Com Cac Chuyen de Toan 9 Hay

Trng THCS Hp Minh www.vnmath.
com Nm hc 2011-2012
PHN I: I S
CH 1: CN THC BIN I CN THC.
Dng 1: Tm iu kin biu thc c cha cn thc c ngha.
Bi 1: Tm x cc biu thc sau c ngha.( Tm KX ca cc biu thc sau).
3 x 1 6x 14)
x 2x
1
) 7
x 5
3x
3 x
1
13)
x 7
3 x
6)
6 5x x
1
12)
2 7x
x 3
5)
3 5x 2x 11) 1 2x 4)
7 3x x 10)
14 7x
1
3)
2 x 9) 2x 5 2)
3 x 8) 1 3x 1)
2
2
2
2
2
2
+ +
+
+
+
+
+

+
Dng 2: Bin i n gin cn thc.
Bi 1: a mt tha s vo trong du cn.
2 2
x
7
x e) ;
x 25
x
5) (x d) ;
5
2
x c) 0); x (vi
x
2
x b) ;
3
5
5
3
a)
>
Bi 2: Thc hin php tnh.
3 3
3;
3
3 3
3 15 26 3 15 26 h) ; 2 14 20 2 14 20 g)
7 2 5 7 2 5 f) ; 10 : ) 450 3 200 5 50 (15 c)
2 6 11 2 6 11 e) ; 0,4) 3 2 )( 10 2 3 8 ( b)
; 5 2 6 5 2 6 d) ; 8 7 7 ) 7 14 2 28 ( a)
+ + +
+ +
+ +
+ + + +
Bi 3: Thc hin php tnh.
10 2 7
15 2 8 6 2 5
c)
5 7
1
: )
3 1
5 15
2 1
7 14
b)
6
1
)
3
216
2 8
6 3 2
( a)
+
+

B
i 4: Thc hin php tnh.
6 2 12 6,5 12 6,5 e)
7 7 4 7 4 d) 2 5 3 5 3 c)
5 3 5) (3 5 3 5) (3 b) 15 4 6) 10 )( 15 (4 )
+ + +
+ + +
+ + + + a
Bi 5: Rt gn cc biu thc sau:
www.vnmath.com 1
Trng THCS Hp Minh www.vnmath.com Nm hc 2011-2012
5 3
5 3
5 3
5 3
d)
6 5
6 2 5
6 5
6 2 5
c)
1 1 3
3
1 1 3
3
b)
1 24 7
1
1 24 7
1
a)
+
+
+
+
+
+ + +
+
Bi 6: Rt gn biu thc:
100 99
1
...
4 3
1
3 2
1
2 1
1
c)
3 4 7 10 48 5 3 5 4 b) 48 13 5 2 6 a)
+
+ +
+
+
+
+
+
+ + + + +
Bi 7: Rt gn biu thc sau:
4
3y 6xy 3x
y x
2
e)
) 4a 4a (1 5a
1 2a
1
d)
;
4 a
a 4 2a 8 a a
c)
1. a v 0 a vi ,
1 a
a a
1
1 a
a a
1 b)
b. a v 0 b 0, a vi ,
b a
1
:
ab
a b b a
a)
2 2
2 2
2 4
+ +
+
>
,
_
,
_
+
+
+
> >
+
Bi 8: Tnh gi tr ca biu thc
( )( )
a. ) y )(1 x (1 xy bit , x 1 y y 1 x E e)
1. x 2x 9 x 2x 16 bit , x 2x 9 x 2x 16 D d)
3; 3 y y 3 x x bit , y x C c)
; 1) 5 4( 1) 5 4( x vi 8 12x x B b)
5 4 9
1
y ;
2 5
1
x khi 2y, y 3x x A a)
2 2 2 2
2 2 2 2
2 2
3 3 3
2
+ + + + + +
+ + + + +
+ + + + +
+ +
+
+
Dng 3: Bi ton tng hp kin thc v k nng tnh ton.
Bi 1: Cho biu thc
2 1 x
3 x
P

a) Rt gn P.
b) Tnh gi tr ca P nu x = 4(2 - 3 ).
c) Tnh gi tr nh nht ca P.
Bi 2: Xt biu thc 1.
a
a 2a
1 a a
a a
A
2
+
+
+
+
a) Rt gn A.
www.vnmath.com 2
b) Bit a > 1, hy so snh A vi
A
.
c) Tm a A = 2.
d) Tm gi tr nh nht ca A.
Bi 3: Cho biu thc
x 1
x
2 x 2
1
2 x 2
1
C
+
+
a) Rt gn biu thc C.
b) Tnh gi tr ca C vi
9
4
x
.
c) Tnh gi tr ca x .
3
1
C
Bi 4: Cho biu thc
2 2 2 2 2 2
b a a
b
:
b a
a
1
b a
a
M

,
_
a) Rt gn M.
b) Tnh gi tr M nu
.
2
3
b
a
c) Tm iu kin ca a, b M < 1.
Bi 5: Xt biu thc
.
2
x) (1
1 x 2 x
2 x
1 x
2 x
P
2
,
_
+ +
+
a) Rt gn P.
b) Chng minh rng nu 0 < x < 1 th P > 0.
c) Tm gi tr ln nht ca P.
Bi 6: Xt biu thc .
x 3
1 x 2
2 x
3 x
6 x 5 x
9 x 2
Q
a) Rt gn Q.
b) Tm cc gi tr ca x Q < 1.
c) Tm cc gi tr nguyn ca x gi tr tng ng ca Q cng l s nguyn.
Bi 7: Xt biu thc
( )
y x
xy y x
:
y x
y x
y x
y x
H
2
3 3
+
+
,
_
a) Rt gn H.
b) Chng minh H 0.
c) So snh H vi H .
Bi 8: Xt biu thc
.
1 a a a a
a 2
1 a
1
:
1 a
a
1 A

,
_
,
_
+
+
a) Rt gn A.
b) Tm cc gi tr ca a sao cho A > 1.
c) Tnh cc gi tr ca A nu
2006 2 2007 a
.
Bi 9: Xt biu thc .
x 1
2 x
2 x
1 x
2 x x
3 9x 3x
M
+
+
+
+
+
a) Rt gn M.
b) Tm cc gi tr nguyn ca x gi tr tng ng ca M cng l s nguyn.
www.vnmath.com 3
Bi 10: Xt biu thc .
3 x
3 x 2
x 1
2 x 3
3 x 2 x
11 x 15
P
+
+
+
+
a) Rt gn P.
b) Tm cc gi tr ca x sao cho
.
2
1
P
c) So snh P vi
3
2
.
Ch 2: PHNG TRNH BC HAI NH L VI-T.
Dng 1: Gii phng trnh bc hai.
Bi 1: Gii cc phng trnh
1) x
2
6x + 14 = 0 ; 2) 4x
2
8x + 3 = 0 ;
3) 3x
2
+ 5x + 2 = 0 ; 4) -30x
2
+ 30x 7,5 = 0 ;
5) x
2
4x + 2 = 0 ; 6) x
2
2x 2 = 0 ;
7) x
2
+ 2 2 x + 4 = 3(x + 2 ) ; 8) 2 3 x
2
+ x + 1 = 3 (x + 1) ;
9) x
2
2( 3 - 1)x - 2 3 = 0.
Bi 2: Gii cc phng trnh sau bng cch nhm nghim:
1) 3x
2
11x + 8 = 0 ; 2) 5x
2
17x + 12 = 0 ;
3) x
2
(1 + 3 )x + 3 = 0 ; 4) (1 - 2 )x
2
2(1 + 2 )x + 1 + 3 2 = 0 ;
5) 3x
2
19x 22 = 0 ; 6) 5x
2
+ 24x + 19 = 0 ;
7) ( 3 + 1)x
2
+ 2 3 x + 3 - 1 = 0 ; 8) x
2
11x + 30 = 0 ;
9) x
2
12x + 27 = 0 ; 10) x
2
10x + 21 = 0.
Dng 2: Chng minh phng trnh c nghim, v nghim.
Bi 1: Chng minh rng cc phng trnh sau lun c nghim.
1) x
2
2(m - 1)x 3 m = 0 ; 2) x
2
+ (m + 1)x + m = 0 ;
3) x
2
(2m 3)x + m
2
3m = 0 ; 4) x
2
+ 2(m + 2)x 4m 12 = 0 ;
5) x
2
(2m + 3)x + m
2
+ 3m + 2 = 0 ; 6) x
2
2x (m 1)(m 3) = 0 ;
7) x
2
2mx m
2
1 = 0 ; 8) (m + 1)x
2
2(2m 1)x 3 + m = 0
9) ax
2
+ (ab + 1)x + b = 0.
Bi 2:
a) Chng minh rng vi a, b , c l cc s thc th phng trnh sau lun c nghim:
(x a)(x b) + (x b)(x c) + (x c)(x a) = 0
b) Chng minh rng vi ba s thc a, b , c phn bit th phng trnh sau c hai nghim phn bit:
x) (n 0
c x
1
b x
1
a x
1
c) Chng minh rng phng trnh: c

2
x
2
+ (a
2
b
2
c
2
)x + b
2
= 0 v nghim vi a, b, c l di ba
cnh ca mt tam gic.
d) Chng minh rng phng trnh bc hai:
(a + b)
2
x
2
(a b)(a
2
b
2
)x 2ab(a
2
+ b
2
) = 0 lun c hai nghim phn bit.
Bi 3:
a) Chng minh rng t nht mt trong cc phng trnh bc hai sau y c nghim:
ax
2
+ 2bx + c = 0 (1)
bx
2
+ 2cx + a = 0 (2)
cx
2
+ 2ax + b = 0 (3)
www.vnmath.com 4
b) Cho bn phng trnh (n x) sau:
x
2
+ 2ax + 4b
2
= 0 (1)
x
2
- 2bx + 4a
2
= 0 (2)
x
2
- 4ax + b
2
= 0 (3)
x
2
+ 4bx + a
2
= 0 (4)
Chng minh rng trong cc phng trnh trn c t nht 2 phng trnh c nghim.
c) Cho 3 phng trnh (n x sau):
(3) 0
c b
1
x
b a
b a 2a
cx
(2) 0
b a
1
x
a c
a c 2c
bx
(1) 0
a c
1
x
c b
c b 2b
ax
2
2
2
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
vi a, b, c l cc s dng cho trc.

Chng minh rng trong cc phng trnh trn c t nht mt phng trnh c nghim.
Bi 4:
a) Cho phng trnh ax
2
+ bx + c = 0.
Bit a 0 v 5a + 4b + 6c = 0, chng minh rng phng trnh cho c hai nghim.
b) Chng minh rng phng trnh ax
2
+ bx + c = 0 ( a 0) c hai nghim nu mt trong hai iu
kin sau c tho mn:
a(a + 2b + 4c) < 0 ;
5a + 3b + 2c = 0.
Dng 3: Tnh gi tr ca biu thc i xng, lp phng trnh bc hai nh nghim ca phng
trnh bc hai cho trc.
Bi 1: Gi x
1
; x
2
l cc nghim ca phng trnh: x
2
3x 7 = 0.
Tnh:
( ) ( )
4
2
4
1
3
2
3
1
1 2 2 1
2 1
2 1
2
2
2
1
x x F ; x x E
; x 3x x 3x D ;
1 x
1
1 x
1
C
; x x B ; x x A
+ +
+ +
+
Lp phng trnh bc hai c cc nghim l
1 x
1
v
1 x
1
2 1

.
Bi 2: Gi x
1
; x
2
l hai nghim ca phng trnh: 5x
2
3x 1 = 0. Khng gii phng trnh, tnh gi
tr ca cc biu thc sau:
.
x 4x x 4x
3x x 5x 3x
C
;
x
1
x
1
1 x
x
x
x
1 x
x
x
x
B
; x 3x 2x x 3x 2x A
2
2
1
2
2 1
2
2 2 1
2
1
2
2 1 1
2
1
2
2
1
2
1
2
2 1
3
2 2
2
1
3
1
+
+ +
,
_

+
+ +
+
+
+
Bi 3:
www.vnmath.com 5
a) Gi p v q l nghim ca phng trnh bc hai: 3x
2
+ 7x + 4 = 0. Khng gii phng trnh hy
thnh lp phng trnh bc hai vi h s bng s m cc nghim ca n l
1 p
q
v
1 q
p

.
b) Lp phng trnh bc hai c 2 nghim l
2 6 10
1
v
72 10
1
+
.
Bi 4: Cho phng trnh x
2
2(m -1)x m = 0.
a) Chng minh rng phng trnh lun lun c hai nghim x
1
; x
2
vi mi m.
b) Vi m 0, lp phng trnh n y tho mn
1
2 2
2
1 1
x
1
x y v
x
1
x y + +
.
Bi 5: Khng gii phng trnh 3x
2
+ 5x 6 = 0. Hy tnh gi tr cc biu thc sau:
( ) ( )
2
2
1
1
2 1
1
2
2
1
1 2 2 1
x
2 x
x
2 x
D ; x x C
;
1 x
x
1 x
x
B ; 2x 3x 2x 3x A
+
+
+

Bi 6: Cho phng trnh 2x
2
4x 10 = 0 c hai nghim x
1
; x
2
. Khng gii phng trnh hy thit lp
phng trnh n y c hai nghim y
1
; y
2
tho mn: y
1
= 2x
1
x
2
; y
2
= 2x
2
x
1
2
3x 1 = 0 c hai nghim x
1
; x
2
. Hy thit lp phng trnh n y c hai
nghim y
1
; y
2
tho mn:
'
'
+
+
1
2
2
2
2
2
1
1
2 2
1 1
x
x
y
x
x
y
b)
2 x y
2 x y
a)
Bi 8: Cho phng trnh x
2
+ x 1 = 0 c hai nghim x
1
; x
2
. Hy thit lp phng trnh n y c hai
nghim y
1
; y
2
tho mn:
'
+ + +
+ +
'
+ +
+ +
0. 5x 5x y y
x x y y
b) ;
3x 3x
y
y
y
y
x
x
x
x
y y
a)
2 1
2
2
2
1
2
2
2
1 2 1
2 1
1
2
2
1
1
2
2
1
2 1
2
+ 4ax a = 0 (a tham s, a 0) c hai nghim x
1
; x
2
. Hy lp phng
trnh n y c hai nghim y
1
; y
2
tho mn:
2 1
2 1 2 1
2 1
x x
y
1
y
1
v
x
1
x
1
y y + + + +
Dng 4: Tm iu kin ca tham s phng trnh c nghim c nghim kp,v nghim.
Bi 1:
a) Cho phng trnh (m 1)x
2
+ 2(m 1)x m = 0 (n x).
Xc nh m phng trnh c nghim kp. Tnh nghim kp ny.
b) Cho phng trnh (2m 1)x
2
2(m + 4)x + 5m + 2 = 0.
Tm m phng trnh c nghim.
www.vnmath.com 6
a) Cho phng trnh: (m 1)x
2
2mx + m 4 = 0.
- Tm iu kin ca m phng trnh c nghim.
- Tm iu kin ca m phng trnh c nghim kp. Tnh nghim kp .
b) Cho phng trnh: (a 3)x
2
2(a 1)x + a 5 = 0.
Tm a phng trnh c hai nghim phn bit.
Bi 2:
a) Cho phng trnh:
( )
0 6 m m
1 x
x 1 2m 2
1 2x x
4x
2
2 2 4
2
+
+
+ +
.
Xc nh m phng trnh c t nht mt nghim.
b) Cho phng trnh: (m
2
+ m 2)(x
2
+ 4)
2
4(2m + 1)x(x
2
+ 4) + 16x
2
= 0. Xc nh m phng
trnh c t nht mt nghim.
Dng 5: Xc nh tham s cc nghim ca phng trnh ax
2
+ bx + c = 0 tho mn iu kin cho
trc.
Bi 1: Cho phng trnh: x
2
2(m + 1)x + 4m = 0
1) Xc nh m phng trnh c nghim kp. Tm nghim kp .
2) Xc nh m phng trnh c mt nghim bng 4. Tnh nghim cn li.
3) Vi iu kin no ca m th phng trnh c hai nghim cng du (tri du)
4) Vi iu kin no ca m th phng trnh c hai nghim cng dng (cng m).
5) nh m phng trnh c hai nghim sao cho nghim ny gp i nghim kia.
6) nh m phng trnh c hai nghim x
1
; x
2
tho mn 2x
1
x
2
= - 2.
7) nh m phng trnh c hai nghim x
1
; x
2
sao cho A = 2x
1
2
+ 2x
2
2
x
1
x
2
nhn gi tr nh
nht.
Bi 2: nh m phng trnh c nghim tho mn h thc ch ra:
a) (m + 1)x
2
2(m + 1)x + m 3 = 0 ; (4x
1
+ 1)(4x
2
+ 1) = 18
b) mx
2
(m 4)x + 2m = 0 ; 2(x
1
2
+ x
2
2
) = 5x
1
x
2
c) (m 1)x
2
2mx + m + 1 = 0 ; 4(x
1
2
+ x
2
2
) = 5x
1
2
x
2
2
d) x
2
(2m + 1)x + m
2
+ 2 = 0 ; 3x
1
x
2
5(x
1
+ x
2
) + 7 = 0.
Bi 3: nh m phng trnh c nghim tho mn h thc ch ra:
a) x
2
+ 2mx 3m 2 = 0 ; 2x
1
3x
2
= 1
b) x
2
4mx + 4m
2
m = 0 ; x
1
= 3x
2
c) mx
2
+ 2mx + m 4 = 0 ; 2x
1
+ x
2
+ 1 = 0
d) x
2
(3m 1)x + 2m
2
m = 0 ; x
1
= x
2
2
e) x
2
+ (2m 8)x + 8m
3
= 0 ; x
1
= x
2
2
f) x
2
4x + m
2
+ 3m = 0 ; x
1
2
+ x
2
= 6.
Bi 4:
a) Cho phnmg trnh: (m + 2)x
2
(2m 1)x 3 + m = 0. Tm iu kin ca m phng trnh c
hai nghim phn bit x
1
; x
2
sao cho nghim ny gp i nghim kia.
b) Ch phng trnh bc hai: x
2
mx + m 1 = 0. Tm m phng trnh c hai nghim x
1
; x
2
sao
cho biu thc
) x x 2(1 x x
3 x 2x
R
2 1
2
2
2
1
2 1
+ + +
+
t gi tr ln nht. Tm gi tr ln nht .
c) nh m hiu hai nghim ca phng trnh sau y bng 2.
mx
2
(m + 3)x + 2m + 1 = 0.
Bi 5: Cho phng trnh: ax
2
+ bx + c = 0 (a 0).
www.vnmath.com 7
Chng minh rng iu kin cn v phng trnh c hai nghim m nghim ny gp i
nghim kia l 9ac = 2b
2
.
Bi 6: Cho phng trnh bc hai: ax
2
+ bx + c = 0 (a 0). Chng minh rng iu kin cn v
phng trnh c hai nghim m nghim ny gp k ln nghim kia (k > 0) l :
kb
2
= (k + 1)
2
.ac
Dng 6: So snh nghim ca phng trnh bc hai vi mt s.
Bi 1:
a) Cho phng trnh x
2
(2m 3)x + m
2
3m = 0. Xc nh m phng trnh c hai nghim x
1
;
x
2
tho mn 1 < x
1
< x
2
< 6.
b) Cho phng trnh 2x
2
+ (2m 1)x + m 1 = 0. Xc nh m phng trnh c hai nghim phn
bit x
1
; x
2
tho mn: - 1 < x
1
< x
2
< 1.
Bi 2: Cho f(x) = x
2
2(m + 2)x + 6m + 1.
a) Chng minh rng phng trnh f(x) = 0 c nghim vi mi m.
b) t x = t + 2. Tnh f(x) theo t, t tm iu kin i vi m phng trnh f(x) = 0 c hai
nghim ln hn 2.
Bi 3: Cho phng trnh bc hai: x
2
+ 2(a + 3)x + 4(a + 3) = 0.
a) Vi gi tr no ca tham s a, phng trnh c nghim kp. Tnh cc nghim kp.
b) Xc nh a phng trnh c hai nghim phn bit ln hn 1.
2
+ 2(m 1)x (m + 1) = 0.
a) Tm gi tr ca m phng trnh c mt nghim nh hn 1 v mt nghim ln hn 1.
b) Tm gi tr ca m phng trnh c hai nghim nh hn 2.
Bi 5: Tm m phng trnh: x
2
mx + m = 0 c nghim tho mn x
1
- 2 x
2
.
Dng 7: Tm h thc lin h gia hai nghim ca phng trnh bc hai khng ph thuc tham s.
Bi 1:
a) Cho phng trnh: x
2
mx + 2m 3 = 0. Tm h thc lin h gia hai nghim ca phng trnh
khng ph thuc vo tham s m.
b) Cho phng trnh bc hai: (m 2)x
2
2(m + 2)x + 2(m 1) = 0. Khi phng trnh c nghim,
hy tm mt h thc gia cc nghim khng ph thuc vo tham s m.
c) Cho phng trnh: 8x
2
4(m 2)x + m(m 4) = 0. nh m phng trnh c hai nghim x
1
;
x
2
. Tm h thc gia hai nghim c lp vi m, suy ra v tr ca cc nghim i vi hai s 1 v
1.
Bi 2: Cho phng trnh bc hai: (m 1)
2
x
2
(m 1)(m + 2)x + m = 0. Khi phng trnh c nghim,
hy tm mt h thc gia cc nghim khng ph thuc vo tham s m.
2
2mx m
2
1 = 0.
a) Chng minh rng phng trnh lun c hai nghim x
1
, x
2
vi mi m.
b) Tm biu thc lin h gia x
1
; x
2
khng ph thuc vo m.
c) Tm m phng trnh c hai nghim x
1
; x
2
tho mn:
2
5
x
x
x
x
1
2
2
1
+
.
Bi 4: Cho phng trnh: (m 1)x
2
2(m + 1)x + m = 0.
a) Gii v bin lun phng trnh theo m.
b) Khi phng trnh c hai nghim phn bit x
1
; x
2
:
- Tm mt h thc gia x
1
; x
2
c lp vi m.
- Tm m sao cho |x
1
x
2
| 2.
www.vnmath.com 8
Bi 5: Cho phng trnh (m 4)x
2
2(m 2)x + m 1 = 0. Chng minh rng nu phng trnh c hai
nghim x
1
; x
2
th: 4x
1
x
2
3(x
1
+ x
2
) + 2 = 0.
Dng 8: Mi quan h gia cc nghim ca hai phng trnh bc hai.
Kin thc cn nh:
1/ nh gi tr ca tham s phng trnh ny c mt nghim bng k (k 0) ln mt nghim ca
phng trnh kia:
Xt hai phng trnh:
ax
2
+ bx + c = 0 (1)
ax
2
+ bx + c = 0 (2)
trong cc h s a, b, c, a, b, c ph thuc vo tham s m.
nh m sao cho phng trnh (2) c mt nghim bng k (k 0) ln mt nghim ca phng trnh
(1), ta c th lm nh sau:
i) Gi s x
0
l nghim ca phng trnh (1) th kx
0
l mt nghim ca phng trnh (2), suy ra
h phng trnh:
(*)
0 c' kx b' x k a'
0 c bx ax
0
2
0
2
0
2
0
'
+ +
+ +
Gii h phng trnh trn bng phng php th hoc cng i s tm m.
ii) Thay cc gi tr m va tm c vo hai phng trnh (1) v (2) kim tra li.
2/ nh gi tr ca tham s m hai phng trnh bc hai tng ng vi nhau.
Xt hai phng trnh:
ax
2
+ bx + c = 0 (a 0) (3)
ax
2
+ bx + c = 0 (a 0) (4)
Hai phng trnh (3) v (4) tng ng vi nhau khi v ch khi hai phng trnh c cng 1 tp
nghim (k c tp nghim l rng).
Do , mun xc nh gi tr ca tham s hai phng trnh bc hai tng ng vi nhau ta xt hai
trng hp sau:
i) Trng hp c hai phng trinhg cung v nghim, tc l:
'
<
<
0
0
) 4 (
) 3 (
Gii h trn ta tm c gi tr ca tham s.
ii) Trng hp c hai phng trnh u c nghim, ta gii h sau:
'
(4) (3)
(4) (3)
(4)
(3)
P P
S S
0
0
Ch : Bng cch t y = x
2
h phng trnh (*) c th a v h phng trnh bc nht 2 n nh sau:
'
+
+
c' y a' x b'
c ay bx
gii quyt tip bi ton, ta lm nh sau:
- Tm iu kin h c nghim ri tnh nghim (x ; y) theo m.
- Tm m tho mn y = x
2
.
- Kim tra li kt qu.
www.vnmath.com 9
-
Bi 1: Tm m hai phng trnh sau c nghim chung:
2x
2
(3m + 2)x + 12 = 0
4x
2
(9m 2)x + 36 = 0
Bi 2: Vi gi tr no ca m th hai phng trnh sau c nghim chung. Tm nghim chung :
a) 2x
2
+ (3m + 1)x 9 = 0; 6x
2
+ (7m 1)x 19 = 0.
b) 2x
2
+ mx 1 = 0; mx
2
x + 2 = 0.
c) x
2
mx + 2m + 1 = 0; mx
2
(2m + 1)x 1 = 0.
Bi 3: Xt cc phng trnh sau:
ax
2
+ bx + c = 0 (1)
cx
2
+ bx + a = 0 (2)
Tm h thc gia a, b, c l iu kin cn v hai phng trnh trn c mt nghim chung duy
nht.
Bi 4: Cho hai phng trnh:
x
2
2mx + 4m = 0 (1)
x
2
mx + 10m = 0 (2)
Tm cc gi tr ca tham s m phng trnh (2) c mt nghim bng hai ln mt nghim ca
phng trnh (1).
x
2
+ x + a = 0
x
2
+ ax + 1 = 0
a) Tm cc gi tr ca a cho hai phng trnh trn c t nht mt nghim chung.
b) Vi nhng gi tr no ca a th hai phng trnh trn tng ng.
x
2
+ mx + 2 = 0 (1)
x
2
+ 2x + m = 0 (2)
a) nh m hai phng trnh c t nht mt nghim chung.
b) nh m hai phng trnh tng ng.
c) Xc nh m phng trnh (x
2
+ mx + 2)(x
2
+ 2x + m) = 0 c 4 nghim phn bit
Bi 7: Cho cc phng trnh:
x
2
5x + k = 0 (1)
x
2
7x + 2k = 0 (2)
Xc nh k mt trong cc nghim ca phng trnh (2) ln gp 2 ln mt trong cc nghim ca
phng trnh (1).
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com 10
Ch 3: H PHNG TRNH
A - H hai phng trnh bc nht hai n:
Dng 1: Gii h phng trnh c bn v a c v dng c bn
Bi 1: Gii cc h phng trnh
'
'
'
+
+
'
+
+
'
'
+

18 15y 10x
9 6y 4x
6) ;
14 2y 3x
3 5y 2x
5) ;
14 2y 5x
0 2 4y 3x
4)
10 6y 4x
5 3y 2x
3) ;
5 3y 6x
3 2y 4x
2) ;
5 y 2x
4 2y 3x
1)
Bi 2: Gii cc h phng trnh sau:
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )
'
+
+

+
+
'
+
+
+
+
'
+ +
+ +
'
+
+
5
6y 5x
10 3y - 6x
8
3y x
2 - 5y 7x
4) ;
7
5x 6y
y
3
1 x
2x
4
27 y
5
3
5x - 2y
3)
;
12 1 x 3y 3 3y 1 x
54 3 y 4x 4 2y 3 - 2x
2) ;
4xy 5 y 5 4x
6xy 3 2y 2 3x
1)
Dng 2: Gii h bng phng php t n ph
Gii cc h phng trnh sau
( )
( )
'
+ + + +
+
'
+ +
+ +
'
+
+
'
'
+
+
+
13. 4 4y y 5 4 8x 4x 2
7 2 y 3 1 x 5
5) ;
0 7 1 y 2 2x x 3
0 1 y 2x x 2
4)
;
4
2 y
5
1 x
2
7
2 y
3y
1 x
1 x
3) ;
9
4 y
5
1 x
2x
4
4 y
2
1 x
3x
2) ;
1
2x y
3
2y x
4
3
2x y
1
2y x
2
1)
2 2 2
2
Dng 3: Xc nh gi tr ca tham s h c nghim tho mn iu kin cho trc
Bi 1:
a) nh m v n h phng trnh sau c nghim l (2 ; - 1).
( )
( )
'
+ +
+
3 2m 3ny x 2 m
n m y 1 n 2mx
b) nh a v b bit phng trnh: ax
2
- 2bx + 3 = 0 c hai nghim l x = 1 v x = -2.
Bi 2: nh m 3 ng thng sau ng quy:
a) 2x y = m ; x = y = 2m ; mx (m 1)y = 2m 1
b) mx + y = m
2
+ 1 ; (m + 2)x (3m + 5)y = m 5 ; (2 - m)x 2y = - m
2
+ 2m 2.
Bi 3: Cho h phng trnh
www.vnmath.com 11
s) tham l (m
4 my x
m 10 4y mx
'
+
+
a) Gii h phng trnh khi m = 2 .
b) Gii v bin lun h theo m.
c) Xc nh cc gi tri nguyn ca m h c nghim duy nht (x ; y) sao cho x > 0, y > 0.
d) Vi gi tr nguyn no ca m th h c nghim (x ; y) vi x, y l cc s nguyn dng.
e) nh m h c nghim duy nht (x ; y) sao cho S = x
2
y
2
t gi tr nh nht. (cu hi tng
t vi S = xy).
f) Chng minh rng khi h c nghim duy nht (x ; y) th im M(x ; y) lun nm trn mt ng
thng c nh khi m nhn cc gi tr khc nhau.
Bi 4: Cho h phng trnh:
( )
'
+

5 m y 2x
1 3m my x 1 m
a) Gii v bin lun h theo m.
b) Vi cc gi tr nguyn no ca m th h c nghim duy nht (x ; y) sao cho x > 0, y < 0.
c) nh m h c nghim duy nht (x ; y) m P = x
2
+ y
2
t gi tr nh nht.
d) Xc nh m h c nghim duy nht (x ; y) tho mn x
2
+ 2y = 0. (Hoc: sao cho M (x ; y) nm
trn parabol y = - 0,5x
2
).
e) Chng minh rng khi h c nghim duy nht (x ; y) th im D(x ; y) lun lun nm trn mt
ng thng c nh khi m nhn cc gi tr khc nhau.
Bi 5: Cho h phng trnh:
'

+
1 2y mx
2 my x
a) Gii h phng trnh trn khi m = 2.
b) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht (x ; y) m x > 0 v y < 0.
c) Tm cc s nguyn m h c nghim duy nht (x ; y) m x, y l cc s nguyn.
d) Tm m h c nghim duy nht (x ; y) m S = x y t gi tr ln nht.
B - Mt s h bc hai n gin:
Dng 1: H i xng loi I
V d: Gii h phng trnh
( )
'
+ + +
+ +
28 y x 3 y x
11 xy y x
2 2
Bi tp tng t:
Gii cc h phng trnh sau:
www.vnmath.com 12
( ) ( )
( ) ( )
( )( )
( ) ( )
( )
( )
( ) ( )
( )
'
+
+
'
'
+
+ +
'
+
+ + +
'
+
+ +
'
+ + + +
+ +
'
+
+
'
+
+ +
'
+ +
+ +
'
+ +
+ + +
35 y y x x
30 x y y x
10)
5xy y x 5
6 y x y x
9)
y x 7 y xy x
y x 19 y xy x
8)
6 y x
2 3 2 y xy x
7)
3 1 xy y x
10 1 y 1 x
6)
17 xy 1 y y 1 x x
8 1 y 1 x
5)
13 3y xy 3x
1 y 3xy x
4)
84 xy y x
19 y x xy
3)
2 y xy x
4 y xy x
2)
7 xy y x
8 y x y x
1)
2 2
2
2 2
2 2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
Dng 2: H i xng loi II
V d: Gii h phng trnh
'
+
+
x 2 1 y
2y 1 x
3
3
Bi tp tng t:
'
+
+
'
+
+
'
'
+
+
'
+ +
+ +
'
+
+
'
+
+
'
+
+
8x 3y y
8y 3x x
8)
y
3
x
1
2y
x
3
y
1
2x
7)
y
x
4 3x y
x
y
4 3y x
6)
x 2y 2x y
y 2x 2y x
5)
1 y xy x
1 y xy x
4)
x 2y y
y 2x x
3)
x 2 xy
y 2 y x
2)
3x 1 y
3y 1 x
1)
3
3
2 2
2 2
2
2
3
3
2 2
2 2
2
2
'
+
+
'

3x 7y y
3y 7x x
10)
x 3y y
y 3x x
9)
3
3
2
2
Dng 3: H bc hai gii bng phng php th hoc cng i s
www.vnmath.com 13
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( )
'
+ +
+ +
'
+ + +
+
'
+
+
'
+
+
'
'
'
+
+
'
'
'
+
+
'

+ +
'
+
+ +
'
+
+
'
'
+ +
+
14 1 y 5y 8 x 2x
6 1 y 3y 8 x x
15)
0 8 4y 4x y x
0 8 4y 4x y x
14)
5 y 3x xy
1 y x xy
13)
0 2y 3x xy
0 2 y 2x xy
12)
18 3 y 2 x
36 2y 3x
11)
40 y x
5 3y 2x
10)
0 2 2 2
1 2
9)
0 2
0
8)
0 2
0 2 2
7)
12 3 2
8 3 5
6)
0 5
0 5 3 2
5)
4
0 11 2 2
4)
4 5 2
4 4 2
3)
8
12
2)
0 3
0 1
1)
2 2
2 2
2 2 2 2
2 2
2
2
2 2
2
2
2 2
2 2
2
y xy y x
xy y x
y x
y x
x y
y x
y x
y x y x
y x
y x y x
x y xy
xy y x
x y xy x
x x xy
y x xy
y xy x
xy x
y x
Ch 4: HM S TH.
Dng 1: V th hm s
Bi 1: V th cc hm s sau:
a) y = 2x 5 ; b) y = - 0,5x + 3
Bi 2: V th hm s y = ax
2
khi:
a) a = 2 ; b) a = - 1.
Dng 2: Vit phng trnh ng thng
Ba 1: Vit phng trnh ng thng (d) bit:
a) (d) i qua A(1 ; 2) v B(- 2 ; - 5)
b) (d) i qua M(3 ; 2) v song song vi ng thng ( ) : y = 2x 1/5.
c) (d) i qua N(1 ; - 5) v vung gc vi ng thng (d): y = -1/2x + 3.
d) (d) i qua D(1 ; 3) v to vi chiu dng trc Ox mt gc 30
0
.
e) (d) i qua E(0 ; 4) v ng quy vi hai ng thng
f) ( ): y = 2x 3; ( ): y = 7 3x ti mt im.
g) (d) i qua K(6 ; - 4) v cch gc O mt khong bng 12/5 (n v di).
Bi 2: Gi (d) l ng thng y = (2k 1)x + k 2 vi k l tham s.
a) nh k (d) i qua im (1 ; 6).
b) nh k (d) song song vi ng thng 2x + 3y 5 = 0.
c) nh k (d) vung gc vi ng thng x + 2y = 0.
www.vnmath.com 14
d) Chng minh rng khng c ng thng (d) no i qua im A(-1/2 ; 1).
e) Chng minh rng khi k thay i, ng thng (d) lun i qua mt im c nh.
Dng 3: V tr tng i gia ng thng v parabol
Bi 1:
a) Bit th hm s y = ax
2
i qua im (- 2 ; -1). Hy tm a v v th (P) .
b) Gi A v B l hai im ln lt trn (P) c honh ln lt l 2 v - 4. Tm to A v B t
suy ra phng trnh ng thng AB.
Bi 2: Cho hm s
2
x
2
1
y
a) Kho st v v th (P) ca hm s trn.
b) Lp phng trnh ng thng (d) qua A(- 2; - 2) v tip xc vi (P).
Bi 3:
Trong cng h trc vung gc, cho parabol (P):
2
x
4
1
y
v ng thng (D): y = mx - 2m - 1.
a) V th (P).
b) Tm m sao cho (D) tip xc vi (P).
c) Chng t rng (D) lun i qua mt im c nh A thuc (P).
Bi 4: Cho hm s
2
x
2
1
y
a) V th (P) ca hm s trn.
b) Trn (P) ly hai im M v N ln lt c honh l - 2; 1. Vit phng trnh ng thng MN.
c) Xc nh hm s y = ax + b bit rng th (D) ca n song song vi ng thng MN v ch
ct (P) ti mt im.
Bi 5:
Trong cng h trc to , cho Parabol (P): y = ax
2
(a 0) v ng thng (D): y = kx + b.
1) Tm k v b cho bit (D) i qua hai im A(1; 0) v B(0; - 1).
2) Tm a bit rng (P) tip xc vi (D) va tm c cu 1).
3)V (D) v (P) va tm c cu 1) v cu 2).
4) Gi (d) l ng thng i qua im
,
_
1 ;
2
3
C
v c h s gc m
a) Vit phng trnh ca (d).
b) Chng t rng qua im C c hai ng thng (d) tip xc vi (P) ( cu 2) v vung gc vi
nhau.
Ch 5:
GII BI TON BNG CCH LP PHNG TRNH H PHNG TRNH
A. Cc bc gii bi ton bng cch lp h phng trnh:
Bc 1 : Lp h phng trnh(phng trnh)
1) Chn n v tm iu kin ca n (thng thng n l i lng m bi ton yu cu tm).
2) Biu th cc i lng cha bit theo n v cc i lng bit.
3) Lp h phng trnh, (phng trnh)biu th mi quan h gia cc lng.
Bc 2 : Gii h phng trnh, (phng trnh)
Bc 3 : Kt lun bi ton.
Dng 1: Chuyn ng
(trn ng b, trn ng sng c tnh n dng nc chy)
www.vnmath.com 15
Bi 1:
Mt t i t A n B trong mt thi gian nht nh. Nu xe chy vi vn tc 35 km/h th n chm
mt 2 gi. Nu xe chy vi vn tc 50 km/h th n sm hn 1 gi. Tnh qung ng AB v thi
gian d nh i lc u.
Bi 2:
Mt ngi i xe my t A n B cch nhau 120 km vi vn tc d nh trc. Sau khi c
3
1

qung ng AB ngi tng vn tc thm 10 km/h trn qung ng cn li. Tm vn tc d
nh v thi gian xe ln bnh trn ng, bit rng ngi n B sm hn d nh 24 pht.
Bi 3:
Mt can xui t bn sng A n bn sng B vi vn tc 30 km/h, sau li ngc t B tr v A.
Thi gian xui t hn thi gian i ngc 1 gi 20 pht. Tnh khong cch gia hai bn A v B. Bit
rng vn tc dng nc l 5 km/h v vn tc ring ca can lc xui v lc ngc bng nhau.
Bi 4:
Mt can xui mt khc sng di 90 km ri ngc v 36 km. Bit thi gian xui dng sng nhiu
hn thi gian ngc dng l 2 gi v vn tc khi xui dng hn vn tc khi ngc dng l 6 km/h.
Hi vn tc can lc xui v lc ngc dng.
Dng 2: Ton lm chung lm ring (ton vi nc)
Bi tp 1:
Hai vi nc cng chy y mt b khng c nc trong 3h 45ph . Nu chy ring r , mi vi phi
chy trong bao lu mi y b ? bit rng vi chy sau lu hn vi trc 4 h .
Gii
Gi thi gian vi u chy chy mt mnh y b l x ( x > 0 , x tnh bng gi )
Gi thi gian viau chy chy mt mnh y b l y ( y > 4 , y tnh bng gi )
1 gi vi u chy c
x
1
( b )
1 gi vi sau chy c
y
1
( b )
1 gi hai vi chy c
x
1
+
y
1
( b ) (1)
Hai vi cng chy th y b trong 3h 45ph =
4
15
h
Vy 1 gi c hai vi chy c 1:
4
15
=
15
4
( b ) ( 2)
T (1) v (2) ta c h phng trnh
x
1
+
y
1
=
15
4
Mt khc ta bit nu chy mt mnh th vi sau chy lu hn vi trc 4 gi tc l y x = 4
Vy ta c h phng trnh

x
1
+
y
1
=
15
4
y x = 4
www.vnmath.com 16

'
'
'
'
'
'
+
+
) (
5 , 1
5 , 2
) (
10
6
4
5 , 2
6
4
0 30 7 2
4
0 60 14 4
4
5
4
4
1 1
2 2
b
y
x
a
y
x
x y
x
x
x y
x x
x y
x x
x y
x x
H (a) tho mn k ca n
H (b) b loi v x < 0
Vy Vi u chy mt mnh y b trong 6 h
Vi sau chy mt mnh y b trong 10 h
Bi tp 2:
Hai ngi th cng lm mt cng vic . Nu lm ring r , mi ngi na vic th tng s gi lm vic
l 12h 30ph . Nu hai ngi cng lm th hai ngi ch lm vic trong 6 gi. Nh vy , lm vic
ring r c cng vic mi ngi mt bao nhiu thi gian ?
Gii
Gi thi gian ngi th nht lm ring r xong na cng vic l x ( x > 0 )
Gi thi gian ngi th hai lm ring r xong na cng vic l y ( y > 0 )
Ta c pt : x + y = 12
2
1
( 1 )
thi gian ngi th nht lm ring r xong cng vic l 2x => 1 gi ngi th nht lm c
x 2
1
cng vic
Gi thi gian ngi th hai lm ring r xong cng vic l 2y => 1 gi ngi th hai lm c
y 2
1
cng vic
1 gi c hai ngi lm c
6
1
cng vic nn ta c pt :
x 2
1
+
y 2
1
=
6
1
(2)
T (1) v (2) ta c h pt :
'
'
'
+
+
5
2
15
2
15
5
6
1
2
1
2
1
2
1
12
y
x
y
x
y x
y x
Vy nu lm vic ring r c cng vic mt ngi lm trong 10 gi cn ngi kia lm trong 5 gi
Bi tp 3:
Hai t thanh nin tnh nguyn cng sa mt con ng vo bn trong 4 gi th xong . Nu lm ring th
t 1 lm nhanh hn t 2 6 gi . Hi mi i lm mt mnh th bao lu s xong vic ?
Gii
Gi thi gian mt mnh t 1sa xong con ng l x( gi ) ( x 4 )
Thi gian mt mnh t 2 sa xong con ng l x + 6 ( gi )
Trong 1 gi t 1 sa c
x
1
( con ng )
Trong 1 gi t 2 sa c
6
1
+ x
(con ng )
Trong 1 gi c hai t sa c
4
1
(con ng )
Vy ta c pt:
x
1
+
6
1
+ x
=
4
1
+ + + 0 24 2 ) 6 ( 4 ) 6 ( 4
2
x x x x x x x
1
= 6; x
2
= -4
www.vnmath.com 17
X
2
= - 4 < 4 , khng tho mn iu kin ca n
Vy mt mnh t 1 sa xong con ng ht 6 ngy
mt mnh t 2 sa xong con ng ht 12 ngy
Bi tp 4:
Hai i cng nhn lm mt on ng . i 1 lm xong mt na on ng th i 2 n lm tip
na cn li vi thi gian di hn thi gian i 1 lm l 30 ngy . Nu hai i cng lm th trong
72 ngy xong c on ng .Hi mi i lm bao nhiu ngy trn on ng ny ?
Gii
Gi thi gian i 1 lm l x ngy ( x > 0 ) th thi gian i 2 lm vic l x + 30 ( ngy )
Mi ngy i 1 lm c
x 2
1
( on ng )
Mi ngy i 2 lm c
) 30 ( 2
1
+ x
( on ng )
Mi ngy c hai i lm c
72
1
( on ng )
Vy ta c pt :
x 2
1
+
) 30 ( 2
1
+ x
=
72
1
Hay x
2
-42x 1080 = 0

/
= 21
2
+ 1080 = 1521 =>
/
= 39
x
1
= 21 + 39 = 60 ; x
2
= 21- 39 = - 18 < 0 khng tho mn k ca n
Vy i 1 lm trong 60 ngy , i 2 lm trong 90 ngy .
Bi 5:
Hai i cng nhn trng rng phi hon thnh k hoch trong cng mt thi gian . i 1 phi trng 40
ha , i 2 phi trng 90 ha . i 1 hon thnh cng vic sm hn 2 ngy so vi k hoch .i 2 hon
thnh mun hn 2 ngy so vi k hoch . Nu i 1 lm cng vic trong mt thi gian bng thi gian
i 2 lm v i 2 lm trng thi gian bng i 1 lm th din tch trng c ca hai i bng
nhau . Tnh thi gian mi i phi lm theo k hoch ?
Gii
Gi thi gian mi i phi lm theo k hoch l x ( ngy ) , x > 0
Thi gian i 1 lm l x 2 ( ngy )
Thi gian i 2 lm l x + 2 ( ngy )
Mi ngy i 1 trng c
2
40
x
(ha)
Mi ngy i 2 trng c
2
90
+ x
(ha)
Nu i 1 lm trong x + 2 ngy th trng c
2
40
x
(x + 2) (ha)
Nu i 2 lm trong x - 2 ngy th trng c
2
90
+ x
(x - 2) (ha)
Theo u bi din tch rng trng dc ca hai i trong trng ny l bng nhau nn ta c pt:

2
40
x
(x + 2) =
2
90
+ x
(x - 2)
Hay 5x
2
52x + 20 = 0
www.vnmath.com 18

/
= 26
2
5.20 = 576 ,
/
= 24
x
1
=
5
24 26 +
= 10 ; x
2
=
5
2
5
24 26
x
2
< 2 , khng tho mn k ca n Vy theo k hoch mi i phi lm vic 10 ngy .
Bi 6:(197/24 500 BT chn lc )
Hai ngi th cng lm mt cng vic trong 16 gi th xong . Nu ngi th nht lm trong 3 gi v
ngi th hai lm trong 6 gi th h lm c 25% cng vic . Hi mi ngi lm cng vic trong
my gi th xong .
Gii:
Gi x , y ln lt l s gi ngi th nht ngi th hai mt mnh lm xong cng vic ( x > 0 , y > 0
)
Ta c h pt
'
'
+
+
28
24
4
1 6 3
16
1 1 1
y
x
y x
y x
Bi 7 : ( 198/24 500 BT chn lc )
Hai vi nc cng chy vo mt b khng cha nc th sau 6 gi y b . Nu vi th nht chy
trong 2 gi , vi th 2 chy trong 3 gi th c
5
2
b . Hi mi vi chy mt mnh trong bao lu th
y b ?
Gii :
Gi x , y ln lt l s gi vi th nht , vi th hai chy y b mt mnh ( x > 0 , y > 0 )
Ta c h pt
'
'
+
+
'
+
+
15
10
5
2 3 2
2
1 3 3
5
2 3 2
6
1 1 1
y
x
y x
y x
y x
y x
x = 10 , y = 15 tho mn k ca n . Vy vi th nht chy mt mnh mt 10 gi , vi th hai chy mt
mnh mt 15 gi .
Bi tp 8 ( 199/24 - 500 BT chn lc )
Hai ngi d nh lm mt cng vic trong 12 gi th xong . H lm vi nhau c 8 gi th ngi th
nht ngh , cn ngi th hai vn tip tc lm . Do c gng tng nng sut gp i , nn ngi th hai
lm xong cng vic cn li trong 3gi 20pht . Hi nu mi ngi th lm mt mnh vi nng sut
d nh ban u th mt bao lu mi xong cng vic ni trn ?
( thi chuyn ton vng 1 tnh Khnh ho nm 2000 2001 )
Gii:
Gi x , y ln lt l thi gian ngi th th nht v ngi th th hai lm xong cng vic vi nng sut
d nh ban u .
Mt gi ngi th nht lm c
x
1
(cng vic )
Mt gi ngi th hai lm c
y
1
(cng vic )
Mt gi c hai ngi lm c
12
1
(cng vic )
www.vnmath.com 19
Nn ta c pt :
x
1
+
y
1
=
12
1
(1)
trong 8 gi hai ngi lm c 8.
12
1
=
3
2
(cng vic )
Cng vic cn li l 1 -
3
2
=
3
1
( cng vic )
Nng sut ca ngi th hai khi lm mt mnh l 2.
y
1
=
y
2
(Cng vic )
M thi gian ngi th hai hon thnh cng vic cn li l
3
10
(gi) nn ta c pt

3
1
:
y
2
=
3
10
hay
6
y
=
3
10
(2)
T (1) v (2) ta c h pt :

Vy theo d nh ngi th nht lm xong cng vic ht 30gi v ngi th hai ht 20 gi .
Bi tp 9: ( 400 bai tp ton 9 )
Hai ngi A v B lm xong cng vic trng 72 gi , cn ngi A v C lm xong cng vic trong
trong 63 gi v ngo B v C lm xong cng vic y trong 56 gi . Hi nu mi ngi lm mt mnh
th trong bao lu th trong bao lu s lm xong cng vic >Nu ba ngi cng lm s hon thnh cng
vic trong my gi ?
Gii :
Gi ngi A mt mnh lm xong cng vic trong x (gi ), x > 0 th mi gi lm c
x
1
( cng
vic).Ngi B mt mnh lm xong cng vic trong y (gi ), y > 0 th mi gi lm c
y
1
( cng
vic)Ngi C mt mnh lm xong cng vic trong z (gi ), z > 0 th mi gi lm c
z
1
( cng vic)
Ta c hpt :
'
'
+
+
+
4
5
100
5
504
126
4
504
168
3
504
56
1 1 1
63
1 1 1
72
1 1 1
z
y
x
z y
z x
y x
Nu c ba ngi cng lm yh mi gi lm c
x
1
+
y
1
+
z
1
=
504
12
( cng vic )
Vy c ba ngi cng lm s hon thnh cong vic trong
42
12
504
(gi )
Bi tp 10: ( 258 /96 nng cao v chuyn )
Hai i cng nhn cng lm chung mt cng vic . Thi gian i I lm mt mnh xong cng vic t
hn thi gian i II lm mt mnh xong cng vic l 4 gi . Tng thi gian ny gp 4,5 ln thi
gian hai i cng lm chung xong cng vic . Hi mi i lm mt mnh th phi bao lu mi
xong .
Gii :
Gi thi gian i I lm mt mnh xong cng vic l x gi ( x > 0 )
www.vnmath.com 20
Suy ra thi gian i II lm mt mnh xong cng vic l x + 4 gi
Trong 1 gi hai i lm chung c :
) 4 (
4 2
4
1 1
+
+
+
+
x x
x
x x
( cng vic )
Thi gian hai i lm chung xong cng vic l
4 2
) 4 (
+
+
x
x x
(gi)
Vy ta c pt : 2x + 4 = 4,5 .
4 2
) 4 (
+
+
x
x x
hay x
2
+ 4x 32 = 0 x
1
= - 8 ( loi ) x
2
= 4 ( tho mn iu kin
ca n ).
Vy i I lm mt mnh xong cng vic ht 4 gi , i hai ht 8 gi .
Bi 1:
Hai ngi th cng lm chung mt cng vic trong 7 gi 12 pht th xong. Nu ngi th nht lm
trong 5 gi v ngi th hai lm trong 6 gi th c hai ngi ch lm c
4
3
cng vic. Hi mt
ngi lm cng vic trong my gi th xong?
Bi 2:
Nu vi A chy 2 gi v vi B chy trong 3 gi th c
5
4
h. Nu vi A chy trong 3 gi v vi B
chy trong 1 gi 30 pht th c
2
1
h. Hi nu chy mt mnh mI vi chy trong bao lu mi y
h.
Bi 3:
Hai vi nc cng chy vo mt b th sau 6 gi y b. Nu mi vi chy mt mnh cho y b th
vi II cn nhiu thi gian hn vi I l 5 gi. Tnh thi gian mi vi chy mt mnh y b?
Dng 3: Ton lin quan n t l phn trm.
Bi 1:
Trong thng ging hai t sn xut c 720 chi tit my. Trong thng hai, t I vt mc 15%, t II
vt mc 12% nn sn xut c 819 chi tit my. Tnh xem trong thng ging mi t sn xut
c bao nhiu chi tit my?.
Bi 2:
Nm ngoi tng s dn ca hai tnh A v B l 4 triu ngi. Dn s tnh A nm nay tng 1,2%, cn
tnh B tng 1,1%. Tng s dn ca c hai tnh nm nay l 4 045 000 ngi. Tnh s dn ca mi tnh
nm ngoi v nm nay?
Dng 4: Ton c ni dung hnh hc.
Bi 1:
Mt khu vn hnh ch nht c chu vi l 280 m. Ngi ta lm li i xung quanh vn (thuc t
trong vn) rng 2 m. Tnh kch thc ca vn, bit rng t cn li trong vn trng trt l
4256 m
2
.
Bi 2:
Cho mt hnh ch nht. Nu tng chiu di ln 10 m, tng chiu rng ln 5 m th din tch tng 500
m
2
. Nu gim chiu di 15 m v gim chiu rng 9 m th din tch gim 600 m
2
. Tnh chiu di,
chiu rng ban u.
Bi 3:
Cho mt tam gic vung. Nu tng cc cnh gc vung ln 2 cm v 3 cm th din tch tam gic tng
50 cm
2
. Nu gim c hai cnh i 2 cm th din tch s gim i 32 cm
2
. Tnh hai cnh gc vung.
Dng 5: Ton v tm s.
Bi 1:
www.vnmath.com 21
Tm mt s t nhin c hai ch s, tng cc ch s bng 11, nu i ch hai ch s hng chc v
hng n v cho nhau th s tng thm 27 n v.
Bi 2:
Tm mt s c hai ch s, bit rng s gp 7 ln ch s hng n v ca n v nu s cn tm chia
cho tng cc ch s ca n th c thng l 4 v s d l 3.
Bi 3:
Nu t s ca mt phn s c tng gp i v mu s thm 8 th gi tr ca phn s bng
4
1
. Nu t
s thm 7 v mu s tng gp 3 th gi tr phn s bng
24
5
. Tm phn s .
Bi 4:
Nu thm 4 vo t v mu ca mt phn s th gi tr ca phn s gim 1. Nu bt 1 vo c t v
mu, phn s tng
2
3
. Tm phn s .
Ch 6: PHNG TRNH QUY V PHNG TRNH BC HAI.
Dng 1: Phng trnh c n s mu.
Gii cc phng trnh sau:
1 t
5t 2t
t
1 t
t
c)
1 2x
3 x
3
x
1 2x
b)
6
1 x
3 x
2 x
x
a)
2 2
+
+
+
+
+
+
+
Dng 2: Phng trnh cha cn thc.
'
'

2
B A
0 B
B A Loi
B A
0) (hayB 0 A
B A Loi
( )
( ) ( )
( ) 3x x 1 x e)
9 x 3 2x 1 x d) 1 x 5 3x 2x c)
14 5x 3x 2 x b) 1 x 11 3x 2x a)
2
2
2 2 2 2

+ +
+ +
Dng 3: Phng trnh cha du gi tr tuyt i.
3x 4 4x x 1 x d) 4x x x x 2 2x x c)
3 2x x 1 2x 2 x b) 3 x x 1 x a)
2 2 4 2 2 4
2 2
+ + + + + +
+ + + + + +
Dng 4: Phng trnh trng phng.
www.vnmath.com 22
a) 4x
4
+ 7x
2
2 = 0 ; b) x
4
13x
2
+ 36 = 0;
c) 2x
4
+ 5x
2
+ 2 = 0 ; d) (2x + 1)
4
8(2x + 1)
2
9 = 0.
Dng 5: Phng trnh bc cao.
Gii cc phng trnh sau bng cch a v dng tch hoc t n ph a v phng trnh bc hai:
Bi 1:
a) 2x
3
7x
2
+ 5x = 0 ; b) 2x
3
x
2
6x + 3 = 0 ;
c) x
4
+ x
3
2x
2
x + 1 = 0 ; d) x
4
= (2x
2
4x + 1)
2
.
Bi 2:
a) (x
2
2x)
2
2(x
2
2x) 3 = 0 c) (x
2
+ 4x + 2)
2
+4x
2
+ 16x + 11 = 0
( ) ( )
7. 3x x 5 3x x k) 6
3 x 2x
13x
3 5x 2x
2x
i)
0
x
4
3
x
10
x
48
3
x
h) 0 24 3 3x 2x 5 1 3x 2x 3 g)
0 6 4x x
10 4x x
21
f) 0 4
5 x x
3x
x
5 x x
e)
0 23
x
1
x 16
x
1
x 4 d) 0 3 x x 2 x x c)
2 2
2 2
2
2
2
2
2
2
2 2
2
2
2 2 2
+ + +
+ +
+
+

,
_
+ + + +
+
+
+
+
+
+
+
,
_
+
,
_
+ + +
Bi 3:
a) 6x
5
29x
4
+ 27x
3
+ 27x
2
29x +6 = 0
b) 10x
4
77x
3
+ 105x
2
77x + 10 = 0
c) (x 4,5)
4
+ (x 5,5)
4
= 1
d) (x
2
x +1)
4
10x
2
(x
2
x + 1)
2
+ 9x
4
= 0
Bi tp v nh:
( )
8
2 3x x
2 2x
9 x
3 2x x
d)
4 x
2 x
x
4
2 2x
c)
6
x
3 x
1 x
4x
b)
4
1
1 x
3
1 x 2
1
a) 1.
2
2
2
2
2
+
+
+
2.
a) x
4
34x
2
+ 225 = 0 b) x
4
7x
2
144 = 0
c) 9x
4
+ 8x
2
1 = 0 d) 9x
4
4(9m
2
+ 4)x
2
+ 64m
2
= 0
e) a
2
x
4
(m
2
a
2
+ b
2
)x
2
+ m
2
b
2
= 0 (a 0)
3.
a) (2x
2
5x + 1)
2
(x
2
5x + 6)
2
= 0
b) (4x 7)(x
2
5x + 4)(2x
2
7x + 3) = 0
c) (x
3
4x
2
+ 5)
2
= (x
3
6x
2
+ 12x 5)
2
d) (x
2
+ x 2)
2
+ (x 1)
4
= 0
e) (2x
2
x 1)
2
+ (x
2
3x + 2)
2
= 0
4.
a) x
4
4x
3
9(x
2
4x) = 0 b) x
4
6x
3
+ 9x
2
100 = 0
c) x
4
10x
3
+ 25x
2
36 = 0 d) x
4
25x
2
+ 60x 36 = 0
5.
a) x
3
x
2
4x + 4 = 0 b) 2x
3
5x
2
+ 5x 2 = 0
www.vnmath.com 23
c) x
3
x
2
+ 2x 8 = 0 d) x
3
+ 2x
2
+ 3x 6 = 0
e) x
3
2x
2
4x 3 = 0
6.
a) (x
2
x)
2
8(x
2
x) + 12 = 0 b) (x
4
+ 4x
2
+ 4) 4(x
2
+ 2) 77 = 0
c) x
2
4x 10 - 3 ( ) ( ) 6 x 2 x + = 0 d) 0 3
2 x
1 2x
4
2 x
1 2x
2
+
,
_

,
_
e) ( ) 5 x 5 x x 5 x + +
7.
a) (x + 1)(x + 4)(x
2
+ 5x + 6) = 24 b) (x + 2)
2
(x
2
+ 4x) = 5
c)
0 26
x
1
x 16
x
1
x 3
2
2
+
,
_
+
,
_
+
d)
0 2
x
1
x 7
x
1
x 2
2
2
+
,
_

,
_
+
8.
1 x x 1 x x f) 3 x 2 x 1 4x 4x e)
2 x 4 3x x d) 2 x 1 6x 2x c)
1 x 9 x 2x b) 14 x 4x x a)
3 2 3 2 2
3 2
2 2
+ + + + +
+ + + + +
+ +
9. nh a cc phng trnh sau c 4 nghim
a) x
4
4x
2
+ a = 0 b) 4y
4
2y
2
+ 1 2a = 0
c) 2t
4
2at
2
+ a
2
4 = 0.
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
www.vnmath.com
Phn II: HNH HC
PHN HNH HC
H THNG L THUYT H THNG BI TP
1.H THC LNG TRONG TAM GIC VUNG
T S LNG GIC CA GC NHN
www.vnmath.com 24
A.KIN THC C BN
1.nh l Pitago
ABC vung ti A
2 2 2
AB AC BC +
2.H thc lng trong tam gic vung
B
H
C
A
1) AB
2
= BH.BC; AC
2
= CH.BC
2) AB.AC = AH.BC
3) AH
2
= BH.HC
4)
2 2 2
1 1 1
AH AB AC
+
Kt qu:
-Vi tam gic u cnh l a, ta c:
2
a 3 a 3
h ; S
2 4

3.T s lng gic ca gc nhn
t
ACB ; ABC
khi :
AB AH AC HC AB AH AC HC
sin ; cos ; tg ; cot g
BC AC BC AC AC HC AB AH

b asinB acosC ctgB ccot gC
c acosB asinC bctgB btgC

Kt qu suy ra:
1) sin cos ; cos sin ; tg cotg ; cot g tg
sin cos
2) 0 sin 1; 0 cos <1; tg ; cot g
cos sin

< < <

2 2
2 2
1 1
3) sin cos 1; tg .cot g 1; 1 cot g ; 1 tg
sin cos
+ + +

4) Cho ABC nhn, BC = a; AC = b; AB = c khi :
2 2 2
ABC
1
a b c 2bc.cosA; S bcsinA
2
+
2.CHNG MINH
BNG NHAU SONG SONG, VUNG GC - NG QUY, THNG HNG
A.KIN THC C BN
1.Tam gic bng nhau
a) Khi nim:
A A'; B B'; C C'
ABC A' B' C' khi
AB A' B'; BC B'C'; AC A' C'

'

b) Cc trng hp bng nhau ca hai tam gic: c.c.c; c.g.c; g.c.g.

www.vnmath.com 25
c) Cc trng hp bng nhau ca hai tam gic vung: hai cnh gc vung; cnh huyn v mt
cnh gc vung; cnh huyn v mt gc nhn.
d) H qu: Hai tam gic bng nhau th cc ng cao; cc ng phn gic; cc ng trung
tuyn tng ng bng nhau.
2.Chng minh hai gc bng nhau
-Dng hai tam gic bng nhau hoc hai tam gic ng dng, hai gc ca tam gic cn, u; hai
gc ca hnh thang cn, hnh bnh hnh,
-Dng quan h gia cc gc trung gian vi cc gc cn chng minh.
-Dng quan h cc gc to bi cc ng thng song song, i nh.
-Dng mi quan h ca cc gc vi ng trn.(Chng minh 2 gc ni tip cng chn mt cung
hoc hai cung bng nhau ca mt ng trn, )
3.Chng minh hai on thng bng nhau
-Dng on thng trung gian.
-Dng hai tam gic bng nhau.
-ng dng tnh cht c bit ca tam gic cn, tam gic u, trung tuyn ng vi cnh huyn
ca tam gic vung, hnh thang cn, hnh ch nht,
-S dng cc yu t ca ng trn: hai dy cung ca hai cung bng nhau, hai ng knh ca
mt ng trn,
-Dng tnh cht ng trung bnh ca tam gic, hnh thang,
4.Chng minh hai ng thng, hai on thng song song
-Dng mi quan h gia cc gc: So le bng nhau, ng v bng nhau, trong cng pha b
nhau,
-Dng mi quan h cng song song, vung gc vi ng thng th ba.
-p dng nh l o ca nh l Talet.
-p dng tnh cht ca cc t gic c bit, ng trung bnh ca tam gic.
-Dng tnh cht hai dy chn gia hai cung bng nhau ca mt ng trn.
5.Chng minh hai ng thng vung gc
-Chng minh chng song song vi hai ng vung gc khc.
-Dng tnh cht: ng thng vung gc vi mt trong hai ng thng song song th vung
gc vi ng thng cn li.
-Dng tnh cht ca ng cao v cnh i din trong mt tam gic.
-ng knh i qua trung im ca dy.
-Phn gic ca hai gc k b nhau.
6.Chng minh ba im thng hng
-Dng tin clit: Nu AB//d; BC//d th A, B, C thng hng.
-p dng tnh cht cc im c bit trong tam gic: trng tm, trc tm, tm ng trn ngoi
tip,
-Chng minh 2 tia to bi ba im to thnh gc bt: Nu gc ABC bng 180
0
th A, B, C thng
hng.
-p dng tnh cht: Hai gc bng nhau c hai cnh nm trn mt ng thng v hai cnh kia
nm trn hai na mt phng vi b l ng thng trn.
-Chng minh AC l ng knh ca ng trn tm B.
7.Chng minh cc ng thng ng quy
-p dng tnh cht cc ng ng quy trong tam gic.
-Chng minh cc ng thng cng i qua mt im: Ta ch ra hai ng thng ct nhau ti mt
im v chng minh ng thng cn li i qua im .
-Dng nh l o ca nh l Talet.
www.vnmath.com 26
3.CHNG MINH HAI TAM GIC NG DNG
H THC HNH HC
A.KIN THC C BN
1.Tam gic ng dng
-Khi nim:
A A'; B B'; C C'
ABC A' B' C' khi
AB AC BC
A' B' A' C' B' C'

'

:
-Cc trng hp ng dng ca hai tam gic: c c c; c g c; g g.
-Cc trng hp ng dng ca hai tam gic vung: gc nhn; hai cnh gc vung; cnh huyn -
cnh gc vung
*Tnh cht: Hai tam gic ng dng th t s hai ng cao, hai ng phn gic, hai ng
trung tuyn tng ng, hai chu vi bng t s ng dng; t s hai din tich bng bnh phng t s ng
dng.
2.Phng php chng minh h thc hnh hc
-Dng nh l Talet, tnh cht ng phn gic, tam gic ng dng, cc h thc lng trong
tam gic vung,
Gi s cn chng minh MA.MB = MC.MD
-Chng minh hai tam gic MAC v MDB ng dng hoc hai tam gic MAD v MCB.
-Trong trng hp 5 im cng nm trn mt ng thng th cn chng minh cc tch trn
cng bng tch th ba.
Nu cn chng minh MT
2
= MA.MB th chng minh hai tam gic MTA v MBT ng dng
hoc so snh vi tch th ba.
Ngoi ra cn ch n vic s dng cc h thc trong tam gic vung; phng tch ca mt
im vi ng trn.

4.CHNG MINH T GIC NI TIP
A.KIN THC C BN
Phng php chng minh
-Chng minh bn nh ca t gic cng cch u mt im.
-Chng minh t gic c hai gc i din b nhau.
-Chng minh hai nh cng nhn on thng to bi hai im cn li hai gc bng nhau.
-Chng minh tng ca gc ngoi ti mt nh vi gc trong i din b nhau.
-Nu MA.MB = MC.MD hoc NA.ND = NC.NB th t gic ABCD nt tip. (Trong
M AB CD; N AD BC
)
-Nu PA.PC = PB.PD th t gic ABCD ni tip. (Trong P AC BD )
-Chng minh t gic l hnh thang cn; hnh ch nht; hnh vung;
Nu cn chng minh cho nhiu im cng thuc mt ng trn ta c th chng minh ln lt 4
im mt lc. Song cn ch tnh cht Qua 3 im khng thng hng xc nh duy nht mt
ng trn
B. BI TP TNG HP:
Bi 1. Cho tam gic ABC c ba gc nhn ni tip ng trn (O). Cc ng cao AD, BE, CF ct
nhau ti
H v ct ng trn (O) ln lt ti M,N,P.
Chng minh rng:
1. T gic CEHD, ni tip .
2. Bn im B,C,E,F cng nm
trn mt ng trn.
www.vnmath.com 27
3. AE.AC = AH.AD; AD.BC = BE.AC.
4. H v M i xng nhau qua BC.
5. Xc nh tm ng trn ni tip tam gic DEF.
Li gii:
1. Xt t gic CEHD ta c:
CEH = 90
0
( V BE l ng cao)
CDH = 90
0
( V AD l ng cao)
=> CEH + CDH = 180
0

H
(
(
2
-
-
2
1
1
1
P
N
F
E
M
D
C
B
A
O
M CEH v CDH l hai gc i ca t gic CEHD , Do CEHD l t gic ni tip
2. Theo gi thit: BE l ng cao => BE AC => BEC = 90
0
.
CF l ng cao => CF AB => BFC = 90
0
.
Nh vy E v F cng nhn BC di mt gc 90
0
=> E v F cng nm trn ng trn ng
knh BC.
Vy bn im B,C,E,F cng nm trn mt ng trn.
3. Xt hai tam gic AEH v ADC ta c: AEH = ADC = 90
0
; l gc chung
=> AEH ADC =>
AC
AH
AD
AE
=> AE.AC = AH.AD.

* Xt hai tam gic BEC v ADC ta c: BEC = ADC = 90
0
; C l gc chung
=> BEC ADC =>
AC
BC
AD
BE
=> AD.BC = BE.AC.

4. Ta c C
1
= A
1
( v cng ph vi gc ABC)
C
2
= A
1
( v l hai gc ni tip cng chn cung BM)
=> C
1
= C
2
=> CB l tia phn gic ca gc HCM; li c CB HM => CHM cn ti C
=> CB cng l ng trung trc ca HM vy H v M i xng nhau qua BC.
5. Theo chng minh trn bn im B,C,E,F cng nm trn mt ng trn
=> C
1
= E
1
( v l hai gc ni tip cng chn cung BF)
Cng theo chng minh trn CEHD l t gic ni tip
C
1
= E
2
( v l hai gc ni tip cng chn cung HD)
E
1
= E
2
=> EB l tia phn gic ca gc FED.
Chng minh tng t ta cng c FC l tia phn gic ca gc DFE m BE v CF ct nhau ti H do
H l tm ng trn ni tip tam gic DEF.
Bi 2. Cho tam gic cn ABC (AB = AC), cc ng cao AD, BE, ct nhau ti H. Gi O l tm
ng trn
ngoi tip tam gic AHE.
1. Chng minh t gic CEHD ni tip .
2. Bn im A, E, D, B cng nm trn mt ng
trn.
3. Chng minh ED =
2
1
BC.
4. Chng minh DE l tip tuyn ca ng trn
(O).
5. Tnh di DE bit DH = 2 Cm, AH = 6 Cm.
Li gii:
1. Xt t gic CEHD ta c:
CEH = 90
0
( V BE l ng cao)
www.vnmath.com 28

H
1
3
2
1
1
O
E
D
C
B
A
CDH = 90
0
( V AD l ng cao)
=> CEH + CDH = 180
0
M CEH v CDH l hai gc i ca t gic CEHD , Do CEHD l t gic ni tip
2. Theo gi thit: BE l ng cao => BE AC => BEA = 90
0
.
AD l ng cao => AD BC => BDA = 90
0
.
Nh vy E v D cng nhn AB di mt gc 90
0
=> E v D cng nm trn ng trn ng
knh AB.
Vy bn im A, E, D, B cng nm trn mt ng trn.
3. Theo gi thit tam gic ABC cn ti A c AD l ng cao nn cng l ng trung tuyn
=> D l trung im ca BC. Theo trn ta c BEC = 90
0
.
Vy tam gic BEC vung ti E c ED l trung tuyn => DE =
2
1
BC.
4. V O l tm ng trn ngoi tip tam gic AHE nn O l trung im ca AH => OA =
OE => tam gic AOE cn ti O => E
1
= A
1
(1).
Theo trn DE =
2
1
BC => tam gic DBE cn ti D => E
3
= B
1
(2)
M B
1
= A
1
( v cng ph vi gc ACB) => E
1
= E
3
=> E
1
+ E
2
= E
2
+ E
3

M E
1
+ E
2
= BEA = 90
0
=> E
2
+ E
3
= 90
0
= OED => DE OE ti E.
Vy DE l tip tuyn ca ng trn (O) ti E.
5. Theo gi thit AH = 6 Cm => OH = OE = 3 cm.; DH = 2 Cm => OD = 5 cm. p dng nh l
Pitago cho tam gic OED vung ti E ta c ED
2
= OD
2
OE
2
ED
2
= 5
2
3
2
ED = 4cm
Bi 3 Cho na ng trn ng knh AB = 2R. T A v B k hai tip tuyn Ax, By. Qua im
M thuc na ng trn k tip tuyn th ba ct cc tip tuyn Ax , By ln lt C v D. Cc
ng thng AD v BC ct nhau ti N.
1. Chng minh AC + BD = CD.

2. Chng minh COD = 90
0
.
3.Chng minh AC. BD =
4
2
AB
.
4.Chng minh OC // BM
5.Chng minh AB l tip tuyn ca ng trn ng knh
CD.
5.Chng minh MN AB.
6.Xc nh v tr ca M chu
vi t gic ACDB t gi tr
nh nht.
Li gii:
www.vnmath.com 29

/
/
y
x
N
C
D
I
M
B
O
A
1. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: CA = CM; DB = DM => AC + BD = CM + DM.
M CM + DM = CD => AC + BD = CD
2. Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: OC l tia phn gic ca gc AOM; OD l tia
phn gic ca gc BOM, m AOM v BOM l hai gc k b => COD = 90
0
.
3. Theo trn COD = 90
0
nn tam gic COD vung ti O c OM CD ( OM l tip tuyn ).
p dng h thc gia cnh v ng cao trong tam gic vung ta c OM
2
= CM. DM,
M OM = R; CA = CM; DB = DM => AC. BD =R
2
=> AC. BD =
4
2
AB
.
4. Theo trn COD = 90
0
nn OC OD .(1)
Theo tnh cht hai tip tuyn ct nhau ta c: DB = DM; li c OM = OB =R => OD l trung
trc ca BM => BM OD .(2). T (1) V (2) => OC // BM ( V cng vung gc vi OD).
5.Gi I l trung im ca CD ta c I l tm ng trn ngoi tip tam gic COD ng knh
CD c IO l bn knh.
Theo tnh cht tip tuyn ta c AC AB; BD AB => AC // BD => t gic ACDB l hnh
thang. Li c I l trung im ca CD; O l trung im ca AB => IO l ng trung bnh ca
hnh thang ACDB
IO // AC , m AC AB => IO AB ti O => AB l tip tuyn ti O ca ng trn ng

knh CD
6. Theo trn AC // BD =>
BD
AC
BN
CN
, m CA = CM; DB = DM nn suy ra
DM
CM
BN
CN
=> MN // BD m BD AB => MN AB.

7. ( HD): Ta c chu vi t gic ACDB = AB + AC + CD + BD m AC + BD = CD nn suy
ra chu vi t gic ACDB = AB + 2CD m AB khng i nn chu vi t gic ACDB nh nht khi CD
nh nht , m CD nh nht khi CD l khong cch gi Ax v By tc l CD vung gc vi Ax v
By. Khi CD // AB => M phi l trung im ca cung AB.
Bi 4 Cho tam gic cn ABC (AB = AC), I l tm ng trn ni tip, K l tm ng trn bng
tip gc
A , O l trung im ca IK.
1. Chng minh B, C, I, K cng nm trn mt ng trn.
2. Chng minh AC l tip tuyn ca ng trn (O).
3. Tnh bn knh ng trn (O) Bit AB = AC = 20 Cm, BC =
24 Cm.
Li gii: (HD)
1. V I l tm ng trn ni tip, K l tm ng trn bng
tip gc A nn BI v BK l hai tia phn gic ca hai gc k b nh B
Do BI BK hay IBK = 90
0
.
Tng t ta cng
c ICK = 90
0
nh vy
B v C cng nm trn
ng trn ng knh
IK do B, C, I, K cng
nm trn mt ng trn.
2. Ta c C
1
=
C
2
(1) ( v CI
l phn gic ca
gc ACH.
www.vnmath.com 30
C
2
+ I
1
= 90
0
(2) ( v IHC = 90
0
).

o
1
2
1
H
I
C
A
B
K
I
1
= ICO (3) ( v tam gic OIC cn ti O)
T (1), (2) , (3) => C
1
+ ICO = 90
0
hay AC OC. Vy AC l tip tuyn ca ng trn (O).
3. T gi thit AB = AC = 20 Cm, BC = 24 Cm => CH = 12 cm.
AH
2
= AC
2
HC
2
=> AH =
2 2
12 20
= 16 ( cm)
CH
2
= AH.OH => OH =
16
12
2 2
AH
CH
= 9 (cm)
OC = 225 12 9
2 2 2 2
+ + HC OH = 15 (cm)
Bi 5 Cho ng trn (O; R), t mt im A trn (O) k tip tuyn d vi (O). Trn ng thng
d ly im M bt k ( M khc A) k ct tuyn MNP v gi K l trung im ca NP, k tip tuyn
MB (B l tip im). K AC MB, BD MA, gi H l giao im ca AC v BD, I l giao im
ca OM v AB.
1. Chng minh t gic AMBO ni tip.
2. Chng minh nm im O, K, A, M, B cng nm trn mt
ng trn .
3. Chng minh OI.OM = R
2
; OI. IM = IA
2
.
4. Chng minh OAHB l hnh thoi.
5. Chng minh ba im O, H, M thng hng.
6. Tm qu tch ca im H khi M di chuyn trn ng
thng d
Li gii:
1. (HS t lm).
2. V K l trung im NP nn
OK NP ( quan h ng
knh

d
H
I
K
N
P
M
D
C
B
A
O
V dy cung) => OKM = 90
0
. Theo tnh cht tip tuyn ta c OAM = 90
0
; OBM = 90
0
.
nh vy K, A, B cng nhn OM di mt gc 90
0
nn cng nm trn ng trn ng knh
OM.
Vy nm im O, K, A, M, B cng nm trn mt ng trn.
3. Ta c MA = MB ( t/c hai tip tuyn ct nhau); OA = OB = R
=> OM l trung trc ca AB => OM AB ti I .
Theo tnh cht tip tuyn ta c OAM = 90
0
nn tam gic OAM vung ti A c AI l
ng cao.
p dng h thc gia cnh v ng cao => OI.OM = OA
2
hay OI.OM = R
2
; v OI. IM =
IA
2
.
4. Ta c OB MB (tnh cht tip tuyn) ; AC MB (gt) => OB // AC hay OB // AH.
OA MA (tnh cht tip tuyn) ; BD MA (gt) => OA // BD hay OA // BH.
www.vnmath.com 31
=> T gic OAHB l hnh bnh hnh; li c OA = OB (=R) => OAHB l hnh thoi.
5. Theo trn OAHB l hnh thoi. => OH AB; cng theo trn OM AB => O, H, M thng
hng( V qua O ch c mt ng thng vung gc vi AB).
6. (HD) Theo trn OAHB l hnh thoi. => AH = AO = R. Vy khi M di ng trn d th H cng di
ng nhng lun cch A c nh mt khong bng R. Do qu tch ca im H khi M di
chuyn trn ng thng d l na ng trn tm A bn knh AH = R
Bi 6 Cho tam gic ABC vung A, ng cao AH. V ng trn tm A bn knh AH. Gi HD
l ng knh ca ng trn (A; AH). Tip tuyn ca ng trn ti D ct CA E.
1. Chng minh tam gic BEC cn.
2. Gi I l hnh chiu ca A trn BE, Chng minh rng AI =
AH.
3. Chng minh rng BE l tip tuyn ca ng trn (A; AH).
4. Chng minh BE = BH + DE.
Li gii: (HD)
1. AHC = ADE (g.c.g) => ED = HC (1) v AE = AC (2).
V AB CE (gt), do AB va l ng cao va l ng trung tuyn
ca BEC => BEC l tam gic cn. => B
1
= B
2

2
1
I
E
H
D
C
A
B
2. Hai tam gic vung ABI v ABH c cnh huyn AB chung, B
1
= B
2
=> AHB = AIB
=> AI = AH.
3. AI = AH v BE AI ti I => BE l tip tuyn ca (A; AH) ti I.
4. DE = IE v BI = BH => BE = BI+IE = BH + ED
Bi 7 Cho ng trn (O; R) ng knh AB. K tip tuyn Ax v ly trn tip tuyn mt im
P sao
cho AP > R, t P k tip tuyn tip xc vi (O) ti M.
1. Chng minh rng t gic APMO ni tip c mt
ng trn.
2. Chng minh BM // OP.
3. ng thng vung gc vi AB O ct tia BM ti N. Chng
minh t gic OBNP l hnh bnh hnh.
4. Bit AN ct OP ti K, PM ct ON ti I; PN v OM ko di
ct nhau ti J. Chng minh I, J, K thng hng.
Li gii:
1. (HS t lm).
2.Ta c ABM ni tip chn cung AM; AOM l gc tm
chn cung AM => ABM =
2
AOM
(1) OP l tia phn gic
AOM ( t/c hai tip tuyn ct nhau ) => AOP =
2
AOM

(2)
T (1) v (2) => ABM =
AOP (3)

X
( (
2
1
1 1
K
I
J
M
N
P
A
B
O
M ABM v AOP l hai gc ng v nn suy ra BM // OP. (4)
3.Xt hai tam gic AOP v OBN ta c : PAO=90
0
(v PA l tip tuyn ); NOB = 90
0
(gt NOAB).
=> PAO = NOB = 90
0
; OA = OB = R; AOP = OBN (theo (3)) => AOP = OBN => OP
= BN (5)
T (4) v (5) => OBNP l hnh bnh hnh ( v c hai cnh i song song v bng nhau).
4. T gic OBNP l hnh bnh hnh => PN // OB hay PJ // AB, m ON AB => ON PJ
www.vnmath.com 32
Ta cng c PM OJ ( PM l tip tuyn ), m ON v PM ct nhau ti I nn I l trc tm tam gic
POJ. (6)
D thy t gic AONP l hnh ch nht v c PAO = AON = ONP = 90
0
=> K l trung
im ca PO ( t/c ng cho hnh ch nht). (6)
AONP l hnh ch nht => APO = NOP ( so le) (7)
Theo t/c hai tip tuyn ct nhau Ta c PO l tia phn gic APM => APO = MPO (8).
T (7) v (8) => IPO cn ti I c IK l trung tuyn ng thi l ng cao => IK PO. (9)
T (6) v (9) => I, J, K thng hng.
Bi 8 Cho na ng trn tm O ng knh AB v im M bt k trn na ng trn ( M
khc A,B). Trn na mt phng b AB cha na ng trn k tip tuyn Ax. Tia BM ct Ax ti
I; tia phn gic ca gc IAM ct na ng trn ti E; ct tia BM ti F tia BE ct Ax ti H, ct
AM ti K.
1) Chng minh rng: EFMK l t gic ni tip.
2) Chng minh rng: AI
2
= IM . IB.
3) Chng minh BAF l tam gic cn.
4) Chng minh rng : T gic AKFH l hnh thoi.
5) Xc nh v tr M t gic AKFI ni tip c mt ng
trn.
Li gii:
1. Ta c : AMB = 90
0
( ni tip chn na ng trn )
=> KMF = 90
0
(v l hai gc k b).
AEB = 90
0
( ni tip chn na ng trn )
=> KEF = 90
0
(v l hai gc k b).
=> KMF + KEF = 180
0
. M KMF v KEF l hai
gc i ca t gic EFMK do EFMK l t gic ni tip.

X
2
1
2
1
E
K
I
H
F
M
B
O A
2. Ta c IAB = 90
0
( v AI l tip tuyn ) => AIB vung ti A c AM IB ( theo trn).
p dng h thc gia cnh v ng cao => AI
2
= IM . IB.
3. Theo gi thit AE l tia phn gic gc IAM => IAE = MAE => AE = ME (l do )
=> ABE = MBE ( hai gc ni tip chn hai cung bng nhau) => BE l tia phn gic gc ABF. (1)
Theo trn ta c AEB = 90
0
=> BE AF hay BE l ng cao ca tam gic ABF (2).
T (1) v (2) => BAF l tam gic cn. ti B .
4. BAF l tam gic cn. ti B c BE l ng cao nn ng thi l ng trung tuyn => E l
trung im ca AF. (3)
T BE AF => AF HK (4), theo trn AE l tia phn gic gc IAM hay AE l tia phn gic
HAK (5)
T (4) v (5) => HAK l tam gic cn. ti A c AE l ng cao nn ng thi l ng trung tuyn
=> E l trung im ca HK. (6).
T (3) , (4) v (6) => AKFH l hnh thoi ( v c hai ng cho vung gc vi nhau ti trung im
ca mi ng).
5. (HD). Theo trn AKFH l hnh thoi => HA // FK hay IA // FK => t gic AKFI l hnh thang.
t gic AKFI ni tip c mt ng trn th AKFI phi l hnh thang cn.
AKFI l hnh thang cn khi M l trung im ca cung AB.
Tht vy: M l trung im ca cung AB => ABM = MAI = 45
0
(t/c gc ni tip ). (7)
Tam gic ABI vung ti A c ABI = 45
0
=> AIB = 45
0
.(8)
www.vnmath.com 33
T (7) v (8) => IAK = AIF = 45
0
=> AKFI l hnh thang cn (hnh thang c hai gc y bng
nhau).
Vy khi M l trung im ca cung AB th t gic AKFI ni tip c mt ng trn.
Bi 9 Cho na ng trn (O; R) ng knh AB. K tip tuyn Bx v ly hai im C v D thuc na
ng trn. Cc tia AC v AD ct Bx ln lt E, F (F gia B v E).
1. Chng minh AC. AE khng i.
2. Chng minh ABD = DFB.
3. Chng minh rng CEFD l t gic ni tip.
Li gii:
1. C thuc na ng trn nn ACB = 90
0
( ni tip chn
na ng trn ) => BC AE.
ABE = 90
0
( Bx l tip tuyn ) => tam gic ABE vung ti B c
BC l ng cao => AC. AE = AB
2
(h thc gia cnh v ng
cao ), m AB l ng knh nn AB = 2R khng i do AC. AE
khng i.
2. ADB c ADB = 90
0
( ni tip chn na ng trn ).
=> ABD + BAD = 90
0
(v tng ba gc ca mt tam gic bng
180
0
)(1)
ABF c ABF = 90
0
( BF l tip tuyn ).
=> AFB + BAF = 90
0
(v tng ba gc ca mt tam gic bng
180
0
) (2)
T (1) v (2) => ABD =
DFB ( cng ph vi
BAD)

D
C
A
O
B
F
E
X
3. T gic ACDB ni tip (O) => ABD + ACD = 180
0
.
ECD + ACD = 180
0
( V l hai gc k b) => ECD = ABD ( cng b vi ACD).
Theo trn ABD = DFB => ECD = DFB. M EFD + DFB = 180
0
( V l hai gc
k b) nn suy ra ECD + EFD = 180
0
, mt khc ECD v EFD l hai gc i ca t
gic CDFE do t gic CEFD l t gic ni tip.
Bi 10 Cho ng trn tm O ng knh AB v im M bt k trn na ng trn sao cho AM
< MB. Gi M l im i xng ca M qua AB v S l giao im ca hai tia BM, MA. Gi P l
chn ng
vung gc t S n AB.
1.Gi S l giao im ca MA v SP. Chng minh rng PSM
cn. 2.Chng minh PM l tip tuyn ca ng trn .
Li gii:
1. Ta c SP AB (gt) => SPA = 90
0
; AMB = 90
0
( ni tip
chn na ng trn ) => AMS = 90
0
. Nh vy P v M cng
nhn AS di mt gc bng 90
0
nn cng nm trn ng trn
ng knh AS.
Vy bn im A, M, S, P cng nm trn mt ng trn.
2. V Mi xng M qua AB m M nm trn ng trn nn M
cng nm trn ng trn => hai cung AM v AM c s o bng
nhau

3
(
)
4
3
1
1
)
(
1 2
2
1
1
H O
S'
M'
M
A
B
S
P
=> AMM = AMM ( Hai gc ni tip chn hai cung bng nhau) (1)
Cng v Mi xng M qua AB nn MM AB ti H => MM// SS ( cng vung gc vi AB)
www.vnmath.com 34
=> AMM = ASS; AMM = ASS (v so le trong) (2).
=> T (1) v (2) => ASS = ASS.
Theo trn bn im A, M, S, P cng nm trn mt / trn => ASP= AMP (ni tip cng
chn AP )
=> ASP = AMP => tam gic PMS cn ti P.
3. Tam gic SPB vung ti P; tam gic SMS vung ti M => B
1
= S
1
(cng ph vi S).
(3)
Tam gic PMS cn ti P => S
1
= M
1
(4)
Tam gic OBM cn ti O ( v c OM = OB =R) => B
1
= M
3
(5).
T (3), (4) v (5) => M
1
= M
3
=> M
1
+ M
2
= M
3
+ M
2
m M
3
+ M
2
= AMB
= 90
0
nn suy ra M
1
+ M
2
= PMO = 90
0
=> PM OM ti M => PM l tip tuyn ca
ng trn ti M
Bi 11. Cho tam gic ABC (AB = AC). Cnh AB, BC, CA tip xc vi ng trn (O) ti cc
im D, E, F . BF ct (O) ti I , DI ct BC ti M. Chng minh :
1. Tam gic DEF c ba gc nhn.
2. DF // BC. 3. T gic BDFC ni tip. 4.
CF
BM
CB
BD

Li gii:
1. (HD) Theo t/c hai tip tuyn ct nhau ta c AD = AF => tam gic ADF
cn ti A => ADF = AFD < 90
0
=> s cung DF < 180
0
=> DEF < 90
0
( v gc DEF ni tip chn cung DE).
Chng minh tng t ta c DFE < 90
0
; EDF < 90
0
. Nh vy tam gic
DEF c ba gc nhn.
2. Ta c AB = AC (gt); AD = AF (theo trn) =>
AD AF
AB AC
=> DF // BC.
3. DF // BC => BDFC l hnh thang li c B = C (v tam gic ABC cn)
=> BDFC l hnh thang cn do BDFC ni tip c mt ng trn .

M
I
O
F
E
D
C
B
A
4. Xt hai tam gic BDM v CBF Ta c DBM = BCF ( hai gc y ca tam gic cn).
BDM = BFD (ni tip cng chn cung DI); CBF = BFD (v so le) => BDM = CBF
.
=> BDM CBF =>
CF
BM
CB
BD
Bi 12 Cho ng trn (O) bn knh R c hai ng knh AB v CD vung gc vi nhau. Trn

on thng AB ly im M (M khc O). CM ct (O) ti N. ng thng vung gc vi AB ti M
ct tip tuyn
ti N ca ng trn P. Chng minh :
1. T gic OMNP ni tip.
2. T gic CMPO l hnh bnh hnh.
3. CM. CN khng ph thuc vo v tr ca im M.
4. Khi M di chuyn trn on thng AB th P chy trn on
thng c nh no.
Li gii:
1. Ta c OMP = 90
0
( v PM AB ); ONP = 90
0
(v NP l tip
tuyn ).
Nh vy M v N cng nhn
OP di mt gc bng 90
0
=> M v N cng nm trn
ng trn ng knh OP
=> T gic OMNP ni tip.
2. T gic OMNP ni tip
=> OPM = ONM (ni
www.vnmath.com 35
tip chn cung OM) Tam gic ONC cn ti O v c ON = OC = R
=> ONC = OCN

B'
A'
O
P
N
M
D
B
A
C
=> OPM = OCM.
Xt hai tam gic OMC v MOP ta c MOC = OMP = 90
0
; OPM = OCM
=> CMO = POM li c MO l cnh chung => OMC = MOP => OC = MP. (1)
Theo gi thit Ta c CD AB; PM AB => CO//PM (2).
T (1) v (2) => T gic CMPO l hnh bnh hnh.
3. Xt hai tam gic OMC v NDC ta c MOC = 90
0
( gt CD AB); DNC = 90
0
(ni tip chn na
ng trn ) => MOC = DNC = 90
0
li c C l gc chung => OMC NDC
=>
CM CO
CD CN
=> CM. CN = CO.CD m CO = R; CD = 2R nn CO.CD = 2R

2
khng i => CM.CN
=2R
2
khng i hay tch CM. CN khng ph thuc vo v tr ca im M.
4. ( HD) D thy OMC = DPO (c.g.c) => ODP = 90
0
=> P chy trn ng thng c nh vung
gc vi CD ti D.
V M ch chy trn on thng AB nn P ch chy trn don thng A B song song v bng AB.
Bi 13 Cho tam gic ABC vung A (AB > AC), ng cao AH. Trn na mt phng b BC cha
in A , V na ng trn ng knh BH ct AB ti E, Na ng trn ng knh HC ct AC ti F.
1. Chng minh AFHE l hnh ch nht.
2. BEFC l t gic ni tip.
3. AE. AB = AF. AC.
4. Chng minh EF l tip tuyn chung ca hai na ng trn .
Li gii:
1. Ta c : BEH = 90
0
( ni tip chn nc ng trn )
=> AEH = 90
0
(v l hai gc k b). (1)
CFH = 90
0
( ni tip chn nc ng trn )
=> AFH = 90
0
(v l hai gc k b).(2)
EAF = 90
0
( V tam gic ABC vung ti A) (3)

(
)
1
2
2
1
1
I
F
E
O
2
O
1
H C B
A
1
T (1), (2), (3) => t gic AFHE l hnh ch nht ( v c ba gc vung).
2. T gic AFHE l hnh ch nht nn ni tip c mt ng trn => F
1
= H
1
(ni tip
chn cung AE) . Theo gi thit AH BC nn AH l tip tuyn chung ca hai na ng trn
(O
1
) v (O
2
)
=> B
1
= H
1
(hai gc ni tip cng chn cung HE) => B
1
= F
1
=> EBC+ EFC =
AFE + EFC m AFE + EFC = 180
0
(v l hai gc k b) => EBC+ EFC = 180
0
mt khc EBC v EFC l hai gc i ca t gic BEFC do BEFC l t gic ni tip.
3. Xt hai tam gic AEF v ACB ta c A = 90
0
l gc chung; AFE = ABC ( theo Chng
minh trn)
www.vnmath.com 36
=> AEF ACB =>
AE AF
AC AB
=> AE. AB = AF. AC.

* HD cch 2: Tam gic AHB vung ti H c HE AB => AH
2
= AE.AB (*)
Tam gic AHC vung ti H c HF AC => AH
2
= AF.AC (**)
T (*) v (**) => AE. AB = AF. AC
4. T gic AFHE l hnh ch nht => IE = EH => IEH cn ti I => E
1
= H
1
.
O
1
EH cn ti O
1
(v c O
1
E vO
1
H cng l bn knh) => E
2
= H
2
.
=> E
1
+ E
2
= H
1
+ H
2
m H
1
+ H
2
= AHB = 90
0
=> E
1
+ E
2
= O
1
EF =
90
0

=> O
1
E EF .
Chng minh tng t ta cng c O
2
F EF. Vy EF l tip tuyn chung ca hai na ng
trn .
Bi 14 Cho im C thuc on thng AB sao cho AC = 10 Cm, CB = 40 Cm. V v mt pha ca
AB cc na ng trn c ng knh theo th t l AB, AC, CB v c tm theo th t l O, I, K.
ng vung gc vi AB ti C ct na ng trn (O) ti E. Gi M. N theo th t l giao im
ca EA,
EB vi cc na ng trn (I), (K).
1.Chng minh EC = MN.
2.Ch/minh MN l tip tuyn chung ca cc na /trn (I),
(K).
3.Tnh MN.
4.Tnh din tch hnh c gii hn bi ba na ng trn
Li gii:
1. Ta c: BNC= 90
0
( ni tip chn na
ng trn tm K)

1
H
1
N
M
C
I O
K B
E
A
3
2
2
1
1
=> ENC = 90
0
(v l hai gc k b). (1)
AMC = 90
0
( ni tip chn nc ng trn tm I) => EMC = 90
0
(v l hai gc k b).(2)
AEB = 90
0
(ni tip chn na ng trn tm O) hay MEN = 90
0
(3)
T (1), (2), (3) => t gic CMEN l hnh ch nht => EC = MN (tnh cht ng cho hnh ch nht
)
2. Theo gi thit EC AB ti C nn EC l tip tuyn chung ca hai na ng trn (I) v (K)
=> B
1
= C
1
(hai gc ni tip cng chn cung CN). T gic CMEN l hnh ch nht nn =>
C
1
= N
3

=> B
1
= N
3
.(4) Li c KB = KN (cng l bn knh) => tam gic KBN cn ti K => B
1
=
N
1
(5)
T (4) v (5) => N
1
= N
3
m N
1
+ N
2
= CNB = 90
0
=> N
3
+ N
2
= MNK = 90
0
hay MN KN ti N => MN l tip tuyn ca (K) ti N.
Chng minh tng t ta cng c MN l tip tuyn ca (I) ti M,
Vy MN l tip tuyn chung ca cc na ng trn (I), (K).
3. Ta c AEB = 90
0
(ni tip chn nc ng trn tm O) => AEB vung ti A c EC AB (gt)
=> EC
2
= AC. BC EC
2
= 10.40 = 400 => EC = 20 cm. Theo trn EC = MN => MN = 20 cm.
4. Theo gi thit AC = 10 Cm, CB = 40 Cm => AB = 50cm => OA = 25 cm
Ta c S
(o)
=
.OA
2
=
25
2
= 625
; S
(I)
=
. IA
2
=
.5
2
= 25
; S
(k)
=
.KB
2
=
. 20
2
= 400
.
Ta c din tch phn hnh c gii hn bi ba na ng trn l S =
1
2
( S
(o)
- S
(I)
- S
(k)
)
www.vnmath.com 37
S =
1
2
( 625
- 25
- 400
) =
1
2
.200
= 100
314 (cm
2
)
Bi 15 Cho tam gic ABC vung A. Trn cnh AC ly im M, dng ng trn (O) c
ng knh MC. ng thng BM ct ng trn (O) ti D. ng thng AD ct ng trn
(O) ti S.
1. Chng minh ABCD l t gic ni tip .
2. Chng minh CA l tia phn gic ca gc SCB.
3. Gi E l giao im ca BC vi ng trn (O). Chng minh rng cc ng thng BA,
EM, CD ng quy.
4. Chng minh DM l tia phn gic ca gc ADE.
5. Chng minh im M l tm ng trn ni tip tam gic ADE.
Li gii:

3 2
3
3
2 2
2
1
1
1
1
F
O
M
S
D
E
B
A
C
Hnh a

F
1
2
C
A
B
E
D
S
M
O
1
1
1
1
2
2
2
3
2
Hnh b
1. Ta c CAB = 90
0
( v tam gic ABC vung ti A); MDC = 90
0
( gc ni tip chn na
ng trn ) => CDB = 90
0
nh vy D v A cng nhn BC di mt gc bng 90
0
nn A v
D cng nm trn ng trn ng knh BC => ABCD l t gic ni tip.
2. ABCD l t gic ni tip => D
1
= C
3
( ni tip cng chn cung AB).
D
1
= C
3
=>

SM EM => C
2
= C
3
(hai gc ni tip ng trn (O) chn hai cung bng
nhau)
=> CA l tia phn gic ca gc SCB.
3. Xt CMB Ta c BACM; CD BM; ME BC nh vy BA, EM, CD l ba ng cao ca
tam gic CMB nn BA, EM, CD ng quy.
4. Theo trn Ta c

SM EM => D
1
= D
2
=> DM l tia phn gic ca gc ADE.(1)
5. Ta c MEC = 90
0
(ni tip chn na ng trn (O)) => MEB = 90
0
.
T gic AMEB c MAB = 90
0
; MEB = 90
0
=> MAB + MEB = 180
0
m y l hai gc
i nn t gic AMEB ni tip mt ng trn => A
2
= B
2
.
T gic ABCD l t gic ni tip => A
1
= B
2
( ni tip cng chn cung CD)
=> A
1
= A
2
=> AM l tia phn gic ca gc DAE (2)
T (1) v (2) Ta c M l tm ng trn ni tip tam gic ADE
TH2 (Hnh b)
Cu 2 : ABC = CME (cng ph ACB); ABC = CDS (cng b ADC) => CME
= CDS
=>

CE CS SM EM > => SCM = ECM => CA l tia phn gic ca gc SCB.
www.vnmath.com 38
Bi 16 Cho tam gic ABC vung A.v mt im D nm gia A v B. ng trn ng knh
BD ct BC ti E. Cc ng thng CD, AE ln lt ct ng trn ti F, G.
Chng minh :
1. Tam gic ABC ng dng vi tam gic EBD.
2. T gic ADEC v AFBC ni tip .
3. AC // FG.
4. Cc ng thng AC, DE, FB ng quy.
Li gii:
1. Xt hai tam gic ABC v EDB Ta c BAC = 90
0
( v tam gic ABC
vung ti A); DEB = 90
0
( gc ni tip chn na ng trn )
=> DEB = BAC = 90
0
; li c ABC l gc chung => DEB
CAB
2. Theo trn DEB = 90
0
=> DEC = 90
0
(v hai gc k b); BAC =
90
0
( v ABC vung ti A) hay DAC = 90
0
=> DEC + DAC =
0
m y l hai gc i nn
ADEC l t gic ni tip .

G
1
1
O
S
D
E
B
A C
1
F
* BAC = 90
0
( v tam gic ABC vung ti A); DFB = 90
0
( gc ni tip chn na ng
trn ) hay BFC = 90
0
nh vy F v A cng nhn BC di mt gc bng 90
0
nn A v F cng nm
trn ng trn ng knh BC => AFBC l t gic ni tip.
3. Theo trn ADEC l t gic ni tip => E
1
= C
1
li c E
1
= F
1
=> F
1
= C
1
m y l hai
gc so le trong nn suy ra AC // FG.
4. (HD) D thy CA, DE, BF l ba ng cao ca tam gic DBC nn CA, DE, BF ng quy ti S.
Bi 17. Cho tam gic u ABC c ng cao l AH. Trn cnh BC ly im M bt k ( M khng
trng B. C, H ) ; t M k MP, MQ vung gc vi cc cnh AB. AC.
1. Chng minh APMQ l t gic ni tip v hy xc nh tm O ca ng trn ngoi tip t
gic .
2. Chng minh rng MP + MQ = AH.
3. Chng minh OH PQ.
Li gii:
1. Ta c MP AB (gt) => APM = 90
0
; MQ AC (gt)
=> AQM = 90
0
nh vy P v Q cng nhn BC di mt gc
bng 90
0
nn P v Q cng nm trn ng trn ng knh
AM => APMQ l t gic ni tip.
* V AM l ng knh ca ng trn ngoi tip t gic
APMQ tm O ca ng trn ngoi tip t gic APMQ l
trung im ca AM.
2. Tam gic ABC c AH l ng cao => S
ABC
=
1
2
BC.AH.
Tam gic ABM c MP l ng cao => S
ABM
=
1
2
AB.MP
Tam gic ACM c MQ l ng cao => S
ACM
=
1
2
AC.MQ

O
M
Q
P
H C B
A
2
1
Ta c S
ABM
+ S
ACM
= S
ABC
=>
1
2
AB.MP +
1
2
AC.MQ =
1
2
BC.AH => AB.MP + AC.MQ = BC.AH
M AB = BC = CA (v tam gic ABC u) => MP + MQ = AH.
3. Tam gic ABC c AH l ng cao nn cng l ng phn gic => HAP = HAQ =>

HP HQ ( tnh cht gc ni tip ) => HOP = HOQ (t/c gc tm) => OH l tia phn gic gc
www.vnmath.com 39
POQ. M tam gic POQ cn ti O ( v OP v OQ cng l bn knh) nn suy ra OH cng l ng
cao => OH PQ
Bi 18 Cho ng trn (O) ng knh AB. Trn on thng OB ly im H bt k ( H khng
trng O, B) ; trn ng thng vung gc vi OB ti H, ly mt im M ngoi ng trn ; MA
v MB th t ct ng trn (O) ti C v D. Gi I l giao im ca AD v BC.
1. Chng minh MCID l t gic ni tip .
2. Chng minh cc ng thng AD, BC, MH ng quy ti I.
3. Gi K l tm ng trn ngoi tip t gic MCID, Chng minh KCOH l t gic ni
Li gii:
1. BIC = 90
0
( ni tip chn na ng trn ) => BID = 90
0
(v
l hai gc k b); DE AB ti M => BMD = 90
0

=> BID + BMD = 180
0
m y l hai gc i ca t gic MBID
nn MBID l t gic ni tip.
2. Theo gi thit M l trung im ca AB; DE AB ti M nn M
cng l trung im ca DE (quan h ng knh v dy cung)
www.vnmath.com 40

2
1 1
/ /
1
O'
E
3
2
1
I
O
D
C
M
A
B
=> T gic ADBE l hnh thoi v c hai ng cho vung gc vi nhau ti trung im ca mi
ng .
3. ADC = 90
0
( ni tip chn na ng trn ) => AD DC; theo trn BI DC => BI // AD.
(1)
4. Theo gi thit ADBE l hnh thoi => EB // AD (2).
T (1) v (2) => I, B, E thng hng (v qua B ch c mt ng thng song song vi AD m thi.)
5. I, B, E thng hng nn tam gic IDE vung ti I => IM l trung tuyn ( v M l trung im ca
DE) =>MI = ME => MIE cn ti M => I
1
= E
1
; OIC cn ti O ( v OC v OI cng l
bn knh ) => I
3
= C
1
m C
1
= E
1
( Cng ph vi gc EDC ) => I
1
= I
3
=> I
1
+
I
2
= I
3
+ I
2
. M I
3
+ I
2
= BIC = 90
0
=> I
1
+ I
2
= 90
0
= MIO hay MI OI
ti I => MI l tip tuyn ca (O)
Ch 1: Nhn bit hnh, tm iu kin ca mt hnh.
Bi 1:Cho tam gic u ABC ni tip ng trn tm O. D v E ln lt l im chnh gia ca cc
cung AB v AC. DE ct AB I v ct AC L.
a) Chng minh DI = IL = LE.
b) Chng minh t gic BCED l hnh ch nht.
c) Chng minh t gic ADOE l hnh thoi v tnh cc gc ca hnh ny.
Bi 2:Cho t gic ABCD ni tip ng trn c cc ng cho vung gc vi nhau ti I.
a) Chng minh rng nu t I ta h ng vung gc xung mt cnh ca t gic th ng
vung gc ny qua trung im ca cnh i din ca cnh .
b) Gi M, N, R, S l trung im ca cc cnh ca t gic cho. Chng minh MNRS l hnh
ch nht.
c) Chng minh ng trn ngoi tip hnh ch nht ny i qua chn cc ng vung gc h t
I xung cc cnh ca t gic.
Bi 3:Cho tam gic vung ABC ( A = 1v) c AH l ng cao. Hai ng trn ng knh AB v
AC c tm l O
1
v O
2
. Mt ct tuyn bin i i qua A ct ng trn (O
1
) v (O
2
) ln lt ti M v
N.
a) Chng minh tam gic MHN l tam gic vung.
b) T gic MBCN l hnh g?
c) Gi F, E, G ln lt l trung im ca O
1
O
2
, MN, BC. Chng minh F cch u 4 im E, G,
A, H.
d) Khi ct tuyn MAN quay xung quanh im A th E vch mt ng nh th no?
Bi 4:Cho hnh vung ABCD. Ly B lm tm, bn knh AB, v 1/4 ng trn pha trong hnh
vung.Ly AB lm ng knh , v 1/2 ng trn pha trong hnh vung. Gi P l im tu trn
cung AC ( khng trng vi A v C). H v K ln lt l hnh chiu ca P trn AB v AD, PA v PB
ct na ng trn ln lt I v M.
a) Chng minh I l trung im ca AP.

b) Chng minh PH, BI, AM ng qui.
c) Chng minh PM = PK = AH
d) Chng minh t gic APMH l hnh thang cn.
) Tm v tr im P trn cung AC tam gic APB l u.
Ch 2: Chng minh t gic ni tip, chng minh nhiu im cng nm trn mt
ng trn.
Bi 1:Cho hai ng trn (O), (O') ct nhau ti A, B. Cc tip tuyn ti A ca (O), (O') ct (O'), (O)
ln lt ti cc im E, F. Gi I l tm ng trn ngoi tip tam gic EAF.
a) Chng minh t gic OAO'I l hnh bnh hnh v OO'//BI.
b) Chng minh bn im O, B, I, O' cng thuc mt ng trn.
c) Ko di AB v pha B mt on CB = AB. Chng minh t gic AECF ni tip.
Bi 2:Cho tam gic ABC. Hai ng cao BE v CF ct nhau ti H.Gi D l im i xng ca H
qua trung im M ca BC.
a) Chng minh t gic ABDC ni tip c trong mt ng trn.Xc nh tm O ca ng
trn .
b) ng thng DH ct ng trn (O) ti im th 2 l I. Chng minh rng 5 im A, I, F, H,
E cng nm trn mt ng trn.
Bi 3:Cho hai ng trn (O) v (O') ct nhau ti A v B. Tia OA ct ng trn (O') ti C, tia O'A
ct ng trn (O) ti D. Chng minh rng:
a) T gic OO'CD ni tip.
b) T gic OBO'C ni tip, t suy ra nm im O, O', B, C, D cng nm trn mt ng trn.
Bi 4:Cho t gic ABCD ni tip na ng trn ng knh AD. Hai ng cho AC v BD ct
nhau ti E. V EF vung gc AD. Gi M l trung im ca DE. Chng minh rng:
a) Cc t gic ABEF, DCEF ni tip c.
b) Tia CA l tia phn gic ca gc BCF.
c)* T gic BCMF ni tip c.
Bi 5:T mt im M bn ngoi ng trn (O) ta v hai tip tuyn MA, MB vi ng trn. Trn
cung nh AB ly mt im C. V CD AB, CE MA, CF MB.
Gi I l giao im ca AC v DE, K l giao im ca BC v DF. Chng minh rng:
a) Cc t gic AECD, BFCD ni tip c.
b) CD
2
= CE. CF
c)* IK // AB
Bi 6:Cho tam gic ABC ni tip ng trn (O). T A v tip tuyn xy vi ng trn. V hai
ng cao BD v CE.
a) Chng minh rng bn im B, C, D, E cng nm trn mt ng trn.
b) Chng minh rng xy// DE, t suy ra OA DE.
Bi 7:Cho tam gic u ABC ni tip ng trn (O). Trn cung nh AB ly mt im M. ng
thng qua A song song vi BM ct CM ti N.
a) Chng minh rng tam gic AMN l tam gic u.
b) Chng minh rng MA + MB = MC.
c)* Gi D l giao im ca AB v CM. Chng minh rng:
MD
1
MB
1
AM
1
+
Bi 8:Cho ba im A, B, C c nh vi B nm gia A v C. Mt ng trn (O) thay i i qua B v
C. V ng knh MN vung gc vi BC ti D ( M nm trn cung nh BC).Tia AN ct ng trn
(O) Ti mt im th hai l F. Hai dy BC v MF ct nhau ti E. Chng minh rng:
a) T gic DEFN ni tip c.
b) AD. AE = AF. AN
c) ng thng MF i qua mt im c nh.
Bi 9:T mt im A bn ngoi ng trn ( O; R) v hai tip tuyn AB, AC vi ng trn. Gi M l
trung im ca AB. Tia CM ct ng trn ti im N. Tia AN ct ng trn ti im D.

a) Chng minh rng MB
2
= MC. MN
b) Chng minh rng AB// CD
c) Tm iu kin ca im A cho t gic ABDC l hnh thoi. Tnh din tch c hnh thoi .
Bi 10:Cho ng trn (O) v mt dy AB. Gi M l im chnh gia ca cung nh AB. V ng knh
MN Ct AB ti I. Gi D l mt im thuc dy AB. Tia MD ct ng trn (O) ti C.
a) Chng minh rng t gic CDIN ni tip c
b) Chng minh rng tch MC. MD c gi tr khng i khi D di ng trn dy AB.
c) Gi O' l tm ca ng trn ngoi tip tam gic ACD.
Chng minh rng MAB =
2
1
AO'D.
d) Chng minh rng ba im A, O', N thng hng v MA l tip tuyn ca ng trn ngoi tip
tam gic ACD.
Bi 11:Cho tam gic ABC vung A ( AB < AC), ng cao AH. Trn on thng HC ly D sao
cho HD = HB. V CE vung gc vi AD ( E AD).
a) Chng minh rng AHEC l t gic ni tip.
b) Chng minh AB l tip tuyn ca ng trn ngoi tip t gic AHEC.
c) Chng minh rng CH l tia phn gic ca gc ACE.
d) Tnh din tch hnh gii hn bi cc on thng CA. CH v cung nh AH ca ng trn ni
trn bit AC= 6cm, ACB = 30
0
.
Bi 12:Cho ng trn tm O c ng knh BC. Gi A l Mt im thuc cung BC ( AB < AC), D l
im thuc bn knh OC. ng vung gc vi BC ti D ct AC E, ct tia BA F.
a) Chng minh rng ADCF l t gic ni tip.
b) Gi M l trung im ca EF. Chng minh rng AME = 2 ACB.
c) Chng minh rng AM l tip tuyn ca ng trn (O).
d) Tnh din tch hnh gii hn bi cc on thng BC, BA v cung nh AC ca ng trn (O)
bit BC= 8cm, ABC = 60
0
.
Bi 13:Cho na ng trn tm O, ng knh AB = 2R. im M thuc na ng trn. V ng
trn tm M tip xc vi AB ( H l tip im). K cc tip tuyn AC, BD vi ng trn (M) ( C, D
l tip im).
a) Chng minh rng C, M, D thng hng
b) Chng minh rng CD l tip tuyn ca ng trn (O).
c) Tnh tng AC + BD theo R.
d) Tnh din tch t gic ABDC bit AOM = 60
0
.
Bi 14:Cho tam gic vung cn ABC ( A = 90
0
), trung im I ca cnh BC. Xt mt im D trn
tia AC. V ng trn (O) tip xc vi cc cnh AB, BD, DA ti cc im tng ng M, N, P.
a) Chng minh rng 5 im B, M, O, I, N nm trn mt ng trn.
b) Chng minh rng ba im N, I, P thng hng.
c) Gi giao im ca tia BO vi MN, NP ln lt l H, K. Tam gic HNK l tam gic g, ti
sao?
d) Tm tp hp im K khi im D thay i v tr trn tia AC.
Ch 3: Chng minh cc im thng hng, cc ng thng ng
quy.
Bi 1:Cho hai ng trn (O) v (O') ct nhau ti hai im A v B. ng thng AO ct ng trn
(O) v (O') ln lt ti C v C'. ng thng AO' ct ng trn (O) v (O') ln lt ti D v D'.
a) Chng minh C, B, D' thng hng
b) Chng minh t gic ODC'O' ni tip
c) ng thng CD v ng thng D'C' ct nhau ti M. Chng minh t gic MCBC' ni tip.
Bi 2:T mt im C ngoi ng trn ( O) k ct tuyn CBA. Gi IJ l ng knh vung gc
vi AB. Cc ng thng CI, CJ theo th t ct ng trn (O) ti M, N.

a) Chng minh rng IN, JM v AB ng quy ti mt im D.
b) Chng minh rng cc tip tuyn ca ng trn (O) ti M, N i qua trung im E ca CD.
Bi 3:Cho hai ng trn ( O; R) v ( O'; R' ) tip xc ngoi ti A ( R> R' ). ng ni tm OO' ct
ng trn (O) v (O') theo th t ti B v C ( B v C khc A). EF l dy cung ca ng trn (O)
vung gc vi BC ti trung im I ca BC, EC ct ng trn (O') ti D.
a) T gic BEFC l hnh gi?
b) Chng minh ba im A, D, F thng hng.
c) CF ct ng trn (O) ti G. Chng minh ba ng EG, DF v CI ng quy.
d) Chng minh ID tip xc vi ng trn (O).
Bi 4:Cho ng trn (O) v (O) tip xc ngoi ti C. AC v BC l ng knh ca (O) v (O), DE
l tip tuyn chung ngoi (D (O), E (O)). AD ct BE ti M.
a) Tam gic MAB l tam gic g?
b) Chng minh MC l tip tuyn chung ca (O) v (O).
c) K Ex, By vung gc vi AE, AB. Ex ct By ti N. Chng minh D, N, C thng hng.
d) V cng pha ca na mt phng b AB, v na ng trn ng knh AB v OO. ng
thng qua C ct hai na ng tn trn ti I, K. Chng minh OI // AK.
Ch 4: Chng minh im c nh.
Bi 1:Cho ng trn (O ; R). ng thng d ct (O) ti A, B. C thuc d ngoi (O). T im
chnh gia P ca cung ln AB k ng knh PQ ct AB ti D. CP ct (O) ti im th hai I, AB ct
IQ ti K.
a) Chng minh t gic PDKI ni tip.
b) Chng minh: CI.CP = CK.CD.
c) Chng minh IC l phn gic ngoi ca tam gic AIB.
d) A, B, C c nh, (O) thay i nhng vn lun qua A, B. Chng minh rng IQ lun i qua
im c nh.
Bi 2:Cho tam gic u ABC ni tip (O ; R). M di ng trn AB. N di ng trn tia i ca tia CA
sao cho BM = CN.
a) ng trn ngoi tip tam gic AMN ct (O) ti A v D. Chng minh rng D c nh.
b) Tnh gc MDN.
c) MN ct BC ti K. Chng minh DK vung gc vi MN.
d) t AM = x. Tnh x din tch tam gic AMN l ln nht.
Bi 3:Cho (O ; R). im M c nh ngoi (O). Ct tuyn qua M ct (O) ti A v B. Tip tuyn ca
(O) ti A v B ct nhau ti C.
a) Chng minh t gic OACB ni tip ng trn tm K.
b) Chng minh: (K) qua hai im c nh l O v H khi ct tuyn quay quanh M.
c) CH ct AB ti N, I l trung im AB. Chng minh MA.MB = MI.MN.
d) Chng minh: IM.IN = IA
2
.
Bi 4:Cho na ng trn ng knh AB tm O. C l im chnh gia cung AB. M di ng trn
cung nh AC. Ly N thuc BM sao cho AM = BN.
a) So snh tam gic AMC v BCN.
b) Tam gic CMN l tam gic g?
c) K dy AE//MC. Chng minh t gic BECN l hnh bnh hnh.
d) ng thng d i qua N v vung gc vi BM. Chng minh d lun i qua im c nh.
Bi 5:Cho ng trn (O ; R), ng thng d ct (O) ti hai im C v D. im M tu trn d, k
tip tuyn MA, MB. I l trung im ca CD.
a) Chng minh 5 im M, A, I, O, B cng thuc mt ng trn.
b) Gi H l trc tm ca tam gic MAB, t gic OAHB l hnh g?
c) Khi M di ng trn d. Chng minh rng AB lun qua im c nh.
d) ng thng qua C vung gc vi OA ct AB, AD ln lt ti E v K. Chng minh EC =
EK.

Ch 5: Chng minh hai tam gic ng dng v chng minh ng
thc hnh hc.
Bi 1:Cho ng trn (O) v dy AB. M l im chnh gia cung AB. C thuc AB, dy MD qua C.
a) Chng minh MA
2
= MC.MD.
b) Chng minh MB.BD = BC.MD.
c) Chng minh ng trn ngoi tip tam gic BCD tip xc vi MB ti B.
d) Gi R
1
, R
2
l bn knh cc ng trn ngoi tip tam gic BCD v ACD. Chng minh
R
1
+ R
2
khng i khi C di ng trn AB.
Bi 2:Cho na ng trn tm O, ng knh AB = 2R v mt im M trn na ng trn (M khc
A, B). Tip tuyn ti M ca na ng trn ct cc tip tuyn ti A, B ln lt C v E.
a) Chng minh rng CE = AC + BE.
b) Chng minh AC.BE = R
2
.
c) Chng minh tam gic AMB ng dng vi tam gic COE.
d) Xt trng hp hai ng thng AB v CE ct nhau ti F. Gi H l hnh chiu vung gc ca
M trn AB.
+ Chng minh rng:
FB
FA
HB
HA
.
+ Chng minh tch OH.OF khng i khi M di ng trn na ng trn.
Bi 3:Trn cung BC ca ng trn ngoi tip tam gic u ABC ly mt im P bt k. Cc ng
thng AP v BC ct nhau ti Q. Chng minh rng:
PC
1
PB
1
PQ
1
+
.
Bi 4:Cho gc vung xOy. Trn tia Ox t on OA = a. Dng ng trn (I ; R) tip xc vi Ox ti
A v ct Oy ti hai im B, C. Chng minh cc h thc:
a)
2 2 2
a
1
AC
1
AB
1
+
.
b) AB
2
+ AC
2
= 4R
2
.
Ch 6: Cc bi ton v tnh s o gc v s o din tch.
Bi 1:Cho hai ng trn (O; 3cm) v (O;1 cm) tip xc ngoi ti A. V tip tuyn chung ngoi BC
(B (O); C (O)).
a) Chng minh rng gc OOB bng 60
0
.
b) Tnh di BC.
c)Tnh din tch hnh gii hn bi tip tuyn BC v cc cung AB, AC ca hai ng trn.
Bi 2:Cho im C thuc on thng AB sao cho AC = 10 cm, CB = 40 cm. V v mt pha ca AB
cc na ng trn c ng knh theo th t l AB, AC, CB v c tm theo th t l O, I, K.
ng vung gc vi AB ti C ct na ng trn (O) E. Gi M, N theo th t l giao im ca
EA, EB vi cc na ng trn (I), (K).
a) Chng ming rng EC = MN.
b) Chng minh rng MN l tip tuyn chung ca cc na ng trn (I), (K).
c) Tnh di MN.
d) Tnh din tch hnh c gii hn bi ba na ng trn.
Bi 3:T mt im A bn ngoi ng trn (O), k hai tip tuyn AB v AC vi ng trn. T mt
im M trn cung nh BC k mt tip tuyn th ba ct hai tip tuyn kia ti P v Q.
a) Chng minh rng: Khi im M chuyn ng trn cung BC nh th chu vi tam gic APQ c
gi tr khng i.
b) Cho bit BAC = 60
0
v bn knh ca ng trn (O) bng 6 cm. Tnh di ca tip
tuyn AB v din tch phn mt phng c gii hn bi hai tip tuyn AB, AC v cung nh
BC.
Bi 4:Cho tam gic cn ABC (AB = AC), I l tm ng trn ni tip , K l tm ng trn bng
tip gc A, O l trung im ca IK.

a) Chng minh rng: 4 im B, I, C, K cng thuc mt ng trn.
b) Chng minh rng: AC l tip tuyn ca ng trn (O).
c) Tnh bn knh ca ng trn (O) bit AB = AC = 20 cm, BC = 24 cm.
Bi 5:Cho ng trn tm O ng knh AB = 2R. E l mt im trn ng trn m AE > EB. M
l mt im trn on AE sao cho AM.AE = AO.AB.
a) Chng minh AOM vung ti O.
b) OM ct ng trn C v D. im C v im E cng mt pha i vi AB. Chng minh
ACM ng dng vi AEC.
c) Chng minh AC l tip tuyn ca ng trn ngoi tip tam gic CEM.
d) Gi s t s din tch hai tam gic Acm v AEC l
3
2
. Tnh AC, AE, AM, CM theo R.
Ch 7: Ton qu tch.
Bi 1:Cho tam gic ABC cn (AB = AC) ni tip trong ng trn (O) v M l im di ng trn
ng trn . Gi D l hnh chiu ca B trn AM v P l giao im ca BD vi CM.
a) Chng minh BPM cn.
b) Tm qu tch ca im D khi M di chuyn trn ng trn (O).
Bi 2:ng trn (O ; R) ct mt ng thng d ti hai im A, B. T mt im M trn d v ngoi
ng trn (O) k cc tip tuyn MP, MQ.
a) Chng minh rng gc QMO bng gc QPO v ng trn ngoi tip tam gic MPQ i qua
hai im c nh khi M di ng trn d.
b) Xc nh v tr ca M MQOP l hnh vung?
c) Tm qu tch tm cc ng trn ni tip tam gic MPQ khi M di ng trn d.
Bi 3:Hai ng trn tm O v tm I ct nhau ti hai im A v B. ng thng d i qua A ct cc
ng trn (O) v (I) ln lt ti P, Q. Gi C l giao im ca hai ng thng PO v QI.
a) Chng minh rng cc t gic BCQP, OBCI ni tip.
b) Gi E, F ln lt l trung im ca AP, AQ, K l trung im ca EF. Khi ng thng d
quay quanh A th K chuyn ng trn ng no?
c) Tm v tr ca d tam gic PQB c chu vi ln nht.
Ch 8: Mt s bi ton m u v hnh hc khng gian.
Bi 1:Cho hnh hp ch nht ABCDABCD. Bit AB = 4 cm; AC = 5 cm v AC = 13 cm. Tnh
th tch v din tch xung quanh ca hnh hp ch nht .
Bi 2:Cho hnh lp phng ABCDABCD c din tch mt cho ACCA bng 25 2 cm
2
. Tnh
th tch v din tch ton phn ca hnh lp phng .
Bi 3:Cho hnh hp ch nht ABCDABCD. Bit AB = 15 cm, AC = 20 cm v gc AAC bng
60
0
. Tnh th tch v din tch ton phn ca hnh hp ch nht .
Bi 4:Cho lng tr ng tam gic u ABCABC. Tnh din tch xung quanh v th tch ca n
bit cnh y di 6 cm v gc AAB bng 30
0
.
Bi 5: Cho tam gic ABC u cnh a. ng thng d vung gc vi mt phng (ABC) ti trng tm
G ca tam gic ABC. Trn ng thng d ly mt im S. Ni SA, SB, SC.
a) Chng minh rng SA = SB = SC.
b) Tnh din tch ton phn v th tch ca hnh chp S.ABC, cho bit SG = 2a.
Bi 6:Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y l a v ng cao l
2
2 a
.
a) Chng minh cc mt bn ca hnh chp l cc tam gic u.
b) Tnh th tch v din tch xung quanh ca hnh chp.
Bi 7:Cho hnh chp tam gic u S.ABC c cnh y v cnh bn u bng a.
a) Tnh din tch ton phn ca hnh chp.
b) Tnh th tch ca hnh chp.
Bi 8:Cho hnh chp t gic u S.ABCD c chiu cao 15 cm v th tch l 1280 cm
3
.

a) Tnh di cnh y.
b) Tnh din tch xung quanh ca hnh chp.
Bi 9:Mt hnh chp ct din tch y nh l 75 cm
2
, din tch y ln gp 4 ln din tch y nh v
chiu cao l 6 cm. Tnh th tch ca hnh chp ct .
Bi 10:Cho hnh chp t gic S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, SA = a v SA vung
gc vi mt phng y (ABCD).
a) Tnh th tch hnh chp.
b) Chng minh rng bn mt bn l nhng tam gic vung.
a) Tnh din tch xung quanh ca hnh chp.
Bi 11:Mt hnh tr c ng cao bng ng knh y. Bit th tch hnh tr l 128 cm
3
, tnh
din tch xung quanh ca n.
Bi 12:Mt hnh nn c bn knh y bng 5 cm v din tch xung quanh bng 65 cm
2
. Tnh th
tch ca hnh nn .
Bi 13:Cho hnh nn ct, bn knh y ln bng 8 cm, ng cao bng 12 cm v ng sinh bng
13 cm.
a) Tnh bn knh y nh.
b) Tnh din tch xung quanh v th tch ca hnh nn ct .
Bi 14:Mt hnh cu c din tch b mt l 36 cm
2
. Tnh th tch ca hnh cu .

Com Cac Chuyen de Toan 9 Hay

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Com Cac Chuyen de Toan 9 Hay

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trng THCS Hp Minh www.vnmath.

c) Chng minh rng phng trnh: c

vi a, b, c l cc s dng cho trc.

Dng 2: Phng trnh cha cn thc.

b) Cc trng hp bng nhau ca hai tam gic: c.c.c; c.g.c; g.c.g.

=> AE.AC = AH.AD.

=> AD.BC = BE.AC.

IO // AC , m AC AB => IO AB ti O => AB l tip tuyn ti O ca ng trn ng

=> MN // BD m BD AB => MN AB.

Bi 12 Cho ng trn (O) bn knh R c hai ng knh AB v CD vung gc vi nhau. Trn

=> CM. CN = CO.CD m CO = R; CD = 2R nn CO.CD = 2R

=> AE. AB = AF. AC.

You might also like