc sng hin i c an lc v hnh phc, chng ta phi gp rt nim Di

, ngha l lp tc dng nghip v chuyn nghip, sng tr v vi bn tm thanh tnh, c gng tm hiu cch ng x vi chuyn n on v tm hiu cch dp b chuyn thng ght. *** Trong phm vi bi ny, chng ta tm hiu chuyn n ngha v on th, hay chuyn thng yu v ght b, qua gio php ca o Pht m thi. Trn ci i ny, c nhiu ngi lm n cho ngi khc, gip mt vic no , t vic nh n vic ln, vt cht cng nh tinh thn, chng hn nh tm kim cng n vic lm, cho mn mt s tin, ng gip mt bi bo, vit gim mt l th, nhn tin h mt chuyn, lm ch hn mt m ci, ri chp cht vo vic n ngha lm, ngh rng ngi kia phi c bn phn lun lun nh n nhn, cho nn c dp th k l cng n, c dp th nhc nh ti hoi, khin cho ngi th nhn n m ra kh chu, bc bi, tm cch trnh n, khng cn mun gp mt ngi lm n gip mnh trc kia na. Khi ngi ra n gip , chng nhng khng nhn thy li lm ca mnh, li cn trch c ngi kia l v n bc ngha. Kt cuc, tnh cm b st m, mi giao ho b ct t, quan h khng cn tt p nh xa, khng kh bt u ngt ngt kh th, chin tranh nng, chin tranh lnh bt u, c hai u chm m trong phin no kh au, khng sao thot ra ni. Trong cuc sng gia nh cng vy, nu cha m lun lun k l cng n nui dng con ci, kh nhc th ny, ng cay th n, gian trun th kia, nhc nhn th y, lp i lp li, quanh nm sut thng, khin cho con ci, bc bi kh chu, m ra phn ng, chng thm chu nghe. Quan nim "dng nhi i lo" ca ng phng ngy trc, tc l nui dng con ci t lc cn b th, vi tm mong cu n ngy con khn ln, s nui li mnh lc tui gi, c l khng cn my thch hp cc x ty phng ngy nay. Nui con vi tm t bi th c cm ng. Nui con vi tm mong cu th gp phn ng. Bc lm cha m, phi bit hy sinh, nui con v tnh, v ngha cao c, khng nn tr gi, k l cng n, nh li c nhn, tng c dy: "Thi n bt cu bo p", chnh l ngha vy. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Nhc B Tt php, ng v s tr hnh b th. S v bt tr sc b th, bt tr thinh, hng, v, xc, php b th. B Tt ng nh th b th, bt tr tng. Nhc B Tt bt tr tng b th, k phc c bt kh t lng".

Ngha l: Nu chng ta khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, v khng chp su trn: sc, thinh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, ngha l b th vi tm lng rng ln, khng k th, khng c chp, khng tr tng, khng mong cu c n p, bt ty phn bit, b th ch v ch li ca chng sanh, khng v bt c iu g khc, th phc c khng th ngh, khng th bn, khng th o, khng th lng c. Ti sao nh vy? Bi v, tm lng nh vy ng vi tm Pht, khng khc. Ngi lm n qun ngay chuyn lm th c phc bu v cng. Tuy nhin, khi th nhn s gip , s quan tm, s chiu c, bt c t u n, bt c do ai lm, d ln lao hay nh nht n u, ngi bit tu tm dng tnh, phi bit tri n v bo n, tc l bit n v n n. Mt li ni n ngha ch tnh, mt li khuyn ln du dng, trong cn nhit no, qu hn bt c mn qu no khc, trong lc bnh thng. Ming khi i bng gi khi no. Trn ci i ny, chuyn n ngha bin thnh on th rt d dng, nh tr bn tay. Ngc li, chuyn on th tr thnh n ngha thc l kh khn v cng, ch c nhng bc thnh hin, hoc nhng ngi bit tu tm dng tnh, tc l nhng ngi mun sng an lc hnh phc, mi c th thc hnh c m thi. Trong cuc sng hng ngy, nht l cuc sng ca ngi ti gia, rt d ng chm, d sinh on th, t nhng vic ln, n vic nh mn, t vic c tnh, n vic v . Chng hn nh vic, cnh tranh ngh nghip, thng a n ch, thanh ton ln nhau, c ln nut c b, ly tht ngi, gi by hi nhau, chng k thng au, ca bao ngi khc, tan nh nt ca, gia nh ly tn, lm khi t ti, n ni thit mng. Chng hn nh vic, va chm quyn li, l li ni chi, ng chm t i, ni nng vng di, chng bit tn dng, tng bc mi ng, m ra th on. Con ngi cht cha, th on trong lng, su nh lng sng, rng nh bin c, sut i quyt tr, nhng mi hn th, lm sao cuc sng, yn vui cho c? Nhiu khi c ngi, ni ra nhng li, v thng v pht, v v t, chng c dng tm, chng c t , chng m ch ai, hoc l chng may, tri cho c ti, hn nhiu ngi khc, khin cho nhng k, c tm ganh t, k qu cao, t i my so, bo sao chng tc, chng gin cho c. Con ngi thng hay, tr th bo on, nn tm mi cch, tr a cho hn, cho tha tm tham, cho va tm sn, cho hp tm si, ngi cha b git, ngi con tr th,

git hi ngi kia, ngi con bn , li cng bo th, th hi nh vy: bao gi on th, mi c chm dt, cuc i mi c, bnh yn vui v? Nu ngi ta chi mnh mt ting, mnh tr li mt ming, c khi nng hn, thc ra qu d. Ngi ta mng mnh mt ting, mnh kham nhn c, khng tr a li di bt c hnh thc no, mi thc l kh. Ngi ta gi th chi mnh, l th b qung vo thng rc l l thng tnh. Nhng ng lu tr li l kh nghe trong kho tng tm thc ca mnh, tc l qun lun i, b qua lun, khng nh ti na, mi thc l kh. Ti sao nh vy? Bi v, lc cng phu tu tp ca mnh kh lm ri, ch khng phi mnh ngu u! Nu mnh tr a, cng b l th, u t trn trc, hn hc hn ho, nho v quyt chin, khin cho li qua, m ra ting li, vng bt vng mc, kh cc tm thn, khi tm nng gin, n ch nh nhau, tha gi kin tng, k b nhc u, k b thng au, ngi vo ngi khm, mi ng thc l: c m ngu vy! Trong kinh sch thng gi l: "v minh". C nhn c dy: "Mt s nhn chn s lnh", chnh l ngha vy. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan". B ngi th ght, d thc v c, v l qu chng, chng ta cng ng, khi tm tc gin, nn hiu nguyn do, chc chn phi c, nhn duyn i trc, duyn c i ny, ch v chng ta, khng bit thi. Chng hn nh l: li ni v tnh, c ch v , cng c th l, nguyn nhn ca chuyn, th ght on hn. Cnh tranh ngh nghip, hay tm ganh t, k gim pha, cng l nhng nguyn nhn d hiu. Tuy nhin, nu c dp gip c nhng ngi , trong lc h gp kh khn hay hon nn, chng ta c nhiu c hi ha gii on hn, bin th thnh bn. Nh vy chc chn tt p, hn l tip tc tranh chp, th hn, ri nm np lo s b tr th, php phng u lo, i sng khng lc no c bnh yn. C nhng ngi lm lc, sa chn vo vng ti li. Mt thi gian sau, nh gp c thin hu tri thc, thy lnh bn tt, gip hiu bit Chnh Php, gic ng c Chnh o, c gng quay v ng ngay no thng. Nhng ngi i v tm c chp, chp cht nhng on th xa xa, nht quyt phc th tr hn, nht nh khng tha th, i hi phm nhn phi chu nhng hnh pht tn c gp trm ngn ln, phi chu mun ngn au n, phi chu tan da nt tht, ngi i mi vui lng, h d. Th hi: nh vy ai tn

c hn ai, ai c tm c c hn ai? Th hi: ai ang mun dng nghip v chuyn nghip, cn ai ang mun to ti v to nghip? Mt con nga hoang mun tr v qu xa, phi tm sng nhn nhc, mi cm thy n tnh m ca ra vi mnh, sau mi c th tm trong dng sng m mng mt trong thm ngt. Tuy con nga hoang, qun th on cm, t ni ti tm, v min ti sng, ti bn sng ri, ci m ci lng, trng ra vi i, nhng i khng tha, khng m ci lng, t bi h x, n nga hoang v, li c lm cho, nga hoang cht gc, mt cch nhc nhn, v trn lng n, hn nguyn vt th! Ci i thng tn c nh vy! Con ngi thng nhn danh cng l, bo v chnh ngha, u tranh t do, i hi cng bnh, thc thi php tr, nhng thc cht ch thch gieo rc kh au cho k khc, chan ri th hn khp ni ni. Nu con ngi bit sn sng tha th cho ngi khc, cng nh tng nhiu ln trong i, tha th cho chnh bn thn mnh, th cnh gii thin ng nit bn cc lc chnh l y! Trn ci i ny, cng c nhng ngi pht tm xin tha th cho phm nhn st hi thn nhn ca mnh, c khi ti cht. Ti sao nh vy? Bi v, ngi thm tha hon cnh, thu r cm gic ca s mt mt ngi thn nh th no, cho nn khng mun gia nh ngi khc, d l phm nhn, tc l k th, phi lm vo cnh ng nh vy. Thng ch c nhng ngi tng ri vo hon cnh khn kh, khn nn, mi pht tm cm thng, thng xt ngi khc. Nhng ngi c tm i t i bi dng y mi c cuc sng an lc, khng hn th, khng phin no v kh au, ng thi to c an lc cho nhng ngi chung quanh. nhng ngi hnh B Tt o, bit sng vi tm Pht, khng phi sng vi tm ma. chnh l nhng ngi bit sng vi Chn Tm Pht Tnh ca mnh. Ngy xa, v T s th hai mi bn Aryasimha, trc khi b vua K Tn chm u, pht nguyn: Ngay khi c thnh o qu sau ny, ngi u tin ti s , chnh l b h! Ti sao vy? Bi v, c gp tai nn ln lao, tai ha khng khip, thm ch mt mng, mi c th chng minh trnh tu tp ca con ngi. Khng phi chng ta mong cu kh nn n th thch cng phu tu tp ca mnh. Tuy nhin, mt khi kh nn xy ra, chng ta bit ngay: n lc phi tr nghip qu, t nghip nhn, do chnh mnh to tc, t nhiu kip trc hoc kip ny. Cho nn, chng ta vn gi c thi bnh tnh thn nhin, chp nhn n tr qu bo, mi l ng qu, ch van xin cu nguyn, c c g u?

Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "D c ln non, xung bin, vo hang, Nghip bo vn theo con ngi nh hnh vi bng, Khng ai c th trnh khi c". Ngi th gian thng ni rng: "tri ku ai ny d!", hoc "li tri tuy tha m khng lt", chnh l ngha vy. Tuy nhin c ngi thc mc: c th khng tr sao ng lm ngi? Chng ta nn bit: Khng c vic g, trn th gian ny, t nhin sanh ra, hoc l xy ra, ngoi lut nhn qu. Ni mt cch khc: Tt c mi s vic u do nhn duyn sanh ra. Tt c mi s vic u do nhn duyn dit i. C ngi ngy nay gp vn s may mn, tt p yn vui, lm n pht t, thun bum xui gi, nh cao ca rng, con chu hiu tho, bn b thn thit, mi ngi mn thng. chnh l phc bo, l kt qu ca ci nghip nhn thin lnh, ngi gieo t nhiu kip trc, v trong kip ny, cho nn by gi c hng kt qu tt p . C ngi ngy nay gp nhiu xui xo, tai nn lin min, thm ch cht ngi, tn tt sut i, trc trc trc tr, tha gi kin tng, lm n tht bi, n nn t tung, nh tan ca nt, con ci hoang ng, bn b phn phc, mi ngi ght b. chnh l nghip bo, l hu qu ca ci nghip nhn bt thin, ngi gieo t nhiu kip trc, v trong kip ny, cho nn by gi lnh hu qu khng tt . Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: Dc tri tin th nhn, ng kim th gi th. Yu tri lai th qu, kim sanh tc gi th. Ngha l: Mun bit kip trc mnh lm g, hy nhn cuc sng ca mnh hin ti. Mun bit kip sau mnh s ra sao, hy nhn vic mnh ang lm hin ti. Nu hm nay mnh dt nt ngho nn khn kh, gp tai nn on th lin min, th l hu qu ca ci nhn to c nghip v khng bit lm vic phc thin trc y, ch khng c chuyn n on, thng ght ty tin ca thng no c. Nu hm nay mnh thng minh, n mc, gp

thc nhiu n c, th l kt qu ca ci nhn tu tm dng tnh, tch phc tch c nhiu i trc v i ny. Hm nay mnh c bnh an l qu ca ci nhn mnh khng to s bt an cho k khc, d l k th. Hm nay mnh c hnh phc l qu ca ci nhn mnh khng ph hoi hnh phc k khc, d l k th. Ngi bit tu tm dng tnh, gic ng c lut nhn qu mt cch chc chn, khng bao gi ngh n chuyn tr th, ng ni n chuyn thc hin vic tr th. Ti sao vy? Bi v, nhng on th mnh gp hm nay, chnh l hu qu ca ci nhn xu c, do chnh mnh to gy ra trc y, ch chng phi ai khc lm, by gi mnh phi gnh chu. Nu khng sng t c iu ny, con ngi c mi chm m trong on th kh au, trong vng sinh t lun hi, bit n bao gi mi thot ra c? Ch cn gic ng, bit quay u li, th bn b gii thot l y, phin no kh au chm dt! Chng ta cng khng nn bi quan vi s phn an bi, chp nhn ci gi l nh mnh, hay nh mng, hay s mng. Tri li, chng ta c th tch cc chuyn ha cuc i ca mnh, sa i ci nhn gieo, to trc kia. Ty theo "ci nhn" l ht ging loi no, sau khi c gieo xung t, phi ch thi tit nhn duyn, mi gt hi "ci qu" ca n, c khi sm tc thi, cng c khi tr mun. C khi gt phi qu chanh chua, nhng c th em bn i, mua qu cam ngt. l trng hp chng ta "l" gieo nhn xu, kip trc hay kip ny, nhng nh gp c thin tri thc nhc nh, khai ng, khuyn khch, chng ta bit phc thin, quay tr v chnh o, chuyn ba nghip thn khu xu c, thnh ba nghip thanh tnh thin lnh, lm nhiu vic phc c, tu tm dng tnh, chng ta c th gt "qu tt", hay t ra cng gim bt c "qu xu". Chng hn nh: chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. V nh gieo nhn bit tit kim, con ngi c th gt qu giu c, hay t ra cng gim bt c n xa vy. V nh bit chu kh hc hnh, cng c ngy t, thnh danh, hay t ra cng bt ngu dt hn trc, tr tu nh sng t hn. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l tt c mi s mi vic trn th gian u do tm ca chng ta to ra. Mun c qu thin ng trong tm, chng ta hy gieo nhn t bi h x, bc i v tha, thi n b c, d n bo on. Gieo nhn ch k, hn th, tham lam,

sn hn, si m, nht nh gt qu a ngc trong tm, phin no kh au, chc chn khng sai, ch c sm hay mun m thi. Trong sch c cu: Thin ng a ngc hai bn. Ai ng th nh, ai m th sa. Thin ng chng cha qu ma. Ai ngi tm thin tm ra thin ng. Chng ta thu hiu l l chn tht ca cuc i l v thng, khng c g tn ti vnh vin, khng c g l t nhin sanh. Lut nhn qu p dng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. Sinh s th s sinh. Nhn no th qu ny. Gieo gi th gt bo. C la th c khi. Cu nguyn khn vi ch em li s bnh an tm hn tm thi m thi. Bnh an thc s ch c cho ngi thin tm. Thin ng hay a ngc, tuy l hai tm trng khc nhau, nhng tt c thc s ch l cc trng thi trong thm tm ca tt c chng ta m thi. Cng v nh bin ng hay bin lng, u l hai trng thi ca bin m thi vy. C iu thc mc quan trng, l: "Con ngi thng ai nhiu nht v ght ai nhiu nht?". Nu nh c hi: mnh thng ai nhiu nht, thng thng con ngi s p: thng cha m nhiu nht, hoc thng v hay chng nhiu nht, hoc thng con ci nhiu nht. Tuy nhin, trn thc t, nu nhng ngi thn lm chuyn g mch lng tri , hoc khng c tnh thng yu p li nh mnh mong mun, thm ch cn em lng thng yu k no khc, con ngi s i lng thng yu nhiu nht thnh ra th ght nhiu nht! Nh vy, thc s con ngi trn th gian ny thng chnh bn thn mnh nhiu nht, ch khng phi ngi no khc! Cn nu nh c hi: mnh th ght ai nhiu nht, thng thng con ngi s p: th k ny hi mnh, ght ngi kia hn mnh, nhiu nht. Tuy nhin, trn thc t, con ngi th ght chnh bn thn mnh nhiu nht, ch khng phi ngi no khc! Ti sao vy? Bi v, con ngi v lng tham lam v hn, vn to ti to nghip, d bit hu qu khng tt s n vi mnh. Bi v, con ngi v lng sn hn v bin, vn to ti to nghip, d bit hu qu him nguy s n vi mnh. Bi v, con ngi v lng si m v cng, vn to ti to nghip, d bit hu qu kh lng s n vi mnh.

Ngha l con ngi th ght chnh bn thn mnh nhiu nht, bi v s v minh t nhiu i nhiu kip, cho nn lun lun duyn theo cnh trn, to ti to nghip khng ngng, do lnh nghip bo, hu qu nng n, trm lun sanh t, m vn khng thc tnh tm ng gii thot! Trong sch c cu: "Gio a tt on". Ngha l dy nhiu sinh th on. Trong o cng nh ngoi i, thng khi nhng ngi c lng, mun ch dy nhiu cho th h sau, mun truyn dy tt c nhng iu cn thit, mun nhng ngi ni di t c nhng thnh tch kh quan. Tuy nhin, chnh v mun qu nhiu nh vy, cho nn ch dy qu nhiu, k lut nghim khc, rn luyn kh cng, kim sot cht ch, sch tn thng xuyn, nhiu ngi th h sau chng nhng khng bit n, khng hiu thu tm lng ca th h trc, tri li, cn sanh tm on trch, hn gin, t hn na l, sanh tm th hn! ng l "lm n mc on" vy! C nhn c dy: "Ngi ch ta m ch phi tc l thy ta. Ngi khen ta m khen phi tc l bn ta". i vi ngi i, quan nim ny qu l kim ch nam cho bc qun t, trong vic x th i. Tuy nhin, i vi ngi bit tu tm dng tnh, theo quan im ca o Pht, ngi khc khen hay ch, d phi hay khng phi, chng ta u tn trng h nh bc thy lnh hoc bn tt. Cn hn th na, chng ta nhn h nh nhng bc b tt. Ti sao vy? Bi v, ngi gip phng tin cho mnh tu tp, hong php li sanh, cng nh ngi chuyn ph ri, bng hnh ng cng nh bng li ni, u l bc "thin hu tri thc" ca mnh. Hng ngi th nht c v nh b tt thun hnh, chng hn nh thy dy hc hay bn hu hng gip chng ta, thng ban cho nhng li khen thng thc tnh, ng lc, khuyn khch, ng vin tinh thn, hoc ch trch hay qu pht vi tt c tm lng t bi, v s tin b ca chng ta, ch khng v bn ng ca h. Hng ngi th hai c v nh b tt nghch hnh, chng hn nh gim kho trng thi hay trng i. Nhng ngi ny nhiu khi khen ch khng phi lc, khng phi v thin tm, li c dng , c tm, khng phi v chng ta, m v bn ng ca h. Nh hng ngi th nht, chng ta c c s hiu bit, c c kin thc, t c gic ng, vng tm tu hc, bit ng ngay l phi noi theo. Nh hng ngi th hai, chng ta c c bng cp i, nu vt qua c s kho hch v thi u, hoc chng ta bit c trnh tu tm dng tnh ca mnh n u, t c trnh no, chn tru ti giai on th my.

Trong cc cha lun lun c th tn tng ca c hai hng ngi trn y: tng c H Php v tng Tiu Din i S. Tng c H Php vi khun mt khi ng tun t, tay cm kim tr tu ct t phin no, vt qua kh au, p ln trn con rn c c ba u di chn, biu tng ca tam c: tham sn si, khng phi l mt v, m tng trng cho tt c nhng ngi c cng vi Chnh Php, l hng ngi th nht ni trn. Tiu Din i S vi khun mt d dn, l li phun la mu, u c i ba ngn ni, khu phn xut ha, u thng tam sn, khng phi l mt v, m tng trng cho tt c nhng ngi c cng gip Chnh Php c sng t hn, l hng ngi th hai ni trn. Bi vy cho nn, chng ta lun lun chn thnh cm nim n c ca c hai hng ngi ni trn, gip chng ta tin tu trn mi phng din. Theo kinh in nh Pht, sng trn ci i ny, ngi no cng th nhn bn th n ln, lc no cng phi nn bit lo n p, bng s cung knh, cng dng v phng s. Bn th n ln, cng gi l t trng n, l: 1. n cha m 2. n chng sanh 3. n quc gia 4. n Tam Bo. 1. Cha m sanh thnh dng dc rt kh cng, cc nhc, trong nhiu nm thng di, chng ta mi c c nh ngy nay. Ngi bit tu tm dng tnh, phi bo p n cha m, bng s cung knh, phng dng vt cht cng nh tinh thn, nhng quan trng hn c, chnh l gip cha m hiu bit Chnh Php, sm ng Chnh o, vnh vin thot ly phin no kh au, sng i an lc hnh phc. Ch v bnh vc v con, bnh vc chng con, hoc ch v mt li khin trch, mt s bt nh , chng hn nh cha m chia ca ci khng ng u nh mun, nhiu ngi trn th gian ny phi sch tt c nhng n ngha ca cha m t xa n nay, t cha b m, khng nui khng dng, khng thm sn sc, khng h thm ving, khng mun nhn nhn, i khi cn tr mt on th, thm ch st hi, tranh ginh ti sn! l trng ti hng u trong ng nghch ti. 2. Chng ta ang sng trong x hi, tc l c v s chng sanh sng chung quanh, gip chng ta mi phng din, vt cht cng nh tinh thn. Chng hn nh nh ngi nng dn chng ta c cm n, nh ngi cng nhn chng ta c o mc, c xe i, c dng, c nh . Chng hn nh nh ngi thy thuc, y t, sc khe chng ta c chm sc, nh ngi thy gio, kin thc chng ta c m mang, tr tu sng sut. l cha k tru b cy rung, con nga ko xe, con ch gi nh, lc vn chuyn. Ngi bit tu tm dng tnh, phi bo p n x hi, bng s sing nng lm vic, gip ngi gip i, lm tt c mi s mi vic ch li cho mi ngi,

khng phung ph thc phm, sn phm, ca ci, vt dng, d do chnh mnh b tin ra mua. Ti sao vy? Bi v, l cng lao ca x hi, v nhiu ngi khc ang thiu thn, nhiu chng sanh khc ang cn nhng th , dng khng ht th em cho, khng nn ph ca! 3. Chng ta sng trong mt quc gia thi bnh thnh tr, c nhiu phc li x hi, cm no o m, sung tc tin nghi, an c lc nghip. Ngi bit tu tm dng tnh, phi bo p n quc gia, bng s c gng lm mt ngi dn lng thin, lm ngi c lng tm chc nghip, gp phn xy dng t nc, khng ph ri trt t tr an ca x hi, khng gy au kh cho nhng ngi khc sng chung quanh, khng lm nhng chuyn li mnh hi ngi, khng li dng k h ca lut php hi ngi, kim tin bc triu, sng cho sung sng, khng vit th ri, khng m b thc, khng chc b go, khng to tranh chp, khng gy on th. Mnh mun sng i an lc hnh phc, nn gip ngi khc cng sng an lc hnh phc nh mnh. Nh tm tr c thanh tnh, sng c an vui, thc v ci lnh, cc lc thin ng, khi s a ngc, khng cn chc tng, trn mt bo! 4. Sau ht trn ht, nhng ngi tri i, d gi hay tr, thy c v thng, hiu bit nhn qu, ti nghip phc bu, c c chnh kin, hnh bt chnh o, do n Tam Bo, ch dy thc rnh, gip chng sanh, thot ly sanh t, lun hi nghip bo, trnh khi kh au, hy mau thc tnh, tu tm dng tnh, ng i n ngy, nhm mt xui tay, chng may phi a, vo ba ng c, a ngc ng qu, hoc l sc sanh, khng ai cu c, d c nim Pht, cho mi ting, hoc mi ngn ting, cng vy m thi, qu mun ri! Ngi bit tu tm dng tnh, phi bo p n Tam Bo, bng s tinh tn tu tp, cung knh cng dng, bng cch dng nghip v chuyn nghip, chm dt to ti to nghip, bng cch gip ngi khc tu tm dng tnh, t gic gic tha, gic hnh vin mn. Chng ta th suy gm cu chuyn sau y: C mt n b ang i trn ng vo l st sinh b git lm tht. Nhng con b vn bng nhau, hc nhau, chen nhau, ln nhau, nghinh nhau, nghch nhau. Chng khng bit ri y, ch trong pht giy, cuc i ca chng s b kt thc th thm bit l dng no. Chng khng bit g c, ch bit u tranh, ginh git, hn thua, cho n giy pht cui cng ca mng sng. Ngi i thng ni: ngu nh b! Tuy nhin ngi i c thng minh hn chng? Th xt ci i c bao nm, m con ngi vn sng trong cn m: bon chen, u tranh, ginh git, chn p, ch p, chi bi, tha

gi, kin tng, ng , hn thua nhau tng li ni, ghm nhau tng c ch, th on nhau tng hnh ng, chp cht tng chuyn lm n nh nht, cht cha tng chuyn th on lt vt, n chuyn hn th khng i tri chung. Con ngi thng c tm chp ng, cho nn ch k, ch mun chnh mnh, gia nh mnh, b con mnh, ging h mnh, t chc mnh, dn tc mnh, bt c ci g dnh ti mnh, u ng hng nht! Ngoi ra th mc k, sng cht mc by, ti ny sung sng, nh vy ri! Thc l hi i, ci i ni tri, v cng v tn! *** Tm li, chuyn n on l chuyn di ca con ngi, ca ci i phin no kh au, ni mi khng bao gi cng. Cho d sut i, chng ta lun lun, lm chuyn n ngha, cho bt c ai, nhng nu ch cn, mt ln m thi, t chi gip ngi, lp tc chng ta, gp ngay on th! Ngi i phi sch tt c nhng g tt p ngi khc lm cho h, trong sut mt khong thi gian di, ch ghi nh mt vic bt nh sau cng m thi, xong ri dt p! Trn ci i ny, ch "n" t gp, ch "On" khp ni. Chnh v nhng quan nim nh vy, cho nn con ngi lun lun ln ln trong sanh t lun hi, trong phin no kh au, vay tr tr vay, trin min sut i, khng bao gi dt. Trong kinh sch, Ch T c dy: Tc hu ngha s. Th tnh ng tm. Tc v ngha s. Th cung lon tm. Cung lon ty tnh nim. Lm chung b nghip khin. Tnh ng bt do tnh. Lm chung nng chuyn nghip Ngha l: Lm vic c ngha, em li an lc hnh phc, cho mnh v cho ngi. L tm tnh ng. Lm vic v ngha, em li phin no kh au, li mnh hi ngi. L tm cung lon. Cung lon theo tnh nim: thng ght n on. Lm chung b nghip li. Tnh ng khng theo tnh, tm bnh tnh thn nhin. Lm chung chuyn c nghip.

---o0o--Bt Nh Tm Kinh Nng theo gio php Pht Tm Kinh Bt Nh gip ta i. n b gic ng thnh thi Thot ly phin no cuc i an vui. Li m u: Bt Nh Tm Kinh l bi kinh nht tng ca tt c cc tng phi Pht gio. Nu c tng, hiu r v em p dng nhng iu c Pht dy trong Bt Nh Tm Kinh vo i sng hng ngy ca ngi Pht T, d ti gia hay xut gia, ch li khng th ngh bn, phc c v cng c vn ton. -oOoTrn cuc i ny, d giu sang hay ngho kh, d tr thc hay bnh dn, d nam ph lo u, d da trng da en hay da mu, d vua cha hay dn chng, ni chung, bt c ngi no cng c hai th bnh: thn bnh v tm bnh. i vi thn bnh, chng hn nh au rng, nhc u, s mi, cm cm, ho hen, trc xng, hoc au tim gan t ph thn, chng ta cn ti ti nng, kh nng tr bnh ca cc v thy thuc, d ng y hay ty y. phng nga thn bnh, c nhng phng php tp th dc, nhng cch dng sinh khoa hc, nhng ch n ung thch ng vi tng la tui, v tnh trng sc khe c nhn. Nhng ngi ngh rng: nh theo mn phi ny, theo tn gio kia, theo gio ch n, s khe mnh sng lu, s v bnh v tt, hoc tu thin tr dt bnh ung th, ung nc thnh tr c b bnh, ch l: nhng ngi ang sng trong cn m. o Pht gi l: v minh. Ti sao vy? Bi v ngay n c Pht, l bc ton gic, vn C thn bnh, nhng Khng phin no v kh au, tm tr vn an nhin t ti, trong mi hon cnh. Ni mt cch khc: c Pht khng c tm bnh. Bt c ai sng trn i ny, cn mang thn xc con ngi, l cn kh v thn bnh, nu khng gic ng c chn l vi diu nhim mu. Cc v gio ch ca cc tn gio cng c thn bnh v ri cng cht nh mi ngi m thi. Trong thi bui khoa hc tin b ngy nay, ngay ti nhng quc gia vn minh tin b ty phng, vn cn mt s ngi, bnh dn cng nh tr thc khoa bng, khi c thn bnh, li i tm ung, nc sui nc sng, cu

mong php l, vi c nim tin, thng gia tr, hay ban php lnh, hoc c n in, t ng b trn, no chng bit, tr dt b bnh, c bnh nan y, thm ch cu c, ngi cht sng li! Chng ta th suy ngh xem: nhng v t xng l thng , l thnh thn thin a, tu hnh chng c g , cu ngi cht c sng li, lm g, c ngi i tn th n s hay chng? Ti sao ch cu ngi ny, khng cu nhng ngi khc? D c cu c bao nhiu ngi, ri sau , nhng ngi ny cng li cht mt ln na, ln ny cht thit , nh bt c mi ngi no khc, trn th gian ny. Nht l nhng v t xng l thng , l thnh thn thin a kia, ri cng cht nh ai, v li cn cht thm, khng ch chn thy, na l khc! Nu nh cc php l, cc iu linh thing huyn b c thc, cc bnh vin, cc c quan y t nn ng ca, cc bc s, dc s, y t, iu dng vin, chuyn vin y t, nn gii ngh, v chc sc cc tn gio khng cn c y s ring, khng cn nm iu tr bnh vin. Nhiu ngi m tn d oan hn na, khi c thn bnh, li chy i tm, thy ba thy ngi, tm s tm si, thuc tin linh thing, ch mt vin thi, tr dt b bnh, thit l ti nghip, thc ng thng xt, ch kh b gt, tin mt tt mang. Nhng ngi nh vy l nhng ngi khng c tr tu bt nh, khng nhn c thc tng ca cc php th gian, rt d b lung lc bi bt c lun iu thuyt ging, hay tuyn truyn no, c v m m h h, c v linh thing huyn b, c v nh in nhp, t th gii v hnh no , khng gii thch c, thc ra khng lm sao gii thch c, cho d h l tin s k s, bc s nha s, vn s thi s, hc s hc gi, chuyn vin, chuyn gia, hay bt c ai. Ti sao vy? Bi v mi ngi u s cht, cng giu cng gii cng s nhiu hn, s mt ci thn mng ny, m thi! Cn i vi tm bnh th sao? Tm bnh c th chia lm hai loi: cc bnh tm thn v nhng kh au v mt tinh thn. i vi cc th bnh tm thn, cng c nhng bnh vin thn kinh, cc dng tr vin, vi cc chuyn vin tm l, bc s tm thn, chm sc v iu tr. i vi nhng kh au v mt tinh thn, con ngi mi cn ti s gip ca cc tn gio. S gip ca cc tn gio c nhiu hnh thc khc nhau, ty theo cn c, ty theo hon cnh, ty theo a phng, ty theo phong tc v tp qun ca mi dn tc. Nhiu kh au phin no ca con ngi khng th iu tr dt hn tn gc, bng thuc men, hay cc phng php tm l hc, m phi c iu tr bng i sng ni tm, bng sc mnh tm linh, bng tr tu bt nh.

Trong phm vi bi ny, chng ta cp n vn i sng ni tm, hay sc mnh tm linh, hay tr tu bt nh trong o Pht, m thi. o Pht l o cu kh nhn loi, cho nn mnh m nhn nh: cuc i l b kh. Chng ta ai ai cng ng vi nhau rng: cuc i kh nhiu hn vui. Nhng khng phi v vy m chng ta bi quan ym th, chn i th ng, chp nhn nh mnh sn c, chp nhn s phn an bi, chp nhn cc cnh kh au ca cuc i. o Pht khng dng li nhn nh nh vy. o Pht dy chng ta nhiu phng php: "Lm sao cho i bt kh. Lm sao cho i ht kh". Trong tt c cc kinh in ca o Pht, ghi li li ch dy ca c Pht, u nu r cc php mn tu tp, nhm mc ch gip chng sinh, gii thot khi phin no v kh au, mt cch tch cc, mt cch hiu qu. Thc ra, mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht vy. Tuy nhin, c Pht l mt bc o s gic ng, em chn l gic ng chng sinh, ch khng phi l thn linh, hay thng , chuyn ban phc ging ha, cho nn khng c th cu gip con ngi thot kh, qua cc li khn cu van xin, cu nguyn khn vi, mi khi con ngi gp phin no v kh au. Trong kinh sch, c cu: "Chng con kh nguyn xin t ". Con ngi phi bit t mnh, t cu chnh mnh, nhng bng cch no? Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php" Ngha l: con ngi mun t cu chnh mnh, thot ly mi kh ch, cn phi thp sng ngn uc tr tu, phi sng sut hc hiu v nng theo Chnh Php, tc l cc php mn tu tp, c Pht dy trong cc kinh in, chng hn nh "Bt Nh Tm Kinh", v lun lun thc hnh trong cuc sng hng ngy, ch khng phi ch cu nguyn sung. "Bt Nh Tm Kinh" l bi kinh ch dy phng php tu tm dng tnh, dp tr tm lon ng bt an, cu nhim u trc, pht hin chn tm, bt cu bt tnh, bt tng bt gim, gip cho chng sanh sng c an lc hnh phc, khng cn phin no kh au, gic ng c con ngi chn tht, gii thot khi sanh t lun hi.

Chn tm mi thc l mnh, cn ci xc thn v ci tm bt an lon ng khng phi l mnh, s b b li th gian, khi chng ta ra i sang kip khc. Nh vy, chng ta hc Bt Nh Tm Kinh l nhn c bn tm bn tnh thc s ca mnh. Khi hc xong kinh ny, nu chng ta trc nhn c bn tm thanh tnh hay chn tm, tc l tr tu bt nh bng sng, con ng vo o khai m. Thc ra, mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht vy. Ngi Pht T sinh hot trong cha, hay i cha l Pht tng kinh, thng thuc lng Bt Nh Tm Kinh. Bi v Bt Nh Tm Kinh rt quan trng trong Pht gio, l cu knh ti thng ca o Pht, cho nn bt c kha tng kinh no, bt c kha hnh thin no, bt c kha tu hc no, thuc bt c tng phi no ca Pht gio, cng u c Bt Nh Tm Kinh, d bng ting Vit, ting Hn Vit, hay ting Pali. Thm mt bc na, nu nh chng ta cng nhau tm hiu nhng iu c Pht dy trong Bt Nh Tm Kinh, ri em p dng vo i sng hng ngy, th ch li v lng v bin, cng c v phc c vin mn, khng th ngh bn. *** Theo kinh in ca o Pht, con ngi c tm mun bn ngn th tm bnh. No l bnh tham lam, bnh sn hn, bnh si m, bnh c chp, bnh nghi ng, bnh cao ngo, bnh thnh kin, bnh t kin, bnh bin kin, bnh thin kin, bnh nh kin, bnh thng kin, bnh on kin, bnh kin th, bnh gii cm th, bnh tng tng, bnh cm th, bnh tro c, bnh hn trm, bnh gii i. Bi vy cho nn, c Pht ch dy tm mun bn ngn php mn tu tp, i tr v dit tr tng th tm bnh. Chng hn nh dit tr tm tham lam, bn sn, c Pht dy gi gii v thc hnh php mn b th. Ngi no hiu c hnh b th em li v lng v bin phc bu, v thc hnh c hnh b th hng ngy, th tm tham lam, bn sn s gim i nhiu. Ngi no bit cho ra, bit cu ngi gip i, cuc sng c an vui. Ngi no ch bit tm mi cch ht v, mu m hi ngi hi i, bt chp th on, bt k tha nhn, cuc sng chc chn bt an. Mun gim bt tm tham lam, chng ta phi bt ham mun, bt ham thch, bt nhu cu, v nn bit th no l . Ngi khng bit th no l , v nh ngi kht nc, li ung nc bin mn, cng lc cng thm kht, khng bao gi tha mn! Nu khng c nhng g mnh thch, th hy thch nhng g mnh c. Th l yn chuyn! Khi to ti to nghip thm na!

Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng ". Ngha l: Ngi bit th no l , tuy nm trn t, cng thy an vui li lc. Ngi khng bit th no l , tuy thn trn cnh gii thin ng, tm vn khng tha mn! Chng hn nh dit tr tm sn hn, hay nng gin, c Pht dy thin nh v thc hnh php qun t bi. Con ngi tng trng tm t bi c th nhng cn nng gin s gim i rt nhiu. Cp mt ca ngi c tm t bi, lun lun cm thng, thng nhn cuc i, c x nh nhng, d di khoan dung, vi mi ngi chung quanh, kh ni cn sn i vi nhng li lm, nhng sai tri ca ngi khc, d l ngi thn hay k th cng vy, v khng li dng lng t bi ca ngi khc. Cc bc ph huynh cn c tm t bi qung i, mi c th gi gn c hnh phc trong gia nh. Cc nh gio cn c tm t bi qung i, mi c th thng yu, dy d hc sinh, nh con rut ca chnh mnh. Cc nh tu cn c tm t bi qung i, mi c th thng xt chng sanh ang trm lun au kh, pht nguyn tu hnh tinh tn, t v tha, sn sng hy sinh, phc v nhn loi. Chng hn nh dit tr tm si m, c Pht ch dy tr tu bt nh. chnh l tam v lu hc ca Pht gio: Gii-nh-Tu, l phng tin gip chng sinh gii thot, khng cn lt vo vng sanh t lun hi, phin no v kh au na. Chng hn nh dit tr tm hay c chp, sng d cht mang theo nhng li ngi khc ni mch lng, c Pht ch dy php i tr l tm h x. Ngi no hiu c rng cha chp cng nhiu th trong tm thc ca mnh, u c cng nng n nhc nhi, cng b trm lun trong sanh t lun hi, trong phin no v kh au, chng ch li g, bn c gng pht trin tm h x, t khc s cm thy khinh an nh nhng, mt s nhn cuc i mt cch lc quan hn, cuc sng s an vui li lc hn. Tr tu bt nh trong o Pht, c ging gii trong Bt Nh Tm Kinh, cng nh c cp n trong tam tng kinh in, khc vi tr tu ca th gian. th gian, ngi c tr tu l ngi hc cao hiu rng, c bng cp cc ngnh ngh, hoc l ngi thng minh lanh li, khn ngoan sng sut, bit cch i ph, ng x nhanh chng, i p mch lc, ni nng lu lot, thuc nhiu vn , qua nhiu phng din, trong mi hon cnh. Nhng, ngi c tr tu trn th gian vn sng trong in o mng tng, vn sng

trong phin no kh au, vn b cnh trn li cun m nhim, cng nh bao nhiu ngi khc. Khi c thi c th, vinh quang thng li, h h h h h, hn hoan hn h, vui v r rng. Khi thi th xoay tr, mt mt tht thu, c nghip suy tn, gia cnh lm than, h u t su mun, phin no kh au, c khi khng cn mun sng na. Cn tr tu bt nh trong o Pht l phng tin gip tt c chng sinh, hiu bit mun s mi vic trn i, mt cch "ng nh thc", khng in o mng tng, khng nhn gi lm chn, t c gic ng v gii thot khi sanh t lun hi, thot ly phin no kh au, kin to mt cuc sng an lc v hnh phc, ngay trn th gian ny. *** M u Bt Nh Tm Kinh, c Pht dy: "Qun T Ti B Tt hnh thm bt nh ba la mt a thi, chiu kin ng un giai khng, nht thit kh ch. X Li T! Sc bt d khng, khng bt d sc, sc tc th khng, khng tc th sc, th, tng, hnh, thc, dic phc nh th". Ngha l: Mun qun chiu cuc sng mt cch t ti, nh cc bc B Tt, cn phi thc hnh tr tu bt nh mt cch thm su, n mc tt cng ba la mt, khi xt thy nm un u khng, con ngi s vt qua c tt c mi kh ch. trn i ny, sc chng khc khng, khng chng khc sc, sc tc l khng, khng tc l sc, cc un khc: th, tng, hnh, thc, cng u nh vy. * Th no l: "Xt thy nm un u khng?". Nm un gm c: sc, th, tng, hnh, thc. Sc l phn thn xc, c hnh tng, c sc tng, nhn thy c bng mt thng. Th, tng, hnh, thc, l phn tinh thn, hay tm linh, khng hnh tng, khng nhn thy c bng mt thng. * Chng ta nn bit rng: ngun gc ca mi s au kh trn th gian ny u do "tm c chp" m ra. Chng ta c chp iu g? Chng ta c chp rt nhiu th. Chng hn nh chng ta khng nhn thy c "con ngi chn tht", cho nn chp rng: ng un l thc, tc l chp thn ny v tm ny l thc, trong kinh sch gi nh vy l "chp ng". Chng hn nh chng ta khng nhn nh c ton b s thc, nguyn vn chn l, cho nn chp rng: vic ny ng, vic kia sai, th ny l phi, th kia l quy, sut ngy thch tranh ci chuyn th phi, trong kinh sch gi nh vy l "chp php".

Trong Kinh Vin Gic, c Pht c dy: "Con ngi v v minh cho nn c hai th chp: chp ng v chp php. l hai nguyn nhn chnh gy ra phin no v kh au ca cuc i". Khi no hiu c mt cch r rng v ph tr c hai nguyn nhn chnh gy ra kh au v mt tinh thn ny, chng ta s tm c an lc v hnh phc thc s, ngay trong cuc sng hin ti. Trc ht, chng ta cn tm hiu v chp ng. Chp ng c ngha l: chng ta chp ci thn gi tm v ci tm v thng, li cho l "thc", li tng chnh l "mnh", cho nn mi phin no v kh au. 1) Trc ht, ni v ci sc thn gi tm, tc l ci thn xc ca chng ta, lc mi sanh ra i, ch c vi k l thi, by gi th cn nng n my chc k l. u ra my chc k l , nu khng do cc cht: t, nc, gi, la, to nn m thi. t l nhng cht cng trong thn ngi nh: tc, lng, rng, mng, xng, tht. Khi cn sng, chng ta mn nhng cht t t m ra, bi b ci thn ny hng ngy nh: cm go, bnh m, tri cy. n khi cht, nhng th ny tr v vi t. Nc l nhng cht lng trong thn ngi nh: mu, m, nc ming. Khi cn sng, chng ta mn nhng cht t nc m ra, bi b ci thn ny hng ngy nh: canh, sa, nc gii kht. n khi cht, nhng th ny tr v vi nc. Gi l nhng cht hi trong thn ngi. Khi cn sng, chng ta mn nhng cht t khng kh, ht v th ra, bi b ci thn ny hng ngy. n khi cht, nhng th ny tr v vi khng kh. La l nhng cht m trong thn ngi. Khi cn sng, chng ta mn nhng cht sanh nhit, bi b ci thn ny hng ngy nh: gng, cht m. n khi cht, nhng th ny tr v vi h khng. Ci sc thn gi tm nng my chc k l ny ca chng ta bao gm bn th ni trn, trong kinh sch gi l thn t i - khng phi l "thc". Ti sao vy? Bi v nu ci thn t i ny thc l ca chng ta, th n phi tun lnh v ty thuc quyn x dng ca chng ta. Chng ta ai ai cng mun ci thn t i ny tr mi khng gi, khe mi khng au, cn mi khng hoi. Nhng, t xa n nay, t ng sang ty, t hong gia n dn chng, t giu sang n ngho hn, t hc thc n bnh dn, c ai c toi nguyn nh vy u? Vy m ai ng n "n", chng ta lin ni xung, nht nh n thua , nht nh vc n kin, nht nh i bi thng, nht nh lm ti lun, cho h gin cho n, khng th nhn ni, ch nhm bo v ci thn t i vn gi tm, vn khng thc ny, ri mt ngy kia, d-mun-hay-

khng, mi ngi u phi b li, i sang th gii khc, ti sinh kip khc, vi c mt ng nghip bo bt thin chng lnh chng cht! i ngi chng qua ch l hi th, khi th hi ra m chng ht vo c na, th h t vong! i ngi ch l tm vay mn t, nc, gi, la, t bn ngoi, bi b cho t, nc, gi, la, bn trong thn, tng ngy tng gi, tng pht tng giy. Khi khng vay mn na, con ngi khng tn ti c. Ch v con ngi, cuc sng quay cung, mi lo kim tin, mi lo hng th, mi lo gi gn, mt mi ho huyn, lc no cng tng: "i cn di m", cho nn hn thua, tng cu tng li, kim chuyn u tranh, chim ot ti sn, danh li ph du, ginh git ming n, dng chuyn tha kin, i hi bi thng, tin bc phi nhn, ch bit li mnh, bt k hi ngi, em li kh au, cho bao ngi khc. Bi vy chnh mnh cng chu au kh phin no, tm tr lun lun bt an. Con ngi qun rng: ngoi ngha trang, u phi ch c, m phn cc c, trm tui m thi! Hiu c nh vy, chng ta khng cn chp ci thn t i my chc k l ny l thc na, th s au kh, cho mnh v cho ngi, chc chn s gim bt. Ci thn t i khng cn l thc na, th nhng th ph thuc nh: nh ca, tin bc, danh vng, a v, cn c ngha g na u, m ham mun tranh chp, u st pht, hn thua c mt, cho i thm au kh? Ci thn t i, cn phi b li, th c th g, em theo c ch? C em theo chng, chng qua l ti, l nghip l bo, to trong i, m thi. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ngi hn th thm on. K thua ng chng yn. Hn thua u x ht. Gic ng c an lnh". Lm c nh vy, chng ta khe re! Bng khng nh vy, ng than kh nhc, nh b ko xe, te tua ti t! Chuc kh vo thn l t chng ta m thi. ng than tri trch t. Khng ai lm cho chng ta au kh v phin no c, nu chng ta khng mun tip nhn s phin no v kh au . V nh ngi ta a la phin no n, nu chng ta khng a thn tm mnh ra n nhn, th la chng c tc dng phin no g c! Chng hn nh l: c ngi ti ni, mnh l ngi xu, mnh c thc xu, hay khng phi xu, t xt t bit, t sa t i, t mnh chuyn ho, t nguyn sm hi, gin d lm chi, cho chng khinh khi, x g li ni! Khng tc khng gin, th s khng hn, ng kh ng kh! Khe qu khe qu!

2) Ci thn t i, my chc k l, tt c mi ngi, l nh vy . Cn ci "tm" th sao? Con ngi chng ta l mt, cn ci tm th lng xng ln xn, thay i lin min. Ti sao chng ta b kh au nhiu i nhiu kip nh vy? Bi v chng ta, chp lm "vng tm", lng xng ln xn, thay i lin min, cho l "mnh", ri nng theo , cht vui cht bun, cht ci cht khc, sut ngy sut m, sut thng sut nm, sut c i ny, v nhng i sau! *Vng tm gm c: tm th, tm tng, tm hnh, tm thc. Do tm tham lam, con ngi th nhn, th vt cht, ca ci tin bc, vinh thn ph gia, khng cn bit n, ca chnh t, bo bo gi gn, cho n lc cht, sinh lng tic ca, nhm mt khng yn. Do tm sn hn, con ngi th nhn, th li ni, thit l kh nghe, d v ngha l, sinh lng th on, bc dc tc ti, kh chu bt an. Do tm si m, con ngi th nhn, nhng chuyn th phi, phi quy ng sai, hn thua tt xu, nhng chuyn thng ght, tr th bo on, gp iu bt bnh, chm cht t i, hm he tha kin, gy bao au kh, phin ly ngi khc, d thn hay th. Ni vn tt l: th nhiu kh nhiu, chp nhiu mt nhiu. Bung x th thanh thn, tha th th th thi. Chuyn hiu rt n gin, thc hnh khng d dng, nhng khng phi bt kh. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Thng li sinh th on. Tht bi chu kh au. Khng quan tm thng bi. Sng an lc hnh phc". Ci tm ngh suy, tnh ton hn thua, lng xng ln xn, sut ngy sut m, c phi "thc" l chng ta hay chng? Trong sch c cu: Ngi vui cnh p bao lu. Ngi bun cnh c vui u bao gi. Ngha l cng mt cnh, nu chng ta c tm s bun phin o no, khng thy cnh vui cht no. Cn nu nh chng ta c tm trng hn hoan vui v, d cy kh tri l, cnh vn p vui nh thng. Ci tm hn hoan vui v l ca chng ta, hay ci tm bun thm l th l ca chng ta? Sch cng c cu:

Tm bun cnh c vui sao. Tm an d cnh ng no cng an. Cng mt cu ni, nu tm an n, vui v mt m, chng ta cho l: ni ng ni phi, ni sao cng c, ni ngc cng xong. Tri li, tm ang bc bi, ai ni cu no, chng ta cho l: ni sai ni by, ni xin ni x, ni bng ni gi, ni hnh ni ti, ni quy ni qu. i vi ngi thn, thng yu tru mn, tm chng ta tt, mc d cha chc, lc no cng tt, c y nh vy. Cn nh i vi, k th ngi on, tm mnh khng tt, sn sng gy nn, phin no kh au, cho c nh h. H cng kh au, nhiu n chng no, mnh khoi chng ! * Vy, thc s ngh xem, chng ta l ngi: c tm thc tt, hay tm khng tt? Chng hn nh l: chng ta ang cn, gip khn cp, khi gp tai bin, th vin cnh st, chnh l n nhn. Cn nu chng ta, vi phm lut php, lm chuyn m m, lm n phi php, bng dng cnh st, thc chng ng a, cht xu no c. Cng mt cu chuyn, chng ta a thch, th cho l ng, ngc li khng a, lin cho l sai. Ci tm thay i, bt thng nh vy, "thc" l chng ta, nh vy hay sao? Bi vy, trong kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Ty tm bin hin". Ngha l mi s vic trn th gian ny bin hin nh th no, tt hay xu, lnh hay d, ng hay sai, phi hay quy, c hay khng, u do tm ca chng ta bin hin ra c. Ci s cm th, ty theo tm trng, ty theo c nhn, khng ai ging ai, khng c lc no, ging vi lc no, khng c ni no, ging vi ni no, khng thi i no, ging thi i no. Do cho nn, "tm th" thc s, ht sc nguy hi, khng ng tin cy, mt cht no c. 3) Li thm na, tm ca chng ta lun lun giu s tng tng nn mi gy ra au kh. C ngi ni ra, mt cu thc l: v thng v pht, chng ta tng tng, suy din thm ra, v rn thm chn, ri chuc ly, gin di bc bi, phin no kh au. Chuyn ny xy ra, trong mi cuc sng, ca mi gia nh, khp mi ni, rt l thng xuyn. Trong cuc ni chuyn, tho lun ng ngi, thng d xy ra, nhng chuyn mch lng, ch v cu ni, hiu lm no , t ming mt ngi, c cng thm vi, tm tr tng tng, ca cc ngi khc.

Tm tr tng tng, ca v hay chng, cng thng dn ti, nhng chuyn ghen tung, to nn sng gi, lm gim rt nhiu, hnh phc gia nh. C mt m my, trn khng trung, l lng bay qua, nh sng thi dng, hin ra ng sc, rc r huy hong, con ngi tng tng, l thn linh, thng ging trn, ban phc php lnh, ging in ng nghim. Thc l qu sc, m tn d oan! Do cho nn, "tm tng" thc s, ht sc nguy hi, khng ng tin cy, mt cht no c. 4) Tm tr suy ngh, lun lun tip ni, khng ngng khng ngh, t chuyn ny n chuyn khc, t vic ny n vic khc, t ngi ny n ngi khc, t ni ny n ni khc, t x ny n x khc, t i ny n i khc, to thnh mt dng t tng, ko di v cng v tn, gi l tm hnh. Trong nhng lc , tm chng ta c, nhng dng t tng, tip ni lin tc, chng ta hy th, tm cch dng li, khng suy ngh tip, xem c hay khng? Chc chn l khng! Lc , dng n khng d, th mi bit rng: chng ta khng lm ch c tm hnh ca chnh chng ta vy. Lc thn khe mnh nh vy, tm tr minh mn nh vy, chng ta cn khng kim sot, khng iu khin, khng lm ch c tm hnh ca chnh mnh. Lc sp la i, thn th r ri, t chi au n, thn kinh suy nhc, chc chn chng ta, s b tm hnh, dn dt i u, th n vy. Th d nh lc, ln ging mun ng, nhng ci tm hnh, c suy ngh hoi, lo lo lng lng, v vn vn v, mun dng khng c, tip ni lin tc, trn trc sut m, khng th chp mt! Do , chng ta nn bit: "tm hnh" chnh l ng c, dn dt con ngi vo vng sanh t lun hi, nn trong kinh sch, cn gi l "hnh nghip". 5) Chng ta lun lun khi vng nim p hay xu, khi mt trng thy mt hnh sc no , gi l nhn thc. Chng ta lun lun khi vng nim d nghe hay kh nghe, khi tai nghe thy mt m thinh no , gi l nh thc. Chng ta lun lun khi vng nim d chu hay kh chu, khi mi ngi thy mt mi no , gi l t thc. Chng ta lun lun khi vng nim ngon hay d, khi li nm thy mt v no , gi l thit thc. Chng ta lun lun khi vng nim thch hay khng thch, khi thn xc chm mt vt no , gi l thn thc. Chng ta lun lun khi vng nim luyn thng hay tc gin, khi ngh nh ti mt chuyn no , gi l thc. ri nhng vng nim nh vy, gi chung l lc thc, c a n kho tng tm thc, trong kinh sch cn gi l tng thc, l ni cha ng nhng chuyn vui hay bun, thng hay ght, sut c cuc i ca mnh. Chnh

nhng vng nim, vng thc ny l ngun gc ca kh au. Ti sao vy? Bi v, nhng vng nim nh: p hay xu, d nghe hay kh nghe, d chu hay kh chu, ngon hay d, thch hay khng thch, u c phi lc no cng tuyt i ng ht u. Th d nh l: cng mt con ngi, chng ta khen p, ngi khc ch xu, sanh ra mch lng, a n u tranh, ci c ci v, cui cng nh nhau, tc nhin kh au. Th d nh l: cng mt mn n, lc mi bt u, v qu i bng, chnh mnh khen ngon, ngon o ngon , n lc no ri, th li thy d, ht cn ngon ming. Cng mt mn tri cy nh su ring, mt mn n nh kh mm chng hn, ngi khen ngon thm qu x, thy l pht thm, ngi ch hi thi, kh nut kh ngi, tc nhin sanh ra, tranh ci vi nhau, a n kh au, to ra phin no. Nh vy, "tm thc" gm cc vng nim, vng thc chnh l ngun gc ca s kh au vy. Ci thn t i gi l hnh sc, v cc vng tm gm c: tm th, tm tng, tm hnh, tm thc, ni chung gi l "ng un". Nu chng ta bit "chiu kin ng un giai khng", qun st, chiu soi, xem xt, thu hiu "ng un" giai khng, ngha l khng thc, khng thng cn, khng vnh vin, khng c nh, khng ng chng ta quan tm, th chc chn chng ta s " nht thit kh ch", tc l c, qua c ht thy mi kh ch trn i. Chng ta s sng mt cuc i an lc v hnh phc, khng nghi ng g c. Lc , lng t i ca chng ta, tc l s chp ng - gim bt c bao nhiu, chng ta c an vui li lc trong cuc sng c by nhiu. Khi chng ta thc s "xt thy nm un u khng", kh nn no cng qua khi, tc l chng ta "hnh thm bt nh". Ch khng phi mi ngy c tng Bt Nh Tm Kinh u u, lu lot, trn tru, ro ro, rm rm, gi l hnh thm bt nh u, ch l tr bi thuc lng m thi. Hi rng c tng nh vy c ch li g khng? Cu tr li: Ty! Ty ngi! Ty hon cnh! Ty nhiu yu t khc na. Ti sao vy? Bi v nh vy con ngi vn cha qua khi c cc kh nn! *** Chng ta hiu qua: th no l chp thn v chp tm, ni chung l "chp ng". By gi, chng ta th tm hiu: Th no l "chp php"?

Chp php ngha l: i vi tt c, cc php trn i, bao gm mi s, mi vic th gian, con ngi chp cht, kin c nhn, thnh tch kh nng, suy ngh hiu bit, kin thc s hc, kinh nghim bn thn, khng mun thay i, khng mun ci thin, khng mun sa cha, khng mun chuyn ha, khng mun nghe ai, bt c hai tai, ch m ci ming. Thm ch bit rng, mnh ngh sai, lm sai ni sai, tin sai hiu sai, cng vn chp cht! C cu chuyn hai anh chng vo rng kim ci. Ngy kia, c hai mi ngi b c mt gnh ci em v. Trn ng v, hai anh chng gp c qu. Anh th nht b ci, gnh qu em v v bit qu c gi tr hn, bn c nhiu tin hn. Anh th hai tuy cng bit nh vy, nhng chp cht ci cng phu gnh ci t sm n gi, khng chu thay i. trn thc t, lm khi con ngi, bit l sai ng, bit lm sai vic, bit ni l li, suy ngh tm by, nhng l ri, cho n l lun, sa li qu qu, xin li mt mt, chm t i qu, nht nh khng c, ti u th ti, u ngn ai ch! Trong lng c chp, nng n nh vy, thng dn chng ta, n ch u tranh, bt u bng li, ri ti v lc, tc nhin dn n, phin no kh au. Nhng ngi c thm, mt cht hc thc, trong lng c chp, tng thm mt cht, h t khi chu, nhn thy s thc, t khi chu nhn, li lm ca mnh, t khi chu nhn, nhng bc ngi khc. Trong kinh sch gi l "s tri chng". Ngha l ci s tri, ci kin thc, s hiu bit, c t by lu nay, thng lm chng ngi, ngn ng cn li, khng cho chng ta, nhn ra l phi, thu sut chn l. Chn l khng l thuc tn gio no, giai cp no, dn tc no, quc gia no, th lc no, thi i no, khng gian no. Chn l bt bin, bt ty phn bit, chnh l ngha vy. C cu chuyn mt hc gi n xin hi o vi mt thin s. Thin s mi hc gi ngi, ri mang tr ra tip i. Thin s chm ri, rt tr ra tch, trc mt khch, tip tc rt tr, n khi trn ra, vn khng chu dng. Hc gi thy vy, khng cn chu c, bn ln ting hi, l do ti sao. Thin s t tn p rng: Ngi n y vi y p kin thc trong tm tr, u cn ch thu nhn l thin, l o. Cng nh tch tr y, khng cn ch nhn thm na vy. Trong cuc sng, chng ta cha y p nhng thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, thng kin, on kin, trong tm tr, cho nn kh m chp nhn c bt c kin no ca ngi khc, kh m nhn

c th no l chnh kin. Trong cuc sng v chng, nu ai cng chp cht kin ca mnh l ng, khng chu nghe gii thch, khng chu ngi xung bn lun vi nhau, lm sao gia nh c c hnh phc! Li i nghe li, ng b thy bi, bn i ci ca, bn sa ci bp, thm xoay ci bn, li tr ci ging, i ph ci tng, xy thm tm vch, thc l lng nhch, tn cng ph sc, hao tin tn ca, mt cch v ch. iu cn phi sa, chnh l ci "lng c chp" ca chng ta, m thi. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy cu chuyn nm ngi m r voi, sau ny thng c vit trong sch gio khoa, em dy trng hc, ng chng ta suy gm nh sau: C nm ngi m c dn ti r mt con voi v sau cho bit kin ca tng ngi. Ngi r c ci vi th nht nh cho l con voi ging nh con trng tht ln. Ngi r c ci chn th nht nh cho l con voi ging nh ci ct nh tht ln. Ngi r c ci tai th nht nh cho l con voi ging nh ci qut tht ln. Ngi r c ci bng th nht nh cho l con voi ging nh ci trng tht ln. Ngi r c ci ui th nht nh cho l con voi ging nh ci chi. Th l c nm ngi u chp cht ci s tri, ci hiu bit ca ring mnh, c chng nghim r rng qua s r rm hin vt, cho nn ci v nhau, chng ngi nhau, khng ai mun nghe, mun tin iu ngi khc ni ra, nht nh cho mnh l ng. Tc nhin, cu chuyn nht nh dn n ch tranh chp, u v kh au. Chng ta cng thng mc phi nhng li lm nh th, trong cuc sng, cho nn phin no kh au. Chng ta thng nghe thong qua mt cu chuyn truyn ming, khng bit u l xut x, ri vi vng kt lun l ngi ny tt, ngi kia xu, ngi ny phi, ngi kia quy, a n ch bt ng kin, tranh ci, phin no v kh au. Chng ta khng c thi gian, khng c kh nng, khng c hon cnh, khng c iu kin, tm hiu "nguyn hnh" ca con voi nh th no, m vi vng kt lun th nht nh khng sai, nhng cng nht nh khng ng vy. Chng ta c th ch "ng mt phn" thi, hy lng nghe kin ca ngi khc! Thc hin c nh vy, c phi chng ta trnh c nhng cuc tranh ci v ch, trong gia nh cng nh ngoi x hi. Thc hin c nh vy, chc chn chng ta trnh c phin no v kh au, chc chn chng ta sng c an lc v hnh phc, khng nghi ng g na c. Thc hin c nh vy, chng ta mi l ngi thc s bit tn trng chn l. S kh au, trong cc gia nh, thng l do s chp cht gia cha m v con ci. Cha m th nht nh phi nh vy v nh vy th mi ng, khc i

l khng c. Con ci th nht nh phi nh vy v nh vy th mi c, khc i l khng ng. Nhng gia nh nh th v nh th nht nh khng th c hnh phc. Chng ta ng than phin con ci i nay kh dy. Thc ra, con ngi i no cng vy, con ci i no cng vy thi, ch c chng ta "bit" cch no dy con ci, v nht l "bit" cch no dy chnh mnh hay khng, m thi. Hai th h khc nhau tc nhin c nhng khc bit trong l li suy ngh v hnh ng. Nu bit thng cm, dung ha, tha th, hiu bit, th vui v hnh phc. Tri li nu c chp, bo th kin, th khin phin no v kh au. R rng l nh vy. T hn na l ngi ln nghe li xi di ca con ci, lm nhng chuyn li mnh hi ngi, gy nn ti bo nghip bo. *** Trn y, chng ta tm hiu qua th no l chp ng v chp php. Vt qua c chp ng v chp php, tc l chng ta vt qua c ht thy mi kh ch. Hiu c tng tn nh vy, chng ta d nhn nh rng: "Sc bt d khng, khng bt d sc, sc tc th khng, khng tc th sc, th, tng, hnh, thc, dic phc nh th". Ti sao vy? Bi v sc v khng chng c g khc nhau, cn v mt cng vy, tuy khng ng nhau. Chng hn nh mt ci ng h do nhiu th rp li to thnh. C ngi t m tho ri tng b phn ra, ri khng bit rp li th ci ng h khng cn na. Hoc gi n mt lc no , lu hay mau, sm hay mun, chng ta cn tin em bn, hoc em cho ngi khc, hoc ci ng h b h hoi, th cng khng cn na. Ngay khi ci ng h cn hin tin, chng ta hiu bit bn cht ca n l khng, tc l khng tn ti vnh vin. Cho nn mi chuyn bin i i vi ci ng h khng lm cho chng ta ngc nhin, khng lm cho chng ta phin no v kh au, tc l chng ta c an nhin t ti, trc s cn mt ca ci ng h, ni ring, trc s cn mt ca tt c mun php trn th gian, k c ci mng sng ca chng ta, ni chung. Chng hn nh c mt cn nh tin ch, c th tho rp c. Khi cha c rp li, ch l mt ng vt liu nh l: cy, g, st, gch, , ngi, xi mng, khung ca, mng xi, vn vn, cha phi l cn nh. Khi rp xong ri, mi c gi l cn nh. Nh vy, bn cht ca cn nh vn l khng. Do duyn hp nn cn nh tm c. Khi ht duyn, ci nh r ra, tr thnh ng gch vn, khng cn l cn nh na vy.

Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng giai th h vng". Ngha l: tt c mi th trn th gian c hnh tng, nh nh ht ci, ci bn ci gh, ci nh ci xe, to ln nh dy ni, hay qu a cu, tt c u h vng, khng tn ti vnh vin, c ngy cng bin hoi, sau vi chc nm, vi trm nm, hoc vi chc triu nm. Cng vy, ci thn t i gm c: t, nc, gi, la, hay cn gi l ci thn ng un gm c: sc, th, tng, hnh, thc, ca con ngi cng nh vy m thi. Cn i vi cc php trn th gian, chuyn g c cng nh khng, khng c chuyn g tn ti vnh vin, lu di. Cho nn khi c thi c th, con ngi khng nn kiu cng phch li, ngo mn khinh ngi. Ti sao vy? Bi v chuyn khng chc tn ti c lu u! Hoc khi gp chuyn bt bnh bc bi, xui xo rc ri, h hi tht bi xy ra, con ngi cng ng tm tr ri lon qu ng. Ti sao vy? Bi v chng ta bit ngay: chuyn g ri cng qua i, ch sm hay mun, chng hay chy, m thi. C gng gi s bnh tnh thn nhin, c bao nhiu tt by nhiu. Mt cn gin ti, do b chi mng s nhc, do b cng kch khiu khch, do b phn bit i x, mt cch bt cng, do b vu oan gi ha, ni chung, do b ngoi cnh chi phi, do ngi i chung quanh gy nn, khng th trnh c. Chng ta nn qun chiu: cn gin khng thit, khng tn ti lu, ch quy ng tm sn ca mnh, khng nhm nh g n con ngi chn tht ca mnh, vn bnh tnh thn nhin, vn thanh tnh t i. Chng ta khng theo cn gin ang khi ln , cn gin s qua, s tan bin, s lng xung. My en tan bin, bu tri quang ng. Tuy nhin, cn gin qua mau hay chm, ty theo nng lc tu tp, cng phu qun chiu, kh nng hnh tr ca mi ngi. Chng ta khng theo, cn gin s ngui dn. Mi s mi vic s bnh yn. Ngc li, chng ta theo cn gin , i gy s, sinh s th s sinh ra ngay. Th d nh tc qu nhn khng ni, phn ng ngay ti ch: chi cp trn th b mt vic, nh ngi th b pht, git ngi th t. Mt chui hu qu lin tc s p ln u chng ta, tip theo ngay sau cn gin ca mnh, kh lng trc c. Khi gp nghch cnh, khng chu dng tr tu bt nh qun chiu, cng cu mong chuyn qua mau, chuyn li cng chng chu qua. C t nhin, n u i ph n , lo lng qu nhiu, bun bc thi qu, sc khe suy yu, khng ch li g.

"Sc" v "khng" l hai t ng ch s i i trong cnh gii tng i. Khi cn trong cnh gii tng i, con ngi vn cn phin no v kh au, cho nn trong kinh sch gi l cn trong vng sanh t lun hi. Chng hn nh cn thng thng ght ght, cn ng sai phi quy, cn th phi nhn ng, tc l cn kh au phin no. Chng hn nh cn chp cht s quan trng ca mt mi, a v, danh vng, tin bc, ca ci, s nghip, tc l cn phin no kh au. Khng c ci g tn ti vnh vin. Bn cht ca mun php l khng. Hiu bit c nh vy, chng ta ph c chp ng v chp php, tm ca mnh mi c thanh tnh. Khng b cnh trn chi phi, li cun, tc l khng cn phin no kh au, thot khi vng sanh t lun hi, chnh l ngha vy. l tinh thn bt nh, cn gi l "php mn bt nh". Bt nh ngha l: khng hai, cng khng phi l mt. Ni hai cng trt, ni mt cng sai, cho nn gi l: "Khng Hai". Chng ta tm dng th d sau y cho d hiu. Ngi i thng ni: "Tuy hai m mt. Tuy mt m hai". Cu thng dng ch nhng cp v chng ha thun ng lng, nht tm nht tr, trong mi vn , trong mi hon cnh, trong mi trng hp. Tuy l hai ngi khc nhau, nhng h ch c mt kin, c mt quyt nh, khi cn ch hi mt ngi cng , cng nh hi ngi kia. H cng nh mt ngi v mt tinh thn, nhng thc t h l hai. Chng ta th xt th d khc: Mt bin lc ni sng v mt bin lc thanh bnh, tuy l hai trng thi hon ton khc nhau, nhng khng phi l hai bin. Cng vy, tm chng ta lc bnh tnh thn nhin v lc ni cn tc gin, khng hai, nhng cng khng phi mt. Tuy hai m mt, tuy mt m hai, chnh l ngha vy. Trong cnh gii tng i, chng ta thy c ci ny th phi c ci kia. Chng hn nh c sng th c ti, c ng th c sai, c thng th c ght, c phi th c quy. Chp mt bn th chng ta kh au ngay, phin no ngay. cn gi l cnh gii nh bin. Khi no chng ta pht huy c tr tu bt nh, vt ra khi vng tng i, chng ta s ht phin no v kh au, s c gic ng v gii thot, s c an lc v hnh phc, s c an nhin v t ti. Chng hn nh khi gp mt ngi, nu khng quan tm chuyn thng ght, tm chng ta s bnh thn. Chng hn nh khi vo mt cn phng khng c mi thm, khng c mi hi, tm chng ta s bnh thn. y mi chnh l ngha thit yu ca vic tu tm dng tnh theo o Pht: Trong tm khi nim, nu gic kp thi, lin bit khng theo, l chn tm.

Trong tm khi nim, nu cn m mui, khng gic kp thi, lin theo nim , tr thnh vng tm. Cng v nh l: Khi c gi thi, mt bin ni sng, gi l bin ng. Mc d c gi thi, mt bin vn bnh yn, l bin thi bnh, v nh bn tm thanh tnh. Tu theo o Pht, khng phi ch c: cng kin l ly, van xin cu nguyn, khng cn g khc! iu ng quan trng khng phi l "vng tm" thay i bt cht, bt thng ni trn, m chnh l ci "chn tm" khng sanh khng dit, khng d khng sch, khng tng khng gim ca tt c chng ta vy. Hiu c, nhn c: "th no l chn tm", chnh l mc ch cu knh ca o Pht, c c Pht ging gii r rng trong Kinh Th Lng Nghim, v ng thi, trong Bt Nh Tm Kinh, phn tip theo sau y: "X Li T! Th ch php khng tng, bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim. Th c khng trung v sc, v th, tng, hnh, thc; v nhn, nh, t, thit, thn, ; v sc, thinh, hng, v, xc, php; v nhn gii, ni ch v thc gii; v v minh dic, v v minh tn, ni ch v lo t, dic v lo t tn; v kh, tp, dit, o; v tr dic v c. D v s c c, b tt a y bt nh ba la mt a c, tm v qui ngi; v qui ngi c, v hu khng b, vin ly in o mng tng, cu cnh nit bn. Tam th ch Pht y bt nh ba la mt a c, c a nu a la tam miu tam b ". Ngha l: Hy nhn thy cc php khng qua cc hnh tng bn ngoi, chng ta mi c th nhn thy c bn th chn thc khng sanh khng dit, khng d khng sch, khng tng khng gim. Hy nhn thy trong chn khng, khng c ng un: sc, th, tng, hnh, thc, khng c lc cn: mt, tai, mi, li, thn, , khng c lc trn: sc, thinh, hng, v, xc, php, khng c lc thc: t nhn thc cho n thc, khng c v minh, khng c ht v minh, khng c gi cht, khng c ht gi cht, khng c t : kh, tp, dit, o, khng c tr tu, cng khng c ch chng c. V khng c ch chng c, tc l khng b dnh mc, d l php th gian, hay php xut th gian, cho nn B Tt nng theo tr tu bt nh, tm khng cn iu g ngn ngi, khng c g cn tr c, khng c g lm cho s hi, chnh v th xa la hn nhng chuyn in o mng tng, t ti cnh gii cu knh nit bn. Ch Pht trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai, u

nng theo tr tu bt nh, t c o qu v thng chnh ng chnh gic. Hnh tng ca cc php th gian u do con ngi to ra. Chng hn nh ch to ra kiu xe ny, kiu xe khc, ty theo sng ch ca vin k s, ty theo nhu cu ca ngi mua sm, ty theo mc tiu th, trn cc th trng khp ni. Chng hn nh xy ct nh ca, kiu ny kiu khc, ty theo n thit k ca kin trc s, ty theo chc nng x dng ca cng trnh, no l nh loi, no l nh thng, trng hc, nh my, phi trng, vn vn. Chng hn nh hnh tng ngi hin, hnh tng ngi d, ty theo tm tnh ca mi ngi, hin l trn gng mt, trn tng mo bn ngoi. Cc chuyn vin ha trang trong ngnh in nh, trong ngh thut sn khu, kch ngh hay ci lng, c kh nng bin mt ngi thnh dng hin nhn qun t, hay o tc tiu nhn, thm ch bin mt ngi thnh dng nam hoc n, ty theo yu cu ca kch bn. Chng hn nh cng mt cht vng, con ngi c th lm ra th loi n trang, hnh tng khc nhau, no l vng, xuyn, c r, hoa tai, dy chuyn kiu. Cho nn khi nhn cc mn n trang, chng ta khng nn chp vo hnh tng khc nhau, hnh thc bn ngoi, chng ta s d dng nhn bit: tt c u c lm bng vng, bn th l cht vng. Cng vy, khi chng ta nhn con ngi khng qua cc hnh tng khc nhau, cc hnh thc bn ngoi, chng hn nh: nam ph lo u, gi tr ln b, giu ngho, sang hn, quan dn, p xu, mnh yu, cao thp, sc tc, mu da, xut x, hc thc, a v, lc chng ta s nhn ra c tt c mi ngi u ging nhau ch: bt c ngi no cng c "Bn Tm Thanh Tnh", cn gi l "Chn Tm". Bn tm thanh tnh ca tt c mi ngi u ging nhau, khng khc, u ng nht th. Ch v m ng khng ng, con ngi to ti to nghip khc nhau, cho nn hnh tng bn ngoi khc nhau. Bt c ngi no trn i, nu khng b ai chi mng, khng b ai nguyn ra, khng b ai tha kin i tin, khng b ai nh p, khng b ai ni xu, khng b ai lng gt, khng b ai chc gho, khng b ai vch o coi tho sau lng, khng b ai cp tc quyn, khng b ai vu khng co gian, khng b ai gi li, khng b ai thc gy bnh xe, khng b ai vch l tm su, khng b ai em uc r chn mnh, khng b ai o m t tin ba by i, khng c lng tham, khng d ni sn, khng si m m chng, tt c

nhng ngi nh vy chc chn u sng trong cnh gii an nhn, thanh tnh, thanh thn, thnh thi, th thi, t ti, gii thot. Ni mt cch khc, khi con ngi khng b cnh trn li cun, th tm tr chc chn thanh tnh. Bn tm thanh tnh khng phn bit hnh tng bn ngoi ca ngi nh th no, d ngi theo bt c tn gio no, d ngi l tu s hay tn cng vy. Bt c ngi no cng c bn tm thanh tnh, cn gi l chn tm. l iu cu knh c Pht ch by trong Bt Nh Tm Kinh. Mc d con ngi sng trn th gian, d nhin ai ai cng c mt, tai, mi, li, thn, ; cng u phi tip xc vi trn cnh gm c: sc, thanh, hng, v, xc, php. Nhng nu mt nhn thy sc, tai nghe thy ting, mi ngi thy mi, li nm thy v, thn thy xc chm, m tm tr vn khng xao ng, tm t vn bnh tnh thn nhin, tm khng khi ln bt c nim no, tm trng khng i thay, tc l ngi sng trong cnh gii thin nh, cnh gii thanh tnh, cnh gii nit bn. Nu bn tm thanh tnh hin l trong mi trng hp, trong mi khonh khc, trong mi hon cnh, trong mi thi gian, trong mi ni chn, lc con ngi tr thnh bc thnh hin. Bn tm thanh tnh ch hin l khi no trong tm tr con ngi hon ton trng rng v lng l, khng c vng thc hay tp nim no c, trong kinh sch cn gi l "Chn Khng". Trong chn khng thanh tnh , khng l thuc ni su cn: mt, tai, mi, li, thn, ; cng khng l thuc ni su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php. Ngha l d sng gia cnh phn hoa hi, th t no nhit, nhng nu bit canh chng tm tr ca mnh, khng b cnh trn li cun, con ngi cng c th sng trong cnh gii thin nh c, nh trong cnh ng. Mc d sng trong cnh yn lng ca ni rng thn d, hay cnh tch tnh ca tu vin, nhng tm t cha dt bi trn, cha dt nghip duyn, cn nhiu ham mun, cn nhiu phin ly, khng bit php mn chn tru, khng bit chn gi tm tr ca mnh, tm tr vn cn lon ng, tp nim vn tip din khng ngng, chc chn ngi cha th sng trong cnh gii thin nh c vy. Trong kinh sch, nhng tp nim, khi ln trong tm tr, c v nh con tru. Con tru tm tr thng dn dt con ngi i t hin ti m mng, tr v qu kh xa xm, c khi i t hin ti phin no kh au, n tng lai xa vi, mng tng, c khi i t ng sang ty, c khi i t chuyn quc gia i s, n chuyn nh nht ring t, c khi i t chuyn trong nh, n chuyn hng xm. Nu khng kho chn dt gn gi con tru , mt cch

ht sc cn thn, tng gi tng pht tng giy, chc chn con ngi s b n dn dt i, to ti to nghip, sut i sut kip, m thi. n khi phi n tr nghip bo, hay n gi phi n ti, con ngi h hng c no, ku lm sao cho thu tri cao? Cho nn au kh vn hon kh au, di di! Sau khi chng ta thu hiu thn v tm ny u l gi tm khng thc, ch l hnh tng, khng tn ti vnh vin, chng ta s khng cn kh au, khi i din vi nhng bt trc ca cuc i. Thm ch, chng ta s khng au kh, nh ngi th gian thng tnh, khi ngi thn ht duyn sng trn i, hoc chnh mnh n lc b li thn ng un ra i. Khi , d cn mang thn xc t i, nhng tm th, tm tng, tm hnh v tm thc, khng cn chao ng, khng cn lng xng ln xn na, chng ta s nhn ra c bn tm thanh tnh ca chnh mnh. Cng v nh khi my en tan bin ht, mt tri chiu sng, t rng nh t thu no. Lc mt tri b my en che khut, chng ta tng u khng c mt tri, ch thy ton my en trn khng trung. Cng vy, trong cuc sng, chng ta mi lo bon chen kim sng, sng cn, mi lo tranh ginh danh v li, mi lo chuyn hn thua th phi phi quy, mi lo hng trm hng ngn th, hng trm hng ngn vic, t khi bc chn vo i, cho n khi nhm mt xui tay. Bi vy cho nn, chng ta lun lun tm tr dong rui theo cnh trn, tm tr lun lun bt an lon ng, tm tr lun lun thay i trong tng giy tng pht, to tc khng bit bao nhiu l ti nghip, nghip chng, nghip bo. Do chng ta khng nhn c bn tm thanh tnh ca chnh mnh, ch thy tm tr lc bun lc vui, ty theo cnh trn bn ngoi. V nh nhng m my en dy c che khut mt tri, hay che khut mt trng, khng cn chiu sng. V nh nhng cn sng to cn sng nh che lp mt bin bao la. Khi cc vng tm vng nim vng thc lng xung, v nh cc ngn sng to sng nh lng xung, mt bin bn tm thanh tnh bao la khng ngn m hin hin r rng. Bn tm thanh tnh, hay chn tm bt sanh bt dit, khng sanh khng dit, thng hng, vnh vin, lun lun hin hu. Ch c tm sn hn on th, mi c sanh v dit, m thi. Chng hn nh khi gp chuyn bt nh , tm con ngi khi sanh bc tc on gin. Lc , con ngi qun mt bn tm thanh tnh ca mnh, tc l qun mt mnh l ai. Lu sau ngui dn, tm con ngi tr li trng thi bnh thng, tm sn hn dit i, khng cn na. Sanh dit c ngha l nh vy.

Chn tm bt cu bt tnh, ngha l khng d khng sch. Ch c tm tham lam tin bc ca ci, tham lam danh ho, mi c sch hay d, m thi. Chn tm bt tng bt gim, ngha l khng thm khng bt. Ch c tm ngu si m mui, mi c tng hay gim, ngu nhiu hay ngu t, m thi. Khi tr tu bt nh bng sng, chng ta c th hiu thu mi s mi vic trn th gian ny ng nh thc tng. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Ly nht thit tng th danh thc tng". Ngha l: Khi chng ta la b tt c hnh tng bn ngoi, khng c chp bt c hnh thc no, th chng ta nhn thy c thc tng. Thc tng chnh l bn tm thanh tnh, l chn tm khng c hnh tng, mt thng ca ngi th gian khng c th thy c. V khng c hnh tng nh vy cho nn bn tm thanh tnh khng tng khng gim. Trc y chng ta gic ng c, cng nh vy. By gi mi gic ng, cng nh vy, khng khc, khng hai. Ngn kip sau mi chu tu, mi gic ng, bn tm thanh tnh cng vn nh vy m thi. V khng c hnh tng, cho nn bn tm thanh tnh khng nh khng sch, khng ai c th nm bn, khng ai c th bi l, khng ai c th ng ti c. Ni mt cch khc: ngi i ch c th lm hi ci thn t i ca mnh, c th lm hi ci danh ho ca mnh, c th lm hi ca ci, s nghip trn i ca mnh, ni chung, ngi i ch c th lm hi nhng th g thy c, s c ca mnh, ch khng ai c th ng ti c bn tm thanh tnh ca mnh. Bi th cho nn, ng c bn tm thanh tnh, tc l chng ta vt qua c tt c mi kh ch, bi v chng ta vt qua c nhng dnh mc gy phin no kh au ca cuc i, chnh l ngha vy. Chng hn nh mt thy sc khng cn sanh ra nhn thc. Chng hn nh tai, mi, li, thn, , tip xc vi thanh, hng, v, xc, php, khng cn sanh ra cc tm thc, cht cha trong kho thng tm thc na. C cu chuyn sau y v mt ng trng gi c bn b v. ng trng gi thng nht l c v b b, nn i u ng cng mang theo, khng bao gi thiu vng, nht nh cht khng t, bt khng ri. ng vn thng b v th ba nhiu lm, nn i u ng cng thng mang theo, tuy cng c lc qun. ng vn cn thng b v th hai, nn thnh thong nu nh, ng em ra khoe cho vui. ng dng nh qun lng b v c mt thi u p tay gi,

mn nng xa kia. Sut ngy ng ch bn bu vi ba b v kia m thi. n lc sp phi i theo t tin, ng bn ku cc b v n bn ging bnh, v hi xem c b v no mun i theo ng hay khng? C v b b tr li: D khi cn sng, ng cng chiu, sn sc ti ht mc, chm lo ngy cng nh m, khng thiu th g c. Nhng ng c ra i th ra i mt mnh. Khi ng ht th, ti s b ng tc khc, khng th theo ng c u! B v th ba tr li: Khi ng ht th, ti s phi qua tay ngi khc, khng th no trnh c u! Ti khng mun cng khng c. B v th hai tr li: Ti s theo ng ti nm m thi, khng th theo xa hn c, khng th no theo ng mi mi c u! ng i mt mnh i! Ti phin b v c, b t tn tr li: ng ng lo, d ng c quan tm n ti hay khng, d ng c mun hay khng, l v chng vi nhau, lc no, i no, kip no, ng i n u, ti s theo ng ti , nh bng vi hnh vy! Cu chuyn trn ng rng: Khi ng trng gi ht th ra i, trc nht, ng b li c v b b, chnh l ci thn t i my chc ngi khing ca ng, m lc no ng chng mang theo khi cn sng. K , ng b li b v th ba chnh l tin bc, ca ci, phi sang tay ngi khc ngay. B v th hai chnh l danh vng, chc tc ch c th theo ng trng gi ti nm m, c nhc li trong cc iu vn ca bng hu, v c ghi khc trn m bia ca ng m thi. Cn b v c chnh l "nghip bo", do ng trng gi hnh ng, ni nng, suy ngh, t thn khu ca chnh ng, khi cn sanh tin, s theo ng mi mi v dn dt ng ti sanh vo ci lnh hay ci d, ty theo ng trng gi lm lnh hay d khi cn sanh tin. Ch khng c ng no, khng c thn linh no, khng c bt c ai, c th cu ri hay trng pht ng trng gi c. * "T ng lm, chnh ng hng. T ng lm, chnh ng chu". Ch c vy m thi. Nh vy mi thc s l ch cng v t. Khi cn sanh tin, con ngi ch bit lo sn sc, cng chiu, cung phng tm thn t i cho y , sung tc. Lo kim tin bc cho thit nhiu, c tin ri th dng tin kim t danh, a v, d ch l danh ho cng c, ch t c ngi bit quan tm n "nghip bo", t c ngi bit lo tu tm dng tnh, bit lo dng nghip v chuyn nghip, bit lo tu nhn tch phc, bit lo lm vic phc thin, dnh "phc bo" cho mai sau.

*** Phn cui cng Bt Nh Tm Kinh: "C tri bt nh ba la mt a, th i thn ch, th i minh ch, th v thng ch, th v ng ng ch, nng tr nht thit kh, chn thit bt h. C thuyt bt nh ba la mt a ch, tc thuyt ch vit: Yt yt , ba la yt , ba la tng yt , b tt b ha". Ngha l: Nn bit bt nh ba la mt l i thn ch, l i minh ch, l v thng ch, l v ng ng ch, tr c ht thy kh, chn thc khng gi. V vy, ni ra bi ch bt nh ba la mt, lin ni bi ch y rng: Yt yt , ba la yt , ba la tng yt , b tt b ha. Sau khi ging dy tng tn, cn k chn l ca cc php, ch dn nhng bc cn thit khai m tr tu bt nh, c Pht cho bit tr tu bt nh chnh l nhng iu cao tt, cu knh, qu bu, cng nh nhng i thn ch, i minh ch, v thng ch, v ng ng ch, c nng lc tr c ht thy kh ch trn th gian. Khi bi ch y ni ra, chng ta chng hiu g c. Chnh ci ch khng hiu g c em li s khng tch, rng lng, thun khit, thanh tnh trong ni tm, sau thi gian no ng, vn dng s suy t, qun chiu, tm hiu chn l, tm hiu thc tng. By gi l lc bung x ht. Bung x ht th chn tm hin tin! Sanh dit k dit, tch dit hin tin! *** Tm li, chng ta bit rng, khi ng trong mt cn phng, cm n ri ra bn ngoi, th mnh s thy r, bit r cnh vt bn ngoi, cn bn trong cn phng th ti thui. Ngc li, khi xoay ngn n vo bn trong cn phng, d nhin cn phng sng t, mt cch r rng, chng ta c th thy mi th c v i ng khng b vp ng. Cng vy, khi chng ta phng tm qun st bn ngoi, chng ta c th ph phn ngi ny ng, ngi kia sai, chuyn ny phi, chuyn kia quy, sch ny tt, sch kia ti, mn ny ngon, mn kia d, hi ny hay, hi kia hng, vn vn v vn vn. Chng ta c th bit chuyn khp nm chu bn bin, chuyn thi s khp th gii, chuyn vn chng kim c ng ty, mun s mi vic bn ngoi u bit r rng rnh mch. Tri li, chuyn bn trong tm tr ca chnh mnh th m tt, chng bit t g c! Mnh thc s l ai, chng bit! Mnh thc s ang mun g, chng bit! Mnh thc s ang lm thin hay bt thin, chng bit! Mnh thc s ang ngh thin hay bt thin, chng bit! Mnh thc s sng trn

i lm g, chng bit! Mnh sau ny s i v u, nu vn c to ti to nghip hng ngy, chng bit! Chuyn g thuc v bn trong, thuc v ni tm, chng ta cng u chng bit! T S Qui Sn Linh Hu c dy: "Tin l mang mang, v tri h vng". Ngha l ngay khi, cn sng trn i, lc cn khe mnh, tinh thn tnh to, nhng con ngi vn, b cc cnh trn, li cun quay cung, vn b tm tham, tm sn tm si, sai x lin min, tm tr bt nh, n khi sp cht, d tr hay gi, tm thn hong ht, nh li tt c, ti nghip lm, ni ngh, trc y trong i, lo s nghip bo, con ng trc mt, m m m m, mang mang mt mt, thn thc ri ren, khng th sng sut, khng bit mnh i u, khng bit mnh vo cnh gii no, lc hi hn, cng qu mun mng! C mt ngi, sau mt thi gian vng nh, i lang thang ngoi gi bi, lm khch phong trn lng ng nhiu nm thng, cm thy mt mi, gi y mun quay tr v qu hng, tm v cn nh xa. Khi v n nh, ngi nhn ra, tt c c, bn trong cn nh, vng vi t tung, ngn ngang trm th, trn bn trn gh, trn c sn nh, giy t ri rc, cng khp mi ni, bi v tt c, ca s ca ci, c thy l su, u b m tung. Ngi bn i, ng ht tt c, ca s ca ci, t ngn n ln, cho sng cn nh, cho m cn phng, ri ra cng sc, qut dn khp ni, sp xp c, ngn np gn gng, trt t m quan. Xong xui tm ra, pha tch tr nng, ngi xung yn lng, thng thc khung cnh, m p l thng, t trong ra ngoi, thc kh din t. Ngay lc by gi, ngi cm thy, bnh yn thanh thn, an lc hnh phc. Cng vy t lu, chng ta v minh, m rng su cn: mt, tai, mi, li, thn, , n nhn su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php, thng xuyn mi ngy, bi vy cho nn, ni tm xo trn, sanh ra su thc: nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, thc. Chng ta tng nhn chu qu nhiu phin no kh au ca cuc i. Cho nn gi y, chng ta mun tr v vi bn tm thanh tnh, mun ni tm khng cn xo trn, khng cn no ng, khng cn phin no, khng cn kh au. Vic u tin chng ta phi lm l: ng bt su cn, gim bt c hi tip xc vi su trn bn ngoi, t khc su thc cng theo gim i. Khi su thc gim bt, n lc khng cn na, tc l trong ni tm khng cn khi bt c nim no na c, khi chng ta tr v c cn nh xa, dn dp mi s mi vic ngn np, tm c bn tm thanh tnh, t c cnh gii cu knh nit

bn. Tc nhin lc , cuc sng ca chng ta c an lc v hnh phc, bi v phin no v kh au khng cn na. y chnh l php mn tu tp theo Bt Nh Tm Kinh. S mu nhim vi diu ca o Pht chnh l s p dng nhng li dy ca c Pht vo i sng hng ngy ca ngi Pht T, d ti gia hay xut gia, c an lc hnh phc, t gic ng gii thot, ch khng phi nhng chuyn m tn d oan do nhng ngi tu m, khng hc hiu kinh in, gii thch gio l mt cch m m mng mng, cho c v linh thing huyn b, li ko tn , mu m li dng, hng th cuc i, thm danh thm li, gi l phng tin, qun mt cu knh! Nhng vic nh vy, ngy nay trn ngp, trong cc sinh hot, Pht gio khp ni. Ngi Pht T chn chnh, d ti gia hay xut gia, pht huy c tr tu bt nh, s d dng nhn ra, ni no hong dng Chnh Php. l cc ni, ging kinh thuyt php, m lp gio l, cc kha tu hc, gip ch mi ngi, hiu r Pht Php, sng i an lc, t ti gii thot. Cn nhng ni no, ch c cng kin, l ly quanh nm, l to l nh, tng kinh rm rm, b tnh hiu lm, by tr vn ngh, x s thu tin, thi ca xng ht, bi tng cu c, gieo qu xin xm, xem ngy tt xu, ci g ma chay, cho ba bun bn, tr li cng cha, l nhng ni, khng c Chnh Php. Ngi c tr tu bt nh s t cu cuc i chnh mnh, ra khi vng v minh t v thy, s khng cn b cc hnh thc m tn d oan thuyt phc, khng cn tin cc li tuyn truyn, n nhm, c tnh cch linh thing huyn b, khng cn ln ln Chnh Php ca o Pht, vi nhng t thuyt ch c ci v, thong nhn c v ging nh o Pht, mn gio l ca o Pht, trn ln vi loi gio thuyt khc, to thnh cc "qui thai" tn ngng, d dn con ngi, lc sang t o. V tr ca ci nh, ci ca, ci ging, ci bp, ci bn, u c gip chng ta c hnh phc, cng u lm mt hnh phc ca chng ta. Hnh phc c c l do chng ta c b c "tm c chp" ca chnh chng ta hay khng m thi. B c bao nhiu th hng c hnh phc by nhiu. Rt l n gin. Chng ta nn bit, ch gic ng ca c Pht l: "Bit tt c m khng chp tt c". Bt Nh Tm Kinh c cng nng dp tr mi s c chp, chp cht ca con ngi. l cn bn, cng l mc ch cu knh ca o Pht. Chng ta hy tch cc qun st v dp b hai th "Chp Ng v Chp Php", to dng an lc v hnh phc, i ny v i sau, rt ro hn, c gic ng v gii thot. Hiu c nh vy, lm c nh vy, chng ta mi

thc s c lng tn knh, tn thn, bit n v n n cu kh ca c Pht Bn S Thch Ca Mu Ni, ng thi tm c s an lc v hnh phc hin i trong nh o vng./. ---o0o--Cu Tri C c G Khng? Tri i, ti sao ti kh qu vy n? Ti n hin lnh, ti cu xin van vi hoi, ti sao tri khng gip g ht? Cn ci b hng xm gian c, cha bao gi cu xin g c, m tri li gip b ta c bun may bn t, gia nh hnh phc, con ci t? Ti sao li c chuyn bt cng qu vy, h tri? Trong i sng hng ngy, khng nhiu th t, chng ta tng nghe qua nhng cu than th, trch mc "tri" nh vy, do nhng ngi chung quanh ni ra ming, hoc cng c lc do chnh chng ta ngh thm nh vy trong bng. Khi gp chuyn khng may trong cuc sng, hay gp nghch cnh trong cuc i, hu nh mi ngi u ku "tri" cu gip, nu nh ngi khng theo tn gio no. Hoc l van xin, khn vi, cu nguyn "ng thing ling" cu , cu ri, cu vt, ph h, tr cho c tai-qua-nnkhi. Trn thc t, c nhng ngi cu nguyn c tai qua nn khi, c nhng khi cu nguyn c tai qua nn khi. Nhng c bit bao nhiu ngi cu nguyn, khng c tai qua nn khi, bit bao nhiu khi cu nguyn, khng c tai qua nn khi. Nhng lc cu nguyn nhng khng c tai qua nn khi, con ngi bn t an i, hoc nghe ngi khc gii thch l: Ti v cu nguyn cha khn thit lm, cha ch tm ch thnh lm, hoc l lc tri bn i cu gip ngi khc, cho nn khng nghe li van vi, li nguyn cu ca mnh. Li gii thch c tnh cch tiu cc nh vy, thc t chng gip ch g cho cuc sng tm linh ca con ngi. Cu nguyn hay van xin ch gip con ngi cm thy c bnh an trong nht thi au kh m thi, ch khng gip con ngi thc s gim bt hay thot ly c phin no v kh au. Cng ging nh ming thuc cao dn, ch tr c phn ngoi da, ch khng dt tr c cn bnh trm kha. Cuc sng ca con ngi c quanh i qun li nhng chuyn au kh kh au nh vy nhiu i nhiu kip, khng c li thot. Ti sao vy? Mun c cu tr li chnh xc, chng ta hy cng nhau tm hiu: "Nguyn nhn no thc s gy ra nhng s kh au ny?".

*** Thc s, nguyn nhn ca nhng chuyn kh au au kh nh vy, khng phi do tri no gy ra c, m ch v con ngi qu ch k, thng hay suy ngh n "ci ta" hay "ci bn ng" qu nhiu. Chuyn g c li cho mnh, cho v chng mnh, cho con ci mnh, cho gia nh mnh, cho dng h mnh, cho t chc mnh, cho tn gio mnh, cho dn tc mnh, cho quc gia mnh th c, bng nh ngc li th dt khot l khng c! Bt c chuyn g xy ra trn i ny, con ngi cng u ngh l "v mnh, cho mnh". Chng hn nh tri nng tt l cho mnh, gia nh mnh, bn b mnh v hi on mnh i chi vui v! Tri ma ln l cho mnh khi tn tin ra xe! Ra ng gp m tang, cho l ngi ta xui xo th mnh gp hn! Hoa qunh n trong nh mnh cho l im may mn, im ti lc n vi mnh, n vi gia nh mnh! S cng chnh thy gia nh mnh dn nh ti khu vc ny, lin m con ng mi bng ngang khu t trng cho mnh i lm tin li hn trc! T hi dn mnh qua Canada nhiu, tri thng dn mnh, nn thi tit cng m p hn trc! Ci g cng u ngh l "v mnh, cho mnh" trc tin ht trn! Con ngi c s suy ngh nh vy cho nn au kh li hon kh au! Chnh v con ngi c tm ch k nh vy, cho nn gy phin no v kh au cho mi ngi chung quanh, c lin h vi h v phng din gia nh hay x hi. Khng c tri no c th gip con ngi c ht kh au, nu chnh con ngi khng chu t b l li suy ngh nh vy. Thm ch ngay trong gia nh, nu ngi v hay ngi chng c np suy ngh ch k, ci g cng "v mnh, cho mnh" trc tin nh vy, th gia nh kh c hnh phc c. Nu ngi con no cng ch bit suy ngh cho chnh bn thn mnh m thi, th ngi con rt d bt mn vi cha m v anh ch em trong gia nh. Ci g cng i hi phn tt, phn hn, phn li cho mnh, khng cn m xa g n nhng ngi chung quanh, d l rut tht, th lm sao c th sng chung vi ngi khc c? Nh th bt ha, gy g trin min trong gia o. Nng hn th b nh ra i, hoc gy au kh cho nhng ngi thn thuc, nhng v m mui, li xem nh k th. Cn i vi mi ngi khc ngoi gia nh, cc con ngi c tm ch k nh vy, lc no cng ngh n mnh, v mnh, cho mnh, thng d tr nn gian c i vi ng chng, ng loi, tn nhn i vi ng bo, ng hng, hay ng o. Nhng con ngi nh vy ch bit c ng tin m thi. Chng hn nh v mun c hng li nhiu, khng lnh tin, cho nn con ngi sn sng vu oan gi ha cho ngi khc, kin tng ngi khc i

bi thng thit hi tng tng do h t to dng ra, mc k ngi khc au kh th no, gia nh ca ngi khc ra sao cng mc k. Min l h thng kin d phi dng mi th on hi ngi li mnh. Nhng ngi nh vy li thng hay ni chuyn nhn ngha, phi quy, nhng h nhn ai cng thy quy, ch c h l phi, nhn ai cng thy nguy him ng ght, ch c h l hin t d thng! Trong thi i vn minh, khoa hc tin b hin nay, nhng s tin tng ni tri, nh l mt ng y quyn lc, mt ng ton nng, mt ng sng to ra mun loi, mt ng c quyn thng pht ty , v ang dn dn tan bin, t ngi cn tin nh th. Chng hn trc kia, con ngi tin tng c thn sm st, thn sng, thn ni, thn nc, thn gi, thn ma, ri t tn l: thin li, h b, sn thn, thy thn, phong thn, v thn. Thc ra ch l sn phm ca tr tng tng ca con ngi trong sch v truyn m thi. Nhng ngi yu bng va, yu tim, yu gan, nh d, ngy th, li tng l thit! Ngy nay, con ngi hiu c l nc bc hi thnh my, my t li thnh ma. Khi ma c th c sm st, do cc lung in chm nhau trn khng trung. l bi khoa hc thng thc v ang c dy bc tiu hc t bao lu nay. Ma c trong t lin, ma c trn rng ni, ma c ngoi bin khi. Ma do "nhn duyn" m c. Ma khng v thng ngi dn lm rung ang cn nc ti, ma khng v ght dn th mun c kh ro sch s, ma khng v thng hay ght mt ai, ma khng do tri no lm ra c. Thm ch, t lu nay cc khoa hc gia cn c th lm c ma nhn to. C "nhn duyn" th c ma. Ch c con ngi khn ngoan bit dng nc ma lm rung, hng nc ma lm nc ung. Ai ai cng bit r rng ht cam l "nhn" sinh ra cy cam v cy cam sinh ra "qu" cam. Lut nhn qu qu r rng nh vy. Khoa hc cng cng nhn nh vy. Th m cho n ngy nay, vn cn c ngi khng chu tin, li thch tin tng nhng chuyn linh thing huyn b, cng m h kh hiu, kh gii thch chng no, li cng tin nhiu chng y! Nu con ngi chu kh suy t su rng hn mt cht, th s khng cn nhng li on than trch mc tri nh trc y na. H c "nguyn nhn", cng thm "tr duyn" y th chc chn s c "kt qu hay hu qu". Th d nh ht cam l nguyn nhn chnh, cng thm tr duyn nh t tt, nc ti, phn bn, cng chm sc, k thut trng trt th kt qu s l cy cam v qu cam.

Lut nhn qu khng ch p dng cho ring mt ai, cho ring mt sc dn no, cho ring tn ca mt tn gio no c. Lut nhn qu l mt l thc, l chn l, khng l thuc thi gian hay khng gian, lun lun p dng, bt c lc no, bt c ni no. Sch c cc cu v lut nhn qu nh: cy no sinh qu ny, c la mi c khi, gieo gi th gt bo, sinh s th s sinh. V phng din tm linh, v phng din tinh thn, nhng vic con ngi to tc, nhng vic con ngi ni ra, nhng vic con ngi suy ngh, t thn khu , chnh l nhng nguyn nhn, gy ra nhng kt qu hay hu qu, m con ngi s tha hng, s nhn ly, hay s gnh chu. * "Gieo nhn no th gt qu ny". Th d nh khi cn nh chm hc, ln ln c gng lm vic v bit tit kim l cc nguyn nhn. Kt qu l i sng vt cht sau ny kh gi, sung tc. Nghin ngp, ru ch, say m c bc l cc nguyn nhn, hu qu l s tn gia bi sn v sau. Tham tin, tham sc, tham danh, tham n, tham ng l cc nguyn nhn ca nhng vic lm sai tri, xu xa, c c, bt chp th on, chng nhng gy au kh cho chnh mnh, cn gy kh au cho thn nhn v cho nhng ngi chung quanh na. Nhng cn nng gin khng t km ch c l nguyn nhn ca nhng tht bi, kh au, hi hn sau ny. Sch c cu: "Nht nim sn tm khi, bch vn chng mn khai". Ngha l mt khi tm nim tc gin, sn hn khi ln m chng ta khng t km ch, khng t khc phc c, th bit bao nhiu, trm ngn vn chuyn kh khn, au kh, chng ngi tip ni theo sau . Nhng giy pht ngu si, lm ln l nguyn nhn ca nhng s hi tic, au kh sau , c khi ko di trin min sut c cuc i. Nhng s c gng tu tm dng tnh, tm hc hiu ra chn l l cc nguyn nhn em li kt qu l i sng an lc v hnh phc ngay ti th gian ny cho mnh v cho nhng ngi chung quanh. Nh vy, nu con ngi hin ang sng khe mnh, lm n pht t, gia nh hnh phc, con ci nn thn, l ang th hng "kt qu" ca phc bo nhiu i nhiu kip trc, do chnh mnh to tc, ch khng do tri no ban phc cho ht, cng khng do cu nguyn van xin, nhc nh ku go m c, nu nh mnh khng thc s xng ng c th hng nhng iu tt p . Cn nu nh con ngi hin ang gp nghch cnh, gp kh au, l ang gnh chu "hu qu" ca nghip bo nhiu i nhiu kip trc, do chnh mnh to tc, ch khng do tri no ging ha cho ht, cng khng do cu nguyn van xin, rn la thm thit, m trnh khi c.

Tri, nu l ng ch cng v t, ti sao li c lng thng ght, ban phc ging ha ty tin, theo li van xin cu nguyn c? Tri, nu l ng linh thing, ti sao li cho ti c xy ra, ri mi ging ha trng pht? Tri, nu l ng ton quyn, ti sao li khng chu ngn nga, ngn chn trc cc ti c trn th gian? Tri, nu l ng vn nng, ti sao li chu thua loi yu ma qu qui, ch bit hnh pht loi ngi? Tri, nu l ng y lng bc i, ti sao li sng to ra cuc i y au kh cho nhn loi? Hiu c l l ny, bit r rng tri khng c thc, ch l sn phm tng tng ca con ngi m thi. Hiu thu o tng tn s cng bng ca lut nhn qu, con ngi s gim bt kh au, s khng cn "than-tri-trch-t" na. Tri li, con ngi s khng cn bi quan yu ui, s mnh m hn, can m hn, mnh dn hn, dm nhn lnh "hu qu" do chnh mnh to tc, hay an nhin th hng "kt qu" do chnh mnh to tc v tip tc lm nhng vic thin c phc bo, trnh nhng vic bt thin trnh nghip bo, qu bo. Thc ra, ch c nhng phc bo do to tc vic phc thin l c th gip con ngi c "tai-qua-nn-khi" m thi, khng c tri no lm chuyn bt cng bng, n gip mnh theo li van xin, cu nguyn c. V th cho nn, thay v cu nguyn, van vi tri, con ngi hy tch phc, to phc, bng cch lm cc vic thin, ni cc li thin, ngh cc iu thin, tc l gi gn ba nghip thn khu c thanh tnh. Lm c nh vy, nhng cng ng chp rng mnh lm c bao nhiu vic thin, gi gn tm lun lun trong sng v yn tnh, l chng ta ang gim thiu nghip bo to, bt phin no v kh au ca i mnh mt cch tch cc vy. Chng ta th xt th d: Nu mt ngi b bt buc phi n mt nm mui th qu thc l kh khn v au kh. Nhng nu ngi c th b nm mui vo trong t nc ri ung, th c l d chu c mt cht. Nu ngi c th b nm mui vo trong lu nc ri ung, th s d chu hn cht na. Nu ngi c th b nm mui vo trong h nc ln ri ung, th chuyn s khng cn thnh vn ln na. Nm mui kia tng trng cho nhng nguyn nhn ti li, nhng nghip nhn bt thin do chnh mnh to tc trc y, by gi phi gnh nghip qu, phi chu nghip bo, phi lnh qu bo, khng th n trnh c, khng th trt cho tri nh chuc ti th cho mnh c, hay l nh cc v i din tri tuyn b tha ti cho l ht sch c u! Cn t nc, lu nc hay h nc tng trng cho phc bo t hay nhiu c c t nhng nguyn nhn phc thin do chnh mnh to tc trc y, by gi c th th hng kt qu tt p. Nh c phc bo ha gii c t nhiu nhng nghip qu, nghip bo, qu bo

phi gnh chu. Chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, chnh l ngha vy. Ngi i thng ni: "Con ngi hi th cn trnh c. Tri hi th khi trnh!". Sch cng c cc cu: "Chy ng tri khng khi nng", hay: "Li tri lng lng, tuy tha m khng lt". Ch "tri" trong cc cu ni ny nn c hiu l "nghip qu, nghip bo", ni chung l "qu bo", theo quan im ca Pht gio, ch u c tri no li n lng hi con ngi khi khi, v c, v l, v l nh vy. Thc ra khi nghip qu, nghip bo, qu bo n ngy gi phi lnh, phi gnh chu, d con ngi c chy ln non, ln ni, chui vo hang, trn trong nh, ra ngoi ng, xung di bin, bt c i n u, cng khng th no trnh c. Nghip qu, nghip bo, qu bo, cng nh phc bo, do con ngi to ra v theo con ngi t kip ny sang kip khc nh hnh vi bng vy. Chng ta cng thy c nhng ngi xng pha ngoi chin trn, him nguy v cng, gia ln tn mi n, nhng khng h hn g. n khi nm trong nh, li t thng v n pho kch! Chng ta th xt th d khc: Mt cc si rt xung nc s chm lm ngay. Nu cc si c t trn mt chic xung, d nh v bng giy, th cc si cng khng chm c. Cng nh mt ngi gy ti, m khng c phc bo, s lnh hu qu, qu bo, nghip bo. Nhng nu ngi c phc bo, do to tc nhiu vic phc thin trc y, th ti nghip s c gim khinh. Mt chic my bay rt xung bin s chm ngay. Nhng mt chic hng khng mu hm c kh nng chuyn ch c hng trm, hng ngn chic my bay, vt qua bin ln. Theo lut php trn th gian ny cng vy, ngi no gy ti s phi n ti tng xng. Nhng ngi no c lm cng lao g , ti nghip s c gim khinh. Sch c cu: "Ly cng chuc ti" hay "oi cng chuc ti", chnh l ngha vy. mi thc s gi l cng bng vy. *** Tm li, qua nhng t duy chn chnh ny, chng ta hiu ra rng cuc i d c kh au, cay ng, nhng khng v th m bi quan chn i, khng tiu cc, yu ui, van xin, cu nguyn "ng Tri" do chnh mnh tng tng ra, t di mnh, chnh v mun chy ti, mun trnh n hu qu, nghip bo do chnh chng ta to tc. Tri li, tinh thn ca chng ta s mnh m hn, tch cc hn trong cuc sng hng ngy. Chng ta nht nh lm tt c vic phc thin, d ln d nh, quyt tm trnh tt c vic bt

thin, d nh d ln. Chng ta lun lun kim cch tm dp, gip ngi gip i, trong phm vi kh nng ca mnh, c gng em li an lc v hnh phc cho chnh mnh v cho nhng ngi chung quanh. Chng ta lun lun gi gn tm thanh tnh, khng bao gi bn tm nh ngh n cc vic phc thin lm. Hiu c nh vy, lm c nh vy, chc chn cuc i ca chng ta s gim bt kh au, tm t ca chng ta s gim bt phin no, tinh thn c khinh an, tr c c thanh thn v nhng ngi chung quanh chng ta chc chn cng s cm nhn c nim an lc hnh phc cng vi chng ta vy. Do , cuc i vui ti v p , an lc v hnh phc, ca thin ng ci cc lc rng m k t y./. ---o0o--Chnh Ng Trong cuc sng trn th gian ny, con ngi dng ngn ng, tc l: ch vit v ting ni, hiu nhau bit nhau, trao i tin tc, ph bin vn ha. Li ni vi tm thin, vi tm thnh, ng chnh o, d cm thng. Trong kinh sch c cu: "Cm ng o giao nan t ngh", tc l: "o cm thng khng th ngh bn", chnh l ngha vy. Chuyn khng cm thng nhau c qua li ni, thng a ti vic v hnh phc gia nh, tc nhin cuc sng phin no kh au, khng sao trnh khi c. Nh vy, chng ta ng vi nhau rng: li ni rt l quan trng, nht l li ni chn chnh, c nh hng rt ln lao, trong cuc sng hng ngy ca tt c mi ngi chng ta. Theo cc sch v ch dy cch x th ca ngi i, c rt nhiu phng php thu phc nhn tm, bng li ni. Chng hn nh: Lm sao khuyn bo ngi khc, khi bit h lm sai, ni sai, hay ngh sai? Ni cch no cho khi phin lng ngi nghe? C nn ni cho gia nh ngi khc bit, khi mt ngi trong gia nh ang lm mt vic sai tri? C hng bao nhiu nguyn tc, bao nhiu phng php, bao nhiu k thut, bao nhiu sch v, bao nhiu tc gi, cp n vn ny. Tuy nhin, trong o Pht, vn ny c gii quyt mt cch n gin hn: Nu mun ni vi tm Pht, tc l tm t bi h x, hay tm thanh tnh, th chng ta nn ni, li ni khi gi l chnh ng. Nu mun ni vi tm ma, tc l vng tm hay c tm, th chng ta khng nn ni. Ti sao vy? Bi v, khi chng ta b tm ma iu khin ni nng, li ni khi gi l t ng, tc l chng ta ang to khu nghip, ri mi mi, chnh chng ta

b tri ln trong sanh t lun hi, kh au nhiu kip. Mnh cn cha gip g c cho mnh, lm sao gip g c cho ai y? Sch c cu: "Chuyn ca ai ny lo. n nh ai ny sng". *** Trong phm vi bi ny, chng ta ch cp n vn li ni trong Bt chnh o. Bt chnh o l con ng ng n, a chng sanh n ch gic ng v gii thot, gm tm iu chn chnh, l: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, v chnh nh. Chng ta hy xt qua: Th no l chnh ng? - Chnh ng l li ni chn chnh, ng vi chn l, hp vi Chnh Php, c li ch thit thc, em li yn vui cho mi ngi, ha bnh cho mi ni. Chnh ng l li ni thnh tht v sng sut, ngay thng v bnh ng, ha nh v r rng, chn cht v gin d, khuyn tn v nht nh. Chnh ng l li ni hp thi v ng lc, hp tnh v hp l, mang n cho ngi nghe cm gic thng yu, t bi v h x. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tm khu nht nh". Ngha l: "Tm khu khng khc". Tm ngh sao, ming ni vy. Ming thng ni tt, tm nn ngh tt. Nh vy, mi c an lc, mi ng l ngi tu o. Ngc li, tm ngh mt ng, ming ni mt no, ming ni nh vy, tm khng nh vy, d c hnh tng no, cng l ngi xo, gi mo m thi. Hoc t hn na, ch l ngi: "Ming th ni ting nam m Trong lng cha c mt b dao gm". Hoc nguy him hn, l hng ngi: "B ngoi on ni ci. B trong nham him git ngi khng dao". Trong sch c cu: "Hy un li by ln truc khi ni". Un li n by ln th khi ni lun. Lc gi l "ng o", bi v: "o bn v ngn

thuyt" v "ng ngn o on". Ngha l o l cao siu, vn khng th ni, khng c li no, din t c c. Khi cn ni c, ch l phng tin, hng dn m thi. Cho nn nhng ai, mun c kin o, mun c thy o, ng chp li ni, ng chp vn t. Th d nh c, ngi dng ngn tay, ch mt trng, cho ngi khc thy. Ngn tay ch l phng tin. Mt trng mi l: mc ch cu knh. Thy c mt trng, gi l thy o, hay l kin o. Cho nn nhng ai, mun thy mt trng, ng chp ngn tay, th ny th n, th kia th khc. Trong sch c cu: "Tri gi bt ngn. Ngn gi bt tri". Ngha l: "Ngi bit khng ni. Ngi ni khng bit". Ngi bit o, trong kinh sch gi l "ngi ng o", thng khi t ni, hoc l khng ni. Ngi khng bit o, thng hay ni nhiu, nhiu khi ni by, nh vy mch lng, d gy tai ha, d gp phin no, d to kh au! Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D ni hng ngn li v ch, khng bng ch ni mt li ng Chnh Php. Li ni ng Chnh Php c ch li lm cho tm ngi nghe c an tnh". Ai thc hnh c, chnh ng nh vy, tc l ngi , ang tin trn ng, gic ng gii thot. Gii thot khi vng, sanh t lun hi, v gii thot khi, phin no kh au. Trong sch c cu: "Li ni chng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau". Trn th gian ny, nu mi ngi u nh nm lng v lun lun thc hnh cu trn y, cuc i hnh phc bit l bao nhiu, cuc i ti p bit l bao nhiu. Du c l v thuc nhc u ch cn c dng khi tri gi tr tri m thi! Lm c nh vy, trong cc gia nh, v chng con ci, trn thun di ha, an vui hnh phc, khng c tranh ci, khng c xo xo. Lm c nh vy, trong cc x hi, trt t an ninh, lun lun bo m, nhng cuc ci v, a n u , n mng rng rn, khng th xy ra. Lm c nh vy, ni cc quc gia, ha bnh chc chn, bn vng lu di. Mt li ni ra, ngi nghe hoan h, mm ci ti tn, tm tr khinh an, l chnh ng.

Bng nh ngc li, li ni bt chnh, hay l t ng, l li ni, khng c chnh ng, ngc ngo phi l, tn hi i sng, cng danh d ngi. Mt li ni ra, khin cho ngi nghe, nhc c nhi tim, tm tr quay cung, hn phi phch tn, c khi ngt xu, l li ni: su c him c, ay nghin nguyn ra, nhic mng th tc. C nhiu trng hp, ngay trong gia nh, hay ngoi x hi, khp mi ni, li ni n gin, rt d hiu lm, ngi no hay gin, ch kh tm thi, chng ch li g! Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Khng nn ni li v ngha. Phi gi gn li ni. Li ni phi chn tht, ng lc, hp Chnh Php, ch li cho mnh cho ngi". Tuy nhin trn i, c rt nhiu ngi, ch bit chi nhau, em gieo thng au, cho bao ngi khc, ni bng ni gi, ni xin ni x, ni cho ght b, ni li khiu khch, lng nhc m l, sut i khng bit, khng bao gi ni, bt c lc no, chng k ng sai, chng h m ming: ni li xin li, hay ting cm n! Li ni pht xut t tm con ngi. Tm con ngi, thay i i thay, ty theo hon cnh. Cho nn li ni, cng thay i theo. Tm thin li hin. Tm c li th. Trong sch c cu: "Tm bun cnh c vui sao. Tm an d cnh ng no cng an". Trong nm gii ca ngi Pht T ti gia gm c: st, o, dm, vng, tu. Gii th t l gii v li ni. Gii ny khuyn ngi Pht T ti gia chn chnh, khng nn dng li ni li mnh hi ngi, gi l vng ng hay t ng, d ngi l ngi thn hay k th. Gii ny khuyn ngi Pht T ti gia chn chnh, nn dng li ni li mnh li ngi, gi l chnh ng, d ngi l ngi thn hay k th. Ti sao vy? Bi v trc ht, khi dng li ni, hi ngi khc, tm ca chnh mnh, chc chn bin ng, lm cho cng phu, tu tm dng tnh, t bao lu nay, tr nn v ch. Kinh sch gi : chnh l Khu nghip! Mt li ni ra, lm cho tan v, hnh phc gia nh, ca nhng ngi khc, lm cho mi ngi, nghi ng ln nhau, l li ni: mp m khng r, t iu thm bt, thay trng i en, nc l khuy h, lng gi thnh chn, c

li ni khng, khng li ni c, u do tm tng. Nhiu khi ni li, c hi ngi, ngi cha b hi, mnh lnh , hu qu tc th. Trong sch c cu: "Gy ng li p lng ng. Gy b chng trng thng xng li b". Nhiu ng nhiu b, tui tc gi, gn t xa tri, sng nay cht mai, vn to khu nghip, ngm mu phun ngi, bi chuyn cng ng, khch ng bn ng, kim chuyn bn ty, chuyn m b thc, khoi thc b go, co nht lng ngi, hay ci ngi khc, khng nh c li, c nhn dy: "Ngm mu phun ngi, trc d ming mnh". C rt nhiu ngi, ni li khch tng, hng tm bt thin, cho ngi kin nhau, ght nhau th nhau, phin no kh au, ngi ngu mc by. Sch c cu: "Li ni tht ra, ngi ta ghim trong bng". Ngha l li ni l phun ra ri, khng th no ly li c. C nhiu ngi, nghe mt li, sng d, cht mang theo! Thc l khng khip! Tuy nhin, ai ai cng bit rng: "Ghim nhiu ch nng trong lng. Ngy n m ng ng hng c yn. Li no nghe c th im. Bng nghe khng c, ng ghim trong lng". Hiu c nh vy, hnh c nh vy, chnh l php mn, tu theo hnh "X", mt trong T v lng tm ca o Pht, gm c: t, bi, h, x. Ngi gi gn chnh ng l ngi ni li tht th lng thin, cng bnh ngay thng, c ch li chnh ng. Ngi gi gn chnh ng l ngi d dt khu nghip, cn trng li ni, khng bao gi ni sai s thc, khng ni li thin v, khng ni li xuyn tc, khng vu oan gi ha, khng hm he h da, khng i trng thay en, khng thu dt thm bt. Ngi gi gn chnh ng l ngi khng ni lo, khng ni xu ngi khc, khng thch nghe ni lo ni xu, v khng tin nhng li ni lo ni xu. Ngi no hay ni lo, ni xu ngi khc, hu qu s l khng ai tin cy, khng ai thm nghe na. Trong sch c cu:

"Li ni chng ng tm ta. D li ni ngt hay l ng cay". Lm c nh vy, cuc sng khe re. Bng khng nh vy, nhc nhn phin ly, phin no kh au, bo sao chng mt, ht th ph ph, nh b ko xe, chng ch li g! Chnh ng chnh l: li ni sao cho, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, khng hi mt ai, tt c bnh yn, an vui t ti. Cn nh t ng, cng l c ng, l cc li ni, b x ra to, em cha y kho, on th sn hn, tc gin bc mnh, kh thn kh no, kh mnh kh ngi! Mt li ni ra, khin cho ngi khc, mang ha vo thn, l li ni: vu khng co gian, vu oan gi ha, khng bit tic thng, hi ngi hin lng, kim tin bi thng, vi ba triu bc. Thc l tht c, c nhn v cng! Mt li ni ra, khin cho ngi khc, m mui lm ln, l li ni: khng ng s thc, khng c ngay thng, thin v dua nnh, xuyn tc ngy bin, trau chut bng by, mc ch th li. Mt li ni ra, khin cho ngi khc, xung t on th, tha gi kin tng, l li ni: di tr iu ngoa, gy ra chia r, thch m b thc, khoi thc b go, di hi nhiu ngi, v c mun vt. Nhng ngi t i, kh lng nhn c, khi nghe nhng li, tri nghch tai, khng thun theo mnh, thng hay tranh ci, bng bt bng mm, hoc bng th ri, gi khp mi ni, cho mi ngi bit. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Khng nn quan tm chuyn th gian. Khng nn loan truyn cc tin n". Ty phng dch nh sau: "You should not concern yourselves with worldly affairs, nor yet circulate rumours". Ti sao vy? Bi v, cc chuyn th gian, thng l nhng chuyn, nhn ng th phi, phi quy ng sai, tranh chp hn thua. Cc loi tin n, thng khng cn c, khng c xc thc, khng ng tin cy, kh kim chng c, ch nhm lm hi, thanh danh ngi khc. Nhng chuyn th gian, cc loi tin n, thy u lm cho, tm tr con ngi, bt an dao ng, c hi m thi, chng ch li g, em i rao truyn! Chng ta khng cn, phung ph th gi, mt cch v ch, i nh chnh, nhng li n i, sai lc hon ton, nu nh hon cnh, khng b bt buc, phi lm sng t. Nhng k xu

mm, nhng ngi xu ming, ly lm thch th, khi thy chng ta, bc bi bt an, v nhng li ni, c ca h. chnh l iu, m h mong mun. Nu nh chng ta, bnh tnh thn nhin, nh khng c chuyn, xy ra g c, nhng li vu oan, s tan bin dn, i vo qun lng. Chng ta ch nn, dnh ht th gi, tp trung lo chuyn, tu tm dng tnh, cho n khi c: gic ng gii thot. iu th mi trong "Mi iu tm nim" dy rng: "Oan c khng cn bin bch, v bin bch l nhn ng cha x. Hy ly oan c lm ca ng o hnh". Ti sao vy? Bi v con ngi kip trc to t phc bo, gy nhiu nghip bo, cho nn kip ny mi gp nhiu iu oan c. Cho nn khi gp chuyn oan c, khng cn phi than tri trch t g c. Mun cuc sng bt nhng iu oan c tri ngang, con ngi cn tch cc tu tm dng tnh, cn c gng lm phc nhiu hn, c trnh ng gieo ting on, ng loan truyn tin n, ng vu oan gi ha, ng lm au kh cho ngi khc, d cho l k th ca mnh, k mnh khng a cng vy. Trn cuc i ny, c nhng chuyn khng c gii p no thch hp, khng c gii php no tha ng, khng c li khuyn no chnh xc, mt cch tuyt i. Lc , im lng lng nghe, tm khng phn xt, khng h tranh ci, ng l thng sch, nn coi nh vng. Bi vy sch c cu: "Li ni l bc. Im lng l vng". Li ni ng lc, thc c ch li, l chuyn kh. Nhn c nn c, gi c im lng, to nn ha kh, li cng kh hn. Khi mt ngi tht li ni ln, ngi khc c th on hiu c, trong tm ngi mun g ngh g. Nh yu t ny, cc ng thy bi, cc b x qu, tin on tng lai, vn may hay ri, s hn hay xui, d thy bi ui, da theo kinh nghim, da theo tm l, xuyn qua li ni, ca ngi khch hng, ang c tm s. Trong sch c cu: "Chng ai vui v trong lng. i xem x qu c trong lm g". Tt c hnh phc trn i u bt u t li ni ca chng ta. Chng ta khi u tt c mi s mi vic. Chng ta sinh s th s s sinh. Chng ta ha

bnh th bnh yn t ti. ng mong ngi khc ni li d nghe, trong khi chnh mnh cha lm c nh vy. Ty phng c cu: "Nothing will change if we do not change anything". Trong cc gia nh, c rt nhiu khi, li ni cn thit, hai v chng, thng cm vi nhau, cha m con ci, hiu bit ln nhau, anh ch em, ha thun chung sng. Nhng c nhiu ngi, gi tr ln b, t i qu cao, quan trng bn ng, li khng chu ni, gi s im lng, mt cch lnh lng, lm cho cuc sng, trong gia nh, nng n kh th, bc bi bt an. Phin no kh au, bt u t . Thc ra nhiu lc, chnh s im lng, rt l cn thit. Nhng cng c nhiu lc, li ni cn thit hn. Ni ra mt li, thng cm cm thng, khng cn phin no, chm dt kh au, ti sao khng ni? Ngi no cng vy, chng ai ton thin, lun lun ni ng, chng c l li, ti sao li chp, li ni ngi khc? Bi vy cho nn, kinh sch c cu: "Ni nng ng Chnh Php. Im lng ng Chnh Php". Chng ta nn bit: ngi no t c "trng thi v tm", ngha l trong tm, khng mt nim khi, tc l bn trong, khng tm ngh ngi, lng xng ln xn, bn ngoi khng ni, im lng t bi. Khng ai c th, c kh nng, on c trong tm, ngi mun g, hay ang ngh g! Ti sao nh vy? Bi v: "ngi v tm!". Thc l n gin! Trong sch c cu: "Ngi no t c v tm. Cuc i an lc khng tm ly phin". Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Tng i bt quan tm. Trng thn lng cc nga". Ngha l nhng chuyn thng thng ght ght, khng lm bn lng, chng c bn tm, chng ta s nm, dui thng hai chn, m an gic ng, khi phi trn trc, ln qua ln li, trn tr tr trn, thu sut nm canh, nm m sut m, t mt n ngn! Khe re, khe ru!

Cng trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Nhc ngn h tng ng. Tc cng lun Pht ngha. Nhc thc bt tng ng. Hip chng linh hoan h". Ngha l: "Nu li ni ha hp. Cng nhau bn ngha Pht. Nu nh chng ha hp. Chp hai tay hoan h". Li ni thng c ng , n , thm , diu , c khi l chnh ng, c khi l t ng. Nu thc s, li ni khng ha hp c, kin bt ng, chng ta khng nn tranh ci. Ti sao nh vy? Bi v, cng trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Th tng bn v trnh. Trnh tc tht o ". Ngha l: "Tng ny vn khng tranh. Tranh ci mt o". Con ngi mun thy c o, tc l mun cuc sng c an lc hnh phc, hy bt quan tm chuyn tranh ci, hy bt bn chuyn chuyn th phi! Bt c bao nhiu, an lc by nhiu! C nhn c dy: "Nghe li ni ph bnh ch bai m tc gin, tc l chm ngi cho ngi khc gim pha. Nghe li ni khen ngi tn dng m mng r, tc l lm mi cho ngi ta nnh ht". Ngi bit cch ni l ngi i gieo kinh nghim, t tng. Cn ngi bit cch nghe l ngi i thu lm kho tng. C nhng li ni, ht sc cao qu, ht sc tc dng, ngha thm trm, ngi i ghi li, trong sch v, gi l danh ngn, hay t tng p, li hay p, hoa thm c l. Ngc li cng c, nhng li ni ra, ngi i ma mai, gi l ranh ngn. Trong sch c cu: "Cp cht da. Ngi ta cht ting". Hoc l: "Trm nm bia cng mn. Ngn nm bia ming vn cn tr tr".

iu ny chng t, li ni con ngi, thc c hu qu, kh th o lng! Tr tu con ngi, pht trin thin nh, trong tnh lng. Cn nh nhn cch, t cch con ngi, pht trin trong, phong ba bo tp, nghch cnh th thch, nhng bc thng trm, vinh nhc c mt, trong sc chu ng, li khen ting ch. Trong kinh sch gi l "Bt Phong". Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Nh ngn ni vng vng. Trong phong ba bo tp. Ngi tr cng nh vy. Bnh thn trc khen ch". *** Tm li, mun sng cuc i an lc v hnh phc, ngi i nn ni li chn chnh, tht th lng thin, cng bnh ngay thng, c ch li chnh ng, cho mnh v cho mi ngi. Ngi gi gn chnh ng l ngi d dt khu nghip, cn trng li ni, khng bao gi ni sai s thc, khng thin v, khng xuyn tc, khng vu oan gi ha, khng hm he h da, khng gy phin no kh au qua li ni. Chnh ng gip con ngi ci to hon cnh. Hon cnh phn nh t tm. T tm tc l tm ca mnh. T tm bnh thn, hon cnh an vui. T tm ri lon, hon cnh bt an. Trong kinh sch, t tm c gi l chnh bo, hon cnh c gi l y bo. "Chnh bo th no th y bo th y". Ngi c tm lng thin th sng trong cnh hin lnh. Ngi c tm bt lng, gian c th lun lun sng trong cnh u lo cng thng, thp thm php phng. Trn th gian ny, s d c nhng hon cnh kh au, bi v con ngi khng bit sng vi chn tm. Chn tm l tm chn tht, khng dnh mc vi cnh trn. Nu mi ngi u bit sng vi chn tm, th th gian ny chnh l thin ng, l cc lc. ng ng ni ny trng qua ni n. Ngha l thn ang sng trn i, th gian ny, nhng tm thng m c cnh thin ng cc lc. Nhng ngi nh vy, m c nh vy, ch lm kh thn, kh tm m thi. Ch T c dy: "Ty theo ch thng an lc". Ngha l: "Hy tm thy an lc ngay ni mnh ang ". Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy:

"Tuy hc rng hiu nhiu m khng tu hnh, cng ng nh ngi khng hc khng hiu. Chng khc no ngi ni n m khng n, trn khng th no no c". Theo quan im ca Pht gio, khng cn phi th phng c Pht Thch Ca, hay bt c v Pht no, v B Tt no, ch cn thc hnh chnh ng, mt cch ng n, trong cuc sng hng ngy, bt c ngi no cng u c an lc v hnh phc, cao hn na, u c gic ng v gii thot. Bng nh ngc li, lp bn th Pht, ti cha ti gia, i cha l ly, lp cha chin to, to pho tng ln, m khng thc hnh, li ni chn chnh, tc l Chnh Ng, mt cch ng n, trong cuc sng, d l Pht t, ti gia xut gia, cng chng li g! mi thc l: ch cng v t, l chnh o vy./. ---o0o--Dn Kho n Tt Theo thng l hng nm, vo dp nm ht tt n, ni ni ngi ngi u dn dp nh ca cho ngn np hn, sp xp bn gh, t ging cho tin nghi hn, trang hong phng khch cho sng sa hn, lau chi l hng, bn th cho trang nghim hn. Tt c u c lo liu chu tt trc ngy rc ng b, tc l trc ngy 30 tt, tr lm cng phi xong trc gi n giao tha. Bi v sut nm, lm vic qun qut, mi ngi u mong, ngy u mt nm, hon ton ngh ngi, cho thit thoi mi, khe khon tinh thn, phc hi sc khe, chun b lm vic, sut trong nm mi. C ngi tin rng, nu lm vic nhiu, trong ngy u nm, s "ging" c nm, ngha l sut nm, u phi lm lng, vt v cc nhc. Du bit l, m tn d oan, nhng khng t ngi, c tin nh vy. Thc ra nm no, chng ta cng phi, lm vic vt v, mi c c n, tr phi tht nghip, tr phi trng mnh, thn ti chiu c, trng s chng hn. c bit nm nay, ngoi nhng chuyn bt buc phi chun b k trn, chng ta lm thm mt vic ngoi l, l: Dn Kho n Tt. *** Trong sut nm qua, hay nhiu nm thng di, chng ta em ct vo trong kho bt c vt dng g cn tt, cn x dng c, cn cha mun vt i, li chng bit em cho ai, c bit cng chng dm, khng kho s mch lng. Thm ch, c cc mn , c mua em v, hoc ngi khc cho, nhng cha c dng, cng b vo kho, i khi c dp, em cho ngi khc. Lu ngy di thng, ci kho p lm, qu bi bm, bn thu d dy. Hm nay chng ta,

nhn dp cui nm, dn dp nh ca, mun em vo kho, thm vi mn na, nhng thc khng cn, mt ch no trng, nht cho va. Chng ta bn phi, xn qun ci o, ra cng dn kho, n tt vy. n khi m ca, bc vo trong kho, li ra tng mn, mn to mn nh, mn c mn mi, qut bi sch trn, lau chi k lng, xem xt k cng, kim sot ng hong, em v tr li, chng mun b i, mt mn no ht! Nh vy ngha l: ci kho vn y, moi mi th, thit l kh qu, chng bit lm sao, gii quyt th no, cho c n tha. Ngi i thng ni: "B th thng, vng th ti", chc c l l trng hp ny y, chng bit ng vy hay khng? Cng vy, ngoi ci kho ca ci vt cht ni trn, gy bao nhiu cc nhc ri rm, chng ta cn c mt ci kho na, cha ng nhiu th c lit hn, kinh khng hn, d dn hn, kh khn hn, kh thy hn, kh b hn, kh chu hn. Ci kho l, ci kho cha g, gh rn qu vy? Xin tha trnh ngay, khi mt thi gi, chnh thc l: "Kho Tng Tm Thc", ca mi chng ta. Thc vy, tt c chng ta, ai ai cng c, mt ci gi l: kho tng tm thc, cha ng tt c, hnh nh m thanh, mi hng mi v, cm xc k c, chng ta thu lm, t khi cn b, ch cho n lc, tr v thm ving, t tin ng b. Chng ta sng trn i, hng ngy phi sinh hot, phi lm vic, phi tip xc vi mi ngi, trong x hi, trong khu ph, trong cng ng, trong trng hc, trong s lm, trong hng xng, trong cng trng, trong nng tri. Vi hai con mt v hai l tai, chng ta thu nhn bit bao nhiu hnh nh v m thanh, ri a vo cha trong kho tng tm thc. Hai con mt v hai l tai ca chng ta v nh hai b phn quan trng ca mt ci my quay phim, mi ngy quay mt cun bng, vi y hnh nh v m thanh, t m i du dng, n n o no ng, t thng yu tru mn, n gin ght hn th, cha kp dn nhn, cha kp t tn, c a vo, ct ngay trong kho. Tm gi l: kho tng tm thc. Trong kho tng tm thc, chng ta cha ng y hnh nh ca ngi thn ln k th, hnh nh ca nhng ngi gi l tt, v tng gip chng ta, ln hnh nh ca nhng k gi l xu, v tng lm chng ta mch lng. Lu lu, chng ta em nhng hnh nh chiu i chiu li, sng li cnh no ng, thng thng, ght ght, bn trong tm tr, y nh lc cnh tng xy ra trc kia. Hnh nh nhng ngi thn thng hin ra, chng ta cng au kh bt an, th thn thn th, nh nhung thng mn, mun c gp li, nhng bit bao gi, mi c toi nguyn. Hnh nh nhng k ng ght hin ra, chng ta cng au kh bt an, phng mang trn

mt, bc bi kh chu, khng mun nh ti, khng mun gi tn, khng thm gp mt, nhng phi gp hoi, c gp u u, thc l tr tru! Nh vy, vic chng ta ct gi nhng hnh nh , trong kho tng tm thc, l nn hay khng nn, l khn hay khng c khn lm? Vy m gi y, nhn dp cui nm, ti sao chng ta, khng chu ra cng, dn dp sch s, kho tng tm thc, cho c trng tri, mt m khe khon, m ng c yn, ngy n c ngon? Trong kho tng tm thc, chng ta cha ng th m thanh, t nhng li khen tng, xng dng, tn thn, ca ngi, nnh ht, tng bc, yu thng, tru mn, ngt ngo, tnh cm, cm ng, d nghe, cho n nhng li vu oan, vu khng, thng trch, hch dch, trch thng, kiu cng, lng nhc, th tc, gin hn, chi bi, bi mc, bu riu, ph nh, ph bng, hy bng, hy nhc, nhc m, m l, ph bnh, ch trch, khch bc, ch trch, khin trch, trch c, cu mu, lu bu, ra x, xin x, x xin, mc mu, qu trch, qu mng, la ry, la mng, mng nhic, mng chi, s v, s nhc, gim pha, ni xu, khinh khi, khi d, coi thng, coi r, r rng, su c, su him, him c, c c, c a, ay nghin, nguyn ra, nhic mng, k t vo hng, tng cho cm mm, t iu thm bt, c ni khng khng ni c, m b thc thc b go, thc gy bnh xe, thc l kh nghe, nhng c nh hoi, rt l kh qun, cho nn kh ng, c r sut ngy, nm ny thng khc! Hai ci l tai ca chng ta lm vic thc c lc, em cha thc nhiu th, vo trong kho tng tm thc. Nhng li m du, d chu d nghe, li khng nhiu lm, nhng vn lm cho, chng ta kh ng, bt an trn trc, khoi ch h h, mun nghe ln na, vn cha tha mn. Nhng li kh nghe, khng ai thm nghe, khng ai thch nghe, khng ai mun nghe, khng ai chu nghe, qu thc l nhiu. D nhin, nhng li ni nh vy cng lm cho chng ta kh ng, bt an trn tr, bc bi tc ti, khng mun nghe na, nhng c nh hoi, vng vng bn tai, t ai nn c. Thc l au kh, cho ci l tai, phi nghe di di, nhng li cay ng! *** Chng ta ai ai, u nhn ra rng: Cuc i ca mnh, thc nhiu au kh, l bi nguyn do, trong kho tm thc, cha nhm qu nhiu. Nu mun gim bt, phin no kh au, chc chn chng ta, phi h quyt tm, ra cng dn dp, kho tng tm thc. Nhng phi dn dp, bng cch no y, bt u t u, khi cng lc no, tn hao bao nhiu, cng lao sc lc, bao nhiu thi gian, mi dn dp xong, kho tng tm thc? Trc ht, mnh mun dn dp,

trng tri kho tng, ci vic u tin, phi lm l: ngn nga chn ng, ng c em thm, bt c vt g, vo kho na c. Sau t t, chng ta loi b, nhng th trong kho. Cng vy, nu mun ci kho tng tm thc ca mnh ngy mt vi bt i, phin no cng vi bt theo, chng ta ng quay thm cun phim no na, trong cuc sng hng ngy. Ngha l trong cc sinh hot hng ngy, khi tip xc vi mi ngi, chng ta lun lun gi gn chnh nim, c gng duy tr s bnh tnh thn nhin, trong mi hon cnh, trong mi thi gian, trong mi khng gian, khng cho cc "tm tham, tm sn, tm si", c c duyn khi ln, trong tm tr ca mnh. Th d nh c, ngi ti r r, hn hp lm n, mp m phi php, nht bn vn li. Chng ta ng , tm tham khi ln, dn dt chng ta, nghe li d d. c nhng mi li, phi php bt chnh, ngy khng n ngon, m chng ng yn, lc no cng s, nm np php phng, khng bit bao gi, chuyn b, hu qu th no? Th d nh c, ngi ti r tai, by v cch, vu oan ngi khc, ch dn th tc, kin ngi ra ta, nht bn l ph, thu c hng triu, la bi thng, mi va nghe qua, thit l sng qu! Chng ta ng , tm tham khi ln, xi gic chng ta, nghe li c c. Php lut t ra, ch nhm mc ch, duy tr an ninh, bo v bnh ng, trt t x hi, ch khng phi , con ngi li dng, kim tin lm giu, bt chp kh au, ca k b hi, gia nh ca h, phin mun khng ngui. D cho c thng, v kin bc triu, liu mnh c th, an nhin tiu xi, cho n mn i, mt cch bnh yn, hay khng chng bit? * Lut nhn qu dy rng: "Gieo nhn no th gt qu ny". Bi vy cho nn, chng ta thy: Khng bit bao nhiu, gia nh giu c, tan nh nt ca, v chng ly tn, m mu hi nhau, tranh chp ca ci, con ci m hi, cha m anh em, tranh ot gia ti, hn hp lm n, thng b ph sn, gp cn bnh hon, nan y kh cha, tai nn him ngho, bt c k t! l nhng qu bo nhn tin, ngi i gi l: ca thin tr a, ca sng bin. Nhng v lng tham, v cng v tn, ti tham khng y, ti tm mt mi, lng tm m m, lng d ti en, khng th thy c, l c nghip, cho nn nho v, to ti to nghip, ri v sau, ngi lnh , qu bo chng lnh, khc no thiu thn, nho v la ! ng tin chn chnh, kh cc kim c, bng chnh ti nng, vi sc lao ng, dnh dm tit kim, c khi khng th, gi c trn i, hung l

nhng th, tin ca phi nhn, kim c cp c, ot c git c, tha kin i c, trn s kh au, phin no ngi khc! Hiu c nh vy, chng ta quyt tm, khng thm nghe theo, khng lm nhng chuyn, c nhn tht c, c gng lm ch, bng c tm mnh, dng ngay cc v, tha kin kim tin, dng ngay m mu, sang ot ti sn, tc quyn ngi khc, dng ngay mu m, chim ot cng n, sang ot vic lm, ca nhng ngi khc. mi thc l, nhng iu kh lm. Khng phi ai ai, cng lm c ngay, nn cn phi c, thi gian th thch, cng phu thc tp. Lm c nh vy, lu ngy di thng, con ngi chc chn, tr nn sng sut, gic ng hon ton, nhng ngi chung quanh, cng s cm nhn, an vui li lc. Kho tng tm thc, chng t tham lam, vi dn bt dn, tr tu pht trin, khng cn nhng chuyn, m tn d oan, cuc i an lc, c hnh phc hn, nht nh khng nghi. Th d nh l, c ngi i ti, chi bi nhc m, khiu khch ch trch. Chng ta ng , tm sn khi ln, khin cho chng ta, tip nhn ngay nhng, li ni kh nghe. Ti sao vy? Bi v, nhng li ni nh vy khng c ngha l g c, ch nhm mc ch gy phin no cho chng ta m thi. Chng ni mnh ngu, mnh lin ni gin, ci c i co, ng l ngu thit, ch cn g na! Tc ng c cu: "No mt ngon, gin mt khn". Nu chng ta tip nhn ngay nhng li ni kh nghe y vo lng, cn gin lp tc khi ln, hnh ng thiu bnh tnh, li ni km sng sut, thng khi ch em li thit thi cho mnh m thi. Chng hn nh khi b vu khng co gian, nu khng dn c s tc gin bc bi, chc chn chng ta s c nhng li ni hay hnh ng khin ngi khc mt cm tnh, hay hiu lm mt cch tai hi v cng. Chng hn nh khi cp trn trong s lm, c nhng li ni hiu lm hay kh nghe, nu khng th nhn c, khng chu gii thch mt cch n ha nh nhng, chc chn chng ta s gp nhiu phin phc trong cng vic. Trong gia nh cng vy, mun c c an lc hnh phc, v chng con ci phi bit hai ch: thng yu v nhn nhn. Thiu mt trong hai ch , gia nh s lun lun c sng gi, bt ha, bt an, lu dn c th lm gim hnh phc, cuc sng chung tr nn phin no v kh au. Mt li ni ra, trong s vui v, trong tnh yu thng, ni sao cng c, ni g cng c. Mt li ni ra, trong s bc bi, trong lc gin hn, tm trng bt an, ni sao cng khng c, ni g cng c th gy hiu lm. Bi vy cho nn, chng ta lun lun, qun st tm mnh. Mi khi tm sn, va mi khi ln, chng

ta lin bit, dng ngay khng theo. ng tm sn, dn dt chng ta, n ch phin toi, rc ri cuc i. Nu c nh vy, mi s mi vic, trn i ny, s c bnh yn, vui v trn vn, thnh tu tt p. Nhiu khi cn sn, ni ln ng ng, c th tiu tan, tt c cm tnh, tiu tan s nghip, kh cng gy dng, t trc n gi. V nh m la, c th thiu t, c mt khu rng. Cho nn chng ta, lun lun nh rng: tm sn qu thc, tai hi v cng! C ngi khng hiu: Ti sao phi nhn? Nhn lm g? Nhn ng chn, chng ln ng u. Trn th gian ny, nhn nhc kh sng, kh ngc u ln, chng nn tch s, li ch g c. Thc ra tt c, suy ngh va k, u do tm sn, do tm chp ng, tt c mi ngi, t pht ra. Con ngi th gian, thng hay ngh rng: "i mnh cn di", thy ngi khc cht, ch mnh sng dai, cn lu mi cht! Con ngi i, cn danh v li, cho nn thc hin, bt c th on, min c lm giu, bt k ch p, thanh danh ngi khc, ginh a v, kim t danh, lun lun mun hn, tt c mi ngi, v mi phng din. C ngi dy con: ra ng phi nh, lun lun hn ngi, ch b hip p, ch thit thi, nu b thua nhc, th ng v nh! Nhn th nhc, c th c! Cho nn c ngy, a con chy v, m u y mu, hoc n nh thng, nhn xc con mnh! Tm sn thng thng, thc y con ngi, u tranh ci c, li qua ting li, t nhng chuyn nh: quc gia i s, chnh tr tn gio, n nhng th chuyn, lt vt nh mn, sinh hot thng ngy. Thc ra nn bit: nhng khi ngi khc, ni ln mt ting, mnh tr mt ming, th d dng qu. Nu khng nhn c, ngi vo nh xc, mnh vo nh thng, hay v nh t, hoc l ngc li. Cn nu nhn c, khng thm tranh ci, khng c bc dc, khng ni cn sn, lm ch tm mnh, lm ch mnh, ming mm n ci, thc l ti tn, may mn mi chuyn, chm dt ni y. mi thc l, nhng iu kh lm. Khng phi ai ai, cng lm c ngay, nn cn phi c, thi gian th thch, cng phu thc tp. Lm c nh vy, lu ngy di thng, con ngi chc chn, tr nn sng sut, gic ng hon ton, nhng ngi chung quanh, cng s cm nhn, an vui li lc. Kho tng tm thc, chng t sn hn, vi dn bt dn, tr tu pht trin, khng cn nhng chuyn, m tn d oan, cuc i an lc, c hnh phc hn, nht nh khng nghi. Th d c ngi, ti cho mnh bit: ngi khc ni xu, ni mnh ngu si, h nhc bu riu, m tiu khinh khi, khi d chi ra, o c gi, th dn s v, kh rch o m, nh g n my, nh tru cy rung. Chng ta ng

, tm si khi ln, lin khin chng ta, tin li n i. Ti sao vy? Bi v, nhng li n i, thng l ba t, t iu thm bt, v rn thm chn, thi phng con cc, thnh con khng long, chuyn xe cn ch, tr d tu hu, n xc hai u, u m b thc, u thc b go, ph hoi gia cang, chia r cng ng. Tin nhng iu , chng t con ngi, c tm chp ng, thc l qu ln, d b khiu khch, t i qu cao, cho nn t nho, au thng ti t, ng l ngu si, ch cn g na! Th d c ngi, ti cho mnh bit: mnh c cn tu, c nhiu phc bu, mau mau theo o, do h dng ln, cng ht bc tin, nh ca xe c, tim bun ph x, v con bt k, cha m x g, cu khn van xin, kip sau c v, ci mnh mong mun. Ngi no nh d, d tin nghe theo, nhng li nh vy, ch ngu ch ngc, cn l qu nh! Cn nu hiu c, khng thm tin theo, khng cht si m, lm ch tm mnh. mi thc l, nhng iu kh lm. Khng phi ai ai, cng lm c ngay, nn cn phi c, thi gian th thch, cng phu thc tp. Lm c nh vy, lu ngy di thng, con ngi chc chn, tr nn sng sut, gic ng hon ton, nhng ngi chung quanh, cng s cm nhn, an vui li ch. Kho tng tm thc, chng t si m, vi dn bt dn, tr tu pht trin, khng cn nhng chuyn, m tn d oan, cuc i an lc, c hnh phc hn, nht nh khng nghi. *** C ngi thc mc: Nu nh b ht, tm tham tm sn, lun c tm si, u cn mnh na, mnh b bin mt, mt thit ri sao? Xin tha ng vy, nhng m thc ra, cng khng phi vy. Thng thng hu ht, tt c mi ngi, trn th gian ny, u chp ci tm, suy ngh l mnh, mnh l con ngi, c tm suy ngh. Bi vy cho nn, khi tm suy ngh, lng xng ln xn, lng xung khng cn, tng mnh bin mt! Thc ra khng phi! iu ng chnh l: ch c ci tm, ngh suy suy ngh, lng xng ln xn, bin mt m thi. Chng ta vn cn, hin hu r rng, vi tm thanh tnh, khng c tham lam, sn hn si m. Bng c chnh l: chng ta bit r, nhn r thy r, khi mnh bnh tnh, thn nhin t ti, ci tm suy ngh, lng xng ln xn, tan bin mt dng. Ai thy iu , ai bit iu ? Chnh mnh ch ai! Thc khng c sai! Lc chnh l: con ngi chn tht, hin tin trc mt, ng theo chn l! Chng ta sng c, con ngi chn tht, i sng an vui, phin no rt lui, cuc i hnh phc. Nh ngoi bin khi, sng to sng nh, u lng ht ri, mt bin thanh bnh, tc thi hin ra, mt cch r rng, rng ri bao la, v b v bn. Trong

lc sng to, v c gi ln, bu tri en kt, mnh ch thy c, vng bin nh hp, sng ng m thi, tm mt gii hn, khng th nhn xa. Cng y nh vy, khi tm ca mnh, si ni no ng, lng tham ni ln, ti tm mt mi, lng sn ni ln, mt ht tr khn, lng si ni ln, qun ht mi vic, mnh ch thy c, con ngi nh hp, suy ngh ch k, ch bit c mnh, v gia nh mnh, ch vy m thi. Tt c mi ngi, phin no ra sao, au kh th no, cng mc k h, chng cn bit ti! Bi th cho nn, hnh ng li ni, v trong t tng, ch c ch li, cho bn thn mnh, gy nn bao nhiu, kh au cho ngi, v gia nh h. Nu nhng ngi khc, cng ngh nh vy, th mnh lnh , mnh l nn nhn, ca tm xu c, ca ngi khc vy. Do cuc i, vay tr tr vay, lin min nh vy, hi sao au kh, hi sao phin no? Nu mun ngi khc, khng lm hi mnh, th iu trc ht, mnh khng hi ngi. Mi s bt u, ngay trong tm mnh! ng n khi, qu bo chng lnh, xy ti lin min, chu nhiu kh nn, thm ch mng vong, h hng rn la, than tri trch t, cu tri cu Pht, cu con cu con, cu sao kp na! Sch xa c cu: "Tm mnh bc c tinh ma. Ch nn on trch tri xa t gn". Khi no tt c, lng xng ln xn, th d nh l: tm tham tm sn, v tm si m, lng xung ht ri, con ngi chn tht, ca mnh hin tin, tm th thnh thang, ci lng ci m, rng ri bao la, tm tr an vui, i sng li lc, cm gic ha ng, v tr vn vt. Cng v nh l, cn cu lng i, ci ly nc trong, hin hu r rng. Con ngi chn tht, y bn tm, t bi h x, v ngi qun mnh, bc i v tha. Nu nh tt c, mi ngi u sng, nh ngi chn tht, th gian ny l, thin ng cc lc, nh nh an vui, ngi ngi hnh phc, ni ni thi bnh, u ca thnh tr, phin no khng cn, kh au bin mt! Lc mi ngi, khng ai cn s, chuyn nhm tn th, vo nm 2000, hoc nm no khc. Ti sao nh vy? Bi v khi , tm tnh mi ngi, sng sut hin ha, cng minh chnh trc, d ni no, cng c bnh thn, an vui li lc, khng cn phin no, cho nn khng cn, s st g na. *** Tm li, chng ta rng, ra cng ngn chn, khng em vo trong, kho tng tm thc, thm nhng chng t, phin no kh au, trong c ba,

mn to ln nht, l: tm tham lam, tm sn hn, tm si m. Lu ngy di thng, nhng mn cha trong kho tng tm thc cng t t vi bt. Nhng cun phim c thu v ct gi lu nm, nu chng ta khng em ra, chiu i chiu li, lu dn cng phai m, ri ri vo qun lng. Kho tng tm thc trng rng, tc l tm ca mnh s c khinh an, nh nhng, cuc sng an vui hnh phc. Lc mnh khng mun lm thnh nhn, thnh nhn cng khng cn khc l, xa cch na. Mi khi nm ht, ci tt li n, nm c bc qua, nm mi sp n, thin h vui mng, hn hoan hn h, mi ngi n nc, cho n xun sang. Ngi tr thng thy, tng lai m rng, trc mt mu hng, ng yu ng sng. Cn nh cc ngi, ln tui th sao? Mi mt nm qua, ht tr n gi, ngi ta bc ti, mt ngy quan trng: gi t gc tr! Gc tr ca tt c mi ngi chnh l: ta b th gii. Ngi phi gi t gc tr khng i tui no. Bt c lc no, bt c ch no, bt c tui no, bt c ngi no, cng u c th ra i. Nhng m i u? Mng ma xun n, ngi hiu bit o, gp rt tu tm, ng thi dng tnh, cho c gic ng, n ngy ra i, khi phi qu qung, mang mang m mt, chng bit i u? Ngi cha thy o, nhn dp nm mi, hy to thun duyn, chun b k cng, ha hn r rng: trong nm sp ti, mi vic tt hn, tin hn nm c, n lc tu tp, cho sng c o, l ngun vui, hy vng nm mi, s hn nm nay, cng phu vin mn. t nc ny, x s ny, a phng ny m rng vng tay t i bao dung, thng yu m bc, chp nhn chng ta sng chung ha bnh, xy dng cuc i mi, trn min t t do nhn o ny. Nh vy cng ng, chng ta vi nhau, ti sao khng th, gip ln nhau, nng ta vi nhau, i x vi nhau, mt cch nhn o, vi tnh ng bo, to cuc sng, vn s nh , an vui li lc, va hp tnh ngha, va hp o l. Trc thm nm mi, chng ta c quyn, hy vng t y, cuc i ca mnh, v ca mi ngi, u c tt c, an lc hnh phc./. ---o0o--Gic Ng V Gii thot Trn th gian ny, o Pht c mt hn hai ngn nm trm nm lch s, khi thy t chu truyn sang u chu v hin nay ang pht trin mnh m ti M chu v c chu. Song song vi pht trin ca khoa hc hin nay, dn chng cc x vn minh v tin b ang dn dn mt s tin tng ni cc tn gio ch trng thn quyn, thiu cn c khoa hc, gii thch

mi s mi vic qua c tin ni thng m thi. Cng vi s pht trin ca khoa hc, dn chng cc quc gia u M c ngy cng i din vi cc khng hong tinh thn, do nhiu p lc, nhiu kh khn, dn dp xy ra trong cuc sng hng ngy. Khoa hc ngy cng p ng ti a cc nhu cu, nhng tin nghi vt cht ca con ngi. Trong khi , cc tn gio hin din ti y t trc, khng p ng c nhng nhu cu tinh thn, nhng vn tm linh ca con ngi. Cho nn, dn chng cc quc gia u M c v ang hng v tm hiu gio l ca o Pht v thc hnh nhng li dy ca c Pht trong i sng hng ngy. T , h tm c s an lc v hnh phc, ngay trong i sng y dy nhng bt trc v phin no kh au. H pht tm tu tp mt cch tch cc, di nhiu hnh thc, tu s hay c s ti gia, h vit sch, dch kinh Pht Gio ph bin cho mi ngi cng hiu bit, c gic ng v gii thot. Ngha l h n vi o Pht bng tr tu, ch khng phi ch bng nim tin m thi. *** Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tin tng Nh Lai m khng hiu Nh Lai, tc l ph bng Nh Lai vy". Ngha l nu chng ta n vi Nh Lai, tc l n vi c Pht ch bng nim tin, ch bit tin tng c Pht nh l mt v gio ch y quyn nng, c th ban phc nh li cu nguyn ca chng ta, c th ban cho chng ta v gia nh mt cuc sng bnh an, nh , m khng chu hc hiu gio l, tm hiu nhng li dy ca c Pht, p dng vo i sng hng ngy, tc l chng ta ph bng c Pht. Ti sao vy? Bi v, nu cu nguyn, khn vi, van xin, nhng khng toi nguyn, khng cng hiu, khng hu hiu, khng hiu qu, khng kt qu nh hoc khng c c p ng g c, chng ta s ngh l c Pht khng linh thing, nim tin khng cn, d theo ngoi o. Chc chn ai ai cng bit: cuc i ca cc v gio ch ca cc tn gio trn th gian ny u khng c bnh an mt cch tuyt i, theo ci nhn tm thng ca chng ta, cc v vn gp chuyn bt trc, vn b ngi khc nhc m, vu co, m st, b t, x n, kt ti, thm ch git cht th thm nh mt ti phm hnh s! Nh vy, cc v gip chng ta c nh , nh li cu nguyn, khn vi, van xin ca chng ta bng cch no? Cuc i ca c

Pht cng gp nhng chuyn nh vy, cng tri qua cc giai on ca cuc sng nh mi ngi khc trn th gian: sanh, gi, bnh, cht. Nh vy, c Pht cu kh th gian ny bng cch no? Bng hnh thc ban phc theo li cu nguyn, van xin chng? Bng cch cu cho nhng ai th phng chng? Bng cch cu cho nhng ai tng vi thi kinh, nim vi cu A Di Pht, hay c vi bi ch chng? Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". Ngha l tt c chng ta hy tm hiu gio l ca o Pht mt cch tng tn, ri p dng vo i sng hng ngy. Hy em ngn uc tr tu ca mnh mi vi ngn uc Chnh Php, c gic ng v gii thot, c an lc v hnh phc ngay hin i. c Pht Thch Ca tri qua nhng thng nm tu tp v gic ng ngay di ci cy b , trn th gian ny. Sau , c Pht sng trn cuc i, trong cnh gii an lc v hnh phc, t ti v gii thot, d cho cuc i cng gp nhng sng gi kh khn, nhng c Pht khng cm nhn phin no v kh au nh tt c chng sanh khc. V tm i t i bi, thng tt c chng sanh trm lun trong sanh t, c Pht em Chnh Php, l nhng iu Ngi gic ng c, ging dy trong na th k, v nh li nhng bn cho tt c chng sanh bit con ng, bit phng php tu tp. Bt c ai p dng ng n, kin tr, u c gii thot khi vng sanh t lun hi. Ton b Chnh Php ca o Pht nhm mc ch ch r ci kh ca cuc i, nguyn nhn gy ra au kh, tip theo ch r cnh gii nit bn tch dit v con ng dn chng ta n cnh gii an lc . Trong kinh sch gi l "T Diu ", gm c: kh, tp, dit, o. chnh l cch c Pht cu chng sanh, ban phc cho chng sanh vy. Do , chng ta hy tm hiu: T Diu l g? c Pht gic ng iu g v gii thot nh th no?

*** 1) iu trc tin c Pht gic ng: cuc i l kh. Thc vy, chng ta ai ai cng u cng nhn cuc i "kh nhiu vui t". Nhng nim vui trong cuc sng thc l him hoi. Tri li, nhng iu phin no, au kh, bt trc, bt nh , bt toi nguyn th qu nhiu. Ngoi ci kh v thiu n, thiu mc ca nhng ngi ngho i do thiu phc bo, ci kh n vi mi ngi trn khp th gian, khng phn bit gi, tr, ln, b, nam ph lo u, a v, hc thc, giu ngho, a phng, sc tc, tn gio, vua cha hay thng dn, i ny hay i trc. Ci kh chung ca tt c mi ngi trn th gian l nhng g? chnh l chng ta kh v: sanh, gi, bnh, cht. Chng ta kh v sanh ra trong cuc i dy y nhng chuyn bt nh , kh khn, u tranh, sng gi v gian nan, v tui gi sc yu, i ng kh khn, v bnh hon au n trin min, v ci cht n bt ng, khng nh . Chng ta mun c lun lun bnh an, tr mi khng gi, khe mi khng au, sng mi khng cht, nhng no c ai c nh vy u? Chng nhng chng ta kh v sanh, gi, bnh, cht, chng ta cn kh v xa la ngi thn thng, v gp nhng ngi khng a, nhng k on th, v cu nguyn, van xin nhiu qu, m chng c g, v ng m x thnh, ngha l ci thn xc ngy mt to bo nng n mt cch kh s, v quan trng hn, chng ta kh v ci vng tm in o o in, ci vng tng lng xng ln xn, thay i tng giy tng pht, khng lc no ngng ngh, v nh con vn chuyn cy, nh con nga chy rong, nh con tru gim p la m ca ngi. Ci tm in o o in, ci vng tng lng xng ln xn, to ti to nghip ny, l nguyn nhn chnh dn chng ta vo vng sanh t lun hi. Lm sao hng phc v an tr c ci tm ny chnh l trng tm ca o Pht. Trong kinh A Hm, c Pht c dy: "Cuc i l bin kh. Nc mt chng sanh nhiu hn bn bin ln". Cuc i y dy nhng chuyn kh au, chng sanh chm m trong bin kh, khin cho nc mt trong nhiu i nhiu kip c th so snh vi nc

bn bin ln. Con ngi mi m u tranh, ginh git, hn th, bon chen, hn thua trong cuc sng, do lng tham lam, sn hn, si m, m qun i nhng kh au, cho n khi nhm mt la i, cng cha gic ng c. l nguyn nhn dn dt chng ta vo vng sanh t lun hi. *** 2) o Pht nhn nh cuc i l bin kh, nhng khng a ti quan nim tiu cc, bi quan, ym th, chn i. c Pht dy chng ta nhn nh nh vy thc tnh, tm phng cch gii thot, khng cn chm m trong nhng cn vui gi tm, ngn ngi, nhng danh vng, quyn tc, vt cht ca th gian. Cng nh mt v thy thuc chn bnh, nh bnh tm ra nguyn nhn gy bnh v tm cch cha tr. Cho nn, ngay sau , c Pht ch r nguyn nhn gy ra kh au. Trong Kinh Vin Gic, c Pht c dy: "Con ngi v v minh cho nn c hai th chp: chp ng v chp php. l hai nguyn nhn chnh gy ra phin no v kh au ca cuc i". Khi no hiu c mt cch r rng v ph tr c hai nguyn nhn chnh gy ra kh au, chng ta s tm c an lc hnh phc thc s trong cuc sng hin ti. Th no l "chp ng"? Chp ng c hai phn: vt cht v tinh thn. V vt cht, chng ta chp ci thn xc t i my chc k l ny l "mnh". V tinh thn, chng ta chp ci tm suy ngh, tnh ton, suy lng l chnh "mnh". Nu c ngi hi: chng ta l ai? Chng ta lin ch vo thn mnh v tr li: Ti y n! Thc ra, ci xc thn t i gi tm ny u phi l "mnh". Ci xc thn t i bao gm nhng cht: t, nc, gi, la, t hi vi nhau trong mt thi gian, t khi cha m sinh ra, cho n khi chng ta th ra, m khng mun ht vo na, th h t vong! Thi gian t nm, nhiu nm, ngn di ty theo nghip duyn ca mi ngi. Ngi i thng gi l: s mng, nh mng, hay s mnh, nh mnh. C ngi c vi chc nm. C ngi ch trong hi th! Lc , hi th tr v vi gi, hi m tr v vi v tr, cc cht lng nh mu, m, nc tiu tr v vi nc, cc cht cng nh tht, xng tr v vi t. Ci g l "mnh" y? Cn li ch l ci xc khng hn, ci t thi bt ng. Ci xc thn t i ca chng ta tan r, tr v vi t i ca v tr. Ni nm na l: ct bi tr v vi ct bi.

Thm ch, ngay khi cn sng hin nay, nu chng ta khng vay mn t i bn ngoi bi b tng ngy, tng gi, tng pht, tng giy, th chng ta u tn ti c. Lun lun mn khng kh th ra ht vo, lt lt mn ly nc, ngy ngy mn vi ba chn cm. Ci thn t i mun khe th khe, mun au yu th au yu, chng ta khng th lm ch n nh mun ca chng ta c. Vy m chng ta c chp cht ci thn xc t i l "mnh", chng ta dnh trn cuc i yu mn, cung phng, sn sc n, th qu l chng ta qu m mui, ang sng trong mng tng, trong cn m, m khng bit thi. Chng ta hiu ci thn xc t i khng phi l mnh, vy cn ci tm suy ngh, tnh ton, suy lng c phi l mnh chng? Thc ra, ci tm cng khng phi l "mnh". Ti sao vy? Bi v, c lc chng ta suy ngh rt hin lnh, thnh thin, mun gip mi ngi, mun b th cng dng, mun tr thnh ngi hon ton tt. Nhng cng c nhiu lc, chng ta tnh ton, suy lng, mun hn ngi khc cho tha lng ganh t, k, mun thy ngi khc suy sp, gp nn cho tha lng hn thua, ganh ght, t him. Vy th hi chng ta l ngi thin hay bt thin? Chng ta l mt hay l hai? D l khi tm thin, hay khi tm bt thin, chng ta cng kh au. Lc tm thin khi ln, mun lm ngi tt, mun gip ngi khc m khng c, th d chng ta mun cu ngi thn b bnh nan y, thy thuc b tay, chng ta s au kh. Lc tm bt thin khi ln, mun thy ngi khc kh au, nguy nan, khn n, m h vn c bnh an, chng ta s au kh. ng no chng ta cng au kh c! Lng t i cao l mt dng ca tm chp ng. Do tm tham i, chp ng mt cch m qung, chng ta , ang v s to ti to nghip khng bit bao nhiu trong nhiu i nhiu kip. l nguyn nhn dn dt chng ta vo vng sanh t lun hi. Th no l "chp php"? Chp php cng c hai phn: vt cht v tinh thn. V vt cht, chng ta chp mi th c hnh tng nh ci nh ny, ci xe ny l ca mnh. V tinh thn, chng ta chp mi th, mi vic, mnh lm, mnh ni, mnh ngh, ci g ca mnh cng l ng, l nht. V phng din vt cht, chng ta ang sng trong mng tng, cho l cuc i ny s vnh vin trng tn, cho l nhng ngi thn s mi mi bn mnh, cho l nhng ca ci vt cht nh nh ca, xe c, vng bc, c nghip lun lun thuc v mnh. Cho nn, nu ngi thn c ra i, hoc c mnh h no, nu ca ci vt cht c b mt mt h hao, th chng ta s au kh!

V phng din tinh thn, chng ta thng chp cht kin ca mnh l ng, vic mnh lm l ng, ai c kin khc, ai lm khc l khng ng, l sai. Chng ta thng cho l ngi khc lc no cng phi suy ngh ging nh mnh, nn khi c ngi pht biu khc i, chng ta kh chp nhn c. Chng ta khng thy nhng li lm, sai tri ca mnh, cho nn au kh, bc bi, v ch thy li lm ca ngi. Th d trong gia nh, nu ngi cha khng nhn thy li ca mnh, ch bit la mng con ci v chng khng theo mun ca mnh, bt chp kin ca chng, th ngi cha chc chn s phin no au kh v lm cho mi ngi trong gia nh cng phin no au kh theo. Chng ta nn bit hai th h khc nhau th kin, s suy ngh, cm gic u khc nhau. Hn na, chng ta ng chp cht cc quan nim xa xa, c l, lc hu, khng cn hp thi na. C chp cht nh vy ch a n phin no v kh au m thi. Chuyn v chng cng vy. Chuyn cng ng cng vy. Chuyn quc gia x hi, cho n chuyn th gii, cng khng khc, ch vy thi. Khi bt c chuyn g xy ra, ngi no, bn no cng c mt phn li, khng nhiu th t, khng bn no vn ton, khng ngi no ton vn. Hiu c nh vy, lm c nh vy, chng ta s bt kh au nhiu lm. Trong cuc sng gia nh cng nh ngoi x hi, iu quan trng l chng ta phi bit qun mnh v ngi, th mi c an lc v hnh phc. Cn nu tm qu ch k, ch bit c mnh, gia nh mnh, on th mnh, tn gio mnh, ci g cng v mnh ht trn, th ch c phin no v kh au m thi. Mun c mt gia nh hnh phc, ngi cha phi bit hy sinh, lo lng mi nhu cu vt cht ln tinh thn cho c gia nh, ngi m cng phi bit hy sinh nhng vui thch c nhn, ha hp vi nhp sng chung ca gia nh, con ci phi bit nh n sinh thnh, dng dc ca cha m, phi bit nghe li dy d, phi bit bo hiu. Trong mt quc gia c hai, ba, hoc nhiu phe nhm u tranh, knh chng nhau kch lit, phe no cng mun tiu dit phe kia, phe no cng cho mnh l ng nht, l yu nc nht, th quc gia kh c th tin b c, dn chng khng th sng trong an lc v hnh phc c. Ti sao vy? Bi v phe cm quyn lm c bt c vic g, cng b phe chng i ph hoi, ngn tr, ph bng, xuyn tc. Chng ta thng t k m th, khng chu nhn nhn s tht, ch v s tht khng theo nh ca mnh, ca gia nh mnh, ca phe nhm mnh, ca tn gio mnh.

Trn th gian ny, ngi ch mun cng nhn vin lm vic nhiu, nhng pht lng t; ngc li, cng nhn vin mun lm vic t, nhng lnh lng nhiu. Th l u tranh v au kh! Trn th gian ny, ngi ta thng nh rt k lm n, gip cho bt c ai, bt c u, bt c lc no; nhng li khng mun nh bt c ai lm n, gip mnh. Trn th gian ny, tru ct ght tru n, c lm vua thua lm gic, c t xch ra nhiu, chuyn b x ra to, chuyn c ni khng, chuyn khng ni c, ly on bo n, n cho bt, c chim b n, c c qung nm, khen mnh khinh ngi, l nhng "chuyn nh th", tc l nhng s thc ng nhin, khng cn ngc nhin, nhiu khng th k ht c. Hiu c nh th v ng lm nh th, chng ta s mm ci v bt au kh nhiu lm! Chng ta thng m c, cu nguyn cho cuc i c bnh an, khng sng gi. Nhng lm sao c th nh vy c? Thc ra, cuc i cng ging nh mt bin c, sng gi trin min, khi nhiu sng khi t sng, t khi sng lng gi yn, cn sng ny qua i, th cn sng khc li n. Vic ny cha xong, th vic khc li xy n. iu quan trng hn c l chng ta cn nn bit p dng Chnh Php, ng x mi s mi vic, vi tm thin nh, bnh tnh, thn nhin, chp nhn, th chng ta s gim bt kh au. Do tm tham i, chp php mt cch m qung, chng ta , ang v s to ti to nghip khng bit bao nhiu, trong nhiu i nhiu kip. l nguyn nhn dn dt chng ta vo vng sanh t lun hi. *** 3) Sau khi ch r nguyn nhn ca s kh au, ca sanh t lun hi, c Pht ch by cnh gii nit bn, thng hng, tch dit, bnh yn, thanh tnh, an lc v hnh phc cho nhng ai bit p dng Chnh Php vo i sng hng ngy. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: Ch hnh v thng. Th sanh dit php. Sanh dit dit d. Tch dit vi lc. Ngha l mi s mi vic trn i u v thng, khng c g tn ti vnh vin, gi l php sanh dit. Tt c mi s mi vic sanh ra, ri cng s dit i, khng c g l vnh cu, chuyn vui c ti ri cng i, chuyn bun c n ri cng qua, thi gian s xa tan tt c mi s mi vic. Chuyn vui

hay bun u lm tm ca chng ta lon ng v bt an. Tm ca chng ta d khi nim t bi, hay khi nim sn hn, ri cng lng i, tt c u l cc tm nim sanh dit. Ch c khi no cc tm nim sanh dit nh vy dit i ri, lng mt ri, khng cn na, chng ta s c sng trong cnh gii an lc hnh phc, cnh gii tch dit vi diu. * Trong Kinh A Di , c Pht dy: l cnh gii ca ngi t c "nht tm bt lon". * Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht dy: l cnh gii ca ngi c tm "bt ty phn bit", ca ngi khng cn tranh chp th phi, phi quy, hn thua, ng sai. * Trong Kinh Tnh Danh, hay Kinh Duy Ma Ct, c Pht dy: l cnh gii ca ngi t c "php mn bt nh", ca ngi khng cn kt trong vng i i nh bin, khng cn thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, on kin, thng kin. * Trong Kinh Kim Cang, c Pht dy: l cnh gii ca ngi t c "thn kim cang bt hoi", ca ngi khng cn kt v cc hnh tng gi tm bn ngoi, ca ngi t c "thc tng". * Trong Bt Nh Tm Kinh, c Pht dy: l cnh gii ca ngi t c "ch php bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim", hay l cnh gii ca ngi "hnh thm bt nh v chiu kin ng un giai khng". * Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Sanh dit k dit, tch dit hin tin". Ngha l khi no tm sanh dit tiu mt, khng cn na, th cnh gii tch dit, tc l cnh gii nit bn hin ra trc mt. Cng nh khi no my en tan mt, th trng sng hin ra trc mt. Cng nh khi no phin no v kh au ht, th an lc v hnh phc hin tin. Ni mt cch khc: "vng tm tiu ht, chn tm hin tin". Thc l n gin, d hiu nh vy. Cnh gii tch dit an lc khng dnh ring cho bt c ai, khng thuc bt c tn gio no, khng thuc bt c sc dn no, khng thuc bt c thi i no. Bt c ai dp c mt phn cc tm nim sanh dit, th ngi sng c mt phn trong cnh gii an lc tch dit.

Cnh gii ny khng th ngh bn, khng th dng li l ca th gian din t trn vn c, ai thc hin c, sng c trong cnh gii , th t ngi bit, cng nh ngi ung nc, nng lnh t bit. Cnh gii ny cn gi l "o". Sch c cu: "o bt kh ngn thuyt". Ngha l khng th dng ngn ng ca th gian ny din t, ch by, ni v "o". Sch cng c cu: "ng ngn o on". Ngha l khi ni ln bng ngn ng th gian th mt "o" ri. *** 4) n y, c Pht ch dy nhng phng php, nhng php mn t c "o", tc l t c cnh gii nit bn tch dit . Vn hin gi l: lm sao cc tm nim sanh dit khng cn khi ln na, hoc cc tm nim sanh dit c khi ln, lm sao cho n lng xung, tiu mt? Ni cch khc: Lm sao hng phc v an tr c ci tm ny chnh l trng tm ca o Pht. Ton b gio php ca o Pht, chia ra 37 phm, gm c: t nim x, t nh tc, t chnh cn, ng cn, ng lc, tht b phn v bt chnh o. Chnh Php gm 37 phm ny gip chng ta t c "o" bng tr tu, bng s qun chiu, nhn thc c chn l ch khng phi ch bng nim tin n gin m thi. *** * "T Nim X" l bn ch cn qun nim lun lun. Qun thn bt tnh, ngha l lun lun nh rng thn xc t i ny cha ton nhng th nh nhp, nhng th bt tnh bn trong. Qun th th kh, ngha l lun lun nh rng th nhn nhiu cm gic, nhiu t i, ai ni g cng chp cht, th tc nhin l kh. Qun tm v thng, ngha l lun lun nh rng tm con ngi i thay v chng, khng c nh, nay vy mai khc, ch c chp cht lm chi cho kh! Qun php v ng, ngha l lun lun nh rng mi s mi vic trn th gian u khng nht nh, khng c nh. Th d nhng quan nim chng cha v ti, trng nam khinh n, ch ng thi i no m thi, khng c thc th c nh, khng ng vi mi thi gian, khng ng vi mi khng gian. * "T chnh cn" l bn vic lun lun chuyn cn, chm ch thc hnh mt cch chn chnh. i vi vic bt thin sinh, phi tr dt hn, i vi

vic bt thin cha sinh, ng cho sinh ra, i vi vic thin cha sinh, lm cho sinh ra, i vi vic thin sinh, lm cho tng trng. * "T nh tc" l bn php thin nh, hay l bn phng tin a chng ta n ch nh mun, thnh tu vin mn. l: dc, cn, tm, qun. Ngha l: chng ta phi c lng thit tha mong mun, tm cu s gii thot, chng ta phi chuyn cn, tinh tn hc hiu gio l, chng ta phi khc ch tm nim n ch bt lon, chng ta phi bit cch qun chiu gic ng chn l, thu hiu l thc. * "Ng cn" l nm php cn bn sinh ra cc vic thin. l: tn, tn, nim, nh, tu. Ngha l: chng ta phi c nim tin su xa, vng chc ni Chnh Php v thng, tinh tn tu tm dng tnh khng h bit mt mi, lun lun c tm nim hin thin, t bi h x, lun lun gi s bnh thn, tnh thc, thin nh, bt lon v lun lun dng tr tu suy xt mi s mi vic, khng tin tng ba bi, khng m tn d oan. * "Ng lc" l nm sc mnh do nm php cn bn ni trn thnh tu c. Ngha l do tn lc chng ta c nim tin kin c, mnh m ni Chnh Php, do tn lc chng ta c sc mnh tinh thn bt thi chuyn, san bng nhng tr ngi trn ng tu tp, do nim lc chng ta lun lun ghi nh nhng thin php, do nh lc chng ta c c s tp trung t tng, v do tu lc chng ta gic ng c con ng gii thot khi sanh t lun hi. * "Tht b phn", cn gi l "tht gic chi", l by phn hiu bit, by iu dn n ch gic ng. l: trch php, tinh tn, hoan h, khinh an, nim, nh, x. Trch php l dng tr tu chn la s thc h, chn gi ca tt c cc php. Tinh tn l tm mnh m dt tr tt c cc nghip bt thin, thc hnh tt c cc nghip thin. Hoan h l tm lun lun vui v vi mi ngi, vi mi vic trn th gian, khng phn bit g c, tt c chng sanh u h kin. Khinh an l tm nh nhng, an lc khi dt tr cc phin no, cc c chp nng n, thot ra ngoi vng tc ly ca th gian. Nim l tm lun lun nh ngh n ch Pht, n tt c chng sanh, v tm t bi h x m hnh tr gii lut, lm cc vic phc thin. nh l tm lun lun bnh thn, khng tn lon, an nhin, t ti. X l tm bung b tt c nhng h ly ca cuc i, tt c nhng thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, thng kin, on kin, khng chp cht nhng t tng cht hp, ch k.

* "Bt chnh o" l con ng gm tm iu chn chnh, dn n mc ch cu knh ca o Pht: gic ng v gii thot. l: chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim, chnh nh. *** 1) Chnh kin l s hiu bit chn chnh, chng hn nh hiu bit v l nhn qu, l nhn duyn, l duyn khi, trng trng duyn khi. S hiu bit ny khng b chi phi bi thnh kin, nh kin, t kin, c kin, thin kin, bin kin, on kin, thng kin. Ngi c chnh kin l ngi thy mi s mi vic "ng nh thc". Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Hy n vi o Pht thy ng nh thc, ch khng phi ch n m tin!". Thy "ng nh thc" ngha l sao? Ngha l: * Mi s vic u c nguyn nhn. Th d khi thy mt ci cy mc ln, chng ta bit ngay l do ht nhn ny mm, khng phi t nhin m c. Khi c bnh an, sung sng, chng ta hiu l ang hng phc. Khi gp tai nn, trc tr, chng ta hiu l ang n tr qu bo. Tt c vic phc hay ha l qu ca nhn, do chng ta gieo trc y, i trc hay i ny, ch khng do ng tri no ban phc ging ha ba bi c. l l nhn qu. * Mi s vic do nhn duyn sinh v cng do nhn duyn dit. Mt cun sch do cc nhn duyn c ngi vit, c giy mc, c th in n, c th ng ba m hnh thnh. n khi do cc nhn duyn b mi mt n, b la t, b thm nc, cun sch s b hy hoi. Cun sch khng phi t nhin m c, khng phi t nhin m mt! l l nhn duyn. * Mi s mi vic khng phi t nhin m pht khi. C ngi hi th mi c ngi p. C ngi n qu mi c ngi bn qu. C ngi bn qu mi c ngi n qu. C chi mng ngi mi b n bt tai. C chi xu ngi mi b ngi chi xu. C gi mi c sng. C sinh s th s mi sinh. C chuyn ny xy ra, mi c chuyn kia xy ra, ri c chuyn n xy ra tip theo, c nh th lin tc khng bao gi dt. l l duyn khi, trng trng duyn khi.

2) Chnh t duy l s suy ngh chn chnh, theo ng l thc, khng li mnh hi ngi. S suy ngh ny khng b chi phi bi thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, on kin, thng kin. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Khng nn tin ngay tt c nhng g ngi xa ni, tt c nhng g ngi c th lc o cng nh i ni, tt c nhng g ngi b trn ni, tt c nhng g c nhiu ngi tin theo, c ghi trong sch v. Ch nn tin nhng g c th kim nghim c, ng vi chn l, ng vi l thc, thng qua tr tu sng sut, thy c ch li cho bn thn v cho mi ngi". Bi vy, c Pht dy ba mn hc pht sinh tr tu, l: "Vn-T-Tu". Ngha l chng ta hy nghe ging, hy c sch, hy nghin tm, hy hc hi, ri suy ngh, t duy, qun chiu cho chnh chn, thu o, trc khi thc hnh, tu tp theo. 3) Chnh ng l li ni chn chnh, khng li mnh hi ngi, khng thu dt, gy him khch gia cc c nhn hay tp th, khng xu nnh, khng tri l thc, khng thin v. Li ni ny d nghe, em li nim vui cho k khc, khng b chi phi bi c kin, thnh kin, bin kin, on kin, thng kin. Ngi c chnh ng l ngi khng ni nhng li khin k khc au kh, phi xc du c l, phi ung thuc nhc u, d cho h l ngi thn hay k th hoc bt c ai chng na! Ngi c chnh ng l ngi bit gi ch tn, c lng tin yu ca mi ngi. Khi cn ni, ch ni php v sanh, khng ni php sanh dit, th phi. 4) Chnh nghip l hnh ng to nghip chn chnh, khng mu cu li mnh hi ngi. D cho ngi c hnh ng khng tt i vi mnh, chng ta cng khng c hnh ng tr a, v lm nh vy chng ta u c khc g hn ngi. Ngi ta vit bo chi bi, vu co, bi l, nhc m, ph bng. Chng ta bit l hnh ng khng chn chnh, th chng ta ng lm y nh vy i vi ngi. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng".

Ngha l gi gn ba nghip thn khu chn chnh, thanh tnh, th chng ta theo ch Pht v cnh gii ty phng cc lc m an hng. 5) Chnh mng l mng sng, cuc sng chn chnh. Ngha l chng ta ch lm nhng ngh chn chnh, khng xm phm mng ngi, tn hi mng vt sinh sng. Ngi c chnh mng l ngi sng cuc i c ngha, li mnh li ngi, khng lng gt ai, khng n khng ngi ri, khng sng bm vo k khc, khng sng bm vo x hi, lun lun c tm nim phc v chng sanh l cng dng ch Pht. 6) Chnh tinh tn l s sing nng, chuyn cn, chm ch chn chnh, tc l lm tt c nhng vic thin v trnh tt c vic bt thin, lun lun tu tm dng tnh, khng lc no ngi ngh, mt mi, bung lung hay thi tm. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Ch c mc tc. Chng thin phng hnh. T tnh k . Th ch Pht gio". Trong kinh sch, tng trng cho s sing nng, tinh tn mt cch dng mnh, vt ngoi ch tm thng ca th gian, l B Tt i Th Ch. 7) Chnh nim l lun lun khc ch tm nim bn trong, bn ngoi lun lun trnh s u tranh, ci v. Ch T c dy: "Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l con ngi c cng phu tu tp, c gng dp b tp nim trong tm, con ngi c c bn ngoi lun lun t tn, l , nh nhn, hin ha. Ngi c chnh nim l ngi lun lun bit r rng mnh ang lm g, ang ni g, ang ngh g, lun lun sng trong tnh thc, nhn bit ngay mi khi vng nim dy khi v khng theo, lun lun nh v sng theo li Pht dy, lun lun sng vi Chn Tm Pht Tnh, tc l vi Bn Tm Thanh Tnh. 8) Chnh nh l s bnh tnh sng sut, do tam nghip thanh tnh, do qun tm t bi dp tr lng sn hn, m rng tnh thng, do qun thn bt tnh dp tr lng tham i, do qun l nhn duyn dp tr lng si m,

ng chp v php chp, do qun gii phn bit khi su cn tip xc vi su trn, khng khi su thc, khng sanh vng nim v do qun s tc, m hi th ra th vo, dp tr tm lon ng, tm lng xng ln xn. Ngi c chnh nh do gi gn gii lut, s pht sanh tr tu bt nh, a n gic ng v gii thot. l tam v lu hc "Gii-nh-Tu". Ngoi ra, chng ta cng bit d khi nim thin hay bt thin cng u dn n kh au, bi v vn cn kt hai bn, tc l nh bin, ngi i gi l hai thi cc. Cho nn, c Pht dy "Php Mn Bt Nh", gip chng ta lng ht nhng tm nim d thin hay bt thin, khng cn phin no v kh au, c an lc v hnh phc, c v ci ty phng cc lc, c gic ng v gii thot. *** Tm li, chng ta bit nhng iu c Pht chng ng v ging dy, c gi l Chnh Php ghi trong cc kinh in, v nh cc bn gip nhn loi bit phng php tu tp, c gic ng v gii thot, c cuc sng an lc v hnh phc hin i. Chnh Php khng dnh ring cho bt c ai, d l Pht T hay khng, d l tu s xut gia hay c s ti gia. Mc d c ngi th phng c Pht, tin tng c Pht m khng hc hiu Chnh Php, khng p dng Chnh Php, th cng khng ch li g hin i c. Ch T c dy: "Tu m khng hc l tu m. Hc m khng tu l y sch". Ngha l mun hng an lc v hnh phc, mun c gic ng v gii thot, chng ta phi tu tp. Nhng tu tp m khng chu hc hiu Chnh Php cng v nh ngi m li khng c bn , khng ngi hng dn, th lm sao i n ni n chn mt cch an lnh c. Bn thn tu m, khng nghin tm gio l, kinh in i tha, m cn dn dt ngi khc tu tp, th qu l i ha, l ph bng o Pht, l s t trng thc s t nhc. Tri li, Chnh Php p dng, thc hnh ch khng phi ni sung, tho lun, tranh ci. Ngi ch lo hc hiu tha mn kin thc, m khng lo tu tp, khng p dng vo i sng hng ngy, th cng ch c th hiu bit n mc no m thi, cng v nh ci y, ci ti ng sch c gii hn vy thi. Nhng ngi cng nh nhng ngi m tin trong ngn hng, nhng ngi m b cho ch, trn khng c tin v cng khng c b.

C cu chuyn gio l ti thng tha nh sau: C mt anh m, n thm ngi bn, n lc tri ti mi ra v. Ngi bn a cho cy n. Anh m bn ni khng cn, bi v i vi anh, tri sng cng nh ti, ban ngy cng nh ban m, khng c g khc, khng phn bit c g c. Ngi bn khuyn hy cm cy n, ngi khc thy m trnh. Anh m nghe c l bn nhn cy n v ra v. Trn ng v, c ngi i ng phi anh. Anh m bn la ln: b khng thy cy n ti ang cm y hay sao? Ngi kia p: Cy n ca anh tt t lu ri! Th mi bit chng ta cn cy n ca chnh chng ta, gip chng ta tai qua nn khi, gip chng ta gic ng v gii thot khi vng trm lun, sanh t lun hi. Cy n do ngi khc trao cho, c khi khng c hu dng. Cy n lun lun hu dng phi l cy n ca chnh chng ta. Cy n chnh l tr tu bt nh ca tt c mi ngi chng ta vy./. ---o0o--Lm Sao Gp Pht? Qua hnh tng tm Pht Qua m thanh tm Pht Lm vy l sai ng Lm sao gp c Pht? Trong ma Pht n nm nay, nhn dp lm l k nim c Pht Thch Ca sinh ra trn th gian ny, cu chng sanh, hy th suy ngh: chng ta tng gp Pht cha? Nu cha, chng ta lm sao gp Pht? C phi i sau khi cht ri, vng sanh ty phng cc lc, mi gp c Pht chng? C phi ch c Pht T mi gp c Pht chng? Hoc c phi chng: tt c chng ta c th gp Pht, ngay trn th gian ny, ngay trong ci i ny, bt lun ngi l Pht T, hay khng l Pht T, bt lun ngi ti gia hay xut gia? Dng nh ai ai cng c cc thc mc ny, vy chng ta hy ln lt cng nhau tm cch tr li da theo gio l ca o Pht. Hu nh mi ngi Pht T u bit lch s c Pht Thch Ca: Ngi n sinh vn Lm T Ni, c gi l Thi T Tt t a, con ca Vua Tnh Phn v Hong Hu Ma Gia, tr v vng quc Ca T La V, thuc nc n by gi. Ngi ln ln, ci v, sinh con, cng nh bao nhiu con ngi

khc trn th gian. Ri nhn nhng chuyn ra khi hong cung, nhn thy cc cnh: sanh, lo, bnh, t, ca kip con ngi, cho nn Ngi quyt tm xut gia tu hnh, tm ng gii thot v thnh o di ci b . Sau , Ngi chuyn php lun, thuyt php cu chng sanh trong 50 nm, cui cng nhp nit bn vn Ta La. Nh vy, c Pht Thch Ca nhp nit bn, chng ta i tm Pht u, lm sao chng ta gp c Pht? Thc ra, chng ta chng cn i tm Pht u xa, chng cn phi qua n , hay vo cha mi gp Pht. Pht lun lun trong cuc i, ngay trn th gian ny, hin hu khp ni, nhng chng ta khng thy, v chng ta ch nhn i bng i mt tht, m qun x dng con mt tr tu, quan st nhng g tim n bn trong, hoc ngha ca nhng vic lm. Ni cc tn tng ch Pht, con mt tr tu c tng trng bi vin ngc qu gia chn my, lun lun chiu sng, mang ngha: tu ng thng chiu, tc l ngn n tr tu thng chiu sng, cn i mt tht, lun lun khp li, khng duyn theo cnh trn. Tu ng thng chiu ngha l con ngi sng lun lun tnh thc, khng b m m, khng b dc lc th gian li cun, sng trong th gian, nhng khng phin ly, cng chng kh au. Chng ta c th tm thy Pht qua s sng trong tt c mi loi chng sanh. S sng bng bc trong khp khng gian v thi gian, khng hn hp trong trm nm ca mt kip con ngi. *** Trong cuc sng hng ngy, khi tip xc giao thip vi mi ngi chung quanh, chng ta thng nhn ngi i bng cp mt tht, trong kinh sch gi l nhc nhn, cho nn ch nhn thy c hnh tng bn ngoi ca con ngi, phn bit nam n, cao thp, p xu, gi tr, ln b, giu ngho, mp m. Chnh v con ngi c ci nhn phn bit nh vy, cho nn cm thy phin no v kh au nhiu hn l an lc v hnh phc. Ti sao vy? Bi v, khi c ci nhn phn bit nh vy, con ngi ch thy chung quanh ton l chng sanh, cho nn khi tm thng ght, lm cho cuc sng o in, tm tr bt an. Chng hn nh khi gp ngi no p , hp nhn, hay gp vt g qu gi, him hoi, th sanh lng tham lam, a thch ngm nhn, mun chim hu lm ca ring. Toi nguyn th h h, thch th, bng khng c nh , th sanh tm on th, ght b, bc dc, tc ti. Chng hn nh gp ngi ngho hn, t hc, th sanh tm khinh khi, k th, r rng, cn gp ngi giu sang, hc thc, th thm mun, c m, nnh b. Chng hn nh gp ngi mp th ci, gp ngi gy m th ch. Con ngi

thng c c m mun c bnh yn, nhng tm tr c chy theo cnh trn i nh vy, lng xng ln xn c ngy, sut thng, quanh nm, lm sao cuc sng bnh yn, an vui cho c? Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Ly nht thit thng, th danh thc tng". Ngha l: Khi no la b c tt c cc hnh tng bn ngoi, khng chp vo nhn dng th ny th khc, chng ta mi c th nhn ra thc tng ca tt c mi ngi. Thc tng l g? Thc tng chnh l con ngi chn tht ca tt c mi ngi trn th gian ny. Con ngi chn tht ng nht, khng khc, khng phn bit nam n, gi tr, ln b, mu da, sc tc, quc gia, ngn ng, tn gio, vn ha, giai cp, xut x, kin thc, hc lc, bng cp. Mi ngi u c thc tng ng nh nhau, ch v m ng khng ng, nghip chng khc nhau, cho nn hnh tng bn ngoi c khc. Chng hn nh: Ngi tham gian th cp mt lo lin, o in, o qua, o li. Ngi sn hn th cp mt trn trng, te la, d dn. Ngi si m th cp mt l , kh kho. * Tu theo o Pht, khng phi ch c, cng kin l ly, van xin cu nguyn, cu an cu siu, cu c bnh an, cu sang cc lc, cu th chuyn, cu cho sung sng, biu din hnh tng, khng cn g khc! Khng phi nh vy! * Tu theo o Pht l phi thc lim thn tm, chuyn cn chn tru, con tru tm , ng chy rong, ngng cung ph phch, gim p rung ngi, hc ng ng xng ng ty, tng giy tng pht. * Tu theo o Pht l phi tm ra con ngi chn tht, hay gic ng thc tng ca chnh mnh. Thc tng bt sanh bt dit. Ng c thc tng th thot ly sanh t lun hi, theo ng li dy ca tam th thp phng ch Pht. Cn con ngi bng xng bng tht, trong kinh sch gi l tm thn t i, ch tn ti hn km trm nm l nhiu! Trong khi bnh thng, hai ngi tnh tnh ging nhau, ha ng, nh nhn, vui v, lch s, khng khc. Khi c bin c xy n, ngi bit tu tm dng tnh, gi gn c s bnh tnh thn nhin, khng khi tm tham lam, khng khi tm sn hn, khng khi tm si m. Nu ngi no hon ton gi gn

c bn tm thanh tnh, trong mi hon cnh trn th gian, trc nhng bt phong ca cuc i, d c hay mt, d khen hay ch, d vinh hay nhc, d sng hay kh, tm tnh vn lun lun bnh tnh thn nhin, lun lun mm n ci an nhin t ti, ngi chnh l mt v Pht. Mt v Pht khng phi t trn tri ging xung, khng phi t lng t chui ln. Mt v Pht tng a dng xut, nh trong Kinh Php Hoa dy, ngha l t ni tm a ca mi con ngi chuyn ha m thnh, chuyn ha t xu xa thnh tt p, chuyn ha t tm tham sn si nhim, tr v bn tm vn thanh tnh. Mt v Pht thnh o t ni con ngi bit tu tm dng tnh, i ng Chnh o, hnh ng Chnh Php. Ngi no cha t c hon ton nh vy, chnh l nhng ngi ang trn bc ng tu tp, cng phu c bao nhiu, ngi c an lc v hnh phc by nhiu. Ch khng phi van xin cu nguyn m ng u! Theo truyn thuyt, khi Thi T Tt t a n sanh, c hai v long vng n phun nc tm cho ngi. Mt v phun dng nc nng. Mt v phun dng nc lnh. iu ny c ngha thm su nh sau: cng nh Thi T Tt t a, ngi no trn th gian ny, chu ng ni sc mnh ca hai dng nc, kham nhn ni sc nng lnh, tng trng cho nhng p lc thng xuyn v s i nghch ca cuc i, chng hn nh: thnh suy, hy d, xng c, kh lc, ni chung l bt phong, th ngi chnh l mt v Pht trong tng lai. Cn i a s ngi i, khi c bin c xy ra, tm tham lam lin khi ln, khng th dng c, lun lun ngh n nhng vic tranh ginh quyn lc, li mnh hi ngi, xi ngi hi nhau, bt chp th on, tha gi kin tng, sang ot ti sn, chim hu bn quyn, git hi qut n. Nu mc tiu l bc triu la, con ngi cng i x vi nhau gh rn hn, khng khip hn, chng cn k quan h cha con, chng v, b bn, thy tr, anh em, thn bng quyn thuc g ht, mng sng ca con ngi, ca chnh bn thn b coi r nh bo! ng bo, ng bn, ng ch, ng i, ng o, ng hng, ng nghip, ng ng, chng c gi tr g c, chng c ngha l g c. Ch c ng tin l trn ht, l vn nng, c nng lc x y, sai khin con ngi vo vng ti li ht sc d dng. Ca thin ng khp li, ca a ngc m rng k t y! Khi c bin c xy ra, d ch mt li ni v thng v pht, v v t, hay mt c ch nh nht, nhng va chm t i, tn thng mt mi ca con ngi, tm sn hn lin khi ln, khng th dng c, con ngi lin ngh

n chuyn tr th, bo on, lm mi cch, khin cho k th, ngi mnh khng a, sng khng c yn, cht cng khng xong, ng nghing iu ng, to dng chuyn c, khin ngi ti oan, tiu tan danh d, te tua ti t, th mi h d, mi tha tc lng, tm a chng sanh, phm phu tc t, su him c c, ca mt con ngi. Khi tam bnh lc tc ni cn ln, d c phi i no thin cung, lt tung nh ngi, con ngi cng dm lm, khng cn bit hu qu ra sao! Bi vy cho nn, c nhiu ngi nh mt hnh phc trong tm tay, hay nh mt ngi cng tc ti nng ng tin cy, ch v nhng cn sn khng km ch c nh vy. Khi c bin c xy ra, ngi ta khng cn hp tc, khng cn qua li vi mnh, mnh lin ngm mu phun sau lng ngi, khng k ngi ci ming mnh d, m b thc thc b go, bu riu m tiu iu, vch l tm su, bi bo ra b, chng no tt ny, khng bao gi cha! Cng do tm si m xui khin, con ngi tin chuyn nhm nh, m tn d oan, van xin thng , cu nguyn thn linh, tm sng li sui, nc km v sinh, cho l nc thnh, tr c b bnh, cu g c ny, cng mang v ung, d cho ngi , c nhiu bng cp, d thp hay cao, ngoi th gian, hay trong nh o! Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit chng sanh giai hu Pht Tnh". Ngha l: "Tt c mi chng sanh u c tnh gic". Tt c mi ngi u c tnh gic, sng sut ng nhau, khng khc, trong kinh sch gi l Chn Tm hay Pht Tnh, nhng ch v nghip lc khc nhau, tm tham sn si khc nhau, cho nn b phin no kh au cng khc nhau, hnh tng bn ngoi cng khc nhau. Chng hn nh mt trng lc no cng sng t, khng khc, nhng m no c nhiu my en, chng ta trng thy mt trng m nht nhiu hn. Chng hn nh mt bin lc sng yn gi lng, thanh bnh, rng ri, bao la, trng xa, thy rng, mnh mng, bt ngt, nhng lc cung phong ni ln, sng to gi ln, bu tri en kt, khng cn trng thy c g c. Mt trng sng t, mt bin thanh bnh, tng trng cho bn tm thanh tnh ca tt c mi ngi. cng chnh l con ngi chn tht hay Chn Tm Pht Tnh ca tt c mi ngi. My en hay sng to gi ln, tng trng cho nhng phin no kh au, che lp tng phn, hay che khut hon ton, tm tr con ngi khng cn sng sut trn vn na.

Nh vy, cu hi tm Pht u, lm sao gp Pht, tht l qu d, ai cng c th tr li c. Trc ht, Pht c ngha l c Pht Thch Ca, v Pht c thc trong lch s, sinh ra n , tu hnh v thnh o, cch y hn 2500 nm, ngay trn th gian ny, ngay ci ta b ny, khng phi ci no khc, khng phi ty phng cc lc. l cu tr li gn nht, n gin nht, r rng nht. Tuy nhin, trong kinh sch c cu: "Pht bin nht thit x", ngha l Pht c khp mi ni, Pht chung quanh chng ta, nhng chng ta khng hiu bit, khng nhn ra thi. l ngha l cao siu mu nhim ca ch "Pht". l con ng thc t, gip cuc i c nhiu nh sng gic ng v gii thot, cuc sng c nhiu an lc v hnh phc, con ngi c nhiu an nhin v t ti, gim bt phin no v kh au. Trong kinh sch cng c cu: "Tm, Pht, chng sanh, tam v sai bit". Ngha l: "Tm, Pht v chng sanh, c ba khng khc, khng sai bit". Pht v chng sanh bn nguyn tnh thng rng lng, trong kinh sch gi l khng tch. Tm ca ngi no khng cht cha bt c hnh nh ca chng sanh trong ba ci, su ng, hon ton trng rng, tnh lng, tm ngi chnh l tm Pht. Ch T cng c dy: "Pht tc Tm, Tm tc Pht", chnh l ngha vy. Khi thy ngi no vo cha, van xin cu khn ch Pht ban cho iu ny iu kia, ch T thng dy: Ngi cng Pht i tm Pht! Ngha l ch Pht b nhng iu phin no, ch dy chng ta php mn tu tp gii thot, thnh Pht, chng ta khng chu tu hc, t mnh thot ly phin no kh au, tri li chng ta van xin cu khn nhng iu phin no, chng hn nh: tin ti, danh vng, c g c ny, nht bn triu li, bun may bn t, thi u u , bnh yn v s, nh cao ca rng, iu cui cng l: cu vng sanh cc lc quc! Cu khng c, kh l ci chc! Cu bt c, tc kh khng sai! Chng ta c th tm thy hnh nh Pht, qua cc v chn tu thc hc, gii c trn y, l im ta, l ch quy ngng, chng sanh tm c s an lc khi gn gi. Chng ta c th tm thy Pht khp ni trn th gian ny, ch no c tnh thng ng tr, c t bi h x hin tin, l c Pht ngay ni . Bt c ngi no, d khng l Pht T, d l Pht T ti gia hay xut gia, m trong mt khong thi gian no , pht tm b , khai m Chn Tm, thc hnh hnh li tha, v ngi qun mnh, th hin bn tm lng

rng ln: t bi h x, th ngay trong giy pht , ngi y ang sng vi tm Pht, nh mt v Pht. Nhng sau pht giy gic ng , ngi y tr li cuc sng tm thng, th tm Pht li tim n, ch c hi khc pht huy. Pht l con ngi gic ng trn vn v vnh vin, lc no cng tnh thc v sng sut. Chng sanh khc Pht ch: ch le sng trong giy pht, ri li chm m trong bng ti v minh. Ti sao vy? Bi v, con ngi khng sc vt khi tam gii, khng sc ra khi cn nh la, khng sc chng c sc mnh ca con tru tm , ngha l con ngi b "nghip thc che y" v thng hay "bit m c phm"! c ci nhn thc tin v c phng php thc hnh, trong cuc sng hng ngy ca ngi Pht T, ti gia hay xut gia, Ch T c dy: "Chng sanh nhn Ch Pht nh chng sanh, cho nn phin no kh au. Ch Pht nhn chng sanh nh Ch Pht, cho nn Nit bn t ti". Nu hiu bit mt cch thu o, mt cch tng tn li dy ny, chng ta lin bit lm sao gp Pht, hay tm Pht u? Chng ta thng hay ngh rng: Pht Ty phng cc lc, Pht trong cha, Pht trong kinh sch, Pht trong cc bc tng bng g, bng ng, bng bc, bng vng, hay bng tranh v. Cn chung quanh ton l chng sanh tt c! Chnh bi ci nhn, ci hiu bit, ci suy ngh, ci quan nim nh vy, cho nn con ngi gp nhiu phin no kh au, khng sao trnh khi, khng bao gi dt. Con ngi khng bit rng: chnh mnh c Chn Tm, Pht Tnh, v mi ngi chung quanh cng y nh vy, khng khc. Con ngi eo cp mt knh chng sanh, tc nhn i qua tm vng ng, cho nn nhn ai cng thy ch l chng sanh, nhn ai cng ch thy tt xu ca h, nhn ai cng thy ng ght, nhn ai cng thy ng phng, nhn ai cng thy mun xa lnh, nhng khng bao gi, nhn li chnh mnh, xem tt hay xu, cho nn gp nhiu, phin no kh au, ri ch khi cht, lt v ty phng, nng v cc lc, tm gp Pht, lm sao gp c? Cn ch Pht v nhng ngi gic ng, bit tu tm dng tnh, eo cp mt knh thanh tnh, nhn i bng bn tm thanh tnh, nhn ai ai chung quanh cng thy c h c Chn Tm, Pht Tnh, nhn ai ai chung quanh cng hiu bit h l v Pht s thnh trong tng lai, gn hay xa ty theo cng phu tu tp ca mi ngi, nhn ai ai chung quanh cng hiu bit h c nhng iu hn mnh, ng cho mnh hc hi, nhn ai ai chung quanh cng thy c con ngi chn tht, khng phi con ngi hin tng tham ng ght,

khng phi con ngi hin tng sn d dn d s, khng phi con ngi hin tng si kh kho ngu ng. Cho nn ch Pht v nhng ngi gic ng, bit tu tm dng tnh, lun lun an nhin t ti, bnh tnh thn nhin, chng c cnh gii nit bn hin tin. Chng ta c gic ng, mi c cuc sng an lc v hnh phc nh vy, mi gii thot khi phin no v kh au. Cuc i c ngha, cuc i ng sng, k t y! *** Tm li, trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng, giai th h vng. Nhc kin ch tng phi tng tc kin Nh Lai". Ngha l: Phm trn th gian ny, tt c nhng g c hnh tng u h vng, c ngy cng phi b h hao, hoi dit, k c nhng bc tng Pht, d lm bng vt liu g i na cng vy, k c tm thn t i, sau trm nm cng phi b li. Nu chng ta nhn mi ngi, khng qua hnh tng bn ngoi, khng phn bit k th, khng thnh kin bt cng, lc chng ta s nhn thy c Nh Lai, tc l thy c Chn Tm Pht Tnh, ca mnh v ca mi ngi, ng nht khng khc! chnh l con ngi chn tht, bt sanh bt dit. Kin Nh Lai tc l ng o, tc l thot ly sanh t lun hi. Cng trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Nhc d sc kin ng. D m thanh cu ng. Th nhn hnh t o. Bt nng kin Nh Lai. Ngha l: Nu ngi no nhn qua sc tng, din mo, hoc do m thanh, m cu Pht, hoc cho rng c hnh tng nh vy, c m thanh nh vy, mi phi l Pht, th ngi ang i sai ng, lc li, khng th no gp c Pht, khng th no thy Nh Lai. Ni mt cch khc, nhng ngi c tng: ly tng Pht nhiu, tc l hnh tng, tng kinh Pht nhiu, tc l m thanh, th c gp Pht, nm m thy Pht, nhng ngi nh vy, chng hiu bit g, ang hnh t o, lm sao hiu c Nh Lai? Ti sao vy?

Bi v, Pht hay Nh Lai ch v tm tnh, v hnh v tng, khng c hnh tng c th thy c bng i mt tht ca con ngi. Bi vy cho nn, mun thy c Nh Lai, mun gp c Pht, con ngi phi pht huy tr tu bt nh, phi nhn ra con ngi chn tht, nhn ra Chn Tm Pht Tnh ca chnh mnh v ca mi ngi chung quanh chng ta. Trong Kinh Th Lng Nghim, v trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Sanh dit k dit, tch dit hin tin". "Sanh dit dit d, tch dit vi lc". Ngha l: Khi no trong tm con ngi, nhng nim lng xng ln xn khng cn khi ln, chng hn nh nim tham, nim sn, nim si, khi ln ri lng xung nn gi l: sanh dit, ngay lc sanh dit chm dt, khng cn , tm tr bnh yn lng l, khng xo trn, chng bt an, bnh tnh thn nhin, an nhin t ti, cho nn gi l: tch dit hin tin, hay tch dit vi lc, tc l cnh gii an lc, nit bn t ti, hin ngay trc mt. Tm trng bt an v nhng nim sanh dit, gi l tm chng sanh. Tm sanh dit dit ri, khng cn lng xng ln xn na, tr nn tm khng tch, trng khng v tch tnh, hon ton thanh tnh, gi l: bn tm thanh tnh hay Tm Pht. Nh vy mun tm gp c Pht, chng ta ch cn hnh tr cc php mn, d thin tng, tnh tng, hay mt tng, tc l: thin qun, ta thin, thin hnh, t oai nghi thin, tng kinh, nim Pht, tr ch, cho n mc rt ro, t c trng thi "nht tm bt lon". Lc , chng nhng chng ta gp c Pht, m chnh chng ta va trn thnh Pht o vy./. ---o0o--Lng Tm V Pht tm Trn th gian ny, t c ch kim, c nhiu tn gio, xut hin tn ti, cho n ngy nay. C nhiu tn gio, gio phi tn ngng, thnh lp sinh hot, ch mt thi gian, ri t bin mt. Theo lut o thi, ci g xu d, khng c tin dng, khng li ch g, khng ai chu dng, khng ai nghe theo, s khng tn ti. Nh tr sng sut, chng ta c th, phn bit r rng, t gio chnh gio.

T gio l nhng, gio phi tn ngng, khng em li ch, n cho con ngi, khng em bnh yn, trong tm tr, ch em li lc, cho mt thiu s, giai cp lnh o. T gio ch trng, khng cn tr tu, ch cn c tin, lm cho con ngi, ngy cng u m, ngu ng tm ti, nhm mt tin cng, bt c nhng g, v gio ch ni, bt c nhng g, gio hi phn ra, khng c suy ngh, phn bit ng sai, thng c gi l: nhng ngi cung tn. T gio thng hay, xi gic tn , hy sinh ti sn, ca ci vt cht, k c sanh mng, bt c gi no, c phong thnh, c ln thin ng. T gio c mt, cc x ngho, lc hu chm tin, dn tr thp km, v cn xut hin, x vn minh, vt cht cc thnh, chng hn nh l: x Canada, Hoa K Anh Php, c Nht Bn. T gio pht trin, phm vi gii hn, khng gian thi gian, khng th pht trin, trn khp ton cu, nu khng x dng, chin tranh xm lc, th on tinh thn, m hoc nhn tm, linh thing huyn b, cng p hn nhn, chnh tr kinh t. Khoa hc nhn loi, ngy cng pht trin, t gio lu m, nim tin lung lay, tn gim st, gio ch lo u. Chnh gio l nhng, tn gio chn chnh, ch dy php mn, phng php dp tr, phin no kh au, em li bnh yn, trong tm con ngi, em li an lc, hnh phc hin i, gip con ngi, gic ng gii thot, khi vng sanh t, lun hi nghip bo. Chnh gio ch trng, bt ty phn bit, khng h k th, pht trin n u, ha nhp n , trong s ha bnh, ha hp bnh an, khng gy chin tranh, khng gy mu thun, khng chng tri nhau, nh nc pha sa, tuy hai m mt. Chnh gio ch trng, t do tn ngng, pht trin tm linh, t nguyn t tn. Chnh gio lun lun, em li cho ngi, nhng nim an i, ngay trong i sng, nhng nim vui ti, cho nhng tm hn, ang b nhit no, v cc h ly, ca th gian ny. Khoa hc nhn loi, ngy cng pht trin, chnh gio sng t, chng minh r rng, nim tin vng chc, nh cc pht minh, khoa hc k thut. D nhin tn , ngy cng nhiu hn, nim tin vng hn, c nhiu li ch, thc t r rng, ngay trong cuc sng. Ngi ta cho rng: tt c tn gio, i cng gio l, thy u ging nhau, chng hn nh l: khuyn rn dy d, lm lnh lnh d, ci c tng thin, nhm t mc tiu, kin to x hi, an ninh trt t, bnh yn hnh phc. Ni chung, t cu cnh, hu ht tn gio, u dy con ngi, sng vi "Lng Tm". Th gii lun lun, cao pht trin, lng tm con ngi, lng tm nhn loi. Chng ta hy th, tm hiu th xem: Lng Tm l g? Ngi c lng tm, khc vi ngi i, nh th no? Cn trong gio l o Pht, t ng "Pht Tm" c ngha g, c s khc bit no khng?

*** Trong phm vi bi ny, chng ta tm hiu: "Lng tm v Pht Tm", theo quan im ca o Pht m thi. Ngi trn th gian tin Pht, th Pht, cng Pht, ly Pht, cha hn l Pht T chn chnh, d ti gia hay xut gia. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tin tng Nh Lai m khng hiu Nh Lai, tc l ph bng Nh Lai". Ti sao vy? Bi v, nhng ngi ch bit, tin tng Nh Lai, tc l tin Pht, nh l tin tng, mt v thn linh, hay l thng , quyn nng ti thng, ban phc nhng ai, cu nguyn phng th, l ly tin theo, sn sng ging ha, nhng ai khng tin, khng chu th ly, nhng ngi nh vy, ch l nhng ngi, ph bng o Pht. Nhng ngi nh vy, chng hiu bit g, Chnh Php o Pht, d h cha, hay ti gia, d h mang bt c hnh tng no chng na. Chng ta nn bit mt cch r rng, mt cch tng tn v chc chn rng: c Pht khng phi l thn linh, khng bao gi ban phc hay ging ha cho bt c ai. c Pht l con ngi gic ng v gii thot khi sanh t lun hi. c Pht ch dy rnh r con ng tu tp, ging gii y cc php mn hnh tr, ty theo cn c trnh , hon cnh v s nguyn ca mi ngi, dnh cho bt c ai mun i n ch gic ng v gii thot, khng phn bit l Pht T hay khng l Pht T, khng phn bit ti gia hay xut gia. Nhng mun c gic ng v gii thot, hay t ra, mun c an lc v hnh phc hin i, con ngi phi lm sao, phi lm g? Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". Pht hu duyn nhn. c Pht ch c th cu nhng ngi hu duyn, tc l nhng ngi chu thp sng ngn uc tr tu ca mnh, bng cch mi vi ngn uc Chnh Php, nh mi c th ph tan mn v minh, thu r chn l, bit php mn thc hnh. Ni mt cch khc, nu nhng ngi no, pht tm b , cu hc Chnh Php, thc hnh gio l, vo trong i sng, hng ngy hin i, mi c th nm, php v vi diu, cao siu mu nhim, mi c th sng, an lc hnh phc, mi c th t, cu knh o Pht, l: "gic ng v gii thot". Cng v d nh, mt v bc s, ch

c th cu, nhng ngi c bnh, nhng chu cha tr, chu nghe li khuyn, v chu ung thuc, m thi. Ton b gio l nh Pht c ghi chp trong tam tng kinh in, gm c: Tng Kinh, Tng Lut v Tng Lun. Ngy xa, c mt v quan T Tng n tham vn o, mun c bit ct ty ca o Pht, lm sao c th tm gn c tam tng gio kinh in nh Pht. Mt v Thin S bn ch dy bi k, trong Kinh i Bt Nit Bn, nh sau: Ch c mc tc Chng thin phng hnh T tnh k Th ch Pht gio. Ngha l: Vic c khng lm Lm cc vic thin Gi tm thanh tnh ng li Pht dy. V quan ni: Nh vy d qu, con nt ln tm, cng c th bit. Thin s t tn: Con nt ln tm, c th bit c, ng gi tm mi, sut i thc hnh, cng vn cha xong! Thc vy, bit sung ni sung, vic g cng d, nhng thc hnh c, mt cch chu ton, mi thc l kh. * Hn na, chng ta nn bit rng: Ngi no thc hnh c hai cu u ca bi k, chnh l ngi c lng tm trn th gian ny. Cn ngi no thc hnh c n cu th ba ca bi k, chnh l ngi sng c vi Pht Tm, cn c gi l bn tm thanh tnh ca con ngi. mi chnh thc l cu knh ca o Pht. Ni mt cch n gin, lng tm l tm lng thin, hin lng, thin lnh. Theo sch v th gian, lng tm c ngha l: nhn thc ni tm theo l phi, nhn thc ng sai, phi tri, kh nng t nh gi hnh vi ca mnh v phng din l sng v o c. Lng tm c ngha l tm cng minh, chnh trc, sch v gi l: Cng Tm hay Trc Tm. Ngi c lng tm lun lun ch lm cc vic thin lnh, lng thin, ch li cho mnh v cho ngi, vi tt c tm lng chn tht, hin lng, khng lm cc vic xu c, li mnh hi ngi, khng gy phin no kh au cho ngi khc. Ngi c lng tm lun lun em li s bnh yn hnh phc cho mi ngi, an ninh

trt t cho x hi, l mu ngi l tng, ng tn trng knh mn, nhng rt kh thc hin. Ti sao vy? Bi v: Sng trn th gian ny, - "vic c khng lm" khng phi l iu d dng. - "lm cc vic thin" khng phi l iu d dng. - "gi tm thanh tnh" l iu kh khn nht. *** 1) Sng trn th gian ny, "vic c khng lm" khng phi l iu d dng. Th no l vic xu vic c, vic d hay vic bt thin? Theo sch v th gian, vic xu, vic c, vic d, vic bt thin, c ngha l: nhng vic lm khng tt, ng khinh khi, ng ch trch, ng xu h, ng h thn, tri vi o c, khng hp l phi, li mnh hi ngi, gy phin no, to kh au, em tai ha n cho ngi khc, do tm ch k, ganh t k, hn thua phi quy, mc h v nhn, cng cao ng mn, khen mnh khinh ngi, thc y sai khin. Theo kinh in nh Pht, mt cch tm gn, vic xu vic c, vic d bt thin, u pht xut t: tm tham sn si. Do nghip chng hun tp lu i, tc l do thi quen trong cuc sng hng ngy, con ngi quen lm cc chuyn xu d, c n, c a, hi ngi, mt cch d dng. Nhng khi con ngi mun ngng cc chuyn nh vy, khng lm hoc khng lm na, trong kinh sch gi l: "dng nghip v chuyn nghip", th rt kh khn. C ngi cm thy sung sng khi lm cho ngi khc bc bi, au kh, thua thit, tn mt, sng khng yn, cht khng c! C ngi cm thy sung sng khi ni nhng li, khin ngi khc nhc nhi tc ti, lc u chu thua, mi c h d, k c ngi l v hay chng, anh ch em, thm ch l cha m. C ngi cm thy sung sng khi suy t ngh tng nhng iu li mnh hi ngi! Trong kinh sch, gi l tam nghip: "thn nghip, khu nghip v nghip". Tam nghip c thanh tnh, con ngi ng vi ch Pht sng cnh gii ty phng. Tam nghip cha c thanh tnh, lm sao cuc sng c an lc v hnh phc? Nhng ngi ch bit i cha l ly, cng kin, n chay mt thng vi ngy, thm ch n chay trng, gp cht cng ca vo cc vic t thin, hay n tng kinh sch, tng kinh rm rm, c ch ro ro, g m nh chung vang rn, hoc ngi thin th ra ht v, nhng chng hiu mc ch lm g, nht l khi tam nghip cha thanh tnh, m cu nguyn vng sanh ty

phng cc lc, cu nguyn gp ch Pht, c khi cn cu nguyn cho tt c cu huyn tht t, ni ngoi song thn, ng b cha m, cng vng sanh cc lc, th ng thc l: "nhng ngi ang sng trong cn m!". Chnh v sng trong cn m, khng bit thn ny gi tm, khng bit tm ny v thng, bin i lun lun, con ngi to ti to nghip khng ngng, cho nn tri ln trong sanh t lun hi bao nhiu kip ri, vn cha thc tnh. Ch v ming n ngon trong chc lt, con ngi tm mi cch n ung cu k, bt chp s au kh ca cc con vt b git lm tht mt cch ht sc d man. Ch v mt li ni kh nghe, mt li khuyn chm t i, con ngi c th tr th ngi khc bng mi cch, t trong ngh c c, sp t k hoch hi ngi, cho n li ni cay c, nghit ng, gy nhc u nhi tim k khc, v hnh ng tn nhn, vu khng co gian khin ngi lm nn. C nhng vic li mnh hi ngi, nhng nh nht, con ngi c th trnh c, khng lm. Nhng nu vic li mnh hi ngi em li bc triu la, sc hp dn thc l kinh khng, bao nhiu ngi trn th gian khng chng c ni lng tham lam ham mun thm thung mun thu ca mnh, sn sng lao u vo, d bit l vic to ti to nghip, cng bt chp hu qu kh au gy ra cho ngi khc v gia nh ca h, thm ch bt chp hu qu xy ra cho chnh bn thn mnh. Chng hn nh thy ca ri tr gi nh nhoi, ngi ta lm c, c th tr li cho ch nhn, nhn c li khen tn thng. Nhng nu ca ri l vi chc lng vng y, hay vi trm ngn la, th vic tr li cho kh ch thc l kh lm lm thay! Chng hn nh c ngi xi lm chuyn bt chnh hoc phi php, em li mi li khng ln lm, con ngi cn s b php lut trng tr, cn sng sut nh ti lut nhn qu, bit s hu qu, khng dm lm theo. Nhng nu vic , ng vi triu , d cho kh khn, nguy him n u, d c phm php, lng tm cn rt, c ngi bt chp, dng th on, git hi qut n, tha gi kin tng, vu khng co gian, t iu thm bt, c gt gm, dng tm hi ngi, d l ngi thn, hay ngi hin thin, h cng mc k, min sao thu c, s tin ln lao, n ni ti tm, ti mt nh vy. a ngc ni u, ngi khc au kh, gia nh tan nt, h cng dng dng, chng cn bit n! Chng hn nh l: Ngi c tm tham, rt kh thc hnh, b th cng dng, gip ngi ngho kh. Ngi i c cu: ng tin lin khc rut. Nhng ngi nh vy, mt mt ng tin, h c cm gic, t tng khc

rut. i vi h ng tin to hn ci bnh xe. Ngay c chng v con ci, ng b cha m, h cng coi nh, r hn ng tin! i h ch bit: lm tin, nhn tin, kim tin, nht tin, lm tin, thu tin, m tin, ct tin, giu tin, nhng khng bao gi bit ch "cho tin" vit ra lm sao. Ch tin lm mt h m ti, v ch tin eo theo h cho n giy pht t gi ci i ny. Chng hn nh l: Ngi c tm sn, coi trng bn ng, t i rt cao, rt kh thc hnh, hnh lnh i ng. i ng tc l: ni nng nh nh, t tn ha nh, m i du dng, d thng d nghe, ni li ngt ngo, thng hay khen tng, em li n ci, an lc vui ti, cho ngi khc nghe. Tri li, nhng ngi sn hn, thng kim nhng li, xa xi mc hng, khen mnh khinh ngi, tr a thc nng, c th lm cho, i phng chong vng, nhc u ngt xu, hay ngh th lun! H c thi quen, khng a ngi no, lin thch chc tc, bng li kh nghe, xui khin ngi khc, quy ry quy ph, bng khng lm vy, h ng chng c! Chng hn nh l: Ngi c tm si, rt kh thc hnh, hnh lnh v tha, ch lun v mnh, khng thu sut lut, nhn duyn qu bo. Nhng ngi si m, lun lun ch k, chuyn no li mnh, hay gia nh mnh, d cho hi ngi, cng vn c lm. Nhng ngi nh vy tc nhin ch thy c kip sng ny ca con ngi, ch mong kip sau mnh c ln thin ng, cn ngi khc phi a a ngc. H khng bit rng: chnh nhng nghip lc, do thn khu , to tc hng ngy, s dn dt h, vo vng sanh t, lun hi kh au, trong lc o: thin, nhn, a tu la, a ngc, ng qu, sc sanh. Bi vy cho nn, chng ta nhn thy, sng trn i, ngi ta thch th, kin tng ln nhau, bt chp kh au, ca bao ngi khc, ngi ta bun lu, nhng hng quc cm, bt chp him nguy, bt chp tc hi, nguy him lu di, ca mn hng , i vi quc gia, i vi x hi, i vi con ngi. Gt gm ngi thn, d l anh em, thm ch cha m, dnh v ti li, h cng chng t! D cho nhiu lc, trnh c php lut, qua mt chnh quyn, lm n trt lt, kim c nhiu tin, ph ph sung sng, nhng ch tm thi, n quen lm na, gp lc ht thi, ngi i t co, b bt qu tang, tin mt tt mang, ti sn tun ra, ly ca che thn, ca sng bin, sa li php lut, thn tn ma di, cho nn phi bit: nhn qu khng sai, nghip bo khng cha, bt c mt ai, lm vic bt thin! Ca ng a ngc, sn sng m rng, n h i vo! Trong Kinh Php C, c Pht c dy:

"D ln non, xung bin, vo hang, nghip bo vn theo con ngi nh hnh vi bng, khng ai c th trnh c". Hoc sch c cu: "Li tri lng lng, tuy tha m khng lt", cng chnh l ngha vy. *** 2) Sng trn th gian ny, "lm cc vic thin" khng phi l iu d dng. Th no l vic thin? Theo sch v th gian, vic thin c ngha l: nhng vic tt, nhng vic lnh, ng khuyn khch, ng qu trng, v mt t cch, hp vi o c, li mnh li ngi, khng hi ngi hi vt. Ngi c tm t thin, sn sng gip ngi khc, em li an vui li ch cho mi ngi, khng phn bit ngi thn hay k th. Lm cc vic thin m khng cu danh, khng v li, khng dng , khng cu bo p, li cng kh khn hn na.

* Con ngi mun c cuc sng an lc v hnh phc, cn phi tu nhn to phc, ch khng phi ch cu nguyn, van xin khn vi sung. Ch c phc bu mi c th gip con ngi c tai qua nn khi, c bnh yn may mn. Phc bu c c do nhng vic lm phc thin, tt lnh, lng thin, chng hn nh: b th cng dng, i cha l Pht, n tng kinh sch, cu ngi gip i, tng kinh nim Pht, tr ch thin qun, tr gii nhn nhn. Ngi c phng tin ti chnh, c th gip ngi khc bng tin bc, cm go, vt thc, o qun, thuc men, nh ca. Ngi khng c kh nng vt cht, c th gip ngi khc v phng din tinh thn, hay bng chnh cng sc ca mnh, chng hn nh: lm gip cng vic, ch dn ng s, gii thiu vic lm, ch dy ngh nghip. Ngi hiu bit gio l, c th gip ngi khc, qua cn nhit no, trnh khi kh au, ht iu phin ly, tm c an vui, tu tm dng tnh, gic ng gii thot. Hnh nhn nhn cng l mt vic thin lnh nn lm. Ngi bit nhn nhn s c cuc sng an vui, khng tranh chp ci v, khng th phi hn thua, ng nhin trnh c nhiu chuyn phin no kh au trong cuc i. Ngi ta mng mnh mt ting, mnh tr li mt ming, th d dng qu. Ngi ta chi mng mnh, hu l hoc v l, ch hoc v , mnh nhn

c m khng thy nhc, mi thc l vic kh lm. Ngi ta a la ti t, mnh vn bnh tnh thn nhin, khng a thn tm ra n nhn, mi vic chc chn s bnh yn. Ngi ta chi mi, mi ming, chn nn, ri cng im thi! Ngi tu tm dng tnh, nn bit nhn nhn, trnh nhng hu qu phin toi, nht l gi gn bn tm thanh tnh. mi chnh l mc ch cu knh ca o Pht. Tr gii cng l mt vic thin lnh nn lm. Tr gii ngha l gi gn nm gii cm: st, o, dm, vng, tu. Con ngi khng st hi ngi khc, khng st hi sinh vt, li mnh hi ngi, c n ngon khoi khu, bi v chnh mnh khng mun b ai hi, khng mun b th d n tht! Con ngi khng ly ca ngi lm ca mnh, bi v chnh mnh khng mun ly ca mnh lm ca ngi. Con ngi khng ph hoi hnh phc ca ngi, bi v chnh mnh khng mun ngi khc ph hoi hnh phc ca mnh. Con ngi khng ni di, khng gy chia r, khng to phin no kh au cho ngi bng li ni, bi v chnh mnh khng mun ngi khc gy phin no kh au cho mnh bng nhng li ni c c, gian xo. Con ngi khng ung ru hay cc cht say, mt cch qu , bi v chnh mnh khng mun gy th chuc on, to ti to nghip, m vn khng hay, khng bit g c. Trn th gian ny, ngi no thc hin c hai iu: "vic c khng lm" v "lm cc vic thin", ng l mu ngi l tng trong x hi, m hu ht cc tn gio chn chnh u nhm n. Ni mt cch khc, theo th gian thng thng, l ngi c lng tm. Ngi c lng tm, to tc c v lng phc bu. Ti sao vy? Bi v, ngi s c cuc sng bnh yn, v gp phn to s bnh yn cho nhng ngi chung quanh. Mt vn cn bn qua, l: Lng tm ngh nghip khc vi mnh li ngh nghip nh th no? Ngi c lng tm ngh nghip l ngi lun lun tm cch thng tin ngh nghip, em ht kh nng chuyn mn ca mnh, phc v nhn sinh, lm ht vic ch khng phi ch lm ht gi, tn ty cu ngi gip i, quan tm n li ch ca i tng phc v, vic kim tin sinh sng khng phi vn hng u. Chng hn nh: Mt v bc s c lng tm, thng tn tm chm sc bnh nhn, bt k gi gic, coi trng sinh mng con ngi, lun lun tm nim c gng cha lnh bnh, em li an vui cho bnh nhn v gia nh ca h. Mt v lut s c lng tm, thng tn ty vi nghip v, nghin cu h s k lng, cn nhc cc v kin, vi tinh thn tn trng chn l, gp phn gi gn s bnh ng, cng bng trong x hi. Tri li, mnh li ngh nghip l cc mu k, mu m,

mu chc, phng cch, phng k, th on, thng em li li mnh, bt chp quyn li thn ch, thm ch em bt li cho i tng phc v. *** 3) Sng trn th gian ny, "gi tm thanh tnh" l iu kh khn nht. Bn tm thanh tnh l tm th ca mi ngi, khi dp sch ht phin no kh au, khng cn dy nim hoc khi bt c nim no, d thin hay bt thin, d trong giy pht, d bt c ni u, d trong bt c hon cnh no. Bn tm thanh tnh chnh l cnh gii nit bn hin tin, l mc ch cu knh ca o Pht. Ngi khng bit sng vi bn tm thanh tnh hng ngy, thi ch l ngi th gian trn i, d l ngi c lng tm hin thin chng na, cng vn cn b sanh t lun hi chi phi, d nhin l cuc sng cn phin no kh au. Ti sao vy? Bi v, tuy nhng ngi dp c tm tham, tm sn, tm si thng tnh ca ngi th gian, nhng h vn cn tm tham, tm sn, tm si, mt cch vi t, n tng di hnh thc tn ngng. Chng hn nh h khng cn tm tham ng dc th gian, gm c: tin ti, sc p, danh vng, n ung v ng ngh, nhng h vn cn tham s sung sng ci cc lc hay thin ng! H chu b nhng ci nh nhoi th gian hin ti, m c mt i sng sung sng cc im i kip sau, chng t tm tham vi t vn cha thc s dt b hn. Lm c vic thin no, h cng mong, cng i, cng ngh, cng ni rng: s c tr cng bi hu ci thin ng! Hoc: s c tiu diu ni min cc lc! Cn tm mong cu, tc cn chp ng, phc bu vn c, nhng rt hn ch, theo tm nh hp, ch ngh n mnh, khng bit n ngi! Phc bu v lng, khng th ngh bn, khi no khng cn: chp ng chp php. Chng hn nh h khng cn tm sn thng tnh, tc l khng cn khi nim tc gin, v nhng chuyn nh mn, v nhng li ni kh nghe, v nhng li nhc m, vu khng, chi bi, i vi bn thn h. Tuy nhin, i vi tn ngng hay tn gio h ang t nim tin, nu b ng chm, h sn sng chin u v tiu dit k th, m h cho l k xu c, ku gi thnh chin, nhn danh cng l h ang theo! Nhiu ngi tu hnh, mun t thn thng, thnh tu php l, chu mi kh hnh, nhiu nm thng di, chng hn nh l: khng n khng ng, nm trn gai chng, chng mng ln tri, treo chn ln cy, ng trn mt gi, ch n mui tiu, th hnh tng, qui d k khi, nhng ai khuyn can, gii by l l, h chng chu nghe, v tri h, h lin tc gin, mng chi thm t. i vi nhng ti phm trong

x hi, h vn cn ni sn hn, tm vn cn xo ng, vn cn mong mun nhng k xu c phi b trng tr thc nng, chng khoan dung, chng khoan hng, chng tha th. Tm nh vy cha c thanh tnh! H thng ngh rng: n n on tr l l cng bng. H ngh n cnh: mt t nt n, r ra mt ng, chn sng ton th, nhng k xu c, hoc cn hng thy, bin mu cun cun, cun tri tt c, nhng ngi gian c, ch ngi nh h, cho l hin thin, mi ng sng i! H khng ng rng: tm a nh vy, cng l tn c, khng khc g c! Th d nh l: Mt ng o tin, tu trn ni cao, c v nhn h, thanh thn th thi, tin phong o ct, nhng khi nghe c, t ca mnh, b ngi hip p, di trn th, ni gin ng ng, xch kim xung ni, tr th lp tc! Th d nh l: Thng ci tri, cng c nhng lc, ni trn li nh, gy nn hng thy, bo t l lt, cung phong bnh tt, tn st nhn loi, ch v loi ngi, khng nghe li dy, khng th thng ! Thc ra ng l: Loi ngi suy tm mnh ra tm thng ! Tm nh vy cha c thanh tnh! Chng hn nh h khng cn tm si thng tnh, khng cn u m nhng chuyn th gian, khng cn m mui coi bi xem tng, xin xm gieo qu, khng cn ngu si coi nc sng nc sui nh nc thn nc thnh, nhng h vn cha hiu bit c: H thc s l ai, t u n ci ny, hin din trn th gian lm g, v sau kip ny h s i v u? H vn sng trong cn m, nh t mun thu. Cho nn, h ch bit c cuc sng ng khung, trong mt trm nm kip ngi m thi. H khng hiu c, kip sng ny ch l mt phn, mt on ngn trong chui di sanh t lun hi, nhiu i nhiu kip, nu h khng kho tm cch, tm ng, tm phng php thot ly. H khng hiu c rng: ngoi lng tm ca ngi th gian, h cn c tm cao c hn, l Pht Tm, tc l tm tnh sng sut, khng bao gi sanh dit, bt c ngi no cng c. Khi t c Pht Tm th phin no kh au lp tc dt sch, con ngi thot ly c sanh t lun hi mt cch mu nhim v cng. Nhiu ngi bit, bn tm thanh tnh, nhng cha hon ton, khi c khi khng, khi lnh khi d, khi thin khi c. Ti sao vy? Bi v, tp kh nhiu i, cha c dt sch, nghip chng vn cn. l nhng ngi, cn ang tu tp, ang tp chn tru, con tru tm , lng xng ln xn, chy ngc chy xui, chng lc no ngui, nhng th tp nim, ngh chuyn ng ng, chy sang ng ty. Nhng ngi quyt ch, tu tm dng tnh, p dng Chnh Php, vo trong cuc sng, hng ngy hng gi, hng pht hng giy, c gng ht sc, tn tm tn tnh, tn lc tn sc, cho n ngy

no, gic ng gii thot. Nhng ngi nh vy, trong kinh sch, gi l hnh gi, ang bc tng bc, trn ng tu tp, c khi vp ng, vn c ng ln, tip tc i ti, tinh tn dng mnh, cho n khi no, hon ton sng vi, bn tm thanh tnh. Lc gi l: t o chng o, trn thnh Pht o, cng nh chng ta, thng hay pht nguyn, trong cc thi kha, tng kinh nim Pht. Lc , nghip chng khng cn, ngi tru u mt, tm thc rng lng, tch dit vi lc, bt kh t ngh, khng th ngh bn. Ni mt cch khc: Ngay giy pht , thnh mt v Pht, Pht Tm hin l, mt cch hon ton, mt cch trn y, mt cch vin mn. Pht Tm ch hin l khi no tm tr ca con ngi hon ton thanh tnh, khng cht cha bt c hnh nh no ca chng sanh trong ba ci su ng, hon ton trng rng, tnh lng tch tnh, khng cn tham lam, khng cn sn hn, khng cn si m, d l thng tnh, hay l vi t. Mt bin thanh bnh, phng lng trong sng, bao la bt ngt, khng ni sng to, khi c gi ln, khng gn sng nh, khi gi thi nh, c v nh l: bn tm thanh tnh, lun lun bnh tnh, t ti thn nhin, trc mi thng trm, trn th gian, tc l vt qua, sng gi cuc i, d nhiu hay t, d nng hay nh, trong kinh sch, gi l bt phong. Th d nh l: Mt gng trong sng, khng dnh bi trn, c ng i qua, c b i li, c vt trc gng, u hin hnh nh, r rng trong gng, khng h phn bit, nam n giu ngho, xu p mp m, khng h k th, bt c iu g, hoc phng din no. Tuy nhin, khi ngi hay vt, i qua ri, hnh nh hon ton, khng cn trong gng. Tm gng tr li, trng thi bnh thng, nh t thu no, trc khi hnh nh, hin ra trong gng, khng h thay i. Cng v nh l, bn tm thanh tnh, lun lun trng trn, hon ton tnh lng, khng h cht cha, bt c hnh nh, do tm thng ght, do tm lng xng, lao xao ln xn, thng ngy ghi li, kinh sch gi l: ci tm phan duyn, tc l duyn theo, cc cnh trn i, lun lun khi nim: h n i , vui bun thng ght. Bn Tm Thanh Tnh, chnh l Pht tm. *** Tm li, chng ta hiu bit: th no l Lng Tm, th no l Pht Tm. Trong mi hon cnh trn th gian ny, con ngi sng c lng tm, thi thin ng l y. Nhng nu tin c thm bc na, khng chp thin khng chp c, khng khi bt c nim no trong tm, d trong bt c hon

cnh no: thnh hay suy, c hay thua, sng hay kh, vui hay bun, khen hay ch, tc l con ngi vt qua c bt phong, sng c vi Pht Tm bt sanh bt dit, thi nit bn l y, thot ly sanh t lun hi, hin i an lc hnh phc, gic ng gii thot. Ngi ng Pht Tm, lm bt c vic g cng c cm ng ca mi ngi. Trong kinh sch c cu: o cm ng giao nan t ngh, tc l ngi t o, to c s cm ng, s cm thng mt cch mu nhim, khng th ngh, khng th bn. Cng v nh ngi i lm vic g, nu ht tm tr vo vic , s to c s cm thng ca mi ngi. Mt bi vit, mt bn nhc c vit nn, hoc c trnh by bi nhng ngi c tm hn, s to c s rung ng, cm thng trong tm ca c gi hoc khn thnh gi. Cc tn gio khc, thng hay cho rng: thin ng a ngc, hai ni khc bit, mt cch r rng, ngi th thng , c ln thin ng, khng tin thng , phi a a ngc, i i kip kip, khng chuyn i c. Tri li, theo quan im ca o Pht, thin ng hay a ngc, mc d l hai cnh gii khc nhau, nhng u ch l tnh trng nht thi ca tm thc m thi. V nh bin ng hay bin lng u ch l tnh trng nht thi ca mt bin m thi. Cng v nh l c nh hin ra hay khng, u ch l tnh trng nht thi ca tm gng m thi. Khi con ngi hnh ng, ni nng, suy ngh theo bn tm lng rng ln: t, bi, h, x, cn gi l t v lng tm, th tm thc trong cnh gii thin ng. Khi con ngi hnh ng, ni nng, suy ngh theo ba tm phin no: tham, sn, si, cn gi l tam c, th tm thc trong cnh gii a ngc. Bi vy cho nn, con ngi sng c vi lng tm, cnh gii thin ng hin tin, khng cn ch kip sau! Con ngi sng c vi Pht Tm, cnh gii nit bn hin tin, khng nghi, khng cn i vng sanh cc lc quc! Tuy nhin, ngi c lng tm, lm cc vic thin, chng hn nh l: nui tr m ci, sn sc ngi gi, bnh hon tt nguyn, thm ch truyn nhim, khi gp tr ngi, gp s chng i, ph bng chi mng, ganh t k, gp k v n, cng sanh phin no, cng d nn lng, thoi ch b cuc. Trong thi c Pht, cn ti th gian, c ln i n, ni mt x kia, dn nghe li, cc ngi cm u, chng i gy ri, v s dn chng, quy y vi Pht. Tn gi A Nan, thnh cu i n, gio ha ni khc. c Pht mm ci, t tn gii thch: Cc ngi bnh nng, mi cn thy thuc, thy thuc lng tm, khng khi no ni, ch tr bnh nh, t chi bnh nng. Ngi cn phin no kh au, tc l cha c gic ng, l ngi c tm bnh, cn n s gio ha, cn phi nn tu hc, chuyn i tm tnh, t bt lng thnh hin lng, t hin lng lng thin, tc l c lng tm, chuyn bin

thm bc na, pht hin v sng c vi Pht Tm, tc nhin thot ly c phin no kh au. Cng trong thi c Pht cn ti th, c v t xin php i n x kia gio ha. c Pht cho bit dn x hung hng lm, h c th chi mng nhc m. V t p: Bch c Th Tn, nh vy h cng cn hin thin. c Pht ni: Nu h nh p ng th sao? V t p: Bch c Th Tn, nh vy h cng vn cn hin thin. c Pht ni: Nu h git hi ng th sao? V t p: Bch c Th Tn, nh vy h cng vn cn hin thin, bi v h gip con gii thot khi thn t i ny m thi. l tm gng ca v i t, thuyt php bc nht, tn l Ph Lu Na, ngi gic ng Pht Tm, khng cn thoi chuyn trn bc ng hong php li sanh. Sch c cu: "Chnh nhn thuyt t php, t qui chnh. T nhn thuyt chnh php, chnh qui t". Ngi c lng tm, cn c gi l chnh nhn, tc l ngi chn chnh, d c dng bt c phng tin no chng na, cng ch nhm mc ch cu knh l: a con ngi tr v vi chnh o. Chng hn nh l: cc bc chn tu, o cao c trng, ngi c lng tm, t ng Pht Tm, nhn thy chng sanh, phin no kh au, m tn d oan, thch xem ng bng, hay xem bi ton, cng sao gii hn, tiu tai khi nn, coi ngy xem tng, xin xm gieo qu, cho nn ch T, dng phng tin , a con ngi, tr v vi cha, tm ni yn tnh, ri nhn c hi, thuyt php sanh, khai m tm tr, ging lut nhn qu, dy thuyt v ng, lm sao gt qu, v sanh php nhn, gip con ngi, sng c cuc i, an lc hnh phc, gic ng chn l, gii thot sanh t, chm dt lun hi. Cn ngi bt chnh, gi l t nhn, mun sng tm thn, li bing lm vic, trn lnh cuc i, bin i hnh tng, kim cm qua ngy, dng mi phng tin, d dn con ngi, tr v vi cha, v ha vi mnh, ri nhn c hi, ku gi quyn gp, chuyn ny chuyn n, lng xng ln xn, ln ln o i, vng tm sai khin, d thuyt Chnh Php, cng qu sai lm, xa la chnh o, to nhiu thnh kin, khin ngi u m, lc vo ngoi o. Ngoi o ngha l: ngoi tm cu Pht, qua cc hnh tng, qua cc m thanh, khng gip c ai, t ng chn l, bi v tu m, chng hc gio l, ly g

ging dy, cho hng Pht T, cho nn Chnh Php, cng bin thnh t, chnh ngha vy! Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Nhc d sc kin ng. D m thanh cu ng. Th nhn hnh t o. Bt nng kin Nh Lai. Ngha l: Ngi no mun tm Pht qua hnh tng, hay qua m thanh, chnh l ngi lm ng lc no, l hnh t o, xa ri chn l, lm sao c th, gp c Nh Lai, tc l gp Pht? Khi no nh sng chn l soi ri, tm tr bng sng, con ngi vt qua cn m, mi c gi l: hnh ng Chnh Php, i ng Chnh o. Bng khng, d mang bt c hnh tng no, ti gia hoc ti cha, d tu hnh bao nhiu nm, ngi cng vn cha t ng Pht Tm, vn ang tri ln trong sanh t lun hi, tc nhin cuc sng vn cn nhiu phin no kh au. Chng ta cn nn ghi nh rng: c Thch Ca thnh Pht ngay trn th gii ta b ny, ch v T S tu tp theo li c Pht dy, ng o v chng o cng ngay trn th gii ta b ny, ch Hin Thnh thc hnh cc php mn cng sng cuc i an lc v hnh phc ngay trn th gian ny. Ti sao chng ta khng noi gng cc Ngi, t thp uc ln m i, khi ung ph cuc i hin ti, vi nhng mng tng ni ci thin ng hay cc lc? Khng t i th khng th ti u c c! Khng th no cu nguyn thnh cng, khi mnh thc s khng xng ng! Khng chu tu hc th khng th sng o c! Khng chu tu tp, thc hnh, p dng Chnh Php vo i sng hng ngy, th khng th no chng o c! Ai ai cng u bit rng: Khng chu n th khng th no no c! chnh l nhng chn l bt di bt dch, ng cho tt c mi ngi chng ta suy ngm, khng phn bit tn gio, quc gia, xut x, giu ngho, sang hn, giai cp, hc lc, kin thc, nam ph lo u, ti gia xut gia, tn tu s. Khng phn bit k th g c mi gi l chnh o, mi thc s l bnh ng, mi thc s l ch cng v t vy./. ---o0o---

Php Mn Chn Tru Trong mt bi ht quen thuc vi mi ngi chng ta, c cu: "Ai bo chn tru l kh? Chn tru sng lm ch!". l li m u ca mt ca khc ni v sinh hot ca cc mc ng chn tru thn qu. Trong Pht gio, c bit l thin tng, ch v T S ch dy mt phng php tu hnh gi l "Php Mn Chn Tru". Php mn ny p dng trit li dy ca c Pht, trong cuc sng hng ngy ca ngi Pht T, ti gia hay xut gia. Khi hiu c v hnh c php mn ny, ngi Pht T s thy c con ng vo o, tm s c nhp lu, tc l nhp vo dng thnh, khc vi dng i, tuy thn vn sng i, nh bao nhiu ngi khc, m tm khng h kh au ly phin. Dng thnh gm c bn qu v, gi l T Thnh Qu, bt u gm c Tu Hon, n T Hm, A Na Hm v A La Hn. Khi hiu c v hnh c php mn ny, tr tu sng ra, cuc i thay i k t ngy ny, ngi Pht T i vi Chnh Php, s khng cn thoi chuyn, pht tm tu dng, pht nguyn chn tru, vic c ngng lm, quyt lm vic thin, khng cn mc cm, t tn t ti, chn tri an lc v hnh phc bt u l dng. Khi hiu c v hnh c php mn ny, ngi Pht T khng cn i vng vng bn ngoi, va vui chi thch th, ci ni h h, cng va ku kh, ku kh cha xong, cu nguyn van xin, khn vi khn cu, va m tn d oan, va tin mt tt mang, chng li ch g, ht cu an cu siu, n cu on t, cu bun may bn t, cu trng s c c, thc s c c g u? Khi hiu c v hnh c php mn ny, ngi Pht T ti gia khng cn thy chuyn tu tm dng tnh l chuyn ca nhng ngi xut gia vo trong cha, m tu tm dng tnh chnh l chuyn ca mi ngi, chuyn ca chnh mnh, chuyn ca bt c ai mun gim bt kh au, mun xut phin no gia, mun ra khi cn nh la, mun c an lc v hnh phc ngay hin ti, trn th gian ny, trong mi hon cnh, trong cuc sng hng ngy. Trn th gian ny, hu nh mi ngi, thy u ngh rng, ai cng cho rng, mnh l ngi thin, khng ai chu nhn, mnh l ngi xu, mnh l k c. Nu khng phi l ngi lng thin nht trn i, thi "mnh cng l ngi khng lm g nn ti", chc l sau khi t gi ci i ny, s c ln thin ng hay cc lc, khng vic g phi lo c. Mun chc n hn, nh dn thn nhn, sau khi mnh cht, thnh thit nhiu s, rc thit nhiu cha, mi nhiu ng b, v nh cu nguyn, ng bo phn u, tng kinh cu siu, cu

chc tiu diu, ni min cc lc, hoc thng ni ci, thin ng vnh vin! Nu c ai khuyn mnh tu tm dng tnh, th lin ngh rng: ngi chc khng. Khng khng sao c, bi chuyn tu hnh l chuyn ca qu s trong cha, chuyn ca qu cha trong tu vin, khng phi l chuyn ca ngi i ang sng ngoi th gian, bn rn vi th chuyn trn th, cn th gi u m ni chuyn tu vi hnh? C ngi ngh rng: tu hc lm chi, bit nhiu thm kh, khng bit khi ti, khi li qua sng, tn cng hc hi, nh vy khe re! Thc ra, chuyn i cng nh chuyn o, u ai c th l lun mt cch qu n gin nh vy! Con ngi v v minh che lp chn tnh, t nhiu i nhiu kip, cho nn ln ln trong sanh t lun hi, sng trong cn m, sng trong mng tng, sng trong in o, m khng h hay bit. Ti sao vy? Bi v sng trong cn m, cho nn con ngi, v tnh hoc c , gy to qu nhiu ti nghip, t trc n nay. Chng hn nh khi li xe phm lut, ri cho l khng bit lut giao thng, th c min ti chng? Chng hn nh mnh khai gian trong giy t, ri cho l khng bit ngoi ng, th xong chuyn chng? Chng hn nh mnh gy t ti, to phin no, em kh au, n cho ngi khc, v gia nh ca h, d cho l h ng ti, ng b trng pht, th mnh yn tm c chng, tm nh vy l tm g? Bi v sng trong mng tng, cho nn con ngi lun lun m c cnh gii thin ng cc lc, m khng bit mnh ang sng trong hin ti, khng bit mnh ang sng mt cuc i ht sc v ngha, chng lm g ch li cho ai, ch bit n ng hng th, u tranh ginh git, hn thua phi quy, ri ch ngy cht! Bi v sng trong in o, cho nn con ngi nhn lm ci gi tng l thc, ci kh li cho l vui. Chng hn nh ai cng bit chuyn c bc thua l l kh, vn c nhiu ngi tham gia. Mnh thng ngi kh, mnh thua mnh l, t mnh chuc kh, ch c than van! Chng hn nh nhiu ngi c tng ci xc thn ny l "mnh" v s mang ci xc ln thin ng hng phc, hoc em ci xc ln cc lc cho sng tm thn! u chng bit rng, sau khi ht th, chnh ci xc ny, gi l thy ma, ai dm n gn? Ct bi s tr v ct bi! Ch c nghip bo thin c theo "mnh", nh hnh vi bng, khng bao gi ri, qua bao nhiu kip sau na. Cn "mnh" thc ra l ai, th li chng bit! "Con Ngi Chn Tht" b v minh che lp t lu lm ri, m chng ta vn khng chu tnh thc nhn ra! Con ngi thc tnh bit "dng nghip v chuyn nghip" th tr tu bng sng.

Khi , con ngi s t ti bc ra khi mn v minh, thot ra khi sanh t lun hi, khng cn phin no v kh au, sng trong an lc v hnh phc. V nh khi no my en tan ht, bu tri li trong sng, mi cnh vt hin r rng trc mt, nhn thy mun s mi vic "ng nh thc", khng cn m h, khng cn in o, mnh s nhn bit r rng "mnh l ai", khng cn nghi ng g na c. Nhng lm sao thc tnh, lm sao tr tu bng sng? chnh l mc ch, cng l kt qu ca "Php Mn Chn Tru". *** T lc cn nh, con ngi to nghip lnh, ng thi, to nghip chng lnh. C ngi t nh bit lm vic tt, gip nhng ngi chung quanh, t trong gia nh, ra n hc ng, v ngoi x hi. ng thi, cng c nhng a tr nghch nghch ngm ngm, nghinh nghinh ngang ngang, ph phch xm lng, vng tc chi th, hn ho xc xc, gt gm ngi gi, trm g bt vt, nghch ph nh ngi, cht cy trm tri, hi hoa bt l, chc ch mo, leo tro khp chn. Lc cn tr to ti nghip nh vy, nhng nu bit dng nghip v chuyn nghip kp thi, th c th tr nn ngi tt, c ch li bn thn, cho gia nh v cho x hi. i nay, cc x ty phng, vn minh tin tin, vt cht d tha, c nhng a tr bit ku cnh st n bt giam cha m, ch v rn dy chng bng roi vt, cn c nhng a tr dng dao m cht ngi, mang sng vo trng, git ngi hng lot! Thc l khng khip! n khi ln ln, bc chn ra i, cuc sng kh khn, con ngi bon chen, tranh u sng cn, cho nn bt chp, mi th th on, min sao c li, cho mnh th thi, ngi khc ra sao, au kh th no, sng cht mc k! Con ngi sn sng, thng i h p, c tin thn, ginh quyn li, i thi c, m a v. Con ngi sn sng, gi li bn, m lng chin s, tha gi kin tng, ng ng nghip, h nhc ng mn, em chn ng bo, co nh ng i, di nc ng hng, chng thng ng o, gi to ng minh, tt c cng v, ng tin m thi! Con ngi sn sng, phao truyn tin n, mc k ng sai, ph bin th ri, bi l k th, ni xu sau lng, t iu thm bt, vu oan gi ha, ch v ganh t, k m thi. Ngi khc thua mnh, khinh khi bim nh, nhn na con mt. Ngi khc hn mnh, tc gin gim pha, ph cho tan nh, nt ca cha thi. Tt c nhng vic lm, nhng li ni trn y, u c ch huy bi t tng, ngh ca con ngi. Ni mt cch khc: "T tng lm ch, ch huy, pht xut ra hnh ng v li ni". Con ngi c t tng hay tm

thin, th hnh ng v li ni thin. Con ngi c t tng hay tm c, th hnh ng v li ni c. Nh vy tm ca con ngi, c lc thin, c lc c, cho nn hnh ng v li ni, ln ln thin v c. Tm ca con ngi lun lun lng xng ln xn hng ngy nh vy. Trong kinh sch, tm ca con ngi thng c v nh con vn chuyn cy, nh con nga chy rong, nn gi l "tm vin m". Con nga chy rong, tung tng khp chn, kh m iu khin, thun phc d dng. Con vn chuyn t nhnh cy ny sang nhnh khc, cng nh tm ca con ngi ngh ngi lung tung linh tinh lang tang, ht chuyn ng n chuyn ty, ht chuyn ta n chuyn tu, ht chuyn ngi ny n chuyn ngi khc, ht chuyn gia nh n chuyn lng xm, ht chuyn nm chu th gii n chuyn hang cng ng hm, ht chuyn khoa hc k thut n chuyn chnh tr tn gio, ht chuyn quc gia i s n chuyn ph n nhi ng. Trong thin tng, tm ca con ngi thng c v nh con tru. Con tru khng c chn gi thng hay xm phm, gim p la m ca ngi khc, gy nhiu tn tht hoa mu, ma mng ca nhng ngi lng ging ln cn chung quanh. Con tru c chn dt cn thn, chm nom k lng, canh chng thng xuyn, em li ch li ln lao cho nng gia v cho x hi. * iu quan trng l: "Con ngi hy chn dt con tru, ch con tru dn dt con ngi! Nu con tru dn dt, khng bit con ngi s i v u?". Cho nn mi c php tu gi l "Php Mn Chn Tru", chnh l ngha vy. By gi chng ta th bt u tm hiu php mn ny. Php mn chn tru trnh by phng php tu tm dng tnh qua mi giai on nh sau: 1) Thot u khng ai bit con tru ca mnh ang u, ang lm g? Tc l con ngi thng khng nhn ra tm ca mnh ang ng ngch no? Chng hn nh mnh ang ngh g, mun g, m mu g, tnh ton g, thin hay c, tt hay xu, lnh hay d, hin lng hay bt lng? Con ngi sng theo dng i, thng b cun tri theo ng dc, thng b "con tru tm " ca mnh dn dt, thng lm nhng chuyn bt nhn tht c, thng ni nhng li c c, li mnh hi ngi. Hnh ng v li ni thng b tm tham li cun, tm sn thc y, tm si iu khin, con ngi to khng bit bao nhiu ti nghip, m khng h hay bit thi, hoc bit m vn c phm! Th d nh l, tm tham li cun, thy li th ham, chng mun i lm, ch mun hng nhn, li c tin xi, tc ham pht ti, theo cch bt

lng, nn khng ngn ngi, kim chuyn vu oan, gi ha ngi khc, np n kin tng, by chuyn thit hn, i phi bi thng, ba bn triu bc! Th d c ngi, tng gip mnh, c rt nhiu chuyn, nhng khi ch c, mt chuyn khng c, hi lng va , tm sn thc y, mnh lin cm thy, tc gin kh ngui. n ngha trc y, su dy th my, cng u phi sch, khng thm nh ti, nhc ti lm chi. Thm ch ngi , l cha m rut, sanh thnh nui dng, t nh n nay, by gi khn ln, c v c chng, nu nh cha m, li thi kh chu, do tm si khin, mnh lin t ngay! Bn b thn thit, tri qua thng nm, quen bit rt nhiu, hy sinh gip , th no chng na, th cng mc k, v tham danh li, nht l v tin, mnh vn tr mt, bn ng nh thng! Con tru lc ny thc l en, m li ln trong bng m m ti ca chuyn th phi th gian, cho nn con ngi khng nhn ra n ang u v ang lm g. Ngi pht tm mun tu tp, nh hc hi v thm nhp gio l, mi tin ni mnh c tm th chn tht, bt sanh bt dit, ngoi ci xc thn t i gi tm ny ra, nhng cha h sng c vi chn tm , bi v cha bit cch chn tru. Hc hi kinh sch, nh Kinh Hoa Nghim, chng ta c bit, c Pht dy rng: "Nht thit chng sanh giai hu Pht Tnh", tc l: "Tt c mi ngi u c Tnh Gic". Cho nn chng ta mun tm, mun hiu mun bit, nhng khng bit tm kim "Tnh Gic" u? Ngi pht tm cu hc Chnh Php, tm n cc cha, cc o trng, cc php hi, hc hi, tm ti. Cng i tm, cng cu hc, cng ph sc nhc cng, cng xa la tnh gic. Chng gp Chnh Php, li gp qu nhiu nhng hnh thc m tn d oan ln ln trong Pht gio, nhng hnh thc cng kin nghi l by v qu rm r, khng c ghi trong kinh sch no c. Hoc khi gp phi nhng ngi khng chn tu thc hc, trn trnh trn th, mn o tu s, ni qung ni xin, em i vo o, cm go qua ngy, by thi vn hc, vn ngh vn gng, tng bng ca ht, no ng thin mn, i ngn thi s, vn s kim lun, thy b a l, thy tng m tang, thy ba thy bi, coi ngy tt xu, ci g ma chay, tht thm thng thay, nhng ngi nh vy! Nhn li ch thy, sinh hot thng nht, ca ngy thng qua, chng g mi l! Ti sao nh vy? Bi v trong cuc sng hng ngy, chng ta quen chy theo trn cnh bn ngoi, khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim lin min, khin cho tnh gic b che khut. Tnh gic chnh ngay ni mnh. Khi cng tm kim, l khi vng nim, xa la tnh gic. Cng nh nhiu my en che khut nh sng mt tri, hay mt trng. Chng hn nh khi, mt thy hnh

sc, xinh ti tt p, hp nhn va lng, khi tm ham mun, mua sm v nh, chim ot s hu. Chng hn nh khi, tai nghe m thanh, ca tng tn dng, va tai hp , say m thch th, khi tm m nhim, mun c nghe tip. Chng hn nh khi, tip xc vi ai, ngt ngo t t, c li cho mnh, lin khi tm thng, cho l ngi tt, khng va ai, th khi tm bc, cho l ngi xu. y l giai on, ca mt ngi tu, ti gia xut gia, cha bit chn tru, tc l cha bit, gi gn km ch, tm nim ca mnh, tm bung lung, ngh ngi lung tung, linh tinh lang tang, chy theo cnh i, to ti to nghip, ri b nghip dt, vo trong lc o, sanh t lun hi, xa la tnh gic. * Thng ght, phi quy, p xu, ng sai, hn thua, chnh l vng tm, vng tng, vng thc, vng nim. chnh thc l con tru, m ngi tu theo Pht phi chn phi dt, phi km phi ch, phi iu phi khin, phi thun phi phc, thc lim lun lun. Chn tru thnh cng th tnh gic hin l. *** 2) n khi nghe bn o bn chuyn "chn tru", mnh mi bt u thy du chn con tru ca mnh, nhng vn cha thy c nguyn hnh con tru. Tc l con ngi thnh thong c cm gic mnh lm vic thin, thnh thong c cm gic mnh lm vic bt thin, nhng vn cha phn bit c vic no thin, vic no bt thin, v cha hiu bit Chnh Php. Trong giai on ny, mnh nhn bit c tm ca mnh thay i lin min, lng xng ln xn, lc thch th ny, lc thch th kia. Lc mun gip , ngi ny ngi kia, khi mun hm hi, ngi ny ngi khc. Lc pht t tm, lm vic phc thin, b th cng dng, mun lm ngi tt, to c phc bu. Khi mun sang ot, ca ci tin bc, vn ling phn hn, tc quyn tc phm, cng n vic lm, tr thnh k xu, to ti to nghip! Lc mun hn phc, n tng kinh sch, i cha ly Pht, gp qu t thin, cu tr nn nhn, thin tai bo lt, mun lm ngi tt, to c phc bu. Khi tnh mu k, vu khng kin ngi, i hi bi thng, hn ba bn triu, tr thnh k xu, to ti to nghip! Lm lc nhiu khi, lm n bt chnh, gp thi trng mnh, git hi qut n, lng gt sang ot, gi to thng tch, trng tro giy t, khai gian hon cnh, c gian bc ln, d d k kh, lm vic bt lng, v c mt v, tin ca kh ln. Con ngi s st, mang ti mt mnh, chc a a ngc, chu nhiu kh au, bn em cht t, tin l

cng cha, trt ht ti li, cho cc nh s, gnh vc thay mnh, hoa qu nhang n, hi l tng Pht, c tm thi, an tm cht cht! Ngi pht tm tu theo Pht, nng theo Chnh Php, hiu bit mnh c tnh gic, nhng ch bit sung, cha bit r rng, mt cch tng tn. Chng hn nh l, mi ch bit c, cc trang sc, d l vng xuyn, hoa tai dy chuyn, nhn trn nhn ci, tuy c khc nhau, v mt hnh thc, nhng m tt c, u cng bn cht, l cht vng. Cng nh vy, tt c mi ngi, tuy khng ging nhau, v cc mu da, cng khng ng nhau, v mt kin thc, cng khng hp nhau, v cc s thch, cng khng cng nhau, v cc hnh tng, nam ph lo u, nhng m tt c, u cng bn cht, iu chnh l: "Bn Tm Thanh Tnh", ngi no cng c. Chng hn nh, nu khng c th on trc y, khng c cnh tranh ngh nghip, khng c ganh t k, khng c ng chm t i, khng c va chm quyn li, chc chn con ngi em bn tm thanh tnh ca mnh i x vi nhau, rt l ci m, rt l tt p, rt l nhn o. * Hay ni cch khc: Bn tm thanh tnh ca tt c mi ngi u ging nhau, khng khc, u ng nht th. Ch v con ngi to nghip khc nhau, cho nn hnh tng khc nhau. C nhiu ngi trong chng ta thng pht biu: "Khng ai chc gho, ti hin lm !". iu ny chng t, mi ngi u thc s hin lnh, u sng vi bn tm thanh tnh, vi iu kin: ng c gp nghch duyn, ng c gp vic g tri . * "Bn Tm Thanh Tnh" , khng c hnh tng, khng phi l mt vt, trong kinh sch, thng c gi l Tnh Gic, l Chn Nh, l Chn Tm, l Pht Tnh, l Php V Sanh, l Php Bt Dit, l Php Bt T, l Php Ti Thng, l Vin Gic Tnh, l Php Thn Hu Mng, l Tr Tu Bt Nh, l Bn Lai Din Mc, l Bn Tnh Sng Sut, l Bn Th Chn Tht, l Bn Nguyn Chn Tht, l Con Ngi Chn Tht, l Con Ngi Bt T, l Kim Cang Bt Hoi, l Tch Dit Hin Tin, l V Sanh Php Nhn. Ty theo kinh sch, tn gi c khc nhau, nhng u ch cng khng phi l mt vt, t xa n gi, t trc n nay. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Bn Lai V Nht Vt", chnh l ngha vy. *** 3) Sau mt thi gian hc hiu Chnh Php nhiu hn, em nhng li dy ca c Pht qun chiu, soi xt nhng hnh ng, nhng li ni, nhng ngh ca mnh, lc mi hay, mnh to qu nhiu nghip xu c, cn

nghip thin lnh, hnh nh chng c cht no ng k! Trong bng ti ca cuc i, ni cui con ng hm, c dng cht nh sng le li, soi thy bng dng ca con tru. * Con tru tm ca mnh lc mi hin nguyn hnh: l con tru, en thi en thui, t u ti ui. Con tru en thui, tng trng cho nhng, ngh t tng, c nhn tht c, xu xa c a, cp in ti en, hc m mt m, ti tin nh nhen, gi nhn gi ngha, gian xo iu ngoa, y trong tm a, tt c mi ngi, ngy cng nh m, quanh nm sut thng. Con ngi nhn thy, con tru ca mnh, en thi en thui, qu sc to ln, cm thy s hi, bt u vng vy, c gng giy gia, ni mt cch khc, tc l ra sc, bin bch bo cha, cho nhng li lm, trong lc hnh ng, cng nh li ni. i khi lm lc, con ngi t ra, n nn hi ci. V nh sau khi, c Kinh Thy Sm, c Pht ch dy, mt cch rnh r, nhng vic lm no, nhng li ni no, nhng ngh no, to ti to nghip, chng ta mi bit, git mnh tnh thc, cm thy ti li, cht cao nh ni. Cng ging nh l, "tm gng chiu yu", soi thy tm a, yu ma qu qui, n tng bn trong, hnh dng con ngi, nh "gng chiu tru", chng ta nhn thy, mt cch r rng, t trc n gi, mnh lun lun ngh, t k m th, thy chuyn mnh tt, che du ti li, v ang lm, bng cc chiu bi, bng cc danh ngha, bng cc bnh phong, bng cc m t, ao to ba ln. Chng hn nh mun, hm hi ngi no, ch v ganh t, bn khoc bn ngoi, cc th chiu bi: tr gian dit bo, th thin hnh o. Chng hn nh mun, tiu dit i th, trit h i phng, cnh tranh ngh nghip, bn khoc bnh phong: bo v cng l, nu cao chnh ngha, tranh u t do, bnh vc l phi. Chng hn nh v, tham tin tham vng, tham li tham danh, sn sng u tranh, hn thua ginh git, ngay c vi anh, vi ch em rut, trong gia nh, bt k m cha, mnh cng chng tha, bin bch l do: v v v chng, v con v chu, v chuyn nhn ngha, mi lm nh vy! u chng bit rng: v chng con chu, sung sng th hng, ca ci giu sang, do mnh tranh ginh, ot c em v, cn mnh th sao, lnh nghip bo, i ny kip khc. Chng ta nn bit: "c vay phi tr", "mnh lm mnh chu", khng ai thay c, d l cha m, d l v chng, hay l con chu, khng ai cu c, d c van xin, Pht Tri cu gip, cng ch vy thi. mi thc l: cng bng tuyt i! * iu quan trng hn ht trong vic tu tm dng tnh, chnh l chng ta phi bit cch chn tru. Ngha l chng ta phi bit cch dng cc vng

tm, vng tng, vng thc, vng nim. chnh l cng phu tu tp theo o Pht, ci thin cuc i mnh, chuyn ha nhng u t phin mun, tr thnh v t t ti. Chng hn nh khi, tm tham ni ln, li mnh hi ngi, mun c bc triu, xi chi cho sng, ngh cch hi ngi, bt chp th on, chng ta lin bit, lp tc dng ngay, khng nn tip tc, theo ui vng tm, vng tng vng thc, vng nim vy, tc l chng ta, dng c nghip, v chuyn c nghip. Chng hn nh khi, tm sn khi ln, mun hi ngi khc, cho cn tc, cho c tha lng, t i cao , mun cho k th, cht pht cho ri, hoc t ra cng, khn kh khn kip, t ti te tua, t ti x xc, tan tnh hoa l, ht ng sinh sng, bc bch kh no, thn tn ma di, s nghip tiu tan, tn gia bi sn, mt ht vic lm, i rch ngho nn, mi thit h gin, chng ta lin bit, lp tc dng ngay, khng nn tip tc, theo ui vng tm, vng tng vng thc, vng nim vy, tc l chng ta, dng c nghip, v chuyn c nghip. Trong giai on ny, ngi no pht tm chuyn ha cuc i mnh, mun bin phin no kh au thnh an lc hnh phc, nht nh phi bit cch chn tru. Ngi khng bit cch chn tru s ui theo vng tm, vng tng, vng thc, vng nim , em ra thc hin, tc l tip tc, to thm nghip mi! Ngi tu tm dng tnh, bit cch chn tru, s lp tc t qu trch chnh mnh: "Li to ti to nghip na ri! Mun a a ngc hay sao? Hy dng ngay lp tc!". Chuyn ny kh khn, khng phi d dng, cn nhiu thi gian, mi thc hnh c. Khi mnh cng li, sc ko con tru, thc l iu ng, vt v nhc nhn. Lm lc gp phi, hon cnh tri ngang, k chi ngi mng, hoc khi gp chuyn, bt bnh tri , hy t nh thm: Mt nhn chn lnh, cho nn phi nhn, nhn nhn v nhn, mi l phi o, mi l ngi hin, mi l ngi tu. Lp tc vng tm, vng tng vng thc, vng nim ca mnh, ni ln chng li, xui khin xi gic: Ti sao phi nhn? Nhn th nhc, c th c, nhn ng chn, chng ln ng du, nhn hoi th chng, c nc lm ti, nhn hoi chng khinh, chng khi kh di, chng mng ngu ng, nu nh lm ti, khng nhn khng ngng, chng bit tay ng, chng ngn tay b, c nh chng s! i thi! Tm nim nh vy, thc l con tru, ngang tng hoang d, thc lu i, ngng cung ngc xui, rt kh chn gi. Ngn ha dim sn, tc l tm sn, trong lng mi ngi, thc l d s! Cn phi tm c, cy qut ba tiu, mi mong dp tt, c la sn hn. Cy qut "ba tiu", trong Ty

Du K, l ci g vy? chnh thc l, ba iu cn tiu, cn phi dit tr. Nh trong kinh sch, c li pht nguyn: Nguyn tiu tam chng tr phin no. Nguyn c tr tu chn minh liu. Ph nguyn ti chng tt tiu tr. Th th thng hnh b tt o. Ngha l mun dt ht kh au phin no, mun t c tr tu sng sut, i i tu theo hnh ca ch v b tt, em li ch li cho chng sanh, chng ta phi tiu tr tam chng, tc l tiu tr ba chng nn ln ca cuc i, gm c: ti chng, nghip chng v s tri chng. Do tm tham lam sn hn si m, chng ta to khng bit bao nhiu ti li, m khng h hay bit, hoc bit m vn c phm. Do thi quen hng ngy, trong mi hnh ng, li ni hay t tng, chng ta to nghip khng bit bao nhiu, m khng h hay bit, hoc bit m vn c phm. Do s hiu bit, kin thc ngoi i, t nhng bng cp a v, hay nhng hiu bit trong o, ngi i gp khng bit bao nhiu l chng ngi, kh c th thy c o, cng ngy cng b con tru ca mnh dn dt i qu xa qu hng, mun tr v cng khng cn bit li no na c! Ngi no hu duyn, c gp Chnh Php, c nhiu thin cn, nn khi thy c, nguyn hnh con tru, lin nhn bit ngay, mnh to ti, nhiu ti ty tri, t trc n gi, chc chn s phi, n tr nay mai, khng th chy u, cho thot nghip bo, git mnh tnh thc, lp tc ngng ngay, hnh ng bt thin, lin cha b ngay, li ni c c, lin dp b ngay, t tng li mnh, ngh hi ngi! * l giai on, chn gi con tru. Chn tru ngha l: p dng Chnh Php, vo trong cuc sng, ca mnh hng ngy, dp tr vng tm, vng tng vng thc, vng nim lin min, chuyn ha ba nghip, thn khu mnh, bt lng bt thin, thnh ra ba nghip, hon ton thanh tnh. * Kinh sch c cu: "Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng". Ngha l khi no ba nghip thn khu thng thanh tnh, tc l con tru c chn thun thc, bin mt tiu, chng ta s sng c trong cnh gii tnh nh ch Pht mi phng. ***

4) Khi con tru hin nguyn hnh, nu khng h quyt tm chn tru, khng chu ra cng thun phc con tru tm ca mnh, ngi i s d dng b cm d, d b sa ng, d b li ko i vo con ng gian t, c o. Chuyn g cng dm lm, li ni no cng phun ra c, ngh no cng dn ti ch li mnh hi ngi, chng cht v tha, bt chp th on. Cuc i au kh, vn hon kh au, khng sao trnh c. Trong giai on ny, ngi chn cn yu, con tru cn mnh, phi rt nhc nhn, li c n li, nhng n chng c, tr chn gh ko, tr li ng c. Tc l vng tm vng tng, vng thc vng nim, vn theo duyn trn, dy khi u u. Con ngi thng sng, theo thi quen c, hng ngy nh vy, rt kh iu phc, cho nn phi bit, thc s quyt tm, kin gan tr ch, khng c li lng, d trong giy pht. Chng ta hy chim nghim cu chuyn sau y: Trn mt chuyn xe la, ngi li ng say sa, hu ht cc hnh khch, u vui chi ca ht, nhy nht ma may, quay cung tha thch, ci ni huyn thin, khoe ca khoe ti, khoe giu khoe sang, khoe nh khoe xe, khoe con khoe chu, ni xu xm lng, chm chch chc cht, khoi t t ti, lo n ng kh, nhn tri ngm my, chng hay bit g. Khng ai bit rng: chng bao lu na, v khng ngi li, chuyn xe la , tc sn c, s trt ng ry, lao xung h su, khng cn dng c, tt c hnh khch, mng vong thm t, khng st mt ai! Trong lc hng th, mi ngi sn sng, tranh chp ci v, tranh ginh phn phi, phn hn phn tt, phn li phn thng, v pha ca mnh, b con phe nhm, ngy ny ngy khc! i cho n lc, toa u xe la, lao xung vc su, mi ngi git mnh, hong hn la ht, mt my ti mt, lng xng ln xn, chn rn ngc xui, cu kinh ln chui, cu cu thnh thn, nim Pht huyn thin, ku tri ku t, nhng m tt c, u qu mun mng! Cng vy, tt c mi ngi chng ta u trn chuyn xe la nh mng ca cuc i. Trm cui cng ca chuyn xe la nh mng, ai ai cng bit: l ngha a, hay l l thiu! Th l xong mt i! Vy m khi cn ht th khng kh, cn kh nng lm vic, cn ni nng v suy ngh, ngi i khng ngng to ti to nghip, v ming cm manh o, v t i hn thua, v ganh t k, v tc gin ngi khc, v tm tnh lun lun thch th nhn thy ngi khc phin no kh au. Ti sao vy? Bi v con ngi thng ngh: i ca mnh cn di lm m! l nhng lc, mnh lm mi vic, thin c ln ln, chuyn g cng dm, to phc cng lm, to nghip chng t! Thc ra, cuc i l v thng,

danh li l v thng, tm cng v thng. V thng ngha l: nay cn mai mt, ch khng tn ti, vnh vin mun nm. Tm to ti to nghip s dn dt con ngi vo vng sanh t lun hi. Tuy nhin, ti nghip cng v thng. Nu c ch mnh m, con ngi c th dng nghip v chuyn nghip! Bit dng nghip v chuyn nghip, chng ta s trnh c bao nhiu hu qu kh lng, s khi c bao nhiu kh au phin no! Khi thy c con tru, tc l chng ta thy c bao nhiu ngy thng tri qua ca cuc i mnh, thc l ph phm, to ti to nghip, qu nhiu ri. C rt nhiu ngi, b ngoi chn cht, c v hin lnh, nhu m nh nh, ni nng t tn, cha h hi ai, nhng m bn trong, t tng ny sanh, bao nhiu ngh, en ti by b, chnh thc l: con tru cn phi chn gi. Ngi tu tm dng tnh thc s phi bit cch chn tru. C ngi rt n hn, n nn sm hi v nhng au kh, do v tnh hoc c , mnh gy to cho ngi khc, ch v tm tham lam, sn hn v si m. C ngi qu qun tr vi mc cm ti li, mun kt thc cuc i mnh, n tr qu, vn cm thy cng cn cha . Tuy nhin, nhng ngi c cht nh sng tr tu t Chnh Php, bt u dnh nhiu thi gian, lo tu tm dng tnh, tm gp thin hu tri thc, thy lnh bn tt trong o, c gng hc hi cch no, lm li mnh li ngi, hu tr bt nghip bo vay, to gy, t bao lu nay. Ngi tu tm dng tnh bt u tm cho mnh mt ni nng ta, mong rng: nhng bc trn qung ng i sau ny, khng cn tai nn ri ro, khng cn h su vc thm, him tr chng gai, chuc li nhng li lm to tc. Tm sm hi mnh m thc y nhiu ngi pht tm hnh thin, cu ngi gip i. Ngy xa c ngi, v minh lu i, che lp chn tnh, khng c sng sut, cho nn lc no, cng tm mi cch, ph bng o Pht, ch bai Chnh Php. Cho n mt ngy, hot nhin tnh ng, v qu n hn, bn nh ct li, t lu ni, nhng li xng by, gy nn khng bit, bao nhiu ti nghip. May nh gp li, mt v thin s, vn l anh em, tu hnh lu nm, ht li khuyn bo: Nn dng ci li, xa nay phm ti, m tuyn xng, ging gii Chnh Php, gip cho nhiu ngi, liu ng chnh o, hiu bit r rng, php mn r rng, tu tm dng tnh. Nh vy mi l, phng cch tt nht, thc tm sm hi, to phc bu, tr nghip bo, n n ch Pht, ch li cho mnh, cho mun ngi khc. Thi gian v sau, ngi tr thnh, mt v thin s, chn tu c o, ni ting khp ni. Trong Kinh V Tng Hu, c Pht c dy:

"Tm trc ngh c, nh m my en che khut mt tri. Tm sau n nn ngh thin, nh ngn uc sng tiu tr hc m". Tuy nhn c, mnh thc s c, bn tm thanh tnh, nhng m nhng khi, nghe ni tri tai, thy iu gai mt, gp chuyn bt trc, trong tm lin khi, bc tc gin hn. chnh l lc, con tru ca mnh, ln cn hung hng. Chng ta lun lun, mun lm ngi tt, tr nn ngi thin. Nhng nu c ngi, by mu mch nc, ch chc kim tin, d lm giu nhanh, kim c vi triu, bt chp th on, li mnh hi ngi, do d giy lu, mnh lin nghe theo. Tc l chng ta, b con tru li, to ti nghip mi, ch cn g na! * Chn tru ngha l: Khng theo sc mnh, sc ko sc li, ca tnh tham lam, sn hn si m. Chn tru ngha l: Phi bit km gi, x mi ko li, ng con tru, dn mnh i u, to ti to nghip. *** 5) Trong giai on ny, con ngi bit cch chn tru, nhng nhiu khi vn b sc mnh ca con tru ko li ngc li, c khi t ln c b cng, u u xc trn. Sau mt thi gian, c gng n lc, tu tp tinh tn, tm khng cn in o mng tng na. Vng tm vng tng, vng thc vng nim, khi ln lin bit, nn t lng xung, thng xuyn tnh gic, khng b nghip li. Song vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, c dy ln u u. Ngha l con ngi v ln ln trong cuc i, b vng tm, vng tng, vng thc, vng nim li cun, che lp bn tm thanh tnh, quanh nm sut thng c ngy, qun mt con ngi chn tht ca chnh mnh, trong kinh sch gi l "nghip thc che y", lc lm ngi tt, khi lm k xu, sanh t t sanh mi mi, khng bit n bao gi mi chu dng nghip v chuyn nghip. Lc no mnh lm ch c con tru ca mnh, tc l lm ch c thn v tm mnh. Cn khi no cng phu cha c thun thc lm, chng ta nn trnh bt cc c hi tip xc vi trn i, gan d ct t cc duyn lin h bn ngoi, tm bt giao ng, con tru ca mnh khng c c duyn ni cn hung hng d tn. Trong lc tu tp, chng ta thng thy, hnh gi chim ngng, ba bc tng g, hnh ba con kh: mt con bt mt, mt con bt tai, mt con bt ming, chnh l ngha vy. * Thy cng nh khng thy, nghe cng nh khng nghe, ni cng nh khng ni. Khi tip xc vi cnh trn, nhng khng kin, khng lp tri,

khng khi tm phn bit, tc l khng dy khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, cng nh lc khng tip xc vi trn duyn vy. Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Tri kin lp tri tc v minh bn. Tri kin v kin t tc Nit bn". Ngha l khi sng i, chng ta hiu bit tt c mi vic, nu dy khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim th gp phin no kh au, l gc ca v minh. Nhng nu khng dy khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, th chng ta sng c trong cnh gii nit bn. Ni cch khc n gin hn, sng i tuy hiu bit mi vic, ngi no nhiu chuyn, ngi t chuc kh, kh thn v kh tm vy. Ci hnh phc chung quanh, nm trong tm tay, c sn t lu, nhng mnh qun lng, khng nhn thc c, ch v khng sng trong chnh nim, n nay hnh phc hin hu tr li trong vng tay, mnh phi thc, bit trn qu v gi gn, lm con thuyn a ta thot khi bin sanh t lun hi. Thi c Pht cn ti th, c mt ngi theo ngoi o, m tn d oan, tm git cho mt trm ngi, dng cng thn linh, c thn thng, c ln thin ng. Anh ta git chn mi chn ngi, cho nn mi ngi s hi chy trn ht trn. Tng cng, trn ng v nh, nh git m gi, cho s qui nh, anh ta gp c Pht ang i, bn chy theo nh git. Anh ta h to ln: Ny sa mn kia, hy dng li i! c Pht vn thn nhin bc i. Anh ta ui theo v h to ln thm hai ln na. c Pht t tn ni: * Nh Lai dng t lu, ch c ng cha chu dng m thi. Nh Lai dng to nghip t lu, cho nn c t ti an lc. Nu chu dng li nh vy, ng cng s c cnh gii nit bn khng khc. Do tm lng i t i bi, i h i x, c Pht cm ha c ngi ngoi o m tn kia, quay v chnh o, tu tp tinh tn, c o gii thot. l i c Angulimala. C ngi suy ngh, mnh "l" to, qu nhiu ti nghip, n nn sm hi, cng ch bng tha, cng ch vy thi, chi bng tip tc, lm c nh vy, n ngy tn i. C ngi thng ngh: Chic o trng tinh, dnh mt vt d, ai ai cng thy. Chic o qu d, dnh thm mt vt, cng chng khc g! H thng ngh rng: "Cht i l ht", khng ai bit c, mnh lm g, ti sao khng chu, hng th cho sng, c cuc i ny? H khng bit rng,

sau khi cht i, h ch b li, ci thn t i, cn cc nghip bo, lnh d to, khng th b li, s i theo h, nh hnh vi bng. D mun kip sau, h vn phi tr, nng n hn nhiu. Th d nh nhng, ngi mn t ra, vn cn tip tc, gy ti to nghip, bng cch tr th, ngi hi mnh, tha gi kin tng. Th d nh nhng, ngi c thn nhn, ti lc phi tr, nghip bo vay, t nhiu kip trc, hng ht phc bo, mng vong thm t, trong cc tai nn, ngi i chng bit, thc tnh n nn, sm hi nghip chng, lm thin to phc, nga nn sau, li i dng chuyn, lng tham sai khin, kin ngi i tin, gy thm ti nghip, lm kh chng sanh! Nh vy tc l, ngi i ang m, cha chu thc tnh, cha chu chn tru, cha chu km ch, vng tm vng tng, vng thc vng nim. Ni mt cch khc: ngi i ang b, con tru li ko, i trn con ng, u m t vy, xa la chnh o, em li kh au, nhiu i nhiu kip. Nu ngi i c, gp tai gp nn, thn nhn thm t, theo Kinh a Tng, v Kinh Dc S, chng ta nn v h, lm nhiu iu phc thin, cu ngi v gip i, em ti sn ca h, b th v cng dng, hi hng cho h, ch tuyt i khng nn, to ti to nghip thm, cho h v cho mnh. *** 6) Bt u giai on ny, chng ta cm thy c phn no kt qu ca vic chn tru. Con tru c trng tro i phn. Tc l con ngi bit hng v vic thin nhiu hn, bit qun mnh v ngi nhiu hn, tm tham lam ch k, tt sn hn, si m m ti, gim bt i nhiu. Con ngi lm ch c hnh ng, lm ch c li ni, lm ch c ngh, tc l con ngi lm ch c con tru ca mnh, chn dt con tru theo ng con ng mnh mong mun. Trong kinh sch, con ng c gi l "Bt Chnh o", ngi c gi l "Hnh Gi", tc l ngi ang i trn ng tu tp hnh tr. l ngi thc s bit tu tm dng tnh. Trn bc ng tu tm dng tnh, vic trc ht l x b tm tham danh tham li, trnh lm cc vic c, cc iu bt lng bt thin. Nhng s tng bn ngoi nh i cha, tng kinh, nim Pht, b th, cng dng, n tng kinh sch, trch huyt t kinh, gip ngi gi, kim nh cho tr, gii thiu vic lm, l nhng iu ht sc cn thit, trn bc ng tu tp, to phc bu, nhng nh vy thi, th cng cha . Ti sao nh vy? Bi v ngi i, thng lm vic thin, vi cng tm nim: mun c phc

bu, mun c khen thng, mun ngi bit n, mun c tr n, mun ln thin ng, mun v cc lc. Nhng tm nim nh vy chnh l vng tm tp nim, chnh l con tru en thi en thui vy. Tu theo o Pht l phi gic ng v gii thot, tc l chuyn ha con tru en thnh con tru trng. Trong tm cn c ch "mun" l cn b tri buc, d l mun v cc lc, mun ln thin ng! Khi cn mun nh vy, chng ta d b d d, d b gt gm, d b m qung, d i sai ng, lm ng lc no, lc vo ngoi o, ri vo t gio, lc no khng hay. Hnh gi tu tp, tn tm tn tnh, tn sc tn lc, mi mong nhn c, bn tm thanh tnh. Tuy nhn ra ri, nhng m vn cn, cht hin cht n. Hnh gi quyt tm, ngng vic to ti, ch lm vic thin, to phc m thi. Cho nn lc ny, con tru ca mnh, ch en ch trng. Mt tri tr tu, lc sng lc m, v vn cn b, my en che khut. Con thuyn bt nh, cn phi vt qua, nhiu cn sng gi, bt phong ca i, cha n bn b, mt cch bnh yn. Tm ca chng ta, cng vy chng khc, va mi an n, vui ti thoi mi, bng dng c ngi, n ni kh nghe, hoc cng nh l, con ci ci ln, khng bit nghe li, ch dy ca mnh, hay l v chng, bt ng kin, v mt vn , vng tm vng tng, vng thc vng nim, lin dy khi ln. Con tru ca mnh, li ni cn ln, phi thc kho lm, mi iu phc c. Ko di lu lm, tm ca chng ta, mi du tr li. Nhng chng bao lu, chuyn khc xy n, con tru ca mnh, li lng ln ln. Bi vy cho nn, chng ta mi thy: "Ai bo chn tru khng kh? Chn tru chng sng lm u!" . Trong giai on ny, theo tru th d, chn tru kh lm, kh lm kh lm, thin nan vn nan. Tuy nhin, chng ta nn bit, trong sch c cu: V ma kho bt thnh i o Nhn bt phong sng v lo ti. Ngi khng sng gi kh thnh cng Ngi khng kh au sao ng o. Ngha l trn bc ng tu tp, hnh gi nu gp nhng ma chng, nhng bc thng trm, nhng nghch duyn, nhng th thch, nhng bt phong, nhng sng gi, mi chng t ch mnh m, kin tm tr ch, b tm

kin c, mi tr thnh ngi ti ba lo luyn, mi t c o c ch thng. Bn v chuyn d hay kh, Thin s Linh Chiu, con gi ca Ngi C S Bng Long Un, c dy: "D bt nan, d bt d, c lai khit phn, khn lai thy". Ngha l: "Chng c kh, cng chng d, i n n cm, mt ng kh". Thc l n gin! Vy m t ngi ch tm ch thc hnh! Tu tp tinh tn t c kt qu hay khng, a phn do mnh c quyt tm mnh m hay khng, mt phn cng do c phc duyn, gp c minh s ch dy, gp thin hu tri thc hng dn. *** 7) Chng ta cn sng trn i, khi su cn tip xc vi su trn, vng tm vng tng, vng thc vng nim, vn cn khi ln. ngh ny va dy ln, tp nim khc lin tip theo. Tuy nhin, chng ta bit cch chn tru, ngha l lun lun sng trong tnh gic tnh thc, sng trong chnh nim. Nh cng phu tu tp lu ngy, con tru tm thun, mi khi nim khi ln, chng ta lin nhn bit ngay, khng theo. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "ng s nim khi. Ch s gic chm", chnh l ngha vy. Vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, do s lng i. l cng phu tu tp su, sc mnh ca con tru gim, tc l sc cung lon ca tm khng cn. * y mi chnh l ngha thit yu ca vic tu tm dng tnh theo o Pht: "Trong tm khi nim, nu gic kp thi, lin bit khng theo, l chn tm. Trong tm khi nim, nu cn m mui, khng gic kp thi, lin theo nim , tr thnh vng tm". * Cng v nh l: Khi c gi thi, mt bin ni sng, gi l bin ng. Khi c gi thi, mt bin vn bnh yn, l bin thi bnh, v nh bn tm thanh tnh. Tu theo o Pht, khng phi ch c, cng kin l ly, van xin cu nguyn, khng cn g khc.

Sau khi hnh gi chn dt mt thi gian, con tru thun phc c ti u, hnh gi khe ti . Tu tp dng cng ti y c nh nhng, bt phn nhc nhn. Con tru khng cn i hc cn, dm p la m ca ngi. Con tru ca mnh kh ngoan ngon. n y, hnh gi khng cn b con tru dn dt, li ko, nn dng nghip v chuyn nghip, khng cn to nghip mi na. Th d nh trong gia nh, c chuyn bt bnh, tm khng cn khi nim, bc tc gin hn, mt cch d dng nh trc. Th d nh khi ang lm vic, hoc khi ang chy xe trn ng ph, gp chuyn bt nh , gp cnh bc bi, tm vn khng khi nim no, d l khi nim tt, nh l t nh rng, thi n bt cu bo, chng hn. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Khng khi nim ngh thin Khng khi nim ngh c Bn lai din mc hin tin". Ngha l: D khi nim thin hay khi nim bt thin, tm thc ca con ngi cng giao ng. Khi trong tm thc, khng c nim khi, con ngi sng vi cnh gii nit bn hin tin. chnh l li dy, gip Thng Ta Hu Minh khai ng, nhn c "Bn lai din mc", cn gi l Chn Tm Pht Tnh. Li ch thit thc trc mt ca php mn chn tru l chng ta ngy n c ngon, ti ng c yn, m khng c mng. Ti sao vy? Bi v con tru ngoan ngon, theo s chn dt ca mnh, nn cng ng yn ri! Ban ngy tm tr lon ng, ban m nht nh c c mng. Ban ngy tm tr bnh tnh thn nhin t ti, ban m nht nh c gic ng an lnh. Nhng ngi no , chn c con tru, tnh tnh tr nn, vui v ci m, hin ha ti tn, d thng d chu, ha hp vi mi ngi, thch ng vi mi cnh, nhn chu vi mi thi, hi lng vi mi vic, khng hay khiu ni, khng thch nhiu chuyn, khng mun tranh ua, khng chu hn thua, khng tranh ci v. Do cuc sng ng nhin an lc v hnh phc. Ch T c dy: "Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l: Bn trong khc ch c tm nim lng xng ln xn, tc l lun lun chn tru, c gi l cng phu tu tp. Bn ngoi hnh tr c ca

ngi khng tranh ci. l nhng vic phi lm ca ngi chn tu thc hc. Nhng chuyn c t nm xa nm xa, nu c hin tr li trong tm tr, m chng ta khng theo, dng li kp thi, khng tip tc nh ngh n na, th n s lng i, lu ngy cng s qun lun! Kho tng tm thc s dn dn vi i, cho n khi hon ton trng trn. Tm tr s dn dn nh nhng, khinh an. Ci g mnh cn nh, lp i lp li nhiu ln, th s nh dai, nh k nh r, nh tng chi tit. Th d nh mt bn nhc quen thuc hin ln trong tm tr, nu mnh ca theo, mnh s nh dai lu di, c th nh sut i. Th d nh c ngi bng bo d rng: "Th ngi truyn kip, nm mi nm sau, tr th khng mun. Sng d cht mang theo". Thc l d s! Con ngi nh vy s b con tru ca mnh li ko to ti to nghip, t cht ti b thng m thi. n giai on ny, do cng phu tu tp em li nhiu ch li cho th gian, hnh gi c xng tng tn thn, c th khi tm ng mn, lin gp ngay chng ngi trn ng tu. Hnh gi t cm thy cng phu tu tp ca mnh kh qu, t ngi t c nh mnh, khi tm thch lm thy thin h, t xng sn tng, t xng trang ch, t lp thin trang, t lm thin s, t tung t tc, bt u kt danh li ngay trn ng tu. Trng hp ca ngi Ng t Quc S ngy trc l mt th d in hnh. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Chng chng h lun k tm tc lon. Nhc c nh gi tm tc bt tn". Ngha l ngi no cha chp qu nhiu chuyn th phi, ng sai phi quy, tranh ua hn thua, tm ca ngi tc nhin lon ng. Cn ngi no chn dt c con tru ca mnh, tc l khc ch c tm nim ca mnh, ngi t c cnh gii thin nh, d l s thin, nh thin tam thin, hay c t thin, tm khng cn tn lon na. *** 8) Sau mt thi gian lu hay mau, di hay ngn, ty theo cn c, trnh , hon cnh, kh nng ca mi ngi, hnh gi quyt tm chn tru, quyt ch tu dng, tn tm tn tnh, tn sc tn lc, chuyn ha tm tnh, nht nh thun phc c con tru tm ca mnh. Lc hnh gi, hon ton t ti,

gii thot phin no, kh au cuc i, khng cn hay b, cnh trn kch ng, li cun quyn r, chi phi tc ng. Hnh gi lun lun, hng v nhng vic, ch li mi ngi, li ni o c, m du ha nh, ngh hin hu, t tng ha vui, t bi h x, thm bn bt th, c kh nng, em o vo i, lm sng thm o, to i an vui, xoa du ni kh, lm cho mt lng, ca nhiu ngi khc, v nh cam l, ca c Qun m, ri khp th gian, tm mt tm hn, ang b nhit no. l nhng bc, chn tu thc hc, thin hu tri thc, c th gip , nhng ngi hu duyn, trn ng tu tp, hoc chuyn ha c, tm nim nhng ngi, sng chung quanh, bt lun ngi thn, hay l k th. Tu tp n y, lc no cn suy ngh th suy ngh, lc no cn lm vic th lm vic, mi lc khc th trng khng lng l, v tm v nim. Tu tp cng tin, tm tr cng thnh thi nh nhng, thy ngi no cng c im tt mnh noi theo, thy cnh vt no chung quanh cng vui ti p hn. Ngi cha tu hay mi bt u pht tm tu, tm tr cn cung lon, v cha chp qu nhiu chuyn tranh chp, c chp chp cht, chp n phin no, cho nn cm thy cnh vt no chung quanh cng bun b chn chng, cm thy ngi no cng xu xa tin, phin toi bc mnh, m ra cau c, quu qu nhn nh. Nhng kho bit iu phc, bit cch chn tru, mt thi gian sau, tm tr an lc, cm nhn hnh phc, cm thy mi ngi, d mn d thng, cnh vt ti sng, khng gian p . Do , chng ta nn bit: tu tm dng tnh chnh l chuyn i tm tnh tr nn thanh tnh tt p, ch khng phi chuyn i cnh vt bn ngoi. Bi vy cho nn, trong sch c cu: "Tm bun cnh c vui sao Tm an d cnh ng no cng an". Giai on ny l lc hnh gi bit dng nghip v chuyn nghip. Mt trng thy sc ri thi, khng cn lu gi bt c hnh sc no trong kho tng tm thc, d p d xu, d d thng d thy ght. Tai nghe thy ting, nghe ri th khng, khng gin khng hn, khng yu khng hn. Trong lng, trong tm thc, khng khi ln bt c mt nim no, khi ln l lin bit, khng theo, nim s lng i. Khng theo c ngha l: khng cho con tru dn dt mnh i to nghip! n y, hnh gi nhn ra rng, hnh phc ca mi ngi trn th gian cng l hnh phc ca mnh. Tm a b tt, tm lng v tha, v ngi qun mnh, ca hnh gi tng trng. Hnh gi mang o vo i, lm sng p cho i, m khng b i lm nhim.

Hnh gi thanh thn, thnh thi, thi thi, nh nhng bc ra khi cnh trm lun, sanh t lun hi. Trong kinh sch, c bi k nh sau: "Mt trng thy sc ri thi Tai nghe thy ting nghe ri th khng Tr tr lng lng ci lng Nh nhng ta bc khi vng trm lun". Tnh gic ca con ngi hin l ni su cn, l: mt, tai, mi, li, thn v . Khi su cn tip xc vi su trn: sc, thanh, hng, v, xc v php, m khng sanh khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim g c, l lc con ngi sng c vi bn tm thanh tnh ca mnh. Chng hn nh c ngi n chi mng nhc m, tc l l tai tip xc vi ting chi mng, m mnh vn bnh tnh thn nhin, tc l m thanh kh nghe khng lm cho mnh ni sn, khng lm cho mnh pht khi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim g c. Ni mt cch khc: D gp bt phong, d gi thi n, mt bin bn tm thanh tnh khng h gn sng, d nh d ln. Lc cng phu tu tp thun thc lm ri. *** 9) Khi tm a, hay tm thc ca hnh gi, hon ton khng tch, trng rng lng l, lng lng thanh tnh, khng cn cha chp nhng vng tm, vng tng, vng thc, vng nim no c, th tr tu bt nh t bng sng. Tm c thanh tnh th cnh vt cng thanh tnh, chng sanh chung quanh cng c bnh yn. Trong kinh Tnh Danh v kinh Tm a Qun, c Pht c dy: "Tm tnh th tnh". "Tm a bnh th th gii bnh". Nhng vng tm vng tng, vng thc vng nim, u dt sch. Khng cn tham, khng cn sn, khng cn si. Tu tp n y, hnh gi t c "cnh gii bt nh", tc l khng cn kt hai bn, khng cn th phi, khng cn phi quy, khng cn tranh chp, khng cn hn thua, khng cn to ti, khng cn to nghip, khng cn c chp. Trong kinh sch cn gi l cnh gii "v tm v nim", nh c Pht dy trong Bt Nh Tm Kinh: Lc hnh gi sng c an lc t ti, v qui ngi, v hu khng b, vin ly in o mng tng, t c cu knh nit bn.

T S Thin Phi Trc Lm, ngi iu Ng Gic Hong, tc l Hong Trn Nhn Tn, c dy: "i cnh v tm mc vn thin". Ngha l: i trc mi cnh trn, khng khi bt c tm nim g, gi l v tm, tc l hnh gi ang sng trong cnh gii thin nh, khng cn hi, khi cn nghi. Thin s B Trng Hoi Hi c dy: Tm a nhc khng, tu nht t chiu. Mt cn phng tm ti ngn i, nhng ch cn bt in mt ci, hay em vo mt ngn n, th lin sng t ngay, u cn i ngn nm sau na, mi chu sng li. Cng vy, khi hnh gi chu mi ngn uc tr tu ca mnh vi ngn uc Chnh Php ca ch Pht, th ngn uc tr tu ca mnh cng bng sng ln ngay. Giy pht bng sng , trong thin tng, gi l ng o. Cng nh my en tan bin ht, tc l phin no tan bin ht, tm thc trng rng lng l, th mt tri tr tu bt nh t chiu sng. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Ch tm nht x, v s bt bin. Ngha l khi ct gi c con tru mt ch, bng cch tng kinh, nim Pht, thin qun, qua s hiu bit Chnh Php, tm tr hnh gi bnh tnh thn nhin, khng cn chuyn g ci v na, tranh chp na, cho nn khng c s vic g hnh gi khng bin lun, khng hiu bit mt cch thng sut, sng t, r rng. iu ny gii thch cho chng ta bit rng, khng c v Pht no khng bit thuyt php sanh. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Tm thng th thuyt thng", chnh l ngha vy. Hnh gi no thc tm tu hc, khng phn bit ti gia c s, hay xut gia tu s, tm tr thng sut, t c n u, thuyt ging n , lm li chng sanh. V nh trc c hc hnh, sau mi c th lm thy ch dy ngi khc. Hnh gi t n giai on ny, tm a m rng, ng nht bn th vi vn php, thy mnh v mi loi chng sanh khng khc, tr tu bt nh cng pht trin, th gii Pht cng m rng, l th gii ca yu thng, ha hp, cm thng, an vui, li lc, gic ng v gii thot. Hnh gi cm thng c ni kh ca chng sanh. Hnh gi cm thng c tm bnh ca chng sanh.

Cho nn lc no tm t tm bi ca hnh gi cng hng v khp chng sanh mi loi sng chung quanh. Tu tp n y, bt c hnh ng no, bt c li ni no, bt c ngh no ca hnh gi, cng pht xut t bn tm thanh tnh, bn tnh sng sut, cho nn em li thc nhiu ch li cho th gian, c mi ngi chung quanh ngng m, knh phc, qui y, nng ta, bi v cm thy mt du khi gn gi, cm thy yn tm khi quan h, cm thy ch li khi cu hc. *** 10) Khi t c cnh gii trn, hnh gi thc s bc n gn qu v Pht, ngha l tm ca hnh gi cng gn nh l tm Pht. Hnh gi thnh thi lm ri, nhng cn mt cng ro cui cng mi xong vic. C sch thin gi l "mt h lao quan". Ti sao vy? Bi v ti y, hnh gi cha qun c cng phu tu tp ca mnh. Ngha l con tru bin mt, nhng ngi chn vn cn. Hnh gi mc c o nhn nhc ca Nh Lai, hnh gi vo c nh t bi ca Nh Lai, nhng cha hon ton an v trn ta php khng ca Nh Lai, nh c Pht dy trong Kinh Diu Php Lin Hoa. Trong truyn Ty Du K, tc gi din t giai on ny bng hnh nh ca Ngi Php S Tam Tng c th b ht ca ci vt cht, a v trn th gian, ci g cng b ht, ra i tm o. Nhng khi n c t Pht ri, Ngi vn khng chu a cho v gi tng kinh cc, ci o c sa v bnh bt bng vng, do nh vua ban thng, tng trng cho cng phu tu tp t trc n nay, cho nn cng chng thnh c kinh sch gi tr, cha c c kinh v t, v nh vn cha c qu v Pht. Trong thin tng, giai on ny c v nh con tru trng chui lt qua l kim, nhng vn cn kt li si lng ui, chnh l ngha vy. Hnh gi t c cnh gii ny, tm khng vng bi trn, an nhin t ti trc mi bt phong, bnh tnh thn nhin trc sng gi ca cuc i, dng dng trc nhng thng trm ca th s. Tm lng i t, i bi, i h, i x ba-la-mt. Nu hnh gi vt qua c u so trm trng, hay vt qua c vng nc cht, trong sch thin gi l vng t thy, khi y mi c gi l VIN GIC, tc l gic ng mt cch vin mn, mt cch hon ton, mt cch trn vn vy. n lc ny, tru mt t lu v by gi ngi chn cng khng cn. Cnh gii v ng ny c din t bng mt vng trn trng rng, khng thm mt ch, khng ni mt li.

Trong kinh sch c cu: "o bn v ngn thuyt", hoc c cu: "Ng ngn o on". Ngha l ngun gc ca o vn khng c li no c th din t c, tm c thanh tnh tc khc khai ng, m li ni nng th khng cn thy o na ri, tt c ch l phng tin, hoc l h lun m thi! L o t c ch ng php u khng, hon ton thanh tnh, hon ton khng tch, hon ton sng sut. Trc kia, khi pht tm b , mun tu tm dng tnh, hnh gi c tng v pht nguyn: "Chng sanh v bin th nguyn ". n y, sau mt thi gian di tu tm dng tnh, hnh gi t c cnh gii: "Chng sanh v bin u xong". Ngha l trong tm thc khng cn cha chp bt c mt chng sanh no, tc l khng cn khi ln bt c mt nim no na c, mi nim c bng dng ca chng sanh. Trong lch s c Pht Thch Ca, ngay m trc khi Ngi chng o, tt c nhng nim t kho tng tm thc ca Ngi hin ln y , t cng cha Gia Du La cho n thin ma ba tun, qu vng ba ci, tt c u c Ngi ht, xong Ngi thnh o v thng chnh ng chnh gic. *** Php mn chn tru thng c minh ha thnh nhiu b tranh khc nhau, ty theo tng phi, mi b gm 10 bc, nn c gi l "Thp Mc Ngu ", tc l 10 bc tranh chn tru. Cng ging nh chuyn, ngi xa khuyn bo, nn lm mi m, trc khi i ng: kim im vic lm, li ni ngh, ca mnh trong ngy, bng cch dng ci h, b vo mt ht u trng, tng trng cho mt hnh ng tt, mt li ni kho, hay mt ngh thin, v b vo mt ht u en, tng trng cho mt hnh ng xu, mt li ni th, hay mt ngh bt thin. Thot u, thng ai cng thy trong ci h ca mnh, c nhiu u en hn u trng. Nu chu khi cng tu sa, pht nguyn tu tm dng tnh, mt thi gian sau, trong h c nhiu u trng hn u en. Cho n lc khng cn c u en trong h, cng l lc khi cn u en hay u trng na. Chnh l lc: "Tm Cnh Nht Nh", con ngi tr nn ton chn ton thin ton m, ngha l ngi tru u mt, ng php u khng, c hai dt ht. Tu n ch rt ro, cc bc tranh chn tru cng khng cn. V nh sau khi qua sng, ln c bn b bn kia, tc l b gic ng, trong kinh sch gi l: o b ngn, hnh gi bung li b thuyn. Khng ai ln b ri, cn

vc theo chic thuyn hay chic b trn vai lm chi cho nhc nhn. V nh ht bnh th ngng thuc, thuc ch cn khi cha bnh m thi. Cng nh sau khi git sch chic o ri, phi x b ht x bng, dnh trn chic o . Khng ai tic r li x bng trn o, ri mc tr vo. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Php thng ng x h hung phi php". Ngha l: "Php cao cn bung b hung l cc php khc". Khi t c bn tm thanh tnh, bn tnh sng sut, c ngha l hnh gi t c trng thi v ng, t ti nit bn, u cn chp cht ci cng phu tu tp bn ng lm chi na. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Sau khi Nh Lai nhp dit, ngi no sng chuyn cn, tinh tn, tnh gic, chnh nim, t khc mi tham i th gian, lun lun pht trin thin nh, xem chnh mnh nh hi o ca mnh, l ch nng ta ca mnh, khng tm ni nng ta u khc, bn ngoi chnh mnh, ngi y s bc ra khi con ng phiu bt v nh ca i sng v chm dt s phin no kh au. Ngha l con ngi phi lun lun gi gn tm nim, pht trin thin nh, tc l phi chn tru, khng cho xm phm la m ca ngi, phi t mnh c gng thot ra khi sanh t lun hi, bng cng phu tu tp ca mnh, ch cu nguyn van xin, hay l thuc vo ngi khc tu gim mnh, th khng c hiu qu g c, lm sao gic ng v gii thot c? Tng kinh, nim Pht, ngi thin, chnh l nhng phng tin gip chng ta chn tru tt nht, bi v khi thn thanh tnh do ngi ngay ngn yn mt ch, khu thanh tnh do im lng hoc nh tng li Pht, cng thanh tnh do tp trung vo kinh k, nh ngh ch Pht, khng khi tp nim. Tuy nhin, php mn chn tru khng cn thi khc biu, cng khng cn trng ht, khng cn chung m, khng cn ta c, khng cn ti gia hay ti cha. Bt c lc no, bt c ni no, bt c hon cnh no, chng ta u c th p dng php mn chn tru, t to dng cho mnh v cho nhng ngi chung quanh, mt cuc sng an lc v hnh phc, mt cch tch cc, khng van xin cu khn.

Nu chng ta khng bit cch chn tru, c con tru ca mnh i hc cn, bng ba bi, t lng trn n xm di, s gy tai ha, gy thng tch cho khng bit bao nhiu ngi quen bit chung quanh. Chng hn nh trong mt bui hp mt, ngi no khng bit cch chn tru, s ph phn bnh phm, ch trch ch trch, ph bng ch nho, ngo mn khinh ngi, ci ch tt c, t ngi thn cho n k th, t ngi quen bit nhiu cho n k cha h quen bit, t v nguyn th ch n th dn, t quan quyn trng gi cho n bn dn thin h! i thi, mt con tru en chy hc lung tung, cn ng s thay, nu c mt by tru en in cung t tp, ri xng chung, th khng bit hu qu s nh th no? Chng hn nh khi rnh ri ngi khng, chng c lm vic g, ngi khng bit cch chn tru, s tm tr ngh ngi lung tung linh tinh lang tang, cho tru mc tnh do khp xm lng, c khi cht nh li chuyn xa t thu no, m ra bc tc bt an, thc l tai hi v cng. Tai hi hn na nu chng ta c tip tc theo ui dng t tng , tc l con tru s dn dt chng ta n ch to ti to nghip. Th ngh vi tm lng xng ln xn nh vy, vi vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, tp nham nh vy, chng ta c th sng trong cnh gii nit bn, cnh gii cc lc, vi cc bc thng thin nhn c chng? Chng ta thng c tp kh ngh xu v ngi khc, cha bao gi bit n cnh gii nit bn, cho nn thng nm m thy ton c mng. Khi khng c duyn trn, th tm tr bnh yn. Khi gp trn duyn, th tm tr lon ng. Vic hun tu nh vy cha gi l thun thc. Tm con ngi, v nh tng Pht, c bng vng rng, v cng trong sch, v cng tinh khit, v cng qu bu, nhng v chn du, mhiu nm nhiu thng, nn b bao ph, bi qu nhiu lp, ct bi d bn, du hc cng ngc. Chng ta chc phi, ra cng co gt, mi gia sa cha, tu b bi p, tn tm tn tnh, tn sc tn lc. Co c phn no, bi t v lng, tng Pht hin l, nh sng tng ng. Cng nh dp c, phn no phin no, con ngi tm thy, an lc tng ng, cuc sng hng ngy. Mt thi gian sau, cho n mt ngy, tng Pht vng rng, tr li nguyn trng, sng chi rc r, mt cch ton din. Ngi no khng chu, ra cng dn dp, phin no kh au, m nguyn cho mau, v ci ty phng, cc lc nit bn, ch l vic: khng ng m m, em ct i nu, m mun c cm!

Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Sanh dit k dit, tch dit hin tin". Ngha l khi phin no hon ton dt sch, cc php sanh dit lng ht, th Pht Tnh tch dit hin l ton vn. l lc con ngi t c mc ch cu knh ca o Pht, sng trong an lc v hnh phc, bi v gic ng v gii thot. *** Tm li, php mn chn tru gip ngi tu tm dng tnh tin t thp ln cao, thy r kh nng v bc tin ca mnh, khng b lm lc. V bit r rng rng: "tu tp l trc kh sau vui, nu cn ham vui khng chu tu tp l trc vui sau kh", cho nn n lc khc phc nhng kh khn bc u, tin n ch thnh tu vin mn. Chng ta hy cng nhau ht ln: "Ai bo chn tru l kh? Chn tru sng lm ch! ". Chng ta hiu bit php mn chn tru v quyt tm chn dt con tru ca mnh trong tng giy pht hng ngy, khng l l, khng gii i, khng li bing, khng t ti, khng t tn, khng s st, khng ng mn. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Tu hnh v nh chn tru, cm roi canh chng, lun lun kim sot, khng cho n xm phm la m ca ngi". Chng ta l nhng ngi Pht T, hay khng phi l Pht T, u mun c mt cuc sng an lc v hnh phc, ngay trn th gian ny, cho nn phi bit p dng php mn chn tru. Bt c ai cng c th p dng php mn chn tru mt cch tch cc, trong mi hon cnh, trong mi tnh hung, trong cuc sng hng ngy. Chng hn nh khi ang lm vic, ang hc hnh, hay ang n ung, chng ta ch nn bit tp trung t tng vo vic lm, vo vic hc, hay n ung, khng ngh ngi mng lung, khng nh ngh lung tung, khng lng xng ln xn. Ngoi ra, bt c khi no, t tng bt u ngh quanh ngh qun, chng ta bit ngay l con tru ang xng chy, bn chn gi ngay, khng chy theo n, b n li ko, dn mnh i rong, c khi n ch, to ti to nghip. Tc l chng ta tch cc chn tru trong mi hon cnh, nht l trong nhng lc rnh ri ngh ngi, khng c lc no l l, h hng, li lng, khng c lc

no ph phm thi gian. Do cuc sng c ngha hn, tn dng mi th gi chn tru, khng cn phi tm cch git th gi trng tri d tha, bng nhng cuc vui gi tm ca th gian. Tp trung c t tng, khng lo ra, khng ngh by, tc nhin nng sut lm vic cao hn, kt qu tt hn. Chng hn nh khi ang ngi ngh ngi, nhng khng ngh ngi, hay ang nm an thn dng sc, trc khi lm vic, hy tm tr bnh yn, trng rng, lng l, tch tnh, khng vng tm, vng tng, vng thc, vng nim. Ch cn thin nh nh vy trong vi mi pht, chng ta s thy thn v tm u c thoi mi, khinh an, nh nhng, khe khon, tc nhin nng sut lm vic chc chn s cao hn, kt qu s tt hn. Chng hn nh khi b kt xe trn ng ph, hay ang ngi ch i ai, ch i vic g, ng ph th gi mt cch v ch, chng ta cng c th p dng php mn chn tru, gi tm tr c bnh tnh thn nhin, an vui t ti, khng bn chn lo lng, khng nng ny gin hn, khng thp thm php phng, khng lo u s st, khng u t lo ngh, khng hn thua phi quy, khng nhn ng th phi. Thi gian ch i qua mau, mt cch hu ch. Lc i ngoi ng, trong tm tr c khi nim bt thin hay nim c no, lp tc chn ngay, ng dn con tru in v n nh mnh. c nh vy, gia o chng ta bnh yn, khng ai trong gia nh b tru in, t bn ngoi vo, hc cn ba bi. Chng ta nn bit, s d c Pht lun lun gi trn khun mt n ci siu thot, bi v thn tm ca Ngi u thc s gii thot. Do , nhng ngi d c tm a c c, n vi c Pht, cng tr thnh hin thin. Trong Kinh A Di , c Pht c dy: "Ngi no lc sanh thi t c nht tm bt lon, khi lm chung tm khng in o, tc thi c ch Pht cng ch thnh chng rc v ty phng cc lc quc". Nht tm bt lon, hay tm khng in o, c ngha l: tm tr khng cn lng xng ln xn, bn tnh hon ton khng tch. Vng tm, vng tng, vng thc, vng nim khng cn na. Lc y tm th ngi rng lng ng vi tm th ch Pht mi phng, nn kinh sch gi l: c vng sanh ty phng cc lc quc vy. Trong kinh sch c cu: "Nng l s l tnh khng tch", tc l: "Pht v chng sanh tnh thng rng lng".

Chng ta th tm hiu cu chuyn sau y: C ngi n hi Thin s Tng Thm Triu Chu: Con ch c Pht Tnh khng? Ngi p: - Khng! Ngi hi li: Bch Ngi, c Pht dy trong kinh sch, mi chng sanh u c Pht Tnh, ti sao con ch li khng c? Ngi p: - Bi v "Nghip Thc Che y!". Tc l: c cng nh khng! C ngi khc n hi: Con ch c Pht tnh khng? Ln ny Ngi p: C! Ngi hi li: Bch Ngi, Pht Tnh l tnh gic sng sut, ti sao khng chn ni sung sng tt p u thai, li chn ci y da lng l l x, chui vo lm con ch? Ngi p: - Bi v "Bit M C Phm!". Trong Kinh Tnh Danh, c Pht c dy: * "Mt tri mt trng vn thng sng t, ti sao ngi m li chng thy? Cng vy, chng sanh v nghip thc che y, chng sanh thng bit m c phm, cho nn chng thy th gii Nh Lai thanh tnh trang nghim, chng nhn ra bn tm thanh tnh thng hng!", chnh l ngha vy. Vy t by gi tr i, chng ta xin pht nguyn, mi khi nhn thy con tru ca mnh, bt u chy lung tung, dn dt mnh to ti to nghip, hy t nhc nh: "Thi, chn tru i!". V nn nh ng bao gi hi ngi khc: "Chn tru n u ri?". Ti sao vy? Bi v khi , bit u con tru ca ngi trng tro mn mng, hoc bin mt t lu lm ri, ch cn con tru ca mnh sp sa hc ngi khc ri vy!"Thi! Chn tru i! Nhiu chuyn m chi!"./. ---o0o--Qua Cn M Trong cuc sng hng ngy, tt c mi ngi, t tm b cho n khi trng thnh, u phi tri qua nhiu giai on khc nhau. Lc cn nh, chng ta ch bit n cho no, ng cho , chi cho sng, cn mi chuyn khc, c ngi ln lo. Ln ln mt cht, chng ta c cha m cho n trng hc. qu nh, trc y, chng ta c hc l gio, trc khi hc ch ngha. Chc chng ta ai cng cn nh cu: "Tin hc l hu hc vn". Cn hi ngoi, hc sinh c dy d nhiu v tr dc v th dc, phn c dc c phn khim khuyt, c ni hu nh khng c!

Sau khi tt nghip, tiu hc trung hc, hoc l i hc, cng c nhng ngi, km may mn hn, cha kp hc xong, tt c mi ngi, u phi bc qua, ngng ca cuc i. C ngi bc c, nhng bc chc chn, vng chi tt p, thnh cng tt p, vui v hnh phc. Di gc cnh cuc i, trong con mt th gian, ngi ta thng cho rng: l nhng ngi "c ti". Di ci nhn trong nh o, l nhng ngi "c phc". Cng c nhiu ngi, bc i nhng bc, long qung vo i, c khi vp ng, thit thi thng au, ngi i gi l "bt ti", hay l "v phc"! D c ti hay c phc, d bt ti hay v phc, sau su mi nm cuc i, ngi sng lu hn, hn km trm nm, ngi ta bt u, cm thy mt mi, tui gi sc yu, lng cm gi mi, da d nhn nheo, bnh hon trin min, cui cng th sao, kt thc th no? t ngi c thi gian, c can m, chu suy ngh v ngy cui cng ca cuc i mnh. Mt nm m vi tm m bia, hay mt ci h ng xng ct vi tm bin ng, khc ghi tn h, bng cp chc tc, l ci phc cui cng, con ngi c th hng, lc cui i! Th l xong ht! Xong ht thit ri! Mt i qua! Ngi no cng vy! i no cng vy! Ni no cng vy! Thnh phm cng vy! *** Trn th gian ny, t ngn xa cho n ngy nay, tt c mi ngi sinh ra trn qu a cu ny u chp nhn din tin, tun t ca cuc i mnh nh vy, sinh lo bnh t, khng ai ngh l c th lm bt c iu g khc hn c. Cho nn, trong cuc sng hng ngy, con ngi thng u tranh, ginh git, c phn thng, phn li, phn tt, phn hn, phn phi v pha mnh, gia nh mnh. Cn phn thua, phn thit, phn xu, phn l, phn quy, dnh cho mi ngi, h c ra sao cng mc k, chng c g quan trng, chng c iu g ng quan tm, min sao, mnh v gia nh mnh vui sng l c ri! Con ngi thng suy ngh n gin nh vy. n khi no chnh mnh gp kh nn, bt trc, tai ha, nguy bin, phin no, h ly, con ngi bn la hong ln, than tri trch t, ku go thm thit, van xin cu khn, thnh thn thin a, ph h tr, cu tai cu kh, ban n ban phc, cho mnh u c, tai qua nn khi, ht chuyn xui xo, qua cn khn kh. Khi qua c ri, cuc i con ngi li tri ni bnh bng, li tip tc u tranh ginh git, khng cn bit ngy sau mnh s ra sao! Trong cuc sng hng ngy, c sng cn, c sung sng, c hng th, d quan nim "i hy cn di", hoc suy ngh "i qu

ngn ngi", con ngi sn sng lm bt c iu g, li mnh hi ngi, khng cn m xa n quyn li, danh d, s nghip, i sng v gia nh ca ngi khc. Nht l i vi nhng ngi mnh khng a, v nhng ngi khng a mnh, hoc nhng k on th, con ngi thng mang tm nim mun cho h bin mt trn th gian ny, cng sm cng tt, cho khut mt mnh. Con ngi sn sng, lm th chuyn, mi th on, mu su k him, nghe li xi bo, tha gi kin tng, vu oan gi ha, hi ngi i, lm cho ngi khc, thn bi danh lit, suy sp nguy khn, gia nh tan nt, phin no kh au, h mi h d, h mi vui lng! Lng tham lam ca con ngi v cng v tn, c mt i mi, c mi i trm, c trm i triu, mt vn bn li, nht bn vn li, c voi i tin, c tin i tin, c tin i danh, c danh i th, trng sinh bt t, ci lo hon ng, khng mun cht ung. Than i, tm a ngi i, thc kh m hiu, thu cho cng c! Tc ng c cu: "D sng d bin d d. ai ly thc m o lng ngi". Lng sn hn ca con ngi v lng v bin, cao ngt tri xanh, mt iu khng va c th i ly mng ngi, hay i hy hoi danh d v i sng ngi khc, hoc mun cho ngi khc t chung thn! Ngi no khng chu gip mnh, nh mnh mong mun, d gian hay ngay, mnh phi ra tay, hm hi h trc, bng mi cch, khng h t nan, np n tha kin, vu khng co gian, t iu thm bt, lm th chuyn, min sao ngi , khn nn iu linh, tn gia bi sn, sng kh khng yn, thit mi h d! Lng si m ca con ngi v b v bn, nhng chuyn him nguy, tn c v nhn, cng u dm lm, nhng li c hi, c th git ngi, hm hi ngi khc, cng u dm ni, mu su k c, tinh vi khn lng, tn bo d man, tha lng t i, cng u dm ngh! Khi mnh gp nn, bi tm si m, nht nh tr th, mong mun ngi khc, nht l k th, cng phi khn kh, khn nn nh mnh, hoc kh hn mnh, thit mi hi lng! Nhng hnh ng do tm tham lam, nhng li ni do tm sn hn, nhng ngh do tm si m thc y, qu thc to ra, khng bit bao nhiu, ti li nghip bo, khin cho con ngi, x nhau y nhau, chm m trong bin, phin no kh au, trm lun sinh t, n tr qu bo, trong bao nhiu kip, khng bao gi dt, khng thot ra c. V th cho nn, ch Pht B Tt,

ch hin thnh Tng, v lng t bi, xut hin trn i, gip chng sanh, t mnh bit rng, ang sng trong m, sng trong in o, sng trong mng tng, n khi la i, con ng trc mt, m m mt mt, khng bit v u, m ra hong ht, s hi khng khip, th qu mun! * T S Qui Sn c dy: "Tin l mang mang v tri h vng", chnh l ngha vy. Ngi no thc tnh, gic ng nh vy, xa hn cn m, in o mng tng, khng cn to nghip, tc l t c, cu knh nit bn, m thp phng tam th ch Pht hng tm nguyn ch by cho tt c chng sanh. *** A. Trong cn m : C th ni rng: hu ht mi ngi, khi c sinh ra, trn tri t ny, u khng bit mnh, t u n y, n lm g, sau khi t gi, s i v u? Con ngi ch bit, cuc i hin ti, cho nn cm thy, my mi nm sng, trn th gian, qu l di lm, tng chng mi vic, u nh vy mi, khng h thay i, khng c ni tri. n khi v gi, nhn li cuc i, tng l gic m, nhng m qu ng, thc l cn m. Khi gp hon nn, phin no kh au, kh khn trc tr, con ngi cu mong, mi chuyn xui xo, tri qua cho mau. Khi gp an n, d dng sung sng, sun s vui v, con ngi cu mong, cuc i mi mi, c y nh vy. n khi nhng chuyn, bt trc bt thng, bt nh mun, xy n cho mnh, ngi i au kh, v nhng mt mt, vt cht tinh thn. Chng hn nh l: bun bn thua l, mt tin mt ca, mt nh mt xe, mt vic lm tt, a n qun tr, mc bnh tm thn, c th mt mng! Chng hn nh l: ngi thn qua i, t gi ra i, qua th gii khc, chng ta au kh. Chng hn nh l: ngi thn ng , t gi ra i, lp cuc sng khc, chng ta phin no, cm thy chi vi, khng cn mun sng, cm thy cuc i, ch ton mu en, en thi en thui, ti thi ti thui! Con ngi khng bit rng cuc i hin ti ny ch l mt on, mt mc xch trong chui di sinh t lun hi, nhiu i nhiu kip. Cuc i hin ti ch l mt dng chuyn bin khng ngng. Sau cn ma, tri li sng. Ht cn b cc, ti hi thi lai. Trng trn ri khuyt. Bo hp ri tan. Hoa n ri tan. Cuc i du bin. Khng c ci g tn ti vnh vin. Khng c vic g ko di vnh cu. Mi s mi vic, mi vt mi th, trn th gian ny, thay i i thay, lin tc lin min, trong tng st na, tng giy tng pht, tng gi tng ngy, tng thng tng nm. Chng hn nh l: ci tm thn

ny, nay khe mai au, nay tr mai gi, nay cn mai mt. Chng hn nh l: chnh tm tnh mnh, nay vui mai bun, nay an mai ng, nay thin mai c, nay c mai thin, thng xuyn thay i. Con ngi khng ai c kh nng, cng nh khng v gio ch no c th, dng c bnh xe thi gian! Con ngi ch c th dng tr tu bt nh, dng bnh xe lun hi nghip bo, nu mun, nu gic ng. Ngha l ch khi no thc tnh, vt qua cn m, con ngi mi hiu c: ti sao mnh phi ngng lm nhng vic bt thin, ti sao mnh phi ngng ni nhng li th c, ti sao mnh phi ngng suy ngh nhng iu li mnh hi ngi! Cn trong cn m, nhng vic bt thin d lm hn nhng iu thin, nhng li th c d ni hn nhng li m du ngt ngo, nhng iu li mnh hi ngi d suy ngh hn nhng iu v tha, v ch li ca ngi khc. Trong cn m, con ngi sn sng nhy vo cn nh la, m c tng l ang vui hng ng dc. Cn nh la chnh l ci thn t i ca mnh, ang b la thi gian thiu t, tng giy tng pht, b la tham lam, la sn hn, la si m, thiu t qua tng cn, qua tng cn m. Cn nh la cng chnh l ci th gii y dy nhng cm d, nhng cm by him nguy v cng. Con ngi lun lun m c th hng ng dc th gian gm c: ti, sc, danh, thc, thy. Con ngi lun lun m c lm ca nhiu tin, trng s c c, nh cao ca rng, xe c t tin. Con ngi lun lun m c c sc p m miu, tr mi khng gi. Ai khen mnh tr p th thch. Ai ni s thc th mch lng mnh. Con ngi lun lun m c c danh ting ly lng, nhiu ngi bit n, v ngc xng tn, nhng li chng ti cn chi. Con ngi lun lun m c c n ngon mc p, sn ho hi v, khng ngi git hi, mng sng sinh vt, bng mi cch, c n ngon. Con ngi lun lun m c c ng ngh thoi mi, ging cao nm tt, y tin nghi. Khng c tha mn ng dc, con ngi lun lun tm mi cch, ot cho bng c, bt chp mi th on, d phi hi ngi hi vt cng chng ngi, d phi ch p ngi khc hng li hay bc ln i danh vng, d phi khen mnh khinh ngi cng chng sao, d phi nhn ngi khc xung bn en cng thy thch th. Ch v ng dc m con ngi to khng bit bao nhiu l ti nghip, ri phi n tr qu bo sau ny, bi v trong cn m, mnh khng hay bit thi. Trong cn m, con ngi tng rng tm thn t i l "mnh", quanh nm sut thng, lm lng vt v, thc khuya dy sm, khng t bt c vic g,

min l cung phng cho tm thn c no m, sung sng m thi. Bi vy bt c ai ng n tm thn ny, con ngi u cm thy kh au, cm thy b chm t i, cho nn phi tr th, phi hi ngi khc, d mi nm sau cng chng mun! Cho n lc th hi ra, m chng c kh nng ht hi khc vo, con ngi mi bit tm thn t i ny phi tr v vi ct bi, phi xung nm m hay phi vo l thiu. Lc , con ngi mi nhn bit c: tm thn t i ny khng phi l "mnh" th qu mun mng! Bit bao nhiu ti nghip to trong i, ri phi n tr qu bo sau ny, bi v trong cn m, mnh khng hay bit thi. Trong cn m, con ngi tng rng ci tm suy ngh lng xng ln xn l "mnh". Bi vy khi tm tham ni ln, con ngi lin theo, bt chp th on tha mn lng tham, khi tm sn ni ln, con ngi lin theo, bt chp nhn ngha tha mn lng sn, khi tm si ni ln, con ngi lin theo, bt chp l l tha mn lng si. Cho nn con ngi to khng bit bao nhiu l ti nghip, ri phi n tr qu bo sau ny, bi v trong cn m, mnh khng hay bit thi. Con ngi sut i c b ci vng tm lng xng ln xn sai khin, iu khin, qun mt ci bn tm thanh tnh sn c t lu, t ra cng t khi lt lng m. Sch c cu: "Nhn chi s tnh bn thin". Trong cn m, nhng khi gp hon nn, con ngi bc tc, th hn cuc i, chn ght ngi khc, sn sng tr th, sn sng gy au kh cho bt c ai, m con ngi c th lm c, tha mn tm sn hn v si m. Con ngi thng khng hiu ti sao tai nn xy n cho mnh, khng hiu ti sao c ngi n chi mng mnh, lm nhc mnh, khng hiu ti sao ngi thn t gi, b mnh ra i! Hng ngn hng mun cu hi "ti sao" nhng chuyn nh vy, xy ra thng xuyn, trong cuc i mnh? Con ngi khng bao gi chu p li bng cu tr li: "Li ti ti, li ti ti mi ng!". Hoc t ra cng suy ngh c rng: "Li ti ti, li ti ti mt phn! ". Thng thng con ngi ngh rng tt c u do li ca ngi khc, li ca ai u khng, ti ngi ny th ny, ti ngi kia th khc, khng c ti mnh, cht xu no c, thm ch c lc bc qu, con ngi la ln: "Ti ng tri ! ". Con ngi gp tai nn l do km phc bu, v do con ngi gieo nghip nhn khng tt, trong kip trc hay kip ny. Kip trc lm g khng tt, con ngi cha c tu chng nn khng th bit c. Kip ny tai nn xy ra, do con ngi c mt phn bt cn trng. Nu khng c nghip nhn xu,

khng th c nghip qu t nhin xu c. Hy th suy ngh: ti sao tai nn khng xy ra cho ngi ny, ngi khc, m li xy ra cho mnh? Chuyn xui xo khng xy ra cho ngi khc, ti sao li n vi mnh? Khng chu suy ngh, khng hiu nh vy, con ngi s ht sc tc gin k gy ra tai nn cho mnh, k gy ra phin toi cho mnh, k gy ra thng tch cho mnh, k lm kh lm nhc mnh. Khng thu hiu c nh vy, con ngi s i hi s bi thng qu mc, do lng tham lam ca chnh mnh v lng tham lam ca nhng ngi chung quanh, hay trong gia nh, thc y sai kin, bt chp mi th on, mi mu k, hi bt c ngi no lin can, min ot c li! Ngha l con ngi li tip tc to ti nghip, gy qu bo cho i sau, cho kip sau, tip tc trm lun, trong lc o sinh t lun hi, khng bit n bao gi mi dt! Bnh xe lun hi nghip bo ch dng, khng tip tc quay, khi con ngi qua cn m m thi. Tnh ngi sau cn m, ngha l con ngi gic ng, sau s c gii thot khi vng trm lun sinh t lun hi vy. C cu chuyn sau y chng ta cng nhau suy gm: C hai v thin s i qua sng, gp mt chic thuyn chi ang li c. M li y p c ang c ko ln thuyn. C mt con c ra sc vng vy, nhy thot khi li, rt tr li sng, bi li tung tng, c v mng r, v mi thot nn. V thin s th nht ni: Con c gii thit, ch phng mt ci, thot ra khi li! V thin s th hai bn ni: Nu con c gii thit, sao li b li? Cng vy, con ngi thng b li tnh cm, li tin ti, li danh vng, li sc p, li n ng, ni chung l li ng dc ca th gian, vy cht, xit cht, nhng c my ai mun thot ra khi u? Con ngi vy vng bi li trong mn li m m , t lc cn b th cho n khi thnh ngi ln, li ly lm tha thch v cng. n khi tui gi sc yu, nhiu ngi vn cha c phc duyn thc tnh, vn tip tc bi li trong li, khng ngi trc vy try vi, bm ly tin bc, danh vng a v, cho n hi th cui cng! Nhng ngi thc tnh, gic ng, u ht sc c gng, nhy mt ci ra khi li, khng c th c gng ln th hai, th ba, cho n khi no, c gii thot mi thi. Lc c gii thot, tc l lc thot ra khi li, con ngi qua c cn m, n b gic ng. Ngha l trong cn m, bt cht lc no , thy c cnh trn kh au phin no, chng hn nh ngi thn qua i, con ngi lin git mnh thc tnh, hiu rng cuc i vui t kh nhiu, khng phi "i cn di" nh mnh mng tng, mnh c th ra i bt c lc no, bt c cch no, bt c ni

u. Cho nn con ngi lin quay u hng thin, xa lnh nhng cuc vui gi tm ca cuc i, xa lnh nhng bn n nhu ua i ngy trc, xa lnh nhng cuc tranh chp, xa lnh nhng chn bi trn, xa lnh nhng ni n o no nhit, tm ni thanh tnh, tm gp thin hu tri thc, gp Chnh Php, thy Chnh o, bt u tu tm dng tnh, cui cng qua c cn m ngn i! Con ngi thng hay nm m. Cn m c th l cc gic m p, c hoa c bm, tri cao my xanh, gi mt hiu hiu. Cn m cng c th l cc cn c mng, cc gic m hi hng, cc gic mng gh s. Lc mnh s la ht, tay chn qu qung, nhng khng tnh c. Trong cn m, chuyn g xy ra, mnh u cho l thc. Nu c ngi bn cnh nh thc mnh dy, th hay bit my. Cng vy, hin nay, chng ta ang sng trong cn m ngn i, chng ta ang sng trong in o mng tng, nu c ngi nh mnh thc au, gip mnh thc tnh, th hay bit my. Ngi ny c th l ngi n, gip mnh hiu c o l, ch dn mnh ng li tu tm dng tnh. Ngi ny cng c th l k th ngi on, lun lun hi mnh, lm mnh iu ng, khn kh trin min, ht lm chuyn ny, n gy chuyn khc. Trong kinh sch, hai hng ngi ny u c gi l thin hu tri thc. Hng ngi trc, v nh thy lnh bn tt, ch dy, gip mnh tn tm, tn sc tn tnh, trn mi phng din, c gi l b tt thun hnh, chuyn to thun cnh, gip ngi tu hc. Hng ngi th hai, v nh gim kho, hch hi, tra xt, ct vn, chng nhn mnh ang trnh tu hc no, tin b ra sao, c t g khng, c gi l b tt nghch hnh, chuyn to nghch cnh, gip ngi tu hc tin b nhanh hn. *** B. Sau cn m : Ngi tng ngp ln trong bin m, c nhiu phc duyn, gp c minh s, gp c Chnh Php, v nh c phao, git mnh thc tnh, cm thy t lu mnh ph phm c qung i trong cn m, bn h quyt tm, tu tm dng tnh, tm ra ng o, nm c thin v gic ng, gii thot khi s tri buc ca dc lc th gian, cuc sng c an lc v hnh phc. Sau cn m, con ngi c tm khinh an, khng cn lo u, s hi php phng, thp tha thp thm, nm c thin v gii thot, khng cn tm tham, khng cn tm sn, khng cn tm si, xa la ht thy, in o mng tng.

Sau cn m, con ngi khng cn suy ngh n chuyn tr th, tm t bi h x pht trin cao tt, con ngi cm thy chng sanh au kh, cng nh mnh au kh, khng khc. Sau cn m, con ngi khng cn suy ngh n li lm, hay ti li ca ngi khc, khng quan tm n qu kh ca ngi khc, lun lun qun xt t tm, lun lun quan tm n nhng g mnh ang lm, ang ni, ang ngh m thi. Ngi thc tnh, bit chuyn ha, tr thnh ngi tt, t lu lm ri, mnh chng hay bit, cn mnh th sao, c g tt chng, c g hay chng, bit dng nghip, chuyn nghip hay cha? Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan". Sau cn m, con ngi khng cn ham thch nhng ba n ngon ming, trn s au kh ca chng sanh, khng cn thch tm git nhng con vt sng, tha mn ci khu v, nh lc cn trong cn m. Ti sao vy? Bi v trong cn m, con ngi khng hiu c cc sinh vt c th l ngi thn, t nhiu i nhiu kip ca mnh, v to nhiu nghip bo trong cn m, cho nn phi a lc vo ng sc sinh, phi mang lng i sng, phi mang vi mang vy. Nhng sinh vt cng bit au n, bit s hi, bit chy trn, khi b rt ui, bt git lm tht. Sau cn m, con ngi khng cn b tm lng xng ln xn, tm tham lam d dn, tm sn hn xui khin, tm si m li ko, bi v con ngi thc tnh, c tr tu bt nh, nhn mun s mi vic, ng nh thc tng, khng cn m mng vin vng, khng cn in o mng tng. Sau cn m, con ngi hiu ti sao mnh phi tu tm dng tnh, ti sao mnh phi nhn nhn, ti sao mnh phi t bi h x. Bi v khng c g qu hn s bnh yn trong tm hn! Sng an lc v hnh phc, c gic ng v gii thot l mc ch cu knh ca ngi theo o Pht, mc d trong cuc sng hng ngy, chng ta vn phi tip xc vi cuc i, vn gp nhng iu bt trc, nhng cnh ng bt nh . Qua cn m, mi vic khng cn thnh vn ! Trong kinh A Hm, c Pht c dy "Thp nh nhn duyn", gm c mi hai nhn duyn pht sinh mun s mun vic, l: v minh, hnh, thc, danh sc, lc nhp, xc, th, i, th, hu, sinh, t. Thp nh nhn duyn l gio l ging dy nguyn nhn no s vic ny sinh khi, s vic ny sinh

khi u c quan h vi s vic sinh khi trc . Trong thp nh nhn duyn, cn m ca con ngi, t mun kip trc, gi l "v minh". V minh l nguyn nhn ca mi phin no kh au, dn dt chng sanh tri ln trong lc o lun hi. V minh l khng sng sut, l si m lm lc, l khng nhn c thc tng ca cuc i, l in o mng tng, l chp ng v chp php. Cho nn, mun gii thot khi vng sinh t lun hi, chm dt phin no kh au, con ngi phi ph cho bng c mn v minh en ti, tc l phi "qua cn m", phi thc tnh, bng cch thp sng ngn uc tr tu bt nh ca mnh qua Chnh Php. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Hy t thp uc ln m i. Thp ln vi Chnh Php". *** Tm li, mt khi qua cn m, xa cuc i bnh bng, xa mng tng in o, c cu knh nit bn, ta li v bn nhau. Ngy gi ma khng cn, nn ng i tht di, ta mc tnh rong chi. Tnh ngi sau cn m, ta thy i an lnh, thy mi ngi hin t, nn i p nh tranh. Ta s m tht nhiu, tri yu thng ngt ngo, hi em cho mi ngi. Ngha l qua c cn m, chng ta s xa la c cuc sng bnh bng, in o mng tng, chng ta khng cn thy mnh tt hn ngi, khng cn thy mnh v ngi khc nhau. Tri li, sau khi lng lng xung, khng cn kh au phin no, khng cn tc gin hn th, khng cn k ganh t, khng cn thng ght gin hn, khng cn quay lng ngonh mt, chng ta thy c mi ngi u c "bn tm thanh tnh" nh nhau, thy c "tm cnh nht nh", khng khc. Do , chng ta t c cnh gii cu knh Nit bn, an lc hnh phc, ngay cuc sng hin ti, chng ta li c th v bn nhau, sng chung nhau theo tinh thn lc ha. Ti sao vy? Bi v, tnh ngi sau cn m, chng ta thy c vn vt v tr ng nht th, tui th ca con ngi khng hn ch trong cuc i ny, khng phi ch c trm nm m thi. Sng c vi bn tm thanh tnh, khng cn chu nh hng ca thi gian v khng gian, chng ta mi thc s thy ng i khng gii hn, chng ta mc tnh rong chi, tiu dao thng ngy, an nhn t ti, khp mi ni, khng b rng buc, khng cn phin no, chng cn kh au, qun ht s i, an hng cnh gii nit bn. Cho nn chng ta thy cuc i ht sc an lnh.

Chng ta nhn mi ngi vi cp mt t bi, cho nn thy mi ngi hin t. Chng ta nhn th gian vi cp mt lc quan, cho nn thy i p nh tranh. T , cuc sng ca chng ta s an lc v hnh phc ngay hin i, chng ta s sng vi tm lng t bi h x, em yu thng n cho mi ngi chung quanh, chng ta s sng i nh li c Pht dy, nit bn cc lc chnh l y, khng cn ch n sau khi t gi cuc i, mi c nit bn cu nguyn, phn u mng tng, trn mt bo ch! Ti sao vy? Bi v khi cn sng, cha bit c nit bn th no, th lm sao, sau khi cht, c nit bn? Mun t c cnh gii thanh tnh ca ch Pht chng c, con ngi phi tht c gng, kin tm tr ch, dng kit mnh m, ct t mi cm d ca cuc i. Mun t c an lc v hnh phc trong cuc i hin ti trn th gian, trong lc chng ta vn phi i din vi mun ngn kh khn, phi i ph vi mi hon cnh bt trc, bt nh chung quanh, chng ta phi sng thc vi chnh mnh, vi chnh bn thn mnh, vi tm lng khim tn, thc hnh hnh t bi h x, v c gng gip tt c chng sanh, sng chung quanh mnh, u c thc tnh, gic ng, quay v vi chnh o. Trong Bt Nh Tm Kinh, c Pht c dy: "B tt a y bt nh ba la mt a c, tm v qui ngi, v qui ngi c, v hu khng b, vin ly in o mng tng, cu cnh nit bn". Ngha l chng ta mun pht tm tu tp, thot khi phin no kh au, nh cc v b tt lm, th chng ta phi nng theo tr tu bt nh ba la mt, tc l tr tu nhn thy thc tng ca cc php trn th gian, ni cch khc l tr tu gip chng ta qua c cn m, qua c b kh ngun m, sm n b gic ng. c tr tu bt nh ba la mt, chng ta nhn cuc i ng nh thc, khng cn si m lm lc, khng cn in o mng tng, cho nn tm khng cn qui ngi, khng cn vic g khng b c, khng cn chuyn g lm cho s hi. T chng ta xa la in o mng tng, xa la cn m nhiu i nhiu kip, cng nh my en tan bin th trng sng hin tin. Lc , chng ta hiu c, thy c, ng c, t c, chng c, sng c trong cnh gii nit bn cc lc, nh li ch Pht dy, ngay ti th gian ny vy./. ---o0o--Tp III

c ch khng. Khng ch c. Thc tu thc chng. V tu v chng. -ooOooTm thanh tnh C-s Chnh-Trc Ngy mai ai cng cht Ngy nay khng tranh ci Mun s khng cn mi Gng gi tm thanh tnh a hoa ti C-s Chnh-Trc Xin hc hnh ca t Nhn chu ca th gian Thm tho v hi thi Ha thnh a hoa ti -ooOooNgi khng sng gi kh thnh cng. Ngi khng kh au sao ng o. (C-s Chnh-Trc) -ooOoo-

Li Ta Ngi tu hc theo Pht thng bn khon khng bit bt u t u, trc mt rng kinh sch ca o Pht. Tp sch ny trnh by cc bc cn bn tu hc theo Pht, c th p dng trong i sng hng ngy, gm c nhng bi vit n gin v Pht Php Ti Th Gian, Ct Ty Ca o Pht. Khi tu hc theo Pht, chng ta thng pht bn nguyn ln: - Mt: "Chng sanh v bin th nguyn ". Ngha l: c rt nhiu loi chng sanh trong tm thc, trong t tng, gy nn cc tm nim sanh dit, lng xn ln xn, thng ght th phi, cn phi dp ht. - Hai: "Phin no v tn th nguyn on". Ngha l: c rt nhiu loi phin no trong tm thc, trong t tng, gy nn cc tm nim sanh dit, sanh t lun hi, cn phi on tr dt sch. - Ba: "Php mn v lng th nguyn hc". Ngha l: c rt nhiu php mn, hay phng php tu tp, t gic ng v gii thot, chng ta cn thc hnh trong vic tu hc theo Pht. - Bn: "Pht o v thng th nguyn thnh". Ngha l: thc hnh trn vn c ba iu th nguyn trn y, con ng chuyn ha tm thc sanh dit thnh Chn Tm Pht Tnh nht nh c thnh tu vin mn. Tt c nhng li th nguyn ln trn y u qui v mt ch: "TM". D thc hnh theo bt c tng phi no, php mn no, ngi tu hc theo Pht ch c mt mc ch cu knh l: hng phc tm ca mnh v an tr tm ca mnh. Nh c an lc v hnh phc. Nguyn chnh php c ph bin, nguyn mi ngi sng i c vui o, cho nn bi vit trong cc tp sch C Trn Lc o c hoan h cng dng ch Pht T mi phng, ty nghi x dng em li lc cho mi ngi, c php trch dn, in li, ng bo, thu bng, pht thanh, tng bi hoc ton tp, ph bin di mi hnh thc, mt cch bt v li. Knh chc qu c gi c trn lc o. Toronto, Ma H An C Nm 2002 C-s Chnh-Trc

---o0o--Tm Th (06-2001) i ng Li ni chng mt tin mua La li m ni cho va lng nhau. Tm bun chng ni li no, Tm vui li ni ngt ngo d thng. Khi yu thng, ni sao cng c, Ht thng ri, ni ngc ni xui. Trong cuc sng hng ngy, hiu nhau bit nhau, trao i tin tc, ph bin vn ha, con ngi thng dng ngn ng, tc l: ch vit v ting ni. i khi, khng cng ch vit, cng khng cng ting ni, nhng con ngi cng c th hiu bit nhau qua dng iu, c ch, nt mt, thi , hay ging ni. Mt vn ln i vi cc gia nh ngi Vit sng hi ngoi chnh l: Vn Ngn Ng. i vi th h trc, ting Vit l ting m , cho nn rnh r r rng, cn ting a phng th khng thng tho. i vi th h sau, ting a phong th thng tho, tuy ting Vit l ting m , nhng ni th vp vp, gng go, ngng nghu. Ti sao vy? Bi v th h sau hp th vn ha ty phng, tip xc vi x hi bn ngoi nhiu hn, cn trong gia nh, th h trc mun tp ni ting a phng vi th h sau, cho nn th h trc qun lng chuyn dy d ting Vit cho th h sau, d ngi m l ngi Vit. Hai th h ni hai th ting khc nhau, ting Vit v ting a phng, cho nn khng th thng cm nhau d dng. Chuyn khng cm thng nhau thng a ti vic v hnh phc gia nh, tc nhin cuc sng phin no kh au, khng sao trnh khi c. Hai ngi ni hai th ting khc nhau, thc kh cm thng nhau nh vy. Cn hai ngi cng ni mt th ting th sao, c d cm thng nhau chng, hoc l ngc li, c d ng chm nhau chng? Ti sao vy? Bi v, tuy cng ni mt th ting, nhng ty theo li ni, ty theo ging ni, hay ty theo cch ni, hai ngi c th cm thng nhau, hoc l ng chm nhau.

Li ni c nh hng rt nhiu n sinh hot i sng ca mi ngi trn th gian ny. D quen bit trc, hay cha quen bit, khi gp mt nhau, con ngi thng hay: cho hi vi nhau. Mt li cho hi, kho lo lch thip, vui v ci m, c th khi u, mt mi quan h, tt p lu di. C ngi m ming ni, d ch mt li, ngi no cng a, cng thng cng mn, cng c cm tnh, cng tin tng c, cng u nghe theo. Cng c ngi m ming ni, d c ni nhiu, cng khng ai tin, cng khng ai nghe, cng khng ai a, cng khng ai thch. C nhng li ni em li s mt du trong tm hn ngi nghe. Ngi nghe c cm gic nh va ung c mt ngm nc cam l ti mt. Cng c nhng li ni khin ngi nghe phi i xc du c l, hoc l, phi ung thuc nhc u, c khi ngt xu, hay l, ngh th lun! *** Trong phm vi bi ny, chng ta ch xt vn li ni, qua gio php ca nh Pht m thi. Trong gio l ca o Pht, vn li ni c cp n trong T Nhip Php, l "i Ng". T Nhip Php l php mn c cng nng nhip phc nhn tm, gm c bn iu: b th, i ng, li hnh v ng s. Chng ta hy xt qua: Th no l i ng? i ng chnh l: li ni du dng, m i ngt ngo, d nghe d thng, pht xut t lng t bi h x, pht xut t tm thanh tnh, pht xut t tm lng thng ngi nh th thng thn. i ng khng phi l li ni u mi cht li, khng phi l li ni hoa m, khng phi l li ni tng bc khch so, ct sao cho p lng ngi nghe, mt cch khng thc, i khi hm cha dng bn trong. i ng c tc dng em li an vui, bnh yn thanh thn cho ngi nghe. i ng c tc dng an i v v nhng tm hn nhit no, u lo s st. Bi vy, chng ta bit li ni, cng nh ting ci, c khi gy c c?m tnh tt p, cng c khi gy nn c cm, on th gia con ngi vi nhau. Ch cn l mt li ni, c khi h hng vic ln. Ch cn l mt li ni, c khi b v ly, b tha kin, thm ch, b t ti, ch v ngi nghe khng va tai, cho nn t iu i co gian! iu ny cng ty ngi, ty lc, ty tm trng, hay ty cm gic ca ngi nghe na. Trong sch c cu: "Bnh tng khu nhp. Ha tng khu xut".

Ngha l cc bnh, thng t ca ming, nhp vo c th, gy nn tc hi. Tai ha xy n, thng do li ni, t ca ming ra, gy nn tc hi. Chng ta bit rng, ngoi danh v li, trn th gian ny, con ngi thng hay, tranh chp vi nhau, ch v li ni. Hai ngi ni chuyn, vi nhau mt lc, khng nhng nhn nhau, khng nhng b nhau, chc chn a ti, tranh chp ci v. Ngi c tr tu l ngi thc hin c iu sau y: Li ni chng ng tm ta. D li ni ngt hay l ng cay. Ngi c tr tu l ngi khng b lm ln, khng b m hoc, v nhng li ni ngt ngo, u mi cht li, khng b bc bi v nhng li ni trc ngn thng thn. Nhng li ni ng mt ngt ngo, cht li u mi, i khi dn dt chng ta n cm by khng ng, n ch tan nt hnh phc gia nh, n ch thn tn ma di, n ch thn bi danh lit, n ch tn gia bi sn, n ch tiu tan s nghip, c khi cht chng kp ngp, chng kp hiu ti sao! Nhng li ni trc ngn ngay thng, tuy khng kho lo, nhng thng gip chng ta tnh ng, thot khi nhng cn m lm, khng cn vng vng t o! Khi tm bnh tnh thn nhin trc mi hon cnh, chng ta mi c th lm ch c li ni, kim sot c hnh ng v ch ng c t tng ca mnh. Cn khi tm lon ng, chng ta cng ni cng tc gin thm, cng lm cng sai tri thm, cng suy ngh cng ri tr thm. Bi vy cho nn, trong sch c cu: Mun ni bt by cn ba. Bt hai cn mt, mi l an vui. Ch T c dy: "Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l bn trong, chng ta lun lun, ch ng khc phc, thc lim tm nim, lng xng ln xn. Mi khi nhng nim, lng xng ln xn, khi ln trong tm, chng ta lin bit, b i khng theo. Mi chuyn s yn, an vui li lc. Lc gi l: "Bn tm thanh tnh". Cn th no l: Tm nim lng

xng? l tm nim: phn bit k th, tranh chp hn thua, t cao t i, t c t i, t phong t mn. Ni chung, nhng nim do tm: chp ng v chp php, u l vng nim, lng xng ln xn. Hiu bit nh vy, chnh l cng phu, tu tp thc s, ca ngi Pht T, ti gia xut gia. i vi bn ngoi, chng ta lun lun, gi hnh nhn nhn, lun lun thc hnh, hnh nguyn lng nghe, khng li ph phn, khng h tranh ci, d l chuyn ln, chuyn nh cng vy. Hiu bit nh vy, chnh l c , tu tp thc s, ca ngi Pht T, ti gia xut gia. Ngi no mun c, cng c thc s, phi nn trit , thc hnh li dy, ca ch T S, ch khng phi l: i cha thit nhiu, cng kin thit nhiu, l ly thit nhiu, lm phc thit nhiu, tng rng nh vy, c nhiu cng c, phc c hng u. Thc chng phi u! Trong sch c cu: Li ni i trng thay en. Thin ng a ngc bon chen li no? Trc ngn tm chng lao xao. Gi tm thin nh, bit bao an lnh. Ngi i gi mnh: l Ngi l Thy, C ng C B, C Bc Cu M, Ch Thm D Dng, l g chng na, thm ch l "Thng", thc cng chng sao, ngi c lng no, t h bit ly, mnh chng bn tm, an nhin t ti, di g li gin, ngi dng ngi dng, khng thn khng thch, cng chng mch lng, lng vng thm mt! Ngi i thng ni: "Ci li khng xng, nhiu ng lc lo". Ngha l ci li ca con ngi khng c xng, cho nn con ngi mun ni kiu no, mun ni cch no, mun ni th no, ty theo trng hp, ty theo hon cnh, ty theo nhn cch ca mi ngi. Nhng ngi thng hay, ni ngc ni xui, khng gi uy tn, khng gi t cch, khng gi li ha, ngi ta ma mai: l hng ngi, tr mt nut li, nh ngi i tr bnh trng! Trong sch c cu: "Mt ngi ni ngang, ba lng khng ci li". Ngha l: khi c mt ngi, ni nng ngang tng, bt k l phi, bng bnh c chp, i khp ba lng, chng ai m xa, chng ai thm ci, chng ai ngu di, ph cng ph sc, ph c thi gian, hn thua vi h. Ch khng phi: ba lng ci khng li!

Ngy xa c chuyn: Mt ngi v minh, cha hiu Chnh Php, cho nn lun lun, bung li ch trch, gim pha m l, ph bng iu. Cho n ngy kia, nh nhn duyn, bng dng hiu bit, ngi n nn, hi hn v cng. Ngi ngh rng: ch cn c cch, ct t vt i, ci li ca mnh, mi mong c th, chuc li li lm, qu sc to ln, lm trc y. May mn lm thay, khi sp thc hin, nh ct li, ngi gp li, anh rut ca mnh, vn l mt v, thin s c o. Ngi anh khuyn rng: Ngy ny trc kia, v khng hiu bit, dng ci li, ph bng Chnh Php, to ti to nghip. Gi y hiu c, mi s mi vic, hy dng ci li, xin dng Chnh Php, em li ch li, cho thc nhiu ngi. Cng mt ci li, gip ngi hi ngi, ty theo tm tnh, ca mi c nhn. Con ngi thc ra, sng vi tm ma, hay l tm Pht? Bi v li ni ca mnh kh nghe, ngi i thng gi l ni m hi, ni mc hng, cho nn khng c ai mun kt bn vi mnh, khng c ai dm lm thn vi mnh, khng c ai dm tm s vi mnh. Ti sao vy? Bi v, sng trn i, u c ai thch, b ngi khc chi, bi mc i t, bi mc dng h, t tin ca mnh, khai ra l lch, a ln mt bo, bng dn thin h, mi ngi u bit. Cng vy, nu mnh knh kiu iu ngoa, p cht thng thng, chng ngng chi bi, ln mt thy i, khuyn ngi lng thin, hin lnh d thng, cn mnh th khng, chi ngi chng ngng, tng bng ng bo, lm th lu lo, nhn gi chi ngi, chc chn c ngy, ngi ta chi li, cht chng kp ngp, chng kp nim thm: M Pht, cu con! Li ni i khi c nhng tc dng khng th lng trc c. C nhng li ni c th em li an vui, hnh phc cho ngi. C nhng li ni c th em li s ly tn, tan nt hnh phc ca ngi khc, i khi v hnh phc ca chnh ngi ni na. C nhng li ni, lm cho ngi nghe, mm ci ti tn, vui v khe khon. C nhng li ni, khin cho ngi nghe, nhn mt nhu my, au u nhc c, ln gan ln rut, nhi tim mt ng! C nhng li ni c th cu ngi, cng c nhng li ni c th hi ngi, mt cch d dng. Th d nh l: Li ni ca v, lut s lng tm, kh kim kh tm, chc nghip cao qu, c th cu ngi, thot khi ti oan, cn nh mu toan, ca mt nhn chng, khai gian ni di, lm cho ngi khc, phi b t ti. Mt v bc s, kho la li ni, khuyn khch khuyn ln, an i ng vin, lm

du tinh thn, gip c bnh nhn, yn tm dng bnh, chng qua him ngho, sm c bnh phc. Bng nh ngc li, li ni v , c th lm cho, bnh nhn kch ng, bnh tnh trm trng, tt th tc th. Cng nh li ni, ca nh ngoi giao, hay cc s thn, hoc cc s gi, c th em li, ha bnh hai nc, hoc gy chin tranh, binh la lan trn, khp c mi ni. Nhiu khi li ni, ca mt con ngi, sc mnh ln hn, c mt on qun. C ngi thng ni nng ngt ngo vi ngi dng bn ngoi, nhng i vi nhng ngi thn thch, bn trong gia nh, khng bao gi li ni c ngt ngo nh vy. Con ngi thng thng, khng a thch nhau, lm mch lng nhau, ch v li ni, ngay c bn thn, hay gia v chng, cha m con ci. Tuy nhin n khi, mt ngi bt hnh, chng may qua i, ngi khc k l, di dng vn t, khc lc thm thit, ni li tha thit, nh nhung da dit, d c hi hn, cng qu mun mng! C chuyn l i, trn th gian ny, chuyn chnh l: con ngi thng ch, c th ni chuyn, ngt ngo d thng, vi ngi nm xung, ch cn nm yn, bt ng nghe, khng cn i p, ci c c na, hoc l ni chuyn, hng ngy hng gi, vi tm m bia, ngoi ngha a. Nhng khi ngi , cn sng hin tin, con ngi chng th, m ming ni ra, ni c li no, cho thit d nghe, cho thit d thng! Ti sao nh vy? C l bi v, con ngi thng khng, s ngi cn sng, nhng hay s ngi, cht tr v, bp c mnh chng? Con ngi c th, thng yu sc vt, ch mo chim chut, cho n cn trng, nhng thng lm khi, khng th chu ng, khng th nhn c, nhng ngi chung quanh, cha m anh em, v chng con ci, bn b gn xa, hng xm lng ging, ch v mt iu: li ni ca h, sao qu kh nghe! Ti sao nh vy? Bi v sc vt, khng h bit nghe, khng ni ting ngi, cho nn khng b, con ngi mch lng! Ngi i thng ni: Hai g ght nhau, ch v ting gy. Hai ch ght nhau, ch v ting sa. Hai c ca s, bao gi thng nhau? C cu chuyn ca hai con chim nh sau: Mt hm, con chim c v, sa son dn t, di sang ni khc. Con chim b cu, thy vy hi thm: Chng hay ch nh, dn t i u? C v p rng: Con ngi y, c n qu x, c h thy ti, u ni u, h lin nm , hoc ly cy p. Ti khng chu ni, nh dn t i, qua phng ty, hy vng bn , dn chng hin

lnh, khng nh y. B cu bn ni: ch hng xm, thn tnh lu nay, ni thit ch nghe, ng gin ti nh. Nu ch khng sa, ting ku gh rn, inh tai nhc c, thc l kh nghe, d ch n u, cng b bc i! ? nhng x c nhiu sc dn khc nhau cng chung sng, ngi ta c th khng hiu ngi khc ni g, v bt ng ngn ng, nhng ngi ta c th on c ngi khc mun ni g, qua sc mt, cch ni v ging ni. Cho nn sc mt, cch ni v ging ni ca chng ta cng ng mt vai tr quan trng, trong cc cuc giao thip, hay tip xc hng ngy. Ging ni m i, l t nh, ngt ngo t tn, sc mt hin ha, d thng d mn, nhip phc lng ngi, hn l ging ni, m m ro ro, n n o o, chanh chua kh cht, the th kh nghe, mt my k, khoa tay ma chn. Li ni hin t, ha nh thanh tao, thn thit thnh tht, ngay thng r rng, sng sut khn kho, ci m vui v, rt l d dng, cm ha lng ngi, c th hng dn, ngi vo chnh o. Trong sch c cu: Chim khn ht ting thanh nhn. Ngi khn ni ting du dng d nghe. Khi thc hnh hnh b th, ng thi, chng ta nn thc hnh i ng. Ngha l: khi cho vt g, gip vic g, chng ta nn lm, vi c tm lng, t bi bnh ng, v dng li ni, m i du dng, khuyn nh an i, khuyn khch ng vin. Chng ta hiu rng: ngi cho nn cm n ngi nhn, ch khng mong cu ngi nhn nh n. Ti sao vy? Bi v, nh c ngi nhn, ngi cho mi c c hi lm phc. Hiu c nh vy, chng ta thc hnh hnh b th mt cch thanh tnh, bt cn v li, bt cu bo p, bt k n ngha, trong kinh sch gi l "B Th Ba La Mt". Trong sch c cu: Ming khi i gi khi no. Ca tuy t tc ngha so ngn trng. On ngha ngn trng , chng qua do li ni i ng, khi em cho mt ming vy. Ni mt cch khc, n ngha to c t cch em cho, v, li ni khi cho, ch khng phi hon ton do ca em cho. Sch cng c cu: "Cch cho hn l ca cho", chnh l ngha vy. Bng nh ngc li, ngi no b th, vi tm mong cu, nhng s n p, trng i bo n, hoc lun ming k, n ngha lm, vi nhiu ngi khc, ngi chc

chn, nhn s ph phng, t k th n. V vic lm phc nh vy mt i ngha cao p. Phc bo nu c, cng rt hn hp, nh tm nh hp, ca ngi lm n. Ngi i ma mai, nh vy gi l: b th ba la lng, hay: b th la ba lng. Ngha l ngi b th tin bc, hay em ca ci cho ngi khc, ri la to ln cho c ba lng, lng trn hay xm di, xm gia, u bit. Nhiu khi khng kho dng li ni, trong khi b th, thay v c nh n, tri li, ngi cho b th on, m chng h hay bit! Trong nhiu trng hp, vic xy ra, ngay trong gia nh, gia nhng ngi thn, ngay c v chng, cha m con ci, hay anh ch em! Trong cc gia nh, nu khng cm thng, v chng xung khc, ch v li ni, khng ai nhn ai, nn kim ngi ngoi, mi v i tic, tic ln tic nh, c dp chuyn tr, nh to chuyn, trn tri di bin, thc ph thi gian, ng l dnh cho, tu tm dng tnh. C nhng li ni, trong cc ba tic, tr d tu hu, tc hi v cng, nguy hi khn lng! Trong sch c cu: "Nht ngn k xut, t m nan truy". Ngha l mt li ni ra, bn nga kh ui theo kp. C nhng li ni nh ta lng hng, c nhng li ni nng ta ni non. C nhng li ni nh vy, nhng thc khng phi vy. Sa i c li ni, sa i c ging ni, sa i c cch ni, tc l chng ta sa i c tm tnh, gim bt c khu nghip. Thc hnh c i ng tc l tng trng tm Pht, tm t bi h x. Thc hnh c i ng tc l dp c tm ma, nh l: tm tham lam, tm sn hn, tm si m, tm ganh ght, tm k, tm ganh t, tm him khch, tm tt , tm hn thua, tm ng mn, tm khinh ngi, tm khen mnh, tm ch ngi. Thc hnh c i ng tc l tu tp theo hnh nguyn i t i bi ca c Qun Th m B Tt, tm thinh cu kh chng sanh. Chng sanh thng au kh v nhng li ni ca nhau. Cho nn thc hnh c i ng tc l em li an lc v hnh phc cho mi ngi chung quanh, em nc cam l trong bnh thanh tnh ca c Qun Th m B Tt, ri vo tm hn ang nhit no, rt vo tai m thanh m i du dng, c cng nng chuyn ha con ngi ang phin mun, tm hn ang phin no kh au, thnh con ngi vui ti, tm hn an lc hnh phc. Tt c hnh phc trn i u bt u t li ni ca chng ta. Chng ta khi u tt c mi s mi vic. Chng ta sinh s th s s sinh. Chng ta ha bnh th bnh yn t ti. ng mong ngi khc ni li d nghe, trong khi chnh mnh cha lm c nh vy.

Ty phng c cu: "Nothing will change if we do not change anything". Cc bc cha m, thng dng i ng, t t du dng, ngt ngo d thng, d cm thng, cng vi con ci. Nhng cng i khi, cha m phi dng, nhng li cng rn, nghim cm kht khe, khng c bao che, m khuyn dy, cho con nn ngi. Nh vy cng l mt dng khc ca i ng, thc hin vi tm t bi ca bc b tt. Ni mt cch khc, ngi khng c lng t bi bc i, khng th no c i ng c. Thc hnh c i ng tc l dng li ni an i, trn an nhng tm hn u lo s st. l hnh v y th ca c Qun Th m B Tt. Mun c cu kh, trc tin chng ta phi thc hin theo hnh nguyn ca Ngi. Ch khng phi ch van xin cu khn m c toi nguyn u! Chng ta thch nghe, li ni th no, th hy ni ra, li ni th y, cho ngi khc nghe. *** Tm li, i ng l php mn rt thit yu, rt thc t, rt thng dng, rt hu hiu, cho bt c ai, khng ring Pht T, trn th gian ny, mun xy dng c, cuc sng ngha, an lc hnh phc. i ng gip con ngi ci thin t thn. Con ngi do m m nn hnh vi bt chnh, ngn ng o in, nim t vy, chy theo dc vng, sng theo t o, lm chuyn bt lng. Tri li, nu con ngi bit thc hnh i ng s ha gii c phin no kh au, kin to c i sng chn chnh ch li. C nhn c dy: "iu c thin h ni v ta, i vi tm hn ta, cng nh li cy i vi mt t. Li ni c cy xi tm hn ta, nhng lm cho tm hn ta thm ph nhiu". Chng ta nn nh: cc bc thnh hin, kim c ng ty, thng b li ni, ph phn th phi, thm ch kt n, gim pha ph bng, tuy nhin cc ngi, nhn cch cao qu, bnh tnh thn nhin, cho nn gi c, bn tm thanh tnh. Trong kinh sch c cu:

"Nam M Nht Thit Chng Sanh Hoan H Kin B Tt". Ngha l ngi no mun cuc i an lc, khng phin no, chng kh au, nh cc bc b tt, hy thc hnh i ng trong i sng hng ngy, tt nhin s c mi ngi hoan h khi gp mt. Trong nh Pht, mi cu nim hng danh ch Pht, hoc ch B Tt, nh cu ni trn, u c ngha dy chng ta mt hnh tu, mt php mn tu, mt cng phu tu tp, ch khng phi ch chng ta c tng rm rm, m chng hiu g ht, cho nn chng thc hnh c trong i sng hng ngy, em li an lc v hnh phc. Ngy xa, mt nh hin trit c b v, thng ngy ni nhiu. Mt hm, b v b bnh, khng ni chuyn c, nh hin trit than, hm ng mt, c hi thc hnh, hnh tu nhn nhn, v hnh lng nghe. Ch T c dy: "Tu m khng hc, ng l tu m". "Hc m khng tu, ng l t sch". Ngha l: Ngi pht tm thc hnh vic tu tp, sa i tm tnh ca mnh, nhng khng chu hc hi gio l, khng chu tm hiu Chnh Php, ai ni g cng nghe, ai bo g cng tin, ngi d b d vo ngoi o, d b lc vo t o, ng l m qung. Cn ngi no ch bit lo nghin cu tm ti, hc rng hiu nhiu, khng lo tu tm dng tnh, khng chu qun st t tm, ch lo ph bnh ch trch ngi khc, ch thy li ngi, khng thy li mnh, ng l ci t, ci y, hay ci b ng sch m thi, chng ch li g cho ai c. Th d nh c ngi sut ngy m tin nh bng ca ch, c ngi sut ngy chn tru ngoi ng cho ch, chiu v n nh, tin khng c, tru cng khng! Chng hn nh ngi, pht tm tu hnh, nhn thy ni nhiu, ch gy phin no, gp nhiu kh au, khng ch li g, bn thc hnh theo, php tu tnh khu, nhng khng chu hc, kinh sch gio l, nhm mt nn thinh, bt c ai hi, bt c iu g, u khng tr li, nht nh ngm ming, khng h h mi, d na li thi, cng khng chu ni. Bn ngoi trng qua, c v kh lm, bn trong ri rm, ni tm xo trn, bo tp ti bi, tc gin cnh hng. Ti sao nng ni? Bi v ngi , vn nghe bit ht, nhng khng ni c, li khng chu x, cht cha lu ngy, kho tng tm thc, y trn p lm, nhng chuyn th phi, nhng chuyn chnh t, nhng chuyn ln nh, moi mi th, c ngy h, khng th nhn c, khng thm tu

na! Hnh m khng hc, ng s nh l: nc c cht ngi! ---o0o--Ct Ty Ca o Pht Khng hnh phc no hn an tnh tm Mc ch cu knh ca o Pht l gip con ngi gii thot khi phin no v kh au, xy dng cuc sng an lc v hnh phc ngay hin i. Mun t c iu , chng ta phi hng phc tm ca mnh v an tr tm ca mnh, phi nng nh chnh php, hc hiu gio l v em thc hnh, p dng vo trong cuc sng hng ngy. ? Ch Pht v ch T ging gii tam tng kinh in cng nhm mc ch ny m thi. Chnh php c v nh chic thuyn, thng gi l thuyn bt nh, ch chng ta t bn m, y dy nhng chuyn bt trc, bt nh , phin no v kh au, qua n b bn kia, c gi l b gic ng v gii thot. Con ngi t c gic ng, gii thot mi kh au, tri buc, dnh mc ca chuyn th gian, hng phc c vng tm, vng tng, vng thc, vng nim, tm lin c an tr. T , tuy vn sng ti th gian, nhng tm an nhin t ti, bnh tnh thn nhin trc mi sng gi ca cuc i. Ngay , cnh gii nit bn hin tin. ? Khng hnh phc no hn an tnh tm. ? Nu nh cc c s Pht gio nh cha chin, nim Pht ng, thin vin, trung tm vn ha Pht gio, ngoi vic chm lo pht trin tm mc hot ng, pht trin qui m ca c s, ngoi cc hnh thc nghi l cn thit ca mt tn gio, ngoi cc phng tin thin xo d huyn chn gip ngi s c, vi tm i t i bi, tn tm tn tnh, tn sc tn lc, truyn b chnh php, ging dy gio l, gip mi ngi sng t chn l, thu hiu mc ch cu knh ca o Pht, ct ty ca o Pht, th thc l phc bu lm thay, hnh phc lm thay! Ngi Pht T chn chnh n cc cha chin, hay cc c s Pht gio, ch nn cu hc Chnh Php, t mnh cu chnh mnh, theo li dy ca ch Pht, chuyn ha phin no thnh b , lon tm thnh an tm, tm

phan duyn thnh tm thanh tnh, khng cu bt c iu g khc, nht l nhng iu ch Pht khuyn dy nn b, chng hn nh: tin ti, sc p, danh vng, n ung, ng ngh, v cc s hng th sung sng, cng nhng iu m tn d oan: dng s cu an, cng sao gii hn, xin xm bi qu, coi ngy tt xu. _ ---o0o--Bit Mnh C Phc Trn th gian ny, nu ngc nhn ln chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi giu sang hn mnh, hc thc hn mnh, khe mnh hn mnh, sung sng hn mnh, p hn mnh, a v hn mnh, quyn th hn mnh, may mn hn mnh, nhn nh hn mnh, bnh yn hn mnh, thng minh hn mnh, sng sut hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi tu tp gic ng hn mnh, c an lc v hnh phc hn mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "c phc" hn mnh. Tri li, khi nhn xung chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi ngho hn hn mnh, dt nt hn mnh, yu ui hn mnh, kh s hn mnh, xu x hn mnh, thp km hn mnh, c th hn mnh, xui xo hn mnh, cc kh hn mnh, hon nn hn mnh, n n hn mnh, ti tm hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi khng c sng an lc v hnh phc nh mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "bc phc" hn mnh. Nh vy, r rng chng ta c gi l "c phc", hay ang th hng "phc bo", nu nh chng ta c tay chn, mt mi vn ton, cm n o mc, khe mnh t au, sng lu trm tui, tm tr bnh thng, gia nh hnh phc, cuc sng tng i y , cuc i tng i bnh yn, khng gp hon nn, khng gp him nguy, khng gp tai bin, khng gp chin tranh, khng gp i kht, khng gp k th, khng gp thin tai, ha hon ng t, bo lt cung phong. Khi no b au mt, khng cn nhn thy c g na c, chng ta mi thy gi tr ca i mt, gi tr ca th gic, m hng ngy chng ta khng lu tm. n khi gp thy gp thuc, c cha lnh bnh, i mt tr li nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c phc"! Hoc khi no b bnh bi xi c hai chn, khng cn i ng c bnh thng, phi dng xe ln. n khi khi bnh, c bnh phc nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c

phc"! Hoc khi b nght mi, kh th, chng ta mi thy th ra ht v bnh thng l "c phc"! Th d nh trn mt chuyn my bay, mt chuyn tu thy hay mt chuyn xe la gp tai nn, hng trm ngi thng tch t vong, nhng ngi c sng st chnh l nhng ngi "i phc" vy. H l nhng ngi theo mi tn gio, thuc mi sc dn, thuc mi thnh phn trong x hi, gm mi la tui, nhng im quan trng l: chnh h "tu nhn tch phc" nhiu i nhiu kip trc, mi c sng cn nh vy, ch khng phi do h cu nguyn van xin thnh thn thin a g c, d l ch thnh v khn thit lm, trong lc ng nn, m c u! Chng ta th suy ngh: trong khi lm nn, ngi th cu c M cu gip, ngi th cu B Tt Qun m cu tai, cu kh, cu nn. Vy, khi c hai ngi cng thot c nn, v no thc s t h? Thc s chnh "phc bo" ca mi ngi cu chnh h m thi. Ngi c "phc bo" nhiu hn, thot nn mt cch an n hn, gi l c phc! Ngi c "phc bo" t hn, thot nn vi mt cht sy st, gi l s hn! Ngi ht "phc bo", khng "phc bo", th vong mng, gi l ti s! Thm ch trong s nhng ngi t vong trong cc tai nn, nhiu trng hp c c cc chc sc thuc cc tn gio, c c nhng ngi tng i din thng tha ti cho nhiu ngi khc! Cn chnh h c ti nghip, n lc phi tr, vn phi n tr qu bo, nghip bo nh mi ngi khc vy! Chng ta c bo cng thy c nhng chuyn hnh hng cu nguyn ca cc tn gio, b lt xe trn ng i, hoc trn ng v, gp nn ha hon ti thnh a, ti khu vc hnh l, khin cho hng trm ngi, hng ngn ngi t vong thng tch. iu ny gip cho chng ta nhn nh rt r rng rng: con ngi to nghip bo, d v tnh hay c , cho n lc qu bo chn mui, li khng c phc bo che ch, th cu nguyn van xin cng chng ch li g, chng c hiu qu g. ***

Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c". Ngha l nu nh con ngi khng bit tu nhn tch phc, ch lo to ti to nghip, trong cuc sng u tranh ginh git hng ngy, cho n khi qu bo thun thc, khng ai c th trnh c, d cho ngi l bt c ai trong th gian ny, khng phn bit vua quan, chc quyn hay thng dn, giu sang hay ngho hn, hc thc hay bnh dn, nam ph lo u, tn hay chc sc! ---o0o--Ch Tm Trong o Pht Nng theo gio php Pht Ch Tm Pht dy gip ta i. n b gic ng thnh thi Thot ly phin no cuc i an vui. Trong nh Pht, tam tng kinh in ghi li li dy ca ch Pht, ch B Tt v ch v T S. l thin lm bo hun, ngha l: trong rng thin, c nhiu li dy v cng qu gi. Ngi pht tm tu theo Pht tht kh khn khi phi chn la kinh sch no c trc, sao cho c th hiu bit chnh php r rng v p dng c vo i sng hng ngy. Trong khi c tng kinh sch, ngi tu hc Pht cng gp kh khn vi cc t ng chuyn mn, d l ting Vit, ting Hn Vit, hay cc ngn ng khc, cn phi tm hiu thu o, qua t in, hay nh cc bc thin tri thc ging gii, gip . Sau khi c gng lm mi tm vt qua c s kh khn ny, ngi tu tp thng gp phi ngng ca: d hc hiu rnh r gio l, nhng vn cha vo c o! Th no l: vn cha vo c o? Ngi tu hnh nhiu nm, d ti gia hay xut gia, nu cha duyn, nu cha gp c hon cnh sng o,

ng o, thy o, vo c o, th ngi vn lng vng bn ngoi ca o, vn dm chn ti ch ban u, vn cng phu tu tp chm chp, v cc nghi l nng phn hnh thc, v cc vic lm mong cu phc bo, v tm chp cht nh bin, nhng nh kin ng sai phi quy, v tm mong cu bnh yn sung sng, v tm cha thanh tnh, cn qu lng xn ln xn bn trong, cn b trn duyn bn ngoi chi phi. Thc ra, d o Pht c mt rng kinh in, sch v, thch ng cho mi cn c, trnh , gii thiu tt c cc php mn tu tp t c ch kim, trnh by cc kinh nghim tu hnh t xa n nay, nhng tt c nhng kinh in, sch v u nhm mc ch duy nht l: khai m v ch by cho tt c mi ngi thy r ci "bn tm thanh tnh" ca chnh mnh. Cn bn phn ca chng ta l: ng v nhp c bn tm thanh tnh . Nu khng ng c iu ny, tc l khng sng c vi bn tm thanh tnh, ngi tu tp dng cng phu nhiu, nhng thu lm kt qu chng uc bao nhiu. Ngi no ng v nhp c bn tm thanh tnh, tc l gi c tm bnh thng, l ngi thy o, vo c o. Cho nn, Thin s Ph Nguyn Nam Tuyn c dy: "Bnh Thng Tm Th o", chnh l ngha nh vy. Ni mt cch khc, tt c kinh in gio l ca o Pht c th tm gn vo mt ch, l ch TM, m thi. Nm vng c cha kha quan trng ny ri, ngi tu hc Pht c th m toang c tt c cc cnh ca ca nh Pht, thu hiu nhng li dy ca ch Pht, ch v T s trong cc kinh in, sch v, mc ch thy c con ng gic ng v gii thot, xy dng i sng hin ti c an lc v hnh phc. *** Trong phm vi bi vit ny, chng ta s tm hiu ch TM qua cc kinh in v kinh nghim tu tp thc t ca cc bc tn tc c kim. Mi mc u c cng nng gii by bn tm thanh tnh, hay tm gn vo mt ch, ch r l: ch tM trong o Pht. a .- ch tM qua li dy ca ch Pht 1) Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l: Mi s mi vic u do tm to ra tt c. Cng c cng do tm to, nghip chng cng bi ti tm. chnh l tm sanh dit, lng xng

ln xn, thay i lun lun, thng do tham sn si chi phi, thc y, iu khin, cho nn con ngi thng to nghip bt thin nhiu hn l nghip thin. Chng ta thu hiu l l chn tht ca cuc i l: v thng, khng c g tn ti vnh vin, khng c g l t nhin sanh m khng c nguyn nhn. Lut nhn qu p dng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. Sinh s th s sinh. Nhn no th qu ny. Gieo gi th gt bo. C la th c khi. Cu nguyn vi tm lng xn ln xn, ch em li s bnh an tm tr tm thi. Bnh an thc s ch c cho ngi thin tm. Thin ng, a ngc, tuy l hai tm trng khc nhau, nhng thc s, tt c ch l cc trng thi trong tm ca chng ta m thi. Bi vy cho nn, c bi k nh sau: Ti t tm khi em tm sm Tm dit ri ti cng vong Ti vong tm dit c hai khng chnh thc l chn sm hi. Ngha l: Tt c nhng ti li gy ra, u do tm chng ta ch ng, th phi thnh tm m sm hi, t trong thm tm. T , chng ta pht nguyn khng ti phm, cho nn mi khi tm tham, tm sn, tm si khi ln, chng ta lin bit ngay, dng li, khng lm theo s iu khin, sai khin ca tham sn si, th ti li s khng cn ti phm na. Khi ti li khng cn, tm sanh dit cng lng mt, con ngi sng trong trng thi tch tnh, bnh yn ca tm tr. mi thc l s sm hi chn chnh. *** 2) Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Ty tm bin hin". Ngha l: Mi s mi vic trn th gian ny nh th no, tt hay xu, lnh hay d, ng hay sai, phi hay quy, c hay khng, u do vng tm ca chng ta bin hin ra c. S cm th ty theo tm trng, ty theo c nhn, khng ai ging ai, khng lc no ging vi lc no, khng thi no ging vi thi no, khng ni no ging vi ni no.

Trong sch c cu: "Tm bun cnh c vui sao". "Tm an d cnh ng no cng an". Ngha l: Cng mt cnh vt nh vy, nu c tm s bun phin o no, chng ta khng thy cnh vui cht no. Cn nu chng ta c tm trng hn hoan vui v, d cy kh tri l, cnh vn p vui nh thng. Ci tm hn hoan vui v l chng ta, hay ci tm bun thm l th l chng ta? Cng mt cu ni nh vy, nu tm an n, vui v mt m, chng ta cng cho l: ni ng ni phi, ni sao cng c, ni ngc cng xong. Tri li, tm ang bc bi, ai ni cu no, chng ta cng cho l: ni sai ni by, ni xin ni x, ni bng ni gi, ni hnh ni ti, ni quy ni qu. i vi ngi thn thng yu, tm ca mnh tt, mc d cha chc lc no cng tt c y nh vy. Cn nh i vi k th ngi on, tm mnh khng tt, sn sng gy phin no kh au cho h. H cng kh au nhiu chng no, mnh cng khoi chng ! Vy, hy th ngh xem, chng ta l ngi: c tm thc tt, hay tm khng tt? Chng hn nh l: nu chng ta ang cn s gip khn cp, khi gp tai bin, th vin cnh st chnh l n nhn. Cn nu chng ta ang vi phm lut php, lm chuyn m m, lm n phi php, th bng dng vin cnh st thc chng ng a cht xu no c. Cng mt cu chuyn, chng ta a thch th cho l ng, ngc li khng a lin cho l sai. Ci tm sanh dit, lng xng ln xn, thay i bt thng nh vy, thc khng phi l chng ta. *** 3) Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: bn". "Tam gii tm tn, tc th nit

Ngha l: Khi no dt sch tm trong ba ci, lc chng ta mi thy c nit bn. Ba ci, cn gi l tam gii, l: dc gii, sc gii v v sc gii. Khi tm tham ni ln, chng ta sng trong dc gii, tc l cnh gii m nhim tham dc, cm thy au kh trin min v lng tham ca con ngi khng y, khng bao gi tha mn c. Con ngi sng trong dc gii lc no cng cm thy khao kht, thiu thn, c bao nhiu cng khng thy , cho nn lun lun chy n chy o, tm kim ng dc: tin ti, sc p, danh vng, n ung v ng ngh.

Khi tm sn ni ln, ngay lc , chng ta sng trong sc gii, tc l cnh gii chp cht sc tng, lng nh thiu t, sc mt ti xanh, v s tc gin, v s bt mn. D tm tham khng cn, tm sn cng tai hi v cng. ** * 4) Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Nht nim sn tm khi, bch vn chng mn khai. Ngha l: Mt khi tm nim tc gin, sn hn khi ln m chng ta khng t km ch, khng t khc phc, th bit bao nhiu, trm ngn vn chuyn kh khn, au kh, chng ngi tip ni theo sau . Khi tm si ni ln, chng ta sng trong v sc gii, tc l cnh gii v minh, rt d lm ng lc no, m tn d oan, rt d dng to ti to nghip bng cch: hm hi tr th, lp mu tnh k, vu khng co gian, tha gi kin tng, khng cn bit hu qu kh au i vi cc ngi khc v gia nh h. Nhng giy pht ngu si, lm ln thng l nguyn nhn ca nhng s hi tic, au kh sau , cho mnh v cho ngi khc, c khi ko di trin min sut c cuc i. Bi vy cho nn, phi dp tr tn gc cc tm tham sn si, trong kinh sch gi l: tam c, chng ta thot ly tam gii gia, cuc sng mi an lc v hnh phc. ** * 5) Trong Kinh A Di , c Pht c dy: "Ngi no gi c nht tm bt lon, trong mt ngy cho n by ngy, khi lm chung gi tm khng in o, th ngi c vng sanh ty phng". 6) Trong Kinh i Tp, c Pht c dy: "Nu thng xuyn gi c chnh nim, tm khng lon ng, dt tr c phin no, th chng bao lu c thnh qu v thng b ".

Ngha l: Ngi tu tp phi lun lun qun st tm chnh mnh, lun lun gi gn chnh nim, lun lun nim Pht, khi vng tm vng tng vng thc vng nim khi ln, lin bit, khng theo. Nh tm c an nhin t ti, khng lon ng, dt tr c phin no, gi l: nht tm bt lon. Nh cng phu tu tp , chng bao lu c thnh qu v thng b . Khi lm chung gi c tm khng in o, cho nn c vng sanh cnh gii tnh . Mun lm c iu ny, mun gi c tm tr nht nh khng lon ng, con ngi phi thu hiu v thc hnh qun t nim x, gm c: thn, th, tm, php. Qun thn bt tnh, ngha l qun tng tm thn my chc k l ca mnh ch l mt tp hp nhng th khng sch, c bc bn ngoi bi lp da cng chng my g sch s cho lm, con ngi thy r: tm thn ny khng phi l mnh, ng bn tm chuyn cn hay mt, cht ri cng b li, chng ai dm n gn. Cho nn khi sng ng qu chm sc v nung chu, khi cht ng bn tm chuyn em chn hay em thiu. Qun th th kh, ngha l qun tng s cm th, th nhn l kh, con ngi thy r: cng chp cht chuyn i, chuyn th phi phi quy, cng th nhn nhiu cm gic, cng au kh nhiu m thi. Cho nn ai ni iu g khng ng chnh php, th cho qua lun, ng nh lm chi v ch, ng ngh suy g c. Ni vn tt l: Th nhiu th kh nhiu, chp nhiu th mt nhiu. Bung x th thanh thn, tha th th th thi. Tuy chuyn rt n gin, thc hnh khng d dng, nhng khng phi bt kh. Qun tm v thng, ngha l qun tng ci tm nh hp ca mnh lun lun thay i, sanh dit lin min, mi ngh th ny lin ngh th khc, lc thng yu m ui lc th hn ngp trn, lc thn lc th, lc vui lc bun, lc thng lc ght, lc hin thin lc gian t. Tm ca chng ta lun lun dnh vi cnh trn bn ngoi, kinh sch gi l: tm phan duyn. Cnh trn bn ngoi p mt, va tai, thun , th sanh tm vui thch. Cnh trn bn ngoi chi tai gai mt, nghch , th sanh tm tc ti. Nu c theo s sai khin ca ci tm v thng nh vy, chng ta to tc khng bit bao nhiu nghip chng, cho nn tri ln, trm lun trong sinh t khng bit bao nhiu i, bao nhiu kip! Ngy nay tm mnh hay tm ngi khc cha thin, ngy mai tm mnh hay tm ngi khc s thay i tt hn, nh c cng phu tu tp. Qun php v ng, ngha l qun tng cc php trn th gian ny u khng c bn th nht nh, gi l: v ng. Cc php, tc l tt c s s vt

vt trn i, khng c ci g c nh, khng phi t nhin sanh ra, khng phi t nhin dit i. Tt c ch l mt dng chuyn bin khng ngng. Con ngi thy mt . Chuyn g ri cng i thay, ri cng qua mau. ng ph sc, ng bn tm vi cc php sanh dit ca th gian. *** 7) Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Ch php tng nhn duyn sanh". "Ch php tng nhn duyn dit". Ngha l: Mun s mun vt trn i ty theo nhn duyn m sanh ra, cng ty theo nhn duyn m dit i. Khng c vic g, vt g, c thc tng, tn ti vnh vin. Ngi ta chi mnh do mnh gy nghip bt thin cm vi ngi. Ngi ta chi mi mi ming th cng ngng thi, tc gin lm chi cho mt! ng a ci bn ng ca mnh, tc l ci ti, ci ta, ty phng gi l "EGO", ra hng nhng ngn la ca th gian, th mnh u c b t chy, u c b nhit no, u c b kh tm, u c b ngy n khng ngon, ti ng chng yn. Ngn la khng th t h khng c, s t dp t?t thi. V ng n gin l nh vy , an lc l nh vy ! ** * 8) Trong Kinh Th Lng Nghim v Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: "Sanh dit k dit, tch dit hin tin". "Sanh dit dit d, tch dit vi lc". Ngha l: Khi no cc tm sanh dit, tc l tm tham sn si, ni ln ri lng xung, sanh khi ri dit i, khng cn na, gi l: sanh dit, th tm tr bnh yn lng l, khng xo trn, gi l: tch dit hin tin, hay tch dit vi lc, tc l cnh gii an lc, nit bn t ti, hin ngay trc mt. Tm trng bt an v nhng nim sanh dit, gi l: tm chng sanh. Tm sanh dit dit ri, khng cn lng xng ln xn na, tr nn tm khng tch, trng khng v tch tnh, hon ton thanh tnh, gi l: bn tm thanh tnh, hay: tm bnh thng, chnh l: tm Pht.

iu ny thc d hiu, v nh khi cn cu lng xung ht, ly nc c tr thnh ly nc trong. Mt bin sng ng tr thnh mt bin thi bnh. Tm lon ng tr thnh tm thanh tnh. Khng cn phi tm tm Pht u xa. Nhng thc hin c iu ny l c mt i tu tp, tu tm dng tnh, gi gn gii lut, lnh d lm lnh, qun st tm . Chng ta cn phi hnh tr cc php mn, d thin tng, tnh tng, hay mt tng, tc l: thin qun, ta thin, thin hnh, t oai nghi thin, tng kinh, nim Pht, tr ch, cho n mc rt ro, t c trng thi: nht tm bt lon. ** * 9) Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Lc cn chnh l ci gc ca sanh t lun hi". "Lc cn cng l ci gc ca gii thot nit bn". Ti sao vy? Bi v, lc cn ca chng ta, tc l su gic quan, gm c: nhn, nh, t, thit, thn v , khi tip xc vi lc trn, tc l su trn cnh bn ngoi, gm c: sc, thanh, hng, v, xc v php, m khng m nhim, khng dnh mc, khng sanh lc thc, trong kinh sch gi l: lc tc, th chng ta u c b phin no, trong lng u c ni sng gi, gi l: tam bnh. D hng ngy vn tip xc vi mi ngi, mi cnh trong cuc i, chng ta khng tham, khng sn, khng si. Gi gn c nh vy tc l chng ta gii thot khi phin no kh au, sng trong cnh gii nit bn an lc, ngay hin i vy. Mt trng thy hnh sc th nhn bit r rng ngi no l ngi no, mn no l mn no, nhng tm khng khi nim thng hay ght, a hay khng a. Tai nghe thy ting th nhn bit r rng l tn thn hay ph phn, nhng tm khng khi nim khoi ch hay bc bi. Mi ngi thy mi th nhn bit r rng l mi hng g, nhng tm khng khi nim thch hay khng thch. Li nm v th nhn bit r rng l v g, nhng tm khng khi nim khen ngon hay ch d. Thn xc chm th bit r rng l tt hay xu, nhng khng khi nim d chu hay kh chu. Tm ngh suy th nhn bit r rng l ng hay sai, phi hay quy, nhng tm khng khi nim k th, k, so snh, hn thua, tranh chp. Do , chng ta u c b ko li, u c b ct tri vo chuyn thng thng ght ght, u tranh tranh u, lp i lp li, ni ti ni lui, ni xui ni ngc, c mt khen ch, ngha l chng ta thot khi vng trm lun sanh t kh au vy.

*** 10) Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Cn bn ca sanh t lun hi l: Vng tm". "Cn bn ca b nit bn l: Chn tm". Ngha l: Chng sanh s d b trm lun sanh t, bi v sut ngy ny qua ngy n, lun lun sng vi vng tm, tc l tm lng xng ln xn, lun lun thay i, khi vui khi bun, khi thng khi ght, khi khen khi ch, khi tn thn khi ph phn. Mun tm tr sng sut thanh tnh, an nhin t ti, chng ta cn qun st tm chnh mnh: Khi cc vng tm ni ln, chng ta lin bit, khng theo, nh vy vng tm lng xung, dit mt, chn tm hin ra r rng. Bn tm thanh tnh, hay chn tm bt sanh bt dit, khng sanh khng dit, thng hng, vnh vin, lun lun hin hu. Ch c vng tm: tham lam, sn hn si m, mi c sanh v dit, m thi. Chng hn nh khi gp chuyn bt nh , tm lin khi sanh bc tc on gin. Lc , chng ta qun mt bn tm thanh tnh ca mnh, tc l qun mt mnh l ai, ch bit tc tc gin gin. Lu sau ngui dn, tm tr li trng thi bnh thng, tm sn hn dit i, khng cn na. Sanh dit c ngha l nh vy. Chn tm, tc l bn tm thanh tnh m ngi no cng c, khng phn bit tn gio, nam n, mu da, sc tc, ngn ng, hc thc, giu ngho, a phng, quc gia, thi gian hay khng gian. Gio l ca o Pht cao siu mu nhim ch ch by r rng chn l khng phn bit, khng k th, tt c mi ngi u c th hiu mt cch r rng. Mun lm c iu ny, mun chn tm hin hin, chng ta cn phi thu hiu v tu tp bn tm rng ln, trong kinh sch gi l t v lng tm, chnh l: t, bi, h, x. Khi c tm t v tm bi, chng ta s d cm thng vi mun loi, nht l vi loi ngi, vi nhng ngi chung quanh, gn nh cha m, v chng, con chu, xa hn nh b con, lng ging, bn b. Do tm gin tc, tm sn hn c th gim bt, nh bt i. Khi c tm h v tm x, chng ta s bt c cc tm ganh t, tm k, tm hn thua, tm c chp. Cho n khi no t v lng tm trn y, vng tm tan bin, tm tr nn an nhin t ti, chn tm hin hin. y mi chnh l ngha thit yu ca vic tu tm dng tnh theo o Pht:

Trong tm khi nim, nu gic kp thi, lin bit khng theo, l: chn tm. Trong tm khi nim, nu cn m mui, khng gic kp thi, lin theo nim , tr thnh: vng tm. Cng v nh l: Khi c gi thi, mt bin ni sng, gi l bin ng, v nh ci tm lng xng ln xn. Mc d gi thi, mt bin vn yn, l bin thi bnh, cng v nh l: bn tm thanh tnh, hay: tm bnh thng.

iu ng quan trng khng phi l vng tm thay i bt cht, bt thng ni trn, m chnh l ci chn tm, khng sanh khng dit, khng d khng sch, khng tng khng gim, ca tt c chng ta vy. Hiu c, nhn c: th no l chn tm, chnh l mc ch cu knh ca o Pht, c c Pht ging gii r rng trong Kinh Th Lng Nghim, Kinh Tm a Qun, Bt Nh Tm Kinh, v trong nhiu b kinh khc. ** * 11) Trong Bt Nh Tm Kinh, c Pht c dy: "Chiu kin ng un giai khng nht thit kh ch". Ngha l: Khi ng c bn tm thanh tnh, soi xt thy r nm un u khng, tm khng cn ngn ngi, khng cn s hi, chng ta s vt qua c tt c mi kh ch, xa la in o mng tng, t c cu knh nit bn. Th no l: "Xt thy nm un u khng"? Nm un gm c: sc, th, tng, hnh, thc. Phn thn xc, c hnh tng, nhn thy c bng mt thng, gi l: sc. Phn tinh thn, hay tm linh, khng hnh tng, khng nhn thy c bng mt thng, gm c: th, tng, hnh, thc. Chng ta nn bit rng: ngun gc ca mi s au kh trn th gian ny u do tm c chp m ra. Chng ta c chp iu g? Chng ta c chp rt nhiu th. ** * 12) Trong Kinh Vin Gic, c Pht c dy: Con ngi v v minh cho nn c hai th chp: chp ng v chp php. l hai nguyn nhn chnh gy ra phin no v kh au ca cuc i. Khi no hiu c mt cch r rng v ph tr c hai nguyn nhn chnh gy ra kh au ny, chng ta s tm c an lc v hnh phc thc s, ngay trong cuc sng hin ti. Chp ng c ngha l: Con ngi thng chp ci sc thn gi tm v ci vng tm v thng, trong kinh sch gi chung l: ng un, li cho l thc,

li tng chnh l mnh, cho nn mi phin no v kh au. Ci sc thn gi tm nng my chc k l ny ca con ngi bao gm bn th: t, nc, gi, la, trong kinh sch gi l: thn t i, khng phi l thc. Ti sao vy? Bi v nu sc thn t i ny thc l ca con ngi, th n phi tun lnh v ty thuc quyn x dng ca con ngi. Con ngi ai ai cng mun ci thn t i ny tr mi khng gi, khe mi khng au, cn mi khng hoi. Nhng, t xa n nay, t ng sang ty, t hong gia n dn chng, t giu sang n ngho hn, t hc thc n bnh dn, c ai c toi nguyn nh vy u? Vy m ai ng n n, con ngi lin ni xung, nht nh n thua , nht nh vc n kin, nht nh i bi thng, nht nh lm ti lun, cho h gin cho n, khng th nhn ni, ch nhm bo v ci thn t i vn gi tm, vn khng thc ny, ri mt ngy kia, d-munhay-khng, mi ngi u phi b li, i sang th gii khc, ti sinh kip khc, vi c mt ng nghip bo bt thin chng lnh chng cht! ? ngoi ngha trang, u phi ch c m phn cc c trm tui m thi! Khi hiu c sc thn t i khng thc, th nhng th ph thuc nh: nh ca, tin bc, danh vng, a v, cn c ngha g na u, m ham mun tranh chp, u st pht, hn thua c mt, cho i thm au kh? Ci thn t i cn phi b li, th c th g em theo c ch? C em theo chng, chng qua l ti, l nghip, to trong i m thi. Sc thn t i my chc k l l nh vy , cn vng tm th sao? Ci vng tm th lng xng ln xn, thay i lin min. Con ngi b kh au nhiu i nhiu kip, bi v, chp lm vng tm lng xng ln xn, thay i lin min, cho l mnh, ri nng theo , cht vui cht bun, cht ci cht khc, sut ngy sut m, sut thng sut nm, sut c i ny, v nhng i sau! Vng tm gm c: tm th, tm tng, tm hnh, tm thc. Ci tm ngh suy, tnh ton hn thua, lng xng ln xn, sut ngy sut m, lc sanh lc dit, khng phi thc l chng ta, ch l vng tm. Xt thy nm un u khng, sc tng v vng tm u khng thc, con ngi ph c s quan trng ca bn ng, dp c t i, thot c phin no, khng cn kh au, cho nn tm tr an nhin t ti. l gio l v ng ca o Pht. Chp php ngha l: i vi tt c cc php trn i, bao gm mi s mi vic th gian, con ngi chp cht kin c nhn, thnh tch kh nng, suy ngh hiu bit, kin thc s hc, kinh nghim bn thn, khng mun thay i, khng mun ci thin, khng mun sa cha, khng mun chuyn ha,

khng mun nghe ai, bt c hai tai, ch m ci ming. Thm ch bit rng mnh ngh sai, lm sai ni sai, tin by hiu lm, cng vn chp cht! i ngi chng qua ch l hi th, khi th hi ra m chng ht vo c na, th h t vong! i ngi ch l tm vay mn t, nc, gi, la, t bn ngoi, bi b cho t, nc, gi, la, bn trong thn, tng ngy tng gi, tng pht tng giy. Khi khng vay mn na, con ngi khng tn ti c. Ch v cuc sng quay cung, con ngi mi lo kim tin, bn lo hng th, bo bo gi gn ca ci, mt mi, danh vng ho huyn, lc no cng tng: "i cn di m", cho nn hn thua tng cu tng li, kim chuyn u tranh, chim ot ti sn, danh li ph du, ginh git ming n, dng chuyn tha kin, i hi bi thng, tin bc phi nhn, ch bit li mnh, bt k hi ngi, em li kh au, cho bao ngi khc. Bi vy chnh mnh cng chu au kh phin no, tm tr lun lun bt an. ** * 13) Trong Kinh Tnh Danh, c Pht c dy: Mt tri mt trng vn thng sng t, ti sao ngi m li chng thy? Cng vy, bi v nghip thc che y, chng sanh thng bit m c phm, cho nn chng thy th gii Nh Lai thanh tnh trang nghim, chng nhn ra bn tm thanh tnh thng hng. 14) Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: Tt c chng sinh u c bn tm thanh tnh. Chng sinh chng nhn thy c, v b v minh che lp. Ngha l: Con ngi ai ai cng c bn tm thanh tnh, cng nh mt tri mt trng lun lun sng t. Ch v tm tham lam ca ci tin bc, hoc v tm sn hn t i cao , hoc v tm si m c chp, v nh my en che lp mt tri mt trng, cho nn con ngi mi to ti to nghip, lm cho tm tr lon ng, thng xuyn bt an, in o lon cung, ri tri ln vo vng sanh t lun hi, mun kip trc, v s tip tc tri ln, mun kip v sau, nu nh khng chu dng nghip v chuyn nghip. Vi s tin nho nh, quyn li khng ng k, con ngi cn c th tnh thc, dng c nghip, dp tm tham, khng tha kin ngi khc, khng gy no lon cho ngi, v gia nh ca h. Nhng khi kin tha i tin bi thng vi triu

 la, con ngi thnh ma, ti tm mt mi, liu mng a chn, ht bit l phi, nhm mt lm cng, ti u cng c. Mnh lc ca ng la qu thc l vn nng, thng chng bng, li ko khng bit bao nhiu chng sanh u m, vo vng ti nghip, t xa n nay! Chnh v bit m c phm, nghip thc che y, v minh che lp, con ngi chng thy c th gii Nh Lai trang nghim, bn tm thanh tnh. Chng ta l ngi tnh thc, ang tu hc chnh php, ang mun tr v ngun ci, ang mun chuyn ha cuc i ca mnh, ang mun thot ly sanh t lun hi, cng phi nn ht sc cn trng, cn trng v cn trng! *** 15) Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Qu kh tm bt kh c, hin ti tm bt kh c, v lai tm bt kh c. Ngha l: Chuyn qu kh qua ri ng luyn tic, ng nh ngh lm g cho bn tm, ch gieo thm nghip chng ch chng ch li g. Mun lm c iu ny, trong gia nh hay ngoi x hi, chng ta cn phi c tm v tha, lng, bit tha th, bit cm thng, ni chung l tm t bi. Chuyn hin ti ri cng qua mau, c nu ko cng chng c, c lo u phin mun cng chng ch li g. Chuyn tng lai cha n, lo lng, u t, su mun cng chng ch li g. Chi bng chng ta gi gn tm tr c nh nh, bnh tnh, thn nhin, c phi khe hn khng? Chuyn g phi ti n s ti, lo s cng chng ngn cn c u. chnh l nghip qu, nghip bo, cn gi l: qu bo. Hiu su c lut nhn qu, chng ta s bnh tnh thn nhin chp nhn qu bo xy n. Nu khng mun c qu bo xu, chng ta phi chm dt gy nghip nhn xu, tc l chm dt tm tham sn si, tc l dng ba nghip thn khu bt thin. Trong kinh sch gi l: dng nghip v chuyn nghip. ** * 16) Trong Kinh Tnh Danh v Kinh Tm a Qun, c Pht c dy:

"Tm tnh th tnh". "Tm a bnh th th gii bnh". Ngha l: Khi nhng vng tm vng tng, vng thc vng nim dt sch, ngi tu tp khng cn tham, khng cn sn, khng cn si. n y, ngi tu tp t c cnh gii bt nh, tc l khng cn kt hai bn, khng cn th phi, khng cn phi quy, khng cn tranh chp, khng cn hn thua, khng cn to ti, khng cn to nghip, khng cn c chp. Trong kinh sch gi l cnh gii: v tm v nim, hay l cnh gii: nht tm bt lon. Lc , tm tnh, tm a bnh, tm v qui ngi, v hu khng b, vin ly in o mng tng, tc l tm an nhin t ti, khng cn iu g c th ngn ngi c, gy lo s khng khip c. Do , chng ta xa ri nhng th in o, la b c mng tng, t c cu knh nit bn. Mi ngi chung quanh cm thy an n, yn tm, khi sng gn ngi tu tp c tm tnh, tm a bnh. Th gii chung quanh thanh bnh, quc an ninh, chnh l ngha nh vy. ** * 17) Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Chng chng h lun k tm tc lon". "Nhc c nh gi tm tc bt tn". Ngha l: Ngi no bn lun mt cch v ch nhng chuyn th phi, ng sai phi quy, tranh ua hn thua, tm ca ngi tc nhin lon ng. Cn ngi no khc ch c tm nim ca mnh, ngi c c cnh gii thin nh, d l s thin, nh thin tam thin, hay c t thin, tc nhin tm khng cn tn lon na. Khi tm a, hay tm thc ca con ngi, hon ton khng tch, trng rng lng l, lng lng thanh tnh, khng cn cha chp nhng vng tm, vng tng, vng thc, vng nim no c, th tr tu bt nh t bng sng. Tm c thanh tnh th cnh vt cng thanh tnh, chng sanh chung quanh cng c bnh yn. *** 18) Trong Kinh V Tng Hu, c Pht c dy:

Tm trc ngh c, nh m my en che khut mt tri. Tm sau n nn ngh thin, nh ngn uc sng tiu tr hc m. Ngha l: Ci tm in o o in, ci vng tng lng xng ln xn, to ti to nghip ny, lun lun ngh n cc iu c, iu bt thin, li mnh hi ngi, l nguyn nhn chnh dn chng sanh vo vng sanh t lun hi, vo cnh gii en ti, nh m my en che khut mt tri. Khi gic ng chnh php con ngi bit n nn sm hi, b c lm thin, tm tr bnh yn sng sut, tam c o lnh xa, con ngi gn vi cnh gii nit bn hn, nh ngn uc sng tiu tr hc m. Cho nn lm sao hng phc v an tr c ci tm ny chnh l trng tm ca o Pht. *** 19) Trong Kinh Php C, c Pht c dy: "Thng vn qun khng bng t thng mnh". "T thng tm mnh l iu cao qu nht". Thng c vn qun, con ngi tm thu c quyn lc, danh vng, tin ti, ca ci vt cht, mi th trn trn i. Nhng tm ngi vn sng trong tam gii: dc gii, sc gii, v v sc gii, cho nn vn cn phin no kh au, vn cn sanh t lun hi. Mun xut c tam gii gia, chng ta phi lun lun qun st tm chnh mnh: Khi no tm tham, tm sn, tm si ni ln lin bit, khng theo. Lc chng ta t thng mnh: tc l t km ch hnh ng, ngn ng, ngh ca chnh mnh. Ngi ta cng kch, khch bc, vu khng, ph bng, ph phn, m l, s nhc, mng nhic, ngi no phn ng nhanh, tr a nng n th d qu, thng qu. Ngi no t thng tm mnh, nhn nhn c m khng thy nhc nhn, nhn m khng nhc, tm tr vn an nhin t ti, mi ng knh phc, mi l iu cao qu nht. Mun lm c nh vy, tc l mun t thng tm mnh, chng ta cn phi tu tp ba mn hc gii thot, cn gi l tam v lu hc, l: Gii, nh, Tu. Gii l ranh gii, l hng ro ngn nga chng ta to ti to nghip.

Pht T ti gia c 5 gii phi gi, l: st, o, dm, vng, tu. Tc l: khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ru. Pht T pht tm xut gia, tr thnh tu s, phi gi 10 gii, 250 gii, hay 348 gii, ty theo thi gian v cng phu tu tp. Nh gi gn nghim ngt cc gii lut, cho nn khng to ti to nghip, tm mi c an nhin t ti, trong kinh sch gi l: tm thin nh. Khi tm an nh c bao nhiu, tr tu bt nh pht sanh by nhiu, nh chng ta thm tinh tn, thu r chnh php, tin nhanh trn con ng gic ng v gii thot. ** * 20) Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Khng hnh phc no c th so snh vi s yn tnh ca tm tr". Ngha l: Trn th gian, con ngi cm thy hnh phc di nhiu kha cnh khc nhau. C ngi cho rng: giu sang quyn th, nhiu tin lm ca, danh vng a v, l hnh phc. Thc s, nhng ngi nh vy vn cn kh au phin no v sanh t lun hi, vn sng vi vng tm in o, trong tm tr khng thc s c an lc. Cho nn, hnh phc ti thng chnh l s yn tnh ca tm tr. Ti sao vy? Bi v, s yn tnh ca tm tr c th gip con ngi t c gic ng v gii thot. ** * 21) Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Tm khu nht nh". Ngha l: "Tm khu khng khc". Tm ngh sao, ming ni vy. Ming thng ni tt, tm nn ngh tt. Nh vy, cuc sng mi c an lc. Ngc li, tm ngh mt ng, ming ni mt no, ming ni nh vy, tm khng nh vy, nn sch c cu: Ming th ni ting nam m. Trong lng cha c mt b dao gm. trn i ny, ai ly thc o lng ngi. Trong sch c cu: Tri nhn tri din bt tri tm, ngha l: bit ngi ch bit mt, khng bit c tm a. Cho nn ch T c dy: Phn quan t k, ngha l: hy quay li, qun st tm chnh mnh, gi tm khu nht nh. ***

22) Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Ch tm nht x, v s bt bin". Ngha l: Khi khc ch c tm , tr tm mt ch, bng cch tng kinh, nim Pht, thin qun, qua s hiu bit chnh php, tm tr bnh tnh thn nhin, khng cn chuyn g ci v na, tranh chp na, cho nn khng c s vic g ngi tu tp khng hiu bit sng t, r rng, khng bin lun c mt cch thng sut. iu ny gii thch rng: khng c v Pht no khng bit thuyt php sanh. *** b .- ch tM qua li d?y ca ch t: 1) Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: "Tm thng th thuyt thng". Hnh gi no thc tm tu hc, khng phn bit ti gia c s, hay xut gia tu s, tm tr thng sut, t c n u, thuyt ging thng sut, n mc , li ch chng sanh. V nh trc c hc hnh nghim tc, chn tu thc hc, sau mi c th lm thy ch dy ngi khc. *** 2) Thin s B Trng Hoi Hi c dy: "Tm a nhc khng, tu nht t chiu". Ngha l: Khi tm a, hay tm thc, hon ton trng rng, lng l, lng lng, thanh tnh, khng cn cha chp nhng vng tm, vng tng, vng thc, vng nim no c, th tr tu bt nh t bng sng. Cng nh my en tan bin ht, tc l phin no khng cn na, tm thc khng tch, th mt tri tr tu t chiu sng. Tm c thanh tnh th cnh vt cng thanh tnh, chng sanh chung quanh cng c bnh yn. Mt cn phng tm ti ngn i, nhng ch cn bt in mt ci, hay em vo mt ngn n, th lin sng t ngay, u cn i ngn nm sau na, mi chu sng li. Cng vy, khi con ngi chu mi ngn uc tr tu ca mnh

vi ngn uc chnh php ca ch Pht, ch T, th ngn uc tr tu ca mnh cng bng sng ln ngay. Giy pht bng sng , trong thin tng, gi l: ng o. *** 3) Thin s B Trng Hoi Hi c dy: "Tm cnh khng dnh nhau l: gii thot". Ngha l: Chng ta vn thy, vn nghe, vn hiu, vn bit tt c cc cnh trn trn i, trong kinh in gi l: kin vn gic tri, nu tm khng dnh mc, th khng phin no. Khng phin no tc l gii thot. Tht l ht sc n gin! L l tuy cao siu vi diu, nhng ht sc thc t. Bt c ai cng c th lm c, khng cn phi th ly, cng kin, khng phn bit tn gio, sc tc, ngn ng, ngh nghip, xut x, hc thc, nam n, gi tr, b ln, giu ngho, sang hn. Tm khng phan duyn theo cnh trn l: gii thot! ** * 4) S T Thin phi Trc Lm Trn Nhn Tng c dy: "i cnh v tm mc vn thin". Ngha l: Khi no i trc cnh trn, tm khng cn dnh mc, khng khi bt c tm nim g, trong kinh sch gi l: v tm v nim, tc l khng cn khi tm tham sn si, thn nhin trc s thnh suy, thng trm ca i sng, bnh thn trc nhng li khen ting ch, vt qua c sng gi ca cuc i, tc nhin tm s c khinh an, t ti, l: thin nh nit bn Con ngi sng trn i, mt, tai, mi, li, thn v , thng xuyn tip xc vi cc cnh trn: hnh nh, m thanh, mi hng, mi v, xc chm v k c. Khi con ngi tip xc vi cc trn cnh, m b dnh mc, tc l: trong tm khi nim thng hay ght, khen hay ch, a thch hay tc gin, u gi l: lon tm vng tm. Khng khi bt c tm nim no c, gi l: nh tm, hay: tm thin nh. y chnh l ct ty, l mc ch cu knh ca o Pht vy. ** * 5) Ch T c dy:

"Lc cn tip xc lc trn, khng sanh lc thc, l: gii thot". Ngha l: Thng ngy, khi sng trong ci i ny, su cn tip xc vi su trn, m khng sanh tm dnh mc, khng sanh tm lon ng v tham sn si, trong kinh sch gi l: lc thc hay lc tc, th chng ta s c t ti, gii thot ngay hin i. Mt trng thy sc, tai nghe thy ting, mi ngi bit mi, li nm bit v, nhng m ng khi nim thng hay ght, thch hay khng thch, nu nh c khi nim ri th cng ng theo. Nh vy chng ta u c g gi l phin no, kh au na, tc l c gii thot. ** * 6) Thin s M T o Nht c dy: "Tc Tm th Pht ", hay: "Pht tc Tm, Tm tc Pht". Ngha l: Tm ca chng ta chnh l Pht, Pht chnh l tm ca chng ta. Khi chng ta hnh ng, ni nng hay suy ngh bt thin, li mnh hi ngi, tc l tam nghip khng thanh tnh, tm Pht n mt. Khi chng ta hnh ng, ni nng hay suy ngh hin thin, li mnh li ngi, tc l tam nghip thanh tnh, tm Pht hin hin. Thc l n gin! V khng chu hc hiu gio l, bit bao nhiu ngi gi l Pht T, ti gia hay xut gia, tin theo o Pht, khng khc g ngoi o. Ngoi o ngha l: tuy vn th tng Pht, ti gia hay l ti cha, nhng vn thng ngy ngoi tm cu o, ch bit lo chuyn cng kin l nghi, dng s cu an, cng sao gii hn, cu khn van xin, cu nguyn khn vi, th mi iu, nhng khng hiu khng bit Pht ni u? Ngoi tm khng c Pht, cu Pht ngoi tm, l ngha l g? Pht khng trong cha, khng trong cc pho tng, bng vng hay bc, bng ng hay cy. Pht khng trn my, trn non hay trn ni. Pht khng di sui, di sng hay di bin. Chng ta khng cn phi i n x n xa xi, hay bt c ni u, mi thy c Pht. Pht ang ngay trong tm ca chng ta.

Khi thy ngi no vo cha, van xin cu khn ch Pht ban cho iu ny iu kia, ch T thng dy: Ngi cng Pht i tm Pht! Ngha l: ch Pht b nhng iu phin no, ch dy php mn tu tp gii thot, thnh Pht, chng ta khng chu tu hc, t mnh thot ly phin no kh au, tri li chng ta van xin cu khn nhng iu phin no, chng hn nh: tin ti, danh vng, c g c ny, nht bn triu li, bun may bn t, thi u u , bnh yn v s, nh cao ca rng, iu cui cng l: cu vng sanh cc lc quc! Cu khng c, kh l ci chc! Cu bt c, tc kh khng sai! *** 7) Ch T c dy: "Tm, Pht, chng sanh, tam v sai bit". Ngha l: Tm, Pht v chng sanh, c ba khng khc, khng sai bit. Trong kinh nht tng c cu: Nng l s l tnh khng tch, ngha l: Pht v chng sanh tnh thng rng lng. Tm ca ngi no khng cht cha bt c hnh nh ca chng sanh trong ba ci, su ng, hon ton trng rng, tnh lng, tm ngi chnh l tm Pht. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit chng sanh giai hu Pht tnh", ngha l: tt c chng sanh u c Pht tnh, Pht tm, chnh ngha nh vy. *** 8) Ch T c dy: Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng. Ngha l: Khi no ba nghip thn khu thanh tnh hon ton, tm ca chng ta ng vi tm ch Pht ty phng. Bit sng vi bn tm thanh tnh thng hng, ngay hin ti, l cnh gii nit bn an lc. Ni mt

cch khc: khi ba nghip cha thanh tnh, con ngi sng au kh trong tam gii, khi ba nghip hng thanh tnh, con ngi sng an lc trong nit bn, nh khi c Pht cn ti th, ch khng phi i sau khi cht mi vng sanh ty phng. Mi ngi u c mt kho tng tm thc, cha y nhng hnh nh m thanh t ngy xa cho n by gi, nhng chuyn th phi phi quy, nhng nh kin ng sai, nhng ngi thng k ght, nhng li ni d nghe kh nghe, do tam nghip thn khu gy ra, cho nn tm trng lc no cng bt an, cha c thanh tnh, lun lun phin no kh au v trm lun sanh t. Nu pht tm tu tp, chng ta phi c gng dn sch ci kho tng tm thc ca mnh, mi c th gic ng c chn l, gii thot khi tam gii kh au. Kho tng tm thc c dn sch, trng trn, trong kinh sch gi l: Nh Lai Tng. *** 9) Ch T cng c dy: "Ni cn khc nim chi cng". "Ngoi hong bt tranh chi c". Ngha l: Bn trong tm, ngi tu tp cn khc ch tp nim, tc l khng theo cc tm nim hn tp, lng xn ln xn, mi chnh thc l: cng phu tu tp. Bn ngoi, ngi tu tp gi gn c bng cch khng tranh ci, ni nng lun lun ng chnh php, im lng cng lun lun ng chnh php. ** * 10) Ch T c dy: Tc v ngha s. Th cung lon tm. Tc hu ngha s. Th tnh ng tm. Ngha l: Lm vic v ngha: em li phin no kh au, li mnh hi ngi. L tm cung lon.

Lm vic c ngha: em li an lc hnh phc, cho mnh v cho ngi. L tm tnh ng. *** Tm li, trn cuc i ny, d giu sang hay ngho kh, d tr thc hay bnh dn, d nam ph lo u, d da trng da en hay da mu, d vua cha hay dn chng, ni chung, bt c ngi no cng c hai th bnh: thn bnh v tm bnh. i vi thn bnh, chng hn nh au rng, nhc u, s mi, cm cm, au tim gan t ph thn, con ngi cn ti kh nng tr bnh ca cc v thy thuc, d ng y hay ty y. phng nga thn bnh, c nhng phng php tp th dc, nhng cch dng sinh khoa hc, nhng ch n ung thch ng vi tng la tui, v tnh trng sc khe c nhn. Cn i vi tm bnh, chng hn nh tm tham sn si, tm ganh t k, tm hn thua phi quy, tm thnh kin c chp, tm lo u s st, tm lon ng bt an, con ngi cn phi tm hiu chnh php v p dng trong i sng hng ngy. Ngay n c Pht l bc ton gic, tr tu sng ngi, phc bu v bin, vn C thn bnh, nhng KHNG phin no v kh au, tm tr vn an nhin t ti, trong mi hon cnh. Ni mt cch khc: c Pht khng c tm bnh. Bt c ai sng trn i ny, cn mang thn xc con ngi, l cn kh v thn bnh, nu khng gic ng c chn l vi diu nhim mu. Cc v gio ch ca cc tn gio cng c thn bnh v ri cng cht nh mi ngi m thi. Khi ng trong mt cn phng, cm n ri ra bn ngoi, th mnh s thy r, bit r cnh vt bn ngoi, cn bn trong cn phng th ti thui. Ngc li, khi xoay ngn n vo bn trong cn phng, d nhin cn phng sng t, mt cch r rng, con ngi c th thy mi th c v i ng khng b vp ng. Cng vy, khi phng tm qun st bn ngoi, con ngi c th ph phn ngi ny ng, ngi kia sai, chuyn ny phi, chuyn kia quy. Con ngi c th bit chuyn khp nm chu bn bin, chuyn thi s khp th gii, chuyn vn chng kim c ng ty, mun s mi vic bn ngoi u bit r rng rnh mch. Tri li, chuyn bn trong tm tr ca chnh mnh th m tt, chng bit t g c! Mnh thc s l ai, chng bit! Mnh thc s ang mun g, chng bit! Mnh thc s ang lm thin hay bt thin, chng bit! Mnh thc s ang ngh thin hay bt thin, chng bit! Mnh thc s sng trn i lm g, chng bit! Mnh sau ny s i v u, nu vn c to ti to nghip hng ngy, chng bit! Chuyn g thuc

v bn trong, thuc v ni tm, chng ta cng u chng bit! Ci tm in o o in, ci vng tng lng xng ln xn, to ti to nghip ny, l nguyn nhn chnh dn chng ta vo vng sanh t lun hi. Lm sao hng phc v an tr c ci tm ny chnh l trng tm ca o Pht. iu quan trng trong o Pht chnh l: Tm tr c dnh mc hay khng dnh mc cnh trn. Nu tm dnh mc, gi l: tm phan duyn, tm lon ng. Nu tm khng dnh mc, chnh l: bn tm thanh tnh vy. ---o0o--u Nm i Cha ng Theo Chnh Php u nm i cha ng theo chnh php Theo thng l xa, c vo dp Tt, Nguyn n hng nm, nhiu ngi Pht T, cng nh mi ngi, khng phi Pht T, thng hay i cha, l Pht u nm, hi lc u xun, thp hng khn vi, cu nguyn ch Pht, ch v B Tt, t tin ng b, ph h tr, nm mi trn lnh, bnh yn v s, tai qua nn khi, vn s kit tng, mun s hanh thng, mi vic nh . l truyn thng, tn ngng lu i, chng ta gi gn,

t th h ny, sang th h khc, t trong nc, ra n hi ngoi. Bt c ni no, ngi Vit sinh sng, trc hay l sau, sm hay l mun, cng c cnh cha, cng c tu vin, Pht ng Thin ng, tnh tht thin tht, o trng tu hc, dng ln pht trin, cng sc b tnh, tnh tm tnh ti, cho mi ngi, c ni l Pht, c ni to phc, c ni tng nim, t tin ng b, pht huy vn ha, c ni tnh tm, sau nhng thng ngy, u tranh tranh u, kim sng vt v, trong sut cuc i, y dy kh khn, nhng s bt trc, vic bt nh , cng thng mun phin, h ly trm kha, mt mt vt cht, cng nh tinh thn, thng trm sng gi, quan trng nht l: c ni tu hc, thc hnh Chnh Php, t mc ch, gic ng gii thot,

dt tr nhng chuyn, phin no kh au, thot ly sanh t, lun hi nhiu kip. Tuy nhin nh vy, con ngi t c, cuc i bnh an, nh li cu nguyn, hay khng t c, chuyn khng ty, cc ng thing ling, cc v thn linh, ngc hong thng , bt c v no. Ti sao nh vy? Bi v s thc, thnh thn thin a, cc v thing ling, nu l cc bc, ch cng v t, bt ty phn bit, khng bao gi lm, cc chuyn bt cng, thin v k th, ban cho con ngi, nhng iu van xin, cu nguyn khn vi, d l thnh khn, n mc no, nu nh ngi , khng ng c nhn, chng ng c hng, m li khng ban, cho bao ngi khc, xng ng hn nhiu! Thc ra ng l, tt c nhng chuyn, vui bun sng kh,

h n i , nhng bc thng trm, ca cuc i ny, u ty thuc vo, nghip duyn mi ngi, u ty thuc vo, phc bu mi ngi, to c t trc, cho n gi ny. Chng hn nh l: ngi nhiu phc bu, cuc i ca h, gp nhiu may mn, gp thun duyn, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, thng gp ngi hin, thin hu tri thc, cu g cng c, t sng gi hn, t phin no hn, t cay ng hn, t u t hn, t kh s hn, t gp ngi xu, t gp him ngho, d h ang sng, bt c cnh no, bt c ni no, cng vy m thi. Tri li nn bit, nhng ngi km phc, thng gp xui xo, gp s him ngho, thin tai a tai, thy tai ha tai, gp ngi bt thin, tn hu c ng,

sa vo nghch cnh, sng gi thng xuyn, kh s trin min, cu g chng c, lm g chng nn, gia o ly tan, tn gia bi sn, ngi thn gp nn, tai ha lin min. Nhng ngi t phc, lao ao ln n, khn kh nh vy, bi v khng bit, tu nhn tch c, khng chu chm lo, tu tm dng tnh, d ngi tui gi, hay l tui tr, li cn tip tc, to ti to nghip, tranh chp hn thua, mua gian bn ln, bn tm suy ngh, nhng chuyn vu khng, t iu co gian, hi ngi lng thin, i tin bi thng, vi ba triu bc, git hi qut n, lm n bt chnh, lng ngi gt bn, xi gic m cha, tha kin ngi ta, tn gia bi sn, thn bi danh lit, sng d cht d, thit l ti nghip! Bi vy cho nn, nhn dp nm ht,

tt n hng nm, chng ta cng nhau, xt li ci chuyn, i cha u nm, hay vo dp khc, lm sao thc hin, cho ng chnh php, lm sao cho c, ch li thc t, c th gip , cuc i hin ti, tt c chng ta, chuyn ha tt p, c may mn hn, c an lc hn, c hnh phc hn, gp c thin nhn, ch ng dn li, tm thy chnh o, bit cch tu tp, theo ng chnh php, tu tm dng tnh, trnh cnh chen ln, ginh git hi lc, i cha u nm, git cho bng c, tri cam tri qut, cnh hoa nn hng, em v nh, gi l ly hn, ng thi trnh c, tht vng no n, ngay khi nhn ra, nhng ngi i cha, cng khng khc g, nhng ngi ngoi i, nhiu khi t hi, v nguy him hn, cng nh trnh c, tht vng nn lng,

khi li cu nguyn, khng c p ng, linh nghim nh , v trnh c cnh, m tn d oan, tin mt tt mang, bi v tin tng, ng b thy bi, ni by ni b, phong thy a l, h ngn th, t nhn ba bi, linh nghim nh thn, trng trm phn trm, vn vn vn vn. *** Trc ht cn bit, quan nim i cha, khng ng chnh php, l nh th no, nhng c rt nhiu, Pht T cng nh, khng phi Pht T, hng nm hng thng, vn c i cha, theo nh cch . 1) Theo nh tn ngng, trong dn gian, ngi ta i cha, van xin khn vi, xin xm xin keo, xem bi xem tng, xem ngy tt xu, quan hn tang t, cu c im nhn, ln ng ln ct, t hnh nhn giy,

t giy vng bc, la m kim, xe hi nh lu, cu khn thn linh, thnh ba bun bn, tnh duyn gia o, thnh tng thn ti, dng s cu an, cng sao gii hn. Nhng vic lm ny, khng thuc phm vi, Pht gio thun ty, nhng t lu, trn ln vo trong, sinh hot cha chin, to nhiu u phin, to nhiu nghi k, xa ri Chnh Php, lc sang t o, cn phi chnh n. Trong sut cuc i, nm no cng vy, chng ta cng gp, nhng chuyn may mn, va vui v, cng vi nhng chuyn, km may khng tt, kh chu bun phin! Ngay c cuc i, cc bc thnh nhn, cc v gio ch, trn th gian ny, cng khng ngoi l, c ngi tn tng, tung h khen ngi, bi phc qui ngng, ng thi cng khng, trnh khi rc ri, ph bng m l, vu khng co gian.

Thm ch c v, b bt b t, hay b x cht, mt cch th thm! Ti sao nh vy? Bi v d l thnh nhn hin nhn, bc i tu hnh, hay c o, tt c u khng, ra ngoi nhn qu. Ni mt cch khc, tt c mi ngi, gy to nghip nhn, do thn khu , tt c xu c, thin c c c, lnh c d c, hin c hung c, trong v lng kip, hay trong kip ny, nu bit n nn, sm hi pht nguyn, tu tm dng tnh, gic ng chnh o, gii thot lun hi, tuy nhin vn phi, cam lng n tr, nghip qu gieo, mnh lm mnh chu, th mi cng bng, ch cng v t, bt ty phn bit, ch ng lp n, cu c bnh an, ung cng v ch, l qut n! Khi no nghip qu, cn gi nghip bo,

hay l qu bo, n ngy phi tr, d l thnh nhn, d l gio ch, gio phm chc sc, quyn cao chc trng, giu sang danh vng, ch n th dn, bn cng c nng, cng khng trnh khi! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: D c ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi nh hnh vi bng, khng ai c th trnh c thot c. Ngi th gian thng hay th than: "tri ku ai, th ngi y d!", hoc l khng nh "li tri tuy tha, m cha ai lt", chnh l ngha vy. Nhng chuyn vo cha, cng cht tin l, hoc mt nn hng, hay mt ni chui, mt t tri cy, mt cht ch xi, i thi khn vi, hi lc u nm, tay lc ng xm, mong c qu tt, tnh duyn gia o,

thy u ct tng, thng mun qu thng, cu khn van xin, khn vi thn linh, cu cho trng s, cu cho thng kin, cu cho hn ngi, u tranh thng li, cu huyn tht t, u c siu thng, ni ngoi hai bn, ng b cha m, con chu trong nh, bnh yn v s, sung sng tm thn, sc khe di do, tai qua nn khi, thi u u , c lm quan to, la go y kho, giu sang ph qu, em tng thn ti, vo cha im nhn, cho c linh hin, ph h lm n, bun may bn t, mt vn bn li, nht bn vn li, l nhng vic lm, biu tng tm tham, v b v bn, tha mn tm sn, nh ha dim sn, trn ngp tm si, v minh mun thu! Tham sn si l: ci ngun sanh t, cn phi dt tr, chnh ngha vy.

** * 2) Bi vy cho nn, trong Kinh Php C, c Pht c dy: Hy t thp uc, t mnh bc i. Thp sng tr tu, ngn uc chnh php. iu ngha l: dp tr dt, sinh hot m tn, hin tng d oan, khng ng Chnh Php, nhng ngi Pht T, chn chnh pht nguyn, tu tm dng tnh, cu mong gic ng, chnh o gii thot, sanh t lun hi, u cn hc hiu, thc hnh Chnh Php, ngay trong i sng, ngay ti th gian, tt c mi ngi, c th lm c. Chnh Php ti th gian, khng phi do tri ban, chnh mnh phi cu hc, c th p dng, trong i sng hng ngy, ch khng phi l nhng, pho kinh in th, khng th hc hiu c. c Pht th hin, th gii ta b, ging kinh thuyt php,

gip chng sanh, thot ly sanh t, phin no kh au. Ti sao chng ta, li khng tm hc, ng p dng, vo trong cuc sng? Trong cc kinh sch, ch T c dy: Tu m khng hc, ng l tu m. Hc m khng tu, ng l t sch. Ngi khng pht nguyn, tu tm dng tnh, d nhin gp nhiu, phin no kh au, mi khi nghch cnh, xy n thnh lnh. Ngi pht tm, tu m khng hc, khng hiu Chnh Php, ch thc hnh sung, nhng iu truyn ming, ngi trc lm sao, ngi sau lm vy, lm sao trnh c, nhng iu m tn, nhng chuyn d oan, tam sao tht bn, xa ri Chnh Php, gi l tu m. Tam tng kinh in, l do ch Pht, ch v T s, truyn li nhiu i, h chng ch li, g c hay sao?

Nu c c tng, m vn khng hiu, c th tm kim, cc v chn tu, cc bc tn c, thc hc gio l, xin nng ta, xin ch dy. Lm c nh vy, chng ta trnh khi, nhng k ngoi nhn, li dng hnh tng, tu s Pht gio, ln ln vng thau, hng dn nhng iu, huyn hoc huyn b, m tn d oan, xa la chnh o, chng ch li g! Nhng ngi thu thp, tam tng kinh in, nghin cu t chng, tm phng ph trng, s hc tri kin, cng chng ch li, cho vic thot ly, sanh t lun hi, gic ng gii thot, ch l t sch, hay l y sch! Chng ta khng nn, quan nim sai lm, xem cha nh l, ci vin dng lo, dnh ring cho ngi, gn t xa tri, hay l dnh cho, nhng ngi chn i, tht bi trn ng,

cng danh s nghip, hoc l dnh cho, nhng ngi chn ch, tnh duyn gia o, ngoi th gian. Bi vy cho nn, nhng ngi pht tm, thay i hnh tng, vo tu trong cha, bt c tui no, cn nn pht nguyn, ly thn ct i, dt b hng trn, la tam gii gia, xut phin no gia, t tha, t gic gic tha, gic hnh vin mn, cu hc Chnh Php, tu tp tinh tn, n ngy gic ng, thu r bit rnh, ct ty o Pht, ch ng gii i, tng kinh a, lc cc leng cheng, nh phng ht do, chuyn ch hnh thc, cng kin l ly, cng sao gii hn, quanh nm sut thng, cu ny cu kia, va ng va b, thc l ung ph, c cuc i ny, li cn dn dt, bao ngi lm lc, v tin mu o, sa vo t o, xa ri chnh o,

bit n bao gi, quy u tnh ng? Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: Khng nn tin ngay, tt c nhng g, ngi xa ni, tt c nhng g, ngi c th lc, o cng nh i, tt c nhng g, ngi b trn ni, tt c nhng g, nhiu ngi tin theo, c ghi trong sch. Ch nn tin theo, nhng g c th, kim nghim li c, ng vi chn l, ng vi l thc, thng qua tr tu, sng sut thng minh, thy c ch li, cho bn thn mnh, v cho mi ngi. trnh sai lm, cho chnh chng ta, khng tin m qung, bt c li no, do nhng ngi c, th lc ngoi i, cng nh th lc, trong cc t chc, tn gio th gian, chng ta nht nh, phi bit suy xt, t duy nghin ngm, i chiu so snh, vi tam tng kinh,

tng lut v lun. Hn nh th na, trong Pht gio, c "Tam Tu Hc", tc ba mn hc, gip con ngi, pht sanh tr tu, thng minh sng sut, phn bit r rng, chnh o t o, c c chnh kin v c chnh tn, trnh c nhng iu m tn d oan. Ba mn hc l: "Vn, T, Tu". Trc ht cn phi, lng nghe li ging, ca thin tri thc, phi hc kinh in, v nhng li dy, ca ch tn c. Xong ri sau , chng ta phi bit, t duy qun chiu, suy ngh nghin ngm, mt cch k lng, mt cch tng tn, mt cch thu trit. Khi no nhn thy, nhng li dy , qu thc em li, an lc cho mnh, ch li cho ngi, chng ta bt u, tu tp thc hnh, vo trong i sng, hng ngy hng gi, ca chnh chng ta.

Chng hn nh l: nhng li tin tri, v ngy tn th, tng lm cho, bao nhiu con ngi, nh d d tin, ni ng thn quyn, phi chu iu ng, t st tp th, trc nm 2000, bin ng va qua. Chng hn nh l: nhng chuyn php l, cha ngi t lit, i ng li c, cha cho ngi m, thy c nh sng, u l nhng chuyn, khng tng hoang ng, chng ch li g, cho vic pht nguyn, tu tm dng tnh, ch em li nhun, mt cch kch x, cho ngi li dng, c tin m qung, ca mi ngi khc. Ti sao nh vy? Bi v nu thc, c v thnh nhn, cu cho ngi cht, sng tr li c, th hi sau ny, nu nh ngi , li cht ln na, ai cu h y? Ln ny cht thit! Khng sng li u! Ti sao nh vy? Bi v ci v,

gi l thnh nhn, b ngi khc, git cht mt ri, ai m cu ni! Khi Pht ti th, c mt thiu ph, khn cu c Pht, cu sng ngi con, mi va qua i. c Pht bn bo, ngi thiu ph , i xin em v, cho c ht ci, t gia nh no, khng bao gi c, ngi qua i. D nhin r rng, ngi thiu ph , khng sao tm c, ht ci nh vy. Bi vy cho nn, ngi thiu ph , lin gic ng c, "l l v thng" ca cuc i ny: khng c ci g, trn i ny, tn ti vnh vin, khng c ngi no, tr mi khng gi, sng mi khng cht, d cho ngi , l bt c ai, giu sang ngho hn, thng minh ngu dt, quan chc thng dn, tu s tn , da en da trng, da vng da ,

khe mnh au yu, tt c cng u, c ngy bt buc, t gi cuc i, hai bn tay trng, ch em theo c, c khi nghip bo, gy to nn, trong sut cuc i, sng trong v minh, khng bit chnh o. *** Tm li nn bit, khi gp thun cnh, nhiu s may mn, cuc i an vui, chng ta nn bit, ang hng phc bo, tip tc c gng, tu tm dng tnh, to thm phc bu, trnh xa cc vic, to ti to nghip, d trong hnh ng, d trong li ni, hay trong ngh. Khi gp nghch cnh, khn kh kh khn, cuc i sng gi, chng ta bit ngay, mnh km phc bo, phi tr nghip bo, khng th trnh khi, khng th cu an, cho nn quyt ch, tu tm dng tnh, gip i gip ngi,

lm vic phc thin, nht nh chuyn nghip, chuyn ha tm tnh, tu theo chnh o, t bi h x, bnh tnh thn nhin, trc mi sng gi, ca cuc i ny. Chng ta quyt tm, t y tr i, u nm i cha, chnh tn l Pht , mi nm mt ln, hay thng xuyn hn, mi thng mi tun, u vi mc ch: cu hc chnh php, gn gi bn o, tho lun php tu, th bt quan trai, hnh thp thin gii, trao i kinh nghim, c kinh c sch, thnh bng thuyt php, em v tu hc, tinh tn thng xuyn, ni cn khc nim, to c cng phu, ngoi hong bt tranh, to nn c , bn trong tnh lng, bn ngoi an vui, cho n mt ngy, gic ng chn l, gii thot phin no, chng thy kh au, mc d vn sng, ngay ti th gian, nh bao ngi khc,

thn tm t ti, an lc hnh phc, c trn lc o. ---o0o--Dng S Cu An - Cng Sao Gii Hn Dng s cu an Tin mt tt mang Cng sao gii hn Tai nn vn ti Thin mn chn chnh Dy ngi thc hnh Tu tm dng tnh Theo bt chnh o Vic c khng lm Nn lm vic thin Gi tm thanh tnh Nh ch Pht dy Trong i sng ny, chng ta thng gp, nhng chuyn may ri, c mt hn xui, vui bun ln ln, lc c tn thn, khi b ph bng, ln voi xung ch, c lc ln hng, c khi xung bn, lc vinh lc nhc, khi sng khi kh. Nhng lc vui sng, cuc i ln hng, chng ta th hng, ph ph h h, khng nh g c.

Nhng khi qu kh, chu ng khng thu, chi vi o in, chng ta bn nh, cu nguyn khn vi, van xin thn linh, khn cu thng , ban cho php lnh, lm ra php l, hy vng cu may, i thay vn s. Bi vy cho nn, mi dp u nm, sau tt nguyn n, vo u thng ging, chng ta thng hay, vo cha dng s, cng sao gii hn, nn khi tai qua, ton gia v s, k t u nm, ch nhng cui nm, bun may bn t, mt vn bn li, nht bn vn li, con chu t, tin bc nh nc, sm xe tu nh, tha h sung sng. Nhng chuyn cu nguyn, van xin nh vy, c thc hay khng, c c g khng? Ngi th ni c, h cu th c, linh ng v cng, nn tin l c, mt mt g u.

K li ni khng, trng chi chuyn , nm m th c, m mt tay khng, khng vn hon khng, ung cng dng s, mt tin cng sao, iu c thc! Chng ta cng nhau, xt th xem sao, ci chuyn dng s, cng sao gii hn, c ng chnh php, c ch li g, thc t hay khng?

*** Thc ra nu nh, chng ta tu nhn, tch phc nhiu i, t trc n nay, th c gp may, khng cn cu nguyn, chng cn dng s, cng sao gii hn. Nhng ngi khc o, nu h c phc, h vn gp may, tiu tai khi nn, tam tai i hn, chng ngha l g, chng cn cng sao, to lao qu x! Ti sao nh vy? Bi v xa nay,

nhiu ngi dng s, cng sao gii hn, tai nn vn ti, mi gii thch sao? Chng ta gip ngi, gp chuyn kh khn, khn kh kh au, chng ta c phc, d khng mong cu. Chng ta tu tp, hnh nguyn b th, ti th php th, cng v y th, cu nhn th, gip tin ca, gip cng gip sc, gip li ch dn, khuyn ln an i, cho ngi bt kh, bt cn s hi, thy u l phi, vic ng th lm, cho ng chnh o. Lm c nh vy, chng ta c phc, d khng mong cu, chc chn khng nghi. Khi tch c phc, d t hay nhiu, phc bu lai o, chng ta gp may, tai qua nn khi, gp thy gp thuc, bnh tt tiu tr, tng nh php l. Trn chuyn phi c, xe hi tu thy, nhng khi gp nn,

ngi no phc c, thot c him nguy, mt cch l lng, tng chng php l, ngi i gi l: s hn mng ln. Ngi no km phc, cng c ngi cu, hm hn mt cht, ngi i gi l: cng cn gp hn, nn cn cu kp. Ngi no v phc, c nhn tht c, cht chng ton thy, ngi i gi l: ti s mng vong, khng ai cu ni. Lc gp him nguy, ngi cu c M, k khn Qun m, nu nh c hai, cng c thot him, v no cu h, cn nu c hai, u b thm tai, hai v u, chng nghe ku cu, nghe ku chng cu? Thc ra l: chng c v no, cu hay khng cu, khi ngi gp nn. Chng ta nn bit: ch c phc bu, cu ngi gip ngi, khi gp tai bin, d ni u,

trn khng trn t, trn bin trn sng, cn phc th sng, ht phc mng vong, gi l ti s! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Ch c phc bo, mi c th lm, gim thiu nghip bo". Phc bu l do, chnh chng ta to, ch khng phi do, thng ban cho, hay do cu nguyn. Nu cu nguyn c, ti sao nhiu ngi, cng cu cng nguyn, k cht ngi sng, k qua ngi vng? Chng ta cng bit: ngi no tch phc, t trc n nay, khng cn cu nguyn, cuc i cng an, t gp nguy nan, t c sng gi, t c trc tr, bt phin mun, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, chuyn kh ho d. Cn nh cu nguyn, m khng tch phc, th cng nh khng,

chng nn trng mong, php l xy n! Nghip bo cng do, chnh chng ta to, ch khng phi do, thng thn linh, hay bt c ai, xi bo mnh lm. Chnh do tm tham, xui khin chng ta, cu xin tin ti, giu sang sung sng, mt cht phm vt, nh nhoi cht xu, dng cng cho cha, nh th n miu, cu xin bc triu, cu th chuyn, danh li ti sc, nhng th ph du, c Pht khuyn tu, chng ta nn b. Chnh do tm sn, xui khin chng ta, cu xin thng kin, tn hi k th, trit h i th, ngi mnh khng a, vui mng khi thy, k th th thm, sng trong kh nhc, cht cng khng xong, chng ta hi lng. Chnh do tm si, xui khin chng ta, cu nguyn vng sanh, ty phng cc lc, m khng cn tu, khng gn gi gii,

ngay trong hin i, i n sp cht, nim Pht mi ting, lin c rc ln, cnh gii Di , thit l v minh. *** Trong Kinh A Hm, c Pht c dy, th d nh sau: Nu ngi phi b, nut mt nm mui, th s au kh, bit l dng no. Nhng nu em b, nm mui vo, mt t nc nh, ri mi phi ung, th s d chu, hn mt cht xu. Nu b nm mui, vo mt lu nc, ri mi phi ung, th s d chu, nhiu hn cht na. Nu b nm mui, vo h nc ln, ri mi ung vo, th chuyn s khng, thnh vn na. Nm mui tng trng, cho cc nghip nhn, bt thin chng lnh, con ngi to, t trc n nay, by gi phi lnh, nghip qu nghip bo,

ni chung l: qu bo kh au, khng sao trnh khi. Ch c phc bo, t hay l nhiu, tng trng t nc, lu nc h nc, mi c th gip, con ngi vt qua, au kh m thi. mi thc l: ch cng v t. Mnh lm mnh hng. Mnh lm mnh chu. Con ngi nn lo, dng nghip chuyn nghip, ng lm by b, ng ni ngi ta, lm tt lm xu, ng ngh vn v, ngay t by gi, ng i n khi, nghip bo xy ra, d c rn la, van xin cu khn, th cng mun mng! Cu nguyn van xin, d tin hay khng, thc s chng gip, chng ch g u. Ti sao nh vy? Bi v cc v, gio ch gio phm, gio quyn cao cp, gio hi trung ng, gio s a phng, tai ng n,

cng phi tr nghip, to trc kia, nhiu i nhiu kip, ngay trong kip ny, cng b nguyn ra, vu khng co gian, x n kh nn, m st git hi, mt cch th thm, khng ch chn thy! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c". *** Tm li xa nay, cuc i i thay, vui bun sng kh, cng ti con ngi, to phc cng c, to nghip cng c, to phc hng phc, hng phc bo lnh, to nhn lnh qu, nhn thin qu hin, nghip c qu d. Lut nhn qu , p dng ba i, chng h sai chy, chng v n ai, bt c ngi no,

nu gieo nhn, cng u gt qu. Trong sch c cu: "Li tri tuy tha, m cha ai lt". Thng thn linh, n trn linh thing, ch cng v t, khng bao gi lm, theo li cu nguyn, van xin khn vi, ca nhng con ngi, chng tch phc c, li gy c nhn, tht c v cng: nay m b thc, mai thc b go, vu khng co gian, khai man hon cnh, li dng php lut, chuyn kin tng ngi, kim tin bt chnh, git hi qut n, sang ot ti sn, chim hu bn quyn, lm tin trng trn, hung tn hip ngi, bn cng c th, bt k kh au, ca bao ngi khc. Ngy xa ch t, c lng dy d, con ngi hng thin, lm lnh lnh d, to nn phng tin, cng sao gii hn, dng s cu an,

mc ch khuyn d, con ngi v cha, cng kin l ly, mong cu an tm, gia o ha bnh, ri nhn dp , ging dy chnh kin, truyn b chnh php, c tng kinh in, nim Pht ngi thin, tu tm dng tnh, gip con ngi, gic ng chn l, thy c s thc, gii thot kh au, xy dng cuc sng, an lc hnh phc. Ngy nay chng ta, tm Pht tm ma, ln ln kh phn, cho nn tm dng, x dng phng tin, cng sao gii hn, dng s cu an, khi cn hoang mang, lc cha hiu o, chng bit lm sao, cho ng chnh php. Gi y thu hiu, r rng khng nghi, chng ta pht nguyn, dng nghip chuyn nghip, quy u hng thin, tu tm dng tnh, trnh lm iu c, ch lm iu thin, gi tm thanh tnh, tch cc chuyn ha,

cuc sng tm linh, ca bn thn mnh, ngy c tt hn, tm c an hn, nh vy thc t, nhng ngi chung quanh, cng chung phc lc, cho n mt ngy, ng c chnh o, t c nh cao: nit bn gii thot. ---o0o--Gi Tr Ca Con Ngi T ngn xa cho n ngy nay, t phng ng sang n phng ty, t chu sang n u chu, M chu, Phi chu v c chu, khi bn v vn gi tr ca con ngi, ngi ta c v s cch nhn nh, c v s cn c, c v s c s, c v s thc o, c v s tiu chun, c v s kha cnh v c v s cn bn, bn bc, tho lun, tranh ci, thm nh gi tr ca con ngi. Khng ai ng vi ai. Khng thi im no ging thi im no. Khng a phng no hp vi a phng no. Khng sc tc no ng quan im vi sc tc no. Khng tn gio no ng vi tn gio no. Trong phm vi x hi, phi chng con ngi c nhiu ti sn, tin bc, ca ci th c gi tr hn? Phi chng con ngi c nhiu quyn th, lm chc tc, a v cao th c gi tr hn? Phi chng con ngi c kin thc rng, hiu bit su th c gi tr hn? Phi chng con ngi c ngh nghip chuyn mn, bng cp cao th c gi tr hn? Phi chng con ngi c nhiu danh vng, nhiu ting tm th c gi tr hn? Phi chng con ngi c sc p m miu, duyn dng th c gi tr hn? Phi chng con ngi c nhiu ti nng, kho lo th c gi tr hn? Trong phm vi tn ngng hay tn gio, phi chng ngi tu s c gi tr hn qung i qun chng tn ? Phi chng v tu s no tu nhiu nm, hay c phm trt cao th c gi tr hn? Phi chng tn no i cng kin, l bi, xem l, cu nguyn nhiu th c gi tr hn? Phi chng ngi no bit lm vic phc thin, bit lm cng qu, bit lm ng cng, bit gip nhiu

ngi, bit b th k ngho, bit cng dng cc bc tn tc, bit phn bit phi tri, trng en th c gi tr hn? Trong mun ngn cu hi , trong mun ngn kin ca mun triu ngi, t c ch kim, t ng sang ty, t sang u, vn cn suy t hin nay ca chng ta l g? chnh l hai cu hi: u l gi tr chn tht ca con ngi? Tm hiu gi tr chn tht ca con ngi c ch li g? *** trong khi bn v vn gi tr ca con ngi, thng thng ngi ta c th xem xt v hai phng din: vt cht v tinh thn. V phng din vt cht, ngi i thng nh gi cao nhng con ngi n mc lch s, sang trng, ng thi trang, nhng con ngi sng trong nhng ngi nh cao, ca rng, nhng ta bit th s, nguy nga, trng l, nhng con ngi i trn nhng chic xe hi lng ly, t tin, y tin nghi, nhng con ngi rng ri, ho phng, xi tin nh nc. Bn cnh , ngi i cng thng nh gi cao nhng con ngi c sc p quyn r, nhng con ngi dung mo tuyt trn, nhng con ngi c thn hnh lc lng, cn i, nhng con ngi khe mnh, trng kin, nhng con ngi c uy quyn, c th lc, c danh vng, nhng con ngi c a v trong x hi, nhng con ngi c ti sn kch s, nhng con ngi c nhiu c s lm n, bun bn, kinh doanh khp ni, nhng con ngi ht ra la ma ra khi, nhng con ngi tin h hu ng, nhng con ngi c k n ngi , c k hu ngi h, phc dch trong ngoi, nhng con ngi c sc mnh v ch, nhng con ngi c v cng tuyt lun. Nhng con ngi nh vy s d c nh gi cao, bi v l mc tiu nhm n, l nim m c t c ca hu ht mi ngi nam n, gi tr, ln b, trn th gian ny. Bng mi cch, mi th, mi phng php, mi phng tin, mi mu m, mi k sch, mi th on, mi chin thut, mi chin lc, mi sch lc, con ngi trn th gian ny u ch mong t c, ot c nhng iu m c , d c phi ch p ln sanh mng hay nhn phm ca ngi khc hay nhiu ngi khc. Lm khi con ngi bt chp sanh mng v tin ca c mt dn tc, hay ca c nhn loi trn

qu a cu ny, ch v nhng tiu chun gi tr trn y. Tht thm thng thay! V phng din tinh thn, ngi i thng nh gi cao nhng con ngi c nhiu bng cp chuyn mn, nhng con ngi c kin thc rng ri, thng thuc lch s ng ty kim c, nhng con ngi c s hiu bit bao qut mi vn trong cuc sng, nhng con ngi c nhiu nng khiu c bit, nhng con ngi t c nhiu thnh tch trong mi lnh vc, nhng con ngi c hnh tng trang nghim, o mo, ng hong, b ngoi ng n, t tn, chm ri, nhng con ngi thc hin c nhng chuyn cao c, nhng chuyn d thng, nhng chuyn huyn b, nhng chuyn kinh d, nhng chuyn kinh thin ng a, nhng chuyn khng ai lm ni, nhng chuyn khng ai tng tng ni. Tt c nhng con ngi k trn c nh gi l nhng con ngi c gi tr trong x hi. Ni cch khc, gi tr ca con ngi trong th gian hin nay c xem xt khng ngoi hai phng din: vt cht v tinh thn. Nu khng giu sang th cng phi ti gii. Nu khng quyn th th cng dng di qu phi, danh gia, vng tc. Nu khng c chc th cng phi c bng. Nu khng tt tng, khe mnh, p , mn m th cng phi nt na, duyn dng, thy m, o c. Chnh v nhng tiu chun qui nh gi tr ca con ngi nh trn, cho nn cuc i trn th gian ny y dy nhng bt cng, gian tr, phin no v kh au. Nu tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l tin ti, ca ci, giu sang th tc nhin nhng con ngi thuc gii bnh dn s b khinh khi, ch p. Nh vy, nhn phm khng cn c tn trng, nhn quyn khng cn c bnh ng. Nhng con ngi khng c nhiu tin ti, ca ci, giu sang thng mang mc cm t ti, thp km, d t i, cho nn lc no cng sn sng phn ng, i ph, i co, ci c, bc bi, khi "thy" ngi khc khinh d mnh, khi "nghe" ngi khc khinh d mnh, khi "nghi" ngi khc khinh d mnh. i khi cha thy ai khinh d mnh, ch nghe thoang thong, nghe n i, nghe phong thanh ngi khc khinh d mnh, hoc nghi ngi khc khinh d mnh, th mnh ni trn li nh, ni gin ng ng, m m, tam bnh lc tc ni ln cun cun. Bi vy mi bit trong lng mi ngi chng ta, ai ai cng u c mt ngn ha dim sn c. Tm trng ca nhng ngi khng c nhiu tin ti, ca ci, giu sang thng bt an, xo trn. Ch cn mt li ni, mt c ch hay mt ngh "v " no cng c th lm bng n nhng cuc tranh lun, nhng cuc tranh

chp, nhng cuc tranh bin, nhng cuc tranh u, nhng cuc ci v gia hai ngi, gia hai nhm ngi, gia hai on th. V nh vy thng dn n chuyn u nhau, tm cch chi nhau cho n cht, cho tn gia bi sn, cho st nghip lun, cho dp tim lun, cho ng ca bo lun, cho ti bi hoa l nh ngi, cho chng khi ngc u ln ni. Hoc con ngi tm cch kin tng nhau, li nhau ra trc ba ta quan nhn quan nh, tc qun mi l, nh phn x nhng bn b c ngi ng hng, nu nh li ni, c ch hay ngh l "c " mit th ngi khc ngho hn mnh, t tin ti hn mnh, mit th nhm ngi khc t ca ci, t vn ling, t tin bc hn mnh, mit th on th khc t uy tn hn on th mnh. Tri li, nhng con ngi nhiu tin lm bc thng kiu cng, ngo mn, phch li, coi tri bng np vung, d gy c cm, th hn i vi mi ngi. Nhng con ngi tha tin lm ca thng c thi mc h v nhn, h nhn i bng na con mt, h nhn i bng cp king en; d rng tin bc v ca ci, h ang s hu, khng c xut x trong sch, khng c xut x r rng, minh bch v thc l khng ng hnh din, khng ng khoe khoang, khng ng t ho cht no c! Chnh v tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l tin ti, ca ci, giu sang, gy nn hu qu an ninh ca x hi cng bp bnh, o c suy i, tranh chp trin min. Cuc i y dy nhng phin no v kh au, cho c hai hng ngi "c hay khng c" tin ti, ca ci, giu sang. Nu tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng, th tc nhin nhng con ngi thuc gii bnh dn s b khinh khi, ch p. Nh vy, nhn phm khng cn c tn trng, nhn quyn khng cn c bnh ng. Nhng con ngi khng c quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng, thng mang mc cm t ti, thp km, d t i, cho nn lc no cng sn sng phn ng, i ph, i co, ci c, bc bi, khi "thy" ngi khc khinh d mnh, khi "nghe" ngi khc khinh d mnh, khi "nghi" ngi khc khinh d mnh. Tm trng ca nhng ngi khng c quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng, thng bt an, xo trn. Ch cn mt li ni, mt c ch hay mt ngh "v " no cng c th lm bng n nhng cuc tranh lun, nhng cuc tranh chp, nhng cuc tranh bin, nhng cuc tranh u, nhng cuc ci v gia hai ngi, hai nhm ngi, hai phe phi. V nh vy thng dn n chuyn u nhau, tm cch chi nhau cho n cht, cho tn gia bi sn, cho st nghip lun, cho

dp tim lun, cho ng ca bo lun, cho ti bi hoa l nh ngi, cho chng khi ngc u ln ni. Hoc con ngi tm cch kin tng nhau, li nhau ra trc ba ta quan nhn quan nh, tc qun mi l, nh phn x nhng bn b c ngi ng hng, nu nh li ni, c ch hay ngh l "c " mit th ngi khc ngu hn mnh, mit th ngi khc bng cp thp hn mnh, mit th ngi khc t ti nng hn mnh, mit th nhm ngi khc t danh gi hn mnh, mit th phe phi khc t quyn th hn mnh. Tri li, nhng con ngi quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng, thng kiu cng, ngo mn, phch li, d gy c cm, th hn i vi mi ngi. Nhng con ngi quyn cao chc trng, nhng con ngi n trn ngi trc, nhng con ngi bng ny cp kia, nhng con ngi c chc c tc, thng c thi mc h v nhn, h nhn i bng na con mt, h nhn i bng cp king en; d rng quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng ca h ch l dm, l h, l gi tm, l ho huyn, v thc l khng ng hnh din, khng ng khoe khoang, khng ng t ho cht no c! Chnh v tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng, gy nn hu qu an ninh ca x hi cng bp bnh, o c suy i, tranh chp trin min. Cuc i y dy nhng phin no v kh au, cho c hai hng ngi "c hay khng c" quyn th, a v, chc tc, phm hm, danh gi, kin thc, bng cp, ti nng. Nu tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi, th tc nhin nhng con ngi thuc gii bnh dn s b khinh khi, ch p. Nh vy, nhn phm khng cn c tn trng, nhn quyn khng cn c bnh ng. Nhng con ngi khng c b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi, thng mang mc cm t ti, thp km, d t i, cho nn lc no cng sn sng phn ng, i ph, i co, ci c, bc bi, khi "thy" ngi khc khinh d mnh, khi "nghe" ngi khc khinh d mnh, khi "nghi" ngi khc khinh d mnh. Tm trng ca nhng ngi khng c b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi, thng bt an, xo trn. Ch cn mt li ni, mt c ch hay mt ngh "v " no cng c th lm bng n nhng cuc tranh lun, ci v gia hai ngi, hai nhm ngi, hai tng phi. V nh vy thng dn n chuyn u nhau, tm cch chi nhau

cho n cht, cho tn gia bi sn, cho st nghip lun, cho dp tim lun, cho ng ca bo lun, cho ti bi hoa l nh ngi, cho chng khi ngc u ln ni. Hoc con ngi tm cch kin tng nhau, li nhau ra trc ba ta quan nhn quan nh, tc qun mi l, nh phn x nhng bn b c ngi ng hng, nu nh li ni, c ch hay ngh l "c " mit th ngi khc xu x hn mnh, khng sang trng bng mnh, khng oai phong bng mnh, khng ni ting bng mnh, mit th nhm ngi khc khng qu phi bng nhm mnh, mit th tng phi khc khng c chnh tng, chnh phi, chn truyn nh mnh, khng trang nghim, o mo, uy nghi, nh c nh mnh. Tri li, nhng con ngi c b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi, thng kiu cng, ngo mn, phch li, d gy c cm, th hn i vi mi ngi. Nhng con ngi b v trang nghim, nhng con ngi ra v qu phi, nhng con ngi c tng oai phong, nhng con ngi c ting c tm, thng c thi mc h v nhn, h nhn i bng na con mt, h nhn i bng cp king en, d rng b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi ca h ch l ci v khng rut v thc l khng ng hnh din, khng ng khoe khoang, khng ng t ho cht no c! Chnh v tiu chun qui nh gi tr ca con ngi l b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi, gy nn hu qu an ninh ca x hi cng bp bnh, o c suy i, tranh chp trin min. Cuc i y dy nhng phin no v kh au, cho c hai hng ngi "c hay khng c" b ngoi sang trng, p , qu phi, hnh tng trang nghim, o mo, uy nghi. Nh vy, chng ta phi cng nhn rng cc yu t, cc cn c, cc tiu chun qui nh gi tr ca con ngi trn y thng dn n nhng v xo trn, nhng v tranh ci, nhng v tranh chp, nhng v tranh u, nhng v tranh bin, nhng v tranh lun, nhng v tranh ua, nhng v kin tng, nhng v con kin i kin c khoai, nhng v vch o cho ngi xem lng, nhng v vch l tm su, nhng v o xi tam i t tin ngi khc s v, nhc m, mng nhic, chi bi, bu riu, nhng trn bt chin, nhng s chia r, nhng hin tng phn ha, nhng bt cng trong x hi. ng thi, cc tiu chun qui nh gi tr ca con ngi trn y cng dn n nhng phin no v kh au trong tm t ca tuyt i a s con ngi trn th gian ny trong mi hon cnh.

Th d nh ch cn nghe ngi no ch mnh ngho, ch mnh bt ti, ch mnh ngu, ch mnh dt, d l ch trc mt hay ch sau lng, th chng ta cng kh m nhn c. i khi, cha nghe trc tip ngi no ni, ch cn nghe n, nghe ni, hay tng tng ngi no ni xu mnh iu g , mnh chng bao gi bn tm dnh mt pht suy xt xem mnh c thc xu nh ngi ta ni hay khng, nhiu khi cha kp suy ngh phi tri g ht, th ngn ha dim sn trong lng chng ta bng ln d di, kh m ngn ni. Cho d c nhn c b ngoi, lm tnh ngoi mt, chng ta cng kh lng dp c nhng nim sn, khi ln trong tm tr. Cho d c dp c nhng nim sn trong tm tr hm nay, nhng sau ny, mi khi chng ta nh li cm gic b khinh ch , tm tr cng khi nhng nim sn, nh th cu chuyn mi va xy ra vy. Th d nh ch cn c bo, xem phim thy tc gi hay o din no vit lch, k chuyn, dng phim, ng chm bim, khi hi, ch giu, a ct, ch bai, khch bc, cng kch nhng thi h tt xu ca mt nhn vt no trong truyn hay trong phim, ging y chang nh mnh, hay na n ging nh mnh, th chng ta kh m nhn c, kh m dn c cn tc gin tro ln nh sng cn ngoi bin c, kh m nn c, khng th khng phn ng, khng th khng vit bi p li, nh th nh chnh, thanh minh thanh nga, nng th mt st, hn nht th sng tc th ri, nm du tay, tuyn truyn r tai, bi mc i t, tam i nh ngi ta cho h h ci lng d ha dim sn lu i ca mnh, cho cn tc gin v cng v tn trong lng mnh, cn cha chu thi, na l phi nhn hay sao? Nu khng lm vy, chng cho l mnh ngu, khng bit g c. Chng n ngu ch mnh u c ngu di g! Nht nh phi lm ti, phi lm cho ra nh mi thi. Di g m nhn ch! Ti sao li phi nhn? Nhn th nhc! C th c! C khi ngi ta thc s khng c m ch mnh, nhng mnh c la tong hong ln v nhn ba rng h m ch mnh, ri t mnh chuc ly phin no v kh au, ngy n khng ngon, m ng chng c! Lc no mnh cng nghi, lc no mnh cng ngh, lc no mnh cng tng tng v cho rng ngi ta lun lun chc ch "chi" mnh, ngi ta lun lun mun mnh xung nng h ln, ngi ta lun lun mun tm dp hi mnh, ngi ta lun lun rnh rp, ngi ta lun lun soi mi, ngi ta lun lun mun vch l tm su, ngi ta lun lun mun bi lng tm vt, ngi ta lun lun mun vch o mnh cho bng dn thin h, b tnh trm h xem lng mnh cho bit chi!

Trong Kinh Php C, c Pht c dy rng: Khng nn tm li ca k khc, khng nn xt nhng vic k khc c lm hay khng lm. Hy tm li ca chnh mnh, hy xt nhng iu lm hay khng lm trong hnh ng ca chnh mnh. Thc ra, d ngi ta ni mnh ngu, mnh khng ngu th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Ngi ta ni mnh ngu, mnh tc gin ln, th ng l mnh ngu qu ri, cn g ni na! Ngi ta ni mnh lm by, mnh khng c lm by th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Ngi ta ni mnh dnh l trn mt, mnh khng c dnh l trn mt th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Ngi ta ni mnh b mt uy tn, mnh u c uy tn mt th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Ngi ta ni mnh ngho n mc khng c kh che thn, mnh khng c ngho n mc th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Ngi ta ni mnh ngu n mc khng c ch ngha em bn nht, mnh khng c ngu, khng c dt n mc th thi, hi u ph sc tc gin cho mt. Trong Php T Y, c Pht c dy: "Y ngha bt y ng ". Ngha l mun c c cuc sng an lc v hnh phc, chng ta ng c chp, ng quan tm n nhng "li ni v ngha" nh trn. Chng ta ch c hai bn tay, lm sao c th bm ming th gian cho xu? Thi th k h i. c nh vy th khe qu chng chng! Khe re! Cn c chp th nng nh b ko xe! Trong thi c Pht cn ti th, khi Ngi i kht thc, c ngi i theo sau quy ry, dng mi li th tho, mng nhic, nhc m. Ngi vn thn nhin bc i trong chnh nh, nh khng c chuyn g xy ra c. Ngi thy c Pht tip tc lng thinh, nn tc gin qu, chn ng v hi: Ny ng C m, c nghe ta ni g khng, c chu thua cha? Lc , c Pht t tn ni bi k nh sau: Ngi hn th thm on.

K thua ng chng yn. Hn thua u x ht. Gic ng c an lnh. Nh vy, nu chng ta khng quan tm n chuyn hn thua, khng chp nhng li ni v ngha, nhng cu vn, ngn ng, bi vit xut pht t lng hn th, ganh t, k, ghen ght, ai mun ni g cng chng sao, ai mun ngh g cng c, th chc chn chng ta s khng phin no v kh au, ngy n cm ngon lnh, ti n ng thng gic. Chng hn nh khi chng ta i n tic, mn tic ra v, ch nh gi qu biu tng, nhng chng ta khng nhn, th ch nh ng nhin phi gi mn qu li. Cng vy, ngi i thng "tng" chng ta nhng li khen, ting ch u mi cht li, chng ta "khng nhn", th chng nh hng g, s c an gic ng. Nu nhn li khen, d bit l khng ng, th cng khoi ch qu ng chng c. Nhn ting ch, ting ch, ting bc, d bit l ng, th cng bc dc qu, bc bi qu, bc mnh qu, bc tc qu, tc nhin ng cng chng c. Nh vy, nu chng nhng nhn vo tm thc nhng li khen, ting ch, cn quyt tm sng d cht mang theo, th chng ta ngu hay khng ngu? K h ni g, ngh g th c phi l khe bit my! Ngi ta ni li khen, ting ch xong ri, h v nh qun mt, ng thng cng. Cn chng ta c nh mi, nh mi, cn em san s chia st ci tm thn bt an v nhng li khen, ting ch cho nhng ngi thn trong gia nh, v chng con ci, mi ngi mt ng vi m ging nh mnh vy, th hi chng ta ngu hay khn? Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng cng dy: Tng i bt quan tm. Trng thn lng cc nga. Ngha l nu nhng chuyn thng thng ght ght chng bn lng, chng em vo tm thc, th chng ta s nm thng hai chn ra m an gic ng, gic ng c an lnh, khi phi trn trc sut canh trng, nm m s t mt n vi trm ngn! Thit l khe re! Khe ru b r! Trong tam tng kinh in, c Pht c dy v "php nhn ba la mt". Nu thc s chng ta bit c, hiu c v thc hnh c nh vy, th chc chn chng ta s

thot khi phin no v kh au, chng ta s sng cuc i an lc v hnh phc ngay trn th gian y tranh chp ny. Th no l "php nhn ba la mt"? l phng php nhn nhn, kham nhn, chu ng mi chuyn trn i, mi cn sng gi ca th gian. l phng php "nhn nhn m khng thy nhc nh" nh ngi i thng ngh. Bi v, nu nhn nhn m cn thy l nhc nh, th chng ta ch c th nn gin nhn, chc l khng lu, khng qu ba ln. Chng ta nn nhn nh mt cch sng sut rng nhng li th phi "khng c ngha" g c, cho nn chng ta "khng cn chp" lm g. Chng ta khng chp vo nhng li ni, ph bnh, ch trch, m l, mit th, vu khng, vu co, thay trng i en, lng gi thnh chn, th chc chn chng ta s an n, bnh yn, khng ai xm phm c. Th d nh khi ngi ta a la ti t, chng ta a bi ra n, la c iu kin chy ln hn. Nu chng ta khng n ngn la do ngi ta em ti, th ngn la ch t h khng m thi, h khng khng c g t chy c, lc no la cng s tt queo, khng gy thit hi g! Cng vy, khi b ngi khc cng kch, ch trch, m l, mit th, chng ta khng chp vo , coi chuyn l nhng chuyn "ng nhin phi c" th gian y tranh chp, ganh t, k, chng ta s an n, bnh yn, khng ai xm phm c. Trong Kinh Diu Php Lin Hoa, gi tt l Kinh Php Hoa, c Pht dy: l "thp nh th", tc l mi th nh th, gm c: nh th tnh, nh th tng, nh th th, nh th lc, nh th tc, nh th nhn, nh th duyn, nh th qu, nh th bo, nh th bn mt cu cnh. Ngha l: do tm tnh ca con ngi nh vy cho nn hnh tng ca con ngi l nh vy; do bn th ca con ngi nh vy cho nn nghip lc ca con ngi l nh vy; do to tc ca con ngi nh vy gy ra nghip nhn nh vy cng thm nghip duyn nh vy cho nn nghip qu ca con ngi l nh vy; v nghip bo ca con ngi nh vy cho nn t xa n gi cu cnh ca con ngi cng l nh vy. Hiu c mi iu ng nhin nh th, nh th, nh vy, tc l chng ta thy tt chn tng ca mi php trn th gian ny. c nh vy, c nh th, c nh th, chng ta s sng i an lc v hnh phc, bi v chng ta gic ng v gii thot. Nhng lm th no thc hnh c php nhn ba la mt?

Cu tr li l: "Ngi mun thc hnh c php nhn ba la mt, phi t c trng thi v ng". Trc ht, ngi t c "trng thi v ng" l ngi khng cn chp "ci ta" tm thng, nh mi ngi trn th gian ny thng chp. Ngi i thng chp, thng cho rng, tm thn t i my chc k l chnh l "mnh", chnh l "ta". Khi c hi mnh l ai, ngi i thng ch ngay ngc, hay ch vo tm thn t i nng n v tr li: Ta y n! Cho nn, h ai ng n "ta", th phi phn ng ngay, phi i ph ngay, nhn khng ni, nn khng c. Tri li, ngi t c "trng thi v ng" l ngi hiu r rng: tm thn, do t nc gi la hp thnh ny, khng phi l "ta" thc s. ch l ci trm dng tm thi ca kip ny, trong v s kip, ca "ta" m thi. n khi mn kip ny i ny, "ta" s b li ci tm thn m ra i, tm ci thn xc khc, trong su no lun hi. Nu khng kho, do lng tham lam lu i dn dt, "ta" li chn nhm ci thn con heo, hoc do lng sn hn lu i dn dt, "ta" li chn nhm ci thn con rn mng x, hay do lng si m lu i dn dt, "ta" li chn nhm ci thn con b, th khn kh bit l bao nhiu. S d gi l "tm thn t i", do "t nc gi la" hp thnh, bi v nu khng c nhng cht t t ra nh thc n, nhng cht t nc nh thc ung, nhng cht t gi nh dng kh, nhng cht t la nh hi m, bi b lin tc mi giy, mi pht, mi gi, mi ngy, th chng ta vong mng t lu ri vy. ch l "tm thn t i", khng phi thc l "ta" vy. Th n, ngi t c "trng thi v ng" l ngi hiu r rng: tm trng ca mnh lun lun thay i trong tng st na, trong tng giy pht. Nhng tm nim, nhng suy t, ngh tng trong giy pht trc y, by gi khc i hay khng cn na. Tm tnh ca mnh c khi hin thin nh thnh nhn, cng lm khi c hi cn hn c qu. Mnh ch thy mi ngi khc gian c, mi ngi khc nguy him, mi ngi khc sai lm, ng b trng pht, ng b b t, ng b x t, cho x hi ny, cho th gian ny, trong c mnh, c sng bnh yn, c hng sung sng! Con ngi thng thy l mnh ng, khi i hi phi trng pht tht nng, i hi phi b t rc xng, y a a ngc, x xung ha ngc, nhng ngi khc phm ti c. Con ngi thng suy ngh, sng ch, yu cu thi hnh nhng hnh pht gh rn nht trng pht, trng tr ch ng nhng phm nhn st hi thn nhn mnh v ngh rng ngi qu c s vui lng

ni sui vng. Thc ra, l tm trng ca chnh mnh mun nh vy m thi. Ngi cht c ni g u, c yu cu g u, c i hi g u? Bi vy c cu: "Suy bng ta ra bng ngi... cht! ". My ai ngh c rng: nu lm nh vy, c hai gia nh phm nhn v nn nhn cng u thit hi mt nhn mng, u cng au kh nh nhau. Thnh thong bo ch cng c ng cc tin rt cm ng, gia nh nn nhn xin gim ti, xin x nh ti, hay xin tha ti cho phm nhn. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan. Con ngi thng nhn danh cng l, nhn danh tn gio, nhn danh l phi, nhn danh thng , nhn danh cc th c th nhn danh c, kt n, kt ti, trng tr tt c mi ngi khc. Cn nu mnh phm ti th ng c tha th, phi c tha th, ngi khc th khng ng c! Ci ch bt cng ny l nguyn nhn chnh, a ti xo trn, bin lon trong x hi l nh vy. Cui cng, ngi t c "trng thi v ng" chnh l ngi khng cn chp "ci ta" tm thng nh mi ngi trn th gian ny thng chp. Ngi t c"trng thi v ng" l ngi hiu r rng rng: "ta" khng phi l ci thn t i nng n, v cng khng phi l ci tm suy ngh lng xng ln xn thng ngy, bi v nhng th b v thng chi phi, nay cn mai mt, cht hin cht bin, khng tn ti vnh vin. Nh vy, "ci g" tn ti vnh vin, khng b v thng chi phi, "ci g" bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim, theo nh c Pht ch dy trong Bt Nh Tm Kinh? chnh l "ci ta chn tht", chnh l "con ngi chn tht" ca tt c chng ta. Mc ch cu knh rt ro tt cng ca o Pht chnh l nhm khai m, ch by "con ngi chn tht" cho mi ngi bit c, hiu c, ng c, nhp c, sng c. Ngi no c nh vy tc l c gic ng v gii thot, c an lc v hnh phc hin i. Trong kinh sch, c Pht c dy: "Thin thng thin h duy ng c tn".

Ngha l trn tri di t ch c "ci ta chn tht" l iu c nht ng tn trng, ng trn qu m thi. Cng trong Bt Nh Tm Kinh, c Pht c dy: Tm v qui ngi, v qui ngi c, v hu khng b, vin ly in o mng tng, cu cnh nit bn. Ngha l: Nu chng ta ng c, nhp c, sng c bng "con ngi chn tht" khng tng mo, nn khng d, khng sch, khng tng, khng gim, khng kt nh bin, th nhp bt nh php mn, th tm chng ta khng b bt c ci g c th khng b, nn khng cn s hi, do khng cn s hi nn khng c g c th khin cho mnh kinh khip hong s, chng ta xa la c tt c cc chuyn in o o in, cc chuyn mng m m tng, cc chuyn khng thc th gian, cui cng t c cnh gii nit bn v sanh, khng cn phin no kh au, khng cn sinh t lun hi. mi chnh thc l mc ch cu knh ca ngi theo o Pht bng tr tu bt nh. Trong Kinh Php C, c Pht dy rng: Ngi no m p tm nim n mng ti, n chi ti, th khng phi l ngi tr, ch chuc kh vo thn thi. Ngi no khng m p nhng tm nim nh vy, th ngi dp c lng sn hn. Ngha l chng ta thy r nh trn, bt c ai d b mng chi, b m l hay khng b mng chi, khng b m l, m c m p tm nim trong lng, th ch chuc ly phin no v kh au cho chnh mnh, c khi cn em li bt an cho gia nh, cho nhng ngi chung quanh na m thi. Trong sut nhng nm di thuyt php sanh, c Pht lun lun khuyn khch mi ngi nn thc hnh hnh nhn ni, nhn nhn n mc rt ro, cao tt, trong kinh in gi l "php nhn ba la mt". c Pht lun lun hnh php nhn ni, d lm khi Ngi cng b ch trch, b chi mng, thm ch b tn cng. Nhn ni khng bao gi l du hiu ca s yu ui, n hn, km ci, ch bi, u hng, nhc nh. Tri li, nhn ni l sc mnh bt khut, sc mnh vn nng, sc mnh v song ca ngi t ch, ca

ngi ng c v sng c vi "ci ta chn tht", cho nn khng cn s b chng khinh khi, khng cn s chng "c ng chn ln ng u", khng cn s chng "c nc lm ti". Ti sao vy? Bi v "ci ta chn tht" khng phi l tm thn t i, khng c tng mo, cho nn khng ai c th xm phm c. iu nn s, ng s chnh l mnh khng th kham nhn c, khng th chu ng ni, khng th t thng mnh, khng th t ch c bn thn v bn tm mnh trc nhng th thch, trc nhng sng gi ca cuc i m thi. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Chin thng trm ngn qun khng bng t thng mnh. T thng tm mnh l iu cao qu nht. Ngha l chng ta kham nhn c, thc hnh c "php nhn ba la mt" l chng ta "t thng tm mnh" ri vy. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: Hy dt tr ht cc tm xu ca chnh mnh: tm ghen ght, tm t vy, tm v ng, tm gi di, tm ngo mn, tm khinh ngi, tm t kin, cng tt c nhng hnh bt thin trong mi thi mi lc, hy lun lun thy li mnh, khng ni chuyn tt xu ca ngi. Thu hiu c v thc hnh c li dy trn y ca Lc T th khng cn phi hi lm sao cuc sng c an lc v hnh phc. chnh l an lc v hnh phc vy. Trong v lng php mn tu theo o Pht, ch cn tu hnh "nhn nhc ba la mt", ngha l "nhn m khng thy nhc", th cng t n ch cu knh gi l "v sanh php nhn". V sanh php nhn l cng phu tu chng do sc kham nhn, sc chu ng c mun php trn th gian xy n, m chng ta khng sanh khi mt nim no c trong tm tr. Tm tr lun lun thanh tnh, an n, t ti, khng xo trn, khng lay ng. Mun php trn th gian ny khng ngoi tm th, chia lm bn cp, l: "li v suy, hy v d, xng v c, kh v lc". Tm th cn gi l "Bt Phong", hay tm ngn gi ca th gian, khng bao gi ngng thi, ht cn gi ny li n cn gi khc. Khi gi thi hiu hiu, nh nh, chng ta c th kham nhn ni mt cch d dng. Th d nh nhng lc tai ha xy ti cht nh, gp vi chuyn xui

xo nho nh, b cc chuyn th phi khng ng k, nhng nh c nhng phc bo lm t nhiu i trc v ngay c i ny, cho nn chng ta c th lt qua d dng. Hoc l nhng lc c li lc nho nh ti, c nhng li khen tng tn dng, hay nhng chuyn vui nho nh xy ra, chng ta cng b ng tm, kh gi c s thanh thn bnh yn. Khi gi thi thnh nhng trn cung phong, gy tn tht khng th lng c. l nhng lc tai ha ln xy n dn dp, ha v n ch, nh th tan nh nt ca, nng th mt mng. Chng hn nh va b bnh hon, va mt cng n vic lm, va gp tai nn xe c, va gp ha hon thiu ri nh ca, va b chng kin i bi thng bc triu! Hoc nhng lc tn gia bi sn, lm n thua l, nhng lc b chng bu xu, lm nhc trc cng chng, lm mt thanh danh, gy tai ting, b chng ph bng, vu khng, vu co, vu oan gi ha. Trong nhng trng hp nh vy, chc chn chng ta th no cng b ng tm, lon tm, in cung, chn i, bi quan, ym th, khng th gi c s thanh thn, bnh yn, thanh tnh c. Ngi t c "v sanh php nhn" l ngi kham nhn, chu ng ni "bt phong" ca cuc i, cn gi l ngi "bt phong xuy bt ng". Ngha l con ngi tri qua tm gi ni trn m vn nh nh bt ng. mi chnh thc l con ngi c gi tr chn tht, bt ty phn bit, nam n, hc thc, a v, tng mo, dung nghi, xut x, tn gio, tui tc, sc tc, a phng, thi gian, tu s, c s, ng c trn th gii ta b ny. *** tm li, con ngi tuy c tin ca nhiu, ti sn to, a v tt, bng cp cao, kin thc rng, danh vng ln, ti nng gii, n khi b suy sp, n khi b hy bng, n khi b ph phn, n khi b kh nn, nhng khng gi c t cch, khng gi c nhn phm, tm hn khng gi c bnh thn, thanh tnh, th t khng phi l con ngi c gi tr ri. Hn na, nhng th nh tin ca, ti sn, a v, bng cp, kin thc, danh vng, ti nng, sc p, hnh tng, phm trt, u l nhng th gi tm, v thng, khng c nh, lun lun bin dch, lun lun thay i, cho nn tt c u khng th dng thm nh gi tr ca con ngi. Theo gio l ca o Pht, con ngi trn th gian ny khng c nh gi qua cc cch nhn nh, cc thc o, cc tiu chun, cc kha cnh v cc cn bn trn y v c hai phng din vt cht v tinh thn. Con ngi c gi tr l con ngi bit ngm nhn cuc i, bit lng nghe cuc i, bit

kham nhn v can m nhn thng nhng phin v kh au, bit chuyn ha tam chng thnh tam nghip thanh tnh. Con ngi c gi tr l con ngi bit chp nhn tt c nhng g xy n vi mnh t cuc i, t lc sng cho n lc cht, khng mong cu, khng van xin, khng s hi, sn sng n nhn phin no hay kh au, an lc hay hnh phc. Con ngi c gi tr l con ngi bit hng phc tm mnh bng cch v bin chng sanh trong tm thc mnh vo nit bn, m khng thy c chng sanh no c dit v bit an tr tm mnh bng cch b th, x b khng chp bn tng ng, nhn, chng sanh, th gi, khng dnh su trn sc, thinh, hng, v, xc, php, nh li c Pht dy trong Kinh Kim Cang. Con ngi c gi tr l con ngi bit chin u v chin thng ni tm ca chnh mnh, bit trng dng t v lng tm t bi h x, bit ly n c p hn th, nh li c Pht dy trong Kinh Php C. Con ngi c gi tr l con ngi bit sng vi "tm bnh thng". Kinh sch c cu: "Bnh thng tm th o". Con ngi c gi tr l con ngi "i cnh v tm", tc l con ngi vn sng trong cuc i nh bao nhiu ngi khc, nhng khng c tm tham sn si, cho nn tm khng lon ng. Con ngi c gi tr l con ngi dm bc chn ln con thuyn khng y, tri git gia tri nc mnh mng. Con thuyn chnh l con thuyn bt nh, tri nc mnh mng chnh l cnh gii trm lun, kh hi vn trng ba. Con ngi c gi tr theo quan nim ca nh Pht l con ngi gic ng c bn ng chn tht, bn ngoi khng chp trc, dnh mc chuyn trn i, mt trng thy sc ri thi, tai nghe thy ting nghe ri th khng, cho nn bn trong khng c nim khi v gii thot c nhng phin no v kh au. Con ngi c gi tr l con ngi bt phong xuy bt ng, l con ngi c cuc sng an lc v hnh phc hin i. chnh l i s nhn duyn mi phng tam th ch Pht th hin i, khai th cho con ngi ng nhp vo chn l bt bin ca v tr vy. ---o0o---

Khng C, C Khng Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l: Trong o Pht thng ni "c khng, khng c", ngha th no? *** T ng "c khng, khng c" xut pht t cu sau y trong bi kinh Bt Nh: Sc bt d khng, khng bt d sc. Sc tc th khng, khng tc th sc. Ngha l: "Sc chng khc khng, khng chng khc sc. Sc tc l khng, khng tc l sc". T ng "sc" dng ch tt c nhng vt "c" hnh tng. Chng hn nh l: thn ngi, ci bn, ci gh, ci cy, ngn c, dy ni, v.v. . . T ng "khng" dng ch tnh khng ca mun php, ca mi s s vt vt, u khng tn ti vnh vin, khng thng cn, lun lun i thay, thng hay thay i. Chng ta tm hiu qua th no l chp ng v chp php. Vt qua c chp ng v chp php, tc l chng ta vt qua c ht thy mi kh ch. Ti sao nh vy? Bi v, sc v khng chng c g khc nhau, cn v mt cng vy, tuy khng ng nhau, nhng khng lm lon ng con ngi bit tu tm dng tnh. Chng hn nh l: mt ci ng h do nhiu th rp li to thnh. C ngi t m tho ri tng b phn ra, ri khng bit rp li, th ci ng h khng cn na. Hoc gi n mt lc no , lu hay mau, sm hay mun, chng ta cn tin em bn, hoc em cho ngi khc, hoc ci ng h b h hoi, th cng khng cn na. Ngay khi ci ng h cn hin tin, chng ta hiu bit bn cht ca n l khng, tc l khng tn ti vnh vin. Cho nn mi chuyn bin i i vi ci ng h khng lm cho chng ta ngc nhin, khng lm cho chng ta phin no v kh au, tc l chng ta c an nhin t ti, trc s cn mt ca ci ng h, ni ring, trc s cn mt (c v khng) ca tt c mun php trn th gian, k c s cn mt ci mng sng ca chng ta, ni chung.

Chng hn nh l: mt cn nh tin ch c th tho rp c. Khi cha c rp li, ch l mt ng vt liu nh l: cy, g, st, gch, , ngi, xi mng, khung ca, mng xi, vn vn, cha phi l cn nh. Khi rp xong ri, mi c gi l cn nh. Nh vy, bn cht ca cn nh vn l khng. Do duyn hp nn cn nh tm c. Khi ht duyn, ci nh r ra, tr thnh ng gch vn, khng cn l cn nh na vy. Trong Kinh Bt Nh, l: "chn khng diu hu". Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng giai th h vng". Ngha l: tt c mi th trn th gian c hnh tng, nh nh ht ci, ci bn ci gh, ci nh ci xe, to ln nh dy ni, hay qu a cu, tt c u h vng, khng tn ti vnh vin, c ngy cng bin hoi, sau vi chc nm, vi trm nm, hoc vi chc triu nm. Cng vy, ci thn t i gm c: t, nc, gi, la, hay cn gi l ci thn ng un gm c: sc, th, tng, hnh, thc, ca con ngi cng nh vy m thi. Cn i vi cc php trn th gian, chuyn g c cng nh khng, khng c chuyn g tn ti vnh vin, lu di. Con ngi thy mt , khe bnh , vinh c nhc c, sng c kh c, thay i lin min. Cho nn khi c thi c th, con ngi khng nn kiu cng phch li, ngo mn khinh ngi. Ti sao nh vy? Bi v, chuyn khng chc tn ti c lu u! Hoc khi gp chuyn bt bnh bc bi, xui xo rc ri, h hi tht bi xy ra, con ngi cng ng tm tr ri lon qu ng. Ti sao nh vy? Bi v, chng ta bit rng: chuyn g ri cng qua i, ch sm hay mun, chng hay chy, m thi. C gng gi s bnh tnh thn nhin, c bao nhiu tt by nhiu. Mt cn gin ti, do b chi mng s nhc, do b cng kch khiu khch, do b phn bit i x, mt cch bt cng, do b vu oan gi ha, ni chung, do b ngoi cnh chi phi, do ngi i chung quanh gy nn, l iu khng th trnh c. Chng ta nn qun chiu: cn gin khng thit, khng tn ti lu, ch quy ng tm sn ca mnh, khng nhm nh g n con ngi chn tht ca mnh, vn bnh tnh thn nhin, vn thanh tnh thng hng. Chng ta khng theo cn gin ang khi ln, cn gin s qua mau, s tan bin, s

lng xung. My en tan bin, bu tri quang ng. Tuy nhin, cn gin qua mau hay chm, ty theo nng lc tu tp, cng phu qun chiu, kh nng hnh tr ca mi ngi. Chng ta khng theo, cn gin s ngui dn. Mi s mi vic s bnh yn. Ngc li, chng ta theo cn gin , i gy s, sinh s th s sinh ra ngay. Th d nh tc qu nhn khng ni, phn ng ngay ti ch: chi cp trn th b mt vic, nh ngi th b pht, git ngi th t. Mt chui hu qu lin tc s p ln u chng ta, tip theo ngay sau cn gin ca mnh, kh lng trc c. Khi gp nghch cnh, khng chu dng tr tu bt nh qun chiu, chng ta cng cu mong chuyn qua mau, chuyn li cng chng chu qua. C t nhin, n u i ph n , lo lng qu nhiu, bun bc thi qu, sc khe suy yu, khng ch li g. "Sc" v "khng" l hai t ng ch s i i trong cnh gii tng i. Khi cn trong cnh gii tng i, con ngi vn cn phin no v kh au, cho nn trong kinh sch gi l cn trong vng sanh t lun hi. Chng hn nh l: con ngi cn thng thng ght ght, cn ng sai phi quy, cn th phi nhn ng, tc l cn kh au phin no. Chng hn nh l: chp cht s quan trng ca mt mi, a v, danh vng, tin bc, ca ci, s nghip, tc l cn phin no kh au. Khng c ci g trn i ny tn ti vnh vin. Bn cht ca mun php l khng. Hiu bit c nh vy, chng ta ph c chp ng v chp php, tm ca mnh mi c thanh tnh. Khng b cnh trn chi phi, li cun, tc l khng cn phin no kh au, thot khi vng sanh t lun hi, chnh l ngha vy. l tinh thn bt nh, cn gi l "php mn bt nh". Bt nh ngha l: khng hai, cng khng phi l mt. Ni hai cng trt, ni mt cng sai, cho nn gi l: "KHNG HAI". Chng ta tm dng th d sau y cho d hiu. Ngi i thng ni: "Tuy hai m mt. Tuy mt m hai". Cu thng dng ch nhng cp v chng ha thun ng lng, nht tm nht tr, trong mi vn , trong mi hon cnh, trong mi trng hp. Tuy l hai ngi khc nhau, nhng h ch c mt kin, c mt quyt nh, khi cn ch hi mt ngi cng , cng nh hi ngi kia. H cng nh mt ngi v mt tinh thn, nhng thc t h l hai.

Chng ta th xt th d khc: Mt bin lc ni sng v mt bin lc thanh bnh, tuy l hai trng thi hon ton khc nhau, nhng khng phi l hai bin. Cng vy, tm chng ta lc bnh tnh thn nhin v lc ni cn tc gin, khng hai, nhng cng khng phi mt. Tuy hai m mt, tuy mt m hai, chnh l ngha vy. Chng ta th xt th d khc: Ci gng soi lc dnh bi v lc trong sng khng phi hai, nhng cng khng phi mt. Lc dnh bi, hnh nh hin ra khng r. Lc trong sng, mi hnh nh u rt r rng, khng nhm ln. Trong cnh gii tng i, chng ta thy c ci ny th phi c ci kia. Chng hn nh c sng th c ti, c ng th c sai, c thng th c ght, c phi th c quy, c "c" th cng c "khng". Chp mt bn th chng ta kh au ngay, phin no ngay. cn gi l cnh gii nh bin, hay bin kin, ngi i gi l cc oan. Khi no chng ta pht huy c tr tu bt nh, vt ra khi vng tng i, chng ta s ht phin no v kh au, s c gic ng v gii thot, s c an lc v hnh phc, s c an nhin v t ti. Chng hn nh khi vo mt cn phng khng c mi thm, khng c mi hi, tm chng ta vn bnh thn. Chng hn nh khi gp mt ngi, nu khng quan tm chuyn thng ght, tm chng ta vn bnh thn. Chng hn nh khi i ngoi ng, d gp cnh v gp ngi rt nhiu, nhng khi v n nh, nu tm khng dnh mc, tm chng ta vn bnh thn. Nu ra ng gp k th, gp chuyn bc bi, tm lin dnh mc, mang theo hnh nh v n nh, tm chng ta s bt an, gia nh khng hnh phc. *** Tm li, c hay khng, khng hay c, c v khng, khng v c, ty theo tm nim ca chng ta. Tm nim ca chng ta cn qu lng xng ln xn, th ci g cng c. Phin no kh au c. Sanh t lun hi c. Nu chng ta tu tm dng tnh, t n cnh gii "v tm", tc l tm khng cn lng xng ln xn, th tm c an lc, cuc sng c hnh phc. ---o0o--Lut Nhn Qu V Cc Vn Ti Sinh, S Mnh, Cu An, Cu Siu Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l:

1) Lut nhn qu l mt l thuyt ca Pht gio m tt c vn vt trong v tr u hot ng, vn hnh theo quy lut . Vy, lut nhn qu l g? Lut nhn qu c phi do c Pht ch ra, nh mt s quc gia t ra lut i ng chng? 2) Nu c lun hi th khi cht ri mt ngi ch ti sanh mt ngi thi, ti sao th gii ny ngy xa th t m nhn loi mi ngy thm ng? 3) Ngi v th hon ton khc nhau, lm sao sau khi cht ngi c th ti sanh thnh th v th c th thnh ngi? 4) Theo lut nhn qu th ai lm ny chu. Ti sao c nhng vic cha lm con b nh hng, hoc con lm m cha b lin can? 5) Nu "nhn no qu ny", ti sao c ngi c i hin t m li gp lm tai nn kh s, tri li ngi hung c sao vn c an lnh v nhiu may mn? 6) Nu "nhn no qu ny" th cha lm l cu an, cu siu c ng vi lut nhn qu khng? 7) Lut nhn qu v thuyt nh mnh ging nhau hay c g khc bit? *** Cu hi 1: Lut nhn qu l mt l thuyt ca Pht gio m tt c vn vt trong v tr u hot ng, vn hnh theo quy lut . Vy, lut nhn qu l g? Lut nhn qu c phi do c Pht ch ra, nh mt s quc gia t ra lut i ng chng? 1) Lut nhn qu thc ra c trc o Pht. Tuy nhin, khi c Pht thnh o di ci b , ngi chng c tam minh, lc thng, thy c do nguyn nhn no con ngi lun hi trong su no, thy c v lng kip qu kh, nh ngi ng trn lu cao, nhn xung ng ba, ng t, c ng ngi qua li. Do , lut nhn qu c gio l ca o Pht hon chnh v lun lun c cp trong tam tng kinh in, cho nn lut nhn qu tr thnh l thuyt cn bn, l chnh kin quan trng trong Pht gio. Lut nhn qu l mt chn l hin nhin, lun lun ng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai, khng l thuc thi gian v khng gian, p dng cho tt c mi s s vt vt.

Trong khi cc quc gia t ra lut i ng ch p dng trong phm vi quc gia ca mnh, trong thi hin ti m thi. V sau, lut i ng c th sa i, tu chnh cho thch hp vi s tin ha ca x hi. Quc gia khc c th khng p dng cng lut i ng nh vy, i khi cn ngc hn li. ** * Cu hi 2: Nu c lun hi th khi cht ri mt ngi ch ti sanh mt ngi thi, ti sao th gii ny ngy xa th t m nhn loi mi ngy thm ng? 2) Thuyt lun hi ti sanh nh hng cho tt c mi loi chng sanh trong su ci: thin, nhn, a tu la, a ngc, ng qu, sc sanh, v trong tam thin i thin th gii, ch khng phi ch p dng cho loi ngi trn qu a cu ny m thi. Do , chng sanh ci ny, th gii ny c th ti sanh sang ci khc v th gii khc, cho nn s chng sanh ln xung, hay thay i cc ci l v vy. * ** Cu hi 3: Ngi v th hon ton khc nhau, lm sao sau khi cht ngi c th ti sanh thnh th v th c th thnh ngi? 3) Ngi v th hon ton khc nhau v hnh tng, v nghip thc, qua ci nhn ca th gian, nhng qua con mt tr tu ca o Pht, ngi hay th cng u c thn t i bao gm t, nc, gi, la nh nhau, v nht l u c Pht Tnh, c tm thc. Sau khi hng ht phc bo, li to ti to nghip, tc l to nghip nhn chng lnh, con ngi lnh nghip qu chng lnh tng ng, b a vo ba ng kh: a ngc, ng qu, sc sanh. Hoc sau khi n tr ht nghip bo ba ng kh, con ngi c tr v cc cnh gii thin, nhn, a tu la. S ti sanh theo lut nhn qu qua li trong su ci lun hi nh vy, trong kinh sch gi l: trm lun sanh t. Tu tp theo o Pht c mc ch cu knh l gii thot khi vng sanh t lun hi ni trn. ** * Cu hi 4: Theo lut nhn qu th ai lm ny chu. Ti sao c nhng vic cha lm con b nh hng, hoc con lm m cha b lin can?

4) ng l theo lut nhn qu, ai lm ny hng, ai lm ny chu. chnh l s cng bng tuyt i, gi l bit nghip, tc l nghip ring ca tng ngi. Nghip c ba th: thn nghip, khu nghip v nghip. Th d nh: nhy cao th b gy cng, ni by th b chng chi, ngh by th b nhc u, gi l bit nghip. Th d nh: hin th gp lnh, ni hin th ngi thng, ngh tt th bnh yn. Khi ngi cha gp nn, th khng nhng ngi con b nh hng, m c gia nh u chu kh s chung, gi l cng nghip, tc l nghip chung ca mt s ngi c lin h vi nhau v huyt thng, v sc tc, v ngh nghip, v a phng. Cn ngi con lm m ngi cha b lin can cng chnh l cng nghip, hoc theo lut php, ngi cha khng bit dy d ngi con v thnh nin, khi ngi con lm chuyn phm php th ngi cha phi chu trch nhim lin i. y l ni v i sng hin ti. Nu bn v nhn qu nghip bo ba i th ngi ny c th thiu n ngi kia, ngi kia sanh ln lm con trong i ny, tiu pha hng th cho s n ri i, c khi ph tan sn nghip ca cha m na! * ** Cu hi 5: Nu "nhn no qu ny", ti sao c ngi c i hin t m li gp lm tai nn kh s, tri li ngi hung c sao vn c an lnh v nhiu may mn? 5) Thng thng, chng ta thy gieo nhn no th gt qu ny, mt cch nhn tin. Th d nh: sinh s th s sinh, gieo gi th gt bo, hin th gp lnh, lm thin th hng phc. Gieo ht cam ngt th gt qu cam ngt, gieo ht chanh chua th gt qu chanh chua. Tuy nhin, cng c nhiu ngi thc mc: Ti sao c ngi n hin lnh, tu tm dng tnh, thng xuyn i cha, hay i nh th, khng lm vic g bt nhn tht c, nhng c b nn, bnh honlin min, ha v n ch, xui xo dn dp? Tri li, c rt nhiu ngi, iu ngoa hung tn, la thy phn bn, lm mi chuyn ti t, nm giu tay, khng cha bt c th on, phng tin gian manh no, nhm ot cho bng c mc ch v k ca h, ti sao h vn c nhn nh phy phy, bnh yn v s, n nn lm ra, gp nhiu may mn, tu nh sm xe?

Lut nhn qu gii thch c cc vic trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. C nhng nguyn nhn c to ra trong qu kh, kt qu hay hu qu nhn c trong hin ti. C nhng nguyn nhn c to ra trong hin ti, kt qu hay hu qu nhn c trong v lai. Ngi hin lnh ang gieo nhn lnh trong hin ti, kt qu tt cha kp n th hin nay phi n tr qu bo xu do nghip nhn xu gy to trong qu kh. Khi qu bo xu ht ri, vn xui qua ri, con ngi bt u gp may mn, gp vn hn, gp s , gp qui nhn, n nn lm ra, tin v nh nc, vn s hanh thng. Do , sch c cu: "Ht cn b cc ti hi thi lai", chnh ngha nh vy. Nhng ngi hin i ang gieo nhn c, to ti to nghip, hu qu xu cha kp tr, nhng hin ti ang th hng phc bo lnh do nghip nhn tt gieo trong qu kh. Khi hng ht phc bo ri, con ngi bt u n tr nghip bo, tai nn trin min, tn gia bi sn, lm bnh ngt ngho, hay cht th thm. Cc v quc vng, hay tng thng b o chnh v m st, cc tay ti phit b ph sn phi t t, cc hong gia, cng nng, cng t b bt c k t trn xa l, di bin su, hay trn ni tuyt, cho thy rng lut nhn qu khng cha bt c ai, khng c ngoi l, khng h sai chy! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: Dc tri tin th nhn, ng kim th gi th. Yu tri lai th qu, kim sanh tc gi th. Ngha l: Mun bit kip trc mnh gieo nhn g, hy nhn vic mnh th nhn hin ti. Mun bit kip sau mnh s nhn qu no, hy nhn vic mnh ang lm hin ti. Nu hm nay mnh dt nt ngho nn khn kh, gp tai nn lin min, thm ch cht ngi, th l qu ca ci nhn to c nghip v khng bit lm vic phc thin trc y. Nu hm nay mnh thng minh, n mc, th l qu ca ci nhn tu tm dng tnh, tch phc tch c trc y,

nhiu i v i ny. Hm nay mnh c bnh an l qu ca ci nhn mnh khng to s bt an cho k khc, d l k th. Hm nay mnh c hnh phc l qu ca ci nhn mnh khng ph hoi hnh phc k khc, d l k th. Ty theo "ci nhn" l ht ging loi no, sau khi c gieo xung t, phi ch "thi tit nhn duyn", mi gt hi "ci qu" ca n, c khi sm, cng c khi mun. Cng c khi gt phi qu chanh chua, nhng c th em bn i, mua qu cam ngt. l trng hp chng ta "l" gieo nhn xu, nhng nh thin hu tri thc nhc nh, chng ta bit phc thin, quay tr v chnh o, chuyn ba nghip xu c thnh ba nghip thin lnh, lm nhiu vic phc c, tu tm dng tnh, chng ta c th gt "qu tt", hay t ra cng gim bt c "qu xu". Tc l chuyn kh ha d, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. Cng v nh gieo nhn bit tit kim, con ngi c th gt qu giu c, hay gim bt c n xa vy. ** * Cu hi 6: Nu "nhn no qu ny" th cha lm l cu an, cu siu c ng vi lut nhn qu khng? 6) Ngoi cc tnh cht trit hc, tn ngng, o c, lun l, tm l, duy thc, Pht gio cng l mt tn gio. Cho nn Pht gio cng c nhng nghi thc, nghi l truyn b chnh php mt cch rng ri trong mi tng lp dn gian. Dn chng ng o c nhiu cn c trnh khc nhau. Ch T s nhn bit iu , nn t ra rt nhiu nghi thc, nghi l, nh l: cu an, cu siu, sm hi, thch hp vi tng hon cnh, tng trng hp ca mi ngi trong dn chng. Chng hn nh l: trong gia nh c mt ngi lm trng bnh, ngoi vic c gng cha tr theo y hc ng hay ty, thn nhn cn c thm nim tin vng mnh, gip ngi bnh ln tinh thn, bnh tnh chng khi. Thn nhn bn n cha mong c qu s lm l cu nguyn ch Pht, ch B Tt gia h cho ngi bnh chng bnh phc, tai qua nn khi. Do nh cha c l cu an gip dn chng v mt tn ngng, trong hon cnh mi ngi ang bi ri, uc an tm phn no trong lc iu tr cn bnh.

Nu chng may, trong gia quyn c ngi qua i, thn nhn xt thng au kh, tm n cha mong c qu s lm l cu nguyn ch Pht, ch B Tt gia h cho ngi mn phn c vng sanh v ci an lnh, v ci tnh . Do nh cha c l cu siu gip dn chng v mt tn ngng, trong hon cnh mi ngi ang bi ri, c an tm phn no trong lc lo lng hu s cho thn nhn ca mnh. Nhn cc c hi , qu s em chnh php ging gii cho dn chng c thu r v l nhn qu, v s v thng trn th gian, nng cao trnh hiu bit chnh php cho nhng ngi hu duyn. Nh nhn lnh ny, dn chng c khai ng, c c chnh kin, l ci thy bit nh tht, tr v qui y Tam Bo, pht nguyn tu tm dng tnh, hng c qu lnh sau , c an lc v hnh phc, c gic ng v gii thot, nh cng phu tu tp ca chnh bn thn. Tuy nhin, nhiu khi c nhng ngi ngoi o, ngoi o ngha l: ngoi tm cu o, khoc mu o ca tu s Pht gio, nhng khng c Pht Php, chuyn lm ngh th tng, li dng kinh k, li dng lng m tn, li dng s au kh trong hon cnh bi ri ca ngi khc, kim li dng mu sinh, nh vy chng ch li g cho chnh php, chng ch li g cho dn chng. T nn ny thc ng nn bi tr! Tm li, cc bui l cu an, cu siu trong cha hon ton ng vi chnh php, p dng lut nhn qu mt cch kho lo, c ch v T s t bi t ra hng dn dn chng bc vo ngng ca t bi ca nh Pht, trong khi v sau khi gp hon cnh kh au trong i sng hng ngy, nhm truyn b rng ri chnh php vo trong dn gian, em li s bnh an trong tm hn ca mi ngi ang sng trn th gian y dy s bt trc ny. *** Cu hi 7: khc bit? Lut nhn qu v thuyt nh mnh ging nhau hay c g

7) Thuyt nh mnh ch trng con ngi c mt linh hn c nh v mt s mnh, hay s mng, c nh sn, c an bi, c quyt nh, c xp t, do mt ?ng ti cao, gi l thng hay to ha hay bt c tn gi g khc, v con ngi phi chu chp nhn ci nh mng, nh mnh sp sn ny, khng phng n trnh, khng c cch g thay i, tt c mi c gng hay n lc ca con ngi u v ch, v dng! Nu thuyt nh mnh l ng s thc th con ngi tr thnh tiu cc, th ng, yu hn,

yn phn, ym th, v trch nhim, vic lm no, thin cng nh bt thin, cng cho l do mun ca thng , v lm khi tr nn hung d, bo tn, bt nhn, chng li nh mnh en ti, bt cng, do to ha p t, an bi, nh sn, do con ngi to ti to nghip, v lm cho bn thn v x hi thm au kh. o Pht dy rng: chng sanh ch c "tm thc" lun lun thay i, mang theo "nghip bo" t nhiu kip trc. Do dng nghip lc chi phi, dn dt, tri buc, li cun, tm thc lun hi sanh ra trn nhn gian ny lm con ngi. Nhng do nghip bo khc nhau, cho nn hnh tng mi ngi khc nhau: p xu, mnh yu, nam n, khn ngu, ln nh, giu ngho, sang hn, thm ch anh ch em trong gia nh cng khc nhau. Nu c ch mnh m, thu r lut nhn qu, thu hiu c chn l, con ngi c th vt thot c dng nghip lc ny, chuyn ha c nghip bo ny. Trong kinh sch gi l: gic ng v gii thot. Chng hn nh l: con ngi thng b tam nghip thn khu sai khin, li cun cho nn gy ra khng bit bao nhiu l s au kh trn th gian ny cho chnh mnh v cho nhng ngi chung quanh. Con ngi do lng tham lam i cp ca git ngi, sang ot ti sn, git hi qut n, lp mu toan tnh k gian, tha gi kin tng ngi khc i tin bi thng bc triu. Con ngi do lng sn hn i tr th k hm hi mnh bng cc th on tn nhn hn, chi mng ra x ngi khc bng nhng li ni cay c hn. Con ngi do lng si m i to ti to nghip, gy th chuc on, to ra bit bao iu au kh cho ngi khc. Nu con ngi hiu r, tin su lut nhn qu, cng thm ch gic ng mnh m, con ngi c th dng nghip v chuyn nghip, tc l con ngi c th chm dt dng nghip lc, chuyn i s mnh, chuyn ha cuc i kh au ca mnh, tu tp cc nghip lnh, tc nhin s gt cc qu bo lnh. Do nghip lc qu kh, con ngi sanh ra trn ci i ny l khng thay i c, gi l nh nghip, ch c im ny ging vi thuyt nh mnh m thi. Nhng sau khi sanh ra trn ci i ny, mi s vic xy ra u tng ng vi nhn duyn t trc, l nghip bo, ch khng phi l s mnh nh sn hay nh mnh. Lut nhn qu, nhn duyn, hay thuyt nghip bo, thc y con ngi lun lun sng trong o c, nng cao gi tr, nhn phm ca con ngi, trnh

mi iu c, lm mi iu lnh, gi tm trong sch, nu c hiu su rng, tng tn v em thc hnh, p dng vo i sng hng ngy, chc chn s em li bao nhiu iu tt p cho bn thn, cho gia nh v x hi. Trong sch c cu: "c nng thng s", ngha l: cng c v phc c do nghip nhn lnh, c kh nng thng, c kh nng chuyn i s phn hay vn mnh ca con ngi, tc l chuyn i nghip bo vy. Vn mnh ca con ngi bao gm bn yu t: thin mnh, thi mnh, a mnh v nhn mnh. Trong kinh sch, c ghi trng hp ca Angulimala, vn l mt tn cp tn bo vng quc Kosala, nhng sau khi gp Pht, c nghe thuyt php v thnh tm n nn hi li, ci t qui chnh, tu hnh khng bao lu chng c thnh qu. Nhiu ngi sanh ra vi nghip bo thn th yu ui, tr tu km ci, nhng vi ch mnh m, rn luyn thn th v chm ch hc hnh cng c c hi tr thnh lc s, tr nn cc nh bc hc, cc bc trit gia. Qu kh qua ri, khng th thay i c, tng lai th cha n, khng nn qu lo lng, con ngi hy sng trong hin ti tnh gic, nhn chn thin c, gi gn chnh nim, hnh ng lnh, li ni lnh, ngh lnh, chnh l nghip nhn lnh, nht nh nghip qu lnh chc chn s n vi con ngi ngay trong i ny v lun c i sau. Trong kinh sch, c Pht dy: "Mi ngi ty theo nghip ca mnh to ra, m c c thn phn hnh phc hay bt hnh". ---o0o--Nm Ngi M R Voi Trong Kinh A Hm, c Pht c dy cu chuyn nm ngi m r voi, sau ny thng c vit trong sch gio khoa, em dy trng hc, ng chng ta suy gm nh sau: C nm ngi m c dn ti r mt con voi. Sau tng ngi cho bit kin ca mnh. Ngi r c ci vi th nht nh cho l con voi ging nh con trng tht ln. Ngi r c ci chn th nht nh cho l con voi ging nh ci ct nh tht ln.

Ngi r c ci tai th nht nh cho l con voi ging nh ci qut tht ln. Ngi r c ci bng th nht nh cho l con voi ging nh ci trng tht ln. Ngi r c ci ui th nht nh cho l con voi ging nh ci chi qut nh. Th l c nm ngi u chp cht ci s tri, ci hiu bit ca ring mnh, c chng nghim r rng qua s r rm hin vt, cho nn ci v nhau, chng ngi nhau, khng ai mun nghe, mun tin iu ngi khc ni ra, nht nh cho mnh l ng. Tc nhin, cu chuyn nht nh dn n ch tranh chp, u v kh au. Chng ta cng thng mc phi nhng li lm nh th, trong cuc sng, cho nn thng than phin no kh au. Chng ta thng nghe thong qua mt cu chuyn truyn ming, khng bit u l xut x, ri vi vng kt lun l ngi ny tt, ngi kia xu, ngi ny phi, ngi kia quy, a n ch bt ng kin, tranh ci ng sai, kt cuc phin no v kh au. Chng ta khng c thi gian, khng c kh nng, khng c hon cnh, khng c iu kin, tm hiu "nguyn hnh" ca con voi nh th no, ch bit c mt phn, m vi vng kt lun th nht nh khng sai, nhng cng nht nh khng ng vy. Chng ta c th ch "ng mt phn" thi, hy lng nghe kin ca ngi khc! Thc hin c nh vy, c phi chng ta trnh c nhng cuc tranh ci v ch, trong gia nh cng nh ngoi x hi. Thc hin c nh vy, chc chn chng ta trnh c phin no v kh au, chc chn chng ta sng c an lc v hnh phc, khng nghi ng g na c. Thc hin c nh vy, chng ta mi l ngi thc s bit tn trng chn l. *** Nhn No Qu Ny Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l: Qua s vic chnh quyn Taliban, x A Ph Hn (Afghanistan), ph hy cc tng Pht c ngn nm, c ngi thc mc: Pht gio cha tng i xm chim bt c nc no, nhng im

ny s hiu th no v: "Nhn no qu ny"? Pht gio i tha phi chng khng thit thc, nn d b nhng nc khc xm chim, bi v cc nc Hi gio hin nay l ca Pht gio i tha trc kia. V tnh trng ca Pht gio Ty Tng ngy nay? *** Trc ht, chng ta chia cu hi trn y thnh bn phn, tm hiu c r rng: 1) Lut nhn qu. 2) Vn chnh quyn Hi gio Taliban ph hy cc tng Pht c. 3) Pht gio i tha v tiu tha. 4) Pht gio Ty Tng. *** 1) Lut nhn qu. Trc ht, chng ta cn tm hiu v lut nhn qu. Lut nhn qu thng c tm gn bng bn ch: "Nhn no qu ny". Thc ng nh vy, trn phng din khoa hc thc nghim, nu gieo ht nhn cam, sau mt thi gian, chng ta c c cy cam v s gt c qu cam, cng thm vi mt s iu kin cn thit, thng c gi l tr duyn, chng hn nh: phn bn, nh nng, nc ti, thuc tr su, cng chm sc. Khng th no c chuyn gieo nhn cam ngt li gt qu chanh chua, hoc ngc li. Lut nhn qu c p dng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. C khi gieo nhn trong qu kh, hin ti mi gt qu. C khi gieo nhn trong hin ti, gt qu ngay trong hin ti. C nhng gieo nhn trong hin ti, v lai mi gt qu. Th d nh: gieo nhn tu tp lu di, mt cch kin tm tr ch, mi gt c kt qu cuc sng an lc hnh phc, cao hn na, t c gic ng v gii thot. Tri li, sinh s s sinh, nh ngi ngi nh, chi dao t tay, chi la phng la, ngay trong hin ti, cho nn thng c gi l qu bo nhn tin. Tuy nhin, c ngi gieo nhn thin lnh, trong hin ti, nh l: tng kinh, nim Pht, i cha, b th, cu ngi, gip i, n hin, lnh, hiu tho,

nhng thng gp phi nhng qu chng lnh, trong hin ti, nh l: xui xo, tai nn, tht bi, con ci h hng, gia o bt ha, ca nh suy sp. Tri li, c ngi gieo nhn xu c, chng lnh, trong hin ti, nh l: trm cp, gian gio, la o, ngm mu phun ngi, vu khng co gian, sang ot ca ci, tm a him c, m b thc thc b go, lm nhiu vic tht nhn c c, nhng li gp nhiu qu tt lnh, trong hin ti, nh l: giu sang, quyn th, n nn lm ra, s nghip pht trin, th lc ngy cng ln lao, a v ngy cng vng mnh. Trng hp trn, gieo nhn lnh trong hin ti, nhng qu lnh cha kp tr ngay hin ti. Trong khi , gieo nhn xu c, chng lnh, trong qu kh, hin ti ang tr qu bo. Thm na, nhiu ngi tu m khng hc, ch bit tng kinh, nim Pht, lm lnh, nhng khng thu hiu gio l mt cch r rng, p dng trong cuc sng hng ngy. Nhiu khi lm c mt vi vic lnh, nh l: gip ngi mt vic, trch dn mt bi kinh, tm gip mt cun sch, ri m ra knh kiu, ng mn, tng rng lm phc nhiu ri, i c n p, i c trn trng! Tng kinh nim Pht, m khng bit i x t bi h x, khng p dng gio l trong cuc sng hng ngy, th trch sao gia o chng bt ha, con ci chng h hng, ngi khc chng trn trng! Trng hp sau, gieo nhn xu c, chng lnh, trong hin ti, nhng qu bo cha kp tr ngay hin ti. Trong khi , gieo nhn lnh trong qu kh, hin ti ang tr qu lnh. Tuy nhin, khi nhng qu lnh chm dt, ngha l phc bo ht, con ngi phi n tr nhng nghip bo xu c, chng lnh, to hin ti hay trc y. Do , chng ta khng ngc nhin khi c tin tc v mt nh triu ph b khnh tn ti sn, v con phn phc, bn b tr mt, n ni phi quyn sinh, t vn thot n i! Hoc tin tc v cc nh lnh o chnh tr, hay tn gio, b lt , b o chnh, b m st, b hnh hnh th thm, cht khng ch chn thy! Hoc tin tc v cc cng nng, qun cha, hong t gp tai nn trn xa l, cht chng ton thy, gp tai nn trn bin c, cht mt lun xc! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: D cho ln non, xung bin vo hang,

nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c. *** 2) Vn chnh quyn Hi gio Taliban ph hy cc tng Pht c. Hiu r lut nhn qu nh trn, chng ta bit ngay rng: vic chnh quyn Hi gio Taliban x Afghanistan hin ti (nm 2001) cho ph hy cc tng Pht c, khng phi l "qu" ca nhn thin lnh "cha tng xm chim bt c nc no" trc y. Chng ta nn thu hiu rng: Lut nhn qu lun lun ng trong ba thi, khng h sai chy, khng c ngoi l. Ch him mt ni, chng ta cha c Pht nhn, thy r tng tn, nh ngi ng trn lu cao nhn xung ng ba, ng t ng, m thi! Cho nn, chng ta khng nn khng nh: u l nhn, u l qu, trong trng hp ny! Ch c nhng tng Pht trang nghim, iu khc kho, nt thanh tnh, ng c chim ngng, th phng. Cc tng Pht hay tranh Pht b h hng, b mi mt gm nhm, mt trang nghim, cn nn hy b. C nhiu Pht T khng nm vng gio l, khng dm hy b i, c thc mc, ng tm mi v chuyn ny! Thm na, chng ta nn bit mi s s vt vt trn th gian ny c hnh tng, chng hn nh l: ci bn, ci nh, tng Pht, qu t, u tri qua bn giai on: thnh, tr, hoi, khng. Ngha l: tng Pht c thnh hnh do cng sc xy dng ca con ngi c tm thnh trc y, tr th c hai ngn nm nay, ti thi k b h hoi vi thi gian, vi nng ma, v gi y tr v h khng, cng do cng sc ph hoi ca con ngi. Thnh tr hoi khng, cn c bit l: sinh, tr, d, dit. Th thi! Chng ta khng nn bn tm, khng nn ng tm v nhng chuyn xy ra trn th gian nh vy. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng, giai th h vng".

Ngha l: Phm i, ci g c hnh tng thy u l h vng, l v thng, khng tn ti vnh vin, chnh l ngha nh vy. Ngay xc thn t i ca c Pht Thch Ca cng phi em i thiu, sau khi nhp dit. Cc t chuyn nim tic thng ngm ngi thnh sc mnh, em chnh php truyn b n mun ngi, thuc mun th h sau, cho c li ch khng th ngh bn. Nh , chnh php c lu truyn mi mi cho n ngy nay v ngn sau. Chng ta nn bit rng: Con ngi ch c kh nng hy dit tng Pht, d bng vng, bng , bng ng, hay bt c vt liu no, ch chng ai tiu dit c Pht Tnh. Ti sao nh vy? Bi v, Pht Tnh khng c hnh tng v mi ngi u c Pht Tnh mt cch bnh ng. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit chng sanh, giai hu Pht Tnh". Ngha l: Tt c chng sanh u c Pht Tnh. * ** 3) Pht gio i tha v tiu tha. y ch l cch gi cc tng phi Pht gio truyn i t cc min ca x n , qua cc x s ln cn chu , cn c gi l: Bc tng v Nam tng. Pht gio i tha, cn c gi l Pht gio pht trin, bi v, du nhp vo bt c quc no, Pht gio pht trin mt cch ha bnh, hi nhp vi vn ha a phng, khng c s tranh chp hay k th, thng bin thnh Pht gio ca x s . Chng ta thy c Pht gio Vit Nam, Pht gio Trung Hoa, Pht gio Nht Bn, Pht gio Triu Tin, Pht gio Ty Tng, Pht gio n , u c bn sc ring bit. Pht gio tiu tha, cn c gi l Pht gio nguyn thy, ch trng gi nguyn cch hnh o thi c Pht cn ti th, cng truyn b mt cch bnh yn, an lc, nh l: Pht gio Tch Lan, Pht gio Thi Lan, Pht gio Min in, Pht gio Ai Lao, Pht gio Cao Min. D l tng phi no, Bc tng hay Nam tng, ni chung Pht gio u c tnh thit thc, thc t, c th p dng c trong cuc sng hng ngy, d l Pht T hay khng phi l Pht T, thng hoa cuc s?ng, chuyn ha tm linh, bin bt an thnh an lc, bin kh au thnh hnh phc.

Pht gio ch trng con ngi phi t ct bc trn con ng tu tm dng tnh, khng c bt c ai lm thay mnh c. "Ai n ny no, ai tu ny chng", l s thc cng bng tuyt i. Khi thc hnh n mc rt ro, ba la mt, chng ta s thy mi s s vic vic u dung thng v ngi, l s vin dung. c Pht ch cu con ngi hu duyn, tc l con ngi chu tu hc theo ng chnh php, ch khng cu nguyn van xin, c c Pht ban n cu gip. Ti sao nh vy? Bi v, van xin cu nguyn thc s c c g u, ch lm cho con ngi c an tm, bnh an trong tm hn, trong khong thi gian b nhit no m thi. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Hy t thp uc, t mnh bc i. Thp sng tr tu, ngn uc chnh php. Ngha l mi ngi phi tm hiu, hc hi chnh php, em ngn uc tr tu ca mnh mi vi ngn uc tr tu Pht, bng cch nghe gi?ng gio l, nghin tm kinh in, ri t suy ngh, ng dng trong cuc sng hng ngy, gi gn gii lut, tu tp thin nh, pht trin tr tu bt nh. Nh gi gn gii lut nn tm tr c thanh tnh v tr tu bt nh khai m. Trong Pht gio, l: tam v lu hc "Gii nh Tu" v tam tu hc "Vn T Tu", c kh nng a chng ta n ch gic ng v gii thot. chnh l tnh thit thc ca Pht gio vy. 4) Pht gio Ty Tng. Cn vic cc nc trc y theo Pht gio, nay bin thnh Hi gio, mi vic thay i, i thay ch chng minh cuc i l v thng, ng li c Pht dy trong kinh in m thi. Ring Pht gio Ty Tng gp nn phi lu vong, l vic bt hnh. Tuy nhin, trong ci bt hnh c ci hnh lnh, trong ci ri c ci may, trong ci xui c ci hn, l: Pht gio Ty Tng hin nay pht trin mnh ti khp ni trn th gii. Cng nh ngi Vit chng ta sng khp ni trn th gii hin nay, khng c g gi l: ti nhc hay khng ti nhc. Ti nhc hay an lc khng hn ty thuc ni chn, hay hon cnh, m ty thuc vo tm thc ca con ngi. Tm cn nhiu lon ng, con ngi cn thy ti nhc v au kh. Tm c bnh an, thin nh, con ngi cm thy an lc t ti.

Trong kinh sch c cu: "Ty theo ch thng an lc". Chng ta thot ra khi cnh gii nh bin , s tm c hng tch cc, l: em nhn lc, ti lc, vt lc, tr lc, t mi ngun trn khp th gii, v phc v qu hng t quc, khi hi nhn duyn thun tin. l cch chng ta chuyn ha nhn chng lnh thnh qu lnh. Trong Kinh Hoa Nghim c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l: cnh gii thin ng nit bn hay a ngc trn gian, tt c u ty thuc vo tm trng ca con ngi, do chnh tm ca con ngi to ra. Chng hn nh l: mun c tm Pht th t mnh phi b tm ma. Mun c yn n th t mnh phi b tm hay gy s. Bi v, sch c cu: "sinh s th s sinh". Do , o Pht mi c tam tng kinh in, ch dy tm mun bn ngn php mn, gip con ngi c gic ng v gii thot. *** Tm li, cc im sau y chnh l tnh cch thit thc ca o Pht, m c Pht dy trong cc kinh in: Hy chuyn ha phin no kh au thnh an lc hnh phc. Hy chuyn ha th gian ta b kh thnh ci t ti nit bn. Hy chuyn ha phm phu v minh thnh bc gic ng, chnh ng, chnh gic. ---o0o--Phc Tu Song Tu Trong i sng ny, chng ta thng nghe, ni n ch "TU". Chng hn nh l: tu b tu sa, tu chnh tu chnh, tu tnh tu thn, tu nhn tch c, tu tm dng tnh. Nhng t ng , c ngha chung l: sa cha sa i, rn luyn trau gii, cho c mi hn, cho tt p hn, cho ng n hn, cho chnh xc hn, c hai phng din, vt cht tinh thn.

Cn nh ni v, phng din tn ngng, t ng i tu, thng c ngha l: ri b i sng, ti ni th gian, sng i tu s, trong cc t vin, hay l tu vin, thanh tnh trang nghim, hoc n nhng ni, ni rng vng v. Phm vi bi ny, ch cp n, cng phu tu tp, c th p dng, gio l o Pht, cho ngi ti gia, to an lc, hnh phc hin tin, ngay trn i ny. trong o Pht, chng ta thng bn, n cc vn : "tu phc tu tu". Tu phc l g? Tu tu l g? Gi tr tu phc, gi tr tu tu, khc nh th no? Lm sao c th, p dng vo trong, i sng hng ngy, ca ngi ti gia, pht tm tu tp, tu tm dng tnh? *** Trc ht l vic, chng ta cn bit, o Pht xa nay, c nhng nghi l, hnh thc cng kin, ca mt tn gio, dnh cho i chng, a s tn , nhng ngi cha thu, gio l thm su, ca c Th Tn. Chng hn nh l: cng kin l ly, chung trng khnh m, cu an cu siu, cu phc lc th, cu nguyn ha bnh, cu cho chng sanh, vn dn b tnh, an lc hnh phc. Nhng hnh thc ny, rt l cn thit, c th gip cho, nhng ngi s c, tin theo o Pht, bi do ng b, cha m tin Pht, thnh thong n cha, vo cc dp l, ln nh hng nm, hi lc u xun, dp tt nguyn n, hoc vo cc dp, quan hn tang t, nhng khng hiu g, gio l o Pht. Hoc gp nhng lc, phong ba bo t, dn dp trong i, tm thn in o, i sng chao ng, con ngi cn c, cnh cha thanh tnh, c tnh tm, cn c bui l, cu an cu phc, tm an tm, cn c nhng ngi, thin hu tri thc, ht lng an i, ging gii ngha l, em li chnh kin, gip ngi , thot khi nhng cnh, kh au nh vy. T cc dp , con ngi n cha, sinh hot thng xuyn, v hiu c rng: bi v km phc, thiu phc t phc, ht phc khng phc, thng gi "v phc", cho nn cuc i, chu nhiu thng trm, cuc sng gp nhiu, kh khn bt trc, khn kh au thng, hon nn iu ng, ngi thng khng c, k ght th ng. Do con ngi, pht tm "tu phc", to thm phc bu, cho cuc i, vi bt phin no, gim thiu kh au.

Phc bu l do, chnh chng ta to, ch khng phi do, thng ban cho, hay do cu nguyn. Ngi no tch phc, t trc n nay, khng cn cu nguyn, cuc i cng an, t gp sng gi, t c trc tr, bt phin mun, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, chuyn kh ha d. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy, th d nh sau: Nu ngi phi b, nut mt nm mui, th s au kh, bit l dng no. Nhng nu em b, nm mui vo, mt t nc nh, ri mi phi ung, th s d chu, hn mt cht xu. Nu b nm mui, vo mt lu nc, ri mi phi ung, th s d chu, nhiu hn cht na. Nu b nm mui, vo h nc ln, ri mi ung vo, th chuyn s khng, thnh vn na. Nm mui tng trng, cho cc nghip nhn, bt thin chng lnh, con ngi to, t trc n nay, by gi phi lnh, nghip qu nghip bo, ni chung l: qu bo kh au, khng sao trnh khi. Ch c phc bo, t hay l nhiu, tng trng t nc, lu nc h nc, c th gip , con ngi vt qua, kh au m thi. mi thc l: ch cng v t. Mnh lm mnh hng. Mnh lm mnh chu. Cu nguyn van xin, d tin hay khng, thc s chng gip, chng ch g u. Ti sao nh vy? Bi v thc ra, chnh v gio ch, gio phm chc sc, gio quyn cao cp, cng phi tr nghip, to trc kia, nhiu i nhiu kip, ngay trong kip ny, cng b nguyn ra, vu khng co gian, x n kh nn, m st git hi, mt cch th thm, khng ai thay c! Trong khi xy ra, tai nn xe hi, xe la tu thy, hay l phi c, c ngi nm m, cu nguyn c M, hng i cu gip, c ngi cu nguyn, c Qun Th m, cu kh cu nn. Nu nh hai ngi, cng thot tai nn, thc s v no, cu gip h? Cn nu hai ngi, cng b thm t, th c hai v, u b ri h? C phi vy chng? Thc ra khng phi! Khng c v no, cu h gip h, theo li cu nguyn. Ch c phc bo, ca chnh c nhn, cu chnh h!

Ngi c phc bo, nhiu hn mt cht, th c thot nn, mt cch an n. Ngi c phc bo, t hn mt cht, th c thot nn, mt cht xy xt. Nhng ngi v phc, khng cn phc bo, thng gi ti s, th mng vong. Ch cng v t, l lut nhn qu. Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: Ch c phc bo, mi c th lm, gim thiu nghip bo. Nu nh chng ta, pht tm tu phc, to thm phc bu, chng ta thng lm, tt c vic thin, cu ngi gip i, thng c gi l: nhng vic "phc thin". Chng hn nh l: b th cng dng, hn phc ct cha, to tng c chung, n tng kinh sch, i cha l Pht, vo cha cng qu, tham gia hot ng, t thin x hi, cu tr nn nhn, thin tai bo lt, gip ngi ngho, bn cng khn kh. Tuy nhin cng c, nhng ngi tu phc, thng hay mong cu, phc bu tr li, vi bn thn mnh, vi gia nh mnh, qua cc dng nh: thi hn may mn, tai qua nn khi, giu sang hnh phc, n nn lm ra, ca nh m m, con ci thnh ti, bun may bn t. Nh vy ngha l: mc d tu phc, ngi rt hin lng, n hin lnh, vic c khng lm, ch lm vic thin, nhng m tm nim, ca ngi tu phc, cha c qung i, cn hay v k, hn l v tha, cha c thanh tnh. Do cho nn, phc bu c c, rt l hn ch, theo nh tm lng, hn hp ca mnh. Khi khng nh , nhng ngi tu phc, thng hay ni gin, bc bi bt an, tm trng hoang mang, lm cho nhiu ngi, mt dn tn tm, b theo ngoi o. *** Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Nhc B Tt php, ng v s tr, hnh b th. S v bt tr sc b th, bt tr thinh, hng, v, xc, php b th. B Tt ng nh th b th, bt tr tng. Nhc B Tt bt tr tng b th, k phc c bt kh t lng" .

Ngha l: nu nh chng ta, khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, v khng chp su trn: sc, thinh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c. Nu ngi tu phc, lm vic phc thin, m khng v li, khng tm phn bit, k th thn s, xut x sang hn, nam n sc tc, khng mong cu lc, hay c bo p, khng h trng ch, n n p ngha, khng h thy mnh, l ngi lm phc, khng thy ngi khc, th nhn n phc, nu lm nh vy, to c phc bu, v lng v bin, khng th ngh bn. Ti sao nh vy? Bi v tm lng, ca ngi tu phc, ngay lc by gi, tr nn qung i, v cng v tn, cho nn phc bu, tr nn to ln, v lng v bin, tng ng r rng. Trong lc thc hin, hnh ng to phc, li ni to phc, ngh to phc, khng h ngh rng: mnh ang lm phc. Gip ngi khc, ch v tnh thng, t bi bc i, lng tt t nhin, tm bt v li, v ngi qun mnh, chnh thc l: hnh ng to phc, cao thng hng nht, em li "phc bu", v lng v bin, khng th ngh bn. Chng ta nn bit: chng ta c phc, nu nh chng ta, y sc khe, lc cn hon b, tay chn lnh ln, i ng t nhin, mt mi tinh tng, tr c minh mn, sng trong hnh phc, gia o bnh an, trn thun di ha, thun v thun chng, con chu ngoan ngon, hin lnh d dy, cuc sng bnh yn, t gp sng gi, t c trc tr, tai qua nn khi, mi vic sun s, mi s hanh thng, gp c thy lnh, gp c bn tt. Phc bu hn na, nu nh chng ta, gp c chnh php, ng c chnh o, gic ng gii thot, khng cn trm lun, sanh t lun hi. Ngi tr thc hnh, hnh nguyn b th, chng cu bo n, chng cu li mnh, chng v gip , cho k bn sn, chng v qu bo, sanh ci nhn thin, giu sang sung sng, hng th dc lc, chng v danh ting, n i khp ni, chng v c ca, d dng khng xi, chng v bt chc, lm theo ngi khc. Ngi tr thc hnh, hnh nguyn b th, ch v t tm, gip ngi cn n, khin ngi an vui, qua cn khn kh, bt cn phin no, khin cho ngi khc, sanh tm b th, nht tm hi hng, cng c phc c, cho khp

mun loi, php gii chng sanh. Lm c nh vy, tr tu khai m, tm nim ha bnh, chng sanh an lc, mi ngi hnh phc. Ngi thch b th, chng thch tu tu, sanh ra giu c, nhng tm tr km. Ngi thch tu tu, chng thch b th, sanh ra thng thi, nhng ngho xc x. Tuy nhin r rng, trong khi tu phc, nu chng ta lm, vi tm chnh trc, bt ty phn bit, kt qu ng thi, cng c ngha l: chng ta tu tu. Chng hn nh l: chng ta thc hnh, hnh nguyn b th, vi tm i t, tm bt v li, chng ta c phc, ng thi kt qu, tm tham bn sn, dn dn gim bt, thiu dc tri tc, bit bt tham, khng cn phm gii, khng cn to nghip, tm tr n nh, dn dn thanh tnh, tr tu pht sanh. Nh vy ngha l: thc tm tu tp, tu phc tu tu, ng thi kt qu. Nu nh chng ta, tu tp tinh tn, s nhn thy rng: trong phc c tu, trong tu c phc. Phc bu gip ta, bt gp chng ngi, trn ng tu tp. Tr tu gip ta, tu tin nhanh thm, chng n bn b, gic ng gii thot, lai o b ngn. Tu tp ngha l: p dng gio l, ngay trong cuc sng, lun lun nh ngh, sa i tm tnh, ca chnh bn thn, ngy mt an hn, ngy mt vui hn, cho n mt ngy, gic ng gii thot. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Hy t thp uc, t mnh bc i. Thp sng tr tu, ngn uc chnh php. Tr tu bt nh, gip chng ta, thot khi phin no, gim thiu kh au, khng ngoi gio php, ca c Th Tn. Do chng ta, pht tm tu tp, nn hc gio l, m mang tr tu, mi t chnh o, mi c chnh kin, mi ng chnh tn, tm c thanh tnh, trnh c t o, trnh cnh tu m, lt hm sp h, t b tm ma, t c gic ng, thu r chn l, gii thot kh au, sng trong cnh gii, nit bn hin ti, ngay trong cuc sng, hng ngy ca mnh. mi chnh l: tu tu thc s. * ** trong cuc sng, th gian hng ngy, c nhiu c hi, c rt nhiu cch, c nhiu phng php, cho con ngi, lm phc to phc, kim phc

tch phc. D l phc: hu lu v lu, u c cng nng, gip cho con ngi, c c cuc sng, bnh yn an n, t au kh hn, bt i phin no, tin ti ch, gii thot khi vng, sanh t lun hi. Phc bu hu lu, do nhng vic lm, to s an vui, thoi mi yn bnh, ch li cho ngi, gp lc kh khn, v mt vt cht, hay v tinh thn. Phc bu hu lu, cn c cng nng, em li may mn, tai qua nn khi, chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng, chuyn kh ha d, h chu lm phc, oan tri bt i, nghip bo gim thiu. Ngi no lm phc, vi lng c mong, hng phc v sau, c gi l: phc bu hu lu, vn cn trong vng, sanh t lun hi. Phc bu v lu, do nhng vic lm, li ni ngh, ch li cho ngi, nhng ng thi cng, gip chuyn ha c, con ngi chnh mnh, th d nh l: b th cng dng, tng kinh nim Pht, t duy thin qun, nghin tm kinh in, tu tm dng tnh. Ngi no lm phc, vi bn tm ln: t bi h x, t v lng tm, lng khng cu mong, hng phc v sau, ch chuyn c gng, tu tp tinh tn, tin dn n ch: gic ng gii thot, l phc v lu, vt thot khi vng, sanh t lun hi. Phc bu hu lu, nh tin tit kim, c kh nng gip, con ngi giu sang, sung sng tm thn, bnh yn may mn. Hng phc bo ny, c ngy cng cn, cng dt cng ht. Khi l lc, con ngi s phi, n tr nghip bo, to trc kia, trong lc giu sang, quyn uy th lc, to nhiu nghip c, qun mt vic thin, tu nhn tch c. Chng ta tng thy, cc v quyn uy, ng vua b cha, hong hu thi phi, hong t cng nng, tng thng th tng, b trng ton quyn, cc nh giu c, trng gi cao sang, danh vang tt nh, th lc quyn qu, lnh t chnh tr, lnh t tn gio, khi hng ht phn, phc bo hu lu, h phi chu nhiu, tai nn kh ch, tn gia bi sn, thn bi danh lit, thm ch c th, mt mng th thm, khng ai thay c, ni hong cung, hay trn xa l, hoc di bin su, hay trn ni tuyt! Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: "Con ngi khi no, ang hng phc bo, cng nh mi tn, bn ln khng trung. Mi tn bay ln, rt nhanh rt mnh, cng nh con ngi, gp c mi s, may mn tt p.

n khi phc ht, con ngi bt u, n tr nghip bo, v cng nh l, mi tn ht trn, th ri xung t, cng nhanh nh vy". chnh l ngha: phc bu hu lu. Bi vy cho nn, trong kinh sch, c Pht c dy: chng ta lm phc, ng c mong cu, hng phc v sau, m nn pht nguyn: i i kip kip, y phc duyn, gp c chnh php, gp c thy lnh, gp c bn tt, gip tr duyn, tu tm dng tnh, cho n ci ngy: gic ng gii thot. chnh l ngha: phc bu v lu. *** Tm li nn bit, trong khi tu phc, ng thi tu tu, mi ngy mt tin, nht nh khng li, con ngi cm nhn, an lc hnh phc, trong tm tay, ngay trong hin i, i ng nm ngi, sinh hot hng ngy, khng tm u xa, khng i kip sau, vng sanh cc lc, hoc ln thin ng. Tu tp ngha l: p dng gio l, vo trong cuc sng, hng ngy ca mnh, gi thn khu , lun lun thanh tnh. Ngay trong cuc sng, nu nh chng ta, sinh hot bnh thng, i ng nm ngi, tt c hnh ng, li ni ngh, u th hin c, t v lng tm: t bi h x, tm khng phin no, an nhin t ti, an vui tu tp, sng trong chnh nim: nim Pht nim Php, nim Tng chi tm, tc l chng ta, t c phc bu, tr tu vin mn. Tu ng nh vy, chng ta t ti, nit bn gii thot, khng cn trm lun, sanh t lun hi. Tam bo thng tr, phc tu lng ton. Kinh sch c cu: "Phc Tu lng ton, th phng tc Pht". Ngha l chng ta, mun c lm Pht, an nhin t ti, th phi tu phc, tu tu song song, u n nh nhau. V nh con chim, phi hai cnh, mi c th bay. Ch Pht l bc "PHC TR NH NGHIM", phc bu tr tu, thy u trang nghim, chnh ngha nh vy. Ch Tng thng c, mi ngi xng tn, l bc "TN TC", ngha l cc ngi, l bc tu hnh, ng tn ng knh, bi v y : phc bu tr tu, PHC tU song tu.

---o0o--Ti Nghip Trn th gian ny, chng ta tng chng kin cc cnh phin no kh au, nhiu hn l bnh yn vui sng. Ngay trong cuc i ca chng ta, nhng s bt trc, bt nh , bt toi nguyn, cng nhiu hn nhng vic vui v, va , toi nguyn. Cho nn, nhn nh cuc i "kh nhiu vui t", l s thc r rng, nhng trong chng ta t ngi dm mnh dn nhn nhn. Con ngi v mi m u tranh, vt ln vi cuc sng hng ngy, nn khng c thi gi suy t, tm hiu. C ngi khng mun nhn nhn s thc , t k m th, t la di mnh, cho rng cuc i l vui p, l ng hng th, vi mc ch tm qun i nhng au kh, bt hnh trong cuc sng, khng bit ngy mai mnh s ra sao, khng bit lm sao cho i bt kh, cho i ht kh. Khi gp hon cnh kh au, khi c iu bt trc, bt nh , bt toi nguyn, con ngi ch bit than tri trch t, hoc trch c t tin, trch c ng b cha m, n bt nhn tht c, cho nn chu con mi ra nng ni ny! i khi, c ngi ch bit t nim tin ni ng thing ling no , cu nguyn, van xin, khn vi cho c tai qua nn khi, cho c bnh an, m khng chu tm hiu h thc, khng chu tm hiu Chn L, khng chu hc hi Chnh Php, cho nn nhng ngi bit li dng lng m tn d oan d gt gm, d li dng, d sai khin, hu qu kh m lng trc c. Thng thng khi thy ngi no gp hon cnh khng may, gp iu bt hnh, bt nh , au kh hoc ng nn, c ngi xc ng, t lng thng xt, tht ln: "Ti nghip qu!". iu ny c ngha l khi trong trng thi "tm bnh thng", con ngi ai cng c sn "tm t bi bc i", thy ngi au kh th ng lng trc n, xt thng. Cng trong trng hp , ngi khc li ni: ng i cha! Gieo gi th gt bo! Lm ti th phi n ti! Cng c ngi ni: Nghip ca h nng qu, nn h mi kh nn nh vy! Hoc c ngi khc ni: Tri pht h ! Nhng s suy ngh nh vy do tp qun, thi quen m tht nn li. Vy chng ta hy th tm hiu: "Ti" l g, "Nghip" l g? "Ti bo, Nghip bo" l g? Lm g m phi "ti nghip"? Lm sao cho ht "ti nghip"? Lm sao "dng nghip v chuyn nghip"?

*** Theo lut nhn qu, chng ta bit rng: "gieo nhn no th gt qu ny". Th d nh gieo nhn l ht cam, chng ta s c cy cam v gt qu cam. Khoa hc th nghim v chng minh iu ny r rng, khng c g ng nghi ng c. Ngha l lm thin gp thin, lm c gp c, hin gp lnh, gieo gi gt bo, c la c khi, sinh s s sinh. Tuy nhin, cng c thc mc: Ti sao c ngi gieo tht nhiu gi m chng thy h gt bo, hay ni cch khc, nhng ngi lm nhiu iu bt thin, gy nhiu ti c, m ti sao h vn bnh yn, an n, n nn lm ra, sng trong cnh giu c sung sng? Tri li, c ngi lm tht nhiu vic phc thin phc c, nh b th cng dng, hn cng gp ca n tng kinh sch, quyn gp cho cc hi t thin, xy ct cha chin, lp nh thng trng hc, p ng xy cu, m ti sao chng thy phc bo u, ch thy qu bo xu, gp nhiu nn tai, gp nhiu iu bt trc, bt nh , bt toi nguyn? Chng ta bit rng: c nhng ht ging gieo trng, th gt c qu sm, nhng cng c nhng ht ging gieo trng xong, phi i mt thi gian sau, hay mt thi gian lu sau, mi gt c qu. Cng vy, c nhng vic chng ta lm i trc, i ny mi nhn kt qu hay hu qu. C nhng vic chng ta lm i ny, i sau mi c kt qu hay hu qu. Do lm c i trc, nn con ngi gp kh au i ny, ch c on hn, than tri trch t, bi l "mnh lm mnh chu", khng c ng tri no, thng no trng pht mnh, mt cch ty tin, mt cch v cn c c. Chng ta thng c tnh tha k khc, k c ng b cha m, to nghip, ri chu con phi lnh hu qu, ch khng bao gi chu nhn nhn "chnh mnh lm", gy ra nhng li lm trong kip trc, cho nn kip ny "chnh mnh gnh chu". Cn nhng vic phc thin, phc c mnh lm trong i ny, v qu t qu nh, cha kp c kt qu. Hoc i khi vic phc thin, phc c c kt qu, lm cho nh bt i nhng nn tai, m mnh phi gnh chu, ch ti mnh khng bit thi. Nu khng bit lm nhng vic thin to phc bu nh th, b p nhng ti li gy ra trc kia, con ngi c th gp nhiu phin no kh au hn, nhiu tai nn nng n hn. Nu vic phc thin lm nhiu hn ti li to, chc chn con ngi c hng s sung sng, s may mn. Ngha l s sung sng, s may mn do

phc bo chnh mnh to ra, t nhiu kip trc hay kip ny, ch khng do ng tri, hay thng no thng mnh, m ban cho c. Nh vy, chng ta phi hiu lut nhn qu c p dng trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. Cng c nhng qu bo nhn tin, tc l kt qu hay hu qu c ngay trc mt, gieo nhn i ny, gt qu cng trong i ny. Th d nh n trm th b bt, d th sanh bnh, lm bing th ngho kh, nh ngi th ngi nh, hi ngi th ngi hi, kin tha th tn tin, tit kim th c d, chm hc th t, sing nng, chm ch, cn c, nhn ni, nu khng thnh cng th cng thnh nhn. * ** Chng ta th ngh xem: Ti l g? Ti li l nhng iu bt thin, nhng vic c do chnh mnh ni, chnh mnh lm, chnh mnh suy ngh, chnh mnh gy ra, chnh mnh to tc, do thn khu ca chnh mnh. Ti li cng do s sai khin, xi gic, ch dn, by cch cho ngi khc lm, thi hnh, thc hin nhng iu bt thin, nhng vic c. Ti li cng do s vui mng, tn ng, khen ngi, khi thy k khc lm nhng iu bt thin, nhng vic c. Ngha l: "Nhc t tc, nhc gio tha tc, kin tc ty h", u ti li nh nhau. Ti sao vy? Bi v chnh mnh lm, ch bo ngi khc lm, hay thy ngi khc lm m vui theo, nhng iu bt thin, nhng vic c, th tm ca chng ta u b no ng, u b hoen , u ghi nhn chng t sanh t lun hi nh nhau. o Pht lun lun ch trng n "tm", chnh l ci "thc tng" bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim ca con ngi, ch khng quan trng n ci gi tng khc bit bn ngoi ca mi ngi. Ci gi tng khc bit ch l ci thn t i sanh dit, nay cn mai mt, chng ta ang mn tm, trong kip sng ny m thi. Bi vy cho nn, c kinh in ca o Pht, mun hiu c php v lng ngha, php v thng thm thm vi diu, chng ta hy tm hiu qua lng knh ca mt ch, l ch: "TM". Ch T c dy: "Tm tc Pht, Pht tc Tm", chnh l ngha vy.

c Pht l bc v thng y vng, v thng dc vng chuyn tr "tm bnh" ca tt c chng sanh, ch khng phi "thn bnh". c Pht hiu r tm bnh ca tt c chng sanh, v sao con ngi tri ln trong sanh t lun hi, cho nn c Pht ch dn con ng thot ly sanh t lun hi. mi chnh l trng tm ct yu ca o Pht. Sch c cu: "Tng t tm sanh, tng tng tm dit". Bt c ai gii quyt c tm bnh, th thn bnh c cn g ng ni na u. Ci thn t i gi tm ny ch c tui th mt trm nm hay hn cht nh l nhiu. Cn ci tm bt sanh dit ca tt c mi chng ta c tui th v lng m c Pht ch by trong cc kinh in th t ngi hiu thu! Ngi no ch hiu kinh in nh Pht qua ngha en: cu bnh an, cu siu sanh, l nhng ngi ch ng bn ngoi cng ro, ch cha vo c n trong sn cha, ni chi n ngng ca nh Pht. Ngi no ch hiu o Pht qua cc hnh thc cng kin, l nghi thng thy, l ngi cha hiu o Pht l g c! Thm ch, c ngi n vi o Pht, v mun cu g c ny, mun vn s nh , mun ty tm mn nguyn, mun bun may bn c, mun nht bn vn li, mun thi u u , mun s cu nh nguyn, mun tnh duyn may mn, mun th chuyn trn trn i, th than i, o Pht cn g l Pht o na! Tht ng thng xt! Tht ng "ti nghip" lm thay! Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l chng ta nn bit ti li nng hay nh ty theo tm trng, tm tnh ca con ngi khi to tc. Th d nh mt ngi ngho kh i cu con c, n qua ngy, ti nh hn ngi no , i cu con c v th vui. Con ngi v si m nn cm thy vui thch trn sinh mng ca chng sanh! Khi xa, nhng ngi c quyn th, xem vic git ngi, git dn chng hay git t nhn, nh th vui tiu khin. Ngy nay, cc nc gi l vn minh, con ngi xem vic sn bn th vt nh l mn th thao, coi cnh u b git b nh l tr gii tr!

Tht ng "ti nghip" lm thay! Con ngi ang hng phc cc x vn minh, li tm cch to ti to nghip v v minh. Mt ngi git mt con th d t v trong hon cnh s hi, ti nh hn mt a b tay cm cy cm roi, thi ua vi cc a b khc, nh p mt con g, rng lng ti t, mu dm d, cho n cht, mt cch nhanh nht, c khen thng, c lnh gii, trong cuc thi do ngi ln t chc! D nhin, k ch tm c git ngi v t th, v quyn li, ti nng hn k st nhn trong cn in lon, hi hng hay v thc. K git con vt ln nh tru b, ti nng hn k git cn trng, con gin, con kin. Git ngi, git con vt ln, con vt c nhiu linh tnh hn, tc nhin, k git phi c ch , dng tm, dng cng, dng sc nhiu hn, nn ti nng hn. Git cn trng, con gin, con kin khng do c , khng do thch th, bi v con ngi khng th sng chung vi nhng sinh vt ny c, theo php v sinh chung ca x hi, nn nh ti hn. Tuy nhin, tm git v c con gin, con kin ngoi ng, ngoi ng li l chuyn khc. Vic trm cp cng vy. Ngi trm cp v ngho tng, phi gip gia nh qua cn i kh, v tm thi, khng cn phng cch no khc, ti nh hn mt k c ch tm dng th on, dng lut php, chim ot ti sn, sang ot bn quyn ca ngi khc, tha kin ngi khc vi mc ch kim tin, mun mnh sung sng, lm giu nhanh chng, ngi khc th au kh v st nghip! Vic ni di an i, gip tinh thn ngi ang b bnh, ngi ang kh au, khng hong, s hi, khng th em so snh vi vic ni di gt gm ngi khc v ch k, v t li, v th on hi ngi, v mun kt b kt ng. Cng t hi hn na v t i, v t li, v danh d ho, v chnh ngha cui, v cng l mt chiu, v l phi phin din, v m tn d oan, v qu khch, c ngi t iu vu co vu khng, ph bng m l ngi khc, lng gi thnh chn, nc l khuy nn h, m hi ngi khc, vit bi kch, khen mnh khinh ngi, li ko phe phi, th nhng ngi lm sao trnh khi lut nhn qu, lm sao thot khi "li tri" lng lng, tuy tha m khng lt, tuy khng thy m chng sai chy! Trong nh Pht, "li tri" chnh l "qu bo" con ngi phi lnh, v cc vic lm, ni, ngh, trc y. ***

Chng ta thng nghe ni n ch "nghip" trong cuc sng hng ngy, cng nh trong o Pht, nh l: ngh nghip, ti nghip, nghip bo, nghip chng, nghip nhn, nghip qu. Vy chng ta th tm hiu: "Nghip" l g? Nghip l thi quen hnh ng, ni nng hay suy ngh hng ngy ca chng ta trong cuc sng, trong khi lm vic, trong khi giao tip, ti nh, ti s lm hay bt c ni u. Ngha l nghip do thn hnh ng, khu ni nng v suy ngh, nn thng c gi l tam nghip: thn nghip, khu nghip v nghip. Theo nguyn tc, c hai loi nghip: thin v bt thin. Tuy nhin, khi ni n ch "nghip", ngi ta thng ngh n nhng nghip c hay nghip bt thin. 1) "Thn nghip" l nhng thi quen hnh ng, do thn to tc hng ngy. C ngi lun lun thch gip k khc, lm vic phc thin, lm vic x hi. C ngi lun lun thch i cha, l Pht, tng kinh, i nh th xem l, cu nguyn. Cng c ngi lun lun thch nh nhau, nh p sc vt, git hi sinh mng chng sanh, chi u b, i cu c, i sn bn, nh th vui tiu khin. C ngi lun lun thch ht thuc, ung ru, bi bc. C ngi lun lun thch vic trm vt d h khng tng thiu. C ngi lun lun thch kin tng, thch xi ngi khc tha kin th li. C ngi lun lun thch hm da ngi khc, theo thi cha u ng ngh e lng tng, h gi bi ng bo, ta bo khng ng nguyn vn, sa bn tho, h bo xin li, vit th da lm con kin i kin c khoai! 2) "Khu nghip" l nhng iu mnh thng ni ra hng ngy, c khi ngt ngo d nghe, c khi chanh chua cht kh, kinh khng khip lun! C nhn c dy: "Li ni chng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau". C ngi lun lun thch ni chuyn o l, chuyn ch li cho ngi. C ngi lun lun thch thuyt php, tng kinh, nim Pht. C ngi lun lun thch an i, khuyn ln, em s an n tm thn n cho ngi khc. C ngi lun lun ni li ha nh, m i, du dng, ai ai cng thch nghe, thch gp mt, thch tr chuyn. l nhng ngi la li m ni cho ngi an vui, v ang tu theo hnh c Qun Th m B Tt, hay tu theo hnh Nht Thit Chng Sanh H Kin B Tt.

Cng c ngi lun lun thch ni sut ngy, khng bit mt, khng ngng ngh. C ngi lun lun thch ni chuyn th phi, chuyn thin h, chuyn phi quy, chuyn hn thua, chuyn tranh chp, chuyn kin tng, chuyn tha gi, chuyn phin no, chuyn kh au. C ngi lun lun thch vng tc, chi th, bi mc ngi khc, k t ng vo ming ngi khc, mc hng cho ngi i ra, mi khi khai khu, mi khi m ming. C ngi tht xong mt li, ngi nghe phi i xc du c l, hoc ung thuc nhc u, thm ch ngt xu, hay gi t lun ci i. C ngi tht xong mt li, ngi khc phi i t, gia nh xo xo, v chng chia ly, lc c, ci v, nghi ng ln nhau, tiu tan hnh phc. Bi vy, chng ta mi bit khu nghip nng n bit bao, li ni c hi n chng no, li ni c kh nng hi ngi cn hn v kh. l li ni ca nhng k "la li m ni cho ngi git nhau", hoc l nhng k "la li m ni cho ngi tiu lun"! Nhng ngi bit tu tm dng tnh rt d dt vi khu nghip, khng dm pht ngn ba bi, lun lun nh li c nhn dy: "Li ni l bc, im lng l vng". C ngi bn p dng tu php mn "tnh khu", sut ngy khng mun ni bt c chuyn g, vi bt c ai. Tuy nhin, bn ngoi phng lng, m trong lng dy sng, th cng nh khng! C khi ni nng truyn b Chnh Php, li ni y php v, ni li chuyn ch o l. C khi s im lng cng ng Chnh Php, cng m nhun o l. C nhn c dy: "Ng ngn o on". Ngha l cn phi dng li ni, th khng th din t c o l mt cch tt cng, khi ln ting th o mt ri. Ngi hiu o l ngi c tm cm thng su sc, khng cn dng li ni, c th thu hiu mi s mi vic mt cch d dng, khng c g ngn ngi. Trong kinh sch c cu: "o cm ng giao nan t ngh" chnh l ngha vy. Cng c cu: "o bn v ngn". Ngha l gc ca o khng th dng li l ca th gian m din t c. o l ch cu knh tuyt i bt kh t ngh, o cm thng khng th ngh bn c. chnh l ch im lng ca C s Duy Ma Ct thi c Pht cn ti th, chnh l s lng thinh ca Nh T Hu Kh, khi trnh kin gii ln S T B t Ma vy.

3) Tuy nhin, quan trng hn c chnh l " nghip". Chnh nghip ch ng iu khin thn nghip v khu nghip. Ti sao vy? Bi v nu nh t tng lun lun c ngh th no th hnh ng v li ni s y theo m ra, khng sai khc cht no. Chnh t tng pht xut ra hnh ng v li ni. Th d nu trong tm chng ta nghi ng ngi no n cp , th t hnh ng cho n li ni ca ngi u c v kh nghi, ng ng, v hnh ng cng nh li ni ca chng ta u khng bnh thng i vi ngi . Th d nu chng ta lun lun c t tng, c ngh l k no c th phi b tiu dit, phi b a a ngc, phi b trng pht nng n, cho nn khi c c hi, c phng tin, c quyn hnh, c th lc, chng ta s d dng mng chi, mt st, git hi, tr kh, thanh ton k khng cht xt thng, khng cht bn tm! Ngh nh vy, ni nh vy, lm nh vy, tm ca chng ta khng t bi, khng bc i cht no, v nh vy chng ta c khc g k c kia u? Git ngi phi n mng, c lun lun hn l l cng bng tuyt i chng, c gip nn nhn sng li chng, c gip x hi an ninh, trt t chng, c gip tnh ngi thm tt p chng? Con ngi thng nhn danh ci thin, nhn danh th thin hnh o, thi hnh, thc hin vic c, vic tr th ngay sau . Chnh v vy m oan oan tng tc khng bit n bao gi mi dt c. Thit l "ti nghip" thay! Trn th gian ny, sn hn khng bao gi dp tt sn hn. Duy c tnh thng, tm t bi mi dit c tm sn hn. l nh lut trng cu. Cho nn, trong Kinh Php C, c Pht c dy: Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan. y l cch dng nghip v chuyn nghip hu hiu nht. Th d v nghip duyn i trc, c ngi no khi gp chng ta, lin khng c cm tnh, khng a thch, c thi th nghch, chng i. Nu nh chng ta khng hiu lut nhn qu, bn c thi tng ng p li, th cng ngy quan h gia chng ta v ngi cng t hi thm m thi. Cn nu nh khi h gp hon cnh khng may no m mnh c th gip c v thc tm gip h, th c phi "on nghip" trc y tiu tan hay khng? Th d trong gia nh, nu ngi cha hay ngi m, v tc gin ngi con i x t bc vi mnh, khng nh mnh mong c, nn cng i x lnh lng, hn hc, bc dc p li, th th hi cu chuyn s i n u, s kt

thc ra sao? Nu cha m c lng t bi, khng chp cht nhng iu , vn thng yu, chm sc ngi con, nh lc con cn nh di, th t ra cn hy vng ngi con chuyn i tm , gia nh ha vui tr li. Chuyn ny "ni ra th d, lm c mi kh". Nhng th hi chuyn g trn i ny mi l chuyn d lm y ? *** By gi, ni v vn : "dng nghip v chuyn nghip". Chng ta bit rng chnh ba nghip thn khu l ng c dn dt chng sanh vo vng trm lun sanh t lun hi nhiu i nhiu kip. Cho nn, mun thot ly sanh t lun hi, con ngi phi bit dng nghip v chuyn nghip. Ngha l chng ta phi dng tt c nhng nghip c, nghip bt thin, t thn khu ca mnh, chuyn ba nghip thn khu bt thin, thnh ba nghip thin lnh. chnh l trng tm tu hnh ca o Pht, ch khng phi nhng hnh tng bn ngoi, nhng nghi l rm r, nhng van xin cu khn. Ngi c nghip c bc th lun lun tm ti cc sng bi bc vui chi trong chc lt, ri sau au kh di di. Ngi c nghip ht thuc th i u cng lun lun n ch no bn thuc l v gi c ra sao. Ngi mang nghip no th s b dn theo con ng y, cng nh kim loi b nam chm ht vy. Con ngi khi cht i, thn xc, danh vng, ca ci, thn bng quyn thuc, tt c mi th u phi b li th gian, ch mang theo ci "nghip bo" ti sanh kip sau. Chnh ci nghip bo ny l nguyn nhn lm cho chng ta sung sng hay au kh vy. Khi bit c iu , liu tri c iu , gic ng c iu , chng ta cn phi tm cch dng nghip, tm cch chuyn ba nghip bt thin thnh ba nghip thin. Trong kinh sch, c Pht dy php mn dng nghip v chuyn nghip, chnh l "Php Sm Hi". Ngi bit n nn sm hi mi thc l ngi bit tu chn chnh, khng cn phi c hnh tng nh th no, ch cn chng ta kin tr, c gng tu tm dng tnh, ng theo Chnh Php, th t c kt qu m mn. Kt qu l cnh gii an lc v hnh phc hin i, kt qu l cnh gii ty phng cc lc hay thin ng sau ny. Chnh Php khng dnh ring cho nhng ngi theo o Pht hay bt c ai. Chnh Php l chn l cu knh

m bt c ai c "tm bnh thng" cng c th tm hiu c v thc hnh c, mt cch bt ty phn bit. Nu khng c "php sm hi chn thc" th khng c thnh nhn trn i, khng c thin ng, hay cnh gii ty phng cc lc. Bit bao nhiu bc thnh hin xa nay c qu kh bt thin, xu c, gian t, nhng nh cc ngi git mnh tnh thc, qua c cn m, quy u hng thin, cho nn tr thnh i c thnh nhn. Bi vy, chng ta noi gng cc ngi, ch nn qun xt chnh mnh, khng cn thit phi bn tm bit qu kh ca ngi khc ra sao. Ngi ta trc y to nghip xu thit, nhng nay bit sm hi, bit dng nghip v chuyn nghip, cn mnh th sao, vn i soi mi vic ring ca ngi khc lm g? Trong kinh sch, c Pht c dy: Ti tng tm khi tng tm sm. Tm nhc dit thi ti dic vong. Ti vong tm dit lng cu khng. Th tc danh vi chn sm hi. Ngha l mun ti li thc s khng cn na, th chng ta phi tiu dit ci nguyn nhn chnh gy ra ti li, xi gic mnh lm by ni by ngh by, l vng tm lng xng, ln xn, lon ng, suy ngh, tnh ton, suy lng, hng ngy ca chng ta. Mt khi thc tm sm hi th khng cn tm mun lm, mun ni, mun ngh nhng chuyn by na. Mi khi vng tm khi ln, xui khin mnh lm chuyn by, bt c chuyn g li mnh hi ngi, bo mnh ni li by, bt c li no gy phin no cho ngi khc, gic mnh ngh by, bt c ngh no khen mnh khinh ngi, th chng ta phi nhn bit ngay, dng li, khng theo. Lu dn, vng tm lng i ri, th ti li cng khng cn gy ra na. Cng ging nh mi ln trong u nh ti bn nhc no quen thuc, nu chng ta ht theo th s nh hoi nh lu, cn nu chng ta khng ht theo, th t lu sau, s qun bng i, khng cn nh na. mi thc l "chn sm hi", tc l sm hi chn chnh, chn thc, thc lng vy. *** Php sm hi chn chnh c hai phn:

L Sm Hi v S Sm Hi. Trc ht, chng ta ni v "S Sm Hi". Khi tm ca chng ta cn m m, cha c gic ng Chn L, cha hiu bit Chnh Php, chng ta phi hnh theo s sm hi. Ngha l i trc tn tng ch Pht, ch B Tt, chng ta phi hnh l bi, t by sm hi, mong dit nghip chng, ti chng, sing nng tinh tn, mi thng hai ln. Mi ln nh vy, chng ta c bi k nh sau: Ng tch s to ch c nghip. Giai do v thy tham sn si. Tng thn khu chi s sanh. Nht thit ng kim giai sm hi. Ngha l chng ta to khng bit bao nhiu c nghip t xa n gi, u do ba iu c hi: tham lam, sn hn v si m, th hin qua ba hnh thc: thn hnh ng, khu ni nng, suy ngh. Tt c nhng ti li , nhng nghip bt thin, nhng nghip c , chng ta u thnh tm thc lng, n nn sm hi, quyt tm cha b, khng dm ti phm, c gng gn gi tam nghip thn khu cho c thanh tnh. Trong kinh sch c cu: "Ng thn nh hin ch Pht tin", tc l: "Trc bo ta thn con nh hin". Ngha l i trc tn tng ch Pht, chng ta hin nguyn hnh con ngi thc ca mnh, phn nh ng ni tm ca mnh, thnh tm pht l sm hi, khng che du bt c iu g c. Chng ta c th che du ti li, che du tt xu, i vi ngi i, ch i vi ch Pht, ng ra i vi Pht Tm ca chng ta, chng ta chng th giu gim bt c iu g. Ngy xa, cho mi ngi d hiu, c nhn gii thch chnh l lc chng ta ng trc gng chiu yu, trc dim vng cnh i, bt c vic g chng ta lm, ni, ngh, trong sut cuc i u hin ra ht tt c.

*** Nay ni v "L Sm Hi". Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to". Ngha l mun vic trn th gian ny u do tm ca chng ta to ra tt c. Tm ca chng ta to ra thin ng. Tm ca chng ta to ra a ngc. Th d chng ta pht trin cc tm lng rng ln, tt p nh t bi h x, tc l chng ta pht trin cnh gii thin ng, cc lc v sng an lc trong cnh gii . Nu chng ta chp cht nhng thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, thng kin, on kin, pht trin nhng tm lng hp hi, ch k, k, ganh t, tham lam, sn hn, si m, khen mnh khinh ngi, li mnh hi ngi, tc l chng ta pht trin cnh gii a ngc v sng bt an trong cnh gii vy. S sm hi v nh chic xe p. Ngha l ngi ch bit s sm hi thi, khng hiu r l l, th ng tu tin chm. i cha ly Pht, tng kinh bi sm, t lu lm ri, m sao vn cn bc mnh nhiu chuyn qu, phin no vn cn y nguyn, c khi cn nhiu hn lc trc na. L sm hi v nh ng c. Ngha l ngi ch bit l sm hi thi, khng chu hnh s, th ng tu cng khng tin. Hiu r l sm hi v nng hnh s sm hi, ngha l "l s vin dung", l s y vn ton, th ng tu tin c rt nhanh, cng nh i xe c gn my th chy nhanh hn xe p vy. Tu tin c ngha l: gim bt phin no v kh au, sng c cnh gii an lc v hnh phc ngay hin i. D theo bt c tn gio no chng na, thc ra v gio ch cng khng th ban phc cho chng ta c bnh an, sung sng hay an lc v hnh phc. Cc ngi ch cho chng ta bn , ch cho chng ta phng php, chng ta t thc hnh, t i n cnh gii an lc v hnh phc m thi. Nh vy mi thc l ch cng v t vy.

V th cho nn, nhng ngi c tr tu bt nh, lun lun gi gn tam nghip cho thanh tnh, tinh tn tu tm dng tnh, pht tm b , tin tu o nghip, ch khng phi ch bit cu nguyn, van xin, cu khn, khn vi. Ti sao vy? Bi l chng c li ch g, ch thm phin no, v cu nguyn hoi m khng c p ng g c! Cu khng c, kh l ci chc. Cu bt c, tc kh khng sai. C nhiu cch tu, nhiu phng php, nhiu php mn gip chng ta dng nghip v chuyn nghip, cho nn Pht gio c nhiu tng phi. Tnh tng dng cu nim Pht, dng cch qun tng, dng thi kha tng kinh, dng tt c cc nghip. Mt tng dng cu thn ch -la-ni dng tt c cc nghip. Thin tng dng php khn thoi u, dng cng n nh thin, hay dng "php i cnh v tm", hay "php tri vng", dng tt c cc nghip. Dng c mt phn ca "ba nghip", chng ta bt c mt phn "chng nn" ca cuc i. Dp c mt phn "nghip chng" ca bn thn, chng ta hng c mt phn cuc sng an lc v hnh phc ngay hin i. Th d nh bt c cht lng tham lam, chng ta bt c cht kh nn, bi v tham th thm. Th d nh bt cht lng sn hn, chng ta bt c cht phin no nhc u, bi v sn th sinh s. Th d nh bt cht lng si m, chng ta bt c cht kh au, bi v m th mt tin, mt ca, mt tt c! *** n y, chng ta cn hiu r, phn bit r: th no l "ti v nghip", v th no l "ti bo v nghip bo". Sau mt thi gian tu hnh no , khi tm c thanh tnh, ba nghip khng cn, thn khu hon ton thanh tnh, "ti v nghip" khng cn na, bi v chng ta khng cn to nghip, khng cn to ti. Do thnh tm sm hi, "ti v nghip mi" khng cn to ra na, nhng ti bo v nghip bo, ni chung l qu bo, t "ti v nghip c" vn cn. Chng ta to "nghip nhn" th nht nh phi nhn "nghip qu", khng th chy u cho khi. Ngi i thng gi l "s tri nh", hay "nh mnh an bi", hoc "chy tri khng khi nng", chnh l ngha vy.

Trong Kinh Php C, c Pht c dy: D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c. Cc bc thnh thin l nhng ngi thanh tnh c tam nghip nn c cuc sng an nhn, t ti trong ni tm, trong tm thc. Tuy nhin, trn hnh thc bn ngoi, chng ta thy cuc sng ca cc v gio ch, ca cc bc thnh nhn khng phi l khng c sng gi, khng phi l khng c chuyn bt trc xy ra. C khi cc ngi vn b vu co, nhc m, ph bng, xt x, kt n v thm ch, b hnh hnh nh nhng ti phm hnh s. Ti sao vy? Bi v, cc ngi tuy dt ht cc "ti v nghip" i ny, nhng ti bo v nghip bo, ni chung l "qu bo", t nhiu i v nhiu kip trc vn cn, cc ngi vn phi tr. Cc ngi, cng nh bt c ai, khng th ng ngoi lut nhn qu c. Chng hn nh: Vo cui th k th ba, v t th hai mi bn l Aryasimha tuy c o, nhng vn b vua K Tn chm u. Vo u th k th by, v t th hai mi chn, l T S Hu Kh, b vu co v b giam n cht trong ngc, th 107 tui! T B Trng Hoi Hi trong mt bui thuyt ging, c gp mt ng lo, nguyn l mt v Ha Thng, v hiu sai v ging sai lut nhn qu, cho l mt khi con ngi c o ri, th khng phi tr qu bo, thot ngoi lut nhn qu, cho nn phi b a 500 kip chn. Chng ta cng thng hay ngh nh vy, cho l sm hi xong th sch ti v s c bnh an, khng tai nn g na c, khng phi tr qu bo! Hiu nh vy l sai! Chng ta thng lm ln "ti nghip mi" vi "qu bo c". Chng ta cn nn bit rng chng ta khng th nh bt c ai tha ti, xa ti, min ti, gnh ti thay th cho chng ta c. Ti sao vy? Bi v nh vy tri vi lut nhn qu, l cng bng v khng hp tnh, hp l cht no. Trong tam tng kinh in, c Pht ch dy rt r rng vn "ti v bo" ny. Khi no chng ta khng cn tm si m mun qut n, chng ta s nhn

bit c d dng hn, thu o hn, khng cn b di gt, khng cn lm ln na. Chng ta th xt th d sau y, hiu bit thm v "ti bo, nghip bo, qu bo, v phc bo". Theo lut nhn qu, do hu qu ca ti li lm, gi l "nghip nhn", con ngi gp nhng bnh tt, nhng tai nn, nhng bt trc i, gi l "nghip qu hay nghip bo". Con ngi phi gnh chu "qu bo hay ti bo" nh vy, v nh phi n mt nm mui. Phi n mt nm mui th kh bit l bao nhiu. Nu nh con ngi c th b nm mui vo t nc ri ung th c l d chu hn cht nh. Nu nh con ngi c th b nm mui vo lu nc ri ung th d chu hn cht na. Nu nh con ngi c th b nm mui vo h nc ln ri ung th chc l cu chuyn khng thnh vn na ri. Nm mui b bt buc phi n tng trng cho "ti bo, nghip bo, hay qu bo", do nhng ti li chng ta lm t nhiu i trc hay i ny. Nc trong t, trong lu, trong h tng trng cho "phc bo" t hay nhiu, chng ta to c t nhng vic lm phc thin, phc c, trong cc i trc hay i ny. Nh vy, nu con ngi phi n tr hon ton y nhng ti li do chnh mnh gy ra, i trc hay i ny, th c khi phi tn gia bi sn, bnh tt ngt ngho, nguy hi tnh mng. Nhng nh lm cc vic phc thin, nn c "phc bo" b p, cho nn hon cnh kh au, tai nn c th c gim bt hay ha gii i. Chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. V nh con ngi c tin tit kim dnh, c th em tr, tr bt n hay tr dt n xa vy. Bi vy, lm vic phc thin, to phc c, c phc bo, tiu tr ti nghip l thi tch cc v hp o l, i vi bt c ai trn th gian ny, hn l vic cu nguyn thng xin x ti, chy ti, hoc ht ti li ca mnh cho thng gnh gim! Tht l thm thng thay cho thng do con ngi t ra, tng tng ra, gnh vc ht ti li ca nhn loi trn th gian ny! Con ngi vn hay mun qut n, mun trn trnh trch nhim, khng s nhn ch s qu, khng bao gi nhn nhn nhng vic s st, sai tri, ti li, li lm, chnh mnh lm, ch bit trch c ngi khc, tha ti ngi ny, tha ti vic kia, khng bao gi dm nhn l "ti mnh", khng bao gi chu nhn l "li ti ti mi ng". Ti sao vy? Bi v con ngi khng hiu thu o, khng bit tin su lut nhn qu vy. ***

Tm li, trong kinh sch, c Pht c dy: Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng. Ngha l nu nh lc no ba nghip ca chng ta u thanh tnh, lng yn, trong sng, thn khng st sanh, trm cp, t dm, khu khng ni di, khng ni li th phi, khng m b thc thc b go, khng xuyn tc ph bng, khng vu khng co gian, khng cn tham lam, sn hn, si m, th chc chn chng ta s c an lc v hnh phc hin i, s cng ch Pht v ci ty phng cc lc sau ny. Nhng ngi khng thu hiu l ny, nn ngh l c th "i nghip vng sanh", tc l cn mang nghip m vn c th vng sanh ty phng, nh vo cu nim Pht A Di . l mt s suy ngh sai lm ln lao ca ngi tu o, khng ng Chnh Php. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Tt c nghip chng u do vng tng, nu mun sm hi, hy ngi tnh tm qun st thc tng. Ngha l khi qun st thc tng, nu ngi no bit c tnh chng sanh l tnh nit bn th ngi y cng cc gii thot. Trong kinh sch c cu: "Pht v chng sanh tnh thng rng lng", hay: "Nng l s l tnh khng tch". chnh l ngha ny vy. Xt cho n ngn ngun, ti nghip u do vng tng in o m sinh ra. Nhng tm vng tng in o y cng nh lung gi gia chn h khng, chng c ch no tr, chng c ch no dnh mc. Khi cha thu hiu chn l, mang mang m m mt mt, cho nn chng ta mi gy ti nghip, nhng li ch thy ti nghip ca ngi khc. n khi r l l, tt c ti li trc y thy u tiu dit, bi chng ta thy ti

nghip ca chnh mnh. Lc y mi bit mt cch rt ro, tt c u l khng: khng c ti li g m tiu dit, khng c ti nghip g m to tc, khng thy c nghip bo g m gnh chu, cng khng cn sanh t lun hi na vy. ---o0o--Th n Ca Pht Thch Ca Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l: Hnh c Pht Thch Ca ca trang nh PNN c hnh th n bn tay tri nm trn bn tay phi. Theo ch chng ti thy th phn ln cc hnh Pht c th n ngc li. Xin gii thch l do. *** Thc ng nh vy, phn ln cc hnh Pht Thch Ca c th n bn tay phi nm trn bn tay tri, ngc li vi hnh c Pht ca trang nh PNN. Cc tranh v trong Pht gio thng do cc ha s v ra theo tr tng tng, da vo nhng chi tit trong kinh sch, thng c ngha tng trng, khng ng s thc nh trong hnh v din t. Chng hn nh l: hnh c Pht A Di ng trn a hoa sen, mt tay cm hoa sen, mt tay gi ra, nh ang ch n rc chng sanh v vi ch Pht ci cc lc, theo kinh A Di . Hoa sen tng trng cho "bn tm thanh tnh" ca ch Pht v ca mi ngi. Ngi no tu tm dng tnh t c "nht tm bt lon", tc l sng c vi bn tm thanh tnh, ngi s vng sanh ty phng cc lc. Ch khng phi ch tu tp s s, c cht t cng c phc c, ri tng tng s c v cc lc sau khi mn phn, mt cch d dng. Trong kinh A Di , c Pht c dy: "Bt kh d thiu thin cn phc c nhn duyn c sanh b quc". Ngha l: Khng th ly cht t phc c lm nhn duyn c sanh qua nc kia (tc l ci cc lc). Chng hn nh l: hnh c Pht Thch Ca ngi di ci b , trn a hoa sen, cng c ngha: ngi no gic ng v sng c vi bn tm thanh tnh th chnh l mt v Pht. Thc s lc thnh Pht di ci b , c Thch Ca ch ta thin trn tm thm c (tc l b on). Lc , c Pht

 bn tay mt trn bn tay tri, hay ngc li, khng c kinh sch no ni r. Tuy nhin, vic khng quan trng. Ti sao nh vy? Bi v, ch l hnh tng bn ngoi m thi. Khng phi cc th n c th gip mnh hng phc ma qun bn ngoi g u? Ct ty ca o Pht l gip con ngi hng phc "tm ma" trong lng chnh mnh, lc tm c an th "tm Pht" hin l. Khi no tt c mi chng sanh trong lng chng ta c ht, tc l chng ta hng phc c tm ca chnh mnh, chng ta s thnh mt v Pht, ch khng phi lo i ht mi ngi bn ngoi xong ri, mi c thnh Pht. Ti sao nh vy? Bi v, c bit bao nhiu v Pht thnh, m chng sanh vn cn v s trn th gian! *** Tm li, ct ty ca o Pht c th tm gn vo mt ch, l ch TM. Tm c an tnh l iu hnh phc qu bu nht trn trn i. Tt c nhng g thuc hnh thc, hnh tng bn ngoi, ch l phn ph thuc m thi. ---o0o--T Nhip Php Trong v lng php mn tu theo o Pht, khng php mn no khng nhm "mc ch li sanh". Hnh li sanh lun lun l hnh ch yu ca mi phng ch Pht, ch v B Tt th hin ra i, thc hnh, em li ch li, em li li lc, cho tt c chng sanh. Cho nn, trong tt c phng tin gio ha, khuyn tu, chng ta cn tm hiu mt cch tng tn php mn gi l "T Nhip Php". l php mn thc hnh dn dt chng sanh ti t ph chnh, tc l b vic gian t sai tri, theo ng ngay l phi, i vo chnh o. T nhip php l php mn nhip ha chng sanh, cn c vo lng t bi khuyn ha chng sanh b t theo chnh, c cng nng nhip phc v gic ng chng sanh. *** T nhip php gm bn iu l: b th, i ng, li hnh, ng s. Php mn ny khng nhng dnh cho Pht T xut gia l cc bc tu s, hay dnh cho

cc Pht T ti gia c s, m bt c ai cng c th p dng, tu tp, thc hnh, c cuc sng an lc v hnh phc hin i, c gic ng v gii thot. T nhip php c gi tr cao p, biu l ch cao thng ca ch Pht, ch B Tt. I.- trc ht l b th. B th c ngha l cho mt cch rng ri. Cho mt cch rng ri c hai ngha: mt l, cho tt c mi th n tt c mi ngi v hai l, cho vi tt c tm lng rng ri, bt ty phn bit. Ti sao chng ta phi tu hnh b th? Tu hnh b th l kin to mt kho tng phc bu, l tu tp nghip lnh. Phc bu c cng nng tiu tr au kh, lm cho tm tr c an vui, thnh thi, hnh phc. Tu hnh b th c ngi i thng mn, d thu phc lng ngi, pht trin lng t bi. B th l gc r ca tt c cc thin php. B th l php tu m nhng ngi km phc c v tr hu cn noi theo. Ch v hin thnh nhn kim c u tri qua cc hnh tu b th. Chng ta sng trn th gian ny gp nhiu phin no v kh au t nhiu nguyn do, trong lng tham lam l yu t hng u. Do lng tham lam, con ngi khng bao gi thy . C c chn ng th con ngi c kim cho mi ng, ni rng dnh khi hu s cn dng, hay dng lo mai sau. n khi c c chn trm ngn th con ngi vn c lm vic, c dnh dm, c u tranh, c ginh git, bt chp th on, c nhiu thm na, d rng lc tui tc gi nua, gn t xa tri. l lng tham tin ti, li lc. Lng tham danh, ho danh cng thc y, sai khin nhiu ng b gi tip tc bon chen trn ng i, tip tc gi nhng th on bt chnh, nhng tuyt chiu iu luyn, nhng kinh nghim hi ngi, ot cho k c, gi cho thc lu cc chc v hay danh v no trong cc t chc bt v li tr hnh, i khi ch l cc chc dm, danh hm, danh ho m thi, chng c cht gi tr no c. Lng tham lam lun lun thc y con ngi u tranh, ginh git, bt chp th on, th lm sao cuc sng thc s c an lc v hnh phc? Ngi bit tri tc, bit an phn vi nhng g ang c, bit cn kim, bit sng mt cuc sng n gin, an nhn, trong sch l ngi c an lc v hnh phc ln nht. Nu chng ta khng c nhng g mnh thch th chng ta hy thch nhng g mnh ang c. c nh vy th cuc i u cn g gi l kh au.

Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng . Ngha l: Ngi bit th no l , tuy nm trn t cng thy an vui, lc th. Ngi khng bit th no l , tuy thn trn cnh gii thin ng, tm vn khng tha mn! Sch cng c cu: Tri tc tin tc i tc h thi tc. Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn. Ngha l: Ngi bit th no l th tc thi thy , bit th no l nhn th tc thi thy nhn. Nh vy "ci , ci nhn" thc ra rt cn thit, rt quan trng cho cuc i, nhng chng ta khng bao gi t c "ci , ci nhn", nu khng c "bit , bit nhn". Bi vy, cho nn c Pht dy php b th, dp bt lng tham lam, i hi, bn sn, keo kit, bn tin ca con ngi. Php b th gm c ba th: "ti th, php th, v y th". 1) V ti th c hai phn: ngoi ti th v ni ti th. Chng ta c th cho nhng g bn ngoi thn th, nh l tin bc, ca ci, cm go, qun o, thuc men, vt cht ni chung, gi l "ngoi ti th". Khi thc hnh ngoi ti th, chng ta cn ch cc yu t ng ngi, ng thi v ng lng. Chng hn nh ngi no cn tin bc, chng ta gip tin bc; ngi no cn thuc men, chng ta gip thuc men v ch gip lc cn thit vi s lng hp tnh, hp l m thi. Nhiu khi gip tin bc qu nhiu, c th lm cho ngi nhn sanh tm li, sanh lng li bing, khng thch lm vic, khng thch chu cc, khng kham ni nhng kh khn trong cuc sng. Nhiu khi gip tin bc a n chuyn hi ngi nu chng ta khng bit ngi nhn x dng s tin vi mc ch sai lc, mc ch xu. Chng ta c th em cho nhng g thuc v thn th, thn mng ca mnh, hoc cc b phn trn c th nh l mt, tim, gan, pho, phi, gi l "ni ti th". iu ny, khi cn sng th kh thc hin c, nhng chng ta c th lm c khi va mi tt th. C rt nhiu ngi khng theo o Pht, khng hiu gio l o Pht, nhng h k sn giy cam oan cho cc b

phn trn c th ca h hoc cho lun thn xc ca h, cho bt c ai cn n, hoc cho cc vin y khoa, gii phu nghin cu, hc hi, tm hiu, ngay khi h va mi tt th. iu ny gip chng ta hiu rng, trong tn cng thm tm ca mi con ngi,"thin tm" u ging nhau, ai ai cng c, khng phn bit con ngi theo bt c tn gio no trn th gian ny. Ngy nay chng ta t ngi thc hnh ni hnh b th thn mng nh ngi xa. Tuy nhin, chng ta c th dng thn mng lm nhng vic ch li cho ngi, nh cng qu trong cha, gp cng sc trong cc cuc lc quyn cu gip ngi gp nn bo lt, gp ha hon. Thc ra, t xa n nay, c bit bao nhiu ngi x thn cu ngi, nhiu khi gp him nguy n tnh mng. cng gi l "ni ti th". 2) V php th c hai ngha: mt l, em cho tt c mi vic, em cho tt c cc php trn th gian ny v hai l, cho gio php ca Pht, cn gi l Pht Php. Chng ta c th cho tt c nhng g khc, khng thuc phn ni ti th v ngoi ti th ni trn. Chng hn nh chng ta c s hc, c ti nng, c kin thc, c s hiu bit v mt vn no , v mt phng din no , v mt ngnh ngh no , chng ta c th em ra ch bo, hng dn, truyn dy, gip cho ngi, mt cch bt v li, khng mong cu bo p, khng k l n ngha. Vic ny bt c ai cng c th lm c, khng tn ng xu cc bc, ch cn tm lng v tha, ch cn tm lng "v ngi qun mnh" m thi. i vi hng tu s xut gia hay c s ti gia c hc hiu gio php ca Pht, em ra ging gii cho mi ngi c bit p dng, xy dng cuc sng an lc v hnh phc hin i. Theo ngha ny, php th l iu quan trng hn c. Ti sao vy? Bi v khi chng ta gip ngi v vt cht, nh tin bc, cm go, c th lm cho ngi c qua cn kh khn trong ngn hn, trong mt thi gian no m thi. Khi chng ta gip ngi v tinh thn, nh dy ch, ch dy ngh, hng dn cch sng ng php v sinh chng hn, c th lm cho ngi c qua cn kh khn trong mt thi gian no , thm ch c th gip h sng cn, sng khe mt i ny m thi. Cn nu chng ta c hc hiu gio php ca c Pht, cn gi l Pht Php, em ra ging gii cho mi ngi c bit, p dng trong cuc sng, th c th gip con ngi c an lc v hnh phc ngay hin i, ngay kip ny, cao hn na l gip con ngi c gic ng v gii thot khi vng

sanh t lun hi kh au vnh vin mun kip. Bi vy, cho nn c Pht dy hng Pht T ti gia "php cng dng" ch Tng Ni, cc v xut gia yn tm tu hnh, khng phi lo chuyn sinh sng, chuyn tm nghin cu kinh in, ri em ra ging gii cho mi ngi bit, tu hnh theo ng Chnh Php. Php cng dng nh vy l thanh tnh nht, dnh cho cc bc chn tu thc hc, thanh tnh trang nghim. l mt dng khc ca s b th. Tuy nhin, khng phi gio php lun lun cn hn cm go, hoc ngc li. Vic ny chng ta gi l "ty duyn". Trong mt bui c Pht thuyt php, c mt ngi ngho kh n d. c Pht lin bo dn cm cho ngi n trc, ri mi ging php cho nghe sau. Khi nghe xong thi php , ngi ngho kh ng o, chng ngay qu d lu tu hon. Do , ngy nay chng ta c cu: "C thc mi vc c o". Ngha l phi c tm no lng th mi hy vng hiu c o l cao siu. Chng ta khng th em gio php cao siu ra ging dy cho nhng ngi ang i kh, ang cn cm go trc ht. Cng nh khng th em gio php cao siu dy ngay cho ngi s c, mi hc o. Nhu cu ti th gian ca con ngi i t vt cht n tinh thn, ri sau mi bn n chuyn tm linh xut th gian. 3) V v y th th c nhiu ngha rng ri, cao siu hn. V l khng, y l s, th l cho. V y th l em cho s khng s hi. Hay ni cch khc, v y th l lm sao gip cho con ngi bt s lo lng, s st, s hi, hay phin mun. V y th c ngha l gip ngi qua cn s hi mi th, bt s lo lng mi iu trong tm tr trong cc bin c, trc cc iu him nguy, v cn c ngha l chng ta khng nn gy no phin, khng nn gy bc dc cho bt c ai, khin h c an vui, yn n. Con ngi sng trn th gian ny c rt nhiu iu lo u, s hi hay phin mun. No l s thiu tin, s thiu n, s thiu mc, s bnh hon, s thin tai, s mt cng n vic lm, s mt hnh phc gia nh, s mi th chuyn trn trn i. Nhng ni lo s ln nht ca con ngi, chnh l s cht! T c ch kim, t ngi ngho hn cho n ngi sang trng, t ngi bnh dn cho n ngi hc thc, t ngi tr cho n c gi, t ngi thng dn cho n vua quan hay hng qu tc, t gii phm phu tc t cho n cc bc hin trit thnh nhn, no c ai trnh c ci cht u, mc d con ngi vn tham sinh y t, tc l ham sng s cht!

Con ngi thng hay ngh "i cn di", cho nn ch bn tm n chuyn mu sinh, chuyn tranh danh ot li, chuyn u tranh tranh u, chuyn hn thua, th phi, ng sai, phi quy, th chuyn linh tinh lang tang. n khi sp t gi cuc i mi git mnh tnh gic th qu mun mng. Thc ra, con ngi c th cht bt c lc no, bt c cch no, bt c ni no. Cn i vi s s cht, chng ta khuyn ha mi ngi tu hnh, pht tm tm hiu o l v cu o gic ng gii thot. Ti sao vy? Bi v ch c gio php ca c Pht mi c th ch by cho con ngi hiu r rng, tng tn "php v sanh", tc l ch dy ng li tu hnh gic ng v gii thot, khng cn sanh phin no v kh au, khng cn sanh t lun hi na, ch o Pht khng phi ch c cc hnh thc cng kin, l nghi, cu nguyn m thi. Thc hnh hnh v y th cn c ngha l gip chng sanh khc phc t tng s hi, khip nhc yu hn, t ti mc cm, gip chng sanh hiu c iu c Pht gic ng di ci cy b v ging dy khp tam tng kinh in. chnh l: "Tt c chng sanh ai ai cng u c Pht Tnh nh nhau, tt c u bnh ng, v tt c chng sanh u s thnh Pht, gii thot mi kh au phin no, nu bit tu tp, thc hnh ng Chnh Php". Trong cc kinh in Pht gio, l bn bc: khai, th, ng, nhp. Ngha l c Pht khai m cnh ca gii thot; ch th cho con ngi thy c, hiu c "php v sanh", l ci "bt sanh dit", l "con ngi chn tht" ca tt c chng ta, ch khng phi ci xc thn gi tm ang c; gip cho con ngi lm sao gic ng c "php v sanh" v cui cng ch dy ng li tu hnh lm sao chng nhp c "php v sanh" . Con ngi s d s cht, bi v con ngi s mt ci thn t i my chc k l gi tm ny, m khng h bit mnh c ci khng h cht, khng h b tiu dit mt, chnh l "con ngi chn tht bt sanh dit" ca tt c chng ta vy. Chng ta bit rng khi th hng mt ti sn hay ca ci, vt cht no, khng nn ch dng cho ring mnh. Chng ta nn b th ra, chia x vi mi ngi, to an vui li ch cho nhng ngi chung quanh v cng to an vui ch li cho chnh chng ta na. Ci g chng ta n, ch c nht thi. Ci g chng ta tch tr, dnh dm, ch c nht i m thi, chc chn chng ta s b li tt c khi ra i.

Nhng nhng g chng ta cho ra, nhng g chng ta b th, s tr li vi chng ta, di dng qu bo lnh, s bnh an, s may mn, cn gi l phc bo, gip chng ta c tai qua nn khi. Ni cch khc, ci g chng ta tiu xi, by gi khng cn na. Ci g chng ta mua sm, by gi phi li cho ngi khc, mt khi ra i. Ch c ci g chng ta " cho, b th" l vn cn "thuc v chng ta" khi t gi ci i. chnh l nghip lnh, l phc bo, l qu bo tt, l s may mn, l s bnh yn, l an lc v hnh phc, tt c lun lun theo cng vi chng ta nh hnh vi bng. Danh ngn Ty Phng cng c cu: "If you continually give, you will continually have". Trong Kinh a Tng, phm th mi, khi B Tt a Tng t ch ngi ng dy, chp tay cung knh v bch Pht rng: "Bch c Th Tn, con xem chng sanh trong nghip o, so snh cng c b th, hiu qu c s nhiu t khc nhau, c ngi c hng phc mt i, c ngi c hng phc mi i, c ngi c hng phc hng trm, ngn i, li lc ln lao. Ti sao nh th, ci xin c Th Tn t bi ging trch cho chng con c bit". c Pht dy tm lc nh sau: "Bt c ai gp nhng ngi gi yu, bn cng, hn mt, tn tt, cm ngng, ui m, ngy ic, khng c ton vn, m t tay em b th vi lng t bi, thng xt, dng li mm mng an i h t t, khin cho h c an n, vui v, th c hng phc bo v lng. Tuy nhin, nu lm c nhng vic thin nh th m em hi hng cho khp php gii chng sanh th nhng ngi lm cng c y c hng nhng s vui sng nhim mu hng trm ngn i, nu em cng c y hi hng cho quyn thuc nh mnh, hay mun t mnh hng nhng li ch, th ba i c vui v, lm mt phn th c hng vn phn". Ti sao vy? Bi v nhng ngi lm cng c pht lng i t, i bi, li pht tm rng ln, em "hi hng" cho khp php gii chng sanh, khng c cng c t nhiu, khng dnh ring cho mnh v ngi thn ca mnh, chnh l nhng ngi "dit c lng tham", cho nn c s "gii thot hon ton", cho nn c hng qu "phc bo ln lao" nh vy. Cn ngi no ch pht tm hn hp, em cng c y hi hng cho

ngi thn hay cho chnh mnh m thi, th s c hng qu phc bo hn ch hn, ty theo tm lng cn nh hp ca chnh mnh. Trong Kinh Kim Cang, c Pht cng c dy: "Nhc b tt php, ng v s tr hnh b th. S v bt tr sc b th, bt tr thanh, hng, v, xc, php, b th. B tt ng nh th b th, bt tr tng. Nhc b tt bt tr tng b th, k phc c bt kh t lng". Ngha l nu chng ta khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, v khng chp su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c. Khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, c ngha l: khi thc hnh hnh b th, chng ta khng nn thy c mnh l ngi cho, cu mong c bo p, c cm n, c tn thn; chng ta khng nn thy c ngi no l k nhn s b th , k l chuyn n ngha; chng ta khng nn thy c bao nhiu ngi nhn s b th , khoe khoang, v chng ta cng khng nn thy c vt g, iu g c em cho, khi tic nui v sau, c khi tic ca, i i li! Nu c nh vy, sau khi thc hnh hnh b th, chng ta s an tr c tm ca chng ta. Chng ta s khng bc dc khi gp nhng ngi bi bc, khng bit n, thm ch cn tr mt vi chng ta na. Lng t bi ca chng ta s khng b hn ch, nu khng cn nh l b th bao nhiu tin ca, b th cho bao nhiu ngi, dnh bao nhiu thi gi lm hnh b th . Mun hng phc c tm ca chnh mnh, chng ta pht nguyn tt c chng sanh, m khng thy c chng sanh no c . B th xong ri th thi, ng nh ngh g na. Khi chng ta x b c ht tt c vng nim, cc tp nim, an tr tm, thanh tnh tm, tc l chng ta thc hnh c hnh b th mc cao nht, m t ngi hiu c. Hng phc c tm ca chnh mnh th mau tin n ch gii thot. Cho nn c Pht dy: thc hnh c hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c, chnh l ngha vy. Khng chp su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php, c ngha l: khi thc hnh hnh b th, chng ta khng chp vo sc tng l tt p hay khng tt p, khng chp vo m thanh d nghe hay kh nghe, khng chp vo mi hng d ngi hay kh ngi, khng chp vo mi v d nm hay kh

nm, khng chp vo xc chm d chu hay kh chu, khng chp vo s vic, tng va hay khng va , thch hay khng thch, a hay ght. S d tm ca chng ta thng hay bt an, hay lon ng, bi v chng ta thng hay dnh mc vi su trn. H mt thy bt c sc g th lin khi vng nim ph phn p hay xu, h tai nghe bt c ting g th lin khi vng nim ph phn d nghe hay kh nghe, h mi ngi bt c mi g th lin khi vng nim ph phn d ngi hay kh ngi, h li nm bt c v g th lin khi vng nim ph phn ngon hay d, h thn xc chm bt c vt g th lin khi vng nim ph phn d chu hay kh chu, h nh tng bt c chuyn g th lin khi vng nim ph phn hi lng hay bc bi. C nh th, tm ca chng ta lun lun bt an, lon ng. Chng ta thc hnh hnh b th vi tt c tm lng rng ri, vi tt c tm lng v ngi qun mnh, vi tt c tm lng t bi, cung knh, khng cu danh, khng cu bo p, khng v hn thua, khng v m hoc lng ngi, khng chn la mn xu em cho, mn tt gi li, tc l khng tr sc; cho ri khng cn nghe li khen, ting cm n, tc l khng tr thanh, v.v.. v ca em b th phi thanh tnh, chn chnh; ngi nhn b th phi c tn trng, bnh ng. chnh l s b th thanh tnh, trong sng, bt ty phn bit nam ph lo u, tu s hay ngi i, ng th v sai bit, ph ng cng dng, ch Pht ch hin thnh, h cp lc o phm, nh vy s em li phc bo v lng, v bin, cho nn c gi l "b th ba la mt". *** II.- Sau b th l i ng. i ng l li ni du dng, m i, ngt ngo, d nghe, pht xut t lng t bi, thng ngi nh th thng thn, ch khng phi l li ni u mi cht li, li ni hoa m, khch so, ct sao cho p lng ngi nghe. i ng c tc dng em li an vui, bnh yn, thanh thn cho ngi nghe, c tc dng an i v v nhng ngi ang b nhit no, u lo, s st. Sch c cu: Li ni khng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau. Trong cuc sng trn th gian ny, nu mi ngi u nh nm lng cu trn y, th cuc i hnh phc bit l bao nhiu, du c l v thuc nhc

u chc l khng bn chy! Trong gia nh, v chng con ci, trn thun di ho, khng c tranh ci, khng c xo xo. Trong x hi, khng c chuyn mt trt t, an ninh v nhng cuc ci v, a n u v n mng c th xy ra. Trong quc gia, ha bnh chc chn c bn vng, lu di. Chng ta cng bit rng, ngoi danh v li, trn th gian ny con ngi thng hay tranh chp v li ni. Hai ngi ni chuyn vi nhau mt lt m khng bit nhng nhn nhau, tng nhng nhau, th hay a ti tranh ci. Bi vy cho nn, ch T c dy: Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c. Ngha l: Bn trong chng ta cn lun lun khc ch, khc phc tm nim lng xng, ln xn, chnh l cng phu tu tp ca ngi Pht T. Bn ngoi, chng ta lun lun gi hnh nhn nhn, khng tranh ci, d chuyn ln chuyn nh cng vy, chnh l c ca ca ngi Pht T chng ta vy. Li ni i khi c nhng tc dng khng th lng trc c. C nhng li ni c th em li an vui, hnh phc cho ngi. C nhng li ni c th em li ly tn, v hnh phc ca ngi khc, i khi tan nt hnh phc ca chnh ngi ni na. C nhng li ni lm cho ngi nghe mm mt n ci ti tn, vui v, khe khon. C nhng li ni lm cho ngi nghe ngt xu, hay au u, nhc c, nhi tim, mt ng, hay t ra cng phi i xc du c l! C nhng li ni c th cu ngi, cng c nhng li ni c th hi ngi mt cch d dng. Th d nh li ni ca mt lut s c lng tm c th cu mt b co thot khi ti oan, hoc li ni ca mt nhn chng trc ta, ngay hoc gian, c th lm cho ngi khc phi b t ti. Mt v bc s kho la li ni, khuyn khch, khuyn ln, an i, ng vin tinh thn, c th gip bnh nhn yn tm dng bnh, chng qua cn him ngho, sm c bnh phc; bng nh ngc li, li ni ca v bc s c th lm cho bnh nhn tt th ngay tc th. Cng nh li ni ca cc nh ngoi giao, ca cc s thn, ca cc s gi c th em li ha bnh gia hai nc, hoc lm cho chin tranh lan trn khp mi ni. Nhiu khi li ni ca mt ngi c sc mnh hn c mt s on

qun i. Con ngi c th thng yu sc vt nh ch, mo, chim chc chng hn, nhng lm khi khng th chu ng c, nhn c ngi chung quanh, ch v li ni ca ngi . Ti sao vy? Bi v sc vt khng bit ni ting ngi, cho nn khng b mch lng! Ngi i thng ni: hai con g ght nhau v ting gy, hai con ch ght nhau v ting sa. Hai c ca s c bao gi thng nhau! C cu chuyn ca hai con chim nh sau: Mt hm con chim c v sa son dn t sang ni khc. Con chim b cu thy vy bn hi thm: Chng hay ch dn t i u vy? Con chim c v tr li rng: Con ngi ni y c n qu i, c h thy ti ni u, h lin ly nm, ly cy nh. Ti khng chu ni, nh dn qua phng ty, hy vng bn dn chng hin lnh hn. Con chim b cu bn ni: ch hng xm thn tnh, ti ni thit ch nghe, ch ng gin ti nh. Nu ch khng chu sa ting ku gh rn kh nghe ca ch, th d dn i n u, ch cng b bc i m thi. Bi vy chng ta mi bit ging ni, ting ci c khi gy c cm tnh tt p, cng c khi gy nn c cm, on th gia con ngi vi nhau. Ch cn l mt li ni c khi h hng vic ln. Ch cn l mt li c khi b v ly, thm ch b t ti, ch v ngi nghe khng va tai, cho nn i t co! iu ny cng ty ngi, ty lc v ty cm gic ca ngi nghe na. Sch c cu: "Hy un li by ln trc khi ni", chnh l ngha vy. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: D ni hng ngn li v ch, khng bng ch ni mt li ng Chnh Php, c ch li lm cho ngi nghe c an tnh. nhng x c nhiu sc dn khc nhau cng chung sng. Ngi ta c th khng hiu ngi khc ni g, v bt ng ngn ng, nhng ngi ta c th on c ngi khc mun ni g qua sc mt v ging ni. Cho nn sc mt v ging ni ca chng ta cng ng mt vai tr quan trng qua ngn ng, trong cc cuc giao thip, tip xc hng ngy. Mt ging ni m , l , ngt ngo, t tn, d thu phc lng ngi, hn l ging ni m m, chanh chua kh cht, the th kh nghe. Li ni t ha, thn mt, thnh tht, ngay thng, r rng, sng sut, rt d cm ha lng ngi, c th hng dn ngi vo chnh o.

Sch c cu: "Nht ngn k xut, t m nan truy". Ngha l mt li ni ra, bn nga khng th ui theo kp. C nhng li ni nh ta lng hng, c nhng li ni nng ta ni non. C nhng ngi ni ra th tt c mi ngi u tin tng, nghe theo. C nhng ngi ni ra th khng mt ai tin tng, nghe theo c. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Khng nn ni li v ngha. Phi gi gn li ni. Li ni phi chn tht, ng lc, hp Chnh Php, ch li cho mnh cho ngi. Sa i c li ni, sa i c ging ni, sa i c cch ni, tc l chng ta i c tm tnh, gim bt khu nghip, rt nhiu ri vy. Thc hnh c "i ng" l chng ta tng trng tm t bi ca chnh mnh. Thc hnh c "i ng" l chng ta dp c tm sn hn, tm ganh ght, tm k, tm ganh t, tm him khch, tm tt , tm hn thua. Thc hnh c "i ng" l chng ta tu tp theo hnh nguyn i t i bi ca c Qun Th m B Tt, tm thinh cu kh chng sanh. Chng sanh au kh v nhng li ni ca nhau. Thc hnh c "i ng" l em li an lc v hnh phc cho mi ngi chung quanh, em nc cam l trong bnh thanh tnh ca c Qun Th m B Tt, ri vo nhng tm hn ang nhit no, rt vo tai nhng ngi ang ang phin mun nhng m thanh du dng, m i, c cng nng chuyn ha tm hn nhng con ngi ang kh no, thnh tm hn an vui, t ti. Ni cch khc, ngi khng c lng t bi bc i, khng th no c "i ng" c. Thc hnh c "i ng" nh vy tc l chng ta ang tin trn ng gii thot. ** * III.- Sau i ng l li hnh. Li hnh l hnh ng c ch li cho ngi. Nu con ngi c li ni d nghe ngt ngo, c v t bi bc i, nhng hnh ng khng tt, li- mnh-hi-ngi, th nhng li ni trn ch l th "ming th ni ting nam m, bng th cha c mt b dao gm", hoc l "nng thuyt bt nng hnh", tc l ni c m chng lm c, m thi, khng hn khng km. C nhn c dy:

Nhng g mnh khng mun ngi khc lm cho mnh, th mnh ng lm cho ngi khc. Ngha l mnh mun ngi khc hnh ng nh th no c ch li cho mnh, th mnh phi nn hnh ng c ch li cho ngi nh vy. Th no l hnh ng c ch li cho ngi? l hnh ng theo ng li c Pht dy trong cc kinh in. Th d nh chng ta khuyn ngi lm lnh lnh d, tng kinh nim Pht v chng ta cng hnh ng ng y nh li ni ca chng ta vy. Khi no li ni v hnh ng ca con ngi nht nh, tng ng, khng khc, th ngi c cng phu tu tp kh ri, trong kinh in gi l "ngn hnh tng ng". Sch c cu: ng nghe nhng g ngi ta ni. Hy nhn nhng g ngi ta lm. Ch khi no li ni ca chng ta i i vi hnh ng c ch li cho ngi v mi phng din th gian v xut th gian nh trn, th chng ta mi nhip phc c lng ngi m thi, ch ni l thuyt sung, chng em ch li thit thc g c. Thin hu tri thc l ngi bn hin, c hc hiu gio php, v bit khuyn bn mnh hnh ng ng nh li c Pht dy, ch khng phi hnh ng theo nhng li ni sai tri, xng by, phi php. Li hnh trong cng vic hng ngy l hnh ng trc tip em li ch li cho chng sanh v vt cht v tinh thn. Nhng li hnh trong vic tu hnh l hnh ng gip ngi tin tu, trn ng hc hiu gio php, p dng trong cuc sng hng ngy, cho n khi t c gic ng v gii thot. Ni cch khc, li hnh c ngha l chng ta c th hnh ng ch li cho chng sanh, ngay trong hin ti, v vt cht cng nh tinh thn, v hnh ng ch li cho chng sanh, trong tng lai gn, trong kip ny, v tng lai xa, nhiu kip v sau, qua hnh ng khuyn tu gii thot. ** * IV.- cui cng l ng s. ng s c ngha l cng lm chung vic vi ngi, gip ngi v cm ha ngi theo l phi, theo chnh o. Th

d nh mun dy ngi bit bi, chng ta phi xung nc cng vi h, mi c th ch dy mt cch d dng, nhanh chng v hu hiu c. Chng ta khng th ng trn b qu tay, qu chn, la ht, go tht m c kt qu nh c u. Cng nh nhng v ch huy xut thn t hng binh s, nhng ch nhn, cai th xut thn t gii cng nhn, thng thu hiu tm t, tnh cm, nguyn vng, cm ngh, tm l, yu cu, i hi ca cp di, cho nn d dng thnh cng trong ngh thut lnh o hn, kt qu thng l kh quan hn, tt p hn. Ch T ngy xa v mun hng ngi bn cng trong x hi, cc Ngi cng phi ha mnh sng chung cuc sng cc kh vi h, mi c th gio ha h c. Cho nn, nhng v tu s xut gia t lc cn tm b, hay khi cn l ng nam, ng n, th rt ng trn qu v c cng phu tu tp di lu hn, nhiu nm thng hn, nhng cc v xut gia sau khi tri qua na i ngi vi cuc sng ti gia, th c th hiu c tm l ca ngi Pht T ti gia hn, cho nn d cm thng hn, c th d dng hnh o hn, d dng hong php li sanh hn. Nhng iu ny ch l tng i, cn ty ngi, ty hon cnh, ty s hc v hiu gio php, ty cn c, ty kh nng ging dy v tip thu gio php, tm li l "ty duyn" m thi, "khng c g c nh c". Trong kinh in, c Pht dy "qun cc php v ng", chnh l ngha vy. *** Tm li, t nhip php l mt php mn rt c th, rt thc t, rt cn thit, rt d p dng, ng vi mi hon cnh, ng vi mi ni, mi thi, mi la tui, mi trnh , hon ton v mc ch hong php li sanh. l nn tng ca cc nghip lnh, nghip thin, gip con ngi sng trong chnh o, dp b c tam c: tham lam, sn hn, si m. Nhng ngi mun c cuc sng thc s an lc v hnh phc hin i phi lun lun qun t nhip php mt cc tng tn, su sc v lun lun p dng t nhip php trong cuc sng hng ngy, chc chn cuc i ny s gim bt nhiu kh au v phin no. Php mn ny, ni chung, mi ngi ai ai cng c th thc hnh c, nhng mun thc hnh cho n mc cao thm rt ro, trong kinh sch gi l ba la mt, th chng ta phi pht tm b kin c, dng mnh, bt thoi chuyn, tc l pht tm lng ca cc bc B Tt v i B Tt vy. ---o0o---

Tu Tm Dng Tnh Trn th gii hin nay, t u sang , c rt nhiu tn gio, tn ngng khc nhau. Ni chung, i vi mi tn gio u c hai hng ngi: tu s v tn . Trong phm vi bi ny, cho qung i qun chng cng theo di, chng ta ch nhc n Pht gio. Trong phm vi , chng ta th tm hiu mt vn thng c cp n trong cuc sng hng ngy, l ch "tu", nht l vn tu hnh dnh cho c hai gii tn v tu s, hay ni cch khc l Pht T ti gia v xut gia. V phng din vt cht, khi thy c mt cng trnh kin trc lu nm ang xung cp, h hao, ngi ta ngh trng tu hay tu b, ngha l sa cha cng trnh cho tt p hn, khang trang hn, vng chc hn. V phng din tinh thn hay tm linh, khi gp mt ngi hin lnh, bit n chay, tng kinh nim Pht, tnh tnh d di, hin ha nh nhn vi mi ngi, ngi ta thng ni ngi "nh bit tu" nn mi ngi chung quanh cm thy d th, thoi mi. Nim an lc v hnh phc c ngay t trong gia nh ngi , nh hng n ngoi xm lng, bn b v nhng ngi quen bit. Cn i vi nhng ngi khng bit tu, bn thn h khng hng c an lc v hnh phc, khng bit c th no l "php v" vi diu tuyt vi. H thng b phin no v kh au ca cuc i chi phi, bc bch, ngy n khng ngon, m ng chng yn, bi nhng chuyn th phi, hn thua, tranh chp lin tc, khng bao gi gii quyt c n tha. Thm na, gia nh h kh c c nhng ngy thc s m m hnh phc, bi nh hng nhng nhit no ta ra t con ngi khng bit th no l tu ng theo Chnh Php, hoc ch bit tu hnh tng v tin theo nhng iu m tn d oan. Nhng ngi khng bit Chnh Php tu, thng cm thy bt mn, bc dc, thm mun, thch u tranh, thch hn thua, thch tin nghi, nhn h, cha to tng ln, ph trng, cung knh, n trn ngi trc, ngha l h thch mi th trn trn i. H lun lun nhn thy cuc i y phin no v kh au, mi ngi trn trn i l bn tin xu xa, con ngi v cuc i u ng lnh xa. H khng bao gi ngh l h cha hon ton, cha hon ho, h cng c mt phn li trong cc cuc tranh chp i. Lc no h cng thy l "mnh ng ngi sai". Cho nn h chy i tm thn linh, tm thng cu nguyn, khn vi, cu khn,van xin, ht iu ny n iu n. Nu mi

chuyn u c p ng, toi nguyn, tt p nh h mong cu, h cho l "tri thng". Bng nh ngc li, h phin trch, cho l "tri khng thng", hoc "tri bt cng"! Nhng ngi khng hiu bit Chnh Php thng ngh rng, cho rng o Pht ch dnh cho nhng ngi tht tnh, bt c ch, hay nhng ngi gi c khng sng c vi con chu trong gia nh nn co u vo cha "tu". Lu ngy ca cha bin thnh ch trn n i, hay l vin dng lo, thin mn bin thnh sn khu ci lng nam b ca nhng k su i, chn ngn th thi nhn tnh! Bi vy cho nn, thit tng chng ta cng cn tm hiu: "tu" ngha l g, lm g, c ch li g? Nhng ai cn phi tu? Ti sao phi tu? Lm sao tu theo Pht? Mun tu theo Pht phi lm g? *** Trong mi gii Pht T chng ta hin nay, phn ng khng hiu r ngha ca ch "tu", khng hiu r tu lm g, cho nn ng dng mt cch ng thng. C ngi cho rng tu l phi co ru tc, mc o nu sng, hay o c sa, vo trong cha, tc l phi c hnh tng nh s, phi l tu s mi gi l "ngi tu". Hoc rng ri hn mt cht, c ngi cho rng phi bit n chay, thng xuyn i cha, tng kinh, nim Pht, lm cng qu, lm Pht s, lm vic cha, mi gi l ngi tu. Khng lm nh vy th khng phi l ngi tu. Hiu nh vy khng hon ton sai, nhng chng ta ch mi ch n phn "s", tc l phn hnh thc, hnh tng bn ngoi ca mt ngi tu m thi. Hay ni cch khc, nhng iu ch l "iu kin c" ca mt ngi tu, d l xut gia tu s hay ti gia c s, ch cha phi l "iu kin " thnh mt ngi tu thc s theo o Pht. o Pht khng ch trng nhiu n hnh thc, hnh tng, nhng khng phi khng cn c hnh thc, hnh tng bn ngoi. Tuy vn cn phi c hnh thc, hnh tng bn ngoi, mt ngi tu ng thi cng phi c cht lng, c ni dung bn trong, gi l phn "l", c hai phi c vn ton, phi "l s vin dung" mi gi l tu ng Chnh Php . Trc ht ni v phn s, tc l phn hnh thc, hnh tng bn ngoi, chng ta thy u ng l mt ngi tu cn phi c hnh thc trang nghim thanh tnh. Ngha l mt ngi tu cn phi n mc t chnh, i ng ng hong, thi chng chc, c ch khoan thai, ni nng l , ha nh

khim tn. Khng ai c th chp nhn mt ngi n mc li thi xc xch, i ng nghing nga, ni nng h , c ch th tho, l mt ngi tu chn chnh, ngoi tr trng hp cc bc thnh nhn trong cc chuyn c tch. Cng trong phn s, ni chung ngi tu l ngi n hin lnh, khng lm vic g bt thin, kh ngi hi vt, lun lun gip bt c ai, khi cn n. Tuy nhin, phn quan trng hn c chnh l phn "l", tc l phn ni dung bn trong, phn tm tnh ch yu, phn ngha ca nhng vic lm bn ngoi trn y. Ngha l mt ngi tu cn phi gi gn gii lut, tng kinh, nim Pht, thin qun, tu tp thin nh, pht trin tr tu bt nh, i cha, lm tt c mi cng vic em li ch li cho mnh v cho ngi, mt cch ch cng v t, khng phn bit, khng thnh kin. Phn l ny c tm gn trong bn ch, l TU TM DNG TNH vy. Nu mt ngi tu ch bit lo phn s, ch bit lo trau chut hnh tng bn ngoi, ch bit lo lm nhng vic hnh thc, khng c phn l, khng thc s thng hiu v khng thc hnh Chnh Php, th ch l ci thng rng, ch c ci v, khng c rut. Mt ngi ch bit tu hnh thc nh vy, d c co tc vo trong cha, trong tm vn cn y dy phin no, ch bit hc nhng nghi l cng kin m khng hiu ngha cao siu ca cc nghi l . H khng chu nghin cu tm hiu Chnh Php, ngn uc tr tu tt ngm, cho nn ch T gi nhng ngi nh vy l "tu m". Ngi th gian thng gp h trong cc tang l, nn gi h l "thy tng m ma". Mt ngi ch bit tu hnh thc nh vy, khng c ch li g cho chnh bn thn h, ngoi li dng, khng c ch li g cho nhng ngi chung quanh, v nht l khng ch li g cho o php c. Khi n cha l Pht, tng kinh, cng kin hay th tam qui ng gii, Pht T chng ta thng ngh rng: chc l t y v sau, ch Pht s ph h tr cho c bnh an, mi mong cu c vn s nh , v cui cng, sau khi la b ci i ny, chng ta s c ch Pht rc v min cc lc. Nh vy chng ta cha phi l Pht T chn chnh. Th tam qui tc l qui y Tam Bo, gm Pht Php Tng, v nguyn gi nm gii l st, o, dm, vng, tu. Ni cch khc, qui y Tam Bo ri, chng ta khng st sanh, khng trm cp, khng t dm, khng ni di, khng ung ru. Thc ra, k t ngy , vic chng ta phi lm l c gng sa i tm tnh ca chng ta, phi quyt ch cha b nhng thi h, tt xu, phi chin thng nhng tm nim tham lam, sn hn, si m, phi t b nhng li ni c c,

gim xim, ganh t, k, phi t b nhng hnh ng xu xa, gian c, bt thin, st nhn hi vt, phi t b nhng ngh li mnh hi ngi, khen mnh khinh ngi. K t ngy , chng ta phi sng theo hnh ca ch Pht, ch B Tt, lm lnh lnh d, lm theo nhng li dy qu bu ca ch Pht, ch B Tt, ch v T s, gi gn tm cho thanh tnh. chnh l tu tm dng tnh vy. Chng ta thng ngh tu l nng ta, l cu xin vi ch Pht tha mn mi mong cu v qui y Pht, theo Pht, th cng Pht, ly Pht, s c bnh an sut i. Bi vy cho nn chng ta tr thnh yu hn, li, mt ht ngha cao p ca ch "tu". Do bn cht ca con ngi l tham lam, yu ui v s hi, d l Pht T thun thnh, i cha l Pht, tng kinh thng xuyn, chng ta cng khng trnh khi nhng tm bnh ni trn, cho nn khng trnh khi nhng phin no v kh au ca cuc i. Do lng tham lam su m t v thy cho n ngy nay, chng ta qui y Pht vi lng mong cu tha mn nhng c m thm kn, thng l qu sc thc hin. Chng ta thnh thong n cha, hay thm ch co tc vo lun trong cha hng chc nm di, nhng khng ch n vic hc o, khng mng n nhng gio php cao siu trong cc kinh in, khng hc hi cc bc thin tri thc, t tu tm dng tnh theo li Pht dy. Chng ta thng n cha ch cu bnh an, xin may mn, khn vi iu ny, van xin iu n, khi gp kh khn, lm cnh kh nn, bn t ku ln: "Pht i, cu con!", ngi i quen gi, l "tu h"! Chng ta sng ly lt cho qua ngy thng trong nim m tn nh vy, ch ngy c Pht rc v min cc lc. Tht l v minh, lm ung ph c cuc i hin ti v cng qu bu! Ch mang n cha c mt b nhang, mt ni chui, mt bnh bng, ng gp mt t tin n tng kinh sch, hoc ng bo li nguyn vi hai ba cu nim Pht v B Tt, chng ta cu nguyn, khn vi, van xin, th chuyn. No l thn th khe mnh, gia o bnh an, bnh tiu tt ht, con ci giu sang, bun may bn t, nht bn vn li, thng chuyn kin tha, c tin bc triu, tnh duyn tt p, thi u u , tai qua nn khi, vn s kit tng, mun s nh , ty tm mn nguyn, quyn thuc siu sanh, thn nhn trng th, ngha l chng ta mong cu mi th trn trn i. Vi ci gi cu nguyn r mt nh vy, chng ta van xin nhng iu m ch Pht dt b, v khuyn chng ta nn dt b, tu tp cho n ch gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi.

V khng chu hc o cho nn chng ta mi sai lm nh vy. Lm nh vy, c phi l chng ta ph bng Pht, lm sai li Pht dy? Chng ta khng hiu lut nhn qu, ngha l hin gp lnh, gieo gi gt bo, sinh s s sinh, gieo nhn no gt qu ny, cho nn chng ta d dng phm ti to nghip, dng th on tha kin, kim c nhiu tin, cng Pht cht nh, t k m th, mong cu ht ti, chy ti, xa ti. Nu thc tm mun sch ti, chng ta phi bit php sm hi dit tr nghip chng, phin no v kh au, tc l phi bit nhng li dy ca ch Pht, phi hc hi Chnh Php. Mi phin no kh au trn i u t gc v minh m ra. Mun ht phin no kh au, mun c gii thot, mun c an lc v hnh phc, chng ta phi gic ng. Mun c gic ng, chng ta phi hc hi gio php, tc l nhng li Pht dy, t ng dng tu tp cho ng Chnh Php, t tu tm dng tnh. c nh vy, chng ta s m mang tr tu bt nh vi ngn uc Chnh Php ca ch Pht, cng quyt, can m, kin tr, n lc, tinh tn tu hnh, cho n ngy gii thot khi sanh t lun hi. Mun hiu c li Pht dy, mun c hng php v mt cch thm tha, nng nn, chng ta phi tn lc suy t, nghin ngm Chnh Php mt cch tng tn, tinh vi. ng thi, chng ta phi p dng Chnh Php vo trong i sng hng ngy. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Hy t thp uc, t mnh bc i. Thp sng tr tu, ngn uc chnh php. Ngha l: c Pht dy chng ta hy t qun chiu, t soi sng tr tu ca mnh bng cch hc hi gio php, t chuyn ha ba nghip thn khu ca mnh cho c thanh tnh, hay ni cch khc, t tu tm dng tnh. Theo lch s, vo thi , lc c Pht cn ti th, Ngi khng th cu c cc v i t ca Ngi, khi nghip bo ca h n. Ngay bn thn ca c Pht cng b nhng kh nn, cng gp nhng kh khn do ngoi o gy nn, th th hi, chng ta khng chu t tu tm dng tnh, t thp uc ln m i, t cu chnh mnh, m ch mt mc cu nguyn, van xin, khn vi iu nh trn, liu c c g chng? Trong Kinh Php C, c Pht c dy:

D c ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi nh hnh vi bng, khng ai c th trnh khi thot khi. Ngha l: nu chng ta khng bit t tu tm dng tnh, chuyn ha ba nghip, th d cho c van xin, cu khn n u, hay thay hnh i dng, lm vua hay thng dn, lm c s ti gia hay tu s xut gia, lm tn hay lm gio ch, d nh th no i na, chng ta cng khng trnh khi khi nghip bo n. chnh l lut nhn qu vy. C v gio ch ng thi khi ra tip xc vi cng chng, ng trn xe hi, trong lng knh chng n, v s b m st. Thng cn khng cu c khi con ngi n lc phi tr nghip, hung g l ci lng knh! Cng vy, tc ng c cu: "Chy tri khng khi nng", chnh l ngha vy. Chc mi ngi ai cng tha nhn rng: tt c chng ta u sn c hai th tm a, l tm hin lng v tm bt lng. Tm hin lng l ci nhn em li ci qu an lc v hnh phc cho mnh v cho ngi, i ny v nhiu i sau. Tm bt lng c c l nhn em li qu phin no v kh au cho mnh v cho ngi, i ny v nhiu i sau. Tu l dp b tm bt lng c c, pht trin tm hin lng. Tu l iu kin tt yu cho tt c mi ngi mun ht kh c vui, khng phn bit bt c ai, bt c gii no. Ngi no cn cht cha tm nim bt lng c c, th cu nguyn bnh yn ch hoi cng m thi, cng nh ngi ung nhm c dc m li cha mun cht! T tng yu hn v ch k khin chng ta ngh n vic trao gi thn mng ca chng ta v ca gia nh cho ch Pht, nh ch Pht ph h, tr ht thy mi vic c bnh an khi cn sng, c v min cc lc khi t gi ci i. Nhng ngi ny cung knh c Pht nh mt v thn linh h mng, tng nh c Pht c quyn nng bo h cho bn thn h v gia nh h sut i. V th khi bn thn hay gia nh h xy ra vic g khng may, h ht sc tha thit ch thnh, cu nguyn van xin c Pht gia h cho c tai qua nn khi. Nu c nh , th h cho l c Pht linh thing, tip tc i cha l Pht, cu khn, van xin tip chuyn khc. H khng hiu rng do chnh h n hin lnh, lm vic phc thin, to phc c trc y, v ngy nay nh phc bo cu h qua c

cn him ngho, hon nn, ch khng phi do van xin, cu khn m c p ng u. Chnh phc bo lm gim thiu nghip bo vy. Bng nh khng c toi nguyn, khng c tai qua nn khi, do thiu phc bo, h d dng sanh lng ph bng c Pht khng t bi, khng linh thing, v chy theo ngoi o t gio, cng kin bt c v thn thnh no, m h nghe n l linh thing, l c quyn nng ti thng, siu vit, sn sng chu cht thay h, chuc ti ca h lm, cho h c bnh yn sung sng. Vi tm qut n, trn trch trch nhim, h b gt gm, tin mt tt mang, nh mt chnh tn, ri vo h su m tn d oan, ngy cng xa ri Chnh Php. C nhiu ngi cu nguyn van xin c Pht khng c kt qu, bn n cc lng tm ca nhng v tng qun b triu nh ngy trc bc hi, nghe n hin thnh thnh thn, hoc n miu ng miu b cc c no , cu khn khn vi, k gi con ci bnh hon kh nui, xin ba h mng bnh yn, xin php lm n mt vn bn li. Thc l ng thng v cng! Ti sao nh vy? Bi v nhng v lc ng thi cn gi khng c ci mng ca h, th lm sao m cu gip ai i sau c ch! Cn nhng ng ng b ct, c hai c ba, c kh nng no gii tai gii nn cho ngi khc, trong lc t lo thn ca h cn cha xong, ngy no khng c khch cng tin, khng bit ly g m n? Cuc sng ca chng ta y dy nhng lo u, bt trc. Cho nn chng ta lun lun sng trong s s hi. Khi gp hon nn chng ta thng tm cch nng ta vo mt ng thing ling tng tng no , cu nguyn, khn vi, van xin, mong c an tm. Bi vy cho nn, chng ta thng ngh rng qui y Pht, i cha l Pht, tng kinh nim Pht, hay hng ngy nh tng kinh, thp hng, cng Pht, l "tu" v s c ch Pht ban cho mi s nh , mi th an lnh, mi s sung sng. Nu khng c toi nguyn, chng ta s nh mt nim tin v lc vo ngoi o mt cch d dng. y chng ta cn hiu r rng rng: "Ngoi tm cu o tc l ngoi o".

Ti sao vy? Bi v ch T c dy: "Pht tc Tm, Tm tc Pht", ngoi tm khng c Pht, Pht chnh ngay trong tm ca chng ta. Pht khng c trong cha, khng c trn non trn ni, khng c di sng di sui, khng c trong rng trong hang, khng c ci cy hn . Pht khng c trong cc pho tng hay tranh v. Nhng ngi t xng l Pht sng, l i din Pht dng s cng sao gii hn, cu an cu siu, cu mi th trn trn i, hoc thy ci cy, hn c hnh dng l lng no , lin cho l Pht hin, x n ly ly ly , u khng phi Chnh Php, u l m tn d oan c. Thm ch c ngi tu n khi mn phn, xc thn t i em thiu, thy c vi chuyn l, lin cho l hin linh, cho l x li, r nhau n chp hnh, l ly cho c phc, cu xin, van vi. Tht l ng thng cho nhng ngi gi l Pht T nh vy, d l ti gia hay xut gia. Ngy xa, Thi T Tt t a ri b hong cung, ra i tm o gii thot. Sau mt thi gian tu tp thin nh, tr tu bt nh bng sng, Ngi gic ng c Chn L v thnh Pht. Sau , c Pht ch dy rng: "Nht thit chng sanh giai hu Pht Tnh". Ngha l tt c mi chng sanh ai ai cng c Pht Tnh, cn gi l tnh gic ng, l tnh sng sut hon ton tuyt i. D l k ngu hay ngi tr cng u c Pht Tnh nh nhau. Ch ti s m ng chng ng, cho nn mi c k ngu ngi tr. Ngi ng c Pht Tnh s thy cnh trn cng p cng thun. Pht Tnh hay tnh gic ng ch hin ra khi tm phin no khng cn, cng nh khi my en tan bin ht th mt trng sng hin ra vy. Ni mt cch khc, do cng phu tu tm dng tnh, cho nn trong khi vn sng i, nhng khng cn b cnh trn chi phi, khng cn b cnh trn gy phin no, th vng tm lng xng ln xn trc y ca chng ta chuyn ha thnh Pht Tnh, tr nn thanh tnh trong sng. Tt c mi chng sanh ai ai cng s tr thnh mt v Pht nu bit tu tm dng tnh theo ng Chnh Php, khng cn phi qua tn x n tm Pht, khng cn phi vo rng, tro non li sui, khng cn phi lm nhng chuyn thay i hnh tng, khng cn phi lm nhng chuyn d hnh d tng, khng cn phi lm nhng chuyn khc thng khc i g c. Tt c mi chng sanh ai ai cng c th tu trong mi hon cnh, ngay ti th

gian ny, ngay trn ci i ny. Ch c iu l chng ta c pht tm mun tu hay khng m thi. Chng ta bit l tt c ai ai cng u c nhng tm nim xu c cn phi tu, cn phi sa, cn phi cha b, nh l tm tham lam, sn hn, si m, kiu ngo, nghi ng, k, t him, ganh ght, hn thua, c chp, che giu, bn xn, keo kit, ch k, di gt, lao xao, ln xn, li bing, bung lung, phng tng. Ti sao vy? Ti sao chng ta cn phi dp b nhng tm nim trn mi gi l tu? Bi v, trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Nhng tm nim ch l vng tm". Ngha l nhng tm nim "ty duyn m c", ht duyn th lng mt, ch khng phi l tm thc ca chng ta, khng phi l "chn tm". Chng hn, khng c ai n quy nhiu, lm phin, chng ta s hin lnh nh bt vy. Ch khi no c ngi n, ni iu g kh nghe, kh lt vo tai, hay lm iu g bt nh , ng chm quyn li, xc phm t i, chng ta s ni tam bnh lc tc ngay tc th, do nghip chng tch ly lu i nhiu kip, trong kinh sch gi l "ty duyn" m tm tc gin ni ln. Nh th ci v, nng th u . Kt cuc, mt bn vo nh thng hay ra ngha a, mt bn th vo nh t hay ra ta n. Bi v ngi i thng cho l "nhn th nhc", cho nn h ai "c th c". Th l sng gi, th l phin no v kh au ni tip theo sau . Nu ngi no hiu c l "nhn chng c g nhc, c chng cn phi c" th ngi sng cuc i an lc v hnh phc khng nghi. Ch e s rng chng ta nhn khng ni m thi, ch c g gi l nhc u. Ch v t i qu cao, coi mt mi qu trng, nn chng ta phn ng m chng kp suy ngh n hu qu xy ra sau . Th d nh c ngi n mng chng ta l ngu nh b, chc l chng ta s ni tc ngay. Nh vy l ngi ni ng qu ri, cn g na m i co v ci v! Bi v nu chng ta thc s khng ngu v thc s khng phi l con b, th cn g phi tc gin cho mt. Li ni ca ngi khng c ngha l g c, cho nn chng ta khng cn phi chp lm g. c nh vy, chc chn chng ta s sng an lc v hnh phc ngay hin i, khng nghi. Hn na, li chi mng ch l chuyn nh, cn nhng chuyn ln hn, chng hn nh bn b chi thn vi nhau t lu, ri sang ot ti sn, bn quyn sch v, ri li li u mnh ra trc ba ta quan ln, tha kin cho st nghip lun, th chng ta mi phi i ph sao y, c x sao y, cho gi l phi o?

Trong kinh sch c cu: "B Tt s nhn, chng sanh s qu". Ngha l ngi c tr tu bt nh ca bc B Tt, trc khi hnh ng, ni nng, suy ngh, u cn nhc n o hu qu, cn phm phu tc t, mun lm th lm, mun ni th ni, mun ngh th ngh, chng cn bit n hu qu ra sao. Trong tam tng kinh in, c Pht c dy: T i tc l chp ng, chp ng th kh au. Mun ht phin no v kh au th phi t c "trng thi v ng", l mc ch cu knh ca o Pht. Mun t c trng thi v ng, chng ta cn phi tu hc v hnh tr trong mt thi gian khng ngn! chnh l tu tm dng tnh vy. Chp ng ngha l g? Chp ng tc l "chp ci ta" l thit, l ngon lnh, h ai ng ti l n thua ngay tc th. Chng ta c bit u rng "ci ta" ngon lnh , ch gm c ci xc thn hi hm bng xng tht, trong kinh sch gi l thn t i v gm c bn cht l t nc gi v la, s b chng ta b li trn th ngay khi la i. Ct bi s tr v vi ct bi. Vy ci g l "ta" thc s y? C phi ci tm suy ngh l "ta" chng? Cng khng phi! Ti sao vy? Bi v ci tm suy ngh lng xng, ln xn "ty duyn m c", ht duyn th lng mt, cho nn ch l "vng tm", tc l ci tm vng ng m thi, u phi thc l "ta". Nu l "ta", th chng l, "ta" lc c lc khng, lc cn lc mt? Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Sanh dit k dit. Tch dit hin tin". Ngha l khi vng tm sanh dit lng mt ri, tc l tm trng lc c lc khng lng ht, th cnh gii tch dit, tc l chn tm hin tin. Chn tm l mt tn gi khc ca Pht Tnh. Chng ta c th v d mt bin lc yn lng, bnh thn, im sng lng gi nh l chn tm. Lc c gi thi n, gi nh sng nh, gi ln sng to. V nh vng tm in o, ni sng tham lam, gin tc, ngu si, khi p ng vi nhng ngn gi ca i sng, nh b d d danh li, b chi mng nhc m, b chc tc tru gan, b khen ch ph phn, b suy sp c nghip. Ni mt cch khc, mt bin ty gi m ni sng. Tm ca chng ta cng vy, ty duyn m sanh khi nhng tp nim, sanh khi nhng vng nim xu xa ch k, li mnh hi ngi.

Mt bin tng trng cho tm th thanh tnh ca chng ta, trong kinh sch gi l Chn Tm hay Pht Tnh. Tu tm dng tnh ngha l lm sao sa i, cha b nhng nhng tm nim trn y, lm sao khi c gi thi n, m mt bin tm thanh tnh ca chng ta khng mt cht xao ng, khng mt cht gn sng, tc l chng ta t c mc ch cu knh ca o Pht ri. mi thc l mt ngi chn chnh tu theo o Pht, mi thc s l mt Pht T thun thnh, d l ti gia c s hay xut gia tu s. Ngc li, ch l hnh tng bn ngoi khng hn khng km m thi. Tc ng Php c cu: "L?habit ne fait pas le moine", tc l: "Chic o c sa khng to ra ngi tu s", chnh l ngha vy. Tc ng Vit Nam ta c cu: Th nht tu tp ti gia. Th nh tu ch, th ba tu cha. Ngha l tu tp ti gia l vic d nht, bi v trong gia nh ton l nhng ngi thn thng, nn mi vic u c cm thng d dng hn, d tha th hn, d b qua nhng li lm sai tri. K n, khi ra ch lm n bun bn, m mun tu thc l kh, bi v gp nhng ngi ngoi ch, phn ng ngi l, kin tnh tnh, mi ngi mi khc, bit u m lng, lm du trm h, lm sao tu c? Vo cha tu li cng kh hn, bi v gii lut nh cha, khc khe nghim ngt, thng b kim sot, canh chng nhc nh, mt ht t do. Tuy nhin, c ngi gii thch khc hn nh sau: Tu tp ti gia l vic kh khn nht, bi v ngi trong gia nh qu quen thuc, cho nn ln mt, kh tu kh sa, khng ngi nhc nh, khuyn khch tu tp, bt nh khng thing. Hn na ti gia, th cm d, th phin no, kh au cuc i, bn rn sut ngy, khng c thi gi, lm sao tu c? Tu ch th t kh hn, bi v mi ngy ch i ch vi ting ng h l nhiu, c khi mi tun ch i ch mt ln, chuyn g tu c th tu, chuyn g tu khng c th thi! Tu cha l d dng nht, bi v khng phi lo chuyn sinh nhai, khng ai dm xc phm, khng bn rn chuyn th gian, c thy lnh bn tt sch tn ng tu.

Vy quan nim no mi thc l ng? Cu tr li tng i l: "ty duyn", tc l ty ngi, ty hon cnh, ty a phng, ty php mn, ty thi i, ty gio phi, ty nhiu iu kin, khng c g nht nh ng hon ton c! Bt c hon cnh no, d d hay kh, ngi no tu c, ngi an lc, chung quanh hnh phc! Thc l n gin! *** Tm li, mun "tu tm", ngha l cha b nhng tm nim xu c, bt thin trn y, chng ta cn phi "dng tnh", ngha l nui dng, pht trin nhng c tnh tt p thay th, nh l tnh t bi h x, tnh bnh ng v t, tnh cng minh chnh trc, tnh nhn nhn nhu ha, tnh trong sch hin lng, tnh sing nng tinh tn, tnh kin tr bn ch. Nhng c tnh tt p ny thay th nhng tm nim bt thin, lng xng ln xn, lu ngy gip chng ta gic ng, v chuyn ha vng tm thnh chn tm, tc l chng ta gii thot khi sanh t lun hi. Tt c mi ngi u cn phi bit tu. Con ngi c tu mi c an lc, t ti v gii thot. Gia nh c tu mi c hnh phc. Nhn loi c tu mi thanh bnh. Chng ta cng bit cuc i kh au, bt trc, hay an vui, sung sng, l qu bo t nhiu i nhiu kip trc, do "chnh chng ta lm", ng theo lut nhn qu. Chng ta to "nhn" no trc y th nay chng ta nhn "qu", kt qu hay hu qu, tng ng vy. Chng ta nn nh ch Pht v ch v tu hnh c o cng khng ra ngoi lut nhn qu. Cc Ngi ch ra ngoi vng sanh t lun hi nh bit tu theo li ch Pht dy, ng Chnh Php, nn thot khi mi kh au, mi rng buc ca cuc i. Vy, nu mun khi kh au, mun c an vui, chng ta hy pht tm "tu" ngay t gi pht ny. Nu mun tu hnh ng Chnh Php, chng ta phi pht tm cu hc Pht Php mt cch mnh lit. Ch c cch mi c th gip chng ta gic ng v gii thot m thi. Chng ta hy t kim im, xem mnh thuc hng no sau y: Nu chng ta thuc hng n vi Pht mong cu bnh an, van xin iu n iu kia, th hy nn thc tnh, can m chuyn hng tu hnh tr thnh ngi Pht T chn chnh, tuy cn trong vng sanh t lun hi, nhng cng sng cuc i an lc v hnh phc. Nu chng ta thuc hng n vi Pht tu hc, tu tm dng tnh, th nn c gng, n lc hn na, mi s xu xa, phin no u tan bin, tin thng trn ng gic ng v gii thot, thot ly khi vng sanh t lun hi.

Ton th chng ta u mun l ngi chnh tn, khng ai mun l hng ngi m tn d oan, phi bit ng dng Chnh Php chuyn ha cuc i mnh, bt kh thm vui, thc s em ngn uc Chnh Php soi sng i mnh, ra khi m ti v minh. Sau ht, chng ta cn nh li li ch T dy: Tu m khng hc, ng l tu m. Hc m khng tu, ng l t sch. Knh chc qu v, nh hc hiu Pht Php, bit tu tm dng tnh nn to c cnh gii nit bn, hng s an lc v hnh phc ngay hin i, gii thot khi vng sanh t lun hi, khng phn bit l ti gia c s hay xut gia tu s. ---o0o--Y Ngha Bt Y Ng Li ni chng ng tm ta. D li ni ngt hay l ng cay. Trn th gian ny, chng ta thng gp, nhiu iu phin no, lm ni kh au, sinh ra do bi, li ni con ngi. Ch cn thong nghe, mt li nng nh, mt li ph bnh, ph phn ch trch, d ng hoc sai, mt li bng gi, vu v m mng, mt li truyn ming, hoc chuyn r tai, con ngi lin khi, tm nim bc bi, tc gin bt an. Ngi no chp ng, t i qu , ng tc th, bng n chin tranh, sanh ra ln chuyn, ngi i bnh vin, k i lao t. Ngi no t ch, ngoi mt tnh b, nhng trong lng, sng gi ba o, v n tn nh, n khng bit ngon, ti ng chng yn. Nhng li kh nghe, vng vng bn tai, mt cch dai dng, chng bit lm sao, dt b cho c. Ci ngi ni ra, nhng li kh nghe, i u mt, qun t lu. Ch c ngi nghe, cm thy nng nhc, nh b ko xe. Ti sao nh vy? Bi v ngi nghe, nghe ri th dnh, dnh ri em vo, cht cha bn trong, kho tng tm thc, lu lu nh li, tc gin mt mnh! Bi vy cho nn, nu nh mun c, cuc sng hng ngy, an lc hnh phc, chng ta nn dp, b t i xng, bng cch dit tr, chp ng chp php,

lun lun thc hnh: Gio Php V Ng, bng c tm lng: T Bi H X, nht l hiu r, thc hnh "T Y" nh li Pht dy, cuc sng hng ngy, ca mi chng ta. Gio l T Y, trong o Pht, gm c bn iu: Y Php Bt Y Nhn, Y Ngha Bt Y Ng, Y Tr Bt Y Thc, Y Liu Ngha Bt Y Bt Liu Ngha. *** Trong bi vit ny, chng ta cp: "Y Ngha Bt Y Ng". Cu ny c ngha: chng ta ch nn, quan tm ngha, khng nn chp cht, ngn ng vn t, khng nn chp cht, li ni ch vit, nu chng khng c, ngha g c. Lm c nh vy, chng ta bt nhiu, phin no kh au, trn th gian ny. C nhng li ni, thc ra v ngha, nhng cng c th, lm cho ngi khc, bc mnh bc my, gin ly bt an. Chng hn nh l: c ngi ni rng, mnh ngu nh b, m by t tr, dy i dy o, xo qu x chng! Chng hn nh l: c ngi ni rng, mnh chp bi vit, ca cc ngi khc, ri tn mnh, xng l tc gi! Nu nh thu nhn, cc cu ni , cha trong tm tr, ri sanh phin no, bt an gin tc, qu thc nh l: chng ta khng c, thng minh cho lm. Cc loi cu ni, tng t nh vy khng c cn c, vo ch no c, chng ta khi tm, gin tc lm g, cho mt tm thn. Thc ra nn hiu, nhng li ni , u l v ngha, bi v chnh mnh, khng ngu khng dt, bi v chnh mnh, khng phi con b, bi v chnh mnh, khng chp trm bi, ca bt c ai, cho nn khng cn, quan tm ch , nhng li nh vy. Nhng li ni , trn th gian ny, thc l qu nhiu, thng lm iu ng, kh nn ngi nghe. Ngi i thng thch, ni ra nhng li, chc tc ngi khc, bng nhng li ni, m h vu v, khng c cn c, khng c ngha g. Th d c ngi, hi chng ta rng: Ti sao do ny, anh hay l ch, b mt uy tn, qu x nh vy? Cu hi th , khng c ngha, ch nhm mc ch, chc tc m thi. Chng ta nghe ri, th thi ng nh, c th l i, nh khng nghe thy, bi v nu hiu, mt cch tng tn: gio l "v ng", khng c "bn ng", nn khng thu nhn, nhng li nh vy, vo trong tm tr.

Hiu c nh vy, lm c nh vy, chng ta khng cn, cm thy bc bi, phin no kh au. Hoc khim nhng hn, t tn p rng: Chng ti u c, uy tn hi no, mt c ch! Hoc l c ngi, ph bnh chng ta, thng hay nng tnh, chng ta lp tc, phn ng tc th, ln ting ci chnh, khi tm nim bc, qu thc ngi ta, ni chng c sai, ch cn g na! Thm ch c ngi, vit bi ph phn, mit th ch trch, m l chi bi, vu khng s v, khiu khch lng nhc, bi l chp m, t iu ba chuyn, nhng chng ta y ngha bt y ng, h khng th no, xc phm ng chm, gy ra phin no, to thm kh au, cho chng ta c. Ngi ta c , a la ti t, mnh khng p ng, khng a thn tm, ra lnh , th h ch t, "h khng" m thi, chng nhm nh g, n chng ta c. Chi bi hi lu, khng thy p ph, khng thy hiu qu, khng thy ng y, v pha chng ta, h cng chn nn, cm thy hao hi, ph cng tn sc, ri t ngng thi. Cn nu ngc li, chng ta phn ng, ln ting ci chnh, thanh-minhthanh-nga, ni gn ni xa, bin bch phi quy, cho r ng sai, cng ging nh l, thi hi vo la, cho bng thm ln, h hi tip sc, gy thm cm hng, to thm duyn c, cho h lm ti, chuc thm phin no, kh au m thi. Lc Pht ti th, gp ngi ngoi o, i theo quy ry, nhng vn thn nhin, ct bc khoan thai, nh khng c chuyn, xy ra g c. Ngi thy Pht, tip tc lng thinh, bn chn li hi: Ny ng C m, c chu thua cha? Lc c Pht, t tn ni k: Ngi hn th thm on. K thua ng chng yn. Hn thua u x ht. Gic ng c an lnh. Li cn thm na, tm ca chng ta, lun lun tng tng, cho nn gy ra, phin no kh au. Mt li ni ra, din gii kiu no, ty tm ngi nghe. C ngi ni ra, mt cu thc l: v-thng-v-pht, v--v-t, chng ng g, chng ta tng tng, suy din thm ra, v rn thm chn, ri chuc ly, gin di bc bi, phin no kh au. Chuyn ny xy ra, trong mi cuc sng, ca cc gia nh, khp mi ni, rt l thng xuyn.

Trong cuc ni chuyn, bn ci tho lun, gia m ng, thng d mch lng, ch v cu ni, ca mt con ngi, cng thm tm tr, tng tng phong ph, ca cc ngi khc. Nu trong gia nh, ngi v ngi chng, ni ra li no, u c hiu theo, kha cnh tt p, ng c tng tng, kha cnh xu d, cuc sng gia nh, chc chn hnh phc. D chu mt cht, cm thng mt cht, tha th mt cht, cuc sng chc chn, vui v khe khon, nhiu hn mt cht! Khi chng ta ni, tt cho ngi no, ngi s rng, c gng gi gn, c tt nh vy. Ngi s rng, pht huy mt tt, b iu khng tt. Chng hn nh l: cha m ry la, nhic mng con ci, nhng khng bao gi, m li khen thng, cng khng bao gi, ni tt con ci, thm ch nhiu khi, em cc tt xu, ca con ci mnh, ni vi ngi ngoi, trc mt con ci. Tc dng gio dc, s rt tiu cc, d gy bun bc, cho con ci mnh! C cu chuyn sau, ng cho cc bc, ph huynh nghin ngm: C mt ch tiu, sng trong tu vin, i khi tri ti, thng hay leo tng, i ra ngoi chi. V s tr tr, bit c vic y, nhng chng ni g. Hm n sau khi, i chi tr v, ch tiu leo tng, tr vo bn trong, bi v tri ti, khng c n du, t chn ngay u, ca v s ph, thay v chic gh, dng tro tng, ra chi bn ngoi. V thin s , chng ni na li, qu pht trch mc, cn n cn khuyn: Con i ng i, khuya ri ! T v sau, ch tiu cm thng, khng dm ti phm, bn h quyt tm, ht lng ht sc, tn tm tn tnh, tn lc tn sc, tu hc tinh tn. V sau tr thnh, mt v thin s, ni ting khp ni, gip ch o i, nhiu ngi li ch. Bi vy cho nn, trong sch c cu: Tha th th th thi. Th thi th thnh tu. Thnh tu th thanh thn. Thanh thn th thnh thi. C rt nhiu khi, ngi ta ni xong, li ni kh nghe, lm mnh kh chu, ngy ny ngy khc, thng ny thng khc, nm ny nm khc, trong khi ngi ni, qun mt lu ri, cn mnh th sao, lc no cng nh, n i lp li, lm kh l tai, v chng con ci. Nh vy nn bit, nu nh chng ta, khng h chp cht, li ni v ngha, cu vn bi vit, xut pht t lng, ganh t k, ghen ght hn thua, hn

th thnh kin, nht nh chc chn, chng ta s khng, nhc u nhi tim, khi cn ung thuc, chng cn xc du, ngha l chng ta, khng h phin no, v chng kh au. Chng hn nh khi: chng ta i d, mn tic ra v, ch nh gi qu, em ra biu tng, chng ta khng nhn, tc nhin ch nh, gi qu li. Cng y nh vy, ngi i thng tng, li khen ting ch, u mi cht li, chng ta khng nhn, tc nhin s c: n ngon ng yn, an lc hnh phc. Trong sch c cu: Thn khu n hi xc phm. Ngi no ni qu ha lm kh thn. Hoc: L chn gng c ng ln. L ming gy ha phi n tr thi. Hoc: Nc cn kh ht thay. Ni ri hi hn chng hay cht no. Trong kinh nghim sng hng ngy, t ai hi hn v t ni, nhng nhiu ngi hi hn v ni nhiu, v ni qu li. Trong gia nh no, v chng ng lng, tu tm dng tnh, nu v hay chng, ni li kh nghe, ngi kia vui v: ni bt cht i, gim 50% nhe, sao mc qu vy? Ngi v hay chng, nghe qua lin tnh, n n ci ti. Th l mi s, mi vic bnh yn, vui v khe khon, gia nh hnh phc, chc chn khng nghi! Gia nh nh vy, khi coi thy bi, khi ti lut s, khi thm bc s, mt khng nh kh, tm hn phi phi, thanh thn thnh thi, vui ti sut ngy! Trong lng cht cha, qu nhiu li ni, thng l kh nghe, nn kh tiu ha, tm ca chng ta, s b bt an, ngy n khng ngon, m ng khng

yn, thnh tin mc a, thc l tai ha, cuc i km vui. Nu chng ta hiu, li ni ngi khc, kha cnh tt p, chc chn cuc i, s vui v hn. Nh trong gia nh, v chng con ci, ni ln li no, u c mi ngi, hiu theo tt, vui v n nhn, chc chn gia nh, lun lun hnh phc, khng c tranh ci, khi phi cu nguyn, khi cn van xin, thn linh thng , ph h tr. Ngi no ang mang, mt king mu hng, s thy cuc i, hng hng vui ti, sng sng trong trong. Bng nh ngc li, ngi no ang mang, mt king mu en, s thy cuc i, u m ti thui, nhn thy ngi no, cng tng l ma, en thi en thi! Hnh phc thi lui, phin no kh au, khi u t ! Trong kinh sch c, cu chuyn nh sau: Ch tiu theo sau, hu v ha thng, c hai ang i, trn con ng lng. Nhn thy cnh tng, cc ngi nng dn, lm lng vt v, cc con tru cy, cc nhc v cng, nhiu con cn trng, b li cy ct, au n on oi, khp ni trn rung, ch tiu pht tm, i t i bi, thng xt chng sanh, bn tht ln rng: Con quyt tu hnh, cho thnh chnh qu, chng sanh. V ha thng tn: Con tm b tt, hy i pha trc, thy i sau, con ch i mau, thy khng theo kp. i thm mt on, cm thy mt qu, ch tiu bn than: Tu hnh thit kh! Khng tu sng hn! V ha thng phn: Con thi tm, hy i pha sau, thy i trc! Cu chuyn c ngha: Ni nhiu chng no, th l ngi bit, tm ca chnh mnh, ng nhiu chng y! n gin nh vy! Trn i ny c, rt nhiu ngi thch, thn thng php l, ch khng quan tm, tu tm dng tnh. Chng hn nh l: h tt thch c, chng thin nhn thng, v thin nh thng. Tc l kh nng, thy c ngn dm, nghe c ngn dm, xuyn sn cch vch. Nhng ngi nh vy, nu c thn thng, khng cn an n, chc chn kh au, v cng v tn. Ti sao nh vy? Bi v nn bit, nhng li sau lng, li ni sau vch, li ni ni xa, thng l nhng li, ni rt kh nghe, nh b ko xe, khng ni trc mt, l nhng li, pht t tm ma, khng phi tm Pht, chng hn nh l: tm tham sn si, ganh t k, hn thua phi quy, th phi ng sai. Trong sch c cu: "Ting lnh n gn. Ting d n xa".

Khi nghe c nhng, li ni nh vy, bi v khng bit, tu tm dng tnh, chc chn con ngi, khi tm tc gin, cuc sng bt an, bt u cho nhng, phin no kh au, xy ra sau , bi do tm ma, t chnh mnh ra, khin mnh phn ng, i chi tr a, nhng iu nghe c, nhng iu thy c, do thin nh thng, do thin nhn thng! Bi vy cho nn, o Pht ch trng: tu tm dng tnh, dng nghip chuyn nghip, chuyn ha cuc i, phin no kh au, bin thnh an lc, hnh phc trn gian. trong o Pht, khng h quan trng, cc chuyn thn thng, php l k hoc, khng cn bit n, tng bit khc, thit hay l khng, khng cn bit n, tranh chy nc mt, thit hay l khng, khng cn bit n, thn thnh hin ra, trn vch tng, trn cc m my, trn cc ngn cy, trn nc nh th, trn cc cnh ng, hay trong gio ng, trong cc cha miu, thit hay l khng. Ti sao nh vy? Bi v nn bit, nhng chuyn thn thng, khng thit khng tng, chng h em li, ch li g c, cho vic tu hc, tu tm dng tnh, chng h em li, an vui li lc, cho bt c ai. Ngi no ch bit, quan tm n chuyn, thn thng php l, linh thing huyn b, m m h h, cu nguyn van xin, tc l ngi , lc vo t gio, hnh theo ngoi o, khng phi Chnh Php, ng ca o Pht, d ngi l: tu s ti cha, Pht T ti gia! Hn na chng ta, cn lu rng: chnh con ngi thng, lm vic cu xt, phong thnh phong thn, cho nhiu ngi khc, qua i trc kia, v khng gi c, mng sng ca h, nn phi hy sinh. ri sau , cng chnh con ngi, cu nguyn thn thnh, tr li gip , ph h tr, bo v gn gi, chnh thn mng mnh, v linh hn mnh! Thc l ln qun! Thc l loanh quanh! Thc l ngy th! Nh ngi ang m, cha chu tnh thc! i vi li ni, sch v c kim, t ng sang ty, ca dao tc ng, truyn ming th gian, c thc l nhiu, chng hn nh l: "n th phi nhai, ni th phi ngh". "No n mt ngon. Gin ni mt khn". "Thn gio hn l khu gio".

"Ngi khn ni t hiu nhiu. Ngi ngu ni my cng liu tm thn". "Nn lm gng hn l ni bng li". "Deeds speak louder than words". "Ngi khn ni t m hay. Ngi no ni lm d hay cng nhm". "Hay lm hn l hay ni. Hay ni khng bng ni hay". Ngi ta thng ch nhng k "Nng thuyt bt nng hnh", tc l nhng k, ch bit ni sung. Chng hn nh l: sng trong gia nh, mun c hnh phc, ngi lm cha m, nn phi lm gng, cho con bt chc, ngi no hn xc, con cng lm theo, ngi no gian di, con cng di gian, lm sao ng hong, thng ngay cho c? Nhn no qu ny! Hnh no nh ny! Trong sch c cu: "Trn ng ch sa, c mc ch sa, on ngi ang i, vn tip tc i", c ng rng: ngi i thng hay, lm li nhiu chuyn, lm ming to mm, thng xen vo chuyn, ca nhiu ngi khc, thng hay chi tr, thc gy bnh xe, thng thch ngm mu, phun ngi lm lem, thng phao tin n, ru rao nhm nh, nn ch ngi ngay, thng hay ph phn, cho ngi m chn, chng mun lm g, ch li mi ngi. Ngi i cho , l hng ch sa, chng ng quan tm, vng lng tin bc, on ngi c i, chng v ch sa, m ra nn lng, thi ch ung cng. Tuy nhin ngi bit, tu tm dng tnh, thng khng v h, t hi nh ch, theo thi thng tnh, khng coi nhng ngi, thng hay mng chi, hay thng tng bc, l nhng k th. Ti sao nh vy? Bi v th ny, nu lm nh vy, tm mnh b ng, bc bi bt an, cng phu tu tp, kh m kh c. Tri li, chng ta nn coi, h nh nhng bc, thin hu tri thc, nhng v gim kho, trn ng tu o, th thch tm mnh, tu tp n u, nu bit chn tru, hy gi tm mnh, bnh tnh thn nhin, an nhin t ti, trc mi sng gi, mi ting khen ch,

ph bnh ch trch, ni khch ni tru, vng tm b , chng h lay chuyn. Lm c nh vy, cng phu tu tp, mau chng t thnh, kt qu m mn. *** Tm li nu nh, chng ta thc hnh, "y ngha bt y ng" c bao nhiu, cuc sng chng ta, an lc hnh phc, tng ng by nhiu. Y ngha bt y ng gip con ngi, ci thin i sng, chuyn ha hon cnh. Hon cnh an vui, hay l kh no, u do chng ta, to ra gy ra. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht Thit Duy Tm To". Ngha l tt c mi s mi vic u do tm ca chng ta to ra. Hiu sai li ni, chp cht ngn ng, chc chn sinh s. Sinh s s sinh. Nu nh chng ta, mun sng trong cnh, an nhin t ti, th hy rng nh: "y ngha bt y ng". Thc l n gin! Trong sch Pht hc, cc t ng nh: "v hc", "h thn", ngha thm su. Ngi mun thc hnh, tu tm dng tnh, phi hc kinh in, v em p dng, i sng hng ngy. Cho n lc no, khng ch chng c, khng phi hc na, lc c gi: l bc v hc, tc l b tt. Cn ci t ng, h thn ngha l: ci thn t i, tt c chng ta, u l gi tm, h di khng thc, tm b v thng, bin i lun lun, ty theo thi gian, cho n lc b, h hoi mt i, v vi ct bi. ngoi th gian, cng nhng ch , nhng c ngha khc, xu tiu cc, thng dng m ch, mit th ngi khc. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: "Khng nn quan tm, n chuyn th gian. Khng nn loan truyn, cc loi tin n". Ty phng dch l: "You should not concern yourselves with worldly affairs, nor yet circulate rumours". Ti sao nh vy? Bi v nn bit, cc chuyn th gian, thng l nhng chuyn, nhn ng th phi, phi quy ng sai, tranh chp hn thua. Cc loi

tin n, thng khng cn c, khng c xc thc, khng ng tin cy, kh kim chng c, ch nhm lm hi, thanh danh ngi khc. Nhng chuyn th gian, cc loi tin n, thy u lm cho, tm tr con ngi, bt an chao ng, c hi m thi, chng ch li g, em i rao truyn! Nhng k xu mm, cc ngi xu ming, ly lm thch th, khi thy chng ta, bc bi bt an, v nhng li ni, c ca h. chnh l iu, m h mong mun. Nu nh chng ta, bnh tnh thn nhin, nh khng c chuyn, g xy ra c, nhng li vu oan, s tan bin dn, i vo qun lng. Chng ta ch nn, dnh ht th gi, tp trung lo chuyn, tu tm dng tnh, cho n khi c: gic ng gii thot. Trong Kinh Php Bo n, Lc T Hu Nng c dy: Tng i bt quan tm. Trng thn lng cc nga. Ngha l nhng chuyn, thng thng ght ght, chng lm bn lng, chng ta s nm, thng hai chn cng, m an gic ng, khi phi trn trc, khi phi trn tr, nm m mt hai, ba bn trm ngn! Khe re! Khe ru! Nh vy chnh l: "y ngha bt y ng". ---o0o-- Ngha Ca Cuc Sng Thi gian thm thot tri nhanh, nm c sp ht, nm mi sp sang. Trc thm nm mi, chng ta hy dnh t pht suy t, qun nim: chng ta lm g cho cuc i mnh c ch li, trn phng din th gian v xut th gian, trong nm va qua v nhng nm trc ? ng thi chng ta cng th bn v vn " ngha ca cuc sng", c mt nhn nh ng n cho cuc i ca chng ta t y v sau, trn bc ng tu hc theo ng Chnh Php. T ngn xa cho n ngy nay, t phng ng sang n phng ty, t Chu sang n Chu u, Chu M, Chu Phi v Chu c, khi bn v vn

 ngha ca cuc sng, bng cch ny hay cch khc, mi ngi lun lun by t nim m c mt cuc sng c ngha, mt cuc sng l tng. Nhng th no l cuc sng l tng, th no l cuc sng c ngha? Lm sao xy dng cuc sng l tng, lm sao xy dng cuc sng c ngha? Tri qua nhiu th k, xuyn qua nhiu a phng khc nhau, nhiu ngi c nhng quan nim, nhng quan im, nhng kin khc nhau v vn ny. Chng hn nh c ngi quan nim l phi c nhiu tin ca, mi c cuc sng l tng v cuc sng mi c ngha. Ti sao vy? Bi v c nhiu tin ca, con ngi mi c th lm c nhiu vic ch li cho bn thn v cho mi ngi theo nh ca mnh mong mun. Sch c cu: "C tin mua tin cng c", chnh l ngha vy. Chng hn nh c ngi quan nim rng phi c ngh nghip chuyn mn, phi c cng n vic lm vng chc, mi c cuc sng l tng v cuc sng mi c ngha. Ti sao vy? Bi v c ngh nghip chuyn mn, con ngi mi c th gip ch cho bn thn v cho x hi mt cch hiu qu hn, mt cch tch cc hn. Chng hn nh c ngi quan nim l phi c gia nh hnh phc, mi c cuc sng l tng v cuc sng mi c ngha. Ti sao vy? Bi v d c nhiu tin, d c ngh nghip chuyn mn, d c vic lm vng chc, nhng gia nh khng hnh phc th cuc sng khng th gi l l tng, khng th gi l c ngha c. Thc l thin hnh vn trng, mun hnh mun v, mi ngi mt , mi phn vn mi! *** Trong phm vi bi ny, chng ta th bn qua cc quan nim trn y, nht l nghin cu ngha ca cuc sng qua gio l ca o Pht, i vi i sng ca ngi Pht T ti gia bnh thng. Trc ht, chng ta th xt qua cc quan nim ph thng v cuc sng l tng hay cuc sng c ngha. ---o0o--A .- ngha ca cuc sng theo quan nim th gian: I) V vt cht:

 trn i, ngi ta thng coi trng quyn lc, a v, tin bc, chu bu v ca ci vt cht. Ngi c quyn lc ln, a v cao, tin ca nhiu, sn nghip to, thng c mi ngi ngng m, trn trng, trm tr, m c. Ai ai cng ngh l cuc sng ca nhng ngi nh vy mi c ngha, bi v nhng ngi nh vy mun g c ny. Mi vic trn i hu nh nm trong tm tay ca h. H c th lm mi vic theo mun, theo k hoch nh m t gp tr ngi, hay khng gp tr ngi no c. H mun khuch trng s nghip, hay mun lm nhng vic phc thin, u c nh . Thm ch h c th khuynh o mt chnh quyn, hay mt quc gia vi th lc tin rng bc bin ca h. Nu nhng ngi cm quyn thc s o c, bit v dn v nc, ngi giu sang trng gi bit em tin ca gip i gip ngi, nh xy bnh vin, trng hc, cha chin, nh th, vin dng lo, vin c nhi, bit san s nim sung sng, hnh phc cho mi ngi, qu thc h ang sng mt cuc i c ngha v gip cho ngi thy c ngha ca cuc i vy. ---o0o--II) V tinh thn: II.1) Ngh nghip v bng cp chuyn mn: Ngoi vn tin bc ca ci, ngi i cng thng quan nim rng cuc sng ca nhng ngi c bng cp hay c ngh nghip chuyn mn mi c ngha. Nhng ngi nh vy c th gip i, gip ngi mt cch c th v tch cc hn. Chng hn nh mt v thy thuc c th cu c mng sng con ngi. Mt nh bc hc c th cu sng nhn loi qua s khm ph mt th thuc mi tr c cc bnh nan y. Mt vin k s pht minh, ch to ra my mc, dng c, c th phc v tin ch, nng cao i sng ca con ngi. Nhng ngi ny khi em ht tm lc ra gip i gip ngi, em li an lc v hnh phc cho mi ngi, qu thc h ang sng mt cuc i c ngha, v gip cho ngi thy c ngha ca cuc i vy. II.2) Hnh phc gia nh: Cng c ngi cho rng, d c nhiu tin bc ca ci, d c bng cp chuyn mn, d c ngh nghip vng vng, nhng khng c hnh phc gia nh th cuc sng cng khng c ngha, khng gi l l tng c. Hnh phc theo quan nim thng thng l phi thun v thun chng, con ci ngoan ngon, gia nh m m. D khng tin ca nhiu, khng bng cp cao, nhng ngi c cuc sng yn bnh, gia nh vui v, trn thun di

ha, gi d bo vng, knh trn nhng di, i tha v trnh, sng ti chm ch, sn sc cho nhau, ht lng thng yu, qu thc h ang sng mt cuc i c ngha v gip cho ngi thy c ngha ca cuc i vy. II.3) L tng phc v: Cng c quan nim cho rng khi chng ta c mt l tng no trong cuc i, dc ht lng ht sc, tn tm tn lc phc v, cuc sng mi c ngha. Chng hn nh c ngi thch phc v t quc, phc v quc gia dn tc. C ngi thch phc v vn chng ngh thut. C ngi thch phc v khoa hc k thut. C ngi thch phc v y hc. C ngi thch phc v qun i. C ngi thch phc v x hi. C ngi thch phc v tn gio. Nhng ngi x thn v t quc, nhng ngi trn i cng hin cho x hi, cho vn chng ngh thut, cho cng tc t thin, qu thc h ang sng mt cuc i c ngha v gip cho ngi thy c ngha ca cuc i vy. Sch c cu: "Lm ngi sng trn i. Rng danh sng ni ngi thi khc ghi". Tuy nhin, nhng quan nim v ngha ca cuc sng nh vy ch c tnh cch gi tm, ngn hn, phin din v khng hn tuyt i. Ti sao vy? Bi v nu khng c nhiu tin bc, nu khng c bng cp, khng c ngh nghip chuyn mn, khng c vic lm vng chc, nu khng c chng tt, v p, con ngoan, gia nh hnh phc, con ngi khng th c cuc sng ngha sao? Cho d c y quyn lc, a v, tin bc, bng cp, vic lm, nu con ngi sng trong cnh vng ng, lun lun phi i ph vi hon cnh, lun lun phng tm theo cc cnh trn, khng thc s lm ch tm mnh, khng thc s bit mnh l ai, khng bit mnh thin hay bt thin, khng bit mnh sinh ra i lm g, khng cn bit khi cht ri mnh s i v u, th qu thc l cuc sng khng c ngha vy. ---o0o---

B.- Con ngi v i sng th gian: I) i sng ca con ngi c gii hn:

Chng ta th bnh tm ngm ngh xem, cuc i ca con ngi sng c bao nhiu lu, su mi nm, tm mi nm hay mt trm nm? iu ty thuc vo ci gi l "s mng" ca con ngi, theo cch nhn ca th gian. Ngi ta thng tin tng rng s mng, hay s phn, c to ha an bi, c nh sn cho con ngi, t khi sinh ra i. iu c nh, khng thay i, cn c gi l "nh mng". Nu gp cnh ng bt nh , con ngi ch bit than tri trch t sao qu bt cng. Nu gp cnh ng nh , con ngi ch bit khoi ch ti vui, bi v ngh rng nh tri thng, nn mnh sung sng hn k khc, khng c chi gi l bt cng c! Nhng ngi nh vy khng tch cc tu nhn tch phc, khng bit lm lnh lnh d, tip tc to nghip, cho nn tip tc i trong lc o sinh t lun hi, bit n bao gi mi gii thot c? Thc ra khng c iu g c nh v khng thay i c. Theo o Pht, tt c ty thuc vo "nghip duyn" ca con ngi. Nghip duyn c th sa i c, do cng phu tu tp v ch ca mi ngi. Kinh sch c cu: "Pht php l bt nh php". Ngha l con ngi bit tu tm dng tnh, c th ci sa c cuc i, chuyn ha c cuc sng, t phin no v kh au tr thnh an lc v hnh phc. Nu ch bit tin theo s mng hay nh mng, th con ngi s bung xui th ng, tiu cc chp nhn, sng mt cch bung th. Sch c cu: "c nng thng s", chnh l ngha vy. ---o0o--II) i sng ca con ngi bt nh : C iu chc chn khng c ai trng sanh bt t, sng hoi khng cht. Nhng ngi tu tin nghe ni sng n vi trm tui, ri th cng cht nh bt c ai. Chc chn khng c ai tr mi khng gi, chuyn ci lo hon ng ch l gic m m thi. Chc chn khng c ai khe mi khng au, d c i cha cng kin cu an, van xin Tri Pht cho uc di do sc khe. Nu nh cng kin, van xin, m c bnh yn, khng au yu, nu nh ung nc sng nc sui, xem nh nc thnh thuc tin, m c khe mnh khi bnh, th cc bnh vin, cc phng mch bc s nn ng ca, cc chuyn vin y t, cc chuyn gia phc hi sc khe, nn gii ngh cho ri. iu chc chn cui cng l trn i khng c ai bit trc mnh sng ti bao nhiu tui mi t gi cuc i ny, v sau s i v u? ---o0o--III) i sng ca con ngi v ngha:

C bao gi bt c ai trong chng ta dnh t pht th suy ngh: Con ngi sanh ra trn th gian ny lm g? Khng th ni rng thng hay to ha sanh ra con ngi, hnh pht ngi ny, trng tr ngi kia, sai khin ngi n, thng yu ban phc cho nhng ai bit th phng. S thc, con ngi sanh ra i, khng phi do t , t nguyn hay t lc, m chnh do "nghip lc" dn dt con ngi trong su no lun hi. Con ngi n y tr n vay t nhiu kip trc, ng thi v v minh to thm nghip, vay thm n mi, gi chung l "nghip bo", ri s phi tr trong hin kip hoc hu kip. C tip tc nh vy, chng sanh lin tc ln ln trong vng sanh t lun hi, khng ngoi su ci: tri, ngi, a tu la, a ngc, ng qu, sc sanh. Chng hn nh nhng chng sanh, d ci tri hng phc, d l ng tri, d l thn tin, cng vn cn trong vng sanh t lun hi, sau khi hng ht "phc bo", vn cn b a lc trong su ci lun hi. Lc cn nh, cuc sng v t v l, a b khng bit chuyn g khc hn l n, ng v chi a. Ln ln, cuc sng khp kn trong bn bc tng ca lp hc. Sau t, thnh ti, con ngi bt u ra i u tranh, kim c cng n vic lm va , c a v i vi i, ri n chuyn ci v ly chng. i ng khoa ri n tiu ng khoa. Nhng ngi khng c duyn vi hc ng, th lao ra i sm hn kim sng, gip gia nh. Tip n, sanh con u lng, chng gi th trai. Lai rai thm vi a na cho vui ca vui nh, theo quan nim con n chu ng l phc lc tri ban. n lc ny, nhn li th mi tc im sng, da nhn m hp, lng cng gi mi, bt c lc no cng c th v on t vi t tin! Cuc i nh vy qu thc l v ngha! Hng triu triu ngi, t hng mun mun th k, c sinh ra, ri ln ln, ln ln trong cuc sng, khng bit mnh l ai, khi kh au th cu tri khn Pht, khi vui v th qun ht, cho n lc nhm mt xui tay, t gi cuc i, nh th l xong! Thi T Tt t a khng chp nhn nh mng nh vy, cho nn Ngi quyt tm ra i tu tp, c o thnh Pht, ri em nhng iu gic ng c truyn b, ging gii, thuyt php, gip con ngi gii thot khi phin no kh au v sanh t lun hi. ---o0o--IV) Chp ng:

Hu nh mi ngi trn th gian ny u cho rng: thn xc ny l thc, tm hn ny l thc. Nhng thc ra, thn xc t i ny do t, nc, gi, la, to thnh, khng c g gi l thc. Ti sao vy? Bi v nu ngy no chng ta khng bi dng cho tm thn, nhng cht t t sinh ra nh cm go, nhng cht nh nc sa, nhng cht nh khng kh, nhng cht to hi m, th h t vong. n cui cuc i, thn xc ny cng phi li v tan r, ct bi tr v vi ct bi. C g l thc u? Cn tm hn ca chng ta thay i lin min, t b n ln, t hm qua n hm nay, t giy pht trc n giy pht hin ti. Tm hn ca chng ta, trong kinh sch gi l "tm thc", khng c g gi l thc, ch l mt dng chuyn bin, trong tng st na, trong tng giy pht, khng bao gi ngng ngh, khi con ngi cha ng o. Trong o Pht, chp thn t i l mnh, chp tm v thng l mnh, gi l "chp ng". V vy bn ng m ngi i coi nh l mt "linh hn vnh cu", ch l "o tng" m thi. Chnh ci o tng ny l nguyn nhn ca phin no v kh au trong cuc i. ---o0o--V) Chp php: Con ngi thng cho rng mi vic trn i u tn ti vnh vin. Chc tng nhau hnh phc trm nm. Tnh bn mun nm, tnh yu bt dit. Cu xin mi mi bnh yn, khng gp nn tai, khng chuyn phin toi. Tt c ch l nim m c, mong mun m thi, khng phi l s thc. Con ngi khi t c mt a v no trong x hi, c c mt s nghip no trn i, thng ngh rng, mong rng, nhng th l min vin, l thng cn. Con ngi vnh vin gi c nhng iu mnh ang c. Bi vy cho nn mi c Hong Thng vn tu, Tng Thng mun nm, Ch Tch mun i, Hi Trng vn nin! S thc, mun php trn th gian, mun vic trn ci i, t vt cht cho n tinh thn u bin chuyn i thay, khng bao gi ngng. Nht l nhng th c hnh thc, tng mo, ln nh qu a cu, dy ni, nh nh tri cam, ht ci, u tri qua bn giai on:"sinh, tr, d, dit". Ngha l mi vt c sinh ra bng cch no , tr th c mt thi gian no , ri cng n lc bin d v cui cng l hoi dit. Trong o Pht gi l "v thng". th gian ngi ta gi l "s tn nhn v tnh ca thi gian". Mi php th gian u khng tn ti qua thi gian. Mt ta nh cao chc tri

kin c, mt h thng xa l v i, tt c ch cn l ng gch vn st vn sau mt cn ng t. Mt th trn sm ut ng dn, nh ca ng c, tt c ch cn l mt khonh t iu tn hn n, sau khi mt cn bo t khng khip i ngang qua. Con ngi thy ri mt . Trn i khng c g ng cho "con ngi tnh thc" phi hn thua tranh chp c! Cn theo ui vic hn thua tranh chp, con ngi vn cn si m, cha thc tnh, cho nn khng th c cuc sng ngha c. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: "Phm s hu tng giai th h vng". Ngha l phm trn i nhng g c hnh thc, tng mo, c th nhn thy bng cp mt thng, u l h vng, l gi tm, khng tn ti vnh vin, k c ci thn xc ca chng ta hin c. Cc cu tc ng nh: "Bo hp ri tan, trng trn ri khuyt", "Thng hi bin vi tang in", hay "Bc tranh vn cu, kip ngi tang thng", chnh l ngha vy. ---o0o--C.- ngha ca cuc sng theo quan nim o Pht: I) Thc t ca cuc sng: Mi ngi trn th gian thng hay ngh "i cn di", cn lu lm mi ti phin mnh i chi th gii bn kia, cho nn c ngy sut thng quanh nm, ch bn tm n chuyn kim tin mu sinh, chuyn lm n bun bn, chuyn tranh danh ot li, chuyn u tranh tranh u, chuyn hn thua tt xu, chuyn nhn ngha th phi, chuyn ng sai phi quy. Ni chung con ngi bn tm th mi chuyn linh tinh lang tang, lng xng ln xn! Nhng s thc, con ngi thuc mi thnh phn, thuc mi gii, thuc mi la tui, thuc mi sc dn, thuc mi a phng, thuc mi tn gio, thuc mi t chc, u c th cht bt c lc no, bt c cch no, bt c ni no. n khi sp t gi cuc i, con ngi mi git mnh tnh gic, khng bit mnh s i v u, ri mnh s ra sao, sau khi cht, v cui cng nhn ra rng: "mnh cha h sng c ngy no thc s c ngha".

Lc qu mun mng. Sut cuc i con ngi sng trong m mui, khng bit tnh thc, ch lo"to nghip", nghip lnh th t, nghip d th nhiu. Nghip lnh bao gm nhng vic phc thin li ch, nhng chuyn ly n bo on, nhng chuyn em li an lc hnh phc cho mi ngi. Nghip d bao gm nhng vic li mnh hi ngi, nhng vic ly on bo n, nhng vic vch l tm su, nhng vic nm du tay, nhng vic gi th nc danh, nhng vic hm he h da, nhng vic vu oan gi ha, nhng vic em li phin no kh au cho ngi, pht xut t tm tham lam, sn hn, si m, k, ganh t, ch k, cng cao, ng mn, chp cht, thnh kin, phn bit, k th, bt chnh. ---o0o--II) Hot ng ca cuc sng: Ch v cuc sng kh khn, con ngi phi bon chen, sng vi sng vng, sng trong ngho nn tnh thng, sng trong nhng ham mun khng bao gi tha mn, sng trong tc gin th hn ngp trn, sng trong cung lon si m, sng trong lo u s hi, thp thm u t, cng thng php phng. Con ngi sng trn cuc i, nhng khng thc s bit rng mnh ang sng, ang lm g, lm g? Th d nh con ngi khi n ung khng thc s bit mnh ang n ung. Trong khi n ung, con ngi bn c bo, bn ni chuyn, bn coi truyn hnh, bn nghe in thoi, bn gin tc con ci, bn nh chuyn i xa, bn suy ngh k hoch lm n, quay cung vi cc th chuyn trn i. Trong khi tay gp thc n b vo ming, hay bng ly nc ung, nhiu khi chng bit l thc n g, mn nc g! Trong khi ng, con ngi bn nh chuyn xy ra trong ngy, bn toan tnh chuyn ngy mai, bn lo lng chuyn hm qua, bn tc gin chuyn hm nay, bn suy t ngh tng trm mun ngn vic. Gic ng nh vy no c bnh yn, gic ng nh vy no c khe khon, ng nh vy no c thng gic g u! Ban ngy con ngi u c lng xng ln xn, thng ngi ny th ngi kia, chuyn ny phi chuyn kia quy, ban m nht nh nm m thy c mng! Trong khi i, con ngi lo tr gi hn, lo tr gi lm, bn lo chuyn ng, bn lo chuyn ty, bn ng ng gy, bn ci b bo, bn nhn tri my, cho

nn nhiu khi vp phi , nhiu khi qung phi dy, nhiu khi p nhm gai gc, nhiu khi ng phi ct n, nhiu khi lt lun xung cng! Trong khi ng, khi nm, khi ngi, con ngi bn lo chuyn tin bc, chuyn lm n bun bn, chuyn bng quan thin h, chuyn gin tc ganh t, chuyn tha gi kin tng. Con ngi thng t tng chy rng, t ng sang ty, t xa n nay, t chuyn mnh n chuyn ngi, t chuyn quc gia i s n chuyn lt vt nh nhen. Ni chung, trong bn ng tc thng ngy ca cuc sng: i, ng, nm, ngi, con ngi thng khng bit mnh ang i, khng bit mnh ang ng, khng bit mnh ang nm, khng bit mnh ang ngi, tm t lc no cng dong rui tn u u! Con ngi lun lun sng theo s li cun, s tc ng ca ngoi cnh chung quanh, khng lm ch c tm mnh. Con ngi sng trn cuc i nhng khng thc s bit rng mnh ang sng. ---o0o--III) Th no l cuc sng c ngha: III.1) Sng li mnh li ngi l cuc sng c ngha. Nhng vic g mnh khng mun ngi khc lm cho mnh, th mnh ng lm nh vy cho ngi ta. Chng hn nh mnh khng mun b ngi khc quy ry, khng mun i t b bi mc, th mnh ng lm nh vy cho ngi ta. Chng hn nh mnh khng thch b ai ph bnh, ch trch, khinh khi, ph bng, th mnh ng vch l tm su, bi bo tm b, vit th nc danh, hm da chi bi ngi ta. Phi nn bit rng: gieo nhn no gt qu ny, ong u no nhn u ny! III.2) Sng khng u t, khng phin no trong mi hon cnh l cuc sng c ngha. V p lc ca cuc i thng nng trong tm t, chng ta b ngoi cnh chi phi qu nhiu, ngy n khng ngon, m ng chng yn. Lc thnh th vui, lc suy th bun. Lc nhc nh th bc, lc danh d th khoi. Lc xng tn th thch, lc ph phn th quu. Lc kh th than, lc hn hoan th chu! N c n ci nh nhng, v u, trm tnh, trong mi hon cnh gip chng ta sng cuc i c ngha. N ci thng yu, n

ci c thc bao gi cng p v thng gip con ngi sng cuc i c ngha mt cch mu nhim kh th ngh bn. III.3) Sng trong tnh thc l cuc sng c ngha. Chng ta bit mnh thc s l ai, bit mnh thc s ang lm g, bit mnh thc s ang ni g, bit mnh thc s ang ngh g. Chng ta thng mang ci o i danh li, cho nn qun "con ngi chn tht" ca mnh, lun lun sng trong o tng. "Con ngi chn tht" l con ngi lun lun sng trong tnh thc, kim sot c hnh ng, li ni v t tng, khng phn bit nam n, giu ngho, trnh , xut x, i sng, dn tc. Sng trong tnh thc ngha l phi c chnh kin, theo chnh t duy, gi gn chnh ng, thc hnh chnh nghip, sng vi chnh mng, c chnh tinh tin, lun lun chnh nim, c c chnh nh. III.4) Sng trong an lc v hnh phc l cuc sng c ngha. Cuc sng khng dnh mc, khng sn hn, khng si m, khng phin no, khng chp cht, khng thnh kin, khng k th, khng tranh chp, khng hn thua, khng bon chen, khng ua i. Khi c ngi mang la n t, chng ta ng a bi ra n, th s khng b t chy. Ngha l nu b ngi chi mng, hay khi nhn c th, d nc danh hay chnh danh, nng li nhc m, chng ta khng ni cn sn, d ngoi mt hay trong lng, th chng ta c bnh yn v s. Chng ta khng c c nhng g mnh thch, th hy thch nhng g mnh c. c nh vy, ngy n ngon ti ng yn, v chc chn chng ta sng cuc i an lc v hnh phc. III.5) Sng an tr trong hin ti l cuc sng c ngha. Chng ta thng luyn nh qu kh, m tng tng lai. Sng trong cuc i hin ti, chng ta nn bit rng "mnh ang sng", ang ht th khng kh, ang trong chnh nim, sng vi thin tm, sng khng t nim. c nh vy, tm ca chng ta nh dng nc trong mt, khng vng bi trn, khng vng phin no. Bnh an di th cho ngi thin tm. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Qu kh tm bt kh c, hin ti tm bt kh c, v lai tm bt kh c. Ngha l chuyn qu kh cm gic qua i, khng nn nh na, chuyn hin ti thy ri mt , cm gic no ri cng qua mau, khng c g tic

nui, chuyn tng lai cha n, ng lo lng u t phin mun, ch khin cuc i thm phc tp phin no m thi! III.6) Sng trong gic ng v gii thot l cuc sng c ngha. Chng ta mun c cuc sng ngha, bnh yn, phng lng, an lc v hnh phc, chng ta phi bit qun st chn l, nhn chn l thc, thy c thc tng ca vn hu. Chng ta mun c cuc sng ngha, th nn bit rng, chng ta sinh ra i tr ht cc n vay, to tc t nhiu tin kip, ng to thm nghip mi, chm dt sinh t lun hi, khng si m, khng m tng, khng van xin, khng mong cu. Chng ta phi sng sut nhn nh r rng: cuc i kh nhiu vui t. Cho nn, chp nhn cuc i l chp nhn: sinh ln dit, cn ln mt, c ln thua, khen ln ch, vui ln bun. Chp nhn cuc i l chp nhn: c lm c hng, c lm c chu, sinh s s sinh, gieo gi gt bo. Chp nhn cuc i l chp nhn: nay cn mai mt, nay xu mai tt, nay bn mai th, chuyn bin khng ngng. Cn phi c thi gian tu tp thc nghim lu di, cn phi c cng phu qun chiu bn b, cn phi c ch mnh m, ngh lc vng vng, chuyn ha cuc i t phin mun, u t, lo u, s hi, tr thnh hoan h, vui v, thanh thn, t ti. c nh vy, chng ta s gii thot khi vng sanh t lun hi. ---o0o--IV) Lm sao xy dng cuc sng c ngha: c c mt cuc sng c ngha, chng ta phi lun lun tnh thc, gi tm bnh thng, thn nhin, t ti trong mi hon cnh, trong mi t th, trong mi hnh ng, trong mi li ni, trong mi ngh. Trong mi hon cnh, trong mi t th, d c hay mt, d khen hay ch, d thn hay th, d vui hay kh, d oan hay ng, d ng hay sai, chng ta phi lun lun tnh thc, vn gi tm bnh thng, khng xao ng, khng khi nim. Khi i, ng, nm, ngi, chng ta bit mnh ang i, ang ng, ang nm, ang ngi. Lm vic g tp trung tinh thn vo vic , khng xao lng, khng lo ra. c nh vy, chng ta khng gp tai nn ngh nghip, c th lm xong cng vic mt cch tt p v chng ta c mt cuc sng ngha. Trong mi hnh ng, chng ta phi lun lun khng nn lm tn thng n ngi v vt. Trong mi li ni, chng ta lun lun gi gn khu nghip, khng ni nhng li lm tn thng n mi ngi, dng li ni chuyn ch tnh thng, nhng khi cn thit mang li nh sng chn l, ging gii gio

l cho mi ngi c gi nhun nc cam l ti mt. Trong mi ngh, chng ta phi lun lun gi gn chnh nim, khng theo cc tp nim dong rui bn phng, khng tm theo vic thng ght thn th, gi tm bnh thng, bt ty phn bit, khng k th, khng thnh kin, lun lun chn tru k lng, khng tru dm p la m ca ngi. Khi tm tham khi ln, khi tm sn ni ln, chng ta phi tnh thc, bit ngay v bung b, khng theo. Chng ta khng nn cc vng tm tham sn xi gic lm iu xng by. c nh vy chng ta c cuc sng ngha v l tng, ng thi mi c th gip mi ngi chung quanh sng i c ngha vy. Trong cuc i trn th gian ny, mun cuc sng c ngha, chng ta nn thng xuyn qun chiu rng: mnh cho cuc i ca mnh tri qua trong qun lng bao nhiu ngy thng nm ri? Hy th lng lng nghim xt xem: mnh lm g cho i mnh, ngoi nhng vic lm kim tin sinh sng v gii tr vui chi? bit nhn i cho ng ngha, trong Kinh Hoa Nghim, c Pht dy: "T nhn th chng sanh". Ngha l mun cuc sng c ngha, chng ta cn nhn tt c mi ngi vi con mt t bi h x. Chng ta nn bit thng ngi cng nh thng chnh mnh, cm thng ni kh au ca ngi nh ni kh au ca chnh mnh, ng lm kh ngi, d l k th, cng vy. Sch c cu:"Mt thng nhn cuc i", chnh l ngha vy. Trong Kinh Diu Php Lin Hoa, c Pht dy: Mun cuc sng c ngha, hy mc o Nh Lai, nh Nh Lai v ngi ta Nh Lai. Ngha l trong mi hon cnh, chng ta lun lun "mc o nhn nhc" ca Nh Lai, tc l nhn m khng thy nhc, ng x trong cuc i y phin no v kh au, khng nn gy thm phin no v kh au cho mi ngi. c th thc hnh c hnh nhn nhc n rt ro tt cng, trong kinh sch gi l ba-la-mt, chng ta cn an tr trong "cn nh i t i bi" ca Nh Lai. C c tm lng i t i bi ca c Pht, chng ta mi c th nhn nhc c, khng ni sn hn, hay tc gin khi b ngi

chi ra, mng nhic, nhc m, vu oan, tha kin. V cui cng, sau khi nhn nhc c ri, pht trin tm t bi c ri, lm tt c mi vic phc thin ri, chng ta lun lun nh ngi trn "ta php khng" ca Nh Lai, tc l chng ta qun ht mi vic tt p lm, lng kiu mn khng pht khi, lun lun gi "tm bnh thng" trong tng st na vy. Thc hin c ba iu c Pht dy trn y, d ang sng trn th gii ta b kh ny, chng ta vn an nhin t ti vi tm bnh thng v cuc sng mi c ngha thc s vy. Chng ta cng suy ngm cu chuyn sau y: Mt hm hai v s huynh c vic cng xung ni. Khi xong vic tr v n bn mt con sui, hai v thy mt c gi n mc ng hong, ang lng tng cha bit cch no li qua sui. Sau khi hi qua c s, v s lin bng c gi a gim qua sui. Trn sut qung ng cn li, v s huynh lu bu, cn nhn s ng chm c gi, nh vy l phm gii, l nhng vic khng nn lm. V s c? bnh thn bc i, im lng, khng i p. Lc v ti cng cha, v s huynh vn cn tip tc li nhi, v tng rng s lng yn, ngha l nhn ti lm. Cho n lc , v s mi tht nn li: b c gi y li bn b sui t lu ri, ti sao huynh vn cn cng c ta v n y vy? Qua cu chuyn ny, chng ta nghim xt hai iu: Mt l, ngi sng vi chnh nim thng im lng, khng tranh ci, khng th phi, khng nh chnh, oan c khng cn bin bch, v bin bch l nhn ng cha x, ly oan c lm ca ng o hnh. Hai l, trong cuc sng thng ngy, sau khi i lm hay i chi, chng ta cng khng bit bao nhiu l nhn vt v nh, c khi cn cng lun ln ging ng na l khc! Bi vy cho nn, chng ta cha bit bao nhiu l hnh bng, ngi thng k th, trong kho tng tm thc ca chng ta. Nhn dp cui nm, chng ta thng dn kho cha c cho sch s, lun tin hy dn dp kho tng tm thc cho trng tri. c vy cuc sng chng ta s bt phin no v kh au. T y, cuc sng mi c ngha vy. *** Tm li, mc d c xem nh l mt tn gio, nhng o Pht khng phi ch c cc hnh thc cng kin, nghi l v ngi theo o Pht khng bt buc phi c lng tin, khng bt buc phi c c tin, khng bt buc phi

nhm mt tin theo, ci u chp nhn, bt c iu g, d c ghi chp trong kinh in, khi l tr cha chp nhn. Ngi Pht T nng theo gio l ca c Pht lm phng tin chuyn ha i mnh, t phin no sang an lc, t kh au sang hnh phc. Mc ch ti hu, mc ch cu knh, mc ch tt cng ca Pht gio vn l ch by phng php rn luyn tm tnh, phng php tu tm dng tnh, gip con ngi sng c vi "con ngi chn tht" ca mnh, ch khng phi sng vi ci tm thn t i nng n i hi th chuyn, ch khng phi sng vi ci tm hn thay i lin min, sai x th vic, gip con ngi bt c phin no v kh au hin i, c an lc v hnh phc, c Nit-bn hin tin, gii thot khi vng sanh t lun hi. Trong Kinh i Bt Nit Bn, c Pht c dy: Ch hnh v thng. Th sinh dit php. Sinh dit dit d. Tch dit vi lc. Ngha l mi vic trn i u v thng, khng tn ti lu di, k c tm thn t i nng n my chc k l, cng vi ci tm lng xng ln xn ca chng ta, tt c u l nhng php sinh dit, nhng th sinh ra ri s dit i, khng tn ti vnh vin, khng c g phi quan trng. Nu quan trng ci thn v ci tm sinh dit th con ngi s sng trong phin no v kh au. iu quan trng chnh l lm sao cho tm lng xng ln xn sinh dit lng i, khng cn na, tc l chng ta khng cn tham lam na, chng ta khng cn ni sn na, chng ta khng cn si m na, khi cnh gii tch dit hin tin, ngay trc mt, mi thc l vui, chnh l Nit-bn, l cc lc vy. Trong Kinh Th Lng Nghim, c Pht c dy: "Sinh dit dit d, tch dit hin tin", chnh l ngha vy. Ni chung, Pht gio c mc ch gip con ngi sng trong tnh thc, bit mnh ang thc s sng mt cuc i c ngha, mt cuc i l tng vy. ---o0o---

Gia nh Ha Thun Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l: Gia nh theo truyn thng Pht Gio lu i, nhng cha m thng bt ha vi nhau, i khi gy g, nh ln. Lm sao khuyn d cha m tr nn ha thun? *** Trc ht, chng ta phn tch cu hi ny thnh ba phn tm hiu cho r rng: Th nht, khi ni gia nh theo truyn thng Pht Gio lu i, c ngha l: ng b, cha m, nhiu th h tin Pht, th Pht, tng kinh, nim Pht, i cha, l Pht, b th, cng dng, lm phc, v th h ngy nay tip tc truyn thng y nh vy, th thi, c phi vy khng? Thc ra, nh vy cng tt, cng qu, cng ng mng lm ri, bi v gia nh gieo trng cn lnh thm ln. Tuy nhin, nh vy cha hon ton y . Ti sao nh vy? Bi v gia nh cha c c duyn thun tin tm hiu gio l ca o Pht mt cch tng tn p dng vo trong cuc sng hng ngy. Chnh v vy mi c tnh trng bt an trong gia nh. o Pht l o cu kh nhn loi, cho nn gio l ca o Pht rt thc t, c th p dng vo trong i sng hng ngy ca mi ngi, nhm mc ch em li an lc trong tm ca con ngi v em li hnh phc cho gia nh, ha bnh cho x hi. Chng hn nh l: gio l o Pht dy "t bi h x" (trong kinh sch gi l: t v lng tm, tc l bn tm rng ln v cng) con ngi c th thng yu mi ngi nh th thng thn, vui vi hnh phc ca ngi khc, lun lun ha thun vi tt c mi ngi xung quanh, tha th b qua d dng li lm ca ngi khc, ch bit lo gi gn tm nim ca chnh mnh cho c ngy mt thanh tnh hn, ngy mt tri rng ra, v tha hn l v k, v ngi hn l ch k, ch bit v mnh, v gia nh mnh. ---o0o--Th hai, cha m bt ha vi nhau, thng gy g, nh ln. Nguyn nhn chnh l do: s "chp ng" v "chp php". Chp ng l chp ci thn v ci tm ca mnh l thc, tn ti lu di, vnh vin. Ngi ta thng thy ngi khc cht, ch cha bao gi dm ngh n

ci ngy, chnh mnh cng phi cht! Nu nh con ngi bit rng ngy mai mnh s t gi cuc i, th chc chn hm nay khng cn tm tr u ci nhau, nh nhau, tranh u hn thua, tranh ginh ca ci, tranh danh ot li! l chuyn ci thn nng my chc k l. Cn ci tm ca mnh th sao? Tm ca con ngi hng ngy ht sc lng xng ln xn, lc ngh chuyn thin, lc ngh chuyn c, lc ngh chuyn ng ng, lc nh chuyn bn ty, lc hin, lc d, lc ngh chuyn quc gia i s, lc ngh chuyn hang cng ng hp, lc ngh chuyn cu i gip ngi, lc ngh chuyn li mnh hi ngi, lc ngh chuyn qung i cao thng, lc ngh chuyn ti tin nh nhen. Vy ci tm no thc s l "mnh"? Mnh thc s l ai ? Chng bit?! Mnh hin hay d ? Chng bit?! Ty theo ngi khc i x vi mnh tt hay xu?! Ty theo cnh trn?! Nu c nh vy, con ngi b rng buc trong sanh t lun hi, chu nhiu phin no kh au, khng sao trnh khi. Chng ta khng bao gi nhn ra ci bn tm thanh tnh thng hng, bi v kip con ngi lun lun bn tm vi cnh trn i bn ngoi quanh nm sut thng c ngy, cho n hi th cui cng! Chp php l chp cht mi th vt cht c hnh tng trn i l tn ti vnh vin. Cho nn con ngi mi u tranh, ginh git, qu quo, v vt, nhi nht cho y ti tham, giu gim, ct gi, tch tr, c gng chim hu thc nhiu ca ci, bt chp mi th on, khng mng n s kh au ca ngi khc, ch p ln mi ngi ot c mun ca mnh. V phng din tinh thn, chp php ngha l chp cht ci kin, ci suy ngh, ci s hc, ci hiu bit ca mnh, lun lun l ng, ai lm ngc li, ai ni ngc li, ai ngh ngc li u l sai ht! Ch c mnh l ng nht m thi! Hiu c tng tn nguyn nhn chnh gy ra nhng phin no kh au trn cuc i ny nh vy, con ngi ch cn ph b s c chp (chp ng v chp php) th cuc sng s an lc v hnh phc ngay. ** * Th ba, mun khuyn gii cha m ha thun, chng ta cn lm hai iu: Mt l, bn thn phi t ra l ngi con hiu o trong gia nh, l ngi cng dn tt, hin lng trong x hi. Hai l, bn thn phi tm hc gio l ca o Pht c th gii thch cho cha m nhng li ca ?c Pht, v ch v T s, ch dy trong cc kinh sch, nhng iu thc tin c th p dng

c trong cuc sng hng ngy, ch khng phi ch cu nguyn, van xin, khn vi, m c c cuc sng an lc v hnh phc u. *** Tm li, gia nh c ha thun an vui, chng ta cn phi thc s hiu nhau, thng cm nhau, mi c th thc s yu thng nhau c, bng tinh thn v tha, hn l v k, bng tm lng phc v, hn l i hi c phc v, bng s pht tm cu kh ngi khc, hn l ku tri than kh. Mi s trn i ri s qua, cuc i ri s kt thc, chng ta nn xy dng cuc sng ca chnh mnh c an lc v hnh phc, ngay trn hin i ny, chm dt ngay s gy au kh cho ngi khc. tm bnh an C-s Chnh-Trc ***** i cha knh l pht Cho tm c bnh an u phi cu van Nhng iu pht dy b Chuyn to hay chuyn nh Phin no th gian n on thy u khng Tm an nhin t ti ---o0o--Ti Nghip Trn th gian ny, chng ta tng chng kin cc cnh phin no kh au, nhiu hn l bnh yn vui sng. Ngay trong cuc i ca chng ta, nhng s bt trc, bt nh , bt toi nguyn, cng nhiu hn nhng vic vui v, va , toi nguyn. Cho nn, nhn nh cuc i "kh nhiu vui t", l s thc r rng, nhng trong chng ta t ngi dm mnh dn nhn nhn. Con ngi v mi m u tranh, vt ln vi cuc sng hng ngy, nn khng c thi gi suy t, tm hiu. C ngi khng mun nhn nhn s thc , t k m th, t la di

mnh, cho rng cuc i l vui p, l ng hng th, vi mc ch tm qun i nhng au kh, bt hnh trong cuc sng, khng bit ngy mai mnh s ra sao, khng bit lm sao cho i bt kh, cho i ht kh. Khi gp hon cnh kh au, khi c iu bt trc, bt nh , bt toi nguyn, con ngi ch bit than tri trch t, hoc trch c t tin, trch c ng b cha m, n bt nhn tht c, cho nn chu con mi ra nng ni ny! i khi, c ngi ch bit t nim tin ni ng thing ling no , cu nguyn, van xin, khn vi cho c tai qua nn khi, cho c bnh an, m khng chu tm hiu h thc, khng chu tm hiu Chn L, khng chu hc hi Chnh Php, cho nn nhng ngi bit li dng lng m tn d oan d gt gm, d li dng, d sai khin, hu qu kh m lng trc c. Thng thng khi thy ngi no gp hon cnh khng may, gp iu bt hnh, bt nh , au kh hoc ng nn, c ngi xc ng, t lng thng xt, tht ln: "Ti nghip qu!". iu ny c ngha l khi trong trng thi "tm bnh thng", con ngi ai cng c sn "tm t bi bc i", thy ngi au kh th ng lng trc n, xt thng. Cng trong trng hp , ngi khc li ni: ng i cha! Gieo gi th gt bo! Lm ti th phi n ti! Cng c ngi ni: Nghip ca h nng qu, nn h mi kh nn nh vy! Hoc c ngi khc ni: Tri pht h ! Nhng s suy ngh nh vy do tp qun, thi quen m tht nn li. Vy chng ta hy th tm hiu: Ti l g? Nghip l g? Ti bo l g? Nghip bo l g? Lm g m phi "ti nghip"? Lm sao cho ht "ti nghip"? Lm sao "dng nghip v chuyn nghip"? *** Theo lut nhn qu, chng ta bit rng: "gieo nhn no th gt qu ny". Th d nh gieo nhn l ht cam, chng ta s c cy cam v gt qu cam. Khoa hc th nghim v chng minh iu ny r rng, khng c g ng nghi ng c. Ngha l lm thin gp thin, lm c gp c, hin gp lnh, gieo gi gt bo, c la c khi, sinh s s sinh.

Tuy nhin, cng c thc mc: Ti sao c ngi gieo tht nhiu gi m chng thy h gt bo, hay ni cch khc, nhng ngi lm nhiu iu bt thin, gy nhiu ti c, m ti sao h vn bnh yn, an n, n nn lm ra, sng trong cnh giu c sung sng? Tri li, c ngi lm tht nhiu vic phc thin phc c, nh b th cng dng, hn cng gp ca n tng kinh sch, quyn gp cho cc hi t thin, xy ct cha chin, lp nh thng trng hc, p ng xy cu, m ti sao chng thy phc bo u, ch thy qu bo xu, gp nhiu nn tai, gp nhiu iu bt trc, bt nh , bt toi nguyn? Chng ta bit rng: c nhng ht ging gieo trng, th gt c qu sm, nhng cng c nhng ht ging gieo trng xong, phi i mt thi gian sau, hay mt thi gian lu sau, mi gt c qu. Cng vy, c nhng vic chng ta lm i trc, i ny mi nhn kt qu hay hu qu. C nhng vic chng ta lm i ny, i sau mi c kt qu hay hu qu. Do lm c i trc, nn con ngi gp kh au i ny, ch c on hn, than tri trch t, bi l "mnh lm mnh chu", khng c ng tri no, thng no trng pht mnh, mt cch ty tin, mt cch v cn c c. Chng ta thng c tnh tha k khc, k c ng b cha m, to nghip, ri chu con phi lnh hu qu, ch khng bao gi chu nhn nhn "chnh mnh lm", gy ra nhng li lm trong kip trc, cho nn kip ny "chnh mnh gnh chu". Cn nhng vic phc thin, phc c mnh lm trong i ny, v qu t qu nh, cha kp c kt qu. Hoc i khi vic phc thin, phc c c kt qu, lm cho nh bt i nhng nn tai, m mnh phi gnh chu, ch ti mnh khng bit thi. Nu khng bit lm nhng vic thin to phc bu nh th, b p nhng ti li gy ra trc kia, con ngi c th gp nhiu phin no kh au hn, nhiu tai nn nng n hn. Nu vic phc thin lm nhiu hn ti li to, chc chn con ngi c hng s sung sng, s may mn. Ngha l s sung sng, s may mn do phc bo chnh mnh to ra, t nhiu kip trc hay kip ny, ch khng do ng tri, hay thng no thng mnh, m ban cho c. Nh vy, chng ta phi hiu lut nhn qu c p dng trong ba thi: qu kh, hin ti v v lai. Cng c nhng qu bo nhn tin, tc l kt qu hay hu qu c ngay trc mt, gieo nhn i ny, gt qu cng trong i ny. Th d nh n trm th b bt, d th sanh bnh, lm bing th ngho kh, nh ngi th ngi nh, hi ngi th ngi hi, kin tha th tn tin,

tit kim th c d, chm hc th t, sing nng, chm ch, cn c, nhn ni, nu khng thnh cng th cng thnh nhn. ** Chng ta th ngh xem: Ti l g?

Ti li l nhng iu bt thin, nhng vic c do chnh mnh ni, chnh mnh lm, chnh mnh suy ngh, chnh mnh gy ra, chnh mnh to tc, do thn khu ca chnh mnh. Ti li cng do s sai khin, xi gic, ch dn, by cch cho ngi khc lm, thi hnh, thc hin nhng iu bt thin, nhng vic c. Ti li cng do s vui mng, tn ng, khen ngi, khi thy k khc lm nhng iu bt thin, nhng vic c. Ngha l: "Nhc t tc, nhc gio tha tc, kin tc ty h", u ti li nh nhau. Ti sao vy? Bi v chnh mnh lm, ch bo ngi khc lm, hay thy ngi khc lm m vui theo, nhng iu bt thin, nhng vic c, th tm ca chng ta u b no ng, u b hoen , u ghi nhn chng t sanh t lun hi nh nhau. o Pht lun lun ch trng n "tm", chnh l ci "thc tng" bt sanh, bt dit, bt cu, bt tnh, bt tng, bt gim ca con ngi, ch khng quan trng n ci gi tng khc bit bn ngoi ca mi ngi. Ci gi tng khc bit ch l ci thn t i sanh dit, nay cn mai mt, chng ta ang mn tm, trong kip sng ny m thi. Bi vy cho nn, c kinh in ca o Pht, mun hiu c php v lng ngha, php v thng thm thm vi diu, chng ta hy tm hiu qua lng knh ca mt ch, l ch: "TM". Ch T c dy: "Tm tc Pht, Pht tc Tm", chnh l ngha vy.

c Pht l bc v thng y vng, v thng dc vng chuyn tr "tm bnh" ca tt c chng sanh, ch khng phi "thn bnh". c Pht hiu r tm bnh ca tt c chng sanh, v sao con ngi tri ln trong sanh t lun hi, cho nn c Pht ch dn con ng thot ly sanh t lun hi. mi chnh l trng tm ct yu ca o Pht. Sch c cu:

"Tng t tm sanh, tng tng tm dit".

Bt c ai gii quyt c tm bnh, th thn bnh c cn g ng ni na u. Ci thn t i gi tm ny ch c tui th mt trm nm hay hn cht nh l nhiu. Cn ci tm bt sanh dit ca tt c mi chng ta c tui th v lng m c Pht ch by trong cc kinh in th t ngi hiu thu! Ngi no ch hiu kinh in nh Pht qua ngha en: cu bnh an, cu siu sanh, l nhng ngi ch ng bn ngoi cng ro, ch cha vo c n trong sn cha, ni chi n ngng ca nh Pht. Ngi no ch hiu o Pht qua cc hnh thc cng kin, l nghi thng thy, l ngi cha hiu o Pht l g c! Thm ch, c ngi n vi o Pht, v mun cu g c ny, mun vn s nh , mun ty tm mn nguyn, mun bun may bn t, mun nht bn vn li, mun thi u u , mun s cu nh nguyn, mun tnh duyn may mn, mun th chuyn trn trn i, th than i, o Pht cn g l Pht o na! Tht ng thng xt! Tht ng "ti nghip" lm thay! Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to".

Ngha l chng ta nn bit ti li nng hay nh ty theo tm trng, tm tnh ca con ngi khi to tc. Th d nh mt ngi ngho kh i cu con c, n qua ngy, ti nh hn ngi no , i cu con c v th vui. Con ngi v si m nn cm thy vui thch trn sinh mng ca chng sanh! Khi xa, nhng ngi c quyn th, xem vic git ngi, git dn chng hay git t nhn, nh th vui tiu khin. Ngy nay, cc nc gi l vn minh, con ngi xem vic sn bn th vt nh l mn th thao, coi cnh u b git b nh l tr gii tr! Tht ng "ti nghip" lm thay! Con ngi ang hng phc cc x vn minh, li tm cch to ti to nghip v v minh. Mt ngi git mt con th d t v trong hon cnh s hi, ti nh hn mt a b tay cm cy cm roi, thi ua vi cc a b khc, nh p mt con g, rng lng ti t, mu dm d, cho n cht, mt cch nhanh nht, c khen thng, c lnh gii, trong cuc thi do ngi ln t chc! D nhin, k ch tm c git ngi v t th, v quyn li, ti nng hn k st nhn trong cn in lon, hi hng hay v thc. K git con vt ln

nh tru b, ti nng hn k git cn trng, con gin, con kin. Git ngi, git con vt ln, con vt c nhiu linh tnh hn, tc nhin, k git phi c ch , dng tm, dng cng, dng sc nhiu hn, nn ti nng hn. Git cn trng, con gin, con kin khng do c , khng do thch th, bi v con ngi khng th sng chung vi nhng sinh vt ny c, theo php v sinh chung ca x hi, nn nh ti hn. Tuy nhin, tm git v c con gin, con kin ngoi ng, ngoi ng li l chuyn khc. Vic trm cp cng vy. Ngi trm cp v ngho tng, phi gip gia nh qua cn i kh, v tm thi, khng cn phng cch no khc, ti nh hn mt k c ch tm dng th on, dng lut php, chim ot ti sn, sang ot bn quyn ca ngi khc, tha kin ngi khc vi mc ch kim tin, mun mnh sung sng, lm giu nhanh chng, ngi khc th au kh v st nghip! Vic ni di an i, gip tinh thn ngi ang b bnh, ngi ang kh au, khng hong, s hi, khng th em so snh vi vic ni di gt gm ngi khc v ch k, v t li, v th on hi ngi, v mun kt b kt ng. Cng t hi hn na v t i, v t li, v danh d ho, v chnh ngha cui, v cng l mt chiu, v l phi phin din, v m tn d oan, v qu khch, c ngi t iu vu co vu khng, ph bng m l ngi khc, lng gi thnh chn, nc l khuy nn h, m hi ngi khc, vit bi kch, khen mnh khinh ngi, li ko phe phi, th nhng ngi lm sao trnh khi lut nhn qu, lm sao thot khi "li tri" lng lng, tuy tha m khng lt, tuy khng thy m chng sai chy! Trong nh Pht, "li tri" chnh l "qu bo" con ngi phi lnh, v cc vic lm, ni, ngh, trc y.

***

Chng ta thng nghe ni n ch "nghip" trong cuc sng hng ngy, cng nh trong o Pht, nh l: ngh nghip, ti nghip, nghip bo, nghip chng, nghip nhn, nghip qu. Vy chng ta th tm hiu: "Nghip" l g?

 Nghip l thi quen hnh ng, ni nng hay suy ngh hng ngy ca chng ta trong cuc sng, trong khi lm vic, trong khi giao tip, ti nh, ti s lm hay bt c ni u. Ngha l: nghip do thn hnh ng, khu ni nng v suy ngh, nn thng c gi l tam nghip: thn nghip, khu nghip v nghip. Theo nguyn tc, c hai loi nghip: thin v bt thin. Tuy nhin, khi ni n ch "nghip", ngi ta thng ngh n nhng nghip c hay nghip bt thin. 1) "Thn nghip" l nhng thi quen hnh ng, do thn to tc hng ngy. C ngi lun lun thch gip k khc, lm vic phc thin, lm vic x hi. C ngi lun lun thch i cha, l Pht, tng kinh, i nh th xem l, cu nguyn. Cng c ngi lun lun thch nh nhau, nh p sc vt, git hi sinh mng chng sanh, chi u b, i cu c, i sn bn, nh th vui tiu khin. C ngi lun lun thch ht thuc, ung ru, bi bc. C ngi lun lun thch vic trm vt d h khng tng thiu. C ngi lun lun thch kin tng, thch xi ngi khc tha kin th li. C ngi lun lun thch hm da ngi khc, theo thi cha u ng ngh e lng tng, h gi bi ng bo, ta bo khng ng nguyn vn, sa bn tho, h bo xin li, vit th da lm con kin i kin c khoai! 2) "Khu nghip" l nhng iu mnh thng ni ra hng ngy, c khi ngt ngo d nghe, c khi chanh chua cht kh, kinh khng khip lun! C nhn c dy: Li ni chng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau.

C ngi lun lun thch ni chuyn o l, chuyn ch li cho ngi. C ngi lun lun thch thuyt php, tng kinh, nim Pht. C ngi lun lun thch an i, khuyn ln, em s an n tm thn n cho ngi khc. C ngi lun lun ni li ha nh, m i, du dng, ai ai cng thch nghe, thch gp mt, thch tr chuyn.

 l nhng ngi la li m ni cho ngi an vui, v ang tu theo hnh c Qun Th m B Tt, hay tu theo hnh Nht Thit Chng Sanh H Kin B Tt. Cng c ngi lun lun thch ni sut ngy, khng bit mt, khng ngng ngh. C ngi lun lun thch ni chuyn th phi, chuyn thin h, chuyn phi quy, chuyn hn thua, chuyn tranh chp, chuyn kin tng, chuyn tha gi, chuyn phin no, chuyn kh au. C ngi lun lun thch vng tc, chi th, bi mc ngi khc, k t ng vo ming ngi khc, mc hng cho ngi i ra, mi khi khai khu, mi khi m ming. C ngi tht xong mt li, ngi nghe phi i xc du c l, hoc ung thuc nhc u, thm ch ngt xu, hay gi t lun ci i. C ngi tht xong mt li, ngi khc phi i t, gia nh xo xo, v chng chia ly, lc c, ci v, nghi ng ln nhau, tiu tan hnh phc. Bi vy, chng ta mi bit khu nghip nng n bit bao, li ni c hi n chng no, li ni c kh nng hi ngi cn hn v kh. l li ni ca nhng k "la li m ni cho ngi git nhau", hoc l nhng k "la li m ni cho ngi tiu lun"! Nhng ngi bit tu tm dng tnh rt d dt vi khu nghip, khng dm pht ngn ba bi, lun lun nh li c nhn dy: "Li ni l bc, im lng l vng". C ngi bn p dng tu php mn "tnh khu", sut ngy khng mun ni bt c chuyn g, vi bt c ai. Tuy nhin, bn ngoi phng lng, m trong lng dy sng, th cng nh khng! C khi ni nng truyn b Chnh Php, li ni y php v, ni li chuyn ch o l. C khi s im lng cng ng Chnh Php, cng m nhun o l. C nhn c dy: "Ng ngn o on". Ngha l cn phi dng li ni, th khng th din t c o l mt cch tt cng, khi ln ting th o mt ri. Ngi hiu o l ngi c tm cm thng su sc, khng cn dng li ni, c th thu hiu mi s mi vic mt cch d dng, khng c g ngn ngi. Trong kinh sch c cu: "o cm ng giao nan t ngh" chnh l ngha vy. Cng c cu: "o bn v ngn".

Ngha l gc ca o khng th dng li l ca th gian m din t c. o l ch cu knh tuyt i bt kh t ngh, o cm thng khng th ngh bn c. chnh l ch im lng ca C s Duy Ma Ct thi c Pht cn ti th, chnh l s lng thinh ca Nh T Hu Kh, khi trnh kin gii ln S T B t Ma vy. 3) Tuy nhin, quan trng hn c chnh l " nghip". Chnh nghip ch ng iu khin thn nghip v khu nghip. Ti sao vy? Bi v nu nh t tng lun lun c ngh th no th hnh ng v li ni s y theo m ra, khng sai khc cht no. Chnh t tng pht xut ra hnh ng v li ni. Th d nu trong tm chng ta nghi ng ngi no n cp , th t hnh ng cho n li ni ca ngi u c v kh nghi, ng ng, v hnh ng cng nh li ni ca chng ta u khng bnh thng i vi ngi . Th d nu chng ta lun lun c t tng, c ngh l k no c th phi b tiu dit, phi b a a ngc, phi b trng pht nng n, cho nn khi c c hi, c phng tin, c quyn hnh, c th lc, chng ta s d dng mng chi, mt st, git hi, tr kh, thanh ton k khng cht xt thng, khng cht bn tm! Ngh nh vy, ni nh vy, lm nh vy, tm ca chng ta khng t bi, khng bc i cht no, v nh vy chng ta c khc g k c kia u? Git ngi phi n mng, c lun lun hn l l cng bng tuyt i chng, c gip nn nhn sng li chng, c gip x hi an ninh, trt t chng, c gip tnh ngi thm tt p chng? Con ngi thng nhn danh ci thin, nhn danh th thin hnh o, thi hnh, thc hin vic c, vic tr th ngay sau . Chnh v vy m oan oan tng tc khng bit n bao gi mi dt c. Thit l "ti nghip" thay! Trn th gian ny, sn hn khng bao gi dp tt sn hn. Duy c tnh thng, tm t bi mi dit c tm sn hn. l nh lut trng cu. Cho nn, trong Kinh Php C, c Pht c dy: Ly on bo on, on nghip chp chng. Ly n bo on, on nghip tiu tan.

y l cch dng nghip v chuyn nghip hu hiu nht. Th d v nghip duyn i trc, c ngi no khi gp chng ta, lin khng c cm tnh, khng a thch, c thi th nghch, chng i. Nu nh chng ta khng hiu lut nhn qu, bn c thi tng ng p li, th cng ngy quan h gia chng ta v ngi cng t hi thm m thi. Cn nu nh khi h

gp hon cnh khng may no m mnh c th gip c v thc tm gip h, th c phi "on nghip" trc y tiu tan hay khng? Th d trong gia nh, nu ngi cha hay ngi m, v tc gin ngi con i x t bc vi mnh, khng nh mnh mong c, nn cng i x lnh lng, hn hc, bc dc p li, th th hi cu chuyn s i n u, s kt thc ra sao? Nu cha m c lng t bi, khng chp cht nhng iu , vn thng yu, chm sc ngi con, nh lc con cn nh di, th t ra cn hy vng ngi con chuyn i tm , gia nh ha vui tr li. Chuyn ny "ni ra th d, lm c mi kh". Nhng th hi chuyn g trn i ny mi l chuyn d lm y ? *** By gi, ni v vn : "dng nghip v chuyn nghip". Chng ta bit rng chnh ba nghip thn khu l ng c dn dt chng sanh vo vng trm lun sanh t lun hi nhiu i nhiu kip. Cho nn, mun thot ly sanh t lun hi, con ngi phi bit dng nghip v chuyn nghip. Ngha l chng ta phi dng tt c nhng nghip c, nghip bt thin, t thn khu ca mnh, chuyn ba nghip thn khu bt thin, thnh ba nghip thin lnh. chnh l trng tm tu hnh ca o Pht, ch khng phi nhng hnh tng bn ngoi, nhng nghi l rm r, nhng van xin cu khn. Ngi c nghip c bc th lun lun tm ti cc sng bi bc vui chi trong chc lt, ri sau au kh di di. Ngi c nghip ht thuc th i u cng lun lun n ch no bn thuc l v gi c ra sao. Ngi mang nghip no th s b dn theo con ng y, cng nh kim loi b nam chm ht vy. Con ngi khi cht i, thn xc, danh vng, ca ci, thn bng quyn thuc, tt c mi th u phi b li th gian, ch mang theo ci "nghip bo" ti sanh kip sau. Chnh ci nghip bo ny l nguyn nhn lm cho chng ta sung sng hay au kh vy. Khi bit c iu , liu tri c iu , gic ng c iu , chng ta cn phi tm cch dng nghip, tm cch chuyn ba nghip bt thin thnh ba nghip thin. Trong kinh sch, c Pht dy php mn dng nghip v chuyn nghip. chnh l "Php Sm Hi".

Ngi bit n nn sm hi mi thc l ngi bit tu chn chnh, khng cn phi c hnh tng nh th no, ch cn chng ta kin tr, c gng tu tm dng tnh, ng theo Chnh Php, th t c kt qu m mn. Kt qu l cnh gii an lc v hnh phc hin i, kt qu l cnh gii ty phng cc lc hay thin ng sau ny. Chnh Php khng dnh ring cho nhng ngi theo o Pht hay bt c ai. Chnh Php l chn l cu knh m bt c ai c "tm bnh thng" cng c th tm hiu c v thc hnh c, mt cch bt ty phn bit. Nu khng c "php sm hi chn thc" th khng c thnh nhn trn i, khng c thin ng, hay cnh gii ty phng cc lc. Bit bao nhiu bc thnh hin xa nay c qu kh bt thin, xu c, gian t, nhng nh cc ngi git mnh tnh thc, qua c cn m, quy u hng thin, cho nn tr thnh i c thnh nhn. Bi vy, chng ta noi gng cc ngi, ch nn qun xt chnh mnh, khng cn thit phi bn tm bit qu kh ca ngi khc ra sao. Ngi ta trc y to nghip xu thit, nhng nay bit sm hi, bit dng nghip v chuyn nghip, cn mnh th sao, vn i soi mi vic ring ca ngi khc lm g? Trong kinh sch, c Pht c dy: Ti tng tm khi tng tm sm. Tm nhc dit thi ti dic vong. Ti vong tm dit lng cu khng. Th tc danh vi chn sm hi.

Ngha l mun ti li thc s khng cn na, th chng ta phi tiu dit ci nguyn nhn chnh gy ra ti li, xi gic mnh lm by ni by ngh by, l vng tm lng xng, ln xn, lon ng, suy ngh, tnh ton, suy lng, hng ngy ca chng ta. Mt khi thc tm sm hi th khng cn tm mun lm, mun ni, mun ngh nhng chuyn by na. Mi khi vng tm khi ln, xui khin mnh lm chuyn by, bt c chuyn g li mnh hi ngi, bo mnh ni li by, bt c li no gy phin no cho ngi khc, gic mnh ngh by, bt c ngh no khen mnh khinh ngi, th chng ta phi nhn bit ngay, dng li, khng theo. Lu dn, vng tm lng i ri, th ti li cng khng cn gy ra na. Cng ging nh mi ln trong u nh ti bn nhc no quen thuc, nu chng ta ht theo th s nh hoi nh lu, cn nu chng ta khng ht theo, th t lu sau, s qun bng i,

khng cn nh na. mi thc l "chn sm hi", tc l sm hi chn chnh, chn thc, thc lng vy. *** Php sm hi chn chnh c hai phn: L Sm Hi v S Sm Hi.

Trc ht, chng ta ni v "S Sm Hi". Khi tm ca chng ta cn m m, cha c gic ng Chn L, cha hiu bit Chnh Php, chng ta phi hnh theo s sm hi. Ngha l i trc tn tng ch Pht, ch B Tt, chng ta phi hnh l bi, t by sm hi, mong dit nghip chng, ti chng, sing nng tinh tn, mi thng hai ln. Mi ln nh vy, chng ta c bi k nh sau: Ng tch s to ch c nghip. Giai do v thy tham sn si. Tng thn khu chi s sanh. Nht thit ng kim giai sm hi.

Ngha l chng ta to khng bit bao nhiu c nghip t xa n gi, u do ba iu c hi: tham lam, sn hn v si m, th hin qua ba hnh thc: thn hnh ng, khu ni nng, suy ngh. Tt c nhng ti li , nhng nghip bt thin, nhng nghip c , chng ta u thnh tm thc lng, n nn sm hi, quyt tm cha b, khng dm ti phm, c gng gn gi tam nghip thn khu cho c thanh tnh. Trong kinh sch c cu: "Ng thn nh hin ch Pht tin", tc l: "Trc bo ta thn con nh hin".

Ngha l i trc tn tng ch Pht, chng ta hin nguyn hnh con ngi thc ca mnh, phn nh ng ni tm ca mnh, thnh tm pht l sm hi, khng che du bt c iu g c. Chng ta c th che du ti li, che du tt xu, i vi ngi i, ch i vi ch Pht, ng ra i vi Pht Tm ca chng ta, chng ta chng th giu gim bt c iu g. Ngy xa, cho mi ngi d hiu, c nhn gii thch chnh l lc chng ta ng trc gng chiu yu, trc dim vng cnh i, bt c vic g chng ta lm, ni, ngh, trong sut cuc i u hin ra ht tt c. *** Nay ni v "L Sm Hi". Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: "Nht thit duy tm to".

Ngha l mun vic trn th gian ny u do tm ca chng ta to ra tt c. Tm ca chng ta to ra thin ng. Tm ca chng ta to ra a ngc. Th d chng ta pht trin cc tm lng rng ln, tt p nh t bi h x, tc l chng ta pht trin cnh gii thin ng, cc lc v sng an lc trong cnh gii . Nu chng ta chp cht nhng thnh kin, nh kin, thin kin, bin kin, t kin, c kin, thng kin, on kin, pht trin nhng tm lng hp hi, ch k, k, ganh t, tham lam, sn hn, si m, khen mnh khinh ngi, li mnh hi ngi, tc l chng ta pht trin cnh gii a ngc v sng bt an trong cnh gii vy. S sm hi v nh chic xe p. Ngha l ngi ch bit s sm hi thi, khng hiu r l l, th ng tu tin chm. i cha ly Pht, tng kinh bi sm, t lu lm ri, m sao vn cn bc mnh nhiu chuyn qu, phin no vn cn y nguyn, c khi cn nhiu hn lc trc na. L sm hi v nh ng c. Ngha l ngi ch bit l sm hi thi, khng chu hnh s, th ng tu cng khng tin. Hiu r l sm hi v nng hnh s sm hi, ngha l "l s vin dung", l s y vn ton, th ng tu tin c rt nhanh, cng nh i xe c gn my th chy nhanh hn xe p vy. Tu tin c ngha l: gim bt phin no v kh au,

sng c cnh gii an lc v hnh phc ngay hin i.

D theo bt c tn gio no chng na, thc ra v gio ch cng khng th ban phc cho chng ta c bnh an, sung sng hay an lc v hnh phc. Cc ngi ch cho chng ta bn , ch cho chng ta phng php, chng ta t thc hnh, t i n cnh gii an lc v hnh phc m thi. Nh vy mi thc l ch cng v t vy. V th cho nn, nhng ngi c tr tu bt nh, lun lun gi gn tam nghip cho thanh tnh, tinh tn tu tm dng tnh, pht tm b , tin tu o nghip, ch khng phi ch bit cu nguyn, van xin, cu khn, khn vi. Ti sao vy? Bi l chng c li ch g, ch thm phin no, v cu nguyn hoi m khng c p ng g c! Cu khng c, kh l ci chc. Cu bt c, tc kh khng sai.

C nhiu cch tu, nhiu phng php, nhiu php mn gip chng ta dng nghip v chuyn nghip, cho nn Pht gio c nhiu tng phi. Tnh tng dng cu nim Pht, dng cch qun tng, dng thi kha tng kinh, dng tt c cc nghip. Mt tng dng cu thn ch -la-ni dng tt c cc nghip. Thin tng dng php khn thoi u, dng cng n nh thin, hay dng "php i cnh v tm", hay "php tri vng", dng tt c cc nghip. Dng c mt phn ca "ba nghip", chng ta bt c mt phn "chng nn" ca cuc i. Dp c mt phn "nghip chng" ca bn thn, chng ta hng c mt phn cuc sng an lc v hnh phc ngay hin i. Th d nh bt c cht lng tham lam, chng ta bt c cht kh nn, bi v tham th thm. Th d nh bt cht lng sn hn, chng ta bt c cht phin no nhc u, bi v sn th sinh s. Th d nh bt cht lng si m, chng ta bt c cht kh au, bi v m th mt tin, mt ca, mt tt c! *** n y, chng ta cn hiu r, phn bit r: th no l "ti v nghip", v th no l "ti bo v nghip bo". Sau mt thi gian tu hnh no , khi tm c thanh tnh, ba nghip khng cn, thn khu hon ton thanh tnh,

"ti v nghip" khng cn na, bi v chng ta khng cn to nghip, khng cn to ti. Do thnh tm sm hi, "ti v nghip mi" khng cn to ra na, nhng ti bo v nghip bo, ni chung l qu bo, t "ti v nghip c" vn cn. Chng ta to "nghip nhn" th nht nh phi nhn "nghip qu", khng th chy u cho khi. Ngi i thng gi l "s tri nh", hay "nh mnh an bi", hoc "chy tri khng khi nng", chnh l ngha vy. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c.

Cc bc thnh thin l nhng ngi thanh tnh c tam nghip nn c cuc sng an nhn, t ti trong ni tm, trong tm thc. Tuy nhin, trn hnh thc bn ngoi, chng ta thy cuc sng ca cc v gio ch, ca cc bc thnh nhn khng phi l khng c sng gi, khng phi l khng c chuyn bt trc xy ra. C khi cc ngi vn b vu co, nhc m, ph bng, xt x, kt n v thm ch, b hnh hnh nh nhng ti phm hnh s.

Ti sao vy? Bi v, cc ngi tuy dt ht cc "ti v nghip" i ny, nhng ti bo v nghip bo, ni chung l "qu bo", t nhiu i v nhiu kip trc vn cn, cc ngi vn phi tr. Cc ngi, cng nh bt c ai, khng th ng ngoi lut nhn qu c. Chng hn nh: Vo cui th k th ba, v t th hai mi bn l Aryasimha tuy c o, nhng vn b vua K Tn chm u. Vo u th k th by, v t th hai mi chn, l T S Hu Kh, b vu co v b giam n cht trong ngc, th 107 tui! T B Trng Hoi Hi trong mt bui thuyt ging, c gp mt ng lo, nguyn l mt v Ha Thng, v hiu sai v ging sai lut nhn qu, cho l mt khi con ngi c o ri, th khng phi tr qu bo, thot ngoi lut nhn qu, cho nn phi b a 500 kip

chn. Chng ta cng thng hay ngh nh vy, cho l sm hi xong th sch ti v s c bnh an, khng tai nn g na c, khng phi tr qu bo! Hiu nh vy l sai! Chng ta thng lm ln "ti nghip mi" vi "qu bo c". Chng ta cn nn bit rng chng ta khng th nh bt c ai tha ti, xa ti, min ti, gnh ti thay th cho chng ta c. Ti sao vy? Bi v nh vy tri vi lut nhn qu, l cng bng v khng hp tnh, hp l cht no. Trong tam tng kinh in, c Pht ch dy rt r rng vn "ti v bo" ny. Khi no chng ta khng cn tm si m mun qut n, chng ta s nhn bit c d dng hn, thu o hn, khng cn b di gt, khng cn lm ln na. Chng ta th xt th d sau y, hiu bit thm v "ti bo, nghip bo, qu bo, v phc bo". Theo lut nhn qu, do hu qu ca ti li lm, gi l "nghip nhn", con ngi gp nhng bnh tt, nhng tai nn, nhng bt trc i, gi l "nghip qu hay nghip bo". Con ngi phi gnh chu "qu bo hay ti bo" nh vy, v nh phi n mt nm mui. Phi n mt nm mui th kh bit l bao nhiu. Nu nh con ngi c th b nm mui vo t nc ri ung th c l d chu hn cht nh. Nu nh con ngi c th b nm mui vo lu nc ri ung th d chu hn cht na. Nu nh con ngi c th b nm mui vo h nc ln ri ung th chc l cu chuyn khng thnh vn na ri. Nm mui b bt buc phi n tng trng cho "ti bo, nghip bo, hay qu bo", do nhng ti li chng ta lm t nhiu i trc hay i ny. Nc trong t, trong lu, trong h tng trng cho "phc bo" t hay nhiu, chng ta to c t nhng vic lm phc thin, phc c, trong cc i trc hay i ny. Nh vy, nu con ngi phi n tr hon ton y nhng ti li do chnh mnh gy ra, i trc hay i ny, th c khi phi tn gia bi sn, bnh tt ngt ngho, nguy hi tnh mng. Nhng nh lm cc vic phc thin, nn c "phc bo" b p, cho nn hon cnh kh au, tai nn c th c gim bt hay ha gii i. Chuyn ln ha nh, chuyn nh ha khng. V nh con ngi c tin tit kim dnh, c th em tr, tr bt n hay tr dt n xa vy. Bi vy, lm vic phc thin, to phc c, c phc bo, tiu tr ti nghip l thi tch cc v hp o l, i vi bt c ai trn th gian ny, hn l vic cu nguyn thng xin x ti, chy ti, hoc ht ti

li ca mnh cho thng gnh gim! Tht l thm thng thay cho thng do con ngi t ra, tng tng ra, gnh vc ht ti li ca nhn loi trn th gian ny! Con ngi vn hay mun qut n, mun trn trnh trch nhim, khng s nhn ch s qu, khng bao gi nhn nhn nhng vic s st, sai tri, ti li, li lm, chnh mnh lm, ch bit trch c ngi khc, tha ti ngi ny, tha ti vic kia, khng bao gi dm nhn l "ti mnh", khng bao gi chu nhn l "li ti ti mi ng". Ti sao vy? Bi v con ngi khng hiu thu o, khng bit tin su lut nhn qu vy. *** Tm li, trong kinh sch, c Pht c dy: Tam nghip hng thanh tnh. ng Pht vng ty phng.

Ngha l nu nh lc no ba nghip ca chng ta u thanh tnh, lng yn, trong sng, thn khng st sanh, trm cp, t dm, khu khng ni di, khng ni li th phi, khng m b thc thc b go, khng xuyn tc ph bng, khng vu khng co gian, khng cn tham lam, sn hn, si m, th chc chn chng ta s c an lc v hnh phc hin i, s cng ch Pht v ci ty phng cc lc sau ny. Nhng ngi khng thu hiu l ny, nn ngh l c th "i nghip vng sanh", tc l cn mang nghip m vn c th vng sanh ty phng, nh vo cu nim Pht A Di . l mt s suy ngh sai lm ln lao ca ngi tu o, khng ng Chnh Php.

Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Tt c nghip chng u do vng tng, nu mun sm hi, hy ngi tnh tm qun st thc tng.

Ngha l khi qun st thc tng, nu ngi no bit c tnh chng sanh l tnh nit bn th ngi y cng cc gii thot.

Trong kinh sch c cu: "Pht v chng sanh tnh thng rng lng", hay: "Nng l s l tnh khng tch".

chnh l ngha ny vy. Xt cho n ngn ngun, ti nghip u do vng tng in o m sinh ra. Nhng tm vng tng in o y cng nh lung gi gia chn h khng, chng c ch no tr, chng c ch no dnh mc. Khi cha thu hiu chn l, mang mang m m mt mt, cho nn chng ta mi gy ti nghip, nhng li ch thy ti nghip ca ngi khc. n khi r l l, tt c ti li trc y thy u tiu dit, bi chng ta thy ti nghip ca chnh mnh. Lc y mi bit mt cch rt ro, tt c u l khng: khng c ti li g m tiu dit, khng c ti nghip g m to tc, khng thy c nghip bo g m gnh chu, cng khng cn sanh t lun hi na vy. ---o0o--Nhn No Qu Ny Trong i sng hng ngy, chng ta c rt nhiu thc mc, c nhiu vn cn phi gii quyt, chng hn nh l: Qua s vic chnh quyn Taliban, x A Ph Hn (Afghanistan), ph hy cc tng Pht c ngn nm, c ngi thc mc: Pht gio cha tng i xm chim bt c nc no, nhng im ny s hiu th no v: "Nhn no qu ny"? Pht gio i tha phi chng khng thit thc, nn d b nhng nc khc xm chim, bi v cc nc Hi gio hin nay l ca Pht gio i tha trc kia. V tnh trng ca Pht gio Ty Tng ngy nay? *** Trc ht, chng ta chia cu hi trn y thnh bn phn, tm hiu c r rng: 1) Lut nhn qu.

2) c. 3) 4)

Vn chnh quyn Hi gio Taliban ph hy cc tng Pht Pht gio i tha v tiu tha. Pht gio Ty Tng. ***

1) Lut nhn qu. Trc ht, chng ta cn tm hiu v lut nhn qu. Lut nhn qu thng c tm gn bng bn ch: "Nhn no qu ny". Thc ng nh vy, trn phng din khoa hc thc nghim, nu gieo ht nhn cam, sau mt thi gian, chng ta c c cy cam v s gt c qu cam, cng thm vi mt s iu kin cn thit, thng c gi l tr duyn, chng hn nh: phn bn, nh nng, nc ti, thuc tr su, cng chm sc. Khng th no c chuyn gieo nhn cam ngt li gt qu chanh chua, hoc ngc li. Lut nhn qu c p dng trong ba thi: qu kh, hin ti, v lai. C khi gieo nhn trong qu kh, hin ti mi gt qu. C khi gieo nhn trong hin ti, gt qu ngay trong hin ti. C nhng gieo nhn trong hin ti, v lai mi gt qu. Th d nh: gieo nhn tu tp lu di, mt cch kin tm tr ch, mi gt c kt qu cuc sng an lc hnh phc, cao hn na, t c gic ng v gii thot. Tri li, sinh s s sinh, nh ngi ngi nh, chi dao t tay, chi la phng la, ngay trong hin ti, cho nn thng c gi l qu bo nhn tin. Tuy nhin, c ngi gieo nhn thin lnh, trong hin ti, nh l: tng kinh, nim Pht, i cha, b th, cu ngi, gip i, n hin, lnh, hiu tho, nhng thng gp phi nhng qu chng lnh, trong hin ti, nh l: xui xo, tai nn, tht bi, con ci h hng, gia o bt ha, ca nh suy sp. Tri li, c ngi gieo nhn xu c, chng lnh, trong hin ti, nh l: trm cp, gian gio, la o, ngm mu phun ngi, vu khng co gian, sang ot ca ci, tm a him c, m b thc thc b go, lm nhiu vic tht nhn c c, nhng li gp nhiu qu tt lnh, trong hin ti, nh l: giu sang, quyn th, n nn lm ra, s nghip pht trin, th lc ngy cng ln lao, a v ngy cng vng mnh.

Trng hp trn, gieo nhn lnh trong hin ti, nhng qu lnh cha kp tr ngay hin ti. Trong khi , gieo nhn xu c, chng lnh, trong qu kh, hin ti ang tr qu bo. Thm na, nhiu ngi tu m khng hc, ch bit tng kinh, nim Pht, lm lnh, nhng khng thu hiu gio l mt cch r rng, p dng trong cuc sng hng ngy. Nhiu khi lm c mt vi vic lnh, nh l: gip ngi mt vic, trch dn mt bi kinh, tm gip mt cun sch, ri m ra knh kiu, ng mn, tng rng lm phc nhiu ri, i c n p, i c trn trng! Tng kinh nim Pht, m khng bit i x t bi h x, khng p dng gio l trong cuc sng hng ngy, th trch sao gia o chng bt ha, con ci chng h hng, ngi khc chng trn trng! Trng hp sau, gieo nhn xu c, chng lnh, trong hin ti, nhng qu bo cha kp tr ngay hin ti. Trong khi , gieo nhn lnh trong qu kh, hin ti ang tr qu lnh. Tuy nhin, khi nhng qu lnh chm dt, ngha l phc bo ht, con ngi phi n tr nhng nghip bo xu c, chng lnh, to hin ti hay trc y. Do , chng ta khng ngc nhin khi c tin tc v mt nh triu ph b khnh tn ti sn, v con phn phc, bn b tr mt, n ni phi quyn sinh, t vn thot n i! Hoc tin tc v cc nh lnh o chnh tr, hay tn gio, b lt , b o chnh, b m st, b hnh hnh th thm, cht khng ch chn thy! Hoc tin tc v cc cng nng, qun cha, hong t gp tai nn trn xa l, cht chng ton thy, gp tai nn trn bin c, cht mt lun xc!

Trong Kinh A Hm, c Pht c dy: D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c. ***

2) Vn chnh quyn Hi gio Taliban ph hy cc tng Pht c. Hiu r lut nhn qu nh trn, chng ta bit ngay rng: vic chnh quyn Hi gio Taliban x Afghanistan hin ti (nm 2001) cho ph hy cc tng Pht c, khng phi l "qu" ca nhn thin lnh "cha tng xm chim bt c nc no" trc y. Chng ta nn thu hiu rng: Lut nhn qu lun lun ng trong ba thi, khng h sai chy, khng c ngoi l. Ch him mt ni, chng ta cha c Pht nhn, thy r tng tn, nh ngi ng trn lu cao nhn xung ng ba, ng t ng, m thi! Cho nn, chng ta khng nn khng nh: u l nhn, u l qu, trong trng hp ny! Ch c nhng tng Pht trang nghim, iu khc kho, nt thanh tnh, ng c chim ngng, th phng. Cc tng Pht hay tranh Pht b h hng, b mi mt gm nhm, mt trang nghim, cn nn hy b. C nhiu Pht T khng nm vng gio l, khng dm hy b i, c thc mc, ng tm mi v chuyn ny! Thm na, chng ta nn bit mi s s vt vt trn th gian ny c hnh tng, chng hn nh l: ci bn, ci nh, tng Pht, qu t, u tri qua bn giai on: thnh, tr, hoi, khng. Ngha l: tng Pht c thnh hnh do cng sc xy dng ca con ngi c tm thnh trc y, tr th c hai ngn nm nay, ti thi k b h hoi vi thi gian, vi nng ma, v gi y tr v h khng, cng do cng sc ph hoi ca con ngi. Thnh tr hoi khng, cn c bit l: sinh, tr, d, dit. Th thi! Chng ta khng nn bn tm, khng nn ng tm v nhng chuyn xy ra trn th gian nh vy. Trong Kinh Kim Cang, c Pht c dy: Phm s hu tng, giai th h vng.

Ngha l: Phm i, ci g c hnh tng thy u l h vng, l v thng, khng tn ti vnh vin, chnh l ngha nh vy. Ngay xc thn t i ca c Pht Thch Ca cng phi em i thiu, sau khi nhp dit. Cc t chuyn nim tic thng ngm ngi thnh sc mnh, em chnh php truyn b n mun ngi, thuc mun th h sau, cho c li ch khng th ngh bn. Nh , chnh php c lu truyn mi mi cho n ngy nay v ngn sau.

Chng ta nn bit rng: Con ngi ch c kh nng hy dit tng Pht, d bng vng, bng , bng ng, hay bt c vt liu no, ch chng ai tiu dit c Pht Tnh. Ti sao nh vy? Bi v, Pht Tnh khng c hnh tng v mi ngi u c Pht Tnh mt cch bnh ng. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Nht thit chng sanh, giai hu Pht Tnh.

Ngha l: Tt c chng sanh u c Pht Tnh. *** 3) Pht gio i tha v tiu tha. y ch l cch gi cc tng phi Pht gio truyn i t cc min ca x n , qua cc x s ln cn chu , cn c gi l: Bc tng v Nam tng. Pht gio i tha, cn c gi l Pht gio pht trin, bi v, du nhp vo bt c quc no, Pht gio pht trin mt cch ha bnh, hi nhp vi vn ha a phng, khng c s tranh chp hay k th, thng bin thnh Pht gio ca x s . Chng ta thy c Pht gio Vit Nam, Pht gio Trung Hoa, Pht gio Nht Bn, Pht gio Triu Tin, Pht gio Ty Tng, Pht gio n , u c bn sc ring bit. Pht gio tiu tha, cn c gi l Pht gio nguyn thy, ch trng gi nguyn cch hnh o thi c Pht cn ti th, cng truyn b mt cch bnh yn, an lc, nh l: Pht gio Tch Lan, Pht gio Thi Lan, Pht gio Min in, Pht gio Ai Lao, Pht gio Cao Min. D l tng phi no, Bc tng hay Nam tng, ni chung Pht gio u c tnh thit thc, thc t, c th p dng c trong cuc sng hng ngy, d l Pht T hay khng phi l Pht T, thng hoa cuc sng, chuyn ha tm linh, bin bt an thnh an lc, bin kh au thnh hnh phc. Pht gio ch trng con ngi phi t ct bc trn con ng tu tm dng tnh, khng c bt c ai lm thay mnh c. "Ai n ny no, ai tu ny chng", l s thc cng bng tuyt i. Khi thc hnh n mc rt ro, ba la mt, chng ta s thy mi s s vic vic u dung thng v ngi, l s vin dung.

c Pht ch cu con ngi hu duyn, tc l con ngi chu tu hc theo ng chnh php, ch khng cu nguyn van xin, c c Pht ban n cu gip. Ti sao nh vy? Bi v, van xin cu nguyn thc s c c g u, ch lm cho con ngi c an tm, bnh an trong tm hn, trong khong thi gian b nhit no m thi. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: Hy t thp uc, t mnh bc i. Thp sng tr tu, ngn uc chnh php.

Ngha l mi ngi phi tm hiu, hc hi chnh php, em ngn uc tr tu ca mnh mi vi ngn uc tr tu Pht, bng cch nghe ging gio l, nghin tm kinh in, ri t suy ngh, ng dng trong cuc sng hng ngy, gi gn gii lut, tu tp thin nh, pht trin tr tu bt nh. Nh gi gn gii lut nn tm tr c thanh tnh v tr tu bt nh khai m. Trong Pht gio, l: tam v lu hc "Gii nh Tu" v tam tu hc "Vn T Tu", c kh nng a chng ta n ch gic ng v gii thot. chnh l tnh thit thc ca Pht gio vy. *** 4) Pht gio Ty Tng. Cn vic cc nc trc y theo Pht gio, nay bin thnh Hi gio, mi vic thay i, i thay ch chng minh cuc i l v thng, ng li c Pht dy trong kinh in m thi. Ring Pht gio Ty Tng gp nn phi lu vong, l vic bt hnh. Tuy nhin, trong ci bt hnh c ci hnh lnh, trong ci ri c ci may, trong ci xui c ci hn, l: Pht gio Ty Tng hin nay pht trin mnh ti khp ni trn th gii. Cng nh ngi Vit chng ta sng khp ni trn th gii hin nay, khng c g gi l: ti nhc hay khng ti nhc. Ti nhc hay an lc khng hn ty thuc ni chn, hay hon cnh, m ty thuc vo tm thc ca con ngi. Tm cn nhiu lon ng, con ngi cn thy ti nhc v au kh. Tm c bnh an, thin nh, con ngi cm thy an lc t ti. Trong kinh sch c cu: "Ty theo ch thng an lc".

Chng ta thot ra khi cnh gii nh bin , s tm c hng tch cc, l: em nhn lc, ti lc, vt lc, tr lc, t mi ngun trn khp th gii, v phc v qu hng t quc, khi hi nhn duyn thun tin. l cch chng ta chuyn ha nhn chng lnh thnh qu lnh. Trong Kinh Hoa Nghim c Pht c dy: Nht thit duy tm to.

Ngha l: cnh gii thin ng nit bn hay a ngc trn gian, tt c u ty thuc vo tm trng ca con ngi, do chnh tm ca con ngi to ra. Chng hn nh l: mun c tm Pht th t mnh phi b tm ma. Mun c yn n th t mnh phi b tm hay gy s. Bi v, sch c cu: "sinh s th s sinh". Do , o Pht mi c tam tng kinh in, ch dy tm mun bn ngn php mn, gip con ngi c gic ng v gii thot. *** Tm li, cc im sau y chnh l tnh cch thit thc ca o Pht, m c Pht dy trong cc kinh in: Hy chuyn ha phin no kh au thnh an lc hnh phc. Hy chuyn ha th gian ta b kh thnh ci t ti nit bn. Hy chuyn ha phm phu v minh thnh bc gic ng, chnh ng, chnh gic. ---o0o--Bit Mnh C Phc Trn th gian ny, nu ngc nhn ln chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi giu sang hn mnh, hc thc hn mnh, khe mnh hn mnh, sung sng hn mnh, p hn mnh, a v hn mnh, quyn th hn mnh, may mn hn mnh, nhn nh hn mnh, bnh yn hn mnh, thng minh hn mnh, sng sut hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi tu tp

gic ng hn mnh, c an lc v hnh phc hn mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "c phc" hn mnh. Tri li, khi nhn xung chng ta s thy khng bit bao nhiu ngi ngho hn hn mnh, dt nt hn mnh, yu ui hn mnh, kh s hn mnh, xu x hn mnh, thp km hn mnh, c th hn mnh, xui xo hn mnh, cc kh hn mnh, hon nn hn mnh, n n hn mnh, ti tm hn mnh, nht l khng bit bao nhiu ngi khng c sng an lc v hnh phc nh mnh. Nhng ngi nh vy chnh l nhng ngi "bc phc" hn mnh. Nh vy, r rng chng ta c gi l "c phc", hay ang th hng "phc bo", nu nh chng ta c tay chn, mt mi vn ton, cm n o mc, khe mnh t au, sng lu trm tui, tm tr bnh thng, gia nh hnh phc, cuc sng tng i y , cuc i tng i bnh yn, khng gp hon nn, khng gp him nguy, khng gp tai bin, khng gp chin tranh, khng gp i kht, khng gp k th, khng gp thin tai, ha hon ng t, bo lt cung phong. Khi no b au mt, khng cn nhn thy c g na c, chng ta mi thy gi tr ca i mt, gi tr ca th gic, m hng ngy chng ta khng lu tm. n khi gp thy gp thuc, c cha lnh bnh, i mt tr li nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c phc"! Hoc khi no b bnh bi xi c hai chn, khng cn i ng c bnh thng, phi dng xe ln. n khi khi bnh, c bnh phc nh xa, chng ta mi thy l mnh ang "c phc"! Hoc khi b nght mi, kh th, chng ta mi thy th ra ht v bnh thng l "c phc"! Th d nh trn mt chuyn my bay, mt chuyn tu thy hay mt chuyn xe la gp tai nn, hng trm ngi thng tch t vong, nhng ngi c sng st chnh l nhng ngi "i phc" vy. H l nhng ngi theo mi tn gio, thuc mi sc dn, thuc mi thnh phn trong x hi, gm mi la tui, nhng im quan trng l: chnh h "tu nhn tch phc" nhiu i nhiu kip trc, mi c sng cn nh vy, ch khng phi do h cu nguyn van xin thnh thn thin a g c, d l ch thnh v khn thit lm, trong lc ng nn, m c u! Chng ta th suy ngh: trong khi lm nn, ngi th cu c M cu gip, ngi th cu B Tt Qun m cu tai, cu kh, cu nn. Vy, khi c hai ngi cng thot c nn, v no thc s t h?

Thc s chnh "phc bo" ca mi ngi cu chnh h m thi.

Ngi c "phc bo" nhiu hn, thot nn mt cch an n hn, gi l c phc! Ngi c "phc bo" t hn, thot nn vi mt cht sy st, gi l s hn! Ngi ht "phc bo", khng "phc bo", th vong mng, gi l ti s! Thm ch trong s nhng ngi t vong trong cc tai nn, nhiu trng hp c c cc chc sc thuc cc tn gio, c c nhng ngi tng i din thng tha ti cho nhiu ngi khc! Cn chnh h c ti nghip, n lc phi tr, vn phi n tr qu bo, nghip bo nh mi ngi khc vy! Chng ta c bo cng thy c nhng chuyn hnh hng cu nguyn ca cc tn gio, b lt xe trn ng i, hoc trn ng v, gp nn ha hon ti thnh a, ti khu vc hnh l, khin cho hng trm ngi, hng ngn ngi t vong thng tch. iu ny gip cho chng ta nhn nh rt r rng rng: con ngi to nghip bo, d v tnh hay c , cho n lc qu bo chn mui, li khng c phc bo che ch, th cu nguyn van xin cng chng ch li g, chng c hiu qu g. *** Trong Kinh Php C, c Pht c dy: D cho ln non, xung bin vo hang, nghip bo mang, vn theo con ngi, nh hnh vi bng, khng ai c th, trnh c thot c.

Ngha l nu nh con ngi khng bit tu nhn tch phc, ch lo to ti to nghip, trong cuc sng u tranh ginh git hng ngy, cho n khi qu bo thun thc, khng ai c th trnh c, d cho ngi l bt c ai trong th gian ny, khng phn bit vua quan, chc quyn hay thng dn,

giu sang hay ngho hn, hc thc hay bnh dn, nam ph lo u, tn hay chc sc! ---o0o--T Nhip Php Trong v lng php mn tu theo o Pht, khng php mn no khng nhm "mc ch li sanh". Hnh li sanh lun lun l hnh ch yu ca mi phng ch Pht, ch v B Tt th hin ra i, thc hnh, em li ch li, em li li lc, cho tt c chng sanh. Cho nn, trong tt c phng tin gio ha, khuyn tu, chng ta cn tm hiu mt cch tng tn php mn gi l "T Nhip Php". l php mn thc hnh dn dt chng sanh ti t ph chnh, tc l b vic gian t sai tri, theo ng ngay l phi, i vo chnh o. T nhip php l php mn nhip ha chng sanh, cn c vo lng t bi khuyn ha chng sanh b t theo chnh, c cng nng nhip phc v gic ng chng sanh. *** T nhip php gm bn iu l: b th, i ng, li hnh, ng s. Php mn ny khng nhng dnh cho Pht T xut gia l cc bc tu s, hay dnh cho cc Pht T ti gia c s, m bt c ai cng c th p dng, tu tp, thc hnh, c cuc sng an lc v hnh phc hin i, c gic ng v gii thot. T nhip php c gi tr cao p, biu l ch cao thng ca ch Pht, ch B Tt. I.- trc ht l b th. B th c ngha l cho mt cch rng ri. Cho mt cch rng ri c hai ngha: mt l, cho tt c mi th n tt c mi ngi v hai l, cho vi tt c tm lng rng ri, bt ty phn bit. Ti sao chng ta phi tu hnh b th? Tu hnh b th l kin to mt kho tng phc bu, l tu tp nghip lnh. Phc bu c cng nng tiu tr au kh, lm cho tm tr c an vui, thnh thi, hnh phc. Tu hnh b th c ngi i thng mn, d thu phc lng ngi, pht trin lng t bi. B th l gc r ca tt c cc thin php. B th l php tu m nhng ngi km phc c v tr hu cn noi theo. Ch v hin thnh nhn kim c u tri qua cc hnh tu b th. Chng ta sng trn th gian ny gp nhiu phin no v kh au t nhiu nguyn do, trong lng tham lam l yu t hng u. Do lng tham lam,

con ngi khng bao gi thy . C c chn ng th con ngi c kim cho mi ng, ni rng dnh khi hu s cn dng, hay dng lo mai sau. n khi c c chn trm ngn th con ngi vn c lm vic, c dnh dm, c u tranh, c ginh git, bt chp th on, c nhiu thm na, d rng lc tui tc gi nua, gn t xa tri. l lng tham tin ti, li lc. Lng tham danh, ho danh cng thc y, sai khin nhiu ng b gi tip tc bon chen trn ng i, tip tc gi nhng th on bt chnh, nhng tuyt chiu iu luyn, nhng kinh nghim hi ngi, ot cho k c, gi cho thc lu cc chc v hay danh v no trong cc t chc bt v li tr hnh, i khi ch l cc chc dm, danh hm, danh ho m thi, chng c cht gi tr no c. Lng tham lam lun lun thc y con ngi u tranh, ginh git, bt chp th on, th lm sao cuc sng thc s c an lc v hnh phc? Ngi bit tri tc, bit an phn vi nhng g ang c, bit cn kim, bit sng mt cuc sng n gin, an nhn, trong sch l ngi c an lc v hnh phc ln nht. Nu chng ta khng c nhng g mnh thch th chng ta hy thch nhng g mnh ang c. c nh vy th cuc i u cn g gi l kh au. Trong Kinh Di Gio, c Pht c dy: Tri tc chi nhn tuy nga a thng du vi an lc. Bt tri tc gi thn x thin ng dic bt xng .

Ngha l: Ngi bit th no l , tuy nm trn t cng thy an vui, lc th. Ngi khng bit th no l , tuy thn trn cnh gii thin ng, tm vn khng tha mn! Sch cng c cu: Tri tc tin tc i tc h thi tc. Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn.

Ngha l: Ngi bit th no l th tc thi thy , bit th no l nhn th tc thi thy nhn. Nh vy "ci , ci nhn" thc ra rt cn thit, rt quan trng cho cuc i, nhng chng ta khng bao gi t c "ci ,

ci nhn", nu khng c "bit , bit nhn". Bi vy, cho nn c Pht dy php b th, dp bt lng tham lam, i hi, bn sn, keo kit, bn tin ca con ngi. Php b th gm c ba th: "ti th, php th, v y th". 1) V ti th c hai phn: ngoi ti th v ni ti th. Chng ta c th cho nhng g bn ngoi thn th, nh l tin bc, ca ci, cm go, qun o, thuc men, vt cht ni chung, gi l "ngoi ti th". Khi thc hnh ngoi ti th, chng ta cn ch cc yu t ng ngi, ng thi v ng lng. Chng hn nh ngi no cn tin bc, chng ta gip tin bc; ngi no cn thuc men, chng ta gip thuc men v ch gip lc cn thit vi s lng hp tnh, hp l m thi. Nhiu khi gip tin bc qu nhiu, c th lm cho ngi nhn sanh tm li, sanh lng li bing, khng thch lm vic, khng thch chu cc, khng kham ni nhng kh khn trong cuc sng. Nhiu khi gip tin bc a n chuyn hi ngi nu chng ta khng bit ngi nhn x dng s tin vi mc ch sai lc, mc ch xu. Chng ta c th em cho nhng g thuc v thn th, thn mng ca mnh, hoc cc b phn trn c th nh l mt, tim, gan, pho, phi, gi l "ni ti th". iu ny, khi cn sng th kh thc hin c, nhng chng ta c th lm c khi va mi tt th. C rt nhiu ngi khng theo o Pht, khng hiu gio l o Pht, nhng h k sn giy cam oan cho cc b phn trn c th ca h hoc cho lun thn xc ca h, cho bt c ai cn n, hoc cho cc vin y khoa, gii phu nghin cu, hc hi, tm hiu, ngay khi h va mi tt th. iu ny gip chng ta hiu rng, trong tn cng thm tm ca mi con ngi,"thin tm" u ging nhau, ai ai cng c, khng phn bit con ngi theo bt c tn gio no trn th gian ny. Ngy nay chng ta t ngi thc hnh ni hnh b th thn mng nh ngi xa. Tuy nhin, chng ta c th dng thn mng lm nhng vic ch li cho ngi, nh cng qu trong cha, gp cng sc trong cc cuc lc quyn cu gip ngi gp nn bo lt, gp ha hon. Thc ra, t xa n nay, c bit bao nhiu ngi x thn cu ngi, nhiu khi gp him nguy n tnh mng. cng gi l "ni ti th". 2) V php th c hai ngha: mt l, em cho tt c mi vic, em cho tt c cc php trn th gian ny v hai l, cho gio php ca Pht, cn gi l Pht Php. Chng ta c th cho tt c nhng g khc, khng thuc phn ni

ti th v ngoi ti th ni trn. Chng hn nh chng ta c s hc, c ti nng, c kin thc, c s hiu bit v mt vn no , v mt phng din no , v mt ngnh ngh no , chng ta c th em ra ch bo, hng dn, truyn dy, gip cho ngi, mt cch bt v li, khng mong cu bo p, khng k l n ngha. Vic ny bt c ai cng c th lm c, khng tn ng xu cc bc, ch cn tm lng v tha, ch cn tm lng "v ngi qun mnh" m thi. i vi hng tu s xut gia hay c s ti gia c hc hiu gio php ca Pht, em ra ging gii cho mi ngi c bit p dng, xy dng cuc sng an lc v hnh phc hin i. Theo ngha ny, php th l iu quan trng hn c. Ti sao vy? Bi v khi chng ta gip ngi v vt cht, nh tin bc, cm go, c th lm cho ngi c qua cn kh khn trong ngn hn, trong mt thi gian no m thi. Khi chng ta gip ngi v tinh thn, nh dy ch, ch dy ngh, hng dn cch sng ng php v sinh chng hn, c th lm cho ngi c qua cn kh khn trong mt thi gian no , thm ch c th gip h sng cn, sng khe mt i ny m thi. Cn nu chng ta c hc hiu gio php ca c Pht, cn gi l Pht Php, em ra ging gii cho mi ngi c bit, p dng trong cuc sng, th c th gip con ngi c an lc v hnh phc ngay hin i, ngay kip ny, cao hn na l gip con ngi c gic ng v gii thot khi vng sanh t lun hi kh au vnh vin mun kip. Bi vy, cho nn c Pht dy hng Pht T ti gia "php cng dng" ch Tng Ni, cc v xut gia yn tm tu hnh, khng phi lo chuyn sinh sng, chuyn tm nghin cu kinh in, ri em ra ging gii cho mi ngi bit, tu hnh theo ng Chnh Php. Php cng dng nh vy l thanh tnh nht, dnh cho cc bc chn tu thc hc, thanh tnh trang nghim. l mt dng khc ca s b th. Tuy nhin, khng phi gio php lun lun cn hn cm go, hoc ngc li. Vic ny chng ta gi l "ty duyn". Trong mt bui c Pht thuyt php, c mt ngi ngho kh n d. c Pht lin bo dn cm cho ngi n trc, ri mi ging php cho nghe sau. Khi nghe xong thi php , ngi ngho kh ng o, chng ngay qu d lu tu hon. Do , ngy nay chng ta c cu: "C thc mi vc c o". Ngha l phi c tm no lng th mi hy vng hiu c o l cao siu. Chng ta khng th em gio php cao siu ra ging dy cho nhng ngi ang i kh, ang cn cm go trc ht. Cng nh khng th em gio php cao siu dy ngay cho ngi s c, mi hc o. Nhu cu ti th gian ca con

ngi i t vt cht n tinh thn, ri sau mi bn n chuyn tm linh xut th gian. th c nhiu ngha rng ri, cao siu hn. 3) V v y th V l khng, y l s, th l cho. V y th l em cho s khng s hi. Hay ni cch khc, v y th l lm sao gip cho con ngi bt s lo lng, s st, s hi, hay phin mun. V y th c ngha l gip ngi qua cn s hi mi th, bt s lo lng mi iu trong tm tr trong cc bin c, trc cc iu him nguy, v cn c ngha l chng ta khng nn gy no phin, khng nn gy bc dc cho bt c ai, khin h c an vui, yn n. Con ngi sng trn th gian ny c rt nhiu iu lo u, s hi hay phin mun. No l s thiu tin, s thiu n, s thiu mc, s bnh hon, s thin tai, s mt cng n vic lm, s mt hnh phc gia nh, s mi th chuyn trn trn i. Nhng ni lo s ln nht ca con ngi, chnh l s cht! T c ch kim, t ngi ngho hn cho n ngi sang trng, t ngi bnh dn cho n ngi hc thc, t ngi tr cho n c gi, t ngi thng dn cho n vua quan hay hng qu tc, t gii phm phu tc t cho n cc bc hin trit thnh nhn, no c ai trnh c ci cht u, mc d con ngi vn tham sinh y t, tc l ham sng s cht! Con ngi thng hay ngh "i cn di", cho nn ch bn tm n chuyn mu sinh, chuyn tranh danh ot li, chuyn u tranh tranh u, chuyn hn thua, th phi, ng sai, phi quy, th chuyn linh tinh lang tang. n khi sp t gi cuc i mi git mnh tnh gic th qu mun mng. Thc ra, con ngi c th cht bt c lc no, bt c cch no, bt c ni no. Cn i vi s s cht, chng ta khuyn ha mi ngi tu hnh, pht tm tm hiu o l v cu o gic ng gii thot. Ti sao vy? Bi v ch c gio php ca c Pht mi c th ch by cho con ngi hiu r rng, tng tn "php v sanh", tc l ch dy ng li tu hnh gic ng v gii thot, khng cn sanh phin no v kh au, khng cn sanh t lun hi na, ch o Pht khng phi ch c cc hnh thc cng kin, l nghi, cu nguyn m thi. Thc hnh hnh v y th cn c ngha l gip chng sanh khc phc t tng s hi, khip nhc yu hn, t ti mc cm, gip chng sanh hiu c iu c Pht gic ng di ci cy b v ging dy khp tam tng kinh in.

iu chnh l: Tt c chng sanh ai ai cng u c Pht Tnh nh nhau, tt c u bnh ng, v tt c chng sanh u s thnh Pht, gii thot mi kh au phin no, nu bit tu tp, thc hnh ng Chnh Php. Trong cc kinh in Pht gio, l bn bc: khai, th, ng, nhp. Ngha l c Pht khai m cnh ca gii thot; ch th cho con ngi thy c, hiu c "php v sanh", l ci "bt sanh dit", l "con ngi chn tht" ca tt c chng ta, ch khng phi ci xc thn gi tm ang c; gip cho con ngi lm sao gic ng c "php v sanh" v cui cng ch dy ng li tu hnh lm sao chng nhp c "php v sanh" . Con ngi s d s cht, bi v con ngi s mt ci thn t i my chc k l gi tm ny, m khng h bit mnh c ci khng h cht, khng h b tiu dit mt, chnh l "con ngi chn tht bt sanh dit" ca tt c chng ta vy. Chng ta bit rng khi th hng mt ti sn hay ca ci, vt cht no, khng nn ch dng cho ring mnh. Chng ta nn b th ra, chia x vi mi ngi, to an vui li ch cho nhng ngi chung quanh v cng to an vui ch li cho chnh chng ta na. Ci g chng ta n, ch c nht thi. Ci g chng ta tch tr, dnh dm, ch c nht i m thi, chc chn chng ta s b li tt c khi ra i. Nhng nhng g chng ta cho ra, nhng g chng ta b th, s tr li vi chng ta, di dng qu bo lnh, s bnh an, s may mn, cn gi l phc bo, gip chng ta c tai qua nn khi. Ni cch khc, ci g chng ta tiu xi, by gi khng cn na. Ci g chng ta mua sm, by gi phi li cho ngi khc, mt khi ra i. Ch c ci g chng ta " cho, b th" l vn cn "thuc v chng ta" khi t gi ci i. chnh l nghip lnh, l phc bo, l qu bo tt, l s may mn, l s bnh yn, l an lc v hnh phc, tt c lun lun theo cng vi chng ta nh hnh vi bng. Danh ngn Ty Phng cng c cu: "If you continually give, you will continually have". Trong Kinh a Tng, phm th mi, khi B Tt a Tng t ch ngi ng dy, chp tay cung knh v bch Pht rng:

 Bch c Th Tn, con xem chng sanh trong nghip o, so snh cng c b th, hiu qu c s nhiu t khc nhau, c ngi c hng phc mt i, c ngi c hng phc mi i, c ngi c hng phc hng trm, ngn i, li lc ln lao. Ti sao nh th, ci xin c Th Tn t bi ging trch cho chng con c bit. c Pht dy tm lc nh sau: Bt c ai gp nhng ngi gi yu, bn cng, hn mt, tn tt, cm ngng, ui m, ngy ic, khng c ton vn, m t tay em b th vi lng t bi, thng xt, dng li mm mng an i h t t, khin cho h c an n, vui v, th c hng phc bo v lng. Tuy nhin, nu lm c nhng vic thin nh th m em hi hng cho khp php gii chng sanh th nhng ngi lm cng c y c hng nhng s vui sng nhim mu hng trm ngn i, nu em cng c y hi hng cho quyn thuc nh mnh, hay mun t mnh hng nhng li ch, th ba i c vui v, lm mt phn th c hng vn phn. Ti sao vy? Bi v nhng ngi lm cng c pht lng i t, i bi, li pht tm rng ln, em "hi hng" cho khp php gii chng sanh, khng c cng c t nhiu, khng dnh ring cho mnh v ngi thn ca mnh, chnh l nhng ngi "dit c lng tham", cho nn c s "gii thot hon ton", cho nn c hng qu "phc bo ln lao" nh vy. Cn ngi no ch pht tm hn hp, em cng c y hi hng cho ngi thn hay cho chnh mnh m thi, th s c hng qu phc bo hn ch hn, ty theo tm lng cn nh hp ca chnh mnh. Trong Kinh Kim Cang, c Pht cng c dy: Nhc b tt php, ng v s tr hnh b th. S v bt tr sc b th, bt tr thanh, hng, v, xc, php, b th. B tt ng nh th b th, bt tr tng. Nhc b tt bt tr tng b th, k phc c bt kh t lng.

Ngha l nu chng ta khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, v khng chp su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php, m thc hnh hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c.

Khng chp bn tng: ng, nhn, chng sanh, th gi, c ngha l: khi thc hnh hnh b th, chng ta khng nn thy c mnh l ngi cho, cu mong c bo p, c cm n, c tn thn; chng ta khng nn thy c ngi no l k nhn s b th , k l chuyn n ngha; chng ta khng nn thy c bao nhiu ngi nhn s b th , khoe khoang, v chng ta cng khng nn thy c vt g, iu g c em cho, khi tic nui v sau, c khi tic ca, i i li! Nu c nh vy, sau khi thc hnh hnh b th, chng ta s an tr c tm ca chng ta. Chng ta s khng bc dc khi gp nhng ngi bi bc, khng bit n, thm ch cn tr mt vi chng ta na. Lng t bi ca chng ta s khng b hn ch, nu khng cn nh l b th bao nhiu tin ca, b th cho bao nhiu ngi, dnh bao nhiu thi gi lm hnh b th . Mun hng phc c tm ca chnh mnh, chng ta pht nguyn tt c chng sanh, m khng thy c chng sanh no c . B th xong ri th thi, ng nh ngh g na. Khi chng ta x b c ht tt c vng nim, cc tp nim, an tr tm, thanh tnh tm, tc l chng ta thc hnh c hnh b th mc cao nht, m t ngi hiu c. Hng phc c tm ca chnh mnh th mau tin n ch gii thot. Cho nn c Pht dy: thc hnh c hnh b th, th phc c khng th ngh, khng th lng c, chnh l ngha vy. Khng chp su trn: sc, thanh, hng, v, xc, php, c ngha l: khi thc hnh hnh b th, chng ta khng chp vo sc tng l tt p hay khng tt p, khng chp vo m thanh d nghe hay kh nghe, khng chp vo mi hng d ngi hay kh ngi, khng chp vo mi v d nm hay kh nm, khng chp vo xc chm d chu hay kh chu, khng chp vo s vic, tng va hay khng va , thch hay khng thch, a hay ght. S d tm ca chng ta thng hay bt an, hay lon ng, bi v chng ta thng hay dnh mc vi su trn. H mt thy bt c sc g th lin khi vng nim ph phn p hay xu, h tai nghe bt c ting g th lin khi vng nim ph phn d nghe hay kh nghe, h mi ngi bt c mi g th lin khi vng nim ph phn d ngi hay kh ngi, h li nm bt c v g th lin khi vng nim ph phn ngon hay d, h thn xc chm bt c vt g th lin khi vng nim ph phn d chu hay kh chu, h nh tng bt c chuyn g th lin khi vng nim ph phn hi lng hay bc bi. C nh th, tm ca chng ta lun lun bt an, lon ng.

Chng ta thc hnh hnh b th vi tt c tm lng rng ri, vi tt c tm lng v ngi qun mnh, vi tt c tm lng t bi, cung knh, khng cu danh, khng cu bo p, khng v hn thua, khng v m hoc lng ngi, khng chn la mn xu em cho, mn tt gi li, tc l khng tr sc; cho ri khng cn nghe li khen, ting cm n, tc l khng tr thanh, v.v.. v ca em b th phi thanh tnh, chn chnh; ngi nhn b th phi c tn trng, bnh ng. chnh l s b th thanh tnh, trong sng, bt ty phn bit nam ph lo u, tu s hay ngi i, ng th v sai bit, ph ng cng dng, ch Pht ch hin thnh, h cp lc o phm, nh vy s em li phc bo v lng, v bin, cho nn c gi l "b th ba la mt". ---o0o--II.- i ng l li ni du dng, Sau b th l i ng. m i, ngt ngo, d nghe, pht xut t lng t bi, thng ngi nh th thng thn, ch khng phi l li ni u mi cht li, li ni hoa m, khch so, ct sao cho p lng ngi nghe. i ng c tc dng em li an vui, bnh yn, thanh thn cho ngi nghe, c tc dng an i v v nhng ngi ang b nhit no, u lo, s st. Sch c cu: Li ni khng mt tin mua. La li m ni cho va lng nhau. Trong cuc sng trn th gian ny, nu mi ngi u nh nm lng cu trn y, th cuc i hnh phc bit l bao nhiu, du c l v thuc nhc u chc l khng bn chy! Trong gia nh, v chng con ci, trn thun di ha, khng c tranh ci, khng c xo xo. Trong x hi, khng c chuyn mt trt t, an ninh v nhng cuc ci v, a n u v n mng c th xy ra. Trong quc gia, ha bnh chc chn c bn vng, lu di.

Chng ta cng bit rng, ngoi danh v li, trn th gian ny con ngi thng hay tranh chp v li ni. Hai ngi ni chuyn vi nhau mt lt m khng bit nhng nhn nhau, tng nhng nhau, th hay a ti tranh ci. Bi vy cho nn, ch T c dy:

Ni cn khc nim chi cng. Ngoi hong bt tranh chi c.

Ngha l: Bn trong chng ta cn lun lun khc ch, khc phc tm nim lng xng, ln xn, chnh l cng phu tu tp ca ngi Pht T. Bn ngoi, chng ta lun lun gi hnh nhn nhn, khng tranh ci, d chuyn ln chuyn nh cng vy, chnh l c ca ca ngi Pht T chng ta vy. Li ni i khi c nhng tc dng khng th lng trc c. C nhng li ni c th em li an vui, hnh phc cho ngi. C nhng li ni c th em li ly tn, v hnh phc ca ngi khc, i khi tan nt hnh phc ca chnh ngi ni na. C nhng li ni lm cho ngi nghe mm mt n ci ti tn, vui v, khe khon. C nhng li ni lm cho ngi nghe ngt xu, hay au u, nhc c, nhi tim, mt ng, hay t ra cng phi i xc du c l! C nhng li ni c th cu ngi, cng c nhng li ni c th hi ngi mt cch d dng. Th d nh li ni ca mt lut s c lng tm c th cu mt b co thot khi ti oan, hoc li ni ca mt nhn chng trc ta, ngay hoc gian, c th lm cho ngi khc phi b t ti. Mt v bc s kho la li ni, khuyn khch, khuyn ln, an i, ng vin tinh thn, c th gip bnh nhn yn tm dng bnh, chng qua cn him ngho, sm c bnh phc; bng nh ngc li, li ni ca v bc s c th lm cho bnh nhn tt th ngay tc th. Cng nh li ni ca cc nh ngoi giao, ca cc s thn, ca cc s gi c th em li ha bnh gia hai nc, hoc lm cho chin tranh lan trn khp mi ni. Nhiu khi li ni ca mt ngi c sc mnh hn c mt s on qun i. Con ngi c th thng yu sc vt nh ch, mo, chim chc chng hn, nhng lm khi khng th chu ng c, nhn c ngi chung quanh, ch v li ni ca ngi . Ti sao vy? Bi v sc vt khng bit ni ting ngi, cho nn khng b mch lng! Ngi i thng ni: hai con g ght nhau v ting gy, hai con ch ght nhau v ting sa. Hai c ca s c bao gi thng nhau! C cu chuyn ca hai con chim nh sau: Mt hm con chim c v sa son dn t sang ni khc. Con chim b cu thy vy bn hi thm: Chng hay ch dn t i u vy? Con chim c v tr li rng: Con ngi ni y c n qu i, c h thy ti ni u, h lin ly nm, ly cy nh. Ti khng chu ni, nh dn qua phng ty, hy vng bn dn chng hin

lnh hn. Con chim b cu bn ni: ch hng xm thn tnh, ti ni thit ch nghe, ch ng gin ti nh. Nu ch khng chu sa ting ku gh rn kh nghe ca ch, th d dn i n u, ch cng b bc i m thi. Bi vy chng ta mi bit ging ni, ting ci c khi gy c cm tnh tt p, cng c khi gy nn c cm, on th gia con ngi vi nhau. Ch cn l mt li ni c khi h hng vic ln. Ch cn l mt li c khi b v ly, thm ch b t ti, ch v ngi nghe khng va tai, cho nn i t co! iu ny cng ty ngi, ty lc v ty cm gic ca ngi nghe na. Sch c cu: "Hy un li by ln trc khi ni", chnh l ngha vy. Trong Kinh Php C, c Pht c dy: D ni hng ngn li v ch, khng bng ch ni mt li ng Chnh Php, c ch li lm cho ngi nghe c an tnh.

nhng x c nhiu sc dn khc nhau cng chung sng. Ngi ta c th khng hiu ngi khc ni g, v bt ng ngn ng, nhng ngi ta c th on c ngi khc mun ni g qua sc mt v ging ni. Cho nn sc mt v ging ni ca chng ta cng ng mt vai tr quan trng qua ngn ng, trong cc cuc giao thip, tip xc hng ngy. Mt ging ni m , l , ngt ngo, t tn, d thu phc lng ngi, hn l ging ni m m, chanh chua kh cht, the th kh nghe. Li ni t ha, thn mt, thnh tht, ngay thng, r rng, sng sut, rt d cm ha lng ngi, c th hng dn ngi vo chnh o. Sch c cu: "Nht ngn k xut, t m nan truy". Ngha l mt li ni ra, bn nga khng th ui theo kp. C nhng li ni nh ta lng hng, c nhng li ni nng ta ni non. C nhng ngi ni ra th tt c mi ngi u tin tng, nghe theo. C nhng ngi ni ra th khng mt ai tin tng, nghe theo c. Trong Kinh Hoa Nghim, c Pht c dy: Khng nn ni li v ngha. Phi gi gn li ni. Li ni phi chn tht, ng lc, hp Chnh Php,

ch li cho mnh cho ngi.

Sa i c li ni, sa i c ging ni, sa i c cch ni, tc l chng ta i c tm tnh, gim bt khu nghip, rt nhiu ri vy. Thc hnh c "i ng" l chng ta tng trng tm t bi ca chnh mnh. Thc hnh c "i ng" l chng ta dp c tm sn hn, tm ganh ght, tm k, tm ganh t, tm him khch, tm tt , tm hn thua. Thc hnh c "i ng" l chng ta tu tp theo hnh nguyn i t i bi ca c Qun Th m B Tt, tm thinh cu kh chng sanh. Chng sanh au kh v nhng li ni ca nhau. Thc hnh c "i ng" l em li an lc v hnh phc cho mi ngi chung quanh, em nc cam l trong bnh thanh tnh ca c Qun Th m B Tt, ri vo nhng tm hn ang nhit no, rt vo tai nhng ngi ang ang phin mun nhng m thanh du dng, m i, c cng nng chuyn ha tm hn nhng con ngi ang kh no, thnh tm hn an vui, t ti. Ni cch khc, ngi khng c lng t bi bc i, khng th no c "i ng" c. Thc hnh c "i ng" nh vy tc l chng ta ang tin trn ng gii thot. *** III.- Sau i ng l li hnh. Li hnh l hnh ng c ch li cho ngi. Nu con ngi c li ni d nghe ngt ngo, c v t bi bc i, nhng hnh ng khng tt, li- mnh-hi-ngi, th nhng li ni trn ch l th "ming th ni ting nam m, bng th cha c mt b dao gm", hoc l "nng thuyt bt nng hnh", tc l ni c m chng lm c, m thi, khng hn khng km. C nhn c dy: Nhng g mnh khng mun ngi khc lm cho mnh, th mnh ng lm cho ngi khc.

Ngha l mnh mun ngi khc hnh ng nh th no c ch li cho mnh, th mnh phi nn hnh ng c ch li cho ngi nh vy. Th no l hnh ng c ch li cho ngi? l hnh ng theo ng li c Pht dy trong cc kinh in. Th d nh chng ta khuyn ngi lm lnh lnh d, tng kinh nim Pht v chng ta cng hnh ng ng y nh

li ni ca chng ta vy. Khi no li ni v hnh ng ca con ngi nht nh, tng ng, khng khc, th ngi c cng phu tu tp kh ri, trong kinh in gi l "ngn hnh tng ng". Sch c cu: ng nghe nhng g ngi ta ni. Hy nhn nhng g ngi ta lm.

Ch khi no li ni ca chng ta i i vi hnh ng c ch li cho ngi v mi phng din th gian v xut th gian nh trn, th chng ta mi nhip phc c lng ngi m thi, ch ni l thuyt sung, chng em ch li thit thc g c. Thin hu tri thc l ngi bn hin, c hc hiu gio php, v bit khuyn bn mnh hnh ng ng nh li c Pht dy, ch khng phi hnh ng theo nhng li ni sai tri, xng by, phi php. Li hnh trong cng vic hng ngy l hnh ng trc tip em li ch li cho chng sanh v vt cht v tinh thn. Nhng li hnh trong vic tu hnh l hnh ng gip ngi tin tu, trn ng hc hiu gio php, p dng trong cuc sng hng ngy, cho n khi t c gic ng v gii thot. Ni cch khc, li hnh c ngha l chng ta c th hnh ng ch li cho chng sanh, ngay trong hin ti, v vt cht cng nh tinh thn, v hnh ng ch li cho chng sanh, trong tng lai gn, trong kip ny, v tng lai xa, nhiu kip v sau, qua hnh ng khuyn tu gii thot. *** IV.- cui cng l ng s. ng s c ngha l cng lm chung vic vi ngi, gip ngi v cm ha ngi theo l phi, theo chnh o. Th d nh mun dy ngi bit bi, chng ta phi xung nc cng vi h, mi c th ch dy mt cch d dng, nhanh chng v hu hiu c. Chng ta khng th ng trn b qu tay, qu chn, la ht, go tht m c kt qu nh c u. Cng nh nhng v ch huy xut thn t hng binh s, nhng ch nhn, cai th xut thn t gii cng nhn, thng thu hiu tm t, tnh cm, nguyn vng, cm ngh, tm l, yu cu, i hi ca cp di, cho nn d dng thnh cng trong ngh thut lnh o hn, kt qu thng l kh quan hn, tt p hn.

Ch T ngy xa v mun hng ngi bn cng trong x hi, cc Ngi cng phi ha mnh sng chung cuc sng cc kh vi h, mi c th gio ha h c. Cho nn, nhng v tu s xut gia t lc cn tm b, hay khi cn l ng nam, ng n, th rt ng trn qu v c cng phu tu tp di lu hn, nhiu nm thng hn, nhng cc v xut gia sau khi tri qua na i ngi vi cuc sng ti gia, th c th hiu c tm l ca ngi Pht T ti gia hn, cho nn d cm thng hn, c th d dng hnh o hn, d dng hong php li sanh hn. Nhng iu ny ch l tng i, cn ty ngi, ty hon cnh, ty s hc v hiu gio php, ty cn c, ty kh nng ging dy v tip thu gio php, tm li l "ty duyn" m thi, "khng c g c nh c". Trong kinh in, c Pht dy "qun cc php v ng", chnh l ngha vy. *** Tm li, t nhip php l mt php mn rt c th, rt thc t, rt cn thit, rt d p dng, ng vi mi hon cnh, ng vi mi ni, mi thi, mi la tui, mi trnh , hon ton v mc ch hong php li sanh. l nn tng ca cc nghip lnh, nghip thin, gip con ngi sng trong chnh o, dp b c tam c: tham lam, sn hn, si m. Nhng ngi mun c cuc sng thc s an lc v hnh phc hin i phi lun lun qun t nhip php mt cc tng tn, su sc v lun lun p dng t nhip php trong cuc sng hng ngy, chc chn cuc i ny s gim bt nhiu kh au v phin no. Php mn ny, ni chung, mi ngi ai ai cng c th thc hnh c, nhng mun thc hnh cho n mc cao thm rt ro, trong kinh sch gi l ba la mt, th chng ta phi pht tm b kin c, dng mnh, bt thoi chuyn, tc l pht tm lng ca cc bc B Tt v i B Tt vy. ---o0o--HT