Giao Trinh PPDH Tin Hoc - Duc Long (20081120)

Copyright by Duc-Long, Le - 2007
1

Thng 9/ 2007
TRN VN HO L C LONG
BN IN TH
Copyright by Duc-Long, Le 2007

2

LI TA
T nm hc 2006-2007 mn Tin hc c a vo chng trnh chun
ca bc Trung hc ph thng, do vic o to gio vin dy mn Tin hc
ph thng tr thnh mt nhu cu cp thit.

Tuy nhin cho n nay ti liu gip cho thy v tr cc trng S phm
cng nh gio vin ph thng tham kho v phng php dy hc mn Tin
hc cn qu thiu.

Chnh v vy, da trn kinh nghim ging dy hc phn Phng php dy
hc mn Tin hc trng HSP Tp. H Ch Minh, kt hp vi kinh nghim
ging dy mn Tin hc trng ph thng mt s nm, chng ti bin son
tp sch ny vi hi vng cung cp nhng kin thc cn thit, b ch cho vic
ging dy Tin h ca cc thy c gio tng lai, ng thi l mt ti liu tham
kho cho cc thy c gio ang trc tip ging dy mn Tin hc trng ph
thng.

Cun sch bao gm 5 chng, trng tm l chng 3 v chng 4 trnh by
v phng php dy hc mn Tin hc v mt s k thut dy hc b mn. Ni
dung cun sch cung cp y cc kin thc cho hc phn Phng php dy
hc mn Tin hc ca sinh vin chuyn ngnh S Phm Tin hc, cc ch dn
u c cc v d minh ho.

Ngoi ra, cun sch cn c 3 ph lc, trong ph lc A v B l hai gio n
ngh ca hai nhm hc vin S phm v ph lc C l d kin mt bn k
hoch ging dy mn Tin hc lp 10 (c tng cng thm 1 tit t chn)
bn c tham kho.

V thi gian bin son c hn nn chc chn khng trnh khi nhng sai st,
rt mong nhn c nhiu kin ng gp ca bn c gn xa.

CC TC GI


3

Li cm t
Chng ti xin by t lng bit n chn thnh v s ng vin v
gip tinh thn ln vt cht ca Ban ch nhim, cc Thy C,
qu bn b, ng nghip trong v ngoi Khoa Ton Tin hc,
trng i Hc S Phm Tp. H Ch Minh h tr chng ti
hon thnh tp sch ny.

Chng ti cng gi li cm n n tc gi nhng ti liu tham
kho m gio trnh c trch dn v tham kho.


4

Mc lc
Chng 1. M u .......................................................................................................................... 6
i cng v phng php dy hc b mn............................................................................ 6
Khi nim phng php dy hc (PPDH) b mn.................................................................. 6
H thng dy hc .................................................................................................................... 8
Nhng thnh t c bn ca phng php dy hc b mn ................................................... 11
Nhim v ca mn phng php dy hc tin hc ................................................................. 25
Nhim v khoa hc (nh mt ngnh khoa hc) ..................................................................... 25
Nhim v mn PPDH tin hc (nh mt mn nghip v) ....................................................... 26
Phn thc hnh ............................................................................................................................. 27
Chng 2. Tin hc trong nh trng ph thng ........................................................................ 28
Ni dung mn tin hc ............................................................................................................... 28
Cung cp nhng khi nim c bn v thng tin .................................................................... 28
Gp phn pht trin t duy thut ton .................................................................................. 33
Rn luyn kh nng phn tch v k nng lp trnh ............................................................... 35
Dy hc h iu hnh (HH) v mt s ng dng, tin ch khc ......................................... 41
Cung cp kin thc c bn v c s d liu (CSDL) v h qun tr CSDL (DBMS) ............ 52
Chng trnh mn tin hc trong trng ph thng .............................................................. 54
Vai tr, v tr, ngha ca mn hc ....................................................................................... 54
Mc tiu mn hc .................................................................................................................. 54
Mc tiu dy hc mn Tin hc bc hc ph thng v cp trung hc ph thng .......... 55
Chng trnh tin hc trong trng THPT ............................................................................. 55
Phn thc hnh ............................................................................................................................. 67
Chng 3. Phng php dy hc mn Tin hc .......................................................................... 68
Nhng vn chung ................................................................................................................ 68
Khi nim v phng php dy hc (PPDH) ........................................................................ 68
Nhng chc nng iu hnh ca qu trnh dy hc .............................................................. 70
Hin trng ca vic dy v hc Tin hc nc ta ................................................................ 75
Cc c trng tng qut ca dy hc mn Tin ..................................................................... 76
Phn loi cc phng php dy hc b mn ........................................................................ 77
Dy hc truyn thng v dy hc tch cc ............................................................................. 78
Phng php dy hc (PPDH) truyn thng ........................................................................ 79
Phng php dy hc (PPDH) tch cc ................................................................................ 80
Mt s kiu dy hc ............................................................................................................... 80
Cc phng php dy hc truyn thng ................................................................................ 85
Nhm cc phng php dng li .......................................................................................... 85
Nhm cc phng php trc quan ...................................................................................... 103
Nhm cc phng php thc hnh...................................................................................... 105
S la chn phng php dy hc b mn ......................................................................... 107
Cc phng php dy hc tch cc ....................................................................................... 108
Bn cht ca phng php dy hc tch cc ...................................................................... 111
Nhng c trng ca phng php dy hc tch cc ......................................................... 111

5
iu kin p dng phng php dy hc tch cc ......................................................... 112
Mt s phng php dy hc tch cc ................................................................................ 113
Phn thc hnh ........................................................................................................................... 127
Chng 4. Mt s k thut dy hc b mn Tin ....................................................................... 128
Cc loi bi dy ca mn Tin hc ......................................................................................... 128
Nhn dng cc loi bi dy ................................................................................................. 128
Bi dy l thuyt/kin thc ................................................................................................... 128
Bi dy thc hnh/k nng................................................................................................... 130
Xy dng bi ging - H s bi dy ...................................................................................... 132
H s chuyn mn ca gio vin ......................................................................................... 132
Nhng ni dung cn chun b cho mt bi dy ................................................................... 133
Thit k bi dy - H s bi dy (HSBD) ............................................................................ 133
Hnh thc chung ca mt gio n/bi ging ....................................................................... 139
K thut m u mt bi dy ............................................................................................... 141
Dy hc khi nim, nguyn l ................................................................................................ 143
Dy hc khi nim ............................................................................................................... 143
Dy hc nguyn l ................................................................................................................ 144
Dy hc thc hnh ................................................................................................................. 145
Cc ni dung lin quan khi dy k nng vn dng .............................................................. 145
Trnh t dy k nng vn dng ............................................................................................ 146
Kim tra v nh gi kt qu hc tp .................................................................................. 146
Mc ch ca kim tra, nh gi mn hc .......................................................................... 146
Nhng nh hng i mi nh gi .................................................................................. 147
Ni dung phng php kim tra nh gi mn hc ......................................................... 151
Cc hnh thc kim tra nh gi ......................................................................................... 152
Trc nghim t lun v trc nghim khch quan ................................................................ 154
Khung nh gi ................................................................................................................... 157
Mt s kim tra minh ho ............................................................................................... 160
T chc v qun l hot ng nhm ..................................................................................... 169
Mc ch ca hot ng nhm trong dy hc ..................................................................... 169
Qun l hot ng nhm ...................................................................................................... 170
Quy trnh qun l hot ng nhm ...................................................................................... 171
Phn thc hnh ........................................................................................................................... 172
Chng 5. Tch hp cng ngh trong dy hc.......................................................................... 173
Khi qut v vic s dng PTDH v TBDH ........................................................................ 173
M u ................................................................................................................................ 173
Phng tin dy hc v thit b dy hc mn Tin hc ........................................................ 175
Tch hp cng ngh trong dy hc ...................................................................................... 176
S lc v k nng giao tip c bn ...................................................................................... 179
Hng dn s dng bng phn trong dy hc .................................................................... 181
Phn thc hnh ........................................................................................................................... 182
Ph lc. ........................................................................................................................................ 183


6

C Ch h n ng g 1 1. .
M M u u
i i c c n ng g v v p ph h n ng g p ph h p p d d y y h h c c b b m m n n
Khi nim phng php dy hc (PPDH) b mn
PPDH b mn v gio dc hc
Phng php dy hc (PPDH) b mn l mt b phn ca gio dc hc.
Gio dc hc nghin cu qu trnh gio dc, nhng quy lut ca qu trnh ny.
Nhng quy lut phn nh nhng mi lin h bn cht, tt yu, ph bin trong
qu trnh gio dc nh quy lut thng nht bin chng gia dy v hc, quy lut
v tnh quy nh x hi i vi qu trnh dy hc, quy lut thng nht bin chng
gia ni dung v phng php dy hc

Trong khi , PPDH b mn nghin cu mt b phn ca qu trnh ny, l
phng php dy hc mt b mn c th bao gm: truyn th kin thc, rn
luyn k nng, pht trin t duy cho n vic hnh thnh th gii quan, nhn
sinh quan, phm cht, o c, thm m. Ring i vi b mn Tin hc, vic
gio dc phm cht, o c ht sc quan trng, v nh ta thy Tin hc c mt
phm vi nh hng ton cu, nn mt ngi hc Tin hc m o c km c th
tr thnh mt Tin tc c kh nng ph hoi rt ln.

Gio dc hc PPDH b mn Nghin cu qu trnh dy hc
Dy ca Thy
Hc ca Tr
Ni dung dy hc
H THNG DY HC

7
Nhng nhim v c bn ca qu trnh dy hc b mn
Xut pht t mc tiu ca gio dc ph thng v mc tiu c th ca tng b
mn, c th nu ln mt s nhim v c bn ca qu trnh dy hc b mn nh
sau:

(i) Truyn th tri thc, k nng ca b mn v k nng vn dng vo thc
tin.
Nhng tri thc ny bao gm: cc khi nim/nguyn l, cc s kin, cc quan h,
cc quy trnh/thao tc, cc phng php suy lun,
Nhng k nng bao gm: cc k nng vn dng tri thc trong ni b b mn, cc
k nng vn dng tri thc ca b mn vo cc mn hc khc (chng hn vn dng
thut ton trong Tin hc gii cc bi ton trong Ton hc, Vt l, ), k nng
vn dng tri thc ca b mn trong i sng.

(ii) Pht trin nng lc tr tu, t duy
Bt k b mn no cng cn gip hc sinh pht trin nng lc tr tu, t duy da
trn c im ca b mn mnh. Nhng nng lc ny bao gm: t duy tru tng
v tr tng tng khng gian, t duy logic, t duy bin chng, cc thao tc t
duy nh phn tch, tng hp, so snh, khi qut, , cc phm cht t duy nh
linh hot, c lp, sng to.

(iii) Gio dc t tng, phm cht o c v thm m
Mi b mn cn gp phn gio dc hc sinh t tng cu tin, lnh mnh, thc
c gng khng ngng, cc phm cht ca ngi lao ng tin tin nh lm vic c
mc ch, k hoch, phng php, c k lut, tit kim, sng to. ng thi cn
phi gio dc cho hc sinh thc tn trng cng ng, tn trng li ch chung v
cc gi tr x hi.
Cc dng hot ng ca qu trnh dy hc
Hc tp l mt qu trnh x l thng tin. Cc hot ng ca qu trnh dy hc
phi nhm lm cho vic x l thng tin c thc hin c hiu qu nht.
- Cc hot ng ca Thy bao gm: thuyt trnh ( mc ph thng l ging
gii, trnh by; mc i hc l nu kin ca Thy, nghin cu ca Thy),
nu vn , gi dn dt, s dng cng c dy hc, t chc cc nhm hc tp,
pht vn, n tp, kim tra, nh gi.

- Cc hot ng ca Tr bao gm: lng nghe Thy ging, ghi chp, tho lun,
pht biu, trnh by kin ca nhm, lm bi ti lp v nh, thc hnh th
nghim, tham quan.

8
Mc tiu chnh ca qu trnh dy hc l hc sinh ch ng nm bt v lm ch
thng tin, v vy trong tng b mn v tng ni dung phi tm ra nhng hot ng
thch hp. l c mt ngh thut trong qu trnh dy hc.

H thng dy hc
Hot ng dy hc din ra trong mt h
thng dy hc, bao gm:
Thy (gio vin), Tr (hc sinh), Tri
Thc v Mi Trng

Tri thc
Mc tiu ca qu trnh dy hc l hc sinh lm ch c tri thc. Tt nhin tri
thc phi c bin i t tri thc khoa hc n tri thc chng trnh ri n tri
thc dy hc hc sinh nm vng. y l qu trnh chuyn ho s phm.
-Tri thc khoa hc: nhng tri thc cn thit trang b cho hc sinh tng la tui.
Chng hn i vi mn Tin hc, l cc tri thc v Tin hc v my tnh in t,
h iu hnh, son tho vn bn, bng tnh in t, gii thut v lp trnh, mng
my tnh v Internet, ...
-Tri thc chng trnh: nhng tri thc khoa hc c sng lc tr thnh nhng
tri thc ph hp vi tm sinh l la tui ca hc sinh cng nh yu cu ca tng
cp hc, c quy nh trong chng trnh hc ca tng cp hc, khi hc, c
th hin trong sch gio khoa.
-Tri thc dy hc: l tri thc chng trnh c th hin trong mi lp hc vi
nhng i tng c th. Ngi thy phi t chc li tri thc trong chng trnh
(sch gio khoa) bin thnh tri thc dy hc tu theo kh nng s phm ca thy
chuyn giao cho hc sinh mt cch hiu qu nht.
Thy
Trong qu trnh dy hc, thy gio ng vai tr ch ng, dn dt, trc ht lm
cho vic dy v hc tun th cc nguyn tc dy hc sau y:
- m bo s thng nht hi ho gia tnh khoa hc v tnh s phm.
- m bo s thng nht gia ci c th v ci tru tng.
- m bo s thng nht gia ng lot v phn ho.
- m bo s thng nht gia tnh va sc v yu cu pht trin.
- m bo s thng nht gia hot ng iu khin ca Thy v hot ng
hc tp ca Tr.
Tr Thy
Tri thc
Mi trng
H thng dy hc

9
Ngi thy phi thy c cc mu thun trong qu trnh dy hc tm cch
thc hin ng thi mt s yu cu khc nhau. V d, m bo tnh khoa hc
th thng phi trnh by vn mt cch chnh xc, nhng nh vy th kh, tru
tng; trong khi i vi tnh s phm th cn m bo trnh by vn d hiu,
d nh, dn n vic Thy phi tm nhng k h lch lm sao cho hc sinh
d dng tip thu nh tm cc khi nim, v d gn ging hoc tng t vi khi
nim cn dy truyn t cho hc sinh
Tm li, gio vin phi l ngi to thun li ti a cho vic hc ca tr.
Tr
Trc y thng c xu hng cho rng nu vai tr ca Thy l ch ng, th vai
tr ca hc sinh l th ng tip thu kin thc (dn n vic Thy ging, Tr ghi).
Tuy nhin, quan nim t ra li thi, t c hiu qu cao trong hc tp,
hc sinh cng phi c vai tr ch ng, vai tr trung tm. Mun vy, thy gio
phi t chc nhng hot ng trong lp hc pht huy vai tr ch ng ca hc
sinh (lc ny vai tr ca Thy l g? nh vy khng cn n Thy na phi
khng? - cu hi t ra cho thy vn khng th loi b vai tr ca Thy trong
qu trnh dy hc). Lut gio dc (12/1998) ca Vit Nam trc y cng quy
nh phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, sng to ca hc sinh, bi
dng phng php t hc, rn luyn k nng vn dng kin thc vo thc tin,
tc ng n tnh cm, em li nim vui, hng th hc tp cho hc sinh.
Ni tm li, trong h thng dy hc Tr phi hng ti vic hc tp ch ng,
chng li thi quen hc tp th ng.
Ring i vi trng THPT, cn ch n cc c im pht trin tr tu ca
hc sinh THPT sau:
- Tnh ch ng trong qu trnh nhn thc pht trin.
- Tri gic c mc ch t mc kh cao.
- Ghi nh c ch nh gi vai tr ch o.
- T duy l lun tru tng, c lp v pht trin kh.
- c c ph phn trc cc s kin.
- thc i vi hc tp r hn cp di.
- Hng th i vi cc mn hc phn ho.
- Bc u hnh thnh khuynh hng ngh nghip.
- i vi hc sinh Vit Nam: cha c thi quen lm vic theo nhm.
V vy, Thy phi chn phng php dy hc ph hp (vi tm sinh l la tui,
vi mi trng hc ca hc sinh, vi trnh hc sinh), pht huy c tnh tch
cc ca hc sinh nh: hng dn v cho hc sinh tho lun nhm, bo co theo
nhm; t tm kim thng tin v nghin cu ti liu; tham gia hc tp theo hng
gii quyt vn , hc tp theo d n;

10
Mi trng
S hiu bit h thng dy hc v c bit l hiu bit vic hc ca hc sinh i
hi phi b sung vo yu t mi trng. Mi trng l h thng i mt vi ngi
hc, nhng i tng m hc sinh tip xc nhm i ti vic lm ch kin thc.
Mi trng khng ch n thun l iu kin vt cht, mi trng hc tp, nh
hng khch quan bn ngoi, m cn l cc tnh hung c vn cn gii quyt
do Thy t ra, cc tnh hung thc t lin quan n cng vic, i sng hng
ngy m hc sinh phi i mt gii quyt, ...
Khi hc sinh lm vic vi nhng i tng trong mi trng c th xy ra hai
trng hp:
- Nu hc sinh c th p dng kin thc sn c vo nhng i tng mi gii
quyt vn th l s ng ho tri thc.
V d sau khi hc xong bi T chc r nhnh (chng trnh lp 11), cho mt
yu cu nh sau: vit chng trnh Pascal tm s ln nht (max) ca 3 s
nguyn a, b, c nhp vo t bn phm.
Bi ton ny c th s dng cu trc r nhnh n ( if) gii quyt.
Gi s yu cu vit chng trnh tm s ln nht (max) ca 4 s nguyn a, b, c,
d nhp vo t bn phm, th vi bi ton ny hc sinh ch cn p dng kin thc
c v lm tng t nh bi trn.
- Nu nhng i tng mi tc ng tr li ch th buc h phi iu chnh kin
thc ca mnh (do khng th p dng kin thc sn c) gii quyt vn ny
sinh th l s iu tit tri thc.
Cng vi bi ton trn nhng tng qut ho tm s ln nht (max) ca n s
nguyn nhp t bn phm th vi cu trc r nhnh khng gii quyt bi
ton, hc sinh phi bit thm v cu trc lp, dn n phi c s iu tit tri thc.

Vic ng ha v iu tit tri thc ca hc sinh gii quyt vn c gi
chung l s thch nghi vi mi trng.

Nu kin thc c khng cn p ng c yu cu trc mt tnh hung, ta ni l
c s mt cn bng. Khi ch th iu chnh mt kin thc c, hnh thnh mt
kin thc mi v gii quyt c vn , ta ni ch th lp li s cn bng.
Mt khc, t s thch nghi ca ngi hc vi mi trng, ngi hc c th hiu
hn v kin thc thng qua vic dng n gii quyt cc yu cu trong
nhng tnh hung thch hp nht nh. y cng chnh l nhng khi nim c s
ca phng php dy hc theo tnh hung (mt trong nhng phng php dy
hc tch cc s bn phn sau).

Trong , tnh hung hc tp l tng l tnh hung m Thy xut sao cho Tr
t hnh thnh hoc iu chnh nhng kin thc ca h p ng nhng nhu cu

11
ca mi trng (truyn t kin thc mt cch gin tip) ch khng phi do ch
quan, mun ca ngi dy (truyn t kin thc trc tip n hc sinh). Vic
lm ny chnh l s y thc m ngi dy tm cch hc sinh hc, khng l
dy (mc tiu dy), kin thc cn truyn t n hc sinh hon ton c gi
ra v hnh thnh do tnh hung t ra m ngi Thy ng bn ngoi t chc v
hng dn.
Nhng thnh t c bn ca phng php dy hc b mn
Quan im c bn ca phng php dy hc l khai thc c nhng hot ng
tim tng trong ni dung bi hc t c mc ch dy hc (th hin qua mi
lin h hu c gia mc ch, ni dung v phng php dy hc). Nh vy, qu
trnh dy hc l mt qu trnh iu khin cc hot ng v giao lu ca hc
sinh nhm thc hin mc tiu dy hc.

Bn cht ca vic hc tp l mt qu trnh x l thng tin.

Qu trnh dy hc
Qu trnh iu khin cc hot ng v giao lu ca hc sinh
Hot ng 1 Hot ng 2 Hot ng 3 Hot ng n
a thng tin
ra
Ghi nh
thng tin
a thng tin
vo
Bin i
thng tin
iu phi
thng tin
...
TR
Thc hin
THY
T chc, hng dn,
to iu kin

Cc thnh t c bn ca phng php dy hc b mn l:

Hot ng v hot ng thnh phn
ng c
Tri thc v tri thc phng php
S phn bc hot ng


12
Nhng hot ng trong lp hc
Qu trnh dy hc c th hin bng nhng hot ng ca Thy v Tr.
nhng hot ng ny t hiu qu cao, gio vin cn hnh dung mt tit hc nh
mt kch bn chi tit, mi phn cnh th hin cc ni dung ging c kin trc
di dng cc hot ng v hot ng thnh phn.
xy dng v t chc cc hot ng trong lp hc cn phi:
Pht hin nhng hot ng tng thch vi ni dung
Xut pht t mt ni dung dy hc (tri thc chng trnh), trc ht cn pht hin
nhng hot ng tng thch vi n, thng qua cc v d minh ho, dn chng
thc tin gn lin vi hc sinh. Cc hot ng ny s gp phn em li kt qu l
gip hc sinh lnh hi kin thc hoc vn dng c ni dung mun truyn t.
V d: ging dy ni dung khi nim v h iu hnh OS (Tin 10)
Gi cho hc sinh suy ngh v tr li: Thy v Tr (ni ring), mi ngi trong
x hi VN giao tip vi nhau thng qua ci g ?

t vn : Vy i vi my tnh th sao ?

Trong vic pht hin nhng hot ng tng thch vi ni dung, cn xem xt
nhng dng hot ng khc nhau nh:

Nhn dng v th hin: l hai dng hot ng theo chiu hng tri ngc
nhau
-Nhn dng mt khi nim: l pht hin xem mt i tng cho trc c
cc c trng ca khi nim hay khng ?
V d: Trong Excel hc bi S dng Hm, gio vin a ra cng thc:
= IF (E3 >= 5, u, Hng)
Yu cu hc sinh nhn dng c php ca hm IF, cng dng ca hm
IF (vit c php, v lu )
Thy Tr
Giao tip bng g ?
NGN NG (TING VIT)
User

O.S
(H iu hnh)

13
-Th hin mt khi nim: l to mt i tng c cc c trng ca khi
nim
V d: Trong Excel hc v khi nim a ch tuyt i, a ch tng i,
gio vin a ra mt bng tnh

Cu hi t ra i vi hc sinh: Vy cc em quan st v tm thy im
khc nhau gia cc cng thc trong 2 bng tnh trn, th no l a ch
tng i, a ch tuyt i, lm sao to a ch tuyt i ?
Ta thy a ch tng i A1 v a ch tuyt i $A$1, vy c th vit
nh th ny c khng $A1 hay A$1 ?

-Nhn dng mt quy trnh: l pht hin xem mt dy tnh hung, thao tc
c ph hp vi mt quy trnh bit hay khng ?
V d: Cho hc sinh xem trnh t sao chp khi vn bn qua cc thao tc
sau:

A CH TNG I
-D liu ti cc nh sau : A1=5,
B1=4, A2=5, B2=10
-Cng thc ti C1 l : =A1+B1
=> Kt qu l 9
-Khi sao chp cng thc ca C1
vo C2 th cng thc ti ny l:
=A2+B2
v kt qu l 15

A CH TUYT I
-d liu ti cc nh sau : A1=5, B1=4,
A2=5, B2=10
-Cng thc ti C1 l : =$A$1+$B$1
=> Kt qu l 9
-Khi sao chp cng thc ca C1 vo
C2 th cng thc ti ny l:
=$A$1+$B$1
v kt qu l 9
-Chn khi vn bn.
-Edit, Cut
-Di chuyn im chn n v tr mong
mun.
-Edit, Paste
Bn hy th xem c quy trnh
no tng t nh trnh t thao
tc bit (thao tc Copy
chc nng Edit).
Pht trin: Tm tt cc thao tc chnh sa,
cp nht cho ni dung vn bn trong chc
nng Edit trn thanh thc n ca Word.

14
-Th hin mt quy trnh: l to mt lot tnh hung ph hp vi cc bc
ca mt phng php bit

V d: Hc sinh c trnh by khi nim v bi ton, thut ton, bit
cc cch biu din thut ton bng s v ngn ng t nhin (lit k).

Nhng hot ng tr tu ph bin trong b mn: l nhng hot ng
nh lt ngc vn , phn chia trng hp, m hnh ho v th hin, tm
on/ th sai,

V d nh trnh by nguyn l thit k my tnh Von Neumann chng
trnh v d liu my tnh x l c lu tr trong b nh (m hnh ho v
th hin).

Pht biu nguyn l di dng m hnh nh sau:

Bc 1: i 2.
Bc 2: If n mod i <> 0 th chuyn sang
bc 3.
Else chuyn sang bc 4.
Bc 3: i i + 1. Tr v bc 2.
Bc 4: If i = n th xut tbo kt qu 1.
Else xut tbo kt qu 2.
Gii thut ny ph hp vi
quy trnh gii bi ton no?
kt qu 1, kt qu 2 s tng
ng vi thng bo g ?
D liu vo
Chng trnh
CPU
M lnh 1 0
M lnh 2 1
M lnh 3 2
...
Lnh:
a ch lnh
M lnh
a ch lin quan
nh
RAM
a ch nh
1 word

15
V d nh khi trnh by tng ca bi ton kim tra tnh nguyn t ca
mt s nguyn dng, ta s dng cy iu kin phn chia trng hp:

(Lu , gi tr i l s nguyn bt k nm trong khong t 2 n N-1)

T nhng phn tch cy iu kin, hc sinh c th hiu d dng hn v
thut ton kim tra tnh nguyn t ca s nguyn dng N. (Tin 10)
Nhng hot ng tr tu chung: trong hc tp b mn, hc sinh cn phi
tin hnh nhng hot ng tr tu nh: phn tch, tng hp, so snh, tng
t ho, tru tng ho, h thng ho, khi qut ho, c gi l hot
ng tr tu chung.
V d nh trong bi nh dng vn bn cho hc sinh quan st sau phn tch
v nhn xt hai mu vn bn bn di.
Sau tho lun v tr li cu hi: nh dng vn bn lm g? (Tin 10)
C nhng loi nh dng vn bn no? K tn?

Vn bn th cha nh dng Vn bn qua nh dng
N
1 : N khng l s nguyn t Kt thc
1<N<4 : N l s nguyn t Kt thc
N>=4 :
N khng l s nguyn t : Tm thy ie[2..(N-1)] Kt thc
N l s nguyn t : Khng tm thy ie[2..(N-1)], i=N Kt thc
S nguyn t :
nh ngha: Mt s nguyn dng N l s nguyn t nu n ch c
ng hai c l 1 v chnh n
Cc tnh cht:
- Nu N = 1 N khng l s nguyn t
- Nu 1 < N < 4 N l s nguyn t
tng gii quyt:

16
Nhng hot ng ngn ng: c tin hnh khi hc sinh c yu cu
pht biu, gii thch, trnh by phng php, quy trnh (ch n cch th
hin, trnh by nh ging ni, phong cch, hnh thc, .. v s chun b v
ni dung trnh by).
V d nh yu cu hc sinh trnh by cc bc gii mt bi ton trn my
tnh (Tin 10); yu cu hc sinh phi thc hin bi tp lp trnh (Tin 11) theo
cc bc: xc nh bi ton, phn tch bi ton, thit k chng trnh, v ci
t; trnh by, bo co kt qu nghin cu ca nhm v mt ch ;
Phn tch mt hot ng thnh nhng hot ng thnh phn
Nhng hot ng dy hc khc nhau thng lin quan mt thit vi nhau, c khi
xut hin an kt nhau hoc lng vo nhau, vic phn tch c mt hot ng
thnh nhng hot ng thnh phn l gio vin bit c cch tin hnh hot
ng ton b, nh c th va quan tm rn luyn cho hc sinh hot ng ton
b, va ch cho hc sinh tp luyn tch ring nhng hot ng thnh phn kh
hoc quan trng khi cn thit.
Vic phn tch mt hot ng thnh nhng hot ng thnh phn tng t nh
trong thc t thng lm l mt vn /bi ton phc tp thng phi c phn
tch thnh nhiu bi ton con n gin hn gii quyt.
Chng hn nu hc sinh gp kh khn khi tin hnh gii quyt mt bi ton trn
my tnh; khng bit cch no xy dng gii thut ca chng trnh. Lc , c
th tch ring mt thnh phn ca bi ton v kht qut ho cho hc sinh gii
quyt thnh phn ny vi cu hi gi : tnh hung bi ton ny ph hp vi u
vo, u ra ca bi ton no ? im tng t ca bi ton ny so vi bi ton
bit ? quy tc x l hoc tng gii quyt bi ton l g ?

V d: M rng bi ton kim tra tnh nguyn t ca mt s nguyn dng, ta c
bi ton xut ra mn hnh 100 s nguyn t u tin. Hng dn hc sinh phn
tch tch bi ton thnh nhiu bi ton nh tng ng vi cc hot ng gii quyt
cc bi ton nh ny nh:
-BT1: Nhc li bi ton bit Kim tra tnh nguyn t ca mt s
nguyn dng ?
-BT2: Xut pht t gi tr ban u kim tra l 2, kim tra s c phi
l s nguyn t ?, sau tng ln 1 n v li kim tra tip tc,
t mt bin m. Gn gi tr ban u ca bin ny l 0. C mi ln kim
tra c mt s nguyn l s nguyn t th tng bin m ln 1 n v,

Lu khi phn tch hot ng thnh nhng hot ng thnh phn cn phi d
kin phn ng ca hc sinh trc mt hot ng din ra trc .


17
La chn hot ng da vo mc tiu dy hc
Mi ni dung dy hc thng tim tng nhiu hot ng, do nu khuyn
khch cc hot ng nh vy th c th sa vo tnh trng lm cho hc sinh ri ren,
kh hiu, mt thi gian. khc phc tnh trng ny, gio vin cn sng lc
nhng hot ng pht hin c tp trung vo mt s mc ch nht nh.

V d trong dy hc v chng trnh con trong NNLT Pascal (Tin 11), nn tp
trung vo khi nim truyn tham s, xy dng hot ng hiu th no l tham
s hnh thc, tham s thc (ni dung ny cn nhiu hot ng nh khi nim th
tc/hm, khi nim tm vc, tham bin, tham tr, )

Vic tp trung vo nhng mc ch no cn c vo tm quan trng ca mc
ch i vi vic hc tp b mn v nhng mn hc khc, i vi khoa hc, k
thut v i sng, c th l nhm vo mc tiu ca bi dy, chun kin thc cn
t i vi bi dy. Chng hn vic t nhiu cu hi hc sinh tr li, dn n
lp hc sinh ng tng chng mang tnh tch cc v c nhiu hot ng ca thy
v tr, nhng li c th gy ra mt thi gian, hc sinh mt tp trung, k lut chung
ca lp gim, khng nu bt c trng tm ca bi ging,
Tp trung vo nhng hot ng b mn
Khi la chn hot ng, m bo s tng thch ca hot ng i vi mc
tiu dy hc, ta cn nm c chc nng phng tin v chc nng mc ch ca
hot ng cng mi lin h gia hai chc nng ny, ly phng chm thc hin
chc nng mc ch ca hot ng trong qu trnh thc hin chc nng phng
tin. Mt s trong nhng hot ng nh th ni bt ln do tm quan trng ca
chng trong b mn, cng nh trong thc t v vic tin hnh thnh tho nhng
hot ng tr thnh mt trong nhng mc ch dy hc b mn ca Thy.
Gi ng c v hng ch
Mt iu rt quan trng trong qu trnh dy hc b mn l hc sinh cn phi hc
tp mt cch t gic v hng th. iu ny i hi hc sinh phi c thc v
nhng mc ch cn t trong vic hc v to c ng lc bn trong thc
y bn thn mnh tin hnh nhng hot ng t c mc ch . lm
c nh vy s phi thc hin ngay trong qu trnh dy hc thng qua vic gi
ng c v hng ch.

Gi ng c v hng ch l lm cho cc mc ch s phm ca gio vin
bin thnh mc ch c nhn ca hc sinh (khng phi ch l s m u bi
dy, t vn mt cch hnh thc, m trong sut c qu trnh dy hc).

18
Hng ch
- Hng ch ngha l hng vo nhng mc ch t ra, vo hiu qu d
kin ca cc hot ng ca thy v tr nhm t mc ch .
Chng hn chun b cho vic hc son tho vn bn c th gi cho hc sinh
chun b ra mt t bo tng ca lp (s dng my tnh), c cc tiu trang tr,
kiu ch hp dn, c hnh nh minh ho, Cho hc sinh phn loi cc cch trnh
by, mi cch trnh by s c nhng cng vic c th iu khin my tnh lm
vic.

- Mt trong nhng bin php hng ch l t mc ch, v d thng qua vic
gii thiu bi, t vn u tit hc th hc sinh bit c bi hc s c mc
tiu c th l g. t mc ch thng l mt giai on/pha (phase) ngn ngi, cn
hng ch l mt nguyn tc ch o ton b tit hc. Mt gio vin khi dy hc
c gi l hng ch nu tt c nhng g gio vin ni v lm, u bit rng
nhng ci nhm vo mc ch g, kt qu hc sinh t c l ci g.
Gi ng c
Trong dy hc, vic hng ch thng c gn lin vi vic gi ng c. Gi
ng c l lm cho hc sinh c thc v ngha ca nhng hot ng v ca
i tng hot ng.

Cng nh hng ch, gi ng c khng phi ch l vic lm ngn ngi lc bt
u bi hc, m phi xuyn sut qu trnh dy hc. V vy, c th phn bit ba
giai on: gi ng c m u, gi ng c trung gian, v gi ng c kt thc.
- Gi ng c m u: thng gn vi giai on (pha) m u bi dy hay
t vn , c th gi ng c m u xut pht t thc t hoc t ni b
ca mn Tin hc. Trong :
o Gi ng c xut pht t thc t, c th nu ln:
Thc t gn gi xung quanh hc sinh (cng vic, i
thng hng ngy, kinh nghim bn thn, ).
Thc t x hi rng ln (kinh t, k thut, quc phng, ).
Thc t nhng mn hc v khoa hc khc (lin mn).
o Gi ng c t ni b ca mn Tin hc, l nu ln mt vn Tin
hc xut pht t:
Nhu cu b mn Tin hc.
Vic xy dng khoa hc my tnh, cc lnh vc Tin hc.
Nhng phng thc t duy v hot ng mn Tin hc.

Thng thng khi bt u mt ni dung ln, chng hn mt phn mn hay mt
chng, ta nn c gng gi ng c xut pht t thc t (dng nhng v d lin
quan n kinh nghim bn thn; cng vic hng ngy; vn quan tm ca cng

19
ng; ). Cn i vi tng bi hay tng phn ca bi th cn tnh ti nhng kh
nng gi ng c t ni b ca mn Tin hc (lin h nhng kin thc c
gii quyt vn cha , cn phi b sung kin thc mi; gii thiu vi hc sinh
mt hng tip cn mi thao tc, lm vic; ).
Vic gi ng c xut pht t thc t rt c ngha trong dy hc v lm cho hc
sinh cm thy c nhu cu, hng th trong vic lnh hi tri thc, to iu kin kch
thch ng c hc tp ca hc sinh.

Mt s cch gi ng c t ni b ca mn Tin hc
- p ng nhu cu mun xo b mt s hn ch
V d trong NNLT Pascal (Tin 11), khi trnh by cc kiu d liu c s
nh kiu s nguyn Byte (1 Bytes), min gi tr 0 .. 255 Integer (2
Bytes), min gi tr -32768 .. 32767 Longint (4 Bytes), min gi tr -2 t
.. 2 t,

- Hung ti s tin li, hp l ho cng vic
V d nh vic t chc Chng trnh con (Tin 11) l tin li, hp l
ho, tit kim cng sc lp trnh khi gp bi ton m mt on chng
trnh c dng nhiu ln nhiu ch trong chng trnh, th hin tnh
cu trc ca chng trnh,

- Hng ti s hon chnh v h thng
V d sau khi hc xong bi nh dng k t (Tin 10), yu cu hc sinh
thc hin bng tng kt cc lnh, nt lnh tng ng nh sau:

Lnh Phm tt Nt lnh Cng dng
Font Ctrl + Shift + F

Chn Font ch
Font size Ctrl + Shift + P

Chn kch thc Font
Bold Ctrl + B

In m
Italic Ctrl + I

In nghing
Underline Ctrl + U

Gch di k t

- Lt ngc vn
V d trong NNLT Pascal (Tin 11), ch c hm Upcase(c) cho php i
mt k t thng thnh k t in hoa, nhng khng c hm chuyn i
ngc li.
Mun vy, ta phi lm sao ? c := chr (ord(c) + 32)


20
- Xem xt tng t
V d trong son tho vn bn vi Word (Tin 10) sao chp dng lnh
Edit, Copy; ri dng tip Edit, Paste. Tng t di chuyn ta dng lnh
Edit, Cut; v cng dng tip Edit, Paste

- Khi qut ho
V d trong ch Bi ton v thut ton (Tin 10) xt bi ton tm s ln
nht trong 4 s nguyn a, b, c, d. Xt tip bi ton tm s ln nht trong 5
s nguyn, 6 s nguyn,
Tng qut, xt bi ton tm s ln nht ca mt dy gm n s nguyn.

- Tm s lin h v ph thuc
V d xt on chng trnh in ln mn hnh bng cu chng t 1 n 9
.
For i:= 1 to 9 do
Begin
For j := 1 to 9 do Write (i *j : 5);
Writeln;
End; .
Xem xt s lin h ph thuc gia bin iu khin i ca vng lp ngoi v
bin j ca vng lp trong, s ph thuc ca v tr hin th kt qu ln mn
hnh khi ch nh quy cch xut ra mn hnh.
Gi ng c trung gian: l gi ng c cho nhng bc trung gian hoc
cho nhng bc hot ng tin hnh gii quyt vn i n mc ch.
Vi xu th hng n vic dy hc mang tnh tch cc hin nay dn n
vai tr ca gi ng c trung gian c ngha to ln i vi s pht trin
nng lc c lp gii quyt vn ca hc sinh.
Mt s cch thng dng gi ng c trung gian:
- Hng ch
V d xt bi ton lp trnh tnh tng 3 ng cao trong tam gic khi bit
di ca ba cnh. (Tin 11)
Chia bi ton thnh nhng bi ton con nh sau:
- T1: Tnh din tch tam gic theo ba cnh.
- T2: Tnh ng cao i qua cnh khi bit din tch v di cnh
. Tnh tng 3 ng cao.
Nhn xt tip bi ton T1 li chia thnh:
- T11: Nhp vo 3 cnh v kim tra xem 3 s c l s o 3 cnh
mt tam gic khng ?
- T12: Tnh din tch tam gic theo 3 cnh.
Nh vic gi ng c bng hng ch, ngi hc sinh hiu rng vic em
chia bi ton ban u thnh T1 v T2, ri li chia bi ton T1 thnh T11 v

21
T12 l nhm tng bc trin khai v chi tit ho chng trnh i vo chiu
su ca li gii.
Phn tch thnh nhng chng trnh con nh vy c th gii c bi ton
mt cch d dng v n gin, tit kim cng sc lp trnh , kim th,
ri t nhng chng trnh con T1, T11, T12, T2 cng vi nhng d liu,
cu trc tng ng hnh thnh chng trnh hon chnh gii bi ton ban
u.
- Chuyn l v quen
V d vit chng trnh gii v bin lun phng trnh trng phng: ax
4
+
bx
2
+ c = 0, da vo vic bit cch gii v bin lun phng trnh bc 2:
ax
2
+ bx + c = 0.
gii bi ton ny trong ton hc phi t t = x
2
, v chuyn bi ton tr
v bi ton gii v bin lun phng trnh bc 2. Nhng cn phi ch khi
lp trnh trn my tnh khng ging nh gii bi ton thng thng.
Nhp: a,b,c, delta --> s thc
Xut: tmp1, tmp2 l cc bin tm
x1, x2, x3, x4 l nghim ca phng trnh
Gii thut chi tit:
Nhp a, b, c
Nu (a = 0)
Delta = b*b - 4*a*c
Nu (Delta <0) th xut 'ptvn'
Ngc li:
tmp1= (-b+sqrt(delta)) / (2*a)
Nu (tmp1 > 0) th:
x1= sqrt(tmp1) , xut x1
x2= -sqrt(tmp1) , xut x2
Ngc li: xut 'Khng c bin x1 v bin x2'
tmp2= (-b-sqrt(delta)) / (2*a)
Nu (tmp2 > 0) th:
x3= sqrt(tmp2) , xut x3
x4= -sqrt(tmp2) , xut x4
Ngc li: xut 'Khng c bin x3 v bin x4'
Ngc li:
Nu (b=0)
Nu (c=0) th xut 'ptv'
Ngc li: xut 'ptvn'
Ngc li:
Nu (c=0) th xut 'ptvn'
Ngc li:
Nu ( -c/b) <0 th xut 'ptvn'
Ngc li:
tmp1 = sqrt ( -c/b )
tmp2 = - sqrt ( -c/b)
Xut: tmp1, tmp2 (phng trnh c 2 nghim)


22
- Khi qut ho
V d khi trnh by cch kt ni Internet qua ng in thoi (Tin 10),
gio vin khi qut ho m hnh kt ni Dial-up VNN 1260/1269 nh sau:

- Gi ng c kt thc: khi gii quyt xong vn (giai on kt thc bi
dy), gio vin cng nn b sung v hon chnh mch suy ngh ca hc
sinh bng vic gi ng c kt thc, nhn mnh hiu qu ca nhng
phng thc t duy v hot ng thc hin i vi vic gii quyt vn
.

Hoc l, nhiu khi ngay t u hoc trong khi gii quyt vn gio vin cha
th lm r cho hc sinh ti sao li hc ni dung ny, ti sao li tin hnh hot
ng kia. Nhng thc mc ny phi i n lc cui cng mi c gii p
hoc gii p trn vn, iu ny chnh l gi ng c kt thc.
Gi ng c kt thc cng c tc dng nng cao tnh t gic trong hc tp nh
cc cch gi ng c m u hoc trung gian. Mc d n khng c tc dng
kch thch i vi ni dung hc hoc hot ng tin hnh, nhng n gp
phn gi ng c thc y hot ng hc tp ni chung v nhiu khi gi ng
c kt thc trng hp ny li l s chun b gi ng c m u cho hot
ng tng t sau ny (chun b cho bi hc sau).
Chng hn, t bi hc tm phn t ln nht/ nh nht trong mng s nguyn
mt chiu, p dng lm tin cho vic gii bi ton sp xp mng tng
dn theo phng php chn trc tip.
Line in thoi
(C nh)
Fax/Modem
VNPT
(Netsoft)
Dial-up
1260/1269
o My tnh c ci mem v kt ni qua ng in
thoi.
o Hp ng vi nh cung cp dch v Internet (ISP
Internet Service Provide) c cung cp tn (User
name) v mt khu (Password) truy cp Internet.
o Thun tin cho ngi dng nhng tc truyn d
liu khng cao.

23
Tri thc v tri thc phng php
Cc dng khc nhau ca tri thc
Ngi ta thng phn bit cc dng khc nhau ca tri thc sau y:
- Tri thc s vt, thng l mt khi nim, mt cu lnh,
- Tri thc phng php, l tri thc v phng php tin hnh gii quyt
mt loi nhim v no (tri thc v phng php gii quyt vn ).
Tri thc phng php cng nhm rn luyn hc sinh c th c nhng
phng php, cch thc tin hnh gii quyt vn no , chng hn
nh rn luyn t duy thut ton ca hc sinh, rn luyn phng php phn
tch, thit k mt bi ton lp trnh, ...
Chng hn trong tin hc c hai loi phng php gii quyt vn , l
phng php c tnh thut ton (Algorithm) v phng php c tnh cht tm
on (th v sai, Heuristic, )
- Tri thc chun, lin quan vi nhng chun mc nht nh, v d quy cch
trnh by, quy cch lp trnh khi vit mt chng trnh mang tnh cu trc
nh trong NNLT Pascal.
- Tri thc gi tr, l nhng mnh nh gi, v d nh mnh sau:
Tin hc c vai tr quan trng trong khoa hc v cng ngh cng nh
trong i sng.
Trong tri thc phng php ng vai tr c bit quan trng v chng l c
s nh hng trc tip cho cc hot ng.
Tri thc phng php
Nhng tri thc phng php thng gp l:
- Tri thc v phng php tin hnh nhng hot ng c th: phng php
nh my 10 ngn, thao tc nh dng vn bn s dng phm tt,
- Tri thc v phng php tin hnh nhng hot ng phc tp: xy dng
khi nim mng my tnh, khi nim v Tin hc, xy dng thut ton,
- Tri thc v phng php tin hnh nhng hot ng tr tu ph bin:
phng php th - sai, phng php Heuristic, phng php quy,
- Tri thc v phng php tin hnh nhng hot ng tr tu chung: so
snh, khi qut ho, quy trnh thc hin,
Trc mt ni dung dy hc, gio vin cn nm c tt c cc tri thc phng
php c th c trong ni dung v cn c vo mc ch, tnh hnh c th la
chn cch thc, mc truyn th thch hp i vi hc sinh.
Cc mc truyn th tri thc:
- (1) Truyn th tng minh nhng tri thc phng php quy nh
trong chng trnh: da vo chng trnh v sch gio khoa lnh hi
mc hon chnh, mc tng minh ca nhng tri thc phng php
cn truyn th. Bng cch nh:

24
o Thng qua v d c th.
o Biu din bng s khi (Flowchart) hay ngn ng t nhin (lit
k).
o Xy dng thnh qui trnh, qui tc.
- (2) Thng bo tri thc phng php trong qu trnh hot ng: (thng
bo i vi mt s tri thc phng php cha c quy nh trong chng
trnh) mc ny c th cung cp t thng tin nhng vn l ph thuc
vo mc ch dy hc, qu thi gian, cc nhn t khc,
- (3) Tp luyn nhng hot ng n khp vi nhng tri thc phng
php: i vi mt s tri thc cha c quy nh trong chng trnh m
ch tho mn tiu chun (1), khng tho mn tiu chun (2)

V d rn luyn kh nng xy dng thut ton gii quyt mt bi ton no .
Thy lun lun lp i lp li mt cch c dng nhng ch dn hoc cu hi nh:
- T cc v d c th hy gii thch r bi ton
- M hnh ho bi ton: u vo, u ra, x l (nu nhng kh nng
c th xy ra)
- c bi ton no tng t hay cha ?
- Hy trnh by tng
Phn bc hot ng
Phn bc hot ng lm cn c cho vic iu khin qu trnh dy hc

Mc yu cu, th hin nhng hot ng m hc sinh phi t hoc c th t lc
cui cng hay nhng lc trung gian ca qu trnh dy hc

V d vic phn bc hot ng theo chiu hng tng dn mc khi qut ca
bi ton vt l nh sau
(i) Tnh V
t
ca chuyn ng S = 200t 5t
2
ti thi im t = 3s
(ii) Tnh V
t
ca chuyn ng S = 200t 5t
2
ti thi im t bt k
(iii) Vit cng thc tnh V
t
ca mt chuyn ng S = f(t) ti thi im t bt k.
Hy nh ngha vn tc tc thi ca chuyn ng.

Gio vin li dng s phn bc iu khin qu trnh dy hc theo nhng
hng sau y:
- Chnh xc ho mc ch yu cu.
- Tun t nng cao yu cu i vi hc sinh trong qu trnh dy hc.
- Tm thi h thp yu cu khi cn thit.
xc nh c

25
- Tin hnh dy hc phn ho, xut pht t yu cu m bo thc hin tt c
cc mc ch dy hc i vi mi i tng hc sinh, thy cn tnh n
c im c nhn hc sinh, ch tng i tng hay tng loi i tng
v trnh , tri thc, k nng, k xo t, v kh nng tip thu, hng th,
nhu cu luyn tp,
N Nh hi i m m v v c c a a m m n n p ph h n ng g p ph h p p d d y y h h c c t ti in n h h c c
Nhim v khoa hc (nh mt ngnh khoa hc)
Nghin cu nhng thnh phn ca qu trnh dy hc mn tin hc bao gm mc
ch, ni dung mn hc, phng php dy hc v mi lin h gia chng.
Nghin cu v mc ch mn hc
Mn phng php dy hc Tin cn nghin cu gii p cc vn sau:
- Mt hc vn tin hc nh th no cn cung cp cho th h tr Vit Nam trong qu
trnh hi nhp v pht trin hin nay.
- Yu cu, nhim v ca mn tin hc mi cp, mi lp.
- Vai tr ca mn tin hc trong s pht trin ca hc sinh v nng lc tr tu, rn
luyn t duy, bi dng phm cht o c.

Nghin cu v ni dung mn hc
Mn phng php dy hc Tin cn nghin cu cc vn sau:
- C s khoa hc ca chng trnh v sch gio khoa tin hc bc ph thng.
- Nhng yu t v thut gii v lp trnh no cn a vo chng trnh ph thng
(ngn ng lp trnh Pascal, C/C++, Basic, )
- Ni dung ca mn tin hc cn thit k th no cho ph hp vi s pht trin ca
x hi v ca ngnh tin hc.

Nghin cu v phng php dy hc b mn
- c trng ca phng php dy hc tin hc l s khc bit gia phng php
dy hc tin hc v phng php dy hc cc mn hc khc, c bit l mn ton.
- Cn a cc hot ng thch hp nh th no trong cc gi dy tin hc.
- Lm th no dy hc tin hc theo quan im phn ho.
- S dng cng c, phng tin dy hc (bng biu, n chiu, my chiu, my
tnh vi phn mm PowerPoint, ) nh th no trong dy hc tin hc.


26
Nhim v mn PPDH tin hc (nh mt mn nghip v)
Trong trng s phm, mn PPDH tin hc ngoi nhim v l mt mn khoa hc
nu trn, cn l mt mn nghip v. N c cc nhim v sau:

Truyn th nhng kin thc c bn v dy hc mn tin hc
- Nhng hiu bit i cng v cc phng php ging dy b mn nh: phng
php dy hc truyn thng, phng php dy hc tch cc.
- Nhng kin thc c bn v ni dung v chng trnh SGK tin hc bc ph
thng, nhng phng n ging dy khc nhau (t chn, dy theo mun, )
- Nhng kin thc c th v vic lp k hoch dy hc tin hc, chun b v tin
hnh tng tit trn lp.
- Nhng kin thc v c im ngnh tin hc, lch s pht trin tin hc, nhng s
kin ni bt ca tin hc phc v cho vic ging dy sau ny.

Rn luyn nhng k nng c bn v dy hc tin hc
Cc k nng sau y cn c rn luyn:
- Tm hiu chng trnh, SGK, sch gio vin, sch tham kho.
- Tm hiu i tng hc sinh nhng lp m mnh chu trch nhim ging dy
- Lp k hoch dy hc, chun b tng tit ln lp.
- Tin hnh mt gi dy tin hc, thc hin kim tra nh gi mc lm ch kin
thc ca hc sinh.
- Tin hnh cc hot ng ngoi kho, bi dng hc sinh gii, gip hc sinh
yu.

Bi dng tnh cm ngh nghip, phm cht o c ca ngi
gio vin mn tin hc
- Trnh khuynh hng coi vic dy tin hc nh mt ngh tay tri tng thu
nhp.
- Nng cao thc trch nhim, tnh kin tr vt kh, lun lun tm ti cc
phng php tt nht lm cho hc sinh t kt qu cao trong hc tp.
Pht trin nng lc t nghin cu
Chng ta bit khng nghin cu th khng ging dy tt c. i vi mn tin
hc cng vy, c bit y l ln u tin mn tin hc c a vo chnh thc
trong trng ph thng, nn cha c kinh nghim nhiu nh cc mn khc.

27
- a nhng vn gp phi trong qu trnh hc trng thnh nhng tiu lun,
kho lun nghin cu.
- Tin hnh nghin cu nhng ti v ging dy tin hc (hin nay gn nh cha
c) trong trng s phm cng nh khi ging dy ph thng.

P Ph h n n t th h c c h h n nh h

Cu hi tho lun nhm
1. Anh/ ch c nht tr vi nhng nhn nh v c im pht trin tr tu ca hc
sinh THPT khng? Nu khng, hy nu kin phn bc. Nu c, hy nu nhng
v d dn chng cho khng nh ca mnh.
2. Chng ta (gio vin) cn lm g pht huy tnh tch cc, t gic ca hc sinh
ni ring l em li nim vui, hng th trong hc tp ca hc sinh?
3. Cho vi v d trong chng trnh tin hc 10, 11 th hin s thch nghi vi mi
trng. Ch ra trng hp no l ng ho tri thc, trng hp no l iu tit tri
thc.
4. Hy thit k mt s hot ng c th d kin thc hin trong mt tit dy hc
cc mc 2, 3, v 4 ca sch gio khoa Tin hc 10, 2006.

Lm vic vi nhm v c nhn
Phn 1:
o Phn nhm thc hnh. Hng dn cc quy c trong kho hc.
o Tho lun cu hi 1, 2. Cc nhm tng hp cc kin trao i, vit bo co.
o Cc nhm nghin cu, trao i v vit bo co cho cu hi 3, 4.

Phn 2:
o Gii thiu bi mu tp ging s 1: Lp 10, Chng 1, 4. Bi ton v thut
ton. Trnh by cc yu cu v tp ging, phn chia nhm ging th.
o Trnh by ni dung n mn hc. Cc yu cu i vi n mn hc.

28
T Ti in n h h c c t tr ro on ng g n nh h t tr r n ng g p ph h t th h n ng g
N N i i d du un ng g m m n n t ti in n h h c c
Cung cp nhng khi nim c bn v thng tin
Bao gm mt s vn dy hc nh sau:
O Vn 1: Khi nim v Tin hc
O Vn 2: D liu v thng tin
O Vn 3: Biu din d liu trong my tnh
O Vn 4: Cc thnh phn ca my tnh PC
Ngoi ra, cng cn lu mt s ni dung trong qu trnh dy hc c trnh by
di y.
Thng tin v thng bo
-Thng tin v thng bo l hai khi nim c bn ca tin hc, c lin h mt thit
vi nhau. Mt thng tin c truyn t bi mt thng bo c th.
Ni chung mt thng tin no c th c truyn t bi nhiu thng bo khc
nhau (v d bng nhiu ngn ng, ting ni khc nhau). Mt khc, cng mt thng
bo nhng i vi mi ngi c th cung cp nhng thng tin khc nhau. Chng
hn, thng bo v vic cho sinh sn v tnh thnh cng cu Doly:
-i vi nhng ngi bnh thng th y l mt tin b khoa hc nh
nhng tin b khoa hc khc.
-i vi mt s nh khoa hc: tin n sinh sn v tnh ngi, mt vn
gy tranh ci ln.
-i vi nhng nh kinh doanh: chun b d n sn xut t bo mm (d
n ca mt s nc trn th gii).
c bit hai lnh vc sau nu bt mi quan h gia thng tin v thng bo:
-Trong lnh vc hnh chnh, mt thng bo a ra phi lm th no mi
ngi u hiu chnh xc nh nhau thng tin cn truyn t (thng bo
phi hon ton ng nht vi thng tin).
-Trong ngnh bo mt, ngc li, mt thng bo t yu cu c ngha l
ch c mt ngi (nm c kho) mi hiu c thng tin ch thc, cn
nhng ngi khc nhn c thng tin lch lc hoc v gi tr.
-Thng tin l mt ti nguyn, n mc th k 21 c coi l m u cho nn vn
minh thng tin.


29
Biu din thng tin
Thng tin thng c truyn t thng qua mt knh thng tin no : k t,
hnh nh hoc m thanh v di 2 dng: lin tc hoc ri rc.
c bit vi cc k thut tin hc, thng tin c biu din di dng cc dy cc
k t nh phn (0,1). Vic biu din ny c gi l m ho thng tin.

Cc m chun
- H m ASCII: mi ch ci, ch s thp phn v cc k t khc nh cc php
ton s hc, php ton quan h <, >, <=, u c biu din bi mt dy 8 k
t nh phn (8 bit). Tt c c 2
8
= 256 dy k t nh vy (m ASCII m rng),
trong theo m ISO th 128 k t u tin dnh cho k t iu khin, k t ch, k
t s (k s), du php ton.

- M tiu chun Vit Nam TCVN 5712-1993: gi nguyn 128 k t ny khng
thay i. Cn li 128 dy na, m trong bng ch ci ting Vit phi thm 134
ch ci na (mt ph m , thm 6 nguyn m mi , , , , , cng 5 du
thanh (6 x 6 = 36, v 5 du thanh v 1 khng du), vi 6 nguyn m c c a, e,
i, o, u, y cng 5 du thanh (6 x 5 = 30). Tt c c 67 ch ci thng v 67 ch
hoa. Nh vy khng cho bng ch ci ting Vit (m ho y bng ch ci
ting Vit vi 256 dy k t ca bng m ASCII)

- H m UNICODE: mi k t c biu din bi dy 16 k t nh phn. Tt c
c 2
16
= 65.536 dy, cho mi ngn ng tn ti trn tri t (k c ngn ng ca
54 dn tc Vit Nam, ch Nm, )

D liu
D liu l thng tin c a vo my tnh (Tin 10). Nu cha t chc d liu
theo nhng tiu chun no th ta mi c d liu th (d liu cha qua x l).
d dng tm kim, thng k, truy xut, d liu phi c t chc theo mt
cu trc no phc v cho mc ch ca ngi dng. Ta gi l d liu c
cu trc.
Chng hn, bng d liu nh bng lng, thi kho biu, l d liu c cu trc.

Thng thng trnh by cc khi nim thng tin v d liu mt cch c lp,
d liu c xem l cc s liu, s kin, hnh nh, ri rc cha qua x l (nn
gi l u vo ca h thng x l thng tin), cn thng tin l cc d liu qua x
l (c gi l u ra ca h thng x l thng tin).

30
X l thng tin

D LIU _ Thu nhn phn loi, lu tr THNG TIN
_ Tnh ton, thng k
_ Hi p, cp nht, truy tm
_ D bo

H thng thng tin th cng v h thng thng tin c my tnh
ho
H thng thng tin th cng (manual information systems): mi ngi chng ta
u t nhiu c s dng hoc lm vic vi cc h thng thng tin th cng. V d:
danh b in thoi, c hng trm ngn s in thoi, Gi s ta bit tn v a ch
ca mt doanh nghip no , th c th tm trong danh b s in thoi tng
ng ca h.
Hoc vi s danh b ca trng hc, lu tr thng tin hc sinh trong cc nm hc,
Bit m s (thng gi l s danh b) v tn hc sinh c th tra cu bit hc
sinh ang hc lp no v l lch trch ngang ca hc sinh .

H thng thng tin c my tnh ho (computerised information systems):
ngy nay vi s ra i v pht trin ca my tnh in t, cc h thng thng tin
th cng phn ln u c my tnh ho thng qua vic x l d liu v xut ra
thng tin mt cch t ng da vo cng c l my tnh in t. Cc h thng
thng tin c my tnh ho th mm do hn so vi cc h thng thng tin th
cng v x l nhanh hn rt nhiu. V d vi h thng tra cu danh b in thoi
c my tnh ho trn, khi nhp vo mt s in thoi c cha trong h
thng th tn v a ch ca i tng tng ng s c cung cp ngay lp tc.
H thng thng tin c my tnh ho gi tt l h thng my tnh hay h thng
tin hc gm c ba thnh phn: phn cng (hardware), phn mm (software),
v ngi s dng (user).
Cc loi my tnh
Lu phn bit cc dng my tnh khc nhau, v my vi tnh (my tnh c nhn
PC) ch l mt dng ca my tnh in t.
-My vi tnh (micro computer): my tnh bn, laptop/notebook, PDA.
-My tnh trung (mini computer).
-My tnh ln/ siu my tnh (mainframe/super computer).
u vo My tnh x l u ra

31
M ho v biu din d liu trong my tnh
Thng tin my tnh c th x l c th cn phi m ho bng cch bin i
thnh mt dy bit. Bin i nh vy gi l m ho thng tin.
S m ho v gii m thng tin nh sau:

Tng qut ho V d minh ho
Hot ng ca my tnh PC
My tnh l mt h thng thit b x l thng tin theo mt chng trnh nh trc
(da trn nguyn l thit k my tnh ca Von Neumann). Hot ng ca my tnh
c iu khin bng chng trnh lu gi trong b nh, b nh c chia thnh
cc nh c a ch, vic truy nhp ni dung cc nh c thc hin thng qua
cc a ch ca n, th hin qua s sau:

D liu gc
D liu m ho
Thng tin m ho
Thng tin kt qu
M ho
D liu cn x l
Thng tin x l
Gii m
MY TNH
X L
a
0110 0001 (97)
0100 0001 (65)
A
M ho
Gii m
MY TNH X L
i a thnh A
Bng m ASCII
Bng m ASCII
D liu vo
Chng trnh CPU
M lnh 1 0
M lnh 2 1
M lnh 3 2
...
Lnh:
a ch lnh
M lnh
a ch lin quan
nh
RAM
a ch nh
1 word
Nguyn l iu khin bng chng trnh
Nguyn l lu tr chng trnh di dng
m nh phn
Nguyn l truy cp theo a ch
NGUYN L VON NEUMANN

32
B nh ca my tnh PC
O B nh c s dng lu tr chng trnh, d liu. Bao gm:
o B nh m (cache)
o B nh chnh (main memory)
o B nh ngoi (auxiliary or external memory)
O B nh no cng gn CPU th tc v gi thnh ch to cng cao

FDD, HDD, FLASH DRIVE
ROM, RAM
Cc dng b nh my tnh
Magnetic Disk
Optical Disk
Electronic disk
Magnetic Tape
Cache
Main memory (RAM+ROM)
T
n
g

d
n
D
u
n
g

l
n
g

t
n
g

d
n
O t gia CPU v b nh
chnh.
O Tc rt cao.
O Dung lng nh.
O Mc ch: Tng tc trao
i thng tin gia CPU v
RAM.
O c chia thnh nhiu
mc:
o Cache L1 (Level 1)
o Cache L2

B nh Cache

33
Gp phn pht trin t duy thut ton
O Vn 1: Vn - bi ton trn my tnh
O Vn 2: Gii quyt bi ton trn my tnh
O Vn 3: Thut ton - biu din thut ton
bn di.
T duy thut ton
Th hin mt phng php suy ngh, lm vic vi cc kh nng sau:
- C th m t chnh xc qu trnh tin hnh mt cng vic, mt hot ng
nhm t mt mc ch no , ni vn tt l bit lp quy trnh tin hnh cng
vic.
- Bit cch phn tch mt hot ng thnh nhng thao tc, sp xp chng theo
mt trnh t cht ch gii quyt mc ch t ra cho hot ng .
- Bit cch thc hin cc thao tc theo trnh t nu.
- C th khi qut trn c s thc hin mt hot ng c th thnh ra mt quy
trnh (mt thut ton) gii quyt mt lp bi ton tng t.
Vi cc phn tch , ta thy t duy thut ton khng nhng cn cho cc hc sinh
ang cn hc trong cc nh trng, m cn l mt yu t quan trng gip cho h
thnh t khi ra i, d cho h lm cng vic g, t sn xut n kinh doanh hay
qun l. y cng l mt hnh thc t duy cn ch c bit khi dy hc Tin.
Thut ton v thut gii
Mun gii quyt mt bi ton trn my tnh, cn phi bit cch gii v hng dn
cc thao tc gii cho my thc hin, iu ny dn n phi c mt cch thc
biu din cch gii bi ton my tnh hiu v thc hin (lm c s cho vic ci
t v lp trnh), chnh l thut ton.

Output Input
Bi ton
Thut ton

Nhp
d liu
Xut
thng tin
Tnh ton
x l
Lit k S khi
thao tc 1; thao tc 2; ; thao tc n
Chng trnh my tnh
Output Input
Bi ton
Bng cch no ?
Gii bi ton
Hng dn cc thao tc
cho my thc hin
Thut ton

34
C th m t khi nim thut ton nh sau: Thut ton l mt dy hu hn cc
thao tc khng mp m v kh thi, c sp xp theo mt trnh t xc nh, sao
cho cc qu trnh thc hin dy thao tc phi dng v cho kt qu nh mong
mun [SGK Tin 10].

Trong m t trn cp ba c trng c bn ca thut ton:
-Tnh xc nh: cc thao tc khng mp m v kh thi.
-Tnh hu hn: mt s hu hn cc thao tc v phi dng.
-Tnh ng n: cho kt qu nh mong mun.
Ngoi ra cn c nhng c trng ph khc: u vo/ u ra, tnh hiu qu, tnh
tng qut.

Tuy nhin, trong thc t gii cc bi ton ngi ta nhn thy:
- C nhng bi ton cho n nay vn cha tm ra mt cch gii theo kiu thut
ton v cng khng bit l c tn ti thut ton gii chng hay khng?
- C nhiu bi ton c thut ton gii nhng thi gian gii theo thut ton
qu ln hoc cc iu kin cho thut ton kh p ng (v d bi ton thp H
Ni vi n = 64, th phi chuyn mt trn 58 t nm hay thi gian gii mt mt
m c m ho bng kho 128 bit l trn 1 triu nm vi siu my tnh mnh
nht hin nay).
Trong khi li c nhng bi ton c gii theo nhng cch vi phm cc c
trng ca thut ton nhng vn cho kt qu chp nhn c
V vy ngi ta nhn thy cn phi c nhng i mi cho khi nim thut ton,
khng nht thit phi tho mn cc c trng c bn ca khi nim thut ton:
-Vic m rng tnh xc nh ca thut ton c th hin trong cc
gii thut quy v ngu nhin (chng hn bi ton tm s hng th n
ca dy Fibonaci).
-Vic m rng tnh ng ca thut ton c th hin trong cc gii
thut gn ng.

Cc cch gii m rng ny thng c gi l thut gii, m ni bt l cc thut
gii Heuristic thng dng trong lnh vc tr tu nhn to, x l tri thc, ...

Chng hn, bi ton tm ng i ngn nht ca ngi bn hng (hay a
th): giao hng cho cc i l ca cng ty sau tr v cng ty, sao cho ng i
l ngn nht c th c.
Tt nhin, ta c th gii bi ton ny bng cch lit k tt c cc con ng c th
i, tnh chiu di mi con ng ri tm con ng c chiu di ngn nht. Tuy
nhin, thut ton ny khng kh thi (nu c n i l th c n! con ng, n! rt ln
nu n ln).

35
Mt cch gii n gin hn nhiu v thng cho kt qu tng i tt (khng hn
l ngn nht) l dng thut gii Heuristic theo t tng sau (p dng nguyn l
tham lam):
(i) T im khi u, ta lit k n qung ng i n n i l v chn con
ng ngn nht
(ii) Khi n mt i l, chn i n i l tip theo cng theo nguyn tc
trn, ngha l lit k n-1 qung ng i n n- 1 i l cn li v chn con
ng ngn nht. Lp li qu trnh ny cho n khi khng cn i l no
i
C th xut pht t 1, p n ngn nht l 14, nhng thut gii li cho kt qu 15.

Rn luyn kh nng phn tch v k nng lp trnh
O Vn 1: M hnh ho bi ton
O Vn 2: Rn luyn kh nng phn tch, thit k chng trnh
O Vn 3: K nng lp trnh my tnh vi NNLT bc cao (TP)
bn di.
M hnh ho bi ton
Trong thc t nhiu vn /bi ton cn gii quyt thng c pht biu bng
mt dng ngn ng t nhin no , vi nhiu chi tit mang nhng ni dung c

1 2
3
4
5
7
2
3
1
2
3
6
4
4
5
1 2
3
4
5
7
2
3
1
2
3
6
4
4
5
ng i ngn nht: 14 (vcd)
1 2 3 4 5 1
Hay: 1 3 4 5 2 1
1 2
3
4
5
7
2
3
1
2
S dng nguyn l tham lam
ng i: 15 (vcd)
1 2 5 3 4 1

36
th. V vy mun gii quyt chng, ta phi tm cch gt b nhng chi tit khng
quan trng m hnh ho - c bi ton c tnh hnh thc cao, gn vi dng
ton hc.
V d cho bi ton sau, vit chng trnh Pascal nhp vo mt s nguyn dng,
kim tra s c phi l s hon chnh khng ?
Ta gi mt s nguyn dng gi l s hon chnh, nu tng cc c s ca n
bng tch cc c s ca n khng k chnh n.
Chng hn nh: s 6 l s hon chnh, v 1+2+3 = 1.2.3
s 10 khng l s hon chnh, v 1+2+5 1.2.5
Input: s nguyn dng n
Output: tb s n l s hon chnh hoc s n khng l s hon chnh
M hnh ha bi ton nh sau:

Phn chia bi ton thnh cc bi ton nh
Trong cuc sng, khi gp nhng vn ln m vi sc mt ngi khng gii
quyt ni th ta thng nh bn b gip , mi ngi lo mt phn vic. Khi gii
mt bi ton cng vy, ngi ta thng phn chia bi ton ln, phc tp ban u
thnh nhiu bi ton con vic gii bi ton ban u c d dng hn.
i vi bi ton trn my tnh, khi lp chng trnh my tnh gii bi ton ban
u th cc bi ton con c gii quyt thng qua cc chng trnh con.
C hai loi chng trnh con thng dng phn bit cng nh s dng l hm
v th tc. Hm l chng trnh con nhn cc gi tr u vo (gi l cc tham s
ca hm) v cho mt gi tr u ra duy nht (l gi tr ca hm ng vi cc gi tr
u vo).
Chng hn tnh cng thc t hp:
)! ( !
!
m n m
n
C
m
n
=
Thay v mi ln phi vit chng trnh tnh n!, m! v (n-m)! th ta vit mt hm
gt (hm tnh giai tha) v gi ba ln trong chng trnh nh sau:
Ngi dng
So_hc
D
1
D
2
Lung d liu:
D
1
: S nguyn n (n > 0)
D
2
: Chui Tb
Qui tc x l:
Nhp s n
Tnh tng cc c s ca n S
Lp i t 1 n-1 lm
Nu n mod i = 0 tha
Cng dn S
Cui nu
Cui lp
Tnh tch cc c s ca n P
So snh S v P v xut thng bo

37
C = gt(n)/[gt(m)*gt(n-m)]
Th tc l chng trnh con tng t nh hm nhng khng cho mt gi tr u
ra, chng hn th tc Intieude (th tc in mt tiu ra mn hnh my tnh), hay
th tc HoanVi (th tc hon v hai gi tr u vo a v b cho nhau).

Ngoi ra, khi s dng chng trnh con cn phi ch n cc khi nim tham s
hnh thc v tham s thc s, khi nim tham s tr v tham s bin.

Vic phn chia bi ton thnh cc bi ton nh (nh v d trn) cng c th
c m hnh ho bng cch biu din s th tc/hm, t xy dng cc gii
thut chi tit cho tng chng trnh con, ri ci t bng ngn ng lp trnh c
yu cu.

S th tc/hm

Minh ho theo dng s phi hp cc hm x l (FCD)
P Pr ro og g. .
N Nh ha ap p T To on ng gS S T Ti ic ch hP P X Xu ua at t
S So os sa an nh h
Th tc Nhap(n)
Hm tnh TongS(n)
Hm tnh TichP(n)
Hm Sosanh(S,P)
Th tc Xuat(kq)
Ngi dng
KT_so_hoan_chinh
Nhap(n:integer);
KT_so_hoan_chinh
Xuat(kq:boolean);
KT_so_hoan_chinh
Program KT_so_hoan_chinh;
KT_so_hoan_chinh
TongS(n:integer): longint;
1
2
3
KT_so_hoan_chinh
TichP(n:integer): longint;
5
KT_so_hoan_chinh
Sosanh(S:longint; P:longint): boolean;
4

38
Thit k cc bc gii
Vi v d kim tra s hon chnh trn, vic thit k cc bc gii cho kt qu:

Cn lu im khc bit gia vic phn tch tng ca bi ton vi vic thit
k thut ton.
T nu bt c ngha ca vic trnh by cc thao tc sao cho my tnh c
th hiu v thc hin c bng cc cch biu din thut ton (lit k hoc s ).

y l giai on chun b cho vic ci t chng trnh my tnh gii quyt bi
ton. u vo ca giai on ny chnh l kt qu ca s phn tch bi ton bao
gm thnh phn d liu (u vo-u ra), thnh phn x l ( tng quy tc x
l bi ton), v u ra tng ng chnh l cc n v d liu (cc bin, kiu d
liu t nh ngha), n v x l (s th tc/hm, thut ton hay gii thut tng
qut, gii thut chi tit).

O n v d liu
O n v x l
Lp i t 1 n-1 lm
Nu n mod i = 0 tha
Cng dn S
Tch dn P
Cui nu
Cui lp
n : integer;
Kim tra n>0 khi nhp
Bt u
S S + i
P P * i
n (n>0)
i i + 1
la so hoan chinh
S = P
i <n
S 0, P 1
khong la so hoan chinh
Kt thc
i 1
n mod i = 0
S
S
S

So snh S v P
Cng dn S v
tch dn P
Khi gn gi
tr ban u (*)

39

Mt v d khc SGK Tin 10. Tm gi tr ln nht ca mt dy s nguyn.

t vn v pht biu bi ton
- Input: s nguyn N v dy vi N s nguyn a
1
, a
2
, a
3
, , a
N

- Output: gi tr ln nht Max ca dy s

Gi s vi N = 7 v dy s nguyn gm cc gi tr sau 7 2 5 8 3 9 6

Quan st bng mt thng, ta d dng nhn thy Max chnh l gi tr 9 v tr li
ngay p n. Nhng tht s v bn cht vn l ta c mt lot cc so snh
rt nhanh cho ra kt qu ny.

i vi my tnh khng th lm nh vy, v bn thn my tnh l mt thit b in
t ch khng phi l con ngi, n s phi thc hin mt chui so snh tun t t
phn t u dy cho n cui dy chn Max, v v th s dng thm mt bin
Max lu gi gi tr so snh tm thi khi thc hin.

tng gii quyt bi ton
- Nhp s nguyn N v dy vi N s nguyn a
1
, a
2
, a
3
, , a
N

- t gi tr Max = a
1
.

- Ln lt cho i i t 2 n N, so snh gi tr a
i
vi gi tr Max, nu a
i
> Max th
Max nhn gi tr mi l a
i
.

- Max l gi tr ln nht cn tm. Xut Max.

Cn lu vic xy dng tng gii quyt bi ton cho hc sinh l khu quan
trng nht gii quyt bi ton. Theo kinh nghim trong ging dy ph thng
ca chng ti, th phn ny gio vin nn trnh by v hng dn, cng nh gii
thch r rng tng chi tit hc sinh nm vng vn cn phi gii quyt, t
lm c s rn luyn t duy phn tch vn , t duy thut ton cho hc sinh.

B2
B2,3,5
B4
B1
B2

40
Thit k bc gii

Tm li, gii quyt cc bi ton a dng trong thc tin, mn tin hc rn
luyn cc kh nng s dng cc hiu bit phong ph v nhiu lnh vc m hnh
ho bi ton, phn chia n thnh cc bi ton con, thit k cc bc gii to
nn mt thut gii hon chnh gii quyt bi ton nu.
Mt s vn cn suy ngh khi dy lp trnh
O Trnh by khi nim
o Cn trnh by cc khi nim sao cho tht d hiu, d tip thu v d
ng dng nht i vi hc sinh.
o Nn th hin di dng m hnh, qui trnh.
o Din ging theo li qui np, i t cc v d c th n gin n
phc tp, dn n khi nim cn truyn t.
O Xy dng v d minh ha
o Cn xy dng h thng cc v d mang tnh thc tin, nht qun v
xuyn sut trong ton b chng trnh hc.
o Cho php minh ha tt nht c th c cc khi nim cn truyn t.
o Gip hc sinh tip thu c cc k nng, kinh nghim lp trnh ca
chnh gio vin thng qua cc qui c, qui tc lp trnh.
O Bin son bi tp
o Cn bin son h thng cc bi tp gip hc sinh t rn luyn tt
cc k nng c mong i ca mn hc.
B3
Kt thc
i > N
a
i
> Max
Max a
1
; i 2
Max a
i
S
S
i i + 1
Max
N, a
1
, a
2
,,a
N
Bt u
Cch 1: Dng ngn ng t nhin

Bc 1: Nhp N v dy a
1
,a
2
, a
N
;
Bc 2: Max a
1
; i 2;
Bc 3: Nu i > N th a ra gi tr Max ri
kt thc;
Bc 4: Nu a
i
> Max th Max a
i
;
Bc 5: i i+1 ri quay li B3.
Cch 2: Dng s khi (lu )
Ch vic quy c cc k hiu trong s
c xem l bit.
B1
B2
B4
B5

41
o H thng bi tp c xy dng vi nhiu cp khc nhau, t d
n kh, t n gin n phc tp.
O Trnh by yu cu ca bi tp lp trnh
o Cn trnh by yu cu ca bi tp lp trnh tht r rng d hiu i
vi hc sinh. Hn ch ti a vic hs khng thc hin c bi tp
l do khng hiu hay hiu sai .
o i vi hc sinh PT, khi yu cu bi tp lp trnh nn xc nh r
yu cu bi ton (input, output), cc quy tc x l, cng thc tnh
ton (nu c) gii quyt bi ton thc t. Ch yu tp trung
rn luyn k nng t duy thut ton, k nng lp trnh cho hc sinh.
O Trnh by cch gii/bi gii ca bi tp lp trnh
o Cn trnh by bi gii/ cch gii tht r rng, sc tch hc sinh
d tip thu nht c th c.
o Trnh by cch gii theo tng qui trnh cng ngh phn mm:
xc nh bi ton, phn tch bi ton, thit k chng trnh, ci t.

Dy hc h iu hnh (HH) v mt s ng dng, tin ch
khc
Chng ta bit rng my tnh in t v cc k thut tin hc c s dng rng
ri trong cc ngnh khoa hc k thut cng nh qun l, vn phng, gio dc v y
t, cng nh trong nhiu lnh vc ca i sng hin i.

p ng nhng yu cu ny, mn tin hc ging dy trong trng PT cng cung
cp mt s khi nim v k thut c bn trn mt mi trng h iu hnh thng
dng v phn mm ng dng vn phng, trong c th lit k mt s ni dung
chnh nh sau:
H iu hnh v chc nng ca h iu hnh
O H iu hnh (HH): thut ng ting Anh l Operating System (OS).
O Xem xt di gc ngi dng:
o H iu hnh l h thng cc chng trnh cho php khai thc thun
tin cc ti nguyn ca h thng tnh ton (my tnh).
o Ti nguyn: CPU, b nh, thit b ngoi vi, chng trnh.
O Xem xt di gc ngi lp trnh:
o H iu hnh l mi trng cho php ngi lp trnh xy dng cc ng
dng phc v cc nhu cu thc tin.

Cn lu mt s ni dung trong qu trnh dy hc Tin trng PT:

42
Phn loi h iu hnh
C nhiu tiu ch phn loi cc h iu hnh khc nhau, sau y l mt s tiu
ch phn loi:
O Da trn giao din ngi dng
o Giao din dng lnh (Command line).
o Giao din ho (GUI - Graphic User Interface).
O Da vo s lng ngi dng v s ring t ca ngi dng:
o Single-user: Mt ngi dng.
o Multi-user: Nhiu ngi dng, bo mt gia cc ngi dng.
O Da vo tc v (tasks)
o Single-tasking: Mt cng vic (chng trnh) ti mt thi im.
o Multi-tasking: Nhiu cng vic ti mt thi im (nhiu chng
trnh chy an xen nhau).
O Da vo s lng CPU
o Single-processing: Chy chng trnh trn mt CPU.
o Multi-processing: Chy mt chng trnh trn nhiu CPU.
O Mng (network):
o Network OS: H tr giao tip mng my tnh.
o Non-Network OS.
O Server/Workstation (my ch/my trm)
o Server OS: Dng cho cc my ch.
o Workstation OS: Dng cho cc my trm.
Thao tc vi cc i tng trong mi trng Windows
Cn ch hng dn thm mt s thao tc trong mi trng Windows thng qua
gi dy thc hnh cng vi vic gio vin bin son thm gio trnh, phiu hc
tp lm ti liu h tr hc tp cho hc sinh.
S dng chut (Mouse) v phm (Keyboard).
Chy chng trnh s dng menu Start.
Chuyn t ng dng ny sang ng dng khc bng Taskbar.
S dng Quick launch bar.
Ca s trong mi trng Windows.
S dng menu.
S dng thanh cng c (tool bar).
Hp thoi (dialog box).
Hp danh sch (list box, thanh cun (scroll bar).
Cc iu khin khc trn hp thoi (check box, combo box, text box, radio
button, ).
H thng tr gip (Help).

43
Khi nim tp, th mc, a, ng dn
y l cc khi nim rt c bn v quen thuc khi lm vic trn mi trng DOS
trc y, nhng hin nay hu ht cc h thng ch cn s dng thun tu trn
mi trng Windows. Do , vic trnh by cc khi nim ny cng c t nhiu
kh khn v khc bit vi mi trng lm vic DOS.
C th s dng hnh nh minh ha trc quan nh sau gii thch khi nim tp,
th mc, a, ng dn.

ng dn - L mt chui k t ch ra con
ng tham chi u
n cc th mc hay tp tin , cch nhau bi du \ ( backslash ),
v di ti a 66 k t .
Biu tng tp (file) - T chc d
liu thc t lu trn thit b lu tr

Biu tng th mc (folder) -
cha cc tp v th mc khc

a
ng dn th mc kt thc ng dn l mt th mc
ng dn tp kt thc ng dn l mt tp

44

Son tho, in n, v lu tr vn phng
Cc k thut v son tho v x l vn bn, in n, trn my tnh lm thay i
b mt ca cng tc hnh chnh, vn th, lu tr thng thng (thay v trc y
phi s dng my nh ch). thc hin cc chc nng son tho vn bn cn
phi ci t v s dng mt h son tho vn bn no trn my tnh (ni dung
dy hc chng 3 ca SGK 10, 2006 s dng MS Word).
Son tho v trnh by vn bn ting Vit

Qui c son tho vn bn
Ch trnh by nhng ni dung sau:
o Cc thnh phn c bn ca mt vn bn: k t, t, cu, on vn,
o S dng cc phm iu khin (Home, End, PgUp, PgDn, INS/OVR)
o Mt s khi nim v thao tc c bn: con tr chut (mouse pointer), im
chn (insert point), thanh chn (selection bar), Shift+Enter, Ctrl+Enter,
chn hng, chn dng, chn khi dng, chn khi ct,
S SO O N N T TH H O O V VB B T TI I N NG G V VI I T T
FONT CH TING VIT
B G TING VIT
Yu
cu
Bng m ting Vit
ng dn tuyt i con ng tham chiu pht xut t th
mc gc (\) ch n th mc, tp mun tm
ng dn tng i con ng tham chiu tnh t th mc
hin hnh ch n th mc, tp mun tm
th mc hin hnh

45
o Cc qui c chung khi son tho vn bn nh g vn bn th trc, nh
dng sau; qui c nh cc k t c bit nh . , ( ) { } ; qui c son
tho cng vn hnh chnh;
Hng dn s dng bn phm ng k thut
Son tho vn bn chuyn nghip phi gn lin vi k thut g vn bn mi ngn
tay ng quy cch, sau y l mt s xut gi hng dn hc sinh luyn
tp nh my ng k thut da trn kinh nghim bn thn ca ngi vit.

Mt s quy tc luyn tp nh my
o S dng Wordpad hay MS Word thc hnh theo tng dng k t mu
cho.
o Tp g phm ch trc, sau khi thun thc mi tp g phm s sau.
o Nhn vo mu vn bn cn g tp m khng nhn vo bn phm.
o Mi ln thc hnh khong 30 ~ 45 pht vi 5 dng k t cho.
o V tr cc ngn tay tri v phi ly hng c s ca bn phm chun
QWERT nh v cc bn tay: tay tri vi cc ngn t, p t, gia v tr
tng ng cho cc phm A, S, D, F, bn tay phi vi cc ngn tr, gia, p
t v t tng ng cho cc phm J, K, L, ; cc phm G, H s dng ngn
tr tri v ngn tr phi. Cc dy phm trn (Q, W, E, R, T v Y,U, I, O,
P), dy phm di (Z, X, C, V, B v N, M, , , . , /) c phn chia tng t
nh hng c s. Ngn ci tay tri hoc tay phi s dng cho phm
Spacebar. Lu , ngn t ca bn tay tri v bn tay phi cn s dng
g cc phm iu khin (v d nh Tab, Shift, Ctrl, Alt, Enter, Backspace).

Cc bc thao tc luyn tp
(1) Hc thuc cc k t trn bn phm, c th l l ba dy phm k t chnh trn
bn phm (dy cc phm k t gm khong 30 phm) cng vi v tr cc
ngn tay tri v phi tng ng.
bc ny, ngi luyn tp c th luyn chay khng cn s dng n
my tnh, c nhm cc k t v nh v tr cng nh ngn tay s dng
trn bn phm.
(2) Thc tp trn my vi mu vn bn luyn tp, lu nh tht chm v
lun lun ch g ng quy nh ngn tay phi v tri vi cc phm tng
ng. Va nh va c nhm s th t ca ngn tay tng ng vi k
t g nh.
Trong chng trnh Tin hc ca hc sinh ph thng, vic g vn bn mt cch
chuyn nghip ng k thut bng mi ngn tay khng phi l mt yu cu bt
buc, tuy nhin gio vin nn trnh by nhng li ch thit thc (trong vic hc
tp, trong cng vic sau ny) ca vic nh my ng k thut v hng dn hc
sinh k thut nh my ny.

46

Phm ch ci
A aa aAa alarm animal appear attain awaken aa aAa
B bb bBb babble bribes buble barber blurbs bb bBb
C cc cCc circus circle cracks cactus clutch cc cCc
D dd dDd dawdle added delude deride divide dd dDd
E ee eEe evevly events evolve energy emerge ee eEe
F ff fFf fiftns fluffs fluffy offers suffer ff fFf
G gg gGg groggy gauges goggle gargle giggle gg gGg
H hh hHh health height hyphen hushed higher hh hHh
I ii iIi idioms idiots inning incite invite ii iIi
J jj jJj jalopy juggle junior jejune jujube jj jJj
K kk kKk kicker knacks knocks kulaks kipeck kk kKk
L ll lLl lilies lulled loller lolled llamas ll lLl
M mm mMm mimics maxims maimed mammal mm mMm
N nn nNn ninety nonage noncom nation newton nn nNn
O oo oOo oppose oozing onions oblong odious oo oOo
P pp pPp pepsin pepper papers popin poplar pp pPp
Q qq qQq quirks quacks quaint qualms quarry qq qQq
R rr rRr rumors rivers repair rarerly return rr rRr
S ss sSs shirts sleeps shreds sister series ss sSs
T tt tTt tattle taunts taught tattoo tatter tt tTt
U uu uUu usurer usurps future upturn ursula uu uUu
V vv vVv valves velvet vivify vervet devolve vv vVv
W ww wWw winnow widows willow wallow ww wWw
X xx xXx exerts taxing x-rays xerxes boxing xx xXx
Y yy yYy yeasty yellow yearly yonder yachts yy yYy
Z zz zZz sizzle guzzle zigzag buzzer pizzas zz zZz

Tay tri Tay phi
4 3 2 1
1' 2' 3' 4'
Hng c s nh
v hai bn tay
Tay tri
Tay phi
V tr 2 bn tay
Tay tri:
1 ngn tr
2 ngn gia
3 ngn p t
4 ngn t

Tay phi:
1 ngn tr
2 ngn gia
3 ngn p t
4 ngn t
Ngn ci dng
nhn phm
spacebar

LUYN TP TRN BN PHM CHUN QWERT

47
Son bi tp thc hnh
Dy hc phn mm ng dng c lin quan n vic rn luyn k nng thc hnh,
do xy dng h thng bi tp thc hnh l mt vn quan trng. Cn lu
cc im sau trong qu trnh dy hc:
o Bi tp c xy dng t d n kh, t n gin n phc tp (c ghi ch
tng mc khc nhau), mi bi tp u c hng dn chi tit nhiu
hay t tu theo mc ca bi.
o Ni dung ca bi tp nn da trn cc dng vn bn thng gp trn thc
t i vi hc sinh, i vi ngi lm cng vic hnh chnh vn phng,
chng hn mt n xin ngh hc, danh sch lp, thi kho biu, mu l
lch c nhn, hp ng bn hng,
o Nn h thng ho kin thc l thuyt bng cc bng biu, qui trnh thao
tc.
V d: BNG TM TT LNH NH DNG K T (FORMAT, FONT, phiu Font)

Lnh Phm tt Nt lnh Cng dng
Font Ctrl + Shift + F

Chn Font ch
Font size Ctrl + Shift + P

Chn kch thc Font
Bold Ctrl + B

In m
Italic Ctrl + I

In nghing
Underline Ctrl + U

Gch di k t
Superscript Ctrl + Shift + =

Ch chch ln
Subscript Ctrl + =

Ch chch xung
Color

Chn mu k t
Ngoi ra, do vic dy hc phn ny (k c cc ni dung phn mm ng dng
khc) tp trung vo dy qui trnh, thao tc, ng thi rn luyn cho hc sinh cc k
nng lm vic trn ng dng, do nn tn dng cc cng c trc quan nh tranh
nh, my chiu (over head), my tnh trnh by, m phng, lm mu cho hc
sinh xem tng hiu qu ca vic dy hc.
Mng my tnh
T nhng nm u ca th k 21, lnh vc IT (Information Technology) c xu
hng chuyn i thnh tn gi ICT (Information and Communication
Technology), trong ng ngha ca t truyn thng (communication) gn lin
vi nhng k thut, thao tc lm vic trn mng v Internet, v ang tr nn
quen thuc, ph bin vi mi ngi s dng my tnh hin nay. V vy, nhng

48
hiu bit c bn v mng my tnh v Internet i vi hc sinh ph thng cng l
iu cn thit.
Phn loi mng my tnh
C nhiu tiu ch khc nhau phn loi mng my tnh.
O Di gc a l:
o Mng cc b (LAN Local Area Network)
o Mng din rng (WAN Wide Area Network)
o Mng ton cu Internet
O Di gc truyn thng:
o Mng c dy (Wired Network)
o Mng khng dy (Wireless Network)
O Di gc chc nng:
o Mng ngang hng ( Peer - to - peer)
o Mng khch - ch ( Client - Server)
o Mng ch - t (Master - Slave)
O Di gc topology (cu trc hnh hc)
o Mng ng thng (bus)
o Mng hnh sao (star)
o Mng vng (ring)
Cc cch kt ni Internet
O Kt ni qua ng in thoi (Dial-up modem)

My tnh c ci mem (modem) v kt ni qua ng in thoi.

49
Hp ng vi nh cung cp dch v Internet (ISPInternet Service
Provide) c cung cp tn (User name) v mt khu (Password) truy
cp Internet.
Thun tin cho ngi dng c nhn, nhng tc truyn d liu khng
cao.
O S dng ng truyn ring (Leased line)

Ngi dng thu bao mt ng truyn ring.
S dng mt my tnh (gi l my u quyn Proxy) kt ni vi ISP. Mi
yu cu truy cp Internet ca cc my trong mng thng qua Proxy.
Tc ng truyn cao, thit lp ph hp vi c quan, n v.
O S dng ng truyn ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line)

C nhiu dng kt ni nh s dng theo ng in thoi c nh (VNN),
ng truyn ring (FPT/Viettel), cp truyn hnh (Saigon Tourist).

50
Tc truyn d liu cao, gi thnh thu bao h nn cch thc ny ang
c nhiu i tng ngi dng (c nhn, dch v cng cng, c quan)
la chn.
O Kt ni khng dy (Wi-Fi)

S dng Wireless Access Point Router lm trm pht sng.
Wi-Fi l mt phng thc kt ni thun tin, mi thi im, mi ni
thng qua cc thit b c h tr truy cp khng dy nh in thoi di ng,
my tnh xch tay (Laptop), PDA
Tm kim thng tin trn Internet thng qua cc cng c tm kim
Vi ngun ti nguyn thng tin khng l trn Internet th vic tm kim
(searching) v chn lc (filtering) thng tin l quan trng, do cc cng c tm
kim ra i (search engine), ni bt nht hin nay l cng c tm kim Google.
Trong vic tm kim thng tin trn mng, th vn chn lc ly ra nhng
thng tin cn thit, hu ch phc v cho nhu cu c nhn l quan trng nht. Do
vy, nhng cng c tm kim nh Google u c nhng chc nng lc (n gin,
nng cao) gip ch cho ngi dng tm kim ng thng tin mong mun.
Tm tt c cc site lin quan n t kho
Tm chnh xc theo cm t
Tm loi thng tin khng quan tm sau du tr
Tm theo nhm t (c du ~ trc t)
Tm 2 vn c lin quan (dng OR)

51
Chc nng tm kim nng cao ca Google

Vn o c v vn ho trn mng
Cn lu dy hc sinh nhng ng x vn ho v vn o c trn mng khi
tm kim thng tin, lin lc qua th in t, tn gu, trao i kin, v d nh:
- Vn hiu bit v hn ch truy cp nhng trang Web en, hoc trang
Web c ni dung xu, khng lnh mnh.
- Vn t tn trn mng (nickname, a ch email), ch k trong th in
t (signature) khi gi/ nhn.
- Vn ngn chn cc th rc, bom th.
- Vn vn ha ng x trong trao i kin trn mng thng qua cc din
n (forum),
y l mt vn kh khn v t nh i vi gio vin, tuy nhin phi cn quan
tm nh hng ng n cho hc sinh khi s dng mng v Internet phc v
vo nhu cu hc tp ca mnh.
Mt s phn mm ng dng tu theo yu cu
Chng hn nh cc phn mm ha my tnh: MS Visio, Flash MX, Adobe
Photoshop, cc phn mm vn phng: MS Power Point, MS Publisher, MS
FrontPage h tr cho cc chng trnh dy hc ca Intel (Intel Teach), chng
trnh PiL ca Microsoft, cc phn mm tin ch: Norton Commander, Norton Anti

52
Virus, BKAV, phc v cho yu cu dy v hc ca trng, ca gio vin cng
nh ca hc sinh.
Cung cp kin thc c bn v c s d liu (CSDL) v h
qun tr CSDL (DBMS)
CSDL a ra gii quyt cc vn / bi ton thc t phi i din c bn hng
ngy l lu tr v truy xut d liu trong mt h thng thng tin qun l, thng
c gi l cc phn mm qun l. V d nh: phn mm qun l hc sinh trong
trng ph thng, phn mm qun l nhn s - tin lng, phn mm qun l th
vin, phn mm qun l bn hng, qun l kho, ... Hu ht cc ng dng s dng
trong thc t u l cc phn mm qun l.
Vic t chc v khai thc cc c s d liu trn my tnh cho php nng cao rt
nhiu hiu qu ca vic iu hnh cc c quan, cng ty, Vic nm vng k
thut qun tr c s d liu, s dng thnh tho cc phn mm qun tr c s d
liu l mt yu cu khng th thiu cho cc nhn vin iu hnh ti c quan v
cng ty.

i vi hc sinh trung hc ph thng, cc kin thc c bn v CSDL v h qun
tr CSDL c phn b ging dy lp cui cp 12, cng l mt ni dung kh
truyn t (v tnh n hin nay vn cn ang trong giai on chng trnh th
im) nn trong qu trnh dy Tin hc ngh lu mt s ni dung nh sau:
- Xy dng mt (hoc hai) v d minh ho v bi tp thc hnh nht qun
xuyn sut ni dung ging dy, chng hn c s d liu qun l hc sinh
(QLHS) v ng dng QLHS mc n gin minh ha v thc hnh t
vic thit k, to lp, thao tc s dng c s d liu ny.
- S dng v d minh ha c th gii thch thm v cc khi nim c bn
ca c s d liu quan h: c s d liu, quan h, thuc tnh, kho chnh,
th hin, b, rng buc ton vn, m c th trong chng trnh ging
dy khng c. Cn gii thch r v sao phi dng CSDL, chc nng ca
CSDL v h qun tr CSDL, CSDL gn lin vi chng trnh ng dng
nh th no, thng qua minh ha bng v d c th trn ng dng m
phng.
- Phn trnh by h qun tr CSDL MS Access tuy khng yu cu cao,
nhng hc sinh c hng th v hiu r cc khi nim c bn, nn t v
d minh ho c th phn l thuyt, s gii quyt theo tng ni dung nh
phn thc hnh, cui cng c c mt ng dng qun l n gin.
- Trong ging dy nn tn dng vic m hnh ho, khi qut ho cc khi
nim hc sinh d dng nm bt cc kin thc. (xem mt v d minh ho
bng s bn di)


53

S din t cc bc xy dng mt chng trnh ng dng c s dng CSDL
(ng dng qun l)

Vn
Bi ton
Phn tch/ Thit k
M hnh
bi ton
Chng trnh
ng dng
ci t m hnh
kho st
Lc CSDL
CSDL
ng dng
C s d liu
Thm d liu
Cp nht d liu
Xa d liu
Ly d liu
Xa d liu Sa d liu Thm d liu
Ly d liu
Th hin vi ngi dng

54
C Ch h n ng g t tr r n nh h m m n n t ti in n h h c c t tr ro on ng g t tr r n ng g p ph h t th h n ng g
Vai tr, v tr, ngha ca mn hc
- Nhng thnh tu mi ca cng ngh thng tin trong nhng thp k va qua
v ang to nn nhng bin i to ln i vi s pht trin mi mt ca x hi.
Mt s quc gia bt u chuyn t nn vn minh cng nghip sang nn vn
minh tr tu. Kin thc v cng ngh thng tin tr thnh mt trong nhng yu
t ca vn ha ph thng, l Vn ha my tnh (UNESCO, 2000).
- Mn tin hc trng trung hc ph thng nhm trang b cho hc sinh nhng
hiu bit ban u v cng ngh thng tin v nhn bit c vai tr ca my tnh
trong x hi hin i. Hc sinh bc u lm quen phng php gii quyt vn
theo quy trnh cng ngh v c kh nng s dng my tnh phc v hc tp v
cuc sng nhm mc ch thch ng c vi x hi hin i.
- Trong trng ph thng, mn tin hc cn l mn cng c. Tin hc c s
dng trong hot ng dy v hc cc mn khc, trong cng tc qun l v nhiu
hot ng khc ca nh trng.
Mc tiu mn hc
Cho hc sinh c hiu bit ban u v tin hc ngnh khoa hc lin quan n
my tnh in t v nhn bit c vai tr ca my tnh trong x hi hin i.
C kh nng s dng my tnh phc v hc tp v cuc sng ca mnh
c th thch ng c vi x hi.
Bc u rn luyn cch gii quyt vn theo phng php cng ngh (xc
nh mc tiu v yu cu, thit k gii php v thc hin). C nh hng
ban u v mt s ngh ca x hi hin i.
(UNESCO, Paris, 2000)

http://www.unesco.org/delors/fourpil.htm

Learning
to know to do to live together to be

55
Mc tiu dy hc mn Tin hc bc hc ph thng v cp trung hc ph
thng nh sau: (Trch dn t SGV Tin hc 10, 2006)
Mc tiu chung ca bc hc ph thng

Mn Tin hc nhm cung cp cho HS nhng kin thc ph thng v ngnh
khoa hc Tin hc, hnh thnh v pht trin kh nng t duy thut ton, nng
lc s dng cc thnh tu ca ngnh khoa hc ny trong hc tp v trong
cc lnh vc hot ng ca mnh sau ny.

Mc tiu c th ca cp THPT
Kin thc Trang b cho HS mt cch tng i c h thng cc khi nim c
bn nht mc ph thng v Tin hc - mt ngnh khoa hc vi
nhng c th ring - cc kin thc v h thng, thut ton, cu
trc d liu, lp trnh, c s d liu (CSDL) v h qun tr CSDL.
Thi Rn luyn cho HS phong cch suy ngh v lm vic ph hp vi
con ngi ca x hi thi i Tin hc nh s ham hiu bit, tm ti
sng to, chun mc, chnh xc trong suy ngh v hnh ng, say
m mn hc, cn thn trong cng vic, hp tc tt vi b bn.
K nng HS bc u bit s dng my tnh, bit son tho vn bn, s
dng Internet, khai thc c cc phn mm thng dng, gii c
cc bi ton n gin bng my tnh, bc u s dng c mt
h qun tr CSDL quan h c th.
Chng trnh Tin hc trong trng THPT
(Trch dn t SGV Tin hc 10, 2006)
Mt s cn c khi xy dng chng trnh v chun
Chng trnh mn Tin hc ca trng trung hc ph thng (THPT) c xy
dng trn c s cc cn c chnh sau y:
CC0. Mc tiu i mi chng trnh gio dc ph thng ca B Gio dc v o
to ban hnh.
CC1. Tin hc l mn bt buc cho mi i tng HS THPT , l mn khng phn
ho theo chuyn ban, c dy cho c ba lp 10, 11 v 12 (mi tun hai tit i
vi lp 10 v 1,5 tit i vi lp 11 v lp 12).
CC2. Mn Tin hc Trung hc c s (THCS) l mn t chn nn Tin hc
THPT c xy dng trn gi thit l mn hc mi, HS hc t u.

56
CC3. Chng trnh v chun mn Tin hc c xy dng da trn kt qu th
im trin khai chng trnh v SGK, kin cc hi ng thm nh, kin ng
gp ca cc s, trng, gio vin (GV) b mn Tin hc ca mt s a phng c
th im.
CC4. Hin nay ti cc a phng, c s vt cht cn thiu, s lng my tnh,
kt ni Internet cn rt hn ch. c bit i ng GV cn thiu c v s lng v
cht lng. V vy khi xy dng, Ban xy dng chng trnh v chun xem xt
cc yu t thc t nu trn. Tuy nhin, v chng trnh v chun s c p dng
trong nhiu nm nn yu cu mc v kin thc v k nng cn m bo mc
chun cn c i vi HS THPT.

Ni dung chng trnh v chun kin thc
Tng quan
Lp Lnh vc Ni dung
10
Nhp mn
Tin hc
- Cc khi nim c bn ca Tin hc.
- Mt s k nng ban u v s dng my tnh.
11 Lp trnh
- Cc khi nim v: lp trnh, thut ton, cu trc d liu,...
- Mt s khi nim v: ngn ng lp trnh; k nng ban u lp
trnh mt s bi ton n gin thng qua mt ngn ng lp
trnh c th (Turbo Pascal - TP).
12 H CSDL
- Cc khi nim ban u v CSDL v h qun tr CSDL.
- Bc u c k nng khai thc mt h qun tr CSDL c th.

Mt s im ch ca chng trnh mn Tin hc ca THPT
- Trang b kin thc cho hc sinh c mt vn ho tin hc mc ph thng
cng vi cc k nng s dng my tnh c bn (ni dung ch yu thy
tm ng dng ca my tnh).
- Cc kin thc truyn t ch dng mc khi nim lm cho hc sinh
c cm nhn ng v nhng g quen thuc, bit.
- S dng chun kin thc xy dng mc tiu v trng tm bi dy,
yu cu hc sinh phi t c sau khi hc xong.
- V mt kin thc, truyn t mc bit v hiu
- V mt k nng, bc u lm quen v lm c cng c kin thc l
ch yu, sau c th p dng vo cc mn hc khc, vo cng vic v
cuc sng sau ny.

57
Chng trnh v chun kin thc, k nng, thi

Ch Mc cn t
Mt s khi nim c bn ca Tin hc
1. Gii thiu
ngnh khoa
hc Tin hc
Kin thc
Bit Tin hc l mt ngnh khoa hc: c i tng, ni dung v
phng php nghin cu ring. Bit my tnh va l i tng
nghin cu, va l cng c.
Bit c s pht trin mnh m ca Tin hc do nhu cu ca x
hi.
Bit cc c trng u vit ca my tnh.
Bit c mt s ng dng ca Tin hc v my tnh in t
trong cc hot ng ca i sng.
2. Thng tin
v d liu
Kin thc
Bit khi nim thng tin, lng thng tin, cc dng thng tin, m
ho thng tin cho my tnh.
Bit cc dng biu din thng tin trong my tnh.
Hiu n v o thng tin l bit v cc n v bi ca bit.
Bit cc h m c s 2, 16 trong biu din thng tin.
K nng
Bc u m ho c thng tin n gin thnh dy bit.
3. Gii thiu
v my tnh
Kin thc
Bit chc nng cc thit b chnh ca my tnh.
Bit my tnh lm vic theo nguyn l J. Von Neumann.
K nng
Nhn bit c cc b phn chnh ca my tnh.
4. Bi ton v
thut ton
Kin thc
Bit khi nim bi ton v thut ton, cc c trng chnh ca
thut ton.
Hiu cch biu din thut ton bng s khi v bng lit k
cc bc.
Hiu mt s thut ton thng dng.
K nng
Xy dng c thut ton gii mt s bi ton n gin bng s
khi hoc lit k cc bc.
Lp 10

58
Ch Mc cn t
5. Ngn ng
lp trnh
Kin thc
Bit c khi nim ngn ng my, hp ng v ngn ng bc
cao.
6. Gii bi
ton trn my
tnh in t
Kin thc
Bit cc bc c bn khi tin hnh gii ton trn my tnh: xc nh
bi ton, xy dng v la chn thut ton, la chn cu trc d liu,
vit chng trnh, hiu chnh, a ra kt qu v hng dn s dng.
7. Phn mm
my tnh
Kin thc
Bit khi nim phn mm my tnh.
Phn bit c phn mm h thng v phn mm ng dng.
8. Cc ng
dng ca Tin
hc
Kin thc
Bit c ng dng ch yu ca Tin hc trong cc lnh vc i
sng x hi.
Bit rng c th s dng mt s chng trnh ng dng nng
cao hiu qu hc tp, lm vic v gii tr.
9. Tin hc v
x hi.
Kin thc
Bit c nh hng ca Tin hc i vi s pht trin ca x
hi.
Bit c nhng vn thuc vn ho v php lut trong x hi
tin hc ho.
Thi
C hnh vi v thi ng n v nhng vn o c lin
quan n vic s dng my tnh.
H iu hnh
1. Khi nim
h iu hnh
Kin thc
Bit khi nim h iu hnh.
Bit chc nng v cc thnh phn chnh ca h iu hnh.
2. Tp v
qun l tp
Kin thc
Hiu khi nim tp v quy tc t tn tp.
Hiu khi nim th mc, cy th mc.
K nng
Nhn dng c tn tp, th mc, ng dn.
t c tn tp, th mc.
3. Giao tip
vi h iu
Kin thc
Hiu c quy trnh np h iu hnh, lm vic vi h iu hnh

59
Ch Mc cn t
hnh v x l
tp
v ra khi h thng.
Hiu c cc thao tc x l: sao chp tp, xo tp, i tn tp,
to v xo th mc.
K nng
Thc hin c mt s lnh thng dng.
Thc hin c cc thao tc vi tp v th mc: to, xo, di
chuyn, i tn th mc v tp.
4. Mt s h
iu hnh
ph bin
Kin thc
Bit lch s pht trin ca h iu hnh.
Bit mt s c trng c bn ca mt s h iu hnh hin nay.
Son tho vn bn
1. Mt s
khi nim c
bn
Kin thc
Bit cc chc nng chung ca h son tho vn bn.
Bit cc n v x l trong vn bn (k t, t, cu, dng, on,
trang).
Bit cc vn lin quan n son tho vn bn ting Vit.
2. Lm quen
vi Word
Kin thc
Bit mn hnh lm vic ca Word.
Hiu cc thao tc son tho vn bn n gin: m tp vn bn,
g vn bn, ghi tp.
K nng
Thc hin c vic son tho vn bn n gin.
Thc hin c cc thao tc m tp, ng tp, to tp mi, ghi
tp vn bn.
3. Mt s
chc nng
son tho
vn bn
Kin thc
Hiu khi nim v cc thao tc nh dng k t, nh dng on
vn bn, nh dng trang vn bn, danh sch lit k, chn s th
t trang.
Bit cch in vn bn.
K nng
nh dng c vn bn theo mu.
4. Mt s
cng c tr
gip son
tho
Kin thc
Bit khi nim v cc thao tc tm kim v thay th.
K nng
Thc hin c tm kim v thay th mt t hay mt cu.

60
Ch Mc cn t
5. Lm vic
vi bng
Kin thc
Bit cc thao tc: to bng; chn, xo, tch, gp cc , hng v
ct.
Bit son tho v nh dng bng.
K nng
Thc hin c to bng, cc thao tc trn bng, son tho vn
bn trong bng.
Mng my tnh v Internet
1. Mng my
tnh
Kin thc
Bit nhu cu mng my tnh trong lnh vc truyn thng.
Bit khi nim mng my tnh.
Bit mt s loi mng my tnh.
2. Mng
thng tin ton
cu Internet
Kin thc
Bit khi nim mng thng tin ton cu Internet v li ch ca n.
Bit cc phng thc kt ni thng dng vi Internet.
Bit s lc cch kt ni cc mng trong Internet
3. Mt s
dch v ph
bin ca
Internet
Kin thc
Bit khi nim trang Web, Website.
Bit chc nng trnh duyt Web.
Bit cc dch v: tm kim thng tin, th in t.
K nng
S dng c trnh duyt Web.
Thc hin c tm kim thng tin trn Internet.
Thc hin c vic gi v nhn th in t.

Ch Mc cn t
Mt s khi nim c s trong ngn ng lp trnh
1. Phn loi
ngn ng lp
trnh
Kin thc
Bit c ba lp ngn ng lp trnh v cc mc ca ngn ng lp
trnh: ngn ng my, hp ng v ngn ng bc cao.
2. Chng
trnh dch
Kin thc
Lp 11

61
Ch Mc cn t
Bit vai tr ca Chng trnh dch.
Bit khi nim Bin dch v Thng dch.
3. Cc thnh
phn ca
ngn ng lp
trnh
Kin thc
Bit cc thnh phn c bn ca ngn ng lp trnh: Bng ch
ci, C php v Ng ngha.
4. Cc thnh
phn c s
ca TP
Kin thc
Bit cc thnh phn c s ca TP: Bng ch ci, Tn, Tn
chun, Tn ring (t kho), Hng v Bin.
K nng
Phn bit c Tn, Hng v Bin. Bit t Tn ng.
Chng trnh TP n gin
1. Cu trc
chng trnh

Kin thc
Hiu chng trnh l s m t ca thut ton bng mt ngn
ng lp trnh.
Bit cu trc ca mt chng trnh TP: cu trc chung v cc
thnh phn.
K nng
Nhn bit c cc phn ca mt chng trnh n gin.
2. Mt s
kiu d liu
chun

Kin thc
Bit mt s kiu d liu nh sn trong TP: nguyn, thc, k t,
lgic v min con.
K nng
Xc nh c kiu cn khai bo ca d liu n gin.
3. Khai bo
bin
Kin thc
Hiu c cch khai bo bin.
K nng
Khai bo ng.
Nhn bit khai bo sai.
4. Php ton,
biu thc,
lnh gn

Kin thc
Bit cc khi nim: Php ton, biu thc s hc, hm s hc
chun, biu thc quan h.
Hiu lnh gn.
K nng
Vit c lnh gn.

62
Ch Mc cn t
Vit c cc biu thc s hc v lgic vi cc php ton thng
dng.
5. T chc
vo/ra n
gin
Kin thc
Bit cc lnh vo/ra n gin nhp thng tin t bn phm
hoc a thng tin ra mn hnh.
K nng
Vit c mt s lnh vo/ra n gin.
6. Dch, thc
hin v hiu
chnh chng
trnh
Kin thc
Bit cc bc: son tho, dch, thc hin v hiu chnh chng
trnh.
Bit mt s cng c ca mi trng TP.
K nng
Bc u s dng c chng trnh dch pht hin li.
Bc u chnh sa c chng trnh da vo thng bo li
ca chng trnh dch v tnh hp l ca kt qu thu c.
R nhnh v lp

1. T chc r
nhnh
Kin thc
Hiu nhu cu ca cu trc r nhnh trong biu din thut ton.
Hiu cu lnh r nhnh (dng thiu v dng ).
Hiu cu lnh ghp.
K nng
S dng cu trc r nhnh trong m t thut ton ca mt s bi
ton n gin.
Vit c cc lnh r nhnh khuyt, r nhnh y v p
dng th hin c thut ton ca mt s bi ton n gin.

2. T chc
lp
Kin thc
Hiu nhu cu ca cu trc lp trong biu din thut ton.
Hiu cu trc lp kim tra iu kin trc, cu trc lp vi s ln
nh trc.
Bit cch vn dng ng n tng loi cu trc lp vo tnh
hung c th.
K nng
M t c thut ton ca mt s bi ton n gin c s dng
lnh lp.
Vit ng cc lnh lp kim tra iu kin trc, lnh lp vi s
ln nh trc.
Vit c thut ton ca mt s bi ton n gin.

63
Ch Mc cn t
Kiu d liu c cu trc
1. Kiu mng
v bin c ch
s
Kin thc
Hiu khi nim mng mt chiu v hai chiu.
Hiu cch khai bo v truy cp n cc phn t ca mng.
K nng
Ci t c thut ton ca mt s bi ton n gin vi kiu
d liu mng mt chiu.
Thc hin c khai bo mng, truy cp, tnh ton cc phn t
ca mng.
2. Kiu d
liu xu

Kin thc
Bit xu l mt dy k t (c th coi xu l mng mt chiu).
Bit cch khai bo xu, truy cp phn t ca xu.
K nng
S dng c mt s th tc, hm thng dng v xu.
Ci t c mt s chng trnh n gin c s dng xu.
3. Kiu bn
ghi
Kin thc
Bit khi nim kiu bn ghi.
Bit cch khai bo bn ghi, truy cp trng ca bn ghi.
Tp v x l tp
1. Phn loi
v khai bo
tp
Kin thc
Bit khi nim v kiu d liu tp.
Bit khi nim tp nh kiu v tp vn bn.
Bit cc lnh khai bo tp nh kiu v tp vn bn.
K nng
Khai bo ng tp vn bn.
2. X l tp
Kin thc
Bit cc bc lm vic vi tp: gn tn cho bin tp, m tp,
c/ghi tp, ng tp.
Bit mt s hm v th tc chun lm vic vi tp.
K nng
S dng c mt s hm v th tc chun lm vic vi tp.
Chng trnh con
1. Chng
trnh con v
Kin thc

64
Ch Mc cn t
phn loi Bit vai tr ca chng trnh con trong lp trnh.
Bit s phn loi chng trnh con: th tc v hm.
2. Th tc
Kin thc
Bit cu trc mt th tc, danh sch vo/ra hnh thc.
Bit mi lin quan gia chng trnh v th tc.
Bit gi mt th tc.
K nng
Nhn bit c cc thnh phn trong u ca th tc.
S dng c li gi mt th tc.
Vit c th tc n gin.
3. Hm
Kin thc
Bit cu trc ca mt hm, danh sch vo/ra hnh thc.
Bit mi lin quan gia chng trnh v hm.
Bit gi mt hm.
K nng
Nhn bit c cc thnh phn trong u ca hm.
Vit c hm n gin.
4. Khai thc
chng trnh
con sn c
ca ngn ng
lp trnh
Kin thc
Bit cch s dng th vin chun: cc hm v th tc chun sn
c.
Hiu mt s cu lnh dng trc y thc cht l th tc v
hm chun.
K nng
Bit khai bo v s dng hm CRT.
ho v m thanh
1. Mt s yu
t ho
Kin thc
Hiu khi nim mn hnh ho v iu kin lm vic trong ch
ho.
Bit mt s hm v th tc v hnh n gin: im, ng, hnh
trn, elip, hnh ch nht.
2. Mt s yu
t m thanh
Kin thc
Bit mt s hm v th tc chun ca ngn ng hin dng m
phng m thanh v kh nng th hin bn nhc n gin bng mt
chng trnh TP.

65

Ch Mc cn t
Khi nim c s d liu v h qun tr c s d liu
1. Khi nim
c s d liu
(CSDL)
Kin thc
Bit khi nim CSDL.
Bit vai tr ca CSDL trong hc tp v cuc sng.
Bit cc yu cu c bn i vi h CSDL.

2. H qun tr
CSDL
Kin thc
Bit khi nim h qun tr CSDL.
Bit chc nng ca h qun tr CSDL: to lp CSDL; cp nht
d liu, tm kim kt xut thng tin; kim sot, iu khin vic truy
cp vo CSDL.
Bit vai tr ca con ngi khi lm vic vi h CSDL.
H qun tr CSDL quan h MS ACCESS
1. Gii thiu
MS ACCESS
Kin thc
Hiu cc chc nng chnh ca ACCESS: To lp bng, thit lp
mi lin kt gia cc bng, cp nht v kt xut thng tin.
Bit bn i tng chnh: bng, mu hi, biu mu v bo co.
Bit hai ch lm vic: Ch thit k (lm vic vi cu trc)
v ch lm vic vi d liu.
K nng
Thc hin c khi ng v ra khi Access, to CSDL mi, m
CSDL c.
2. Cu trc
bng
Kin thc
Hiu cc khi nim chnh trong cu trc d liu bng:
Ct (Thuc tnh): tn, min gi tr.
Dng (Bn ghi): b cc gi tr ca thuc tnh.
Kho.
Bit to v sa cu trc bng.
Hiu vic to lin kt gia cc bng.
K nng
Thc hin c to v sa cu trc bng, np d liu vo bng,
cp nht d liu.
Thc hin vic khai bo kho.
Thc hin c vic lin kt gia hai bng.
Lp 12

66
Ch Mc cn t

3. Cc thao
tc c s
Kin thc
Bit cc lnh lm vic vi bng: Cp nht d liu, sp xp v
lc, tm kim n gin, to biu mu.
K nng
Thc hin c: M bng ch trang d liu, cp nht d
liu, sp xp v lc, tm kim n gin, to biu mu bng Wizard,
nh dng v in trc tip.
4. Truy xut
d liu
Kin thc
Bit khi nim v vai tr ca mu hi.
Bit cc bc chnh to ra mt mu hi.
K nng
Vit ng biu thc iu kin n gin.
To c mu hi n gin.
5. Bo co
Kin thc
Bit khi nim bo co v vai tr ca n.
Bit cc bc lp bo co.
K nng
To c bo co bng Wizard.
Thc hin c lu tr v in bo co.
C s d liu quan h
1. Cc loi
m hnh
CSDL
Kin thc
Bit hai loi m hnh d liu: lgic v vt l.
2. H CSDL
quan h
Kin thc
Bit khi nim m hnh quan h.
Bit cc c trng c bn ca m hnh quan h: ct (trng),
dng (bn ghi).
Bit khi nim kho v khi nim lin kt gia cc bng.
Bit cc thao tc vi CSDL quan h: To bng, cp nht, sp
xp cc bn ghi, truy vn CSDL v lp bo co.
K nng
Xc nh cc bng v kho lin kt gia cc bng ca bi ton
qun l n gin.
Kin trc v bo mt h c s d liu
1. Cc loi
Kin thc

67
Ch Mc cn t
kin trc ca
h CSDL
Bit khi nim v cc cch t chc tp trung v phn tn.
Bit c u nhc im ca mi cch t chc ny.
2. Bo mt
thng tin
trong cc h
CSDL
Kin thc
Hiu khi nim v tm quan trng ca bo mt CSDL.
Bit mt s cch thng dng bo mt CSDL.


Cu hi tho lun nhm
1. Theo Anh/ch cc mc tiu c th i vi cp THPT, THCS c kh thi khng ?
Ti sao ?
2. Vic chn cc ni dung mn tin hc cp THPT c p ng y cc mc tiu
nu khng ? V sao?
3. Cc ni dung chn la c kh thi vi thi lng c phn phi khng ?
4. Theo Anh/ch nhng hc vn tin hc no cn cung cp cho hc sinh ph thng.
L do ?
5. Chng ta bit khc vi cc mn hc khc , vn nh hnh nhiu thp nin,
mn tin hc thay i hng ngy hng gi, do phn cng v phn mm lun thay
i. Theo Anh/ ch lm th no dy mn tin hc khng b lc hu ?

Phn 1:
o Tho lun cu hi 1, 2, 3. Cc nhm tng hp cc kin trao i, vit bo co.
o Cc nhm nghin cu, trao i v vit bo co cho cu hi 4, 5.

Phn 2:
o Hng dn xc nh mc tiu v trng tm bi dy da trn chun kin thc.
o Hng dn c v nghin cu sch gio khoa, sch gio vin xy dng cc
hot ng dy v hc trn lp.
o Hng dn xy dng h s bi dy ni dung Lp 10, Chng 1, 4. Bi ton
v thut ton.
o Tp ging ni dung Lp 10, Chng 1, 4. Bi ton v thut ton, tit 1, tit 2.
Tho lun lp v nh gi cho cc nhm tp ging.

68
Tri thc
Mi trng
Thy Tr
H THNG DY HC
QU TRNH DY HC
PP DY PP HC
Dng li
Trc quan
Thc hnh
Hc th ng
Hc tch cc
Hng ca Thy
Hng ca Tr
P Ph h n ng g p ph h p p d d y y h h c c m m n n T Ti in n h h c c
N Nh h n ng g v v n n c ch hu un ng g
Khi nim v phng php dy hc (PPDH)

Qu trnh dy hc th hin mi quan h
qua li gia thy v tr v vy phng
php dy hc (PPDH) phn nh mi quan
h qua li gia dy v hc.

Mt s nh ngha v phng php dy
hc:
- L cch thc hot ng c trnh t, phi hp v tng tc ca thy - tr
t c mc tiu dy hc.
- L h thng cc cch thc v phng php khc nhau ca thy nhm hng
dn ngi hc lnh hi bi dy thng qua vic s dng ph hp cc phng
tin dy v hc.
- Tr li cho cc cu hi "lm nh th no how?" v "lm bng cch no-
with which?" gii quyt vn hoc lnh hi tri thc dy hc.


69
Hot ng dy v hc
Ln k hoch -
Thc hin -
nh gi kt qu
Kin thc no cn
bit trc ?
Ai dy ?
Ni dung cn dy ?
Mc tiu t c ?
Phng php s
dng ?
Bng cc phng
tin no ?
Hnh thc t chc
hot ng ?
nh gi kt qu
bng cch no ?
Nh vy, i tng nghin cu chnh ca phng php dy hc l s dng
phng php no v bng cc phng tin dy hc no t c mc tiu dy
hc. lm c iu ny, tng ng hot ng dy ca thy s c phng php
dy ca thy v hot ng ca tr cng s c phng php hc ca tr.
Hot ng dy ca thy v hc ca tr t c mc tiu dy hc s da trn
nhng cu hi t ra sau y (the 8 Wh-questions):
1. Who trains the learners Ai dy ?
2. What prior knowledge - Kin thc no cn bit trc ?
3. Which objectives are achieved - Mc tiu t c sau bi hc ?
4. Which contents are imparted - Ni dung no cn dy ?
5. Which methods are applied S dng phng php no ?
6. Under which conditions are performed - Bng cc phng tin no ?
7. Which kind of organisation is to arrange Hnh thc t chc hot ng ?
8. In which way results will be evaluated nh gi kt qu bng cch no ?

Ngi thy bt u hot ng dy v hc bng vic phn tch cc ni dung kin
thc cn dy v xc nh yu cu v kin thc nn (tri thc bit) i vi ngi
hc bit s bt u bi dy t u. Tip theo, l vic nh ngha mc tiu bi
dy v chn cc ni dung cn thit trnh by. Sau , quyt nh phng php
dy cng vi cc phng tin, hc c, hc liu ph hp. Bn cnh , ngi thy
cng phi quan tm n iu kin dy hc v hnh thc t chc hot ng dy
hc.
Cui cng l vic chun b cc hnh thc kim tra v nh gi kt qu hc tp
ca ngi hc trong tin trnh dy hc cng nh sau khi kt thc bi dy.

70
Nhng chc nng iu hnh ca qu trnh dy hc
[Da theo Walsch v Weber 1975]
Chc nng iu hnh ca qu trnh dy hc l cc thnh phn quan trng trong
phng php dy hc m ngi thy s dng lp k hoch dy hc cho tng
tit hc c th.
Da vo cc chc nng ny, ngi thy s xy dng "kch bn" dy hc (cc bc
t chc dy hc) bao gm: t vn , pht biu vn , gii quyt vn v vn
dng.

To tin xut pht
Tin xut pht y l nhng hiu bit v nhng iu kin ca ngi hc ti
thi im xut pht trong qu trnh dy hc. Nhng iu kin ca ngi hc ny
rt a dng, khng ch bao gm tri thc, k nng, k xo m cn c thi , hnh
vi, thi quen, nim tin, cng nhng c im nhn cch khc na.
Trong qu trnh dy hc, thy s cn c vo nhng iu kin c sn ca ngi
hc, to nn nhng tin xut pht cn thit t c nhng mc ch t ra.
To tin xut pht cn hng ti ton b mt ni dung no , cng c khi l
mt phm vi rng ln (ca mt hc phn, mt chng mc) ch khng hn l ch
hn ch tng tit hc ring l (mt bi hc, mt phn ca bi hc).
Nhng chc nng iu hnh ca
qu trnh dy hc
To tin xut pht
Cng c bi hc
Kim tra nh gi
HD cng vic nh
Hng ch - Gi ng c
Lm vic vi ni dung mi
t vn
Pht biu vn
Gii quyt vn
Vn dng

71

C th tp hp nhng tin xut pht thnh ba nhm:
- Nhng tin chung: l nhng phm cht, nhn cch khng c th i
vi ni dung ang xt, thm ch khng phi l c th i vi b mn. Thuc
nhm ny c th k bao gm k nng c/vit, thc k lut, tinh thn thi
hc tp,
- Nhng tin b mn (Tin hc): l nhng iu kin cn thit, tuy in
hnh i vi mn hc (Tin hc) nhng khng phi l c th i vi ni dung
ang xt, chng hn nh trnh suy din logic, thi i vi mn hc, t
duy thut ton,
- Nhng tin c th: l nhng iu kin v tri thc nh k nng c
th i vi ni dung ang xt.
ng nhin trong dy hc ta phi bo m nhng iu kin thuc c ba nhm
ni trn, nhng khi ni ti to tin xut pht vi t cch l mt chc nng
iu hnh qu trnh dy hc, ta ch i su vo nhm th ba.

Vic to tin xut pht thng phi tin hnh theo quy trnh sau:
(i) Gio vin phi nm ni dung v khi lng tri thc, k nng cn thit. Mun
vy, iu quan trng l cn phi nghin cu nhng ti liu ch o ch yu nh:
ti liu bi dng v tp hun chng trnh, sch gio khoa, sch gio vin.
(ii) Gio vin cn bit nhng tri thc v k nng cn thit c sn hc sinh ti
mc no, iu ny c th c thc hin nh qu trnh theo di t trc hoc
bng bin php kim tra (kim tra cht lng u nm, kim tra u vo, phiu
thm d, )
(iii) Cho ti hin nhng tri thc v k nng cn thit. Vic ti hin c th c
thc hin theo hai cch:
- Ti hin tng minh, tc l gio vin cho hc sinh n tp nhng tri
thc, k nng cn thit mt cch tng minh trc khi dy ni dung mi.
- Ti hin n tng, tc l nhng tri thc, k nng cn thit c ti hin
nhng lc thch hp, trong mi lin quan vi tng ni dung mi ch
khng tch thnh mt pha ring bit (trnh by trc ging nh ti hin
tng minh).
Thng thng, ti hin tng minh c dng nhiu i tng hc sinh yu
km v nhng lp di, cn ti hin n tng hay c s dng hc sinh kh
gii v nhng lp trn. Tuy nhin, nhn chung ta nn phi hp c hai cch trn
trong vic ti hin tri thc v k nng.

Tm li, to tin xut pht l mt iu kin quyt nh thnh cng trong vic
dy hc b mn (Tin hc). Bng cch ti hin thch hp, ngi thy cn ch
thit lp nhng tin chung, nhng tin b mn (Tin hc), ln tri thc, k
nng c th cho ch cn dy.

72
Hng ch v gi ng c
Chc nng ny c trnh by trong phn nhng thnh t c bn ca qu trnh
dy hc, cn b sung thm mt s im sau:
-Thy cn bao qut c mc ch ton b (chng trnh hc) ln mc ch b phn
(bi hc c th), c mc ch lu di (cp hc, gio dc con ngi) ln mc ch
c th trc mt (lp hc). Trong cch nhn ny, mc ch b phn, trc mt nh
s biu hin ca mc ch ton b, nh nhng ci mc nh du con ng i n
mc ch lu di. Mc ch ton b, lu di nh hng cho mc ch b phn,
trc mt. Mc ch b phn, trc mt phi phc tng v c th ho mc ch
ton b, lu di.
-Thy cn trnh mt s sai lm ca ch ngha hnh thc khi hng ch. Hai
trng hp sau y ng c lu :
-Vic s dng t ng, thut ng m hc sinh cha hiu, hoc cha c bit
qua trong khi hng ch s khng em li hiu qu mong mun. V d nu
gio vin khi gii thiu bi mi, ni rng "hm nay chng ta s c hc v
mng mt chiu , th iu ny cha c tc dng hng ch do hc sinh
thi im cha c khi nim v mng, mng mt chiu.
-Vic hng ch cng s t hiu qu nu nh khng lm cho hc sinh thy
c mi lin h gia mc ch t ra vi tri thc m h c (tri thc
bit). Bn cht ca vic hng ch l dn dt ngi hc i t gii hn ca
iu bit chuyn sang iu cha bit.
V d hng ch cho vic hc cc trng hp chng trnh con c tham
s tr v tham s bin. C th bt u t mt iu bit l chng trnh con
khng c tham s, cho thc hin mt s lnh l li gi chng trnh con
khng c tham s ny, yu cu hc sinh nhn xt v cc li gi ny (li gi l
hon ton ging nhau, x l ging nhau, vi d liu l ging nhau). Nhng
vn t ra l khi thc hin mt s li gi chng trnh cn thit phi c
nhng b d liu khc nhau a vo chng trnh con x l, t dn n
phi c s truyn cc gi tr ca d liu vo (tham s tr). i khi gi tr ca
tham s c sinh ra hoc thay i trong chng trnh con cn phi c lu
gi li, iu ny dn n cn c khi nim truyn bin vo chng trnh con
(tham s bin).
-Thy cn ch khng phi ch gi ng c cho nhng hot ng hoc ch c
th, nh tm gii thut sp xp mng mt chiu theo th t tng dn, hnh thnh
th tc nhp/xut, hm x l, m cn c c nhng hot ng, nhng phng
thc lm vic c tc dng lu di nh khi qut ho, h thng ho, quy l v quen,
nh tm gii thut sp xp mng (theo th t tng hoc gim, hoc theo mt
tiu ch no ), s dng s th tc/hm thit k chng trnh,
-ng thi vi vic gi ng c xut pht t nhng yu cu c th trong hot
ng hc tp cn c nhng kh nng gi ng c xut pht t yu cu ca x hi,

73
t ngha v ca mi ngi i vi t quc, ... Nhng kh nng ny ngy cng pht
trin theo la tui v theo cp hc.
Lm vic vi ni dung mi
Chc nng ny c gi l Lm vic vi ni dung mi ch khng gi l Ging
bi mi trnh s hiu lm nguy him l ch c Thy ni, Tr nghe.
Vic thc hin chc nng ny nn din ra nh sau:
(i) Thy to nhng tnh hung gi ra nhng hot ng tng thch vi ni dung v
mc ch dy hc (mc tiu bi hc).
(ii) Tr hot ng t gic, tch cc v sng to, c s giao lu gia nhng thnh
vin trong tp th (tr vi tr, tr vi thy).
(iii) Thy c tc ng iu chnh, chng hn gip hc sinh vt qua nhng kh
khn bng cch phn tch mt hot ng thnh nhng thnh phn n gin hn,
hoc cung cp cho hc sinh mt s tri thc phng php v ni chung l iu
chnh mc kh khn ca nhim v da vo s phn bc hot ng.
(iv) Thy gip Tr xc nhn li nhng kin thc t c trong qu trnh hot
ng (th thc ho), a ra nhng bnh lun cn thit hc tr hiu kin thc
mt cch su sc, y hn.
Nhng tnh hung v nhng hot ng ni trn ph thuc mt cch cn bn vo
ni dung dy hc. Ni dung rt a dng. N c th l mt khi nim hoc nguyn
l, n c th th hin di dng mt quy tc c tnh cht thut gii hay tm
onV vy chc nng iu hnh Lm vic vi ni dung mi cn c
nghin cu phn bit trong cc trng hp sau (i vi mn Tin hc):
- Dy hc khi nim, nguyn l.
- Dy hc quy trnh, thao tc.
- Dy hc thc hnh.
Cng c
Vic cng c tri thc, k nng mt cch c nh hng v c h thng mang
ngha to ln trong dy hc b mn.
Trong mn Tin hc, vic cng c ch c th thc hin da vo nhng ni dung c
th, ch yu l vic cng c tri thc v k nng Tin hc v din ra di cc hnh
thc luyn tp k nng, o su kin thc, ng dng thc tin, h thng ho v n
tp. thc t dy hc, t khi xy ra trng hp ch xut hin mt hnh thc cng
c, hn na bin php nng cao hiu qu cng c l thy phi bit la chn v
phi hp nhiu hnh thc cng c ng thi.
Kim tra v nh gi
i vi gio vin v hc sinh, kim tra nhm cung cp cho Thy v Tr nhng
thng tin v kt qu dy hc, trc ht l v tri thc v k nng ca hc sinh, cng
nh lu c v mt nng lc, thi , v phm cht ca hc sinh cng vi s din

74
bin ca qu trnh dy hc. Hiu theo ngha rng nh vy th kim tra bao gm
khng phi ch nhng bi kim tra cui chng, cui hc k m cn c nhng vic
lm n gin hn nhiu nh: t nhng cu hi trong qu trnh dy hc thng qua
vic pht vn hc sinh, hc sinh ln bng lm bi, vic xem v chun b ca hc
sinh, son bi tp nh, Nh vy, kim tra l mt chc nng c thc hin
rt thng xuyn v thng c ho vo ton b qu trnh dy hc.
Nhng hnh thc kim tra thng c p dng:
Kim tra ming tng ngi
Kim tra vit ngn (t 10 20 pht)
Kim tra vit di (t 1 tit tr ln)
Hiu qu ca vic kim tra cng bc l r nu c km theo s nh gi ng mc
v cng bng ca gio vin v tp th hc sinh. Thut ng nh gi y, c
hiu theo ngha rng l bao gm tt c cc kiu xc nhn, ng tnh hay khng
ng tnh, k t ci gt u ng ca thy (c ch biu l ca thy) n s nh
gi bng li (ngn ng giao tip ca thy), cho ti vic cho im ca thy.
C s quan trng nh gi hc sinh l nhng bi kim tra, nhng ngoi ra cn
phi cn c vo c qu trnh theo di hc sinh. Hai hc sinh cng t mt im s
nh nhau nhng c th c thy nh gi rt khc nhau.
Cng vi nhng cch thc truyn thng kim tra nh gi (kim tra ming,
kim tra vit), gn y ngi ta tng cng s dng cc hnh thc khc nh: bi
tp trc nghim, kim tra trc nghim (vi nhiu kiu khc nhau), thuyt trnh-bo
co nhm, bi thu hoch c nhn,
Hng dn cng vic nh
Hng dn cng vic nh bao gm:
- Hng dn hc l thuyt.
- Hng dn bi tp nh.
- Hng dn tham kho ti liu, t liu, c sch.
- Hng dn chun b cho bi hc sau v mt kin thc, dng c hc
tp,
Trong , ni dung ch yu l hng dn bi tp nh. Vic gii bi tp nh l
mt dng hot ng c lp ca hc sinh, y hc sinh phi lm vic khng c
s gip trc tip v ti ch ca gio vin. V vy, vn bin son h thng
bi tp, bin son cc hng dn bi tp l rt cn thit v quan trng i vi gio
vin, c bit l gio vin Tin hc.
Chc nng ca vic hng dn cng vic nh l:
-Cng c kin thc.
-Rn luyn k nng, k xo v pht trin nng lc.
-To tin xut pht cho gi hc sau.
-Lm t liu v phng tin dy ni dung ca gi hc sau.


75
Hin trng ca vic dy v hc Tin hc nc ta
[Kho st n thi im nm hc 2006-2007]
Gio vin
-a s khng c o to bi bn v c h thng. Cc trng s phm ch mi
o to gio vin chnh quy ngnh s phm Tin trong vi nm tr li y v s
lng ra trng cn rt t.
-Nhng ngi tho Tin hc th thng khng c nghip v s phm.
-Nhng gio vin c nghip v s phm, c kinh nghim dy hc phn ln t cc
chuyn mn khc (Ton, L,) chuyn sang, sau khi hc mt s kho o to
Tin hc.
-Vic dy Tin hc vn c coi l hot ng kim nhim, ci thin cuc sng, ch
khng phi l mt ngh nghip cn u t c chiu su, nghin cu v rt kinh
nghim.
Chng trnh v sch gio khoa
-Ngnh gio dc b trng vic gio dc Tin hc trong my thp k qua, khng
c nh hng, quy hoch.
-Cc phng n a Tin hc vo gio dc thay i nhiu ln, khng n nh, do
khng c chng trnh chnh thc.
-Ch mi nm hc 2006-2007, B GD & T chnh thc a chng trnh Tin hc
t chn (bt buc) cho cp THCS v chnh kho cho cp THPT. Tng ng vi
chng trnh ny l cc sch gio khoa, sch gio vin cho cp lp 6 v lp 10.
-Cc ti liu v Tin hc khc ging dy trong cc nh trng v cc trung tm cn
li khng phi l cc sch gio khoa m ch l dng cc ti liu hng dn s
dng, do cc nh xut bn in n cng tc vi mt s ngi bin son Vit Nam
bin dch li, hoc l dng gio trnh bin son ni b em dy cho ngi hc.
Vic dy v hc
- V khng c nghip v s phm, gio vin trnh by tng bc theo ti liu
hng dn hoc sch tham kho mt cch my mc v cng nhc.
- Ti liu hng dn thng di, hoc mi v kh m thi lng lp t nn gio
vin trnh by lt qua rt nhanh, ngi hc kh khn nm vn , vic theo di
trc tip cc thao tc trn mn hnh my tnh cn rt hn ch.
- Gio vin t u t chun b phng tin - thit b dy hc, nn mn Tin hc m
thng dy chay, vic dy t c cc cp qun l u t ty theo iu kin ca
trng lp, tng a phng.
- Ngi hc tn cng sc my m nh hoc thu my thc hnh cc im dch
v, do vic hc khng c nh hng ng n, t pht ty theo yu cu ca
tng ngi hc. Ngc li, mt s ngi hc thiu hn vic u t cho thc hnh

76
do khch quan hoc ch quan nn khng rn luyn c k nng cn thit, ch bit
l thuyt khng bit thc hnh.
Cc c trng tng qut ca dy hc mn Tin
Tin hc thng c xem l rt gn gi vi Ton hc, tuy nhin phng php dy
hc Tin hon ton khc vi phng php dy hc Ton cng nh vi cc mn
truyn thng khc. Do , phng php dy hc Tin cng c nhng c trng
tng qut ca n.
Dy hc khi nim, nguyn l v dy hc quy trnh, thao tc
Dy hc Tin trong trng ph thng gn lin vi hai loi ni dung kin thc, l
dy hc khi nim, nguyn l v dy hc quy trnh, thao tc, khng ging nh cc
mn hc truyn thng khc chng hn Ton hc, phi dy cc khi nim, nh
ngha, nh l, chng minh,
Dy hc khi nim, nguyn l trong Tin hc v d nh khi nim v thng tin, d
liu; khi nim v h iu hnh; khi nim v Internet; nguyn l m ho thng
tin; nguyn l Von Neumann;
Dy hc quy trnh, thao tc trong Tin hc c m t theo tng bc c th t, v
d nh quy trnh son tho vn bn ting Vit; quy trnh ng k mt a ch mail
free trn Yahoo;
Mt im ng lu l cc khi nim Tin hc c trnh by trong chng trnh
(sch gio khoa) c th khng theo mt logic nht qun, v vy dn n vic kh
la chn vic dy khi nim no trc, khi nim no sau. Ly v d trong sch
gio khoa (SGK) 10, khi nim thng tin, d liu (2) c dy trc khi nim
v my tnh PC (3), vn l cc khi nim c th dng gii thch, m t ln
nhau nn th t trnh by khng theo tun t cng nhc, cc tc gi ca SGK 10
th hin theo th t trn, da vo tiu ch dng khi nim tr nn ph bin,
quen thuc trong x hi gii thch cho cc khi nim khc, mc d khi nim
cha c hc n.
Kt hp phng php dng li v phng php trc quan
Dy hc Tin trong trng ph thng t hiu qu yu cu cn phi c s kt
hp gia cc phng php dng li (din ging, m thoi) v phng php trc
quan (xem vt tht, xem tranh nh, phim Video), v d nh gio vin va din
ging va s dng my tnh cho hc sinh xem thao tc mu, va din ging va
s dng bng biu, tranh nh minh ho.
Dy hc thc hnh v rn luyn k nng s dng my tnh
c trng ca dy hc Tin hc l s tit l thuyt v s tit thc hnh,bi tp gn
ngang nhau nh phn b thi lng lp 10: 64(38,19,7), lp 11: 48(25,16,7),
lp 12: 32(20,12) xt nm hc 2007-2008, c bit l nhng hc phn trnh by

77
cc phn mm ng dng nh son tho vn bn (8,8), mng my tnh v Internet
(6,4).
Ngoi cc tit thc hnh chnh thc trong phng my tnh, i vi cc tit l
thuyt gio vin cng c th s dng my tnh trnh by cc thao tc, cc v d,
cc thut gii, gii thiu cc phn mm, ng dng, nn yu cu s gi s dng
my tnh, phng my tnh kh nhiu. Do , mt s trung tm, trng hc c
iu kin tt, mn Tin hc c dy trc tip trn my tnh.

Phn loi cc phng php dy hc b mn
Cc tiu ch phn loi phng php dy hc b mn
Da vo phng tin chnh trong dy hc
Nhm phng php dng li
Nhm phng php trc quan
Nhm phng php thc hnh

Da vo mc ch dy hc b mn
Phng php nghin cu ti liu mi hnh thnh tri thc, k nng, k xo
Phng php hon thin tri thc, k nng, k xo
Phng php kim tra nh gi tri thc, k nng, k xo

Da vo cch t chc hot ng nhn thc
Dy hc gii thch - minh ha ti hin
Dy hc tm ti b phn
Dy hc nu vn
Dy hc nghin cu

Da vo hot ng hc tp ca hc sinh
Hc th ng tng ng vi dy hc ly gio vin lm trung tm
Hc tch cc tng ng vi dy hc ly hc sinh lm trung tm

Mi phng php dy hc u c mt tch cc v c th pht trin kin thc, k
nng thc hnh, kh nng t duy ca hc sinh nu nh cc phng php c
s dng ph hp vi ni dung dy hc v la tui hc sinh.

Thng thng trong thc t, nn pha trn mt cch hp l cc phng php
dy hc trong mt tit dy, nh vy s tng thm hiu qu o to, v gio vin
s to c mt khng kh linh hot, sinh ng trong gi hc.


78
H thng ha cc phng php dy hc
Phng php dy hc c th c gi tn theo nguyn tc nh nguyn (tn kp).
- Mt v ch mt bn ngoi ca hot ng dy hc (phng tin dy hc).
- Mt v ch mt bn trong ca hot ng dy hc (t chc nhn thc).

H thng cc phng php dy hc c bn trong thc tin dy hc c trnh by
nh bng sau:

Mt bn
ngoi ca
PPDH
(phng tin
dy hc)
Mt bn trong ca PPDH (t chc nhn thc)
Thng bo Tm ti b phn Nghin cu
Dng li
Din ging - Thng bo
Hi p - Thng bo
Lm vic vi SGK -
Thng bo
Bo co - Thng bo
Din ging - tm ti b phn
Hi p - tm ti b phn
Lm vic vi SGK - tm ti
b phn
Bo Co - Tm ti b phn

Lm vic vi SGK -
nghin cu
Bo co - nghin cu
Trc
quan
Biu din vt tht -
Thng bo
Biu din vt - Thng
bo
Biu din th nghim -
Thng bo
Biu din vt tht - tm ti
b phn
Biu din vt - tm ti b
phn
Biu din th nghim - tm
ti b phn
Biu din vt tht -
nghin cu

Biu din th nghim
- nghin cu
Thc
hnh
Thc hnh quan st
Thng bo
Thc hnh th nghim
(THTN) Thng bo
Thc hnh quan st - tm ti
b phn
Thc hnh th nghim - tm
ti b phn
Thc hnh quan st -
nghin cu
Thc hnh th
nghim - nghin cu

Da vo c s phn loi trn, t nhng phng php chung, cc phng php
m khi truyn th cc loi kin thc b mn, gio vin phi bit vn dng n
mt cch hp l vo qu trnh dy hc, phi xem n thuc loi no, nhm no,
tn c th, phng php c bn no.
D D y y h h c c t tr ru uy y n n t th h n ng g v v d d y y h h c c t t c ch h c c c c
Nh bit, h thng dy hc vi cc thnh phn: thy tr tri thc mi
trng, trong hot ng dy ca thy v hot ng hc ca tr ng vai tr rt
quan trng dn n thnh cng ca mt gi dy. Mun vy, thy phi s dng
mt cch linh hot cc phng php dy hc sao cho ph hp t c mc
ch dy hc, trong cc phng php dy hc quen thuc t xa n nay nh
din ging, thuyt trnh, m thoi, c gi chung l phng php dy hc
truyn thng.

79

Gn y, cc nh tm l s phm v gio dc ch trng nhiu n vic nghin
cu i mi phng php dy hc, c th l chuyn i t vic s dng cc
phng php dy hc truyn thng thnh cc phng php dy hc tch cc, hoc
trong nhng iu kin hn ch th pha trn, hoc kt hp mt phn cc phng
php dy hc tch cc vo qu trnh dy hc ca gio vin kch thch nhu cu
v ng c hc tp ca hc sinh.

Phng php dy hc (PPDH) truyn thng
Cc c im ca phng php dy hc truyn thng
Gio vin: vn gi v tr trung tm ca h thng dy hc, c trch nhim truyn
t kin thc cho hc sinh. Tuy nhin, gio vin ch ti vic m thoi vi
hc sinh (vn p, gi m, ), c s dng cc phng tin dy hc (bng biu,
my tnh, ), c thc hnh quan st, luyn tp nng cao cht lng dy v
hc.
Vi hnh thc ny gio vin quan tm ch yu ti cch trnh by ca mnh sao cho
sng sa, r rng, logic v d hiu, nhng cha quan tm n "ci m hc sinh cn
nm c" (nhu cu c nhn ca ngi hc).
Gio vin ch m bo mt s nguyn tc v phng php s phm tng
qut nh: m bo tnh h thng, tnh trc quan, va sc, v ch c bit n
k thut t cu hi.
Hc sinh: hc theo kiu bt chc v th ng tip thu. H c gng ghi nh v p
dng ng mu m gio vin trnh by.
Kin thc: vn c cho trc tip v di dng c sn, phi hon cnh ho,
phi thi gian ho, phi c nhn ho v mang ngha hnh thc.
Gio vin cng coi trng vic luyn tp v n tp.
nh gi: gio vin c vai tr gn nh tuyt i.
Nhm cc phng php dy hc truyn thng
+ Nhm cc phng php dng li: din ging thng bo, thuyt trnh, m
thoi (vn p) thng bo, lm vic vi sch,
+ Nhm cc phng php trc quan: biu din vt t nhin/ vt tht, biu din
vt tng trng hay tng hnh, biu din thc nghim, bng ghi hnh, n
chiu, phim vido,
+ Nhm cc phng php thc hnh: luyn tp, thc hnh quan st v phng
on, thc hnh th nghim,..

80
Phng php dy hc (PPDH) tch cc
Cc c im ca phng php dy hc tch cc
Gio vin: t nguyn ri b v tr trung tm ca mnh trong h thng dy hc. H
ch cn l ngi o din, trng ti, c vn, t chc cho hc sinh t mnh khm
ph ra kin thc mi.
Hc sinh: tr thnh ch th, v tr trung tm, c hng dn t mnh khm
ph v lm ch tri thc. Hc sinh c vai tr ch ng.
Kin thc: khng cn c truyn th trc tip bi gio vin m do chnh hc
sinh t khm ph qua qu trnh hot ng gii quyt cc vn do gio vin
ngh. Kin thc mi ny sinh nh l kt qu ca hot ng gii quyt vn ca
chnh hc sinh.
nh gi: kt hp nh gi ca Thy v t nh gi ca Tr.
Cc phng php dy hc tch cc: dy hc nu vn (dy hc pht hin-gii
quyt vn ), dy hc theo tnh hung, dy hc phn ho, dy hc theo d n,

Mt s kiu dy hc
Cc phng php dy hc u c gn vi mt kiu dy hc tng ng trong
qu trnh dy hc.
Ngi ta chia ra ba kiu dy hc chnh l:
- Kiu dy hc thng bo.
- Kiu dy hc nu vn .
- Kiu dy hc nghin cu.
Kiu dy hc thng bo
Kiu dy hc thng bo c th c tm tt bng s sau,
Hc sinh Gio vin
Kin thc
cn hc
Tri thc
cn tm
S kiu dy hc thng bo

Bn cht
Gio vin ging gii - minh ha kin thc v cch thc hnh ng cho hc sinh,
cn hc sinh ch tip thu, ti hin theo cc thao tc mu.

81
Gio vin nghin cu ni dung kin thc, sau bng phng php dng li
truyn t thng tin n hc sinh v hc sinh s hc bi ghi c trn lp.

Trnh t thc hin
- t vn : gio vin thng bo ni dung sp hc di dng chung nht
to s ch hc sinh.
- Pht biu vn : gio vin nu cu hi vi mc ch pht biu vn
sp trnh by.
- Gii quyt vn : ni dung chnh ca bi ging c trnh by y c
th bng con ng quy np hoc din dch.
- Vn dng: tm c ng ca gio vin mt cch r rng, chnh xc, nu
bt vn c bn, mu cht ca bi ging, mang tnh khi qut cao.

u im
- Truyn t c khi lng ln cc thng tin c h thng, chnh xc
trong thi gian ngn.
- Cn t phng tin dy hc, t tn cng sc.

Nhc im
- Theo xu hng p t
- Cha pht huy y tnh tch cc, c lp v t duy sng to ca hc
sinh.

Mt s phng php p dng kiu dy hc thng bo
+ Nhm phng php dng li - thng bo (din ging, trn thut, vn p, sch
gio khoa, bng ghi m...).
+ Nhm phng php trc quan - thng bo (th nghim, vt tht, m hnh, tranh,
bng biu, phim Video, my tnh, tham quan...).
Kiu dy hc nu vn
Kiu dy hc nu vn c th c tm tt bng s sau,

Gio vin
Tri thc
cn tm
Hc sinh
Kin thc
cn hc


82

Bn cht
Gio vin nu ra cho hc sinh mt vn cn gii quyt (tnh hung gi vn )
ng thi to iu kin hc sinh t lc gii quyt vn trn c s nhng mi
lin h ci c v ci cn bit, gia iu bit v iu cha bit.
- Vn : c th l nhng mu thun, kh khn, vng mc m thin nhin
x hi hay khoa hc t ra cho con ngi gii quyt.

- Tnh hung gi vn : l tnh hung c vn trong hc sinh nhn
thc c vn cn gii quyt, mong mun (c nhu cu) gii quyt vn
v c kh nng gii quyt vn vi s n lc nht nh.

Trnh t thc hin, gm 4 giai on
+ Giai on 1: nh hng
Bc 1: Nu vn .
Bc 2: a hc sinh vo tnh hung c vn .
Bc 3: Pht biu vn mt cch c th, r rng.

+ Giai on 2: Lp k hoch
Bc 4: Hc sinh huy ng tri thc, tch ly t liu.
Bc 5: xut gi thuyt, d on cc phng n.
Bc 6: Lp k hoch gii quyt.

+ Giai on 3: Thc hin
Bc 7: Thc hin k hoch gii quyt.
Bc 8: nh gi vic thc hin. Nu ng th tip tc sang bc
9. Nu bt hp l (sai) tr li bc 6.

Bn cht ca kiu dy hc nu vn
OKiu dy hc nu vn l tp hp nhiu PPDH c th
nhm t chc hot ng nhn thc ca HS theo con
ng hnh thnh v gii quyt vn .
ODy hc nu vn nm trong h PPDH tch cc vi
quan im hc sinh l trung tm ca qu trnh dy hc.
OCc PPDH nh din ging, m thoi, th nghim...theo
kiu nu vn u c hiu qu mang li s hng th
cho HS chun b tip thu kin thc mi, tng cng
nng lc hot ng c lp, sng to ca ch th nhn
thc.

83
+ Giai on 4: Vn dng
Bc 9: Pht biu kt lun v cch gii quyt.
Bc 10: Th nghim v ng dng thc t.

Cc mc v hnh thc dy hc nu vn
+ Cc mc vn dng kiu dy hc nu vn
Mc nghin cu: hc sinh thc hin 10 bc.
Mc tm ti b phn: hc sinh khng thc hin y 10 bc.
Mc thng bo: gio vin thc hin c 10 bc.

+ Hnh thc dy hc nu vn : c th thc hin trn lp, cho tng nhm
nh, hoc nh.

u im
- Kiu dy hc mang tnh tch cc.
- Hc sinh nm tri thc vng chc, sng to, linh hot.
- Hc sinh nm c phng php t hc.
- Hc sinh pht trin c t duy.
- Hc sinh xy dng c nim tin v kh nng ca mnh.

Nhc im
- Gio vin tn nhiu thi gian u t cho vic dy hc.
- Gio vin cn nhiu iu kin h tr (c s vt cht, phng tin).
- Khng phi lc no cng p dng c (iu kin thc hin).

Mt s phng php p dng kiu dy hc nu vn
Nhm phng php dy hc nu vn : din ging nu vn , m thoi nu
vn , nghin cu nu vn ,


84
Hc sinh
Gio vin
Kin thc
cn hc
Tri thc
cn tm
S kiu dy hc nghin cu
Kiu dy hc nghin cu
Kiu dy hc nghin cu c th c tm tt bng s sau,

Bn cht
Gio vin nu ti nghin cu cn hc sinh bng tm ti, sng to s l ngi
trc tip tc ng vo i tng nghin cu, tm ti ton b vn .

Trnh t thc hin, gm 4 giai on
+ Giai on 1: nh hng
Bc 1: t vn bng cch thng bo ti liu nghin cu
Bc 2: Pht biu vn , nu nhim v ca ti

+ Giai on 2: Lp k hoch
Bc 3: Huy ng tri thc, tch ly t liu
Bc 4: xut gi thuyt, d on phng n gii quyt
Bc 5: Lp k hoch gii quyt

+ Giai on 3 : Thc hin k hoch
Bc 6: Thc hin k hoch gii quyt
Bc 7: nh gi vic thc hin. Nu ng th tip tc sang bc8.
Nu sai th tr li bc 4
Bc 8: Pht biu kt lun

+ Giai on 4 : Kim tra nh gi cui cng
Bc 9: Kim tra ng dng kt lun ca k hoch gii quyt
nh gi
y l phng php dy hc tt nht trau di t duy, tnh t lc, sng to ca
hc sinh. Tuy nhin nn s dng phng php ny cc lp cui cp v vi i
tng hc sinh tng i kh gii.


85
C C c c p ph h n ng g p ph h p p d d y y h h c c t tr ru uy y n n t th h n ng g
Nhm cc phng php dng li
Phng php din ging (thuyt trnh)
Phng php din ging l phng php trnh by c h thng, sng to, bng li
ni sinh ng theo mt trnh t logic cht ch, mt khi lng tri thc ln, phong
ph cho hc sinh.

Thng qua din ging, gio vin trnh by nhng vn c tnh cht thi s, phc
tp v mi m trong thi gian ngn; thng thng trong qu trnh dy hc l cc
tri thc chng trnh, nhng vn ny tc ng mnh m n t tng, tnh cm
ca hc sinh ng thi tit kim v mt kinh t, v ch cn mt gio vin c th
phc v mt s lng kh ln hc sinh.

Tuy nhin trong qu trnh din ging, hc sinh d th ng, cng thng v mt
mi, cng v sau cng gim s ch ca hc sinh; kh c bit ha vic dy hc
v c th xa ri thc t nu khng bit kt hp vi cc phng php khc. Din
ging c vai tr ch o trong mt chng mc, cn bit kt hp din ging vi cc
hnh thc t chc dy hc nh m thoi pht vn, tho lun, quan st thc
nghim,
Phng php din ging - thng bo (thuyt trnh - thng bo)
Sau y ta xem xt mt s c trng ca phng php,
Bn cht
Tnh cht thng bo trong li ging ca gio vin l im ni bt ca phng
php ny, cn hc sinh ch nghe, nhn, hiu, ghi chp v ghi nh. Hc sinh th
ng nm tri thc c gio vin chun b v trnh by mt cch cht ch trong
thi gian tng i di.
Yu cu
- Hc sinh nm ti liu theo mt trnh t logic cht ch.
- Li ging phi gy cm xc mnh, n tng su sc.
- M t di dng ngn gn v cc s kin ring r, truyn th cc thng s,
trnh by cc quan h v cho nhng khi qut.
- B sung cc ti liu ngoi sch gio khoa nh gio trnh bin son, sch tham
kho.
- m bo tnh dn ch, thng nht gia gio vin v hc sinh.


86
Trnh t thc hin
Phng php thuc kiu dy hc thng bo, nn trnh t thc hin bao gm:
+ Bc 1: t vn , gio vin thng bo dng chung nht, khi qut, nhm
gy s ch hc sinh v vn mi sp hc.
+ Bc 2: Pht biu vn , gio vin t nhng cu hi c th vch ra trng
tm ca bi hay thng bo dn bi chnh ca tit ging nhm to nhu cu mun
hiu bit ca hc sinh.
+ Bc 3: Gii quyt vn , thng qua vic trnh by vn theo hng quy
np hay din dch, gio vin gii thch v lm r vn t ra.
C th kt hp vi phng php trc quan (tranh v, m hnh, vt mu, th
nghim), gio vin trnh by, lm r c ch, sau nu khi nim, quy trnh.
+ Bc 4: Kt lun, l s kt tinh ca bi ging, s khi qut nht bn cht vn
nghin cu bng nhng pht biu sc tch, cht ch.
Ngoi ra, c th vn dng kin thc hc vo cc bi tp, v d minh ho c
th hc sinh hiu su vn v c kh nng ng dng kin thc hc vo
thc t.
Phng php din ging (thuyt trnh) thng bo l phng php dy hc c
s dng rt ph bin trong dy hc b mn cc trng ph thng t trc n
nay.
V d minh ho 01
S dng phng php din ging thng bo trnh by ch "KHI NIM
V THNG TIN V D LIU" (SGK 10, 2006)
(1) t vn
Em bit c g khi quan st cc hnh nh ?

a) n giao thng b) Phiu bo im
c) on Video clip Bo s 6 Xangsane Min Trung thng 10/2006

87
(2) Pht biu vn
a) n giao thng: ngha ca n Vng Xanh
b) Phiu bo im: cho bit kt qu hc tp ca 1 hc sinh
c) Video Clip: miu t sc tn ph khng khip v hu qu nng n ca
cn bo ti cc tnh min Trung, Vit Nam.
Nhng hiu bit c c thng qua cc knh truyn thng ny dn n hai thut
ng rt thng dng trong Tin hc m ta cn bit n l THNG TIN V D
LIU. Th no l thng tin ? d liu l g ?
(3) Gii quyt vn
* Nhng hnh nh, m thanh, vn bn nh trn l nhng dng thng tin quen
thuc trong i sng.
* Khi nim thng tin, l nhng hiu bit c c v mt s vt, s kin.
* Khi nim d liu l thng tin a vo my tnh tnh ton v x l.
(4) Kt lun

V d minh ho 02
S dng phng php din ging thng bo trnh by ch "KHI NIM V
THUT TON V CC C TRNG C BN CA THUT TON" (SGK
10, 2006)
(1) t vn
Khi dng my tnh gii quyt cc bi ton trong thc t, ta thng cung cp
cho my cc thng tin, d liu u vo (INPUT) v yu cu nhn li cc kt qu
mong mun u ra (OUTPUT).
Nh vy, t INPUT lm th no my tnh tm ra OUTPUT ?
Hnh nh, m thanh, vn bn,.
(thng tin ca con ngi)
M ho
thng tin
010000010100001001000011
(d liu ca my tnh)

88
(2) Pht biu vn
Cc bn cn tm ra cch gii ca bi ton v ch ra tng minh cc bc cn thit
my tnh tm ra Output ca mt bi ton. Cc bc c gi l thut ton.
Khi nim thut ton, l mt dy hu hn cc thao tc c sp xp theo mt
trnh t xc nh sao cho sau khi thc hin dy thao tc y, t Input ca bi ton,
ta nhn c Output cn tm.

(3) Gii quyt vn
Xt v d, kim tra tnh nguyn t ca mt s nguyn dng
- Input: N l mt s nguyn dng
- Output: N l s nguyn t hoc N khng l s nguyn t
tng gii quyt bi ton nh sau :

T tng trn, ta xy dng cc bc c th gii quyt nh sau :
Bc 1: Nhp s nguyn dng N;
Bc 2: Nu N=1 th thng bo N khng l s nguyn t, kt thc;
Bc 3: Nu N<4 th thng bo N l s nguyn t, kt thc;
Bc 4: i 2 ;
Bc 5: Nu i l c ca N th n bc 7;
Bc 6: i i +1 ri quay li bc 5; (Tng i ln 1 n v)
Bc 7: Nu i = N th thng bo N l s nguyn t,
ngc li th thng bo N khng l s nguyn t, kt thc.

N
1 : N khng l s nguyn t Kt thc
1<N<4 : N khng l s nguyn t Kt thc
N>=4 :
N khng l s nguyn t : Tm thy ie[2..(N-1)] Kt thc
N l s nguyn t : Khng tm thy ie[2..(N-1)], i=N Kt thc

89

C th th hin thut ton trn
theo dng s tng ng nh
sau:

Qua v d trn, ta nhn thy
thut ton c cc c trng sau:
Tnh dng: Thut ton
s kt thc sau mt s
hu hn ln thc hin
cc thao tc (ti a l
khi i= N).
Tnh xc nh: Sau khi thc hin mt thao tc th hoc thut ton kt thc
hoc l c ng mt thao tc xc nh thc hin tip theo.
Tnh ng n: Khi thut ton kt thc, ta nhn c Output cn tm
hoc thng bo N l s nguyn t hoc thng bo N khng l s nguyn
t.
(4) Kt lun
T khi nim v cc c trng nh trn, khi xy dng ta cn ch y nhng im
sau y:
- Xc nh chnh xc im dng ca thut ton trong mi trng hp.
- Phi bo m nhn c Output cn tm khi kt thc thut ton.
- Cc bc thc hin thut ton phi xc nh: Khi thc hin xong mt
bc th phi ch r bc tip theo hoc kt thc thut ton.
Phng php din ging nu vn
Gio vin nu vn , vch ra cc mu thun v nhn thc, gio vin xut
nhng gi thuyt v hng gii quyt vn v cng chnh gio vin gii quyt
vn . Hc sinh theo di con ng gii quyt vn do gio vin trnh by.
Phng php da trn nn tng gii quyt vn theo mt/nhiu tnh hung gi
vn do gio vin t ra, vic truyn th kin thc mi cho hc sinh s gin tip

90
thng qua vic gii quyt tnh hung m khng dng thng bo trc tip n
hc sinh nh phng php din ging-thng bo.
Gio vin khi trnh by vn lun to ra nhng mu thun nhn thc nn hc
sinh lun trong tnh trng c vn . Qua cht lng ca vic lnh hi tri thc
cao hn so vi din ging - thng bo.
y l mt phng php nm trong kiu dy hc nu vn , mang tnh cht tch
cc mc d mc thp nht v gio vin thc hin ht tt c cc bc trong
trnh t thc hin. Vi iu kin hin nay nc ta, nn s dng phng php
ny trong dy hc b mn i mi phng php dy hc thay cho phng
php din ging thng bo truyn thng.
Cc ni dung v v d minh ha cho phng php ny s c trnh by k phn
phng php dy hc pht hin-gii quyt vn .
Phng php trn thut
Bn cht
Trn thut l tng trnh, k li ti liu mt cch c h thng.
Phng php trn thut c s dng khi ni v cc hin tng, i sng trong t
nhin, tiu s, lch s cc nh khoa hc, lc s mn hc hoc trn thut d m
bi.
Yu cu
- Li k c chun b chu o, hnh tng gi cm xc tch, b cc r rng c
m c kt.
- Khng nn lm dng trn thut bin tit ging thnh bui k chuyn.
Chng hn nh, trn thut s ra i ca my tnh v cc th h my tnh (Tin 10)
m u cho bi hc "Gii thiu v my tnh" (SGK 10, 2006).
Hoc, trn thut v lc s ca Internet trong qu trnh dy hc bi " Mng thng
tin ton cu Internet" (SGK 10, 2006).

Phng php m thoi (hi p)
Bn cht
Hi p l phng php s dng h thng cu hi truyn th kin thc mi
da trn cc kin thc c, kinh nghim thc tin hay vn sng ca hc sinh. H
thng cu hi v tr li chnh l ngun kin thc s cung cp cho hc sinh.
Phng php ny t s dng c lp m thng c dng phi hp vi cc
phng php dy hc khc.

91
Yu cu
- Phi xy dng h thng cu hi trc.
- Cn trnh tnh trng th ng, tng tnh tch cc ca hc sinh.
- Mc cu hi v s lng cu hi t ra trnh khng hc sinh b cng
thng, "qu ti".
- Thng xuyn kim tra kin thc, trnh , s pht trin t duy ca hc sinh.
- Gy hng th hc tp, kch thch hot ng nhn thc, to s sinh ng trong
lp hc.
Tuy nhin, nu s dng cu hi khng hp l, cu hi ri rc c th dn n tnh
trng "b gy" kin thc ca hc sinh.
Mt s lu khi t cu hi
- Trnh nhng cu hi m cu tr li ch l "c" hay "khng".
- Trnh s dng nhng cu hi qu phc tp, cu hi phi mch lc, r rng,
khng ti ngha.
- Khng nn nu nhng cu hi qu khi qut.
- Cn c thi gian hc sinh chun b cho cu tr li.

Cht lng cu hi da trn 6 mc nhn thc t duy ca Bloom
Theo B.Bloom, cht lng cu hi tng dn qua cc mc khc nhau ca cu tr
li hc sinh :
+ Hc sinh tr li cu hi ch bng s ti hin v lp li (NH/BIT)
V d nh dng cu hi,
- Hy nu khi nim v .
- Hy pht biu nguyn l .
+ Tr li ca hc sinh l s din t iu bit theo mnh (HIU)
V d nh dng cu hi,
- Hy trnh by tm tt
- Hy tm tt bng s quy trnh
- M t quy trnh
+ Hc sinh bit p dng kin thc vo nhng tnh hung mi khc vi bi hc khi
tr li cu hi (VN DUNG)
V d nh dng cu hi,
- Khi gii cc bi tp ny th ...
- Lm cc th nghim thc hnh trn i tng tng t nh...
- Vn dng vo thc tin
+ Cu tr li yu cu phn tch nguyn nhn, kt qu hin tng, tm kim bng
chng cho mt lun im (PHN TCH)
V d nh dng cu hi,
- V sao . ?

92
- Chng minh .
- Ti sao ni
- Phn tch nguyn nhn
Mt s minh ho c th nh,
- V sao c my tnh m khng ci t phn mm th my tnh khng th hot
ng c ? hy gii thch.
- Chng minh tnh ng ca thut ton sp xp trong 4, C.1, SGK Tin 10 .
- Ti sao ni CPU l "no b ca my tnh" ?.
+ Cu tr li yu cu phi hp mt s kin thc c gii p vn khi
qut hn bng suy ngh sng to ca bn thn (TNG HP)
V d nh dng cu hi,
- tng/ gii php ca bn i vi l g?
- Bn thit k mt ci mi nh th no?
- Chuyn g s xy ra nu kt hp li
- Tin oa
n hay suy lu n c gi
...
- Nh
ng y
ng co
th thm va
o ...
- i u gi
xa
y ra n u ba n k t h p ...?
- Sau khi hc xong Chng 2: H qun tr c s d liu MS Acces (Chng
trnh Tin hc 12). Bn hy thit k chng trnh qun l im hc sinh trong
mt lp.
- Gii php ca bn i vi kiu kt ni mng ph hp vi tnh hnh phng
my tnh ca trng chng ta ?
+ Cu tr li i hi c s nhn nh, phn on ngh ca kin thc, gi tr ca
mt t tng, vai tr ca mt hc thuyt, gi tr ca cch gii quyt vn trong
hc tp (NH GI)
V d nh dng cu hi,
- Bn c ng rng ?
- Bn ngh g v ?
- iu g l quan trng nht ?
- S p x p theo c p u tin ...
- Bn quyt nh th no v ... ?
- Tiu chi
gi
nh gia
... ?
- Bn c ng rng thut ton tm kim nh phn hiu qu hn thut ton tm
kim tun t khi thc hin trn mt dy c th t ? Ti sao ?
- Bn ngh g v vic chuyn t thut ng Information Technology (IT) sang
Information and Communication Technology (ICT).
- nh gi thut ton tm kim tun t v tm kim nh phn.


93
Mt s dng cu hi thng dng
+ Cu hi dng "pht biu", ni dung n gin, t
V d nh,
- Hy nhc li khi nim
- Hy cho bit kt qu .
- Cho bit nguyn l .
- Em bit g v hin tng .
- Em bit g v ..
- Cho mt v d khc v .
- Cho mt v d khc v ng dng ca .
+ Cu hi dng "trnh by", ni dung nhiu, khng phc tp
V d nh,
- Hy trnh by ..
- Hy trnh by cc yu t nh hng n .
- Hy m t din tin ca qu trnh .
- Chuyn g s xy ra nu trong
- Chuyn g s xy ra nu s dng .
- . c ngha l g ?
+ Cu hi dng "gii thch", ni dung kh nhng c hng hc sinh t duy
V d nh,
- Ti sao ni c im . ch hp l tng i ?
- Ti sao ni . ?
- Hy gii thch hin tng ..
- Hy gii thch c ch ..
- Hy gii thch s hnh thnh
- Ct ngha ti sao c ..
+ Cu hi dng "lun chng", ni dung kh hc sinh t suy ngh hng i. i
hi t duy linh hot, sng to, ton din.
V d nh,
- Lm th no c c ?
- Lm th no khc phc . ?
- Lm th no bo v . ?
- S khc nhau gia . v . ging nhau nh th no ?
Phng php hi p - thng bo (m thoi - thng bo)
Hi p trc tip, hc sinh ch cn nh li chnh xc bi hc. Tuy nhin, vic nh
mt cch my mc s d dn n tnh trng "hc vt", t rn luyn t duy ca hc
sinh.
Phng php ny thng c s dng khi n tp cng c bi, hot ng kim tra
bi c.

94
Phng php hi p - nu vn (m thoi - nu vn )
Theo Arno Bellack (1966), hi p cng theo mt
chu k. Trc tin, bng cch t vn gio vin
kin to thng tin ban u, sau nu vn
di dng cu hi, li gii p l nhng cu tr
li ca hc sinh v phn ng ca gio vin l s
b sung, un nn t tip tc kin to cu
hi.
Hiu qu bi hc (mt ngoi) ph thuc s vn
hnh ca chu k. Nhng s vn hnh ca chu k
ph thuc vo k thut s dng cu hi (mt bn
trong).
V d minh ho 01
Xy dng h thng cu hi da theo 6 mc nhn thc t duy ca Bloom v
mt ch cho trc nh sau:
- Khi nim thng tin v d liu
(2. Thng tin v d liu Trg 7~14, SGK Tin hc 10, 2006)
Yu cu cc cu hi t ra phi cho bit mc nhn thc no, d kin cu
tr li.
Mc 1. Bit

Mc 2. Hiu

1.Trnh by khi nim thng tin v d liu
trong Tin hc ?
2.Ghp cc t : m ha, thng tin, d liu
vo v tr thch hp cho qui trnh sau :

95
Mc 3. Vn dng

Mc 4. Phn tch

Mc 5. Tng hp

Mc 6. nh gi

1. Vit mt mu qung co tht ngn nhng hp dn, y thng tin
qung co cho sn phm my tnh cu hnh CPU Pentium IV
2.66GH, b nh trong 256MB, a cng 80 GB, c c DVD,
mn hnh mu 15 inch, h tr tt cc ng dng m thanh, hnh nh
gi r 250USD thch hp cho hc sinh, sinh vin trang b phc v
hc tp nhn ma tu trng?
2. Nu vi v d v thng tin. Vi mi thng tin hy cho bit dng
ca n ?
1. Phn tch qu trnh chuyn i thng tin t th gii thc thnh d
liu ca my tnh? Cho bit cc loi thit b m nhim vic chuyn
i ny?
2. Ngy nay, my tnh c p dng trong tt c cc lnh vc, c th
ni my tnh l vn nng, n c th thc hin hng t php tnh
trong mt giy. Cho bit l do ti sao my tnh khng x l trc tip
nhng thng tin ca cc thc th m phi thng qua qu trnh m
ha?

1. V s khi qut mi quan h gia cc i tng : cc s vt hin
tng, con ngi, my tnh, thng tin, d liu, m ha.
2. Thng tin th a dng : vn bn, hnh nh, m thanh v tr
thnh d liu cung cp cho my tnh x l thng tin phi c m
ha. Theo bn nhng dng thng tin no m ha c, qu trnh m
ha chng ging nhau hay khc nhau ? Gii thch kin ca bn.

1. Hy so snh qu trnh tip nhn thng tin t cc s vt, hin tng
ca con ngi v ca my tnh? Nu im khc nhau ca cc qu
trnh .
2. Theo bn, c nhng thng tin no m con ngi c th tip nhn
c cn my tnh th khng ? Cho v d minh ha v gii thch.


96
D KIN TR LI
Mc 1. Bit
1. Thng tin l s hiu bit ca con ngi v cc s vt, hin tng, c th thu
thp, lu tr, x l c. D liu l thng tin c m ha cho my tnh
x l
2. Thng tin M ha D liu
Mc 2. Hiu
1. Nim vui ca cc tuyn th Vit Nam khi ghi bn trong cc trn bng ti
Seagames 23
2. V my tnh khng th hiu c ngn ng con ngi, nn thng tin phi
c m ha theo dng nh phn my nhn bit v x l c (0 - khng
c in, 1 - c in)
Mc 3. Vn dng
1. Nm hc mi, gi mi. Ch 250USD!!! Bn s s hu mt h thng
Multimedia mnh hc tp v gii tr: PIV 2.66GH, 256MB, 80GB
HDD, DVD, Color Monitor 15,
2. Th mi: vn bn Bin bo giao thng: hnh nh Mt bi ht: m thanh
Mc 4. Phn tch
1. Thng tin t th gii thc c con ngi tip nhn, phn tch, chn lc, x
l. Sau nhng thng tin ny c m ha thnh dng nh phn, s ha
tr thnh d liu ca my tnh. Thng thng vic chuyn i thng tin ca
ngi dng thnh d liu my tnh do cc thit b nhp m nhim (chng
hn nh bn phm chuyn i thng tin dng vn bn; scanner chuyn i
thng tin dng hnh nh; micro tip nhn v chuyn i thng tin dng m
thanh).
2. Thc cht hot ng ca my hot ng ca cc mch bn dn, cc thit b
in t ch n gin l vic tch hp cc trng thi ng m trong cc mch
ny. Do , cc thng tin a dng ca con ngi u phi quy i, biu
din di dng nh phn 0, 1 tng ng th my mi c th hiu v thc
hin c.
Mc 5. Tng hp
1. S vt hin tng con ngi thng tin m ha d liu my
tnh
2. V my tnh ch hiu v thc hin c duy nht d liu dng m nh
phn, cho nn cc thng tin a dng ca con ngi khi chuyn giao cho
my tnh u ging nhau ch phi m ha nh phn. Ngy nay, vi s tin

97
b ca k thut, ngi ta ch to cc loi thit b c th m ha hu
ht cc dng thng tin ca con ngi nh : vn bn, hnh nh, m thanh,
Mc 6. nh gi
1.

2. Ngy nay, vi s tin b ca k thut, ngi ta ch to cc loi thit b
c th m ha hu ht cc dng thng tin ca con ngi nh : vn bn, hnh
nh, m thanh, thm ch ngay c mi v. Tuy nhin, vi nhng thng tin
trong lnh vc tnh cm, tm l rt phc tp, i khi ch l nhng cm gic,
ngi ta vn cha th m ha trn vn thnh d liu cho my c. C
chng ch l nhng m t, m phng bn ngoi m thi.
V d minh ho 02
Xy dng h thng cu hi da theo 6 mc nhn thc t duy ca Bloom v
mt ch cho trc nh sau:

- Khi nim thut ton v cc c trng c bn
(4. Bi ton v thut ton Trg 31~44, SGK Tin hc 10, 2006)

Yu cu cc cu hi t ra phi cho bit mc nhn thc no, d kin cu
tr li.

Mc 1. Bit
1. Trnh by khi nim thut ton ? Cho bit cc c trng c bn ca thut
ton ?
2. nh du chn ng cc c trng c bn ca mt thut ton :
n gin, d hiu Tnh hiu qu
Tnh xc nh Tnh dng
Tnh ti u Tnh ng n


98
Mc 2. Hiu
1. Trnh by s khc nhau gia hai khi nim bi ton v thut ton.
2. Dy cc thao tc :
Bc 1 : Xa bng
Bc 2 : V ng trn
Bc 3 : Quay li bc 1
c phi l thut ton khng ? Ti sao ?
Mc 3. Vn dng
1. C cc bc lit k nh sau:
B1: Nhp C;
B2: A C;
B3: B A;
B4: Nu C <> A+B th lp li bc 2;
B5: A 0; B 0; C 0; ri kt thc.
Hi vi cc bc nh trn th:
a) l 1 thut ton b) khng l 1 thut ton
2. Lit k cc bc ca thut ton tm gi tr nh nht ca 1 dy c N s : a
1
,
a
2
, , a
N

Mc 4. Phn tch
1. Cho cc bc lit k ca mt thut ton nh sau:
B1: N 5; M 3;
B2: N N + M;
B3: M M + N;
B4: Nu N<M th kt thc;
B5: Lp li bc 3.
Cho bit gi tr ca N, M khi thut ton kt thc.
2. Cc bc lit k sau y khng phi l mt thut ton:
B1: X 500;
B2: Y X;
B3: Y Y-1;
B4: Nu Y<X th lp li bc 3;
B5: Kt thc.
Em hy sa mt trong cc bc trn n tr thnh mt thut ton. Cho
bit gi tr ca X, Y khi thut ton kt thc.

99
Mc 5. Tng hp
1. B sung s thut ton tm s nguyn t ln nht b hn mt s nguyn
dng M cho trc di y.
Hng dn:
N M-1;
Nu (N=1) th thng bo khng tm thy, v kt thc;
(*) Nu (kim tra N l s nguyn t) th xut N, v kt thc;
Ngc li, th thc hin N N-1, ri lp li bc (*);

S

2. Cho 3 s a, b, c. Xy dng thut ton tm s ln nht, s b nht trong 3 s
ny.
Mc 6. nh gi
1. Cho 3 s a, b, c. Xy dng thut ton xut 3 s ny theo th t khng gim
nh sau,
B1 : Nhp 3 s a, b, c;
B2 : Max a; Min a;
B3 : Nu b > Max th Max b;
B4 : Nu b < Min th Min b;
B5 : Nu c > Max th Max c;
B6 : Nu c < Min th Min c;
B7 : Mid (a + b + c) (Max + Min);
B8 : Xut Min, Mid, Max; ri kt thc.
Em ngh g v thut ton ny ?
Nu so snh vi thut ton sp xp mt dy s nh hc bn s chn thut
ton no ?

100
2. Di y l 2 s ca cng mt thut ton tm c s chung ln nht ca
2 s nguyn dng N, M. Em hy so snh v cho bit thut ton no tt
hn? Cho v d chng t kt lun ca em.

D KIN TR LI
Mc 1. Bit
1. Thut ton gii mt bi ton l mt dy hu hn cc thao tc c sp
xp theo mt trnh t xc nh sao cho sau khi thc hin dy thao tc y,
t Input ca bi ton, ta nhn c Output cn tm.
2. Cc c trng c bn ca thut ton : tnh dng, tnh xc nh, tnh ng
n.
Mc 2. Hiu
1. Bi ton: l mt vn m ta mun my tnh thc hin.
Thut ton: l cch thc gii quyt vn .
2. Khng, v khng c tnh dng.
Mc 3. Vn dng
1. b)
2. B1: Nhp N v dy a
1
,a
2
, a
N
;
B2: Min a
1
; i 2;
B3: Nu i > N th a ra gi tr Min, ri kt thc;
B4: Nu a
i
< Min th Min a
i
;
B5: i i+1 ri quay li B3.

Nhp N, M
a ra UCLN ;
Kt thc
i > N ?
(i l c ca N)
v (i l c ca M)
i 1; UCLNi
UCLN i
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
S
S
i i + 1
B.6

Nhp N, M
a ra UCLN l N;
Kt thc
N=M?
N>M?
N N - M
B.1
B.2
B.3
B.4 B.5
S
S
M M - N

101
Mc 4. Phn tch
1. N=8; M=11
2. Sa Bc 4 : Nu Y>X th lp li bc 3. Khi kt thc X=500, Y=499
Mc 5. Tng hp
1.

2. Thut ton theo kiu lit k nh sau:
B1: Nhp 3 s a, b, c
B2: Max a; Min a;
B3: Nu b > Max th Max b;
B4: Nu b < Min th Min b;
B5: Nu c > Max th Max c;
B6: Nu c < Min th Min c;
B7: Xut Max, Min; ri kt thc;
Mc 6. nh gi
1. Thut ton ngh ph hp vi trng hp c th l 3 s a, b, c; khng s
dng c cho trng hp tng qut vi mt dy s gm n phn t. Khi
xy dng mt thut ton cn phi mang tnh tng qut, y cng l mt
trong nhng c trng ca thut ton.
2. Thut ton 2 tt hn.
V d c th, cho N = 4 v M = 8
Thut ton 1:
Ln 1 2 3 4
i 1 1 2 3 4
UCLN 1 1 2 2 4
Thut ton 2:
Ln 1
N 4 4
M 8 4

102
Phng php lm vic vi sch gio khoa (SGK), ti liu tham
kho
Bn cht
L phng php dy hc m hc sinh c lp tip nhn tri thc t SGK, ti liu
tham kho, nhm trang b k nng c ti liu v tra cu ti liu cho hc sinh.
SGK,ti liu tham kho l ngun tri thc quan trng cho hc sinh, l phng tin
h tr c lc cho gio vin trn lp.
Yu cu
Phng php lm vic vi ti liu nn c s dng trong nhng trng hp:
- Hc sinh n tp, cng c, hc thuc lng.
- Hc sinh tra cu chnh xc s liu, nh ngha, nh l, cng thc, s kin...
- Khi qut ha ni dung theo ch .
- H thng ho ti liu theo mt quan im no .
- Gii quyt mt vn do gio vin t ra.

Nh vy, SGK cng nh ti liu tham kho khng ch l cng c ca tr m l c
ca thy, khng ch s dng nh m cn c s dng mt cch c lc trn
lp, khng ch n tp m cn tip thu kin thc mi.
Cc k nng cn rn luyn khi lm vic vi SGK, ti liu tham kho
+ K nng tch ra ni dung bn cht t ti liu c: cn dy hc sinh lun t t
cu hi " y ni v ci g ?", "ci cp nhng kha cnh no, kha cnh no
l ch yu nht ?". T , hc sinh din t li chnh (tm tt chnh) ca ni
dung c c, t tn mc cho phn c sao cho tn mc phn nh
c chnh.
+ K nng phn loi ti liu c c.
+ K nng tr li cu hi da trn ti liu c c.
+ K nng lp dn bi, son cng, lm tm tt.
+ K nng c v phn tch bng s liu, biu , th, hnh v trong ti liu.
c trng bng cc bin php sau y:
- Hc sinh lm vic vi SGK ngay sau khi gio vin ra bi tp, ngay khi m
u bi mi, khi gio vin to tnh hung c vn .
- Hc sinh c mt s on m t s kin, gii thiu chung , cn nhng vn
phc tp, kh gio vin s gii thch.
- Hc sinh lm vic vi SGK khi cn nhc li nhng ti liu hc trc ,
lm "nn" tip thu kin thc mi.
- Hc sinh c SGK sau khi gio vin biu din th nghim, thc hnh mu.

103
- Hc sinh c SGK khi cn ghi nh ti liu mt cch chnh xc.
Bin php t chc hot ng c lp ca hc sinh vi SGK khi cng c, n tp,
rn luyn k nng k xo.
- Hc sinh c SGK sau khi gio vin gii thiu ni dung ti liu.
- Hc sinh c SGK nhm n tp cng c kin thc trn c s h thng kin
thc ca mt hay nhiu chng (hot ng ph bin nh).
- Hc sinh nghin cu SGK sau khi gio vin ra cc bi tp khc nhau.
Phng php bo co ca hc sinh
Bn cht
Bo co ca hc sinh l tng trnh ngn ca hc sinh do gio vin hng dn
theo mt ch no trong gi ln lp ca gio vin lm c liu cho bi
ging hay mt phn bi ging.
Phng php bo co ca hc sinh thng c p dng i vi nhm hc sinh
thng qua cc hot ng nhm.
Yu cu
+ Phng php c s dng khi ging nhng bi c km quan st, th nghim,
nghin cu, bi tp.
+ Hc sinh, hoc nhm bo co phi c dn mch lc, r rng, cht ch, v ngn
gn.
+ Gio vin phi c k hoch lm vic c th, hng dn phng php lm vic
cho hc sinh, c mu nh gi, c phn tng kt v cc x l tnh hung.
Cc loi bo co
- Bo co - thng bo: nhm minh ha, m rng, c th ha bi hc hoc trn c
s vn dng nhng kin thc m SGK hay gio vin trnh by. Luyn tp cho
hc sinh t tm t liu, bit tp hp ti liu tham kho, bit h thng ha ni dung
bi hc.
V d nh, hc sinh bo co kt qu thc hnh v
Cc chc nng ca h iu hnh Windows.
Cc bc ng k mt a ch Mail min ph (Yahoo Mail).
- Bo co - nghin cu: Hc sinh bo co ch no do t mnh tm ti cc
kin thc mi m hc sinh cn lnh hi.
Nhm cc phng php trc quan
Trong dy hc Tin hc, nguyn tc trc quan rt quan trng khng ch v n c
ngha to ln trong qu trnh nhn thc m cn v n c nhiu iu kin thun li
thc hin (my tnh, thit b truyn thng). Ty vo cc loi phng tin trc
quan c s dng trong dy hc, ngi ta thng phn chia ra 3 phng php:

104
Phng php biu din cc vt tng hnh.
Phng php biu din cc vt t nhin, vt tht.
Phng php biu din cc th nghim.
D biu din phng tin trc quan theo phng php no, gio vin cng cn
tun theo mt s quy tc sau:
- Biu din ng lc, dng n u a n .
- i tng quan st ln, r.
- Biu din c tin hnh thong th theo mt trnh t nht nh hc sinh
d theo di, kp quan st.
- Nn phi hp, b sung cc loi phng tin trc quan khc nhau.
- Hng dn hc sinh cch quan st, cc lu trc khi biu din.
Phng php biu din vt tng trng, tng hnh
Phng tin trc quan c s dng thng bao gm: m hnh, biu bng, tranh
v, nh chp, s , biu , phim Video, ... Phng php ny dng cung cp
cho hc sinh nhng phng tin m phng v cu to, hnh dng, cu trc v
nguyn l vn hnh, hot ng ca chi tit, thit b, cc nguyn l, thut gii mt
cch trc quan. Vic s dng cc phng tin trc quan trong dy hc cng chnh
l mt trong nhng yu cu bt buc khi trin khai phng php dy hc tch cc.
Phng php biu din tranh - thng bo
Kt hp gia phng php din ging thng bo vi vic biu din tranh, gio
vin thuyt trnh, ging gii ni dung kin thc da trn tranh nh.
Chng hn nh, khi dy ni dung "Bi ton v thut ton" (SGK 10, 2006), gio
vin sau khi trnh by cc tnh cht ca thut ton s minh ha trc quan bng
tranh "S khi biu din thut ton tm USCLN ca 2 s nguyn dng a, b"
v da trn gii thch chi tit.
Phng php biu din tranh - tm ti b phn
Mc ch l nghin cu khm ph tng phn. Kt hp gia phng php m
thoi vi vic biu din tranh hc sinh tham gia gii quyt vn do gio vin
a ra.
Gio vin tun t v s ln bng, hoc xy dng tng bc thao tc trn tranh
da theo s tham gia tr li ca hc sinh. Bng cch ny, vic nghin cu v khi
nim/nguyn l cn truyn t trong gi hc kch thch c s tham gia tch
cc ca hc sinh trong vic khm ph gii quyt vn tng phn.
Phng php biu din vt tht
Nhm trnh by cc kin thc v m t, c im, hnh thnh mi quan h gia
cu to v chc nng, xem xt nguyn l hot ng, nguyn l lm vic ca vt
tht mt cch trc quan, sinh ng, mang tnh thc t cao, gip hc sinh tip cn
vn mt cch r rng t hc sinh d hiu bi hc, c hng th trong hc tp.

105
Phng php biu din vt tht - thng bo
Phng php mang tnh cht b sung, minh ha trong qu trnh dy hc.
Gio vin s dng mu vt tht, cho hc sinh quan st v tr li nhng cu hi
ca gio vin. Thng thng tin hnh qua cc bc:
Bc 1, gio vin thng bo cho hc sinh khi nim.
Bc 2, cho hc sinh quan st mu vt.
Phng php biu din vt tht - tm ti b phn
Kin thc mi c hnh thnh qua vic t chc cho hc sinh quan st vt tht v
t nhn xt thng qua cc thao tc t duy.
Nhm cc phng php thc hnh
Dy hc thc hnh l mt trong nhng c trng ca phng php dy hc mn
Tin.
Thc hnh l s phi hp mt thit, phc tp gia li ni, cng c v phng tin
my tnh v bi tp thc hnh do gio vin t chc, v hc sinh thc hin. Qua
thc hnh gip hc sinh hiu r mi quan h cu trc - chc nng, hin tng -
bn cht, nguyn nhn - kt qu ko theo rn luyn k nng v k xo b mn.
Thc hnh phn nh ni dung bi hc, phi hp nhiu gic quan, do pht trin
tnh tch cc hc tp, tng hot ng c lp ca hc sinh, kch thch t duy, lm
cho hc sinh lnh hi tri thc t lc, trc tip; qua tin tng, hiu su hn.
Ngoi ra thc hnh cn cho hc sinh cuc sng lao ng, kt qu thc hnh l
ngun tri thc ch yu khng vay mn.
Trong gi hc thc hnh ca hc sinh, gio vin cn phi:
- Xc nh r mc ch, yu cu.
- Chun b bi thc hnh, ti liu hng dn, phiu nh gi.
- Hng dn cc bc, quy trnh, thao tc.
- T chc lp hc (thng thng l ti phng my tnh).
- Nghin cu k ni dung thc hnh v lm trc (bi mu hc sinh).
- Tng cng thc hnh trong dy bi mi.
i vi dy hc tin, nhm phng php thc hnh bao gm:
o Thc hnh quan st: nhn bit, so snh, quy trnh thao tc (kin thc quy
trnh, kin thc truyn t l thng bo quy trnh).
o Thc hnh bt chc: quan st v thc hin rp khun, hoc nng cao
hn l thc hin ng nh hng dn mt cch chnh xc.
o Thc hnh chnh xc: t c k nng thc hin mt nhim v, thao tc
trnh cao.

106
Thc hnh quan st
Bn cht
Thc hnh quan st l dng cc gic quan tri gic trc tip, c mc ch nghin
cu cc i tng, hin tng t nhin, thc t . Phng php ny c nhiu im
ging nh biu din vt t nhin (vt tht) trong phng php trc quan. Nhng
trong phng php thc hnh th hc sinh s dng phi hp cc gic quan lc
quan st, khng ch bng mt m cn bng cc gic quan khc (mi, tai, tay chn)
khi tip xc, do s hiu bit i tng y hn.
Chng hn, quan st thnh phn thn my (case) ca mt my tnh PC.
+ i vi phng php trc quan:
Hc sinh ch thy c thn my tnh, hnh dng bn ngoi, bn trong cng cc
thnh phn trn thn my tnh.
+ i vi phng php thc hnh: Ngoi nhng hiu bit m phng php
trc quan thu lm c, qua s nn, hc sinh d dng lin h n chc nng
ca CPU, b nh RAM, bo mch ch, thy r chc nng ca cc thnh phn
ny hn.
Nh thc hnh quan st hc sinh pht hin tnh cht, c im, kt cu cc thnh
phn, on c nguyn l vn hnh, nguyn tc hot ng ca i tng.
Trnh t thc hin
- Xc nh r mc ch yu cu ca vic quan st, nhim v ca hc sinh.
- Hng dn, t chc trnh t quan st, ra cu hi nh hng nhn thc.
- Pht mu vt.
- Hc sinh tin hnh t quan st, ghi chp.
- Hc sinh rt ra kt lun t nhng g quan st c.
Cc phng php thc hnh quan st
Thc hnh quan st - nhn bit
Phng php c dng khi hc cc bi c ni dung m t, nhn din i tng,
nguyn l lm vic h thng, trnh by quy trnh, thao tc, t duy tm ra nhng
im ging nhau v khc nhau,
Thc hnh quan st so snh
Thc hnh quan st so snh s dng trong vic hnh thnh cc khi nim tin hc,
hoc trong nhn bit cc mi quan h, phn loi, kin trc, bn cht,
Thc hnh quan st quy trnh (kin thc quy trnh)
Phng php ny c dng ph bin trong nghin cu quy trnh, thao tc, hoc
nguyn l lm vic, nguyn l hot ng hoc cc bc ca thut ton, t

107
hc sinh c c tri thc v quy trnh, hiu bit cc chc nng h thng theo th
t thi gian gn vi khng gian hot ng.
Thc hnh bt chc v thc hnh chnh xc
Bn cht
Thc hnh bt chc v thc hnh chnh xc l cc mc thc hnh cn t i
vi k nng no c yu cu trong gi thc hnh.
Trnh t thc hin
Biu din mi tng quan gia gio vin - hc sinh kt qu (k nng t c
sau gi hc) thng qua s sau:

S la chn phng php dy hc b mn
Khng th la chn phng php dy hc mt cch ngu nhin m phi trn
quan im s phm, cn c vo:
- Mc ch ca vic dy hc.
- Ni dung ti liu (ngun thng tin)
- Tm l la tui.
- C s v iu kin vt cht ca qu trnh dy hc
Tuy nhin, khng nn quan trng ha yu t c s vt cht, m ch xem l
iu kin . V chnh gio vin phi bit sng to, vn dng mi hnh thc,
phng tin, nhm m bo cho vic dy bi hc phi bng nhng dng, thit
b dy hc trc quan thch hp.
Vic tha nhn vai tr quyt nh ca ni dung (iu kin cn) kch thch
gio vin t chc li c s vt cht cho qu trnh dy hc c hiu qu.
lp 10, chng trnh Tin hc mang tnh khi qut nhiu hn, mc tru
tng ha tng. Hn na, hc sinh vo tui 16, 17 do cc hnh thc ca
phng php dng li c th phc tp hn nh phng php din ging kt hp
Hc
sinh
Kt
qu
Gio
vin
Quan st,
bt chc
Lnh hi, hiu bit
l thuyt
Luyn
tp
K
nng
Hun
luyn
Biu din
hnh ng
Phc hi kin thc,
k nng
ng hnh
vn ng
Hnh nh, biu tng
vn ng

108
vn p, din ging kt hp bo co ca hc sinh, lm vic vi sch gio khoa
kt hp tho lun. Nn kt hp cc phng php trc quan biu din vt tng
hnh, vt mu, c bit l s kt hp phng php dng li vi phng php trc
quan s dng cng c my tnh h tr (trong cc gi dy quy trnh, thao tc)
i vi khi lp 10, cn ch n thao tc s dng my tnh ng k thut,
thun thc.
lp 11, 12, do tnh cht gio trnh Tin hc bc ph thng v hc sinh
tui 17, 18, nn trong tit ging t cn phi thay i phng php; phng php
dng li chim u th. Ngoi ra cn tng cng hot ng c lp ca hc sinh
bng vic s dng sch gio khoa, bo co ca hc sinh, hc sinh t nghin cu,
t khm ph tri thc thng qua cc ch , d n, kt hp vi vic thc hnh
trn my gip hc sinh c k nng thc hin cng vic.

Tm li
Tiu chun nh gi hiu qu s phm ca cc phng php c chn l
xem cc phng php c th hin c cc mt sau:

C C c c p ph h n ng g p ph h p p d d y y h h c c t t c ch h c c c c
Ngay t u th k 20, mt s nh tm l v s phm ch trng: cn phi t
hc sinh vo v tr trung tm ca hot ng dy hc, phi xut pht t li ch ca
hc sinh v nhng iu m h quan tm. T c xu hng v s phm tch
cc, v dn dn xu hng ny c hnh thnh r nt v phn ho thnh cc
phng php khc nhau nh : dy hc pht hin-gii quyt vn , dy hc theo l
thuyt tnh hung, dy hc phn ho, dy hc chng trnh ho, dy hc theo d
n,

Quan im v phng php dy hc tch cc c th hin thng qua "Thp o
to" (Learning Pyramid) c nghin cu bi i hc Maine, Hoa K cho cc
thng k nh sau:

p ng mc ch gio dc, mc tiu o to, thc hin cc nhim v dy hc.
C tc dng dy cho hc sinh cc phng php nhn thc, pht trin t duy
sng to, ring trong tin hc cn hng n vic pht trin t duy thut ton.
Pht huy tnh t gic, t lc ca hc sinh trong hc tp, phng php lm vic
khoa hc, lm vic nhm.

109

Tuy nhin, gn nh sut th k va qua cc phng php dy hc tch cc ny ch
tn ti trong cc trung tm o to s phm, mt s trng, lp th im, trong
cc gi dy mu, dy tt m khng pht huy mnh m v i tr c.
Cc ni dung s trnh by sau y nhm tm hiu v phn tch bn cht, c im,
iu kin p dng ca quan im dy hc tch cc mi ngi thy tng lai
chng ta c nh hng thay i linh hot cc phng php dy hc, nng cao
c cht lng gio dc, tip cn phng php v cng ngh dy hc hin i.
M hnh ho h thng dy hc truyn thng kt hp vi quan im dy v hc
tch cc.


110
y l kiu dy hc theo hng va pht huy tnh tch cc, ch ng ca hc sinh
va tng cng s tng tc gia cc yu t thy tr tri thc mi trng
trong h thng dy hc.
t c ng thi c hai yu cu trn cn phi t chc cc hot ng dy v
hc vi mc ch hot ng ha ngi hc:
- Hc sinh c t vo v tr trung tm ca qu trnh dy hc, tnh tch cc
nhn thc ca hc sinh phi c khi dy, duy tr trong sut qu trnh hc
tp, biu hin s hng th (s tp trung ch , khc phc kh khn, s c
gng cao v hot ng tr tu v hnh ng,).
- Xy ra s tng tc nhiu chiu gia cc yu t ca h thng dy hc (gio
vin, hc sinh, tri thc v mi trng) thng qua cc hnh thc trao i, tho
lun, lm vic vi ti liu hc tp, quan st, thc hnh, ; ngha l y c
s kt hp nhiu phng php dy hc khc nhau.
- Phi c s kt hp thm hai yu t l thc nghim v i thoi. Thc
nghim bao gm quan st v thc hnh gn vi thc tin, i thoi chnh l s
tng tc gia cc i tng hc (tr tr, tr - thy) v nhu cu hc ca bn
thn ngi hc (tr - bn thn tr).
- Phi c s thit k cc hot ng hc-dy rn luyn phng php t hc,
t nh gi cho hc sinh. V th mc tiu ca bi dy cn c xc nh mt
cch c th, r rng, lng ho c th thc hin thng qua cc hot ng
c th.
C th m hnh ha li h thng dy hc da trn phng php dy hc tch cc
nh sau:


111
Bn cht ca phng php dy hc tch cc
Khai thc ng lc hc tp trong bn thn ngi hc pht
trin chnh h
y l mt mc tiu rt tt p, nu khai thc tt ng lc ny th hiu qu ca
vic hc tp l hin nhin. Tuy nhin, vic hc tp khng phi lc no cng hp
dn, hn na i vi tng hc sinh vic hc tp trong tng thi gian l nhng kh
khn tr ngi phi vt qua, c khi phi c nhng bt buc p t bn ngoi ch
cha hn mi hc sinh c nhng ng lc hc tp bn trong. V vy nu ch
da vo phng php ny c th dn ti tht bi.
Coi trng li ch v nhu cu ca ngi hc
Vic hc sinh t mnh nhn thc c nhu cu hc tp cng nh li ch ng n
ca n l mt vic khng d dng. Nhiu hc sinh i hc hon thin c mt
cp hc no , khng thua km bn b, ch cha tht t gic v thy r
nhu cu v li ch hc tp.
To kh nng ngi hc thch ng tt vi i sng x hi sau
ny
Trong thc t hc sinh cha thy c r rng sau ny khi ra i mnh s cn
nhng kin thc v k nng no, thm ch nh hng ngh nghip cng cha c,
v vy h khng to c mt thc t gic hc tp cao trong bn thn.
Ni tm li, c th nhng ngi xut cc phng php dy hc tch cc hi
l tng ho i tng hc sinh, do khng ph bin mt cch rng ri c
cc phng php th v ny.
Nhng c trng ca phng php dy hc tch cc
Theo nh hng tch cc ho, dy hc c t chc thng qua hot ng ca
chnh hc sinh (c th, hp tc theo nhm nh, lm vic chung c lp), m bo
cc c trng sau:

OGio vin l ngi o din, trng ti, c
vn, t chc
OHc sinh l ch th, tr thnh trung tm
c nh hng t xy dng kin thc
mi
OKin thc c truyn th do s khm ph
ca hc sinh qua qu trnh hot ng gii
quyt vn do GV ngh
OKt hp nh gi ca Thy v t nh gi
ca Tr

112
iu kin p dng phng php dy hc tch cc
Nh trnh by trn, quan im dy hc tch cc tuy c t lu nhng do
nhiu nguyn nhn ch quan ln khch quan dn n vic s dng cc phng
php dy hc tch cc trong trng ph thng vn cha d dng v thng xuyn.
Trong , mt s nguyn nhn l do vic p dng phng php dy hc tch cc
cn phi m bo mt s iu kin nh sau:
Trnh , kinh nghim ca gio vin
Mun thc hin c phng php dy hc tch cc, gio vin ngoi vic nm
vng kin thc ca chng trnh cn phi l mt o din c kinh nghim, to
tnh hung gi vn , ch huy hc sinh t gii quyt vn v rt ra kin thc
cn nm c. l c mt ngh thut c kt qua b dy kinh nghim v qua s
nghin cu cng phu.
Phng php hc ph hp ca hc sinh
Song song vi vic nghin cu v tch ly ca mnh, gio vin phi tng bc
hng dn v hnh thnh cho hc sinh mt phng php hc tp ng n, khng
phi i ph vi thi c, hc vt, Hc sinh phi c chun b lm ch kin
thc, c thc lao ng khm ph.
i mi cu to chng trnh v sch gio khoa
R rng mun thc hin c phng php dy hc tch cc th i hi phi tn
thi gian trn lp nhiu hn, do chng trnh phi khng nng n qu ti. Hn
na ni dung kin thc cng phi c sng lc, lm cho sinh ng hp dn trnh
nhm chn. Sch gio khoa phi c ci tin h tr cho phng php ging
dy ny, c th l c nhng gi cho nhng hot ng trong lp ca hc sinh.
Chun b phng tin thit b dy hc
to vn v gi cho hc sinh lm vic, hot ng, suy ngh, sng to trong
lp th sch gio khoa khng . Phi c nhng phng tin dy hc h tr nh
bng biu, hnh nh, s , mn hnh my tnh gy hng th v gi cc bc
suy ngh th mi t hiu qu.
Thay i cch thi c v nh gi hc sinh, gio vin
Cch thi c v nh gi c vai tr quyt nh trong vic dy v hc. R rng l thi
th no th dy v hc s p ng nh vy, nn nu mun h tr cc phong php
dy hc tch cc phi cn c nhng k thi i hi suy ngh, t duy ch khng th
hc vt, thuc lng,

113
Mt s phng php dy hc tch cc
Trong nhm phng php tch cc, c cc phng php khc nhau thng c
gi l xu hng dy hc khng truyn thng nh:
- Dy hc pht hin - gii quyt vn
- Dy hc theo l thuyt tnh hung
- Dy hc chng trnh ho
- Dy hc phn ho
- Dy hc theo d n
Dy hc pht hin-gii quyt vn
Mt s khi nim c bn
- Vn , c hiu mt cch n gin l nhng vng mc, kh khn trong cuc
sng hoc trong khoa hc m ta cn gii quyt.

Trong phm vi ca ti liu bin son, thut ng bi ton c hiu theo ngha
rng: l mt nhim v no cn thc hin (tr li mt cu hi, nhn xt v
nh gi mt sn phm, gii mt bi ton tin hc, )
Xt mt bi ton T, v ch th X. Khi c hai kh nng xy ra:
-Ch th X c th gii quyt c bi ton T ch nh vo vic p dng n
thun h thng kin thc sn c ca mnh
-Ch th X khng th gii quyt c bi ton T nu ch da vo h thng
kin thc c, hoc ch gii quyt c T sau mt qu trnh suy ngh,
iu chnh li kin thc ca mnh. Ni cch khc, bi ton T t ra trc

114
ch th X nhng kh khn nhn thc, nhng mu thun gia ci bit v
ci cha bit. Khi ta ni, bi ton T l mt vn i vi ch th X.
- Tnh hung gi vn , l tnh hung tho 3 iu kin:
(i) Tn ti mt vn : ngha l tnh hung phi bc l mu thun gia
trnh nhn thc ca ch th (hc sinh) v i tng nhn thc. Ch th
phi thc c kh khn trong t duy v hnh ng m vn hiu bit sn
c ca h cha cho php gii quyt ngay tc th.
(ii) Gi nhu cu nhn thc: nu tnh hung c vn , nhng hc sinh thy
xa l, khng mun tm hiu, khng mun suy ngh tm cch gii quyt,
th cng khng phi l tnh hung gi vn . Tnh hung gi vn
phi l tnh hung to ra cho hc sinh mt cm xc hng th mong mun
gii quyt vn .
(iii) Gy nim tin kh nng: nu vn d trong tnh hung rt hp dn, li
cun hc sinh, nhng rt nhanh hc sinh cm thy vn l qu kh, vt
qu kh nng ca mnh, th hc sinh cng khng cn hng th, khng cn
sn sng gii quyt vn . Tnh hung gi vn phi bc l mi quan h
(kh m nht) gia vn cn gii quyt v vn kin thc sn c ca ch
th hc sinh, v to ra nim tin rng: nu h tch cc suy ngh th s thy
r hn mi quan h ny v nhiu kh nng tm ra cch gii quyt vn .
Lu , cc iu kin (ii) v (iii) cho php phn bit tnh hung gi vn vi
tnh hung c vn . Mt tnh hung c vn ch cn tho mn iu kin (i)
Nh vy, tnh hung gi vn l tnh hung gi ra cho hc sinh nhng kh khn
v l lun hay thc tin m h thy cn thit v c kh nng vt qua, nhng
khng phi ngay tc th nh vo mt quy tc c tnh thut ton, m phi tri qua
mt qu trnh tch cc suy ngh, hot ng, iu chnh h thng kin thc sn c
hoc b sung kin thc mi gii quyt vn .
Trong tnh hung gi vn , phi tn ti mt vn , ngha l tn ti mt mu
thun v nhn thc. Nu mu thun b mt i, th khng cn l tnh hung gi
vn .
Mt s cch to tnh hung c vn
1. Quan st thc nghim hnh thnh d on
2. Lt ngc vn
3. Quy np tng t
4. Khi qut ho, h thng ho
5. Yu cu gii quyt mt bi ton cha bit thut ton
6. Pht hin sai lm v nguyn nhn sai lm
Dy hc pht hin - gii quyt vn (Problem-based Learning)
Dy hc pht hin - gii quyt vn l hnh thc dy hc trong gio vin (hay
cng hc sinh) to ra mt hay nhiu tnh hung gi vn , t chc, iu khin

115
hc sinh pht hin cc vn v hot ng gii quyt cc vn , qua gip hc
sinh lnh hi kin thc, rn luyn k nng.

Dy hc pht hin - gii quyt vn khng ch c mc ch lm cho hc sinh
gii quyt c vn t ra v lnh hi c kin thc mi nb l kt qu ca
qu trnh gii quyt vn , m cn gip hc sinh pht trin cc kh nng khc,
nh: kh nng pht hin vn , kh nng tm kim cch gii quyt vn , kh
nng t chc qu trnh gii quyt vn , kh nng kim tra nh gi kt qu,
Ni cch khc, cung cp cho hc sinh nhng tri thc phng php (phng php
tin hnh nhng hot ng tr tu ph bin, phng php tin hnh nhng hot
ng tr tu chung, phng php tin hnh nhng hot ng ngn ng, )
Cc bc ch yu ca dy hc pht hin - gii quyt vn
- To tnh hung gi vn , t vn
- Pht biu vn v t mc ch gii quyt vn
- Gii quyt vn bao gm khm ph cc cch gii, chn cch gii
thch hp, v trnh by li gii
- Kim tra, nh gi li gii, v thng bo kt qu
- Th thc ho
Cc hnh thc dy hc pht hin - gii quyt vn
Dy hc pht hin - gii quyt vn chnh l mt hnh thc ca kiu dy hc nu
vn . V vy i khi phng php dy hc pht hin - gii quyt vn cn
c gi tt l dy hc nu vn .

116
Tu theo vai tr ca gio vin v hc sinh trong cc bc ch yu ca qu trnh
dy hc pht hin - gii quyt vn cng nh c trng ca tri thc t c m
ta phn bit 3 hnh thc ch yu sau y:
- Dy hc nghin cu pht hin-gii quyt vn
- Dy hc m thoi pht hin-gii quyt vn
- Dy hc din ging pht hin-gii quyt vn
Dy hc nghin cu pht hin - gii quyt vn
y l cp cao nht ca dy hc pht hin - gii quyt vn . c c trng
bi cc mt sau:
-Gio vin: l ngi to ra tnh hung gi vn (hoc nhiu lm l gip hc sinh
trnh by vn ). Gio vin cng c trch nhim thc hin pha th thc ho
(thng l sau khi gii quyt xong vn ) bao gm: nh gi vai tr v ngha
ca kt qu t c, chuyn kin thc thnh tri thc, nhn mnh cc tri thc
phng php th hin qua qu trnh nghin cu v gii quyt vn .
-Hc sinh: trnh by vn , c lp tm cch gii quyt vn , trnh by li gii
v kim tra kt qu t c. H hot ng mt cch tch cc, t gic, c lp v
sng to.
-Tri thc: khng c cho di dng c sn, m xut hin trong qu trnh hnh
thnh v gii quyt vn , c khm ph bi chnh hc sinh.
Hnh thc ny c th c t chc theo hai kiu:
-Kiu lm vic c nhn: mi hc sinh lm vic mt cch c lp
-Kiu hp tc: hc sinh lm vic theo nhm nh, tho lun, trao i trong
tt c cc pha ca dy hc gii quyt vn

Dy hc m thoi pht hin - gii quyt vn
Hnh thc ny c cc c trng sau:
-Gio vin: to tnh hung gi vn , xy dng mt h thng cu hi gi ,
dn dt hc sinh thc hin cc khu khc ca dy hc gii quyt vn , cui cng
l thc hin pha th thc ho.
-Hc sinh: nh vo h thng cu hi gi dn dt ca gio vin m t gic nghin
cu v gii quyt vn .
-Tri thc: khng c cho di dng c sn v trc tip, m xut hin trong qu
trnh hnh thnh v gii quyt vn , c khm ph nh qu trnh tng tc gia
Thy v Tr.

Dy hc din ging pht hin - gii quyt vn
y l cp thp nht ca dy hc pht hin - gii quyt vn
Hnh thc ny c cc c trng sau:

117
-Gio vin: thc hin tt c cc khu ca hnh thc dy hc ny nh: to tnh
hung gi vn , trnh by vn , trnh by qu trnh suy ngh tm kim, d
on cch thc gii quyt vn ,
-Hc sinh: theo di qu trnh nghin cu, pht hin v gii quyt vn c
trnh by bi gio vin.
-Tri thc: mc d khng c khm ph bi chnh hc sinh, nhng cng khng
c truyn th di dng c sn v trc tip, m c truyn th trong qu trnh
pht hin v gii quyt vn ca gio vin.
Mt s lu
(i) Cn phn bit gia cc phng php dy hc:
- m thoi pht hin - gii quyt vn phng php m thoi
- Thuyt trnh pht hin - gii quyt vn phng php thuyt trnh

(ii) Kh nng hot ng mt cch c lp sng to ca hc sinh tu thuc vo
hnh thc dy hc pht hin - gii quyt vn . Chng hn trong hnh thc din
ging pht hin - gii quyt vn , chnh gio vin thc hin tt c cc bc ca
qu trnh, hc sinh ch lng nghe v lnh hi tri thc (k c tri thc phng php)
c truyn th trc tip t gio vin. Do vy, dy hc pht hin - gii quyt vn
di hnh thc din ging, thuyt trnh cha hon ton l phng php dy hc
tch cc.
Tuy nhin, phng php din ging pht hin - gii quyt vn vn to c
nhng i mi trong cch dy v hc, gy s hng th, kch thch ng c hc tp
Phng php m thoi hay
phng php di n ging
Dy hc pht hin - gii quyt vn di
hnh thc m thoi hay di n ging
-Khng bt buc phi c tnh
hung gi vn
-Kin thc c th c cho di
dng c sn v trc tip bi gio
vin
-C th khng cung cp c cho
hc sinh tri thc phng php
-Vn mu cht l phi to ra cc tnh
hung gi vn
-Kin thc xut hin trong qu trnh hnh
thnh v gii quyt vn
-Hc sinh khng ch lnh hi c kin thc
mi nh l kt qu ca qu trnh gii quyt
vn , m cn lnh hi c tri thc phng
php v c iu kin pht trin cc kh nng
khc (pht hin vn , t chc qu trnh gii
quyt vn , nh gi kt qu,)
Dy hc pht hin - gii quyt vn di hnh thc m thoi (hay di n ging,
thuyt trnh) cng l mt kiu dy hc theo phng php m thoi (hay di n
ging, thuyt trnh), nhng ngc li th cha chc ng.

118
ca hc sinh, c bit nu kt hp, pha trn vi cc phng php dy hc trc
quan, cng nh p dng trong mt pha hay nhiu pha ca mt gi ln lp. y
cng l phng php c th p dng ph hp dy hc b mn ni chung, dy
hc mn Tin ni ring trong iu kin v hon cnh nc ta hin nay.
Bng so snh gia hai phng php dy hc din ging nu vn (din ging
pht hin - gii quyt vn ) v din ging thng bo:

(iii) C th p dng dy hc pht hin - gii quyt vn khng ch cho i tng
hc sinh kh - gii, m c th cho c cc i tng hc sinh khc. Chnh vi hc
sinh trung bnh hay yu, vic p dng phng php ny mt cch thch hp v
linh hot, hi vng gip hc sinh dn dn thot khi cch hc th ng v lnh hi
kin thc mt cch tch cc hn.
V d minh ho 01
S dng phng php din ging nu vn xy dng cc hot ng dy ni
dung "Biu din thng tin trong my tnh".
(2. Thng tin v d liu, SGK Tin hc 10 phn ban, 2006)
Hc sinh bit:
- Khi nim thng tin v d liu
- Cc dng thng tin.
- n v o lng thng tin trong my tnh l bit.
- Cch m ha thng tin trong my tnh.
Hc sinh s hc:
- Cch biu din thng tin trong my tnh.
DIN GING NU VN DIN GING THNG BO
- GV dng li ni hay bi tp to mu thun
v yu cu HS pht hin ra vn cn
nghin cu to tnh hung gi vn .
- GV/yu cu HS pht biu vn thng
qua mt s cu hi gi m. GV/HS c lp
suy ngh hay bn bc ln nhau nu c
vn .
- GV/yu cu HS xut cch gii quyt
qua vic hnh thnh gi thuyt, chng minh
gi thuyt, nh gi bng h thng cc cu
hi gi m.
- GV/yu cu HS rt ra kt lun trn c s
diu va chng minh c , hng dn HS
xy dng thnh kin thc mi cn hc.
- GV cho nhng v d hay bi tp HS vn
dng cc vn va c khng nh.
- GV dng li ni t vn mi, thng bo
dng chung nht, khi qut, nhm gy s ch
HS v vn sp hc HS c s chun b
t th lm vic.
- GV pht biu vn bng nhng cu hi c
th vch ra trng tm ca bi hay thng bo
dn bi chnh ca tit ging nhm to nhu cu
mun hiu bit ca HS. HS lng nghe
- GV gii quyt vn bng con ng quy
np hay din dch,GV trnh by , gii thch,
lm r vn t ra . HS lng nghe
- GV rt ra kt lun, l s kt tinh ca bi
ging, s khi qut nht ca bn cht vn
nghin cu . HS lng nghe v ghi chp.
- HS gii bi tp ng dng cc iu va c
hc

119
t vn
Gio vin xy dng tnh hung c vn
- Xem mt chng trnh ca nhc ti sn khu v xem li chng trnh
qua mt a DVD trn my tnh c thy g khc bit khng?
- (Lu ch quan tm n cht lng m thanh v hnh nh)
- Hot ng hc sinh: tho lun hoc tr li
- Hnh nh v m thanh ch l hai trong s cc dng thng tin.
Vi nhiu dng thng tin khc nhau (vn bn, ti liu, bng tnh, thng tin
v nhit , m khng kh, ) th my tnh s biu din chng ging
nhau hay khc nhau? C theo tun theo mt quy lut no khng?
Pht biu vn
Gio vin pht biu vn , my tnh biu din thng tin nh th no?
Gii quyt vn
Gio vin hnh thnh gi thit
- Da trn cc dng thng tin va nu, hy nhn xt xem c my loi chnh?
My tnh l mt thit b in t, khng c nhng hiu bit nh con ngi,
v c ngn ng ca my tnh ? l g ? nh vy thng tin a vo my
tnh s phi nh th no ?
- C nhiu dng thng tin khc nhau nhng chung quy ch c 2 loi chnh:
loi s v phi s Cch biu din mi loi s khc nhau theo quy c.
- Mun my tnh x l c, thng tin phi c bin i thnh mt dy bit
gi l m ha thng tin khi a vo my tnh cc loi thng tin u phi
c bin i thnh dy bit nguyn l m ha nh phn.
Kin thc cn truyn t
Thng tin loi s v cch biu din
Thng tin loi phi s v cch biu din
Cc h m dng trong tin hc v cch chuyn i gia cc h m
Gio vin chng minh gi thit
- Gii thch cho hc sinh hiu ti sao phi biu din thng tin nh vy v
hng dn cho hc sinh cc cch chuyn i gia cc h m.
- S dng tranh nh kt hp vi bng phn trnh by.
- Trnh by dng gi m tun t cc khi nim ca bi hc.
- Khi giao tip trong cuc sng, trao i thng tin vi nhau th mi ngi
phi dng chung mt ngn ng no nh ni, vit, hnh th, i vi

120
my tnh, cc linh kin in t v vt liu in, in t dng ch to
my tnh, ch to b nh u ch c hai trng thi: ng (ON) tng
ng vi 1, h (OFF) tng ng vi 0. S dng hai trng thi ca mt cng
tc l bt (1) tt (0), hoc trng thi thng (1) h (0) ca n in t,
n bn dn m phng cho cc thit b ny. Hay ni n gin hn, ngn
ng my l 0 v 1.
Mt khc, h nh phn l h thng s ch c hai k hiu l 0 v 1.
Do , mun a cc thng tin nh: vn bn, cc loi s, m thanh, hnh
nh, vo my tnh, ngi ta phi dng h nh phn biu din chng
my tnh c th giao tip c. (thc cht mi s m ha u l php
quy c trc vi nhau).
nh gi v th thc ho
Gio vin tm tt cc ni dung nghin cu v hnh thnh khi nim cho hc
sinh.
- Vi nhiu dng thng tin khc nhau: thng tin loi s, phi s ta bin i v
cng dng bit m nh phn cng chnh l ngn ng my my c th
lm vic c trn mi thng tin mt cch d dng.
- Vic biu din thng tin loi phi s nh m thanh, hnh nh, rt c
quan tm v cht lng ngy cng hon thin.
Vn dng
Gio vin ra bi tp v cu hi cng c
- Tr li cc cu hi b, c trang 16, 17 SGK Tin 10, 2006.
- Lm bi tp s 1 (SGK 10), lm quen vi thng tin v m ha thng tin.
- Bi tp m rng
a) Vi chui n bit, chng ta c th m ha bao nhiu k t? (c th l ch
ci, ch s thp phn, cc du chm cu v cc k hiu c bit khc nh: !
? : ; , . < = > @ # $ ) Lu : mi k t tng ng vi mt v ch mt
chui n bit khc nhau.
b) Cn bao nhiu chui bit m ha cc ch ci t A n Z?
Gio vin to tnh hung c vn mi
Gi s ngn ng my khng phi l 0, 1 m l chng hn -1, 1 th vic m ha
thng tin s nh th no? (Cn lu rng thc cht mi s m ha u l
php quy c trc vi nhau)


121
V d minh ho 02
S dng phng php din ging nu vn xy dng cc hot ng dy ni
dung "Gii bi ton trn my tnh".
(6. Gii bi ton trn my tnh, SGK Tin hc 10 phn ban, 2006)
Hc sinh bit:
- Khi nim bi ton v thut ton.
- Mt s thut ton cn bn.
Hc sinh s hc:
- Cc bc gii bi ton trn my tnh.
Nu vn
Gio vin xy dng tnh hung c vn
- Khi gii mt bi ton thng thng (ton hc), chng hn nh bi ton gii
phng trnh bc hai th hc sinh s lm nh th no? Nu trnh t cc
bc gii ?
- Gio vin nhn xt v a ra p n ph hp.
- Yu cu hc sinh nhc li khi nim bi ton trong tin hc" ( ni dung
hc 4. Bi ton v thut ton)
- Gio vin nhn xt v nhc li khi nim bi ton trong tin hc.
- Hot ng hc sinh: tho lun hay tr li.
- Bi ton trong ton hc cng l mt dng bi ton trong tin hc v vic hc
s dng my tnh chnh l hc cch giao cho my tnh cng vic m ta
mun thc hin. Vy cng vi bi ton ny khi gii trn my tnh th khc g
so vi vic gii thng thng trn giy khng? T my tnh c th gii c
khng? V my tnh s lm nh th no?
Pht biu vn
Gio vin pht biu vn , gii bi ton trn my tnh nh th no? (cc bc
gii quyt bi ton trn my tnh)
Gii quyt vn
Gio vin hnh thnh gi thit
Gio vin gi m tng bc cho ni dung dy hc, thng qua cu hi gi , tranh
nh, s c v trn bng phn.
- gii mt bi ton cn phi xc nh c u vo (input) v u ra
(output) ca bi ton , ging nh vic c t bi ton thng thng bng
gi thit v kt lun Xc nh yu cn ca bi ton.

122
- tm c output cn phi xy dng cc bc gii cho my tnh, l
thut ton c th s dng nhng thut ton c (sao cho ph hp) hoc
thit k thut ton theo yu cu ca bi La chn hoc thit k thut
ton.
- Mun my tnh thc hin c thut ton Din t thut ton bng ngn
ng lp trnh Vit chng trnh.
- Chng trnh vit xong, my chy c nhng cha chc ng. V thut
ton ta vit khi din t theo ngn ng t nhin th khng vn g nhng
khi chuyn sang ngn ng lp trnh yu cu phi ng c php ca ngn
ng Kim tra tnh ng n ca thut ton: chy th vi gi tr c
bn nu kt qu c vn ta phi chnh sa li Hiu chnh.
- Thc t c nhng bi ton tng t nhau s dng nhng thut ton c li t
duy nh nhau, c nhng bi ton l tp hp nhng bi ton nh hn
Cn lu tr cc ti liu ca nhng bi ton ny li lm c s cho nhng bi
ton khc, ngi khc c th s dng c, hiu c Vit ti liu.
Kin thc cn truyn t
+ Vic gii bi ton trn my tnh thng c tin hnh qua cc bc:
B1: Xc nh bi ton;
B2: La chn hoc thit k thut ton;
B3: Vit chng trnh;
B4: Hiu chnh;
B5: Vit ti liu.
Gio vin chng minh gi thit
Gio vin ly mt vi bi ton (s dng cc bi ton phn v d m hc sinh
c hc trong 4 nh tm USCLN ca 2 s nguyn dng a, b hoc kim
tra tnh nguyn t ca mt s nguyn dng) minh ha cc bc, chng
minh vic khi lm theo tun t cc bc trn s gip gii quyt bi ton mt
cch tng minh, ng vi quy trnh xy dng phn mm, d dng chnh sa
v pht trin sau ny; trng hp khim khuyt mt s bc c th s gy tr
ngi, b tc hoc kh khn.
Gio vin cn ch gii thch cho hc sinh hiu v sao phi c cc bc ny.
nh gi v th thc ho
Gio vin tm tt cc ni dung nghin cu v hnh thnh quy trnh thc hin
gii bi ton trn my tnh.
- C 5 bc gii mt bi ton trn my tnh. Nhn mnh bc 1 v 2 l
quan trng.
- Gii mt bi ton trn my tnh cn phi tun th cc bc trn.

123
- i vi nhng bi ton nh, n gin khi thc hin c th b qua bc 1 m
vo thng bc 2 hoc bc 3 lun, b i bc 5
Vn dng
Gio vin ra bi tp v cu hi cng c
- Tr li cu hi v lm bi tp SGK trang 51.
- Trnh by cc bc gii v d 1,2, 3 trong 4. Bi ton v thut ton
- Bi tp m rng
1) Trnh by cc bc gii phng trnh: ax + b = 0 trn my tnh.
2) Trnh by cc bc sp xp dy s nguyn A : a
1
, a
2
, a
3
,,a
n-1
, a
n
theo th
t khng gim (s hng trc khng ln hn s hng sau).
Gio vin to tnh hung c vn mi
- Ta ang xt nhng "bi ton n gin l cc bi ton quen thuc trong ton
hc.
- Vy i vi nhng bi ton phc tp c th khng thuc lnh vc ton
hc nh: sp thi kha biu, qun l nhn vin, th c lm theo cc bc
trn khng?

Dy hc theo l thuyt tnh hung


124
Dy hc chng trnh ho
y l mt phng php dy hc rt thch hp thit k cc phn mm dy hc,
gio dc in t v o to t xa.

c im
- Ni dung hc tp c chia ra thnh tng n v nh (liu kin thc).
- Hc sinh hot ng theo tng liu kin thc.
- Sau mi liu, hc sinh phi tr li mt cu hi kim tra, hc sinh s bit
mnh tr li sai hay ng khi bt u liu tip theo.
- Vic hc tp mang tnh cht c nhn, ty theo nng lc ngi hc.
- Liu kin thc tip theo ph thuc vo kt qu tr li cu hi trong liu
trc.

Dy hc phn ho
Phng php kt hp gia gio dc "i tr" vi gio dc "mi nhn", gia "ph
cp" vi "nng cao".
Yu cu m bo thc hin tt cc mc tiu dy hc i vi tt c mi hc sinh,
ng thi khuyn khch, pht trin ti a v ti u nhng kh nng ca c nhn
hc sinh.
Phng php c p dng khi trnh hc sinh c s sai khc ln (trnh hc
sinh khng ng u), c nguy c yu cu qu cao hoc qu thp nu dy ng
lot.


125
M hnh ho phng php dy hc phn ho

Dy hc theo d n (Project-based Learning)


126
V d minh ho
Xy dng mt k hoch bi dy p dng phng php dy hc theo d n (PBL).
(Mu xy dng ca chng trnh dy hc ca Intel)
Tng quan bi dy
Tiu K hoch Bi dy Phn mm my tnh (Bi 07 Tin hc 10 th im PB)
Cc cu hi khung chng trnh (b cu hi nh hng)
Cu hi khi qut Lm th no bn tr nn mt ngi nng ng ca th k 21 ?
Cc cu hi bi hc
Cng ngh thng tin ang nh hng nh th no n cuc sng v
cng vic ca chng ta hin nay?
My tnh c phn hn v phn xc nh con ngi chng ta khng?
Cc cu hi ni dung
Phn mm my tnh l g?
Th no l phn mm h thng, phn mm ng dng?
Phn bit s khc nhau gia phn mm h thng v phn mm ng
dng?
Hy nu cc loi phn mm ng dng chnh?
Hy k tn mt s phn mm h thng, phn mm ng dng ph bin.
Tm tt Bi dy
- tng d n: HY THAY I CNG VIC CA BN BNG CC GII PHP PHN MM CA
CHNG TI !
- Nhim v hc sinh c giao: sm vai Trng phng Marketing, i din cng ty ca cng ty
phn mm STARs, tham gia mt gian hng ti hi tr trin lm quc t v Cng ngh thng tin
6/2006, Tp HCM, VN EXPO06 vi hnh thc t chc: gii thiu v cng ty cc lnh vc hot
ng kinh doanh tip th mt s gii php phn mm h tr cho lnh vc gio dc, y t, ...
- Kin thc c bn ca bi: Phn mm my tnh (SGK Tin hc 10, 2006)
- Ni dung 3 bi tp hc sinh phi lm:
Bi trnh din PowerPoint: Vi nt v cng ty v lnh vc hot ng - gii thiu mt s dch v v
gii php phn mm mi nht ca cng ty.
n phm Publisher: Qung co lnh vc hot ng cng ty - mt s dch v, gii php phn mm
cng vi bo gi tng ng.
Trang web: Gii thiu v cng ty lnh vc hot ng v t vn, thit k, ci t h thng tin hc,
cc gii php quy trnh cng ngh phn mm v cc phn mm ca cng ty.
Mc tiu cho hc sinh/ Kt qu hc tp
Mc tiu cho hc sinh:
- Hiu c th no l phn mm.
- Phn bit c phn mm h thng v phn mm ng dng.
- Tm hiu mt s phn mm ng dng lin quan n cc lnh vc trong i sng kinh t x hi.
- Nhn thy cc ng dng ca Tin hc trong cuc sng hin i.
Kt qu hc tp:
Chia lm 3 nhm, mi nhm thc hin 3 sn phm
- Bi trnh din PowerPoint
- n phm Publisher
- Trang Web

127

Cu hi tho lun nhm
1. Da vo ni dung sch gio khoa phn ban lp10 mn Tin hc, chn mt ch
ty , xy dng tnh hung gi vn v trnh by cc bc t chc hot ng
dy hc cho ch .
2. Da vo ni dung sch gio khoa phn ban lp11 mn Tin hc, chn mt ch
ty , xy dng tnh hung gi vn v trnh by cc bc t chc hot ng
dy hc cho ch .
3. Vn dy hc Internet trong trng ph thng. Theo bn nn v khng nn,
hy trnh by quan im ca mnh v nu nn dy th s dy ci g ? v dy nh
th no ?
4. Rn luyn t duy thut ton v t duy gii quyt vn - bi ton trn my
tnh thng qua ngn ng lp trnh Pascal
5. Gio dc in t v o to t xa (gi tt e-learning o to qua mng). C
phi l mt nhu cu rt ln v cn xa i vi Vit Nam hay khng ? Theo quan
im ca bn e-learning ph hp vi nn gio dc v o to Vit Nam phi
cn c nhng yu cu v iu kin no ?

Phn 1:
o Mi nhm chn mt ch ty cu 1, 2; nghin cu, trao i v vit bo
co. Trnh by bo co nhm bng bi trnh by multimedia (s dng MS
Power Point).
o Cc nhm nghin cu, trao i v vit bo co cho cu hi 3, 4, 5.

Phn 2:
o Gp cc h s bi dy lm. Hng dn xy dng h s bi dy.
o Hng dn xy dng bi trnh by multimedia (s dng MS Power Point) c
kt hp vi cc hiu ng nng cao.
o Hng dn xy dng ti liu h tr gio vin, ti liu h tr hc sinh.
o Tp ging ni dung Lp 10, Chng 1, 4. Bi ton v thut ton, tit 3, tit 4,
tit 5. Tho lun lp v nh gi cho cc nhm tp ging.
o Hng dn xy dng h s bi dy ni dung Lp 11, Chng 3, 10. Cu trc
lp.


128

C Ch h n ng g 4 4.
M M t t s s k k t th hu u t t d d y y h h c c b b m m n n T Ti in n
C C c c l lo o i i b b i i d d y y c c a a m m n n T Ti in n h h c c
Nhn dng cc loi bi dy

Mn Tin hc ch yu c hai loi bi dy c bn l bi l thuyt/kin thc v bi
thc hnh/k nng.
Bi dy l thuyt/kin thc
Cc bi dy l thuyt ch yu l nhm hnh thnh h thng kin thc l thuyt cho
ngi hc, i vi Tin hc bao gm: khi nim, nguyn l, quy trnh, thao tc.
i vi cc bi dy l thuyt cng vn ch trng vo cc k nng nhng l cc k
nng tr tu, bao gm:
- Thu nhn v t chc thng tin
- Ghi nh v vn dng thng tin
- M t v gii thch cc khi nim
- Phn tch v so snh cc tng khc nhau
- Khi qut v nh gi cc quan im khc nhau
CC LOI BI DY
Bi dy l thuyt / kin thc
Bi dy thc hnh / k nng
Bi dy thi
Bi dy s kin
Bi dy khi nim
Bi dy nguyn l
Bi dy qui trnh
Bi dy k nng nhn thc
Bi dy k nng vn dng
Bi dy thi quan st c
Bi dy thi khng quan st c

129

[Tham kho ti liu bi dng PPDH o to m rng. D n GDKT&DN]
Phn m bi
S dng cc ch vit tt G-L-O-S-S d nh nhng yu cu chnh i vi phn
m bi.
G Get attention, gy s ch , thu ht s ch ca hc sinh
Thng qua cc hot ng nh, trnh chiu mt on phim, cho xem mt vi hnh
nh, nu mt s kin bt thng lin quan n ch bi dy, a ra mt vi con
s thng k, hi mt cu hi lin quan,
L Link with experiences, lin h vi nhng kinh nghim bn thn, cng vic m
hc sinh tri qua.
O Outcomes, kt qu t c sau bi dy
Hc sinh c bit r rng s lnh hi kin thc mi g sau khi kt thc bi dy.
S Structures, cu trc bi dy
Hc sinh c m t dn bi, cc ni dung chnh s c hc.
S Stimulation, kch thch ng c hc tp
Gi ng c v to nhu cu hc tp i vi hc sinh.
Phn thn bi
y l phn chnh vi cc hot ng ca bi dy c gio vin v hc sinh thc
hin, bao gm cc hot ng pht biu vn , gii quyt vn , v tng kt.
Phn kt lun
Kt lun ca bi dy bao gm:
Tm tt li ni dung
Nu bt cc chnh

130
C ng ni dung bi dy dng d ghi nh
ngh hc sinh nu quan im (nu c)
Cho php v to iu kin c kin phn hi hai chiu
Nu nhng mt tch cc ca hc sinh trong tit hc
Gi gn vi bi dy sau
C th s dng t vit tt O-F-F d nh nhng yu cu chnh ca phn kt
lun.
O Outcomes, kt qu t c
Kim tra kt qu t c sau tit dy da trn chun kin thc, mc tiu ca bi
dy, gio vin c th s dng cc hnh thc ra bi tp hoc cu hi cng c
nh gi mc tip thu kin thc ca hc sinh.
F Feedback, s phn hi
y l mt qu trnh hai chiu, thng bt u bng vic gio vin nu kin,
nhn xt ca mnh mang tnh khng nh li kin thc (th thc ho), h tr c th
i vi tng hc sinh, hoc ph bnh, khuyn khch, ng vin i vi c tp th
lp. Tip theo l cc kin phn hi t pha hc sinh v cc mt khc nhau ca
bi hc, gio vin phi tht s ci m v xem trng cc kin phn hi rt
kinh nghim cho cc tit dy hc sau.
F Future, gi cho cc bi hc sau v vn dng thc tin
Gio vin gi hoc nu ra cho hc sinh bit bi hc s gn nh th no vi cc
bi hc sp ti, cng nh s vn dng bi hc trong thc tin cuc sng.

Bi dy thc hnh/k nng
[Tham kho ti liu bi dng PPDH o to m rng. D n GDKT&DN]
Dy hc thc hnh/k nng phi da trn cc giai on v mc hnh thnh k
nng nh sau:
Thu nhn thng tin (1)
Hc sinh tm hiu cc thng tin c lin quan n k nng cn rn luyn nh hc
ci g, lm g, kin thc no c lin quan n k nng, kin thc cn thit
thc hin k nng, mi lin h vi kin thc v k nng khc
Quan st ngi khc thc hin (2)
Hc sinh tin hnh quan st vic thc hin k nng v tr li c cc cu hi:
lm ci g, lm nh th no (cc bc thc hin), mc cn t mi bc thc
hin k nng, mc cn t ca ton b k nng, vn an ton k thut v an
ton con ngi, cc li no thng mc phi v lm th no phng trnh hoc
khc phc

131
Bt chc tng bc thc hin (3)
Hc sinh tin hnh thc hin tng bc cc thao tc "ging nh" cc thao tc
mu. Tun th ng quy trnh, pht hin ng cc tn hiu cho bit lm ng
mi bc, tun th cc quy tc an ton k thut v an ton con ngi.
Bt chc thc hin ton b k nng (4)
Hc sinh thc hin tun t quy trnh cho ti khi hon thnh ton b k nng.
Thc hin k nng nhiu ln (5)
Hc sinh lm i lm li k nng theo ng quy trnh cho n khi t tc v tiu
chun cht lng. S ln luyn tp ty thuc vo phc tp v kh ca k
nng.
Thc hin k nng trong cc tnh hung v iu kin khc nhau
(6)
Hc sinh thc hin ng k nng hc trong cc tnh hung v iu kin khc
nhau. Yu cu khi thc hin k nng phi t cc tiu chun quy nh.
Vn dng k nng trong hot ng ngh nghip (7)
Hc sinh thc hin phi hp vi cc k nng hc khc gii quyt vn
trong thc tin hot ng ngh nghip. Bit phi hp vi ngi khc khi thc hin
cc nhim v ngh nghip. y l mc cao nht ca vic hnh thnh k nng
trong dy hc thc hnh.


132
X X y y d d n ng g b b i i g gi i n ng g - - H H s s b b i i d d y y
H s chuyn mn ca gio vin
Mi gio vin b mn khi tham gia ging dy u cn c h s chuyn mn ca
mnh, bao gm:

Ngoi ra, cn c mt s ti liu v quy ch chuyn mn, quy ch gio vin ph
thng v cc s sch khc ty theo yu cu ca s gio dc a phng, trng
ph thng ang lm vic.

OPhn phi chng trnh + K hoch ging dy
o Phn phi chng trnh (lp 10, 11, 12)
o Chng trnh ngh PT mn Tin hc, chng trnh t chn
o Mu k hoch ging dy
OSch gio khoa + Sch gio vin
o Sch gio khoa
o Sch gio vin
o Sch bi tp
o Ti liu bi dng gio vin
OTi liu tham kho + Gio trnh (t bin son)
OH s bi dy + dng dy hc
o Gio n + bi trnh by Multimedia (nu c)
o Ti liu h tr gio vin
o Ti liu h tr hc sinh
OS ghi chp c nhn: rt kinh nghim ging dy, d gi,
thao ging
o Mu nh gi d gi, rt kinh nghim
OS im c nhn

133
Nhng ni dung cn chun b cho mt bi dy

Thit k bi dy - H s bi dy (HSBD)
Theo quan im cng ngh, qu trnh dy hc gm hai giai on c bn: thit k
v thi cng. Trong giai on thit k l giai on quan trng, cn xc nh r
u vo (mc tiu ging dy) v u ra (kt qu hc tp ca hc sinh).
Thit k bi dy l son tho mt vn bn v quy trnh tin hnh bi dy cho mt
hoc vi tit ln lp, trong nu r: mc tiu, phng php, phng tin, ni
dung, thi gian dy hc cho tng ni dung v k hoch nh gi kt qu bi dy.
c bit phi nu r s phn vai v phi hp hot ng gia gio vin v hc sinh
trong tng hot ng c th.
OThit k bi dy bin son gio n
- Phng tin dy hc: trang thit b, dng, dng c phc v vic
ging dy v hc tp (phng hc, bn gh, hnh v, m hnh, vt tht,
phng tin k thut dy hc)
- Thit k bi dy (kch bn ln lp) v bin son gio n
OCc bc ln lp
- Thc hin thi cng cc bc thit k
OHnh thc, tc phong s phm K nng giao tip
- Hnh thc ca gio vin
- ng x cc tnh hung s phm trong lp hc
ONi dung kin thc truyn t
- Bo m chnh xc, khoa hc
OPhng php dy hc (PPDH)
- Cc phng php dy hc truyn thng v tch cc
OHot ng hc tp ca hc sinh
- Hot ng hc tp ca hc sinh trong gi dy
Onh gi kt qu hc tp: lm r mc t c v cha t c
v cc mc tiu dy hc, pht hin nhng nguyn nhn sai st, gip hc
sinh iu chnh hot ng hc
- Cc hnh thc kim tra nh gi

134
Kt qu hay sn phm ca giai on ny chnh l gio n hay cn gi l bi ging.
Cng vic thc hin sn phm ny thng c gi mt cch quen thuc l "son
gio n" hay "son bi ging".
Vi khuynh hng i mi phng php dy hc hin nay, th vic kt hp nhiu
phng php dy hc cng vi tch hp cng ngh dy hc trong qu trnh ln lp
khng cn xa l, ngi gio vin khng ch chun b gio n n thun nh truyn
thng m cn c nhiu ti liu tham kho, phng tin, cng c h tr cho tng
bi ging, tng tit dy. Chng ti ngh mt m hnh h s bi dy ca gio
vin t chc bi ging v lu tr trn my tnh.

Quy c lu tr tn bi ging v cu trc lu tr tng ng.


135
Xc nh mc tiu bi dy
- T mc tiu ging dy chuyn sang mc tiu hc tp: hc sinh cn nm c tri
thc no, k nng no,
- T mc tiu kin thc chuyn sang mc tiu pht trin: khng phi l truyn t
c kin thc no, m l hc sinh cn nm tri thc no pht trin, c ngha l
s dng trong bi tp, trong cc phn khc ca mn hc cng nh cc mn hc
khc
- T mc tiu chung chuyn sang mc tiu phn ho: phi phn u t c
mc tiu c th cho tng loi i tng hc sinh: gii, kh, trung bnh
- T mc tiu mong mun t ti chuyn sang mc tiu kh thi: phi hnh dung
c qua bi hc th hc sinh c th nm c tri thc n mc no v c k nng
gii nhng li bi ton no.

C hai cch xc nh mc tiu ca bi dy.
Cch 1: xc nh mc tiu cho ngi dy
Thng vit:
-Bi ny nhm trang b, cung cp . cho hc sinh .
-Bi ny nhm hnh thnh, rn luyn . cho hc sinh.
Cc ng t ch hnh ng trn thng kh nh lng, khng r rng nn phi
ch r yu cu ca bi din t mc cn t c ca cc mc tiu trn i
vi HS (HS phi.)
Cch 2: xc nh mc tiu cho ngi hc
Thng vit:
Hc xong bi ny, HS phi t c cc mc tiu c th sau:
- V kin thc/ nhn thc: ch r mc , ni dung, iu kin.
- V k nng/ hnh ng: ch r mc , ni dung, iu kin.
- V thi / tnh cm: ch r mc , ni dung, iu kin.
OXc nh mc tiu
o T mc tiu ging dy chuyn sang mc tiu
hc tp
o T mc tiu kin thc chuyn sang mc tiu
pht trin
o T mc tiu chung chuyn sang mc tiu phn
ho
o T mc tiu mong mun chuyn sang mc tiu
kh thi
Hc sinh s nm c g sau tit hc ?
Trin khai, s dng c kin thc no ?
t mc no v mt kin thc ?
c th cho tng loi i tng ?

136
y l cch xc nh hin ang c p dng v a thnh chun kin thc
sch gio vin t lm cn c xy dng mc tiu bi dy.
Vic xc nh mc tiu cho mi bi dy c th cn da vo chng trnh, phn
phi chng trnh, sch gio khoa, sch gio vin v cc ti liu lin quan khc
ng thi phi da trn trnh hc sinh ca lp hc.
Yu cu i vi vic xc nh mc tiu bi dy:
- v ng loi mc tiu (kin thc, k nng, thi )
- R rng, tng minh v c th nh gi c
- Kh thi
Cc loi v th bc ca mc tiu dy hc
Mc
Mc tiu kin thc
(nhn thc)
Mc tiu k nng
(hnh ng)
Mc tiu thi
(tnh cm)
1
Bit, nhn bit, nh
K tn, lit k, m t, pht
biu, ti hin li, c
i tng
Bt chc, lm theo
Lp li c hnh ng qua
quan st, qua hng dn trc
tip
nh hng, tip nhn
Ch , quan tm c ch
nh i tng
2
Hiu, thng hiu
Hiu, gii thch, minh ho,
nhn bit, phn on, v
i tng bng ngn ng
ca mnh
Thao tc, lm c
Thc hin ng trnh t
hnh ng c quan st,
c hng dn trc
(hnh dung c)
p ng, phn ng
thc c, biu l
cm xc v i tng
(tr li, hp tc,)
3
p dng, vn dng
Phn bit, ch r, x l,
pht trin v i tng
trong tnh hung c th

Chnh xc
Hnh ng hp l, loi b
ng tc tha, t iu chnh
hnh ng
Chp nhn
Nhn xt, bnh lun, th
hin quan im (tha
nhn, hng th, hng
ng)
4
Phn tch
Xc nh, phn bit, so
snh, phn loi cc yu t,
b phn ca i tng
Bin ho, phn chia hnh
ng
T phn chia hnh ng
thnh cc yu t hp l, ng
trnh t
T chc, chuyn ho
Chp nhn gi tr, a
n vo h thng gi tr
ca bn thn, bo v
5
Tng hp
Tm tt, kt lun, gii
quyt, hnh thnh i
tng hon chnh
Thnh tho, k xo
Chuyn tip linh hot cc
hnh ng, gim thiu s
tham gia ca thc, t ng
ho
Chun nh, nh gi
Ham m, nim tin,
ch, quyt nh
6
nh gi
Phn x, quyt nh, la
chn, v i tng

Mi mc tiu c xc nh v din t bng mt cu (thng l cu khng nh),
mi th bc ca tng loi mc tiu u c mt s ng t ch mc cn t
c ca kt qu hc tp cc mc khc nhau gio vin la chn.

137
Vic xc nh mc tiu v kin thc c da trn su mc nhn thc t duy
ca Bloom.
Cc mc nhn thc t duy ca Bloom
[ngun tham kho ti liu chng trnh Intel Teach]

Bit
Ghi nh v nhn bit
thng tin
Hiu
Din t li c bng ngn
ng bn thn
Vn dng
Chuyn t s vic ny
sang s vic khc
sp xp
xc nh
sao chp
nhn bit
gn nhn
lit k
thuc lng
tn
nh li
nhn dng
lp li
trnh by
pht biu
phn loi
so snh
chng t
m t
phn bit
tho lun
gii thch
din t
nhn bit
biu l
din gii
xc nh
din gii
bo co
tm tt
ni li
nhn dng
xem xt
la chn
din dch
hnh dung
p dng
tnh ton
chn
phn loi
chng minh
bin son
minh ha
gii thch
vn dng
sa i
vn hnh
din t
thc hnh
lin h
lp lch
gii quyt
s dng
vit ra

K NNG T DUY MC CAO
Phn tch
Xc dnh cc thnh phn
v xem xt th t quan
h
Tng hp
Ghp cc thnh phn vi
nhau thnh mt s vt tng
th mi
nh gi
nh gi hoc s dng da
trn cc tiu ch t ra
Phn tch
nh gi
tnh ton
phn loi
chn
so snh
i chiu
ph bnh

suy lun
kim tra
th
nghim
t chc
t cu hi
kim th
phn bit
xp xp
lp rp
so snh
thu thp
sng tc
xy dng
to ra
thit k
pht minh
pht trin
tho lun
cng thc
gi thuyt
gii quyt
t chc
k hoch
chun b
mc ch
bo co
thit lp
khi qut
h tr
vit ra
nh gi
tranh ci
gn vi
chn
so snh
ph bnh
bo v
c lng
nh gi
xt on
bo cha
d on
xp loi
chn la
h tr
nh gi

138
V d minh ha, khi xy dng h s bi dy cho 4. Bi ton v thut ton, SGK
Tin 10, 2006 s xc nh mc tiu bi dy da trn chun kin thc quy nh
SGV Tin 10, 2006.

Son gio n
Hnh dung gio n l mt kch bn trong ni bt l cc hot ng ca hc sinh
di s hng dn ca gio vin.
T hot ng ca hc sinh suy ra hot ng dy ca gio vin cn phi lm vic
g trong tng thi im t c cc tri thc v k nng mong mun.
Hot ng trn lp
y l ni dung chnh ca phng php dy hc p dng trong qu trnh ln lp
(kt hp gia phng php dy hc truyn thng v phng php dy hc tch
cc).
Ni dung cc hot ng ny rt a dng c th l thuyt trnh din ging, t cu
hi dn dt n mt khi nim mi (pht hin vn ), n li mt kin thc c, gi
cch gii quyt mt vn thng qua v d c th hoc gii quyt mt vi bc
c th (phn nh bi ton), c th l tho lun v mt phn v d i ti, trnh
nhng suy lun sai lm, tm ra suy lun ng. Cc hot ng a dng ny, li ph
thuc vo tng loi i tng hc sinh, v khng thc hin ging nh nhau ti
mi lp hc.


139
Hnh thc chung ca mt gio n/bi ging

Phn 01

- Mn hc, tn chng, tn bi, tit dy th.
- Thi gian ging dy (1 tit, 2 tit , ).
- i tng hc sinh c ging (hc sinh kh, trung bnh kh, ).
Cng cc thng tin c nhn ca gio vin (h tn, t b mn, trng)

Phn 02
Gm c cc phn sau:
I. Mc tiu ca bi dy
1. Kin thc
Nu ln nhng ni dung quan trng ca bi dy m hc sinh cn nm
c khi kt thc bi dy
2. K nng
Cc kin thc v k nng m hc sinh cn phi t c vn dng
cc kin thc ca bi dy vo gii quyt cc bi ton, bi tp.
Lin h vi cc kin thc c.
3. T duy
Bi dy rn luyn cho hc sinh nhng thao tc t duy no ? (so snh,
phn tch hoc tng hp).
4. Thi - tnh cm
Bi dy cn to cho hc sinh nhng tnh cm hc tp no ? (tnh c lp,
tnh tp th, lng say m yu qu khoa hc, ).
II. Chun b cho bi dy
1. Gio vin:
Nhng chun b v vt cht, th nghim, gio vin cn chun b phc v
cho bi dy ca mnh.
2. Hc sinh:
Hc sinh cn chun b nhng g c th tip thu bi hc c tt, tit hc
c cht lng cao.
III. Phng php ging dy.
Gio vin s s dng nhng phng php dy hc no truyn t kin thc
n cho hc sinh. (phng php vn p, phng php thuyt trinh ging gii,
phng php t nghin cu, ).
IV. Kim tra bi c (phn ny c th c hoc khng)
Mc ch kim tra vic hc tp nh ca hc sinh.
Nhc li nhng kin thc c, kin thc hc lin quan n bi dy.
V. T chc hot ng dy v hc (nghin cu bi mi)
Gio vin chia tit dy thnh nhiu hot ng nh.
1. Hot ng mt: Nu mc ch ca hot ng 1
- GV : Trong hot ng ny gio vin s lm g t c mc ch nu ra.
- HS: D kin hc sinh s tham gia vo hot ng ny nh th no.
- Thi gian d kin ca hot ng.


140
2. Hot ng hai: .
- GV:
- HS:
- Thi gian d kin ca hot dng

3. Hot ng ba: ..
- GV: .
- HS: .
- Thi gian d kin ca hot ng .

Phn 03
I. Cng c, vn dng bi hc - Dn d bi mi
Nhc li nhng kin thc quan trng, nhng k nng c bn m hc
sinh cn t c.
Vn dng, hng dn t hc.
Giao nhim v v nh cho hc sinh (giao bi tp v nh).
Dn d hc sinh chun b cho bi hc k tip (nghin cu bi mi).

II. Nhn xt v rt kinh nghim
Nhn xt v gio n sau khi tin hnh dy trn thc t.
Nhng ni dung cn phi thay i cho ph hp trong gio n.

Cc dng trnh by phn t chc hot ng dy v hc
- Trnh by khng chia ct
- Trnh by thnh hai ct: ni dung phng php
- Trnh by thnh ba ct: mc ch - ni dung phng php hay ni dung
hot ng ca GV - hot ng ca HS
-Trnh by thnh bn ct: thi gian - ni dung - hot ng ca GV, hot ng
HS

* Thng thng cc hot ng trong phn T chc hot ng dy v hc c trnh
by di dng bng nh sau:

Hot ng th i: ..

Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh Thi gian

n pht

Hot ng th j: ..

Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh Thi gian

n pht


141
K thut m u mt bi dy
Nhng n tng u tin l rt quan trng, v vy mt bi dy trn lp cn c
phn m u hp dn (c th ch trong vi ba pht) to nhp cho ton b bi
dy.

S ch ca ngi hc v phn chia cc pha dy hc
Qua kho st mt lp hc bnh thng, ngi ta thy rng s tp trung ch ca
ngi hc ch trong khong 20 pht u, v t t gim dn n cui tit hc.

O"S v i l ngh thut ca vic bt u"
(Longfellow a famous American poet)
OM u mt bi dy nhm:
o Tp trung s ch v khi dy s hng th ca
HS
o To ra mi lin kt gia nhng bi hc trc vi
bi hc sau
o a ra mc tiu ca bi dy v nhng yu cu
cn t c
o Ch ra nhng k nng quan trng
o M t nhng g cn t trong v sau bi hc
S tp
trung ch
ca
ngi hc
S tp
trung ch
ca
ngi hc
Thi gian hc
Bi hc l thuyt
truyn thng
M U HP DN + L THUYT + P DNG + TM TT
M U HP DN + TAS + TAS + TAS + KT LUN
(Theory Application - Summary)

142
V vy trong mt bi dy l tng, nn phn chia ni dung hc tp thnh nhiu
phn nh hp l v p dng cng thc sau:
M u hp dn + (L thuyt + p dng + Tm tt)
n
+ Kt lun
Nhm mc ch li cun s ch , tham gia tch cc ca ngi hc trong sut tit
hc, bui hc.
Cc k thut m u mt bi dy
Khng c mt k thut n l tt nht cho phn m u mt bi dy, m gio vin
ty vo mc tiu dy hc v tnh hnh thc t ging dy la chn m u mt
bi dy, c th s dng c lp hoc kt hp nhiu hnh thc m u bi dy
nh sau:
Thu ht s ch
Mt s cch ph bin nh sau,
- Cho hc sinh vi s nhit tnh.
- Cho xem vt tht, m hnh, tranh nh trc quan.
- S dng cu chuyn ngn, truyn hi hc, mt bi th, mt chuyn ring
t, mt s kin mi, c lin quan n ch bi hc.
- a ra mt cu hi c tnh th thch, tnh hung c vn .
- Lm ngc nhin hoc gy bt ng bng mt li pht biu.
To s hp dn
Hc sinh thng s tm thy s hp dn, th v khi vn t ra lin quan n
kinh nghim cuc sng, cng vic, kinh nghim bn thn (khng phi qua sch v
hay nhng bi hc trc). C th l
- a ra mt s chng minh, mt quy trnh thao tc l th.
- Phn pht cho hc sinh mt ti liu l th.
- a mt sn phm p v hi "Bn mun lm c n khng ?".
Pht trin mi quan h
Kh nng to ra mt mi trng ca lp hc, c s tn trng, quan h tt gia cc
i tng (thy tr), thoi mi. Mi quan h tt s khuyn khch vic hc tp,
xy dng mi quan h ny, gio vin c th
- Lun t ra thn thin, mm ci, thc hin giao tip bng mt.
- i x vi mi thnh vin ca lp hc bnh ng.
- Phn ng li mt cch tch cc cc tnh hung s phm.
- To s tn nhim t pha hc sinh bng giao tip v kh nng chuyn mn.
Cung cp mt ci nhn tng quan
Gio vin nn a ra li pht biu ngn gn, r rng v mc tiu ca bi hc, nu
tng qut nhng g hc sinh s phi thc hin trong qu trnh dy hc.


143
Nhng cch khc c th l
- Tin hnh h thng li nhng hot ng trc .
- S dng khung nh hng trc (dn , m hnh mu) cung cp mt
cu trc r rng cho bi hc.
- Dng nn mt hnh nh v kt qu cui cng hay sn phm t c sau
bi hc.
- Lin kt nhng iu hc.
a ra nhng im then cht
Mi bi hc c cu trc thnh nhiu mc, ging, gio vin c th a ra
cc cu hi hay vn m tit hc s tr li hoc gii quyt.
Thit k s chuyn tip
Mt m u bi dy tt lun lun phi c s chuyn tip vo ni dung din
ging. Hc sinh s khng bao gi nhn thy c khi no l kt thc phn m u
v khi no phn chnh ca bi hc bt u.
D D y y h h c c k kh h i i n ni i m m, , n ng gu uy y n n l l
Dy hc khi nim
Khi nim l nhng tng hoc nhng hnh nh ni ti gn vi nhng kinh
nghim.
Khi nim cng c th hiu l mt i tng trong suy ngh tru tng, mt
tng, mt ngha ca mt tn gi chung, hoc mt s din t bng suy ngh
v cc i tng v hin tng trong th gii thc.

Nhng khi nim c th nh a t, bn phm, con chut, bao hm nhng c
im thit yu ca nhm s vt c th ny.

Nhng khi nim tru tng c lin quan n nhng i tng tuy v hnh nh
chng trnh, h iu hnh, nhng bao hm nhng c im thit yu ca cc
qu trnh, cht lng, mi quan h,
Cc ni dung cn lu khi dy khi nim
- Lin kt khi nim hc.
- Trc quan ho khi nim.
- Trnh by khi nim v a ra cc du hiu bn cht.
- a cc v d hoc phn v d.
- So snh/ phn tch: s ging nhau, khc nhau.
- Trn ln v d v phn v d hc sinh phn bit.
- p dng khi nim trong thc tin.

144
Lu
- Vic p dng cc khi nim quan trng hn vic nh li nh ngha cc
khi nim.
- Tng cng cho hc sinh thc hnh phn bit khi nim hc thng qua
cc v d v phn v d.
- nh gi kt qu hc khi nim bng cch to ra cc tnh hung hc
sinh p dng khi nim hc.
Cc hnh thc dy hc khi nim
Gio vin c th s dng phng php quy np hoc din dch dy hc khi
nim.
- Phng php quy np, l a ra nhiu v d v phn v d khc nhau, t rt
ra cc du hiu bn cht ca khi nim v khi qut thnh nh ngha chnh xc
v khi nim.
- Phng php din dch, s a ra nh ngha chnh xc v khi nim trc,
sau mi tm cc v d v phn v d minh ho v lm sng t khi nim.
Dy hc nguyn l
Nguyn l l mt quan h bn cht, bt bin gia hai hoc nhiu khi nim.
Nguyn l c cc dng nh nguyn l khoa hc (nguyn l, nh l, nh lut, ),
cc quy lut (t nhin, k thut, cng ngh, ) v cc nguyn tc trong x hi,
trong doanh nghip,
Cc ni dung cn lu khi dy hc nguyn l
- Ch n ni dung ca nguyn l.
- Dng so snh tng t hiu v nh nguyn l.
- a ra cc tnh hung v d minh ho cch ng dng nguyn l, cc kt
qu ng dng.
- a ra cc tnh hung phn v d v ng dng nguyn l. Yu cu hc
sinh xc nh nhng ng dng c hiu qu v khng c hiu qu.
- t hc sinh vo cc tnh hung gi nh i hi phi p dng cc
nguyn l bng cch gii quyt cc vn hoc suy lun.
- Vic p dng hoc ng dng nguyn l trong thc t.
Cc hnh thc dy hc nguyn l
Cc kt qu nghin cu v dy hc c hiu qu ch ra rng cch dy gin tip s
hiu qu hn cch dy trc tip mt nguyn l. Tuy nhin, vic dy gin tip phi
tr gi l tiu tn nhiu thi gian v ngun lc.


145
Ty thuc vo qu thi gian v ngun lc c s o to m gio vin la chn
cch thc dy ph hp nht trong cc con ng di y:
- hc sinh t pht hin ra nguyn l thng qua cc hot ng thc hnh
v th nghim ca chnh h.
- Hc sinh t pht hin nguyn l thng qua vic tin hnh cc thc hnh v
th nghim ca gio vin.
- Hc sinh t pht hin nguyn l thng qua s m t ca gio vin v vic
thc hnh hoc th nghim.
- Gio vin ging trc tip ni dung nguyn l cho hc sinh.
D D y y h h c c t th h c c h h n nh h
K nng l hot ng quan st c v nhng phn ng m mt ngi thc hin
nhm t c mc ch.

Cc k nng uc chia ra thnh k nng nhn thc v k nng vn dng.

K nng nhn thc gn vi nhn thc, t duy bao gm: k nng gii quyt vn
; k nng ra quyt nh; k nng t duy logic, t duy ph phn; k nng sng to.

K nng vn dng gn lin vi thc hnh, thng bao gm cc du hiu c bn
nh: c th; quan st c; c quy trnh ring; c th chia thnh hai hay nhiu
bc; c im bt u v im kt thc xc nh; c th thc hin trong mt
khong thi gian gii hn; kt qu cui cng l sn phm, bn sn phm, dch v
hoc quyt nh; c th phn cng c.
Cc ni dung lin quan khi dy k nng vn dng
Vic dy mt k nng vn dng thng bao gm cc ni dung sau:
- Bi cnh hoc iu kin thc hin k nng.
- Quy trnh cc bc thc hin.
- Tn hiu hoc du hiu cho bit khi no cn phi thc hin k nng.
- Tiu ch v tiu chun thc hin trong tng bc cng nh i vi c k
nng.
- Vn v an ton lao ng, an ton k thut khi thc hin k nng.
- Cc li thng gp phi v cch khc phc trong qu trnh thc hin k
nng.
- Nhng phm cht hoc thi cn c khi thc hin k nng.


146
Trnh t dy k nng vn dng
Vic dy mt k nng vn dng thng c tun theo trnh t nh sau:
- Cung cp cc kin thc cn thit hoc lin quan ti vic thc hin k nng.
(nu k nng phc tp, c khi lng kin thc lin quan ln, c th hnh
thnh cc bi dy l thuyt c lp vi bi dy k nng)
- Trnh din (lm mu) vic thc hin k nng. Ch thc hin nhiu ln
(hai hay ba ln) v tng bc quy trnh, thao tc. Thng thng ln u
gio vin lm ng tc thc t, ln th hai vi tc chm v c gii
thch tng bc thc hin, tm dng nhng im ch cht, nhn mnh
nhng bc thit yu v nhng im kim tra an ton.
Cc dng hng dn thc hin k nng:
- Cho hc sinh thc hnh tng bc trong qu trnh thc hin k nng.
- Cho hc sinh thc hnh c hng dn trong quy trnh thc hin k nng.
- Cho hc sinh thc hnh c lp trong quy trnh thc hin k nng.
- Cho hc sinh nh k lp li k nng hc.
- Giao cc bi tp d n hoc gii quyt vn p dng/ ng dng cc
k nng hc.
Mc quan st v ch dn ca gio vin s gim dn qua tng giai on. n
cui giai on thc hnh c lp, hc sinh c th thc hin c k nng theo
ng cc tiu chun v k thut v thi gian. Gio vin cn nh gi s thc hin
ca hc sinh cui giai on ny c th chuyn sang bi dy k nng khc.

Tuy nhin, vic dy k nng ny vn cha kt thc, hc sinh s gp li k nng ny
trong nhiu tnh hung thc tp khc nhau v trong cc bi thc hnh tng hp
trong chng trnh hc. y chnh l giai on thc hnh nh k, nhm gip hc
sinh hnh thnh k nng mt cch vng chc hn, c th tr thnh thi quen trong
cng vic ngh nghip.
K Ki i m m t tr ra a v v n nh h g gi i k k t t q qu u h h c c t t p p
Mc ch ca kim tra, nh gi mn hc
Vic kim tra nh gi kt qu hc tp b mn khng vt ra ngoi cc yu cu
ch yu v kim tra nh gi i vi mi mn hc trong trng trung hc ph
thng. l:
- Xc nh mc nm vng kin thc, k nng v thi hnh thnh c ca
hc sinh so vi mc tiu t ra cho mi giai on ca qu trnh hc tp ca mn
hc.
- Trn c s cc thng tin thu c m phn loi hc sinh theo mt thang chia
thch hp.

147
- Cung cp cc thng tin phn hi v qu trnh dy - hc (trong c c cc thng
tin v qu trnh nh gi), gip cho ngi dy v ngi hc v cc nh qun l
gio dc iu chnh qu trnh ny c ng hng.

Cc mc ch trn c th bao gm:
- nh gi hin trng cht lng dy hc: hay kt qu hc tp ti mt thi
im no . y l hnh thc nh gi thng xuyn.
- nh gi s pht trin: vic nh gi c din ra sau khi kt thc mt
qu trnh dy hc no . y l nh gi nh k.

C th phn theo hai loi mc ch khc nh:
- nh gi s b: xc nh trnh , kh nng ca hc sinh khi bc vo
mt giai on hc tp mi, chn on nhng kh khn vi tng hc sinh
c k hoch gip hc sinh hc tp tt hn
- nh gi tng kt: nhm xc nh kt qu, cht lng hc tp sau mt
giai on dy hc no .
Nhng nh hng i mi nh gi
Nm vng ba chc nng ch yu ca kim tra, nh gi
- nh gi kt qu hc tp ca hc sinh: l qu
trnh xc nh trnh t ti nhng ch tiu ca
mc ch dy hc, xc nh xem khi kt thc mt
giai on (mt bi, mt chng, mt hc k, mt
nm...) ca qu trnh dy hc hon thnh n
mt mc v kin thc, v k nng...
- Pht hin lch lc: pht hin ra nhng mt
t c v cha t c m mn hc ra i
vi hc sinh, qua tm ra nhng kh khn v tr
ngi trong qu trnh hc tp ca hc sinh... Xc nh c nhng nguyn nhn
lch lc v pha ngi dy cng nh ngi hc ra phng n gii quyt.
- iu chnh qua kim tra: gio vin iu chnh k hoch dy hc (ni dung v
phng php sao cho thch hp loi tr nhng lch lc, tho g nhng kh
khn tr ngi, thc y qu trnh hc tp ca hc sinh).

148
Xc nh r v tr ca kim tra, nh gi trong qu trnh dy hc
Trnh
xut pht
ca
hc sinh
(Kim tra
ban u)
Mc tiu
Kin thc
b mn
K nng
b mn
T duy
b mn
Kim tra
nh gi

- u tin da vo mc tiu ca dy hc, gio vin nh gi trnh xut pht ca
hc sinh (kim tra u vo), trn c s xy dng k hoch dy hc bao gm:
kin thc b mn cn ging dy, k nng b mn cn rn luyn pht trin t
duy b mn. Cui cng l kim tra nh gi sau qu trnh dy hc (nh gi u
ra) kim tra li trnh hc sinh, pht hin nhng sai st, khim khuyt v kin
thc v k nng ca hc sinh, t iu chnh mc tiu v xy dng k hoch dy
hc tip theo.
- Bn cht ca khi nim kim tra thuc phm tr phng php, gi vai tr lin h
nghch trong vic iu hnh qu trnh dy hc, n cung cp thng tin phn hi v
kt qu vn hnh, gp phn quan trng quyt nh cho s iu chnh nhm ti u
qu trnh dy hc.
- Kim tra, nh gi trong qu trnh dy hc l ht sc phc tp lun lun cha
ng nhng nguy c sai lm v khng chnh xc. Do , ngi ta thng ni
"kim tra - nh gi" hoc "nh gi thng qua kim tra" chng t mi quan h
tng h v thc y ln nhau gia hai cng vic ny.
Nh vy, nh gi c vai tr rt quan trng trong qu trnh dy hc. Nh ,
gio vin c th
- T gim st vic thc hin mc tiu dy hc, kt qu s dng phng
php dy hc, hnh thc v phng tin dy hc.
- iu chnh vic dy hc cho ph hp vi i tng hc sinh.
- Bit c kt qu hc tp, rn luyn ca lp hc v tng hc sinh.
nh gi gip hc sinh

149
Onh gi qua nhiu knh
o Cc bi kim tra
o Quan st hot ng ca hc sinh trong cc
hot ng tp th, gi hc thc hnh
o Tp th hc sinh
o T nhn xt ca c nhn HS
o Gio vin ch nhim
o Cn b lp, cn b on i
o Ph huynh hc sinh
- Thy r nng lc hc tp ca bn thn phn u v kp thi rt kinh
nghim cho vic hc tp ca mnh.
- c ng vin, khuyn khch hc sinh phn khi, tch cc trong hc tp.
Vic nh gi c thc hin thng qua cng c ch yu l kim tra.
nh gi gp phn i mi phng php dy hc
Vic kim tra phi gp phn quan trng vo vic i mi phng php dy hc.
Cn yu cu hc sinh khng ch hc thuc lng ni dung bi hc l c, m phi
bit lin h ni dung bi hc vi thc tin cuc sng, phi bit vn dng tri thc,
k nng c trang b qua bi hc v huy ng vn kinh nghim sng ca bn
thn gii quyt vn , tnh hung trong cuc sng thc t.
Vic kim tra nh gi cn thc y hc sinh tham gia hot ng hc tp tch cc
nh tho lun nhm, chia s, hp tc vi bn b v t gic hc tp.
Cn ch trng hn n kim tra thi , kh nng vn dng v thc hnh. Trn c
s , thc y hc sinh tch cc rn luyn theo yu cu. Cn kim tra nh gi
c hc sinh trn c ba mt: kin thc, k nng, thi .
nh gi qua nhiu knh thng tin khc nhau
Vic nh gi kt qu gio dc ca hc sinh cn thc hin qua nhiu knh thng
tin khc nhau


150

c im kim tra nh gi i vi mn Tin hc

nh hng i mi kim tra nh gi

Quan im tip cn nh gi theo kt qu u ra
nh gi theo kt qu u ra l cch nh gi tp trung vo vic pht trin cc
nng lc ca ngi hc trn c s ni dung kin thc, k nng tip thu c.
Theo quan im tip cn nh gi theo kt qu u ra, ngoi ni dung kin thc,
k nng tip thu c cn cn quan tm ti vic:
- Lin h ni dung bi hc vi thc tin cuc sng.
OTin hc lin quan n vic s dng my tnh
v tm hng gii quyt vn theo phng
php cng ngh, cho nn cn ch :
o nh gi hc sinh qua thc hnh: k nng s
dng my tnh v cc phn mm
o nh gi kh nng gii quyt vn : tm
hng gii quyt v bit la chn cng c
thch hp
o nh gi kh nng lm vic theo nhm
o nh gi qua i thoi

151
- Vn dng kin thc.
- Thc y v i hi vic hc tp trong c qu trnh.
- Thc y v to mi lin h gia l thuyt v thc hnh.
nh gi theo qu trnh hc tp ca hc sinh
Vic nh gi phi mang tnh cht qu trnh. t c yu cu , ni dung
kim tra nh gi phi th hin c s tip ni gia nhng kin thc c v
kin thc mi. Tng ni dung kim tra l nhng phn trong mt chui cc kin
thc, k nng cn nh gi, c s tip ni lin tc xc nh c s tin b,
thay i v kin thc, k nng v thi ca hc sinh. nh gi theo qu trnh cn
nhm thu thp thng tin iu chnh v phng php dy hc, cch t chc dy
hc... t mc tiu ca mn hc.
Kt hp nh gi vi t nh gi
kt hp tt nh gi vi t nh gi, trong dy v hc mn Tin hc cn xc lp
c cc quan h nh gi:
- Gia thy vi tr.
- Gia tr vi tr.
- T nh gi ca bn thn hc sinh.
Nhng quan h trn c xc lp ngoi vic thng qua cc hnh thc kim tra
nh gi truyn thng cn thng qua vic t chc cc hot ng hc tp cho hc
sinh, vic vn dng kin thc, k nng.
Ni dung phng php kim tra nh gi mn hc
Ni dung
Ni dung kim tra nh gi mn Tin hc bao gm cc ni dung chnh trong
chng trnh Tin hc ca cp hc ang dy, da vo chng trnh hc, sch gio
khoa.
Phng php
Tin hc l mn hc mi a vo chng trnh ph thng v c nhng c th
ring nh lin quan cht ch vi cng c l my tnh, cch suy ngh v gii quyt
vn theo cng ngh, coi trng k nng thc hnh v lm vic theo nhm, v
vy c th nh gi hc sinh thng qua:
- Mc nm vng kin thc c bn: c th thc hin thng qua bi kim tra
bng trc nghim hoc t lun.
- Kh nng s dng my tnh v ng dng phn mm: c th thc hin bng bi
kim tra thc hnh.

152
- Kh nng gii quyt vn th hin qua kh nng bit xut phng hng
gii quyt v bit la chn cng c thch hp gii quyt: c th thc hin kim
tra bng giao vn , bi tp ln.
- Kh nng lm vic theo nhm: c th giao ch , n nh.
Cc hnh thc kim tra nh gi
Vic kim tra nh gi hc sinh bao gm c l thuyt v thc hnh, hnh thc c
th l t lun hay trc nghim, kim tra vn p, trn giy hoc trn my tnh.
Ni dung mn Tin hc thun li cho vic kim tra trc nghim. Do thi lng
mn Tin hc t trong khi ni dung kin thc ln nn hnh thc kim tra trc
nghim l bin php ph hp tit kim thi gian.
Cc loi im kim tra bao gm:
- Kim tra thng xuyn: kim tra ming, kim tra vit, thc hnh di 1 tit / 45
pht (do gio vin t b tr).
Trong phn phi chng trnh quy nh cc bi thc hnh u phi nh gi v
cho im. Phi dng im thc hnh l mt im (h s 1/ h s 2) trong cc im
thnh phn tnh im trung bnh v xp loi hc lc hc sinh.
- Kim tra nh k: kim tra vit l thuyt / thc hnh t 1 tit / 45 pht tr ln
c quy nh trong phn phi chng trnh.
- Kim tra hc k: kim tra l thuyt v thc hnh t 1 tit / 45 pht tr ln cui
hc k.
Cn lu s ln kim tra nh gi ghi vo s im ti thiu trong tng hc k
v nm hc cho tng b mn c quy nh da trn cng vn CV 7714 (c
cung cp v yu cu n gio vin b mn bi t trng b mn hoc ph hiu
trng b mn).
Kim tra ming
Mc tiu ngoi vic thc hin mc tiu chung nh gi kt qu hc tp (ngn
hn) ca hc sinh, kim tra ming cn c nhng mc tiu sau y:
- Thu ht s ch ca hc sinh i vi bi hc. To lin kt gia bi hc trc
vi bi hc hin ti hoc sp ti.
- Kch thch s tham gia tch cc ca hc sinh vo bi ging.
- Gip gio vin thu thp kp thi thng tin phn hi v bi ging ca mnh c
nhng iu chnh thch hp.

thc hin c nhng mc tiu trn khi tin hnh kim tra ming cn lu
nhng vn sau:
- Khng nht thit phi tin hnh kim tra ming vo u tit hc. C th
kim tra ming ngay trong gi hc. Kt hp kim tra ming vi vic dy
bi mi.

153

- Khng nn ch yu cu hc sinh nhc li cc kin thc hc m cn yu
cu hc sinh ch ra mi lin kt vi cc kin thc khc, to nn h thng
cc khi nim; vn dng nhng kin thc ny vo nhng tnh hung mi.
Vic hiu c kin thc hc ch nn cho khng qu 7 im, 3 im
cn li dnh cho vic nh gi mc hiu su sc, sng to v vn dng
kin thc.

- Ch cho im kim tra ming khi thy cu tr li nh gi chnh
xc kt qu tip thu bi hc ca hc sinh. Nhiu gio vin (do hon cnh
ng tc ti ch) nu mt cu hi d, hoc ni dung khng chun xc v
nhn c cu tr li khng ng th khng cho im, trnh cho im
mt cch my mc, khin cng. Nn km theo im ming l mt li
nhn xt hoc mt li khen, ch, nhng u mang tnh ng vin, khuyn
khch nhm to khng kh ho hng cho tit hc.

- Kim tra ming l mt hot ng quan trng ca tit hc nn hot ng
ny cn chun b, cng cng phu cng tt. Phi lm r cc nh:
- Thi im nh kim tra.
- Ni dung kim tra. C th s dng phn cu hi trong phn cu
hi sau mi bi hc ca SGK lm ni dung kim tra ming.
- Tn hc sinh d nh kim tra.
Kim tra thc hnh trn my tnh
Mi hc k hc sinh phi c t nht mt im kim tra thc hnh c ghi vo s
im tnh im hc lc. im kim tra hc k phi c phn im ca thc
hnh.
Vic kim tra thc hnh trn my c nhng mc tiu chnh sau y:
- nh gi nng lc thc hin cc bi tp thc hnh Tin hc ca hc sinh.
- nh gi k nng s dng my tnh ca hc sinh.
- nh gi v mc nm vng kin thc, cng nh thi trung thc, tnh
c lp/ hp tc, tnh kin tr, thn trng, lm vic c k hoch, trong khi
gii cc bi ton Tin hc.
- Gy hng th cho hc sinh trong vic hc Tin hc.

kim tra thc hnh c th p dng mt trong hai cch sau:
(1) Gio vin theo di, nh gi kt qu gi thc hnh, cho im sau mi
bi thc hnh, cui hc k ly im trung bnh.
(2) Cui mi hc k cho lm bi thc hnh tng hp (ch , n nh...)

154
Nhng iu cn lu khi thc hin kim tra thc hnh trn my tnh
- Trc gi kim tra, cn kim tra phng my, m bo cc my tnh hot
ng tt, m bo an ton cho hc sinh, chun b ni dung bi kim tra trn
my (nu c).
- m bo phn mm ci t v thit lp tu chn ging nhau trn cc my.
- Trong gi kim tra, nhc nh hc sinh ghi kt qu ra a thng xuyn,
trnh mt d liu khi xy ra s c.
- Yu cu hc sinh t tn th mc, tn tp tin ng theo quy c.
- C bin php qun l nhm trnh hin tng thiu trung thc: trao i kt
qu qua a, chp bi hc sinh lm ca thi trc,
Kim tra vit
Theo truyn thng, cc bi kim tra vit vn c vai tr ch o trong h thng cc
bi kim tra ca nhiu mn hc ca bc THPT, trong c mn Tin hc. y
cng chnh l loi hnh kim tra cn i mi nhiu hn c, vic i mi ny phi
c thc hin trn c s nm vng l thuyt v kim tra nh gi. Do , hnh
thc kim tra vit cn quan tm nhng ni dung chnh sau y:
- S dng trc nghim trong vic ra kim tra vit Tin hc.
- Quy trnh bin son mt kim tra vit Tin hc.
Kim tra qua cc hot ng ca hc sinh
Theo di quan st hc sinh qua hot ng hc tp trn lp, gi thc hnh trn
phng my, hot ng nhm, bi tp v nh...
Trc nghim t lun v trc nghim khch quan
Trc nghim c hai hnh thc: trc nghim t lun (Essay Test, TNTL) v trc
nghim khch quan (Objective Test, TNKQ).

Trc nghim c hiu l php lng gi nng lc ca mt ngi no trn mt
thang o chung. Trong phm vi dy hc, trc nghim c coi l cng c nh
gi kt qu hc tp ca hc sinh.
Trc nghim t lun
Hnh thc kim tra gm cc cu hi dng m, hc sinh phi t mnh trnh by
kin trong mt bi vit gii quyt vn m cu hi nu ra.
+ Nn chn trc nghim t lun trong cc trng hp
- Khi s lng hc sinh kim tra khng ng.
- Khi mun khuyn khch v nh gi cch din t ca hc sinh.
- Khi mun hiu tng ca th sinh hn l kho st thnh qu hc tp.
- Khi c th tin rng kh nng chm bi t lun ca gio vin l chnh xc.

155
- Khi khng c nhiu thi gian son nhng c thi gian chm bi.
+ u im
- Pht huy c kh nng din t, kh nng t duy phn tch v tng hp ca
hc sinh.
- Pht hin c nhng tng sng to ca hc sinh trong ch ang xt.
+ Hn ch
- Din kin thc trong 1 bi kim tra cn hn hp.
- Ph thuc kh nng ngi chm.
- Khng kim tra c s phn ng nhanh nhy ca hc sinh trc cc tnh
hung khc nhau lin tip xy ra.
Trc nghim khch quan
i vi trc nghim khch quan th trong bi thng bao gm nhiu cu hi,
mi cu nu ln mt vn v cc thng tin cn thit hc sinh c th tr li
tng cu hi mt cch ngn gn. Cc kiu cu hi trong trc nghim khch quan
c th thuc cc loi chnh nh ghp i (matching items), in khuyt (supply
items), tr li ngn (short answer), ng sai (yes/no question), cu nhiu la
chn (multi choise questions).
+ Nn chn trc nghim khch quan trong cc trng hp
- Khi s lng hc sinh kim tra rt ng.
- Khi gio vin mun chm bi nhanh.
- Khi mun im s ng tin cy, khng ph thuc vo ngi chm bi.
- Khi phi coi trng yu t cng bng, v t, chnh xc v mun ngn chn s
gian ln trong thi c.
- Khi mun kim tra mt phm vi hiu bit rng, mun ngn nga nn hc t,
hc vt, v gim thiu s may ri.
Mt s lu khi ra kim tra trc nghim khch quan
- S dng ngn ng ph hp vi th sinh.
- Khng hi cm ngh ca th sinh, ch hi s kin, kin thc, k nng, thi ;
- Trnh dng cu ph nh, c bit l ph nh hai ln.
- i vi dng nhiu la chn (multi choice question) th cc phng n sai
phi c v hp l v ch nn dng 4 hoc 5 phng n chn.
- p n ng ch mt phng n. Vic s dng nhiu phng n chn ng
s lm tng thm mc phc tp, kh ca cu hi
Mt s v d v cu hi trc nghim khch quan
1./ Byte l n v lu tr thng tin trn my tnh. Vy 1MB (1 MegaByte) =
a) 1024 KB c) 1024 BYTES
b) 1000 KB d) 1024 Bits

156

2./ S thp phn 28 c i thnh nh phn l:
a) 0001 1100 c) 0001 0110
b) 0000 1111 d) 0001 0111

3./ Bng m ASCII l bng m chun ca M gm c:
a) 256 k t c m ho c) 65536 k t c m ho
b) 255 k t c m ho d) 128 k t c m ho

4./ H m chun dng trong my tnh v my tnh hiu c c th x l l:
a) H thp phn c) H nh phn
b) H thp lc phn d) H bt phn

5./ Cc tnh cht c bn ca thut ton l:
a) ng, hu hn, xc nh c) ng, hiu qu, tng qut
b) Input/Output, hu hn, tng qut d) Xc nh s bc v ng

6./ Xt chng trnh vit bng ngn ng Pascal sau y:
PROGRAM KTRA;
Var
i: integer;
Function Ham( j : integer) : integer;
Begin
Ham := i * j;
End;
Procedure ThuTuc(Var k:integer);
Begin
k:=Ham(k) + 1;
End;
BEGIN
i:=3; ThuTuc(i); write(i);
END.
Gi tr in ra bng bao nhiu ?
a) 3 b) 9 c) 10 d) Khng in g c

7./ Cho khai bo sau: Var i: integer; c: char ; r: real;
Hy cho bit nhm lnh no di y vit ng ng php:
a) Cc lnh r :=7 ; i := r ; write (r);
b) Cc lnh c := '9' ; i := 9 ; If ( i = c) Then write ('Hop Le');
c) Cc lnh r := 7 ; c := '9' ; i := ord(c) ;
d) C ba nhm lnh trn u c li sai

8./ Xt chng trnh di y:
PROGRAM taphop;
TYPE tap = SET OF 1..50;
VAR t1,t2 : tap;
BEGIN
t1 := [1,5,8];
t2 := [3,5,7];

157
t1 := (t1+t2)*t2 - t1
t2 := t2*t1 + t1 - t2 {1}
END.
a) Khi thi hnh n {1} tr ca t1 l [ 1,5,8]v t2 l [3,7]
b) Khi thi hnh n {1} tr ca t1 l [3,7]v t2 l []
c) Khi thi hnh n {1} tr ca t1 l [ 1,3,5,7,8]v t2 l [7,8]
d) Chng trnh bo li ng php khi dch.
e) Cc cu trn u sai

9./ Cho chng trnh Pascal di y:
PROGRAM vidu;
FUNCTION i,J: integer;
BEGIN
k := k+1;
ham := j DIV 2
END;
BEGIN
i := 1; j := 4;
j := ham(i,j);
write (i);
END.
Gi tr in ra l bao nhiu ?
Khung nh gi
nh gi c th bng quan st, nhn xt cc hot ng hc tp ca hc sinh, c
th bng cc bi kim tra. Sau y l khung ca hnh thc nh gi thng qua
kim tra
Thang im kim tra: theo thang im 10
T l l thuyt v thc hnh
Ni chung, vic kim tra nn theo t l: phn l thuyt 6 (hoc 7 im), phn thc
hnh 4 (hoc 3 im).
T l thc t s do gio vin xc nh, cn c vo iu kin c th ca tng
trng, chng hn c iu kin thc hnh nhiu hay t, thc hnh theo nhm hay
c nhn ... Trng hp thc hnh theo nhm nn cho im thc hnh c t l thp
hn v nn phn bit mc ng gp ca tng c nhn trong nhm.
kim tra
Khi son kim tra cn xc nh c:
- Phm vi kin thc cn kim tra
+ i vi bi kim tra ming hoc bi kim tra 15 pht, phm vi kin thc l
bi hc trc hoc bi hc hc sinh ang hc.

158
+ Vi bi kim tra 1 tit, phm vi kin thc theo phn phi chng trnh quy
nh.
+ Vi bi kim tra hc k, phm vi kin thc l kin thc trong mt hc k hc
sinh va hc.
+ Mc kin thc, k nng, thi c cn c vo chun kin thc, k
nng ca mn hc.
- Mc tiu cn t c ca bi kim tra trn c 3 mt: kin thc, k nng, thi .
- S cu hi, thi gian d kin v im cho mi cu hi.
- Cu hi phi r rng hc sinh phi xc nh r yu cu ca bi. Trnh ra
nhng cu a ngha.
- p n, biu im nh gi
+ Khi xy dng p n v biu im nh gi cho kim tra cn phi ch
c th c nhiu phng n tr li khc nhau cho mt cu hi.
+ pht huy tnh tch cc, sng to ca HS, gio vin cn tn trng cc
phng n gii quyt vn , cc cch din t khc nhau, khng bt buc HS
phi tr li hon ton nh sch gio khoa m ch cn m bo ng, t
c kt qu theo yu cu.
Khung mu ca mt kim tra


159
Mc tiu nh gi
Nu ln ch /bi hc cn kim tra.

Yu cu ca
Yu cu ca thng da trn chun kin thc ca cc ni dung m mc tiu
nh gi ra.

Ma trn
Bng hai chiu th hin mt chiu l cc ni dung mc/bi hc cn kim tra,
mt chiu l cc mc nhn thc t duy ca hc sinh. Ni dung cc l cc cu
hi kim tra ng vi cc ct ni dung v dng mc nhn thc tng ng.
Da trn ma trn xy dng kim tra ph hp vi mc tiu v yu cu.

Gio vin qua qu trnh dy hc v kim tra nh gi hc sinh nn xy dng ngn
hng (thng l cc cu hi), cn phi ghi ch hai thnh phn l ni dung kin
thc lin quan v mc nhn thc t duy. T , xy dng cc kim tra ph
hp vi tnh hnh thc t ging dy mi lp, mi trng.

bi
Ni dung kim tra.

Hng dn chm
p n chi tit v biu im nh gi tng phn.
Phn tch kt qu
Nhm pht hin kp thi pht hin nhng u, nhc im trong qu trnh tip thu
kin thc, rn luyn k nng, thi ca hc sinh kp thi c bin php un
nn, iu chnh kp thi.
Qua kim tra ngoi vic cho im, gio vin cn phi:
- Nhn xt hc sinh trn 3 mc tiu ca dy hc mn Tin hc l kin thc,
k nng v thi .
- Phn tch kt qu kim tra qua qu trnh hc tp ca tng hc sinh.
- Phn tch kt qu kim tra qua tng bi v qua qu trnh hc tp ca lp
hc.

160
Mt s kim tra minh ho

KIM TRA 15 PHT MN TIN LP 10: CHNG I - 4
Mc tiu cn nh gi
nh gi kt qu tip thu ca hc sinh sau khi hc Chng I - 4

Yu cu ca
Kin thc: Hiu ng khi nim bi ton, thut ton trong tin hc, bit cch kim
tra thut ton bng bng m phng . Bc u vn dng hnh thnh tng cho
cc thut ton n gin.

K nng: c v hiu c thut ton n gin qua cc bc lit k hoc s
khi.

Ma trn
Chng I - 4
Bit Cu 1, Cu 2
Hiu Cu 1, Cu 3
Vn dng Cu 3, Cu 4


161
Ni dung
H tn HS : _______________
Lp : ____________________
Trng THPT : ____________
KIM TRA 15 PHT MN TIN HC 10
(Chng I Bi 4 L thuyt)
1. Xc nh cc thnh phn ca bi ton sau (2)
Nhp di 3 cnh a, b, c ca tam gic ABC. Tnh chu vi, din tch tam gic ny.
2. "Thut ton l cch gii mt bi ton. Em hy nh du chn ng cc tnh
cht ca mt thut ton (2)
n gin, d hiu Tnh hiu qu
Tnh xc nh Tnh dng
Tnh ti u Tnh ng n
3. Lp bng m phng cho thut ton Tm gi tr ln nht cho mt dy s
nguyn (3)

Dy s 6 3 8 9 5
i
Max

4. Di y l thut ton di dng lit k ca bi ton
Nhp 2 s A, B. Gii phng trnh bc I : AX + B = 0
Em hy in vo cc trng v hon thin thut ton di dng s khi t cc
bc lit k tng ng cho (3)

162
Bc 1: Nhp A, B;
Bc 2: Nu A <> 0 th n bc 5;
Bc 3: Nu B <> 0 th thng bo "
PT v nghim", ri kt thc;
Bc 4 : Thng bo " PT v nh",
ri kt thc;
Bc 5 : X -B/A
Bc 6 : Thng bo "c nghim",
ri kt thc.
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
S
S
B.6

Hng dn chm
1. Input: di 3 cnh a, b, c
Output: Chu vi, din tch tam gic
Hc sinh nu ng mi phn c 1 im (1+1)
2. Hc sinh chn ng 3 tnh cht: Tnh dng, tnh xc nh, tnh ng n
c 2 im.
Nu d hoc thiu 1 tnh cht c 1 im.
Nu d hoc thiu t 2 tnh cht tr ln 0 im.
3. in ng gi tr tt c cc bc: 3 im.
in sai 1 bc: 2 im.
in sai 2 bc: 1 im.
Sai t 3 tr ln: 0 im.

KIM TRA 45 PHT MN TIN LP 10: CHNG I, II
Mc tiu cn nh gi
nh gi kt qu tip thu ca hc sinh sau khi hc Chng I, II.
Yu cu ca
Kin thc
Chng I: Hiu ng khi nim bi ton, thut ton, m ha trong tin hc, nhn
dng c cc thit b, bit nguyn l hot ng ca my tnh (Nguyn l Von

163
Neumann). c v hiu c cc cch m t thut ton, vn dng thc hin
bng m phng mt thut ton.
Chng II: Bit c cc chc nng c bn ca h iu hnh, qui trnh khi ng
my tnh. Hiu c cch t chc lu tr thng tin trn my tnh, vn dng c
cc thao tc c bn trong vic qun l cc thng tin lu tr .
K nng
- Nhn dng c cc thit b c bn ca mt h thng my tnh (desktop).
- c v hiu c thut ton n gin qua cc bc lit k hoc s khi, thc
hin c bng m phng.
- Nm vng cc qui trnh thao tc c bn khi lm vic vi my tnh : khi ng
my, sao chp, i tn cc i tng.
Ma trn
Chng I Chng II
Bit Cu 1, Cu 2, Cu 3 Cu 4, Cu 6
Hiu Cu 1 Cu 7
Vn dng Cu 5 Cu 8

Ni dung
H tn HS : _______________
Lp : ____________________
Trng THPT : ____________
(Chng I, II L thuyt)
1. Chn in cc cm Thut ton, M ha vo trng trn hnh v (1)

Thng tin ca con ngi
A, B, C,
D liu ca my tnh:
0100 0001, 0100 0010, 0100 0011,


164
2. Ni cc thit b di vi tn gi chnh xc v nhm ca chng (1)
CPU MOUSE HARDDISK RAM MONITOR PRINTER ROM KEYBOARD

3. Chn pht biu ng ca nguyn l hot ng my tnh (nguyn l Von
Neumann) (1)
(a) Thng tin c ngi dng a vo t cc thit b nhp, chuyn n cho CPU
tnh ton, x l, sau kt qu s c thng bo trn cc thit b xut.
(b) Da trn nguyn l iu khin bng chng trnh, lu tr chng trnh di
dng m nh phn v truy cp theo a ch.
(c) Da trn tnh ng n ca thut ton nhm t thng tin, d liu ban u
(INPUT) tm c kt qu cn thit (OUTPUT).
(d) Da trn vic thc hin tun t cc cu lnh ca mt ngn ng lp trnh no
.
4. Chn cu tr li ng nht "H iu hnh l tp hp cc chng trnh"
nhm (1)
a) Cung cp cc tin ch multimedia, cc dch v kt ni Internet.
b) m bm giao tip gia ngi dng v my tnh , m bo hot ng ca cc
thit b ngoi vi, t chc qun l ti nguyn v vic lu tr thng tin trn my tnh.
c) Cung cp cc tin ch sao lu d liu, qut virus, cp nht cc chng trnh ci
t trn h thng.
d) Dch v thi hnh cc chng trnh ng dng ci t trn my thng c vit
bng cc ngn ng bc cao sang ngn ng my.

Thit b
nhp
Thit b
xut
B x l
trung tm
B nh
trong
B nh
ngoi

165
5. Xy dng cc bc lit k v m phng cho trng hp c th ca thut ton
Tm c chung ln nht ca 2 s nguyn dng da vo s sau y (3)

B1:
B2:
B3:
B4:
B5:

M phng vi N = 216; M = 96
Ln th 1 2 3 4 5 6 7 8
Kt qu
UCLN(216,96) = ___
N 216
M 96

6. H iu hnh l (1)
a) Phn mm h thng c lu ROM.
b) Phn mm tin ch c lu trn b nh ngoi.
c) Phn mm h thng c lu trn b nh ngoi.
d) Phn mm cng c c lu trn ROM.
7. Chn cc cm t thch hp in vo ch trng (1)
Tp/tn th mc/th mc/kiu/thnh phn /n v/phn tn/phn phn loi
* __________ cn c gi l tp tin (file), l mt tp hp cc thng tin ghi trn
a t, bng t, to thnh mt __________ lu tr do h iu hnh qun l.
* Tn tp thng gm : __________ v __________.
* tin vic qun l cc tp, ngi ta thng cn c vo cng dng, chc nng
gom chng li trong cc __________. __________ thng khng c phn phn
loi.
(Lu mi cm t cho c th khng s dng hoc s dng nhiu ln)

166
8. Gi s trn a D: c cu trc th mc nh hnh v bn di.
Hy m t qui trnh sao chp tp c tn BAITAP.DOC trong th mc
THUCHANH v th mc THANG10 vi tn mi l BKT1.DOC (1)

......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................

Hng dn chm
1. trn : M ha di : Thut ton. ng c 2 c 1 im, sai 1 hoc 2
th 0 im.
2. ng tt c hoc sai 1 c 1 im, sai t 2 thit b tr ln 0 im.
3. Chn (b) c 1 im Cc la chn khc 0 im.
4. Chn (b) c 1 im Cc la chn khc 0 im.
5. Nu ng c 2 phn lit k v m phng : c 3 im.
ng hon ton 1 phn, phn cn li sai : c 2 im.
Sai c 2 phn, mi phn ch sai 1 bc : c 1 im. Ngoi ra : 0 im
6. Chn C c 1 im Cc la chn khc 0 im.
7. in ng tun t xut hin nh sau : Tp, n v, phn tn, phn phn loi,
th mc, tn th mc c 1 im. Sai t 1 v tr tr ln 0 im.
8.
B1: M th mc (i vo) THUCHANH.
B2: Click nt phi ti tp BAITAP.DOC, chn Copy (Ctrl-C hoc menu Edit,
Copy).
B3: M th mc (i vo) THANG10, click nt phi ti v tr trng trong phn ca
s th mc, chn Paste (Ctrl-V hoc menu Edit, Paste).
B4: Click phi ti tp BAITAP.DOC, chn Rename (hoc menu File, Rename) ri
nhp tn mi l BKT1.DOC.
Lu , B2 v B3 cc em c th trnh by cch s dng mouse nh sau : Drag tp
BAITAP.DOC b vo th mc THANG10 tr s cy th mc.
ng c 4 bc c 1 im. Sai 1 bc tr ln 0 im.


167
KIM TRA 45 PHT MN TIN LP 10: CHNG III
( Thc hnh)
Mc tiu cn nh gi
nh gi kt qu tip thu, k nng thao tc, trnh by mt vn bn ca hc sinh sau
khi hc Chng III.
Yu cu ca
Kin thc
- Bit cc chc nng c bn, cc quy c chung ca mt h son tho vn bn.
- Phn bit c cc i tng chnh trong trnh son tho nh trang, on, k
t
- Hiu v vn dng c cc lnh thao tc trn cc i tng ny. Bit cch trnh
by bng biu hoc cc dng danh sch.
K nng
- Bit cch g vn bn ting Vit trong Windows, thao tc ng cch vi bn
phm, chut, hiu c cc i tng lm vic chnh ca mt trnh son tho VB.
- S dng c cc chc nng c bn trnh by cc vn bn n gin r rng,
hp l.
- Thao tc son tho, trnh by theo qui trnh ng: u tin l nhp liu th, sau
tin hnh nh dng cc i tng t ln n nh dn : trang, on, k t.
- Trnh by ng v nhanh cc dng danh sch, bng biu.
Ni dung
H tn HS : _______________
Lp : ____________________
Trng THPT : ____________
(Chng III Thc hnh)

Em hy son tho v trnh by mt Bin bn hp bu Ban chp hnh Chi
on ca lp vi cc ni dung chnh v yu cu nh sau :
(Bng ni dung thc hnh c pht n tng hc sinh)
NI DUNG:
- Tiu chnh tr, trng, lp
- a im, ngy thng nm .
- Ta chnh Bin bn
- Vo lc , thnh phn tham d, ni dung bui hp

168
- Danh sch ng c vin
- Bng kt qu Bu phiu vi cc thng tin : H tn on vin, Kt qu bu
phiu gm s phiu tn nhim v t l % trn tng s phiu bu, Chc v
trng c
- Bui hp kt thc vo lc
- Ngi ghi bin bn : H tn v ch k
YU CU:
- Bin bn trnh by trn giy kh A4 vi cc l :
Trn, di = 2cm; Tri : 2.5cm; Phi : 1.5cm v c nh s cui trang.
- S dng cc kiu ch chn phng, font Unicode: Arial, Times New Roman
cc kch c 12pt hoc 13pt, ta chnh 16pt hoc 18pt. Trnh by m , nghing,
gch chn theo cc ni dung cn nhn mnh.
- C s dng hnh thc trnh by dng danh sch lit k (Bullets, Numbering),
bng biu (Table) hoc im dng (Format, Tab) nhng v tr thch hp.
- Trnh by r rng, hp
l ni ln tnh cht quan
trng ca bui hp.
- C th tham kho b
cc trnh by ngh
hnh bn.

(Vn bn mu) -------->


169
Hng dn chm
- Nhp v lu y cc ni dung yu cu ca vn bn: 3
- Phn trnh by:
* ng kch thc giy, cha l ng qui nh: 1
* S dng ng cc font ch theo yu cu, c s dng nh dng m,
nghing, gch di nhn mnh ni dung: 1
* Trnh by nh dng cc on:

- Phn trnh by ch l gi , cc em c th trnh by khc i i cht nhng vn
hp l, GV c th cho trn s im phn .
T T c ch h c c v v q qu u n n l l h ho o t t n ng g n nh h m m
Mc ch ca hot ng nhm trong dy hc
Hot ng nhm trong dy hc c s dng ph bin v hai l do khc nhau: mt
l do v gio dc, mt l do v x hi.
Hot ng nhm to c hi tip xc x hi gia cc hc sinh, gip cho vic pht
trin cc k nng tng tc gia cc c nhn nh nghe, ni, tranh lun v quan h
lnh o.
1
1
1
1
1

170
Hot ng nhm c li v gio dc l pht trin trnh cao i vi cc k
nng lm vic tr c nh l l gii v gii quyt vn , ng thi hot ng nhm
l mi trng thch hp khuyn khch s hc tp c lp ca hc sinh.
Hot ng nhm ch c kt qu khi:
- Mc ch c xc nh r rng.
- Bi tp c giao i vi nhm trong phm vi trnh , kinh nghim ca
hc sinh.
- Bi tp c giao l gi nh hoc thm ch c tnh th thch nhm
phi cng gii quyt.
- Cc kin v kinh nghim ca tng hc sinh trong nhm c th c ng
gp cho kt qu chung, v nh hng n kt qu thc hin.

Qun l hot ng nhm
Mt bi tp/cng vic (hoc n, d n) c xc nh r rng l cha kho ca
bt k hot ng nhm no, bi v n gip to ra s bnh tnh v khng kh tch
cc khi tham gia gii quyt vn , v iu ny gy c hng th v kch thch
hc sinh hn khi cng vic c giao ch l vit theo mu, lm bi tp trn bng.
Bi tp c giao cho nhm gii quyt nn y cc thng tin nh: mc ch,
yu cu, ti liu tham kho, thi gian thc hin, cch thc bo co kt qu, mu
nh gi kt qu thc hin,
Khi bi tp r rng, gio vin s quan st cc hc sinh lm vic nh th no
(trong lp) v y l lc tt nht gio vin ngm chun b cho bc hot ng
bo co ca cc nhm. Lc gn cui thi gian cho php, gio vin c th i vng
quanh xem kt qu tin trin ca cc nhm, a ra s gip nu thy cn
thit.
Kt qu lm vic nhm thng thng c bo co ming trc ton lp, thi
gian bo co c lp k hoch cn thn t trc. Trng hp nhiu nhm hoc
thi gian hn ch, c th gio vin s phi thay th hnh thc bo co ming bng
hnh thc bo co trn giy,
Xc nh kch c nhm
Quy tc ca kch c nhm l mi nhm phi ln c ngun lc gii quyt
vn ca bi tp, nhng khng qu ln n ni cc ngun lc khng c khai
thc ht. iu ny c ngha kch thc l tng ca mi nhm khng c xc
nh mt cch chung chung, m ph thuc vo cng vic v nng lc phng
php ca nhm (trn thc t vic xc nh s lng thnh vin ca mi nhm
cha c quan tm n vn ny).

171
Thc tin cho thy mt nhm lm vic tt thng thng khong 3-4 thnh vin
(nhm nh) hoc 5-7 thnh vin (nhm ln). Ph thuc vo s lng thnh vin
m s lng nhm cng c xc nh.
Tiu ch hnh thnh nhm
Cc nhm c hnh thnh theo cc tiu ch khc nhau nh:
- Theo cch ngu nhin: nh m dy bn, gi s tng hc sinh, nh s trn th
pht cho hc sinh,
- Theo nguyn vng: a ra cc cng vic khc nhau v hc sinh la chn nhng
cng vic thch hp vo nhm
- Theo quan h bn b: hc sinh c php t hnh thnh nhm theo quan h c
nhn
- Theo mt cch logic: chia hc sinh theo mt cch logic no nh nhm ngh,
nam/n,
- Cc nhm lm vic ngn hn v thng xuyn thay i cn d dng trong th
tc chia nhm, thng hay theo cch ngu nhin
- Cc nhm lm vic di hn nn c la chn cn thn. Cn ch ti s hng
th v mi quan h c nhn trong khi chia nhm, c bit trong giai on khi
u.
Quy trnh qun l hot ng nhm
Giao bi tp/cng vic
- Tuyn b mc tiu hot ng nhm.
- Gii thch cng vic v kt qu mong i.
- Gii thiu tng quan cc hot ng phi thc hin.
Hnh thnh nhm
-Phn nhm (c nhm v cch chia nhm).
-Cung cp thng tin: ti liu, thi gian, hnh thc nh gi,
-Tr li cc cu hi, gii p thc mc ca hc sinh.
-Pht lnh thc hin cng vic c giao.
Cc nhm lm vic
- Gim st tin cng vic.
- nh k thng bo thi gian cn li.
-Gi v hng dn khi cn thit.
Trnh by kt qu
- Hng dn cc nhm trnh by.
- c kt v rt kinh nghim.

172

Tm li, hot ng nhm l mt hnh thc cho php hc sinh tham gia tch cc
vo qu trnh dy hc, khuyn khch cc hnh vi x hi v t duy mc cao.
Tuy nhin, c hiu qu th cc yu cu ca hot ng nhm cn c gio vin
chun b v cn nhc trc, chn bi tp/ cng vic c giao c ngha cng
nh lp mt k hoch chu o v k thut qun l thch hp.
Cu hi tho lun nhm
1.S dng phng php din ging nu vn trnh by mt s ni dung
sau (SGK Tin hc 10 phn ban, 2006 v SGK Tin hc 11 phn ban, 2007):
- Giao tip vi h iu hnh
- Phn loi mng my tnh
- Cu trc r nhnh
- Kiu mng
2. Xy dng h thng cu hi theo 6 mc nhn thc t duy ca Bloom
(mi cu hi c d kin cu tr li v kin thc cn t thng qua hot ng) ca
cc ch sau (SGK Tin hc 10 phn ban, 2006):
- Hot ng ca my tnh
- Khi nim v h iu hnh, cc chc nng ca h iu hnh
- Cc chc nng ca h son tho vn bn
- Mt s dch v c bn ca Internet
3. Da vo ni dung sch gio khoa phn ban lp10, chn mt ch ty , xy
dng mt d n cho ch theo nh hng dy hc theo d n (PBL).
4. Xy dng kim tra :
- Xy dng mt kim tra l thuyt 45p cho ni dung chng 3,4 SGK
Tin hc 10 phn ban, 2006
- Xy dng mt kim tra thc hnh 45p cho ni dung chng 4 SGK
Tin hc 10 phn ban, 2006
Phn 1:
o Cc nhm nghin cu, trao i v vit bo co cho cu hi tho lun
Phn 2:
o Tng kt v gp hon chnh cc h s bi dy ca nhm.
o Tp ging ni dung Lp 11, Chng 3, 10. Cu trc lp. Tho lun lp v
nh gi cho cc nhm tp ging.
o Giao ti tiu lun nhm v h s bi dy c nhn cui hc phn.

173
T T c ch h h h p p c c n ng g n ng gh h t tr ro on ng g d d y y h h c c
K Kh h i i q qu u t t v v v vi i c c s s d d n ng g P PT TD DH H v v T TB BD DH H
M u
Yu cu chung
Cc phng tin dy hc (PTDH) v thit b dy hc (TBDH) phi t cc yu
cu sau:
- To iu kin thun li cho vic t chc hot ng dy hc. Chng c th m
rng gic quan con ngi, hnh thnh nhng mi trng c dng s phm, m
phng nhng hin tng, qu trnh vt ra ngoi kh nng quan st ca con
ngi.
- Gip gio vin kin to tri thc cho hc sinh, hnh thnh kin thc k nng mi,
rn luyn k nng cho hc sinh.
- Gip gio vin to ng c hc tp, kch thch hng th nhn thc, hnh thnh
kin thc mi, cng c kin thc cho hc sinh hoc kim tra kin thc, k nng
ca h, gip gio vin t chc, iu khin qu trnh hc tp ca hc sinh, hp l
ho cng vic ca thy v tr.
- Gp phn to iu kin cho hc sinh nm vng chnh xc, su sc cc kin thc,
pht trin nng lc nhn thc v hnh thnh nhn cch.
- Thit b dy hc phi l ch da bn ngoi cho nhng hot ng t duy ca hc
sinh, hc sinh phi c tham gia vo nhng giai on ca qu trnh s dng thit
b dy hc vi mc t gic cao nht c th c.
- Thit b phi m bo thc hin y v ng trnh t cc bi thc hnh quy
nh trong chng trnh v sch gio khoa.
- Cc gio vin tin hc, cn b ph trch phng my phi s dng thnh tho thit
b my tnh, mng my tnh, thit b chiu ...
- Phi trang b c thit b dng chung, TBDH ti thiu ca mn Tin hc, vt
liu tiu hao nh bn trong, giy in.
- Gio vin phi su tm, t lm thit b dy hc cn thit.
To s sinh ng trong hc tp
Khi gio vin mun thc hin c mt bui dy sinh ng th cn phi tm cch
tc ng ti a vo s hiu bit ca hc sinh qua nhiu knh thng tin nh: s
cm nhn ca tai, mt, cng cc c quan xc gic v cm nhn. Bn cnh s tip

174
thu v l tnh cng cn s tip thu v cm tnh v lm cho ng c hc tp c
mnh m hn.
S quan st phi l mt tin trnh tch cc. Khi mt vn hay mt i tng
c gii thiu th cha chc rng tt c cc thng tin y c ghi nhn ht vo
k c ca hc sinh. Trong hc tp th s phn tch c nh hng c bao gm
cng mc tiu.
Qua s quan st trc tip i tng thc t, s nh hng c hnh thnh d
hn v nhng quy trnh vn hnh c nhn bit d dng v chnh xc hn.
V vy trong iu kin c th c, gio vin nn trnh by i tng tht trong
tnh hung tht. Trng hp khng c th nn chn phng php m phng.
Nhng ni dung hc tp kh cn c n gin ho theo ng phng php gio
khoa vi mt nguyn tc quan trng l gin lc ph hp vi s nhn bit v tm
hiu bit ca hc sinh, khng c xa ri cc iu c bn v khoa hc. Hc sinh
nn c hng dn gii quyt vn qua cc phng tin hc tp, v cng cn
t tm ra p n ca vn khi cng lm vic vi cc bn hc ca h.
Nhng iu kin cho mt bui hc quan st
- Thng tin c cm nhn t nhiu knh.
- To iu kin cho s ch ng quan st thng qua s tip thu cm tnh v l tnh.
- Hng v s quan st thc tin nh: a ra chi tit tht, kt hp phng tin dy
hc vi chi tit tht, kt hp l thuyt v thc hnh.
- Ch vo nguyn l gio dc.
- trng hp ni dung hc tp kh, cn tip cn:
- T iu bit n iu cha bit.
- T c th n tru tng.
- T ci n gin n s phc tp.
- Nu v d.
- S gin lc trong phng php gio khoa bao gm
- Ch hng dn cc iu c bn.
- n gin ho nhng qu trnh phc tp v tng hp.
- cho hc sinh tm ra nhng gii p ca cc vn
- Khng a sn p n.
- Gip vic hc qua cc phng tin dy hc.
- Khuyn khch v tr gip hc sinh trong cc hnh ng
- c lp, t lp lm vic vi cc phng tin dy hc.
- Kt hp hc l thuyt v thc hnh.
- Kt ni vi s thc hnh chuyn mn.
- Khuyn khch vic hp tc lm vic bng cch lm vic theo
nhm.


175
Phng tin dy hc v thit b dy hc mn Tin hc
Phn loi
Da vo tnh cht hot ng ca thit b dy hc ta c phn loi nh sau:
- Cc vt tht: mu vt, my mc, dng c nguyn vt liu, ...
- Cc vt tng hnh: m hnh, tranh nh s , lc , ti liu sao chp,
- Hot ng: th nghim, tham quan, thc hnh.
- Cc phng tin k thut: my tnh, my chiu, my phng.
PTDH chung v PTDH ti thiu ca b mn Tin hc
- Phng tin dy hc chung l cc thit b dy hc c cp pht v trang b
dng chung cho tt c cc b mn trong trng PT, chng hn nh danh mc cc
thit b dy hc dng chung do B GD&T quy nh v cung cp i vi lp 10,
2006 gm c u a DVD, TV mu, radio/cassette, my chiu qua u overhead,
gi thit b. Ngoi ra cn c cc vt liu tiu hao nh bn trong, giy..., mt s
trng cn trang b thm my chiu projector, my quay phim, phng nghe nhn...

- Phng tin dy hc ti thiu ca b mn l cc thit b dy hc ti thiu c
cp pht v trang b cho c th mi b mn trong trng PT, trn nguyn tc nu
khng c cc thit b ny th khng th dy hc b mn. Chng hn nh B
GD&T ph duyt danh mc thit b dy hc ti thiu mn tin hc lp 10,
2006 l b tranh Tin hc 10.

- B GD&T c cng vn s 11049/BGD&T-GDTrH ngy 30/11/2005 v
cng vn s 3209/BGD&T-GDTrH ngy 21/4/2006, yu cu cc S GD&T
chun b trang thit b dy hc mn Tin hc t nm hc 2006-2007, trong
nu r "V thit b, cn chun b t nht 1 phng my vi 25 my vi tnh c
kt ni internet. Cn c s lp 10 v thi lng ca mn Tin hc tnh s phng
my vi tnh cn chun b: lp 10, 2 tit/tun t nm hc 2006-2007 (lp 11: 1,5
tit/tun v lp 12, 1,5 tit/tun cho nhng nm hc tip sau)"

dy hc Tin th phng my cc my vi tnh phi c ci t cc phn mm
h thng nh h iu hnh, phn mm ng dng nh son tho vn bn, phn
mm cng c, phn mm tin ch v c kt ni Internet.

Cc thit b trong danh mc c trang b ch l ti thiu, ngoi cc thit b ny
th cc trng v c bit l gio vin Tin hc cn phi t lm thm cc thit b,
dng dy hc c nhn chng hn nh i vi chng trnh Tin hc 10 l cc s
cu trc my vi tnh, s thut ton, tranh nh v mn hnh ca Windows,

176
MS Word, IE, my tm kim Yahoo, Google v thu thp thm cc mu vt nh
cng, CD, RAM, ROM, CPU, a mm... .
T b mn Tin hc cn lm vic tp th xc nh iu kin thc t v trang
thit b cng nhau xy dng, phn cng lm thm tranh, nh, s c th in
giy, in trn bn trong hoc dng in t trn my tnh.

Lu , nu cn hin th ng mu sc, hoc cn hc sinh theo di chung th mc
d c in trong SGK ri th mt s tranh nh, s vn cn phi in ra tng hiu
qu cho gi dy.

Theo danh mc thit b dng chung ca B GD&T th hu nh tt c cc trng
u c my chiu qua u (thit b dng chung) v c mua bn trong (vt liu
tiu hao), hn ai ht gio vin Tin hc cn tn dng trit cc thit b ny
tng hiu qu gi dy.
Tch hp cng ngh trong dy hc
Microsoft, tp on phn mm ni ting, quan nim rng "cng ngh trong
gio dc s thc y s pht trin ca gio dc v iu s dn n s thay i
tch cc v cuc sng, gia nh, cng ng v thm ch c mt quc gia"
[PiL,2006]. T c nhng nghin cu v u t vo lnh vc gio dc, c th
l chng trnh PiL (Parners in Learning, 2006) ang trin khai ti Vit Nam, v
trc l cng ty Intel vi chng trnh dy hc Intel (Intel Teach to the Future,
2004) cng vi quan nim a cng ngh thng tin vo dy hc.

Tch hp cng ngh trong dy hc y ch xt trong phm vi tch hp cng ngh
thng tin trong dy hc, vi mc ch nhm a cng ngh thng tin vo trong
qu trnh dy hc.

C th l a cng ngh vo trong bi ging ca gio vin, da trn cc k nng
s dng my tnh v cc phn mm nh:
- S dng Internet.
- Trao i thng tin qua E-mail.
- Truy tm ti nguyn hc tp trn Internet.
- Son bi ging, ti liu bng cng c son tho vn bn (MS Word).
- Trnh by bi ging bng cng c trnh din a phng tin (MS PowerPoint).
- S dng cc phn mm ng dng h tr dy v hc nh: chp li mn hnh
(Camtasia), lm phim t cc hnh nh (Photo Story - DST), lm mu qung co
(MS Publisher), bin tp phim (Windows Movie Maker),
- Thit k Web n gin.

177
Dy hc vi phng tin my tnh bng MS Power Point

Cc phng php thit k bi ging trn my tnh
- Phng php trc tip: son bi ging trc tip bng phn mm thit k trnh
din
- Phng php gin tip: da trn gio n, bi son thc hin sn (thng
thng thc hin bng phn mm son tho Word), sau t chc thit k li bi
ging bng phn mm thit k trnh din
Cc yu cu c th thit k v thc hin bi ging trn my tnh
- Yu cu v phn cng/phn mm
- My tnh c nhn vi cu hnh c th ci t HH v phn mm ng dng
yu cu
- My phng (projector), my n chiu
- HH MS.Windows 98/Me/2000/XP/2003
- MS. Office 97/2000/XP/2003
- Yu cu v con ngi
- Yu cu i vi gio vin
Bit iu khin v s dng my tnh c nhn.
S dng thng tho cc k thut son tho vn bn trn MS Word.
- Yu cu i vi hc sinh
Hc sinh xem trc bi hc - Son cu hi n tp ca bi hc vo v.
Hc sinh t ghi chp bi trong gi hc: da trn cc mc, nhn mnh,
tm tt bi hc, cc kin thc m rng, quan trng ca bi hc; hoc da
trn cc mu thit k sn ca gio vin (phiu hc tp) hon thnh bi ghi
hon chnh.

178
Cc im ch khi thit k bi ging trn my tnh
- Phi c cc cng c h tr nh my tnh + phn mm thit k trnh din my
chiu, do phi c s ku gi u t v c s vt cht t trng, Phng Gio
dc, S Gio dc.
- Vic ging dy thng phng nghe nhn, phng Lab, khng lp hc bnh
thng bi v ph thuc vo thit b.
- Gio vin phi mt nhiu thi gian u t son bi v thit k bi ging, t
gio vin nghin cu c phng php mi, tip cn vi cng ngh hin i.
- Son mt bi ging trn my lm gio vin tn nhiu thi gian, nhng bi ging
s gip hc sinh theo di trc quan, sinh ng, to c hng th, bi ging c
th m rng nhiu kin thc hn, su hn.
- Hc sinh theo di bi ging mt cch trc quan, sinh ng nn d sa vo vic
tp trung trn mn hnh, gy n o, kh khn trong vic ghi chp bi hc. Do ,
gio vin nn yu cu hc sinh phi son bi, chun b bi trc, c thi quen hc
tp theo phng php mi.
- S thnh cng ca bi ging da trn: kch bn thit k + s trnh by ca gio
vin. y l im khc bit i vi phng php ging truyn thng: ph thuc
vo k nng ca ngi thy
- Bi ging trn my tnh c thit k ph hp vi bi hc, khng phi bi hc
no cng thch hp. Hin ti ph hp vi cc tit thao ging, dy tt, dy mu, cc
tit hc thc hnh, tit hc c lin quan nhiu n thc t.

Cc bc thit k mt bi ging in t/ bi trnh by a phng
tin

E Son kch bn (Show/Presentation)
E Phn cnh (Slide) c nhiu Slide
E Nhp ni dung cho cc phn cnh
S dng MS Word nhp ni dung
C th nhp trc tip khi thit k Slide
E Thit k cc Slide trong PP
E Trnh chiu kch bn (Slide show)

179
S S l l c c v v k k n n n ng g g gi ia ao o t ti i p p c c b b n n

M hnh giao tip

Mt m hnh n gin ca giao tip


180

Thng tin phn hi trong giao tip
- L mt thng tin gi cho ngi khc.
- C ngha l lin lc vi ngi khc theo mt cch c quy lut.
- L mt c hi bit v hc hi.
- L mt c hi din t ci m nhng suy ngh v cm xc.
Cc quy tc a ra thng tin phn hi
- Ni nhng cm tng/ nhn thc/ cm ngh ca mnh, s dng t Ti (nu l
gio vin) lm ch ng trong cc thng ip.
- Tm cch m t thng tin thay v a ra cc phn xt.
- t cc thng tin phn hi trong mi quan h vi cc tnh hung c th;
khi no, ci g, th no, bng chng,
- Phi c th v chnh xc.
- a thng tin phn hi ngay lp tc, trong cc tnh hung c th.
- Cch t cu phi mang tnh tch cc, vi ch ch xy dng.
- Trnh by theo hng quan im ca bn thn.
Quy tc thu nhn thng tin phn hi
- Lng nghe ngi khc.
- Khng thanh minh.
- Tn trng quan im ca ngi khc.
- Ni dng li y, nu bn thn nghe .
- Cn lu thng tin phn hi khng phi l s tht. Hy la chn nhng g bn
mun cht lc ra t cc thng tin .

181
i vi dy hc, gio vin cn giao tip vi hc sinh thng qua:

H H n ng g d d n n s s d d n ng g b b n ng g p ph h n n t tr ro on ng g d d y y h h c c
Mc ch s dng bng phn
- Phng tin nhn thng dng, n gin v tin li.
- Thch hp b sung, minh ha v kt hp gia cc phng php trong tin
trnh dy hc.
- p ng linh hot cho tt c cc mn hc, s dng bt k lc no trong tin
trnh dy hc v truyn t c n nhiu ngi.
- H tr cho cc hnh thc dy hc khc nh: trng by, trin lm,


182

Phn 1:
o T chc v tho lun nhm v cc giao tip v x l tnh hung s phm.
o Thc hnh k nng s dng bng phn, bng vit.
o Cc nhm chia s v hng dn s dng cc phn mm ng dng h tr dy
v hc (Peer Coaching)

Phn 2:
o Tng kt v gp hon chnh cc h s bi dy ca nhm, bao gm cc bi
trnh by a phng tin.
o Gii p thc mc v tng kt cui hc phn.

183
P Ph h l l c c. .
B B I I G GI I N NG G V V N N I I D DU UN NG G T TH HA AM M K KH H O O

S GIO DC O TO TP.HCM
TRNG THPT _________________
TN GV : PHAN VIN PHNG
DNG NGC MAI

MN TIN HC LP 10
CHNG I
Bi 4. BI TON V THUT TON (5,0,1)
I. MC TIU CA BI DY
1. Kin thc
- Bit khi nim bi ton v thut ton, cc tnh cht ca thut ton.
- Hiu cch biu din thut ton bng s khi v bng cch lit k cc bc.
- Hiu mt s thut ton thng dng.
2. K nng
- Xy dng c thut ton gii mt s bi ton n gin bng s khi hoc lit k
cc bc.
II. CHUN B CHO BI DY
- Gio vin: Chun b my vi tnh, my chiu (projector), CD ti liu lin quan.
- Hc sinh: Chun b bng, vit (phn), phiu hc tp, ti liu tham kho (photo trc).
III. CC PHNG PHP DY HC
- Phng php vn p gi m l ch yu, kt hp vic to tnh hung c vn , hng
dn trc quan bng cc slide m phng thut ton gip hc sinh tham gia tch cc vo gi
hc.
IV. KIM TRA BI C
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
Kim tra bi c
- Mc tiu: Gip HS n li
kin thc trong bi Gii
thiu v my tnh. Nhn
mnh li quy trnh x l :
Nhp Tnh ton, x l
Xut, lin h qua bi
mi.
- Gi 1 hc sinh tr bi, 1
hc sinh v li s x l
thng tin trn my tnh

Ch theo di

5
Cu hi kim tra:
- Khi nim h thng tin hc?
- Cc thnh phn ca 1 h thng tin
hc?
- K tn mt s thit b nhp, xut
d liu (Input/Output Device) ?
- Vai tr ca CPU?
- Quy trnh, s x l thng tin trn
h thng tin hc ?

Nhn mnh:
Nhp Tnh ton Xut
d liu X l thng tin

GIO N NHM 1 LP CN TIN Q.5
MN PHNG PHP DY HC TIN 1
TRNG I HC S PHM TP.HCM

184

V. HOT NG DY HC: (GING BI MI)

Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
Hot ng 1: Khi nim Bi ton
trong Tin hc
Dn nhp
B sung s 1 2
1. Mc tiu Gip HS hiu khi
nim Bi ton tin hc.

2. Cch tin hnh
* Gii thiu khi nim Bi ton
trong Tin hc
* S khc bit gia bi ton trong
Tin hc v cc bi ton thng
thng : HS chia nhm tho lun
v nh du chn ng cc bi
ton tin hc
* GV tng kt Kt lun

- Lm vic theo
nhm
- Cc nhm bo
co kt qu.
- Lng nghe, ghi
chp

10
Nhp Tnh ton Xut
d liu X l thng tin

Bi ton

INPUT ========== OUTPUT

4. BI TON THUT TON
I. BI TON
1. Khi nim
Chn ng cc bi ton trong Tin
hc:
Gii phng trnh bc 2
Qun l sch trong th vin
Tm USCLN ca 2 s nguyn
dng
Xp loi hc tp ca HS
Kt lun
Trong phm vi Tin hc cc yu cu
trn u c xem l bi ton. Bi
ton l mt vic m ta mun my
tnh thc hin

Hot ng 2: Input, Output ca
bi ton.
1. Mc tiu Gip HS nm r 2
thnh phn c bn ny.
2. Cch tin hnh
Yu cu cc nhm tho lun xc
nh d liu vo, ra ca cc v d
trn.
* GV nhn xt, hng dn HS
tm Input, Output Kt lun 2
cc thnh phn c bn Input,
Output
* Yu cu mi HS suy ngh, t
mt bi ton vi Input, Output
ca n. Ghi kt qu vo phiu
hc tp ca mnh.
- Lm vic theo
nhm.
- Cc nhm bo
co kt qu.

- Lng nghe, ghi
chp.

- Suy ngh
nhanh, ghi vo
Phiu hc tp.

20 2. Cc thnh phn ca 1 bi ton
tin hc
- Vo a, b, c x1, x2
- Vo tn u sch, loi, s lt
mn tng u sch mi loi, top
10 u sch hay nht
- Vo 2 s nguyn dng a, b
USCLN m
- Vo im s cc mn G, Kh,
TB, Y, K
Kt lun
Cc bi ton cu to bi 2 thnh
phn :
INPUT: Cc thng tin c (gi
thit)
OUTPUT: Cc thng tin cn tm (kt
lun, yu cu)


185
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
Hot ng 3: Khi nim Thut
ton
1. Mc tiu
Gip HS hiu khi nim thut
ton
2. Cch tin hnh
B sung s 2, trnh by khi
nim thut ton thng qua s
ny
- Lng nghe,
quan st, ghi
chp
10 II. THUT TON
1. Khi nim

Bi ton
Bng cch no?

Gii bi ton

Hng dn cc thao tc
cho my thc hin
Thut ton
Kt lun :
Bi ton
(s 3)
Thut ton
(thao tc 1; ; thao tcn)

Thut ton gii mt bi ton l:
- Mt dy hu hn cc thao tc
(tnh dng)
- Cc thao tc c tin hnh theo
mt trnh t xc nh (tnh xc
nh)
- Sau khi thc hin xong dy cc
thao tc ta nhn c Output
ca bi ton (tnh ng n)
Hot ng 4: M t cc thao tc
trong thut ton.
1. Mc tiu Gip HS bit, hiu 2
cch m t thut ton: Lit k,
dng s
2. Cch tin hnh
* Yu cu HS tho lun theo
nhm v nu cc bc tin hnh
tm nghim PTB2 ax
2
+ bx + c =
0.
* Gi , gip HS sp xp tng
hp ly
* Ch : Gii thch s lc v
ngha ca bin, php gn ()
* Din t bng cch lit k i
khi di dng v do c s khc
bit ngn ng v cch din t
din t bng s khi thng

- Thc hin yu
cu ca GV
theo nhm

- Mi nhm lit
k cc bc
tin hnh

- Lng nghe, ghi
chp

20 2. M t cc thao tc trong thut
ton
Bc 1: Nhp a, b, c;
Bc 2: Tnh A b
2
4ac;
Bc 3: Nu A < 0 th thng bo v
nghim, ri kt thc;
Bc 4: Nu A = 0 th thng bo
nghim kp x = -b/2a, ri
kt thc;
Bc 5: Thng bo c 2 nghim
x1, x2 = (-bA)/2a, ri
kt thc;

Bin: Mt nh lu gi gi tr ca 1
i lng c th thay i trong
qu trnh thc hin thut ton.
Php gn ():

186
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
nht, r rng. GV chuyn t cc
bc lit k sang s khi
* Nu ngha cc biu tng
trong s

* 2 cch trn din t trn c
s dng cho con ngi, cn my
phi thng qua ngn ng lp
trnh.

- C c khi
nim v Ngn
ng lp trnh v
Chng trnh
my tnh.
- Tnh gi tr biu thc bn phi
du
- Lu gi tr tnh c vo tn
bin bn tri

Cch lit k
Nu tun t cc bc cn tin hnh.
Cch v s khi
Nhp a, b, c (vi a<>0)
A < 0 ?
A = 0 ?
A b
2
- 4ac
Thng bo v nghim,
ri kt thc
Thng bo x=-b/2a,
ri kt thc
Thng bo x1, x2=(-bA)/2a,
ri kt thc

ngha cc biu tng

Ngn ng lp trnh c dng
din t cc thut ton cho my tnh
hiu v thc hin c. Kt qu din
t thut ton nh vy gi l mt
chng trnh my tnh.
Hot ng 5: Kho st v d tm
gi tr ln nht ca mt dy s
nguyn
1. Mc tiu Cng c kin thc
tip thu, vn dng vo bi ton c
th
2. Cch tin hnh
* Yu cu HS xc nh bi ton :
Input, Output
* Dng slide m phng cho
tng bi ton. Hng dn HS
tng bc lit k cc thao tc.

- Ch quan
st, tr li theo
hng dn
tng bc ca
GV

10 Xc nh bi ton
Input: S nguyn dng N v dy N
s nguyn a
1
, a
2
, , a
N
. (a
i

vi i: 1N)
Output: S ln nht (Max) ca dy
s.
tng
- t gi tr Max = a
1
.
- Ln lt cho i i t 2 n N, so
snh gi tr a
i
vi gi tr Max, nu a
i

> Max th Max nhn gi tr mi l a
i
.


187
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
* GV tng kt xy dng thut
ton t cc bc lit k
* Chuyn thut ton sang cch
biu din bng s tng ng.
GV gi v thc hin cc bc
lp, nhy, so snh
* Yu cu HS t v li s khi
cho bi ton tm gi tr nh nht
ca dy s ny
* Nhn mnh cc bc xy dng
mt thut ton :
- Xc nh bi ton
- Hnh thnh tng
- Xy dng thut ton

* HS tham gia
xy dng s
khi nhng
bc n gin

* HS thc hin
trn Phiu hc
tp.
Xy dng thut ton
a) Cch lit k
Bc 1: Nhp N v dy a
1
,a
2
,
a
N
;
Bc 2: Max a
1
; i 2;
Bc 3: Nu i > N th a ra gi
tr Max
ri kt thc;
Bc 4: Nu a
i
> Max th Max
a
i
;
Bc 5: i i+1 ri quay li B3.
b) S khi

Hot ng 6: Thut ton kim
tra tnh nguyn t ca mt s
nguyn dng
1. Mc tiu Gip HS nm bt
tng thut ton. i t n gin
phc tp. Vn ci tin thut
ton tnh hiu qu ca thut
ton
2. Cch tin hnh
* Nhc li cc bc tin hnh xy
dng 1 thut ton
* Yu cu cc nhm xc nh bi
ton t ra, nhc li nh ngha s
nguyn t

* Tho lun
theo nhm, xc
nh Input,
Output
30 III. MT S V D V THUT
TON
A. KIM TRA TNH NGUYN T
1. Xc nh bi ton
- Input : N l mt s nguyn
dng
- Output : N l s nguyn t hoc
N khng l s nguyn t
N Mt s nguyn dng N l s
nguyn t nu n ch c ng hai
c l 1 v N
TC - Nu N = 1 N khng l
s nguyn t
- Nu 1 < N < 4 N l s
Nhp N, a
1
, a
2
,,a
n
a ra Max ;
Kt thc
i > N ?
a
i
> Max ?
Max a
1
; i 2
Max a
i
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
S
S
i i + 1

188
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
* GV b sung thm cc tnh cht
cn thit hnh thnh tng
thut ton 1 (n gin)
* Gi tm c s i > 1 u tin
ca N v quan h i vi N trong 2
trng hp N nguyn t v khng
nguyn t. Xc nh im dng
v tnh ng n ca thut ton

* Gi tng nhm tham gia xy
dng thut ton (vi s hng
dn ca GV)

* So snh thut ton do HS xy
dng vi thut ton ng th hin
trn slide

* M phng thut ton vi cc
trng hp N=9, N=7

* Nu vn khi p dng thut
ton ny cho nhng s N ln
Yu cu ci tin thut ton 2
(hiu qu hn)

* GV trnh by cc bc hnh
thnh thut ton.

* Pht biu li
nh ngha s
nguyn t

* Nhn xt,
tham gia hnh
thnh tng
thut ton

* Cc nhm
tham gia xy
dng thut
ton

* Quan st,
theo di

nguyn t
2. tng
- N<4 : Xem nh bi ton c
gii quyt
- N>=4 : Tm c i u tin > 1
ca N
* Nu i < N N khng l s
nguyn t (v N c t nht 3 c
1, i, N)
* Nu i = N N l s nguyn t
3. Xy dng thut ton
a) Cch lit k
Bc 2: Nu N=1 th thng bo N
khng l s nguyn t,
kt thc;
Bc 3: Nu N<4 th thng bo N
l s
nguyn t, kt thc;
Bc 4: i 2 ;
Bc 5: Nu i l c ca N th n
bc 7
Bc 6: i i +1 ri quay li bc 5;
(Tng i ln 1 n v)
Bc 7: Nu i = N th thng bo N
l s nguyn t, ngc
li th thng bo N khng
l s nguyn t, kt thc;
b) S khi


189
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung

* Kt lun v tnh hiu qu ca
mt thut ton
* Dn d HS xem li, i chiu
nhng im khc nhau gia s
thut ton trn slide v trong
SGK Lm thm cc bi ton
tng t theo gi trn Phiu
hc tp

* Gp hnh
thnh tng
thut ton mi

* Quan st,
theo di, so
snh, pht hin
nhng im
khc nhau gia
s trn slide
v SGK

Nu N >= 4 v khng c c trong
phm vi t 2 n phn nguyn cn
bc 2 ca N N l s nguyn t
* Ci tin thut ton
tng Tm i tng dn trong phm
vi t 2 n phn nguyn N tha
iu kin l c ca N :
- Nu khng tm c N l s
nguyn t
- Ngc li N khng l s nguyn
t
Xy dng thut ton
a) Cch lit k
Bc 2: Nu N=1 th thng bo N
khng l s nguyn t, kt thc;
Bc 3: i 2 ;
Bc 4: Nu (i <= [N]) v (i khng
l c ca N) th i i +1, ri lp li
bc ny;
Bc 5: Nu (i > [N]) th thng bo
N l s nguyn t, ngc li th
thng bo N khng l s nguyn
t, kt thc;
b) S khi

Ngoi cc tnh cht nu khi ni
n thut ton, ngi ta cn ch
trng n tnh hiu qu ca n.

190
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
Hot ng 7: Bi ton sp xp
bng cch tro i
1. Mc tiu Hiu r tm quan
trng ca thut ton sp xp
Hnh thnh k nng lm vic theo
trnh t khoa hc v hp l.
2. Cch tin hnh
* GV dn nhp bng cch nu ln
tm quan trng ca thut ton sp
xp. Mc nh ca vic sp xp
cc i tng.

* GV xc nh bi ton yu cu
cc nhm tho lun xut cc
phng n sp xp
* GV tng kt cc phng n do
HS a ra Kt lun c nhiu
cch sp xp

* Mt cch n gin, tng i
hiu qu v d hnh thnh thut
ton l sp xp bng cch i ch
trc tip Gii thiu tng
thut ton
* GV trnh din m phng thut
ton (slide minh ha)
* Xc nh cc yu t cn quan
tm ca thut ton, gi tn chng
:
- S s hng cn so snh
- S php so snh, th t mi ln
so snh
- Nhn mnh im dng ca
thut ton khi s s hng cn so
snh < 2

* Dng suy dn tng bc pht
biu cc mnh ng, i chiu
hnh thnh cc bc.
(slide minh ha).

* Cc nhm
tham gia cho v
d v cc bi
ton sp xp
thng gp
trong i sng

* Nhm tho
lun, xut
phng n

* Quan st,
theo di

30 B. SP XP BNG CCH TRO
I
i sng thng ngy v trong x
hi lun bo m tnh trt t theo cc
tiu ch :
- Bui sng: V sinh c nhn, n
sng, n trng
- Danh sch lp: Sp xp theo th t
abc..., th t gim dn ca TB
Mc ch ca sp xp
Tm kim, truy xut i tng mt
cch d dng
1. Xc nh bi ton
Input Dy A gm N s nguyn a1,
a2,,an
VD : Dy A gm cc s nguyn
2 4 8 7 1 5
Output Dy A c sp xp thnh
dy khng gim
Dy A sau khi sp xp
1 2 4 5 7 8
2. tng
Vi mi cp s hng ng lin k
trong dy, nu s trc > s sau ta
i ch chng cho nhau. (Cc s
ln s c y dn v v tr xc
nh cui dy)
Vic ny lp li nhiu lt, mi
lt tin hnh nhiu ln so snh
cho n khi khng c s i ch
no xy ra na.
3. Xy dng thut ton
* Gi tn & gii thch ngha cc i
lng (bin)
1. Nhp N, cc s hng a1, a2,,an
2. u tin gi M l s s hng cn
so snh, vy M s cha gi tr
ca N : M N
3. Nu s s hng cn so snh < 2
th dy c sp xp. Kt
thc.
4. M cha gi tr mi l s php so
snh cn thc hin trong lt : M
M-1
Gi i l s th t ca mi ln so
snh, u tin i 0.

191
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung

* Gi cc nhm tham gia
chuyn cc bc lit k sang
dng s

* GV nhn xt, tng hp v a
ra s chnh xc

* Tng kt GV c th :
- M t thm thut ton tro i
gi tr 2 bin cho nhau khc ha
1 bc khi nim v bin cho cc
em
- Cng c : trnh by thm
tng ca cc thut ton sp xp
n gin khc (mi lt tm phn
t ln nht, i ch vi phn t
v tr cui kt hp vi thut
ton tm s ln nht hc. Gi
, khuyn khch cc em tham gia
xy dng thut ton, np bi
tit hc sau)

* Cc nhm
tham gia v,
chnh sa s

* HS theo di,
nu cu hi
nu cha r
5. thc hin ln so snh mi,
i tng ln 1 (ln so snh th i)
6. Nu ln so snh th i>s php so
snh M : hon tt M s php
so snh ca lt ny.
Lp li bc 3, bt u lt k
(vi s s hng cn so snh mi
chnh l M gim 1
bc 4).
7. So snh 2 phn t ln th i l ai
v ai+1
Nu ai > ai+1 th tro i 2 phn
t ny
8. Quay li bc 5
a) i chiu, hnh thnh cc bc
lit k
B.1 : Nhp N, cc s hng a
1
,
a
2
,,a
n
;
B.2 : M N ;
B.3 : Nu M < 2 th a ra dy A
c sp xp, ri kt thc;
B.4 : M M-1 ; i 0 ;
B.5 : i i - 1 ;
B.6 : Nu i > M th quay li bc 3;
B.7 : Nu a
i
> a
i+1
th tro i a
i
v
a
i+1
cho nhau;
B.8 : Quay li bc 5;
b) S khi

Nhp N v a
1
, a
2
,,a
n
a ra A;
Kt thc
M < 2 ?
M M - 1; i 0
i > M ?
a
i
> a
i+1
?
MN
Tro ch
a
i-1
v a
i
i i + 1
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
B.6
B.7
B.8
S
S

192
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
Hot ng 8: Bi ton tm kim.
1. Mc tiu Nm vng 1 s thut
ton tm kim v quan h khng
th tch ri ca sp xp tm
kim. S linh ng ca cc thut
ton tng tnh hiu qu.
2. Cch tin hnh
* GV cng c bi c v dn nhp
bi mi bng cch nu ln tm
quan trng ca thut ton tm
kim, mi quan h, s gn b ca
thut ton sp xp v tm kim.
Nu cu hi Gia v s cc
trang Web trn mng Internet lm
sao cc c my tm kim nh
Google tm chnh xc v nhanh
vy?

* Thut ton ny tng i n
gin, t nhin nn GV c th xy
dng thut ton trc v trnh
by m phng sau.

* Trnh by cc slide minh ha

* HS tham gia
pht biu
thy r quan h
gia thut ton
sp xp v tm
kim

* Quan st,
theo di

30 C. BI TON TM KIM
L mt thao tc thng gp trong
cuc sng :
- Tm mt hc sinh trong danh sch
lp hc
- Tm mt quyn sch trn k sch
- Tm mt trang Web trang mng
Internet

C1. TM KIM TUN T
1. Xc nh bi ton
Input : Dy A gm N s nguyn
khc nhau a1, a2,,an v mt
s nguyn k (kha)
5 7 1 4 2 9 8 11
25 51
V k = 2 (k = 6)
Output : V tr i m ai = k hoc
thng bo khng tm thy k
trong dy
V tr ca 2 trong dy l 5 (khng
tm thy 6)

2. tng
Tm kim tun t c thc hin mt
cch t nhin : Ln lt i t s hng
th nht, ta so snh gi tr s hng
ang xt vi kha cho n khi gp
mt s hng bng kha hoc dy
c xt ht m khng tm thy gi
tr ca kha trn dy.
3. Xy dng thut ton
a) Cch lit k
Bc 1: Nhp N, cc s hng a1,
a2,, aN v gi tr kho
k;
Bc 2: i 1;
Bc 3: Nu ai = k th thng bo ch
s i, ri kt thc;
Bc 4: i i + 1;
Bc 5: Nu i > N th thng bo dy
A khng c s hng no
c gi tr bng k, ri kt
thc;
Bc 6: Quay li bc 3;


193
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung

* Nu vn :
Nu dy A c sp th t
tng. C cch no tng nhanh tc
tm kim mt gi tr kha k
trn dy khng ?

* GV xc nh bi ton mi

* GV ni r v mt nguyn tc c
th so snh k vi bt k a
i
no trn
dy nhng d qun ly ch s i,
ta nn chn im gia phm vi
tm kim (c th cho v d khi N
l, chn). Nhn mnh
Khi thay i phm vi tm
kim th ch phi thu hp 1
u m thi :
- Khi a
gia
> k thu hp pha tri
a
u
thay i
- Khi a
gia
< k thu hp pha
phi a
cui
thay i
Phm vi tm kim rng
a
u
> a
cui

* M phng thut ton

* Tho lun
nhm, trnh
by kin

* Theo di cc
v d ca GV
nm r
tng thut
ton

b) S khi

C2. TM KIM NH PHN (trn
dy tng)
1. Xc nh bi ton
Input : Dy A l dy tng gm N
s nguyn khc nhau a1, a2,,an
v mt s nguyn k.
2 4 5 6 9 21 22 30
31 33
V k = 21 (k = 25)
Output : V tr i m a
i
= k hoc
thng bo khng tm thy k trong
dy.
V tr ca 21 trong dy l 6
(khng tm thy 25)
2. tng
S dng tnh cht dy A sp xp
tng, ta tm cch thu hp nhanh vng
tm kim bng cch so snh k vi s
hng gia phm vi tm kim (a
gia
),
khi ch xy ra mt trong ba trng
hp:
- Nu a
gia
= k tm c ch s, kt
Nhp N, a
1
, a
2
,,a
n
v k
a ra i ;
Kt thc
a
i
= k ?
i > N ?
i 1
i i + 1
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
B.6
S
S
Thng bo dy A khng c s hng

c gi tr bng k; Kt thc

194
Hot ng
ca GV
Hot ng
ca HS
Thi
gian
Ni dung
* GV gi tng bc bng cc
cu hi

* Mi nhm i din ln bng
chuyn cc bc lit k s
(GV hng dn, gi )

* GV kt lun bng cch chiu
slide s thut ton.

* Ch quan
st slide m
phng

* Cc nhm
tham gia lit k
cc bc

thc;
- Nu a
gia
> k vic tm kim thu
hp ch xt
t a
u
(phm vi) a
gia - 1
;
- Nu a
gia
< k vic tm kim thu
hp ch xt
t a
gia + 1
a
cui
(phm vi).
Qu trnh trn c lp li cho n
khi tm thy kha k trn dy A hoc
phm vi tm kim bng rng.
3. Xy dng thut ton
a) Cch lit k
Bc 1: Nhp N, cc s hng
a1, a2,, aN v gi tr
kho k;
Bc 2: u 1; Cui N;
Bc 3: Gia [(u+Cui)/2];
Bc 4: Nu a
Gia
= k th thng bo
ch s Gia, ri kt thc;
Bc 5: Nu a
Gia
> k th t Cui =
Gia - 1
ri chuyn sang bc 7;
Bc 6: u Gia + 1;
Bc 7: Nu u > Cui th thng
bo khng tm thy kha k
trn dy, ri kt thc;
Bc 8: Quay li bc 3.

b) S khi

Nhp N, a
1
, a
2
,,a
n
v k
a ra Gia ;
Kt thc
a
Gia
= k ?
u > Cui ?
u 1; Cui N
u Gia + 1
B.1
B.2
B.3
B.4
B.5
B.6
S
S
Thng bo khng tm thy kha k;

Kt thc
Gia [(u+Cui)/2]
a
Gia
> k ? Cui Gia - 1
S
B.7
B.8

195
VI. CNG C BI HC V DN D BI MI
- Tm tt bi, nhn mnh cc im chnh.
- Yu cu mt s hc sinh nhc li cc khi nim chnh : Bi ton, Input, OutPut, Thut ton, S
khi, mi quan h gia Bi ton Thut ton Ngn ng Lp trnh.
- Dn hc sinh xem li cc v d trong sch gio khoa.
- Giao bi tp v nh trang 27-28, b sung, hon chnh Phiu hc tp.
- Hng dn hc sinh tm kim thng tin lin quan trn Internet, gii thiu vi ta sch hc sinh
c th tham kho.
- Nhn xt cui tit hc.
- Yu cu hc sinh xem trc bi Ngn ng lp trnh

VII. RT KINH NGHIM GING DY

Thng 9 / 2006

S GIO DC O TO TP.HCM
TRNG THPT _________________
TN GV : NGUYN HU THNH

GIO N TIN HOC 11
Chng 3: T chc r nhnh v lp
(3 tit l thuyt 3 tit thc hnh)
Phn b ging dy
Tit 1: dy bi 1.
Tit 2 : dy bi 2 (WHILE DO).
Tit 3 : dy bi 2 (FOR DO).
Tit 4 : Bi thc hnh 2 (v t chc r nhnh).
Tit 5: Luyn tp v t chc lp thng qua cc bi tp cui chng.
Tit 6: Luyn tp tng hp thng qua cc bi tp cui chng.

Bi 2: T CHC LP
(2 Tit)
I. MC TIU BI DY
1. Kin thc
a. Hiu c t chc lp.
b. Bit c c php cu lnh lp WHILE DO v FOR DO trong TP
c. Bit c ngha ca cu lnh lp.
2. K nng
a. C k nng lp trnh theo cu trc lp.
b. Vn dng cu lnh lp hp l.
3. T duy thi
GIO N NHM 4 LP TIN K29 VT
MN PHNG PHP DY HC TIN 1
TRNG I HC S PHM TP.HCM

196
II. CHUN B CHO BI DY
1. Gio vin
a. Nghin cu sch gio khoa lp 11.
b. Nghin cu sch gio vin lp 11.
c. Cc bng ghi mu cc c php v s cu trc ca cu lnh WHILE DO.
d. Gio n ca tit dy.
e. Bng biu, s minh ha cc s khi ca cu trc khi while- do v cc
v d.
2. Hc sinh
a. Xem li cc kin thc hc trong chng II.
b. c trc bi hc trong sch gio khoa lp 11.
III. PHNG PHP GING DY
Din ging nu vn .
IV. KIM TRA BI C (7p)
- Cu hi: HS ln bng ghi li c php ca cu trc r nhnh dng thiu v dng y .
* D kin tr li:
+ dng thiu:
IF <iu kin> THEN <Cu lnh>;
+ dng :
IF <iu kin> THEN <Cu lnh 1> {Khng c du ; }
ELSE <Cu lnh 2> ;
* Cu hi thm : Hy nu ln ngha ca mi cu lnh.
V. T CHC HOT NG DY V HC

Hot ng ca GV
Hot ng
ca HS
Ni dung bi hc Tg
Hot ng 1: Dn dt vo
bi hc
- Cho mt v d v nu ta
bi hc tit ny .
- Gii thiu ni dung tng
qut ca bi hc.
- Nu mc ch ca bi hc:
t chc lp, c php cu
lnh while .. do trong TP.
ngha ca cu lnh
while .. do.
- Chp bi ln bng.

Hot ng 2: Bit c t
chc lp ca bi ton,
ngha ca t chc lp, phn
bit c vng lp vi s
ln lp bit trc v s
vng lp vi s ln cha
bit trc.
Hc sinh lng
nghe v chp bi.

Chp bi

Bi 2: T CHC LP
Trong mt s thut ton c nhng thao
tc phi thc hin lp i lp li mt s
ln lin tip.
Cu trc lp: cho php thi hnh lp li
mt lnh hoc nhm lnh no trong
iu kin nht nh.
C 2 loi lp : Lp c s ln lp cha
bit trc v lp c s ln lp bit trc.

I. CU LNH WHILE DO
1. V d m u
Bi ton: Vi a l s nguyn (a>2). Tnh
v a ra kt qu mn hnh tng
1 1 1 1
...
1 2
S
a a a a N
= + + + +
+ + +

Cho n khi
1
0, 0001
a N
<
+

Xc nh yu cu bi ton
Input: s nguyn a>2.

3p

5p


197
- Chp bi ton ln bng
- Vi a =9990, N = 10. Gi
1 hc sinh ln tnh tng
trn vi cc tham s
cho.
- Thc hin bi ton nh
sau:
1 1 1 1
...
9990 9990 1 9990 2 9990 10
S = + + + +
+ + +
- Chuyn xem xt bi ton
cho trong v d m u
Nhn mnh iu kin dng
ca bi ton l:
1
0, 0001
a N
<
+
,
nh vy iu kin lp ca
bi ton l
1
0, 0001
a N
>=
+

- t vn : Tnh tng
nh th no?

- Vi N nh, c th tnh
bng cch cng ln lt
cc phn s hoc bng
cch quy ng mu s .
Nhng vi N kh ln th
vic tnh ton nh th
no?
- Quay li vi bi ton tng
qut ang xt, theo hs
trong ton hc s tnh tng
ny bng cch no?
- Dn dt hc sinh n cch
tnh tt nht chnh l
thut ton c trong SGK.
- Gii thch thut ton da
trn tng bc thc hin
thao tc gii, xy dng
quy tc x l.

- Lu hc sinh, bi ton
nu trn c s ln lp
khng xc nh.

Hc sinh ln bng
tnh tng theo yu
cu.
Tr li : tnh tng
ca 2 s hng u,
c kt qu bao
nhiu th cng vi
s hng k tip,
c tip tc nh
vy n s hng
cui cng.
Hoc hs tr li :
tnh tng cc phn
s bng cch quy
ng mu s.
HS a ra mt
phng n tr li

Tr li : tnh c
nhng rt kh v
tn thi gian.

Hc sinh nghin
cu SGK v tr
li.

Output: Tng S tha
1
0, 0001
a N
>=
+

S lung d liu
Ngi dng
TONG_1
D1 D2

D1: s nguyn a>2
D2: Tng S tha
1
0, 0001
a N
>=
+

Quy tc x l

Begin
a
S:=1.0/a
N:=0
1.0/a+N>=0.0001
N:=N+1
Sai
ng
S:= S+1.0/a+N
End S

Thut ton theo kiu lit k (SGK)
- Nhp a
- S := 1.0/a
- N := 0
- Trong khi 1.0/(a+N) >= 0,0001 lp
Bt u
N:=N+1;
S:= S + 1.0/(a+N);
Kt thc
- Kt thc lp.
- Xut S kt thc thut ton.

5p


198
Hot ng 3: C php ,
ngha ca cu lnh while ..
do.
- Vit c php cu lnh
while .. do ln bng.
- v d trn iu kin l
g? Cu lnh g c lp
li.

- Hi : Nhc li th no cu
lnh ghp ?

- Hi : em no c th nu
cho Thy ngha cu lnh
while .. do.
- Nhn mnh cc ni dung:
+ iu kin lp ca bi
ton ( Ngc li vi iu
kin dng ca bi ton)
+ Cu lnh no thc hin
lp phi nm trong cu
lnh ghp.
+ Nhng lnh lm thay
i iu kin lp, trnh
tnh trng vng lp v
hn.
+ Khi gn cc gi tr
trc vng lp.

Hot ng 4: Phn tch v
d minh ha
- cho hc sinh nghin cu
SGK
- Gi m tnh tng , cc cu
lnh
- Hc sinh phi tr li cc
vn sau:
+ xc nh yu cu bi
ton
+ phn tch bi ton
+Thit k chng trnh

Hc sinh chp bi.

Tr li:
- iu kin lp
- lnh

Tr li: Cu lnh
ghp l cc lnh
c t trong
c t trong
cp t kha
BEGIN .. END;
(ch du ;).

Chp bi.

2. C php
WHILE <iu kin> DO <lnh> ;
Lu :
- iu kin l 1 bin hoc mt biu
thc kiu Boolean.
- Hnh ng c th l 1 cu lnh hay
l mt nhm lnh (cu lnh ghp).
- Nu phi thc hin lp i lp li
nhiu lnh (Khng bit trc s ln
lp) th s dng cu trc While.. do
sau:
WHILE <iu kin> DO
Begin
Lnh 1;
Lnh 2;
.

Lnh n;
End;
3. ngha
Trong khi iu kin cn ng th thi
hnh lnh, nu iu kin sai th kt thc
lp v thi hnh cc lnh sau While .. do.
4. S khi
iu kin
Cu lnh
Sai
ng

S lp vi s ln lp cha bit
trc
5. Mt s v d minh ha
V d1: vit chng trnh cho bi ton tnh
tng trn.
Phn tch bi ton
+ D liu:
- a : Integer (a>2) (Input)
- Kt qu tng S : real (Output)

- Bin lp N : Integer
+ X l:
- Nhp vo s nguyn a
- Trong khi,
1
0, 0001
a N
>=
+
lp:

5p

5p

5p


199

- Ghi ln bng phn ci t
ca chng trnh nhng
khng y
- Yu cu hc sinh ln b
sung v sa cha.

- Cho mt v d tnh
USCLN ca hai s (30,
12).
- t vn bi ton

- Cho hs xem s

- Trnh by v gii thch
trnh t thut ton tm
USCLN ca 2 s

Chp bi

Hot ng theo
nhm, a ra cu
tr li

Chp bi

Chp bi

o N : = N+1;
o S + 1.0/(a+N);
- Kt thc lp.
- Xut ra S.
Thit k chng trnh
TONG_1
a : integer ;{Inout}
S : real; {Output}
N : integer; {Bin lp}
Nhp a;
S := 1.0/a;
N := 0;
Trong khi ( 1.0/(a+N)>=0,0001) lp
N := N+1;
S := S + 1.0 /(a+N)
Kt thc lp
Xut S;
Program TONG_1;

Ci t chng trnh(SGK)
V d 2: Tm c chung ln nht ca 2 s
nguyn dng M, N.
Xc nh yu cu
+ Input: 2 s nguyn dng M, N.
+ Output: c chung ln nht ca M
v N.
S lung d liu
Ngi dng
UCLN
D1 D2

D1: 2 s nguyn dng M v N.
D2: c chung ln nht ca M v N.
Quy tc x l v thut ton (SGK)
Begin
M,N
M<>N
Sai
ng
End M
M>N
M:=M-N
ng
Sai
N:=N-M

10p


200

Cho hc sinh v nh thc
hin xc nh yu cu, phn
tch v thit k bi ton. Sau
ci t ton b thut ton
bng TP.

Hs xem li bi
hc trn lp,
nghin cu SGK,
v lm bi tp
nh
Phn tch bi ton
+ D liu:
M, N : Integer (M>0, N>0) (Input)
+ X l:
Nhp vo s nguyn dng M,N.
Trong khi M<>N th
Nu M >N thc hin php tnh
M = M-N;
Ngc li N = N M;
Xut ra M.
Thit k chng trnh

UCLN
M : Integer {input} {output}
N : Integer {Input}
Nhp M, N;
Trong khi M<>N lp
Nu M > N th M = M N;
Ngc li N =N-M;
kt thc lp.
Xut M;
Program UCLN;

Ci t (SGK)

VI. CNG C VN DNG BI HC DN D BI MI
Vit chng trnh nhp vo n v tnh
1. tng S = 1+2 ++n
2. tng cc s l nh hn n
3. giai tha n.
Xc nh yu cu bi ton, phn tch v thit k chng trnh.

VII. NHN XT V RT KINH NGHIM


201
S Gio Dc v o To Tp H Ch Minh
Trng THPT xxxxxxxxx
----
K K h ho o c ch h g gi i n ng g d d y y
H H c c K K : : 1 1+ +2 2 N N m m H H c c: : 2 20 00 02 2 2 20 00 03 3
H tn gio vin: xxxxxxxx
B mn : TIN HC Khi Lp : 10 (1t LT + 2tTH )
Tng s tit dy: 30 tit (LT) + 60 tit (TH)
Chng trnh c thit k thm 1t thc hnh (tnh gi t chn)

TUN L Hk
Th
/tit
NI DUNG GING DY GHI CH
Tun 1 I
Chng 1: Mt s khi nim c bn ca Tin Hc
1. Tin hc l mt ngnh khoa hc
2. Thng tin v d liu
2t LT
1t LT
Tun 2
2. Thng tin v d liu (tt)
3. Gii thiu v my tnh
2t LT
1t LT
Tun 3
3. Gii thiu v my tnh
Lm quen vi ma tnh - Kim tra 15 pht
1t LT
2t TH
Tun 4
4. Bi ton v thut ton
Lm quen vi NNLT Pascal
1t LT
2t TH
Tun 5
5. Ngn ng lp trnh
Bi tp v bi ton v thut ton
1t LT
2t TH
Tun 6
6. Gii bi ton trn my tnh
Bi tp v bi ton v thut ton
1t LT
2t TH
Tun 7
7. Phn mm my tnh
Kim tra thc hnh
1t LT
2t TH
Tun 8
8. Nhng ng dng ca Tin hc
9. Tin hc v x hi
Thuyt trnh ti lp
1t LT
2t LT
Tun 9
Chng 2: H iu hnh
10. Khi nim v h iu hnh
Gii thiu v HH Windows 9x
1t LT
2t TH
Tun 10
11. Tp v qun l tp
Thc hnh Windows
1t LT
2t TH
Tun 11
12. Giao tip vi h iu hnh
Thc hnh Windows
1t LT
2t TH
Tun 12
13. Mt s HH thng dng
Thc hnh Windows Kim tra 15p
1t LT
2t TH
Tun 13
Chng 3: Son tho vn b n
14. Mt s khi nim c bn
Gii thiu MS Word Son tho vn bn n gin
1t LT
2t TH
Tun 14
14. Mt s khi nim c bn (tt)
Son tho vn bn n gin
1t LT
2t TH
Tun 15
On tp
Kim tra thc hnh
1t LT
2t TH
Tun 16 Kim tra hc k 1t KT


202

Tun 17 II
15. Son tho vn bn trn Word
nh dng k t
1t LT
2t TH
Tun 18
15. Son tho vn bn trn Word (tt)
nh dng on vn
1t LT
2t TH
Tun 19
16. To v lm vic vi bng
nh dng trang in Kim tra 15p
1t LT
2t TH
Tun 20
16. To v lm vic vi bng (tt)
Lm vic vi bng
1t LT
2t TH
Tun 21
Ph lc 1: Mt s ng dng nng cao trong Word
nh dng khun mu, to Mail Merge, chn i
tng,
Lm vic vi bng
1t LT
2t TH
Tun 22
Tip theo
Tnh ton trong bng
1t LT
2t TH
Tun 23
Ph lc 2: Thit k trnh din Power Point
Gii thiu v Power Point
Lm quen vi MS Power Point

1t LT
2t TH
Tun 24
Tip theo
Thit k mt trnh din n gin
1t LT
2t TH
Tun 25
Chng 4: Mng my tnh v Internet
17. Mng my tnh
Tham quan v gii thiu mng my tnh ca trng
1t LT
2t TH
Tun 26
17. Mng my tnh (tt)
Thit lp kt ni mng Internet
1t LT
2t TH
Tun 27
18. Mng thng tin ton cu Internet
Gii thiu v Internet
1t LT
2t TH
Tun 28
18. Mng thng tin ton cu Internet (tt)
Gii thiu v Internet Kim tra 15p
1t LT
2t TH
Tun 29
19. Mt s dch v c bn ca Internet
Tm kim thng tin trn Internet IE
1t LT
2t TH
Tun 30
19. Mt s dch v c bn ca Internet (tt)
Khai bo v s dng th in t Email Outlook Exp.
1t LT
2t TH
Tun 31
n tp
Kim tra thc hnh
1t LT
2t TH
Tun 32 Kim tra hc k 1t KT


203
T T i i l li i u u t th ha am m k kh h o o

- Ti liu bin son Phng php dy hc mn Tin
Trn Vn Ho H SP Tp. HCM, 2004
- Ti liu bin son Phng php dy hc mn Tin
L c Long H SP Tp. HCM, 2006
- Ti liu bin son Phng php dy hc mn Ton
L Vn Tin H SP Tp. HCM, 2003
- Sch gio khoa v sch gio vin Tin hc 10, 11
NXB Gio dc, 2006-2007
- Ti liu bi dng gio vin dy chng trnh v SGK lp 10, 11
NXB Gio dc, 2006-2007
- Th i tm nhng phng php dy hc hiu qu
L Nguyn Long NXB Gio dc, 2000
- Gio trnh ging dy k thut lp trnh vi AML
Nguyn Tin Huy H KHTN, 2006
- Ti liu bi dng PPDH o to m rng
D n GDKT & DN H SPKT Tp. HCM, 2005
- Methodik Mathematikunterricht
Walsch, W.; Weber, K. (Hrsg.)- Volk und Wissen, Berlin 1975
Bn dch ting Anh: Methodology Mathematics instruction
- Audio-Visual methods in Teaching
Dale, Edgar Winstone , 1969
National Training Laboratories Bethel, Maine 1-800-777-5227
- Ti liu bi dng ging vin s phm Chng trnh Intel Teach to the
Future Phin bn VN 2.1-1.0 , Thng 9/2004
- Ti liu bi dng gio vin Chng trnh Microsoft Parner in Learning
(PiL) Thng 6/2006
- Website tham kho: http://www.unesco.org/delors/fourpil.htm

Giao Trinh PPDH Tin Hoc - Duc Long (20081120)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Trinh PPDH Tin Hoc - Duc Long (20081120)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Copyright by Duc-Long, Le - 2007

Copyright by Duc-Long, Le 2007

Thng bo dy A khng c s hng

Thng bo khng tm thy kha k;

You might also like