Nhng Bi Hc V Diu Tm

(hay Pht tnh) Tm Minh ---o0o--Ngun http://www.quangduc.com Chuyn sang ebook 27-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Tm l ch thng xuyn xut hin vi ngi Pht t mi khi ni n tu tp . Tht vy, no l Tu tm , mt nim tm ta , no l gi tm trong sch , ch tm kia mi bng ba ch ti ( Nguyn Du) v..v.. Nhng tm l ci g , u v..v..th khng ai ch c ; thm ch ngi A Nan , mt trong 10 v t ln ca Pht, c ting l hc rng bit nhiu (a vn nht) cng bi ri khi b Pht truy hi cho ti cng v ci chn tm, ngi A Nan tr li by ln trt ht c by v b Pht qu lun ! ( sau th ngi ng c v ng khu c bi k c php ca ngi Diu trm tng tr bt ng tn Th Lng Nghim Vng th hy hu .. v..v..) Nh vy vic chng ta chu thua khng bit Tm l g v tm u th cng l chuyn bnh thng. Ngi vit bi ny khng c tham vng vit v ci chn tm ca kinh Lng Nghim nhng mun chia x n cc bn nhng m t , nhng tn gi v Tm m nhng bc minh trit trong nhng thi i khc nhau, nhng t nc khc nhau nu ln , t chng ta rt ra c nhng bi hc v s tu tp chn chnh , lm hin l ci tm vi diu, k diu , (tm gi mt cch ngn gn l ci diu tm ) em li an lc cho chnh mnh v mi ngi chung quanh mnh . Trc ht , T B t Ma ( 528) , v t th 28 ca n tnh t c Th Tn hay l v t u tin ca Trung Hoa ( S T) dy mn ca ngi ( c ghi li trong huyt mach lun- mt trong 6 b lun ca b sch Thiu Tht Lc Mn Nht ) (1) : Tnh tc l Tm,

Tm tc l Pht , Pht tc l o o tc l Thin Ni ngc tr li th tm tc l tnh v thy tnh l thnh Pht , v con ng ( o) i n thy tnh l Thin (tnh, ni cho y l tnh gic) . Thin Pht gio, nh chng ta thng c nghe ni n , l ch trng bt lp vn t, gio ngoi bit truyn , trc ch chn tm , kin tnh thnh Pht ( i l khng cn ch ngha ,gio l, m ch thng vo chn tm ,thy tnh l thnh Pht ) . Tht vy, ai m khng thch th khi c nghe cu chuyn trn ni Linh Thu (Linh Sn) khi c Th Tn a cnh hoa ln th ngi Ca Dip mm ci ( nim hoa vi tiu) , trong khi hi chng cha ai c phn ng g , v c Th Tn truyn y bt cho ngi Ca Dip lm v t th hai t . Trong thi i ca chng ta , Sogyal Rinpoche ,mt v thy Ty Tang, ngi c th hun vi nhiu v lt ma tn tui nht ca Ty Tng, ng thi cng c hp th nn gio dc tn tin ca ty phng , ngi thnh cng khi em Pht gio Ty Tng ging dy phng ty vi l li t duy ca h m ngi quen thuc . Ngi nu ra 4 li lm cho ta khng th thy c chn tm (ci m ngi gi l t tnh tm v B t Ma gi l tnh hay c Pht gi l chn tm ) : (2) T tnh tm qu gn gi n ni ta kh nhn ra N qu su xa nn ta kh d cho thu N lun lun c mt hin tin , n qu d ta khng tin ni N qu bao la ta khng dung chua ni Nhng phn tch ny ca Sogyal Rinpoche c phi nhc ta nh n Lc T Hu Nng (638-713) - v t tng mo qu mu nhng tr tu phi thung khi c ng t khai th ri, cng hn hoan tht ln nhng li ni v t

tnh tc l chn tm trong kinh Lng nghim, v cng l t tnh tm ca Sogyal vy : (3) u ng t tnh vn t thanh tnh u ng t tnh vn khng sinh dit u ng t tnh vn t y u ng t tnh vn khng dao ng u ng t tnh hay sanh mun php Li pht biu ca Lc T gip chng ta lin h n li dy ca c Pht v Thng, Lc, Ng, Tnh trong Dit : l t tnh thanh tnh hay l ci chn ng - tm nh mt tm gng trong sng ( vn t thanh tnh) c kh nng chiu sng k diu bt c vt g i ngang qua n ( vn t y , hay sanh mun php ) mt cch bnh ng v trung thc ,khng phn bit, khng phn ng ( vn khng dao ng) Nhng ting reo vui ca Lc t nhc nh ta nhiu trong vic tu tp . Tht vy, chng ta c gng trong i sng hng ngy , trong n ,ung, ng ,ngh , i ng, nm ngi v..v.. an tr trong t tnh tm cng nhiu cng tt . C th, khi nghe ai ph bnh hay trch mc m ta ni tam bnh lc tc ln chng hn, y l ta bin tm thanh tnh thnh tm ca loi tu la ( qu chin u) ri ! Nu chng ta c gng sng trong chnh nim ,tnh thc, theo di tm v gi gn cho tm bt dao ng th mt ngy kia ta cng c th lm hin l bn tm thanh tnh , ni cch khc, c th an tr thung trc trong nh ch Pht vy . Sau Lc T Hu Nng 10 th k, thin s Nht Bankei ( 1622-1693) cng ni : Tm l mt c cu nng ng , ngh ca n l phn chiu , ghi li v hi tng nhng n tng v th gii bn ngoi ; n nh mt loi gng soi sng ng ,lun lun vn hnh , khng bao gi yn t giy pht ny sang giy pht k tip . Trong ci tm nh gng sng ny nhng tng n ri i , sinh ,dit ri ti sinh ty hon cnh, t bn cht chng khng tt cng khng xu hay : v tm Pht ang chiu sng k diu trong tt c mi ngi nn bn c th hc hi th , ngay c nhng hnh vi lm lc . . . (4) y , Bankei gi tm l Tm Pht bt sinh Tht l th v khi uc nghe li dy ca cc bc Thy ni mi ngi mt kiu nhng ct li tht l

ging nhau v bn cht ca TM - tc l t tnh tm , chn tm , tm Pht bt sinh hay t tnh v..v.. cng ch l Mt m thi . c Bankei, ta thy v thin s Nht ny gp g Lc T Hu Nng rt nhiu im . V d nh nht hnh tam mui ca Lc T th Bankei gi l thc chng tm Pht sng ng , ng ni : vi mt ngi thc chng tm Pht mt cch rt ro th khi v y i ng cng i ng vi tm Pht, khi dy l dy vi tm Pht , khi i l i vi tm Pht, khi ng l ng vi tm Pht , khi nm l nm vi tm Pht , khi ngi l ngi vi tm Pht, khi ni l ni vi tm Pht , khi im lng l im lng vi tm Pht , khi n cm l n cm vi tm Pht, khi ung tr l ung tr vi tm Pht , khi mc a l mc o vi tm Pht v..v.. Vo mi lc, v y an tr lin tc trong tm Pht , v y hnh x ung dung ty theo hon cnh , c mi s theo cch t nhin ca chng; ch ct l khng lm nhng vic c, lm nhng vic lnh . . . . nhng khng t ho v nhng vic lnh ca mnh ,khng bm vu vo v ght ci xu , v nh vy l i nguc tm Pht . Tm Pht khng thin cng khng c, m vn hnh vt ngoi c thin c . . . (5) Tng t, Lc T Hu nng v thin s Bankei cn gp nhau t tnh bt ng Lc T dy : Ny thin tri thc, ngi m tuy thn bt ng nhng m ming lin ni vic phi quy, hay d, tt xu ca ngi (tc l) cng o tri nhau , chp tm, chp tnh tc l chng o . Ny thin tri thc, sao gi l to thin ? Trong php mn ny khng chung khng ngi; ngoi i vi tt c cnh gii thin c tm nim chng khi gi l TO, trong thy t tnh chng ng gi l THI"N . Ngi nhn mnh : ta thin khng phi l ngi mt ch nhm mt li ch cn thn yn l c u : Khi sng, ngi chng nm, Cht ri nm chng ngi Mt b xng mc thi C g gi cng phu ? (6) Bankei cng cn dn t : rn sc tu hnh, c to thin . . . c gic ng u sai . Khng c g khc nhau gia tm ca ch Pht vi ci pht tm ni mi chng sanh . Mong cu t gic ng l to ra mt s phn hai thnh ra c ngi c gic ng v chn l c gic ng. Khi cn eo ng mt cht no ci c mun t gic ng ,th lp tc gi t ci bt sinh , i

nguc li tm Pht . . . . Ci g khng vng vo th gii bn ngoi chnh l tm Pht . (7) R rng Lc T v Bankei, hai ngui ni theo ngn ng ca thi i mnh nhng ni dung chuyn ch o th y ht nhau ; v t tng ca hai ngi cng khng khc cu chuyn mi ngi lm gng soi gia M T v Nam Nhc l bao nhiu : M T o Nht ( 709-788) l mt thin s rt ni ting , (mn ca ngi ng hn ca ngi Hu Nng na) ang ngi thin trong am th s Nam Nhc i n v hi : - i c ngi thin lm g ? - lm Pht S bn cm mt ming ngi n trc am ngi mi trn phin , M T hi : -S mi ngi lm g ? - lm gng - Mi ngi sao thnh gng c ? S p: cn ngi thin h thnh Pht c sao ? v..v.. ( 8) Tt nhin cu chuyn cn di , ch xin trch ra mt an thy ci ging nhau gia nhng bc minh trit khi ch im v Tm, v o v..v.. Thc tp bi hc ny ,ta khng ch ngi thin m thi, v ch mi l thn yn cha , cn phi tm yn na, ngha l theo Lc T th ng thy li ngui, ch nn thy li mnh th mi vic trong ngoi mi gi l ka tng v bt ng c ; v theo Bankei th ng khi mong cu , d l mong cu c gic ng ,ng b vng mc ,dao ng bi bt c g khi tip xc vi th gii bn ngoi , hy cho nhng ham mun, , gin hn, phin no v..v.. n ri i t nhin nh nhng m my n ,i trong bu tri - hnh nh rt quen thuc vi tt c chng ta . Nhng m my khng

phi l bu tri, v khng thuc v bu tri, chng ch l lng gia khng gian v khng l thuc vo u ,nhng chng khng bao gi c th li du vt lm lm lem bu tri trong sng . V thy Ty Tng Sogyal Rinpoche cn phn tch r rng hn khi phn bit Tm v t tnh ca Tm : c nhiu phng din ca Tm , nhng hai phng din ni bt nht l ci Tm thng thung (Sem) v Tm bn nhin (Rigpa) Tm thng thng l ci tm c kh nng phn bit, c thc v nh nguyn ( tt-xu ,yu -ght, ly -b v..v..) . l ci tm suy ngh, t k hoch ,ham mun, ci tm bng ln trong cn gin d, ci tm to ra nhng t sng say m hay t duy v cm xc tiu cc , ci tm c lun lun quyt nh, nh gi, v xc nh s hin hu cu n bng cch ct xn, t tn cng c kinh nghim v..v.. Cn ci tm bn nhin l ci tuyt i khng dnh dng ti i thay v cht chc ( thng cn v khng sinh dit) ; l s tnh gic trong sng uyn nguyn ca tr tu gii thot ,c tnh sng chi v lun lun tnh thc . ng tng rng tm bn nhin ch c trong tm ta m thi; k thc n l bn cht ca mi s vt , v vy, trc nhn bn tnh t nhin ca Tm cng chnh l trc nhn bn tnh t nhin ca mi s vt, hin tng . Sogyal cn bo rng tm bn nhin ny l Thng i vi ngi Ky T v Do Thi gio, l i ng hay Shiva hay Brahman hay Vishnu ca n gio, l Tinh cht n np i vi nhng nh thn b hc Sufi -cn Pht t th gi l Pht tnh ((9) Bi hc y l chng ta thc tp sng tnh thc khng b tm bnh thng li ko theo tht tnh lc dc, cn o ong m, tnh ton thit hn v..v.. m sng gn vi bn tm thanh tnh ,nhn mi s vt, hin tng trong cuc i nh mt tm gng trong sng , phn nh trung thc nh-n-l ( as-it-is) khng thm bt, v vi, suy din v..v.. v theo Sogyal Tm Pht (hay Pht tnh, hay Tm Bt Sinh v..v..) lun lun hon ho; ngay c ch Pht vi tr tu v bin cng khng th lm cho n tt hn c v chng sanh vi tt c v minh c v bt tn ,cng khng th lm cho n lm lem kt lun , xin mn li ca Thy Sogyal xc nh ch ca tm : (10) Vy th Tm- Pht tnh- ch thc nm u ? - n nm ngay ni t tnh ca tm , ci t tnh c v nh bu tri y . Hon ton ci m ,t do, v bin . Pht tnh y tht n gin, t nhin nh nhin ti ni khng bao gi c th tr thnh phc tp, ,h hng hay b nhim , n thun tnh ti ni vt ra ngoi c nim d sch . . . nhng ni v t tnh tm v nh bu trI ch l mt n d gip ta tng tng c tnh cht bao la v bin bao

trm tt c ca n nhng Pht tnh cn c mt tnh cht m bu tri khng c c, l tnh sng chi ca tnh thc , bit nhn thc m vn trng rng, gin n m sng sut : .... Sinh t khng lm n xu hn Nit bn khng lm n tt hn N cha tng sinh N cha tng dit Cha tng gii thot Cha tng m lm Cha tng c, cng cha tng khng N khng c mt gii hn no Khng th xp n vo mt phm tr no c ... Ch thch: (1) Thin Lun Suzuki , quyn Thng, Trc Thin dch , ch ,1992, tr. 374 (2) Tng Th Sng Cht , Sogyal Rinpoche ,quyn 1 , ni s Tr Hi dch , 1996 tr.124 (3) Kinh Php Bo n (4) Tm Bt Sinh , Bankei ,ni s Tr hi dch , 1997 , tr. 36-37 (5) Tm Bt Sinh , tr. 164-165

(6) Thin Lun Suzuki tr. 376 (7) Tm Bt Sinh ,tr. 145-146 (8) Thin Lun Suzuki ,tr. 377 (9) Tng Th Sng Cht, tr. 117-119 (10) Tng Th Sng Cht ,tr. 122 --- o0o --Ht