You are on page 1of 378

TH MT B LAU

Truyn Kiu di ci nhn thin qun

HT.NhtHnh L Bi Xut Bn 2000 ---o0o--Ngun www.quangduc.com Chuyn sang ebook 8-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
THAY LI TA HNH TRANG :CH TI. CH MNH, CH TM HOA GHEN THUA THM DY N BN NHY LNG TI GI TRNG NI KT M I TI TM HT GING GING HU TNH NH T TNG NHIU I GNG SOI N DU BO CHO CHNG? T PHEN BIT TUI VNG NGM C HI NG NH HM NAY KHNG GIAN TRONG BC HA NH NGC PHUN CHU. PHN DY PHN MNG NGY VUI NGN CHNG Y GANG. BY GI R MT I TA CN BO M THANH

THA RNG: NG LY LM CHI THIN NG HNH PHC CHA VUI SUM HP SU CHIA PHI CH THIU MT CHT XU BO DT MY TRI SAO CHO CT NHC VN TON HOA D R CNH L CN XANH CY CY EM, EM C CHU LI BIT THN N NC LC LOI XT NNG CHT PHN THUYN QUYN MT XE TRONG CI HNG TRN NH BAY SA VO NHN AI C TH GIP KIU? B TT QUN T TI NA TNH NA CNH NHM MT A CHN QUT NGA TRUY PHONG GIY TA V HNG PHONG TRN NH AI SU CH 'CHO' MT TNH MI M HON LNG T BNG DY SNG HIU NGHA CH THNG TRONG M NGOI M THNG NHAU XIN NH LI NHAU LA TM CNG DP CNG NNG CI NI TNH SAY BN B LA DONG TIC HOA NC TRI HOA RNG MT CN MA GI PHN CON HU CNG TRONG MT TING T NG XIN NH CA KHNG DNG GN RNG TA DNG XA BI HNG AM CHIU N MI HNH NG U C KT QU BI HC TRC TUYN S HOA O ANH HNG ON GIA TRN AI. NG KIA NI N CHT CI CHO MA NG NHN DIN HNH PHC CHN THT B LC PHONG TRN

N ON RCH RI TRI PHNG NGOI TY OAN V GII THOT HNH PHC L T DO L LUN CA TRI TIM BT THA C HT KIP ON TRNG CHO YN NGI CHO VNG TH MT B LAU GI TRNG MT MT MUI DA CHAY LNG TAN SNG U NG HOA O NM NGOI QU THNG CHT NGHA O BNG GIC DUYN U BNG TM VO TN NI TNG BY GI L BAO GI TI SINH TRN T N NGI T BI TNH KIA HIU N TRI CN C HM NAY GNG TRONG CHNG CHT BI TRN CUN DY T Y V SAU CNG CHA TAN SNG U NG HOA O NM NGOI QU THNG CHT NGHA O BNG GIC DUYN U BNG TM VO TN NI TNG BY GI L BAO GI TI SINH TRN T N NGI T BI TNH KIA HIU N TRI CN C HM NAY GNG TRONG CHNG CHT BI TRN CUN DY T Y V SAU CNG CHA CHNH NIM L NO THOT MY TRNG THONG DONG MY TRNG THONG DONG NGUYN DU V TRUYN KIU NHN SU VO TRIT L TRUYN KIU CHNH NIM L NO THOT

---o0o--THAY LI TA Chng ta thng ngh truyn Kiu l truyn ca mt ngi khc v chng ta ch l khn gi, khng c lin can g. Nhng khi vit truyn Kiu, c Nguyn Du sng trong da tht ca nhn vt Kiu, tr thnh vi Kiu,

c ni c tm s ca chnh mnh. C Kiu trong truyn phi bt buc lm gi giang h. L mt nh Nho, mt mu mc o c thi xa Vit Nam, vy m c khi c Nguyn Du cng c cm tng mnh l mt c gi giang h. C lm quan vi triu L. Sau khi nh L mt, c b nh Nguyn gi ra lm quan. Khng t chi c, c phi ra lm quan cho triu Nguyn. Theo quan nim ca Nho gio ngy xa, mt ngi thn t trung thnh khng bao gi th hai vua (trung thn bt s nh qun.). Trong khi vit truyn Thy Kiu, c Nguyn Du vit truyn ca chnh mnh. C mun gi tc lng mnh vo thin c ch khng phi v ngi khng, cao hng nht thi m vit ra mt tc phm ch Nm. Nu c chnh nim, em nhng kh au, lun lc v gian trun ca mnh ra c truyn Kiu chng ta c c hi thy c bn thn. V nh vy c truyn Kiu cng l tu. Tu tc l nhn tt c nhng g v ang xy ra trong i mnh bng con mt qun chiu. Trong qu kh, c nh Nho lit truyn Kiu vo loi dm th v trong truyn c t i sng ca mt c gi giang h. H c th ng v phng din o c ca Nho gio m ni nh vy. Nhng dng con mt qun chiu m nhn vo i Thy Kiu, ta c th hc c bi hc ca kh au v kinh nghim. Nu bit cch c, chng ta c th hc c rt nhiu t truyn Kiu nh hc t mt cun kinh. V truyn Kiu s khng phi l dm th m l kinh in. Truyn Kiu l truyn v cuc i, c nhng hon cnh kh au, hnh phc v u m ca cuc i. Ly con mt ca ngi qun chiu nhn vo truyn Kiu, chng ta c th thy c bn cht ca cuc i. Nhng iu xy ra trong mi lm nm ca c Kiu c th xy ra cho bt c mt ngi no. (V vy Vit Nam c truyn thng bi Kiu.). Kiu d tri qua rt nhiu hon cnh khc nhau, i qua tt c nhng chuyn ln voi xung ch ca mt con ngi. Thy Kiu c khi l hc tr, lm v ca mt ngi c quyn th gn nh vua (T Hi), lm y t, lm ngi yu, lm v l v lm mt ngi con gi phong sng Kiu cng tng lm s c. Mi chng ta t nht c mt giai on ging nh giai on Thy Kiu. Nhn vo i Thy Kiu, ta phi nhn nh mt ton th m ng nhn tng khong ngn. Chng ta phi c con mt trch php, tc l con mt c kh nng nhn xt v phn bit. Khi c Kinh, ta cn phi c nhn thc c lp, hung na l c truyn Kiu. Ta phi nhn c Nguyn Du bng con mt trch php. C tin vo thuyt ti mnh tng (ti nng v s mnh chng tri nhau). Chng

ta s t t xt coi ti sao c tin vo thuyt ny v thuyt ny c ng hay khng. Nu ng th ng bao nhiu phn trm. Khng phi v c ni ch ti ch mnh kho l ght nhau hay ch ti lin vi ch tai mt vn m chng ta tin ngay vo s tng phn, chng tri ca ti mnh. C nhng ngi c ti nhng khng b tai nn, v h c tu, c chnh nim v s khim nhng. Tai nn s khng xy ti vi h, hay t nht, khng xy ti cho h nhiu nh cho nhng ngi qu cy vo ti nng ca mnh m xem thng ngi khc. Da theo truyn Phong Tnh Lc ca Trung Hoa vit truyn Kiu, c Nguyn Du bin tp tiu thuyt tm thng ny thnh mt tc phm vn chng phong ph v su sc. Mt ln na, chng ta thy ct ty ca mt tc phm c gi tr khng phi l ct truyn m l vn chng v t tng. Ngy xa ti cng tng dy vn chng Vit Nam v dy truyn Kiu. Nhng tm ca ti lc khng c nh by gi. Ti dy vi t cch mt gio s vn chng m cha bao gi dy vi t cch mt thin s. Nhn vi t cch mt thin s l nhn su, nhn k, nhn bng s khm ph ca thin qun mi s kin qua nhn thc, au kh, hnh phc, thnh cng, tht bi v qua s tu hc ca mnh. Nhn nh vy trong khi c li truyn Kiu ta c th thy c nhng iu rt mi. Khi c truyn Kiu, ta khng nn ngi v t ng v in tch. Cc bn truyn Kiu u c ch gii. C ti liu l ta c th hiu c ht cc in tch v t c. iu quan trng l chng ta c vi tm trng qun chiu, tm thy tm l ca tc gi v tm thy lng mnh. (Lng Mai kha tu ma Xun 1992) ---o0o--HNH TRANG :CH TI. CH MNH, CH TM Trm nm trong ci ngi ta Ch ti ch mnh kho l ght nhau. Tri qua mt cuc b du Nhng iu trng thy m au n lng. L g b sc t phong Tri xanh quen thi m hng nh ghen.

Bt u truyn Kiu, tc gi nu ln t tng ti mnh tng , ti nng v s mnh k nhau. C nhin, qua truyn Kiu, ta c th thy tc gi l mt thi s i ti. Nguyn Du ni ti kinh nghim trc tip ca mnh ch khng phi ni ti mt s thc ngoi. Nhng ngi c ti v c sc c thi s cho ng v pha mu hng. Mu hng k vi mu xanh, i din cho ng tri, to ha. ng tri s i theo nh ghen, y a nhng ngi c ti, c sc bng cch ph cho h mt s phn tr tru. M hng khng phi ch l n b. n ng c ti sc th cng l mt th m hng, b s phn lm cho iu ng. l quan nim ca Nguyn Du. Kt thc truyn Kiu, cu 3247, c Nguyn Du tr li nim v ti v mnh. C trnh by quan nim lun l ca mnh nh sau: C ti m cy chi ti Ch ti lin vi ch tai mt vn. mang ly nghip vo thn Cng ng trch ln tri gn tri xa Thin cn ti lng ta Ch tm kia mi bng ba ch ti. C khuyn chng ta khng nn cy vo ti mnh. Bi v khi c ti m khng c c, khng tu, khng bit giu ti ca mnh i m c khoe khoang, hm hnh, cho mnh l gii, th tai nn s n vi mnh v mnh s au kh rt nhiu. ch ti lin vi ch tai mt vn l mt cu chi ch rt kho. V mm mng ca nhng tai nn, kh au kia n t u? C Nguyn Du ni ng li cho ai ht. mang ly nghip vo thn: khi mnh c nhng tham, gin, kiu cng trong ngi ri, th: Cng ng trch ln tri gn tri xa: ng li cho ai h, ng trch tri. Ti sao mnh au kh? Mnh ni: ti tri, ti x hi, ti ngi ny, ngi kia... K thc mnh chu trch nhim ln v nhng au kh ca mnh. V vy mnh phi quay v tu sa tm mnh, vun bi gc r ca ci thin trong tm mnh. l vn tu tm (citta bhavana). Thin cn (kusalamula) l mt danh t Pht hc, c ngha l gc r ca ci thin. C Nguyn Du thy tu tm l iu qu trnh phi lm. Thin cn ti lng ta, Ch tm kia mi bng ba ch ti: mt ngi c tm lnh, bit tu hc th s c hnh phc v mang li hnh phc cho ngi khc nhiu hn (bng ba) nhng ngi c ti m khng c tm lnh.

Gi gm rt nhiu kinh nghim hnh phc v kh au ca mnh cho chng ta ri, thi s kt thc truyn Kiu bng hai cu khim nhng nh c tng khuyn chng ta: Li qu chp nht dng di Mua vui cng c mt vi trng canh. V cng tht p khi mt tc phm ln nh truyn Kiu li c kt thc bng hai cau gin d v khim nhng nh vy. Sau khi vit xong truyn Kiu, c Nguyn Du c c hi c hc Pht thm rt nhiu. Kin thc v o Pht ca Nguyn Du sau truyn Kiu su sc hn. C vi danh t Pht hc trong truyn Kiu cha c hon ton chnh xc (V d nh ch nghip v tm trong on va trch dn). Chng ta s thy phn sau. ---o0o--HOA GHEN THUA THM H Vng l mt gia nh giu c loi thng (trung lu). C nh vin ngoi h Vng Gia t ngh cng thng thng bc trung. Mt trai con th rt lng Vng Quan l ch ni dng Nho gia. u lng hai t nga1 Thy kiu l ch em l Thy Vn. Khi gii thiu gia nh h Vng. Nguyn Du gii thiu con trai trc ri mi n hai c con ch. Trong truyn thng xa v tr ngi con trai rt quan trng v chnh con trai tip ni c gia phong. Con gi, tuy cng l con nhng khng phi thc s l con v n s i ly chng, khng cn nh gi gn gia nghip ng cha. l quan nim ngy xa ca ch ph h. u lng hai t nga Thy kiu l ch em l Thy Vn. Mai ct cch tuyt tinh thn Mi ngi mt v mi phn vn mi

Hai ch em p thanh nh, tinh thn bng tuyt, trong sng; hai ngi u p, nhng p khc nhau. Vn xem trang trng khc vi, Khun trng y n nt ngi n nang. Hoa ci ngc tht oan trang My thua nc tc tuyt nhng mu da. Thy Vn trang trng i cc, ci ni oan trang. My thua nc tc, tuyt nhng mu da. p nh vy l p lm ri ch cn g na! Chng ta tng thi s dng ht tt c ch ngha t mt c gi ri, ai d ng cn trong ti rt nhiu ch khc, hay hn na, t c ch. Kiu cng sc so, mn m So b ti sc li l phn hn. Ln thu thy, nt xun sn[2] Hoa ghen thua thm, liu hn km xanh V mun bo Thy Kiu p hn nn Nguyn Du khng bt u bng cch gii thiu c ch m li gii thiu c em trc. Nhn qua hnh tng hai ch em, ta c th thy c cuc i hai c. Thy Vn p, m p rt hin (Hoa ci ngc tht oan trang, My thua nc tc tuyt nhng mu da.). Thy Kiu p, m p lm cho ngi ta phi ganh tc (Ln thu thy, nt xun sn, Hoa ghen thua thm, liu hn km xanh.). V ci kh nm sn sc p ca Kiu ri. Sinh con gi p v vy nguy him lm! Mt hai nghing nc nghing thnh[3] Sc nh i mt, ti nh ha hai.[4] Thng minh vn sn tnh tri Pha ngh thi ha mi ca ngm. Cung thng lu bc ng m Ngh ring n t h cm mt chng Thy Kiu rt thng minh. Gii thi, ha, ca ngm v chi n t b (h cm) rt gii. Kiu sng tc mt bn nhc tn l Bc mnh. Bn nhc rt hay, nhng n ln th nghe bun thm tha rut gan. Khc nh tay la nn xoang Mt thin bc mnh li cng no nhn.

Bc mnh l s kip rt mng. Khng bit ti sao hi b th c nng sng tc nhng khc nhc nh vy ri! Nguyn Du ni rt r rng nhng kh au v trun chuyn ca Kiu biu l r rt ngay t khi c cn l mt thiu n. V phng din nhan sc cng nh ti nng ca c, c y nhng l do khin c phi ba chm by ni v au kh sut i. Nhng ngi no c ti th phi cn thn. Nhng ngi no c sc cng phi nh th. ---o0o--DY N BN NHY Chng ta nghe c Nguyn Du t ba ch em ca Thy Kiu. Khi c t c ch, chng ta thy r rng trong con ngi ny c nhng ht ging ca tiu cc. Chnh nhng ht ging ny mang li cho Thy Kiu nhiu au kh. Trong khi , Thy Vn khng au kh nhiu bng Thy Kiu. Thy Vn ch au kh v nhng cng nghip vi Thy Kiu m thi. Bit nghip ca Thy Kiu rt nng. Ci p ca Thy Kiu c th lm ny sinh s ghen tung xung quanh mnh. s ghen tung khng ch ca con ngi m ca vn vt. Hoa ghen thua thm, liu hn km xanh. Chnh v ch m Kiu phi cht. Mt du hiu khc ca tai ha l ti nng ca Thy Kiu. C l nhc s, sng tc nhc rt hay, nh ln th mi ngi u bun thm tha. Trong tm hn ca Thy Kiu c ht ging ca s au bun. Kiu l mt ngi a cm, cm nhn c nhng ci m ngi khc khng cm nhn c. C nhng ci khi m hai em thy th dng dng, cho l thng, trong khi Thy Kiu li cho l quan trng. on ti ni v cuc i chi ma xun c ba ch em. Trong cuc i chi ny, ba ch em gp hai nhn vt: mt hn ma v mt ngi con trai. Hai nhn vt ca chiu ma xun nm s m nh, i theo Kiu sut cuc i. Ngy xun con n a thoi, Thiu quang chn chc ngoi su mi.[5] C non xanh tn chn tri, Cnh l trng im mt vi bng hoa. Thanh minh trong tit thng ba,[6] L l to m hi l p thanh.[7] Gn xa n nc yn anh,[8] Ch em sm sa b hnh chi xun.

Dp du ti t giai nhn, Nga xe nh nc o qun nh nm. Ngn ngang g nm ko ln, Thoi vng v rc, tro tin giy bay. Trong vn ha ng, i to m cng l i chi, l mt dp ngi sng by t s cm thng, thn thit vi ngi cht. Ngi ta mang theo vng v nhang... i thm m, ngi bn m ngi thn, thp nhang v t tin vng bc xung cho ngi ci m dng. Vng v l nhng lng v nhng ch vng lm bng giy, hoc nhng o qun giy. By gi M, ngi Hoa lm ra nhng t mt trm, mt ngn la, t xung cho ngi m xi th ca, gi l Hell Bank Notes. T t bng ng v ty, Ch em th thn dang tay ra v. Bc ln theo ngn tiu kh,[9] Nhn xem phong cnh c b thanh thanh. Nao nao dng nc un quanh, Nhp cu nho nh sui ghnh bc ngang. S s nm t bn ng, Du du ngn ca na vng na xanh. Ba ch em i chi v, thy mt ngi m bn ng, tiu iu, khng ai thm ving v thp hng, c trn m cng vng a, khng xanh nh nhng ngi m khc. Thy Kiu hi: Rng: Sao trong tit thanh minh, M y hng khi vng tanh th m? Vng quan ct ngha: Vng Quan mi dn gn xa: m Tin nng y xa l ca nhi. Ni danh ti sc mt th, Xn xao ngoi ca thiu g yn anh. Kip hng nhan c mong manh, Na chng xun thot gy cnh thin hng.

y l m am Tin, mt ca s ni ting ngy xa, cht khi ang cn tr p. Ca nhi khng phi l mt c gi n sng. Ca nhi ch c ngha l ca s. Ngi ta c th t chc mi c n ht ring cho nh mnh. Ht xong, c ly tin ri v. Ngi ta cng c th cng cc bn n nghe ht nh c, c nhin l phi tr tin ng hong. C nhng ca nhi t chi khng ht cho nhng ngi th tc. H c quyn nh vy. Thng, thi s lm c th hay th mun nhng ngi c ging tt ngm ln nghe cho . Nh Trnh Cng Sn lm c nhng bi nh Dim Xa, thy mnh ht cng chng hay g my nn i tm mt ngi nh Khnh Ly ht gim, nghe sng khoi hn. Ca nhi l nhng ngi lm vic gip thi s hay nhc s. Vit Nam ngy xa, h khi no cc ng lm c mt bi ca tr, l h thng r nhau ti nh tr, yu cu c o ht cho mnh nghe. Cn chuyn c o bn mnh c thm tin l chuyn khng chnh thc. Theo nguyn tc chuyn ny khng xy ra nhng trn thc t n xy ra rt nhiu. Nu ht khng c hay lm th phi em ci khc ra b tr, chuyn ny xy ra trong bt c x hi no. Nht c nhng c geysa, ph Khm Thin (H Ni) cng tng c nhiu c ca nhi nh vy, gi l c u. Thi s Tn Nguyn Khc Hiu xut thn l con quan (m Hiu), mt hm i chi vi cc bn th gp em gi mnh trong gii ca nhi. ng au kh v cng. Chng ta nn hiu ch ca nhi theo ngha chnh ca n l ca s. Chng ta nghe Vng Quan k tip: C ngi khch vin phng, Xa nghe cng nc ting nng tm chi. Th trm gy bnh ri bao gi! Bung khng lnh ngt nh t, Du xe nga ru l m xanh. Khc than khn xit s tnh, Kho v duyn y l mnh vi ta! khng duyn trc chng m, Th y cht c gi l duyn sau. Sm sanh np t xe chu,[10] Vi nng mt nm mc du c hoa. Tri bao th ln c t, y m v ch ai m ving thm! Nghe nh vy th Kiu a ln khc: Lng u sn mi thng tm,

Thot nghe Kiu m m chu sa: Trong khi , Thy Vn vn tnh b tip tc nhai ko chewing gum (nu c chewing gum lc ). Anh chng Vng k chuyn vn tnh b. Thy Kiu, tri li, nghe n th a ln khc, v c l mt si dy n rt bn nhy. au n thay phn n b, Li rng bc mnh cng l li chung. Ph phng chi by ha cng! Ngy xanh mn mi m hng phi pha. Sng lm v khp ngi ta. Hi thay thc xung lm ma khng chng! Rt r c ca nhi ny khng ch n thun l mt ca s. No ngi phng ch loan chung,[11] No ngi tch lc tham hng l ai[12] khng k oi ngi hoi, Sn y ta kim mt vi nn hng. Gi l gp g gia ng, Ha l ngi di sui vng bit cho. My ch em ngi li thp hng trn m m Tin. Kiu cm cnh lm mt bi th t tuyt, vit ln v cy. Lm rm khn kha nh to Sp ngi t c trc m bc ra. Mt vng c y bng t, Gi hiu hiu thi mt vi bng lau. Rt trm sn git mi u Vch da cy vnh bn cu ba vn.[13] C mt sc mnh g ko Kiu li: Li cng m mn tm thn, Li cng ng lng tn ngn chng ra. Li cng dt nt hoa, Su tun dt ni chu sa vn di.

S phn m Tin nh c ni vi s phn Kiu. Kiu thy y l ngi tri k ca mnh. V y l li ph bnh ca Thy Vn: Vn rng: Ch cng nc ci, Kho d nc mt khc ngi i xa! ng l Thy Vn! Kiu p: Rng: Hng nhan t thu xa, Ci iu bc mnh c cha ai u. Ni nim tng n m au, Thy ngi nm bit sau th no? Trng ngi li ngm n ta. Nhn vo s phn m Tin, mnh khng bit thn th mnh s nh th no mai sau. Vng Quan lc mi chen vo, phn i: Quan rng: Ch ni hay sao, Mt li l mt vn vo kh nghe! y m kh nng n, Bng chiu ng dm v cn xa. - Ch ny tht l k cc! Ni cu no cng em s mng ngi ta buc vo s mng mnh! Tri chiu ri, mnh v i thi! Kiu rng: Nhng ng ti hoa, Thc l th phch cn l tinh anh. D hay tnh li gp tnh, Ch xem t thy hin linh by gi! Kiu c nhng tri gic m ngi thng khng th c c. C c th cm, thy, nghe, s m c nhng ci m ngi khc khng cm, thy, nghe, s m c. Theo Kiu th m Tin cn , khng phi bng thn xc tm thng m bng tinh anh ca nng. C ngh rng m Tin s p li ci m tnh ca mnh v khuyn cc em li chng kin. Mt li ni cha kp tha, Pht u trn gi cun c n ngay. o o lc rung cy, trong dng c hng bay t nhiu. chng ngn gi ln theo,

Du giy tng bc in ru rnh rnh. Ni va xong th mt trn gi mnh thi ti lm rng nhng lc non ca thng ba. Trong lung gi phng pht ni hng ca ngi ta (khng bit y l nc hoa Poison Scorpion hay Samsara?), trn ru xut hin nhng du giy mi. Ma m Tin v! Mt nhn ai ny u kinh, Nng rng: Ny tht tinh thnh chng xa. Hu tnh ta gp li ta, Ch n u hin mi l ch em. Ci c gh tht! lm quen lin: Ch v h? Nh vy l gia chng ta c nhng mi giy tnh cm thn thit. ng phn bit ngi cht vi k sng th mi l tnh ch em. Ngi ta ni Thy Kiu thuc v mt th ni gi l ni tnh. Nguyn Du cng thuc v ni tnh. ng thanh tng ng, ng kh tng cu. Hu tnh ta mi gp ta th Ch n u hin mi l ch em. lng hin hin cho xem, Ta lng nng li ni thm vi li. Lng th lai lng bi hi. Gc cy li vch mt bi c thi. a su, a cm, a tnh. Lm mt bi th t tuyt, ri li lm thm mt bi th c phong na. Vn cha chu v. ---o0o--LNG TI GI TRNG V by gi, nhn vt th hai, ngi con trai ca i Kiu xut hin: Dng dng na na v, Nhc vng u ting nghe gn gn. Trng chng thy mt vn nhn, Lng bung tay khu bc ln dm bng. hu lng ti gi trng,[14] Sau chn theo mt vi thng cn con. Tuyt in sc nga cu gin,[15] C pha mu o nhum non da tri.

Khng phi ch khi t hai ngi con gi c Nguyn Du mi t k lng. Ngi cn trai ny cng c c Nguyn Du t rt p rt k. Anh chng ci mt con nga bch, mc o mu da tri, i trong mu lc ca cy c. Trong ti ca anh chng c gi v c trng. y l mt ngi ho hoa phong nh, thanh nhn, bit thng thc ci p ca t tri. Mt ngi bit sng. An tr trong hin ti th ngi no cng c mt ci ti ng gi trng c. Khng bit ci ti ca mnh c cht gi trng no trong khng hay ch ng nhng ct bi au bun? Ti ca mnh cn phi c nhiu gi trng, tc l phi c th, c nhc, c s thanh nhn v hnh phc. No xa va t mt ngi, Khch xung nga ti ni t tnh. Hi vn ln bc dm xanh, Mt vng nh th cy qunh cnh dao. S c mt ca ngi con trai, hi ha vi phong cnh thin nhin, p nh cy ngc dao trong rng ngc qunh. Thi s t con gi p m t con trai cng rt p. ---o0o--NI KT M I Chng Vng quen mt ra cho, Hai kiu[16] e l np vo di hoa. Khng mt ch no c th khoanh trn ly ra c c. Mt cu lc bt m ni c c hnh ng ln thi ca hai bn. Ngi con trai th ra cho: A! Anh Kim h! Lu qu khng gp! cn hai c nng th khp np, np di hoa. Khng cn dng nhiu ch. Nguyn ngi quanh qut u xa, H Kim tn Trng vn nh trm anh[17] Nn ph hu bc ti danh, Vn chng nt t thng minh tnh tri. Phong t ti mo tuyt vi, Vo trong phong nh ra ngoi ho hoa. Chung quanh vn t nc nh, Vi Vng Quan trc vn l ng thn[18]

C Nguyn Du khen anh chng iu. Anh chng cng tng nghe ting hai ch em nh h Vng: Trm nghe thm nc hng ln, Mt nn ng-Tc kha xun hai Kiu[19] Nc non cch my bung thu, Nhng l trm nh thm yu chc mng. V y l c hi u Kim Trng gp hai c nng: May thay gii cu tng phng[20] Gp tun l tha lng tm hoa[21]. Bng hng nhc thy no xa, Xun lan thu cc mn m c hai. Ngi quc sc k thin ti Tnh trong nh mt ngoi cn e. Kim Trng ch ti Kiu v Kiu cng ch ti Kim Trng. Ting st n. Ch c tm ch thi: Tnh trong nh mt ngoi cn e. Bn ngoi th c ai ni g vi ai u. Bn trong th c ni kt m i ri. Chp chn cn tnh cn m, Rn ngi chng tin dt v chnh khn. thm ni chuyn th k qu m v th khng dt ni. Nhng cui cng cng phi v: Bng t nh gic cn bun, Khch ln nga ngi cn gh theo. Di cu nc chy trong veo, Bn cu t liu bng chiu tht tha. Chm dt bui hi ng. Vn chng g m hay vy! ---o0o--TI TM HT GING Tt c nhng g xy ra trong chuyn i chi u c biu hin tr li ngay trong gic mng ti hm ca Thy Kiu. Ht ging gieo v u hin hnh ra ngay. Tht d s. y l ch ti tnh ca Nguyn Du.

Kiu t tr gt trng hoa, Mt tri gc ni ching thu khng.[22] Gng nga chnh chch dm song, Vng gieo ngn nc cy lng bng sn. Hi ng l ngn ng ln, Git sng gieo nng cnh xun la . Mt mnh lng ngm bng nga, Rn ng gn vi ni xa bi hi: Kiu ngi ca s, mt mnh ngm trng. C suy ngh li chuyn xy ra trong ngy: Ngi m n th th thi, i phn hoa cng l i b i! Ngi u gp g lm chi, Trm nm c bit duyn g hay khng? Ngi trong cu u l m Tin. Ngi trong cu k tip l Kim Trng. Thy Kiu c ni kt vi Kim Trng rt r rng. Ngn ngang trm mi bn lng, Nu cu tuyt diu ng trong tnh tnh. Ht ngh ti con ma li ngh ti anh chng. Ngh ti anh chng ri li ngh ti con ma... Ri lm th v nhng iu mnh ngh. y l hnh ng t mnh ti tm nhng ht ging trong tm mnh. Chnh chnh bng nguyt x mnh, Ta ngi bn trin mt mnh thiu thiu. Khng chu i ng ng hong. Ngi ng gc, v Kiu m thy m Tin: Thot u thy mt tiu kiu, C chiu phong vn c chiu thanh tn. Sng in mt tuyt pha thn, Sen vng lng ng nh gn nh xa. Mt c rt p, n t trong m. Bc chn rt nh, thp thong khi th gn khi th xa. ng l mt bng ma! V vy ngi ta ni c Nguyn Du l thi thnh ch khng phi l mt thi s thng.

Rc mng n hi d la: o nguyn lc li u m n y? Tha rng: Thanh kh xa nay, Mi cng nhau lc ban ngy qun? Hn gia mi ty thin, Di lng nc chy bn trn c cu. - Ch em mnh l ngi ng thanh ng kh. Mnh va mi gp nhau chiu nay, ch qun ri sao? Nh em hng ty, di dng nc chy, bn trn c cu. Hn gia c th c ngha l khim nhng l nh ngho, khng sang trng. Nhng hn cng c ngha l lnh. Nh lnh tc l nh m. My lng h c n nhau My li h t nm chu gieo vng[23] Vng trnh hi ch xem tng, M xem trong s on trng c tn. u nh qu kip nhn duyn, Cng ngi mt hi mt thuyn u xa! Ny mi bi mi mi ra, Cu thn li mn bt hoa v vi. m Tin em th ca Kiu trnh cho b hi ch hi on Trng. B ny m s ca nhng ngi n b c s phn mng ra tra v thy tn Kiu. m Tin a thm mi bi mi, yu cu Thy Kiu vnh b vo tuyn tp (collection) ca hi on Trng. H l nhng ngi sut i au kh. Trong nguyn tc, mi bi l: Tch a ti, Lin bc mnh, Bi k n, c c nhn, Nim n kiu, Ai thanh xun, Ta kin ng, Kh linh lc, Mng c vin v Khc tng t. Ton l nhng ti t rut. Thy Kiu ch cn my pht ng h l lm xong c mi bi th. Kiu vng lnh bi, Tay tin mt vy mi khc ngm. Xem th nc n khen thm: Gi nh t khu cm tm khc thng! V em vo tp on trng, Theo treo gii nht chi nhng cho ai! - Th ca ch hay qu! B vo tp on Trng l hay nht, khng ai bng. Ni xong m Tin cm my bi th v t bit. Kiu cn mun gi li:

Thm hoa khch tr hi, Nng cn cm li mt hai t tnh. Gi u sch bc mnh mnh. Tnh ra mi bit l mnh chim bao. Trng theo no thy u no, Hng tha phng pht ra vo u y. Kiu tnh dy cn nghe ca mi nc hoa ca con ma mi gh thm . Mt mnh lng l canh chy, ng xa ngh ni sau ny m kinh! Thy khc i cn li ca mnh m ngn qu. Khng dm sng. Hoa tri bo dt nh, Bit duyn mnh bit phn mnh th thi! Ni ring lp lp sng di, Ngh i cn li st si i cn. Tm Kiu nh c nhng t sng ln xung. Cng suy ngh chng no th Kiu cng khc ln chng . B Vng ang ng gn b quy ry: Ging Kiu rn r trng loan, Nh huyn[24] cht tnh hi con c g: C sao trn trc canh khuya, Mu hoa l hy dm d git ma? Tha rng: Cht phn ngy th. Dng sinh i n tc t cha n. Bui ngy chi m m Tin, Nhp i thot thy ng lin chim bao. on trng l s th no, Bi ra th y vnh vo th kia. C trong mng triu m suy, Phn con thi c ra g mai sau! B m ni: i nhng ci chuyn nm m! Do tm mnh tng ra nh vy, tin vo th cht. Ti sao t mua chuc chuyn su no lm g h con? Con ng tin vo nhng gic mng. (B ni nh vy thi nhng trong lng b cng lo s lm!)

Dy rng: Mng huyn c u, Bng khng mua no chuc su ngh nao! Vng li khuyn gii thp cao, Cha xong iu ngh do mch Tng.[25] Va c m khuyn can v chuyn con ma xong, thy lng c nh bt mt cht th Kiu li ngh n chuyn Kim Trng. Ngoi song th th oanh vng, Nch tng bng liu bay sang lng ging. Hin t bng gc nghing nghing, Ni ring ring chnh tc ring mt mnh. Hai a em di qu, khng th hiu c tm s ca ch Thy Vn th ang ng kh. Vng Quan l con trai, mnh u c tm s c vi n. Ni vi m li cng khng c: Con gi g mi gp con trai thng, t vn c lin h g vi anh chng sau ny khng! Thy Kiu rt c n trong tm trng ny. Chng ta s c tm trng ca anh chng. C mt iu cn ni y. Bn nhc Kiu sng tc l mt bn nhc rt bun. Mi ln n ln, Kiu li c c hi ti tm nhng ht ging ca s au bun . Rt nguy him. V vy ti ngh rng khi tiu th cc sn phm vn ngh chng ta phi chn nhng bi lnh mnh, c s ci m, nh nhng, gii thot. Phi cn thn nh khi chng ta n. Nu chng ta bit chn nhng thc n khng c c t th chng ta cng phi bit chn nhng sn phm vn ha lnh mnh tiu th. Ti khng mun chng ta ht ngm nhng bi rn r au thng qu. Ngm, ht nhng cu th v nhng bi ht chng ta ang thc tp ti tm nhng ht ging au thng trong mnh. C mt thy tr ngm th hay. Mi khi ngm nhng bi th bun th thy khc nc n, khng cn tc phong ca ngi tu hnh na. Thy khng bit chnh trong lc thy ang ti tm nhng ht ging au thng. Trong thin c rt nhiu thi ca v m nhc nhng thi ca v m nhc Thin phi nhm ti mc ch gii phng v chuyn ha. Ngi m c v nghe nhng bi th v bi nhc au thng, hng ci th gi l th au thng l thc tp ngc li thin. Gi, co, cu nhng ni au ca mnh nh vy cng c s th v, nhng cng th chng no th ht ging bun au cng ln chng . Rt nguy him. Hnh nh nhng chng trai, nhng c gi cn tr m mt ci bng ca Thanh thy nm nghe ri rn xit l mt hnh nh rt tiu ty.

Ngy xa, khi ch Cm ca ti c truyn Kiu cho m ti nghe, ngang cu Phn sao phn bc nh vi, nh nc chy hoa tri l lng m ti ni: u c! Trong sch phn r rng m, ti sao li dc phn? m ti ni: ng ri. Vit l phn nhng nu mnh c: Phn sao phn bc nh vi th mnh cng ang lm kh Kiu vy. Mnh s vn n vo trong ngi. Rt nguy him. Thnh ra phi c l phn ( chng t l mnh khc). Lc my ch em mi hiu l trong vn ha ca mnh c truyn thng t bo h nh vy. Khng phi ch trong o Pht ngi ta mi cn thn trong vic ti tm ht ging, chnh trong vn ha Vit Nam cng c truyn thng king c. Ngi cn gi no chi n c huyn cm (n bu) nhiu th ngi ta tin rng c s sut i au kh. Ting c huyn rt tr, lm ngi nghe ly xung. Ngi m chi m tn bn Ng... ti tm hoi nhng ht ging au thng th th no cng c mt ngy mnh s lnh . y l chuyn thc tp. Ngi tu m khng bit chuyn ny l c thiu st. C mt thi s lm th h ho nhng nh sng tc, nhng ca s t b li sng tc v ca ht au thng t rut. ng ta vit nhng cu ny, ti cn nh: ng k na nhng mnh tnh tan tc, Hy ng ln, nhc s, vi ti i! Ti ght anh a ging ht su bi, V tung mi tm hn thng try lc. Hy ng dy! Vt chic cm o no! Ti cn nghe nhng khc nhc rt hng. Tht nga lng phi mi chng chn chn, Sng nh gm tut, mnh nh lung bo. i nhc s! Tht anh ngi thm t! Quan hoi chi nhng khc ht m ly, Nhng cu ca khng p li khng thi Ca k n vc cuc i tr? Hay cung knh nhng nhng ngi tui tc, Nhng bn n nhp ht thiu tinh thn. Hy ra xem sng v vi my vn, V sng ch cho ti vi iu khc. Nu chng ta c ht nhng bi khc gi than my v c nghe nhng bi c huyn th c th vn ci ri vo s mng ca mnh, ti tm nhng ht ging au bun, iu khng tt.

---o0o--GING HU TNH y l tnh cm ca Kim Trng sau cuc gp g u tin vi Kiu: Cho hay l ging hu tnh, ai g mi t mnh cho xong! C Nguyn Du ni ti chng sinh vin ny nh ni v chnh c. C l mt ngi c rt nhiu tnh. C nhiu tnh th c th c nhiu au kh. Ngi ta ni n mt ging ngi (race) gi l ni tnh. Thy Kiu, Kim Trng v c Nguyn Du u thuc chng tc ny. Cho nn c rt thng cm. Cho hay l ging hu tnh c ngha l: Ti bit m! Anh thuc v ci ging hu tnh th th no anh cng b kt. Hi tr chc chng Nguyn Du cng a tnh lm! Chc chng cng nhiu ln b kt. ai g mi t mnh cho xong: vng vo vng tnh i ri th g ra rt kh. y l c ni ra t kinh nghim ca mnh, Ch tnh y l th tnh yu c am m. Nhng ch tnh c th ch nhiu loi tnh cm khc. V d T, Bi, H, X cng l tinh, nhng tnh ny khng c tnh am m. Ti nh cha Trc Lm, Hu cc thy dng ch rt to bo. Trong thin tht, cc thy li hai cu i nh th ny: Bt tc tc Tin ct a tnh th Pht tm. Ct cch ca ngi tin th thanh, trong trn tc. Tri tim ca Bt l mt tri tim c nhiu tnh thng. Bt thng, khng phi ch mt ngi m rt nhiu ngi. T loi ngi cho n con sc, con nai, con mui, con giun, con chim, con c...[26] Nh vy l a tnh ch g na! Ti dch l; Ct tin l khng tc, Tm Bt vn nhiu tnh. Tnh nh tnh ca Bt th cng nhiu cng tt, khng sao ht. Tnh am m, bi ly, chim hu, dnh mc... th mi ngn. V thm cha Trc Lm qu v s thy hai cu i . Vng vo ci vng tnh i g ra rt kh. Chng th sinh n gp ngi p ri, v c T th, Ng kinh, i hc, Trung dung, Lun ng... khng v na. Vn sch, Kinh ngha khng lm g c c. Sch v, ch ngha chy i u ht, ch c hnh nh nng Kiu trn ng trong lng thi. Chng Kim t li th song,

Ni nng canh cnh bn lng bing khuy. Su ong cng lc cng y, Ba thu dn li mt ngy di gh! Mt ngy thng nh di nh ba nm. Thi s dng hnh nh mt h su ni v s nhung nh. Ngi ta thng lc h dn nhng vt bn trong lng xung y, lm h vi i. Ci h su y cng lc cng thm y. ng l th! ---o0o--NH T TNG NHIU My Tn kha kn song the, Bi hng liu no i v chim bao.[27] Tun trng khuyt, a du hao, Mt t tng mt lng khao kht lng. c nhng cu th ny chng ta ng ci Kim Trng. C ci nn ci thi s Nguyn Du, mt nh Nho ang lm quan triu nh m vit nhng cu th v tnh tng t nh vy. Phng vn hi gi nh ng, Trc se ngn th t chng phm loan. Mnh Tng phn pht gi n,[28] Hng gy mi nh tr khan ging tnh. V chng duyn n ba sinh, Lm chi em thi khuynh thnh tru ngi. Ti nghip! Lm vo tnh cnh ny tht l nguy him lm. Khng lm n g c c. Khng sinh hot g c trong phng hc c (phng vn lnh ngt nh ng): bt (lng th) lu ngy khng vit ngn kh qun li, n khng gy dy chng li, tr khng pha, hng khng t. Hon ton t lit v s nh tng n bng hnh kia. Nh qu, chu khng ni, khng bit lm g hn l tm tr li ni chn gp nng thm cho nh: Bng khung nh cnh nh ngi, Nh ni k ng vi di chn i. Mt vng c mc xanh r, Nc ngm trong vt thy g na u.

Bn dng sui ngy xa lm g cn bng dng ngi kia na! Nc u lu li bt c hnh bng no. C by gi gn thnh c thng t, xanh hn mu c thng ba nhiu lm. Th rng khng ti, ti cng bun thm: Gi chiu nh gic cn su, Vi l hiu ht nh mu khi tru. Nhng cy lau lc l trc gi nh tru chc k si tnh: A ci anh chng! Cn g na u m tm kim y! Nh nhung qu, anh chng tm lun ti nh c nng: Ngh ring nh t tng nhiu, Xm xm no Lam Kiu ln sang. Ngh ring l tp kh nh vn ca anh chng. Kim Trng vit vn hay, dng tr tng tng nhiu hn k c v nhng chuyn c tht. Ngh ring nh t tng nhiu ngha l nhng ci nh c th rt t nhng nhng ci tng tng ra th rt nhiu. Thng thng l nh vy. Khi yu, gin hay bun ngi ta tng tng ra nhiu ci rt ng, khng c trong s tht. V vi bao nhiu l ci... u cn phi l nh vn! K no ang b li cun theo tnh cm yu, gin, bun, ganh... ca mnh u to tc ra rt nhiu tng b bao vy trong th gii ca tng. Anh chng tng tng ti nh Kiu s gp c ngi p, ri g g na. Nhng ti ni th chng thy g?: Thm nghim kn cng cao tng, Cn dng l thm dt ng chim xanh.[29] Xung quanh bn bc tng cao, nhn vo cng khng thy c g. Khng c phng tin lin lc, nhn tin. i quanh mt vng ri v ch lm g na! L th t liu bung mnh, Con oanh hc ni trn cnh ma mai. Nhng cy liu bung r xung nh bc mnh. Trn cy c con chim oanh tp ht, chc gho anh chng: Anh chng si tnh i! ng lm g? i v cho ri! Tm trng anh chng nh vy nn thy ci g cng nh ang tru chc mnh ht. C Nguyn Du khng ni: anh chng nh c nng qu, tht vng qu... m dng ton hnh nh din t . Dng hnh nh ni, l th.

My ln ca ng then ci, y thm hoa rng bit ngi u? Tn ngn ng sut gi lu, Do quanh cht thy m sau c nh. L nh Ng Vit thng gia, Phng khng ngi xa cha v, Ly iu du hc hi thu, Ti n cp sch hu dn sang. Dn n lm hng xm. mt, hai ba khng gp nhng ba, bn ba chc th no cng c dp gp. Ngi ta cng phi m ca i ra ch khng l hoi trong nh sao! l hy vng ca chng Kim. C cy c sn sng. C hin Lm Thy nt vng cha phai. Nh c cnh p v li c mt ci hin ngm hoa ba chc Lm Thy Hin. Lm l ngm, Thy l mu xanh p ca cy cnh, trng vi ch trong tn ca Thy Kiu. V vy Kim Trng mng: Mng thm chn y ch bi, Ba sinh u hn duyn tri chi y. ng l khi am m ngi ta hay tng tng v suy din theo ci mun ca mnh. Ba sinh l ni n chuyn hn nhn. Ngy xa khi gp ngi cn trai hay ngi con gi m thng th ngi ta ngh ngay n chuyn ci nhau lm v chng. Khng c chuyn ch lin h trong chc lt hay ch i chi nh i by gi. By gi ngi ta gp c ny xong th gp c khc, ang chi vi c ny, thy c khc xinh xinh cng chy theo lun. C hai ba ngi mt ln. Chnh ngay trong s thin sinh ti y cng c ngi ng thi chi vi hai ba c. Nht l c. C ngi ti tha: Bch Thy, con thng ba ngi mt ln. By gi lm sao? Qu v ra hnh o by gi kh lm! Ngy xa dy cho anh chng Kim Trng ny th cn d. Sng h na khp cnh my, Tng ng gh mt ngy ngy hng trng. Tc gang ng kha ngun phong,[30] Tuyt m no thy bng hng vo ra.

Rnh hoi. Ca s khng bao gi ng ht. Cch nhau trong gang tc m hon ton khng sao gp mt c. Ngng i nh vy, hai thng tri qua. Cch tng phi bui m tri, Di o dng c bng ngi tht tha. Bung cm xc o vi ra, Hng thm cn nc ngi vng tanh. Mt hm thy nhbn kia c thp thong bng ngi, anh chng bung n, xc o v chy ra lin. Rnh hoi m. Ra ti th c nng i mt ri, ch cn mi nc hoa thoang thong. Ln theo tng gm do quanh, Trn o nhc thy mt cnh kim thoa. Khng bit Kiu lm rt cnh thoa tht hay nng c tnh n li trn cnh o? y l mt nghi n phi iu tra. C nng c th cng bit c anh chng bn cnh nhng khng dm ra. Ci cch ngy xa l nh vy. V tnh hay hu xin ty ngi c phn on. Gi tay vi ly v nh: Ny trong khu cc u m n y? Gm u ngi y bu ny, Chng duyn cha d vo tay ai cm! Ng nghnh khng! Chic trm bn nh ngi ta m mnh li nhn qua ly. C tnh vi ly ri on vo l duyn mnh. Lin tay ngm ngha bing nm, Hy cn thoang thong hng trm cha phai. Ngm ngha khng ng sut m. C cm tng hng trm ca ngi p cn thoang thong ni cy trm. ---o0o--I GNG SOI N DU BO CHO CHNG? Tan sng thy bng ngi, Quanh tng ra tm ti ngn ng,

Sinh c i ch, Cch tng ln ting xa a m lng: Thoa ny bt c h khng, Bit u Hp Ph m mong chu v[31] Cy thoa ca Kiu vng trn cnh o. Nhnh o phi nm bn khng phn nh bn kia ch u qua nh bn ny c. Vi ly ca ngi ta ri ni: bt c h khng! Ting Kiu nghe lt bn kia: n lng qun t s g ca ri. Chic thoa l ca my mi, M lng trng ngha khinh ti xit bao! Ngha kh l lng ngay thng, thnh tht, trong trng ca con ngi. C ta khen anh chng: Chic thoa l ca my mi, M lng trng ngha khinh ti xit bao! C cng lch s v kho lo lm! Sinh rng: Ln l ra vo,[32] Gn y no phi ngi no xa xi. c ry nh cht thm ri, K thiu no lng ngi by nay! By lu mi c mt ngy, Dng chn gn cht nim ty gi l. Vi v thm ly ca nh, Xuyn vng i chic khn l mt vung. Thang my rn bc ngn tng, Phi ngi hm n r rng chng nhe? Anh chng mng qu, tn cng lin. Chy v ly qu, vc thang bc vo tng leo ln, chng nhn qua nh hng xm. Sng sng gi rt r, K nhn r mt ngi e ci u. Chng ta thy c thi ca hai ngi. Anh con trai th cm thy may mn qu, c nhn cho r mt c nng. Hm trc di qu, phi lm b ni chuyn vi Vng Quan thnh ra ch lic s s. By gi nht nh phi nhn cho r. Ngi con gi th sng sng, gi , rt r v e l ci u, khng dm nhn thng ln. Con gi nh n np m! Nhng ch n np ti mt mc no thi. Anh chng ni:

Rng: T ngu nh gp nhau, Thm trng trm nh by lu chn. Xng mai tnh r mn, Ln la ai bit hy cn hm nay! Thng trn nh gi cung my, Trn trn mt phn p cy liu![33] Anh chng ch lu qu. Thng ny qua thng khc, ch i n ni m i, ch cn da bc xng. By gi l c hi cho nn anh chng tn cng thng: Tin y xin mt hai iu: i gng soi n du bo cho chng? t yu cu rt r: C c p ng c nim thng yu ca ti khng? chng ni rt kho: i gng soi n du bo cho chng? Rt ti nghip. V c nng nh gng sen, trn soi xung; thn phn chng con trai th ch nh thn bo nh b st mt nc nhn ln gng sen. Lc cha c c ngi p th phi ni nh vy mi c hy vng chim c. Ci c ri th c th ni ngc li. C th ni nhng iu rt k: Em khng c tch s g ht! Nu ni cm cng khng chn. Nghe ni Paris c mt anh chng Ty mun ci mt c Vit Nam. n nh c nng, anh chng khen: Tri i, nh em t nhang sao m thm qu! n khi ci ri, th: t nhang lm g m t mi th? Ngp qu! Lm d trn nh ht trn! Anh chng ca chng ta ang giai on cha chim hu c thnh ra rt d thng: Tin y xin mt hai iu, i gng soi n du bo cho chng? Ngn ng nng mi tha rng: Thi nh bng tuyt cht hng ph phong.[34] D khi l thm ch hng,[35] Nn chng th cng ti lng m cha. Nng lng xt liu v hoa, Tr th bit u m dm tha! l cch tr li ca con gi ngy xa. Du bng lng ri i na cng phi ni: Em khng bit. Ci anh hi ba m em. Thi nh bng tuyt, cht hng ph phong l gia nh sng mt np sng truyn thng, gin d, khe mnh v o c. Sinh rng: Ry gi mai ma, Ngy xun d tnh c my khi!

V thng lm c i! C my c hi may mn nh ngy hm nay: D chng xt tm tnh si Thit y m c ch g n ai? Cht chi gn b mt hai, Cho nh ri s liu bi mi manh. Nu em khng xt li m mt mc d t chi th chc anh s cht mt! Thit thi cho anh m chng c ch li g cho em u! Em bng lng i cho anh an tm ri anh s i tm ngi ti lm mi mai hi em. Anh chng ny chc i hc trng lut ra lm trng s c! Khun thing d ph tc thnh. Cng liu b qu xun xanh mt i. Nu tri khng cho anh ci c em th anh s cht. Anh th s khng ci ai na ht. Tui tr ca anh coi nh l b i. Sinh mng anh ty thuc vo em. Em ni Yes th anh sng, m ni No th anh cht. Gh khng? Nhng chng sinh vin thi ny cha chc ni c nh vy! Lng xun d quyt hp hi. Cng eo ui chng thit thi lm ru! Em khng ti nghip anh sao? My thng nay anh khng n, khng ng, khng hc, khng n, khng pha tr, khng vit lch. m tong teo. M ca s sut ngy m nhn qua nh vy thi... l tt c nhng iu m ngi con trai c th ni. Ni nh vy th lm sao Kiu c th t chi c? Nht l Kiu c ni kt sn ri. Lng nghe li ni nh ru, Chiu xun d khin nt thu ngi ngng.[36] Rng; Trong bui mi l lng, N lng c l cm lng cho ang! C mt giy pht gi l giy pht thua trn. Khng chin tht bi. Mt trn v. Thnh tr b qun ch ph ri! lng qun t a mang, Mt li vng tc vng thy chung.

Nh vy l trn nh kt thc. Ngy xa ng Vng c ni vi b Vng nh vy khng? Chc cng na n nh vy ch g! c li nh ci tm lng, Gi kim hon vi khn hng trao tay. Rng: Trm nm cng l y, Ca tin gi mt cht ny lm ghi. Sn tay khn gm qut qu, Vi cnh thoa y tc th i trao. Trao i tng phm c th ha mi tnh, lm tin s nh c. Mt li va gn tt giao, Mi sau dng c xn xao ting ngi. C ting ngi i ti. Vi vng l rng hoa ri, Chng v vin sch nng di lu trang. Khng c cch g c th vit hay hn na. Hai ngi ang gp nhau, nghe ting ng vi vng xa nhau. Mt bn l hoa, mt bn l l. Hnh nh l rng hoa ri hay ch rt nh nhng khng ai bit. ---o0o--T PHEN BIT TUI VNG T phen bit tui vng, Tnh cng thm tha d cng ngn ng. Hay cu rt hay. Rt ng chn l. Trc kia thm yu, trm nh, kh v thiu nhau thit. Tng gp c nhau, ni c nhng li thng yu, ha hn vi nhau th kh. Ai d sau th cng nh, cng kh, cng thiu nhau thm. xa, mnh tnh b ra ba trm quan ni chuyn in thoi vi ngi kia, ngh rng ni xong th thng nh nh bt. Ai d, ni xong li cng thy xn xao v nng ny, bn chn hn. Ci m mnh tng s lm cho mnh tha mn, ht kh li lm cho mnh kht khao, kh s nhiu ln. y l mt s thc, c ni ra khng phi t Kinh in m t kinh nghim

ca ngi i. Ni kinh nghim ch khng phi l thuyt php. Gi tr ca s thc ny khng thua g gi tr ca mt cu Kinh. Sng Tng mt di nng s, Bn trng u n bn ch cui kia. y l hai cu ly on th trong Tnh S: Qun ti Tng giang u, Thip ti Tng giang v Tng t bt tng kin ng m Tng giang thy. (Chng u sng Tng, Thip cui sng Tng, nh nhau m khng thy mt nhau, {d} cng ung nc sng Tng). Lm sao m gp c nhau hoi hoi, mi ngy, mi gi, mi pht? Mt ln l qu may mn ri! ---o0o--NGM C HI NG NH HM NAY Ln ln ngy gi m trng, Tha hng rm lc chng xun qua. Mu hng t i, mu lc nhiu hn. Ma Xun nhng ch cho ma H. Ngy va sinh nht ngoi gia, Trn hai ng di na l ch em. Tng bng sm sa o xim, Bin dng mt l xa em tc thnh. Gia nh Thy Kiu v bn ngoi n sinh nht. Kiu nh, c nhin l c ly c: Con nhc u. Con xin nh. y l c hi i gp anh chng. Nh lan thanh vng mt mnh, Ngm c hi nh hm nay. Thi trn thc thc sn by,

Gt sen thoan thot do ngay mi tng. Kiu nu vi mn tht ngon, chy ra ch hai ngi gp v th tht. Thi trn l nhng mn n trong ma. Ma no c thc n ma . V d ma Xun c rau ta t, kinh gii (th lm xun quyn), mu h c rau x lch, bng b...; Nhng mn n trong ma th ti v ngon (thi trn). Khng nhm ma m mua n (hay n hp) th khng ngon na. Mt thi s Vit Nam trong nhm Xun Thu Nh Tp c cu; y a ma i nhp hi h. Bn ma i ngang qua y a theo nhp ca sng v bin. Ma no n mn ngon ca ma , ch c y m ni mt cch rt iu, Cch hoa s dng ting vng, Di hoa thy c chng ng trng. C nng va ng hng mt ci th thy anh chng ng sn bn kia ri. Lm sao anh ta bit nh bn kia hm nay i n sinh nht bn ngoi m ng ch? Thit l ti tnh! Tht ra c ngy anh c lm n c g u, sut ngy ch nhn qua bn ny, ch i thi m. V by gi anh chng trch: Trch lng h hng vi lng, La hng chc lnh lng by lu. Nhng l p nh i su, Tuyt sng nhum na mi u hoa rm. Anh chng cng iu ha! Mi c hai mi my tui u lm sao m tc bc c. Nng rng: Gi bt ma cm, cam t vi tri m by chy. Vng nh c bui hm nay, Ly lng gi cht ra y t lng! Hai ch lng c s dng rt kho. p li tm lng bng mt tm lng. Khi vit truyn Am My Ng ti cng bt chc cch ni ca c Nguyn Du: Tc gi ly lng ca mt thin s hiu lng ca mt thin s (Trc Lm i S). By gi Kiu i vng theo hn non b, thy cui tng c mt ci l c th i chui va c ro li.

Ln theo ni gi i vng, Cui tng dng c no thng mi ro. Xn tay m kha ng o, R my trng t li vo Thin Thai. X ro, chui l tng qua gp nhau m ni rt vn hoa. Mt nhn mt cng thm ti, Bn li vn phc bn li hn huyn.[37] Snh vai v chn th hin, Gp li phong nguyt nng nguyn non sng.[38] ---o0o--KHNG GIAN TRONG BC HA Trn yn bt gi th ng, m thanh mt bc tranh tng treo trn.[39] Thi ng l ci hp ng nhng bi th mi lm. Bt gi l gi gc bt. Ngy xa ti ngho qu, khng c ci thi ng. Nhiu khi lm th ri rng, bay i u mt c. Nht l khi c th mun vit ra li ly my ci b th c, vit vo nm by cu, sau tng l rc em ling mt. Rt ung. Phi m c ci hp, lm bi no cng b vo y, ng np li th qu. Thy bc tranh tng Kim Trng v, Thy Kiu khen: Phong sng c v thin nhin. Mn khen nt bt cng nhn cng ti. Cy tng mang v hng v ca mt bc trng phu, chu ng c sng tuyt v gi my. Thy Kiu khen, khng phi khen s s m khen ht lng (mn khen). Sinh rng: Phc ha va ri, Phm xin mt vi li thm hoa.

Kim Trng xin Kiu vi cu th bc ha c thm gi tr. ni: Nt v ca anh u c p g, nhng nu em cho vo vi cu th th bc ha c th bn ti hai ba ngn la. Mt bn khen v p, mt bn khen th hay. Tay tin gi tp ma sa, Khong trn dng bt tho v bn cu. Khong trn l lc khon. Theo li ha c in, ngi ta khng bao gi v chon ht khung vi hay khung tranh m lun lun khng gian trong bc ha. V vy bc ha c thin v. i khi ngi ta v mt dng sng, vi ba cy lau sy, mt con thuyn cm so, cn li pha trn bao nhiu l tri, bao nhiu l khng gian. Nhn vo mnh thy trong ngi rt khe. Thy tu khi v cng nn v nh vy. Phi c rt nhiu khng gian. Khi vit th cng nn nh vy. Cng ngn cng tt, cng thin. Ling bt c ch no tt ch . Vit mt ci th m c nght t trn xung di, ngi ta nhn vo s thy mt, cha mun c lin. Vit theo kiu nh in tn; thm mt ch l phi tr thm tin. Khong trng trong bc ha (lc khon) l ch khi gp ngi tri k hay gii th ngi ta s nh vo vi ch. Nu khng c ai th tc gi t . ---o0o--NH NGC PHUN CHU. Kiu rt gii. Ngoy vi ci xong ba bn cu th trn lc khon. Anh chng khen lin: Khen: Ti nh ngc phun chu, Nng Ban T cng u th ny![40] Kip tu xa v cha dy, Phc no nhc c gi ny cho ngang! - Em lm th nh nh ngc phun chu! Chc kip trc anh c tu nn kip ny mi c phc m c em. Khng bit kip trc chng Kim v tu php mn no? ---o0o---

PHN DY PHN MNG Thy Kiu p li li khen ca Kim Trng: Nng rng: Trm lic dung quang, Chng sn ngc bi cng phng kim mn.[41] Ngh mnh phn mng cnh chun, Khun xanh bit c vung trn m hay? Kiu lo: Anh c phc c nhiu trong qu kh, em th khng. Khng bit ng tri c gip cho cuc hn nhn ca chng ta khng? V: Nh t nm hy th ngy, C ngi tng s on ngay mt li: Anh hoa pht tit ra ngoi, Nghn thu bc mnh mt i ti hoa. ng thy tng ni: Tt c nhng ci tinh anh ca con ngi Thy Kiu u l ra ngoi ht. S rng sut i c s kh. Khi c nhng ci qu, ci hay, ngi ta phibit giu bt vo bn trong. Anh hoa l ci tinh ba, ci p nht ca con ngi. Nu pht tit ra ngoi ht th bn trong s khng cn g na. V nh vy s chiu cm vo nhng tai nn. Nhng ngi c hnh phc l nhng ngi cht cha c ni dung v ni lc bn trong. H khng ht tt c pht hin ra ngoi. Nhng nh c ci cht nhiu trong kho th s c m sut ma ng. Nu c bao nhiu ci u em ra, t ht th s c lc lnh. Trong ngi li ngm n ta, Mt dy mt mng bit l c nn? Thy mt bn (Kim Trng) phc dy, mt bn (Kiu) phc mng. Kiu phn vn khng bit mi nhn duyn ca hai ngi c th thnh tu c khng. Sinh rng: Gii cu l duyn,[42] Xa nay nhn nh thng thin cng nhiu. Con ngi nhiu ln thng c s mng nh c ch. l li an i ca Kim Trng - S tu hc v cch sng ca mnh c th i c s

mng v hon cnh. Tng bt cp s, s bt cp c: nu c c th mnh c th thng c s phn. y l mt li khuyn rt hay. Nu mnh c cm gic l mnh khng c nhiu phc nhiu, s phn mnh s au kh th nn nghe li khuyn ny. S phn khng phi l chuyn quan trng nht, bi v mnh c kh nng chuyn ha. Xa nay nhn nh thng thin cng nhiu. Trong vn ha Php, c khi ngi ta ni con ngi sp t nhng chnh Tri quyt nh (Lhomme propose, Dieu dispose). y chng ta thy mt quan im khc hn: Nu con ngi c ch, mun chuyn ha mun thay i th nhiu khi chuyn c s mng, chuyn c nghip, chuyn c mng tri. V d gii kt n iu, th em vng m liu vi thn! Nu gp phi nhng chuyn kh khn th chng ta hy em sc mnh tnh yu ca chng ta m tranh u. Cn cht th cht. S g! iu trung khc n cn,[43] Lng xun phi phi chn xun tng tng. C Kiu lo lm nhng nu c ngi an i th c trn tnh li c lin. Mi my thng trc y, nh c m khuyn nh, c yn. By gi, nh anh chng an i, c cng m li. C c kh nng vui chi ngay sau . Hai ngi ung ru. H u th Tam Quy v Ng Gii! Khng bit Kiu ung ru hay ung tr? Con gi thng khng ung ru. Anh chng th chc chn l ung ru. Ru cc hay ru , ch chc khng phi l ru thuc u! ---o0o--NGY VUI NGN CHNG Y GANG. Giy pht bn nhau ca hai ngi rt ngn ng. Ngy sp ht, h sp phi chia tay. C Nguyn Du ni mt cu ng cho chng ta ch : Ngy vui ngn chng y gang, Trng ra c ngm gng non oi. Ngy vui l ngy Kim - Kiu c sng cnh nhau, t chn gi sng n nm, su gi chiu. Ngy vui nht trong i ca hai ngi c din t

l ngn chng y gang. Ly khng gian m o thi gian th cha y mt gang tay. y l mt cu rt hay trong truyn Kiu, c th vit ln treo ngay trong thin vin c. khi vui m vui khng c chnh nim th ci vui i qua rt mau v cng khng tht l vui. Hai ngi ngi, ni chuyn v th bi t sng n chiu. Ci vui c bao nhiu u! Cha bng mt gang tay. Nht l khi h cha bit thc tp chnh nim v an tr trong hin ti. Vng nh chng tin ngi dai, Gi chng nng mi kp di song sa.[44] Thy mnh qua bn ny lu qu trong khi nh khng c ai cng k, v s gia nh v khng thy mnh. Kiu ng dy t gi. ---o0o--BY GI R MT I TA n nh va thy tin nh, Hai thn cn d tic hoa cha v. Ca ngoi vi r rm the, Xm xm bng li va khuya mt mnh. V nh, thy gia nh cha v, Kiu tic, li chui tng sang nh Kim Trng. Nht tha gng gii u cnh, Ngn n trng lt trng hunh ht hiu.[45] Sinh va ta n thiu thiu, D chiu nh tnh d chiu nh m. Anh chng ang ngi ng gc. Khng i nm ng hong, chng ch ngi trc bn hc m ng. Ting sen s ng gic he, Bng trng x hoa l li gn.

Cu th rt p. Bc chn ca Kiu lm xao ng gic ng ca Kim Trng. Trong trng thi na tnh na m, chng Kim thy mt nng tin bc ti. Anh chng ngh l mnh ang nm mng: Bng khung nh Gip non Thn, Cn ng gic mng m xun m mng. Nng rng: Khong vng m trng, V hoa nn phi nh ng tm hoa. By gi r mt i ta, Bit u ri na chng l chim bao? By gi hai a gp nhau, nhn r mt nhau. Nhng c th cnh ny ch l cnh chim bao, khng c tht. D s! y l mt trong nhng cu gh gm nht ca truyn Kiu. Nu em con mt ca thin s m nhn th ta s thy cu ny li hi lm. C mt ln ti a anh Thiu i vo rng. Nhng t l trong rng c nhng ng gn xanh tuyt vi. Ti rt thch. Nhn nhng t l ti rt hnh phc, thy mnh ang sng trong cnh gii mu nhim ca php thn. Nhng ngi i theo ti c th khng tip xc c. H ang lo chuyn nh, cng n vic lm, tng lai, qu kh... cho nn kh tip xc c vi nhng mu nhim y. Ti dng li v hi: y l s thc hay gic mng? Cnh gii ny c thc hay mng? Ngi by gi nhn nhng khm l ny nh nhn trong mt gic m. Hai ngi cng ng ch , cng nhn nhng t l . Ngi sng trong mng, ngi sng trong s tht. S khc nhau nm ch c an tr trong hin ti, c chnh nim khi tip xc vi ci p ca t l hay khng. Kiu l mt thi s, mt ngi rt nhy cm. C thy c ci p, s qu gi ca gi pht hai ngi c gp nhau. C cng thy l chuyn rt mong manh. Cng v thy ci mong manh cho nn c liu mng: Nng rng: Khong vng m trng, V hoa nn phi nh ng tm hoa C ny gh lm ch khng phi chi u! Tuy ni l con nh gia gio, c n np nhng chui tng hai ln trong mt m th cng qu tht. y l nhn vt ca c Nguyn Du, mt nh Nho m phm ca ca Khng sn Trnh. Chng ta c th vit ln hai cu: By gi r mt i ta, bit u ri na chng l chim bao?lm thin ng treo trn tng c. Lng Mai l mt thc ti hay mt gic chim bao? C th by gi n l mt gic

chim bao ri, nu mnh khng bit an tr trong hin ti, khng sng su sc, tn hng nhng gi pht bn nhau. Vi mng lm l rc vo, i sen ni sp song o thm hng.[46] Kim Trng thp thm nn mi v t thm hng trm. Ngy xa, trc khi ngm th ngi ta thng tm ra sch s v t trm ln. Nu c ting n t b na th mi ng l khung cnh ngm th. Mt anh chng sinh vin iu nh Kim Trng th th no cng c mt cy n, mt l trm v mt i sen t nn. Ngy xa, ti cng b nh hng ci iu . Tt no ti cng mua bch lp; thc i Giao tha thp ln ba bn cy nn c th. Ton l c thi, in trn giy tht trng. l ci kiu thanh tao, sang trng v phng din tm linh ca ngi trc. Tin th cng tho mt chng, Tc my mt mn dao vng chia i. Hai ngi vit li th xung t giy hoa tin, ct tc trn vi nhau ri chia i, mi ngi mt na. Ngi tr i by gi c ngi cng cn lm nh vy. Hai ngi vit li th xung t giy hoa tin, ct tc trn vi nhau ri chia i, mi ngi mt na. Ngi tr i by gi c ngi cng cn lm nh vy. Vng trng vng vc gia tri, inh ninh hai ming mt li song song. Tc t cn vn tc lng, Trm nm tc mt ch ng n xng. Chn h snh ging qunh tng, Di l hng ln bnh gng bng lng. Hai ngi ung ru, th nguyn. Bng trng chiu qua bc bnh phong c nhng tm gng, gi lay bc mn la phng pht mi hng trm. ---o0o---

CN BO M THANH Sinh rng: Gi mt trng trong, By lu nay mt cht lng cha cam. Chy sng cha nn cu Lam, S ln khn qu ra sm s chng? Lu nay anh c ao mt chuyn m cha c. Chng mnh cha chnh thc lm l ci hi, nu anh yu cu chuyn th e hi bt lch s. Ngha ch l nh vy thi m th din t mt cch rt iu. Nng rng: Hng dip xch thng, Mt li cng ting rng tng tri. ng iu nguyt n hoa kia, Ngoi ra ai li tic g vi ai. Hai ngi ng vi nhau, hiu nhau, lin h su sc. ng i vo chuyn hoa nguyt thi. Ngoi chuyn ra em khng t chi chuyn g vi anh c. Rt r rng. Anh chng bn yu cu: Rng: Nghe ni ting cm i, Nc non lung nhng lng tai Chung K[47] Cm trng l n nguyt (nguyt cm, gi l n trng cng c). Hai trm nm trc c Nguyn Du c gng dng ch Nm thay th nhng ch Hn. By gi mnh dng vn phm Vit nim Bt (Nam m Bt Thch Ca Mu Ni) cng khng c g l cch mng lm. Kim Trng c c ch rt p, hai tay nng n ln ngang my a cho Kiu. Trang trng nh dng tr cho Bt trong thin tr. Nng rng: Ngh mn ring ty, Lm chi cho bn lng ny lm thn! So dn dy v dy vn, Bn dy to nh theo vn cung thng. V l dy n to, vn l dy n nh. C ch ch thch ngy xa n c nm dy, sau thm vo hai dy gi l dy v v dy vn. Khi vua Vn Vng b bt, con ca Vn Vng thm vo mt dy gi l dy vn. Khi V Vng ln lm vua li thm mt dy gi l dy v. Trong Kiu th ni n

c bn dy. Cung thng l hai trong nm m chnh ca m nhc thi xa: Cung, thng, gic, chy, v. Tip theo l nhng cu t ci p ca khc n Kiu trnh din. Nguyn Du t Kiu n nhiu ln. Ln u n cho Kim Trng, ln th hai cho Hon Th v Thc Sinh, ln th ba cho H Tn Hin, v ln cui l n cho Kim Trng nghe sau mi lm nm gp li. Mi ln nh vy, Nguyn Du din t mt cch khc. Ty theo tm trng ca Kiu m bn n bin th. (Cn c bn ln n khc, Nguyn Du ch ni qua.) y l ln u tin, n cho Kim Trng nghe. Cng l khc n ny, Kim Trng sau mi lm nm nghe li khng kh au, v trong thn tm ni kt chuyn ha. y l bn n, n ln u tin: Khc u Hn S chin trng, Nghe ra ting st ting vng chen nhau. Khc u T M Phng Cu,[48] Nghe ra nh on nh su phi chng! K Khang ny khc Qung Lng,[49] Mt rng lu thy hai rng hnh vn.[50] Qu quan ny khc Chiu Qun,[51] Na phn luyn cha na phn t gia. l tnh cht ca bn n. Cha ng nhng hnh nh, tm s bun ai on. V y l ti ngh ca Thy Kiu, cun ht ngi nghe vo bin m thanh: Trong nh ting hc bay qua, c nh nc sui mi sa na vi. Ting khoan nh gi thong ngoi, Ting mau sm sp nh tri ma. m thanh c din t bng nhng hnh nh rt ti tnh. V y l hu qu tai hi ca bn n: Ngn n khi t khi m, Khin ngi ngi cng ng ngn su. Khi ta gi khi ci u, Khi v chn khc khi chau i my.

Tm t ca Kiu c rt nhiu su thm, au kh. l nhng ht ging tha hng t ng b i trc. Tm t , by gi c din t qua ting n. V ngi nghe l Kim Trng cng b cun ht vo th gii ca su kh. Anh chng ngi khng yn c nghe. T th ngi ca anh chng t anh hon ton b cn lc ca tm trng Thy Kiu ko theo. Vn ngh lnh mnh v vn ngh khng lnh mnh rt khc nhau. n hay ht ln mt bi ht, mnh c th to ra nhng hu qu rt ln trong lng mnh v trong lng ngi nghe. Chng ta cn phi rt cn thn. Khi ta gi khi ci u, Khi vo chn khc khi chau i my. Rt r rng thi bt an ca Kim Trng di nh hng ca mt khc nhc c tnh cch su thng. Vn ngh rt nguy him. Ti thng ni vi cc s ch, s c: ht th ht, ngm th th ngm th nhng phi cn thn. Ht v ngm th l mt cch ti tm nhng ht ging trong lng mnh. C nhng ht ging cn ti tm v c nhng ht ging khng nn ti tm. Chng ta c y tt c nhng ht ging (nht thit chng thc) cho nn phi cn thn. Nht l khi mnh cn yu. ng nn ti tm bng thi vn nhng ht ging su au ca mnh. Mi khi cc s ch, s c, cc anh, cc ch lm c mt bi nhc thanh thot th ti mng. Nu trong nhc c nhng nt au bun th ti khng mng lm. Khi lm ra nhng nt nhc , chnh mnh s ht, bn mnh s ht v s ti li nhng ht ging au bun. V l i ngc li c li tu hc ca chng ta. Rng: Hay th tht l hay, Nghe ra ngm ng nut cay th no. La chi nhng khc tiu hao, Dt lng mnh cng nao nao lng ngi? Sau khi i qua mt trn bo ca m thanh ri, anh chng ni: Em dn th hay tht , nhng sao cay ng, au kh qu chng! Sao em li chn nhng bn nhc bun nh vy? Khi n em bun m ngi nghe cng t rut theo. Anh chng cng thng thng lm, ch u phi ch bit khen m thi u. anh chng l: Em nn sng tc lnh mnh hn. Nghe thm mt ln na chc anh s cht qu! Chng ta thy r, anh chng c ht ging ca s lnh mnh trong tm. Khi trong lng c s lnh mnh mnh s khng au kh nhiu nh ngi c chng t kh au ln. V c nhiu chng t ca kh au, ngi kia s i qua mi lm nm rt au thng. Nu mnh au kh th cng l au ni au ca ngi kia v i mnh dnh vo i ngi kia. Truyn Kiu khng pi l Kinh nhng nhn vi con mt qun chiu th bt c chuyn no cng thnh Kinh ht.

y l li p ca Kiu: Rng: Quen mt nt i ri, T vui thi cng tnh tri bit sao! y l ni v tp kh m Kiu khng bit. Quen mt nt i ri c ngha l lu nay nng ch chi nhc , sng tc theo ng li . Ni theo danh t Duy Thc l tp kh (habit energy). Tp khi c th c hnh thnh t hi th u hoc c trao truyn t nhng th h trc. y chng t c truyn cho Kiu ch khng phi cho Vn hay Quan. V Kiu tng lm: Tri sanh em ra nh vy th em nh vy. Tri sanh l mt cch ct ngha khi chng ta khng hiu nguyn l chng t trong Duy Thc. T vui u cng tnh tri bit sao! Ni nh vy l khng ng. Nu hc Duy Thc th ta bit rng tt c nhng tp kh t hay vui u l vn chng t c. Chng t bn hu v chng tn hun. Hai cu: Rng: Quen mt nt i ri, T vui u cng tri bit sao! c th c em ra ging theo Duy Thc Hc thnh mt cun sch. Li vng vng lnh cao, Ha dn dn bt cht no c khng. C khng tin tng lm l mnh c th thay i c tnh kh ca mnh: Anh ni nh vy th em xin nghe li anh. Em s c gng, hy vng s bt bun cht xu. Ha nh vy thi. Ngi c tu bit rt r ci g cng do chng t m ra c. Nu bit cch ti v khng ti cc ht ging th c th thay i c tp kh. y Kiu khng bit iu v cha hc sch Duy Thc Tam Thp Tng. Hoa hng cng t thc hng, u my cui mt cng nng tm yu. Sau khi hai ngi i qua mt trn bo t ca m thanh ri th h yu hn trc. y l mt s tht. Ngi chi nhc v ngi nghe nhc by gi u yu hn. Dng iu v ci nhn ca h cng biu l s qun qut say m. Cn bo t va mi i qua l cn bo t ca m thanh. Nhng ngn gi khi dy nhng t sng trong lng ngi (sng tnh). ng s khng cn sc ng vng, nh mt con thuyn ang i trong i dng bng ni ln mt trn cung phong hay mt loi thy qui[52] Sng tnh dng xiu xiu,

Xem trong u ym c chiu l li. u ym l thng yu gn gi, vn cn c th trong vng l gio. L li th c s khng chnh nh, tc l c yu t phi l bn trong. Cch ngi, c ch, con mt biu l mt ci g khng hon ton i ng theo l gio na, kt qu ca sng tnh ln qu cao. l nhng giy pht kh. Nhng giy pht , nu l ngi tu th mnh bit phi lm g: nm ly hi th. Thy A Nan trong giy pht bit ngi tr li, tp th. Anh chng Kim Trng u c hc Kinh An Ban Th ! ---o0o--THA RNG: NG LY LM CHI Thy Kiu l mt c gi rt thng minh. C cng b sng tnh lm cho xnh vnh, nhng Kiu cn bit gi mnh. L tr ca Kiu cha b chm m. Kiu ni: Tha rng: ng ly lm chi, D cho tha ht mt li nao! - Tnh thng ca hai chng ta khng phi l mt tr chi. Chng ta s i n s kt hp v chng. Mt trm nm sng vi nhau khng phi l chuyn nht thi. Vy anh hy em ni mt li ny . V chi mt a yu o, Vn hng chi dm ngn ro chim xanh. Vn hng khng c nh ngn khng cho chim xanh bay vo. Nhng: cho vo bc b kinh,[53] o tng phu ly ch trinh lm u. Ra tung trn bc trong du,[54] Th con ngi y ai cu lm chi! y l lun l c truyn ca chng ta. Lm con gi i ly chng l mt ci o. Ngi con gi phi gi trinh tit. Nu khng bn thn c s nh mt s t trng. Ngi bn phi ngu ca c s khng tn trng c na v

hnh phc la i s b st m. Phi cn thn gi gn. C Kiu c hc iu ny nn gng li c v ni vi anh chng nh vy. Gi gn l gi gn cho c hai ngi. Gi gn cho ti v gi gn cho anh nh li bi ht H Tr Su Cn, ch khng phi l ti ch gi gn cho ti thi. Truyn Kiu khng phi l Kinh nhng nhn ti u chng ta cng c th thy Kinh c. Phi iu n xi th, Tit trm nm n b i mt ngy! n xi th l khng i cho n chn tiu th trc. Chui cha chn m cht xung em d, la cha chn m gt vo. Ch bit hng th ngay trong hin ti thi, v trong khi hng th nh vy th ph tan hnh phc ca tng lai. Hnh phc trm nm di lu, bn vng m n lm cho tan nt i v khng cn thn trong mt giy lt. Ngm duyn k ng xa nay, La i ai li p ty Thi Trng My ma nh vng, Qu chiu nn chn chng yn anh. Kiu a ra v d ca Thi - Trng Kim Trng thy c ang bo v hnh phc ca hai ngi ch khng phi mun t chi Kim Trng. Ngy xa nng Thi Oanh Oanh v chng Trng Cung l hai ngi p v c ti, xng i va la. Nhng v h khng gi gn nn tnh yu ca h tan v. My ma nh vng: nhng iu thiu l gio ph tan hnh phc v tnh ngha v chng. vng b nh , cuc tnh duyn bt thnh l v trong giy pht sng tnh xiu xiu khng ai bit dng li c. Trong khi chp cnh lin cnh[55] M lng r rng dnh mt bn. Mi Ty lnh hng nguyn,[56] Cho duyn m thm ra duyn b bng. Ngi n b gi l gi cho hai ngi. l cch hnh x ca ngi n b ng. Nu ngi con gi khng gi gn trong nhng giy pht kh gi th sau ny trong lng ngi con trai s c cm tng r rng, khng knh phc. Khng ni ra nhng trong lng anh ta khng phc hon ton. Tnh yu ban u rt m thm m sau tr nn nht nho, b bng. Tt c l v ngi con gi khng bit gi gn trong gi pht kh.

Gieo thoi trc chng gi ging, sau nn thn cng chng bi ai? Vi chi liu p hoa ni, Cn thn t li n bi c khi! Kiu ly thm tch gieo thoi khuyn Kim Trng: Ngy xa T Cn m mt ngi con gi dt vi. Anh ta i qu , chinh phc c gi mt cch khng oan trang lm v b c gi cm thoi dt ling trng ming, gy mt hai ci rng ca. Nhng m l, anh chng vn tr li cu hn. Anh hc mt bi hc ch ng v rt phc c nng. Sau ny hai ngi ci nhau. Hai ci rng l k nim rt p. C nng chng t c s t trng v bo v c gi tr ca ngi con gi. Tuy mnh nhng l gii php hay. Anh chng bit y l c gi rt mu mc v do khng c ni kt. Ngy xa nu c nha s th cha hai ci rng cng d. Ci anh chng mt hai ci rng ca th cng hi ru. Thy li oan chnh d nghe, Chng cng thm n thm v mi phn. Nghe Kiu ni, Kim Trng rt n. Bng tu va lt v ngn, Tin u thy ca ngn ri vo. Nng th vi tr bung thu, Sinh th do gt sn o bc ra. C ngi gi ca. Thy Kiu i chui v nh; Kim Trng ra ngoi xem ai ti. Nh vy l kt thc cuc gp g ca hai ngi nh Kim Trng. Cch hnh x ca Kim, Kiu trong on va c l cch hnh x ca ngy xa. Cc thiu nin by gi nghe s phn ng ra sao? Tui tr Ty phng s ci. Tui tr Vit Nam b nh hng Ty phng cng s ci. Cc thiu n thi i ny c ngi khng ngh v khng lm nh vy. ng v phng din t tng, h khng ngh nh Kiu nh; m ng v phng din bn lnh hnh ng, h cng khng c bn lnh c th lm c nh vy. Du c cho chuyn ny l ng h cng lm khng c. Mt trong nhng l do h nu ra: Hai bn cam kt vi nhau ri, cn g phi gi gn na? Quan nim trinh tit ny xa qu! H s ni nh vy. V mt l lun khc ca h. ng v phng din tm l th mnh thng yu nhau tht ri. Nhng ng v phng din sinh l th khng bit hai a

c ph hp chng? Hnh phc nh l s i i nhp nhng gia tm l. Nhng cng phi c s i i nhp nhng gia sinh l na! V vy, v tm hn h bit l h hp vi nhau, v h th lun v thn xc xem c hp hay khng ri mi k giao ko. l kiu by gi. y, chng ta khng t chc php m v chuyn ny. Chng ta ch nu ra bit r. Sau ny, hng dn tui tr, qu v s phi ng u vi nhng cu hi nh vy. C nhin trong nn o c c truyn c nhng chu ngc. Lm th no s dng c nhng chu ngc th mi hay. Cn nhn danh o c c truyn ngn cm th chc s khng thnh cng. Chng ta cn trnh by nh th no tui tr thy c trong nn o c c truyn c nhng nguyn tc hnh x bo m c hnh phc trong tng lai. Chng ta phi thy c nhng g ang xy ra trong hin ti. Ch cho cc chu thy nhng au kh v tht bi xung quanh, ngay trong thi i cc chu th ha may tui tr mi thy c gi tr ca nhng chu bu trong nn vn ha c truyn. Ngi tr c tip nhn c di sn vn ha ca h hay khng, l ty thuc hnh thc v cch gii thch ca chng ta. Nu cch ca chng ta xa qu, khng chuyn ch c s hiu bit v tm l v nhng vn ca thi i th du o l c truyn c hay cch my cng v ch. Tui tr khng theo th chu thi! ---o0o--THIN NG HNH PHC Thi gian hnh phc bn nhau ca Kim-Kiu rt ngn ngi. Ch khong mt ngy. Ln u tin gp nhau tht tr tru: Anh chng ng trn nc thang cao nhn xung, c nng di thp. Ni i ni li vi cu, chc mi, mi lm pht l nhiu. Mi lm pht hnh phc, nhng c hai cng run thy tr! Gp g bt hp php cho nn mi sau va c ting ngi l vi vng l rng hoa ri ngay. Mi lm pht rt mong manh. Ln gp th hai l ngy gia nh Thy Kiu v n sinh nht bn ngoi. Trc khi sang vi Kim Trng. Kiu nu vi mn n em qua cho anh chng. Khng bit h c n hay khng hay l h cho ngui? Ti ngh rng cha bao gi Kim Trng c n nhng mn . V theo nhng din tin ca truyn th anh chng khng c hi n. Thy Kiu em thc n sang. Hai bn gp g, ni chuyn. Thy Kiu lm th ln bc tranh tng ca Kim Trng. Ni chuyn phn dy, phn mng. Thy chiu, Thy Kiu v; n nh thy gia nh cha v, Kiu tic, chui qua tr li. C tin bo ch ca

Kim Trng mt v Kim phi v h tang. S chia cch xy ra ngy trong ti hm . V hai ngi xa nhau mi lm nm. Hnh phc rt mong manh, ngn ngi. Ln u gp nhau mi lm pht, ln th hai c gn mt ngy. Gn mt trm cu th ni v chuyn tnh ca hai ngi, nhng tt c ch xy ra mi hai gi ng h l nhiu. V c hai bn s mang theo nhng ni kt c gieo v ti trong mi hai gi ng h sut mi lm nm. T y v sau l nhng ni lnh nh sng gi, au kh ca nng Kiu. Ngi ta c th khng em thi gian ra o nh chng ta, nhng chng ta cng cn o bit. T khi gp ba ch em i chi ma xun, Kim Trng nh v Thy Kiu. i kim, bun nh, m o, hc hnh khng c... ko di hai thng ri, ba thng. Thi gian u c hnh phc g! Leo ln ci thang, gp c Thy Kiu v c Kiu ni OK ri, sau cng u c vui sng g! li phi ch lu lm mi c dp gia nh Kiu i n sinh nht bn ngoi, v ci dp may ny xy ra khong t chn gi sng n mi gi ti. Mi hai ting ng h l ti a. Trong mi hai ting ng h , hai ngi sng nhng giy pht rt mnh lit (intense), y cm xc. V sau ny l mi lm nm lu lc, trn y nhng au kh xt xa. Kim Trng tuy khng n ni kh nh Kiu nhng trong tm lun tng n ngi con gi v au kh. Chng ta thy khng c hnh phc tht trong mi tnh . Tm con ngi khng an. Thiu ci g th i tm ci . Cha kim c th cha an tm. Lc c hnh phc th khng bit rng mnh ang c hnh phc. Hnh phc mt ri mi bit l mnh c n. Thi gian hnh phc nht ca Thy Kiu l t nh n nm mi su tui, trc khi gp chng Kim. Thi gian l thin ng, nhng c u bit l hnh phc. B mi tn tnh i cm vo tim ri th mt hnh phc. T v sau ch ton l nhng vt thng au kh m thi. Thin ng hnh phc c m mnh khng tip xc c. Mnh i tm mt ci khc. Ci khc , l th gii au kh. Mnh tng rng chm c vo ci l chm c hnh phc. Nhng s tht khng phi nh vy. Truyn Kiu l mt cu truyn thi, nhng n i din cho bit bao s tht xy ra trong cuc i. ---o0o--CHA VUI SUM HP SU CHIA PHI Ca si va ng then hoa, Gia ng vo gi th nh mi sang em tin thc ph t ng, B v l thu tha hng hu.

Liu Dng cch tr sn kh, Xun ng kp gi sinh v h tang. Ch ca Kim Trng mt, ang c qun ti Liu Dng, rt xa nh. Cha ca Kim Trng gi chng v gp lo vic tng tng. Mng tin xit ni kinh hong, Bng mnh ln trc i trang t tnh. Gt u mi ni inh ninh, Ni nh tang tc ni mnh xa xi: Kim Trng i bo tin cho Kiu bit. V y l nhng li dn d ca chng Kim: S u cha kp i hi, Duyn u cha kp mt li trao t. Hai ngi cha c ni chuyn, cha c bc l cho ht tm tnh v cha c mai mi nh hn chnh thc. i hi l ni cho . Tht ra, nu c ni thm hai, ba tun na chc cng khng bao gi . Phi vy khng? Trng th cn tr tr, Dm xa xi mt m tha tht lng. Ngoi nghn dm chc ba ng, Mi su khi g cho xong cn chy! Anh s khng qun li th. Ni bun xa cch ny, g cho ra khi tri tim anh chc cng cn lu lm. Mi su khi g cho xong cn chy. y l s tht! Gn vng gi ngc cho hay, Cho nh lng k chn my cui tri. Mun cho ngi i xa c an tm th em phi sn sc, gi gn thn em cho ng hong. Vn tuy c nhng th cng ging ht nh ngi thi by gi. Tai nghe rut ri bi bi Ngp ngng nng mi gii li trc sau:

Ti nghip! Thy Kiu chng qua l mt c b mi ln ln, u c nhiu kinh nghim v cuc i. Va mi hc thng, mi th bi xong th by gi b ri vo h thm ca s xa cch. ng t ght b chi nhau, Cha vui sum hp su chia phi. Cng nhau trt nng nng li, Du thay mi tc dm di lng t! Qun bao thng i nm ch, Ngh ngi n gi nm ma xt thm. nguyn hai ch ng tm, Trm nm th chng m cm thuyn ai. Cn non cn nc cn di, Cn v cn nh n ngi hm nay! Ngi no cng lo cho ngi kia v th nguyn phn mnh. Hai bn ni c c my cu l phi chia tay. Phi i lin lp tc. Dng dng cha n ri tay, Vng ng trng ng ngay nc nh. Ngi ngng mt bc mt xa, Mt li trn trng chu sa my hng. Buc yn quy gnh vi vng, Mi su x na bc ng chia hai. Li trn trng l li cho khi chia tay. Trong thin mn cng c dng: Xin s huynh gi gn ly thn tm. Bun trong phong cnh qu ngi, u cnh quyn nht cui tri nhn tha. No ngi c gi tun ma, Mt ngy nng gnh tng t mt ngy. y l tm trng ca ngi i. ng th ngn dm. Ti u kia th u c g hp dn: ch c mt xc cht thi. Li phi xa ngi mnh thng rt lu. i nh vy trong lng nt nh tng. u cnh quyn nht cui tri nhn tha cho bit Kim Trng ra i vo cui h, sang thu.

Chng ta s c v s thy c ni kh ca c nng. Gh gm gp trm ngn ln anh chng. Nhng tai nn ln xy ra cho gia nh Thy Kiu. Cuc i lu lc ca Thy Kiu bt u t . ---o0o--CH THIU MT CHT XU Tai nn ln xy ra cho gia nh Thy Kiu ngay m hm d. Mi lm nm lun lc ca Thy Kiu c th khng xy ra nu Kim Trng li thm vi gi. Kim l sinh vin con nh giu; chng c th xoay s gip chuc cha ca Kiu ra khi hon cnh oan c. Nhng chng Kim t gi ra i. V ch ni trong na gi ng h sau, tai ha p ti trn u Kiu. Tt c u c quyt nh bi nhng nhn duyn dn dp xy ti. Ch thiu mt cht xu nhn duyn thun li thi m xy ra bao nhiu l au kh cho nng Kiu. Chnh Kim Trng, gn cui truyn, nhc n iu ny: Rng: Ti trt qu chn xa, cho n ni tri hoa dt bo. Ch v chng Kim vng mt trong giy pht quan trng m xy ra mi nm lun lc ca nng Kiu.

T nga: ngi con gi p

[2]

Ln thu thy: mt trong nh nc h thu. Nt xun sn: lng my nh dng ni ma xun.


[3]

Nghing nc nghing thnh: p n ni lm ngi ta say m, b c nhim v, mt c t nc. L Din Nin c bi ca: Bc phng hu giai nhn, tuyt th nhi c lp. Nht c khuynh nhn thnh, ti c khuynh nhn quc. Ninh bt tri khuynh thnh d khuynh quc, gian nhn nan ti c = Phng bc c ngi con gi p, p v song m cn ng mt mnh. (Ngi ) ngonh li nhn mt ci xiu thnh ngi, ngonh li nhn ci na nghing nc ngi. Th khng bit vic nghing thnh v nghing nc, (v) ngi p kh c gp li.

[4]

c cu: V sc th ch c mt mnh Kiu l nht, v ti th may ra cn c ngi th hai snh kp.


[5]

Thiu quang: nh sng p, tc l nh sng ngy xun. ca cu: ma xun c chn mi ngy th ht su mi ngy ri, tc l thng ging v thng hai i qua, ang bc sang thng ba.
[6]

Thanh minh: tit vo u thng ba, ma xun kh tri mt m, trong tro, ngi ta i to m, tc l i ving v qut tc, sa sang li phn m ca ngi thn.
[7]

p thanh: gim ln c xanh. Tit thanh minh, i chi xun ng ni, gim ln c xanh nn gi l p thanh.
[8]

Yn anh: chim n, chim oanh v ma xun thng ru rt bay tng n: y v cnh tng on ngi nhn nhp i chi xun.
[9]

Tiu kh: dng sui nh

[10]

Np t: o quan g (t g th); xe chu: xe tang c kt rm nh ht chu. y l ni khch ngi vin phng lm l tang cho m Tin.
[11]

Phng: chim phng trng, Loan: chim phng mi. Loan phng trong vn c dng tng trng cho i la v chng. C cu ni nhng ngi khch lng chi i li vi m Tin ngy trc.
[12]

Tch lc tham hng: tic mu xanh, tham mu hng, ni luyn tic tham m nhan sc ngi p.
[13]

Bn cu ba vn: th t tuyt. Theo lut th c, th t tuyt c bn cu, c li hai vn (cu 2-4), c li ba vn (cu 1,2,4)
[14]

Lng ti: ci ti lng lng, khng y. Nga cu: nga non. Gin: chc, p. Hai kiu: hai ngi con gi p, ch hai ch em Thy Kiu.

[15]

[16]

[17]

Trm: ci trm ci vo m hay bi tc, Anh; ci di m; nh trm anh l nh quyn qu.

[18]

ng thn: l cng hc mt thy, c khi gi l ng song: cng ngi bn ca s hc.


[19]

ng tc: tn ta lu i ln do To Tho dng trn b sng Chng H tnh H Nam. Xy dng xong, To Tho nh s chim t Giang Nam ca ng Ng v bt hai ch em i Kiu (v Tn Sch, vua ng Ng) v Tiu Kiu (v Chu Du, c ca ng Ng) v . Th Mc (ng): ng phong bt d Chu lang tin. ng-Tc xun thm ta nh Kiu = Ngn gi ng nu khng gip Chu Du (phng ha ph trn Xch Bch) th i ng-Tc kha cht tui xun ca hai ch em h Kiu. c cu: nh h Vng c hai c con gi p cm cung.
[20]

Gii cu tng phng: tnh c khng hn m gp nhau.

[21]

l: tr chi thi kim nhng l l, ph bin Vit Nam v Trung Quc thi xa. y l dp nam n c th gp nhau.
[22]

Thu khng: hiu ng ca thnh lc gn ti.

[23]

H t: Vit t th xung. Nm chu gieo vng: li hay p, qu nh vng, nh ngc.


[24]

Nh huyn: do ch huyn ng, ch ngi m. Huyn l tn mt th rau nu canh rt ngt (cy kim chm), tng trng cho ngi m. Trong khi cy thng tng trng cho ngi cha (thung ng.)
[25]

Mch tng: do ch tng l, nc mt nh ngi yu. Tch vua Thun i tun th, cht t Thng Ng, ven b sng Tng; v l b Nga Hong v N Anh ra sng khc, nc y vy vo cc bi trc chung quanh lm cho trc c sc lm m nn gi l Tng phi trc.
[26]

Li bi ht Bng hoa vng trong c ca Nht Hnh.

[27]

Th T An Trinh: Ngn thc trng quan thch vi tch, bt nh min kh mng trung khan = Kha bc my ln nghe cha thy m, chi bng ng i, may c thy mt trong gic m.
[28]

Mnh Tng: Mnh lm bng ging trc Tng Phi (Tch Nga Hong v N Anh khc vua Thun b sng Tng, nc mt lm trc bn b sng tr nn lm m)

[29]

L thm: do ch hng dip thi ( th trn l ). Theo Thi bnh qung k, i ng, Vu Hu mt hm tnh c bt c chic l thm tri trn mt ngi nc t cung vua chy ra, trn l c bi th: L thy h thi cp! Thm cung tn nht nhn; n cn t hng dip, ho kh o nhn gian = Nc chy sao xit vy! Trong thm cung sut ngy nhn h; n cn t l , kho tri ti chn nhn gian. Hu bn ly sc l khc, hai cu th: Tng vn dip thng hng on, ip thng thi k d thy? = Tng nghe ni hn on ca khch m hng trn l, khng bit trn l th gi cho ai? Ri em th ni u ngi nc cho tri vo cung vua. Cung n Hn th, ngi th chic l bui trc, bt c. V sau nhn dp vua thi ba nghn cung n, Hn th c ra, tnh c kt duyn vi Vu Hu. Hn th nhn lm bi th: Nht lin giai c ty lu thy, thp ti u t mn t hoi; kim nht khc thnh loan phng hu, phng tri hng dip th lng mi. = Mt i cu th p tri dng nc chy, mi nm m bng ngh ngi m thm; ngy nay thnh c bn loan phng, mi bit l l b mi gii. Chim xanh; con chim s gi, ch ngi a tin. Theo Hn V c s, ngy mng by thng by c con chim xanh bay n trc ca in, vua hi, ng Phng Sc tu; Chc Ty Vng Mu sp n. Mt lt sau qu Ty Vng Mu n, c ba con chim xanh bay u bn cnh.
[30]

ng kha ngun phong: Khi Lu Thn, Nguyn Triu tr li hi th ca ng tin kha cht, ngun o phong kn, lp mt li c, khng c cch g gp li ngi tin.
[31]

Chu v Hp ph: vt mt nay tr v ch c. Theo Hu Hn Th, qun Hp ph c nhiu ngc trai, qun th tham ng bt dn m ngc cho h rt nhiu. Ngc qu b i gn ht. Dn khng c g i ci n, cht i y ng. Khi Mnh Thng n lm thi th bi b nhng t c, mu li cho dn, cha y mt nm ngc b i tm v Hp ph, dn tr v ngh c. c cu: khng bit ca ai m tra.
[32]

Ln l: xm lng, ni ngi li xm.

[33]

p cy: m cht cy ct cu. V Sinh ngi nc L thi Xun Thu cng hn vi mt ngi con gi gp nhau di chn cu. Ngi con gi khng n. V Sinh th tin ngi i mi, nc ln to cng khng chu i, c m tr cu m chu cht ui. Ting Hn dng in ny ch vic liu thn m th tn. y, Kim Trng chu liu thn c gp Thy Kiu.

[34]

Ph phong: tn hai th rau nh ngho n, ni sng bng phng tin m bc, n gin.
[35]

Ch hng: do in xch thng h tc, ch vic xe duyn v chng. Theo Tc u qui tc, Vi C i do mt m trng gp mt ng lo ngi ta lng vo mt ci ti ln ng dy nhng si ch hng v pha mt trng m kim sch. Vi C hi, ng lo ni l vn th kt hn ca thin h, cn nhng si ch th dng buc chn nhng i trai gi s thnh hn thnh v chng. Nguyt lo, ng t, ch hng u ch vic xe duyn v chng, nhn duyn tri nh.
[36]

Chiu xun: lng m tng n tnh yu, do cc ch hoi xun hay xun t trong ting Hn. Nt thu: con mt sng trong nh nc ma thu gn sng (thu ba).
[37]

Vn phc: li chc phc lnh, thng ngi n b hay ni vi ngi n ng khi gp nhau. Hn huyn: thm hi, chuyn tr khi ch khch mi gp nhau.
[38]

Li phong nguyt: nhng cu chuyn yu thng, lng mng. Nguyn non sng: li th nguyn gn b.
[39]

m thanh: mu xanh nht.

[40]

Nng Ban, T: Ban Chiu i ng Hn v T o Un i Tn l hai ngi n b ni ting thng minh, hc rng, c ti bin lun v gii th vn.
[41]

Ngc bi: eo bng ngc, ch ngi qun t, ngi hin t v c quan chc. Kim mn: Kim M Mn, tn mt ca cung Vng i Hn, ni cc quan hc s i chiu, chun b vua hi chnh s. y l ch nhng ngi c vn ti, c nh vua trng dng.
[42]

Gii cu: tnh c khng hn m gp. Trung khc: khc lng, nhng tm s thm kn. Song sa: ca s c treo mn sa (th hng t dt tha mng)

[43]

[44]

[45]

Trng hunh: mn om m, ch phng hc ca hc tr. Theo Tn Thu, ng Xa Dn hi nh nh ngho, khng c n thp m hc nn bt om m

b vo mt ci ti thy ch m hc. Ngi ta dng ch trng hunh ch bung hc ca ngi sing hc.
[46]

i sen: cm nn hnh hoa sen. Song o: l t trm, hnh qu o.

[47]

Nc non: Bi ch cao sn lu thy, ch ting n hay ca ngi tri k, ting n c bn tri m thng thc. Tch B Nha v T K. B Nha thi Xun Thu, l ngi gii n, gp v chi thn vi Chung T K l ngi snh nghe n. Mt hm B Nha nh n, Chung T K ngi nghe. Khi B Nha ngh n ch non cao, Chung T K ni: Thin tai h c cm, nguy nguy h nhc Thi Sn = nh n gii lm sao, vi vi cao thay nh ni Thi! Mt lt B Nha ngh n ch nc chy, Chung T K li ni: Thin tai h c cm, ng ng h nhc lu Thy nh n snh bit my, mnh mng thay nh nc chy. Chung T K cht, B Nha p n khng gy na v cho ngi i khng cn ai hiu ting n ca mnh. Chung K l Chung T K, ngi tri m
[48]

T m Phng cu: khc dn Phng cu hong ca T M Tng Nh i Hn, n t tnh vi Trc Vn Qun. Phng cu hong l chim Phng (chim trng) i tm chim Hong (chim mi). Kim Trng khng cm n nhng cng n mt bn n ming (khng ly c em chc l anh cht), cng nghe ra nh on nh su lm cho Thy Kiu nghe xnh vnh, phi chp nhn.
[49]

K Khang - khc Qung Lng: theo Thng Chi, K Khang mt hm n chi t Lc Ty, tr Hoa Dng nh, m ngi gy n, cht c ngi khch n t ni mnh l ngi thi c, ri cng Khang bn lun m lut, ngha l rnh rt thu o. Nhn , ng khch ly n gy, son nn khc Qung Lng Tn, li iu cc hay, trao cho Khang v dn khng c truyn li cho ngi khc. V sau K Khang b T M Chiu st hi. Khc Qung Lng b tht truyn.
[50]

Lu thy, hnh vn: nc chy my tri, ni tnh cch thanh thot, t nhin ca khc n.
[51]

Qu quan: qua ca i. Chiu Qun: tn t ca Vng Tng cung n ca Hn Nguyn , b cng cho vua Hung N lm hong hu ngn chin tranh gia hai nc. Khi qua ca i, Chiu Qun gy mt khc n t b t lng nh nc, nh nh v hn.
[52]

Li bi ht H tr su cn ly t Kinh.

[53]

B kinh: do ch b qun kinh thoa (qun vi, thoa gai) ch ngi v hin. Ngy xa nng Mnh Quang v Lng Hng ch dng qun vi thoa gai.
[54]

Trn Bc trong du: ch thi t dm ca trai gi. Hn th: nc V c bi du trn sng Bc, trai gi hn h n ht, lm chuyn khng ng l gio.
[55]

Chp cnh lin cnh: s sng la i, hai ngi lun c mt bn nhau. Th Bch C D: Ti thin nguyn tc t dc iu, ti a nguyn vi lin l chi = trn tri nguyn lm chim lin cnh, di t nguyn lm cy lin cnh.
[56]

Mi Ty: do ch Ty Sng, tc mi ty cha Ph Cu, ni Thi Trng gp g nhau. ----o0o--BO DT MY TRI SAO CHO CT NHC VN TON Sau khi Kim Trng i ri: Nng cn ng ta hin ty, Chn hi vn vt nh vy mi t. Trng chng ngi ngt song tha, Hoa tri git thm liu x xc vng. Ngi i cng kh m ngi li cng kh. Hoa tri git thm liu x xc vng l cnh vt xung quanh m cng chnh l tm trng ca Thy Kiu. Tn ngn do gt lu trang, Mt on mng th ngoi hng mi v. Gia nh Thy Kiu va i sinh nht bn ngoi v. Tai nn p ti: Hn huyn cha kp gi gi, Sai nha bng thy bn b xn xao:57 u tru mt nga o o nh si. Gi giang mt lo mt trai,58

Mt dy v loi buc hai thm tnh. Cha v em trai Kiu b ng gng v tri chung li vi nhau. Nhng ngi n b c t do, v trong x hi ngy xa, n ng chu ht trch nhim v tt c mi chuyn xy ra. y nh vang ting rui xanh, Rng ri khung dt tan tnh gi may. t nhuyn ca ring ty, Sch snh sanh vt cho y ti tham. Ly c tm tang vt chng c cp ca. C Nguyn Du gi loi sai nha ny l rui xanh. iu u bay buc ai lm, Ny ai ang gim git gim bng dng?59 Hi ra mi bit rng: Phi tn xng xut l thng bn t. Thy thng bn t v bn ca n c v d thng nn ng hng xm nh h Vng cho li gip vic. ng khng bit bn ny tng lm n cp. Chnh vin ngoi, cha ca Thy Kiu, cng tng ngi ung ru vi thng bn t, tng n l ngi lng thin. Cnh st tm ra bn cp v h khai cho gia nh Kiu. By gi sai nha ly c i bt ngi vo n cp nh Vng vin ngoi. Cnh ny thng xy ra min qu, nu khng c th lc th khng th no trnh khi. Tai nn xy ra cho gia nh Kiu chng t s tham nhng trong x hi thi . Mt nh hong ht ngn ng, Ting oan dy t n ng la my. H t van ly sut ngy, ic tai ln tut ph tay ti tn. Mc cho ba ngi n b ly ln ly xung ku oan, bn sai nha vn lm ng, nh p Vng vin ngoi v Vng Quan tn nhn. Tai ln tut l tai xt thng, nhng ngi n bt b, v vt nh Kiu cng c l tai ny nhng h ng cht lm nh ic. Khc vi s thc tp: Con xin tp lng nghe bng l tai xt thng; ca chng ta. Rng cao rt ngc dy oan,

Du l cng nt gan l ngi! Mt trng au n rng ri, Oan ny cn mt ku tri nhng xa! Mt ngy l thi sai nha, Lm cho khc hi chng qua v tin. V lng tham m h hnh h ngi ta nh vy. Kiu khng thy mt gii php no cu cha v em ngai gii php hi l. Bi v h: lm cho khc hi chng qua v tin. Phi c tin th h mi chu tha. Thy Kiu i ti mt quyt nh ln, thay i hon ton cuc i mnh v ng thi phi ph bc ngi yu. Sao cho ct nhc vn tuyn, Trong khi ng bin tng quyn bit sao? Duyn hi ng c c lao Bn tnh bn hiu bn no nng hn? Duyn hi ng l mi tnh vi Kim Trng. c c lao l n sinh dng kh nhc ca cha m. Trong lng Kiu c mt s xu x ln. Mun gi vn li th vi ngi yu th phi cho cha m au kh; cn nu bn mnh chuc cha th phi ph tnh ngi yu m mnh va mi th tht cch y c my gi ng h. li th hi minh sn, Lm con trc phi n n sinh thnh. Quyt tnh nng mi h tnh: D cho thip bn mnh chuc cha! Kiu quyt nh bn mnh chuc cha. T y cuc i Thy Kiu i r sang mt hng khc. H Chung c k li gi Cng trong nha dc li l t tm Thy nng hiu trng tnh thm, V nng ngh60 cng thng tnh xt vay. Tnh bi lt lun y, C ba trm lng vic ny mi xui. Hy v tm ph giam ngoi, Dn nng quy liu trong i ba ngy. Thng lng con tr th ngy,

Gp cn v gi tay bay bt k! au lng t bit sinh ly, Thn cn chng tic, tic g n duyn? Ht ma s ngh phn hn, Liu em tc c quyt n ba xun.61 ---o0o--HOA D R CNH L CN XANH CY S lng ng vi bng nhn, Tin sng n i xa gn xn xao. Tin Thy Kiu bn mnh chuc cha c mi li truyn i. Gn min c mt m no a ngi vin khch tm vo vn danh. Hi tn rng: M Gim Sinh. Hi qu rng: Huyn Lm-thanh cng gn. Qu nin trc ngoi t tun, My ru nhn nhi o qun bnh bao. Trc thy sau t lao xao, Nh bng a mi rc vo lu trang. Gh trn ngi tt s sng, Bung trong mi gic nng kp ra l M Gim Sinh. T Kim Trng th c Nguyn Du vit: Hi vn ln bc dm xanh, Mt vng nh th cy qunh cnh dao. T M Gim Sinh th c vit: Qu nin trc ngoi t tun, My ru nhn nhi o qun bnh bao. C s khinh nhn trong y. Anh chng n rt n o: Trc Thy sau t lao xao. Khng chm sc chnh nim v uy nghi g c. vo trong nh ri th: Gh trn ngi tt s

sng, v Bung trong mi gic nng kp ra. Thi ca k c tin, i mua v. Ni mnh thm tc ni nh, Thm hoa mt bc l hoa my hng. Ngi ngng dn gi e sng, Nhn hoa bng thn trng gng mt dy. l Thy Kiu khi c trnh by ra nh mt vt bun bn. Ngi ta ti xem con heo, con b nh th no th ti xem Thy Kiu cng vy. Khng c nhn phm ca con ngi na. Mi cng vn tc bt tay, Nt bun nh cc iu gy nh ma n o cn sc cn ti, p cung cm nguyt th bi qut th Cng ph by c ti sc ca mnh chng no th ngi ta cng tr nhiu tin chng . Kiu phi lm tt c nhng iu b mi bo lm, nh mt ci my. Mn nng mt v mt a, Bng lng khch mi ty c dt du. Rng: Mua ngc n Lam-kiu, Snh nghi xin dy bao nhiu cho tng? Mi rng: ng gi nghn vng, Dp nh nh lng ngi thng dm ni! Khi c ti y ai cng thy tc trong lng. Nhc nh, ch, mt ht nhn phm ca mt c gi! Thy Kiu qu qu, thanh tao, tinh khit bao nhiu i vi Kim Trng th li cng nh mt mn hng khng c gi tr g c i vi M Gim Sinh. y l iu s nhc u tin ca Thy Kiu. y vo kip phong trn, Sao cho s nhc mt ln mi thi! Nhng Thy Kiu khng phi ch b s nhc mt ln! C s bi s nhc hng chc ln trong i mnh. C k bt mt thm hai, Gi lu ng gi vng ngoi bn trm. Mt li thuyn m gim, Hy a canh thip trc cm lm ghi.

nh ngy np thi vu quy, Tin lng c vic g chng xong! Mt li cy vi Chung cng, Kht t tm lnh Vng ng v nh. Sau khi ng gi (trn bn trm lng vng), cng vic bt u xui. Hai bn a thip cho nhau, trn hnh thc l so tui bn trai v bn gi nhng k thc y l mt loi giao ko. C nhin l phi chng tin. Kiu nh ng h Chung dng s tin ny lo lt, lnh Vng ng v. y l nhng li than khc ca ngi cha: Thng tnh con tr cha gi, Nhn nng ng nhng mu sa rut du: Nui con nhng c v sau, Trao t phi la gieo cu ng ni. Tri lm chi cc by tri! Ny ai vu thc cho ngi hp tan. Ba ru bao qun thn tn, N y a tr cng oan khc gi. Mt ln sau trc cng l: Thi th mt khut chng th lng au! Theo li cng chy dng chu, Liu mnh ng rp gieo u tng vi. Ngi cha mun gieo u vo tng t t khi trng thy cnh con gi b g bn nh vy. Ngi nh gi ng li khuyn gii: Vi vng k gi ngi coi, Nh to nng li tm li khuyn can: V chi mt mnh hng nhan, Tc t cha cht n n sinh thnh. Dng th thn nng Oanh62 Li thua L bn mnh hay sao?63 Ci xun tui hc cng cao, Mt cy gnh vc bit bao nhiu cnh. Lng trn liu mt thn con, Hoa d r cnh l cn xanh cy. Phn sao nh vy cng vy, Cm nh chng nhng ngy cn xanh. Cng ng tnh qun lo quanh,

Tan nh l mt thit mnh l hai.! - Con ch l mt a con gi thi. Cha lm c cht g n n sinh thnh ca cha m. Cha ngy mt ln tui m phi gnh vc cho c gia nh. C cha th mi ngi u ng vng. Nu cha khng chu dt khot con bn mnh m c liu thn th cn ma gi ny s lm tan nt ht c gia nh. Th mt mnh con chu, hoa c tn nhng trn cy l vn cn xanh, m v cc em con vn c an ton. C ni nh ngy xa cha m sinh ra nui khng c, cht t nh, cho kh. Nu cha c ngh quanh qun th nh mnh s tan nt m thn cha s thit thi. Phi li ng cng m tai, Nhn nhau git ngn git di ngn ngang. Ngi cha nghe ni phi chp nhn s tht. Bit liu mnh th c v ln con u tan nt ht cho nn ng phi c gng. Mi ngoi h M va sang, T hoa k cn vng mi trao. Trng gi c a lm sao? Cm dy chng la buc vo t nhin! H Chung ra sc gip v, L tm t tng k cng xong. L tm l tin ca t trn mm khi ti quan. L nh th vi bnh tr, mt chai ru. L ny th phi c ba trm lng vng. Nhng cu ny t co s tham nhng ca x hi thi by gi. Truyn Kiu khng ch ni ti nhng s thc tm l, tnh cm m cn ni v s thc ca x hi. ---o0o--CY EM, EM C CHU LI Trong vi ngy, gia nh Kiu phi i qua nhng cn lc ln. By gi n lc c Nguyn Du t tm trng Thy Kiu. Khi quyt nh bn mnh chuc cha, trnh by ti nng, sc p ca mnh cho ngi ta mua, ri can ngn cha gi ng t t, Kiu x s mt cch rt xut sc vi t cch ca ngi ch c. Trong sut thi gian , nhng au kh ca Kiu khng c ni ti. Khi cng vic xong, mi ngi i ng th Kiu cn thc v quay li cun phim au kh trong lng mnh:

Vic nh tm thong dong, Tinh k gic gi mong v.64 Mt mnh nng ngn n khuya, o dm git l tc se mi su: Phn du du vy cng du Xt lng eo ng by lu mt li! Cng trnh k xit my mi, V ta khn kht cho ngi d dang. y l ni au kh u ca Thy Kiu. Nu mnh cha ha hn g ht th cho chng Kim bit my. V mnh ha hn th bi nn by gi chng Kim phi d dang. Kiu khng ngh ti s au kh ca mnh m ch ngh n s au kh ca ngi yu. Th hoa cha ro chn vng, Li th thi ph phng vi hoa! Tri Liu non nc bao xa Ngh u r ca tan nh t ti! - Liu Dng gi y anh c bit ngi chu trch nhim lm chia r, tan nt cuc nhn duyn ca hai ta l em khng? y l lun l ng, khi hai bn chp nhn, th tht ri th coi nh hai ngi thuc v nhau. Coi nh c gia nh ri, c nh c ca ri. Ci nh ci ca nm trong lng mnh. Bit bao duyn n th bi, Kip ny thi th th thi cn g? Ti sinh cha dt hng th, Lm thn tru nga n ngh trc mai. - Chuyn th bi kip ny coi nh khng thc hin c. D n kip sau em cng s khng qun c li th nguyn kip ny. S xin lm con tru, con nga ko cy, ch cho chng n b ci n mc chng trong kip ny. Cu ny c mang nh hng thuyt Lun Hi ca Pht gio. N tnh cha tr cho ai, Khi tnh thc xung tuyn i cha tan!

Tnh l mt ci n. Cha tr th vn mc. Khi n s khng tiu m phi em theo xung m ph. Nh chuyn chng Trng Chi. em chn, da tht nt ht ri m ni kt vn cn mt khi. Ni ring ring nhng bn hon, Du chong trng a l trn thm khn. C suy ngh quanh qun, bn khoan lo lng (bn hon). Lu luyn qun qut, khng bung t tng ra c. Chong n khc c m. Thy Vn cht tnh gic xun, Di n gh n n cn hi han. C Thy Vn ny v tm lm! Ch bn mnh, sp i xa. C lm vic c ngy nn mt ng nh cht. Ch khc nc n qu thnh ra c cng phi thc dy. y l bn cu ca c em gi: C tri du b a oan, Mt nh ch ring oan mt mnh. C chi ngi nhn tn canh Ni ring cn mc mi tnh chi y? C nng on ra c c ci g n giu bn trong. Thy Kiu a ra khc, ni s tht cho Thy Vn: Rng: Lng ng thn thc y, T duyn cn vng mi ny cha xong. H mi ra cng thn thng, lng th ph tm lng vi ai! Ni ra th mc c. Chuyn ny l chuyn rt thing ling trong tri tim. B buc phi ni cho ngi th hai nghe th rt kh chu. M khng ni th rhnh ra ph bc. Cy em em c chu li, Ngi ln cho ch ly ri s tha. Gia ng t gnh tng t, Keo loan chp mi t tha mc em.

Keo loan (loan giao) l mt th keo ni dy cung li. Ngi ta dng din tch ny ni tnh xa ngha c gin on m cn ni li c. Mi tnh ca Thy Kiu v Kim Trng tan ri, nhng vn c c hi gn li nu Thy Vn chp nhn thay th cho Kiu. K t khi gp chng Kim, Khi ngy qut c khi m chn th. S u sng gi bt k, Hiu tnh khn l hai b vn hai. Ngy xun em hy cn di. Xt tnh mu m thay li nc non. Ch du tht nt xng mn, Ngm ci chn sui hy cn thm ly. Kiu ni ht s tht cho em gi v nh em thay mnh lm hnh phc cho chng Kim. c nh vy th d phi cht, Kiu cng c hnh phc. l yu cu ca Thy Kiu. Ti c mt cu hi t ra trong u l: Chng Kim c chu khng? - Kiu a nhng k vt ca hai ngi cho Thy Vn v tng tng ra cnh Kim Trng v Thy Vn sum hp sau ny: Chic thoa vi bc t my, Duyn ny th gi vt ny ca chung. D em nn v nn chng, Xt ngi mnh bc t lng chng qun. Mt ngi cn cht ca tin, Phm n vi mnh hng nguyn ngy xa. Mai sau d c bao gi, t l hng y so t phm ny. Trng ra ngn c l cy, Thy hiu hiu gi th hay ch v. Tm hn Kiu l mt tm hn ht sc nhy cm. Li ni ca c cng vy. Hn cn mang nng li th, Nt thn b liu n ngh trc mai.65 D i66 cch mt khut li, Ry xin chn nc cho ngi thc oan.

- Khi ch cht ri. Xin em ry cho vi git nc linh hn ch c mt m (ging nh cam l tnh thy ca c B Tt Quan Th m.). Nhng cu th ny cho thy nh hng ca Pht gio rt su m trong t tng v vn chng Vit Nam. Sau khi ni ht nhng iu phi dn d, Thy Kiu khc. Trch nhim lm xong ri. By gi ch khc cho s phn mnh thi: By gi trm gy gng tan, K lm sao xit mun vn i n! Trm nghn gi ly tnh qun, T duyn ngn ngi c ngn y thi. (12 ting ng h.) Phn sao phn bc nh vi, nh nc chy hoa tri l lng. i Kim Lang! Hi Kim Lang! Thi thi thip ph chng t y! l ch au kh nht trong lng Thy Kiu. au kh nht khng phi l phi bn mnh v i lu lc; au kh nht l phi ph bc ngi tnh ca mnh. Xt v phng din tm l, on th ny rt hay. Kiu c mt kh nng tng tng rt ln. C tng ra cnh em gi thay mnh thnh duyn vi Kim Trng; hai ngi c hnh phc, nh ti mnh, t hng, gy li phm n ngy xa; nhn ra ngoi thy gi hiu hiu thi lay ng c cy th bit hn mnh ang v thm hai ngi; v hai ngi s ry nc lm mt m linh hn oan c, kh au ca mnh. Tng tng xong ri hng v Kim Trng m than th, din by tm trng mnh . V khi ku ln: i Kim Lang! Hi Kim Lang, Thi thi thip ph chng t y! th au kh ln ti mc cao nht. Kiu tht ln, ng xung bt tnh. l din bin v tm l v sinh l. Tm l v sinh l lin h mt thit vi nhau. Nim au kh ln n mc tuyt nh to thnh phn ng trong c th, biu hin bng mt ting ht. Ht ln mt ting th bao nhiu tinh lc ca kh au tot ra. Kiu khng cn nng lng na, ng xung v bt tnh. Cn li hn ngt mu say, Mt hi lng ngt i tay gi ng. C em s qu. Cha m Kiu nghe ting ht, thc dy: Xun huyn cht tnh gic nng,

Mt nh tp np k trong ngi ngoi. K thang ngi thuc bi bi, Mi du cn vng cha phai git hng. Ngi th i rt nc nng, ngi th i ly du c l. Hi: Sao ra s l lng? Kiu cng nc n ni khng ra li. Ni c vi em gi l lm ti mc ti a ri. Lm sao lp li c nhng iu cho c nh nghe! Thy Vn tit l nim au ca Kiu cho mi ngi: Ni nng Vn mi r tai: Chic thoa ny vi t bi y! Ngi cha lc mi ti nghip. ng ni: Ny cha lm li duyn my, Thi th ni y sau ny em! V ai rng ci ri kim, con bo ni my chm v ai? Li con dn li mt hai, Du mn bia dm sai tc vng! Ti vn cn ngc nhin. Vi tri tim ca con ngi th k 20, mnh khng hiu c ti sao h li chc vo vic thnh tu nhn duyn cho Thy Vn v Kim Trng. Tuy l hai ch em nhng vn l hai ngi khc nhau. Ngi ta yu c ch ch ai yu c em m li c tnh em c em thay th c ch! Lm nh vy c c khng? Vi tm l ngi ngy xa, th vic ny c th lm c. ngi ngy xa rt trng tnh. Khi ci mt ngi, h ci lun c gia nh cho ngi . Thng ch th cng thng em c. Ly tri tim ca th k 20 hiu tri tim ca th k 19,18, 17 cng hi kh. Ly thi nng mi rn ching:67 Nh cha tr c ngha chng cho xui. S chi thn phn ti i, Du rng xng trng qu ngi qun u!

Nhng chuyn ny xy ra trong my ngy sau khi Kim Trng i. Anh chng lc u c bit g, c i, nh v tng tng. u c bit i l v thng. Phi c gn cui truyn ta mi thy on Kim Trng tr v. ---o0o--BIT THN N NC LC LOI Tri sng. Nh trai ti rc du: Xit bao k ni thm su! Khc canh gic nam lu my hi. Kiu hoa u n ngoi, Qun huyn68 u gic ngi sinh ly. au lng k ngi i, L ri thm t chia r tm. Tri hm my ko ti rm, Du du ngn c dm dm cnh sng. Tri dng nh cng au thng chung vi gia nh ny. Rc nng v n tr phng, Bn b xun kha mt nng trong. Ngp ngng thn lc e hng, Ngh lng li xt xa lng i phen: Phm tin ri n tay hn, Hoi cng nng gi ma gn vi ai! Bit thn n nc lc loi, Nh o th b cho ngi tnh chung. V ai ngn n gi dng, Thit lng khi au lng khi i, Trng trng d ha c khi, Thn ny thi c ra g m mong. sinh ra s long ong, Cn mang ly kip m hng c sao? Kiu l mt ngi con gi rt thng minh. Khi thy M Gim Sinh v ci bu on kia bc vo nh, c bit h khng phi l nhng ngi ong hong v thn mnh ri vo tay nhng ngi v phu, khng ra g. Kiu gi gn l gi gn cho chng Kim, ngi Kiu em ht lng d thng yu; by gi th Kiu u c ch quyn na. Sau ny d c gp li Kim

Trng, Kiu bit thn mnh cng s khng cn gi tr g. Kiu ngh: Bit trc tnh trng th ny th chi bng ti hm mnh hin thn cho chng Kim cho ri. y l nhng cu m ta phi qun chiu. Chng ta bit Thy Kiu ang lm vo tnh trng tuyt vng cho nn d ngh nh vy. ng nghe c ni m tin lin. Trc y c ni: Gieo thoi trc chng gi ging, sau nn thn cng chng bi ai? By gi c ni ngc li: Bit nh vy th ti hm mnh trao thn cho chng cho ri. Gi gn cho lm by gi cng lt vo tay ngi v phu. Chng ta c th qun st thy: Nu c gi trao thn cho ngi yu ti hm th c c th mt chng mi mi. C khng trao thn cho chng th hnh bng c vn cn p trong lng chng sut i. Bit thn n nc lc loi, Nh o th b cho ngi tnh chung. Cu ni ny rt liu, khng c tr tu. l suy ngh ca mt ngi ang qu au kh. Nu Kiu lm nh vy th cng rt hi cho Kim Trng. Gi c hnh bng p ca Thy Kiu trong sut cuc i mnh l c li cho anh chng lm! Cn hnh bng ca mt ngi con gi qu d di, i l c lin th u th no li lu ngy vi chng Kim c. Ta ng v cm tnh vi Kiu m va nghe c ni l vi ng ngay. Li ni trn chng qua l t tng ca mt ngi bt c ch m thi, khng phn nh c tr tu. V t t chm ni Kiu: Trn yn sn c con dao, Giu cm nng gi vo cho khn. Phng khi nc n chn, Dao ny th liu vi thn sau ny. m thu mt khc mt chy, Bng khung nh tnh nh say mt mnh. ---o0o--XT NNG CHT PHN THUYN QUYN M Gim Sinh ng vai tr ca mt chng r, k thc M ch l mt con bi. Lc lng ng pha sau h M l mt nh cha m gim c l mt ngi n b rt gh gm: T B. T B mua Kiu v lm mt c gi giang h, tip nhng khch giu sp ly tin. y l chn tng ca M Gim Sinh v T B: Chng ng g M Gim Sinh, Vn l mt a phong tnh quen.

Qu chi li gp hi en, Quen mi li kim n min nguyt hoa, Lu xanh c m T B, Lng chi tr v gi ht duyn. Tnh c chng hn m nn, Mt ca mp ng hai bn mt phng.69 Chung lng m mt ngi hng, Quanh nm bun phn bn hng l. Do tm khp ch th qu, Gi danh hu h dy ngh n chi. Ri may u cng s tri, on trng li chn mt ngi v duyn. Ta B v M Gim Sinh u xut thn t ch n chi. Khi ln tui h li tip tc sinh sng bng ci nghip lu xanh ca mnh. Ti nghip Thy Kiu ri vo nhn nhn. Xt nng cht phn thuyn quyn, Cnh hoa em bn vo thuyn li bun. Mo la mc vo khun, Snh nghi r gi nghinh hn sn ngy. y l t tng ca M Gim Sinh: Mng thm: 'C ti tay, 'Cng nhn v ngc cng say khc vng. ' nn quc sc thin hng, 'Mt ci nay hn nghn vng chng ngoa! 'V y nc trc b hoa, 'Vng tn qu khch t l ua nhau. 'Hn ba trm lng km u, 'Cng l va vn cn sau th li. 'Ming ngon k n tn ni, 'Vn nh cng tic ca tri cng tham. 'o tin bn tay phm, 'Th vin cnh qut cho cam s i! 'Di tri my mt lng chi, 'Chi hoa d my ngi bit hoa. 'Nc v lu mu mo g, 'Mn mu chiu tp li l cn nguyn.

'Mp m nh ln con en, 'Bao nhiu cng by nhiu tin mt chi? 'M gi hoc c iu g, 'Liu cng mt mt bui qu m thi. 'V y ng x xa xi, 'M ta bt ng na ngi sinh nghi.' Th l M Gim Sinh p Kiu i ng chung. C Nguyn Du than: Tic thay mt a tr mi, Con ong t ng i li v. Mt cn ma gi nng n, Thng g n ngc tic g n hng. m xun mt gic m mng. uc hoa mc nng nm tr! Ngi n ng rt v phu. Kiu nh mt a hoa rt mong manh. Anh chng th nh 'ma gi nng n', khng h c s l php, khng c s nng tay nh nhng. Xong chuyn anh chng b i, khng sn sc, ni chuyng g vi Kiu ht. Kiu cm thy b hip, nhc nh v cng: Git ring tm t tung ma, Phn cm ni khch phn d ni mnh; 'Tung chi l ging hi tanh, 'Thn nghn vng danh m hng! 'Thi cn chi na m mong, 'i ngi thi th l xong mt i!' Trong cn nhc nh, Kiu rt dao, nh t t nhng ngh li s lin ly n cha m nn phi ct dao li: Gin duyn ti phn bi bi, Cm dao nng toan bi quyn sinh, Ngh i ngh li mt mnh: 'Mt mnh th ch hai tnh th sao? 'Sau du sinh s th no, 'Truy nguyn chng ko ly vo song thn. 'Ni mnh u cng gin dn, 'Kp chy thi cng mt ln m thi!'

'Trc sau g cng cht. i i khut khi vng ny ri hy hay.' Nhng l o n ngc xui, Ting g nghe gy si mi tng. Lu mai va rc ci sng, M sinh gic gi vi vng ra i. on trng thay lc phn k! V cu khp khnh bnh xe gp ghnh. Cu 'V cu khp khnh bnh xe gp ghnh c gi tr m hng rt hay. c ln thy kh chu, khi cn ngi trn xe nga. B ngoi mi dm trng nh, Vng ng m tic tin hnh a theo. y l phong tc c. n tic chia tay ri li gnh tic i theo tin mi, mi lm dm na. Ti ch ngh, d tic ra n chia tay thm ln th hai. Ngoi th chu khch dp du, Mt nh huyn vi mt Kiu trong. Trong lc mi ngi n tic tin hnh th m ca Thy Kiu vo phng Kiu. Hai m con ni chuyn. Kiu ni: 'Cht con ri m i!' Nhn cng l ch git hng, R tai nng mi gii lng thp cao: 'H sinh ra phn th o, 'Cng cha ngha m kip no tr xong! L lng nc c bi trong, 'Trm nm mt tm lng t y. 'Xem gng trong by nhiu ngy, 'Thn con chng ko mc tay bm gi. 'Khi v b vng trong nh, 'Khi vng dng dng khi ra vi vng, 'Khi n khi ni l lng, 'Khi thy khi t xem thng xem khinh. 'Khc mu k qu ngi thanh, 'Ngm ra cho k nh hnh con bun. 'Thi con cn ni na chi con,

'Sng nh t khch thc chn qu ngi!' l nhn xt ca Thy Kiu. M Gim Sinh khng phi l mt ngi n ng bnh thng m ging nh mt tay li bun gian manh no . i c nh vy chc s khng ra g. Vng b nghe by nhiu li, Ting oan mun vch tri ku ln. Dng hnh nh. Trong tm ch m thi s c th lt t thm tha ni au nhc, oan c ca ngi m. Vi tun cha cn chn khuyn. Mi ngoi ngh gic lin rui xe. Ngh (du hi) l hn ta, anh ta, ch M Gim Sinh. Vng ng rt thng con gi, n trc yn nga ca M Gim Sinh nn n: Xt con lng nng ch ch, Trc yn ng nn n thp cao: 'Cht thn liu yu th o, 'Dp nh n ni dn vo ti ngi. 'T y gc b bn tri, 'Nng ma thui thi qu ngi mt thn. 'Nghn tm nh bng tng qun, 'Tuyt sng che ch cho thn ct ng.' Hai cu sau rt hay. Ngi n b nh dy leo (ct ng), ngi n ng nh cy tng. Dy leo ln cao c l nh cy tng ng vng. Trong Quy Sn Cnh Sch (ngy xa bng ch Nho, ngi xut gia phi hc thuc lng) c cu: 'Kh bt kin tng chi ct, thng tng tin tm, ph thc thng nhn, phng nng hu ch.' C ngha l: 'H qu v khng thy cy dy leo nng vo cy tng m leo ln cao ti nghn tm. Nu tu hc m khng nng vo nhng ngi c o c ln th khng th no thnh cng c.' Trong cu ny, Vng ng ni: 'Xin nh anh lm ch nng ta cho cho a con gi thng ca ti! Trm s nh anh ht! Hnh phc ca con gi ti hon ton trng cy vo anh.' Nhng nn n sao c! y vn l tay bm gi, nn n u c ch li g! Anh chng ni: Cn li khch mi tha rng:

'Buc chn thi cng xch thng nhim trao. 'Mai sau d c th no, 'Ka gng nht nguyt n dao qu thn!' 'Khng sao u, ng ng c lo! C duyn mi thnh v thnh chng c ch! Sau ny m ti n khng ng hong, khng chm sc Thy Kiu th tri pht ti cht!' H M th nh vy . ---o0o--MT XE TRONG CI HNG TRN NH BAY ng ng gi gic my vn, Mt xe trong ci hng trn nh bay. Hai cu t on rc du i trong gi bi. y cng l thn phn ca kip ngi b cn lc ca nghip bo cun theo. Con ngi khng c nng lc lm ch ly mnh. C nhng au bun, tham gin, kiu cng m li thiu tr tu, t bi v s trm tnh. i trong cuc i nh i trong mt cn lc, ngi ta khng c kh nng lm ch thn tm. 'ng ng gi gic my vn. Mt xe trong ci hng trn nh bay' l s phn chung ca tt c mi ngi. Hng trn l bi , ch cuc i au kh. Mi ngi ang ci mt chic xe v ang i trong cn lc ca nhng ht bi . Ngi tu th s c phng php thng xe li, lm ch tnh th. Ngi khng tu th ngi trn xe v b cun theo cn lc ca bi hng. Hai cu th ny rt hay, c th vit treo thin ng. V y l tm trng Thy Kiu khi ang trn con ng nghn dm: Trng vi gt l chia tay, Gc tri thm thm ngy ngy m m. Nng th dm khch xa xm, Bc phau cu gi en rn ngn my. Vi l san st hi may, Mt tri thu ring ai mt ngi. Sng lnh ng trng trn cu, bu tri m m my en. l khung cnh Kiu ang i ngang qua nhng cng l tnh trng bn trong tri tim Kiu - cng rt lnh v rt en. Ni tm v ngoi vt ging ht nh nhau. Con ngi trong cnh rt c n cho nn c tri thu dng nh ch cho mt ngi chu ng m thi.

Dm khuya ngt tnh m khi, Thy trng m thn nhng li non sng! Rng thu tng bic chen hng, Nghe chim nh nhc tm lng thn hn! Tm trng ca Kiu lun lun c hai ni nh nim thng. Mt bn l nh ngi yu, mt bn l nh cha nh m. Tm lng thn hn l tm lng hiu tho mun sn sc sm chiu cho cha m. ---o0o--SA VO NHN i mt thng th ti Lm Truy. V Thy Kiu khm ph ra c s tht l ngi ta mua c v lm gi lng chi. Nhng l l nc l non Lm-Truy va mt thng trn ti ni. Xe chu dng bnh ca ngoi Rm trong thy mt ngi bc ra. Thot trng nhn nht mu da, n g cao ln y lm sao? y l b ch cha. C Nguyn Du t b cng gh! Trc xe li l han cho Vng li nng mi bc vo tn ni. V Thy Kiu thy: Bn th my my ngi, Bn th ngi bn nm ngi lng chi. Gia th hng la hn hoi, Trn treo mt tng trng i lng my. Lu xanh quen li xa nay, Ngh ny th ly ng ny tin s. Thn lng my trng (thn bch mi) l ng thn m cc nh cha th ng ph h cho c ng khch. Thy Kiu khng hiu g c. tng l v ly bn th t tin, ai d l bt ti ly ci ng thn l k !

Kiu cn ng ngn bit g, C li ly xung m th khn ngay: 'Ca hng bun bn cho may, 'm m hn thc ngy ngy nguyn tiu. 'Mun ngn ngi thy cng yu, 'Xn xao anh yn dp du trc mai! 'Tin nhn vn, l th bi, 'a ngi ca trc rc ngi ca sau!' L tai nghe cha bit u, Xem tnh ra cng nhng mu d dang. Kiu khng hiu g ht! Nng l mt c gi nh lnh, lm sao hiu c ngn t ca nh cha! Nhng c cng lc cng nghi. L xong hng ha gia ng T B vt nc ln ging ngi ngay. Dy rng: 'Con ly m y, 'Ly ri sang ly cu my bn kia.' Kiu ngc nhin: Nng rng: 'Phi bc lu ly 'Phn hn vng cam b tiu tinh. 'iu u ly yn lm anh, 'Ngy th chng bit l danh phn g? ' iu np thi vu quy, ' khi chung ch li khi ng ngi. 'Gi ra thay bc i ngi, 'Dm xin gi li mt li cho minh.' M nghe nng ni hay tnh, By gi mi ni tam bnh m ln: 'Ny ny s qu nhin, 'Thi cp sng ca min i ri! 'Bo rng i do ly ngi, 'em v rc khch kim li m n. 'Tung v ngha bt nhn, 'Bun mnh trc tn mn th chi 'Mu h mt i ri, 'Thi thi vn ling i i nh ma.

Gin M Gim Sinh qu nhng b ta u nh h M lin ngay lc c. T B quay sang chi v nh Kiu: 'Con kia bn cho ta, 'Nhp gia phi c php nh tao y! 'Lo kia c gi bi by, 'Chng vng vo mt m my li nghe! C sao chu tt mt b, 'Gi t m nga ngh sm sao! 'Phi lm cho bit php tao!' Git b tin rp sn vo ra tay. Nng rng: 'Tri thm t dy, Thn ny b nhng ngy ra i! 'Thi th thi c tic g!' Sn dao tay o tc th gi ra. S gan nt ngc liu hoa, M cn trng mt nng qu tay. Thng i ti sc bc ny. Mt dao oan nghit dt dy phong trn! Kiu ly dao ra v m vo bng t t. Nng b thng rt nng. Ni oan v l xa gn, Trong nh ngi cht mt ln nh nm. Nng th bn bt gic tin, M th cm cp mt nhn hn bay. Vc nng vo chn hin ty, Ct ngi coi sc rc thy thuc men. Trong lc m man, m Tin li hin ra vi Kiu: No hay cha ht trn duyn, Trong m dng ng bn mt nng. R rng: 'Nhn qu d dang. ' toan trn n on trng c sao? 'S nng nng nghip m o, 'Ngi d mun quyt tri no hay cho! 'Hy xin ht kip liu b 'Sng Tin ng s hn h v sau.'

Thuc thang sut mt ny thu, Gic m nghe du du va tan. T B chc sn bn nn, La li khuyn gii mn man g dn: By gi T B mi bit rng Kiu rt gan d, khng th dng oai lc m nhip phc c. B phi vut ve: 'Mt ngi d c my thn, 'Hoa xun dng nhy ngy xun cn di. - "Con i, con cn tr lm m! Lm chi nh vy, di dt lm con i!' 'Cng l l mt lm hai, ' vng sao n p ni ma my. 'L chn trt vo y, 'Kha bung xun i ngy o non. 'Ngi cn th ca hy cn, 'Tm ni xng ng lm con ci nh. - 'Con l con nh lnh, bc s khng p con lm ngh ny du! Nhng con l bc vo y ri, bc s nui con v g chng ng hong cho con.' Khn lm! n thua l cho Kiu chu ung thuc, tr bnh, sng trc d ri tnh sau! 'Lm chi ti bo oan gia, 'Thit mnh m hi n ta hay g?' - 'Nu con t t th thit thn con m bc y cng s kh au lm.' K tai my ni nn n, Nng nghe dng cng th phi rch ri. Thy Kiu nghe ni thy cng ng v cng hy vng T B s gi li. Trong gic mng, m Tin cho Kiu bit c c nhng nghip duyn kip trc phi n tr, khng th trnh khi bng cch chm dt s sng ca mnh. V trong thn mng my li, Tc nhn u cng c tri trong.

Tc nhn l nghip nhn trong qu kh. Tc l kip trc (V d: Tc mng thng l hiu thu, nh c tt c nhng kip trc.) Trong Kinh c bi k: 'Dc tri tin th nhn Kim Sanh th gi th Dc tri lai th qu Kim sanh tc gi th.' Ngha l: Mun bit nhn i trc th coi qu i ny; mun bit qu i sau th coi nhn i ny. Dng ch tri y l c Nguyn Du mun cho ti lut nghip bo. Trong giai on ny, c cn trn ln thuyt thin mng vi thuyt nhn qu. V sau ny, khi Pht hc ca c su sc, c vit rt khc v t tng nh Pht. Kip ny n tr cha xong, Lm chi thm mt n chng kip sau! y l nim tin bnh d ca x hi ng ngy xa: 'Thi, rng sng m tr cho ht nghip bo. Cht th nghip bo vn cn hoi, kip sau th no cng phi tr n chng cht.' Lng nghe ngm ngh gt u, Tha rng: 'Ai c mun u th ny. 'c li nh th l may. 'Hn rng mai c nh ry cho chng! 'S khi ong bm i ng, 'n iu sng c sao bng thc trong!' Kiu vn cn nghi: 'u c ai mun cht, nhng sng c sao bng thc trong? Bc ni nh vy nhng liu bc c lm theo nh vy hay khng? l sau ny ngi ta lm nhc con th th con cht by gi m c trong sch cn hn l phi sng nhc." M rng: 'con hy thong dong, 'Phi iu lng li di lng m chi! 'Mai sau chng nh li,

'Trn u c bng mt tri rng soi.' - 'Nu bc m khng gi li th tri t s khng dung bc.' My ngi ny hay th c lm! Thy li quyt on hn hoi, nh lng nng cng s ngui ngui dn. Kiu chp nhn. ---o0o--AI C TH GIP KIU? Chng ta phi tm cch nhng ngi ang v sa vo hon cnh nh Thy Kiu. Nhng ngi ang n chi, tn hoi thn th v tm hn mnh cng cn ngi n cm ha. Trong Kinh c cu: 'Dm phng, tu t v vi thanh tnh o trng.' Qun ru v nh cha u l nhng o trng mnh phi i vo cu . Phi bin nhng ch lm nhng o trng thanh tnh hnh o ch khng nn nhm mt li, ni rng nhng ch khng c. Nhm mt li th khng chuyn ha c. Khng c. Khng c mt M Gim Sinh hay mt T B th c bit bao Thy Kiu s ri vo nhng nhn . Gii tn c mt nhn l cu c khng bit bao nhiu nhng c thiu n. Bangkok, Manila hay Si Gn by gi c rt nhiu nhng nhn nh vy. y l chuyn xy ra tt c cc thnh ph ln. Cc c gi mi ba, mi bn min qu ln thnh ph bn bnh nui em c th b lt vo nhng rt d dng. Ban u h ch cho vi chc ng hay mt ch , sau h d: 'Con lm ci ngh th s nhiu tin gi v nh. Lm ngh ny mt ngy th c h cho my trm, my ngn ng, thy khe qu. Ri mi ln t t vo su. Si Gn cng c nhng tr em bi i, nhng 'ngi Vit gc me' (khng c nh, ng di gc cy me.) Nu sa vo nhn ri th mun ra rt kh. Ngy xa di thi ng Thiu ng K c ng t Quc T, ng t Ch La... gh gm lm. Trong ch x hi ch ngha, vn ny cn to ln hn. Phi c k hoch, phi bit r tnh trng th mi c th hnh o nhng ch . C khi no cc thy, cc s c ngh ti chuyn i n nhng ch y hnh o khng? Nu cc thy c cha m thuyt Php th ting Php ca cc thy lm sao ti c nhng ngi au kh nh Thy Kiu? Nu qu v mun em o Pht i vo cuc i th phi ngh n o Bt nhp th, ngha l Pht gio nhn gian. Ngy xa s Gic Duyn lm chuyn y.

Rt ng nghnh l Kiu t t, c bn cho mt thng gia giu c (Thc Sinh), c mt ng i tng (T Hi) ci v, v i tu na, vy m cng khng thot ra c. C tm mi cch thot ra. Nhng s phn vn a c v lu xanh, lm vt chi cho ngi khc. Rt cuc l chnh mt ni s cu Kiu v em Kiu v np sng bnh thng, cho Kiu c hi gp li cha m v ngi yu c. Vt ngi trm lun, l cng vic ca mt s c. iu ny xy ra trong qu kh. Hin nay, nhng thanh nin Vit Nam khng c hnh phc i theo bng ng M rt nhiu. Tnh trng ny lan sang c Canada v u Chu. Cc thy, cc c c lm c g gip nhng ngi y hay khng? nhng bi thuyt php ca qu v c ng ti c nhng thanh thiu nin khng? Trc khi l thanh nin du ng th h cng l nhng thanh nin bnh thng. Cc thy ging c cho cc thanh nin bnh thng y cha? ---o0o--B TT QUN T TI Khi c Kiu, nghe nhng au kh v chn chng nh th, ta khng thy d chu. Chng ta i tm s tht. chng ta phi c cu tr li cho tnh trng. y khng phi ch l tnh trng ngy xa, y cng l tnh trng by gi. Khi ging Tm Kinh Bt Nh, ti cng em Tm kinh vo x hi ngy. Ti ni rng mt em b Bangkok b d lm gi n sng, chiu i sng v, trng thy nhng c n sinh o trng i hc, ngm li thn mnh th ti. Cc c gi nh lnh tht may mn. Thn phn em l thn phn u ca mt c gi n sng. Em c mc cm mnh l con gi b i, cn nhng c n sinh kia l nhng c gi ng sng. khng ai c th cu em b ny ra khi mc cm nhc, d bn, ngoi tr B Tt Qun Th m. B Tt ni nh th ny: "Con khng d m my c kia cng khng sch. S d m con nh th ny l v x hi kia nh th kia (Th hu c b hu th v c b v.) X hi kia c nh vy l v c nhng ngi nh con. Con lm ra x hi v x hi lm ra con. Khng phi ch c con mi chu trch nhim v con m c x hi kia cng phi chu trch nhim v con. Con ng c mc cm con l ngi duy nht chu trch nhim. Tt c nhng nh gio dc, kinh t, chnh tr trong x hi u chu trch nhim v con c.' l 'Khng d cng khng sch, Khng thm cng khng bt' trong Tm Kinh Bt Nh. Nghe c Quan Th m ni nh vy th ranh gii gia d v sch, bn ny v bn kia

mi c tho sch v mc cm ca cc c gi n sng lc mi c th c tiu tr. l git nc Cam L m ch c o Pht mi cung cp c. Ci thy bt nh ny chng ta t tm thy trong cc truyn thng tn gio khc. Ci ny nh th ny l v ci kia nh th kia. 'Thn phn con, c x hi u chu trch nhim. Con ng c mc cm ti li. Nu ngi ta sng ng hong, bit lo cho tt c th con khng n ni nh th ny u.' Em b s khc v m ly chn c Quan Th m: 'Xin Ngi dy cho con cch thot ra khi'. Lc y c Quan Th m mi bt u dy cho em c. Chng ta cng phi lm nh th. Ngy xa Si Gn c cc s c lm chuyn . Ngy nay cng vy. C mt em b nh qu ln bn bnh. Ngi c khng cho em v em khng c tn trong t khai gia nh. Em ng ngoi ngha a. S ma. Mt ba n T B li ni: 'Nu con chu ng vi ngi ta th con s c nhiu tin. Con c mt trm th c ch gi li hai chc tr tin nh, tin nc.' Nh cha khng chnh thc; cng an, cn b bit, nhng c lo lt th cng cho yn. Mt s c thy em b nh xu, mi mi su tui m ng ngoi c kim khch. S c ku em li ni chuyn. 'Thi, T B bit liu khng s cha chp con th c cng liu. Thay v nh T B th con v cha i.' C cho em u v gip em mt xe bn bnh m. S c ny hin ang sng Si Gn, v ang lm nhng vic nh vy. ng ni rng nhng chuyn l nhng chuyn qu kh, nhng chuyn minh khng lm c. l mt trong nhng chuyn ang xy ra. Nu s c n c th gip em b kai th s c cng c th gip nhng em b khc. Ngoi s c cng cn bit bao nhiu nhng s c khc ang lm c chuyn ny. y khng phi l chuyn l thuyt. S tht Si Gn by gi c nhng s c bui sng m cha cho tr con bi i v hc. Cc c ni: 'Nu cc con chu kh hc c bn ting ng h th tra nay s c n cm chay.' Gi con nt trong cha cc em khi ra c lm du ng hay o bi trong nhng ng rc. n tra xong cc em c th ln ra ng. li hc bui chiu t ba n su gi th cc em li c n cm chiu. Nhn b ngoi thy ging nh tr em mi ngy c cung cp my gi hc v hai ba cm. K thc kt qu ln lm! Cc c gi c cho cc em khi sa vo nhng nhn v khi tr thnh nhng tr em du ng. Cho mt em n tra ch tn 25 cents thi. Ty phng, 25 cents th mua g c! Nhng vo tay s c, 25 cents l mt ba n cho em b. Bao nhiu cng vic nh vy. Rt p, rt hay. o Pht l nh th, khng phi l o ni trn tri di bin. Thy Kiu by gi nhiu lm. C khp ni. Ch thng hi cho c Thy Kiu ca c Nguyn Du khng thi th rt bt cng.

C ny c ngi thng ri, c mt s c tn Gic Duyn lo cho ri. Cn bit bao nhiu Thy Kiu nh tui, di dt hn Thy Kiu ny ang khp ni trn qu hng mnh. c truyn Kiu vi ci thy ny th truyn Kiu tr thnh ra Kinh. ch li nh c Kinh. ---o0o--NA TNH NA CNH T B ha s lo cho tng lai ca Kiu v Kiu dng bnh lu Ngng Bch. y l nhng cu th p t cnh quanh lu Ngng Bch; ng thi ni ln tm trng nh thng ca Thy Kiu: Trc lu Ngng Bch kha xun V non xa tm trng gn chung. Bn b bt ngt xa trng Ct vng cn n bi hng dm kia. Ni xa, trng gn. Nhng cn ct mu vng, nhng con ng chy v ni xa tp c mu hng ca t. Hnh nh p. C tng phn (xa - gn, ct vng - bi hng, cn n - dm kia) v c kp hp ( chung). C ng (ct bi) v c tnh (non - trng). Hay mt phn na l ch ngt nhp. Thay v ngt ch th t nh nhng cu tm thng thng trong lc bt (v d: Ct vng cn n/ tm trng gn/ chung. Hi th v vy khc thng, khng u u mt iu. Tm tnh thng nh v kh au sn c xc chm vi cnh p lm tm trng Kiu cng thm xao xuyn: B bng my sm n khuya. Na tnh na cnh m chia tm lng. Tm con ngi khng . Khng tht s c mt cho cnh tr trc mt v cng khng thc s c mt cho nhng tm t ca mnh. Tng nh ngi yu, bn khon v li th cha trn: Tng ngi di nguyt chn ng,70 Tin sng lung nhng ry trng mai ch. Bn tri gc b b v,

Tm son gt ra bao gi cho phai. Tng nh cha m: Xt ngi ta ca71 hm mai, Qut nng p lnh73 nhng ai gi? Sn lai73 cch my nng ma, C khi gc t74 va ngi m. Ngi ch c trong nh ngh rng mnh khng lm trn c bn phn ca ngi con ln. Trng vi c hng, ngh v thn phn. Khng bit mnh s i v u trong tng lai: Bun trng ca b chiu hm, Thuyn ai thp thong cnh bum xa xa. Bun trng ngn nc mi sa, Hoa tri man mc bit l v u. Bun trng ni c du du Chn my mt t mt mu xanh xanh. Bun trng gi cun mt ghnh, m m ting sng vy quanh gh ngi. Chung quanh nhng nc non ngi, au lng lu lc nn vi bn cu. Ngi ngm cnh m trong lng th bun. Ch bun trng lp qua lp li n bn ln khin ci bun thm v st se, thm tha. Tm ngi ngm cnh trn vo cnh, khoc ln cnh vi sc thi xa xa, man mc, du du, bng bc trong nhng cu th ti tnh. ---o0o--NHM MT A CHN Cm nim au ca mt ngi xa qu hng (au lng lu lc) Kiu ghi xung tm s mnh di hnh thc nhng cu th. Lm th xong, bung mn xung ngm ln th nghe pha tng bn kia c ting mt ngi con trai ngm ha li. Ngi con trai c t nh th ny: Mt chng va trc thanh xun, Hnh dung chi chut ao khn du dng.

Ngh rng cng mch th hng Hi ra mi bit rng chng S Khanh. Rt hay! Anh chng c dng dp hc tr, khng ging M Gim Sinh nhng cng rt khc vi Kim Trng. Hu trung tc hnh ngoi. Qua cch t chng ta cng thy c phn no ni dung tm l ca anh chng ri. Bng nga thp thong di mnh, Trng nng chng cng ra tnh eo dai: Thy nng Kiu anh chng cng c v quyn luyn. Anh ta m li: 'Than i! Sc nc hng tri, 'Tic cho u bng lc loi n y? 'Gi nh trong nguyt trn my, 'Hoa sao hoa kho a y by hoa? 'Tc gan ring gin tri gi, 'Lng ny ai t cho ta hi lng? 'Thuyn quyn v bit anh hng, 'Ra tay tho ci s lng nh chi!' Anh chng mun chng t mnh l mt trang ho hn, c lng anh hng ngha hip, c th cu i. Theo cch ni nh vy, chng ta thy rt r y ch l ngha hip hnh thc. Hnh nh Thy Kiu cng cm thy iu . Nhng c ang trong mt hon cnh qu kh khn nn c bu ly bt c ci so no c a ra. nh liu nhn mt hai li, Nh tay t vt ngi trm lun. Mnh tin k ht xa gn, Ni nh bo p ni thn lc loi. Tan sng va rng ngy mai, Tin hng nng mi nhn li gi sang. Thy Kiu vit th k chuyn mnh. Tng sng gi sang (tin hng) nh bn kia. n chiu thy th tr li (phc th) ca 'chng ngha hip'. Tri ty lng ng bng vng, Phc th thy tin chng n ni.

M xem mt bc tin mai, Rnh rnh Tch Vit c hai ch . Ly trong t m suy: 'Ngy hai mi mt tut th phi chng?' Kiu rt thng minh. M th thy hai ch 'Tch Vit' th on c thng ip b mt. Ch Tch () phn ra c ba phn: trp () l hai mi () nht () l mt, nht () l ngy. Ch Vit () c ngha l vt, trong c ch () tut (). 'Ngy hai mi mt, gi Tut (19: 00 - 21:00 gi) mnh s i trn.' l thng ip b mt ca chng. Chim hm thoi thp v rng, a tr mi ngm gng na vnh. Tng ng lay ng bng cnh, R song thy S Khanh ln vo. By gi hai ngi mi tht s gp nhau. Trc kia ch gp bng th vn. Sng sng nh dn ra cho, Ly thi nng mi r trao n cn: Rng: 'Ti bo bt cht thn, 'Lc n mang ly n nn yn anh.75 'Dm nh ct nhc t sinh, 'Cn nhiu kt c ngm vnh76 v sau. S Khanh: Lng nghe lm nhm gt u: 'Ta y no phi ai u m rng! 'Nng bit n ta chng, 'B trm lun lp cho bng mi thi.' Nng rng: 'Mun s n ngi, 'Th no xin quyt mt bi cho xong.' Rng: 'Ta c nga truy phong, 'C tn di trng vn dng kin nhi. 'Tha c ln bc ra i, 'Ba mi su chc chc g l hn.77 'D khi gi kp ma n, 'C ta y cng chng cn c g!' Nghe li nng sinh nghi,

Song qu i qun g c thn. Cng liu nhm mt a chn, M xem con to xoay vn n u. Rt nhiu ngi thuc lng hai cu cui v hay liu lnh lm theo. Khi b t vo hon cnh phi i ti mt quyt nh, ta phi cn thn lm mi c. nu ta khng tin tng gii php mt trm phn trm th ng lm liu nh Thy Kiu. B b, khng c nc ra m c chp nhn cn mt gii php mo him. 'Cng liu nhm mt a chn, M xem con to xoay vn n u' Thc ra l mt li cnh co. Khng bao gi nn lm mt ci g m mnh cha suy ngh k cng. Phi em ht tt c tr tu ca mnh m qun st. Ch khi no thy rng gii php l hay nht, khng c con ng no hay bng th mnh mi lm thi. Trng vo may ri (taking chance) l khng nn. ---o0o--QUT NGA TRUY PHONG Cng nhau ln bc xung lu, Song song nga trc nga sau mt on. m thu khc lu canh tn, Gi cy trt l trng ngn ngm gng. Canh l n v thi gian di, khc l n v thi gian ngn (15 pht). ng h (h nc bng ng) ngy xa lm bng hai chu nc thng nhau, thi gian c o bng mc nc nh t chu trn xung chu di. Ch lu trong khc lu c ngha l r ra, lt xung. Ngi tu hnh m cn sa xung th gi l hu lu, khng cn ri xung na th gi l v lu. Li mn c nht mu sng, Lng qu i mt bc ng mt au. Ting g xao xc gy mau, Ting ngi u mi sau dy dng. C ting on ngi ui theo. S Khanh l ra chn tng: Nng cng thn thc gan vng, S khanh r dy cng li no! Mt mnh khn bit lm sao,

Dm rng bc thp bc cao hi hng. Hy tng tng cnh ngi con gi ang i mt mnh trong rng, sau lng c mt on ngi ui theo! C Nguyn Du xt cho Kiu: Ha nhi78 tht c n lng, Lm chi giy ta v hng lm nau! ---o0o--GIY TA V HNG Mt on n trc sau, Vut u xung t cnh u ln tri. T B tc thng n ni, Hm hm p iu mt hi li nh, Hung hng chng ni chng tra, ang tay vi liu dp hoa ti bi. Tht da ai cng l ngi, Lng no hng rng thm ri chng au. Ht li th phc khn cu, Un lng tht gip u mu sa. T B nh Kiu ti bi. Ch mt ci ti i trn thi l nh ri. Kiu chu khng ni: Rng: 'Ti cht phn n b, 'Nc non la ca chia nh n y. 'By gi sng thc tay, 'Thn ny n th ny th thi! Nhng ti c s g ti, 'Phn ti nh vy vn ngi u? Kiu dng phng php mc c, nh vo ci li ca ngi ta, ng b au n. Cu sau cng l cu chua cht nht: 'Thn ln bao qun lm u, 'Cht lng trinh bch t sau xin cha.'

y l cu th cay ng, chua xt v au n nht trong truyn Kiu. Cha nhng thi h tt xu nh tham lam, sn hn, kiu cng th gi l cha. Nhng lng trinh bch m phi cha th l mt bn n rt ln ca s phn ln con ngi. l bi kch ln ca loi ngi. Tt c nhng c gi ca Nguyn Du khi c ti cu ny u phn ut. Phn ut cho con ngi, phn ut cho x hi. Mt x hi m trong c thiu n phi ha l s cha i ci trong sch v trinh trng ca minh! D s! c li m mi ty c, Bt ngi bo lnh lm t cung chiu. By vai c M Kiu, Xt nng ra mi nh liu chu oan. M cng k nht k khoan, Gn gng n mc nng nn mi tha. T B bt Kiu phi th tht v cam kt s ra tip khch mi chu tha. Trong thanh lu c c M Kiu thng tnh, ng ra bo lnh cho Thy Kiu. Vc nng vo ngh trong nh, M Kiu li ng ra dn li: 'Thi mc ln th thi! 'i u chng bit con ngi S Khanh? 'Bc tnh ni ting lu xanh, 'Mt tay chn bit my cnh ph dung. ' ao79 lp sn chc dng. 'L g mt ct mt ng xa nay! 'C ba mi lng trao tay, 'Khng dng chi c chuyn ny tr kia! 'Ri ra tr mt tc th, 'Bt li liu ch sn si thit i!' - 't nht T b tr cho S Khanh ba mi lng vng a c vo trng. Hn tr mt nhanh lm! Thi, c ng ni nng g vi hn na ht ko m thit thn'. Nng rng: 'Th tht nng li, 'C u m li ra ngi him su!' Cn ng suy ngh trc sau, Mt mo thy u dn vo.

S Khanh ln ting ru rao: Rng: 'Nghe mi c con no y. 'Phao cho quyn gi r my, 'Hy xem cho bit mt ny l ai?' - 'Nghe n c con no y mi phao vu cho ti quyn r n? N hy ra y coi th ci mt ny c phi l mt ca thng khng? Nng rng: Thi th th thi, Rng khng th cng vng li rng khng!' - 'Nu ng ni khng th ti cng ni l khng vy!' S Khanh qut mng ng ng, Bc vo va rp th hng ra tay. Kiu a ra hai ch 'Tch Vit': Nng rng: Tri nh c hay! 'Quyn anh r yn s ny ti ai? 'em ngi y xung ging khi, 'Ni ri li n li c ngay! 'Cn tin tch vit tay, 'R rng mt y mt ny ch ai!' Li ngay ng mt trong ngoi, K ch bt ngha ngi ci v lng! Ph tnh n r rng, D tung ngh80 mi kim ng tho lui. ---o0o--PHONG TRN NH AI Bung ring ring nhng st si, Ngh thn m li ngm ngi cho thn: 'Tic thay trong gi trng ngn, 'n phong trn cng phong trn nh ai! 'T vui cng mt kip ngi, 'Hng nhan phi ging i mi ru!

'Kip xa vng ng tu, 'Kip ny chng ko n b mi xui! 'Du sao bnh v ri, 'Ly thn m tr n i cho xong!' By gi mnh au kh nh th ny l v kip trc mnh khng bit tu tp ng hong. Vy th ng than th na, hy tu tp cha li nhng li lm trong qu kh. y Kiu ngh rng mnh phi chp nhn tip khch 'tr ci n' mnh mc trong tin kip. Cng quyt 'tr n', chp nhn tip khch. Nhng tip khch u phi d. T B gi Kiu vo v dy: phng php tip khch. L con gi nh lnh, Kiu phi i qua mt lp 'hun luyn' th mi c th lm n c. Va tun nguyt sng gng trong, T B gh li thong dong dn d: 'Ngh chi cng lm cng phu, 'Lng chi ta phi bit cho iu.' Nng rng: 'Ma gi dp du, 'Liu thn th cng phi liu th thi!' M rng: 'Ai cng nh ai, 'Ngi ta ai mt tin hoi n y? ' trong cn lm iu hay, 'Ni m khp m ni ngy ring chung. 'Ny con thuc ly lm lng, 'Vnh ngoi by ch vnh trong tm ngh. 'Chi cho liu chn hoa ch, 'Cho ln cho lc cho m mn i. 'Khi khe hnh khi nt ngi, 'Khi ngm ngi nguyt khi ci ct hoa. 'u l ngh nghip trong nh, ' ngn y nt mi l ngi soi.81 'Gt u vng dy my li, Dng chau nt nguyt dng phai v hng. Nhng nghe ni thn thng, Nc i lm ni l lng kht khe! Xt mnh ca cc bung khu, V lng hc ly nhng ngh nghip hay! Kho l mt dn my dy, Kip ngi n th ny th thi! Thng thay thn phn lc loi,

Du sao cng tay ngi bit sao? Lu xanh mi r trng o, Cng treo gi ngc cng cao phm ngi Bit ao bm l ong li, Cuc say y thng trn ci sut m. Dp du l gi cnh chim82 Sm a Tng Ngc ti tm Trng Khanh.83 Khi tnh ru lc tn canh. Git mnh mnh li thng mnh xt xa. Trong khi tip khch bn rn th Kiu khng c th gi au kh. Nhng nhng khi tnh ru gia m khuya l nhng lc Kiu au kh cc k. 'Mt mnh mnh li thng mnh xt xa'. Cu th c ti ba ch mnh m khng ch no d. Khi sao phong gm r l Gi sao tan tc nh hoa gia ng. Mt sao dy gi dn sng, Thn sao bm chn ong chng by thn? Bn ch sao lp i lp li nh ting than, nh cu hi, l ni day dt khng nh trc nghch l tr tru ca thn phn. ---o0o--I ON XA GN Mc ngi my S ma Tn, Nhng mnh no bit c xun l g. i phen gi ta hoa k, Na rm tuyt ngm bn b trng thu. Cng c nhng lc rnh ri. Ngi ta ca nghe gi, ngm hoa, Kiu thy tuyt ri ngm mt na bc rm trc ca s hay trng chiu sng bn b. Nhng lc Kiu thy g?: Cnh no cnh chng eo su, Ngi bun cnh c vui u bao gi.

Cnh p. Nhng khi tm mnh bun th khng c cnh no l khng cha ng trong lng n tnh cht su au ca tm l. Thun ty Duy Thc Hc! i phen nt v cu th. Cung cm trong nguyt nc c di hoa. Cng c nhng gi pht ging nh l an lc: ngi v, nh n di trng, chi c vi khch. ng ngoi ng v th ging nh mnh cng l mt ngi phong lu, lch s. Nhng m: Vui l vui gng ko m Ai tri m mn m vi ai? Th gi trc ma mai, Ngn ng trm mi di mi mt thn. m lng i on xa gn, Chng v m ri chng dn m au! Nh n chn ch cao su, Mt ngy mt ng bng u t t. Dm nghn nc thm non xa, Ngh u thn phn con ra th ny. Sn he i cht th ngy, Trn cam84 ai k thay vic mnh? Kiu ngh n cha m gi. xa, hai ng sinh thnh u bit thn phn con mnh ra n th ny! Hai em cn nh nh khng bit c sn sc c cha m nh mnh mong mun khng? Nh li nguyn c ba sinh, Xa xi ai c bit tnh chng ai? Khi v hi liu Chng i.85 Cnh xun b cho ngi chuyn tay! Tnh su mong tr ngha dy, Hoa kia chp cnh ny cho cha? Tng tng Kim Trng v, nghe Kiu i ly chng ri th bun bit bao nhiu m k! Khng bit cuc nhn duyn m Thy Kiu mong mun tc hp gia ngi yu v em gi c thnh tu c khng? Mi tnh i on v t,

Gic hng quan lung ngn ng canh di. Song sa v v phng tri Nay hong hn li mai hn hong. Th rt hay! Thi gian i qua, lp li. Nhng lc chiu xung l nhng lc ngi ta nh nh nhiu nht. Ln ln th bc c vng, Xt ngi trong hi on trng i cn. ---o0o--SU CH 'CHO' cho ly ch hng nhan, Lm cho cho hi cho tn cho cn! y vo kip phong trn, Sao cho s nhc mt ln mi thi. Bn cu th th i rt mnh lit. C su ch cho. Nh ng inh vo g, mi ch cho chuyn ch sc mnh ca mt lt ba, th hin s phn ut ca con ngi (v tc gi) trc s mnh. Nu tc gi khng tng au kh th khng th no vit c bn cu th ny. Tc gi cng tng b s nhc trong cuc i. Cm gic b nhc khng phi l cm gic ca ring Thy Kiu. Tt c chng ta trong i th no cng hoc s c ln cm thy b s nhc nh l b hm hip (du con trai). y l mt s tht. Trong th c ch hng nhan, k thc ai m khng phi l hng nhan? Cuc i tn nhn, bt nhn. Con gi, con trai g mt ngy no cng s i qua nhng ln cm thy mnh b s nhc nh s s nhc ca nng Kiu. Nu qu v l nhng ngi tr cha tng b s nhc th nn nh iu ny. X hi s em ti kinh nghim cho qu v. Hi ti i lm cng tc cu ngi trn bin ti cng b s nhc. X hi lm cho mnh nhc nh trong khi mnh i lm nhng cng vic c tnh cch thanh cao. Ti b nhiu ln nh th ch khng phi ch mt ln. Thn phn mnh lc ging nh thn phn nng Kiu. X hi c t chc th no m tt c chng ta, sanh ra lm kip ngi ai cng s phi i qua thn phn ca nng Kiu t nht l mt ln. ' y vo kip phong trn, Sao cho s nhc mt ln mi thi!' cho ly ch hng nhan,

Lm cho cho hi cho tn mi cn! y vo kip phong trn, Sao cho s nhc mt ln mi thi! c xong su ch cho, t nhin trong tm mnh thy c thoi mi. V mnh ht ln su ting ht. Gh gm khng thua g su ting ht ca thin s Lm T. Bao nhiu au kh, ut c tn ra v tm tnh mnh nh i. ---o0o--MT TNH MI M Khch du bng c mt ngi, K Tm h Thc cng ni th hng. Vn ngi huyn Tch chu Thng, Theo nghim ng m ngi hng Lm Truy. Hoa khi m ting Kiu nhi, Thip hng tm n hng khu gi vo. Trong thi gian tip khch, Kiu gp mt ngi n ng em lng say m v cu Kiu ra khi thanh lu. Anh chng tn l Thc K Tm, trc l hc tr, by gi va hc tr v l thng gia tp s. Trng t gip mt hoa o, V no chng mn nt no chng a? Hi ng mn mn cnh t, Ngy xun cng gi cng ma cng nng! Nguyt hoa hoa nguyt no nng, m xun ai d cm lng c chng! Anh chng l mt ngi c nhiu tin. C nng l mt ngi rt c nhan sc. V vy: L g thanh kh l hng, Mt dy mt buc ai ging cho ra! Sm o ti mn ln la, Trc cn trng gi sau ra vng.

Lin h gia hai ngi ban u ch l lin h ca nhng ngi chi. Sau bit nhau, hiu nhau th em lng thng nhau. Trng gi l vn sinh l. vng l c s gn b, thng mn v tm l. Dp u may mn l thng, Li va gp khong xun ng li qu. ng l cha i vng, Thc Sinh li phi lo chm sc ca hng. Nhng anh chng ch i lu xanh: Sinh cng mt tnh mi m, Ngy xun lm lc i v vi xun. Cht am m rt ln. Khi hc o tnh thc th chng ta i v hng 'mi tnh mt m'. y anh chng li i v hng 'mi m - mt tnh'! Khi gi mt khi trng sn, Bu tin chuc ru cu thn ni th. Khi hng sm khi tr tra, Bn vay dim nc ng t ha n. Mit mi trong cuc truy hoan, Cng quen thuc nt cng dan du tnh. L cho ci sng khuynh thnh, Lm cho qun xiu nh nh chi. Thc Sinh quen nt bc ri,86 Trm nghn mt trn ci nh khng. M cng t lc chuc hng, Mu tham h thy hi ng l m. Di trng quyn gi h, u tng la lu lp le m bng. Hai cu t cnh ma h t rt hay v rt mi. Bung the phi bui thong dong, Thang lan87 r bc trng hng tm hoa. R rng trong ngc trng ng, Dy dy sn c mt ta thin nhin.

Nh Nho Nguyn Du t mt thiu ph kha thn tm. Nh Nho ny cng gh lm ch u phi chi. Trong nguyn lc, tc gi ch t ci p ca Kiu bui ti y sau khi nng va mi tm ra, ch khng t Kiu trong khi nng tm. C Nguyn Du li t Kiu trong khi nng tm. Bi th ca Thc Sinh lm ra ca tng sc p Kiu tuy c ni n bng c tuyt thi (da bng v tuyt) nhng cng ch ca tng m nhn mc o vo ri, cn nhng cu th ca c Nguyn Du li l ta tng m nhn khi nng kha thn. Truyn Kiu nh vy l erotic hn nguyn lc! c ti ch ny ti thy tc ci v c nh Nho bit c ny thuc v hng bun hng bn phn m li t 'r rng trong ngc trng ng'. Vi mt c gi lm ngh mi dm th thi s khng th dng nhng ch ny c. Hn na ti chc chn l c ta c mt ci so bng rt ln m c li khng ni ti. C t t gn cht th ci so phi rt ln. Nu c m vo c t t th ci so nm c, ti sao c qun mt ci v i m khng t? Ti s hi c nh vy. C phi c giu dim mt s tht hay khng? Vt thng trong tm, c ni qu nhiu, m c li khng ni n nhng vt thng ni thn. Vt thng do t t v nhng vt thng do nhng khch lng chi a ti. Sinh cng t nt cng khen, Ng tnh tay tho mt thin lut ng. Thc Sinh lm th ca ngi sc p ca Kiu. Kiu vin c nh nh khng ha li. Nng rng: 'Vng bit lng chng, 'Li li chu ngc hng hng gm thu. 'Hay hn l cng ni iu, 'Ni qu ngh mt hai iu ngang ngang, 'Lng cn gi ng my vng,88 'Ha vn xin hy chu chng hm nay.' Thc Sinh ngc nhin: Rng: 'Sao ni l lng thay! 'Cnh kia chng phi ci ny m ra?' - 'Em khng phi l con gi T B? Vy ti sao li gi m m con con ngt xt nh vy?' Nng cng dt thu ba,89

on trng lc y ngh m bun tnh: 'Chng nh con bm ln vnh m chi. 'Cha xun rng c ni, 'Ngn ngy thi ch di li lm chi!' - 'Anh ng ni nhiu lm chi. Lin h ca chng ta l lin h ph phim ca con bm bm v bng hoa tn. Thi gi ca mnh l ghi gi n chi v vy ng ng ti nhng nim au su sc trong lng nhau.' Sinh rng: 'T thu tng tri, 'Tm ring ring nhng nng v nc non. 'Trm nm tnh cuc vung trn, 'Phi d cho n ngn ngun lch sng.' - 'Ti mun chuyn lu di ch khng phi chuyn lin h nht thi.' y l nhng li rt thnh tht ca Thy Kiu: Nng rng: 'Mun i n lng, 'Cht e bn th bn tng d u. 'Bnh khang nn n by lu, 'Yu hoa yu c mt mu im trang. 'Ri ra lt phn phai hng, 'Lng kia gi c thng thng mi chng? - 'Cm n anh, nhng m anh khng thc t. Th nht anh n y l v hnh thc hp dn. Mai kia nhan sc em tn t th bit anh c cn thng em na hay khng?' 'V trong thm qu cung trng, 'Ch trng nh ch Hng trong. 'By lu khn kht di ng, 'Thm ngi ngi cng chia lng ring ty. 'V chi cht phn bo my, 'Lm cho b i khi y khi vi. - 'Hn na anh c v nh. By gi c thm mt ngi na th lm sao khng c s chia s tnh yu. ng v em, mt cnh bo, mt m my tri, m lm thay i xo trn tnh chng v.' 'Trm iu ngang nga v ti,

'Thn sau ai chu ti tri y cho. 'Nh chng c vng tay co, 'Mi phn cng p im cho mt vi. 'Th trong d ln hn ngoi, 'Trc hm s t gi ngi ng la. 'Ci u lun xung mi nh, 'Gim chua li ti bng ba la nng. - 'Sau ny nu trong nh cm khng lnh canh khng ngt, hai bn gin, nh nhau v t nhau th ai chu ti nu khng phi l em? Nu chng c uy lc th mi phn cng ch che ch cho em c vi phn thi. Ngc li, nu v c l s t H ng th tnh trng ca v l (ng la) rt nguy him. Em ang chu ci kh ca la nng (lu xanh) nhng chui vo hon cnh gp ci kh ca gim chua(ghen) th li cng t hi hn. Nm trong i tng ca s ghen tung ngi ta kh v cng.' Rt ti nghip, Thy Kiu ln ln trong au kh v ni ra nhng s tht. ' trn cn c nh thung, 'Lng trn trng xung bit lng c thng? 'S g liu ng hoa tng, 'Lu xanh li b ra phng lu xanh! 'Li cng d dng di hnh, 'nh thn phn thip ngh danh gi chng. - 'Ri cn ba anh na! Liu ng c chp nhn thn phn cy liu mc u ng, bng hoa n bn tng ca em khng? Nu ba anh ui em v lu xanh th nh thn phn em l vy nhng danh gi ca anh cng s b tan nt v chuyn ny.' c ngang y ti phc Thy Kiu lm. Tri qua bao nhiu ti nhc ch nng Kiu hc c bi hc ca thc t v ni ht ngn ngnh hn thit cho Thc Sinh nghe. Nhng anh chng khng nghe. Kiu lp li kt lun: 'Thng sao cho vn th thng, 'Tnh sao cho trn mi ng th vng.' - 'Anh l con trai. Nu thng th anh phi tnh cho trn v quyt nh th anh phi chu trch nhim.' Buc bng mt cu ni rch ri nh vy. Rt thng minh. Sinh rng: 'Hay ni d chng,

'Lng y lng y cha tng hay sao? 'ng xa ch ngi Ng Lo, 'Trm iu hy c trng vo mt ta. ' gn chi c iu xa, ' vng quyt phong ba cng liu!' Gan m! M qu ri! Lt na chng ta s bit c nn tin anh chng hay khng. Cng nhau cn vn n iu, Ch non th b nng gieo n li. - Li th na! N non m ngn tnh di, Ngoi hin th non oi ngm gng. ---o0o--HON LNG Mn iu trc vin tha lng, Rc v hy tm giu nng mt ni. Chin ha sp sn hai bi, Cy tay thy th mn ngi d la. Bn tin n mt T B, Thua c m cng cu ha dm sao! R rng ca dn tay trao, Hon lng mt kip thn vo ca cng. Thc Sinh lp mu n Thy Kiu i ngh mt vn trc ri bn tin v T B da kin T B la mua con nh lng thin bt i lm (chin) nu T B khng cho chuc Kiu (ha). T B phi chu nhn tin v k giy hon lng cho Kiu. Cng t hai l u xong, Gt tin pht thot vng trn ai. Mt nh sum hp trc mai, Cng su ngha b cng di tnh sng. Hng cng m la cng nng,

Cng si v ngc cng lng mu sen. ---o0o--T BNG DY SNG Na nm hi ting va quen, Sn ng90 cnh bic chen l vng. Du thu va ny gi sng91 Gi yn thy xun ng n ni.92 Phong li ni trn bi bi, Nng lng e p tnh bi phn chia. Quyt ngay bin bch mt b, Dy cho m phn li v lu xanh. Thc ng v, thy con trai em mt c gi giang h v nh th ni trn li nh. Thc ng khng nhng ngi (nng lng e p) v danh gi nh mnh m cn lo i vi nh v c ca Thc Sinh s c chuyn li thi. ng bt Kiu phi v li lu xanh. Thy li nghim hun rnh rnh, nh liu Sinh mi ly tnh ni ku: Rng: 'Con bit ti nhiu, 'Du rng sm st ba ru cng cam. 'Trt v tay nhng chm, 'Di ri cn bit khn lm sao y! C ngi cn chi: Thc Sinh lm ngh g? Tr li: lm th nhum. V nu khng th nhng tay vo chm lm g? Truyn Kiu c yu mn v i vo i sng ngi dn di nhng hnh thc Kiu, bi Kiu, ly Kiu... vn vn. 'Cng nhau v ting mt ngy, 'm cm ai n t dy cho nh. 'Lng trn quyt chng thng tnh, 'Bc en thi c tic mnh lm chi!' Thc Sinh nht nh cht ch khng chu ui Kiu v lu xanh. Thy li st tri tri,

St gan ng mi co qu ca cng. t bng ni sng ng ng, Ph ng sai l phiu hng thi tra. Thy con trai cng u qu, Thc ng i tha vi chnh quyn. Cng nhau theo gt sai nha, Song song vo trc sn hoa ly qu. ---o0o--HIU NGHA CH THNG Trng ln mt st en s,93 Lp nghim trc ra uy nng li: 'G kia di nt ti bi, Quan ph mng Thc Sinh trc, nhng ch mng mt cu thi. Quay sang Thy Kiu, ng la rt nhiu: 'M con ngi th l ngi ong a! 'Tung chi hoa thi hng tha, 'Mn mu son phn nh la con en. Gi ngi con trai l 'con en' 'di nt' v nh vy bao nhiu li ng mt st u ht ln ngi con gi. R rng c s thin v, khng cng bnh. Mt ng, tht ra, cng khng 'st' bao nhiu. 'Suy trong tnh trng bn nguyn, 'B no th cng cha yn b no. 'Php cng chiu n lun vo, 'C hai ng y mun sao mc mnh: 'Mt l c php gia hnh, 'Hai l li c lu xanh ph v!' Kiu phi chn mt trong hai gii php: b nh, b gng hoc l tr li lu xanh. Kiu nht quyt khng tr v i sng lu xanh na: Nng rng: ' quyt mt b, 'Nhn ny vng ly t kia my ln!

'c trong thn cng l thn, 'Yu th vng chu trc sn li nh.' - 'Du c du trong th thn con ngi vn l thn con ngi, ai cng bit au nh nhau. Con chn hnh pht.' Dy rng: 'C php gia hnh!' Ba cy94 chp li mt cnh mu n. Phn nh chi dm ku oan, o hoen qun m liu tan tc my.95 Mt sn lm ct96 y, Gng l nc thy mai gy vc sng.97 Vi mt ngi nhi n th hnh pht kia qu tht l qu ng! Nhng c Nguyn Du khng ni thng Thy Kiu m li ni thng Thc Sinh: Ngh tnh chng Thc m thng, No xa trng thy lng cn xt xa. Trong khi mi ngi nhn vo u thy ci kh b trng pht ca Thy Kiu th c li nhn thy ci kh ca Thc Sinh. Ngi thng ca mnh ang b hnh pht th mnh rt au kh. Nht l ni kh li do v mnh m c! au cn hn l chnh mnh b gng cm v nh p na! Khc rng: 'Oan khc v ta, 'C nghe li trc chng ly sau. 'Cn lng chng bit ngh su, ' ai trng ti hoa su v ai?' Cn lng l suy ngh v tip x vi s vic xy ra trong mt ngy mt cch hi ht, khng bit qun chiu su sc. V vy cho nn ' ai trng ti hoa su v ai?' Lc au kh xy ra mi bit kim tho, hi hn! Ngy xa v m qu, cho nn anh chng ch ni: ' anh lo ht ! Em ng s.' Anh hng m s g! Nhng n lc ny ta mi thy anh chng chng anh hng g c. Ph ng nghe thong vo tai ng lng li gn n li ring ty. St si chng li tha ngay, u ui k li s ngy cu thn: 'Nng tnh ht xa gn,

'T xa nng bit thn c ry! 'Ti ti hng ly mt tay, ' nng cho n ni ny v ti!' y chng ta cng thy c ngha ca ch thng. Thng m ch bit nghe ting gi ca am m, khng bit nghe ting gi ca tr tu th mnh s lm kh v gy thng tch cho ngi mnh thng. Nghe li ni cng thng li, Dp uy mi dy cho bi gii vi,96 Rng: 'nh hn c th th, 'Trng hoa song cng th phi bit iu! y l ln u tin ng ph m li khen Thy Kiu. nh kin ca ng v ngi con gi xut thn t gii trng hoa bt u thay i. Sinh rng: 'Cht phn bt bo, 'Theo i v cng t nhiu bt nghin.' c quan bt u hiu th bn ny chng Thc nc lng, lin khoe: 'D bm quan ln. Em con tuy khng c phc c nhiu nhng ngy xa cng c i hc. Kh gii vn chng." (Kiu gii lm ! Khng phi thng u, bm quan ln!) By gi quan ph bt u c cm tnh vi Kiu: Ci rng: ' th th nn, 'Mc gi hy th mt thin trnh ngh'. Quan ln chu chi: 'Hay lm! Vy th bo n th lm mt bi th vnh ci gng (mt gi) ta xem th ti hc ca n ti trnh no (trnh ngh)' Ngh y l ngh vn chng. Trnh k kin gii cng l trnh ngh; nhng chuyn ha mnh t c s xut hin trong bi k kin gii. Nng vng ct bt tay , Tin hoa trnh trc n ph xem tng. Nguyn bn Phong Tnh Lc c bi th Kiu lm nh sau: Ng d mc vi cu H khuyn so trung c xut u

Phng vin gi ci ton thn x H tng mi v tu Ta tnh kh u Kh linh l ngn lu Bt o sam ha t. T Hin Hu, giao nhn cng hng Ti bt ha phng ca hu. Ngha l: 'Ta vi cy g l k th Mng v ni trong vng khuyn trn c chui u ra Xu v ni vung trn che khp thn th My mt cha tng b h thn Nh ngi ngi di ging ng lo. Thng thay vt dng nc mt khng chy ti vt o v ng tay o. Knh t Hin Hu, bt ngi phi cng c khng cho li m hng ht ra. Quan xem th rt cm kch: Khen rng: 'Gi ng thnh ng.99 ''Ti ny sc y nghn vng cha cn! 'Thc l ti t giai nhn, 'Chu Trn cn c Chu Trn no hn!100 Hng v cha ca Thc Sinh: 'Thi ng rc d cu hn, 'Lm chi l nhp cho n ngang cung, ' a n trc ca cng, 'Ngoi th l l song trong l tnh, 'Du con trong o gia nh, 'Theo th dp ni bt bnh l xong!' - 'Thi ng hoan h cho c hai a!' Mt st by gi khng cn st na. ng quan ny l ngi c kh nng thng thc vn chng. Ci may ca Thy Kiu l ch . Bit lm th i khi cng hay! Ri ng quan chu

chi hn cn cho xe nga a cp v chng ny v v gip phng tin t chc m ci, chnh thc ha cho h na: Kp truyn sm sa l cng, Kiu hoa ct gi uc hng im sao. By hng c xy101 xn xao, Song song a ti trng o snh i. Thng v hnh trng v ti, Thc ng thi cng dp li phong ba. l thi mi ca ng gi chng, chu nh hng ca thi quan huyn. Thy c c hnh v ti nng ca Thy Kiu nn ng chp nhn Kiu nh con du ca mnh. Trc ng u thm ng ti! ng c mt nim: 'y l mt c gi t thanh lu ti'; v ch c nim nn thi. K n l s th lc ca quan Li B bn nh v c Thc Sinh. Hnh ng trn cn bn s v thnh kin v vy ng khng c kh nng thy c con ngi ca Thy Kiu. Nh quan ph m by gi Thc ng thy c c hnh v ti ba ca Thy Kiu. ng ht gin khng cn nhng cu chi ra, mc nhic v ln n na. Hu lan sc nc mt nh. Tng cay ng li mn m hn xa. Hnh phc by gi ln hn v con ngi tri qua nhng ng cay, au kh. Sau khi gin th ngi ta li thng nhiu hn. Sau nhng kh khn th tnh ngi tr nn m . ---o0o--TRONG M NGOI M Mng vui ru sm c tra o phai thm sen va ny xanh. B kin tng l hi ma thu. Qua ma ng, ma Xun v by gi bt u ma H. Khng bit trong thi gian Thc Sinh c hc hnh hoc bun bn g khng? Ch nghe c vi ru. Kiu by gi gii, c kinh nghim trong cuc i ri. Kiu bit lo xa ch khng phi ch ham chi nh anh chng. Kiu khuyn Thc Sinh v thm nh v ni tt c s tht cho v c

nghe c chp nhn ng hong, khng phi sng chui sng nhi mt cch khng chnh thc. Trng h vng v m thanh, E tnh mi by tnh ring chung: 'Phn b vn ch tng, 'i thay nhn yn hng y nin. 'Tin nh ngy mt vng tin, 'Mn tnh ct ly lt tnh tao khang.102 'Ngh ra tht cng nn dng, 'Tm hi ai d gi ging cho ta? 'Trm nghe k ln trong nh, ' vo khun php ni ra mi ging, 'E thay nhng d phi thng 'D d rn b khn lng y sng! 'M ta sut mt nm rng, 'Th no cng chng giu xong c no. Nhng li ny chng t Kiu chn, c kinh nghim. 'By chy cha t tiu hao, 'Hoc l trong c lm sao chng l? 'Xin chng kp liu li nh, 'Trc ngi p sau ta bit tnh. Trong nguyn bn Phong Tnh Lc c nm ch: 'V ni hu tr h?' Hay l trong nh (ngi ta bit v) c mu mo g ri? 'Hoc l trong c lm sao chng l?' m ngy gi mc giu quanh, 'Ry ln mai la nh hnh cha thng.' i theo ng li giu, giu v giu. l tnh trng b tc, khng thng. i vi cc tm hnh trong ta cng vy, ta phi a tt c ra di nh sng ca chnh nim th mi mong to c tnh trng lu thng, thng sut v an ton. Nghe li khuyn nh thong dong nh lng sinh mi quyt lng hi trang.

Ln ny anh chng nghe li Kiu. Rng ra gi n xun ng Thc ng cng vi gic chng ninh gia. Tin a mt chn quan h,103 Xun nh thot i ra cao nh.104 Sng Tn mt bi xanh xanh,105 Loi thoi b liu my cnh Dng-quan.106 ---o0o--THNG NHAU XIN NH LI NHAU Cm tay di ngn th than, Chia phi ngng chn hp tan nghn li. Nng rng: 'Non nc xa khi, 'Sao cho trong m th ngoi mi m. Kiu c tr tu. Lm sao cho bn trong m th bn ngoi mi m c. 'D la ym thm trn kim, 'Lm chi bng mt bt chim kh lng. Khi v th ci ym mu thm cng khng thy. Khi c th tuy ci l kim nh ta vn thy v x ch qua c. ng khinh thng, ngh rng ngi ta khng bit. Nhng chuyn s s nh vy khng bit lm sao c! ng bng mt bt chim (ym t b tc), ng t di mnh! 'i ta cht ngha o bng, 'n nh trc liu ni sng cho minh. 'D cho sng gi bt bnh, 'Ln ra uy ln ti nh phn ti. - 'Du kh khn, sng gi th no i na th ch l ln, em l nh. Danh phn u ra .' 'Hn iu giu ngc giu xui, 'Li mang nhng vic ty tri n sau.

Thy Kiu nh mt nh tin tri, bit trc nhng g s xy ra v ni r cho Thc Sinh nhng iu cn phi lm. Nhng Thc Sinh vn khng lm. Anh chng khng chuyn ha g c. 'Thng nhau xin nh li nhau, 'Nm chy cng chng i u m chy. 'Chn a nh ba hm nay, 'Chn mng xin i ngy ny nm sau!' Rt cm ng: 'Thng nhau xin nh li nhau' Su ch thi m rt hay. Nu qu thc mnh thng th mnh phi nh, phi hiu c li ngi kia ni. Bng khng th mnh s tr thnh mt Thc sinh, em li au kh cho chnh mnh v cho ngi kia. Thng nhau xin nh li nhau. Nu mnh ly Bt, knh Bt, thng Bt th cch hay nht biu hin tnh thng ca mnh l nh, hiu v lm theo li Bt. Lin h gia bng hu v thy tr cng vy. Phi nh li nhau. Ngi ln nga k chia bo Rng phong thu nhum mu quan san. Hnh nh rt p! Chia bo l bung vt o ra. 'Thi thi bung o em ra, em i ch ko m ch tra.' y l: 'Thi thi bung o anh ra, anh thm v ko m v la.' Ngi ln nga k chia bo Rng phong thu nhum mu quan san. Dm hng bi cun chinh an, Trng ngi khut my ngn du xanh. Ngi v chic bng nm canh, K i mun dm mt mnh xa xi. Vng trng ai x lm i, Na in gi chic na soi dm trng. Th lc bt m lm nh vy l ti tnh! Cu 'Vng trng ai x lm i' c lin h n hai cu th ch Hn v mt giai thoi thi ca. Hai cu th l: Thy b kim bi thn lng on, Bn trm thy bn ph khng

(Ai em ci chn vng ch lm hai mnh? Mt mnh chm di y nc, mt mnh ni l lng trong h khng.) Mt hm thi s Trng K ngi lm th trong thuyn trn sng gn thnh C T. Lm c hai cu th b: Nguyt lc sng mn thin, Giang phong ng ha i su min. (Trng ln, c ting qu ku, sng ri y tri; Nhng cy phong b sng, n ca ngi nh c ban m; Trc cnh lng pht sinh mt mi hoi cm, chnh bun (i su min). Lc trn cha Hn Sn (Hn Sn v Thp c l mt cp thi s Pht t rt ni ting ngy xa) thnh ph C T, thy tr tr sau gi thin ta, thy trng p thy cng lm th. Lm c hai cu th th thy cng b: S tam s t nguyt mng lung Bn t ngn cu bn t cung (u canh ba canh t trng m h; Na ging ci lim bng bc, na ging ci vng cung.) Lm khng xong bi th, thy i bch b. Ch tiu thng minh v ti ba lm gip thy hai cu sau cho trn bi th. Thy b kim bi phn lng on Bn trm thy bn ph khng? Hai cu dch l: Vng trng ai x lm i, Na in di nc na ci trn khng. Thy tr tr ni: 'Hay qu! Hay hn hai cu ca thy na!' Hai thy tr qu vui: ' n mng bi th ca mnh, thi c lu chung mi xy xong mnh hy ln thnh i hng chung.' Thng ngi ta ch thnh chung lc 4 gi ri sng (cng phu khuya.) y l ng na m m li i thnh chung! Cp thy tr ny hnh nh cng ham chi lm! Lc y thi s Trng K ang ng gc di thuyn nghe chung git mnh thc dy. Ting chung lm thc dy trong ng mt tng v ng lm tip bi th:

C T thnh ngoi Hn San T D bn chung thanh o khch thuyn. Thi s Tn dch c bi: Trng t ting qu ku sng La chi cy bn su vng gic h Thuyn ai u bn C T Na m nghe ting chung cha Hn San. Hai thy tr kia by gi khng bit u? Nhn cho k c th mnh cng cn thy h u y. ---o0o--LA TM CNG DP CNG NNG Ni v tm trng ngi v c nh: K chi nhng ni dc ng, Bung trong ny ni ch trng nh. Vn dng h Hon danh gia, Con quan Li B tn l Hon Th. Duyn ng thun no gi a,107 Cng chng kt tc xe t nhng ngy. n th nt cng hay, Ni iu rng buc th tay cng gi. l gia th v tnh nt ca Hon Th. n th cng cng c nt. Khi ni li buc ti th l lun rt gii. T nghe vn mi thm hoa, Ming ngi lm tin nh th khng. La tm cng dp cng nng, Trch ngi en bc ra lng trng hoa: Gin, c nn xung. Nn chng no th sc mnh ca ci gin cng ln ln chng .

'V bng th tht cng ta, 'Cng dung k di mi l lng trn. 'Di chi chng gi ly nn, 'Tt chi m rc ting ghen vo mnh? R rng Kiu tin on ng. 'Li cn bng bt du quanh, 'Lm chi nhng thi tr ranh nc ci: 'Tnh rng cch mt khut li, 'Giu ta ta cng liu bi giu cho! 'Lo g vic y m lo. 'Kin trong ming chn c b i u? N ri phn. Phn ri hn. Mng tm tr th. Nhng t Hon Th dng (trong suy ngh) nh 'tr ranh', 'ta', 'kin trong ming chn' cng ang ng gp phn ti tm nhng tm hnh kiu mn, khinh ln, dng quyn th p ngi ca c. Ngn ng hng ngy ta s dng l khc n ta tu ln cho cuc i. Hy chn t m ni, cn nhc tng ch tm ta ngy cng i gn vi chnh php, c thm cht liu ca tr tu v t bi. Bung lung trong li ni v suy t ca mnh chng ta s c th ngy mt i su vo con ng ca kh au v c c. 'Lm cho nhn chng c nhau, 'Lm cho y a ct u chng ln! 'Lm cho trng thy nhn tin, 'Cho ngi thm vn bn thuyn bit tay.' Gh qu! Lp li my ln m ch lm cho! Bn n ca Kiu c tuyn b bi cng t vin Hon Th. Ni lng kn chng ai hay, Ngoi tai mt gi bay mi ngoi. Thm lm! Tun sau bng thy hai ngi, Mch tin cng liu bi tng cng. Tiu th ni gin ng ng: 'Gm tay thu dt ra lng tru ngi!

'Chng tao chng phi nh ai, 'iu ny hn ming nhng ngi th phi!' Vi vng xung lnh ra uy, a th v ming a th b rng. Trong ngoi kn mt nh bng, No ai cn dm ni nng mt li! Bung o khuya sm thnh thi, Ra vo mt mc ni ci nh khng. on vn ny ni rt r v tnh kh v con ngi ca Hon Th. Mt con ngi ghen n mc tt . Ra vo ci ni rt thong dong nhng trong lng y cht c ca ghen v gin. ---o0o--CI NI TNH SAY m ngy lng nhng dn lng, Sinh v n lu hng xung yn, Li tan hp ni hn huyn, Ch tnh cng mn ch duyn cng nng. C ta nht nh khng ni. Anh ta cng khng ni. Ch ni nhng chuyn: 'Xa em lu qu! Rt nh.' 'Anh i lu qu! Em nh cng nh lm!' Hai bn u gi di vi nhau. 'Ch tnh cng mn ch duyn cng nng' c tnh cch rt hnh thc. Ty trn108 vui chn thong dong Ni lng ai trong lng m ra Chng v xem t nh, S mnh cng rp ln la gii by. My phen ci ni tnh say, Tc t bt ng my may s tnh. Hon ton khng cp n chuyn kia. Lm nh mnh khng bit g c. Anh chng lm: Ngh bng bt ming bnh, No ai c kho m mnh li xng?

- 'Ti sao ngi ta khng hi m mnh li ni?' l kin ca anh chng. Thng nhau khng nh li nhau! Nhng l e p dng dng Rt dy s na ng rng li thi. Qu nht nht! Khng dm ni. Trong khi th c nng: C khi vui chuyn mua ci, Tiu th li d nhng li u u. Rng: 'Trong ngc vng thau, 'Mi phn ta tin nhau nhng mi. 'Khen cho nhng ming dng di, 'Bm ong li t nhng li n kia. 'Thip d vng chng hay suy, ' d bng ngh li bia ming ci!' - 'Tnh ngha ca mnh l vng . Chng ta tin nhau mt trm phn trm. i khi ngi ta t ra nhng chuyn ni chng th ny th kia. l nhng chuyn bun ci. Em hon ton khng tin.' Thy li thng thnh nh chi, Thun li chng cng ni xui n. Anh chng: 'ng vy !' Nhng l ci phn ct son, n khuya chung bng trng trn snh vai. Rt d s. Mi ngi c mt tm s bn trong v c hai u ng kch. Th qu thun vc bn mi,109 Ging vng rng mt vi l ng.110 Bt u ma thu tr li. Thc Sinh sng vi v gn c mt nm. Nh n chuyn i, k thc l nh Kiu: Chnh min nh cnh giang h, Mt mu quan ti my ma gi trng. Tnh ring cha dm r rng,

Tiu th trc liu chng nh qua: 'Cch nm my bc xa xa, 'Lm Truy cng phi tnh m thn hn. Cha dm ni: 'Anh nh ba qu! Mun v thm ba.' Th tiu th ni: 'Thi, Anh v thm, hu h cha i! c li nh m tc son, V cu thng rui nc non qu ngi. Long lanh y nc in tri, Thnh xy khi bic non phi bng vng. ---o0o--BN B LA DONG Thc Sinh va i, Hon Th cng v thm m, k ht mi chuyn: Roi cu va ging dm trng, Xe hng nng cng thun ng quy ninh. Tha nh huyn ht mi tnh, Ni chng bc ni mnh chu en. y l mu k Hon Th: Ngh rng: 'Nga gh hn ghen, 'Xu chng m c ai khen chi mnh! 'Vy nn ngnh mt lm thinh, 'Mu cao vn rp ranh nhng ngy. 'Lm-truy ng b thng chy, 'M ng hi o sang y th gn. 'Dn thuyn la mt gia nhn, 'Hy em dy xch buc chn nng v. 'Lm cho cho mt cho m, 'Lm cho au n ch cho coi! 'Trc cho b ght nhng ngi, 'Sau cho mt tr ci v sau.' Li cng su ch cho, ln ny hp vi vn to ra m thanh ay nghin h h. Hai m con thc hin k hoch bt cc Thy Kiu. H khng bit

nhng iu h ni, ngh v lm u s mang li nhng nghip qu m h s gt hi sau ny: Phu nhn khen chc rt mu, Chiu con mi dy mc du ra ray. Sa sang bum gi lo my, Khuyn ng li chn mt by cn quang.111 Dn d ht cc mi ng, Thun phong mt l vt sang bin T. Thy Kiu by gi ang Lm Truy, kinh nc T c (nn gi l bin T.) y l tnh trng ca Kiu: Nng t chic bng song the, ng kia ni n nh chia mi su. Bng u x ngang u, Bit u m lnh bit u ngt bi. Tc th chm ngang vai, No li non nc no li st son. Ngh ti cha m gi y khng bit ai sn sc. Ngh n vic nh c ngy xa, khng bit em gi thay mnh thc hin cuc hn nhn vi Kim Trng hay cha. Ngh n thn phn l mn ca mnh by gi, khng bit ngi v c c chp nhn khng: Sn bm cht phn cn con, Khun duyn bit c vung trn hay chng? Thn sao nhiu ni bt bng, Liu nh cung Qung Hng ngh nao! m thu gi lt song o, Na vnh trng khuyt ba sao gia tri. C ngi c cu ny cho l tc gi ni v tm s, v ch tm ( ) c mt vnh trng v ba ngi sao. Thao thc khng ng, Kiu dy, thp hng khn trc bn thin ngoi tri: Nn hng n trc Thin i, Ni lng khn cha cn li vn vn. Bng:

Di hoa dy l c nhn, m m khc qu kinh thn mc ra. y sn gm tut sng la, Tht kinh nng cha bit l lm sao. Thuc m u ti vo, M mng nh gic chim bao bit g. Vc ngay ln nga tc th, Phng o vin sch bn b la dong. Sn thy v ch bn sng, em vo ln sng ai hay? t nh, bt cc Thy Kiu, b mt t thi cht ui bn sng vo m chy gi by mt v ri ro ha hon. Ngn la trong tm Hon Th by gi pht hin ra thnh m chy nh Thy Kiu. Mt nim ghen tc trong lng c cng nng ph hoi rt ln m ai trong cuc sng cng u l nn nhn. Ti i phch lc hn bay, Pha cn bi c gc cy n mnh. Thc ng nh cng gn quanh, Cht trng ngn la tht kinh rng ri. T thy chy thng ti ni, Ti bi ti la tm ngi lao xao. Gi cao ngn la cng cao, Ti i tm nng no thy u! Ht h ht hi nhn nhau, Ging su bi rm trc sau tm qung. Chy vo chn c phng hng, Trong tro thy mt ng xng chy tn. Ngay tnh ai bit mu gian, Hn nng thi li cn bn rng ai! ---o0o--TIC HOA Thy Kiu c lm chay sng hai ln. y l ln u tin: Thc ng st si ngn di,

Ngh con vng v thng ngi nt na. Di hi nht sp v nh, No l khm lim no l tang trai. Thc Sinh v: L thng mt hai, Lc trnh112 chng cng n ni by gi. Bc vo chn c lu th, Tro tn mt ng nng ma bn tng. Sang nh cha ti trung ng, Linh sng bi v th nng trn. Hi i ni ht s duyn, T tnh dt rut la phin chy gan! Gieo mnh vt v khc than, Con ngi th y thc oan th ny. 'Chc nng mai trc li vy, 'Ai hay vnh quyt l ngy a nhau! 'Thng cng ngh ngh cng au, 'D ai rp thm qut su cho khuy.' Cng thng th cng suy ngh. Cng suy ngh th cng ti nghip, cng thy ti nghip th li cng au thng thm. iu ny rt ng vi tm l hc Pht gio (Duy Biu Hc) im ni v s ti tm ht ging, chng t sinh hin hnh, hin hnh sinh chng t. Gn min nghe c mt thy, Phi ph tr qu cao tay thng huyn.113 Trn tam o di cu tuyn,114 Tm u th cng c tin r rng. Sm sanh l vt rc sang, Xin tm cho thy mt nng hi han. Thc sinh tm mt ng thy ng hi Kiu cht ri th i v phng no. Nng t u ti v i v u? o nhn phc trc tnh n, Xut thn giy pht cha tn nn hng. Tr v minh bch ni tng: 'Mt nng chng thy vic nng tra.

'Ngi ny nng nghip oan gia, 'Cn nhiu n lm sao thc cho! 'Mnh cung ang mc nn to, 'Mt nm na mi thm d c tin. Kiu cha cht u. Mt nm na s bit tin. Sau ny nu gp li nhau th hai bn s khng dm nhn mt nhau: 'Hai bn gip mt chin chin, 'Mun nhn m chng dm nhn l thay!' Nghe li ni l dng ny, S nng th li thy dm tin! Chng qua ng ct qung xin, Ngi u m li trn ci trn? - ng ny ni l qu! R rng cht ri m ni cha cht, s gp li. Ai m tin c! ng ni trt. Tic hoa nhng ngm ngi xun., Thn ny d li my ln gp tin. ---o0o--NC TRI HOA RNG Nc tri hoa rng yn, Kiu cha cht nhng vi chng Thc th Kiu cht ri. Nc tri, hoa rng! V mnh chp nhn s tht . Con ngi v minh cha! Ngi ta cha cht m mnh c ngh rng ngi ta cht ri v nh lng chp nhn s cht. Nu c qun chiu chng ta s thy cu rt tht. Ngi kia c th l cha cht nhng cch sng ca mnh v cch i x ca mnh chng t l ngi cht ri. Du ngi kia cht, lm giy khai t, chnh mt mnh thy ngi c ha thiu, nhng cha chc ngi khng cn. Ngi c th ang cn c mt trong nhiu cch thc. ang cn trong t thn mnh, v ang cn trong th gii. Trong Kinh Bt dy s vt v thng nhng s vt khng on dit. Chp v thng l mt thi cc. Chp v on l mt thi cc khc. Chp rng con ngi s nh vy cho n v bin, khng thay i trong tng lai l chp thng. Chp rng khi con ngi cht l khng cn g na l chp on. Con ng Bt dy l

Trung o. Thc ti khng phi thng (permannence) m cng phi on (annihilation). Trc khi cht cng vy. Sau khi cht cng vy. Chng ta phi c tr hu trong cch i x c th sng ph hp vi chn l . Khi ngi kia ang sng, ta phi nhn ngi kia vi con mt khng thng khng on. Sau khi ngi kia cht ri mnh cng phi nhn ngi kia vi con mt khng thng khng on. Tu gic s em li cho chng ta bnh an, hnh phc, khng tic nui. Nc tri hoa rng yn, Hay u a ngc min nhn gian. a ngc Thy Kiu ang i qua khng phi di cu tuyn m ngay bn cnh Thc Sinh. 'a ngc min nhn gian' l mt s tht. Chin tranh, ngho kh, p bc, tham lam, gin d, si m... la ngc min nhn gian. Nu khng kho th ni trong na gi ng hi na mnh c th i vo a ngc. Ngi ta ni mt cu lm cho mnh ni sn ni si ln. l a ngc ch g na! ng ngh rng a ngc l ci mnh s chng nghim sau khi cht. a ngc l ci mnh c th chng nghim ngay by gi. a ngc khp ni trn tri y v ngay trong lng mnh. ---o0o--MT CN MA GI Khuyn ng t mu gian, Vc nng a xung an di thuyn. Bum cao lo thng cnh suyn115 chng huyn Tch bng min vt sang. Gi ln trc snh ng, Khuyn ng hai a np nng dng cng. Kiu c mang n np cho b ln, m ca Hon Th. Vc nng tm xung mn phng, Hy cn thim thip gic nng cha phai. Hong lng cht tnh hn mai,116 Ca nh u mt lu i no y? Hong lng (gic k vng) l gic mng trong thng trm, thay i ca mt i ngi xy ra trong thi gian nu cha chn mt ni ch k. K

l mt loi ng cc, nu si c li ri li long ra n my ln mi chn. Ngy xa c mt chng sinh vin h L thi hng. Trn ng v, mt nhc v bun b chng gh vo mt qun cm. Mt o s trong qun nhng ci gi ca mnh cho L Sinh gi u nm ngh trong khi ch qun bt u nu mt ni k cho khch. Sinh thip i, thy mnh i thi, tin s, c vua c lm quan, ci mt ngi v p v giu; vinh hin trong hai mi nm, con v r u lm quan to. Git mnh tnh dy, thy ni k ca ng ch qun vn cha chn. Thi gian trong gic mng l hai mi my nm. Thi gian tht ca s sng l cha chn mt ni k. Sinh bng hong t hi: 'Vic l chuyn mng ?' o s ci: 'Vic i th cng nh mng vy thi!' Bng hong d tnh d say, Snh ng mng ting i ngay ln hu han lin xung gic mau, Hi hng nng mi theo sau mt ngi. Ngc trng ta rng dy di, Thin quan chng t c bi treo trn. Ban ngy sp thp hai bn, Gia ging tht bo ngi trn mt b. Gn gng ngn hi ngnh tra, S tnh nng phi c m gi tha. Thy Kiu tr li nhng cu hi ca b ln, m ca Hon Th, mt cch ng hong, c nhn cch. Du sao by gi Kiu cng l v ca mt thng gia c vai v trong x hi, nng c th ni r rng ngun gc ca mnh m khng c mc cm g. thy Thy Kiu khng s hi, khm nm, b ln ni gin: Bt tnh ni trn my ma, Mng rng: 'Nhng ging b th quen thn. 'Con ny chng phi thin nhn, 'Chng phng trn cha th qun ln chng. 'Ra phng mo m g ng, 'Ra tung lng tng chng xong b no. ' em mnh bn ca tao, 'Li cn khng khnh lm cao th ny! 'No l gia php n bay! 'Hy cho ba chc bit tay mt ln.'

Tht ra khng phi v Thy Kiu khng khm nm vi t cch mt n l b bn m b ln ni gin. B ch vin c tr th cho con gi. Con gi khc: 'Con kh lm! nh th ny, th kia... Con n b kia n cp chng ca con...' Trong lng b ch c ni kh ca con gi. Nim au kh ca Kiu b khng thu c. Du Kiu c k ht ngn ngun ca mnh b cng khng nghe lt l tai. Khi ngi ta y nhng kin v cm xc ri th mnh khng th ni v thm c g na c. Khng nn ni g lc , v ni cng khng ch g. Phi i cho ngi kia lng li na ti (lng ti) th mi ni g c. l mt bi hc. hon trn di d rn, Du rng trm ming khn phn l no! Trc cn ra sc p vo Tht no chng nt da no chng kinh. Xt thay o l mt cnh, Mt cn ma gi tan tnh mt phen! y l mt trong nhng ni kh nhc ca kip ngi. Khng phi ch ring Kiu gnh chu. Khi ngi ta ng nht mnh vi mt phe biu l tnh cm thng hay ght ca mnh, khi ngi ta khng mun lng nghe v tm hiu th d c mt trm ci ming mnh cng khng th no by t c ni oan. Mnh c cm tng ut c, nhc nh nh b hi tc hm hip. n ng cng nh n b, ngi tr cng nh ngi gi, khng ai trnh khi nhng cn nhc nh vy. l chuyn rt ngi! Khc nhau l ch c tu hay khng tu. Nu c tu th mnh s i qua giai on mt cch nh nhng, t kh khn. Cn nu khng tu th mnh s au kh bng trm bng ngn ln. Thi hon l thi ca ngi n l, khng c ch quyn. B khng ch bi nhng cm xc, phn n, yu v ght ca m ng v ca chnh mnh, con ngi c th tr thnh cng c ca bo hnh. trc nhng nhc nh, bt cng v bc bch m x hi dnh phn sn cho mi chng ta, chng ta phi lm g? Ta khng th cam lng nh mt mnh. Thi ca ngi tu l thi dng mnh ca ngi bit nm ly thn tm i trong cn lc ca nhng cm xc, ght, thng, phn n v mc cm bn trong hay bn ngoi mnh. thc tp chnh nim v chnh kin chng ta s c rt nhiu t do i qua nhng thng trm kia mt cch nh nhng. Nu khng tu chng ta s 'mt phen ma gi tan tnh mt phen'.Hai phen ma gi tan tnh hai phen, ba phen ma gi tan tnh ba phen... Phi cn thn lm mi c!

---o0o--PHN CON HU Hoa N truyn dy i tn Bung the dy p vo phin th t. Ra vo theo l thanh y Di du tc ri da ch qun bao. Th ng ca Thy Kiu by gi l con . Chu ng nhng kh nhc v vt v ca gii th t. Chng ta nn bit con ca thi xa khng phi l ngi gip vic ngy hm nay ni nng ti h th hoc h gi cnh st, hoc la mng li hay khng chu lm na. H c quyn bnh ng. Nhng thn phn ngi ngy xa l thn phn ngi n l. H phi chu nh p v hnh h m khng c quyn ln ting i nhn quyn. Qun gia c mt m no, Thy ngi thy nt ra vo m thng. Khi ch chn khi thuc thang, em li phng tin m ng hiu sinh. B qun gia nh h Hon thy dng iu v nt na ca Thy Kiu th c bit em lng thng. B sn sc, thuc thang, an i v khuyn nh Kiu. Trong nguyn lc Kiu ch b nh hai chc roi, thay v ba chc roi. Khing xung, b qun gia ly ru trng hm nng, khuy vo vi mung ng cho Kiu ung. Kiu ni: 'Con khng ung c. Tim con ang tc, ung v khng ni.' - 'Con ung i nu khng s cht ! Ung ci ny cho mu huyt lu thng th con s sng c.' Kiu rng ung c na bt ru th mu huyt chy li ng hong, tim bt tc. Kiu li mun cht. B qun gia khuyn: 'Con ng cht y. Con cht y th khng c ngha l g c, bt qu ch nh con ch hay con g cht thi. Khng ai , khng ai thng xt. Nhn con thm bit con l con nh ng hong, sau ny s c tng lai. con nn gi ly thn con, i c c hi thot ra khi ci ci, ci lng ny.' 'em li phng tin m ng hiu sinh.' B qun gia ny c Pht tm trong lng. Phng tin v hiu sinh l hai t nh Pht. Dng php mn phng tin, la li khuyn nh. M ng hiu sinh l bo v s sng, l bit thng ly con ngi v mi loi. Dy rng: 'May ri nh, 'Liu b mnh gi ly mnh cho hay.

'Cng l oan nghit chi y, 'Sa c mi n th ny chng dng. Phi c nhng oan nghip trong qu kh nn ta mi phi tr ci qu ngy hm nay. Khng phi t nhin m mnh li gnh chu nhng oan kh ny. Nu hm nay mnh b kh l v trong qu kh mnh c gy nhng nghip khng lnh. V vy mnh phi bit chp nhn ci kh v tm cch chuyn ha. Trn chy khng gii quyt c vn . Chng dng ngha l khng phi t nhin m xy ra nh vy. Ci g cng c nguyn do. Nu qu v c au u, nhc mi hay b ngi la mng... th u c nguyn do ht, khng phi t nhin m xy ra nh vy. ' y tai vch mch rng, 'Thy ai ngi c cng ng nhn chi. 'Ko khi sm st bt k, 'Con ong ci kin ku g c oan!' Hnh nh b qun gia bit chuyn. B khuyn Kiu phi cn thn, c gp ngi quen c (c nhn) th cng ng nhn. B l mt ngi c lng thng i vi Thy Kiu. Lu lu trn i mnh c gp mt ngi nh vy v mnh bit mnh c may mn. C nhng ngi i sut cuc i khng bao gi gp mt ngi bit thng mnh nh vy. B qun gia l mt v Btt. Nng cng git ngc nh chan, Ni lng lung nhng bn hon117 nim ty: 'Phong trn kip chu y, 'Lm than li c th ny bng hai. 'Phn sao bc chng va thi, 'Khng khng buc mi ly ngi hng nhan. Bc tc l mng. Ngi c hnh phc, may mn th gi l c c dy (n hu) n cho n hu v cho c tnh th s phn mnh s khng bc (mng). Ngy xa Kiu ni thn phn mnh mng nh cnh con chun chun (Ngh mnh phn mng cnh chun.) Phn Kiu mng l v Kiu khng c c. c c l do chuyn tu hnh. Thng ngi nhiu th t nhin c c dy. Phn mnh s t t dy thm ln. ' nh tc tri tin oan, 'Cng liu ngc nt hoa tn m chi!'

l giai on Kiu lm y t trong dinh quan Li B. Mt hm Hon Th v thm m. Nhng l nng nu qua th, Tiu th phi bui mi v ninh gia. M con tr chuyn ln la, Phu nhn mi gi nng ra dy li: 'Tiu th di trng thiu ngi, 'Cho v bn y theo i lu trang. Lnh li nng mi theo sang, Bit u a ngc thin ng l u! Kiu vng li theo Hon Th v. Kiu vn cha bit l mnh ang i v u. M m, mt mt i trong ci m h. Trong Qui Sn Cnh Sch, Thy Quy Sn ni: 'Tin l mang mang bt tri h vng': ng trc m m, khng bit v u. ng l tnh trng ca Thy Kiu. Mnh khng phi l mnh. Minh hon ton b hon cnh ko i. Khng t ch c, mnh khng bit mnh ang i v u. cng l hon cnh ca nhn loi. Nhn loi by gi ang i v u? Tin l mang mang bt tri h vng. Trong ca thin c cu truyn mt anh chng ci nga. Con nga phng rt mau. Mt ngi quen ng bn ng hi vi theo: 'Anh i u ?' Anh ta ngoi c li: 'Ti khng bit, anh hi con nga.' Con nga a anh ta i u th anh i . Con nga nm ch quyn. Anh khng kim sot c con nga. ' Cng liu nh mt a chn, M xem con to xoay vn n u. L nhng cu cho thy mnh khng nm c ch quyn cuc i mnh. Sng gi cuc i y mnh i u th mnh theo thi. y l mt tnh trng kh au ca con ngi. Ngi tu phi nm ly vn ca mnh. Phi bit mnh ang i v u. ng thi th, hon cnh ko i. Trong hon cnh no, thi th no, mnh cng phi nm ly vn mng ca mnh. Bc tng bc do ch ca mnh ch khng phi lm theo s sai khin ca h. l nm ly ch quyn ca mnh. Thy Kiu s d kh l v Thy Kiu khng nm ly c ch quyn ca mnh. Sm khuya khn mt lc u, Phn con hu gi con hu dm sai. Mt hm Hon Th hi v ngh n ca Kiu:

Phi m m chiu tri, Trc t hi n ngh chi mi ngy. Lnh li nng mi la dy. N non thnh tht d say lng ngi! Tiu th xem cng thng ti, Khun uy dng cng bt vi bn phn. Bit ti n ca Kiu, Hon Th cng thng thng v bt phn nghim khc. Ca ngi y a cht thn, Sm nn n bng m n hn lng. Lm Truy cht ngha o bng, Nc non ch tng phng kip sau! Bn phng my trng mt mu, Trng vi c quc bit u l nh? Thui thi. Gm nhm trong lng vi nhng nh thng, bun tui. l tnh trng Kiu vi t cch con . ---o0o--CNG TRONG MT TING T NG By gi ni v tnh trng ca Thc Sinh: Ln ln thng trn ngy qua, Ni gn no bit ng xa th ny. Lm truy t th uyn bay, Phng khng thng k thng ngy chic thn. My xanh trng mi in ngn, Phn tha hng c bi phn xt xa. Nhn thy vng trng non th chng nh lng my ca Thy Kiu. Nhn nhng hp phn v nhng chai nc hoa ca Kiu th li cng xt xa. Nh chy ri, khng bit ti sao li cn phn, cn hng? Chc l thi s tng tng ra ch lm g c thit! Sen tn cc li n hoa, Su di ngy ngn ng sang xun.

Tm u cho thy c nhn? Ly cu vn mnh khuy dn nh thng. C nh vy m qua ht mt nm. By gi n lc Thc Sinh nh v. Tr v V Tch: Chnh nim nh cnh gia hng, Nh qu chng li tm ng thm qu. Tiu th n ca gi gi, Hn huyn va cn mi b gn xa. Tiu th ra n rt nng nhit. Ni chuyn trn tri di bin, ri cui cng gi con y t mi cho ch: Nh hng cao cun bc l, Phng trong truyn gi nng ra ly mng, Bc ra mt bc mt dng, Trng xa nng t chng no xa: Mi bc i ra l li cng thy r, Kiu nhn ra ng ch ca mnh l Thc Sinh. Khng th lm c. Cng bc cng s, khng dm bc thm nhng vn phi bc v b ch gi. Bc ra mt bc mt dng. Trng xa nng t chng no xa. Nhiu cp ch lp li mt cch kho lo trong cu ny chng t s ngn ngi, git ti, git lui trong bc chn cng nh trong tm trng Thy Kiu. Phi chng nng qui n la, R rng ngi chng l Thc Sinh? By gi tnh mi t tnh, Thi thi mc vo vng chng sai! By gi mi hiu: Mnh b mc mu. y cng l mt s gic ng. Chc u c chc l i, Ngi u m li c ngi tinh ma! R rng tht la i ta, Lm cho con cha nh i ni. Mt cp v chng va i phi la m phi ng vai mt bn l con , mt bn l ch nh. Con vi ch nh l mt tri mt vc. Nn nh rng

ch ca ngi gip vic ngy hm nay. Khng c s bnh ng. Ging nh n , giai cp cng inh khng th no ni chuyn, i din hay ng vo giai cp B-la-mn. Khi b lit vo hng n l ri th chuyn nhn ngi kia l chng c l khng th c. Nu khng hiu bn cht ca giai cp th khng hiu thu chuyn ny. m mu ca Hon Th l lm cho mt ngi bin thnh con hai bn hon ton b xa cch, hon ton vin ly nhau. B ngoi thn tht ni ci, B trong nham him git ngi khng dao. By gi t thp tri cao, n lm sao ni lm sao by gi? Cng ming. Khng th ni c. l ngi thng ca mnh m mnh khng c quyn nhn, quyn ni. Khng lm g c ht! Cng trng mt cng ngn ng, Rut tm i on nh t ri bi. S uy dm chng vng li, Ci u np xung sn mai mt chiu. Sinh phch lc hn xiu: Thng i chng phi nng Kiu y? Nhn lm sao n th ny? Thi thi ta mc tay ai ri! S quen dm h ra li, Khn ngn git nc st si nh ra. Ti qu! S quen c ngha l chuyn s v thnh thi quen ri. Khng dm ni g ht. Anh chng ch bit khc thi. Tiu th trng mt hi tra: Mi v c vic chi m ng dong? Sinh rng: Hiu phc va xong, Sinh lng trc d au lng chung thin! Khen rng: Hiu t nn, Ty trn mn chn gii phin m thu. - Ti sao mi v m khc? - Anh va mi mn tang m. Nh m nn anh khc. - Cha! Anh c hiu d ha!

Ton l gi di c c vi nhau! Ty trn l tic ru ra sch nhng bi bm ng xa. H ty trn bng ru. Khng ging vi dng chi tinh thy ca chng ta. Chng ta ty trn bng s thc tp chnh nim. V chng chn tc chn th,118 Bt nng ng chc tr h hai ni.119 Bt khoan bt nht n li, Bt qu tn mt bt mi tn tay. - Hon Th bt b Kiu tng ly tng t: Rt ru cho chng th phi qu trc mt chng m rt. Mi th phi mi tn tay ch khng c trn bn. Ch l lm nhc c gi kia. Cng bt b hnh h Kiu chng no th anh chng cng au kh chng . Sinh cng nh di nh ngy, Git di git ngn chn y chn vi. Ngnh i cht ni cht ci, Co say chng gim bi lng ra. Tiu th vi tht: Con Hoa! Khuyn chng chng cn th ta c n.! Sinh cng nt rut tan hn, Chn mi phi ngm b hn ro ngay. S ngi yu b nh thnh ra khi c mi chn no anh chng cng phi rng m nut cho cn chn y. Ngm ci ng nut vo. Thy bi kch xy ra nh vy, Hon Th vn tnh b, gi b nh khng bit hai ngi ang au kh cc k. Tiu th ci ni tnh say, Cha xong cuc ru li by tr chi. Rng: Hoa N mi ti, Bn n th do mt bi chng nghe! Nng tn hon t m Vng li ra trc bnh the vn n: Bn dy nh khc nh than, Khin ngi trn tic cng tan nt lng!

Lng ca Thy Kiu rt xt xa nn lm pht hin trn bn n bao nhiu l tc ti, kh au. Thc sinh cng nghe cng thy tan nt trong lng. Cng trong mt ting t ng, Ngi ngoi ci n ngi trong khc thm. Cng mt bn n m ngi th rt khoi, ngi th au kh tan nt. Ngi ngoi cuc (Hon Th) th ci n. Ngi trong cuc (Kiu v Thc sinh) th phi khc thm. l duy tm. Cng mt m my m ngi trng th thy nh nh, ngi th mng l tri sp ma, la s mc. Cng mt hon cnh m ngi th kh au, ngi th sung sng. Git chu l ch khn cm, Ci u chng nhng gt thm git Tng. Khng kim sot c na, anh chng ri l, phi ci u xung lau nc mt. Tiu th li tht ly nng: Cuc vui gy khc on trng y chi! Sao chng bit t g? Cho chng bun b ti th ti ngi. Sinh cng thm thit bi hi, Vi vng gng ni gng ci cho qua. Git rng canh im ba, Tiu th nhn mt dng cam tm. Lng ring tp tnh mng thm: Vui ny b au ngm xa nay! H ung ti na m. Hon Th nhn mt Thc sinh thy au kh ln ti cng tt ri th trong lng rt . Lu nay au kh cc k, ti nay mnh mi c dp tr th. Ci vui ca mnh c lm bng nim au ca ngi khc. y l nim vui khng c bn cht tu tp, khng c bn cht tr tu. Chnh ci vui ny s em li nhng tai nn cho Hon Th sau ny. Ngay trong hin ti, Hon Th cng ang nh mt chng mnh v tr nn mt ngi rt c n. Ci vui v, sn n ca hai v chng ny khng tht, mang y s chu ng v on trch. Gn nhau nhng tht s h mt nhau. nh mt nhau, h nh mt hnh phc ca chnh mnh. Sinh cng gan ho rut y,

Ni lng cng ngh cng cay ng lng. Ngi vo chung gi loan phng, Nng ra ta bng n chong canh di. Ti hm Kiu thc sut m. By gi mi r tm hi, Mu ghen u c l i nh ghen! Chc u r thy chia uyn, Ai ra ng ny ai nhn c ai! By gi mt vc mt tri, Ht iu khinh trng ht li th phi! Nh nh bc nng nh ch, G cho ra n cn g l duyn? L lng cht phn thuyn quyn, B su sng c c tuyn c vay? Mt mnh m m chy, a du vi nc mt y nm canh. l ni kh ca ci m b Hon Th tr th. B cp bt, b lm y t, tuy l kh nhng cha kh lm. Ci m hu ru cho hai ngi l m kh s nht. Va kh nhc va lo s khng bit thn phn mnh s ra sao. ---o0o--XIN NH CA KHNG on sp ti l on Thy Kiu i tu. Kh qu ch mun thot n. i tu nhng khng bit tu nh th no. Khng c thy dy thc tp chnh nim, khng bit an tr trong hin ti thnh ra tu khng thnh cng. Sm khuya hu h i doanh, Tiu th chm mt tnh hi tra. - Ti sao ci mt my ru ru vy? La li nng mi tha qua: Phi khi mnh li xt xa ni mnh. Tiu th hi li Thc sinh: Cy chng tra ly thc tnh cho nao!

Sinh nt rut nh bo, Ni ra chng tin trng vo chng ang! Thc sinh bit ht tt c nhng ni au ca Kiu nhng khng ni ra c. Nu ni: Anh bit c ny t hi xa hi xa... th s ly cho Kiu thnh ra phi gi b tra hi. Nhng e li ly n nng, nh liu mi s la li hi tra. Kiu khai ht thn th mnh vo mt t giy v trnh ln cho Hon Th. Ci u qu trc sn hoa, Thn cung nng mi dng qua mt t. Din tin trnh vi tiu th, Thot xem dng c ngn ng cht tnh. Lin tay trao li Thc sinh, Rng: Ti nn trng m tnh nn thng! V chng c s giu sang, Gi ny du c nh vng cng nn! B trn chm ni thuyn quyn, Hu ti thng ni v duyn l i! Ti vn chng k ny cng gip c Kiu. K trc lm bi th vnh ci gng th c ng quan ph chp nhn, tha bng v c chnh thc ha cho quan h vi Thc sinh. K ny vit t vn, Hon Th c cng thy ti nghip v tic cho ngi ti. C ti, c sc m khng c duyn (thiu nhng iu kin tt) cho nn phi kh au. Sinh rng: Tht c nh li, - Em ni ng qu i! (V trong li ni ny c cht t bi.) Hng nhan bc mnh mt i ny vay. Nghn xa u cng th ny, T bi u liu bt tay mi va. Tiu th rng: trong t, Rp em mnh bc xin nh ca Khng. Thi th thi cng chiu lng, Cng cho ngh ngh trong vng bc ra.

Sn Quan m Cc vn ta, C cy trm thc c hoa bn ma, C c th c sn h, Cho nng ra gi cha chp kinh. Trong nguyn lc, Hon Th ni: Thi em m cho n mt pha ca ci li. Cho n i tu.(Ngy xa, ngi ta by th trong li; thnh thong c ngi thng nhng loi vt s b cht trong li sn nn m cho chng mt li thot.) Quan m Cc l ngi cha trong vn nh Hon Th. Thy Kiu c ra vi t cch tr tr v lo vic chp kinh. Theo nguyn lc, Hon Th khen ch Kiu p v mun Kiu chp gim mnh mt b Kinh Hoa Nghim. Tng tng tri mi bnh minh, Hng hoa ng cng sm sanh l thng, a nng n trc Pht ng. Tam quy ng gii cho nng xut gia. o xanh i ly c sa, Php-danh li i ra tn Trc Tuyn. y ni c l xut gia m khng cho bit ai l thy truyn gii. V thay v Th Tam Quy v Thp Gii th Kiu li th Tam Quy v Ng Gii. Php danh Trc Tuyn do ai t? Theo nguyn lc th chng c thy no ti truyn gii c. Chnh ci php danh Trc Tuyn cng do Thc sinh t. Trong Quan m Cc, c th mt tng i S Quan m v trong chnh in c mt bin treo hai ch Trc Tuyn. Thc Sinh mi ngh ly hai ch Trc Tuyn lm php danh cho Kiu. Vn T Thp Loi Chng Sinhv nhng bi th vit v o Bt sau ny chng t c Nguyn Du c mt kin thc v o Bt kh su sc. Nghe ni khi la i c cng tch mt cch m i. Khi sng tc truyn Kiu, kin thc Pht php ca c cn cha c su sc lm. iu biu hin mt vi ni. Trit l ca truyn Kiu phi hp va trit l o Bt, va trit l Thin Mnh, o Khng, o Lo; khng c mch lc r rng. C Nguyn Du cng khng bit mun xut gia th phi th mi gii ch khng phi nm gii. Th nm gii cng phi c thy truyn gii. Chng ta c th sa li l: Tam Quy Thp Gii cho nng xut gia. Trc Tuyn tuy vy l mt php danh rt hay. Tuyn l dng Sui, Trc l tm gi. Trc Tuyn l tm gi trong dng sui, c l l sui Gii Oan. Trong bi ta Kinh Thy Sm (T Bi Tam Mui Thy Sm Php) k li tch Quc s Ng t v mt gh120 ; lc thy Ca Nc Ca ra mt gh cho Quc s Ng t thy ni: Ti xin ra tm mt gh ny cho

huynh bng nc m c mui. Ngy mai khi tri sng, ti s em huynh xung dng sui di chn ni. Sui tn l Gii Oan. Ly nc ra th th no mt gh cng lnh. Nham h: di ni; Hu tuyn: c mt dng sui. Minh n: sng mai; trc chi: ra n; tc d: th lnh. Di ni c mt dng sui. Sng mai ra th s lnh. l cu trong bi ta Kinh Thy Sm. Hai ch Trc Tuyn l t cu m ra. Nhng ni oan ca nng Kiu ch c th ra i bng nc ca dng sui t bi. T Bi Thy Sm l sm hi bng nc t bi. Gi d Hon Th c mi mt s b u ti lm l xut gia cho Thy Kiu, cho nng th mi gii v sau l Truyn Gii s b i mt. Kiu li lm tr tr Quan m Cc. D c vy i na th Kiu tu hnh cng khng thnh cng c! Th mi gii m khng c ai dy hnh tr gii lut v uy nghi, khng c ai dy tng Kinh, ngi thin, th, i thin hnh... th bit g m hnh tr? Khng c tng thn cng khng c thy. Tu nh vy th tht bi l phi ri! chng ta s thy s tht bi y sau ny. Kiu i tu, mc ch cha hn v mun tu. Kiu ch mun thot khi hm la, thot khi thn phn y t m thi. Hon Th cng hi ti nghip nn mun cho Kiu thot, nhng thot nh th no m vn nm trong s kim sot ca mnh. Hon Th cung cp y go tng, du n v cn cho Kiu hai ngi th gi: Sm khuya tnh du n, Xun Thu ct sn hai tn hng tr. ---o0o--DNG GN RNG TA DNG XA BI HNG Nng t lnh gt vn hoa, Di gn rng ta ng xa bi hng. Rng ta, do cu T trc lm trung Qun T Ti (c Qun T Ti trong khu rng trc tm), l ni c ng ca c Quan m, cng tc l nh cha, l mnh t ca gii thot. T khi c ra Quan m Cc, Kiu nh c gn th gii ca gii thot. Dng gn rng ta thi ch cha hn l trong rng ta. Lng cha hn thin mn. Cha quyt tm tu. Dng xa bi hng l c v nh xa cuc i bi bm nhng k thc cha xa, vn cn vng vn lm. Dng gn rng ta, dng xa bi hng. Nu khng

phi l mt ng thnh th th lm sao ni ln c nh vy! Chp chn qua li, cha chu tu hn. Vn l ch . Nu quyt vo rng ta quyt xa bi hng th u cn c vn na! Nhn duyn u li cn mong, Khi iu thn phn ti hng th thi. Lm sao cn hy vng hn gn vi Thc sinh? Min khng b lm nhc l ri! Trong cu ny cn nui s hy vng. Ni khng hy vng nhng trong y lng vn cn hy vng. Trn phng din thc th quyt nh nh vy (tu) nhng di A Li Gia thc vn c s mong c v tng lai. l tm trng ca Thy Kiu. V vy m Kiu tu khng thnh cng. Khng quyt tm tu. Quyt tm tu th t nhin c an lc v tt c tai nn s chm dt. y v Kiu khng quyt tm tu, vn ngh rng nu c c hi th mnh s c tho ci s lng nn c tht bi. Pht tin thm lp su vi, Ngy pho th t m nhi tm hng. ! Dng ca Pht vi lp nhng su thm trong qu kh ca mnh thi ch khng quyt tm chuyn ha chng. C ch l Ngy pho th t m ni tm hng nhng ch ni kh hiu. Ngi ta t hng trong l ch ai li t trong ni. Ch nhi l ng t, c ngha l hun luyn, thc tp. Tm hng khng phi l hng thng, phi em lng mnh ra lm hng ch khng phi ly trm lm. Tm nhin ng phn l ly lng mnh thp ln nm th hng: Gii hng, nh hng, Tu hng, Gii thot hng, Gii thot tri kin hng. Thc tp Gii, nh, Tu l cng dng ba th hng u tin. S gii thot v ci thy do s gii thot em li l nhng th hng qu cng dng Bt. Chng ta phi thc tp mi ngy nm th tm hng th mi c phm vt m cng dng. l nhi tm hng. Nu nhi l mt ng t th ch i li phi l mt ng t. Ch pho (danh t) khng thch hp, phi c c l ph (ng t) Ph c ngha l trnh by ra. Ngy ph th t, m nhi tm hng. Ban ngy th by kinh ra chp; ban m th thc tp ngi thin. Trn nguyn tc l phi lm nh vy. Nhng trn thc t, Kiu khng kh c hng dn tu tp nh th. Cho hay git nc cnh dng, La lng ti tt mi ng trn duyn.

Git nc cnh dng l hnh nh trong nghi thc Gia Tr Nc Tnh: Dng chi tnh thy Bin si tam thin Tnh khng bt c li nhn thin Php gii qung tng din Dit ti tiu khin Ha dim ha hng lin Ngha l: Git nc tnh trn u cnh dng liu Ri khp tam thin i thin th gii. T tnh ca nc l khng; nc c tm kh nng (bt cng c) c th lm tiu tan nhng su kh, phin no, a li s thanh lng, mt m v gii thot cho con ngi. Php gii rng ra, sng thm. Tiu dit c tt c nhng ti li, oan khin. Trong bin la chy bng m c git nc Cam L ri vo th t nhin c mt a sen mu hng n. Ti dch: Cnh dng nc tnh Ri khp tam thin Tnh khng tm c nhn thin Php gii sng rng thm Dit mi oan khin Bin la n hoa sen. Git nc trn cnh dng vi sc tm linh v t bi ca c Quan Th m c th ti tt nhng kh au v nng bc trong lng mnh. Phi l git nc Cam L mi c th lm c iu . Nhng cu va c c dnh n Kinh. Khng hiu Kinh th khng hiu th. Cho hay git nc cnh dng, La lng ti tt mi ng trn duyn. Trn nguyn tc l nh vy. Nhng trn thc t tm ca Kiu khng c s cng quyt v Kiu cng khng c mt v thy hng dn tu hc. Thng

minh cch my m khng c thy, bn v tng thn th cng kh m tu c. V vy, tuy vic cha c gip Kiu thoa du phn no nhng au kh nhng vn cha Kiu c an lc, hnh phc. Ni c Trc Tuyn v tu mt mnh, nn khng thnh cng c bao nhiu. Nu sng t tr mu thin; Sn thu trng vi phen ng u. Ch thin c mt s ngi pht m l thuyn. Hi cn l ch tiu ti cng c l thuyn na (dhyana). Nhng sau ny ti ngh chng ta nn thng nht cch pht m l thin khi trng vi ch thuyn l chic . Quan phng then nht li mau, Ni li trc mt ri chu vng ngi. C Trn Trng Kim gii thch ch quan phng l Hon Th canh gi khng cho Kiu trn i. Gii thch nh vy khng ng ngha. Quan phng l vn gii lut. Quan l ca, phng l h tr. Mi gii Sa Di c chia lm hai phn. Bn gii u (st, o, dm, vng) l bn gii trng, phi hnh tr nh cnh ca ng cht li, khng th m ra c (quan). Su gii sau l su gii nh, c mc ch bo v, h tr (phng). Quan phng then cht li mau ngha l ng v phng din gii lut th phi nghim cn, gi gn. Nht v mau u c ngha l st sao. Then, chn song, phi st; nu khng th ngi ta c th y ca vo c. Li phi st; nu khng s b tht thot ra ngoi. Cu ny c ngha l gii lut c hnh tr tinh nghim, vng vng. l trn b mt. Bi v ni li trc mt ri chu vng ngi: vn c tm s, khi c mt ngi (bn o) th ni ni ci ci, khng c ngi th vn khc. Chng t s tu hnh cn ct. Nim au cn nhiu. Khng quyt tm tu hc. Khng c thy, c bn. Cu ny i oi vi cu Pht tin thm lp su vui. Chn giu ch khng chuyn ha, v vy nim au vn cn. Chng ta khng trch Trc Tuyn v Trc Tuyn khng c tng thn, khng c thy nn khng bit phng php chuyn ha ni kt. Vi su lp thm bng g? Bng s bn rn. y s bn rn l chp Kinh, t nhang, qut dn... Chuyn tng Kinh, t nhang, lm cng vic cha... c th ch l s bn rn ph lp nim au ca mnh. S bn rn khng c gi l s tu hc chn chnh. Chng ta c th nhn thy iu trong on th ny. Tng Kinh, ly Bt, ngi thin, chp tc... phi c thc tp nh s tu hc. Phi lm nhng cng vic hng ngy ny mt cch c chnh nim v hnh phc th nhng cng phu y mi c tc dng chuyn ha. Nu chng ta lm nhng vic ny nh nhng bn phn hay nhng cng tc th

cha phi l tu. ch l lm cho mnh bn rn qun i vn ca mnh thi. Vn vn y nguyn nh c. Rt nguy him. Trn phng din hnh thc th c th gi l tu, nhng trn phng din ni dung cha phi l tu. Lp thm vi su hay chuyn ha thm su? Chuyn ny khng th che du c. Mnh t soi mnh. Trc mt bn o c th mnh ni ci nh ang c hnh phc v gii thot nhng khi tr v i din vi chnh mnh th mnh c th khng ni khng ci c vi chnh mnh; mnh khc. l trng hp ca Trc Tuyn. Li thm: Gc kinh vin sch i ni, Trong gang tc li gp mi quan san. Hai cu ny t co trong y lng Kiu vn c c mun gp Thc sinh ch Kiu cha quyt tm i tu. V vy i ca Kiu cn kh. Chng ta c th hc c rt nhiu bi hc t truyn Kiu. Lm vic v tu tp mt ni nhng tm khng nm m nm mt ch khc. Tu nh vy th lm sao thnh cng, lm sao chuyn ha c! Nhng l ngm th nut than, Tiu th phi bui vn an v nh. Tha c sinh mi ln ra, Xm xm n m vn hoa vi nng. Trong nguyn lc, Thc sinh ang c mt k thc tp i thi. Thi xa sinh vin thnh thong c mt k thi thc tp qun. Cc sinh vin i tp ( hc xong, ang n luyn i thi) c t hp li v lm nhng thi do cc thy gio trong vng a ra, lm bi trong thi gian tng ng vi thi gian ca trng thi. Cc thy chm bi xem th cc ng hc tr ny nu di thi th c u khng. l k thi t chc trong qun. Trong thi gian mi my ngy Thc sinh i thi th , Hon Th v thm m, Thc Sinh qun mt vt dng g , v ly th mi bit l Hon Th i vng. Li dng c hi , Thc Sinh ra thm Kiu Quan m Cc. l trnh t trong nguyn lc. Trong truyn Kiu th ging nh Hon Th gi by, i thm m ri gia chng tr v xem Thc Sinh c ln ra thm Kiu khng. Thc Sinh ra gp Kiu: St si k ni on trng, Git chu tm t dm trng o xanh.

Chng khc qu tri t! Khng c t cch ca nam nhi g c. o xanh l o ca anh chng, v o c nng by gi l o nu. cam chu bc vi tnh, Cha xun ti mt mnh cho hoa! Thp c thua tr n b, Trng vo au rut ni ra ngi li. V ta cho ly n ngi, Ct lm ngc trng thit i xun xanh. Than th cho hon cnh ca Kiu. Anh chng thy mnh cng phi lnh trch nhim. Phi hnh ng ch! Vy th lm g? Qun chi ln thc xung ghnh, Cng toan sng thc ch ng lm hai. - Anh cha c con trai ni di nn cha cht c. Trong lun l ngy xa ngi con trai c bn phn phi c con trai ni di tng ng. Nu khng c con trc khi cht l phm ti bt hiu rt ln. Khng th hiu cu ny nu khng hiu nhn sinh quan ca ngi ng thi xa (thi nng nghip). Bt hiu hu tam, v lu hu i: C ba ti bt hiu, khng con ni di l ti nng nht. Khng c s tip ni v sau (v lu) l ti bt hiu ln hn c. l lun l Khng gio trong bi cnh x hi nng nghip ngy xa. Khng c con trai ni di tng ng th bao nhiu c nghip ca t tin li s khng gi c. ng v phng din m nhn xt th nhng ngi con trai i tu u l bt hiu! l s kch bc o Pht t o Nho. p li, trong o Bt c mt thi ngi ta phi vit lch, thuyt php chng t rng ngi i tu cng c hiu lm. Nhng chuyn nh truyn B Cha Ba (Quan m Nam Hi) hay Quan m Th Knh u chng t rng ngi xut gia c th by t nim hiu tho ca mnh, thc t cu c cha m, gia nh v gip cho x hi. Bn cu u ca truyn B Cha Ba: Chn nh o Bt rt mu, Tm trung ch Hiu nim u ch Nhn. Hiu l c ng thn, Nhn l cu vt trm lun mi loi. Tr li ngay s kch bc ca Khng gio: trong o Bt c hiu v c nhn, ti sao cc ng ni chng ti khng c nhn v khng c hiu?

Thc Sinh ni: Anh cha cht vi em c l v anh cha c con trai. Ngi Ty phng nghe l lun ny chc l khng hiu c. y l nim v hiu trong x hi c. Thn mnh nt vng phai, Trm thn d chuc mt li c sao? Ngh n chuyn chung tnh l ngh n chuyn phi cht thi, khng c con ng no sng. Anh chng ny d lm. Nng rng: Chic bch sng o, Ni chm cng mc lc no ri may! Cht thn qun qui vng ly, Sng tha cn tng n ry na sao? Cng liu mt git ma ro, M cho thin h trng vo c hay! Xt v cm bn dy, Chng trm nm cng mt ngy duyn ta, Liu bi m ca cho ra, y l tnh nng y l n su! Kiu ni: Thn em qun qui trong vng bn. Sng c n ngy hm nay l may mn ri. Em khng i hi g ht, ch mong anh ngh n tnh ca chng ta m tho ci s lng cho em ra khi tnh trng ny. Chng l chng t anh thng em. Sinh rng: Ring tng by lu, Lng ngi nham him bit u m lng. Na khi ging t ph phng, Thit ring y cng li cng cc y. Ni xu v: t lu anh ngh rng lng ngi ni chung, lng v anh ni ring rt nham him. Nu b ta ni cn thnh n ln m lm tnh lm ti em th ti nghip cho em m lng anh cng tan nt! Liu m cao chy xa bay, i n ta c ngn ny m thi!

Thc Sinh khuyn Kiu i trn. Hon cnh nh mt ci li buc hai ngi, Thc Sinh khng thy con ng thot no cho i sng i la vi Kiu. Hai ngi ang i trn hai con ng hon ton khc nhau, khng cn c hi chp li cuc tnh duyn d l. By gi k ngc ngi xui, Bit bao gi li ni li nc non? Du rng n thc vn cn vng t! Cng nhau k l sau xa, Ni ri li ni li cha ht li. Mt trng tay chng n ri, Hoa t ng ting ngi no xa. Lu qu hai ngi khng c gp. Khc lc, than th, ri ng gii php Kiu i trn... vy m sau vn khng th ri nhau c. Mt trng tay chng n ri tc l Thc Sinh nm tay Kiu. Nh vy ni c ny tht b bi. C ngi i n: Nhn ngng nut ti ng ra, Tiu th thy r hoa bc vo. Ci ci ni ni ngt ngo, Hi: Chng mi chn no li chi? Di quanh Sinh mi liu li: Tm hoa qu bc xem ngi vit kinh. - Anh i xem hoa, tin gh vo coi s c chp kinh. Cng nghe t v Thc Sinh chng ta cng thy r tnh kh ca anh chng. Hon Th tip li, khen lun: Khen rng: Bt php tinh, So vo vi thip Lan-nh no thua! Tic thay lu lc giang h, Nghn vng tht cng nn mua ly ti! Thin tr cn nc hng mai, Thong dong ni gt th trai cng v. Hai v chng ung tr cha ri t gi ra v nh mt cp uyn ng tng c lm. C v nh khng c vn g c nhng tnh cm trong lng mh, hai bn khng ni c vi nhau. Rt ti nghip! Thin tr l cch ung tr trong nh cha. Tr y c lm bng nc hng mai, tc l

nc g cy mai sng gn trm nm; mu g , ch ra nu tr mi thm rt tinh khit. cha Hng Tch thnh thong thy c bn tr hng mai. Nhng cy mai Lng Mai mi c chn, mi tui. Phi i chn mi nm na mi c th lm tr hng mai c. Nng cng e l , R tai hi li hoa t trc sau. Hoa rng: B n lu, Nhn chng ng np lu na gi, Rnh rnh k tc chn t, My li nghe ht d t tng. Bao nhiu oan kh tnh thng, Ni ng vt v ni nng th than. Dn ti ng li mt bn, Chn tai ri mi bc ln trn lu. C th gi bo li nh vy. Nghe thi kinh hi xit u: n b th y thy u mt ngi! y mi gan y mi ti, Ngh cng thm ni sn gai rng ri! Lnh xng sng lun! Tht l mt ngi n b gh gm! Ngi u su sc nc i, M chng Thc phi ra ngi b tay! Thc tang bt c dng ny, Mu ghen ai cng chau my nghin rng. ng l bt qu tang nh vy ngi ta phi chau my nghin rng, chi mng, git tc, nh ln..lun lun... m y: Th m im chng i ng, Cho mi vui v ni nng du dng. Gin du ra d th thng. Ci du mi thc khn lng him su! Thn ta ta phi lo u. Ming hm nc rn u chn ny. V chng chp cnh cao bay,

Tro cy lu cng c ngy b hoa! - R rng y l mt con ngi rt su him. Nu khng liu m trn th th no cng c ngy b nh, git, lm nhc. Hn bo bao qun nc sa, Lnh nh u na cng l lnh nh. l thn phn lun lc ri th u cn s chuyn lnh nh na! Lnh nh y cng l lnh nh m lnh nh bn M cng l lnh nh. Chn e qu khch mt mnh, Tay khng cha d tm vnh m no! Thnh chuyn i trn nhng lo khng c vi trm quan Php hoc my chc la M th khi i ly g m n. V vy cho nn: Ngh i ngh li quanh co, Pht tin sn c mi kim ngn. Bn mnh git h thn, Ln nghe canh mt phn trng ba. Trong lng Thy Kiu c cm tng bp bnh, s i. V vy pht sinh tm nim n cp. Ly th bng vng bc trong cha em theo khi i qu bn i mua cm n. iu ny chng t Kiu cha bit gi gii, cha thc s tu. Khi i tu, mc vo ngi chic o nu sng ri th i sng mnh phi c hon ton nng ta trn n na th ch. Ti sao phi s khng c tin mua cm? co u, mc o nht bnh, quyt ch i tu ri th ti sao mnh phi s i? Ngy xa, khi Bt cn ti th th tnh trng l nh vy ri. Thy tu khng cn nh ca, ch cn c mt ci bt thi. Khi i tu l mnh phi sng trn s b th ca ngi ta. Nht bt thin gia phn C thn vn l du K vi sinh t s Gio ha xun thu Ngha l: Mt bt cm ngn nh

Mt mnh i vn dm cng ch v vn sinh t Gio ha cho tt c mi ngi, ma xun cng nh ma thu. Tm dch: Bnh bt cm ngn nh Thn chi mun dm xa V vic ln sinh t Gio ha thng ngy qua. Vn ln nht, s mng chnh ca ngi tu l gii quyt vn sinh t. Sinh t s i: vic sinh t l vic ln. Ngi xut gia phi gii quyt vn sinh t ch khng phi gii quyt vn lm cha, i hc ly ci bng hay ln chc lm gio th... Vn quan trng nht ca ngi xut gia l thot khi sinh t. Bn ch Sinh T S i c th c vit treo thin ng. Ngi thin, i thin hnh, n cm... lm tt c mi ci l gii quyt mt vn : vt thot sinh t. Khi i tu tht ri th phi ly cm thin h lm cm ca mnh, ly gc cy lm nh. Cha no cng c th l cha ca mnh c. Ti sao phi ct tin ring? Ngy xa cng nh by gi, h ngi tu ri th khng c s i. Mnh tr thnh con ngi chung. Qun chng Pht t s lo cho mnh. Ch s mnh khng tu thi. Nu mnh tu th cm ca tn th l cm ca mnh. n cm l hon thnh s nghip gic ng. Ngh i ngh li quanh co: ch v lo qu m sinh chuyn. Thy Kiu c cm gic khng c an ninh. Lo s ci, trong c chuyn s i. Ri i n chuyn n cp th bng vng bc trn i. Chuyn phm gii, thiu nim tin, thiu quyt tm ny s a li nhng au kh trong tng lai cho Thy Kiu. Chng ta s thy on sau. Nu Thy Kiu quyt ch tu hnh, quyt ch lm ni c th Thy Kiu s khng s na. ngay ti cng khng s. Thi ca Kiu i vi Thc Sinh s khc. Gi d nh hi Hon Th ng nghe lm, d Kiu khng bit, m Kiu ni: Thi anh ng ti y na! Em mun tu. Em mun lm mt ngi xut gia ng hong. Hon Th nghe bit th s sung sng v knh phc Kiu lm. Kiu s khi phi trn i u c. ch tu thi cng c an ninh ri, hung h trong tng lai li c c hi i tham vn, hc o vi cc ni s khc. Thnh ra ci cn bn nm trong tri tim ca Thy Kiu ch khng phi nm Hon Th hay Thc Sinh. V tu m khng c quyt tm cho nn mi c vn . Trong

cuc ni chuyn vi Thc Sinh, Kiu khng chng t quyt tm tu g c. Ch khc lc v than th chuyn ngi n b kia c c v bn chuyn i trn. By gi i trn cng vy. Trn i khng phi lm ni c tu hnh. Ch mun thot ra thi. Chnh v khng c bo v bi nim tin, bi B- Tm v nht l bi Gii Lut nn ni c Trc Tuyn phm gii tm lum: n cp, leo tng chy trn, khng c nim tin v sau ny s phm gii ni di. Ct mnh qua ngn tng hoa, Ln ng theo bng trng t v ty. Na m Kiu tro tng i v hng Ty. Trong nguyn lc, Thc Sinh ni: hng Ty c mt s cha ca cc ni s, trn v hng th c th tm tr c trong nhng ngy u. Kiu khng i ng chnh m phi leo tng, ta c th ngh mun vo Quan m Cc th phi vo ca chnh ca t tht Hon Th. y l nhng cu th p v ln hnh nh ngi trn i trong m khuya; Mt ma dm ct i cy, Ting g im nguyt du giy cu sng121 Canh khuya thn gi dm trng, Phn e ng s phn thng di du! Tht ti nghip. ---o0o--AM CHIU N i ht m.Ti sng: Tri ng va rng ngn du, B v no bit u l nh! Cha u trng thy no xa, Rnh rnh Chiu n Am ba ch bi. Trong Nguyn lc: Thy Kiu ti Chiu n Am g ca, mt ch tiu i ra. Kiu hi: Tr tr y l ai? Ch tiu tr li Ni s Gic Duyn. Do Kiu bit tn ni s tr tr. Khi gp ni s, Kiu ni di: Con l t ca thy con Bc Kinh. Thy con v con nh ti Chiu n Am thm ni s Gic Duyn nhng gia ng con lc mt thy con. V vy con tm ti

trc. Ni s Gic Duyn ni: C phi ni s Hng Thy Bc Kinh khng? Nu phi th l bn thn ca ti. Kiu p:D ng l ni s Hng Thy. Vo am ri, Kiu gi bc ly chung vng, khnh bc trao cho ni s Gic Duyn, ni ca thy mnh dn em ti cng dng. i tu m em tin, vng, la ti b vo cha l nguy him lm. Ch nn em tm lng ca mnh ti l tt hn. Truyn Kiu ca Nguyn Du k khc Nguyn lc mt cht: Xm xm g mi ca ngoi, Tr tr nghe ting rc mi vo trong. Thy mu n mc nu sng, Gic Duyn s trng lnh lng lin thng. Mnh l thy tu, thy mt ngi khc mc o thy tu th t nhin c cm tnh. Gn cng ngnh ngn cho tng, L lng nng hy tm ng ni quanh: Tiu thin qu Bc Kinh, Quy s quy Pht tu hnh by lu. Bn s ri cng n sau, Dy a php bo sang hu s huynh. Chung vng khnh bc bn mnh d ra. Thy Kiu ni di. V s ni thit mnh t Quan m Cc trn ra th s khng c chp nhn. Thiu nim tin, c rt nhiu s hi, c cm gic khng an ninh... B bao nhiu ni kh trong lng x y i lm nhng chuyn khng ng. Nu i vo m ni thit ht cho s Gic Duyn th s khng c vn g c. y Kiu li giu quanh, ni di. Hi mi hai gi khuya va mi phm gii n cp (gii th hai). By gi li phm ti mt gii ln na, gii th t, ni di. S Gic Duyn cng khng ti chuyn vng bc. Xem qua s mi dy qua: Phi Ni Hng Thy l ta hu tnh. Chn e ng s mt mnh, y ch i s huynh t ngy. Gi thn c chn am my,

Mui da p i thng ngy thong dong. c s che ch ca s Gic Duyn nn Kiu c mt t s an n. Am my c s lin h n ch cc thin s tnh tu. V d nh Nga Vn Am (Am My Ng) trn ni Yn T l ni tnh tu ca Trc Lm i S (vua Trn Nhn Tn sau khi xut gia.) Cao Tng Truyn c thut chuyn thin s Nht Bin lm mt ci cc trn nh ni. y l bi th ca thin s chp li trong Cao Tng Truyn: Thin phong nh thng nht gian c, Lo tng bn gian, vn bn gian. Tc d vn tng phong v kh, o u bt t lo tng nhn. Ngha l: Mt gian nh tranh trn chp ngn ngn ni Lo tng na gian, my na gian. m qua my theo gi v ma i mt, Rt cuc n khng c nhn h bng ng thy tu gi. T , nhng chic am dng trn nh ni thng c gi l am my. Gi thn c chn am my, Mui da p i thng ngy thong dong. K kinh cu c thuc lng, Hng n vic trc trai phng quen tay. tu c ba thng, chp Kinh cng kh, cng vic thp nhang, t n, dn dp trai ng, phng c cng quen thuc ri. Sm khuya l bi phin my, Ngn n khu nguyt ting chy nn sng. l sinh hot hng ngy trong thin mn: tng kinh, thnh chung bui sm v bui khuya. Vn chng rt p! C bn chp l Sm khuya l bi phn my th khng ng. Phn l ci treo trn trn r xung, nhiu mu, c Nam m Bn S Thch Ca Mu Ni Pht hay Nam M A Di Pht trang tr trong cha, khng dnh n cng phu hng ngy. L Bi tc l Kinh (ngy xa ngi ta chp Kinh trn l Bi); cn phin my l ci

vn bn (ci khnh hnh m my.) Ngn n khu nguyt c l c nh hng on vn trong Nghi Thc Chn T: Kinh song lnh tm tam canh nguyt Thin tht u minh bn d ng. Ngha l: T ca s (ngi thy tu) ngi c Kinh ci lnh thm vo nh trng canh ba; Trong thin tht m m t t ngn n na m. (Tam canh v bn d u l na m.) Nu quen thuc Kinh in chng ta s thy hnh nh ngn n khu nguyt p hn. Ting chy nn sng l ting chung i hng ngn ln bui sm. Chu Mnh Trinh, trong bi Cha Hng,c hai cu ni v nh hng ca mt ting chung trong lng ngi: Thong bn tai mt ting chy knh, Khch tang hi git mnh trong gic mng. ---o0o--MI HNH NG U C KT QU Thy Kiu thng minh, hc mau, ni s thng, cho li lu trong cha. Thy nng thng tu khc thng, S cng n mt nng cng vng chn, Ca Thin vo c cui xun, Bng hoa y t v ngn ngang tri. Kiu Chiu n Am cng kh lu. Trc kia Quan m Cc ch c vi thng ma thu: Sn thu trng vi phen ng u. Nh vy trn i, n Am Chiu n phi l u ma ng. li qua ma ng, ri ht ma Xun. Gi quang my tnh thnh thi, C ngi n vit ln chi ca gi.122 Gi chung khnh xem qua, Khen rng: Kho ging ca nh Hon Nng!

Ngi bn o ny c l i nhiu cha, trong c Quan m Cc, cho nn nhn ra chung vng khnh bc ca Hon Th. Chng ta thy: khng c mt hnh ng no ca mnh m khng c kt qu. Theo c Nguyn Du, Kiu b l tung tch vo lc cui xun. Nhng theo nguyn lc (Phong Tnh Lc) th l ma thu, lc cha Chiu n t chc l Vu Lan. Ni s Gic Duyn l ngi c o hnh, rt d thng v vy khi c l cc phu nhn v tiu th cng n rt ng. Hm Kiu thoi thc l nhc u, nm trn lu khng xung. Dinh quan Li B Thng Th khng cch Am Chiu n bao xa. Kiu s b nhn din. Cng theo nguyn lc, chung vng khnh bc khng by trn chnh in m trong phng s Gic Duyn. Ngi bn o c php vo phng s nn thy v nhn ra. Cu chuyn ch xy ra gia hai ngi. Nguy lm! Cha m cha nhng vn bc n cp (li t mt nh quan na!) th c th b cnh st ti thm bt c lc no. S nghe s nhng khng ni lin. i ti khuya, bn o v ht, hai thy tr ngi li vi nhau s mi hi Kiu. Gic Duyn thc lo lng, m thanh mi hi li nng trc sau. Khi Kiu n g Am Chiu n, mt ch tiu ra m ca. Ngoi hai ngi cha cn c ngi khc. Chi tit m thanh mi hi li nng trc sau cho thy Trc Tuyn c ni s coi nh mt ngi thn, cho chung mt phng. Nh vy ni s Gic Duyn rt thng Trc Tuyn trong nguyn lc chng t Gic Duyn cha phi l mt ni s ln tui. S i vi Trc Tuyn thn mt nh em rut ca mnh. Trc Tuyn thng gi Gic Duyn l s huynh, o huynh (ng ra phi gi l s ch.) Nh vy Gic Duyn cng cn tr, hn Kiu nhiu lm l mi tui. Ngh rng khn ni giu mu S mnh nng mi t u by ngay: By gi s dng ny, Phn hn ri d may ti ngi. Gic Duyn nghe ni rng ri, Na thng na s bi hi chng xong. R tai mi k s lng: y ca Pht l khng hp g. Ca Pht l ca rng. l mt cu ni m ai cng thuc lng. Ca Pht l ca rng, khng ai c th ng ca li khng cho mnh vo. l

truyn thng ca ng phng v i su vo lng ngi Vit. Mt nm n Cali, ban t chc kha tu lm vic theo kiu Ty phng, ngha l khi 150 ngi th kha s. C nhng ngi in thoi mun ghi tn th c ban t chc tr li: D tha ht ch!Nhng nhng ngi mun ghi tn khng chu thua: Ht ch ri h? Cho ti bit a ch i! V h ni vi nhau: Ba mnh c ko nhau ln, thy s khng ng ca ui mnh u m s! l dn tc tnh ca mnh: Ca Pht l ca rng. H mnh ti cha th khng c ai c th ui mnh v c v ai cng cng nhn ca Pht l ca rng. Ban t chc bn M lm vic theo phng php M, khng i i c vi tinh thn truyn thng: y ca Pht l khng hp g. E chng nhng s bt k, nng cho n th th cng thng. - Nhng nu khng lm g ht, c ngi yn nh vy th mt ngy kia c tai ha, s em s b bt b v tra kho th s ch cng s chu khng ni. Lnh xa trc liu tm ng, Ngi ch nc n nn ng cn qun. - Em phi lnh i, ch nu ngi y m i nc n chn mi nhy th qu lm! V do m Kiu b ri tr li trong vng bn mt ln na. Bi nghip cn nng m lng khng quyt ch tu! C nh h Bc bn kia, Am my quen li i v du hng. Nhn sang dn ht mi ng, Dn nh hy tm cho nng tr chn. Nhng mng c chn an thn, Vi vng no kp tnh gn tnh xa. Kiu mang chung vng khnh bc i t nn nh h Bc. No ng cng t bm gi, Bc B hc vi T B ng mn. Rt cuc l Kiu phi vng vo ci nhn nhn thanh lu mt ln th hai.

---o0o--BI HC TRC TUYN Bi v Trc Tuyn khng c c hi thc s thc tp i sng xut gia nn mi xy ra nhng chuyn ri ro v trm lun tr li. Trong truyn thng o Bt i tha, i xut gia khng l trn trnh nhng au kh trong cuc i. C th nhng au kh Kiu trong cuc i l nhng yu t tt cho mnh thy c gi tr ca cuc i v i xut gia. Nhng xut gia khng phi l trn trnh nhng au kh m l chuyn ha v gip ngi khc chuyn ha chng. o Bt i tha ni rt nhiu n Tm B . Tm B l mt ch nguyn ln. i xut gia l phi c mt ch nguyn ln. Ch nguyn hong dng chnh php, thot chng sanh, em nim vui n cho mi ngi. Nu khng c ngun nng lng ny th lng mnh yu lm. Yu cho n ni nhng ni kt, kh au ca chnh mnh mnh cng khng chuyn ha c. Ch thm lp su vi thi th lm sao chuyn ha c! Ni v ci vi bn o n cha nh bn phn ca mt ngi tip khch, vy thi; khi ngi bn o v th mnh li i din vi nim au ca mnh, ch bit khc. Tu hc nh vy th khng bao gi thnh cng c. Khng c quyt tm, do nhng ni kt trong lng mnh vn y nguyn nh c. Ci thm v ci su c cng thm vi nhng ci khc nh cm tng nghi ng, khng c an ninh, lo s... S hnh tr mi gii cng khng ng hong cho nn khng c g bo h cho mnh. Tuy mc o thy tu, cha, tng Kinh nhng mnh khng c bo h bi B Tm, bi Gii Lut, bi nim tin. Tu nh vy c v c hnh thc m khng c ni dung. Nu trong lng mnh c Tm B th mnh c mt sc mnh rt ln thc y v cho mnh nhiu sinh lc. Nng lng gip mnh lm vic v tu hc. Mnh thy mnh c s mng em ti s thay i, mnh v i. Chnh nng lng Tm B y gip mnh khng vp ng. Mnh bit rng mnh mun lm g v i u. Trong thi ti cn th u, mi i tu, cha bit g nhiu, Pht Php cha su sc, cha bit con ng thc tp, cha bit con ng chnh nim, cha bit con ng chuyn ha... nhng trong con ngi ca ch tiu mi su tui y c mt ngun nng lng rt ln, mt ch nguyn rt ln. Chnh ngun nng lng bo v cho ch, cho ch sc mnh c th hc, tu, c th lm c nhng chuyn m mt ngi khc c th khng lm c. V d nh b p o, kh nhc, kh khn m khng nn lng. l nh ngun nng lng ca B Tm. Trong s c Trc Tuyn khng c ngun nng lng . Ch mun trn thot hon cnh nc si la bng thi. Thm vo, khng c thy, bn v tng thn nn s thc tp ca c trong cha ch c tnh cch hnh thc. Ni n mi gii th

chng ta thy Kiu phm vo rt nhiu gii, trong c cc gii ni di v n cp. l mt s c ri nhng khi ngi yu c ti th vn khng c thc c mnh l mt s c. Trong khi ni chuyn, khi khc, khi cm tay th Trc Tuyn c x khng c tnh cch ca mt s c. Trong uy nghi cng nh gii hnh Trc Tuyn vi phm rt nhiu v ci em li nhng hu qu kh au v sau. Gi d ng n cp th khng xy ti chuyn ngi bn o nhn ra vt s hu ca nh Hon Th. S tht Hon Th tuy l l mt ngi n b ghen tung cc nhng vn c nhng ht ging ca t tm. Hon Th c tnh cho Kiu i trn. V du bit Thy Kiu n cp chung vng khnh bc mang theo. Hon Th vn tha th, khng truy n. Nu mun truy n th ch trong vng bn nm ting ng h l b c th tm ra Kiu u v ly li nhng bo vt ri. chnh nh ht ging lnh trong tm m Hon Th s c cu thot sau ny. Bt c mt tm nim lnh no, bt c mt ht ging no mnh c trong lng u c th ny mm v sinh hoa kt tri. Ch cn ti tm thi. Lut nhn qu ny cng p dng c trong trng hp Kiu n cp. Hnh ng gi l n cp c kt qu v tng lai. Tuy khng b bt, b t nhng chnh v hnh ng n cp m Kiu ri mt ln th hai na vo dng kh au. R rng Hon Th c tnh khng theo ui, c tnh tha th cho Kiu m Kiu vn s. Chnh v s nn Kiu mi lm vo tnh trng ny. S rng nu khng c tin, khng c g h thn th mnh s bp bnh: Chn em qu khch mt mnh, Tay khng cha d tm vnh m no! Ngh i ngh li quanh co, Pht tin sn c mi kim ngn, Bn mnh git h thn, Ln nghe canh mt phn trng ba. Hnh ng phm gii ny c thc y bi lng tham m bi ci s. Nguyn nhn ci s ch no? ch v minh, khng thy c rng l ngi xut gia th mnh khng nn s i, s khng c ch . Nu mnh l ngi tu ch thc th u ngi ta cng ng h mnh, ti cha no ngi tu cng thng, cng chp nhn. Nht bt thin gia phn, c thn vn l du. Bao nhiu l khng gian, bao nhiu l t do. u mnh cng c v mnh c tu, c quyt tm tu. quyt tm tu ri th khng cn phi s ci g c. Kiu cha quyt tm tu cho nn ci s bp bnh vn cn. Xut gia, co sch mi tc l mt hnh ng rt qu quyt. Gng mt mnh t nhin rng r, p ra. Mnh bit con ng mnh i thnh ra khng cn nhng vng

vn khc. Mt cnh ca ng li v mnh cng quyt ng li mi mi ri th t nhin c mt s gii thot. S gii thot bng ta trong con ngi, ni nt mt ca mnh. Trc mt ngy, hai ngy, ngi ta cha thy iu v cnh ca cha ng. Xut gia lm ni c mnh s c ci hay . Mt cnh ca c ng ri v mnh bit mnh s khng i qua ca na, vi chuyn chng con. Thy Kiu cha c ci . Kiu bc vo ca thin nh vo mt ch t nn. Vy thi. Cha quyt tm. Tuy c cm tnh vi thin mn nhng cha ht lng. Cha nhn ra c mnh l ngi tu hnh, hon ton ph ht tt c thn mng, tm , l tng mnh cho o. Mt ngi i tu ri l cng quyt tu hc. Hnh ng n cp y khng c thc y bi lng tham m bi s s hi c ngun gc v minh v thiu b tm. V minh l khng c s sng sut. C sng sut th t nhin s thy rng ngay Quan m Cc mnh cng c th c t do v hnh phc ri. Chnh v khng thy iu nn nhng vng vn c ca Kiu vn cn v biu hin trong gi ving thm ca Thc Sinh. Tng rng ch c hai ngi, khng ai bit, khng ngi ngi v c ng nghe ht tt c. Ci s ca Kiu v vy cng ln thm. Ci s cng ln s u m cng to. V Kiu li phm vo nhng li lm c nh hng n i sng sau ny ca mnh. nu khng s i kh bp bnh, ch i thi, khng n cp th ti vi s ch Gic Duyn s u c chuyn g! T nn xy ra ch v vng c mt cht xu thi! Chung vng, khnh bc l vt cht nhng cng l biu hin ca tm thc. Mang theo chung khnh khng ch li g c. Mang theo chng chng t mnh mang theo v minh, s hi, nghip chng. Chnh chung vng khnh bc y Kiu xung h su mt ln th hai. Tt c nhng on ny, nu c vi chnh nim chng ta s thy rt r gi tr ca B Tm, ca s tr gii v s quy tm ca mt ngi tu hc. Nu chng ta quyt tm tu hc th nhng tai nn s tan bin nh my khi. Chng ta bit con ng ca chng ta i. ---o0o--S HOA O Tuy nhin trn trn lu khng gp bn o sng hm nhng Kiu vn khng trnh khi bi l tung tch. Gic Duyn thng, khng mun Trc Tuyn b bt b ti tnh nn tm nh bn o gi gm. Khng ng li v tnh y Kiu i vo ch tai nn. No ng cng t bm gi,

Bc B hc vi T B ng mn. Thy nng mn phn ti son, Mng thm c bui bn bun c li. Trong x hi c nhng ngi chuyn bun bn tht ngi! Gic Duyn khng bit Bc B cng c ht ging ca T B. Thy Kiu c nhan sc th lin ngh n chuyn em bn. Bn cch no? Bng cch mi ngy u gieo ti ht ging s hi sn c trong lng Thy Kiu: H khng t nn li, Nng ln s rng ri lm phen. Nguy him lm c! y th no cng b bt. i khi cnh st c thng bo, ang i tm m tm cha ra thi! Khng c chuyn g c nhng ngi ta t thnh vn . Mi ln ni chuyn vi Bc B l Kiu s run ln, ng khng c. Mi ngy u b ti nh vy, cui cng Kiu phi chp nhn ngh ca Bc B: C phi i ly chng v phi ly chng rt xa. Trong vng ny cng khng c ai dm ly c u! C phi ly mt ngi con trai xa c ngn cy s. i tht xa sng th mi yn n c. Ti c mt thng chu trai Chu Thai, min Chic Giang, mi v thm. N cha c v. Nu c chu th ti gii thiu cho. Nu c ly n th sau m ci hai v chng s em nhau v Chic Giang . Khng ai bit mnh na. Ch c cch mi c an ninh m thi. Cn y thm ngy no th nguy cho c ngy ! c n y chng ta bit r kh au ca Thy Kiu l ch s. Cm gic khng an ninh c sn ri. V s m n cp. By gi v s m lm tm by mt ln na: chu ly mt ngi mnh khng bit v khng thng. Chng ta phi qun chiu ht ging s trong ta. V s cho nn nhiu khi ta lm nhiu iu rt ngu xun. Nht l s khng c an ninh trong khi mnh ang c an ninh. Bun ci nh vy . C th l trong gi pht ny mnh ang tht s c an ninh nhiu nht m mnh li khng bit. Nhng ci khng an ninh nhn u mnh cng thy! y li c ngi ti ht ging s mi ngy. M cng xua ui cho lin, Ly li hung him p duyn Chu Trn. Rng: Nng mun dm mt thn, Li mang ly ting d gn lnh xa. Kho oan gia ca ph gia,

Cn ai dm cha vo nh na y. Kp toan kim chn xe dy, Khng dng cha d m bay ng tri. Gh gm! Nhng cu ny l nhng cu c tc dng ti tm ht ging lo s. B cng ni chng no th ci s ca Kiu cng ln ln chng . Ni gn th chng tin ni, Ni xa th chng c ngi no xa. Ny chng Bc Hnh chu nh, Cng trong thn thch rut r chng ai. Ca hng bun bn Chu Thai, Tht th c mt n sai chng h. Qung co cho chu! Khng bit c phi chu tht khng? Th no nng cng phi nghe, Thnh thn ri s liu v Chu Thai. By gi ai li bit ai, Du lng b rng sng di thnh thnh. - Ti ni mi c an ninh. Nhng ni mi chnh l ch on trng au kh nht. Nng d quyt chng thun tnh, Tri li no trc ly mnh n sau. Nng cng mt my chau, Cng nghe m ni cng au nh dn. Cng nghe da th Kiu cng kh. Dn l dng sng dao hay khc g p cho mm. Chng ta hy tng tng khc rut ca Kiu c sng dao p ln! Mi li ni ti tm v da nt u c tc dng cho ngi ta au kh, lo s, tht rut tht gan nh c sng dao p ln. Ngh mnh tng t sy chn, Th cng nng mi xa gn th than: Thip nh con n lc n, Phi cung ry s ln cy cong. Cng ng d tnh ch tng. Bit ngi bit mt bit lng lm sao?

Con chim tng b bn ri th mi khi thy cnh cy cong l s. i ly chng m khng bit ngi l ai th lm soa m dm tin. Kiu cng thy tt c s nguy him ca gii php Bc B ngh ch khng phi khng thy. Na khi mun mt th no, Bn hm bun si chc vo lng u? Bn con cp m mua con ch si th c g bo m an ninh u? D ai lng c s cu, Tm mnh xin quyt vi nhau mt li. Chng minh c t c tri, By gi vt b ra khi qun g. Kiu vn cn tin lng ngi, tin li th. Nu ngi ta th vi t vi tri th con s i theo. Chng ta phi ngh n x hi ca Thy Kiu. Thy Kiu khng sng trong cng mt x hi vi chng ta. Khng c nhng phng tin v lut php, khng c nhng t chc nhn o, khng c nhng c vn tm l tr liu... Thy Kiu hon ton b v, khng c gii php no na. c li m mi ra i, Mch tin h Bc tc th sm sanh. Mt nh dn dp linh nh, Qut sn t trc123 ra bnh thp hng. Trong nguyn lc, sau khi Kiu chp nhn, Bc B hi: Nh vy c tnh cn phi bao nhiu tin sinh l ci? Kiu ni: Con khng cn tin. C l nn i 20 lng vng thi. Con s biu bc 5 lng, nh bc em ln cha Chiu n cng 5 lng. Cn 10 lng con nh bc i mua nhng vt dng cn thit lm m ci v lo cho chuyn i my ngn cy s sp ti. R rng Kiu khng c lng tham g ht. Truyn Kiu ca c Nguyn Du khng ni ti vic ny. Bc Sinh qu xung vi vng, Qu li nguyn ht Thnh hong Th cng.

Nu ti m c n hai lng th xin ng tri tru dit ti i! Th rt c. My ngi ny khng c tin Tri t v thn thnh. H th gt Kiu i theo m em bn. Trc sn lng gii lng, Trong mn lm l t hng ht duyn. Thnh thn mi rc xung thuyn. Thun bum mt l xui min chu Thai. i khng bit bao nhiu ngy mi n Chu Thai, mt vng t pha Nam, gn bin. Thuyn va bn thnh thi, Bc Sinh ln trc tm ni mi ngy. Cng nh hnh vin xa nay, Cng phng bn tht cng tay bun ngi. Xem ngi nh gi va ri, Mi hng mt ra mi th bung. Theo nguyn lc, Bc Hnh bn Kiu c 240 lng. Gp 12 ln tin vn b ra ( ci Kiu.) Khi n bn, hai ngi dn vo khch sn. Kiu hi ti sao khng v nh mnh m li dn vo khch sn. D nhin anh chng u c nh y, anh ta l k i bun ngi m! Anh i lu qu, su by thng thnh ra nh c ngi thu. Mnh tm khch snh vi ngy i ngi ta dn i ri v. Kiu hi nghi. Bc Hnh ni l i lo cng vic, na ngy sau a v mt ngi n ng tng t rt k cc. Hai ngi vo tu im trong khch sn gi tht c, cm canh ung ru vi nhau ti khuya. Gii thiu vi Kiu ny kia kia n. Khi ngi khch v ri Kiu hi: Anh a ngi no v hi chiu vy? Ngi g m trng d s th? Ging nh n cp! Bc Hnh ni: u phi! Ngi min ny lm ngh nh c. Dn qu tng mo h nh vy ch u phi l n cp! K thc ngi kia l nhn vin ca hnh vin, n xem mt Kiu. Mai li, Bc Hnh ni: Anh v nh trc sp t ri ch em nh. Mt gi sau s c kiu ti n. Em khng cn mang theo hnh l v s c ngi ti ly sau. Bc Hnh i. Kiu n n: B nn i mt mnh thi, hnh l s khing ti sau. Kiu nghi l mnh ang chui vo mt ci by no y ri nn nht nh em theo tt c vt s hu ca mnh v ca anh chng Bc Hnh (theo nguyn lc, tr gi khong 240 lng vng.) Sau khi ti hnh vin nhn 240 lng vng. Bc Hnh tr li khch sn gom hnh l th khng cn g c. Tc phm ca c Nguyn Du b ht tt c nhng chi tit khng quan trng .

y chng ta cp ti v mun bit cho tng tn gc gc cu chuyn. Nhng d bit nho nh ny v nn hai thn thi rt khc nhau ca on Trng Tn Thanh v Phong Tnh Lc. Mn ngi thu kiu rc nng. Bc em mt bc kim ng cho xa. y l li mng ca c Nguyn Du: Hn g m n tn Bc! Bc tnh, bc bo! Kiu hoa t trc thm hoa, Bn trong thy mt m ra vi vng. a nng vo ly gia ng, Cng thn my trng cng phng lu xanh. Thot trng nng bit tnh, Chim lng khn l ct mnh bay cao. Thy l bit ri! Bit l mnh bc vo ci nhn nhn ri. lm sao m thot ra c na! Chm cha ci s hoa o, G ra ri li buc vo nh chi. Hai ch chm cha l mt li chi. Chi bng th. Rt mnh. C Nguyn Du chi, ti v ci au xt khng th din t c na. Chm khng phi l chm ai. Gin khng phi l gin ai. Ch phn n, gin cho ci s phn mnh, ci s hoa o. Ngh i m ngn cho i, Ti tnh chi lm cho tri t ghen. Than th, ut c cho s phn hm hiu. C ngh rng tt c nhng g xy ra cho mnh hon ton do s mnh, khng bit rng thi v nhn thc ca mnh ng mt vai tr rt quan trng. Chnh mnh a mnh vo ch ny m mnh khng bit. Hon ton ht trch nhim cho hon cnh m khng thy c nhng ht ging, nhng nguyn do tm l ng gp a mnh vo hon cnh ny. Ngh i m ngn cho i ch trch c i thi! Ti tnh chi lm cho tri t ghen!

L thuyt ca c Nguyn Du l c ti c sc th phi au kh bi v ng tri ghen ght. ng tri l cuc i, s sng, thin nhin. Ti mnh tng : ti nng v s mnh ghanh ght, k nhau. Ngi m c ti c sc th phi au kh nhiu. Mun bnh yn v an lc th phi lm nh khng c ti, khng c sc. l kt lun tt yu ca thuyt ti mnh tng . Tic thay nc nh phn, M cho bn li vn ln my ln! Hng qun vi khch hng qun xoay n th cn vn cha tha. Hng qun l ng mt , tc l ng tri. Hng qun l ngi n b (ngy xa h mc qun .) M u truyn ng tri xanh ghen vi m hng: Tri xanh quen thi m hng nh ghen. on ny th ng tri li ghen vi ngi mc qun (ngi n b p.) Hng qun vi khch hng qun. xoay n th cn vn cha tha, Hon ton li cho ng tri. Khng thy chnh tm l v thi ca mnh cng ng mt vai tr quan trng trong hon cnh ca mnh. L t lc bc bc ra, Ci thn liu nhng t nh liu i. T khi bc chn ra khi gia nh tin on l mnh s au kh nh vy. Chm dt thi th u, c cha m ch em. Chm dt ci thi ca thin ng tui th. u xanh c ti tnh g? M hng n qu na th cha thi. Mnh u lm iu g tht c m by gi phi kh nh th ny? Bit thn chy chng khi tri Cng liu mt phn cho ri ngy xanh. Bit khng sao thot ra khi cuc i kh au ny, thi th phi chp nhn. Phi b tay thua trn.Bit thn chy chng khi tri: Anh khng lm g c u! Anh hon ton khng c kh nng thot ra khi hon cnh au kh ca anh. Sc my m thot c! l nhn thc rt nguy him dn n s thua cuc: Cng liu mt phn cho ri ngy xanh. nh liu!

Khng c gng, khng tranh u na. Hai cu ny chng t Kiu ang hon ton tht vng, khng c ch tranh u. Thi, c gng lm chi! Tt c nhng c gng ca mnh u a n ch tht bi c. By gi thi k! Liu! Ri vo vng bn, khng cn ch. Ta khng th chp nhn th ny c. D ang trong au kh cng cc ta cng khng nn c thi . Thua keo ny phi by keo khc. Nhng ngi au kh qu nhiu thng c khuynh hng bung xui. Nhng sng c khc, ngi c lc. Trong i ngi th no cng c nhng giai on kh khn. Nu trong giai on kh khn m mnh bung xui, tht vng, nh mt ch th lm sao mnh i ti c nhng giai on quang ng, hnh phc? Chng ta hy n ngh thut pha mu ca c Nguyn Du trong on th ny: mt phn ngy xanh, hng qun hng qun, u xanh m hng. Chi ch rt kho. ---o0o--ANH HNG ON GIA TRN AI. Trong i sng thanh lu ln ny Kiu gp mt ngi n ng khc. Thc Sinh yu ui th no th ngi ny cng rn chng . Hai ngi n ng ny l hai thi cc. Tnh kh khc nhau mt tri mt vc. Nhng v Kiu cha c tu gic v t bi nn ln ny cng khng gi c hnh phc lu bn. Ln thu gi mt trng thanh, Bng u c khch bin nh124 sang chi. Ru hm hm n my ngi Vai nm tc rng thn mi thc cao. ng ng mt ng anh ho, Cn quyn hn sc lc thao gm ti.125 i tri p t i, H T tn Hi vn ngi Vit ng.126 Giang h quen th vy vng, Gm n na gnh non sng mt cho. Qua nhng cu th ny ca c Nguyn Du din t c kh phch hin ngang ca T Hi. T Hi(ngha l bin thng) l tn ca nh cch mng T Minh Sn, khng chp nhn c ch chnh tr ca nh Minh nn ng ln khi ngha. Ch cn nghe m iu ca cu th chng ta cng c th bit c ng l ngi nh th no ri!

Qua chi nghe ting nng Kiu, Tm lng nhi n cng xiu anh hng. T Hi i qua vng Chu Thai nghe ni c mt ngi n b tn l Thy Kiu sc p, ti nng v phm cch phi thng. Tuy thanh lu nng vn c nhn cch ca mnh, khng phi ngi n ng no cng c th ti vi nng c. Kiu c mt nhn thc v n ng, t ngi ti m c Kiu cho l ngi c nhn cch v phm gi. T Hi nghe vy mun n lm quen cho bit ngi n b ny. Thip danh a n lu hng, Hai bn cng lic hai lng cng a. Ch mi thy nhau h c cm tnh vi nhau ri. T rng: Tm phc tng c, Phi ngi trng gi vt v hay sao! By lu nghe ting m o, Mt xanh chng ai vo c khng? Mt i c my anh hng, B chi c chu chim lng m chi! T Hi hi: Ly bng d, tri tim m n vi nhau th u phi l ngi trng gi vt v. Lu nay ti nghe ting c. i vi c khng c ngi n ng no l ng mt phi khng? i phn nhiu l hng tm thng, th khng ng b cng chi vi h! Phi khng? Mt xanh l con mt tinh i, con mt thy c nhng ngi no c gi tr v nhng ngi no khng c gi tr. Nguyn Tch di i nh Tn mi khi tip khch gp c ngi tri k th mt xanh l, cn gp nhng ngi tm thng th mt ng vn c. Trong bi Hnh Phng Nam ca Nguyn Bnh c cu: Ta i - nhng bit v u ch? dy phong yn khp bn tri! Th c y ngi gia ch, Ung say m gi: Th nhn i! Th nhn mt trng nh ngn nh Ta vi nh ngi c ting ci. Ngi i! H ngi i! Ngi sang bn y sao m lnh

Nhp trc ta v lnh my mi. Nng rng: Ngi dy qu li, Thn ny cn dm xem ai l thng. Cht ring chn th vng, Bit u m gi can trng vo u? Cn nh vo trc ra sau, Ai cho kn chn vng thau ti mnh. Thn phn ti l thn phn mt c gi im th c gi tr g m dm khinh thng ngi khc! Duy c iu ny l tht: ti c ni nim ring m cha tm c mt ngi tri k no gi gm thng cm. Cn khinh ngi, xem thng ngi th: d khng dm! Ai mun n th b tin ra m n. Ti u c quyn, u cn t do g na m ni chuyn kn chn. Kiu tr li nh vy l rt thng, rt tht. y l bui ni chuyn u tin gia hai ngi. Gp nhau h ni chuyn lin ch khng c nhng sinh hot gi l sinh l g c. Va gp mt, anh chng hi rt thng cu mnh mun hi ch khng mt hai ro n g c. Kiu cng tr li rt tht. T rng: Li ni hu tnh, Khin ngi li nh cu Bnh Nguyn Qun.128 Li y xem li cho gn, Phng tin c mt vi phn hay khng? Li ni ca c, c ci tnh tht bn trong. Khng khch so. Va mi gp nhau m ti c cm tng l mnh c hiu. C hy n gn li mt cht m nhn xem th ti l ngi c c th tin cy c hay khng? y l mt con ngi rt c bit. Tha rng: Lng c bao dung, Tn Dng c thy my rng c phen,129 Rng thng c ni hoa hn, Cht thn bo bt dm phin mai sau. Nhn i nhn ti bit i nhn l ngi c tm lng v tng lai ln. Mong s ngh tnh m cho ti nh cy sau ny. Nghe li va gt u, Ci rng: Tri k trc sau my ngi!

Tri k l ngi hiu mnh. Ch cn nhn mt ci, nghe mt cu l hiu. Tm c mt ngi tri k tht kh khn hy hu. Ngi gp c tri k l ngi rt may mn, hnh phc. Khen cho con mt tinh i, Anh hng on gia trn ai mi gi. Mt li bit n ta, Mun chung nghn t cng l c nhau.130 T Hi khen Kiu trong m bi bm, y nhng ngi v phu m nhn din ra c ngi anh hng th phi l ngi c con mt rt tinh. Mt li ni thi cng chng t l hiu c mnh. Khi tm c ngi tri k ri th ci g cng c th chia s vi nhau c, khng c g thnh vn c. Hai bn hp tm u, Khi thn chng l l cu mi thn. Hai ngi tr thnh bn thn, khng phi do s cu thn m c. Khng phi mun thn m c thn. Thn l do c s hiu nhau. V hiu nhau m thnh ra thn nhau. Ng li ni vi bng nhn,131 Tin trm li c nguyn ngn pht hon. Ngi n ng ny ti thanh lu ch v t m, mun ni chuyn vi Kiu. Khi hai bn thng cm, hiu nhau ri th h t vn gii phng Kiu ra khi tnh trng ca c ngay lp tc. Khng cn phi tri qua giai on i chi, i ng vi nhau. Bung ring sa chn thanh nhn, t ging tht bo vy mn bt tin.132 Trai anh hng gi thuyn quyn Ph nguyn snh phng p duyn ci rng. Hai ngi ra ring. Trong nguyn lc Thy Kiu hi ti sao T Hi khng lm m ci, a Kiu v nh nh nhng ngi khc. T Hi p: anh cha c nh nn cha lm chuyn c. By gi mnh sng vi nhu nh vy thi. Anh mun m ci ca anh l m cI ca mt v quc vng i n mt hong hu, c hng chc ngn qun lnh tin h hu

ng. Nh anh phi l mt dinh th ng hong ch khng phi l ci nh b nh nh vy. Thy Kiu thy ni ngi con trai ny mt tham vng, mt ch hng ln. Trong con ngi ny c c mt vng nng lng. Kiu bit mnh chng qua ch l mt yu t lm nn s sng ca ngi n ng ny thi v Kiu chp nhn. Con ngi ny khng phi v sng bn cnh ngi p m qun ht l tng ca mnh. Con ngi ny mun ngi p tham d vo l tng ca mnh. l nhng d kin trong nguyn lc khng c nhc ti trong tc phm ca Nguyn Du. Na nm hng la ng nng, Trng phu thot ng lng bn phng. Trong nguyn lc, hai ngi vi nhau nm thng th T Hi mun i. y l na nm, c Nguyn Du mun cho Kiu c thm mt thng hnh phc. C c thm vo nhiu chi tit rt d thng. Nng Kiu ca c Nguyn Du d thng v t bi hn nng Kiu trong nguyn lc nhiu lm bi v nng Kiu ca c c kh nhiu dn tc tnh. Tuy c nhng li lm nhng cng c nhng ci p c tnh cch Vit Nam. Khi sng vi Thy Kiu, nng lng ca ngi anh hng vn cn nm nguyn trong lng T Hi. y l mt ngi n ng c bit. Khng mun lm tiu ma ch trng phu ca ngi n ng, ngi n b trong trng hp ny cng l mt ngi n b c bit. y chng ta c trng hp rt l tng. Trng vi tri b mnh mang, Thanh gm yn nga ln ng thng rong. Nng rng: Phn gi ch tng. Chng i thip cng mt lng xin i. T rng: Tm phc tng tri, Sao cha thot khi n nhi thng tnh? T Hi ra i xy dng s nghip. Thy Kiu xin i theo. T Hi ni: bit tim, bit bng ca nhau ri m sao em vn cha b c thi quen ca ngi n b? Anh l con ngi ca cch mng, ch hng ca ngi con trai ni anh bt buc anh phi i. Em i theo ch lm vng bn. Phn s ca em l nh v i. Bao gi mi vn tinh binh, Ting ching dy t bng tinh rp ng.133 Lm cho r mt phi thng,

By gi ta s rc nng nghi gia.134 Bng nay vn b khng nh, Theo cng thm bn bit l i u? nh rng ch t lu, Chy chng l mt nm sau vi g! - Em i chng mt nm. Anh s v vi t nht l mt vn qun lnh. Lc chng ta mi c nh. By gi em i theo ch l vng chn anh thi. Em phi nh, lm cng vic ca ngi n b ngh l ch i. Con ngi ny c c t tin, hon ton tri ngc vi anh chng Thc Sinh mt t, ch bit khc thi. Quyt li dt o ra i, Gi a bng tin la dm khi. C nhin, bn phn ca ngi n b l phi nm o li v bn phn ca ngi n ng l phi dt o ra i. Hai bn, mi ngi lm cng vic ca mnh. tt c nhng cu nhng ch c Nguyn Du dng t T Hi u ti tnh, t nhc cho n ngha u tot ln phong thi dt khot, r rng ca mt v tng. ---o0o--NG KIA NI N y l tm trng ca Kiu sau khi T Hi ra i. Trong thi gian sng vi T Hi nhng tm s ny khng c dp pht hin: Nng t chic bng song mai, m thu dng dng nht ci then my. Sn ru chng v du giy, C cao hn thc liu gy vi phn. Khng i thin hnh, khng ct c lm vn. ng ca trong phng, gm nhm s thng nh. oi thng mun dm t phn, Lng qu theo ngn my Tn xa xa. Xt thay huyn ci xun gi Tm lng thng nh chc l c ngui?

Chc mi my nm tri, Cn ra th da mi tc sng. Rt ng truyn thng nh Nho: nh qu hng v cha m trc. By gi mi nh ti ngi yu l Kim Trng: Tic thay cht ngha c cng, Du la ng cn vng t lng. Duyn em d ni ch hng, May ra th tay bng tay mang. Sau tnh th ngha pht sinh. Vi Kim Trng th gi y Kiu u cn ci tnh bng bt na, tnh tr thnh ngha.Tuy hai ngi cha c sng vi nhau nhng s th bi ngy xa nay tr thnh n ngha. Trn cn bn ny Kiu nh n mi tnh v bn phn ca mnh vi Kim Trng. Hnh nh ng sen b ct t nhng hai on vn cn c ni vi nhau bng nhng si t sen c s dng mt cch ti tnh ni v mi lin h ny. Ng t lng. l mt-na (thc th by) v lng l tng thc (thc th tm.) Tc lng c quc tha hng, ng kia ni n ngn ngang bi bi. Ngh chuyn ny, ngh chuyn khc. Bao nhiu suy ngh ngn ngang trong lng. D tng i tu nhng v khng c ai hng dn c nn tm t vn cn hn n. Khng bit nm ly hi th lm an tnh li tm hn. ng kia ni n ngn ngang bi bi. Tr thnh nn nhn ca hon cnh v ca tm mnh. Tm mnh c nhng lo lng, s hi, kh au, ni kt ca qu kh, vy m mnh khng bit cch tu, khng bit cch iu phc. Quan m Cc tu khng thnh cng m v Chiu n Am tu cng khng thnh cng. Mt phn l li ca s ch khng dy s em - hoc c th thi gian Chiu n Am qu ngn. Nu gp s ch by gi, ta phi ni vi s ch l ln sau nu gp s em th phi dy lin. Ngay ngy th nht ngi ta ti cha phi dy cho ngi ta th v iu phc tm t ca mnh. ng ngi ta thng ny thng khc trong cha m khng dy ngi ta. Bit u thin sinh ti y ch c ba ngy hay mt tun vi mnh thi. y l li nhn nh cho tt c chng ta. ngi no trong chng ta cng l s ch ht. Nu s em v nh, v tiu bang ca mnh m ng kia ni n ngn ngang bi bi th l li ca s ch. S em c th l ngi ngoi quc, ngi Vit, n ng, n b hay em nh. Ti cha mnh phi ch lin cho h phng php iu phc hi th v lm an tnh tm t ca h. Khi mnh lm gii th mnh c th

dy gii. l bn phn ca mnh. S ch Gic Duyn khng thnh cng ln trc. Mnh phi lm hay hn s ch. Chng ta c li tm trng Kiu: Trc ht l nh qu hng: oi thng mun dm t phn, Lng qu theo ngn my Tn xa xa. Tip n l nh cha m: Xt thay huyn ci xun gi, Tm lng thng nh bit l c ngui. Chc mi my nm tri, Cn ra th da mi tc sng. Nh ti ngi yu v em gi: Tic thay cht ngha c cng, Du la ng cn vng t lng. Duyn em du ni ch hng May ra th tay bng tay mang. Khng nh em trai v theo nguyn tc n l con trai, n c sc t lo. Tc lng c quc tha hng, ng kia ni n ngn ngang bi bi. l tm s ngn ngang, khng c nh, khng c an lc ca Kiu. Cui cng, tr v vi tnh trng hin ti, Kiu ch thy mnh ang thiu T Hi thi: Cnh hng bay bng tuyt vi, mn con mt phng tri m m. Hon ton khng c kh nng sng an lc trong hin ti thnh ra tu hai cha ri m vn khng thnh cng. ---o0o---

CHT CI CHO MA NG Vo khong u truyn, c mt cu th ni ln s khip m ca mt con ngi khng bit tng lai vn mnh ca mnh ra sao (cu 218.) l lc Kiu i chi Thanh Minh v m thy m Tin cho bit mnh c tn trong s on trng. Kiu thc gic trong mt tm trng lo s, hon ton m tt v tng lai. Mt mnh lng l canh chy, ng xa ngh ni sau ny m kinh. Thc dy mt mnh gia m khuya, Kiu thy mnh rt c n. Ngh n tng lai c khng bit ci g s xy ra cho mnh. Hong s, lo lng. Cuc i on trng ca Kiu bt u t ch . Kiu bc ra khi thi th u thin ng, tr thnh mt c gi ln, nhng khng bit s i v u. ng xa ngh ni sau ny m kinh. C th Kiu cng s i mt mnh nh m Tin ngy xa; bit bao ngi giu sang thm ving, hm m sc p v ting ht ca mnh nhng khi cht th mnh hon ton tr tri. Khi Kiu b Quan m Cc trn i cng c cu: m khuya thn gi dm trng. Thc dy na m vi cm gic c n v s hi. Mt mnh lng l canh chy, ng xa ngh ni sau ny m kinh. Hoa tri bo git nh, Bit duyn mnh bit phn mnh th thi! Ni ring lp lp sng di, Ngh i cn li st si i cn. Cng lo ngh chng no th nhng t sng ca tm hnh cng ni ln mnh m chng . Cng suy ngh ti s c n ca mnh th s s hi li cng ln ln. Ni ring lp lp sng di, Ngh i cn li st si i cn. Khng phi ngi n b trong trng hp c n mi cm thy s hi. Ngi n ng khi thy mt mnh mt bng c n, khng ai hiu mnh cng s hi, khng bit ci g s xy ra trong i mnh. i mt con ngi th no cng c nhng giai on may v nhng giai on ri. Chuyn may ri ny c th khng phi l ngu nhin. Chng u c nhng nguyn nhn gn hay xa. Lm vo tnh trng kh khn m bn mnh c c mt ngi hiu mnh, thng mnh, ym tr cho mnh th lm. Khi c n, gp tai

nn v kh au m mt thn mt mnh hon ton c n th ta s au kh tt . Nhng nu bn cnh mnh c vi ngi hay t nht l mt ngi hiu, thng nng v bo v cho mnh th hay v kh mt ngn ln mnh ch kh chng mt trm ln thi (hoc c th t hn.) Trong cuc sng hng ngy chng ta phi bit u t ni bn b. Cng nh bit ma ng sp ti th phi ca ci dnh cho nhng ngy qu lnh. Khng c ci t th mnh s cht cng. Chng ta lm th no c c mt, hai, ba... ngi bn. Nhng ngi bn s l nhng ngi ng cnh mnh, nng , bo v mnh trong nhng lc mnh au kh, yu ui nht. Xy dng tng thn l mt vic lm quan trng. Tng thn khng hn ch l nhng ngi cng thc tp theo o Bt; bn b nui dng, gip nhau trong cuc i cng l mt hnh thc tng thn. Trong khi c Con v nng ta ni Tng chng ta phi hiu Tng bo l mt vin ngc qu. ng coi Tng bo l nhng phn t ang tu tp vi mnh m thi. phi thy trong c nhng ngi anh, ngi ch, ngi em ch thc ca mnh. khi mnh lm nn th chnh nhng ngi n m ly mnh ni: Ch ng s! Em ng s! C em y. C anh y. Khng c g m s. Mi ngy sng ta phi u t ni huynh , ni tng thn ca mnh. Ta phi qun chiu, thy c nhng kh khn, kh au ca nhng ngi sng xung quanh v thc tp lm vi i nhng ni kh . Khi bn mnh n c mt n ci th chng ta cng t thm c mt vin gch xy dng tnh bng hu. Sng cho ngi thm nim vui, Chu gip ngi bt kh. cng ng thi l s thc tp u t cho tng lai, dnh ci cho nhng ngy ma. Tt c nhng g mnh lm mnh s c hng trong tng lai. Tt c nhng g mnh lm mnh s c hng trong tng lai. Hai pha u dnh lu ti nhau. Tnh lun lun i vi ngha. Mt ngi thc tp thng minh th trong i sng hng ngy lun lun u t vo cc bn. Nhng lc cc bn c vn , yu ui, sa xung thp th mnh ng gn, c mt: C ch y. Em ng lo! C em y. Anh ng lo! V mnh chm lo tht s cho ngi ch khng phi ch lo v bn phn ca mt ngi trong tng thn. Lm c iu th i u mnh cng c cm tng c nng . l li Bt dy khi Ngi dy v T V Lng Tm: khi thc tp tm T, tm Bi, tm H v tm X i u mnh cng thy c s che ch, bo v v nng . Mt ngi thc tp Sng cho ngi thm nim vui, Chiu gip ngi bt kh th khng c cm tng c n, l loi trong cuc i. ng di nhng mnh i mt cch rt vng chi an lc. ng cng di th cng c i xa. Khng s, khng thy ng xa ngh ni sau ny m kinh. ng cng xa, cng i cng thch. D c nhng kh khn, trn ng ca mnh vn c chim, c bm, c cy. Mnh khng sng mt mnh. Mnh sng vi cc bn.

Bui sng, sau khi ngi thin ta nn nhc mnh: hm nay ta phi dng cho ngi mt nim vui. Nu bui sng i qua m ta khng lm c cho mt ngi no vui th ta khng thc tp c s u t . Bui chiu, nguyn gip ngi bt kh, ta s qun chiu xem ngi huynh no ang cn s sn sc ca ta. V bui ti, ngi thin xong, ta qun chiu li thy ngy hm nay ta c lm cng vic u t y ng hong khng. Bui sng chng ta cho ai c nim vui? Bui chiu ta c gip ai c bt kh? l mt thc tp rt quan trng. Lm iu cng chnh l lm cho mnh. Ln mn, lo lng cho h tc l ln mn lo lng cho chnh mnh. i mt con ngi th no cng c nhng lc kh khn, en ti, bnh tt, lo su. Nu ch c mt thn mt mnh, ngi ta s khng th no sng ni. Ngi ta t t thng l vy: hon cnh kh qu, khng th no vt thot. Nhng nu c c mt ngi bn, ngi anh hay ngi ch bn mnh trong lc th tng t t s bt i by mi, tm mi phn trm. T t khng phi v chn i m v s. S rng mi ngy mnh u phi sng nh vy th au kh qu, chu khng ni. Sng trong chnh nim, thy ngi xung quanh i, ng, ni, ci... mnh cng phi nhn thy rng h cng ang c nhng ni kh, nim au. Ngi no cng c vn ring ca h. Khng phi ch c mt mnh mnh mi c vn th mnh tr nn kh chu vi nhng ngi xung quanh. i khi thy c nhng vn ca ngi xung quanh ri mnh li thy vn ca mnh khng quan trng my v t nhin ni au ca mnh nh i. Ti gip ngi kia t nhin mnh c nim vui v vn ca mnh cng tan bin. Thc tp ny rt quan trng. C nhng ni kh au ln gp trm, ngn ln ni kh au ca mnh m mnh khng thy. Mnh ch ngh rng ni kh au ca mnh l ln nht. l mt nguyn do khin mnh au kh v t giam tri mnh trong ngc t ch quan. ---o0o--NHN DIN c truyn Kiu, ta thng t ng nht ha vi nhng ni kh au ca nhn vt chnh. Nhng ta cng phi tp ng nht ha vi hon cnh v nhng kh au ca cc nhn vt khc. Trong ta khng nhng c cht liu ca Thy Kiu m cn c cht liu ca nhng nhn vt khc trong truyn na. Chng ta c cht liu ca s trng Gic Duyn. Chng ta rt thng s em nhng chng ta lm n ra sao m khng dy cho s em cch th, cch i thin hnh, cch nm vng tm . Chng ta phi thy ni s trong ta. Mt ngi cng c hnh phc, tu hnh rt chn chnh nhng khng bit ti sao

m khng gip c s em v vic thc tp! Ti lo vic cha hi nhiu nn khng c th gi? Hay s ch cha c hc Kinh An Ban Th ? Nh vy th ta cng thng. Ta ni: S trng Gic Duyn, em s c gng lm hay hn ch. V ch khng c gp S ng nhng em c dp gp Thy ri. Ni ni s Gic Duyn c nhiu ci hay, ci p m c th chng ta cha c. Ni s rt thng Trc Tuyn nhng khi Trc Tuyn gp li gia nh v c gia nh mi v th ni s khng ngn cn. Ni s lm mt ci cha nh l chung cng vi s em; s em v nh ri th ni s kha ca, i vn du. S hi thuc phng xa, My bay hc lnh bit l tm u. Khng bit a ch ca ni s gi th. Ni s l mt m my t do, thong dong bay, khng vng bn. Trong ti ca ni s c rt nhiu trng. i ti u ni s cng c hnh phc. l nhng ci chng ta c th hc c t s ch Gic Duyn. Chng ta c mt Thc Sinh trong lng. Khng nhiu th t, trong mi chng ta u c cht liu am m v nhu nhc. Chng ta phi cng nhn rng chng ta c ht ging ca s am m nhu nhc . ng ni: u, ti phi u phi Thc Sinh n! Phi cng nhn s c mt ca nhng ht ging c th thc tp chuyn ha. Thc Sinh tuy rt thng Thy Kiu nhng thiu hn tr tu. Khng bit nghe li khuyn ca Kiu. V khi Kiu b lm nn, tuy rt au kh Thc Sinh khng c can m hnh ng, cu Kiu. Rt s v. Tuy c mt t s chung tnh nhng s chung tnh khng mnh Thc Sinh hnh ng. Nhng ht ging ca Thc Sinh chng ta u c ht. Phi nhn k thy s c mt ca nhng ht ging m thc tp chuyn ha v ng lm nh Thc Sinh. Ht ging ca T Hi trong ta cng c. Chng ta cng c kh phch. Thy nhng s bt bnh i khi ta cng ni gin nh T Hi. Chng ta cng mun lm cch mng. Ni nh vy khng c ngha l chng li vi iu va ni trn l trong ta c s nhu nhc ca Thc Sinh. Chng ta c ht ging ca s nhu nhc nhng chng ta cng c ht ging ca s kh khi. Nu chng ta thc tp ti tm nhng ht ging kh khi, anh hng th nhng ht ging s ln ln. Chng ta s tr nn mt ngi c ci quyt tm ca T Hi. Quyt li dt o ra i, Gi a bng tin la dm khi. i mt ci rt. Ngi n b khng th lm tiu hao, lung lc ch kh trng phu. l ci chng ta cn phi hc. Ta c B Tm, c ch hng, l tng. ng lm theo kiu ca Thc Sinh. Cn hot ng, cn quyt nh th phi hnh ng v quyt nh mt cch rt mnh m. Nu tr tu cho chng ta bit hnh ng l hnh ng ng, ph hp vi con ng l tng ca ta th ta nht nh phi lm. ng tnh cm ny nu ko, tnh cm kia x y ngy ny sang thng khc ko di., rt cuc khng bao gi ta lm c c. C nhng ngi m mt ci mng m ba, bn, nm mi nm khng thc

hin c. l v h c qu nhiu tnh cht nhu nhc ca anh chng Thc Sinh. Nu anh, ch c ci mng no mun thc hin th phi lm nh T Hi. Chng ta cng c ht ging ca Hon Th. ng ni: i Hon Th lm mt ngi gh gm qu! Mnh lm sao m l Hon Th c! K thc Hon Th v ta c nhng im ging nhau. Mi ngi trong chng ta u c ht ging ca s ghen ght trong lng. C khi chng ta ganh vi em, vi ch, vi anh, vi bn... Ht ging ganh ght , chng ta khng bit, khng nhn din ra v chng ta ly nhng l do khc bo cha cho thi ca mnh. Khng c ai trong chng ta vt ra khi tnh trng . Ti cng c ht ging ghen. Trong tt c qu v ai cng u c ht ging ghen c. V vy chng ta phi hc thc tp H X T Bi chuyn ha ci ghen ca mnh. Thy mt ngi c hnh phc, c thng, c may mn, mnh mng cho ngi , vui ci nim vui ca h gi l H. Trong lng mnh c nim vui, c s nh nhng, thnh thi. V ngi kia t nhin tr li thng mnh, chia s hnh phc ca h cho mnh. Nu mnh ghen ngi kia au kh v khng th no chia s c hnh phc cho mnh. hnh phc ca ngi kia bt i l v s ganh tung ca mnh. Hon Th c mt trong ta. Nhng Hon Th khng phi ch c ganh thi. Trong c cng c lng t bi. c t cung khai ca Kiu, Hon Th thng cho ti vn v tm trng ca Kiu v cho php Kiu i tu, khi phi lm thn ti t. Nghe lm c cu chuyn gia Kiu v Thc Sinh, Hon Th vn l i, khng canh gc, c Kiu i trn. Kiu trn i, mang theo chung vng khnh bc, Hon Th vn khng theo bt, d c c y phng tin truy n. Hnh ng nhn t c kt qu rt tt m chng ta s thy trong nhng on ti. T Hon Th chng ta cng hc c bi hc nhn i ch c khng phi l mt ngi b i. Tt c chng ta, gic ng no cng c nhng ht ging tt v xu. Chng ta phi chp nhn nhau v gip nhau nhng ht ging tt trong nhau pht trin v nhng ht ging xu ngy mt yu dn i. Ri nhng T B, M Gim Sinh, ng, Khuyn... ng ni l nhng phng v li. Chng ta cng c ht ging ca h. Mi ngi Vit u c ht ging ca L Thng Kit, Trn Thi Tng, Trn Nhn Tng... m cng c ht ging ca Trn ch Tc, H Qu Ly... Nu sng trong mt mi trng khng thun li th chng ta s thnh ra Trn ch Tc. V nu c sng trong mt hon cnh gia nh v x hi thun li th chng ta s thnh ra nhng L Thi T, Trn Thi Tng. ng ngh rng bn S Khanh, ng, Khuyn, T B l nn em i chm ht. Phi thy rng hon cnh gio dc, gia nh v x hi ca h a h ti ch . Chng ta phi c lng t bi vi nhng ngi ny v phi chm sc h mt cch c bit..

c truyn Kiu theo phng php thin qun, chng ta phi i vo da tht tng nhn vt. Chng ta s thy rng ngi no cng c mt trong ta c. H ngay , trong i sng hng ngy. Ta ch a tay ra l ng. Bng chnh nim chng ta nhn din lin lp tc nhng ht ging ca nhng nhn vt trong ta v trong ngi xung quanh. Ta phi thy c h v phi thy mt cch sng sut c th gip h v c th phn chiu li ni tm ta. Thy bt chc nhng ci hay, ci p cng nh trnh lp li nhng li lm ca h. V vi tnh thng T Bi H X, ta tm cch gip h.

57

Sai nha: nhn vin chnh quyn. Gi giang: ci gng (gi) gng vo c (giang) Gim: dng nh c; gim: by bt chim hay bt cc loi th.

58

59

an gim git gim: ni la, nh by cho nn ti.


60

Nghi: ng ta (ng h Chung), du hi ch khng phi du ng.

61

Tc c ba xun: bi Du T Ngm ca Mnhng Giao c cu: Thy ngn thn tho tm, bo c tam xun huy = Ai ni rng ci lng ca tc c m bo p c nh sng ca ba thng ma xun. l li ngi i chi xa (du t) nh m. Tc c v cho ngi con: ba xun v nh cha m.
62

Nng Oanh: Thun V y, cha ca nng Oanh phm li ln, Oanh vit th tu ln vua Hn Vn xin th ti cho cha. Vua Vn c biu cm ng v tha ti cho cha c.
63

L: Nng L K nh ngho, bn mnh nui cha m. Theo Su Thn Kim sot: Hang ni qun Mn Trung, t ng Vit c con rn to, hng nm dn phi cng cho thn rn mt ng n. C mt nm, vin quan lnhng tm ng n m chng c ai. Nng L K huyn Tng Lc mun nhn dp ny bn mnh ly t tin nui cha m, trn n ca quan t bn mnh np thn rn, v xin c mt thanh gm tt, mt con ch d. n ngy np thn rn, L K cm gm, dt ch ngi ch sn trong miu. Con rn khng l b ra, L K th ch ra cn, cn nng theo dng gm chm. Rn cht, Hn V bit chuyn, mi nng v cung lp lm hong hu.

64

Tinh k: Tinh k hn k gi, hn gi, kin tinh nhi hnh = Tinh k l k ci v, m ci trng thy sao th i
65

Trc mai: tn ca hai ging tre. D i: i m, ch m ph. Rn ching: tha trnh m c rt r. Ching l do ch trnh c trnh ra. Qun huyn: ng so, dy n (ch ting so, ting n rc du.)

66

67

68

69

Mt ca mp ng: ngi ly mt ca gi lm cm em bn, gp k ly mp ng gi lm da chut; ch nhng phng bp bm, chi vi nhau rt cn xng.
70

Chn ng: Chn ru th. Ngi di nguyt chn ng l ngi cng ung ru v th tht di mt trng. y l Kim Trng.
71

Ngi ta ca: ngi m ta ca trng ch con. Chin quc sch: M Vng Tn Gi bo ng: Nh triu xut nhi vn lai, tc ng mn nhi vng nh; nh m xut nhi bt hon, tc ng t nhi vng nh = Con sng sm i, chiu mi v th m ng ta ca m ngng trng con: chiu ti ra i th m ta cng lng m ngng trng con
73

Qut nng p lnh: qut khi tri nng, p chiu chn cho m: khi tri rt, l c ch sn sc ca ngi con hiu, do ch ng n h sanh trong L K.
73

H lai: Sn nh Lo Lai t, ch nh cha m. Theo Hiu t truyn, Lo Lai t th cah m rt c hiu, ngoi 70 tui ng cn by tr chi tr con, mc o nm mu ra ma cho cha m coi ri gi t khc nh tr con cha m ci. l gng ngi hiu hnh.
74

Gc t: gc cy t. Kinh thi: Duy tang d t, tt cung kinh ch = Nh n cy du vi cy t (cy do cha m trng) th nn sanh lng cung knh. Ngi sau nhn gi l qu hng, ni cha m l tang t . Gc t va ngi m: ni cha m gi.
75

c cu: Thy Kiu la ca la nh, nh con chim lc n, phi mc vo lu xanh, mang ly ci n lm gi im

76

Kt c ngm vnh: ch s bo n su. Kt c: theo T Truyn, Ngy V T co ngi thip tr p, khng c con, ngy thng dn con l Ngy Kha: Nu chng may c chuyn g hoc m m cht th con lo g chng t t cho nng. Nhng khi V T m nng sp mt li dn Kha: em vng chn theo ta. Khi V T qua i, Ngy Kha c theo li dn ca cha khi sng sut m em g chng cho nng. Sau Ngy Kha nh nhau vi qun Tn Ph Th, Kha thy mt ng gi nm tng bi c m kt li vi nhau. Nga ca tng bn Tn l Hi b vng ng, Hi b Kha bt. m hm y Ngy Kha nm mng thy ng gi kt c n ni: Tng qun bit theo li dy sng sut ca tin nghim m g chng cho con gi ti. V vy ti kt c cho nga Hi ng bo n su ca tng qun. Ngm vnh: Theo Tc T hi k dn trong Hu Hn Th, Dng Bo i Hu Hn i chi thy mt con chim s vng b con chim ct nh ri xung t, bt em v nui n khi chim s khe mnh th th cho chim bay i. m hm y, c mt a b mc o vng n trc Bo, ly ni: Cu l ngi nhn i cu sng ti, thc cm ci n nn nay em bn chic vng ngc n t.
77

Tam thp lc k tu vi thng sch: ba mi su cch gii quyt th cch trn i l hay nht.
78

Ha nhi: ng tri, c khi gi l tr to.

79

ao: ming v him la cho ngi ta ui ri quay li chm bt ng. y ni la o, nh la.


80

Ngh: anh chng Ngi soi: ngi snh si.

81

82

Gi l cnh chim: ni cnh tp np a n khch chi. Nng Tit o i ng lc b c cu th Chi nghnh nam bc iu, dip tng vng lai phong = cnh n nhng con chim nam bc, l a nhng ngn gi qua li. Cha nng xem bi th khng vui v bit con v sau khng ra g.
83

Tng Ngc v Trng Khanh l nhng ngi p trai, vn nhn ti t nhng c tnh trng hoa.
84

Trn cam: nhng thc n qu, ngon ngt l nhng vt phng dng cha m gi ca ngi con hiu.

85

Liu Chng i: Theo Ton ng thi thoi Hn Honh i ng gii th, kt duyn vi mt ngi con gi ph Chng i thnh Trng An l Liu Th. Hn v qu thm nh. Kinh c bin, Liu Th b tng gic cp mt. Khi lon c dp yn, h Hn cho ngi em vng bc v bi th Chng i Liu d tin Liu Th: Chng i Liu. Chng i Liu, tch nht thanh thanh kim ti ph? Tng s trng iu t cu thy, gi ng phan chit tha nhn th = Cy liu Chng i, Cy liu Chng i, ngy trc xanh xanh, nay c cn khng? Cho d cnh di cn bung r nh c th c l cng vin b vo tay ngi khc mt ri! Sau Liu Th c tr v on t vi Hn Honh. Liu Chng i ch ngi yu xa cch.
86

Bc ri: bc tin tiu khng cn m. ni tiu khng tic tin Thang lang: nc hoa lan thm nu si tm.

87

88

My vng: theo T in Truyn Kiu ca o Duy Anh: C cu th c ca tc gi ngi t Thc sang t Tn: Thc trung a hong vn ngha l trong t Thc c nhiu my vng, do ni nh qu nh ngi ta thng ni nh my vng. Bn ca KOM, BKD v NKH th chp my Hng ly tch ch Nhn Kit ln ni Thi Hng thy my trng th ni nh cha m i m my . Nhng my Hng th khng ng v in ch Nhn Kit ni my trng ch khng phi my ni Thi Hng, ni Thi Hng l ch Nhn Kit ng nhn thy m my ni khc.
89

Thu ba: sng thu, hai con mt ngi p trong sng nh nc thu gn sng.
90

Sn ng: sn c trng cy ng ng. L cy ng ng i sang mu vng l du hiu ca ma thu


91

Du thu: du hoa ma thu. Gi sng: chi hoa chu c sng tc l chi hoa cc (hoa ma thu).
92

Gi yn: gi da vo ci yn nga ca cc ng lo i trc hay dng. Xun ng: ngi cha.


93

Mt st en s: do ch thit din ch ng quan nghim ngh, cng trc. Ba cy: (tam mc) l ci kha tay (nu), gng c (gi) v cm chn (gii).

94

95

o hoen qun m: mt mi tht sc, nc mt gin gia hoen c m o. Liu tan tc my: nhu my chu au, lng my l liu khng cn ra hnh l liu na.
96

Lm ct: bn v ct.

97

Vc sng: kh ngi nh, thanh, trong trng. Hnh th ca Thy Kiu tiu ty khi b hnh pht nh gng khng sng na v nc thy ngn m i, nh cnh mai b sng tuyt.
96

Gii v: m vng vy.

99

C bn ghi: gi li thnh ng, tc l cn hay hn c th i hng thnh ca nh ng na.


100

Chu Trn: h Chu v h Trn i i lm thng gia vi nhau; y l ni n chuyn hn nhn tt i va la.
101

C xy: nhc bt m. C l tn gi chung nhng nhc khi dng nh nh ching, trng. Xy l nhng nhc kh thi ln nh kn, so.
102

Ct ly: dy leo, ch ngi v l. Tao khang: b ru v cm go, nhng thc n hn mn, ch ngi v ly t bui ngho tng khn kh tc l ngi v c.
103

Quan h: ca i v sng, tng trng cho chuyn i xa. Chn quan h l chn ru tin bit.
104

Xun nh: ch chi, Cao nh: ch tin bit.

105

Sng Tn: tng trng cho s cch bit. C cu ht c (bi ca V Ty): Dao vng Tn xuyn can trng on tuyt = nhn xa thy nc sng Tn nt gan dt rut v s ly bit.
106

Dng-quan: tn ca mt ca i pha ty nam huyn n Hong, tnh Cam Tc, tng trng cho s ly bit.
107

ng: gc ng Vng (ng Vng Cc.) Gi gc ng l ch duyn may him c, c hi thun li..

108

Ty trn: ra sch bi. Tc c, khi c ngi xa mi n, t tic mi n hay biu vt g cho ngi l ty trn, ni ra sch nhng ni gian lao vt v dc ng.
109

tun vc: do ch thun l, rau thun c vc l hng v ca qu hng.

110

C thi: Ng ng nht dip lc, thin h cng tri thu = mt l ng ng rng, ai cng bit thu sang. c cu: Ma thu n.
111

Cn quang: gy gc, ch by du cn, cm u l hai anh chng ng v Khuyn.


112

Lc trnh: ng b.

113

Phi ph t qu: t mt o ba triu thnh ma qu ti. Thng huyn: hiu thu c nhng l huyn vi trong v tr.
114

Tam o: ba hn o tin to nh ni Bng lai. Phng Trng v Doanh Chu. Cu tuyn: chn sui, ch m ph.
115

Cnh suyn: cnh bum i nhanh (suyn = i nhanh.)

116

Hn mai: linh hn cy mai. Theo Long thnh lc, Triu S Hng i Ty qua chi ni La Ph. Tri chiu sp tn, thy trong rng c mt qun ru. Hng gh vo thy mt ngi con gi p, trang im thanh nh, mc trng ra tip. Hai ngi ni chuyn, ung ru hng thm nh ta vo ngi. Tnh dy, thy mnh nm di gc cy mai ang n r hoa. cng ch l mt gic mng. Hn mai trong cu ny ch ngi p trong cn m.
117

Bn hon: ngh quanh ngh qun, bn khoan lo lng.

118

Th: ch nhn rt mi khch. Tc: khch rt mi li ch nhn. Chn tc chn th: ngi ny mi mc ngi kia ung.
119

Tr h: cm bu ru (ng hu ru). Xem chuyn Tng ca Nht Hnh trong quyn Ca Tng i Cnh Gi.

120

121

im nguyt: im c, lu c di trng. Cu sng: cu vn c sng t. Th n nh Qun: K thanh mao im nguyt, Nhn tch bn kiu

sng = Ting g gy ni im c di trng, vt chn ngi in trn cu vn c sng t.


122

n Vit: danna, cng dng; ngi n vit l ngi c s n cha cng dng. Ca Gi: chn Gi Lam, tc l tu vin.
123

Trc: bn th, bn hng n. Bin nh: min bin gii.

124

125

Cn: v dng gy; quyn: v tay khng. Lc thao: do ch lc thao tam lc l tn nhng b binh th thi xa, ch chung php dng binh, k hoch qun s.
126

Vit ng: min nam Trung Hoa.

128

Bnh Nguyn Qun: tn Triu Thng, con Linh Vng nc Triu i Chin Quc, l ngi hin thch tn khch, tnh ho hip, trong nh c n my nghn khch n. ng lm t tng cho Hu Vn Vng v Hiu Thnh Vng, ba ln thi khng lm t tng, ba ln tr li a v, c phong t ng V Thnh. Th Cao Thch: V tri can m hng thy th, linh nhn khc c Bnh Nguyn Qun = Chng bit gan mt hng vo ai cho phi, khin ngi li nh Bnh Nguyn Qun. y nhn cu trn, Thy Kiu ni: Bit u m gi can trng vo u nn T Hi ly cu Bnh Nguyn Qun m p li cng l c t v mnh.
129

Tn Dng: tn t, ni ng Cao T t dy binh nh nh Ty dng nghip . c cu: Thy Kiu tin rng c phen T Hi lm nn c nghip vng nh ng Cao T
130

Chung: hc la: t: xe ch ngI, vt dng. S giu sang c o bng la v xe.


131

Bng nhn: ngi lm mai.

132

Ging tht bo: ging c khm by th bu (vng, bc, ph l, x c, trn chu, m no, I mi.) Mn bt tin: mn thu hnh tm v tin (Chung Ly, Trng Qu Lo, Hn Tng T, L Thit Quy, To Quc Cu, L ng Tn, Lam Thi Ha, H Tin C.)

133

Ching: nhc kh bng ng, hnh trn c mm gia nh. Tinh: c Nghi gia: v nh chng. ----o0o--HNH PHC CHN THT B LC PHONG TRN m ngy lung nhng m thm, La binh u m m mt phng. Ngt tri st kh m mng, y sng knh ngc cht ng gip binh.135 Chin tranh trn ti. Khng kh chin tranh bao ph c mt vng. Ngi quen thuc k chung quanh, Nh nng hy tm lnh mnh mt ni. Nng rng: Trc hn li, Du trong nguy him dm ri c xa! Cn ang dng dng ngn ng. Mi ngoi thy bng c ting la.136 Gip binh ko n quanh nh, ng thanh cng gi: No l phu nhn? Hai bn mi v tng qun, t gm ci gip trc sn khu u. Cung nga th n ni sau, Rng: Vng lnh ch rc chu vu quy. T Hi a mt o binh i n v. Kiu xung ch, by gi ln

x
134

voi. Sn sng phng lin loan nghi,137 Hoa quan gip gii h y r rng.138 Dng c ni trng ln ng, Trc t139 thi trc kiu vng ko sau. y l m ci m T Hi mong mun. Li ha c thc hin. T Hi thnh cng v tr v ng binh gn .

Ha bi tin l rui mau,140 Nam nh nghe ng trng chu i doanh.141 Ko c ly pht sng thnh, T cng ra nga thn nghnh ca ngoi. La mnh l v cn ai, Hy cn hm n my ngi nh xa. T Hi thn hnh ra ngoi ca n. Vn cn dng dp ca ngi anh hng gp Kiu ngy xa thanh lu. Ci rng: C nc duyn a! Nh li ni nhng bao gi hay khng? Anh hng mi bit anh hng, Ry xem phng cam lng y cha? Nng rng: Cht phn ngy th, Cng may dy ct c nh bng cy! - Em chng qua ch l mt loi dy leo nng nh vo c mt cy tng mnh khe m leo ln cao. Ct l dy leo, thng gi l ct ng. C mt b lc tn l Ct ng Lc do mt thin s sng tc. Tc phm Quy Sn i Vin Thin S Cnh Sch trong b lut Sa Di v Sa Di Ni c cu: Khi bt kin tng chi ct, thng tng thin tm, ph thc thng nhn, phng nng hu ch.Ngha l: H khng thy nhng dy leo nng vo cy tng m ln cao c c ngn tm; nng ta vo nhng ngi ln th mi c ch li trong s tu tp. n by gi mi thy y, M lng chc nhng ngy mt hai. - By gi th s vinh quang r rng nhng em thy c n t ngy mi gp nhau! Chng t: Em l tri k duy nht ca anh. Em c con mt rt tinh. Trong lng ni vy nhng bn ngoi th vn c v khim nhng lm: Em u c gi tr g u! Cng nhau trng mt m ci, Dan tay v chn trng mai t tnh. Tic by thng tng khao binh, Om thm trng trn rp rnh nhc qun. Vinh hoa b lc phong trn,

Ch tnh ngy li thm xun mt ngy. l nhng ngy Kiu c danh, c li, c tnh, c hnh phc. Nhng than i, tnh trng ny khng c lu di! ---o0o--N ON RCH RI Trong qun c lc vui vy, Thong dong mi k s ngy hn vi:142 Khi V Tch, khi Lm Truy, Ni th la o ni th xt thng. Tm thn ry nh nhng, Cht cn n on i ng cha xong. Kiu mun n n v bo on. Nhng ht ging cng c mt trong ta. Chng ta khng mun git hay b t ngi lm ta kh nhng khi thy ngi by gi kh th trong lng ta cng thy hi . l ht ging ca s bo on. Tt c chng ta u c ht ging . Phi cng nhn nh vy. Hc T Bi H X chng ta c th chuyn ha ht ging . Ti thc tp. C nhng ngi lm kh ti rt nhiu trong qu kh. i khi thy nhng ngi kh th ban u mnh ni thm thm: Cho ng! Ngy xa th c lc nh th, nhng by gi th khc. Ti chuyn ha. Ti khng mun nhng ngi lm kh mnh ngy xa kh. Nu qu v c su im ti ngh cho tng lai Pht gio Vit Nam th s thy mt trong su iu l: Pht gio Vit Nam khng c k th. Pht gio Vit Nam mun c cng tc vi tt c nhng thnh phn khc ca dn tc, du vi nhng ngi ngy xa tng n p Pht gio v lm cho Pht gio iu ng. iu ny c bc l rt r, ng vi tinh thn i X ca T V Lng Tm. c truyn Kiu, ch no chng ta cng thy thng xt Kiu nhng ti ch Thy Kiu tr th th ta thy Kiu cha gii. kh nhiu nh vy m cha hiu c nhng ngi kia. Tuy c c, gian manh nhng h cng l nn nhn ca gia nh, x hi v gio dc ca h. Kiu cha thy c iu . Cng tu hc vi nhau by gi, chng ta c c hi lm c chuyn m ngy xa Thy Kiu khng lm c, tc l thng xt c nhng ngi lm kh mnh bi v h cng kh. nh n n th tt nhng mun tr th th khng xng ng; nht l mnh tng c i tu ri.

T cng nghe ni thy chung, Bt bnh ni trn ng ng sm vang. Anh chng nghe ni gin lm. Mun trng pht tt c nhng ngi lm cho ngi yu ca mnh au kh da dit ngy xa. n thua l do ngi n b c. Ngi n b c t t ni ra ni vo mt hi l ngi n ng xiu lng. Anh hng vy , nhng nu c mt ngi n b yu ui hn ganh bn cnh th c th nhng ht ging v minh s ni ln. cng l thng nhng tnh thng y cha phi l tnh thng ca T Bi H X. Tnh thng ny cn c cht liu ca v minh, phn bit, k th. Cha c cht liu X. Nghim qun tuyn tng sn sng,143 Di c mt lnh vi vng rui sao. Ba qun ch ngn c o, o ra V Tch o vo Lm Truy. i bt ht nhng ngi lm kh Kiu v mi tt c nhng ngi n ca Kiu v. V Tch v Lm Truy l hai ni m Kiu chu kh rt nhiu. Lm Truy l ni Kiu vo thanh lu ln u. V Tch l ch Kiu b bt lm y t. Cc tng cng c lnh bo v cho gia nh h Thc (Thc ng v ngi nh) khng cho qun lnh v dn chng vo ph. Nh vy l qun lnh ca T Hi c th phm vo nhng nh khc. l cnh chin tranh. Tht nguy him. My ngi ph bc xa kia, Chiu danh tm n bt v hi tra. Li sai lnh tin truyn qua, Gi ging h Thc mt nh cho yn. M qun gia vi Gic Duyn, Cng sai lnh tin em tin rc mi. Th s k ht mi li, Lng lng cng gin ngi ngi chp uy. Th s l l t co Tri t v Qu Thn v hiu d tng s trc lc xut qun. L ny c mc ch nu ra rng y l mt cuc hnh qun c chnh ngha, khng phi l vic i cp bc, tn hi nhn dn. l o c chnh tr v qun s ngy xa. Con ngi lm chin tranh nhng phi bit rng ngoi con ngi cn c Tri, t, Qu, Thn. Khng nn ngh rng

ngoi con ngi ra khng c ci g c. l mt nt thuc v vn minh ng phng. Hy vng trong tng lai nhng nc Ty phng mi khi mun em qun i nh u cng s lm l Th S ni cho qun chng. Qu Thn, Tri t bit r l do. Sau khi tng s v qun lnh nghe nhng chuyn Kiu k th ai ny u gin. Ai cng mun chp hnh v thc hin cho c mc ch ca cuc ra qun. o tri bo phc chn gh,144 Kho thay mt m tm v y ni. Qun trung gm ln gio di, V trong th lp c ngoi song phi.145 Sn sng t chnh uy nghi, Bc ng cht t tinh k rp sn,146 Trng hm147 m gia trung qun, T cng vi phu nhn cng ngi. Tin nghim148 trng cha dt hi, im danh trc dn chc ngoi ca vin.149 Nhng ngi c tn im danh c dn ra trc ca qun. T rng: n on hai bn, Mc nng x quyt bo n cho minh. Nng rng: Mun cy uy linh, Hy xin bo p n tnh cho phu.150 Bo n ri s bo th. T rng: Vic y cho mc nng. Cho gm mi n Thc Lang, Mt nh chm mnh dng gi run. Mt ti xanh, ngi run ry. ng l tng mo, l cn cc ca anh chng. Nng rng: Ngha trng tnh non, Lm Truy ngi c chng cn nh khng? Sm Thng151 chng vn ch tng, Ti ai h dm ph lng c nhn? Gm trm cun bc nghn cn, T lng d xng bo n gi l.

Du khng sng vi nhau sut i nhng vn cn tnh ngha c. Kiu bit n Thc Sinh ko mnh ra khi nhn nhn v cho mnh gn mt nm hnh phc. Nhng: V chng qu qui tinh ma, Phen ny k cp b gi gp nhau! Kin b ming chn cha lu, Mu su cng tr ngha su cho va! l mt li da. Thc Sinh trng mt by gi, M hi chng nh ma t dm. S qu! Xin ng ci, bi chng Thc Sinh ang c mt trong mi chng ta. Lng ring mng s khn cm, S thay m li mng thm cho ai. S l s cho Hon Th, mng l mng cho Thy Kiu. Anh chng c Kiu tr n c th s b mt v. M gia s trng th hai, Thot a n trc vi mi ln trn. M gi l b qun gia nh h Hon, S Trng l s ch Gic Duyn. Hai ngi va n th c Kiu mi ln trng lin. Dt tay m mt cho nhn: Hoa n kia vi Trc Tuyn cng ti! Nh khi l bc sy vi, Non vng cha d n bi tm thng. Kiu c ht ging ca s bit n rt ln. Nh mi nhng iu ngi ta gip mnh. Chng ta nn bit bt c mt ht ging tt no mnh gieo, mt c ch thng yu ln mn no mnh lm u c kt qu. Kt qu trong lng mnh v trong lng ngi khc.Thc tp Sng cho ngi thm vui. Chiu gip ngi bt kh, bo h sanh mng v thc tp T Bi H X trong i

sng hng ngy u t cho tng lai, lm nh th khng phi ch cho ring mnh m cho tt c mi ngi. Nghn vng gi cht l thng, M lng Phiu mu my vng cho cn! Cng dng s ch Gic Duyn v b qun gia mi ngi mt nghn lng vng. Khng bit s ch dng vng ny lm g? Nhng b qun gia th chc chc s bit cch xi. B s tm cch thot khi thn phn lm vic cho ngi v ra sng ring. Ngy xa Hn Tn bn Tu trong thi i kh gp mt b gi tn l Phiu mu cho n cm. Sau ny lm nn, Hn Tn tr n b mt nghn lng vng. Nhng khi ngi ta kh au hoc l bc m gip ngi ta l rt quan trng. Mt bt cm thi nhng ng gi ngn vng. Khng th ni mt bt cm ngoi ch ch bn c ba hay mi francs. Mt bt cm c khi l ba Francs nhng c khi l mt ngn lng vng, c khi li khng c gi tr g ht. a mt bt cm m ni nng nh th bt cm khng c mt gi tr g. Vi tm lng thng yu, sn sc, nhng cm x o cho ngi th bt cm ng gi ngn vng. C nhng ngi Vit Nam trong nhng trng hp kh cc, cha trong tri hc tp ci to (Sn La hay ch Khiu), m b bnh... bn ny chng ta nhng cm x o gi v gip h, sau ny mi khi nh ti h rt cm n mnh. Nhng c ngi sau khi qua c bn ny li ni: Gi cho my chc la, nhm nh g! H khng nh rng trong trng hp kh khn m nhn c s gip l qu. l h khng bit gi tr ca bt cm Phiu mu. H ngh ng bn ny tin do mnh t c ra, c vic b vo b th gi v; h khng bit rng mnh cng phi nhn o, nhn mc, nhn tiu mi c th gi v c. Nn bit rng trong ta c th c nhng ht ging nh vy. Chng ta c th c nhng ht ging ca Hn Tn, Thy Kiu v cng c th c ht ging ca nhng ngi khng phi l Hn Tn, Thy Kiu. Hai ngi trng mt tn ngn, Na phn khip s na phn mng vui. Gh qu! Mnh l thy tu, mnh l m qun gia m by gi phi ln ti ch ny, ton l qun lnh v gio dng gm trn. B ny lm ln qu! H khng bit ni g c. Nng rng: Xin hy rn ngi, Xem cho r mt bit ti bo th!

Chc chn l s ch khng mun ngi nhng s ch bt buc phi ngi v hi ngi. S ch u mun nhn thy nhng chuyn bo ng, tr th. Ch ny chng ta cn qun chiu cho k. Chng ta c tip xem Thy Kiu bo th Hon Th nh th no: Kp truyn ch tng hin ph,152 Li em cc tch phm t hu tra.153 Di c gm tut np ra, Chnh danh th phm tn l Hon Th, Thot trng nng cho tha: Tiu th cng c by gi y! - Tiu th m cng ti y na h? l li ni ma mai. Ht ging ny cng c trong ta. Thnh thong chng ta cng bit ni li ma mai. n b d c my tay, i xa my mt i ny my gan! D dng l thi hng nhan, Cng cay nghit lm cng oan tri nhiu! - T xa n gi tm ra c mt ngi nh tiu th l him lm. Cng cay nghit lm th cng gp nhiu oan tri. Hon Th hn lc phch xiu, Khu u di trng d iu ku ca, Rng: Ti cht phn n b, Ghen tung th cng ngi ta thng tnh. - n b ai li khng ghen tng phu nhn! iu ny c tht. Ni nh vy khng c ngha l n ng khng ghen. n ng cng ghen. Nhng y l ni chuyn n b vi nhau. Ghen tung th cng ngi ta thng tnh. Ni ra mt s tht. B ny khn lm. Ti l n b. M h l n b th ai l khng ghen. Ngh cho khi cc vit kinh, Vi khi khi ca dt tnh chng theo. Nhc li nhng cng c ca mnh. Rt kho! B ny m i hc trng lut th chc cng s tt nghip hng cao. Khng ni i trn m ch ni khi ca thi - Ngi ta lm phu nhn, ngi ta u c i trn.

Lng ring ring nhng knh yu, Chng chung cha d ai chiu cho ai! Khi chng mnh b mt ngi n b khc ti chim th tm nim mun git chng li l mt tm nim ph bin. l tnh ngi. T mnh lm lut s bo cha. Rt hay. Nhng ci hay ny mt phn ln l ca thi s. Trt lng gy vic chng gai, Cn nh lng b thng bi no chng! - Lng phu nhn ln nh bin. By gi phu nhn thng c cht no th con nh cht . (Thng t t cng c, min c thng l qu ri.) Rt kho. Rng: Ti cht phn n b, Ghen tung th cng ngi ta thng tnh, Ngh cho khi cc vit kinh, Vi khi khi ca dt tnh chng theo. Lng ring ring nhng knh yu, Chng chung cha d ai chiu cho ai! Trt lng gy vic chng gai, Cn nh lng b thng bi no chng! Rt gn m . Ghen th ghen gh gm m ni th cng rt kho. V qu hn ht l vn c vi ht ging ca lng t bi trong tm. Kiu p li: Khen cho: Tht nn rng, Khn ngoan n mc ni nng phi li. Tha ra th cng may i, Lm ra th cng ra ngi nh nhen. lng tri qu154 th nn, Truyn qun lnh xung trng lin tha ngay. Kiu tha bng cho mt ngi tng lm cho mnh au kh cng cc. m Hon Th t chc tic ru ty trn n Thc Sinh tr v bt Kiu hu ru l m au kh nht ca Kiu. Thc Sinh v thy Kiu cng au kh bao nhiu th Hon Th cng by nhiu. Nhng by gi chnh Kiu ra

lnh tha cho Hon Th. Chuyn ny s d xy ra mt phn l nh Hon Th khn kho v mt phn khc cng nh trong tm b ta c ht ging t bi. Ngy xa b lm c hai vic quan trng. Mt l cho Kiu i tu thot khi thn phn y t. Hai l Kiu trn m khng tm n. Nu khng c hai iu th by gi chc cht. Trong nguyn lc Hon Th b nh mt trm roi trc khi tha bng. C Nguyn Du ca chng ta khng cho nh Hon Th. Nng Kiu ca c Nguyn Du c lng t bi hn nng Kiu trong nguyn lc. T lng ly trc sn my, Ca vin li dt mt dy dn vo. Nhng ngi cn li u b pht nng. Nng rng: Lng lng tri cao! Hi nhn nhn hi s no ti ta! Thin vng khi khi, s nhi bt lu: li tri lng lng, tha m kh lt. Lm c th b qu bo c. Hi nhn nhn hi l lut qu bo. S no ti ta: v cc ngi c nn b qu bo ch khng phi ti ti c. Ni nh vy, ng v phng din php l th rt ng nhng ng v phng din o l th khng ng. C hai phng php x tr: c tr v php tr. Php tr l ly lut m i x. Phm li th b trng pht, nh vy l php tr. Cu ni ca Kiu l cu ni v php tr..Nhng l ngi tu th mnh khng c ni nh Kiu. Mnh khng phi l php gia , mnh l o gia. Mnh phi ni: Anh gy ti li, ng l hm nay anh b qu bo. Nhng ti ti l ngi tu thnh ra may cho anh. l c tr. Tr bng c, bng tnh thng. Thy Kiu c i tu, hc o gii thot m vn dng ngn ng ca php tr, l khng gii. L ngi tu mnh khng ni bng ngn ng ca php tr; mnh phi ni bng ngn ng ca c tr. Mnh ng ni: Rng chu! khng phi l ngn ng ca ngi tu. y l mt trong nhng li ln ca Thy Kiu. Chng ta hy tng tng trong khi Kiu ang ni bng ci ging st v my mc nh vy th s ch Gic Duyn cng ang ngi pha sau lng. S ch ngh g? Trc l Bc Hnh, Bc B, Bn l ng, Khuyn, bn l S Khanh, T B vi M Gim Sinh, Cc tn ti y ng tnh cn sao? Lnh qun truyn xung ni ao,

Th sao th li c sao gia hnh. Nhng ngi ngy xa th nh th no th by gi chu qu nh th . V d th: Nu m ti c phn bi th ti cht lin tc khc! hay Nu ti la gt em th cho ngi ta bm nt thn ti thnh tng ming em lm thc phm cho ln n! th Kiu by gi cng cho lm y nh vy. Nh vy thi gian Kiu cha Chiu n khng ch li g. C chp Kinh, tng Kinh, thnh chung, lm th... c vi s ch nhng nhng ht ging ca t bi, tha th khng c ti tm nhiu. Kiu c tha cho Hon Th v thy c hon cnh v lng tt ca Hon Th. Trong Kiu cng c ci thy, ci hiu v ci thng. Nhng vi nhng ngi ny, Kiu hon ton khng thy c rng s d h c nh vy l v h c nui dng v sng trong nhng mi trng m ai trong cng c th tr thnh nh vy. V khng thy iu nn Thy Kiu nh lng h b trng pht. S ch ngi pha sau chc cng au xt v cng nhng khng lm g c. Khng th ngn cn c na v y khng phi thin mn. y l qun trng, y l ta n, y khng cn l s em ca mnh na m l mt v ch huy trng qun i ton quyn sinh st (T rng: Vic y cho mc nng.) Hai ngi n ca Kiu, b qun gia v s Gic Duyn ngi pha sau m khip m, thy tri tim Kiu l st . Chc s ch au kh v cng. Li mt phn l ca s ch. Trong thi gian em n vi mnh, mnh khng dy. S ch c th l ngi tt nhng s ch khng thc tp dy em. V vy tuy thng em nhng s ch khng lm trn bn phn ca mt ngi ch. Tt c nhng s ch tng lai phi hc nhng bi hc ny. Em mnh khng th ni: Hi nhn nhn hi. Ai bo! Rng chu! Nu s em mnh lm v ni nh vy l mnh chu trch nhim hon ton. Ti ni m n khng chu nghe! Nhng ti ni lm sao n khng chu nghe? Hay l v ti ni ging ch Hai thnh ra s em ti khng thm nghe? Ti phi ni bng th ngn ng rt ngt ngo v thng yu th em ti mi d dng tip nhn. Cn nu ti ni theo kiu m chng hay ch Hai th em ti s ght ti, khng chu nghe, khng chu hc vi ti. Du c ni ng cch my i na m ni ci ging sng th ta s khng thnh cng v khng lm c trch v s ch? Cc s ch phi n ni nh th no cc em thng v nghe li mnh. Sau ny cc em khng th ni rng: ngy xa s ch cha dy! S ch c dy v dy bng ngn ng t i, khng trch mc, khng l lun, khng li. S ch ch nh nhng khuyn nh em thi. Nu sau ny em khng hc c th khng phi l li ca ch na m l li ca chnh em. Tng tng s ch ngi pha sau vi t cch thng khch ca s em m khng lm c g ngn cn s em ht! Tr qu ri! Lm g c na! S ch phi thy trch nhim ca mnh ngy xa khng gip em.

Mu ri tht nt tan tnh, Ai ai trng thy hn kinh phch ri. Hn v phch l hai kha cnh tm l. Ngi Vit phi bit chuyn ny. Hn (spiritual soul) nh hn phch (vegetative soul.) Phch cng l hn nhng c dnh vi phn sc thn nhiu hn. i vi tn ngng bnh dn ca ngi Vit th n ng c ba bn by phch (va), n b c ba hn chn phch (va nh th tt.) Hi ti sao th c th gii thch bng nhiu cch. Chn va c th nng hn by va nhng nh chn va nn mi c th thy, cm c nhng iu m ngi n ng khng cm c. ng v phng din chi tit, ngi n b tip xc c nhiu hn ngi n ng. V d nh gi qu v nh, n ng thng lm i khi, cn n b ngh ti tng chi tit mt: ngh ti tng a chu, tng a cht. C nhng ngi i my bay, xe la khng mun em theo nhiu mn n khi thiu th than. Hnh l ca ngi n b tuy nhiu mt cht nhng rt cn thit, tng chi tit. n khi cn ci g h ni: C em theo y!; ngi n ng rt hoan h. ng v phng din c th hc, con ngi c hai h thn kinh. H gn vi thn th gi l systme nerveux vgtatif. Phch gn vi thn th. Theo tn ngng bnh dn Vit Nam, khi thn th cht phch vn cn v t t tan bin. Cu 115, khi thm m m Tin, Kiu ni: Thc l th phch cn l tinh anh. Tinh anh thuc v hn. Hn kinh phch ri l khi s qu, phch la khi thn th. Cho hay mun s ti tri, Ph ngi chng b khi ngi ph ta! Hai cu ny cn phi xt li. y l li lun l cnh co ngi ta. Tri y khng phi l mt ng to ha m l lut ca thin nhin. Mun s ti tri ngha l mi vic u xoay quanh lut thin nhin; trong c lut nhn qu. Trng bp th c n bp, trng u th c n u, gieo gi th gt bo. Khi mnh d thng vi mt ngi no th mnh c ngi i x d thng li. Khi mnh phn bi c c vi mt ngi no th mnh s b p li bng s c c v phn bi ca chnh ngi hoc ca mt ngi no khc. Ph ngi chng b khi ngi ph ta: Khi mnh ph ngi ta th mnh thy khng sao ht nhng n khi ngi ta ph mnh mt ci th mnh mi thy c tt c au kh ca mt ngi b tnh ph. Thy mt ngi mi ti mt, tt lnh, d chu nn mnh i theo, b ngi c. Ngi c au xt cch my mnh cng khng bit. Nhng khi ci ngi mnh gi l ti mt mnh mt ci v b i, mnh mi c c hi

bit c ngi b mnh ph au kh nh th no. Ph ngi chng b khi ngi ph ta l lut thin nhin, nu ra dy ngi, nhng trc ht l chng minh rng chuyn mnh tr th cng l chuyn t nhin thi. Thi ny khng tt. N ch tt vi nhng nh php tr nhng khng tt vi nhng nh c tr nh chng ta. My ngi bc c tinh ma, Mnh lm mnh chu ku m ai thng. C ch! Nhng ngi ng trn phng din c tr nghe ting ku thng vn c th thng c. V d nh s ch Gic Duyn. S ch ngi trn cm thy rt au xt nhng bt lc, bit rng mnh khng dy em. Tc gi ni nh vy l ng v pha Kiu m ni nhng khng ng v pha s ch m ni. Mnh lm mnh chu ku m ai thng c ngha l ng i! K thc c Nguyn Du tuy ni vy nhng trong lng c, c cng cm thy au. Ni l ni ngoi mt vy thi. Ai thy trng hp nhng ngi kia b bm, b chm m khng thng! Cu ny nh rn dy. C ngi ch trng phi c s trng pht nh vy th ngi ta mi ngn khng lm c. Mt phn no h cng c l. V d khi qua mt ci o rt him tr trn con ng Si Gn - Lt, t trn xe nhn xung ngi ta thy mt ci miu th nhng ngi t nn t xe hi rt xung o. Nhng ngi c chnh nim li xe cn thn, nhn xung thy ci miu li cng cn thn hn na. Nhng tay anh ch nh ngi khng nng tay (anh ch Cu Mui), chi th, khng knh trng bt c ai, khng tin c tr, i ngang qua miu cng pht ngn, s cc linh hn kia ko mnh xung vc. Thnh ra e da cng c ch li. cha c tng c Qun Th m B Tt hin lnh, mt m nh mt a hoa nhng cng c ng Din Nhin i S th ra ton khi v la, cm thanh gm ng ng vai tr ng c cho ngi ta ngn. Anh lm ci s b ci ny. l php tr; php tr cng ng c vai tr ca n. Ci hay trong o Bt l v Din Nhin i S th ra v ni ton l khi v la khng ai khc hn l c Qun Th m B Tt. c B Tt ci nh nhng nh cn gi thong nhng cng phi hin ra d dn nh vy cho ngi ta s m xa lnh iu c. l mt hnh thi ca tnh thng. a cao nh kh. Nhng Thy Kiu c nh kh khng? Khng. y khng phi l c tr mc o php tr. C tnh thng tht th c th s dng phng php php tr, nhng i su vo th thy ton l c tr. cc cha c nhng hnh v cnh a ngc: vc du, ct ng... cng l a. Nhng khng tht s l c. l phng tin gip nhng ngi khng th gip c bng nhng phng php nh nhng. Vn l cu chng khng phi l trng tr.

My ngi bc c tinh ma, Mnh lm mnh chu ku m ai thng. Bc tc l (c) mng. Ngi c nhiu c , tnh thng trong lng, bit ngh ti tng lai gi l ngi c hu hay c dy. Khng n xi th, khng phi ch bit ngy hm nay khng lo g n tng lai. Nh ca ci m ch ca mt cht xu xi ngy hm nay thi, ngy mai mc k th gi l mng; ca nhiu dnh cho ngy mai gi l dy. l ng v phng din vt cht. Phng din tinh thn cng vy. Thng ngi, gip ngi, cht cha cng c v tnh thng nhiu gi l hu (dy). Ngc li vi mng, khng lo cho hnh phc ca mnh v ngi trong tng lai. Bc cng c ngha l ph bc, phn bi. on ny chng ta thy c Ngyn Du cng c c dy. C ni nh vy ct da. Nu ng ra xt x chc hn c s dng c tr, d cao nh kh, cm ha h: Ba nay ta tha nghe. May m gp tui ch gp ngi khc l cht ri! Ba qun ng mt php trng,155 Thanh thin bch nht156 r rng cho coi. Tri trong, gia ban ngy, khng ai khng thy c lut nhn qu r rng. Kiu tha cho Hon Th l mt vic ng mng, nhng Kiu trng pht nhng ngi cn li l mt vic khng hay. Nu Kiu bit tu tp th c th hng dn cho h th, nhn k, nhn su thy r nhng au kh ca hai bn v tm cch gio dc cho h, cho h nhng c hi v iu kin lm li cuc i. ---o0o--TRI PHNG NGOI Vic nng bo phc va ri, Gic Duyn vi gi li t quy. S ch ngn qu! Mun v lin lp tc, khng mun thm mt gi no na trong chn qun s hi hng ny. Chng ta phi i vo trong da tht ca s ch thy. S ch by gi e ngi lm, tuy rt thng s em; khng bit s em s i v u nu s ch c tip tc nh vy. N rt au kh

trong qu kh, by gi bo th c th n thy nh trong lng. l ci thy ca ngi i. Nhng ngi tu th phi khc. By gi s ch i, phi khing theo mt ngn lng vng v tt c nhng tm t nng n to ra v khung cnh va ri. S ch l ngi tu, dng vng lm g? Tu chnh Chiu n Am? Mt ngn lng vng nng lm! Ri th n cp, n trm, lm sao? Khing mt ngn lng vng i cng kh lm! Khng bit mnh s lm chuyn g vi s vng ny, v s ch cm thy mt ht tt c nhng an ninh ca mnh. V nht l li mang theo nim hong s v xt thng cho a em ng o ngy xa. Hy d cho tr tng tng ca chng ta i theo thy s ch ri khi trung tm qun s vi tm trng no. Nng rng: Thin ti nht th,157 C nhn d my khi bn hon.158 Ri y bo hp my tan, Bit u hc ni my ngn l u! y l nhng cu th rt hay. Bo hp my tan l l v thng. Ngy hm nay mnh sng chung vi nhu l bo hp, bit u mai ny mi ngi i mt ng l my tan. V vy phi bit trn trng nhng gi pht ca ngy hm nay, phi c hnh phc trong gi pht ny. Hai ch em gp c nhau l iu him c, xa nhau ri th khng bit bao gi mi c gp li, ngi chung, ung tr m o vi nhau. Thy Kiu thy c iu . S rng: Cng chng my lu, Trong nm nm li gp nhau m. - Khng lu u! Trong nm nm na ch em mnh s c gp nhau li. Ging nh l s ch bit trc. Bit trc, khng phi l do s ch c ti bm qu m v s ch c quen vi mt o c tu theo o Lo tin on s hi ng ca hai ch em trong nm nay v trong nm nm na. V v gp Thy Kiu ln ny ng theo tin on ca o c Tam Hp nn s ch tin rng tin on v ln hi ng th hai cng s ng. Nh ngy hnh cc phng xa, Gp s Tam Hp vn l tin tri. Bo cho hi ng chi k, Nm nay l mt na th nm nm. Mi hay tin nh chng lm. tin iu trc t nhm vic sau. Cn nhu n i vi nhau,

C duyn no ht u vi g? Hnh cc (i b) l s thc tp ca nh tu. Nu ci hc ca mnh cha ti, th mnh phi tm thy hc o. Hnh cc c khi gi l i vn thy. Vn l my, thy l nc. My, nc lun lun i. Ngi tu hnh nu cha tm c thy, c php mn th phi lm phn s ca my v nc. Phi i v i bng hai chn (hnh cc) ca mnh ch khng i nga, i xe. Nhng cu th ny chng t s ch Gic Duyn thng s em Trc Tuyn rt su sc. Khng bit c hiu nhiu khng nhng c thng v mun thng. Tnh thng cao nht l tnh thng lm bng ci hiu. Bit s em cn g th dy s em ci . S ch khng bit s em cn hc kinh An Ban Th , ru v chuyn ha ni kt, nn khng dy. S ch cha hiu s em bao nhiu. Nng rng: Tin nh tin tri, Li s dy t th chng sai. Ha bao gi c gp ngi, V ti cy hi mt li chung thn. - Nu s ch c gp li o c th xin hi dm v tng lai ca em. Em khng bit mnh s i v u. Tin l mang mang bt tri h vng l mt cu trong Cnh Sch. Bn cun Lut Tiu (lut nh) ca ngi tp s i tu gm c: T Ni Nht Dng Thit Yu, Mi Gii Sa Di v Sa Di Ni, Uy Nghi vCnh Sch. T Ni Nht Dng Thit Yu l nm su chc bi thi k thc tp chnh nim trong mi ng tc hng ngy. Bt c i, ng, nm, ngi, ra tay, i cu, git o... lm g cng c mt bi k thc tp th ra, th vo trong khi lm vic . T Ni Nht Dng thit Yu bn in mi c tn l Tng Bc N Hoa Sen. Mi Gii ca Sa Di v Sa Di Ni bt u bng gii khng st sanh. Uy Nghi l phong thi ca mt nh tu trong khi i, ng, nm, ngi, hnh x. V d s dng phng tm, ln chnh in, vo nh bp, n nh c s... phi lm nh th no cho ng phong thi mt nh tu. Sch xa c 24 thin uy nghi. Sch mi (Bc Ti Thnh Thi) c ti 39 chng, v iu kin sng v tip xc c khc (v d nghe in thoi, vo siu th...) Cnh Sch l nhng li nhc nh ca thin s Quy Sn. Bi vn rat hay. Tt c cc s c, s ch ngy xa u hc thuc lng bng ch Nho. Tin l mang mang bt tri h vngl mt cu trong Cnh Sch, c ngha l: ng trc m m, khng bit s i v u. Thy Kiu cm bit rng cuc i mnh cn nhiu sng gi lm, sau ny khng bit s i v u, v vy mun nh s ch Gic Duyn hi o c Tam Hp gip mnh. Mun

c mt ci nhn tng qut v tng lai. l nhu yu ca Thy Kiu v cng l nhu yu ca tt c chng ta. Ai cng mun bit tng lai c cho nn my ng thy chm s t vi ti mi c tin. Nhng my ng liu c gii bng o c Tam Hp khng? Hay l tin mt m mnh vn khng c c ci nhn r rng no v tng lai! Trong o Bt, c nhng iu mnh bit nh tu hc c chnh nim. Nu nm c thn tm mnh th i v u mnh cng lm ch c thn tm, khng nh mt mnh v mnh khng cn n o c Tam Hp hay my ng thy chm s t vi na. Va tn tin, va khi b mang ting m tn. Ch nhng ng yu bng va mi cn ti o c v my ng thy tng s m thi. Gic Duyn vng dn n cn, T t thot di chn ci ngoi. S ch Gic Duyn nhn li Kiu v i. Cng i cng mau ra khi ci ny cng tt. Ci ngoikhng phi ci ny. C l c Nguyn Du dch t ch phng ngoi: mt khng gian ngoi. c th Nguyn Du m khng bit v Pht hc th i khi cng thiu. Phng ngoi phng (space outside of space), tri phng ngoi. l khng gian nhng cng l loi khng gian nm ngoi khng gian, vt ra khi khng gian thng ca ngi i. Chng ta tm ti ci khng gian nm ngoi khng gian, thc tp tip xc c vi Tch Mn (historical dimension.) Ngi tu phi tip xc vi Bn Mn (utimate dimension.) Ci ngoi y c ngha l phng ngoi phng, mt phng tri khng c nhng chuyn ln-xung, ra-vo, n-on, t-sinh, trong-ngoi, nhiu-mt,... S ch bit ch trong ci khung tri phng ngoi , s ch mi tht s thoi mi m thi. Chng gy rong chi ch phng ngoi phng l mt cu th ca Tu Trung Thng S; c ngha l: ta chng gy i chi trong khung tri phng ngoi ch khng i chi trong khung tri ca th gian. Tu Trung Thng S, anh rut ca i tng Trn Hng o, l mt thin s rt ni ting ca i Trn. Trong khi Trn Hng o thnh cng v qun s th Tu Trung Thng S thnh cng v thin tp. Ngi c mt thin phong rt hng v. Kh vn, kh th v o lc ca Tu Trung tng ng vi thin s Lm T bn Tu. Chng gy rong chi ch phng ngoi phng. Khung tri phng ngoi l ci chng ta c th bc vo bt c lc no chng ta mun. l khung tri thai mi ca gii thot, ca nit bn. Phi i trong khng gian ca phng ngoi th mi tht s c hnh phc. Cn nu tu m vn i phng ni th cha c hnh phc.

Gic Duyn vng dn n cn, T t thot di chn ci ngoi. Rt hay! M u c cn ch ngha nhiu! T t tht di chn ci ngoi. Ch cn a tay ni goodbye mt ci l t nhin t ci ca su au v tranh chp ta i ngay c vo ci ca thnh thang, nh nhng, gii thot. Cu ny l mt cu chng ta c th vit treo thin vin. T t: thi, khng n thua na trong cuc i! Thot di chn ci ngoi: gii thot c th thc hin c trong mt ci bng tay. Gi bit tt c nhng phin no, tranh chp trong cuc i c c t do. V ch khi no mnh gii thot t do mnh mi gip c ngi m thi. Thng 1974, trong khi lm vic cho ha bnh v gy qu gip cc c nhi Vit Nam, ti c bi thTri Phng Ngoi: Ngi i trn t mt nhn tri Chim ling tng khng my trng bay Mt bn tay a cho nng ngt Mt bn tay gi con ng my L xanh thng t mt tri lc i qua rng cy m khng hay Bp tay hoa sen va h m V tr sng nay ngt ngy Tr khuya bay khi th khng ch Th ch tr ln tn nh my Ni cao ma lnh vng bin i Vi vt sau o gi gi cy nh tuyt tri quang bng cnh mng Gic ng tung v a mn khai, t xa mu nhim thm tnh m Hoa n trn gian c kp ngy. Thng b b v ma lon lc Sen vng bm gi khp tri Ty T hoa nhc hi bng ching trng Xm di thn trn dn cht y Mc ni ng dy trm x l n ngha bn tri mi dng xy Ngc tht ba trm cn tuyt thc Mn chn du thuyt ht m ngy.159 Thng T ng ni trm hoa n

Mong c m y hai cnh tay Sc xun rc r tri phng ngoi Th ht yu thng rng thng ngy Gi mng my xa v li c Ngc dng sng l n tm ai ---o0o--TY OAN V GII THOT Nng t n on rch ri, B oan dng vi vi cnh lng. Khng nhng khng xt m cn thy khe trong ngi v tr th c! n on rch ri l phi phn bit ai l bn, ai l th. l ng li chnh tr. Ngi c tinh thn phe ng ni: Ta phi phn bit; ngi no ni v lm c li cho ng li v ch ngha ta th ta nhn lm bn; nhng ngi m t tng, hnh ng hoc vn chng khng c li cho ch ngha ta, d h khng ni ng ti ta, ta cng lit h vo hng k th. Ngha l phi r rng, rch ri ai l bn, ai l th. Trong khi nhn thc ca ngi tu hc o Bt l khng c k th. Tt c u l nhng ngi m mnh phi thng, phi chuyn ha, gip . Thi , ngi c phe ng khng chp nhn c. H ni nhng ai khng phn bit bn-th, khng c lp trng, l h khng bao gi chi vi c. Lp trng ca chng ta l khng c th. Ch c bn thi, bn thn hoc bn cha thn, v phi lm cho tt c mi ngi u thnh bn c. cng l mt th lp trng, khng th ni l khng phi lp trng. K th chng ta khng phi l con ngi; k th chng ta l tham, sn, si, mn, nghi, kin. M tham, sn, si, mn, nghi, kin cng khng phi l k th ta, bi l rc m chng ta cn chuyn thnh hoa. Ci nhn ca o Bt l nh vy. Nhng ngi theo mt ch thuyt, mt thc h khng th ng vi chng ta. H ni n on phi rch ri, th bn phi phn minh. Thy Kiu, cu ni c Trc Tuyn, cng ang suy ngh theo kiu .Nng t n on rch ri, B oan dng vi vi cnh lng. Nhng oan c dng nh nh i sau khi tr th c. M cha chc nh; bi v Kiu va git hoc hnh h mt s ngi. Giai on ny l mt vt en trong i Kiu. Kiu khng c c con mt ca ngi tu (chng ta gi l mt thng, t nhn.) Khng c con mt nn Kiu khng thng c ngi lm mnh au kh. Kiu vn p dng ng li php tr. Trc khi t bit, s ch khng ni vi em iu . S ch mun thot ra khi mt cch mau chng, ni bye-bye cng sm cng tt.

l mt ci li ca s ch. ng l, s ch phi ngi li v ni: Em gii quyt xong vic n on ri; by gi em khng cn l em trong gii xut gia ca ch na, nhng ch c th ni cho em nh th ny... S ch khng lm iu . Chng ta phi hc c bi hc ny. ng hp tp nh s ch Gic Duyn. Mun cho khe, mun thot ra cho mau m khng lm trn bn phn ca mt ngi thng. S ch ni: Cn nhiu n i vi nhau. Nhng n i l ngh ti chuyn tng lai thi. Cn nu thc tp n i (thng) th phi ngi li, dy cho em ni: ci iu m em va lm, ch thy khng xng ng vi ngi hc o t bi. y c th l ln u tin trong hai trm my chc nm lch s truyn Kiu chng ta m x chuyn ny. Thng Kiu v Kiu kh, nhng chng ta phi nhn r thy nhng gc r kh au ca Kiu. Khng phi ch thng, ch ti nghip thi l . Phi thy c nhng lm li ca Kiu chng ta v cc s em ca chng ta ng tip tc lm thm nhng lm li . Nng t n on rch ri, B oan dng vi vi cnh lng, T n ly trc T cng: Cht thn b liu no mong c ry! Trm nh sm st ra tay, Tt ring nh ct gnh y i! Chm xng chp d xit chi, D em gan c n ngh tri my! Kiu cm n T Hi gip mnh lm c vic tr th. Khng tr th m hay hn. Chc chn l nh vy. Nh c c hi, bt nhng ngi gy chuyn c ti, ni cho h bit rng h c c v h cn phi thay i. Bt hc phi phc v cho nhng ngi au kh di quyn kim sot ca mnh cng c th l mt hnh thi hc hi gip h sng mt ra. Ly cng chuc ti l vic cc nh chnh tr xa lm. Thay v git, pht, b t nhng ngi c ti th yu cu h lo cho nhng c nhi vin, p cu, lm ng v lm mt s vic c th chuc li li lm. Ngy xa Vit Nam chuyn ny c thc hin tng i ph bin. Cc thy c lin h tt vi triu nh thng xin lnh cc t phm ra lm vic cho cha, bo m trong thi gian phc v ti cha h s khng n trm, git ngi.. Trong vng mi, mi hai nm nu h chng t hon lng th nh cha xin cho h c tr v i sng bnh thng, cho h rung, gip h lm nh v ci v. Ngy xa cc cha Vit Nam lm nh vy. Rt hay! Nng Kiu, cu s c Trach Tuyn, khng hc c iu v tr th. Nhng oan c ngy xa nh mt gnh nng ln lm mnh au kh, by gi tr th c

th nh i. l suy ngh ca ngi i, khng phi ca ngi tu. Ngi tu khng lm nh bng cch . Lm cch khng nh c. Nhng gnh nng trong tm mnh (ni kt) phi c chuyn ha th tm mnh mi tht s nh nhng. T rng: Quc s160 xa nay, Chn ngi tri k mt ngy c chng? Anh hng ting gi rng, Gia ng du thy t bng m tha! Hung chi vic cng vic nh, L l thm t mi l tri n. Sau khi c cm n, T Hi ni ra nhng li rt c tnh c ngha, rt hay. T cn ni thm rt d thng: Xt nng cn cht song thn, By nay k Vit ngi Tn cch xa.161 Sao cho mun dm mt nh, Cho ngi thy mt l ta cam lng. Anh cn mun lm sao em c th on t c vi gia nh na th anh mi tha mn. iu ny chng t T Hi l ngi c kh nng hiu. V vy T c th thng Kiu c mt cch su sc. T bit Kiu mun tr n nhng ngi n ca mnh v c nhu yu gp li cha m v cc em. Ngy trc khi Kiu yu cu, T Hi ni r: Anh bit em mun nh vy. Chng no anh cha lm c chuyn ny th chng anh cha tha mn. Ni nh vy lm cho ngi thng ca mnh c an i rt nhiu. Thng l phi hiu nhu yu ca ngi mnh thng. Vi truyn sa tic qun trung, Mun binh nghn tng hi ng ty oan. Tic ty oan c mc ch gt ra tt c nhng nim oan c, c by ra trong qun ng. Ai cng tham d vo vic n mng . y l mt chin dch tm l chin rt hay. Nhn c hi, t chc n tic ph ph, gi l n mng vic mnh c th thit lp cng bnh x hi va gii quyt nhng oan c trong i mnh; khin mi ngi u thy rng mnh cng ang c ty oan ch khng ch c ring Kiu. Mt chin dch tm l trong khung cnh qun s. Anh chng ny gii lm!

Trong o Bt, chng ta khng dng ch ty oan m dng ch gii oan. Ngoi i ngi ta ty oan bng ru. Trong cha, chng ta bit ru khng nhng ty oan khng c m cn gy thm nhng oan c khc. Ung ru rt nguy hi. Ru gy oan c cho l gan ca mnh rt nhiu. Hn na, mun lm mt lt ru th phi c c mt thng la np; ly mt thng la np lm mt chai ru th ti nghip cho nhng ngi i lm! Ngi ta i khng c go n m mn li ly go lm ru! Ty oan nh vy th li cng gy oan thm. Phng php ca ngi tu l gii oan ch khng phi l ty oan. Gii l m ra, khng buc li. Ty oan theo kiu ngi i th li ct thm. V d: git nhng ngi lm cho mnh kh l to ra oan hn trong gii con chu nhng ngi ; h s tm cch tr th. Khng gii c oan m li kt on. Sau ny T Hi v Thy Kiu s cht v ci ! Phng php l gii (m) ch khng phi l kt (buc vo.) Nhn c hi binh s ang nc lng nh vy, T Hi t chc nhng cuc hnh qun ln. nh u thng v thit lp mt triu nh c lp phng Nam: Tha c trc ch ngi tan, Binh uy t y sm ran trong ngoi. Triu nh ring mt gc tri, Gm hai vn v rch i sn h. i cn gi qut ma sa, Huyn thnh p nm ta ci Nam. Phng trn mi mt li gm, Nhng phng gi o ti cm s g!162 Nghnh ngang mt ci bin thy, Km g c qu km g b vng!163 Trc c ai dm tranh cng, Nm trm hng c mt phng hi tn. on vn rt mnh! Tuy l th lc bt nhng hi vn i nh gi ni ln c kh th ca qun lc T Hi. Lin tip thng ht trn ny n khc nh trc ch ngi tan. Qu v tng ch tre cha? Khi ch tre ngi ta t cy tre nm th ngang, mi ra gia thn tre v dng di cui nh vo cn ra. Ra i vo thn tre lm thnh nhng ng nt rt t nhin, d nh ch tre. Ngi tan cng vy; khi nhng vin gch lp di ca mi ni rt ra, ri xung th nhng lp ngi pha trn tip tc ri, ri cho n ht mi ngi th thi. Chin thng ny d dn n nhng chin thng khc. Thua mt trn ri th c th thua nhng trn k tip rt mau.

Trong my ngy thi qun binh ca T Hi chim c nm qun huyn thuc vng bin (hi tn) ca nc Minh. C nhin vng ny c rt nhiu dn nh c. Nghe ni T Hi cng xut thn t gii anh ch ca lng nh c. T thit lp mt quc gia c lp trong sut nm nm, quan qun nh Minh khng lm g ni. Thy Kiu, nh vy, c T Hi che ch, sng vi chc v hong hu trong nm nm. Kh th kh nhng cng c nhng giai on c che ch v c quyn hnh. Tuy vy, T Hi khng gi Kiu l hong hu m lun gi l phu nhn; Kiu th gi T Hi l i Vng. H khng hnh qun thm, ch gi vng vng t ny trong sut nm nm. Trong nm nm c nng c hnh phc hay khng? Ta c th t tr li c. Chng ta khng nghe ni hai v chng c gin nhau, c ci nhau, c ha gii ni kt khng, nhng chc chc l nm nm tng i yn n ca Thy Kiu. C nhng chi tit cho ta bit T Hi rt knh Thy Kiu, bit nghe nhng li khuyn nh ca Kiu v coi Kiu l mt trong nhng c vn chnh tr quan trng nht ca ng. Trong nhng cuc lun m v phng din qun s v chnh tr vi cc tng, d l n b Kiu vn c tham d. Ting ni ca Kiu lun lun l mt ting ni rt quan trng. ---o0o--HNH PHC L T DO Trong mt quc gia m li c mt quc gia t tr, l mt ci gai ln cho triu nh. Bao phen triu nh nh Minh i tm nhng phng php dp i s ni lon nhng khng thnh cng. Chnh tr gia H Tn Hin xut hin. V tng c c a v quan trng trong triu nh ny c vua nh Minh giao ph trch nhim dp tr ci quc gia nh b ny. Chm dt giai on nm nm yn n ca Thy Kiu. y l tai nn ln nht, a Thy Kiu n ch tn cng n ch tn cng ca au kh trong i c v dn c n ch phi t t. Ch khi no cht ri mi c th ti sanh c. C nhin Thy Kiu t t khng cht, c s c cu. Nhng trong kip ngi th no chng ta cng phi cht mt ln, v phi cht tht th chng ta mi c th sinh ra li c vi s an lc. Ci au kh cng cc mi em li s ti sinh ca chng ta. Mi au kh s s th cha nhm nh g! Phi au kh cho cng cc. V khi ng ti ci y ca kh au, cht i, sng li th mi thy c nim an lc chn tht ny sinh ra. Ngn ng ny rt quen thuc trong nh thin. Nu khng cht, ch mi ngt ng thi, th khng th no ti sinh c Phi cht trong tm hn, trong au kh ca mnh. Lun hi c cht th gii thot mi sinh ra c.

C quan tng c trng thn, L H Tn Hin kinh lun164 gm ti. y xe vng ch c sai,165 Tin nghi bt tiu vic ngoi ng nhung.166 Bit T l ng anh hng, Bit nng cng d qun trung lun bn. Thm t triu inh lm vic rt gii. H bit T Hi khng phi l mt tay anh ch Cu Mui tm thng. T l mt ngi c nhn cch, ch kh, c t cch anh hng. Khng th dng phng php da nt v bo lc m c th thnh cng. H cng bit Thy Kiu c tham d vo nhng bui bn lun b mt v qun s v chnh tr. Rt kh gii quyt vn nu ta khng bit r tnh trng v tm l nhng ngi trong cuc. H Tn Hin lp ra chc chiu an, gi s gi sang ku gi T Hi ra hng v ha s phong cho chc tc ln. Mt mt khc h chun b qu cp ring cho Kiu: ng qun lm chc chiu an167 Ngc vng gm vc sai quan thuyt hng. Li ring mt l vi nng, Hai tn th n ngc vng nghn cn. Theo nguyn lc, ban u H Tn Hin gi mt vin quan nh tn l Hoa Nhm ti d hi. T Hi gin ni: Ta ang c thanh th. Tuy khng c m mang b ci dng nc, nhng ai c th cm ta xng Vng, xng , xng C, xng Qu? Ngi mun ta v hng lm con ch, con tru ca ngi khc sao? v tnh em Hoa Nhm ra chm. Kiu can; T nghe li tha cho Hoa Nhm. Tip , H Tn Hin sai mt vin quan ln hn, tn La Trung Qun, em l vt rt hu ti. Trong , c mt trm ngn lng bc, ba ngn lng vng, gm vc, an ngc v hai ngi th n gc gc t Kinh (nhng c th n vng ven bin khng th so snh vi nhng ph n t Kinh ) lm qu ring cho phu nhn Vng Th (Vng Thy Kiu.) Khi tip n La Trung Qun, T Hi khng mun nhn l, tri li mun ui v v trong lng ng c nim nghi: Tin vo gi trc trung qun T cng ring hy mi phn h 168 Mt tay gy dng c ,

By lu b S sng Ng tung honh!169 B thn v vi triu nh Hng thn l lo phn mnh ra u? o xim rng buc ly nhau, Vo lun ra ci cng hu m chi? Sao bng ring mt bin thy. Sc ny d lm g c nhau? Chc tri quy nc mc du, Dc ngang no bit trn u c ai? Nguyn lc ni: Mt ngi t do quen ri m b a v cu thc mt ch th rt kh chu; khng nhng lng tng kh chu m chc phn cng khng ra g (nhiu lm l chc Tng Binh). Mt ht c t do, nhn cch. L quan v th th no cng b cc quan vn ln p, n hch (ch trch, kt ti). Sng nh vy kh lm nn T Hi nht nh khng hng. T Hi rt t tin vo kh nng ca mnh v rt trn qu ci t do ca mt chng hip s. Vua Minh Mng rt m truyn Kiu. Mt hm, trong khi tip cc quan, vua gi thi s Nguyn Du (hi ang lm quan di triu Nguyn) ni: Khanh vit nh vy l khng c! Chc tri quy nc mc du, Dc ngang no bit trn u c ai! vit nh vy l khng c l php g vi trm c! Trn u phi c vua ch! V vy ta pht khanh. Vua bo qun hu mang ru ra v pht thi s ung ba chn. Ngy xa ngi ta pht nhau bng ru. Nhiu ngi a c pht lm! Sau ny khi thi s ung ba chn ru ri, vua li bo: Nhng m hay! Pht th pht nhng th rt hay! V vy trm thng cho khanh. V vua truyn qun hu mang ba tm la tng thi s v may o mc cho m. Giai thoi ny c truyn tng n ngy nay. Vua Minh Mng cng chu chi lm! iu chng ta mun nhc y l T Hi bit hnh phc ca mnh nm ch t do nhng v li ni ca Kiu rt mn m cho nn T khng thy c iu na v chuyn sang mt quan nim khc v hnh phc; ci hnh phc khng t do! L nhng ngi tu hnh, chng ta nn suy ngm. Chng ta i xut gia c t do, Hnh phc ca chng ta l c t do. T do vi c lp i chung. C c lp, c t do th mi c hnh phc. Ta ng nn qun iu . Co u, mc o thy tu, i xut gia l cng nh T Hi, bit rng hnh phc ca mnh hon ton c cn c trn s t do ca mnh. i khi c nhng ting mi gi, nhng iu hp dn, i khi thy t do ln qu, ta khng s dng ni t do ca ta, ta ni: Thi, t do mt qu! By gi

ti ch mun lm n l! Lm n l cho mt ngi, lm n l cho mt gia nh iu ny c tht. Ht ging ca s n l c mt trong tt c mi ngi. Trn phng din tr tu, chng ta bit t do thnh thang l nn tng ca hnh phc. Nhng i khi, thy t do thnh thang, ta mt qu, ta mun lm n l, mun chui vo hon cnh n l. Trong mi chng ta u c anh chng T Hi v c nng Thy Kiu. Chng ta phi cn thn. C bao nhiu thy v s c tr ang c t do thnh thang ca ngi xut gia: Nht bt thin gia phn, C thn vn l du vy m t nhin u hng, chui vo ch mt t do. Sau mt vi nm th mi thy r mnh i ln qu su trong con ng mt t do. Lc qu tr ri! Mt lun hi thnh bn, thnh nm, thnh su ri! Lm sao c t do c na! Trong khi ang cn l ngi xut gia, ang c s t do m c ngi khng thy c s qu bu ca t do, khng thy c hnh phc ca chnh mnh! Ta ngh: i, hnh phc thay nu ta c lm n l! N l cho mt ngi, cho mt nhm ngi. khng phi l chuyn ca mt ngy. Ht ging n l c sn trong lng mi ngi. C sn trong T Hi, c sn trong Thy Kiu. V vy chng ta phi lng t xt lng: ta phi bit. Chng ta thng ng ni ny trng ni n m khng thy c nhng hnh phc v nhng mu nhim ca gi pht hin ti.Ta c ngh ng ni bn kia chc sng hn ng ni bn ny. C mt s c ra i, cng vi ngi kia sn xut ra bn tr. Mt m lun hi thnh su! Lc y mi thy cuc i trm lun, nng n qu c! n khi vt bin h vit th cho ti ni: Thy i! Chng con by gi l su a ln. Lm sao khi chng con qua bn Thy cho chng con i xut gia li ht thy su ngi! Sc my! Mt ngi m cn cha nm vng vn mnh c, by gi su ngi rt kh! c bi Phng Cung Ca ca Tu Trung Thng S chng ta mi thy t do l ci qu nht trn i. T do a chng ta ti hnh phc chn tht. V khi chng ta c hnh phc, chng ta mi c th ban pht hnh phc cho nhng ngi khc. Cn nu chng ta khng c t do, khng c hnh phc th chng ta khng lm hnh phc c cho bt c mt ai. Chng ta cht chm v ko nhng ngi khc cht chm theo chng ta. ---o0o--L LUN CA TRI TIM V by gi l suy ngh ca Kiu: Nng th tht d tin ngi,

L nhiu ni ngt nghe li d xiu. y l tm l ca ngi n b. Trong nguyn lc c nhng chi tit c th lm sng thm hai cu th ny: Hai c th n rt khn kho, c hun luyn rt k ng vai tr dn d. V phng din hnh thc th l hai c t n vi tt c ti nng phng s mt v i phu nhn; v ni dung h l hai tay gin ip ca triu nh. Ban u T Hi mun tr v tt c l vt ri ui s v. Thy Kiu ni: Ngi ta c l , c lng tt, em ti nhng tng vt nh vy th ti sao mnh li t chi? T nghe li, nhn l. Chnh s chp nhn l vt m phng tuyn b v. Hai c gin ip lt c vo t tht ca Kiu, em tt c s khn ngoan, ming li ca nhng ngi gin ip thuyt phc Kiu: Phu nhn l mt ngi con c hiu. Ai cng bit thnh tch hiu tho ca phu nhn, bn mnh chuc cha. Mt ngi c hiu li c Trung l mt ngi hon ho. Trung l trung thnh vi t nc, triu nh. Cc v thnh khai sng t nc ny. t nc ang ha bnh, lng dn ang sinh sng an n; vy m by gi v chin tranh lon lc, t nc phi chia hai, ngi dn cht trong nm nm qua nhiu. Nu phu nhn chp nhn khuyn i Vng ra hng l Trung vi t nc, l gii phng cho lng dn khi nn ao binh. i Vng s c phong quan tc, cn phu nhn th s c c hi v on t gia nh. on t vi cha m v hai em l mt ao c thm su ca Thy Kiu. Mi lm nm lu lc m by gi li c mt c hi on t gia nh. B qua th ung! Hai c gin ip ng ti c c mun su sc nht trong lng Kiu. Hai c cn ni: Khi cng vic thnh ri th quan Tng c s dng biu xin vua ban hiu Trung Hiu Kh Phong cho phu nhn v phu nhn cu cho bao nhiu sinh linh khi cht. Nu phu nhn v thm gia nh vi danh hiu th chc chn gia nh s hnh phc lm! Hai c ni rt kho! Khin cho Kiu hon ton chp nhn. Ta nn bit rng ta vn c tr tu v kh nng xt on. Nhng mt khi ta cho ci c mun trong lng ta thng ri th ta s dng mi cch l lun theo c mun . i khi l lun rt hay, nghe xui tai hp l ging nh ta tm ra con ng ca tr tu ri nhng k thc, tt c nhng l lun u vng theo mt c mun su sc trong lng. Khi ta c mun ci , ngh rng ta ch c th sung sng tht s khi i theo con ng th tt c nhng l lun ca chng ta s c dng phc v cho c mun . C v nh ta va c tnh, va c tr nhng k thc chnh l ci tnh, ci c mun trong ta ng vai tr ch ng. L lun ca chng ta ang lm vai tr bin h m thi. Chng ta l lun ngn cch chng t rng l lun ca chng ta l ng. L lun khng cn khch quan na.

y l iu m hu ht chng ta u mc phi. Khi tm ta hng v mt hng no ri ta qun ht mi chuyn hng i din. mun ri th l lun cch. Ngh rng mnh c tr tu, k tht mnh mt tr tu. Mm mng ca s tht bi khng pht sinh t T Hi m pht sinh t Thy Kiu. Thy Kiu rt quan trng vi T Hi, hai ngi l mt, cho nn mt khi mm mng y chim c c Thy Kiu ri th n lang sang T Hi rt d dng. C Nguyn Du ni rng Kiu tht d, tin ngi, b l vt lm ti mt v nhng li ni ngon ngt chinh phc. Nhng c cha thy rng c mun rt chnh ng ca Thy Kiu l c on t vi gia nh chnh l ng c thc y Kiu khuyn T Hi ra hng. Trong chng ta cso bit bao nhiu ngi xa qu, lu y. Chng ta c ht ging mong c tr v qu hng, on t vi cha m, con ci, thy c m m ca t tin Ai cng c ht ging . Thy Kiu ngy xa cng vy. Chng ta hy cn thn. Trong T Hi c tr tu nhng cng c tnh cm. phn tnh cm b trn ng bi Thy Kiu. Ta nn bit phn tnh cm nhiu khi mnh hn phn tr tu rt nhiu. Nhng suy ngh, phn ng ca T Hi ban u rt r rng, minh bch nhng v nh hng ca Thy Kiu m nhng m my en bt u ging ph. T Hi bt u khng thy c s tht mt cch r rng v khch quan na. Kiu t dng nhng l lun ca tr tu che lp ci c mun su sc ca mnh: By gi ta phi i con ng ca chnh o. Ta l con gi Hiu. By gi ta cng mun trung na (v theo o l Khng Mnh phi va Hiu va l Trung th mi l mt con ngi ton vn.) Hn na, y l con ng bt bo ng. Tn trng s sng ca sinh dn. Chm dt chin tranh. i theo con ng ny th khng nhng ta hnh phc m bao nhiu dn chng trong nc cng c hnh phc. Khng cn cnh nh tan, ca nt. L lun rt ng, rt hon ho. Nhng du sao cng l l lun pht sinh t c mun ca c l c on t gia nh. khng phi l mt c mun by. Chng ta khng ln n c mun . Chng ta ch nhn k thy rng tt c nhng l lun coi nh tuyt ho pht xut t mt c mun m thi. Ta ch cn thy iu . V ta cng s thy c nhng tai ha v him nguy ang ch ta. C nhng trng hp c mun thc y khng c chnh ng. Nu l ngi khn kho, chng ta tm nhng l lun tuyt vi, n cc lut s cng u phi b tay, chp nhn l lun ca chng ta; v l l lun ca tri tim: Le coeur a ses raisons que le raison ignore! Nng th tht d tin ngi, L nhiu ni ngt nghe li d xiu.

Ngh mnh mt nc cnh bo, nhiu lu lc li nhiu gian trun. Bng nay chu ting vng thn, Thnh thnh ng ci thanh vn hp g! Cng t vn c hai b, Dn d ri s liu v c hng. Cng ngi mnh ph ng ng, N nang my mt r rng m cha. Trn v nc di v nh, Mt l c hiu hai l c trung. Chng hn chic bch gia dng, E d sng v hi hng nc sa. l gic m m Kiu mun thc hin. By gi Kiu em l lun ra chinh phc T Hi: Nhn khi bn bc gn xa, Tha c nng mi bn ra ni vo. Kiu hi: i Vng ngh sao? T Hi ni: Khng hng th c ba iu li. Mt l mun hnh qun, nh ph u cng c, khng c ai ngn cn mnh. Hai l mun c thm ngn qu, vng bc, la l g cng c d dng. Ba l nu thng trn th mnh c kh nng tin ti, khng tin c th ng binh rt v cn c, mnh trong t th ch ng. l ba iu thun li ca lp trng khng hng. Nu hng th c nm iu hi. Th nht l nhn sc phong ca vua, nu quan hi c li lm mt cht th b vua trng pht. Th hai l s b cc quan, nht l pha quan vn, sai khin, n hch. Th ba l mnh c th s b di i ni khc, b c lp ha; khi th mnh nm trong tay triu nh, mnh c th b bt git bt c lc no. Th t l mt khi mnh khng nm quyn bnh trong tay th ch cn c mt v quan vn sai khin, bt c mt tn lc s no cng c th na m ti g ca nh l bt mnh c mnh. Th nm l dn chng trong vng bin ny th no th no cng c ngi kh v chin tranh do mnh gy ra, tha lc mnh khng c th lc v binh quyn s tm cch tr th bo on. l nm iu hi. T Hi l lun kh r rng. Nhng Kiu b c mun kia trn ng nn l lun rt hay (theo nguyn lc); Nu mnh nhn sc phong ca vua m khng tip nhn mt chc quan th lm sao c th phm li c? Th hai l nu nhn chc quan c tnh cch chc v (nominal), ngi chi xi nc thi, khng chu s sai khin th lm sao n hch, hi ti c? Th ba l nu hng nhng ra iu kin l vn c ch him yu ca mnh,

khng b di cn c, khng phi i vo chu trong triu th lm sao lnh vua c th bt c mnh? Th t mnh c th chp nhn khng gy chin tranh, quy thun triu nh, theo lnh ca vua nhng vn gi quyn bnh ca mnh. Mnh n binh bt ng nhng th mnh vn thuc v mnh. Th nm l mnh vn c quyn bnh, khng chng triu nh, nhng k s dn trong vng c tr th mun bo cng khng lm g c. Hng khng nhng khng c nm iu hi m c nm iu li. Rt c bin ti. V hn na l v ca T, (iu ny c ta khng ni), s c th c v thm gia nh vi bng hiu Trung Hiu Kh Phong, c lng y ! l gic m ca Thy Kiu. - T Hi nghe lt tai. Nhn khi bn bc gn xa, Tha c nng mi bn ra ni vo. Rng: n thnh di do, Ti ra khp thm vo su. Bnh thnh170 cng c by lu, Ai ai cng i trn u xit bao. Ca ngi cng c lp quc ca nh Minh. Ngm t dy vic binh ao, ng xng V nh cao bng u.117 Lm chi ting v sau, Nghn nm ai c khen u Hong So! Sao bng lc trng quyn cao, Cng danh ai dt li no cho qua? - Chng ta git hi sinh linh nhiu ri! V trn nguyn tc: c lm vua, thua lm gic, nu i Vng chim ht c c nc th i Vng mi lm vua, cn chim mt phn ca nc th n khi cht ngi ta vn gi mnh l gic, nh Hong So. Chi bng ta tip nhn chc tc ca triu nh. Cng danh ca chng ta my ai c th qua mt c? - ng v phng din Nhn, Ngha, Hnh Phc, tt c l lun ca Thy Kiu u tuyt ho c. Ch c mt iu ta cn nh l tt c nhng l lun u n t c mun ca c nng ch khng phi t nhn thc khch quan. T Hi bit r hnh phc ca mnh nm ch t do, rng: B thn v vi triu nh, Hng thn l lo phn mnh ra u! o xim rng buc ly nhau, Vo lun ra ci cng hu m chi!Vy m:

Nghe li nng ni mn m, Th cng T mi tr ra th hng.172 Nghe li Kiu th qun ht! Chnh nghi tip s vi vng, Hn k thc gip quyt ng gii binh.173 Trong nguyn lc khng ni chuyn gii binh m ni hng vi iu kin khng gii binh. Khi H Tn Hin gi mt v ph t c ti ngoi giao ln tn l Li Trin sang thng thuyt na, T Hi ni: Nu ti hng th qu v cho ti chc Tng Binh l cng chc g! Chc tc trong triu nhiu lm l ln ti nh phm. Cc quan vn trong triu s coi ti ra g u! Ti l dn nh binh, t do quen ri, lm sao np phc di my ng ! Li Trin p: Mt khi i Vng quy thun triu nh th s c phong tc Hu. Hai l c trn ti y, khng b i i ni khc. Ba l khng gii binh, khng bung quyn bnh, c dng qun trong vng ny. Li Trin ha: Ba iu kin chc chn c chp nhn! v v bo co li vi H Tn Hin. H Tn Hin ni: Nh vy th nn t chc ung mu n th vi T Hi ri quyt nh ngy gi thc hin vic quay v vi triu nh ngay ti i bn doanh ca T Hi (khng bt T Hi ra khi vng ca mnh.) Ngi thn tn ca H Tn Hin l quan Li Trin cng T Hi lp bn th ung mu n th, ha s thi hnh hip c , lm khng ng li s b tri tru t dit. (Ngy xa chuyn th tht quan trng lm!) ---o0o--BT THA C Tin li thnh h yu minh,174 Ngn c ng ngc trng canh tr trng Sau khi Li Trin v T Hi ung mu n th, nh ngy chnh thc ra hng ri, T Hi thy vin tng tng lai ca mnh l c phong tc Hu, nm gi binh quyn v c triu nh chp nhn. Tt c nhng chng lnh trong qun i T Hi u thy vin tng c v thm gia nh. ch chin u khng cn. Tc gi dng tm ch: Ngn c ng ngc trng canh tr trng. Rt hay! Ch cn tm ch l thy c tnh trng b hi ca

qun ng T Hi. V c nhin, iu ny khng lt qua mt ca thm bo triu nh: Vic binh b chng gi ging, Vng s175 dm t tng thc h. H cng quyt th tha c, L tin binh hu khc c lp cng. y l cu lc bt ton ch Hn, khng c ch Nm. Ko c chiu ph tin phong, L nghi phc trc bc ng phc sau. Theo nguyn lc, H Tn Hin mc o mo triu inh, i di nhng cy lng, pha trn c mt l c ln thu bn ch i thin chiu ph. H dn theo ba o binh i pha Bc, pha Nam v tp hu. on qun pha trc hon ton khng c kh gii, ch c nghi l v m nhc. T cng h hng bit u, i quan l phc ra u ca vin. T Hi mc l phc ca i quan i b ra u hng, trong tay hon ton khng c mt tc st. H cng m hiu trn tin, Ba b pht sng bn bn ko c. ang khi bt chng ng, Hm thing khi sa c cng hn, T sinh liu gia trn tin, Dn dy cho bit gan lin tng qun. Khi nghe ting pho lnh v thy ch qun reo h p li t ba pha, T Hi bit mnh trng k. Khng c nga chy trn. T quay lui, cp gio ca mt ch qun, t xung hu t, git hng chc qun s v mt vin ty tng ca triu nh. Thy T gh gm qu, pha triu nh ni vy, khng dm nh trc tip vi T na m dng cung tn. T Hi b tn nhm bn t bn pha, ton thn b tn cm y nh mt tri chm chm. Kh thing khi v thn, Nhn nhn cn ng chn chn gia vng.

Tr nh vng nh ng, Ai lay chng chuyn ai rung chng di. Ni oan c ca T Hi ln qu. Thc ri m kh ut vn cn khin thn T ng sng nh mt pho tng ng, khng chu ng ra. Trc khi cht T Hi la ln: Phu nhn lm ta lm! Quan qun truy st ui di, Hm hm st kh ngt tri ai ang. Qun triu nh tha th ui theo, chm git, tiu dit nhng o qun cn li ca T Hi. Rt ti nghip! Ngi ta chu hng ri m li git ngi ta v git tt c qun lnh ca ngi ta. Ni ci ging: trnh chuyn binh ao, tn trng s sng ca dn chng chng qua ch l ni di m thi. Ngi ta hng ri m khng cho ngi ta c hi hng. Trong ngoi ho ly tan hoang, Lon qun va dt tay nng n ni. Mt s binh s dt Kiu ti ch T Hi va cht. Trong vng tn bi bi, Thy T cn ng gia tri tr tro. Khc rng: Tr dng c tha, Bi nghe li thip nn c hi ny! Mt no trng thy nhau y? Th liu sng cht mt ngy vi nhau! Dng thu nh xi cn su, Dt li nng cng gieo u mt bn. L thay oan kh tng trin! Nng va phc xung T lin ng ra. Tng trin l qun qut ly nhau. Trong T Hi c oan kh, trong nng Kiu cng c oan kh . V v vy, T Hi ng xung nh mt ngi cht bnh thng khi Kiu ti gieo u xung chn T Hi t t. Quan qun k li ngi qua, Xt nng s li vc ra dn dn. em vo n trc trung qun, H cng thy mt n cn hi han.

Rng: Nng cht phn hng nhan, Gp cn binh cch nhiu nn176 cng thng! hay thnh ton miu ng, Gip cng cng c li nng mi nn. By gi s vn tuyn, Mc lng ngh ly mun xin b no? H Tn Hin ni: nh s thnh cng ny l do k hoch ca triu nh, nhng ni v cng trng th khng c nng vic ln khng thnh. Nng c cng, vy nng mun c thng nh th no? Nng cng git ngc tun do, Ngp ngng mi gi thp cao s lng. Rng: T l ng anh hng, Dc ngang tri rng vy vng b khi. Tin ti nn qu nghe li, em thn bch chin177 lm ti triu nh. Ng l phu qu ph vinh,178 Ai ng mt cht tan tnh tht xng. Nm nm tri b ngang tng, Dn mnh i b chin trng nh khng. Kho khuyn k ly lm cng, K bao nhiu li au lng by nhiu. Xt mnh cng t ti nhiu, Sng tha ti nn liu mnh ti. Xin cho thin th mt i,179 Gi l p im cho ngi t sinh. Kiu xin c mai tng cho T Hi t t. H cng nghe ni thng tnh, Truyn cho kiu tng di hnh bn sng. Kiu tng (hay co tng) l bc c m chn, ngha l chn mt cch s si, di tr. ---o0o--HT KIP ON TRNG

Trong qun m tic h cng,180 Xn xao t trc hi ng qun quan. Bt nng th yt di mn, D say li p cung n nht tu. B bt chi n gp vui cho qun thng trn, y cng l mt trong nhng gi pht au kh nht ca i Kiu. Mt cung gi thm ma su, Bn giy nh mu nm u ngn tay. C lu lu, thi s li cho ra mt cu thn su qu khc! Tt c nhng au kh cng cc ca Thy Kiu biu l ht trong bn n. Ve ngm vn ht no ty, Lt tai H cng nhn my ri chu. ang say, ang vui m nghe khc do nhc H Tn Hin cng phi khc! Hi rng: Ny khc u? Nghe ra mun on nghn su lm thay! Tha rng: Bc mnh khc ny, Ph vo n y nhng ngy cn th. Cung cm la nhng ngy xa, M gng bc mnh by gi l y! Ngy xa Kiu sng tc khc Bc Mnh. Ci bc mnh y trong gi pht ny c pht hin qu r rng! Nhn vo ngi n b ang au kh cng cc y H Tn Hin vn thy nng rt p. p mt cch no nng! B nhan sc ca Kiu chinh phc, H Tn Hin ni: Thi ng khc na! Ti s ci c lm v l. ng quan ln ny say lm ri! Say v ru, say v sc p no nng ca Kiu. Quan ln l ngi chin thng nhng trong tic ru ny ng li thua trn rt thm hi. Gia mt quan qun ng o hng ngn ngi, H Tn Hin khoc vai Thy Kiu ma, trong tay cm mt ly ru. l nhng chi tit c thy trong nguyn lc m truyn Kiu ca c Nguyn Du khng c.

Nghe cng m ngm cng say, L cho mt st cng ngy v tnh! l hai cu ln n quan ln i din cho triu nh. chin thng nhng nhn cch li khng ra g. Dy rng: Hng ha ba sinh, Dy loan xin ni cm lnh cho ai. Tha rng: Cht phn lc loi, Trong mnh ngh c ngi thc oan. Cn chi na cnh hoa tn, T lng t dy n Tiu Ln181 Rng thng cn mnh hng qun,182 Hi tn c thy gc phn183 l may! Kiu t chi, by t s au kh ca mnh v ch c mt thnh nguyn duy nht l c v on t vi gia nh. Nhng quan ln u c nghe c iu . Quan ln u c ti kha cnh nhn o na. Quan say lm ri! Say ru v say sc dc. Quan ln u c th nghe c ting ku cu ca Thy Kiu v c vng duy nht cn li ca Kiu l c tr v vi cha m. H cng chn qu say, H cng n lc rng ngy nh ra. Ngh mnh phng din quc gia, Quan trn nhm xung ngi ta trng vo. Phi tung trng gi hay sao, S ny mnh bit th no c y? Sng tnh dy, nh li nhng chuyn xy ra ti hm trc, Nhng chuyn m nhn vo ngi ta c th nh gi mnh rt thp. H Tn Hin bit mnh i qu mc ca mt v quan ln i din cho triu nh. S b khin trch v ch ci, H i ti mt gii php rt mnh lit v chp nhong: Cng nha va bui rng ngy, Quyt tnh H mi on ngay mt bi. Lnh quan ai dm ci li, p tnh mi gn cho ngi th quan.

p g Thy Kiu cho mt vin quan a phng (t th quan dng ch cho cc quan ngi a phng, cai tr nhng vng dn tc t ngi.) ng t cc nh a oan! Xe t sao kho v qung v xin? Kiu hoa p thng xung thuyn, L mn r thp ngn n khu cao. Nng cng liu phai o, Trm phn no c phn no phn ti? nh thn ct dp sng vi, Cp cng cha m thit i thng minh. Chn tri mt b lnh nh, Nm xng bit gi t sinh chn no? Thy con ng trc mt ca mnh m o v ha hn nhiu kh au, Kiu thy mnh hon ton lc hng, khng bit s di v u. Khng cn c mt nng lng, mt tr tu no dn mnh i trn con ng i na ht! Duyn u ai dt t o, N u ai dt vo tn tay? Thn sao thn n th ny? Cn ngy no cng d ngy y thi! khng bit sng l vui, Tm thn no bit thit thi l thng! Mt mnh cay ng trm ng, Thi th nt ngc tan vng th thi. y l tm trng ca nhng ngi sp t t. Kiu thy i sng khng cn c ngha no na c, sng khng c nim vui, cht l khe hn. Trong tuyn Ngu S Tn Ch, bc th ca nng Tiu Thanh c cu: V tri sanh lc, yn tri t bi. (Nu ta khng thy nim vui trong khi sng th lm sao ta c th bit rng cht l au kh?) i vi nhng ngi d thy c nim vui trong s sng th h c th ngh rng ci cht l kh au; nhng i vi nhng ngi m trong cuc sng khng bao gi thy nim vui c th ci cht i khi li l mt con ng gii thot. l tm trng ngi sp t t. Khi no chng ta lm vo s suy ngh nh vy th chng ta bit nh t t c nhen nhm trong con ngi mnh. Mnh trng gc non oi, Mt mnh lung nhng ng ngi cha xong.

Trng sp ln ri m chuyn cht hay khng cht (to die or not to die) vn cn ln qun trong Kiu. i, dng, nm, ngi. Kiu u b t tng khuy ng. Triu u ni ting ng ng, Hi ra mi bit l sng Tin ng. Nghe hai ch Tin ng Thy Kiu ngh ngay ti m Tin. Mi lm nm trc, trong mt ln t t khng cht, Kiu nm m thy m Tin v c m Tin hn s gp li sng Tin ng. Kiu khng cn suy ngh g na, ngh rng y l lc mnh phi cht. Trc : Mnh trng gc non oi, Mt mnh lung nhng ng ngi khng yn l cha gii quyt c vn cht hay khng cht? Nhng khi nghe ting sng v bit y l sng Tin ng ri th khng cn vn suy ngh na. Chc chn l cht v y l mt iu tin nh! Nh li thn mng r rng, Ny thi ht kip on trng l y. m Tin nng nh c hay! Hn ta th i di ny rc ta. y chng ta nn nh rng: ng v phng din tm l, khi con ngi sa vo th gii ca bi quan v en ti ri th h qun tt c nhng iu ngc li. Cch nm nm, Kiu gp s ch Gic Duyn cho bit Tam Hp a c tin on trong nm nm ti hai ch em s c gp li. Kiu tin chc iu ny s xy ra; tin iu trc t nhm vic sau., Li s dy t l chng sai. Nhng trong gi pht ny Kiu ch ngh n chuyn gp m Tin (ngha l chuyn cht) thi, cn chuyn s c gp Gic Duyn th c qun hn. Trong nhng lc lm vo tnh trng en ti, ta ch tip xc c vi nhng ht ging v cht liu en ti bn trong v xung quanh ta thi. Cn tt c nhng ht ging p , ti mt, tch cc trong v xung quanh th ta khng thy. Ci hoa ti p vy m mnh khng thy. Mu tri xanh mu nhim nh vy m mnh khng thy. i vi mnh ci g cng en ti ht. en t bn trong en ra. Lm vo tnh trng en ti ca tm hn ta thy ngi no cng xu, cng d ght. Tri t cng d ght lun! Khng c g tch cc, khng c g ti mt, khng c g ng sng ht! Ch c ci en trong mnh l c tht thi! y l iu ang xy ra cho Thy Kiu. L ngi tu, khi lm vo tnh trng en ti, ta phi t nhc mnh rng y ch l tnh trng chc lt, nht thi. Trong bn thn ta v xung quanh ta vn c

nhng ci rt mu nhim m ta khng tip xc c trong giy pht ny. Ta phi nh nhng ngi anh, ngi ch, ngi em ko ta ra khi tm trng en ti . V vy tu l phi tu vi tng thn. Bt c ngi no trong chng ta cng thnh thong ri vo tnh trng en ti. Nu ta khng c mt s anh, s ch, s em gip ta vt th ta c th ln rt su vo tm trng ny. Con v nng ta Tngl ch . Tu m khng c tng thn th khng th thnh cng c. V ngc li, khi thy mt ngi s anh, s ch, s em mnh ang trong tnh trng en ti, ta phi tm cch ko ngi y ra khi. l bn phn ca chng ta, mt phn t trong tng thn. ng ngi kia ln su vo tnh trng en ti. Ngi c th ang bnh, th xc yu ui. Th xc yu ui a ti nhng t tng en ti. Ta phi lm th no gn gi, u i, gip ngi y thot ra khi tnh trng m yu ca th xc v tinh thn. Con v nng ta Tng rt quan trng. Ta phi tu vi tng thn, c anh, c ch, c em nng ta. m Tin nng nh c hay! Hn ta th i di ny rc ta. ng l lc Kiu phi ngh ti Gic Duyn, v phi ni: S ch i! S ch hn gp li em m by gi s ch u? S ch Gic Duyn l ngi Kiu rt thng v tin cy. S tht, lc Gic Duyn ang i tm Thy Kiu. Nhng Thy Kiu u i tm Gic Duyn! Thy Kiu ch mun i kim mt con ma thi! (ma m Tin.) Trong Kinh Lng Nghim Bt dy: Thp phng Nh lai ln nim chng sanh nh mu c t. Nhc th o th tuy c h vi? T nhc c mu nh mu c thi, t mu lch sanh bt tng vi vin. Nhc chng sanh tm c Pht nim Pht, hin tin ng lai tt nh kin Pht, kh Pht bt vin. Ngha l: Cc c Nh Lai mi phng thng nh chng sanh nh m nh con. Nu con b m chy trn th m c nh cng khng i n u. Trong khi , nu con cng nh m nh m nh con th th no m con cng c gp nhau. Nu tm chng sanh nh Bt, nim Bt, hng v Bt th by gi v trong tng lai chc chc chng sanh v Bt s c on t. y, trong tm trng en ti, Kiu ch nh ti ma m Tin v s cht m thi. Khng nh ti s ch Gic Duyn v tt c s nh nhng, an tnh, gii thot m s ch biu l. Ch tm nhng chn on trng m i, khng tm nhng ch thanh thn. l trng hp ca nhiu ngi. Di n sn bc tin hoa, Mt thin t tuyt gi l sau.

Trc khi t t Kiu vn c thi quen ca thi s, mun lm mt bi th li. C Nguyn Du khng vit bi th y, nhng trong nguyn lc l mt bi th su cu su ch: Thp ng nin tin hu c Kim triu th o Tin ng Bch th quang m ha thc Nht sinh thn s hong lng. Triu tn thi nhn kh gi ng nhn khc liu on trng. Ngha l: Mi lm nm trc c c hn Sng hm nay mi ti c sng Tin ng. Thi gian mt trm nm i mau nh la tn Mt i ngi thn th nh gic k vng Nc triu ln nh thng ip gic gi mnh ra i chm dt kip on trng ny. Ti tm dch: Mi my nm xa c hn Sng nay mi ti Tin ng. Mt kip thi gian thm thot Trm nm ch gic k vng. Ting sng ngoi kia gic gi T y ht kip on trng. Vit xong bi th tuyt mnh Kiu nhy xung sng Tin ng: Ca bng vi m rm chu,184 Tri cao sng rng mt mu bao la. Rng: T cng hu i ta, Cht v vic nc m ra ph lng. Git chng m li ly chng. Mt no cn ng trong ci i? Thi th mt thc cho ri, Tm lng ph mc trn tri di sng. Trng vi con nc mnh mng, em mnh gieo xung gia ging trng giang. Th quan theo vt vi vng,

Th m ngc chm hng cho ri, Thng thay cng mt kip ngi, Hi thay mang ly sc ti lm chi! Nhng ngi c sc c ti l nhng ngi d b au kh nhiu nht! y l nhng git nc mt ca c Nguyn Du nh xung khc cho Thy Kiu m cng khc cho bn thn tc gi. C Nguyn Du l ngi c ti. C tng th nh L, sau ny bt buc li phi lm quan cho nh Nguyn. Cm tng mnh ph bc nh L l mt nim au trong lng thi s. Thng thay cng mt kip ngi Hi thay mang ly sc ti lm chi! Nhng l oan kh lu ly, Ch cho ht kip cn g l thn! Mi lm nm by nhiu ln, Lm gng cho khch hng qun th soi. i ngi n th th thi, Trong c m cc dng hi185 khn hay, My ngi hiu ngha xa nay, Tri lm chi n lu ngy cng thng! Thy Kiu cht. Trong c m cc dng hi khn hay tc l khi ci m (yin) n ch su nht th ci dng (yang) bt u sinh ra. Ci lnh lo ca ma ng t t ht th ci m p ca ma xun t t sinh ra. s c s thay i! - Qu trnh tu hc ca chng ta l qu trnh cht i sng li. Nhng au kh ca kip ngi rt quan trng. i tu khng phi l trn tnh au kh. i tu c ngha l s dng tt c nhng au kh ca mnh chuyn rc thnh hoa. S sng chn tht c lm bng cht liu ca s cht. Hnh phc chn tht c lm bng cht liu kh au. Nhng ngi no trong chng ta tng au kh th ng v vy m bun phin. nhng au kh chnh l cht liu cn thit chng ta c th to dng ra hnh phc v gii thot, nh nhng ngi lm vn bit s dng rc lm phn, bin rc thnh hoa. Nhng ngi cha au kh th kh thnh cng hn nhng ngi d tng au kh. Nhng kh au nhiu, tip tc cht cha phin no m khng bit phng php bin rc thnh hoa th mnh c th cht chm trong au kh. Nu thng minh, c thy, c bn th vi s lng au kh mnh c, mnh c th chuyn rc thnh hoa d dng. V mnh c th thnh cng mau

hn nhng ngi cha tng au kh hoc ch mi au kh s s. S thc tp ca chng ta l mi ngy phi tp cht. Cht i nhng v minh, tham m, kh au an lc v gii thot c bng n. c th tn cng tri qua chuyn cht i sng li ny bao nhiu ln trc khi thnh o. L hc tr ca Ngi, chng ta cng phi hc cht. Mi khi ngi thin, chng ta phi cht. Hy cho chng ta cht chng ta c th sng dy c. Thy Kiu cht. y l mt tin mng ca Thy Kiu. v nu khng cht nh vy th khng sng tr li c. Trong Thnh Kinh ca C c Gio cng c t tng ny: si le grain de bl qui est tomb en terre ne meurt, il reste seul; mais sil meurt, ol porte beaucoup de fruit. Ht cy m khng cht th ci cy khng th sanh ra c. Khi mt ht la c gieo xung t, ht phi cht, nt ra, tn hoi th mng cy mi c th tr thnh cy con c. Tu hnh ta ng nn s cht. Tri li, ta phi hc cht mi ngy cho sinh mnh ca gii thot c th thot thai ra t nhng au kh ca chng ta. ---o0o-- CHO YN NGI CHO VNG By gi chng ta hy theo s ch Gic Duyn: Gic Duyn t tit gi nng, eo bu quy np rng ng vn du. Bu l bu cam l; np l ci ti ng Kinh Kim Cng. Hnh l ca ngi tu ch c mt ci bnh ng cam l v mt ti ng Kinh Kim Cng thi. Vn du l vn thy. Ngi tu l phi c t do. Tm v ch c my nc, gii thot v an lc m ti. Khng chui u vo lm n l. Hi cn b, ti c c nghe giai thoi ca mt anh hc tr ngho v mt v xut gia gp nhau trn mt chuyn . ng thy hnh nh va mi i cng v. Trong ti ng khng bit c trng gi hay khng nhng chc chn l c chui c xi (c on) nh hc tr ngho kit xc mng ti than i. ng thy ly xi, chui mi. Anh ta rt mng. n xong, ng thy hi: Anh l hc tr thit khng m n xi, n chui ca ti? D con l hc tr thit m, tha thy! Vy anh lm cho ti mt bi th i! y l bi th ca anh hc tr: Mt hm kinh s, np Kim Cng186

Thy t cng nhau mt chuyn dng m hi n chay thy ng nh Ngi cao chc trng t nghnh ngang Sao ngi chng nh li Hn D y t cn cm chuyn Thy Hong187 Pht chc ln b ri tin bit. Ngi th nn Bt t nn sang. Ti cn nh bi th ny ch v trong bi th c ch np Kim Cng. Gic duyn t tit gi nng eo bu quy np rng ng vn du. Gp b Tam Hp o c Thong dong hi ht nh to s nng: Ngi sao hiu ngha ng, Kip sao gp nhng on trng th thi? o c Tam Hp l ngi theo Lo gio, c th bit chuyn qu kh v tng lai. S ch ni chuyn v Trc Tuyn v hi v vn mnh ca c. Chng t s ch rt cn thng s em. S rng: Phc ha o tri, Ci ngun cng lng ngi m ra. C tri m cng ti ta, Tu l ci phc188 tnh l dy oan. Ci ngun cng lng ngi m ra l t tng ca Kinh Hoa Nghim: Nht thit duy tm to. Tri l cng nghip; ta l bit nghip. Chng ta b nh hng ca cng nghip nhng chng ta cng chu trch nhim vi t cch c nhn. nu bit tu tp th ta ta ra phc c; cn b rng buc vo trong tnh cm th ta to ra nhng oan nghip cho mnh v cho ngi khc. l li tht ra t ming mt o c. V by gi nh o hc a ra mt s phn tch v bn n ca cuc i Thy Kiu: Thy Kiu sc so khn ngoan, V duyn l phn hng nhan nh. Li mang ly mt ch tnh, Kh kh mnh buc ly mnh vo trong.

Vy nn nhng chn thong dong, khng yn n ngi khng vng vng. Ma a li qu dn ng, Li tm nhng chn on trng m i. Thy Kiu c sc p v thng minh nhng li thiu nhng nhn tt ca cuc i. V duyn l khng c duyn may mn, trong qu kh khng gieo trng nhng ht ging tt. Ngi ta thnh cng c khng phi do ti nng ca mnh m do s may mn. S may mn khng phi ngu nhin m n. May mn c ngha l nhng nhn duyn do mnh hoc cha m ng b mnh gieo trng trong qu kh. Nu chng ta c duyn lnh ri tc l chng ta may mn hn Thy Kiu. Nu ch v duyn thi th khng n ni g. Thy Kiu v duyn m li cn thm ti a tnh na!Li mang ly mt ch tnh. Khng khng mnh buc ly mnh vo trong. Mnh t buc ch c ai buc mnh u! Xin cho ti lm n l! Ti pht nguyn c lm n l cho ngi sut i, i ny sang i khc! T do khng mun, ch mun lm n l! Khng ai buc c mnh ht, ch c mt ngi c th buc c mnh thi: chnh mnh! Hai nguyn do ta nn bi kch ca Thy Kiu: Th nht, khng c nhng ht ging phc c ca kip trc. Th hai, mnh t ct mnh vo trong vng tnh i. Hai ci s a Kiu ti u? Vy nn chn thong dong, khng yn n ngi khng vng vng. Du c c c hi i vo nhng chn t do v thong dong th Kiu cng khng yn ngi khng vng. Vy nn nhng chn thong dong c ngha l Kiu c c hi i vo nhng chn thong dong.Chn thong dong l chn no? Chn thong dong l chn c nhng ngi c th bc nhng bc chn thnh thi, ngi ung tr, n cm c hnh phc, c th ngi yn t gi ny sang gi khc m khng cn phi bn ba chy i u ht. c duyn i ti nhng chn thong dong nhng vn khng thong dong c. Vn i th nh ch p phi la189, vn ngi nh ngi trn than hng. Khng tip xc c vi s thong dong trong lng mnh v xung quanh mnh. C nhn Lng Mai l chng ta bit. Lng Mai c nhng ngi an tr c. H ngi yn c, ung tr c, nhn my, nhn tri c. H nhn l qu hng ca h. Mi gi pht h c ht an an lc v hnh phc. Nhng c nhng ngi khc khng lm nh vy. Khng c kh

nng ngi, khng c kh nng i. Thy ch ny cha phi l ch ca mnh. Ch ca mnh l ch khc, ch no? Ch on trng. Nhng li ca o c Tam Hp hay lm! tc l tr (dwelling.) khng yn n tc l khng an tr. Ngi trn xe la m khng yn, ngi trong thin ng cng khng yn, ngi trn bi c cng khng yn, ngi cc Ngi Yn cng khng yn. Khng c ch no m ngi yn c. Ngi trn than hng th lm sao vng vng c! Chng ta hc: Ngi y ngi ci B , Vng thn chnh nim khng h lng xao. S thc tp ca chng ta l cho yn v ngi cho yn. Ch c chng thi. Chng ta hc Kinh Hoa Nghim, gii lut, th, thin hnh l ct i ti mt ci : ngi cho yn, cho yn v c hnh phc. V bt an nn chng ta rong rui. Rong rui v qu kh, rong rui v tng lai. iu ny khng cn phi ai ni, chng ta ch cn nhn li tm chng ta thy. Chng ta c ngi yn khng? Chng ta c kh nng ung tr, n cm, nm tay mt ngi bn, nhn tri xanh, my trng, bc nhng bc chn thnh thi trn con ng thin hnh hay khng? Chng ta c cht liu bt an ca Thy Kiu khng? Nhiu hay t, chng ta u c cht liu y ca Thy Kiu. Tu tc l chuyn ha cht liu c th cho an n, ngi cho vng vng. Vy nn nhng chn thong dong. khng an n ngi khng vng vng l cu th t c tm trng ca nhiu ngi. Khng c hnh phc v khng an tr c trong giy pht hin ti: by gi v y. i u cng bt an: v Vit Nam cng bt an, qua M cng bt an, v Lng Mai cng bt an Nu tm ta an th ch no cng l ch thong dong, ch no cng l tnh , ch no cng l an lc c. Tm khng an tr, khng c kh nng ngi Thin ng hay Tnh th phi ng dy i. i u? i vo nhng th gii ca on trng. on trng l t rut, au kh, ng th, lc o. Ai dt chng ta vo nhng con ng u m, nhng chn on trng ? Ma a li qu dn ng. Ma qu ny l nhng tm hnh tham, sn, si, mn, nghi, t kin. La Hn c ngha l ngi ph ma. Ma u? trong tm chng ta. Chnh v chng ta khng th an tr c nn nhng con ma trong tm xut hin, xui bo chng ta: Mnh ch ny khng c, phi i tm hon cnh khc. Cng suy ngh cng bn lon trong tm v tm hnh bt an xui hai chn ta phi chy. l nhng con ma a chng ta vo nhng hon cnh en ti, on trng. Ta hy c li nhng cu ny v phn chiu li ni tm mnh:

Thy Kiu sc so khn ngoan, V duyn l phn hng nhan nh. Li mang ly mt ch tnh, Kh kh mnh buc ly mnh vo trong. Vy nn nhng chn thong dong, khng yn n ngi khng vng vng. Ma a li qu dn ng, Li tm nhng chn on trng m i. D s! Nhng cu th nh lt ht tm can mnh ra, ch cho mnh thy bn cht lun hi, kh au v a ngc nm ngay trong chnh con ngi mnh. Ht nn y n nn kia, Thanh lu hai t thanh y hai ln. Trong vng gio ng gm trn, K rng hm si gi thn ti i. Gia dng nc dy sng di Trc hm rng c gieo mi vng tanh.190 C nhin khng c kh nng an tr c trong nhng chn thong dong th th no mnh cng gp tai nn. Tai nn xy ra ngay ch m mi ngi ang sng thong dong. Trong ch thong dong , ngi khc sng thong dong nhng mnh u c thong dong! o c tm tt cuc i au kh ca Kiu, chung cc phi t t di sng trong c n, im lng (vng tanh). Nhng au kh ca mnh, mnh khng th ni cho ai nghe c. Oan kia theo mi vi tnh (Cn tnh tc l cn oan.) Mt mnh mnh bit mt mnh mnh hay. C tm ch m hay n nc nh vy! Tt c nhng kh au ca mnh khng ai c th hiu c, ch c mnh mi thm tha c m thi; v ngi khc khng trong da tht mnh th lm sao hiu c! Lm cho sng a thc dy, on trng cho ht kip ny mi thi.

Sng th ri xung (a), cht cng l b y. Lm cho sng a thc y l v hai iu ni: v duyn vi Pht php, vi s an lc v li t mnh buc ly mnh trong con ng ca tnh i. ---o0o--TH MT B LAU Gic Duyn nghe ni rng ri: Mt i nng nh thng i cn g! Nhng o c khng ni mt i. Ch ni kip sng t khi Thy Kiu sinh ra cho n khi Kiu chm vo y au kh (hitting the bottom) phi t t sng Tin ng thi. S rng: Song chng h chi, Nghip duyn cn li nhc i cn nhiu. Xt trong ti nghip Thy Kiu, Mc iu tnh i khi iu t dm. Ly tnh thm tr ngha thm, Bn mnh ng hiu tm n tri. Tuy b rng buc trong vng tnh i nhng Kiu khng phm li t dm. y l ni ti m u tin Thy Kiu c gn Kim Trng. Hai ngi rt m nhau nhng Thy Kiu nht nh khng phm gii th ba. Chnh nh Thy Kiu m Kim Trng khng b phm gii t dm. Gi gn cho ti v gi gn cho anh. cho ngy hm nay cn ti sng v ngy mai chng ta vn s cn c nhau. l mt cu trong bi ht H Tr Su Cn. Trong sut mi nm lu lc, Thy Kiu nh mi hnh nh m . l mt s nng rt ln cho Thy Kiu trong nhng lc au kh. Nu hai ngi phm gii th ba trong m hm th Thy Kiu mt mt hnh nh rt p, khng th em theo trong sut mi lm nm chng vi nhng au kh. Hnh ng bn mnh chuc cha ca Kiu cng l mt hnh ng chuyn nghip rt tt. Hi mt ngi cu mun ngi Bit ng khinh trng bit li phi chng. Hai cu ny ni n chuyn T Hi cht v cu c mun dn khi nn ao binh. Ch ny gng p v Kiu u c mun hi T Hi!

Tha cng c y ai bng? Tc khin191 ra lng lng sch ri. Khi nn tri cng chiu ngi, Nh nhng n trc n bi duyn sau. Gic Duyn nh n ngha nhau, Tin ng th mt b lau rc ngi. Trc sau cho vn mt li, Duyn ta m cng phc tri chi khng! o c khuyn ni s Gic Duyn lm mt chic b lau i vt Kiu sng Tin ng. Trong thi gian 1965-1966, t nc Vit Nam au kh cng cc v chin tranh. Ti c cho ng mt on Kiu ny trong t bo Gi Thm Qu M m ti ang ch trng lc , ly tn l Th Mt B Lau. Thn phn Vit Nam chua xt, au kh ging ht thn phn Thy Kiu. Khi th phi i vi Php, khi th i vi Nht, vi M nh mt c gi giang h. au kh cng cc! T tm thn lm n l n tm thn i vo chin tranh, khng c g khc nng Kiu ht. Thanh lu hai lt thanh y hai ln. Thanh y l b lm y t, n l cho nc ngoi. Thanh lu l lm gi giang h. Mi tnh vi nhng ch thuyt i ng , Mc-Xt, T Bn l mnh buc ly mnh. T nhin, khi khng m t buc mnh trong nhng ch thuyt nh vy kh. Vng vn vo nhng mi tnh nh vy th ch lm ln thm kh nhau. Chin tranh l do u? Do ch mnh qun mnh vo nhng hon cnh , i i vi nhng th lc ngoi quc . Mi qu v c li m xem: Thy Kiu sc so khn ngoan, V duyn l phn hng nhan nh. Li mang ly mt ch tnh, Kh kh mnh buc ly mnh vo trong. Vy nn nhng chn thong dong, khng yn n ngi khng vng vng. Ma a li qu dn ng, Li tm nhng chn on trng m i. Ht nn y n nn kia, Thanh lu mt lt thanh y hai ln, Trong vng l gio dng gm trn, K rng hm si gi thn ti i. Gia dng nc y sng di, Trc hm rng c gieo mi vng tanh.

Oan kia theo mi vi tnh, Mt mnh mnh bit mt mnh mnh hay. Lm cho sng a thc y, on trng cho ht kip ny mi thi! khng phi l s phn ca ring nng Kiu. l s phn ca nc Vit Nam! Con ng thot l con ng no? L phi tu. Khng tu th khng thot ra c. Phi nghe li Tam Hp o c th mt b lau. Ci b lau cu c s mng nc Vit Nam l s tu hc. Nu khng tu th khng th a t nc ra khi tnh trng ca Thy Kiu. Hi ti thy c rt r rng ch c s tu hc theo con ng ca chnh php mi c th cu c t nc ra khi con ng kh au. V ti ng on th ny ln bo Gi Thm Qu M vi tn l Th Mt B Lau. Tt c cng vic chng ti lm trong thi gian l ku gi mi ngi thng nhau, chp nhn ln nhau, i theo con ng ca t bi, xa b hn th. Nhng ting sng t ting thuyt php. Bit bao nhiu ngi i trn con ng ca t bi xa b hn th b giam cm, tra tn v p bc. Nu qu v thy c tnh trng ca t nc v dn tc v thy c rng ch c con ng tu hc, t bi ha gii hn th mi a t nc ra khi giai on au kh hin ti th qu v bit mnh phi lm g v khng nn lm g. Cng vic ca chng ta l th mt b lau, a thuyn T ca o Bt ra t t nc. Phi tu mi c. Khng c con ng no khc. Tu vi bn thn mnh, thnh lp tng thn. em a l T Bi nh mt chic b cu Vit Nam ra khi giai on en ti my chc nm. l con ng thot. Con ng thot c ch r trong li phn quyt ca o c Tam Hp. Khng cn tm u xa, ngay trong truyn Kiu ta c th thy c con ng gii t hot ca t nc. ---o0o--GI TRNG MT MT MUI DA CHAY LNG Gic Duyn nghe ni mng lng, Ln la tm th192 bn sng Tin ng. nh tranh chm nc tho ng, Mt gian nc bit my vng chia i.

S ch thng s em lm cho nn tm ti bn sng Tin ng lp mt am tranh v li ch Thy Kiu. C ai thng s em bng s ch u! Ch s ch , tuy nh nhng rt p: Mt gian nc bic my vng chia i. Thu nm ng ph hai ngi, ng thuyn chc bn kt chi ging sng. Bit Thy Kiu s t t y nn s ch thu hai ngi ng dn ging li chc sn. Tin u m thu? C l vng ngy xa Thy Kiu cho s ch. Hai ngi ng dn trn nm khng nh c na, ch nh ngi thi. Thy c th phi theo li s ch b ra ngoi. Mt lng chng qun my cng, Kho thay gp g cng trong chuyn vn! Chuyn gp li s em ging nh c s chuyn vn lun hi, nh trc. Kiu t gieo xung dunh ngn, Nc xui bng tri dn tn ni. Ng ng ko li vt ngi, Ngm li Tam Hp r mi chng ngoa. Trn mui lt mt o l, Tuy dm hi nc cha la bng gng. Gic Duyn nhn tht mt nng, Nng cn thim thip gic vng cha phai. Cha cht hn, ch mi ung nc hi nhiu thi. M mng phch qu hn mai, m Tin thot thy ngi ngy xa. Rng: Ti c lng ch, Mt cng mi my nm tha y. C ny k cng qu! ni mi lm nm sau mi gp m ti sao phi ch ti mi lm nm y? i chi trong thi gian y phi hay hn khng! Ci c m Tin ny cng khng c t do v thnh thi g ht! Ch sao phn mng phc dy,

Kip xa vn lng ny d ai! Tm thnh thu n tri, Bn mnh l hiu cu ngi l nhn. Mt nim v nc v dn, m cng ct mt ng cn gi. Cn cn gi v pha hnh phc, non v pha au kh. Ly bt bn pha kh au th pha hnh phc chu xung. on trng s rt tn ra, on trng th phi a m tr nhau. - Tn ch c rt ra khi s on trng, v c ch nhiu, n tr ht. Mi bi th ngy xa ch ng gp vo tp th ca hi on Trng em tr li cho ch v ch khng cn l mt hi vin ca Hi na. Hai cu th ny vn cn vng vn phm Trung Hoa: on trng th. Phi ni l S on trng v Th on trng th mi l ng vi vn phm Vit. tuy nhin nu ta c hai cu th ny theo kiu c hai cu gi cy trt l trng ngn ngm sng th cng thy hay. Cn nhiu hng th v sau, Duyn xa trn trn phc sau di do! - T y v sau duyn phc ca ch s y . Nng cn ng ngn bit sao, Trc Tuyn! nghe ting gi vo bn tai. Gic Duyn gi: Trc Tuyn! Trc Tuyn! S ch nht nh ku n bng em, quyt bt n v tu tr li, khng cho i hoang na cho nn quyt gi n l Trc Tuyn ch khng xng l phu nhnna. Git mnh thot tnh gic mai, Bng khung no bit ai m nhn. Trong thuyn no thy m Tin, Bn mnh ch thy Gic Duyn ngi k. Sng qu! Cht m khng cht. Thc dy th thy c s ch ngi mt bn. y l giy pht hnh phc nht ca Thy Kiu. C ai ang ngi trong tht nim m t nhin nm ly hi th: th vo - tnh lng, th ra - mm

ci, ri nhn li thy s ch mnh ang ngi mt cch thn i bn mnh khng? Ngi l ngi c hnh phc. Php l ny cc s c v s ch c th thc hin c bt c gi pht no. ng sng vi mt con ma, hy tr v vi hi th mu nhim. Hy tnh dy thy rng bn mnh ang c mt s ch rt ngt ngo v vn thng mnh su sc nh ngy no. V lu nay mnh ang chy theo mt con ma nn khng bit rng s ch lun lun c mt . S ch l ai? l cu hi. ng ni s ch khng c mt ; ni nh vy l oan lm! S ch Gic Duyn lun lun c mt. Thp phng Nh Lai ln nim chng sanh nh mu c t. S ch lun ngh n mnh nhng mnh li i trn s ch, khng tm v vi s ch thi. Hng ngy sng vi mt con ma, th s ch c cng nh khng. Phi tnh dy mi gp s ch c! Git mnh thot tnh gic mai Lun lun hnh phc bt u t ch tnh thc. Thy nhau mng r trm b, Dn thuyn mi rc nng v tho l. Mt nh chung ch sm tra, Gi trng mt mt mui da chay lng. Rt hay! Hai ch em c on t. Mt nh chung ch sm tra. Bui sm c nhau, bui tra c nhau. chung mt nh, thy c s qu gi ca nhau ch khng phi i ra i v gp khng nhn, m li nhn i ch khc. Mt nh chung ch sm tra l hnh phc lm. Mnh sng vi cc s ch v cc s anh ca mnh v c hnh phc cho nhau. Mnh u c cn nhiu iu kin vt cht c hnh phc u! Gi trng mt mt mui da chay lng. nhng thc n cho thn th v tinh thn.Gi trng mt mt l hnh phc khi mnh c tip xc vi nhng mu nhim ca thin nhin. Khi b giam hm trong kh au th gi c mt mnh cng khng thy mt, trng c trong mnh cng khng thy trong. Khi c thnh thi ri th mnh tip xc c vi nhng mu nhim ca s sng xung quanh v trong bn thn mnh. Mui da chay lng l chp nhn np sng n gin ca nh cha. Chay lngngha l lng khng cn nhum nhng mu sc ngoi i na. Khng i kim nhng ci m ngoi i ngi ta cho l thit yu cho hnh phc. Mnh bit gi tr ca nhng ci qu ri! Mnh khng i tm nhng ch n ngon, mc p, vinh hoa ph qu, bng cp ny, a v kia na. T b c ri mnh mi c th sng mt i sng thanh bch. Mui da, nhng rt hnh phc. Mt bi th ti lm ti Phng Vn Am c cu: Mui da p i hm no cng vui. C thanh tnh, c an lc th mnh mi thy nhng mu nhim xung quanh mnh:

Trng sao vn p m rm Bi dng vn mt sng tng vn xao Lng qu lng vn kht khao Hoa mai c n i cao gi mi Thng t l lc hoa ci Cho trng thm tui, cho i thm xun Vn xanh cy mp tr bng Tr th a gin trc sn nng o Ch vn bn sch lu cao Mui da p i hm no cng vui. Hi thy tr bn sch (theo ng dy thp) c tin mua mui mua da: Ch vn bn sch lu cao, Mui da p i hm no cng vui. Ci vui ca ngi xut gia khc vi ci vui ngoi th tc. Hnh phc lun lun n gin. Hnh phc khng bao gi qu rc ri. Ta c hnh phc khng? S em, s ch c hnh phc khng? l cu hi: Nhng iu kin ca hnh phc c ; ch c vn l ta c kh nng s dng nhng iu kin hnh phc sng hnh phc ngay trong giy pht hin ti hay khng m thi. V d; gi trng mt mt. Hi hm trng p lm, khng bit qu v c thy khng? Trng p, nhng nu tm ta vn cn i vi mt con ma th trng c cng nh khng. Gi mt, nhng tm ta khng t h gi c coi nh l khng c. Mui da ng l lm cho tm hn chng ta ngy cng an tnh th chng ta c th ni: Ti sao sng cc kh nh vy? Ti sao m a y tm thn ci chn kh ho c gy ny? Tt c u do tm m ra ht. S rng: Phc ha o tri, Ci ngun cng lng ngi m ra. c truyn Kiu, chng ta c th khng c nh mt tiu thuyt m c nh c Kinh. Cht liu ca tu gic c cha ng trong ny rt nhiu, c biu hin bng nhng hnh nh thi ca rt p. Trong truyn thng o Bt, mun c hnh phc th phi sng n gin. Th gii hm nay lm vo tnh trng kh au v b tc l v ngi ta khng thy c hnh phc trong np sng n gin. Nhiu bc gic ng ni rng no thot cho th gii ngy hm nay l mt np sng n gin (a simple life style.) Nn vn minh hin i ca chng ta i vo ng b. Nu chng ta c tip tc i theo hng ny th chng ta s cht, nn vn minh ny s b tiu dit. Ch c mt no thot thi, l tm v mt np sng n gin m hnh phc. By gi ai cng ngh rng phi c xe hi, t lnh, trng mc, mt s lng ti thiu no , mt bng cp v phi c cng nhn th mi c hnh phc. Nu cha c nhng iu kin th mnh vn c cm

tng nh mnh bt lc, khng phi l con ngi. V vy ai ny u a u vo gung my. Ch nhng ngi rt khng kin mi ni rng hnh phc ca ti khng phi l i v hng , hnh phc ca ti l i v hng khc. Chng ta tm v mt np sng n gin, c t do v hnh phc. Mui da chay lng c ngha l bung b nhng ua chen trong cuc i, chp nhn rng ch c np sng n gin mi em li hnh phc tht s m thi. Nhng ngi thnh ph phi tr thu rt nng v nh ca v chc nghip (nht l gii bc s, k s, thng gia.) Nhiu ngi t t v thu. Thu nng qu, ngi ta phi chy, khng c th gi th, tip xc vi nh trng, vi cn gi thong. Mui da chay lng l mt iu kin quan trng ta c c ci hnh phc ca gi trng mt mt. Tm ch ny c th l no thot cho nn vn minh hin i. Ta c th vit tm ch ny treo trong thin ng. Gi trng mt mt mui da chay lng. Tht n gin, gii php ca o Bt i vi nn vn minh mi! Bn b bt ngt mnh mng, Triu dng hm sm my lng trc sau. y l t cnh ch hai s c nhng cng ng thi ni c tm trng th thi, t do ca hai ch em. Bn b bt ngt mnh mng ngha l h c t do. Chng ta nh bi thin tp: L hoa ti mt L ni vng vng Nc tnh lng chiu Khng gian thnh thang. Khi sng c t do v bung th th t nhin ta c khng gian thnh thang. Quan trng nht l khi c triu dng hm sm m nghe c ting triu dng. My lng trc sau: cnh l mt ci khung, my c lng vo cnh . My mong manh, mu, hnh thi, rt p. Ti cn nh mt ln Ba Lan, trc khi i ging ti c ti thm mt ha s. Ha s khng v g ht, ch v my thi. Hi ti sao, ng ni: Tha Thy, ti v ch c my l ng v thi! Nu ng v my m c chnh nim th nhn vo my ng c th thy tt c mi ci khc u c trong my. Lc ng s khng cn k th gia my v khng my na. Triu dng hm sm my lng trc sau cng l nhng mu nhim ca v tr, nu khng thanh thn th ta cng khng tip xc c. Trong i sng mt nh chung ch sm tra ta phi gip nhau cho nhng ngi kia (s ch, s anh hay s em ca mnh) tip xc c vi nhng mu nhim ca s sng ang c mt hm nay. Ma

xun, cy ci xanh ti. C mi vi ngy li c mt loi hoa mi xut hin. C nhng m my rt p, nhng cn gi rt mt. Nhng ci ta lm sao tip xc c khi ta b giam gi trong s tic thng qu kh, lo lng bt nh trong tng lai, khi ta qun i gi pht hin ti. L nhng ngi thng nhau, ta phi gip nhau ra khi tm trng lo lng, tic nui, bun phin c th tip xc c vi nhng mu nhim ca s sng trong gi pht hin ti. S thc tp ca chng ta l s thc tp tip xc. Nu khng tip xc c vi nhng mu nhim ca hin ti th ta thc tp khng c thnh cng. Thc tp tip xc c vi nhng mu nhim trong hin ti th thi gian chng ta li y l thi gian hnh phc nht trong i v sau ta c th tip tc sng hnh phc bt c ni no. c on ny, chng ta thy s ch rt d thng v rt thng s em. C th s ch c nhiu nhim v nhng ni khc nhng cu c s em ri th hai ch em li . Chng ta hy nhn li xem th chng ta c nh Thy Kiu v Gic Duyn lc ny hay cha. Ta c thy rng c sng vi s ch, s em mnh trong khung cnh c trng, c gi, c my, c tri l hnh phc hay khng? Trong bn in ca c Trn Trng Kim th n y th c chm cu v ngt sang on khc nhng ti thy khng nn, phi c tip: Nn xa trt sch lu lu, Duyn xa cha d bit u chn ny. Tt c nhng tai nn vng vo thn phn Thy Kiu, lm cho Thy Kiu ba chm by ni chn lnh nh, u c trt sch hon ton. Nn xa trt sch lu lu. Su ch ny ni v s chuyn ha hon ton ca Thy Kiu. T khi Kiu gieo mnh xung sng Tin ng, ci nghip qu kh ca Kiu chm dt. Mi ngi chng ta u cso sng Tin ng, chng ta s chm dt c tt c nhng kh au v tai nn ca mnh. Chng ta c sinh ra li trong mt i sng mi. Sng Tin ng c th l Xm Thng hay Xm H, New York City, Amsterdam hay Mineaplis, bt c u m ta thy rng ta c th cht c trong i sng kh au vng vn v ti sinh li trong i sng thanh thn, nh nhng. Mi ngi trong chng ta u c mt sng Tin ng. Vn l chng ta ti c sng Tin ng hay cha. Nn xa trt sch lu lu. Khng c cu th no p bng! l s gii thot hon ton. l s bung b tt c nhng tai nn, nghip chng; nh mnh cht c. Trong Thin chng ta c danh t cht i sng li (tuyt hu ti t.) Nu khng cht i sng li th

chng ta khng sinh ra c trong ci Tnh ; Tnh ngay trong gi pht ny. C nng c gii thot. Cn anh chng th sao? l iu chng ta s xt li trong on sp ti. By gi chng ta hy c chung li on ny: Mt nh chung ch sm tra, Gi trng mt mt mui da chay lng. Bn b bt ngt mnh mng, Triu dng hm sm my lng trc sau. Nn xa trt sch lu lu, Duyn xa cha d bit u chn ny. Thi gian ny (khng bit r l c bao nhiu thng) l thi gian rt hnh phc ca hai ch em. C ch v em u ln ln mt cch rt mau. Tuy hai ngi rt thng yu nhau, lu luyn nhau nhng ch by gi bit dy cho em v em ang quyt tm thc tp ng hong theo ch. Thy Kiu sau chng t ln ln vng mnh v chuyn ha ln lao. iu khng c ni ti trong su cu th ny. Nu vit li truyn Kiu th ch ny chng ta phi vit v chuyn thc tp ca hai bn. Ngy xa khi Am Chiu n s ch khng dy cho s em ng hong. Khi lm vo tnh trng bi ri kh au th s em khng bit cch gi thn, gi tm. K ny th khc. ng v phng din tu tp v kinh nghim th Thy Kiu, tc ni c Trc Tuyn, by gi bc nhng bc rt di. Kinh nghim kh au rt nhiu v kinh nghim tu tp trong gi pht cht c y . So vi ngi con trai th Thy Kiu bc nhng bc ca ngi khng l. Kim Trng vn cn lo o i trn con ng ln n. Trn ng tm linh, Kim Trng cn i lt pha sau mt qung kh di. iu ny chng ta thy rt r mi khi Lng Mai mt, hai, ba nm v gp li nhng ngi bn c. Nhng ngi ngy xa cng i mt ng vi ta ti sao by gi vn cha g c nhng si dy m mnh thy rt d g! y l tm trng Thy Kiu trong nhng cu th sau. Thy Kiu lm rt hay v lm mt cch rt nh nhng, v tng gip ngi con trai mnh ngy xa (ngi c, c nhn.) Nhng ngi mnh c cm tnh ngy xa, mnh c bn phn phi h thi, mnh phi c nhng ngi khc. Nhng h l nhng ngi n trong din u tin. Ging nh nm ngi bn tu ca Tt t a. Cng tu chung vi nhau, say ny thy Tt t a ung sa, n cho, n yoyurt h ngh ng ny t hnh khng ra g ht v b i. Nhng tnh ng o cn nn khi thnh o ri Bt ngh n nm ngi v tm ti vn Nai h. Chng ta cng vy. t ti s nh nhng ri chng ta phi i tm cha, tm m, tm anh

ch em, tm ngi c ca mnh gip h. l chuyn rt thng thng. Ri qu v s thy iu ny l mt iu rt d nhin.

135

Knh ngc: hai ging c to d, ch qun lnh hng mnh. Gip binh: o gip v kh gii.
136

Ting la: ting thanh la, nhc kh bng ng dng nh.

137

Phng lin loan nghi: kiu v cc nghi trng c chm, thu hnh chim loan, chim phng.
138

Hoa quan: m c nh vng ngc, kim cng p . Chp chi: sng lng lnh. H y: o ta nh sc rng tri.
139

Trc t: so v n, m nhc.

140

Bi: ming g vung vit ch; ha: vic khn cp, nng nh la. Ha bi tin l: th bi ha tc cm i trc bo tin cho nhn dn bit m lo vic phc dch hay dp ng cho quan qun i.
141

Nam nh: triu nh phng Nam do T Hi lp ra. i doanh: doanh tri ln, ch ng qun ca T Hi.
142

Hn vi: i lnh, ch lc ngho hn, khng c th lc, kh au.

143

Nghim qun: chnh n hng ng qun lnh. Tuyn tng: la chn, sp t cc tng.
144

Bo phc: bo tr li; n th bo n, on th bo on. Chn gh: rt ng s.


145

V c: cc n v qun i ngy xa. Th lp: ng hu. Song phi: dn ra lm hai hng.


146

Bc ng: mc v gio. Tinh k: c tinh, mt loi c hiu dng trong qun ngy xa.
147

Trng hm: do ch h trng: ni lm vic ca cc tng soi. Tin nghim: hi trng nh m u lm tng v trang nghim.

148

149

Ca vin: do ch vin mn: ca dng bng cng xe. Thi xa, vua i tun th, sn bn ngoi dng u quy cc c xe lm giu, dng cng xe lm ca gi l vin mn (vin: cng xe.)
150

Cho phu: cho b, cho ng.

151

Sm Thng: ch s cch bit, khng c gp nhau nh sao Sm v sao Thng. Theo T in truyn Kiu ca Trn Trng Kim: Sm l sao Cy, my sao gia chm Orion, Thng l my sao sc ui chm sao Scopion m ta gi l sao Thn Nng. Trong vm tri, hai v sao y cch nhau gn 1800 cho nn h thy c sao ny mc th sao kia ln, khng th no cng thy trong mt bu tri (ngi ta vn hiu lm l sao Hm v sao Mai) cho nn dng t d s cch bit khng gp nhau c. Theo ch gii Truyn Kiu ca Nguyn Thch Giang: Sao Sm l chm sao gm by ngi pha Ty, mt trong nh thp bt t, mu da cam; sao Thng tc l chm sao Tm, gm ba ngi pha ng, nm trong nh thp bt t, mu la.
152

Hin ph: dng np nhng ngi t binh bt c, y ni gii nhng ngi c ti ti.
153

Cc tch: n tch k nhng ti li ca ngi t phm. Phm t: ngi b bt lm t v phm ti. Hu tra: i tra hi.
154

Tri qu: bit li.

155

Ba qun: Tin qun, trung qun v hu qun; ni tt c qun lnh. Php trng: ch hnh hnh ngi c ti.
156

Thanh thin bch nht: gia tri xanh ang lc ban ngy, ni r rng, khng giu dim ai.
157

Thin ti nht th: nghn nm mi c mt ln, dp him c. Bn hon: quanh qun, qun qut, vui v vi nhau.

158

159

Theo ghi chp ca s c Chn Khong trong quyn Th Tm Du Chn Trn Ct: Hi chng ti thng t chc cc i nhc hi gip cc em c nhi Vit Nam... Chng ti cng cho ra t Le Lotus c bit in trn giy vng ku gi ngi u cho c nhi chin nn... Hi y ti khm Ch Ha c ba trm tng s tuyt thc gy p lc trn Ha Hi Paris; chng

ti cng c thy phi i cc nc Hoa K, an Mch, i Li, Anh Ct Li, v.v... vn ng ym tr cho cuc tuyt thc ny. Ti cn nh ti Rome c ba trm linh mc i din hnh, mi v eo trn ngc bng tn ca mt tng s Vit Nam ti khm Ch Ha. Tinh thn lin i qu tht p. Hedi Vaccara v my ngi bn ca phi on rt vt v trong ln t chc cuc din hnh ny.
160

Quc s: ngi ti ca t nc

161

K Vit ngi Tn: k nc Vit (pha ng Nam), ngi nc Tn (pha Ty Bc); ni mi ngi mt ni, cch bit xa xi.
162

Gi o ti cm: do ch y gi phn nang: ci gi mc o, ci ti ng cm, ch ngi v dng, khng c ch hng. c hai cu: gp bui lon lc th mi gm m kin to s nghip, cn nhng hng ngi tm thng ch bit c n c mt th k lm g.
163

C qu: ting khim cung ca cc vua cha nc nh thi xa (nh ngi tu xng l bn o: ti tu o cn ngho lm.) C: nh con m ci, khng ai dy bo, gip sc cho. Qu: tc l qu nhn, ni khim l ngi t c, nh qun thn gip . B Vng ch chung cho ci th lc hng mnh ca ngi ng u cc nc ch hu.
164

Kinh lun: ly tng mi t m g ra gi l kinh, so tng si t cng mt loi m kt thnh con gi l lun; sa sang sp t vic chnh tr gi l kinh lun.
165

y xe: ch Hn l thi cc. Theo Hn Th, ngy xa khi mt vin tng vng ch vua i nh gic, vua tin ra ca thnh v ly tay y xe ca vin tng, t vua y thc cng vic quan trng. Vng ch: vng theo chiu ch ca vua. c sai: phi i lm nhim v dc bit.
166

Tin nghi: c quyn quyt nh ti ch, ty theo s nghi m lm, khng cn phi hi kin vua. Sch Qu S Loi k chuyn i Tng c mt vin tri ph x H Bc tn l Vn Ngn Bt xin vi vua cho ng ta c th ty tin gii quyt vic cp tc ti ch cc vn qun s, khi phi bt c vic g cng gi s v hi kin vua; vua chp nhn. Bt tiu: dp gic, nh gic c bn ghi l ph tiu: dn d cho bn kia quy hng ri phong chc (ph), nu h khng nghe th mi nh (tiu). ng nhung: trng coi, c sut vic qun.

167

Chiu an: ku gi, chiu d hng gic t li an ninh. H : Khng r rng trong u. T Hi cn nghi ng lm.

168

169

B S sng Ng: S, Ng l tn hai nc thi Xun Thu, nay thuc min ng nam Trung Quc, l a bn hot ng ca T Hi
170

Bnh thnh: a bnh thin thnh l ch sch Kinh th: Lm cho thy th c iu ha gi l a bnh; khin cho ng hnh (thy, ha, kim, mc, th) theo th t m n nh gi l thin thnh. l li ni cng c tr nc lt ca vua V. y ni cng c to ln ca vua lo sa sang vic nc, ra n cho dn.
117

V nh l tn mt con sng Thim Ty. Th ca Trn o i ng c cu: Kh ln V nh h bin ct = kh thng thay cho ng xng bn sng V nh (xng ca ngi cht v chin tranh.)
172

Th cng: th mnh ch ng tin nh. Th hng: th yu phi u hng.

173

Thc gip: b o gip li, tc l b cc binh kh. Gii binh: gii tn qun i
174

Thnh h yu minh: hai bn n di thnh (thnh h) giao c ha vi nhau.


175

Vng s: qun ca nh vua. Nn: tai nn. Bch chin: trm trn nh, ni dn dy chn trn mc. Phu qu ph vinh: chng lm nn quan sang, v cng c vinh hin.

176

177

178

179

Thin th: ch t hn h, ch t xu. Mt i (cng c l mt doi): mt di t nh ra ca sng hoc dc sng.


180

H cng: mng cng thng trn.

181

Tiu Ln: h Phng, hiu Tc Mnh, v vua nc T. Sau khi nc T thua nc Chu, Tiu Ln b bt v Chu. Chu V g nng cho ngi khc. Nhn lc ngi n, dy n t, nng xc cm lm th, c cu: Dc tri tm

on tuyt, ng khn tt thng huyn = Mun bit lng ti dt nt nh th no th nhn dy n trn u gi ny.
182

Hng qun: ngi n b (ngy xa mc qun .) Gc phn: ch qu nh. Ca bng: ca thuyn (bng: thuyn nan to.)

183

184

185

m cc dong hi: kh m cng cc th kh dng li v, l o tun hon; y dng vi gi cho bit vn b ca Kiu n y l cng cc v vn thi sp n.
186

Hc tr th c T Th, Ng Kinh; thy tu th c np ng Kinh Kim Cng.


187

Hn D l mt ng quan, tu ln vua vua bc i tng ; Tn Thy Hong nghe li cc quan t ht T Th, Ng Kinh v git cc nh Nho. Nh s v nh Nho lun nh n Php nn v Gio nn ca h.
188

Ci phc: gc ca phc c. Thnh ng Vit Nam.

189

190

Cu ny ly th Ph: Ng long tch mch th giang lnh vng tanh th: Rng c lng l sng thu lnh. Cho nn vng tanh l ng.
191

Tc khin: n nn trong qu kh. Th; ch , ni ti. ----o0o--TAN SNG U NG HOA O NM NGOI Chng ta hy i tr li mi lm nm trc: Ni nng tai nn y, Ni chng Kim Trng by chy mi thng. T ngy mun dm ph tang,

192

Na nm t Liu Dng li nh. Mi lm nm l mt ng hm di rt ti. Chng ta tng th lm ngi bn ng hnh ca Thy Kiu, i ngang qua con ng hm ti mi nm . Kiu tm thy nh sng. By gi anh chng mi bt u. Ti nghip! Kim Trng i h tang cho ng ch Liu Dng, su thng tr v: Vi sang vn Thy d la, Nhn phong cnh c nay khc xa. y vn c mc lau tha, Song trng qunh qu vch ma r r. Trc sau no thy bng ngi, Hoa o nm ngoi cn ci gi ng. C tng tng v th cnh s nh xa m ngi cng nh xa. Nhng mi s hon ton i khc. Trong tm mnh cha cht mt hnh nh. Mnh ngh rng hnh nh s mi cn nh vy. Nhng s tht ca cuc i l v thng. Ch cn my ngy thi m tnh trng hon ton o ngc. Sau tai nn, gia nh Thy Kiu phi bn nh. T mt gia nh giu c, h phi i may th, vit mn, lm cng cho ngi ta v c tr trong mt tp nh rt lp xp. Kim Trng tr v thy ngi nh c hon ton c liu. y vn c mc lau tha, Song trng qunh qu vch ma r ri. Hnh nh trong lng chng trai em so vi hnh nh hin ti th hon ton khc nhau. S ngc nhin ca Kim Trng bt u t s so snh hai hnh nh . Trc sau no thy bng ngi nhng: Hoa o nm ngoi cn ci gi ng. Cy hoa o nm ngoi ch hai ngi trao cnh kim thoa vn n hoa rc r, ci vi gi ma xun (gi ng). Cu ny ly t t bi th ca thi s Thi H i ng: Tch nin kim nht th mn trung Nhn din o hoa tng nh hng Nhn din bt tri h x kh o hoa y cu tiu ng phong. (Nm xa, cng ngy ny, ti cng nh ny, (nng ng di cy hoa o) gng mt phn chiu mu hng ca hoa o, ngi y khng bit by

gi i u ri, trong khi hoa o vn ci vi gi ma xun y ht nh nm ngoi.) Cy hoa o nm ngoi che ch cho Thy Kiu. By gi khng cn Thy Kiu na nhng n ma, hoa o vn n, vn p, vn t do, hnh phc. Con ngi khng c hnh phc v t do v con ngi c s m m. o hoa y cu tiu ng phong: hoa o nm ngoi cn ci gi ng. Ch c chng Kim l mo ming, khng ci c. Nhiu khi ngi ta c ao lm mt cy o hay mt cy thng cho khe. Trong con ngi mnh c nhng tnh t tham m, kh au, lo lng v mnh thy hnh phc ca mnh khng bng hnh phc ca mt cy o hay mt cy thng. Nguyn Cng Tr ngy xa cng c tm tnh cho nn mt hm thi s ni: Kip sau xin ch lm ngi, Lm cy thng ng gia tri m reo. Khi c nhng hi hp, kh au, lo lng th nhn mt cy thng ta cng thy n hnh phc, vng mnh hn ta qu nhiu. Thin m cy (tree hugging meditation) rt li ch. Mi khi trong tnh trng nh vy ta c th ti m cy tip nhn c s vng chi v ti mt ca cy. Trc Lm i S, tc vua Trn Nhn Tng khi i tu, mt ln tr li cu hi ca mt thin sinh v chuyn tu hc, ni: Vn nh vng mt ngi chm sc L trng o hng t n hoa. Khi phi lao tc mt nhc, khi phi tranh u. Trong con ngi mnh c sn gic tnh, cho gic tnh c c hi th t nhin n s n hoa. Vn nh vng mt ngi chm sc, L trng o hng t n hoa. y ta thy hnh nh mt cy o. Ngy xa bn Tu c mt thin s tn Linh Vn i chi thy hoa o n th gic ng. Khi tu g ht! Nhng chc chn trc ng cng i thin hnh, tp hi th ri cho nn n lc thy hoa o ng mi gic ng ch! C bit bao nhiu ngi thy hoa o nhng c gic ng g u! Nht l anh chng Kim Trng. Thy hoa o, cng thy cng ru, khng gic g c! Trc mt chng ta l hai hnh nh tri ngc. Mt l hnh nh cy o rt gii thot. C nng Kiu hay khng c nng Kiu ng mt bn th cy cng tnh b, vn ci vi gi ma xun. Mt anh chng khc, khng tn o m tn Kim, khng th tip xc c vi hoa o; bi v thiu mt ngi th cy hoa o khng c ngha g na. Trn i khng cn g c ngha na nu nng (hay chng) khng c mt. Un seul tre vous manque et tout est dpeupl.: ch thiu mt ngi thi l c th gian ny tr nn trng rng, lnh tanh. l mt cu th ca Lamartine. Do tm mnh ra ht. Khi mnh vng vo mt ci v cho l th gii ca mnh ri th

mnh b ht tt c nhng g cn li trong th gii kia. Nu nng khng c mt th khng c ci g c mt ht. Gi cng khng mt, trng cng khng trong, o cng khng hng, khng c ci g ra ci g ht. l mt s bt cng rt ln. C phi vy khng? Ti sao v tr, thin nhin, s sng mu nhim nh vy m mnh cho l zero ht khi mnh ch thiu c mt ci thi? M ci cha chc mnh tht s thiu. C th n c m mnh khng thy. Nhng ngi tng au kh v mt mt mt ngi thn (cha, m, con, chu, ngi yu, hay thy, tr ca mnh) c th hiu c tm trng ca Kim Trng lc ny. Trong nhng lc thiu thn nh vy, tt hn l tr v vi thin nhin. Tip xc vi thin nhin ta s c an i rt nhiu v s c th thy tr li, tip xc tr li vi ngi ta mt. C mt ln ti i thin hnh Xm Thng vi mt ngi cha tr mt con. Ti ch cho ngi tip xc vi nhng bng hoa, t l, gip ngi cha tm li v tip xc vi a con va mi mt. Nu mnh mt cha, m, ngi yu hay con ci mnh cng phi lm nh vy. Phi tr v vi thin nhin. Thin nhin c th an i c mnh, ch cho mnh cch tip xc li c vi ngi mnh thng. Cng thi s Lamartine ni: Mais la nature elle l qui tinvite qui taime. Plonge-toi dans son sein quelle touvre toujours. Et tandis que tout change pour toi, la nature est la mme. Et la mme soleil se lve sur tes jours. (Nhng ny bn, d bn c kh au th thin nhin vn cn . Thin nhin vn yu bn. Bn nn ln hp vo trong lng ca thin nhin v thin nhin ang m hai cnh tay n bn. Trong khi i vi bn tt c u thay i, th thin nhin vn l thin nhin c. Khng phn bi bn, sn sng m hai cnh tay n nhn bn. Mt tri hm nay, mc ln, chiu xung cuc i bn vn l mt tri c. Bn ng qun.) l li khuyn ca thi s. Bn ng ni rng Un seul tre vous manque et tout est dpeupl: Ch thiu mt ngi l khng cn g na ht! Ni nh vy l bt cng. Tr v, tip xc vi thin nhin l con ng thot cho nhng ngi t nhin mt mt ngi thn. Cy o ang n hoa l mt s gi ca Bt, ca chn nh mu nhim. Cy o ni: Bn i, ng au kh na! C ti y! Nhng Kim Trng u nghe c, u tip xc c. S am m ln qu ri, trong lng ch cn c mt hnh nh. Khng c ci phn chiu hnh nh th coi nh cuc i khng cn g na c. Nu i khng c em th i khng c gi tr g ht! l li tuyn b ca nhng ngi ang kt vo s am m. Xp xo n ling lu khng. C lan mt t ru phong du giy. Cui tng gai gc mc y, i v ny nhng li ny nm xa.

Tt c nhng hnh nh ca qu kh hin ra. Khi b hnh nh ca qu kh trn ng trong tm ri, em ra so vi hnh nh hin ti th thy by gi mnh mt ht. Trong khi th gii vn cn l th gii. Ngi ta t t l v tng rng mnh mt ht ri. K thc ngi ta khng mt g c. Chng ta c g hm qua v s mt g sng nay l mt cu th ti vit tron bi Hoa Mt Tri. ---o0o--QU THNG CHT NGHA O BNG Chung quanh lng ngt nh t Ni nim tm s by gi hi ai? Lng ging c k sang chi, Ln la s hi mt hai s tnh. Hi ng ng mc tng nh, Hi nng nng bn mnh chuc cha. Hi nh nh di xa, Hi chng Vng vi cng l Thy Vn u l sa st kh khn, May thu vit mn kim n ln hi, iu u st nh lng tri, Thot nghe chng rng ri xit bao. Hi han di tr ni nao193 nh ng chng mi tm vo tn ni. Phi hi thm my ngy tri mi tm c ti ch gia nh vin ngoi. Ti ni th thy g: Nh tranh vach t t ti Lau treo rm nt trc gi phn tha. Mt sn t c dm ma, Cng ngao ngn ni cng ng ngn ng. nh liu ln ting ngoi tng, Chng Vong nghe ting vi vng chy ra.

Vng Quan i! Vng Quan! Vng Quan l bn hc Kim Trng, gi Vng Quan ch cn gi ai c na! Kim u c quen vi hai ng b vin ngoi m cng u c quen vi c em gi ca Kiu. Dt tay vi rc vo nh, Mi sau vin ngoi ng b ra ngay. Trong nh ny by gi ai cng bit tt c nhng b mt gia Kim v Kiu ri. Thy Kim, Vng Quan ko ngay chng vo trong nh. Hai ng b nghe ni c chng Kim ti cng ra ht. V thng lm. Thng con bao nhiu th thng chng by nhiu. By gi hiu th thng. Lc trc th cha chc. Khc than k ht nim ty: Chng i bit ni nc ny cho cha? Kiu nhi phn mng nh t, Mt li li tc t vi chng. Gp cn gia bin l dng, Bn mnh n phi tm ng cu cha. Dng dng khi bc chn ra, Cc trm nghn ni dn ba bn ln. Cng nghe ni chng Kim cng thy gia nh ny bit ht chuyn mnh. Trt li nng vi lang qun, Mn tay em n Thy Vn thay li. Chng ta hy nh li chuyn cng cha Huyn Trn. Sau khi vua Chm mt, theo nguyn tc cng cha phi ln gin ha t theo vua Chm. Nhng nh cng cha c mang nn ngi ta hon li, i cng cha h sinh em b ri mi lm l ha thiu. l tc l ca n . Vua Anh Tng, anh rut ca cng cha Huyn Trn, t chc mt cuc bt cc cu cng cha v. Thy bn mnh lm nh vy l tro tr, g con cho ngi ta ri m lm nh vy l khng t t. Thng Hong (Trc Lm i S) sai t l thin s Bo Phc xung ni chuyn vi vua Anh Tng nn lm mt hnh ng g xin li. tm c yn, vua Anh Tng cho ba trm ngi th kho nc Chm cng hin cho nc Vit c v nc. y cng vy. Thy Kiu ha l cho Kim Trng, by gi phi bn mnh chuc cha nn rt y ny. V vy nng xin vi cha m ba bn ln g em gi mnh cho

chng Kim. Ngy xa ng Phng (vi ch a th) c khi hai ch em ci cng mt chng. Vit Nam ngi ta gi l: hoa thm hi c cm. Nu Thy Vn l mt c gi mi th c ta s ni: Tui u c mc n anh chng hi no m bt tui phi tr n! Nhng y tnh ch em lin i nn ch mc n th em tr dm cho ch. Trong x hi c, gia nh l mt khi th ngi ta chp nhn v lm chuyn c. Cc c gi mi by gi th chc khng chu u! Trt li nng vi lang qun, Mn con em n Thy Vn thay li. Gi l tr cht ngha ngi, Su ny dng dc mun i cha qun.194 Kip ny duyn ph duyn, D i cn bit s n lai sinh. My li k ch inh ninh, Ghi lng d ct mnh ra i. Phn sao bc by Kiu nhi, Chng Kim v con th i u? Chuyn ch xy ra mi cch y su thng. Vt thng cn ti. Hai ng b nhc li th au lng, v khc. ng b cng ni cng au, Chng cng nghe ni cng du nh da. Ni au ca ng b lm cho ng b khng thy c rng ni au ca anh chng cng rt ln. Dul dp nt, v nhu. Qu v c thy da ci khng? Gp mt gp da ci nhn th thy n nhu nt, nhn nhu. Ci lng ca Kim Trng lc ny l nh vy. Vt mnh vy gi tun ma, Dm d git ngc thn th hn mai. au kh cho n ni thn hnh ca Kim Trng ging nh mt con giun b ngi ta cuc nhm. Qun qui, au n. C thn v tm u i vo a ngc. Thn qun qui m tm cng qun qui. ng hm mi lm nm c nng i qua ri, anh chng by gi mi bt u. Vt mnh vy gi tun ma, Dm d git ngc thn th hn mai. au kh tun ra nh ma nh gi. Mnh khng cn l mnh na. Mt ngi thng minh, bt thip, linh

mn by gi ging nh mt ci xc khng hn, khng cn g na c. l chng bnh tng t tht tnh. au i on ngt i thi, Tnh ra li khc khc ri li m. C nhng lc cn au i ln, ngng li mt cht ri li au ln mt chp khc. Ging nh cn st, st xong, bt st ri st li. Ch on v ch thi c ngha l tng chp mt. au, ngt mt hi, bt i, ngh nh ti li au, li ngt. Nhng ci au hon ton do tm mnh ht. Mi khi hnh nh kia hin ln th mnh au tr li. R rng khi mt ngi lm vo trng thi am m th ngi d rt au kh. au i on ngt i thi, Tnh ra li khc khc ri li m. Nhng ngi no i ngang qua ci cu ny u thy rng nhng iu c Nguyn Du vit l c thit. Chc chn c cng i ngang qua ri. l tnh trng ca ngi tht thnh au kh. Tnh yu ng l mt tai nn v ngi yu no cng phi i qua nhng ci cu ny. C Nguyn Du l mt thi s c kh nng din t tnh cm con ngi mt cch tuyt diu. Ni v tnh yu on no cng hay. Ngn ng v tnh yu ca c tht xut sc. T au kh ca mt chng trai mt ngi yu m n mc nh th th thit tng nhng nh vn ca th k hai mi ny t ai snh c. Thy chng au ni bit ly Nhn ngng ng mi v v gii khuyn: By gi vn ng thuyn, nh phn bc khn n tnh chung. Qu thng cht ngha o bng, Nghn vng thn y d hng b sao? - Ny con, thn con qu lm! Con ng b ci thn con. Trong tnh trng tht tnh nh vy ngi ta khng mun sng na. Mt ngi khng c mt th c th gii ny cng nh khng! Tnh trng l tnh trng rt nguy him. Anh chng ch mun cht. Gia nh ca Thy Kiu l tng thn cu Kim Trng, nu khng c h c th Kim Trng t t. L thay, tnh thng ng l phi em li s an i m p, hnh phc m tri li, n a ta n gn ci cht. Tnh i, am m thng a ngi ta ti ci cht. Trong rt nhiu trng hp, tnh yu v ci cht l hai ci rt gn nhau. Lamour et la mort gn nh ng ngha. Rt d s! Trong o Bt c ni v tnh thng, din t bng nhng ngn ng rt r rng: T, Bi, H, X. Tnh thng phi c tc dng hin tng nim vui (T), lm vi ni kh (Bi), c s vui v (H) v khng k th (X). Tnh am m rt k th. Ch c mt ngi c gi tr

thi cn tt c nhng ngi khc khng c gi tr g c. Ch c mt hin tng l p thi cn tt c nhng hin tng khc u khng p. l k th, l khng X. Tnh thng em ti ton nhng kh au Thc tp tnh thng trong o Bt cho chng ta thy c r rng th tnh no em li hnh phc v th tnh no dm mnh vo h su ca au kh, c n, a mnh ti cn k ci cht. Qu thng cht ngha o bng, Nghn vng thn y d hng b sao? Cha m Thy Kiu ng vai tr cha m ca chng sinh vin ny. Nh c hai ng b v hai ngi con cn li m Kim Trng khng t t. May cho Kim Trng! Bn ngi l ai? Bn ngi l Thy Kiu. Chnh v vy m Thy Kiu gip c Kim Trng mt ln na. Thy Kiu tng gip Kim Trng mt ln ri, khng phm gii trong m u tin hai ngi gp nhau. By gi l ln th hai Thy Kiu gip m Kim Trng khng bit. Nh s c mt ca hai ng b vin ngoi v hai ngi em Kiu m Kim Trng khng t t. D dnh khuyn gii trm chiu La phin cng dp cng khu mi phin. Nhng li khuyn tuy khng c tc dng ngay nh s c mt ca bn ngi l rt quan trng. Th xa gi n kim hon, Ca xa li gi n n vi hng. Sinh cng trng thy cng thng, Gan cng tc ti rut cng xt xa. Rt di! em nhng vt c ra lm g cho ngi ta nh v cng kh thm! Rng: Ti trt qu chn ra, cho n ni tri hoa git bo. Tc qu, bi v anh chng l con nh giu c quyn th; nu anh chng c mt lc th c th can thip vo c ri, Kiu u phi bn mnh ly bn trm lng! Cng nhau th tht nhiu, Nhng iu vng phi iu ni khng!

Cha chn gi cng v chng, Lng no m n dt lng cho ang? Bao nhiu ca my ngy ng, Cn ti ti gp mt nng mi thi. y l ngn ng ca mt ngi yu. By gi con khng cht na nhng con s dng tt c sc con tm Kiu. Con s c tin tc ca nng cho hai bc v hai em. By gi chng trai tm c mt l do sng! Ni thong ni chng ht li, T t sinh mi st si tr ra. Vi v sa chn vn hoa, Rc mi vin ngoi ng b cng sang. Thn hn195 chm cht l thng, Dng thn196 thay tm lng nng ngy xa. Kim Trng v sa sang ci nh mnh thu lc trc (c hin Lm Thy) v rc gia nh v rc ng b vin ngoi qua sng vi mnh. Kim ng vai tr ca mt ngi con r. Coi nh Kiu l v chnh thc ca mnh ri. inh ninh mi l chp th Ct ngi tm ti a t nhn nhe. Ly nc mt mnh mi mc vit th hi thm tin tc ca Kiu. (i khi ly nc tr mi mc cng c.) Thu ngi i tm hi v chuyn th. Bit bao cng mn ca thu Lm-Thanh my i v dm khi. Ngi mt ni hi mt ni, Mnh mng no bit b tri ni nao? Ngi ta a Kiu i Lm Truy m ni di l i Lm Thanh. Hi Lm Thanh th lm sao m tm ra c! Nht l thi u c nh dy thp, in tn, in thoi. Tri t rng ln nh vy th lm sao tm ra c tung tch mt ngi. Sinh cng thm thit kht khao, Nh nung gan st nh bo lng son.

St son l nim chung thy cng cc. Son lc no cng , st lc no cng cng. Ci gan ca Kim Trng bng st nhng cng c lc b nung nng ln; lng Kim Trng l mt tn son nhng cng c nhiu khi b bo mng ra. Rut tm ngy mt ho don, Tuyt sng ngy mt hao mn mnh ve. Thn th lc tnh lc m, Mu theo nc mt hn la chim bao. Qu v c thy r rng rng yu l kh khng? Khng n, khng ng, cng ngy cng m. Khc ra nc mt, tm hn lc thc cng nh lc ng u i v vn nh mt ma i, i tnh. Cho nn ngi ta mi ni tnh yu l mt tai nn. C ai mun rc tai nn vo lng. Nhng trong lng, trong c th mi ngi u c ht ging ca am m. L m vng vo tai nn th ch c mt tng thn mi cu c m thi. Nu khng cht khng vong thn l nh tng thn. Trong trng hp Kim Trng, tng thn l gia nh Thy Kiu, khng phi l gia nh Kim Trng. Gia nh Kim Trng ni: My m ci con no m by gi my m nhom nh vy? Nhng gia nh ca Thy Kiu th v hiu cho nn thng. Nguyn Bnh ni: Chao i, yu c ng Tri cu. Yu c ng Tri gi c chn Khi mnh b tai nn ri th khng ai cu c c. Tri cu cng khng c na, hung h l ngi bn! Nguyn Bnh khng bit rng tng thn c th cu c. C hi ca qu v l tng thn. Qu v thot c l nh tng thn: Ngy xa ti cng nh tng thn m thot c. Tng thn l c hi duy nht ca chng ta. Chng ta phi coi tng thn l mt vin ngc qu. i khi chng ta c gin, c hn tng ngi trong tng thn nhng k thc tng thn lun lun l vin ngc qu. Tng thn lc sng sut lm, ch c mnh l m thi. Chng ta phi gip nhau. Chao i yu c ng Tri cu! l mt cu ni rt n gin ca mt thi s min Bc Vit Nam th k hai mi. Yu l mt tai nn. Nu khng phi l tai nn th sao phi cu?Ty phng cng ni yu l t xung, fall in love, tomber amoureux. ang i t nhin t xung, sp hm sp h. V yu cng l mt cn bnh: love sickness. Xun huyn lo s xit bao, Qu ra khi n th no m hay! Vi vng sm sa chn ngy, Duyn Vn sm xe dy cho chng.

S Kim Trng cht, hai ng b vi vng sp t g Thy Vn cho Kim Trng. Anh chng chp nhn. mt Thy Kiu nh nu c Thy Vn th cng c an i, v em ca Thy Kiu cng c cha ng Thy Kiu t nhiu bn trong. Tnh yu l nh vy. nhng g c lin h ti ngi yu ca mnh, mnh u yu ht. Khi thng th thng ht tt c ng i nc bc, nhng thc n, thc ung ca ngi yu mnh cng yu tut. M khi ght th ght ht. Yu ai yu c ng i, Ght ai ght c tng chi h hng. Con ngi yu ght tc ci nh vy. Khng X, tc l khng bnh ng, v tnh yu y cha ng rt nhiu tnh phn bit v k th. Ci ng ngi i ti sao mnh thng lm chi? Tng chi h hng ngi c dnh g ti mnh m mnh ght? l mt thi ht sc k th, khng bnh ng, T, Bi, H, X mi l tnh yu ch thc. Tm trng ca Kim Trng cng thng thi. Em gi ca Thy Kiu l Thy Kiu trong mt mc no . c ci Thy Vn, Kim Trng cng bt au kh. l thuc ca ng b vin ngoi cho chng Kim ung. Nhng cng l di chc ca Thy Kiu. Ngi yu iu k vn chng, Trai ti gi sc xun ng va th. Cp xem ra cng c lm. Nhng: Tuy rng hai ch vu quy, Vui ny ct su kia c no! Khi n lc ra vo Cng u duyn mi cng o tnh xa. Tnh yu ca Kim Trng vi Thy Vn pht trin rt mau nhng tnh lu luyn vi Thy Kiu vn khng gim bt. Nhng lc ngi mt mnh Kim Trng vn khc, lng d ri beng: Ni nng nh n bao gi, Tun chu i trn v t trm vng. C khi vng v th phng, t l hng gi phm ng ngy xa. B bai r r ting t, Trm bay nht khi gi a lay rm, Dng nh bn nc bn thm, Ting Kiu ng vng bng xim m mng.

Mi khi t hng nh n mt mnh th cm thy linh hn Ku ang v vi mnh. l do tm m ra c. Bt dy Tam gii duy tm, vn php duy thc. Kim c ngh rng Kiu cht ri v hn ang v p li ting n ca mnh. l k nim m u tin hai ngi gp nhau. Nhng c Nguyn Du rt thc, c ni: Bi lng tc ghi vng, Tng nng nn li thy nng v y. - N cht u! ti thng, ti kh nn anh tng tng ra nh vy ch! y l kin gii ca c Nguyn Du. Tt c u do tm thc ca mnh. Mnh nm m thy, ni: Thit m, tui thy! Nhng k thc cng t trong tm i ra.

---o0o--GIC DUYN U BNG TM VO TN NI Ly Thy Vn, c mt lin h mi, nim vui mi, i sng ca Kim Trng tm li c s thng bng. Nhng tnh cm vn vng vi Thy Kiu vn cn nhiu. Nm thng i qua. Nhng l phin mun m ngy Xun thu bit i thay my ln? Ch khoa197 gp hi trng vn, Vng Kim cng chim bng xun mt ngy. Ca tri rng m ng my198 Hoa cho ng hnh hng bay dm phn.199 Vng Quan v Kim Trng thi u, vinh hin. Qu hng, lng xm cng c thm ly. Chng Vng nh n xa gn, Sang nh Chung lo t n chu tuyn.200 Tnh xa n tr ngha n, Gia thn bn mi kt duyn Chu Trn.

Vng Quan, sau khi thi u th sang nh lng ging nm xa l Chung lo t n Chung lo can thip, gip , ch ng khi gia nh b nn. C mt b mt no m ta cha hay: chng Vng yu c con gi ca Chung lo. By gi tr v, u khoa Hi, Chung lo bng lng g con gi cho. Kim t nh bc thanh vn, Ni nng cng ngh xa gn cng thng. y ai dn ngc th vng, By gi kim m ngc ng vi ai?201 Ngn bo chn sng lc loi, Ngh mnh vinh hin thng ngi lu ly. Vng ra ngoi nhm Lm Truy, Quan sn nghn dm th nhi mt on. Kim Trng c vua c i lm quan Lm Truy, ch ngy xa nng Kiu ti ni m gia nh tng l Lm Thanh. By gi s mng gi anh chng n . Cm ng ngy thng thanh nhn, Sm khuya ting hc ting n tiu hao. Ngy xa c nhiu ngi lm quan ri nhng vn gi c phong cch nhn h ca ngi Nho s. Lm vic quan xong ri th ung tr, ly n ra gy. i nh Tng c ng Triu Bin, tin s, i lm quan nhng vn gi c s thanh nhn. ng em theo mt cy n v mt con chim hc. Sng, chiu tuy lm vic quan nhng ng vn c nghe ting hc, ting n. Cm ng ngy thng thanh nhn. Sm khuya ting hc ting n tiu dao. Khng ging nh gii doanh thng business-man by gi, khng c th gi th. Phng xun trng r hoa o, Nng Vn nm bng chim bao thy nng. Tnh ra mi r cng chng, Nghe li chng cng hai ng tin nghi. Mt m ti t tht ni ph ng Lm Truy, Thy Vn nm m thy Thy Kiu. Tnh dy nng k cho chng nghe. Kim Trng sinh nghi: C l Kiu i Lm Truy ch khng phi Lm Thanh.

N Lm-Thanh vi Lm-Truy, Khc chi mt ch hoc khi c lm. Trong c thanh kh tng tm, y hoc c giai m202 chng l? Thanh kh tng tm ngh l ng thanh tng ng, ng kh tng cu. Cng l mt m thanh th ng (echo) li vi nhau, cng mt ch kh th i tm nhau. V d l ngi mun hc Pht php th mnh i tm nhng ngi hc Pht php lm bn. Thng ng chng mi hi tra, H c k li gi tha ln. C ngi th k gi, h , bit chuyn, bo co. y l nhng li bo co, tuy ngn nhng tm tt li c qung i mi nm ca Thy Kiu. Ni rt gn, nh nh dy thp vy. Nu qu v mun nh dy thp th phi hc on vn ny ng nh d ch m tn tin. S ny l ngoi mi nin, Ti bit mt bit tn rnh rnh. T B cng M Gim Sinh, i mua ngi Bc Kinh a v, Thy Kiu ti sc ai bi, C ngh n li ngh vn th. Kin trinh chng phi gan va, Liu mnh th y phi la th kia. Phong trn chu ch, Dy duyn sau li g v Thc Lang. Phi tay v c ph phng, Bt v V Tch toan ng b hoa. Bc mnh nng phi trn ra, Chng may li gp mt nh Bc kia. Thot bun v thot bn i, My tri bo ni thiu g l ni! Bng u li gp mt ngi, Hn ngi tr dng nghing tri uy linh. Trong tay mi vn tinh binh, Ko v ng cht c thnh Lm-Truy, Tc t cc tch mi khi,

On th tr on n th tr n. nn c ngha c nhn, Trc sau trn vn xa gn ngi khen. Cha tng c h c tn, S ny hi Thc sinh vin mi tng. ng th k h ch bit tin tc Kiu trong mi nm u, khng r tn h v tung tch ca v i Vng gip Kiu (T Hi.) ng khuyn Kim Trng hy mi Thc Sinh n hi thm v nhng vic xy ra nhng nm sau ny. Nghe li ni r rng, Tc th thip mi chng Thc Sinh. Ni nng hi ht phn minh, Chng con u t tnh danh l g? Thc rng: Gp lc lu ly, Trong qun ti hi thiu g tc t. i vng tn Hi h T, nh quen trm trn sc d mun ngi. Gp nng khi Chu Thai, L g quc sc thin ti phi duyn. Vy vng trong by nhiu nin. Lm cho ng a kinh nin ng ng. i qun n ng ci ng, V sau chng bit vn mng203 lm sao. Thc Sinh cho Kim Trng nhng tin tc v Kiu trong thi gian nng sng vi T Hi. Chng ni chng khng c tin tc g t v sau. Nghe tng ngnh ngn tiu hao204 Lng ring chng lung lao ao thn th. Xt thay chic l b v, Kip trn205 bit r bao gi mi xong? Hoa tri nc chy xui dng, Xt thn chm ni au lng hp tan! Li xa li mun vn, Mnh hng cn phm n cn y, n cm kho ngn ng dy, La hng bit c kip ny na thi? Bnh bng206 cn cht xa xi,

nh chung207 sao n n ngi cho an! Rp lng treo n t quan, My sng cng li my ngn cng pha. Dn mnh trong ng can qua, Vo sinh ra t ha l thy nhau. Kim Trng mun t quan, li sng tro ni i tm Kiu, d cho c cht gia ng i na. l c mun ca Kim Trng. Nhng s tht th by gi chng c th nhi ri, u cn sng nh cha m nh thi cn l sinh vin na m lm c chuyn . T quan ri th ly tin u m i xe but, m mua v my bay tm nng? Nht l dnh vo danh li ca triu nh ri th kh b lm! Rt cuc, u ctreo n t quan, vo sinh ra t g, ch ngi vit th v gi e-mail m thi. Ngh iu tri thm vc su, Bng chim tm c bit u m nhn! Nhng l nn n i tin, Nng ma bit my phen i di! Nm ny sang nm khc chng ch i m tm khng ra tin tc. Bng c chuyn xy ra: Nm my bng thy chiu tri,208 Khm ban sc ch n ni rnh rnh. Kim th ci nhm Nam-Bnh, Chng Vng cng ci nhm thnh Ph-Dng. Vua ban sc ch i Kim Trng i lm quan Nam Bnh (thuc tnh Phc Kin) v Vng Quan thnh Ph Dng (thuc tnh Chit Giang.) Chnh nh c bin c ny m hai gia nh s tm c nng Kiu. Sm sanh xe nga vi vng, Hai nh cng thun mt ng ph quan. Xy nghe th gic tan, Sng m Phc-Kin la tn Chit Giang. c tin Kim mi r Vng, Tin ng cng li tm nng sau xa. Trn ng i, hai ngi hy vng c th tm Kiu Hng Chu (ni sng Tin ng chy ngang qua.)

Hng chu n by gi, Tht tin hi c tc t rnh rnh. Rng: Ngy hm n giao binh, Tht c T thu linh209 trn tin. Nng Kiu cng c chng n, Lnh quan li bt p duyn th t. Nng treo ngc trm chu, Sng Tin ng y m hng nhan. Ti Hng Chu, Kim v Vng hi thm bit c l Kiu nhy xung sng Tin ng t t. Thng i! Khng hp m tan, Mt nh vinh hin ring oan mt nng! Chiu hn thit v l thng,210 Gii oan lp mt ng trng bn sng. Ngn triu non bc trng trng, Vi trng cn tng cnh hng lc gieo.211 Tnh thm b thm l iu, No hn tinh v212 bit theo chn no? Hai gia nh thit lp chay n bn sng lm l gii oan siu cho Kiu. C duyn u bng l sao, Gic Duyn u bng tm vo n ni. Trng ln linh v ch bi, Tht kinh mi hi: Nhng ngi u ta? Vi nng thn thch gn xa, Ngi cn sao bng lm ma khc ngi? Khng bit s ch Gic Duyn hm y c Pht s g cho nn i ngang qua ch lm chay. C nhin l ngi tu, thy m chay th s ch gh vo xem th v do khm ph ra rng y l gia nh Trc Tuyn ang cu siu cho s em mnh. Trong lng s ch c l ngn ngang nhiu tnh cm. Mng rng s em mnh s c gp li gia nh v cng rt mng khi mnh c th em cho gia nh ny mt tin tc lm h sng st bt ng v to ra hnh phc khn cng. l mt mnh tin lm chn ng c gia nh Kiu.

Nghe tin ng ngc rng ri, Xm quanh k h rn li hi tra: Ny chng ny m ny cha, Ny l em rut ny l em du. Trong cc bui ht m (ht i gia hai bn nam n) Vit Nam, c khi bn con gi hi bn con trai: Truyn Kiu anh thuc lu, anh k c mt cu su ngi. Nu bn con trai gii th h s ht: Ny chng ny m ny cha, Ny l em rut ny l em du. (Su ngi l: chng (Kim Trng), m, cha, em rut (Thy Vn v Vng Quan), em du (v Vng Quan.) Cn nu bn con trai im thin tht th bn con gi h s ci khc khch cho n khi bn con trai chu thua mi c hai cu trn ra.) Tht tin nghe by lu, Php s dy th s u l dng! S rng: Nhn qu vi nng, Lm-truy bui trc Tin-ng bui sau. Khi nng gieo ngc trm chu, n nhau ti gp nhau rc v. Cng nhau nng ca B-, Tho am cng gn k chng xa. - Cha gn y, nu qu v mun th ti xin a qu v ti gp Kiu ngay by gi. Nghe xong mi ngi thy nh t a ngc va c vt ln thin ng. Pht tin ngy bc ln la, m m nng cng nh nh khn khuy.

Trong nguyn lc s ch Gic Duyn ni: Qu v nh Thy Kiu lm phi khng? Thy Kiu cng t by nim thng nh qu v lm. cha thnh thong Kiu cng nh cha m v cc em. Nghe tin n mt n my, Mng no li qu mng ny na chng? T phen chic l la rng, Thm tm lung nhng liu chng nc my. R rng hoa rng hng bay, Kip sau ha thy kip ny hn thi. Minh dng213 i ng chc ri, Ci trn m li thy ngi Cu-nguyn!214 Tng rng kip sau mi mong thy li c nhau m by gi s ch li ni Kiu ang cn sng v gn y. Khng c php l no hn php l ny! Cng nhau ly t Gic Duyn, B hnh mt l theo lin mt khi. B chung m, b c bn, mi ngi i theo s ch Gic Duyn. y l on rt vui. B lau vch c tm i, Tnh thm lung hy h nghi na phn. ng v cha m phi b lau, vch c m i. C l ng chnh hi di v v thy gia nh nn nng qu, ni s cng mun Kiu mng nn dn mi ngi i ng tt. Tuy gia nh Kiu mng nh vy nhng vn cn nghi khng dm mng nhiu, s tht vng: i khi ni s ny ln, nh l mt ngi khc th lm sao? S tht r rng nh vy nhng m ta vn khng tin l s tht. Ta ni: It is too good to be true. (Khng dm tin, v s tht p qu.) Quanh co theo di giang tn,15 Khi rng lau ti sn Pht ng. c ti cu ny ti c cm tng rng lau l ci rng c nhiu vn , nhiu phin no; Pht ng l ch mnh v, ti, vng chi, thnh thi, hnh phc. Mi khi c ti cu ny l ti thy hnh nh

. Khi rng lau ti sn Pht ng. Vn l mnh i ra khi rng lau hay cha. ---o0o--TNG BY GI L BAO GI Gic Duyn ln ting gi nng, Bung trong vi do sen vng bc ra. Ta c th thy tm trng Gic Duyn lc . Ngh rng mnh s mang li mt nim vui rt ln cho s em. Thnh ra mi ti cng s ch ku: S em i! Ra c khch! C ai hi ny! Bung trong vi do sen vng bc ra. thnh ni c ri, phong thi ca Kiu li cng thm thanh tao. C nhin l Trc Tuyn khng chy, i ng hong theo kiu thin hnh. Trng xem mt mt nh: Xun gi cn khe huyn gi cn ti. Hai em phng trng ha hai, N chng Kim l ngi ngy xa! K cha, m, em ri mi ti ngi yu. l theo th t theo lun l ng. Khng c k chng trc, d mnh thng chng gh gm. Phi c th t. V phi cho theo th t . Khng th no mt ngi ng m cho theo kiu ngc li. Mt ngi M c th ti m anh chng trc. Nhng mt ngi Vit hay mt ngi Hoa th khng th no lm nh vy. l o ln trt t ca my ngn i. N chng Kim l ngi ngy xa! Lm nh pht tnh ng l, hi lnh lng. K thc, ng bn ngoi l phi lm nh vy. Theo ng, cha trc, m sau. V cha ng vai ngi anh, m ng vai ngi em. Vit Nam v ku chng bng anh. (Ty phng nghe chuyn ny h tc ci lm!) Lin h v chng l mt th lin h anh em, ngi v lun lun lm em, v phi xng em. Du ngi v c thng minh hn, ln hn mt hai tui, hay giu c hn th cng ng vai tr ngi em. Tng by gi l bao gi, R rng m mt cn ng chim bao. Git chu thnh tht qun bo, Mng mng ti ti xit bao l tnh!

Khc mng, nhng git nc mt ca hnh phc. Mng th c mng, nhng trong tm vn cht cha nhiu au kh ngy xa (c n, thng nh) cho nn va mng va ti, va ti va mng. Ci ti lm cho ci mng ln hn. Ci mng lm cho ci ti sng dy. Cu Tng by gi l bao gi ti suy ngh nhiu gi ng h tm cch dch ra ting Anh m vn cha dch c. Ta ang ng trc mt s thc qu p, qu mu nhim cho n ni ta khng dm tin s thc l c tht. Mi lm nm sng trong tuyt vng, khng cn ngh rng mnh s c gp ngi thn. y vy m khng chun b g c, t nhin php l hin ra trc mt. Tng by gi l bao gi. Bao gi tc l khng phi by gi. Bao gi l when, by gi l now. Lm sao m dch c. Nu ct ngha th mnh ct ngha th no? Gi pht hin ti mu nhim qu cho n ni mnh phi nghi ng rng gi pht ny thuc v qu kh hoc y l mt ni m c ca tng lai ch khng phi l mt ci g c tht trong hin ti. Cu ny hay nhiu ch. Th nht l ci hay v ni dung, khng bit s thc l s thc cha, hay ch l mt gic m thi. Th hai l ci hay v hnh thc. C hai tingby gi v bao gi u chuyn ti thi gian, u c ch gi ng ng sau. Th l hnh nh v m nhc. Nu khng dng hai ch gi lp li th s d. Nu ni: tng by gi l lc no? Th s khng hay. By gi v bao gi l hai ch ging nhau, nh hai si tc. By gi l vn bng, bao gi l vn bng. Hai ch c th trn vi nhau. Nu dch: Is it true or is ti not true? th d qu i! Gi pht by gi c thc l gi pht by gi khng? Thc ti trong gi pht ny c phi l mt thc ti hay ch l mt hnh nh ca tm tr mnh? c phi l mt iu trong qu kh m mnh mng tng ra hay mt iu trong tng lai m mnh m c vo? Tng by gi l bao gi? su ch rt mu nhim! Ai dch c th gii. Nu khng dch by gi th bao gi mi dch? Ti ngh truyn Kiu c nhng cu xng ng c vit treo trong thin ng. Gio l v thc tp ca chng ta l sng trong gi pht hin ti v thy c nhng mu nhim ca gi pht hin ti. Ngy xa Kiu cn l thiu n mi su, mi by tui, mi ngy c u gp nhng ngi thn. Hi y Kiu c ci nhn v ci cm ngh nh by gi khng? C tm nim trn qu ngi thn nh trong gi pht ti ng on t ny khng? Ti sao cng cnh , ngi , nhng iu kin m ci thy khc nhau nh vy? Ti sao by gi mnh trn qu ci mnh ang c mt cch k l, trn qu n ni mnh t hi: Ci c tht khng? Do nhng au kh mnh tri qua, nhng gic ng mnh t c m mnh tip xc c vi ci mu nhim ca thc ti. Ci g trong i sng m khng phi l mu nhim! S kin

mnh ang cn sng l mt php mu. Mt chic l mt bng hoa u l mt php l, u l mu nhim c. Khi cn c kh nng v iu kin tip xc, c hnh phc th ta khng chu tip xc c hnh phc. i khi mt ri th ta mi than khc. c truyn Kiu cng ging nh nhn trng, nhn my, i thin hnh, tip xc vi thin nhin, hoa l, con ngi. Nu tm ta sng t, nu ta c nng lng ca chnh nim th ta c th nhn din rng tt c nhng g ang bao quanh ta u l php l rt mu nhim. Chnh thn th, tm hn ta cng l nhng hin tng ht sc mu nhim. Tt c nhng ci , tc gi gi l by gi. Trong s sng, v bun au, gin ght, lo lng m chng ta dy p ln ci by gi, loi ci by gi ra khi s sng v khng thy c, khng tip xc c vi nhng mu nhim. Chng ta nh mt cu tng t cch mi lm nm lc Kim Trng v Kiu c thc s gp nhau. Lc gia nh Kiu i n sinh nht bn ngoi. Kiu nh ph ro sang gp Kim Trng. chi vi ting ng h Kiu phi v xem gia nh v cha. Thy gia nh cha v th li tic, i chui sang nh Kim Trng mt ln na. Kim Trng ang ng gt, thy ngi yu xut hin Kim Trng hi: y l mng hay l thc? Kiu tr li: By gi r mt i ta, Bit u ri na chng l chim bao? Ht ging tu gic trong Thy Kiu lc c cha chng ta cha bn ti, nhng chc chn c trong tm hn thi s. V vy c cu ny chng ta khng th no khng nh n cu trc. Nu ta khng sng tnh thc v su sc gi pht hin ti th tt c s ch l mt gic chim bao. Tng by gi l bao gi. Cu ny c mang theo s ti nghip. V kh au, v c m khng thnh tu ta cha bao gi c sng tht, cha bao gi c hnh phc tht c cho nn by gi thy c hnh phc, thy c mu nhim ta li ngh khng bit c tht hay khng. Kiu cng phn ng ging nh gia nh Kiu khi nghe tin Kiu cn sng. Khng dm tin, v s tht p qu. V phng din vn chng, y l nhng li cc t nim hnh phc ca nhn vt. V phng din tm l, t cu ny rt su sc. quen sng trong mng, ta khng c kh nng tip xc vi bn thn thc ti. Ta thng ln ln mng v thc. Khi ci thc t hin by cho ta th ci khng c kh nng tip xc. Hi i thm tu vin Cp C c, ti c ngi bn cnh nhng bc tng ca ci tht ngy xa Bt , mn m nhng vin gch. Mt phi on kho c ca Nht n y xin php o xi, khai qut v lm pht hin nn mng ca nhng tu vin ngy xa thit lp trong vn K . Tt c u nt v b ph sa che lp, gai c mc y. Cc nh kho c moi ln v trnh by li tt c. C nhng thi gian tu vin Cp C c rt hng thnh, cc tu vin c xy st nhau. By gi khai qut ra chng ta bit ch no l thin ng, tng x v thc ng. Tuy tt c u b nt

nhng mng ca cc bc tng vn cn nn ta c th thy rt r cch b tr phng c cc tu vin. Nhng giai on hng thnh ca tu vin Cp C c l nhng lc cc thy tu hc c hnh phc, tip xc c vi Bt, Php v Tng. Nhng nhng giai on khng ko di c mi mi. Nhn vo mt vng t hoang vu c mc, chng ta u c th tng tng ngy xa ni ny tng hng thnh nh vy. Chng ta hy nhm mt li v tng tng Lng Mai mt trm nm v sau. Chng ta thy g? C th ta khng thy s ch, s anh, s em, s t, khng thy thy, khng thy g ht. Ch ny c th tr thnh mt siu th. By gi trong giy pht hin ti chng ta c s anh, s ch, s em ang ngi vi ta. C thy ang ngi ging. C nc tr ung. C ng i thin hnh. C bn tay nm tay ngi bn. C hai mt nhn v nhn din ra l ngi anh, ngi ch, ngi em ca mnh. Chng ta ang lm chuyn hay khng? Hay chng ta i mt trm nm sau ri thy nhng iu c th xy ra ch l chuyn xy ra trong mt gic chim bao m thi? a tay ra v chm vo ngi bn cnh mt cht xu coi th l tht hay gi. Chng ta c kh nng lm chuyn hay khng? Hay chng ta c t giam hm mnh trong ci bun, ci gin, cai lo khng lm c chuyn ? Tng by gi l bao gi, R rng m mt cn ng chim bao! l nhng ting chnh nim gip chng ta tnh thc. Tt c b quyt ca s thc tp nm ch . Tng by gi l bao gi: Is it now or never!. Ti chu thi, khng dch ra ting Anh hay ting Php! Ti tin chc tt c qu v216 u hiu, u thm ri nhng khng ni ra li thi. Ni khng ra li th phi c ngi gip. Ngi l thi s. Thi s l ngi gip mnh ni nhng iu mnh cm m khng ni c. Nhng y l thi s Vit cho nn mnh cn thi s Anh, thi s Php. Ch mu nhim ca cu ny, chc dch khng c, l hai ch by gi v bao gi, lp ly li. Phi l mt tay ph thy cao tay n lm mi c th s dng nhng m binh ngn ng nh th c. Ngn ng i vi mt thi s ging nh m binh m mt thy ph thy s dng. Bt n lm g th n lm theo mnh. V t th ba trong phi Trc Lm, thy Huyn Quang, cng l mt thi s ln ca Vit Nam. Thy cng c mt cu th ni v chuyn chim bao trong khi m mt. l bi Ng tra trn ni. (Nghe t cng ng tra chng ta thy khe trong ngi qu phi khng? T ng tra th ti sao mnh khng c ng tra?) V qu sn kh tnh Phong lm nht thp long Phn quan trn th gii Khai mn ty mang mang.

(Cn ma qua, khe nc trong ni im lng. Rng phong ng mt gic mt. Nhn li th gii bi bm bn di. Mt m nhng vn say nh thng.) Ti dch: Ma tnh khe ni tnh Ng mt gia rng phong Nhn li ci nhn th Mt m vn say nng. Mt m nhng vn say nh thng. R rng m mt cn ng chim bao! Li sng ngi ta gi l sng say cht mng (ty sinh mng t.) o l ca nh Pht l sng tnh thc. Phi m mt. M con mt tu, con mt chnh nim ch khng phi l con mt tht. M con mt tht th c th vn cn m. M con mt chnh nim th lc th mnh tht s tip xc c nhng mu nhim ca s sng. Bt c khi c gi l con mt tu. Ngy Bt nhp dit c mt s thy khc. Trong nhng li khc than c cu: c Th Tn khng cn na! Con mt ca th gian khng cn na! (The eye of the world is no longer there.) Con mt ca th gian l Bt. Con mt ny l con mt tr tu, tnh thc. Bt c din t nh con mt ca cuc i, tc l ci thy tnh thc ca cuc i. Nu c con mt th mi khng ty mang mang, khng cn m ng na. ---o0o--TI SINH TRN T N NGI T BI Huyn gi di gi gieo mnh, Khc than mnh k s tnh u ui: Kiu chy li m m khc. Khng m cha m m m v vi ngi con gim ngi m mnh c th gn gi, c th tip xc v thn th d dng nht l m. Trong y chng ta thy rt r nhng c tnh ca vn ha ng. mt ngi con gi M sau khi b xa cch ngi yu mi lm nm s khng lm nh vy m s ti m anh chng trc. Nhng c Kiu l ngi Vit, v vy c phi ti m m. Gia m v con gi c tnh bn, h d tm s vi nhau. V vy m m k chuyn au kh ca mnh l d nht. T con lu lc qu ngi,

Bo tri sng v chc mi lm nm, Tnh rng sng nc ct lm217 Kip ny ai li cn cm gp y! ng b trng mt cm tay, Dung quang chng khc chi ngy bc ra. By chy di nguyt du hoa, Mi phn xun c gy ba bn phn. ng b ngm con gi. i ngang qua mi lm nm, s di du khng lm cho Kiu mt phong . C m, c gi i cht t nhng vn cn ti, cn xinh. Mi phn xun c gy ba bn phn. Mi lm nm au kh m Kiu vn cn gi c su by phn trm s ti mt, tr trung ca ngy c. Nguyt v hoa u ch cho Thy Kiu. p nh nng, ti nh bng hoa, nhng c hoa v trng u b di du, i qua nhng cn bo t ca cuc i kh au. Ni mng bit ly chi cn, Li tan hp chuyn xa gn thiu u. S C Diu Nghim mi i thm Vit Nam c my tun l m v ni hoi khng ht chuyn Vit Nam, hung h l mi lm nm ca Trc Tuyn. Hai em hi trc han sau, ng trng chng cng tr su lm ti. Hai a em hi tu tt. Anh chng th u dm ti gn, tuy c gia nh chp nhn, v c xem nh l chng ca Kiu. Ch ng ng sau nhn nhng mt my chng c v ti lm. Mt anh chng M, Php hay Ha Lan chc l khng chu lm nh vy u. c vi chnh nim th ta thy tt c khung cnh v cch thc ng hin nay rt r trong ny. Trong on ny chng ta khng thy c Nguyn Du ni g v s ch. S ch ang ng u v lm v trong khi gia nh h on t? Khi c on vn ny ti li thy rt r hnh dng ca s ch ang ng v chng kin nhng g xy ra. S ch rt mun xem cuc hi ng ny em ti hnh phc nh th no. V vy s ch rt chnh nim. S ch u c i v nh trong pha tr! Lc ny l lc rt quan trng. S ch ng rt im lng m quan st, c th l trong gc sn, c th l trc ca chnh in. S ch l mt ngi tht s thng s em. C nhin s ch thy trong lng ri: C th mnh phi

tr s em li cho gia nh s em v h b xa cch ti mi lm nm. Tm t s ch nh th no? Tnh thng ca s ch c vng mc khng? S ch c mun gi s em li bn mnh mi mi khng? Hay s ch hiu c c vng ca gia nh s em v s em? Ti ngh rng trong lng s ch c s quyt nh. Quy nhau ly trc Pht i, Ti sinh trn t n ngi t bi. Sau khi nghe ht chuyn, gia nh Kiu mi thy vai tr s Gic Duyn rt l quan trng trong i sng Thy Kiu. Cha m sinh ra Kiu nhng s ch l ngi cu Kiu, sinh ra Kiu ln th hai. Trong nguyn lc, Vng ng i v hng Gic Duyn ly xung. M ca Thy Kiu, Vng Quan v Thy Vn u ly theo. C nhin, chng Kim cng phi lm nh vy thi (tng thn m!) Nhng m Nguyn Du sa li cht nh. C ni ly Bt. C mun Bt v s ch cng tr thnh i tng ca s bit n . Ly Bt tc l cng ly s ch. y s cung knh p hn. Ti sinh trn t n ngi t bi.Ngi cht ri m lm cho sng li th gi l ti sinh. l phn s ca s ch hoc s anh. L ngi tu th phi bit cu ngi. Git nc Cam L ca Bt c th lm cho mt ngi cht sng li c. Git nc Cam L trn cnh dng liu ca c B Tt Quan Th m ti xung mt nhnh cy kh th nhnh cy tr nn xanh ti, mc l tr li: Si kh mc nhi tc phng xun. Ngi tu phi t cho c php l . Phi c git nc t bi lm sng dy nhng g kh ho v cht i v au kh. Ch ngi t bi c Nguyn Du dng c th ch cho Bt m cng c th ch cho s ch. Ty qu v chn la. Trong nguyn lc th ni rt r rng l quay li ly s ch. C Nguyn Du gn gi vi mnh hn. Du sao cng c Bt trn v s ch d sao cng ch l hc tr ca Bt. S ch cu c mnh tc l Bt cu mnh. Nu khng c Bt th lm sao c s ch? Ly xung Pht i t n Bt v t n s ch. l chuyn rt hay, rt ng. Ti bng lng thi ca c Nguyn Du. Chi tit ly ny chng t s ch ang khng trong nh bp nu tr i khch. S ch c mt mt cch ch thc trong gi pht . Chng ta cng c th hiu c lc mi ngi i vo tho am ri; chuyn on vin th c th xy ra trc cng chnh nim. Sau khi ly t Gic Duyn, ng b ni: Thi by gi con v nh! Kiu hoa gic gi tc th, Vng ng dy rc cng v mt ni.

C nhin, ban u Trc Tuyn khng mun i v, s c mun tip tc tu v s c ang c hnh phc. Trc Tuyn ni: Con i tu ri, lm sao v nh c? Nhng l lun ca bn gia nh l: Con i tu nh ri, nhng con phi c bn phn vi gia nh. Con l mt ngi con, mt ngi tnh. Con phi tr ci n . dy mt cu hi c t ra ngi tu lm sao tr n gia nh v x hi. y l mt ch rt hay. Chng ta s tip tc on sau. Ta s thy phn ng ca s ch v ca Kiu. ---o0o--TNH KIA HIU N Kiu hoa gic gi tc th, Vng ng dy rc nng v mt ni. Mi lm nm by gi mi gp li con gi, u c th cho con gi li y c! Th no cng phi a n v. l ci thng tnh. S ch bit trc chuyn . Nhng s em khng mun v. S em rt thng s ch v mun tu ch khng mun tr v cuc i bi bm ngoi na. y l li ca s em: Nng rng: Cht phn hoa ri, Na i nm tri mi mi ng cay. Tnh rng mt nc chn my, Lng no cn tng c ry na khng? c ry ti th tng phng, Kht khao tha tm lng lu nay. em mnh b am my, Tui ny gi vi c cy cng va. - Nim ao c su sc cu con by gi t c. c gp li cha m v cc em l con tha nguyn lm ri! Con ln tui ri, v rt hm m vic tu hnh. ng v phng din th cht cng nh tm hn con chn mui c th sng an lc, hnh phc vi i sng xut gia. Mi thin bn mui da, Mu thin n mc sa nu sng.

- Con c hnh phc trong cuc sng ny ri, con khng mun tr v cuc sng th gian na. S i tt la lng, Cn chen vo chn bi hng lm chi! - Nhng phin no, dc vng, tham, sn, si, danh li khng cn trong lng con na th con tr v chn bi bm lm chi? La lng y l phin no (afflicion). Khng c la dc, la tham, la sn na th gi l tt la lng. Nhng c mt th la khc nhem nhm, l la tam mui, la t bi. y l mt sc sng mi. Cn chen vo chn bi hng lm chi? S thc l nh vy. Nu mun ly chng th c ngi chng no xng ng bng T Hi khng? Nu mun danh vng th c th danh vng no ln hn danh vng ca mt v i phu nhn khng? Thy Kiu nm ht tt c nhng ci ri v thy nhng ci khng ang cho mnh phi bn tm. Vy th cn g trong cuc i Kiu mong mun na? y l nhng cu ni rt tht. D dang no c hay g, tu tu trt qua th th thi! Chng ta nn bit rng thi gian truyn Phong Tnh Lc c vit cha c o Pht hin i ha, cha c o Pht i vo cuc i. Ngi ta vn ngh rng gia hai np sng xut gia v ti gia khng c gch ni lin h. i tu l hon ton khc, khng dnh lu g vi cuc i. Chng ta by gi c ci nhn khc. V cuc i cn nn chng ta mi i tu. Nu tu ng hong v thnh cng th chng ta c th gip c i, trc ht l gip gia nh chng ta. Trng sinh n nng b tri, Lng no n dt ngha ngi ra i? L do th nht l:Con mun tu, con c hnh phc trong i sng tu hc. L do th hai l: Con thng s ch con. Cha m sinh con ln th nht. S ch sinh ra i sng tm linh v gii thot ca con. Ci ngha con mun bo n. con mun vi s ch. Rt d thng. Gii thot cng c m tnh ngha cng c. ht. Tm li, nhng l lun ca Thy Kiu khng phi ch l l lun. N l s tht trong lng Kiu.

Ngi cha lc mi dng l lun ngoi i phn cng li: Con cn c bn phn vi gia nh, v vi ngi yu. Con ha vi ngi ta by gi con u c th lm ng d dng nh vy c! Nhng ngi trong gia nh thuc v phe a s. Phi cng cp lm v phi c tng thn ha may mnh mi ch li ni! ng rng: B th nht th, Tu hnh th cng phi khi tng quyn. Th l ci ny, b l ci kia. Nht th l c khi. Ci ny c lin h ti ci kia. Khi th phi th ny, khi th phi th kia. Tu hnh th tu ch ai cm? Nhng mnh phi bit linh ng (tng quyn)! Chquyn i vi ch kinh (kinh quyn.) Kinh l con ng thng, c nhng nguyn tc, c theo ng nh vy m lm l c. Quyn l linh ng trong nhng trng hp c bit. Phi iu cu Pht cu Tin, Tnh kia hiu n ai n cho y? sinh nh c cao dy, Lp am ri s rc thy chung. - Tu thnh Pht thnh Tin, chuyn tt lm! Cha cng ng . Nhng vn hiu v tnh l bn phn ca con ngi, con cng phi gii quyt nhng vn y ch! i vi gia nh con phi c bn phn. i vi ngi m con th nguyn con phi gii quyt. Cha u c cm con tu nhng m con phi lm xong nhng chuyn ri th con mi tu c. Nu con ngh rng con c n ngha vi s ch th sau ny mnh s lm mt ngi cha cho ng hong ri mi s ch ti tu chung c phi vui hn khng? Khng bit ng c ngh thit nh vy khng hay ch c an i Kiu chp nhn v nh. Chng ta nn bit Trung Hoa v Vit Nam quan nim Hiu v Tnh rt quan trng. Rt nhiu nh Nho cng kch o Pht l nhng ngi xut gia khng bit tnh, khng bit hiu, b b bn phn i vi gia nh, x hi, quc gia. Bn o Pht ngi ta phi tm cch tr li: Chng ti i tu khng phi l khng p ng nhng bn phn . y cng mt vn , khi c t trc mt hon cnh nh vy chng ta khng th no gii quyt c. Ni: Thi, ba m v hai em i v i! Con nht nh y thi! Th khng c. ng vo trng hp ny chng ta thy cng kh lm. C l trong Kiu c mt nh v th v, gii quyt xong th tr li cuc sng tu hnh. Lc by gi Kiu khng c ai ht, rt n ci. S ch th khng ni; s ch tuy thng lm nhng ch ng thi. S ch l ngi c thng yu,

c hiu bit. S ch khng c nim mun tranh ot gi Kiu ring cho mnh. Trc Tuyn bit rt r s ch ang ng v chng kin tt c nhng g ang xy ra. Ti chc lc ny Trc Tuyn ngc u ln nhn s ch cu cu, hay t nht l hi. Ti thy rt r s ch ang gt u ni: Em i i. Em phi v. Ch c c tin em. V vy Trc Tuyn ng i v vi gia nh lo gii quyt vn . Bn kia, sau mi lm nm mi tm c Thy Kiu, khng c l g c thm hi cht xu ri phi v. Phi ko Kiu v ch! Nghe li nng phi chiu lng, Gi s gi cnh u cng bc ra. Ti ngh cng i ti am, ngoi gia nh ca Thy Kiu cn c mt vi gia nhn hu h ca hai ng quan mi Kim Trng v Vng Quan. Th no nhng ngi ny cng c phi i em vng lng ti rc. By gi, c phng tin chuyn vn, h i ng ng hong ch khng phi i tt trong rng lau na.

---o0o--TRI CN C HM NAY Mt nh v n quan nha, on vin vi m tic hoa vui vy. Tng tng chn cc d say, ng ln Vn mi gii by mt hai: Rng: Trong tc hp c tri, Hai bn gp g mt li kt giao. Gp cn binh a ba o,218 Vy em duyn ch ct vo duyn em. Cng l phn ci duyn kim,219 Cng l mu chy rut mm220 ch sao? Nhng l ry c mai ao, Mi lm nm y bit bao nhiu tnh! By gi gng v li lnh,221 Khung thing la lc dnh c ni.222 Cn duyn may mi cn ngi, Cn vng trng bc cn li nguyn xa.

Qu mai ba by ng va,223 o non sm vi xe t kp th! C ny cng vn chng d! Trong vic on vin, Thy Vn ng ln ngh lm m ci cho hai ngi. Chuyn ny khng phi do ng b, b m, Vng Quan hay Kim Trng khi ra. Chnh Thy Vn ng dy khi ra. Bi v Thy Vn ng a v thun li hn nhng ngi khc lm vic ny. Thy Vn ang l ch nhn ca Kim Trng v y l mt x hi a th. Thy Kiu nghe xong th ni: Thi i c! Dt li nng vi gt i: S mun nm c k chi by gi? Mt li tuy c c xa, Xt mnh di gi du ma nhiu. Ni cng h thn trm chiu, Th cho ngn nc thy triu chy xui! Anh chng lc mi tn cng, can thip vo: Chng rng: Ni cng l i, Du lng kia vy cn li y sao? Mt li trt thm giao, Di dy c t trn cao c tri. Du rng vt i sao di, T sinh cng gi ly li t sinh! Duyn kia c ph chi tnh, M toan chia gnh chung tnh lm hai? - Mi li mnh ni ra u c s chng kin ca tri cao t dy. Li ha ca mnh l li ha sng cht. D s vt c thay i, d sao trn tri c di i ch khc mnh vn gi ly li ca mnh nh thng. Anh lm li g by gi em li ni nh vy? y l l lun ca Kiu: Nng rng: Gia tht duyn hi, Cht lng n i ai ai cng lng.

Khng ai l khng ngh ti v m c chuyn la i. Nhng: Ngh rng trong o v chng, Hoa thm phong nh trng vng trn gng. Ch trinh ng gi ngn vng. uc hoa chng thn vi chng mai xa. Thip t ng bin n gi, Ong qua bm li tha xu xa. By chy gi tp ma sa, My trng khuyt my hoa cng tn. Cn chi l ci hng nhan, xong thn th c toan ni no? - Trong o v chng, s trong sng, nguyn vn ca ngi v rt l quan trng. Nu khng c trinh tit th lm sao m khng khi thn thng? Nhng au kh em i qua dy xo tt c. Trong hon cnh ca em, khng c bng hoa no m khng tn, khng c mt trng no m khng khuyt. Ngh mnh chng h mnh sao, Dm em trn cu d vo b kinh!224 hay chng nng v tnh, Trng hoa n chng thn mnh lm ru! - C nhin l chng nng ch tnh trong lng. Nhng nhn vo hoa n em phi thy thn ch! y khng cn l trng hp ngy xa na bi v em i ngang qua bit bao nhiu sng gi v bo tp ri! T ry khp ca phng thu, Chng tu th cng nh tu mi l! Chng d ngh n tnh xa, em tnh cm st i ra cm c.225 Ni ra chi kt tc xe t, bun c rut m d c i! Kiu vn cn tic mun tip tc tu. Tt nht l c tu vi s ch, nu bt buc phi li tr hiu cho cha m th vn phi tu nh ging nh ngi xut gia vy. Trong lng Kiu c quyt nh ri, bi v Kiu khng cn nhng phin no v c mun chen chn vo chn bi hng na. Kiu khuyn Kim Trng em tnh yu i ra tnh bn. iu ny c ngha l Thy Kiu ln, khai m. Thy Kiu khng cn bit th tnh gi l tnh am

m na. Th tnh am m mi lm nm trc by gi i vi Thy Kiu lnh nh tro tn. Kiu hc ng tnh thng trong o Bt, th tnh gii thot t bi. Thy rng th tnh ny khe qu, p qu v b dng qu! N khng em li nhng ray rt. Tnh cm st s gy sng gi nhng tnh bn th ch em li an lc v hnh phc thi. Anh chng li ci: Chng rng: Kho ni ln li, M trong l phi c ngi c ta! - Em nh ngha ch trinh nh th no? C lc th phi i ng thng (kinh) nhng c khi phi linh ng (quyn). Lc bnh thng (khi thng) th theo phng php kinh; gp giai on c bit (khi bin) th phi theo phng php quyn. L lun ny ging ht nh l lun ca ng b v. Anh chng ny chc i hc trng lut. Nh nng ly hiu lm trinh, Bi no cho c c mnh y vay?; - Ci trinh ca em l ci trinh lm bng cht liu hiu. V hiu nn em phi bn mnh, i vo con ng kia. Cho nn i vi anh, em vn cn hon ton trong trng. Ni cng kho lm! Anh ny rt c ti nng ca mt trng s! Tri cn c hm nay, Tan song u ng vn my gia tri. Hai cu ny rt hay! Thuc v s nhng cu hay nht trong truyn Kiu. Tri y khng phi l Thng , Ngc Hong hay to ha. Tri y l tnh trng, hon cnh. Ngy hm nay chng ta c gp nhau, nhn nhau, nm tay nhau; ti cn sng, anh cn sng, em cn sng co th ngi ung tr vi nhau, i thin hnh, nhn trng vi nhau Ngy hm nay qu v cng! Tri cn c hm nay. Chng ta c c ngy hm nay sng, th, nhn thy nhau l mt php l ln. Nu khng bit sng, khng tnh thc, an lc v hnh phc th chng ta qu t! y l nhng ting chung chnh nim ln. Nu dchTri l God th ni: God has allowed today to be. Tri cn c hm nay. l mt gic ng rt ln, mt php tnh thc. Chng ta cn c c ngy hm nay. Mi ngy l mt tng phm ca t tri. Khng bit ngy mai nh th no nhng hm nay mnh c hm nay

y. Ta phi lm th no t s trn qu ca mnh i vi ngy hm nay. Tri cn c hm nay tc l mnh cn may mn lm! Mnh rt c hnh phc; c ngi nhn nhau, a tay ra th chm c ngi mnh thng. c cu ny ti cm ng rt su sc. Ci thy c din t bng su by ch ny l chnh nim. Tt c chng ta u c may mn. C nhin, chng ta c th c nhng ri ro, i qua nhng cn cng cc, kh au, thao thc, ba o. Nhng tri vn cn cho chng ta c ngy hm nay, vn cho chng ta sng ti ngy hm nay c th tip xc c vi nhau, ngi bn nhau. Tri cn c hm nay. Su ch c lm bng chnh nim, tnh thc. Chnh nim l g? L th nng lng lm tan i ht tt c nhng u m, tht nim. Tan sng u ng vn my gia tri. Cu th hai ry cng rt mu nhim. Ci ng mnh i ra i vo bui sng c th c sng m, khng cho mnh thy c ng. Nhng by gi sng tan ri. Mnh thy g khi tan sng u ng? Mnh thy nhng bng hoa. Khi my vn ra gia tri th mnh thy g? Thy trng. Nhng au kh mnh i qua, ci ng hm en ti ko di mi lm nm, mnh ni rng hoa o m khng khuyt, trng no m khng tn: y vy m: Tri cn c hm nay.Khi mnh thc tnh ra c, thy c iu ny th; Tan sng u ng vn my gia tri. Li thy hoa v trng tr li. Hay nh vy ! S tht l chng ta cn c ngy hm nay. Nu chng ta tip xc c vi ci hm nay mu nhim th cng c ngha l nhng u m, tht nim, nhng tr lc thuc tham, sn, si kia u c vn ra. Tng l hoa tn, ai d hoa cn ti hn bt c lc no ht! Tri cn c hm nay. Tip xc c iu th: Hoa tn m li thm ti, Trng tn m li hn mi rm xa. Mnh chuyn ha c kh au. Nhng kh au trong qu kh mi lm nm tr thnh c ch li. Rc tr thnh hoa. V d mnh c phi kh trong mi lm, hai mi hay ba mi nm i na nu mnh gic ng c rng: Tri cn c hm nay th mnh khng c g mt ht. Tri li, hoa cn ti, trng cn sng hn xa. C iu chi na m ng, Khch qua ng hng h chng Tiu!220 Nghe chng ni ht iu, Hai thn th cng quyt theo mt bi.

Anh chng l trng s m! C nh v phe Kim mt trm phn trm, bt Kiu phi lm m ci vi anh chng cho c. S ch u m khng ti gip em? Mi bit tng thn l cn lm! Ht li khn l chi li, Ci u nng nhng ngn di th than. Trong nguyn lc, sau khi chp nhn lm l, Kiu ni: Em lm l nh vy mi ngi vui thi, nhng em cng quyt khng sng i v chng nh th thng. Em ch mun sng vi gia nh v vi ngi yu c th em s sng nh bn thi ch s khng c chuyn chn gi. Th rng cht ch em khng lm chuyn na. Em thot n ri! Phi lm trn bn phn ca mt ngi con, mt ngi ch v ca mt ngi th nguyn. Mnh cn sng trong cuc i ny nhng lng ca mnh l lng ca mt ngi tu. Pht gio nhp th! Kiu by gi c bn lnh lm! Chng ta s chng kin vic Kiu dy cho Kim Trng tu. Nh c nguyn lc ti khm ph ra nhng chi tit khng c trong truyn Kiu bng ch Nm. Gia nh Kiu cha hiu Kiu. Cha bit Kiu i rt xa trn ng tu tp. K ny s ch dy s em rt ng hong. Bao nhiu nhng am m, danh vng, phin no ca Kiu tiu tan. Kiu khng th no tr v cuc sng bi bm, trn tc nh xa na. Kiu c th sng trong cuc i m khng b cuc i lm nhim. Kiu ni tht, rt r trong nguyn lc: Con chiu cha m. Em chiu anh. Lm l th lm cho trn, p v phng din hnh thc. Nhng em rt ham tu. Khng p em c. Mt l em cht, hai l em sng cuc i ca ngi tu trong lng gia nh ny. Nu bt con phi lm nh ngi khc th con s cht. Con khng thy hnh phc trong np sng na. i! Con gi ni b ngoi nh vy thi! n lc th n s lm khc! Ai cng ngh nh vy. Nhng s thc, Kiu lm ng nh Kiu ni. ---o0o--GNG TRONG CHNG CHT BI TRN Nh va m tic on vin, Hoa soi ngn uc hng chen bc l.227 Cng nhau giao bi mt nh,

L l i l xng i. ng phng du dt chn mi, Bng khung duyn mi ngm ngi tnh xa. Nhng t sen ng o t, Mi lm nm mi by gi l y! T sen ng o t l t hi cn tr, mi lm nm v trc; by gi li th mi c thc hin. i vi Kim Trng v nhng ngi trong gia nh, y l mt m ci tht s. Nhng i vi Kiu, y l chiu th gian cho ngi ta c mt hnh thc m thi. Kiu nht quyt i trn con ng thot tc, khng i theo cuc i th gian na. Tnh duyn y hp tan ny, Bi hoan my ni m chy trng cao. Ti hm sau khi n tic, c nh chc hai ngi c hnh phc ri rt lui. Tt c h ngh rng h s n nm vi nhau. Nhng hai ngi ngi ni chuyn n khuya. Canh khuya bc gm r thao, Di n t dng m o thm xun. Kim Trng nhn li thy Thy Kiu cn p qu di nh n. Tnh nhn li gp tnh nhn, Hoa xa ong c my phn chung tnh. Ngy xa Thy Kiu p m hn, by gi Kiu vn rt p. Thy Kiu l bng hoa ngy xa, Kim Trng l con ong c. Con ong li mun i thm bng hoa. Kim Trng l ngi cha gii thot, vn mun c lin h nam n vi Thy Kiu trong m . Ngh rng sau khi ung ru th bi, chng t mnh c nhiu thng yu v tnh ngha ri th th no ri Kiu cng chu. Nhng Kiu c tuyt. y, c Nguyn Du rt kn o t nh, khng ni ra nhng iu . Nng rng: Phn thip nh, C lm chi na ci mnh b i! Ngh chng ngha c tnh ghi, Chiu lng gi c xng ty228 my may. Ring lng thn lm thay,

Cng mt dn my dy kh coi! Nhng nh u ym vnh ngoi, Cn toan m mt vi ngi cho qua. Li nh nhng thi ngi ta, Vt hng di t b hoa cui ma. Cng l gi nhuc by tr, Cn tnh u na m th y thi! Ngi yu ta xu vi ngi, Yu nhau th li bng mi ph nhau! Kiu ni rng chp nhn ci m ci ny, d ch l m ci hnh thc, Kiu cng cm thy xu h lm ri. Cn nu phi lm chuyn th th Kiu cht i m cn p hn. L do ca Kiu l hai ngi khng cn xng i na. Nu Kiu chp nhn lm vic vi Kim Trng tc l Kiu khng i x p vi Kim Trng. Ci tnh ca hai ngi s mt p i v ch cn li s b bng, th nghch. Mt l do khc l Kiu tu, nm c mi tnh lc v thy hnh phc chn tht l nh th no ri th khng th tr v chuyn c. Cng nh n chay t lu ngy m cho mnh mt t canh c hay canh cua th n lm sao c na! Ca nh du tnh v sau, Th con em n l cu ch y. - Nu cn phi c con ni di th c Thy Vn ri, u c cn phi em. Ch trinh cn mt cht ny, Chng cm cho vng li dy cho tan! Cn nhiu n i chan chan, Hay g vy ci hoa tn m chi? - Ci p duy nht cn li ca em l tm lng v cuc sng tu hnh. Xin anh hy gi gn cho em. Trong lng Kim Trng pht sinh mt nim knh ngng cha bao gi c i vi Kiu. Kim Trng ni: Chng rng: Gn b mt li, Bng khng c nc chim tri l nhau Xt ngi lu lc by lu,

Tng th tht nng cng au n nhiu. Thng nhau sinh t liu, Gp nhau cn cht by nhiu l tnh. - Chng ta th tht vi nhau v phi xa nhau! V thng m liu sng cht tm nhau. Gp nhau l cng ch mong c thy nhau bnh yn thi! Chng xun t liu cn xanh, Ngh rng cha thot khi vnh i n. Gng trong chng cht bi trn, Mt li quyt hn mun phn knh thm! - Anh tng em cn tr th em cng nh nhng ngi con gi khc. Nhng anh nhn ra rng tm hn em rt trong sng, khng vng mt ht bi no c. Cng nghe em ni anh cng knh phc em thm! By lu y b m kim L nhiu vng phi tm trng hoa? - Lu nay anh i tm em l v li th vng ch u phi l tm chuyn chn gi! Ni rt hay! C l cng c s tht trong li ni ca Kim, nhng ch c my chc phn trm thi. Trc anh ta p nhng b Kiu c tuyt. By gi phn hoa ni ln, phn rc i xung. Ai ng li hp mt nh, L l chn gi mi ra st cm! - u cn phi chn gi vi nhau mi l v chng chn tht! Anh chng ni trit l! Anh chng chp nhn iu . Nu Kim Trng l mt ngi v phu th chng u nghe c nhng iu Thy Kiu ni. p th h ht! Kim Trng l ngi c kh nng nghe v chp nhn, chuyn ha. Chng ta cng thy trong Thy Kiu c kh nng ca c Qun Th m i vo cuc i du dt ngi ta i v hng gii thot. Nghe li sa o ci trm, Khu u ly t cao thm nghn trng: Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta.

- Chng l ngi rt c bit, khng phi tm thng! Tht ra qun t ban u khng khc lng ngi ta lm, cng i hi nh ngi ta vy. Nhng nh c gio dc chng mi c nh vy. Ci ly ny lm cho Kim Trng kt cng. Ci ly nng nghn cn! Gn c khi trong c ngha l tu tnh v chuyn ha li. Nhng g xu mnh lm cho tt, nhng g c mnh lm cho trong, nhng g ho mnh lm cho ti. l cng phu tu hc. Gn c khi trong l nh vy. Trong chng ta lun lun c rc v hoa. Chng ta tu hc chuyn rc thnh hoa. Gn c khi trong l do cng phu tu hnh m c. Thy Kiu ni: Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta. Tht ra khng phi nh Kim Trng m nh bn thn Thy Kiu tu hc, chuyn ha. By gi Thy Kiu hi tng cng c cho Kim Trng, nhng Kim Trng ch l mt trong nhng iu kin gip Kiu c th tip tc c con ng tu hc thi. y, Kiu s dng i ng: S d em c nh vy l nh anh. y l mt phng tin quyn xo ca ngi tu. Anh chng ch mi ha thi. Ni nh vy anh ta gi vng li ha ca mnh. Khng qun Thn chung nh thn thy, sau cng gi c nh trc. C nhin, khc lng ngi ta tc l Kim Trng hiu c ch hng ca Kiu v tn trng ch hng . y l mt iu ng khen v pha Kim Trng. Nhng yu t cn bn lm cho gn c khi trong l ci thy, l s tu hc ca Thy Kiu. Ci hiu v li ha ca Kim Trng l mt trong nhng iu kin ym tr cho s hnh tr thi. My li tm phc rut r, Tng tri dng y mi l tng tri! - Nhng li anh va ni l tht t trong tm, trong rut i ra. Khng phi l li ni ngoi giao. Hiu nhau nh vy mi tht l hiu nhau. Anh hiu c em ri th anh l ngi ch tht thng em. S ch khng bit by gi u nhng nu thy c s em hnh x nh vy chc chn s ch mng lm! Cng phu dy d ca s ch rt thnh cng. Khi hai ngi bn hiu nhau th gi l bn tng tri. Trong o Bt chng ta hc rng c hiu th mi thng c. Cha hiu nhau th cha thng nhau. Cha hiu nhau su sc th cha thng nhau su sc. Tng tri dng y mi l tng tri. Cu ni ca Kiu rt ph hp vi chnh php. Kiu ni s tht, khng phi ni di. Ngn ng ca Kiu lm cho mnh hn ch ca ngi con trai. Kiu bit rng ngi con trai thng mnh nhng c th yu ui. Kim Trng c nghe Kiu ni rng lm l

chng qua l cho p v hnh thc thi ch. Kiu khng mun sng i v chng dung thng. Mi ngi, trong c Kim Trng, ngh rng nhng c gi sp v nh chng l a ni nh vy, k thc n lc l mnh tin ti mt bc th cc c s chp thun. Trong trng hp ny s tnh khng xy ra nh vy. V ng v phng din tm linh v kinh nghim sng m xt th Thy Kiu ng vo v tr mt ngi thy v mt tu hc v tm linh. Kim Trng tm ra s tht rng ngi con gi ny khng cn l ngi con gi mnh yu ngy xa na. Ngi con gi ngy xa cng gi gii: Anh ng lm nh vy. Lm nh vy s hng ht! By gi chuyn lp li ln th hai, Thy Kiu li gt ra mt ln na. Nhng k ny khng phi l Thy Kiu gi gii. Thy Kiu khng cn gi gii na. Thy Kiu c kinh nghim trc tip v s sng, v gi tr ca vt dc, dc lc. V vy Kiu ti trnh khng cn gi gii na m gii vn c gi nh thng. Thy Kiu n chuyn ti xng ti ty cho nn khng cn gi gii m gii vn c gi. Khc nhau ch . Ngy xa chng sinh vin tin ti th c Kiu gi gii. By gi cng chng sinh vin , gi hn v lm quan ri, ng v phng din hnh thc th l chng ca Kiu ri, chng sinh vin tin ti th Thy Kiu khng cn gi gii m chng sinh vin cng khng phm gii. Gi gii l khi no mnh cn yu. Khi mnh gii thot ri th khng cn gi Gii m Gii vn c gi. Vua Trn Thi Tng ngy xa, trong sch Kha H, cng c vit nh vy. Ni rng khi mi tu hc th chng ta cn phi nim Bt, tng Kinh v gi Gii nhng khi chng ta gii thot ri th:u cn Bt m nim, Kinh no m tng, Gii no m tr!. y chng ta phi hiu nh vy. Ngy xa Kiu gi gii nh mt c thiu n. By gi Kiu vt ra khi, gii thot ri, Kiu khng gi Gii m Gii vn c tn trng. Kiu tr thnh ngi dy cho Kim Trng. Ngi n b ng phng rt hay, h dy m khng c v l dy. Vn c v nh tun phc ngi n ng nhng k thc trong h hng dn ngi n ng i theo. Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta. My li tm phc rut r, Tng tri dng y mi l tng tri! Rt kho. Cng ni th cng buc ngi con trai vo li ha. Chng ta thy Kiu rt gii v tm l. Ch che m bc thiu g, Trm nm danh tit cng v m nay!

- T y tr v sau anh s l ngi h php, che ch, m bc em. Ch che m bc l mt li khen ln ch khng phi l thng. Trong vn chng ngi ta ni n tri che t ch (thin ph a ti.) Tri t ch mnh v bu tri che mnh. Coi ngi kia nh tri t, cho ngi kia tr thnh rt quan trng. Ngi kia khi lnh mt s mng nh vy th khng cn c th i lui c na. n che ch, lng m bc. m bc l ni v lng. Bin c th bao hm c nhiu v ma xun c th nui c nhiu. Xun dc hi hm chi lng tc l lng nh lng ca bin c v ca ma xun. Trong bn ting Nm, c Nguyn Du ni: Khu u ly t cao thm nghn trng. Trn hnh thc nh th th nh ly t mt ngi, ngi l ngi hiu thng mnh, nhng k thc l ly t c Tri, t, ma Xun v Bin c. Mun rng ngi kia i din cho Tri, t, ma Xun v Bin c che ch v m bc cho mnh. Chng ta thy tr tu cng nh s khn kho ca Kiu rt ln. V chng ta bit Kiu ln ln, trng thnh v chn chn trong con ng tu hc. Trm nm danh tit cng v m nay!m nay l ci m m chng pht nguyn tu hc v tn trng np sng tm linh ca nng. Trong nguyn lc, sau khi Kiu ni cho Kim Trng nghe ch ca mnh th Kim Trng git mnh ni: Tnh ca em l mt th tnh rt trinh lit. Vy anh u cn dm m tng n th tnh tm thng nh trc na. Cng trong nguyn lc, Kiu lm mi bi th ng ngn t tuyt (nm ch bn cu) hng dn cho Kim Trng thy c ch hng ca mnh v t khuyn Kim Trng cng nn bt u tu hc. Thy Kiu dy Kim Trng rt t nh. Kiu khuyn Kim Trng em ht thng mnh ti tr v c hnh ra lm quan. Kiu chia s ci hay nht ca mnh trong i sng tu hnh v khuyn Kim Trng cng nn thc tp vt thot nhng vng vu, bun lo, khao kht trong lng. y l bi th th mi ca Kiu, chp trong nguyn lc: Kim nht trng kin lang Bt phc tri hu t Nguyn qun to nh tnh Thn chung nh thn thy. Ti dch: Hm nay gp li chng T sinh em vt

Xin chng sm nh tm Gi gn sau nh trc. a ra mi bi th, Kiu ni thm: Mi bi th ni ln ci tnh ca em. Th thip tnh gi:y l tnh ca em; mt th tnh rt trong sch, nh nhng, gii thot. Nguyn di qun tnh d tu ng: xin anh di tnh ca anh ti gp tnh ca em. Tnh em l tnh vt, ti. Tnh anh ang cn vng mc. Anh hy nh tm li, hy chuyn, di tnh anh ti gp em. V em khng th no lui c. Mt con g con sau khi san ra khng th no li chui vo trong v trng c na. l ca Kiu. c nguyn lc c ci li l ta c th thy c nhng chi tit khng c trong tc phm ca c Nguyn Du. y l mt ngi n b kh au, tu hc, t ti gic ng v c kh nng gip ngi n ng. Kim Trng l ngi rt thng minh, git mnh thy c rng ngi ang ngi vi mnh ti hm nay l mt con ngi hon ton khc, khng phi l ngi con gi nm xa na. Mi lm nm bin nng thnh mt ngi chn chn, mt ngi m mnh khng th coi thng c. Mt ngi c th dy mnh v soi sng cho mnh. ---o0o--CUN DY T Y V SAU CNG CHA Thot thi tay li cm tay, Cng yu v nt cng say v tnh. Thm nn gi ni hng bnh, Cng nhau li chc chn qunh giao hoan. Hai bn li ung ru. Chng ta bit Trc Tuyn gi gii ri, chc ch ung tr thi ch u c ung ru c. Nu ung say th lm sao dy c ngi ta! Tnh xa lai lng khn hn, Thong dong li hi ngn n ngy xa. y l Kim Trng, nh li nhng k nim ngy xa, mun Kiu n cho mnh nghe mt ln na.Tnh xa lai lng khn hn l tm trng ca Kim Trng. Tnh ngy xa cn lai lng. Anh chng ha ri nhng cha

ha , phi thc tp na. Kiu bit rt r iu cho nn c mi buc anh phi tu c th gi c trn li ha. Tnh xa lai lng ngha l qu kh vn cn mnh. Khn hn l khng th no ngn chn li c. Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! - Anh bit khng, chnh v bn n m em kh sut i! Thi ca, m nhc, hi ha c th nh hng trn i mnh rt nhiu. Nu khng cn thn, khng chnh nim khi thng thc nhng bn nhc, bi th mnh s i su vo su kh. Lm ngi l y con ngi i ti ch lm lc. Lm y l wrong view, ci thy sai lm v cuc i. Cu ni ca Kiu c ngha l mnh phi cn trng trong khi tiu th nhng sn phm ca m nhc hay vn hc, v tuyn truyn hnh, m nhc ng mt vai tr rt ln trong cuc i mnh. Nu tiu th nhng sn phm m khng c chnh nim th mnh s kh sut i. iu ny rt r trong th gii ca chng ta. Nu chng ta cho tr em tha h tiu th nhng sn phm vn ha nh v tuyn truyn hnh, m nhc, tr chi in t th cc em s kh sut i v cc sn phm y c th c rt nhiu c t. Bn n Thy Kiu sng tc hi nh l kt qu ca nhng ht ging su kh, en ti, chn i. C th nhng ht ging c trao truyn li, Thy Kiu khng bit chuyn ha m vn nn m nhc au thng trn ng i mnh v dn mnh i v nhng no ng khng sng sa. Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! Nhng bi mnh ht hng ngy vn vo mnh v a mnh i theo ng ca n. Si Gn, vo khong nm 1950, bn con nt ht nghu ngao ngoi ng i ta bun ta i lang thang, bi v u?Con nt mi c su by tui m ht nhng cu nh vy th i ca chng i v u? Chng ta thy ngay trong gii Pht t cng c nhng bi ht rt su au: Ngi ra i, t ly, v hin con yu du Nhc rt su au, khng c g phn nh tnh cch gii thot ca o Bt ht. Nhng bi th cng vy. Chng ta thy rt nhiu bi th v nhiu bi nhc c sng tc gn y cho thiu nhi mang nng rt nhiu tnh cht kh au. V nh vy, khng c Pht cht. Chng ta c nhng bi ht nh: Boong Boong, Ti l chung i hng ht ln thy sng khoi, mnh m. Cn nhng bi nh Tri Tim B Tt, tuy rng ca ngi c Ha thng Qung c nhng ging rt su kh; ht ln th tt c s

ging nh nhng cy liu r. Chng ta th nghe mt vi bi ri mi bit nhng bi ht ti nhng ht ging su au trong chng ta. n nn th s ri! N lng ngi c vng li mt phen. - Nhng n anh l mt ngi bn thn thit nht i nn em s vng li n mt ln na. Nhng Kiu bit trc rng ln ny mnh n th bn n s khc v tm linh gii thot ri. Khi tm mnh gii thot ri th chm n ci g l ci chuyn ha. Kiu mt c tin rt ln ni mnh. Bn nhc Kiu sng tc c tn l Bc mnh (s phn mng manh.) Mi c mi su, mi by tui m lm ra mt bn nhc tn l s phn mng manh! Chng ta thy li gio dc , li thng thc vn ngh , khng lnh mnh. Cho nn khi thy c mt ngi hc tr lm ra mt bn nhc bun th ti ni lin: Bi ny bun con i! Nn lm mt bi khc vui hn. Ch l ch ch ci thi ch khng ch k thut. bn M c mt thy ngm th rt hay nhng c nhiu lc thy ngm nhng bi th bun qu, thy khc nc n trong khi ngm. Ti ni: Khng c! Mnh l ngi tu, mnh khng c quyn nh vy! Khng c u c mnh v u c nhng ngi xung quanh. Nhng bi th mnh ngm phi l nhng bi hng trng, c tnh cch gii thot. Khi mnh lm cy l liu ri th mnh s lm cho ngi xung quanh mnh khc ht. Lc mnh ang phn tuyn truyn gio l ca mnh, gio l ca gii thot. Trong truyn Kiu c mt s on thi s Nguyn Du t Kiu n. Ln u tin l n cho Kim Trng nghe khi hai ngi mi gp nhau. Kim Trng yu cu: Nghe n em n rt hay. Em n cho anh nghe i! Thy Kiu em bn nhc hay nht ca mnh, Bc mnh ra n: So vn dy v dy vn, Bn dy to nh theo vn cung thng. Khc u Hn S chin trng, Nghe ra ting st ting vng chen nhau. Khc u T M Phng Cu, Nghe ra nh on nh su phi chng! K Khang ny khc Qung Lng, Mt rng lu thy hai rng hnh vn. Qu quan ny khc Chiu Qun,

Na phn luyn cha na phn t gia. Trong nh ting hc bay qua, c nh ting sui mi sa na vi. Ting khoan nh gi thong ngoi, Ting mau sm sp nh tri ma. Ngn n nh t nh m, Khin ngi ngi cng ng ngn su. Khi ta gi khi ci u, Khi v chn khc khi chau i my. Anh chng ngi khng yn c v bn n au bun qu i! Khi ta gi khi ci u, Khi v chn khc (tc l au rut) khi chau i my. Bun qu! Rng: Hay th tht l hay, Nghe ra ngm ng nut cay th no. La chi nhng bc tiu tao, Dt lng mnh cng nao nao lng ngi? Kim Trng trch Thy Kiu ti sao li n mt bi bun qu nh vy. Thy Kiu p Rng: Quen mt nt i ri, T vui thi cng tnh tri bit sao! Tri trao cho mnh cht th mnh chu thi! M Tri no? l ht ging ca ng b cha m trao li hoc do t gio dc v thi quen mang ti. Mt ln khc, Kiu b bt buc phi nh n cho Thc Sinh nghe; ngi buc Kiu l v c ca Thc Sinh, Hon Th: Tiu th ci ni tnh say, Cha xong cuc ru by tr chi. Rng; Hoa n mi ti, Bn n th do mt bi chng nghe! Kiu phi n vi t cch ca mt ngi y t ch khng phi vi t cch ca ngi yu nh c: Nng tn hon t m,

Vng li ra trc bnh the vn n: Bn dy nh khc nh than, Khin ngi trn tic cng tan nt lng! Cng trong mt ting t ng, Ngi ngoi ci n ngi trong khc thm. Git chu l ch khn cm, Ci u chng nhng gt thm git Tng. Thc sinh ngi trn bn tic khc nc, khng th dng li c. Ting n Kiu ai on qu! Hon Th ry: My n ci bi g m d di qu vy, c n qu vy! My lm cho chng khc! l ti ca my! Nhng Thy Kiu u th n mt bi vui c! Cht ngh thut ca nng l cht su cm. Mt lc khc Kiu phi n cho mt cuc lin hoa, t chc bi quan ln H Tn Hin n mng thng trn. H Tn Hin va la v git c T Hi, chng ca Kiu. Trong qun m tic h cng, Xn xao t trc hi ng qun quan. Bt nng th yn di mn, D say li p cung n nht tu. Mt cung gi thm ma su, Bn dy nh mu nm u ngn tay. Ve ngm vn ht no ty, Lt tai H cng nhn my ri chu. Cng bi . Mt cung n m lm cho gi phi ti, ma phi su. Ting n lm ly ai on nh c mu chy trn ngn tay ngi n. Con ve ma h than khc cng khng bun nh vy. Con vn trong rng su ku thng khi con cht cng khng au kh n th. Ai ngi trong tic cng phi khc, k c ngi anh hng chin thng l H Tn Hin. Tm trng ca Kiu luc s l tm trng ua kh cng cc. Hi rng: Ny khc u? Nghe ra mun on nghn su lm thay! Tha rng: Bc mnh khc ny, Ph vo tay y nhng ngy cn th. Cung cm la nhng ngy xa, M gng bc mnh by gi l y!

- Ngy xa chn loi m nhc . By gi kt qu l y. Quan ln nhn vo th thy! Nhng au kh ch cho Thy Kiu bit l mnh i lm ng trong s thng thc m nhc, ngh thut. V vy by gi Thy Kiu ni mt cch rt r rng vi Kim Trng: Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! n nn th s ri! N lng ngi cng vng li mt phen. V by gi c Nguyn Du t Thy Kiu n cho Kim Trng nghe sau mi lm nm gp li. Ln ny, ting n ca Thy Kiu khng cn nh ngy xa v tm Kiu gii thot: Phm n du dt tay tin, Khi trm cao thp ting huyn gn xa. Khc u m m dng ha, y l h ip hay l Trang Sinh?229 Khc u m i xun tnh, y hn Thc hay mnh quyn.230 Trong sao chu nh duyn quyn,231 m sao ht ngc Lam in mi ng.232 Khc nhc nghe m m, khoan ha nh nh dng. Nhn nh, xut th nh Trang Sinh ha bm.Trong nh ht ngc trai phn chiu nh trng soi trn vng b. m nh mt ht ngc Lam in va mi ng li. y l nhng hnh nh t s m p, trong tro, ti xun ca bn n. Khng c cht liu au kh ngy xa na v tm ca ngi nh n c chuyn ha. Lt tai nghe sut nm cung, Ting no l chng no nng xn xao. Kim Trng nghe bn nhc rt ngc nhin: Chng rng: Ph y tay no, Xa sao su thm nay sao vui vy? T vui hi ti lng ny, Hay l kh tn ti ngy cam lai?

Vui kh l ti nhn thc ca mnh hay l v mnh ht ci ng (kh) th t nhin ci ngt (cam), ci vui n? l cu ni trit l ca chng Kim Trng. Anh chng bt u thm gio l Duy Tm. Bun hay vui u l do tm. Cu tr li ca Thy Kiu cng lm r hn iu Kiu tuyn b trc v vn thng thc vn ngh. Nng rng: V cht ngh chi, on trng ting y hi ngi by lu! Mt phen tri k cng nhau, Cun dy t y v sau cng cha. V ham chi nhc su kh m ting nhc on trng (t rut) hi mnh bit bao nhiu nm thng. C ngi m r ht nhng bi Nam Ai, Nam Bnh, Ting Xa, m tn bn Ng v su cu vng c th dn tc c th vn ln c hay khng? Tuy rng trong c cht t quc hn quc ty tht nhng ch l nhng au thng ca dn tc c ghi chp li. Nu chng ta c tip tc ht mi ngy nhng bi ht su au thi rut nh vy th chc c l ai cng thnh Thy Kiu ht! By gi chng ta d hiu nhau, thy c s tht ri th xin vnh bit ci loi m nhc t rut t y. V nu chng ta c tip tc th con chu chng ta s b nh hng. Cun dy t y v sau cng cha. y l quyt inh ca Thy Kiu. Thy Kiu cm thy c s tht ca gii th nm v mun con chu mnh sau ny s khng vng vo na. Chuyn tr cha chn tc t, G gy sng tri va rng ng. Tnh ring chng li ni sng, Mt nh ai cng l lng khen lao. Trong nguyn lc, Kim Trng ch ni cho Thy Vn nghe thi nhng Thy Vn em ra ni huch tot vi gia nh. Cho hay thc n ch cao, Phi ngi sm mn ti o nh ai? Hai tnh vn v ha hai, Chng trong chn gi cng ngoi cm th.

Khi chn ru khi cuc c, Khi xem hoa n khi ch trng ln. Ba sinh ph mi nguyn, Duyn i la cng l duyn bn by.

193

C bn : Vi han di tr ni no.

194

Trng Hn Ca c cu: Th hn min min v tuyt k = mi su hn ny dng dc khng bao gi ngui.


195

Thn: bui sng (thn chung l ting chung sm); hn: bui chiu. Dng thn: nui cha m.

196

197

Ch khoa: khoa thi c bit c m do ring nh vua, khc vi khoa thi thng l, y l thi Hi. Khi u t ti (khoa hng, thi a phng) th mi thi Hi Kinh . u kinh th mi c chn la lm quan, lo cng vic ca nh nc.
198

Ca tri: ca ca nh vua. ng my: ng lp cng danh.

199

Ng hnh: tc ng Hnh vin, tn mt khu vn xa l ni cc tn khoa tin s chi v d yn. Ch cnh thi c n yn xem hoa. Dm phn: ch qu hng. Hng: ting thm.
200

Chu tuyn: lo lng cho mnh trn vn (trong cn nguy bin.)

201

Kim m ngc ng: Sch u hc tm nguyn c cu Kim m ngc ng tin hn lm chi thanh gi ngha l Kim m ngc ng l ni v thm kht ci danh gi ca cc v hn lm (nhng ngi hc gii c triu nh thu nhn. y l ni Kim Trng c vinh hin m Thy Kiu u khng c chung hng cnh ph qu vi chng.
202

Giai m: tin tt lnh, tin mng.

203

Vn mng: ch tin tc, manh mi. Ch vn mng c l l t ch vn vng (vn: nghe, vng: a ti.)
204

Tiu hao: tin tc.

205

Kip trn: s kip mt ht bi.

206

Bnh bng: bo tri trn nc, c bng ng xui theo gi; ch thn phn phiu bt ca Thy Kiu.
207

nh chung: ci vc v ci chung bng ng, ch cng danh ph qu. i xa ngi ta dng hai vt y m ghi cng biu dng, cho nn nh chung c ngha l cng danh do c ngha lun l ph qu. (Cu nh vn chung: mt ba n nu chn vc, mi k lng lnh mi ngn u thc.) Li do ch Hn: Lit nh nhi thc, thc th kch chung = n th by vc, khi n th thnh chung. Ch nh ph qu.
208

Nm my chiu tri: t chiu ca vua c v my nm sc. Thu linh: thu kh thing, tc l cht. Chiu hn: gi hn. Thit v: t bi v tn ngi cht.

209

210

211

Canh hng: hnh nh Thy Kiu nh cnh chim hng khi Kiu gieo mnh t t. Ph To Thc: Phin nhc kinh hng, uyn nhc du long = nh nhng bay vt nh chim hng khi kinh hi, uyn chuyn mm mi nh con rng khi ln chi (t hnh dng nh nhng uyn chuyn ca thn n sng Lc). Theo T ng d ng: Thng tm kiu h xun ba lc, tng th kinh hng chiu nh lai = au lng khi thy lp sng bic di chn cu ni tng c bng con chim hng kinh hi ri xung.
212

Tinh v: ging chim nh bi bin. Theo Thut D K, ngy xa con gi Vim cht ui bin ng, ha ra chim tinh v, mi ngy ngm th xung lp bin (ti v bin ny m phi cht ui.) y l ni oan hn ca Thy Kiu.
213

Minh dng: ci m (minh: ti tm) v ci dng Cu-nguyn: chn sui (cu tuyn), ni ngi cht . Ch thnh chng Ty phng.

214

216

217

Sng nc ct lm: nc sng ct lm vn c (lm: vn c.) c cu: c tng Kiu b mnh di sng (Tin ng.)

218

Binh a ba o: t bng ni sng, ni nhng bt trc xy ra trong i ngi ta.


219

Phn ci duyn kim: ni duyn phn kt hp vi nhau nh ht ci b h phch ht, ci kim b t thch (nam chm) ht. Ch Hn c cu H phch thp gii ngha l h phch ht ht ci v t thch dn chm ngha l t thch ht kim.
220

Mu chy rut mm: bn ny kh th bn kia kh, bn ny hnh phc th bn kia hnh phc.
221

Gng v li lnh: ni vic ni li c tnh xa ngha c, tnh v chng tan nay hp.
222

Khung thing: ng tri. La lc: sp t. nh c ni: cn cho mnh c hi.


223

Qu mai ba by ong va: ni Thy Kiu lung tui nhng ly chng vn cha mun. Bi th Phiu Mai (Mai rng) trong Kinh Thi (sch chp nhng cu ca dao ca Trung Quc) c cu: Phiu hu mai k thc tht h! Cu ng th s, i k cm h! = (Ma xun sp qua) Qu mai rng, mi phn cn by thi! (K mun ri) vy nhng trai lnh ai mun ly ta, liu chn ngy tt m lm l ci i thi. (Ma xun sp qua) Qu mai rng, mi phn cn c ba thi (K mun ri) vy nhng trai lnh ai mun ly ta, nn kp ngay lc ny m xin lm l ci i thi. Qu mai ba by ng va ni mai rng nhng vn cn mai, vn cn th gi lm m ci. o non: tc l yu o, gc cu Kinh Thi o chi yu yu l cy o ng non, dng v ngi con gi mi n tui ly chng.
224

Trn cu: bi bm. B kinh: o ca ngi v hin; do ch b qun kinh thoa (qun vi thoa c.)
225

Cm st: Tnh v chng; Cm c: tnh bn.

220

Chng Tiu: Tiu lang. Th ca Thi Giao i ng c cu Hu mn nht nhp thm nh hi, Tng th Tiu lang th l nhn - Ca hu vo y su nh bin, T chng Tiu khch qua ng. Ly in v Tiu Lang tn l Lc Chu b bt dng cho Quch T Nghi, t Tiu Lang thy v khng dm nhn, c phi dng dng nh khch qua ng.
227

t uc hoa, treo mn hng lm l ci.

228

Xng ty: phu xng ph ty, chng ni v p ng theo, c ngha l chng v.


229

H ip: con bm bm. Trang Sinh: tc Trang Chu (Trang T) ngi thi Chin Quc. Trang T: Xa kia Trang Chu chim bao thy mnh ha bm. T thy thch ch chng bit n Chu no na! Thot thc dy, th th l l Chu! Khng bit Chu chim bao thnh bm hay bm chim bao thnh Chu?
230

Thc : Vua nc Thc. Quyn: chim cuc, cng gi l t quy hay v. Hon v k: Vua nc Thc l V, hiu Vng sau khi nhng ngi cho ngi khc ln n ni Ty Sn, cht ha thnh chim quyn ting ku ai on.
231

Duyn quyn: vng b c trng soi.

232

Lam in: tn hn ni tnh Thim Ty, ni s n sinh nhiu ngc qy. My cu t khc n on ny ly trong bi Cm St ca L Thng n: Trang sinh hiu rng m h ip, Thc xun tm thc quyn; thng hi ngyt minh chu hu l. Lam in nht non ngc sinh yn = Trang sinh trong gic chim bao bui sng m mng tng mnh ha bm, vua Thc thc ci lng thng tic th xun vo chim quyn; ch b rng bng trng soi ht ngc trai c nc mt. Lam in bui nng m nhng hn ngc ln hi. ----o0o--TAN SNG U NG HOA O NM NGOI Chng ta hy i tr li mi lm nm trc: Ni nng tai nn y, Ni chng Kim Trng by chy mi thng. T ngy mun dm ph tang, Na nm t Liu Dng li nh. Mi lm nm l mt ng hm di rt ti. Chng ta tng th lm ngi bn ng hnh ca Thy Kiu, i ngang qua con ng hm ti mi nm . Kiu tm thy nh sng. By gi anh chng mi bt u. Ti nghip!

Kim Trng i h tang cho ng ch Liu Dng, su thng tr v: Vi sang vn Thy d la, Nhn phong cnh c nay khc xa. y vn c mc lau tha, Song trng qunh qu vch ma r r. Trc sau no thy bng ngi, Hoa o nm ngoi cn ci gi ng. C tng tng v th cnh s nh xa m ngi cng nh xa. Nhng mi s hon ton i khc. Trong tm mnh cha cht mt hnh nh. Mnh ngh rng hnh nh s mi cn nh vy. Nhng s tht ca cuc i l v thng. Ch cn my ngy thi m tnh trng hon ton o ngc. Sau tai nn, gia nh Thy Kiu phi bn nh. T mt gia nh giu c, h phi i may th, vit mn, lm cng cho ngi ta v c tr trong mt tp nh rt lp xp. Kim Trng tr v thy ngi nh c hon ton c liu. y vn c mc lau tha, Song trng qunh qu vch ma r ri. Hnh nh trong lng chng trai em so vi hnh nh hin ti th hon ton khc nhau. S ngc nhin ca Kim Trng bt u t s so snh hai hnh nh . Trc sau no thy bng ngi nhng: Hoa o nm ngoi cn ci gi ng. Cy hoa o nm ngoi ch hai ngi trao cnh kim thoa vn n hoa rc r, ci vi gi ma xun (gi ng). Cu ny ly t t bi th ca thi s Thi H i ng: Tch nin kim nht th mn trung Nhn din o hoa tng nh hng Nhn din bt tri h x kh o hoa y cu tiu ng phong. (Nm xa, cng ngy ny, ti cng nh ny, (nng ng di cy hoa o) gng mt phn chiu mu hng ca hoa o, ngi y khng bit by gi i u ri, trong khi hoa o vn ci vi gi ma xun y ht nh nm ngoi.) Cy hoa o nm ngoi che ch cho Thy Kiu. By gi khng cn Thy Kiu na nhng n ma, hoa o vn n, vn p, vn t do, hnh phc. Con ngi khng c hnh phc v t do v con ngi c s m

m. o hoa y cu tiu ng phong: hoa o nm ngoi cn ci gi ng. Ch c chng Kim l mo ming, khng ci c. Nhiu khi ngi ta c ao lm mt cy o hay mt cy thng cho khe. Trong con ngi mnh c nhng tnh t tham m, kh au, lo lng v mnh thy hnh phc ca mnh khng bng hnh phc ca mt cy o hay mt cy thng. Nguyn Cng Tr ngy xa cng c tm tnh cho nn mt hm thi s ni: Kip sau xin ch lm ngi, Lm cy thng ng gia tri m reo. Khi c nhng hi hp, kh au, lo lng th nhn mt cy thng ta cng thy n hnh phc, vng mnh hn ta qu nhiu. Thin m cy (tree hugging meditation) rt li ch. Mi khi trong tnh trng nh vy ta c th ti m cy tip nhn c s vng chi v ti mt ca cy. Trc Lm i S, tc vua Trn Nhn Tng khi i tu, mt ln tr li cu hi ca mt thin sinh v chuyn tu hc, ni: Vn nh vng mt ngi chm sc L trng o hng t n hoa. Khi phi lao tc mt nhc, khi phi tranh u. Trong con ngi mnh c sn gic tnh, cho gic tnh c c hi th t nhin n s n hoa. Vn nh vng mt ngi chm sc, L trng o hng t n hoa. y ta thy hnh nh mt cy o. Ngy xa bn Tu c mt thin s tn Linh Vn i chi thy hoa o n th gic ng. Khi tu g ht! Nhng chc chn trc ng cng i thin hnh, tp hi th ri cho nn n lc thy hoa o ng mi gic ng ch! C bit bao nhiu ngi thy hoa o nhng c gic ng g u! Nht l anh chng Kim Trng. Thy hoa o, cng thy cng ru, khng gic g c! Trc mt chng ta l hai hnh nh tri ngc. Mt l hnh nh cy o rt gii thot. C nng Kiu hay khng c nng Kiu ng mt bn th cy cng tnh b, vn ci vi gi ma xun. Mt anh chng khc, khng tn o m tn Kim, khng th tip xc c vi hoa o; bi v thiu mt ngi th cy hoa o khng c ngha g na. Trn i khng cn g c ngha na nu nng (hay chng) khng c mt. Un seul tre vous manque et tout est dpeupl.: ch thiu mt ngi thi l c th gian ny tr nn trng rng, lnh tanh. l mt cu th ca Lamartine. Do tm mnh ra ht. Khi mnh vng vo mt ci v cho l th gii ca mnh ri th mnh b ht tt c nhng g cn li trong th gii kia. Nu nng khng c mt th khng c ci g c mt ht. Gi cng khng mt, trng cng khng trong, o cng khng hng, khng c ci g ra ci g ht. l mt s bt cng rt ln. C phi vy khng? Ti sao v tr, thin nhin, s sng mu nhim nh vy m mnh cho l zero ht khi mnh ch thiu c mt ci thi? M ci cha chc mnh tht s thiu. C th n c m mnh

khng thy. Nhng ngi tng au kh v mt mt mt ngi thn (cha, m, con, chu, ngi yu, hay thy, tr ca mnh) c th hiu c tm trng ca Kim Trng lc ny. Trong nhng lc thiu thn nh vy, tt hn l tr v vi thin nhin. Tip xc vi thin nhin ta s c an i rt nhiu v s c th thy tr li, tip xc tr li vi ngi ta mt. C mt ln ti i thin hnh Xm Thng vi mt ngi cha tr mt con. Ti ch cho ngi tip xc vi nhng bng hoa, t l, gip ngi cha tm li v tip xc vi a con va mi mt. Nu mnh mt cha, m, ngi yu hay con ci mnh cng phi lm nh vy. Phi tr v vi thin nhin. Thin nhin c th an i c mnh, ch cho mnh cch tip xc li c vi ngi mnh thng. Cng thi s Lamartine ni: Mais la nature elle l qui tinvite qui taime. Plonge-toi dans son sein quelle touvre toujours. Et tandis que tout change pour toi, la nature est la mme. Et la mme soleil se lve sur tes jours. (Nhng ny bn, d bn c kh au th thin nhin vn cn . Thin nhin vn yu bn. Bn nn ln hp vo trong lng ca thin nhin v thin nhin ang m hai cnh tay n bn. Trong khi i vi bn tt c u thay i, th thin nhin vn l thin nhin c. Khng phn bi bn, sn sng m hai cnh tay n nhn bn. Mt tri hm nay, mc ln, chiu xung cuc i bn vn l mt tri c. Bn ng qun.) l li khuyn ca thi s. Bn ng ni rng Un seul tre vous manque et tout est dpeupl: Ch thiu mt ngi l khng cn g na ht! Ni nh vy l bt cng. Tr v, tip xc vi thin nhin l con ng thot cho nhng ngi t nhin mt mt ngi thn. Cy o ang n hoa l mt s gi ca Bt, ca chn nh mu nhim. Cy o ni: Bn i, ng au kh na! C ti y! Nhng Kim Trng u nghe c, u tip xc c. S am m ln qu ri, trong lng ch cn c mt hnh nh. Khng c ci phn chiu hnh nh th coi nh cuc i khng cn g na c. Nu i khng c em th i khng c gi tr g ht! l li tuyn b ca nhng ngi ang kt vo s am m. Xp xo n ling lu khng. C lan mt t ru phong du giy. Cui tng gai gc mc y, i v ny nhng li ny nm xa. Tt c nhng hnh nh ca qu kh hin ra. Khi b hnh nh ca qu kh trn ng trong tm ri, em ra so vi hnh nh hin ti th thy by gi mnh mt ht. Trong khi th gii vn cn l th gii. Ngi ta t t l v tng rng mnh mt ht ri. K thc ngi ta khng mt g

c. Chng ta c g hm qua v s mt g sng nay l mt cu th ti vit tron bi Hoa Mt Tri. ---o0o--QU THNG CHT NGHA O BNG Chung quanh lng ngt nh t Ni nim tm s by gi hi ai? Lng ging c k sang chi, Ln la s hi mt hai s tnh. Hi ng ng mc tng nh, Hi nng nng bn mnh chuc cha. Hi nh nh di xa, Hi chng Vng vi cng l Thy Vn u l sa st kh khn, May thu vit mn kim n ln hi, iu u st nh lng tri, Thot nghe chng rng ri xit bao. Hi han di tr ni nao193 nh ng chng mi tm vo tn ni. Phi hi thm my ngy tri mi tm c ti ch gia nh vin ngoi. Ti ni th thy g: Nh tranh vach t t ti Lau treo rm nt trc gi phn tha. Mt sn t c dm ma, Cng ngao ngn ni cng ng ngn ng. nh liu ln ting ngoi tng, Chng Vong nghe ting vi vng chy ra. Vng Quan i! Vng Quan! Vng Quan l bn hc Kim Trng, gi Vng Quan ch cn gi ai c na! Kim u c quen vi hai ng b vin ngoi m cng u c quen vi c em gi ca Kiu. Dt tay vi rc vo nh, Mi sau vin ngoi ng b ra ngay.

Trong nh ny by gi ai cng bit tt c nhng b mt gia Kim v Kiu ri. Thy Kim, Vng Quan ko ngay chng vo trong nh. Hai ng b nghe ni c chng Kim ti cng ra ht. V thng lm. Thng con bao nhiu th thng chng by nhiu. By gi hiu th thng. Lc trc th cha chc. Khc than k ht nim ty: Chng i bit ni nc ny cho cha? Kiu nhi phn mng nh t, Mt li li tc t vi chng. Gp cn gia bin l dng, Bn mnh n phi tm ng cu cha. Dng dng khi bc chn ra, Cc trm nghn ni dn ba bn ln. Cng nghe ni chng Kim cng thy gia nh ny bit ht chuyn mnh. Trt li nng vi lang qun, Mn tay em n Thy Vn thay li. Chng ta hy nh li chuyn cng cha Huyn Trn. Sau khi vua Chm mt, theo nguyn tc cng cha phi ln gin ha t theo vua Chm. Nhng nh cng cha c mang nn ngi ta hon li, i cng cha h sinh em b ri mi lm l ha thiu. l tc l ca n . Vua Anh Tng, anh rut ca cng cha Huyn Trn, t chc mt cuc bt cc cu cng cha v. Thy bn mnh lm nh vy l tro tr, g con cho ngi ta ri m lm nh vy l khng t t. Thng Hong (Trc Lm i S) sai t l thin s Bo Phc xung ni chuyn vi vua Anh Tng nn lm mt hnh ng g xin li. tm c yn, vua Anh Tng cho ba trm ngi th kho nc Chm cng hin cho nc Vit c v nc. y cng vy. Thy Kiu ha l cho Kim Trng, by gi phi bn mnh chuc cha nn rt y ny. V vy nng xin vi cha m ba bn ln g em gi mnh cho chng Kim. Ngy xa ng Phng (vi ch a th) c khi hai ch em ci cng mt chng. Vit Nam ngi ta gi l: hoa thm hi c cm. Nu Thy Vn l mt c gi mi th c ta s ni: Tui u c mc n anh chng hi no m bt tui phi tr n! Nhng y tnh ch em lin i nn ch mc n th em tr dm cho ch. Trong x hi c, gia nh l mt khi th ngi ta chp nhn v lm chuyn c. Cc c gi mi by gi th chc khng chu u!

Trt li nng vi lang qun, Mn con em n Thy Vn thay li. Gi l tr cht ngha ngi, Su ny dng dc mun i cha qun.194 Kip ny duyn ph duyn, D i cn bit s n lai sinh. My li k ch inh ninh, Ghi lng d ct mnh ra i. Phn sao bc by Kiu nhi, Chng Kim v con th i u? Chuyn ch xy ra mi cch y su thng. Vt thng cn ti. Hai ng b nhc li th au lng, v khc. ng b cng ni cng au, Chng cng nghe ni cng du nh da. Ni au ca ng b lm cho ng b khng thy c rng ni au ca anh chng cng rt ln. Dul dp nt, v nhu. Qu v c thy da ci khng? Gp mt gp da ci nhn th thy n nhu nt, nhn nhu. Ci lng ca Kim Trng lc ny l nh vy. Vt mnh vy gi tun ma, Dm d git ngc thn th hn mai. au kh cho n ni thn hnh ca Kim Trng ging nh mt con giun b ngi ta cuc nhm. Qun qui, au n. C thn v tm u i vo a ngc. Thn qun qui m tm cng qun qui. ng hm mi lm nm c nng i qua ri, anh chng by gi mi bt u. Vt mnh vy gi tun ma, Dm d git ngc thn th hn mai. au kh tun ra nh ma nh gi. Mnh khng cn l mnh na. Mt ngi thng minh, bt thip, linh mn by gi ging nh mt ci xc khng hn, khng cn g na c. l chng bnh tng t tht tnh. au i on ngt i thi, Tnh ra li khc khc ri li m. C nhng lc cn au i ln, ngng li mt cht ri li au ln mt chp khc. Ging nh cn st, st xong, bt st ri st li. Ch on v

ch thi c ngha l tng chp mt. au, ngt mt hi, bt i, ngh nh ti li au, li ngt. Nhng ci au hon ton do tm mnh ht. Mi khi hnh nh kia hin ln th mnh au tr li. R rng khi mt ngi lm vo trng thi am m th ngi d rt au kh. au i on ngt i thi, Tnh ra li khc khc ri li m. Nhng ngi no i ngang qua ci cu ny u thy rng nhng iu c Nguyn Du vit l c thit. Chc chn c cng i ngang qua ri. l tnh trng ca ngi tht thnh au kh. Tnh yu ng l mt tai nn v ngi yu no cng phi i qua nhng ci cu ny. C Nguyn Du l mt thi s c kh nng din t tnh cm con ngi mt cch tuyt diu. Ni v tnh yu on no cng hay. Ngn ng v tnh yu ca c tht xut sc. T au kh ca mt chng trai mt ngi yu m n mc nh th th thit tng nhng nh vn ca th k hai mi ny t ai snh c. Thy chng au ni bit ly Nhn ngng ng mi v v gii khuyn: By gi vn ng thuyn, nh phn bc khn n tnh chung. Qu thng cht ngha o bng, Nghn vng thn y d hng b sao? - Ny con, thn con qu lm! Con ng b ci thn con. Trong tnh trng tht tnh nh vy ngi ta khng mun sng na. Mt ngi khng c mt th c th gii ny cng nh khng! Tnh trng l tnh trng rt nguy him. Anh chng ch mun cht. Gia nh ca Thy Kiu l tng thn cu Kim Trng, nu khng c h c th Kim Trng t t. L thay, tnh thng ng l phi em li s an i m p, hnh phc m tri li, n a ta n gn ci cht. Tnh i, am m thng a ngi ta ti ci cht. Trong rt nhiu trng hp, tnh yu v ci cht l hai ci rt gn nhau. Lamour et la mort gn nh ng ngha. Rt d s! Trong o Bt c ni v tnh thng, din t bng nhng ngn ng rt r rng: T, Bi, H, X. Tnh thng phi c tc dng hin tng nim vui (T), lm vi ni kh (Bi), c s vui v (H) v khng k th (X). Tnh am m rt k th. Ch c mt ngi c gi tr thi cn tt c nhng ngi khc khng c gi tr g c. Ch c mt hin tng l p thi cn tt c nhng hin tng khc u khng p. l k th, l khng X. Tnh thng em ti ton nhng kh au Thc tp tnh thng trong o Bt cho chng ta thy c r rng th tnh no em li hnh phc v th tnh no dm mnh vo h su ca au kh, c n, a mnh ti cn k ci cht.

Qu thng cht ngha o bng, Nghn vng thn y d hng b sao? Cha m Thy Kiu ng vai tr cha m ca chng sinh vin ny. Nh c hai ng b v hai ngi con cn li m Kim Trng khng t t. May cho Kim Trng! Bn ngi l ai? Bn ngi l Thy Kiu. Chnh v vy m Thy Kiu gip c Kim Trng mt ln na. Thy Kiu tng gip Kim Trng mt ln ri, khng phm gii trong m u tin hai ngi gp nhau. By gi l ln th hai Thy Kiu gip m Kim Trng khng bit. Nh s c mt ca hai ng b vin ngoi v hai ngi em Kiu m Kim Trng khng t t. D dnh khuyn gii trm chiu La phin cng dp cng khu mi phin. Nhng li khuyn tuy khng c tc dng ngay nh s c mt ca bn ngi l rt quan trng. Th xa gi n kim hon, Ca xa li gi n n vi hng. Sinh cng trng thy cng thng, Gan cng tc ti rut cng xt xa. Rt di! em nhng vt c ra lm g cho ngi ta nh v cng kh thm! Rng: Ti trt qu chn ra, cho n ni tri hoa git bo. Tc qu, bi v anh chng l con nh giu c quyn th; nu anh chng c mt lc th c th can thip vo c ri, Kiu u phi bn mnh ly bn trm lng! Cng nhau th tht nhiu, Nhng iu vng phi iu ni khng! Cha chn gi cng v chng, Lng no m n dt lng cho ang? Bao nhiu ca my ngy ng, Cn ti ti gp mt nng mi thi.

y l ngn ng ca mt ngi yu. By gi con khng cht na nhng con s dng tt c sc con tm Kiu. Con s c tin tc ca nng cho hai bc v hai em. By gi chng trai tm c mt l do sng! Ni thong ni chng ht li, T t sinh mi st si tr ra. Vi v sa chn vn hoa, Rc mi vin ngoi ng b cng sang. Thn hn195 chm cht l thng, Dng thn196 thay tm lng nng ngy xa. Kim Trng v sa sang ci nh mnh thu lc trc (c hin Lm Thy) v rc gia nh v rc ng b vin ngoi qua sng vi mnh. Kim ng vai tr ca mt ngi con r. Coi nh Kiu l v chnh thc ca mnh ri. inh ninh mi l chp th Ct ngi tm ti a t nhn nhe. Ly nc mt mnh mi mc vit th hi thm tin tc ca Kiu. (i khi ly nc tr mi mc cng c.) Thu ngi i tm hi v chuyn th. Bit bao cng mn ca thu Lm-Thanh my i v dm khi. Ngi mt ni hi mt ni, Mnh mng no bit b tri ni nao? Ngi ta a Kiu i Lm Truy m ni di l i Lm Thanh. Hi Lm Thanh th lm sao m tm ra c! Nht l thi u c nh dy thp, in tn, in thoi. Tri t rng ln nh vy th lm sao tm ra c tung tch mt ngi. Sinh cng thm thit kht khao, Nh nung gan st nh bo lng son. St son l nim chung thy cng cc. Son lc no cng , st lc no cng cng. Ci gan ca Kim Trng bng st nhng cng c lc b nung nng ln; lng Kim Trng l mt tn son nhng cng c nhiu khi b bo mng ra.

Rut tm ngy mt ho don, Tuyt sng ngy mt hao mn mnh ve. Thn th lc tnh lc m, Mu theo nc mt hn la chim bao. Qu v c thy r rng rng yu l kh khng? Khng n, khng ng, cng ngy cng m. Khc ra nc mt, tm hn lc thc cng nh lc ng u i v vn nh mt ma i, i tnh. Cho nn ngi ta mi ni tnh yu l mt tai nn. C ai mun rc tai nn vo lng. Nhng trong lng, trong c th mi ngi u c ht ging ca am m. L m vng vo tai nn th ch c mt tng thn mi cu c m thi. Nu khng cht khng vong thn l nh tng thn. Trong trng hp Kim Trng, tng thn l gia nh Thy Kiu, khng phi l gia nh Kim Trng. Gia nh Kim Trng ni: My m ci con no m by gi my m nhom nh vy? Nhng gia nh ca Thy Kiu th v hiu cho nn thng. Nguyn Bnh ni: Chao i, yu c ng Tri cu. Yu c ng Tri gi c chn Khi mnh b tai nn ri th khng ai cu c c. Tri cu cng khng c na, hung h l ngi bn! Nguyn Bnh khng bit rng tng thn c th cu c. C hi ca qu v l tng thn. Qu v thot c l nh tng thn: Ngy xa ti cng nh tng thn m thot c. Tng thn l c hi duy nht ca chng ta. Chng ta phi coi tng thn l mt vin ngc qu. i khi chng ta c gin, c hn tng ngi trong tng thn nhng k thc tng thn lun lun l vin ngc qu. Tng thn lc sng sut lm, ch c mnh l m thi. Chng ta phi gip nhau. Chao i yu c ng Tri cu! l mt cu ni rt n gin ca mt thi s min Bc Vit Nam th k hai mi. Yu l mt tai nn. Nu khng phi l tai nn th sao phi cu?Ty phng cng ni yu l t xung, fall in love, tomber amoureux. ang i t nhin t xung, sp hm sp h. V yu cng l mt cn bnh: love sickness. Xun huyn lo s xit bao, Qu ra khi n th no m hay! Vi vng sm sa chn ngy, Duyn Vn sm xe dy cho chng. S Kim Trng cht, hai ng b vi vng sp t g Thy Vn cho Kim Trng. Anh chng chp nhn. mt Thy Kiu nh nu c Thy Vn th cng c an i, v em ca Thy Kiu cng c cha ng Thy Kiu t nhiu bn trong. Tnh yu l nh vy. nhng g c lin h ti ngi yu ca mnh, mnh u yu ht. Khi thng th thng ht tt c ng i nc

bc, nhng thc n, thc ung ca ngi yu mnh cng yu tut. M khi ght th ght ht. Yu ai yu c ng i, Ght ai ght c tng chi h hng. Con ngi yu ght tc ci nh vy. Khng X, tc l khng bnh ng, v tnh yu y cha ng rt nhiu tnh phn bit v k th. Ci ng ngi i ti sao mnh thng lm chi? Tng chi h hng ngi c dnh g ti mnh m mnh ght? l mt thi ht sc k th, khng bnh ng, T, Bi, H, X mi l tnh yu ch thc. Tm trng ca Kim Trng cng thng thi. Em gi ca Thy Kiu l Thy Kiu trong mt mc no . c ci Thy Vn, Kim Trng cng bt au kh. l thuc ca ng b vin ngoi cho chng Kim ung. Nhng cng l di chc ca Thy Kiu. Ngi yu iu k vn chng, Trai ti gi sc xun ng va th. Cp xem ra cng c lm. Nhng: Tuy rng hai ch vu quy, Vui ny ct su kia c no! Khi n lc ra vo Cng u duyn mi cng o tnh xa. Tnh yu ca Kim Trng vi Thy Vn pht trin rt mau nhng tnh lu luyn vi Thy Kiu vn khng gim bt. Nhng lc ngi mt mnh Kim Trng vn khc, lng d ri beng: Ni nng nh n bao gi, Tun chu i trn v t trm vng. C khi vng v th phng, t l hng gi phm ng ngy xa. B bai r r ting t, Trm bay nht khi gi a lay rm, Dng nh bn nc bn thm, Ting Kiu ng vng bng xim m mng. Mi khi t hng nh n mt mnh th cm thy linh hn Ku ang v vi mnh. l do tm m ra c. Bt dy Tam gii duy tm, vn php duy thc. Kim c ngh rng Kiu cht ri v hn ang v p li ting n ca mnh. l k nim m u tin hai ngi gp nhau. Nhng c Nguyn Du rt thc, c ni:

Bi lng tc ghi vng, Tng nng nn li thy nng v y. - N cht u! ti thng, ti kh nn anh tng tng ra nh vy ch! y l kin gii ca c Nguyn Du. Tt c u do tm thc ca mnh. Mnh nm m thy, ni: Thit m, tui thy! Nhng k thc cng t trong tm i ra. ---o0o--GIC DUYN U BNG TM VO TN NI Ly Thy Vn, c mt lin h mi, nim vui mi, i sng ca Kim Trng tm li c s thng bng. Nhng tnh cm vn vng vi Thy Kiu vn cn nhiu. Nm thng i qua. Nhng l phin mun m ngy Xun thu bit i thay my ln? Ch khoa197 gp hi trng vn, Vng Kim cng chim bng xun mt ngy. Ca tri rng m ng my198 Hoa cho ng hnh hng bay dm phn.199 Vng Quan v Kim Trng thi u, vinh hin. Qu hng, lng xm cng c thm ly. Chng Vng nh n xa gn, Sang nh Chung lo t n chu tuyn.200 Tnh xa n tr ngha n, Gia thn bn mi kt duyn Chu Trn. Vng Quan, sau khi thi u th sang nh lng ging nm xa l Chung lo t n Chung lo can thip, gip , ch ng khi gia nh b nn. C mt b mt no m ta cha hay: chng Vng yu c con gi ca Chung lo. By gi tr v, u khoa Hi, Chung lo bng lng g con gi cho.

Kim t nh bc thanh vn, Ni nng cng ngh xa gn cng thng. y ai dn ngc th vng, By gi kim m ngc ng vi ai?201 Ngn bo chn sng lc loi, Ngh mnh vinh hin thng ngi lu ly. Vng ra ngoi nhm Lm Truy, Quan sn nghn dm th nhi mt on. Kim Trng c vua c i lm quan Lm Truy, ch ngy xa nng Kiu ti ni m gia nh tng l Lm Thanh. By gi s mng gi anh chng n . Cm ng ngy thng thanh nhn, Sm khuya ting hc ting n tiu hao. Ngy xa c nhiu ngi lm quan ri nhng vn gi c phong cch nhn h ca ngi Nho s. Lm vic quan xong ri th ung tr, ly n ra gy. i nh Tng c ng Triu Bin, tin s, i lm quan nhng vn gi c s thanh nhn. ng em theo mt cy n v mt con chim hc. Sng, chiu tuy lm vic quan nhng ng vn c nghe ting hc, ting n. Cm ng ngy thng thanh nhn. Sm khuya ting hc ting n tiu dao. Khng ging nh gii doanh thng business-man by gi, khng c th gi th. Phng xun trng r hoa o, Nng Vn nm bng chim bao thy nng. Tnh ra mi r cng chng, Nghe li chng cng hai ng tin nghi. Mt m ti t tht ni ph ng Lm Truy, Thy Vn nm m thy Thy Kiu. Tnh dy nng k cho chng nghe. Kim Trng sinh nghi: C l Kiu i Lm Truy ch khng phi Lm Thanh. N Lm-Thanh vi Lm-Truy, Khc chi mt ch hoc khi c lm. Trong c thanh kh tng tm, y hoc c giai m202 chng l?

Thanh kh tng tm ngh l ng thanh tng ng, ng kh tng cu. Cng l mt m thanh th ng (echo) li vi nhau, cng mt ch kh th i tm nhau. V d l ngi mun hc Pht php th mnh i tm nhng ngi hc Pht php lm bn. Thng ng chng mi hi tra, H c k li gi tha ln. C ngi th k gi, h , bit chuyn, bo co. y l nhng li bo co, tuy ngn nhng tm tt li c qung i mi nm ca Thy Kiu. Ni rt gn, nh nh dy thp vy. Nu qu v mun nh dy thp th phi hc on vn ny ng nh d ch m tn tin. S ny l ngoi mi nin, Ti bit mt bit tn rnh rnh. T B cng M Gim Sinh, i mua ngi Bc Kinh a v, Thy Kiu ti sc ai bi, C ngh n li ngh vn th. Kin trinh chng phi gan va, Liu mnh th y phi la th kia. Phong trn chu ch, Dy duyn sau li g v Thc Lang. Phi tay v c ph phng, Bt v V Tch toan ng b hoa. Bc mnh nng phi trn ra, Chng may li gp mt nh Bc kia. Thot bun v thot bn i, My tri bo ni thiu g l ni! Bng u li gp mt ngi, Hn ngi tr dng nghing tri uy linh. Trong tay mi vn tinh binh, Ko v ng cht c thnh Lm-Truy, Tc t cc tch mi khi, On th tr on n th tr n. nn c ngha c nhn, Trc sau trn vn xa gn ngi khen. Cha tng c h c tn, S ny hi Thc sinh vin mi tng.

ng th k h ch bit tin tc Kiu trong mi nm u, khng r tn h v tung tch ca v i Vng gip Kiu (T Hi.) ng khuyn Kim Trng hy mi Thc Sinh n hi thm v nhng vic xy ra nhng nm sau ny. Nghe li ni r rng, Tc th thip mi chng Thc Sinh. Ni nng hi ht phn minh, Chng con u t tnh danh l g? Thc rng: Gp lc lu ly, Trong qun ti hi thiu g tc t. i vng tn Hi h T, nh quen trm trn sc d mun ngi. Gp nng khi Chu Thai, L g quc sc thin ti phi duyn. Vy vng trong by nhiu nin. Lm cho ng a kinh nin ng ng. i qun n ng ci ng, V sau chng bit vn mng203 lm sao. Thc Sinh cho Kim Trng nhng tin tc v Kiu trong thi gian nng sng vi T Hi. Chng ni chng khng c tin tc g t v sau. Nghe tng ngnh ngn tiu hao204 Lng ring chng lung lao ao thn th. Xt thay chic l b v, Kip trn205 bit r bao gi mi xong? Hoa tri nc chy xui dng, Xt thn chm ni au lng hp tan! Li xa li mun vn, Mnh hng cn phm n cn y, n cm kho ngn ng dy, La hng bit c kip ny na thi? Bnh bng206 cn cht xa xi, nh chung207 sao n n ngi cho an! Rp lng treo n t quan, My sng cng li my ngn cng pha. Dn mnh trong ng can qua, Vo sinh ra t ha l thy nhau.

Kim Trng mun t quan, li sng tro ni i tm Kiu, d cho c cht gia ng i na. l c mun ca Kim Trng. Nhng s tht th by gi chng c th nhi ri, u cn sng nh cha m nh thi cn l sinh vin na m lm c chuyn . T quan ri th ly tin u m i xe but, m mua v my bay tm nng? Nht l dnh vo danh li ca triu nh ri th kh b lm! Rt cuc, u ctreo n t quan, vo sinh ra t g, ch ngi vit th v gi e-mail m thi. Ngh iu tri thm vc su, Bng chim tm c bit u m nhn! Nhng l nn n i tin, Nng ma bit my phen i di! Nm ny sang nm khc chng ch i m tm khng ra tin tc. Bng c chuyn xy ra: Nm my bng thy chiu tri,208 Khm ban sc ch n ni rnh rnh. Kim th ci nhm Nam-Bnh, Chng Vng cng ci nhm thnh Ph-Dng. Vua ban sc ch i Kim Trng i lm quan Nam Bnh (thuc tnh Phc Kin) v Vng Quan thnh Ph Dng (thuc tnh Chit Giang.) Chnh nh c bin c ny m hai gia nh s tm c nng Kiu. Sm sanh xe nga vi vng, Hai nh cng thun mt ng ph quan. Xy nghe th gic tan, Sng m Phc-Kin la tn Chit Giang. c tin Kim mi r Vng, Tin ng cng li tm nng sau xa. Trn ng i, hai ngi hy vng c th tm Kiu Hng Chu (ni sng Tin ng chy ngang qua.) Hng chu n by gi, Tht tin hi c tc t rnh rnh. Rng: Ngy hm n giao binh, Tht c T thu linh209 trn tin. Nng Kiu cng c chng n,

Lnh quan li bt p duyn th t. Nng treo ngc trm chu, Sng Tin ng y m hng nhan. Ti Hng Chu, Kim v Vng hi thm bit c l Kiu nhy xung sng Tin ng t t. Thng i! Khng hp m tan, Mt nh vinh hin ring oan mt nng! Chiu hn thit v l thng,210 Gii oan lp mt ng trng bn sng. Ngn triu non bc trng trng, Vi trng cn tng cnh hng lc gieo.211 Tnh thm b thm l iu, No hn tinh v212 bit theo chn no? Hai gia nh thit lp chay n bn sng lm l gii oan siu cho Kiu. C duyn u bng l sao, Gic Duyn u bng tm vo n ni. Trng ln linh v ch bi, Tht kinh mi hi: Nhng ngi u ta? Vi nng thn thch gn xa, Ngi cn sao bng lm ma khc ngi? Khng bit s ch Gic Duyn hm y c Pht s g cho nn i ngang qua ch lm chay. C nhin l ngi tu, thy m chay th s ch gh vo xem th v do khm ph ra rng y l gia nh Trc Tuyn ang cu siu cho s em mnh. Trong lng s ch c l ngn ngang nhiu tnh cm. Mng rng s em mnh s c gp li gia nh v cng rt mng khi mnh c th em cho gia nh ny mt tin tc lm h sng st bt ng v to ra hnh phc khn cng. l mt mnh tin lm chn ng c gia nh Kiu. Nghe tin ng ngc rng ri, Xm quanh k h rn li hi tra: Ny chng ny m ny cha, Ny l em rut ny l em du.

Trong cc bui ht m (ht i gia hai bn nam n) Vit Nam, c khi bn con gi hi bn con trai: Truyn Kiu anh thuc lu, anh k c mt cu su ngi. Nu bn con trai gii th h s ht: Ny chng ny m ny cha, Ny l em rut ny l em du. (Su ngi l: chng (Kim Trng), m, cha, em rut (Thy Vn v Vng Quan), em du (v Vng Quan.) Cn nu bn con trai im thin tht th bn con gi h s ci khc khch cho n khi bn con trai chu thua mi c hai cu trn ra.) Tht tin nghe by lu, Php s dy th s u l dng! S rng: Nhn qu vi nng, Lm-truy bui trc Tin-ng bui sau. Khi nng gieo ngc trm chu, n nhau ti gp nhau rc v. Cng nhau nng ca B-, Tho am cng gn k chng xa. - Cha gn y, nu qu v mun th ti xin a qu v ti gp Kiu ngay by gi. Nghe xong mi ngi thy nh t a ngc va c vt ln thin ng. Pht tin ngy bc ln la, m m nng cng nh nh khn khuy. Trong nguyn lc s ch Gic Duyn ni: Qu v nh Thy Kiu lm phi khng? Thy Kiu cng t by nim thng nh qu v lm. cha thnh thong Kiu cng nh cha m v cc em. Nghe tin n mt n my, Mng no li qu mng ny na chng? T phen chic l la rng, Thm tm lung nhng liu chng nc my.

R rng hoa rng hng bay, Kip sau ha thy kip ny hn thi. Minh dng213 i ng chc ri, Ci trn m li thy ngi Cu-nguyn!214 Tng rng kip sau mi mong thy li c nhau m by gi s ch li ni Kiu ang cn sng v gn y. Khng c php l no hn php l ny! Cng nhau ly t Gic Duyn, B hnh mt l theo lin mt khi. B chung m, b c bn, mi ngi i theo s ch Gic Duyn. y l on rt vui. B lau vch c tm i, Tnh thm lung hy h nghi na phn. ng v cha m phi b lau, vch c m i. C l ng chnh hi di v v thy gia nh nn nng qu, ni s cng mun Kiu mng nn dn mi ngi i ng tt. Tuy gia nh Kiu mng nh vy nhng vn cn nghi khng dm mng nhiu, s tht vng: i khi ni s ny ln, nh l mt ngi khc th lm sao? S tht r rng nh vy nhng m ta vn khng tin l s tht. Ta ni: It is too good to be true. (Khng dm tin, v s tht p qu.) Quanh co theo di giang tn,15 Khi rng lau ti sn Pht ng. c ti cu ny ti c cm tng rng lau l ci rng c nhiu vn , nhiu phin no; Pht ng l ch mnh v, ti, vng chi, thnh thi, hnh phc. Mi khi c ti cu ny l ti thy hnh nh . Khi rng lau ti sn Pht ng. Vn l mnh i ra khi rng lau hay cha. ---o0o--TNG BY GI L BAO GI Gic Duyn ln ting gi nng,

Bung trong vi do sen vng bc ra. Ta c th thy tm trng Gic Duyn lc . Ngh rng mnh s mang li mt nim vui rt ln cho s em. Thnh ra mi ti cng s ch ku: S em i! Ra c khch! C ai hi ny! Bung trong vi do sen vng bc ra. thnh ni c ri, phong thi ca Kiu li cng thm thanh tao. C nhin l Trc Tuyn khng chy, i ng hong theo kiu thin hnh. Trng xem mt mt nh: Xun gi cn khe huyn gi cn ti. Hai em phng trng ha hai, N chng Kim l ngi ngy xa! K cha, m, em ri mi ti ngi yu. l theo th t theo lun l ng. Khng c k chng trc, d mnh thng chng gh gm. Phi c th t. V phi cho theo th t . Khng th no mt ngi ng m cho theo kiu ngc li. Mt ngi M c th ti m anh chng trc. Nhng mt ngi Vit hay mt ngi Hoa th khng th no lm nh vy. l o ln trt t ca my ngn i. N chng Kim l ngi ngy xa! Lm nh pht tnh ng l, hi lnh lng. K thc, ng bn ngoi l phi lm nh vy. Theo ng, cha trc, m sau. V cha ng vai ngi anh, m ng vai ngi em. Vit Nam v ku chng bng anh. (Ty phng nghe chuyn ny h tc ci lm!) Lin h v chng l mt th lin h anh em, ngi v lun lun lm em, v phi xng em. Du ngi v c thng minh hn, ln hn mt hai tui, hay giu c hn th cng ng vai tr ngi em. Tng by gi l bao gi, R rng m mt cn ng chim bao. Git chu thnh tht qun bo, Mng mng ti ti xit bao l tnh! Khc mng, nhng git nc mt ca hnh phc. Mng th c mng, nhng trong tm vn cht cha nhiu au kh ngy xa (c n, thng nh) cho nn va mng va ti, va ti va mng. Ci ti lm cho ci mng ln hn. Ci mng lm cho ci ti sng dy. Cu Tng by gi l bao gi ti suy ngh nhiu gi ng h tm cch dch ra ting Anh m vn cha dch c. Ta ang ng trc mt s thc qu p, qu mu nhim cho n ni ta khng dm tin s thc l

c tht. Mi lm nm sng trong tuyt vng, khng cn ngh rng mnh s c gp ngi thn. y vy m khng chun b g c, t nhin php l hin ra trc mt. Tng by gi l bao gi. Bao gi tc l khng phi by gi. Bao gi l when, by gi l now. Lm sao m dch c. Nu ct ngha th mnh ct ngha th no? Gi pht hin ti mu nhim qu cho n ni mnh phi nghi ng rng gi pht ny thuc v qu kh hoc y l mt ni m c ca tng lai ch khng phi l mt ci g c tht trong hin ti. Cu ny hay nhiu ch. Th nht l ci hay v ni dung, khng bit s thc l s thc cha, hay ch l mt gic m thi. Th hai l ci hay v hnh thc. C hai tingby gi v bao gi u chuyn ti thi gian, u c ch gi ng ng sau. Th l hnh nh v m nhc. Nu khng dng hai ch gi lp li th s d. Nu ni: tng by gi l lc no? Th s khng hay. By gi v bao gi l hai ch ging nhau, nh hai si tc. By gi l vn bng, bao gi l vn bng. Hai ch c th trn vi nhau. Nu dch: Is it true or is ti not true? th d qu i! Gi pht by gi c thc l gi pht by gi khng? Thc ti trong gi pht ny c phi l mt thc ti hay ch l mt hnh nh ca tm tr mnh? c phi l mt iu trong qu kh m mnh mng tng ra hay mt iu trong tng lai m mnh m c vo? Tng by gi l bao gi? su ch rt mu nhim! Ai dch c th gii. Nu khng dch by gi th bao gi mi dch? Ti ngh truyn Kiu c nhng cu xng ng c vit treo trong thin ng. Gio l v thc tp ca chng ta l sng trong gi pht hin ti v thy c nhng mu nhim ca gi pht hin ti. Ngy xa Kiu cn l thiu n mi su, mi by tui, mi ngy c u gp nhng ngi thn. Hi y Kiu c ci nhn v ci cm ngh nh by gi khng? C tm nim trn qu ngi thn nh trong gi pht ti ng on t ny khng? Ti sao cng cnh , ngi , nhng iu kin m ci thy khc nhau nh vy? Ti sao by gi mnh trn qu ci mnh ang c mt cch k l, trn qu n ni mnh t hi: Ci c tht khng? Do nhng au kh mnh tri qua, nhng gic ng mnh t c m mnh tip xc c vi ci mu nhim ca thc ti. Ci g trong i sng m khng phi l mu nhim! S kin mnh ang cn sng l mt php mu. Mt chic l mt bng hoa u l mt php l, u l mu nhim c. Khi cn c kh nng v iu kin tip xc, c hnh phc th ta khng chu tip xc c hnh phc. i khi mt ri th ta mi than khc. c truyn Kiu cng ging nh nhn trng, nhn my, i thin hnh, tip xc vi thin nhin, hoa l, con ngi. Nu tm ta sng t, nu ta c nng lng ca chnh nim th ta c th nhn din rng tt c nhng g ang bao quanh ta u l php l rt mu nhim. Chnh thn th, tm hn ta cng l nhng hin tng ht sc mu nhim. Tt c nhng ci , tc gi gi l by gi. Trong s sng, v bun au, gin ght, lo lng

m chng ta dy p ln ci by gi, loi ci by gi ra khi s sng v khng thy c, khng tip xc c vi nhng mu nhim. Chng ta nh mt cu tng t cch mi lm nm lc Kim Trng v Kiu c thc s gp nhau. Lc gia nh Kiu i n sinh nht bn ngoi. Kiu nh ph ro sang gp Kim Trng. chi vi ting ng h Kiu phi v xem gia nh v cha. Thy gia nh cha v th li tic, i chui sang nh Kim Trng mt ln na. Kim Trng ang ng gt, thy ngi yu xut hin Kim Trng hi: y l mng hay l thc? Kiu tr li: By gi r mt i ta, Bit u ri na chng l chim bao? Ht ging tu gic trong Thy Kiu lc c cha chng ta cha bn ti, nhng chc chn c trong tm hn thi s. V vy c cu ny chng ta khng th no khng nh n cu trc. Nu ta khng sng tnh thc v su sc gi pht hin ti th tt c s ch l mt gic chim bao. Tng by gi l bao gi. Cu ny c mang theo s ti nghip. V kh au, v c m khng thnh tu ta cha bao gi c sng tht, cha bao gi c hnh phc tht c cho nn by gi thy c hnh phc, thy c mu nhim ta li ngh khng bit c tht hay khng. Kiu cng phn ng ging nh gia nh Kiu khi nghe tin Kiu cn sng. Khng dm tin, v s tht p qu. V phng din vn chng, y l nhng li cc t nim hnh phc ca nhn vt. V phng din tm l, t cu ny rt su sc. quen sng trong mng, ta khng c kh nng tip xc vi bn thn thc ti. Ta thng ln ln mng v thc. Khi ci thc t hin by cho ta th ci khng c kh nng tip xc. Hi i thm tu vin Cp C c, ti c ngi bn cnh nhng bc tng ca ci tht ngy xa Bt , mn m nhng vin gch. Mt phi on kho c ca Nht n y xin php o xi, khai qut v lm pht hin nn mng ca nhng tu vin ngy xa thit lp trong vn K . Tt c u nt v b ph sa che lp, gai c mc y. Cc nh kho c moi ln v trnh by li tt c. C nhng thi gian tu vin Cp C c rt hng thnh, cc tu vin c xy st nhau. By gi khai qut ra chng ta bit ch no l thin ng, tng x v thc ng. Tuy tt c u b nt nhng mng ca cc bc tng vn cn nn ta c th thy rt r cch b tr phng c cc tu vin. Nhng giai on hng thnh ca tu vin Cp C c l nhng lc cc thy tu hc c hnh phc, tip xc c vi Bt, Php v Tng. Nhng nhng giai on khng ko di c mi mi. Nhn vo mt vng t hoang vu c mc, chng ta u c th tng tng ngy xa ni ny tng hng thnh nh vy. Chng ta hy nhm mt li v tng tng Lng Mai mt trm nm v sau. Chng ta thy g? C th ta khng thy s ch, s anh, s em, s t, khng thy thy, khng thy g ht. Ch ny c th tr thnh mt siu th. By gi trong giy pht hin ti chng ta

c s anh, s ch, s em ang ngi vi ta. C thy ang ngi ging. C nc tr ung. C ng i thin hnh. C bn tay nm tay ngi bn. C hai mt nhn v nhn din ra l ngi anh, ngi ch, ngi em ca mnh. Chng ta ang lm chuyn hay khng? Hay chng ta i mt trm nm sau ri thy nhng iu c th xy ra ch l chuyn xy ra trong mt gic chim bao m thi? a tay ra v chm vo ngi bn cnh mt cht xu coi th l tht hay gi. Chng ta c kh nng lm chuyn hay khng? Hay chng ta c t giam hm mnh trong ci bun, ci gin, cai lo khng lm c chuyn ? Tng by gi l bao gi, R rng m mt cn ng chim bao! l nhng ting chnh nim gip chng ta tnh thc. Tt c b quyt ca s thc tp nm ch . Tng by gi l bao gi: Is it now or never!. Ti chu thi, khng dch ra ting Anh hay ting Php! Ti tin chc tt c qu v216 u hiu, u thm ri nhng khng ni ra li thi. Ni khng ra li th phi c ngi gip. Ngi l thi s. Thi s l ngi gip mnh ni nhng iu mnh cm m khng ni c. Nhng y l thi s Vit cho nn mnh cn thi s Anh, thi s Php. Ch mu nhim ca cu ny, chc dch khng c, l hai ch by gi v bao gi, lp ly li. Phi l mt tay ph thy cao tay n lm mi c th s dng nhng m binh ngn ng nh th c. Ngn ng i vi mt thi s ging nh m binh m mt thy ph thy s dng. Bt n lm g th n lm theo mnh. V t th ba trong phi Trc Lm, thy Huyn Quang, cng l mt thi s ln ca Vit Nam. Thy cng c mt cu th ni v chuyn chim bao trong khi m mt. l bi Ng tra trn ni. (Nghe t cng ng tra chng ta thy khe trong ngi qu phi khng? T ng tra th ti sao mnh khng c ng tra?) V qu sn kh tnh Phong lm nht thp long Phn quan trn th gii Khai mn ty mang mang. (Cn ma qua, khe nc trong ni im lng. Rng phong ng mt gic mt. Nhn li th gii bi bm bn di. Mt m nhng vn say nh thng.) Ti dch: Ma tnh khe ni tnh Ng mt gia rng phong Nhn li ci nhn th Mt m vn say nng.

Mt m nhng vn say nh thng. R rng m mt cn ng chim bao! Li sng ngi ta gi l sng say cht mng (ty sinh mng t.) o l ca nh Pht l sng tnh thc. Phi m mt. M con mt tu, con mt chnh nim ch khng phi l con mt tht. M con mt tht th c th vn cn m. M con mt chnh nim th lc th mnh tht s tip xc c nhng mu nhim ca s sng. Bt c khi c gi l con mt tu. Ngy Bt nhp dit c mt s thy khc. Trong nhng li khc than c cu: c Th Tn khng cn na! Con mt ca th gian khng cn na! (The eye of the world is no longer there.) Con mt ca th gian l Bt. Con mt ny l con mt tr tu, tnh thc. Bt c din t nh con mt ca cuc i, tc l ci thy tnh thc ca cuc i. Nu c con mt th mi khng ty mang mang, khng cn m ng na. ---o0o--TI SINH TRN T N NGI T BI Huyn gi di gi gieo mnh, Khc than mnh k s tnh u ui: Kiu chy li m m khc. Khng m cha m m m v vi ngi con gim ngi m mnh c th gn gi, c th tip xc v thn th d dng nht l m. Trong y chng ta thy rt r nhng c tnh ca vn ha ng. mt ngi con gi M sau khi b xa cch ngi yu mi lm nm s khng lm nh vy m s ti m anh chng trc. Nhng c Kiu l ngi Vit, v vy c phi ti m m. Gia m v con gi c tnh bn, h d tm s vi nhau. V vy m m k chuyn au kh ca mnh l d nht. T con lu lc qu ngi, Bo tri sng v chc mi lm nm, Tnh rng sng nc ct lm217 Kip ny ai li cn cm gp y! ng b trng mt cm tay, Dung quang chng khc chi ngy bc ra. By chy di nguyt du hoa, Mi phn xun c gy ba bn phn. ng b ngm con gi. i ngang qua mi lm nm, s di du khng lm cho Kiu mt phong . C m, c gi i cht t nhng vn cn ti,

cn xinh. Mi phn xun c gy ba bn phn. Mi lm nm au kh m Kiu vn cn gi c su by phn trm s ti mt, tr trung ca ngy c. Nguyt v hoa u ch cho Thy Kiu. p nh nng, ti nh bng hoa, nhng c hoa v trng u b di du, i qua nhng cn bo t ca cuc i kh au. Ni mng bit ly chi cn, Li tan hp chuyn xa gn thiu u. S C Diu Nghim mi i thm Vit Nam c my tun l m v ni hoi khng ht chuyn Vit Nam, hung h l mi lm nm ca Trc Tuyn. Hai em hi trc han sau, ng trng chng cng tr su lm ti. Hai a em hi tu tt. Anh chng th u dm ti gn, tuy c gia nh chp nhn, v c xem nh l chng ca Kiu. Ch ng ng sau nhn nhng mt my chng c v ti lm. Mt anh chng M, Php hay Ha Lan chc l khng chu lm nh vy u. c vi chnh nim th ta thy tt c khung cnh v cch thc ng hin nay rt r trong ny. Trong on ny chng ta khng thy c Nguyn Du ni g v s ch. S ch ang ng u v lm v trong khi gia nh h on t? Khi c on vn ny ti li thy rt r hnh dng ca s ch ang ng v chng kin nhng g xy ra. S ch rt mun xem cuc hi ng ny em ti hnh phc nh th no. V vy s ch rt chnh nim. S ch u c i v nh trong pha tr! Lc ny l lc rt quan trng. S ch ng rt im lng m quan st, c th l trong gc sn, c th l trc ca chnh in. S ch l mt ngi tht s thng s em. C nhin s ch thy trong lng ri: C th mnh phi tr s em li cho gia nh s em v h b xa cch ti mi lm nm. Tm t s ch nh th no? Tnh thng ca s ch c vng mc khng? S ch c mun gi s em li bn mnh mi mi khng? Hay s ch hiu c c vng ca gia nh s em v s em? Ti ngh rng trong lng s ch c s quyt nh. Quy nhau ly trc Pht i, Ti sinh trn t n ngi t bi.

Sau khi nghe ht chuyn, gia nh Kiu mi thy vai tr s Gic Duyn rt l quan trng trong i sng Thy Kiu. Cha m sinh ra Kiu nhng s ch l ngi cu Kiu, sinh ra Kiu ln th hai. Trong nguyn lc, Vng ng i v hng Gic Duyn ly xung. M ca Thy Kiu, Vng Quan v Thy Vn u ly theo. C nhin, chng Kim cng phi lm nh vy thi (tng thn m!) Nhng m Nguyn Du sa li cht nh. C ni ly Bt. C mun Bt v s ch cng tr thnh i tng ca s bit n . Ly Bt tc l cng ly s ch. y s cung knh p hn. Ti sinh trn t n ngi t bi.Ngi cht ri m lm cho sng li th gi l ti sinh. l phn s ca s ch hoc s anh. L ngi tu th phi bit cu ngi. Git nc Cam L ca Bt c th lm cho mt ngi cht sng li c. Git nc Cam L trn cnh dng liu ca c B Tt Quan Th m ti xung mt nhnh cy kh th nhnh cy tr nn xanh ti, mc l tr li: Si kh mc nhi tc phng xun. Ngi tu phi t cho c php l . Phi c git nc t bi lm sng dy nhng g kh ho v cht i v au kh. Ch ngi t bi c Nguyn Du dng c th ch cho Bt m cng c th ch cho s ch. Ty qu v chn la. Trong nguyn lc th ni rt r rng l quay li ly s ch. C Nguyn Du gn gi vi mnh hn. Du sao cng c Bt trn v s ch d sao cng ch l hc tr ca Bt. S ch cu c mnh tc l Bt cu mnh. Nu khng c Bt th lm sao c s ch? Ly xung Pht i t n Bt v t n s ch. l chuyn rt hay, rt ng. Ti bng lng thi ca c Nguyn Du. Chi tit ly ny chng t s ch ang khng trong nh bp nu tr i khch. S ch c mt mt cch ch thc trong gi pht . Chng ta cng c th hiu c lc mi ngi i vo tho am ri; chuyn on vin th c th xy ra trc cng chnh nim. Sau khi ly t Gic Duyn, ng b ni: Thi by gi con v nh! Kiu hoa gic gi tc th, Vng ng dy rc cng v mt ni. C nhin, ban u Trc Tuyn khng mun i v, s c mun tip tc tu v s c ang c hnh phc. Trc Tuyn ni: Con i tu ri, lm sao v nh c? Nhng l lun ca bn gia nh l: Con i tu nh ri, nhng con phi c bn phn vi gia nh. Con l mt ngi con, mt ngi tnh. Con phi tr ci n . dy mt cu hi c t ra ngi tu lm sao tr n gia nh v x hi. y l mt ch rt hay. Chng ta s tip tc on sau. Ta s thy phn ng ca s ch v ca Kiu.

---o0o--TNH KIA HIU N Kiu hoa gic gi tc th, Vng ng dy rc nng v mt ni. Mi lm nm by gi mi gp li con gi, u c th cho con gi li y c! Th no cng phi a n v. l ci thng tnh. S ch bit trc chuyn . Nhng s em khng mun v. S em rt thng s ch v mun tu ch khng mun tr v cuc i bi bm ngoi na. y l li ca s em: Nng rng: Cht phn hoa ri, Na i nm tri mi mi ng cay. Tnh rng mt nc chn my, Lng no cn tng c ry na khng? c ry ti th tng phng, Kht khao tha tm lng lu nay. em mnh b am my, Tui ny gi vi c cy cng va. - Nim ao c su sc cu con by gi t c. c gp li cha m v cc em l con tha nguyn lm ri! Con ln tui ri, v rt hm m vic tu hnh. ng v phng din th cht cng nh tm hn con chn mui c th sng an lc, hnh phc vi i sng xut gia. Mi thin bn mui da, Mu thin n mc sa nu sng. - Con c hnh phc trong cuc sng ny ri, con khng mun tr v cuc sng th gian na. S i tt la lng, Cn chen vo chn bi hng lm chi! - Nhng phin no, dc vng, tham, sn, si, danh li khng cn trong lng con na th con tr v chn bi bm lm chi? La lng y l phin no (afflicion). Khng c la dc, la tham, la sn na th gi l tt la lng. Nhng c mt th la khc nhem nhm, l la tam mui, la

t bi. y l mt sc sng mi. Cn chen vo chn bi hng lm chi? S thc l nh vy. Nu mun ly chng th c ngi chng no xng ng bng T Hi khng? Nu mun danh vng th c th danh vng no ln hn danh vng ca mt v i phu nhn khng? Thy Kiu nm ht tt c nhng ci ri v thy nhng ci khng ang cho mnh phi bn tm. Vy th cn g trong cuc i Kiu mong mun na? y l nhng cu ni rt tht. D dang no c hay g, tu tu trt qua th th thi! Chng ta nn bit rng thi gian truyn Phong Tnh Lc c vit cha c o Pht hin i ha, cha c o Pht i vo cuc i. Ngi ta vn ngh rng gia hai np sng xut gia v ti gia khng c gch ni lin h. i tu l hon ton khc, khng dnh lu g vi cuc i. Chng ta by gi c ci nhn khc. V cuc i cn nn chng ta mi i tu. Nu tu ng hong v thnh cng th chng ta c th gip c i, trc ht l gip gia nh chng ta. Trng sinh n nng b tri, Lng no n dt ngha ngi ra i? L do th nht l:Con mun tu, con c hnh phc trong i sng tu hc. L do th hai l: Con thng s ch con. Cha m sinh con ln th nht. S ch sinh ra i sng tm linh v gii thot ca con. Ci ngha con mun bo n. con mun vi s ch. Rt d thng. Gii thot cng c m tnh ngha cng c. ht. Tm li, nhng l lun ca Thy Kiu khng phi ch l l lun. N l s tht trong lng Kiu. Ngi cha lc mi dng l lun ngoi i phn cng li: Con cn c bn phn vi gia nh, v vi ngi yu. Con ha vi ngi ta by gi con u c th lm ng d dng nh vy c! Nhng ngi trong gia nh thuc v phe a s. Phi cng cp lm v phi c tng thn ha may mnh mi ch li ni! ng rng: B th nht th, Tu hnh th cng phi khi tng quyn. Th l ci ny, b l ci kia. Nht th l c khi. Ci ny c lin h ti ci kia. Khi th phi th ny, khi th phi th kia. Tu hnh th tu ch ai cm?

Nhng mnh phi bit linh ng (tng quyn)! Chquyn i vi ch kinh (kinh quyn.) Kinh l con ng thng, c nhng nguyn tc, c theo ng nh vy m lm l c. Quyn l linh ng trong nhng trng hp c bit. Phi iu cu Pht cu Tin, Tnh kia hiu n ai n cho y? sinh nh c cao dy, Lp am ri s rc thy chung. - Tu thnh Pht thnh Tin, chuyn tt lm! Cha cng ng . Nhng vn hiu v tnh l bn phn ca con ngi, con cng phi gii quyt nhng vn y ch! i vi gia nh con phi c bn phn. i vi ngi m con th nguyn con phi gii quyt. Cha u c cm con tu nhng m con phi lm xong nhng chuyn ri th con mi tu c. Nu con ngh rng con c n ngha vi s ch th sau ny mnh s lm mt ngi cha cho ng hong ri mi s ch ti tu chung c phi vui hn khng? Khng bit ng c ngh thit nh vy khng hay ch c an i Kiu chp nhn v nh. Chng ta nn bit Trung Hoa v Vit Nam quan nim Hiu v Tnh rt quan trng. Rt nhiu nh Nho cng kch o Pht l nhng ngi xut gia khng bit tnh, khng bit hiu, b b bn phn i vi gia nh, x hi, quc gia. Bn o Pht ngi ta phi tm cch tr li: Chng ti i tu khng phi l khng p ng nhng bn phn . y cng mt vn , khi c t trc mt hon cnh nh vy chng ta khng th no gii quyt c. Ni: Thi, ba m v hai em i v i! Con nht nh y thi! Th khng c. ng vo trng hp ny chng ta thy cng kh lm. C l trong Kiu c mt nh v th v, gii quyt xong th tr li cuc sng tu hnh. Lc by gi Kiu khng c ai ht, rt n ci. S ch th khng ni; s ch tuy thng lm nhng ch ng thi. S ch l ngi c thng yu, c hiu bit. S ch khng c nim mun tranh ot gi Kiu ring cho mnh. Trc Tuyn bit rt r s ch ang ng v chng kin tt c nhng g ang xy ra. Ti chc lc ny Trc Tuyn ngc u ln nhn s ch cu cu, hay t nht l hi. Ti thy rt r s ch ang gt u ni: Em i i. Em phi v. Ch c c tin em. V vy Trc Tuyn ng i v vi gia nh lo gii quyt vn . Bn kia, sau mi lm nm mi tm c Thy Kiu, khng c l g c thm hi cht xu ri phi v. Phi ko Kiu v ch! Nghe li nng phi chiu lng, Gi s gi cnh u cng bc ra.

Ti ngh cng i ti am, ngoi gia nh ca Thy Kiu cn c mt vi gia nhn hu h ca hai ng quan mi Kim Trng v Vng Quan. Th no nhng ngi ny cng c phi i em vng lng ti rc. By gi, c phng tin chuyn vn, h i ng ng hong ch khng phi i tt trong rng lau na. ---o0o--TRI CN C HM NAY Mt nh v n quan nha, on vin vi m tic hoa vui vy. Tng tng chn cc d say, ng ln Vn mi gii by mt hai: Rng: Trong tc hp c tri, Hai bn gp g mt li kt giao. Gp cn binh a ba o,218 Vy em duyn ch ct vo duyn em. Cng l phn ci duyn kim,219 Cng l mu chy rut mm220 ch sao? Nhng l ry c mai ao, Mi lm nm y bit bao nhiu tnh! By gi gng v li lnh,221 Khung thing la lc dnh c ni.222 Cn duyn may mi cn ngi, Cn vng trng bc cn li nguyn xa. Qu mai ba by ng va,223 o non sm vi xe t kp th! C ny cng vn chng d! Trong vic on vin, Thy Vn ng ln ngh lm m ci cho hai ngi. Chuyn ny khng phi do ng b, b m, Vng Quan hay Kim Trng khi ra. Chnh Thy Vn ng dy khi ra. Bi v Thy Vn ng a v thun li hn nhng ngi khc lm vic ny. Thy Vn ang l ch nhn ca Kim Trng v y l mt x hi a th. Thy Kiu nghe xong th ni: Thi i c! Dt li nng vi gt i:

S mun nm c k chi by gi? Mt li tuy c c xa, Xt mnh di gi du ma nhiu. Ni cng h thn trm chiu, Th cho ngn nc thy triu chy xui! Anh chng lc mi tn cng, can thip vo: Chng rng: Ni cng l i, Du lng kia vy cn li y sao? Mt li trt thm giao, Di dy c t trn cao c tri. Du rng vt i sao di, T sinh cng gi ly li t sinh! Duyn kia c ph chi tnh, M toan chia gnh chung tnh lm hai? - Mi li mnh ni ra u c s chng kin ca tri cao t dy. Li ha ca mnh l li ha sng cht. D s vt c thay i, d sao trn tri c di i ch khc mnh vn gi ly li ca mnh nh thng. Anh lm li g by gi em li ni nh vy? y l l lun ca Kiu: Nng rng: Gia tht duyn hi, Cht lng n i ai ai cng lng. Khng ai l khng ngh ti v m c chuyn la i. Nhng: Ngh rng trong o v chng, Hoa thm phong nh trng vng trn gng. Ch trinh ng gi ngn vng. uc hoa chng thn vi chng mai xa. Thip t ng bin n gi, Ong qua bm li tha xu xa. By chy gi tp ma sa, My trng khuyt my hoa cng tn. Cn chi l ci hng nhan, xong thn th c toan ni no?

- Trong o v chng, s trong sng, nguyn vn ca ngi v rt l quan trng. Nu khng c trinh tit th lm sao m khng khi thn thng? Nhng au kh em i qua dy xo tt c. Trong hon cnh ca em, khng c bng hoa no m khng tn, khng c mt trng no m khng khuyt. Ngh mnh chng h mnh sao, Dm em trn cu d vo b kinh!224 hay chng nng v tnh, Trng hoa n chng thn mnh lm ru! - C nhin l chng nng ch tnh trong lng. Nhng nhn vo hoa n em phi thy thn ch! y khng cn l trng hp ngy xa na bi v em i ngang qua bit bao nhiu sng gi v bo tp ri! T ry khp ca phng thu, Chng tu th cng nh tu mi l! Chng d ngh n tnh xa, em tnh cm st i ra cm c.225 Ni ra chi kt tc xe t, bun c rut m d c i! Kiu vn cn tic mun tip tc tu. Tt nht l c tu vi s ch, nu bt buc phi li tr hiu cho cha m th vn phi tu nh ging nh ngi xut gia vy. Trong lng Kiu c quyt nh ri, bi v Kiu khng cn nhng phin no v c mun chen chn vo chn bi hng na. Kiu khuyn Kim Trng em tnh yu i ra tnh bn. iu ny c ngha l Thy Kiu ln, khai m. Thy Kiu khng cn bit th tnh gi l tnh am m na. Th tnh am m mi lm nm trc by gi i vi Thy Kiu lnh nh tro tn. Kiu hc ng tnh thng trong o Bt, th tnh gii thot t bi. Thy rng th tnh ny khe qu, p qu v b dng qu! N khng em li nhng ray rt. Tnh cm st s gy sng gi nhng tnh bn th ch em li an lc v hnh phc thi. Anh chng li ci: Chng rng: Kho ni ln li, M trong l phi c ngi c ta! - Em nh ngha ch trinh nh th no? C lc th phi i ng thng (kinh) nhng c khi phi linh ng (quyn). Lc bnh thng (khi thng)

th theo phng php kinh; gp giai on c bit (khi bin) th phi theo phng php quyn. L lun ny ging ht nh l lun ca ng b v. Anh chng ny chc i hc trng lut. Nh nng ly hiu lm trinh, Bi no cho c c mnh y vay?; - Ci trinh ca em l ci trinh lm bng cht liu hiu. V hiu nn em phi bn mnh, i vo con ng kia. Cho nn i vi anh, em vn cn hon ton trong trng. Ni cng kho lm! Anh ny rt c ti nng ca mt trng s! Tri cn c hm nay, Tan song u ng vn my gia tri. Hai cu ny rt hay! Thuc v s nhng cu hay nht trong truyn Kiu. Tri y khng phi l Thng , Ngc Hong hay to ha. Tri y l tnh trng, hon cnh. Ngy hm nay chng ta c gp nhau, nhn nhau, nm tay nhau; ti cn sng, anh cn sng, em cn sng co th ngi ung tr vi nhau, i thin hnh, nhn trng vi nhau Ngy hm nay qu v cng! Tri cn c hm nay. Chng ta c c ngy hm nay sng, th, nhn thy nhau l mt php l ln. Nu khng bit sng, khng tnh thc, an lc v hnh phc th chng ta qu t! y l nhng ting chung chnh nim ln. Nu dchTri l God th ni: God has allowed today to be. Tri cn c hm nay. l mt gic ng rt ln, mt php tnh thc. Chng ta cn c c ngy hm nay. Mi ngy l mt tng phm ca t tri. Khng bit ngy mai nh th no nhng hm nay mnh c hm nay y. Ta phi lm th no t s trn qu ca mnh i vi ngy hm nay. Tri cn c hm nay tc l mnh cn may mn lm! Mnh rt c hnh phc; c ngi nhn nhau, a tay ra th chm c ngi mnh thng. c cu ny ti cm ng rt su sc. Ci thy c din t bng su by ch ny l chnh nim. Tt c chng ta u c may mn. C nhin, chng ta c th c nhng ri ro, i qua nhng cn cng cc, kh au, thao thc, ba o. Nhng tri vn cn cho chng ta c ngy hm nay, vn cho chng ta sng ti ngy hm nay c th tip xc c vi nhau, ngi bn nhau. Tri cn c hm nay. Su ch c lm bng chnh nim, tnh thc. Chnh nim l g? L th nng lng lm tan i ht tt c nhng u m, tht nim.

Tan sng u ng vn my gia tri. Cu th hai ry cng rt mu nhim. Ci ng mnh i ra i vo bui sng c th c sng m, khng cho mnh thy c ng. Nhng by gi sng tan ri. Mnh thy g khi tan sng u ng? Mnh thy nhng bng hoa. Khi my vn ra gia tri th mnh thy g? Thy trng. Nhng au kh mnh i qua, ci ng hm en ti ko di mi lm nm, mnh ni rng hoa o m khng khuyt, trng no m khng tn: y vy m: Tri cn c hm nay.Khi mnh thc tnh ra c, thy c iu ny th; Tan sng u ng vn my gia tri. Li thy hoa v trng tr li. Hay nh vy ! S tht l chng ta cn c ngy hm nay. Nu chng ta tip xc c vi ci hm nay mu nhim th cng c ngha l nhng u m, tht nim, nhng tr lc thuc tham, sn, si kia u c vn ra. Tng l hoa tn, ai d hoa cn ti hn bt c lc no ht! Tri cn c hm nay. Tip xc c iu th: Hoa tn m li thm ti, Trng tn m li hn mi rm xa. Mnh chuyn ha c kh au. Nhng kh au trong qu kh mi lm nm tr thnh c ch li. Rc tr thnh hoa. V d mnh c phi kh trong mi lm, hai mi hay ba mi nm i na nu mnh gic ng c rng: Tri cn c hm nay th mnh khng c g mt ht. Tri li, hoa cn ti, trng cn sng hn xa. C iu chi na m ng, Khch qua ng hng h chng Tiu!220 Nghe chng ni ht iu, Hai thn th cng quyt theo mt bi. Anh chng l trng s m! C nh v phe Kim mt trm phn trm, bt Kiu phi lm m ci vi anh chng cho c. S ch u m khng ti gip em? Mi bit tng thn l cn lm! Ht li khn l chi li, Ci u nng nhng ngn di th than. Trong nguyn lc, sau khi chp nhn lm l, Kiu ni: Em lm l nh vy mi ngi vui thi, nhng em cng quyt khng sng i v chng nh th thng. Em ch mun sng vi gia nh v vi ngi yu c th em s sng nh bn thi ch s khng c chuyn chn gi. Th rng cht ch em khng lm chuyn na. Em thot n ri! Phi lm trn bn phn

ca mt ngi con, mt ngi ch v ca mt ngi th nguyn. Mnh cn sng trong cuc i ny nhng lng ca mnh l lng ca mt ngi tu. Pht gio nhp th! Kiu by gi c bn lnh lm! Chng ta s chng kin vic Kiu dy cho Kim Trng tu. Nh c nguyn lc ti khm ph ra nhng chi tit khng c trong truyn Kiu bng ch Nm. Gia nh Kiu cha hiu Kiu. Cha bit Kiu i rt xa trn ng tu tp. K ny s ch dy s em rt ng hong. Bao nhiu nhng am m, danh vng, phin no ca Kiu tiu tan. Kiu khng th no tr v cuc sng bi bm, trn tc nh xa na. Kiu c th sng trong cuc i m khng b cuc i lm nhim. Kiu ni tht, rt r trong nguyn lc: Con chiu cha m. Em chiu anh. Lm l th lm cho trn, p v phng din hnh thc. Nhng em rt ham tu. Khng p em c. Mt l em cht, hai l em sng cuc i ca ngi tu trong lng gia nh ny. Nu bt con phi lm nh ngi khc th con s cht. Con khng thy hnh phc trong np sng na. i! Con gi ni b ngoi nh vy thi! n lc th n s lm khc! Ai cng ngh nh vy. Nhng s thc, Kiu lm ng nh Kiu ni. ---o0o--GNG TRONG CHNG CHT BI TRN Nh va m tic on vin, Hoa soi ngn uc hng chen bc l.227 Cng nhau giao bi mt nh, L l i l xng i. ng phng du dt chn mi, Bng khung duyn mi ngm ngi tnh xa. Nhng t sen ng o t, Mi lm nm mi by gi l y! T sen ng o t l t hi cn tr, mi lm nm v trc; by gi li th mi c thc hin. i vi Kim Trng v nhng ngi trong gia nh, y l mt m ci tht s. Nhng i vi Kiu, y l chiu th gian cho ngi ta c mt hnh thc m thi. Kiu nht quyt i trn con ng thot tc, khng i theo cuc i th gian na. Tnh duyn y hp tan ny, Bi hoan my ni m chy trng cao.

Ti hm sau khi n tic, c nh chc hai ngi c hnh phc ri rt lui. Tt c h ngh rng h s n nm vi nhau. Nhng hai ngi ngi ni chuyn n khuya. Canh khuya bc gm r thao, Di n t dng m o thm xun. Kim Trng nhn li thy Thy Kiu cn p qu di nh n. Tnh nhn li gp tnh nhn, Hoa xa ong c my phn chung tnh. Ngy xa Thy Kiu p m hn, by gi Kiu vn rt p. Thy Kiu l bng hoa ngy xa, Kim Trng l con ong c. Con ong li mun i thm bng hoa. Kim Trng l ngi cha gii thot, vn mun c lin h nam n vi Thy Kiu trong m . Ngh rng sau khi ung ru th bi, chng t mnh c nhiu thng yu v tnh ngha ri th th no ri Kiu cng chu. Nhng Kiu c tuyt. y, c Nguyn Du rt kn o t nh, khng ni ra nhng iu . Nng rng: Phn thip nh, C lm chi na ci mnh b i! Ngh chng ngha c tnh ghi, Chiu lng gi c xng ty228 my may. Ring lng thn lm thay, Cng mt dn my dy kh coi! Nhng nh u ym vnh ngoi, Cn toan m mt vi ngi cho qua. Li nh nhng thi ngi ta, Vt hng di t b hoa cui ma. Cng l gi nhuc by tr, Cn tnh u na m th y thi! Ngi yu ta xu vi ngi, Yu nhau th li bng mi ph nhau! Kiu ni rng chp nhn ci m ci ny, d ch l m ci hnh thc, Kiu cng cm thy xu h lm ri. Cn nu phi lm chuyn th th Kiu cht i m cn p hn. L do ca Kiu l hai ngi khng cn xng i na. Nu Kiu chp nhn lm vic vi Kim Trng tc l Kiu

khng i x p vi Kim Trng. Ci tnh ca hai ngi s mt p i v ch cn li s b bng, th nghch. Mt l do khc l Kiu tu, nm c mi tnh lc v thy hnh phc chn tht l nh th no ri th khng th tr v chuyn c. Cng nh n chay t lu ngy m cho mnh mt t canh c hay canh cua th n lm sao c na! Ca nh du tnh v sau, Th con em n l cu ch y. - Nu cn phi c con ni di th c Thy Vn ri, u c cn phi em. Ch trinh cn mt cht ny, Chng cm cho vng li dy cho tan! Cn nhiu n i chan chan, Hay g vy ci hoa tn m chi? - Ci p duy nht cn li ca em l tm lng v cuc sng tu hnh. Xin anh hy gi gn cho em. Trong lng Kim Trng pht sinh mt nim knh ngng cha bao gi c i vi Kiu. Kim Trng ni: Chng rng: Gn b mt li, Bng khng c nc chim tri l nhau Xt ngi lu lc by lu, Tng th tht nng cng au n nhiu. Thng nhau sinh t liu, Gp nhau cn cht by nhiu l tnh. - Chng ta th tht vi nhau v phi xa nhau! V thng m liu sng cht tm nhau. Gp nhau l cng ch mong c thy nhau bnh yn thi! Chng xun t liu cn xanh, Ngh rng cha thot khi vnh i n. Gng trong chng cht bi trn, Mt li quyt hn mun phn knh thm!

- Anh tng em cn tr th em cng nh nhng ngi con gi khc. Nhng anh nhn ra rng tm hn em rt trong sng, khng vng mt ht bi no c. Cng nghe em ni anh cng knh phc em thm! By lu y b m kim L nhiu vng phi tm trng hoa? - Lu nay anh i tm em l v li th vng ch u phi l tm chuyn chn gi! Ni rt hay! C l cng c s tht trong li ni ca Kim, nhng ch c my chc phn trm thi. Trc anh ta p nhng b Kiu c tuyt. By gi phn hoa ni ln, phn rc i xung. Ai ng li hp mt nh, L l chn gi mi ra st cm! - u cn phi chn gi vi nhau mi l v chng chn tht! Anh chng ni trit l! Anh chng chp nhn iu . Nu Kim Trng l mt ngi v phu th chng u nghe c nhng iu Thy Kiu ni. p th h ht! Kim Trng l ngi c kh nng nghe v chp nhn, chuyn ha. Chng ta cng thy trong Thy Kiu c kh nng ca c Qun Th m i vo cuc i du dt ngi ta i v hng gii thot. Nghe li sa o ci trm, Khu u ly t cao thm nghn trng: Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta. - Chng l ngi rt c bit, khng phi tm thng! Tht ra qun t ban u khng khc lng ngi ta lm, cng i hi nh ngi ta vy. Nhng nh c gio dc chng mi c nh vy. Ci ly ny lm cho Kim Trng kt cng. Ci ly nng nghn cn! Gn c khi trong c ngha l tu tnh v chuyn ha li. Nhng g xu mnh lm cho tt, nhng g c mnh lm cho trong, nhng g ho mnh lm cho ti. l cng phu tu hc. Gn c khi trong l nh vy. Trong chng ta lun lun c rc v hoa. Chng ta tu hc chuyn rc thnh hoa. Gn c khi trong l do cng phu tu hnh m c. Thy Kiu ni: Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta. Tht ra khng phi nh Kim Trng m nh bn thn Thy Kiu tu hc, chuyn ha. By gi Thy Kiu hi tng cng c cho Kim Trng, nhng Kim Trng ch l

mt trong nhng iu kin gip Kiu c th tip tc c con ng tu hc thi. y, Kiu s dng i ng: S d em c nh vy l nh anh. y l mt phng tin quyn xo ca ngi tu. Anh chng ch mi ha thi. Ni nh vy anh ta gi vng li ha ca mnh. Khng qun Thn chung nh thn thy, sau cng gi c nh trc. C nhin, khc lng ngi ta tc l Kim Trng hiu c ch hng ca Kiu v tn trng ch hng . y l mt iu ng khen v pha Kim Trng. Nhng yu t cn bn lm cho gn c khi trong l ci thy, l s tu hc ca Thy Kiu. Ci hiu v li ha ca Kim Trng l mt trong nhng iu kin ym tr cho s hnh tr thi. My li tm phc rut r, Tng tri dng y mi l tng tri! - Nhng li anh va ni l tht t trong tm, trong rut i ra. Khng phi l li ni ngoi giao. Hiu nhau nh vy mi tht l hiu nhau. Anh hiu c em ri th anh l ngi ch tht thng em. S ch khng bit by gi u nhng nu thy c s em hnh x nh vy chc chn s ch mng lm! Cng phu dy d ca s ch rt thnh cng. Khi hai ngi bn hiu nhau th gi l bn tng tri. Trong o Bt chng ta hc rng c hiu th mi thng c. Cha hiu nhau th cha thng nhau. Cha hiu nhau su sc th cha thng nhau su sc. Tng tri dng y mi l tng tri. Cu ni ca Kiu rt ph hp vi chnh php. Kiu ni s tht, khng phi ni di. Ngn ng ca Kiu lm cho mnh hn ch ca ngi con trai. Kiu bit rng ngi con trai thng mnh nhng c th yu ui. Kim Trng c nghe Kiu ni rng lm l chng qua l cho p v hnh thc thi ch. Kiu khng mun sng i v chng dung thng. Mi ngi, trong c Kim Trng, ngh rng nhng c gi sp v nh chng l a ni nh vy, k thc n lc l mnh tin ti mt bc th cc c s chp thun. Trong trng hp ny s tnh khng xy ra nh vy. V ng v phng din tm linh v kinh nghim sng m xt th Thy Kiu ng vo v tr mt ngi thy v mt tu hc v tm linh. Kim Trng tm ra s tht rng ngi con gi ny khng cn l ngi con gi mnh yu ngy xa na. Ngi con gi ngy xa cng gi gii: Anh ng lm nh vy. Lm nh vy s hng ht! By gi chuyn lp li ln th hai, Thy Kiu li gt ra mt ln na. Nhng k ny khng phi l Thy Kiu gi gii. Thy Kiu khng cn gi gii na. Thy Kiu c kinh nghim trc tip v s sng, v gi tr ca vt dc, dc lc. V vy Kiu ti trnh khng cn gi gii na m gii vn c gi nh

thng. Thy Kiu n chuyn ti xng ti ty cho nn khng cn gi gii m gii vn c gi. Khc nhau ch . Ngy xa chng sinh vin tin ti th c Kiu gi gii. By gi cng chng sinh vin , gi hn v lm quan ri, ng v phng din hnh thc th l chng ca Kiu ri, chng sinh vin tin ti th Thy Kiu khng cn gi gii m chng sinh vin cng khng phm gii. Gi gii l khi no mnh cn yu. Khi mnh gii thot ri th khng cn gi Gii m Gii vn c gi. Vua Trn Thi Tng ngy xa, trong sch Kha H, cng c vit nh vy. Ni rng khi mi tu hc th chng ta cn phi nim Bt, tng Kinh v gi Gii nhng khi chng ta gii thot ri th:u cn Bt m nim, Kinh no m tng, Gii no m tr!. y chng ta phi hiu nh vy. Ngy xa Kiu gi gii nh mt c thiu n. By gi Kiu vt ra khi, gii thot ri, Kiu khng gi Gii m Gii vn c tn trng. Kiu tr thnh ngi dy cho Kim Trng. Ngi n b ng phng rt hay, h dy m khng c v l dy. Vn c v nh tun phc ngi n ng nhng k thc trong h hng dn ngi n ng i theo. Thn tn gn c khi trong, L nh qun t khc lng ngi ta. My li tm phc rut r, Tng tri dng y mi l tng tri! Rt kho. Cng ni th cng buc ngi con trai vo li ha. Chng ta thy Kiu rt gii v tm l. Ch che m bc thiu g, Trm nm danh tit cng v m nay! - T y tr v sau anh s l ngi h php, che ch, m bc em. Ch che m bc l mt li khen ln ch khng phi l thng. Trong vn chng ngi ta ni n tri che t ch (thin ph a ti.) Tri t ch mnh v bu tri che mnh. Coi ngi kia nh tri t, cho ngi kia tr thnh rt quan trng. Ngi kia khi lnh mt s mng nh vy th khng cn c th i lui c na. n che ch, lng m bc. m bc l ni v lng. Bin c th bao hm c nhiu v ma xun c th nui c nhiu. Xun dc hi hm chi lng tc l lng nh lng ca bin c v ca ma xun. Trong bn ting Nm, c Nguyn Du ni: Khu u ly t cao thm nghn trng. Trn hnh thc nh th th nh ly t mt ngi, ngi l ngi hiu thng mnh, nhng k thc l ly t c Tri, t, ma Xun v Bin c. Mun rng ngi kia i din cho Tri, t, ma

Xun v Bin c che ch v m bc cho mnh. Chng ta thy tr tu cng nh s khn kho ca Kiu rt ln. V chng ta bit Kiu ln ln, trng thnh v chn chn trong con ng tu hc. Trm nm danh tit cng v m nay!m nay l ci m m chng pht nguyn tu hc v tn trng np sng tm linh ca nng. Trong nguyn lc, sau khi Kiu ni cho Kim Trng nghe ch ca mnh th Kim Trng git mnh ni: Tnh ca em l mt th tnh rt trinh lit. Vy anh u cn dm m tng n th tnh tm thng nh trc na. Cng trong nguyn lc, Kiu lm mi bi th ng ngn t tuyt (nm ch bn cu) hng dn cho Kim Trng thy c ch hng ca mnh v t khuyn Kim Trng cng nn bt u tu hc. Thy Kiu dy Kim Trng rt t nh. Kiu khuyn Kim Trng em ht thng mnh ti tr v c hnh ra lm quan. Kiu chia s ci hay nht ca mnh trong i sng tu hnh v khuyn Kim Trng cng nn thc tp vt thot nhng vng vu, bun lo, khao kht trong lng. y l bi th th mi ca Kiu, chp trong nguyn lc: Kim nht trng kin lang Bt phc tri hu t Nguyn qun to nh tnh Thn chung nh thn thy. Ti dch: Hm nay gp li chng T sinh em vt Xin chng sm nh tm Gi gn sau nh trc. a ra mi bi th, Kiu ni thm: Mi bi th ni ln ci tnh ca em. Th thip tnh gi:y l tnh ca em; mt th tnh rt trong sch, nh nhng, gii thot. Nguyn di qun tnh d tu ng: xin anh di tnh ca anh ti gp tnh ca em. Tnh em l tnh vt, ti. Tnh anh ang cn vng mc. Anh hy nh tm li, hy chuyn, di tnh anh ti gp em. V em khng th no lui c. Mt con g con sau khi san ra khng th no li chui vo trong v trng c na. l ca Kiu. c nguyn lc c ci li l ta c th thy c nhng chi tit khng c trong tc phm ca c Nguyn Du.

y l mt ngi n b kh au, tu hc, t ti gic ng v c kh nng gip ngi n ng. Kim Trng l ngi rt thng minh, git mnh thy c rng ngi ang ngi vi mnh ti hm nay l mt con ngi hon ton khc, khng phi l ngi con gi nm xa na. Mi lm nm bin nng thnh mt ngi chn chn, mt ngi m mnh khng th coi thng c. Mt ngi c th dy mnh v soi sng cho mnh. ---o0o--CUN DY T Y V SAU CNG CHA Thot thi tay li cm tay, Cng yu v nt cng say v tnh. Thm nn gi ni hng bnh, Cng nhau li chc chn qunh giao hoan. Hai bn li ung ru. Chng ta bit Trc Tuyn gi gii ri, chc ch ung tr thi ch u c ung ru c. Nu ung say th lm sao dy c ngi ta! Tnh xa lai lng khn hn, Thong dong li hi ngn n ngy xa. y l Kim Trng, nh li nhng k nim ngy xa, mun Kiu n cho mnh nghe mt ln na.Tnh xa lai lng khn hn l tm trng ca Kim Trng. Tnh ngy xa cn lai lng. Anh chng ha ri nhng cha ha , phi thc tp na. Kiu bit rt r iu cho nn c mi buc anh phi tu c th gi c trn li ha. Tnh xa lai lng ngha l qu kh vn cn mnh. Khn hn l khng th no ngn chn li c. Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! - Anh bit khng, chnh v bn n m em kh sut i! Thi ca, m nhc, hi ha c th nh hng trn i mnh rt nhiu. Nu khng cn thn, khng chnh nim khi thng thc nhng bn nhc, bi th mnh s i su vo su kh. Lm ngi l y con ngi i ti ch lm lc. Lm y l wrong view, ci thy sai lm v cuc i. Cu ni ca Kiu c ngha l mnh phi cn trng trong khi tiu th nhng sn phm ca

m nhc hay vn hc, v tuyn truyn hnh, m nhc ng mt vai tr rt ln trong cuc i mnh. Nu tiu th nhng sn phm m khng c chnh nim th mnh s kh sut i. iu ny rt r trong th gii ca chng ta. Nu chng ta cho tr em tha h tiu th nhng sn phm vn ha nh v tuyn truyn hnh, m nhc, tr chi in t th cc em s kh sut i v cc sn phm y c th c rt nhiu c t. Bn n Thy Kiu sng tc hi nh l kt qu ca nhng ht ging su kh, en ti, chn i. C th nhng ht ging c trao truyn li, Thy Kiu khng bit chuyn ha m vn nn m nhc au thng trn ng i mnh v dn mnh i v nhng no ng khng sng sa. Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! Nhng bi mnh ht hng ngy vn vo mnh v a mnh i theo ng ca n. Si Gn, vo khong nm 1950, bn con nt ht nghu ngao ngoi ng i ta bun ta i lang thang, bi v u?Con nt mi c su by tui m ht nhng cu nh vy th i ca chng i v u? Chng ta thy ngay trong gii Pht t cng c nhng bi ht rt su au: Ngi ra i, t ly, v hin con yu du Nhc rt su au, khng c g phn nh tnh cch gii thot ca o Bt ht. Nhng bi th cng vy. Chng ta thy rt nhiu bi th v nhiu bi nhc c sng tc gn y cho thiu nhi mang nng rt nhiu tnh cht kh au. V nh vy, khng c Pht cht. Chng ta c nhng bi ht nh: Boong Boong, Ti l chung i hng ht ln thy sng khoi, mnh m. Cn nhng bi nh Tri Tim B Tt, tuy rng ca ngi c Ha thng Qung c nhng ging rt su kh; ht ln th tt c s ging nh nhng cy liu r. Chng ta th nghe mt vi bi ri mi bit nhng bi ht ti nhng ht ging su au trong chng ta. n nn th s ri! N lng ngi c vng li mt phen. - Nhng n anh l mt ngi bn thn thit nht i nn em s vng li n mt ln na. Nhng Kiu bit trc rng ln ny mnh n th bn n s khc v tm linh gii thot ri. Khi tm mnh gii thot ri th chm n ci g l ci chuyn ha. Kiu mt c tin rt ln ni mnh. Bn nhc Kiu sng tc c tn l Bc mnh (s phn mng manh.) Mi c mi su, mi by tui m lm ra mt bn nhc tn l s phn mng

manh! Chng ta thy li gio dc , li thng thc vn ngh , khng lnh mnh. Cho nn khi thy c mt ngi hc tr lm ra mt bn nhc bun th ti ni lin: Bi ny bun con i! Nn lm mt bi khc vui hn. Ch l ch ch ci thi ch khng ch k thut. bn M c mt thy ngm th rt hay nhng c nhiu lc thy ngm nhng bi th bun qu, thy khc nc n trong khi ngm. Ti ni: Khng c! Mnh l ngi tu, mnh khng c quyn nh vy! Khng c u c mnh v u c nhng ngi xung quanh. Nhng bi th mnh ngm phi l nhng bi hng trng, c tnh cch gii thot. Khi mnh lm cy l liu ri th mnh s lm cho ngi xung quanh mnh khc ht. Lc mnh ang phn tuyn truyn gio l ca mnh, gio l ca gii thot. Trong truyn Kiu c mt s on thi s Nguyn Du t Kiu n. Ln u tin l n cho Kim Trng nghe khi hai ngi mi gp nhau. Kim Trng yu cu: Nghe n em n rt hay. Em n cho anh nghe i! Thy Kiu em bn nhc hay nht ca mnh, Bc mnh ra n: So vn dy v dy vn, Bn dy to nh theo vn cung thng. Khc u Hn S chin trng, Nghe ra ting st ting vng chen nhau. Khc u T M Phng Cu, Nghe ra nh on nh su phi chng! K Khang ny khc Qung Lng, Mt rng lu thy hai rng hnh vn. Qu quan ny khc Chiu Qun, Na phn luyn cha na phn t gia. Trong nh ting hc bay qua, c nh ting sui mi sa na vi. Ting khoan nh gi thong ngoi, Ting mau sm sp nh tri ma. Ngn n nh t nh m, Khin ngi ngi cng ng ngn su. Khi ta gi khi ci u, Khi v chn khc khi chau i my. Anh chng ngi khng yn c v bn n au bun qu i! Khi ta gi khi ci u, Khi v chn khc (tc l au rut) khi chau i my. Bun qu!

Rng: Hay th tht l hay, Nghe ra ngm ng nut cay th no. La chi nhng bc tiu tao, Dt lng mnh cng nao nao lng ngi? Kim Trng trch Thy Kiu ti sao li n mt bi bun qu nh vy. Thy Kiu p Rng: Quen mt nt i ri, T vui thi cng tnh tri bit sao! Tri trao cho mnh cht th mnh chu thi! M Tri no? l ht ging ca ng b cha m trao li hoc do t gio dc v thi quen mang ti. Mt ln khc, Kiu b bt buc phi nh n cho Thc Sinh nghe; ngi buc Kiu l v c ca Thc Sinh, Hon Th: Tiu th ci ni tnh say, Cha xong cuc ru by tr chi. Rng; Hoa n mi ti, Bn n th do mt bi chng nghe! Kiu phi n vi t cch ca mt ngi y t ch khng phi vi t cch ca ngi yu nh c: Nng tn hon t m, Vng li ra trc bnh the vn n: Bn dy nh khc nh than, Khin ngi trn tic cng tan nt lng! Cng trong mt ting t ng, Ngi ngoi ci n ngi trong khc thm. Git chu l ch khn cm, Ci u chng nhng gt thm git Tng. Thc sinh ngi trn bn tic khc nc, khng th dng li c. Ting n Kiu ai on qu! Hon Th ry: My n ci bi g m d di qu vy, c n qu vy! My lm cho chng khc! l ti ca my! Nhng Thy Kiu u th n mt bi vui c! Cht ngh thut ca nng l cht su cm.

Mt lc khc Kiu phi n cho mt cuc lin hoa, t chc bi quan ln H Tn Hin n mng thng trn. H Tn Hin va la v git c T Hi, chng ca Kiu. Trong qun m tic h cng, Xn xao t trc hi ng qun quan. Bt nng th yn di mn, D say li p cung n nht tu. Mt cung gi thm ma su, Bn dy nh mu nm u ngn tay. Ve ngm vn ht no ty, Lt tai H cng nhn my ri chu. Cng bi . Mt cung n m lm cho gi phi ti, ma phi su. Ting n lm ly ai on nh c mu chy trn ngn tay ngi n. Con ve ma h than khc cng khng bun nh vy. Con vn trong rng su ku thng khi con cht cng khng au kh n th. Ai ngi trong tic cng phi khc, k c ngi anh hng chin thng l H Tn Hin. Tm trng ca Kiu luc s l tm trng ua kh cng cc. Hi rng: Ny khc u? Nghe ra mun on nghn su lm thay! Tha rng: Bc mnh khc ny, Ph vo tay y nhng ngy cn th. Cung cm la nhng ngy xa, M gng bc mnh by gi l y! - Ngy xa chn loi m nhc . By gi kt qu l y. Quan ln nhn vo th thy! Nhng au kh ch cho Thy Kiu bit l mnh i lm ng trong s thng thc m nhc, ngh thut. V vy by gi Thy Kiu ni mt cch rt r rng vi Kim Trng: Nng rng: V my ng t, Lm ngi cho n by gi mi thi! n nn th s ri! N lng ngi cng vng li mt phen. V by gi c Nguyn Du t Thy Kiu n cho Kim Trng nghe sau mi lm nm gp li. Ln ny, ting n ca Thy Kiu khng cn nh ngy xa v tm Kiu gii thot:

Phm n du dt tay tin, Khi trm cao thp ting huyn gn xa. Khc u m m dng ha, y l h ip hay l Trang Sinh?229 Khc u m i xun tnh, y hn Thc hay mnh quyn.230 Trong sao chu nh duyn quyn,231 m sao ht ngc Lam in mi ng.232 Khc nhc nghe m m, khoan ha nh nh dng. Nhn nh, xut th nh Trang Sinh ha bm.Trong nh ht ngc trai phn chiu nh trng soi trn vng b. m nh mt ht ngc Lam in va mi ng li. y l nhng hnh nh t s m p, trong tro, ti xun ca bn n. Khng c cht liu au kh ngy xa na v tm ca ngi nh n c chuyn ha. Lt tai nghe sut nm cung, Ting no l chng no nng xn xao. Kim Trng nghe bn nhc rt ngc nhin: Chng rng: Ph y tay no, Xa sao su thm nay sao vui vy? T vui hi ti lng ny, Hay l kh tn ti ngy cam lai? Vui kh l ti nhn thc ca mnh hay l v mnh ht ci ng (kh) th t nhin ci ngt (cam), ci vui n? l cu ni trit l ca chng Kim Trng. Anh chng bt u thm gio l Duy Tm. Bun hay vui u l do tm. Cu tr li ca Thy Kiu cng lm r hn iu Kiu tuyn b trc v vn thng thc vn ngh. Nng rng: V cht ngh chi, on trng ting y hi ngi by lu! Mt phen tri k cng nhau, Cun dy t y v sau cng cha.

V ham chi nhc su kh m ting nhc on trng (t rut) hi mnh bit bao nhiu nm thng. C ngi m r ht nhng bi Nam Ai, Nam Bnh, Ting Xa, m tn bn Ng v su cu vng c th dn tc c th vn ln c hay khng? Tuy rng trong c cht t quc hn quc ty tht nhng ch l nhng au thng ca dn tc c ghi chp li. Nu chng ta c tip tc ht mi ngy nhng bi ht su au thi rut nh vy th chc c l ai cng thnh Thy Kiu ht! By gi chng ta d hiu nhau, thy c s tht ri th xin vnh bit ci loi m nhc t rut t y. V nu chng ta c tip tc th con chu chng ta s b nh hng. Cun dy t y v sau cng cha. y l quyt inh ca Thy Kiu. Thy Kiu cm thy c s tht ca gii th nm v mun con chu mnh sau ny s khng vng vo na. Chuyn tr cha chn tc t, G gy sng tri va rng ng. Tnh ring chng li ni sng, Mt nh ai cng l lng khen lao. Trong nguyn lc, Kim Trng ch ni cho Thy Vn nghe thi nhng Thy Vn em ra ni huch tot vi gia nh. Cho hay thc n ch cao, Phi ngi sm mn ti o nh ai? Hai tnh vn v ha hai, Chng trong chn gi cng ngoi cm th. Khi chn ru khi cuc c, Khi xem hoa n khi ch trng ln. Ba sinh ph mi nguyn, Duyn i la cng l duyn bn by.

193

C bn : Vi han di tr ni no.

194

Trng Hn Ca c cu: Th hn min min v tuyt k = mi su hn ny dng dc khng bao gi ngui.


195

Thn: bui sng (thn chung l ting chung sm); hn: bui chiu.

196

Dng thn: nui cha m.

197

Ch khoa: khoa thi c bit c m do ring nh vua, khc vi khoa thi thng l, y l thi Hi. Khi u t ti (khoa hng, thi a phng) th mi thi Hi Kinh . u kinh th mi c chn la lm quan, lo cng vic ca nh nc.
198

Ca tri: ca ca nh vua. ng my: ng lp cng danh.

199

Ng hnh: tc ng Hnh vin, tn mt khu vn xa l ni cc tn khoa tin s chi v d yn. Ch cnh thi c n yn xem hoa. Dm phn: ch qu hng. Hng: ting thm.
200

Chu tuyn: lo lng cho mnh trn vn (trong cn nguy bin.)

201

Kim m ngc ng: Sch u hc tm nguyn c cu Kim m ngc ng tin hn lm chi thanh gi ngha l Kim m ngc ng l ni v thm kht ci danh gi ca cc v hn lm (nhng ngi hc gii c triu nh thu nhn. y l ni Kim Trng c vinh hin m Thy Kiu u khng c chung hng cnh ph qu vi chng.
202

Giai m: tin tt lnh, tin mng.

203

Vn mng: ch tin tc, manh mi. Ch vn mng c l l t ch vn vng (vn: nghe, vng: a ti.)
204

Tiu hao: tin tc. Kip trn: s kip mt ht bi.

205

206

Bnh bng: bo tri trn nc, c bng ng xui theo gi; ch thn phn phiu bt ca Thy Kiu.
207

nh chung: ci vc v ci chung bng ng, ch cng danh ph qu. i xa ngi ta dng hai vt y m ghi cng biu dng, cho nn nh chung c ngha l cng danh do c ngha lun l ph qu. (Cu nh vn chung: mt ba n nu chn vc, mi k lng lnh mi ngn u thc.) Li do ch Hn: Lit nh nhi thc, thc th kch chung = n th by vc, khi n th thnh chung. Ch nh ph qu.
208

Nm my chiu tri: t chiu ca vua c v my nm sc.

209

Thu linh: thu kh thing, tc l cht. Chiu hn: gi hn. Thit v: t bi v tn ngi cht.

210

211

Canh hng: hnh nh Thy Kiu nh cnh chim hng khi Kiu gieo mnh t t. Ph To Thc: Phin nhc kinh hng, uyn nhc du long = nh nhng bay vt nh chim hng khi kinh hi, uyn chuyn mm mi nh con rng khi ln chi (t hnh dng nh nhng uyn chuyn ca thn n sng Lc). Theo T ng d ng: Thng tm kiu h xun ba lc, tng th kinh hng chiu nh lai = au lng khi thy lp sng bic di chn cu ni tng c bng con chim hng kinh hi ri xung.
212

Tinh v: ging chim nh bi bin. Theo Thut D K, ngy xa con gi Vim cht ui bin ng, ha ra chim tinh v, mi ngy ngm th xung lp bin (ti v bin ny m phi cht ui.) y l ni oan hn ca Thy Kiu.
213

Minh dng: ci m (minh: ti tm) v ci dng Cu-nguyn: chn sui (cu tuyn), ni ngi cht . Ch thnh chng Ty phng.

214

216

217

Sng nc ct lm: nc sng ct lm vn c (lm: vn c.) c cu: c tng Kiu b mnh di sng (Tin ng.)
218

Binh a ba o: t bng ni sng, ni nhng bt trc xy ra trong i ngi ta.


219

Phn ci duyn kim: ni duyn phn kt hp vi nhau nh ht ci b h phch ht, ci kim b t thch (nam chm) ht. Ch Hn c cu H phch thp gii ngha l h phch ht ht ci v t thch dn chm ngha l t thch ht kim.
220

Mu chy rut mm: bn ny kh th bn kia kh, bn ny hnh phc th bn kia hnh phc.
221

Gng v li lnh: ni vic ni li c tnh xa ngha c, tnh v chng tan nay hp.

222

Khung thing: ng tri. La lc: sp t. nh c ni: cn cho mnh c hi.


223

Qu mai ba by ong va: ni Thy Kiu lung tui nhng ly chng vn cha mun. Bi th Phiu Mai (Mai rng) trong Kinh Thi (sch chp nhng cu ca dao ca Trung Quc) c cu: Phiu hu mai k thc tht h! Cu ng th s, i k cm h! = (Ma xun sp qua) Qu mai rng, mi phn cn by thi! (K mun ri) vy nhng trai lnh ai mun ly ta, liu chn ngy tt m lm l ci i thi. (Ma xun sp qua) Qu mai rng, mi phn cn c ba thi (K mun ri) vy nhng trai lnh ai mun ly ta, nn kp ngay lc ny m xin lm l ci i thi. Qu mai ba by ng va ni mai rng nhng vn cn mai, vn cn th gi lm m ci. o non: tc l yu o, gc cu Kinh Thi o chi yu yu l cy o ng non, dng v ngi con gi mi n tui ly chng.
224

Trn cu: bi bm. B kinh: o ca ngi v hin; do ch b qun kinh thoa (qun vi thoa c.)
225

Cm st: Tnh v chng; Cm c: tnh bn.

220

Chng Tiu: Tiu lang. Th ca Thi Giao i ng c cu Hu mn nht nhp thm nh hi, Tng th Tiu lang th l nhn - Ca hu vo y su nh bin, T chng Tiu khch qua ng. Ly in v Tiu Lang tn l Lc Chu b bt dng cho Quch T Nghi, t Tiu Lang thy v khng dm nhn, c phi dng dng nh khch qua ng.
227

t uc hoa, treo mn hng lm l ci.

228

Xng ty: phu xng ph ty, chng ni v p ng theo, c ngha l chng v.


229

H ip: con bm bm. Trang Sinh: tc Trang Chu (Trang T) ngi thi Chin Quc. Trang T: Xa kia Trang Chu chim bao thy mnh ha bm. T thy thch ch chng bit n Chu no na! Thot thc dy, th th l l Chu! Khng bit Chu chim bao thnh bm hay bm chim bao thnh Chu?
230

Thc : Vua nc Thc. Quyn: chim cuc, cng gi l t quy hay v. Hon v k: Vua nc Thc l V, hiu Vng sau khi nhng ngi cho ngi khc ln n ni Ty Sn, cht ha thnh chim quyn ting ku ai on.

231

Duyn quyn: vng b c trng soi.

232

Lam in: tn hn ni tnh Thim Ty, ni s n sinh nhiu ngc qy. My cu t khc n on ny ly trong bi Cm St ca L Thng n: Trang sinh hiu rng m h ip, Thc xun tm thc quyn; thng hi ngyt minh chu hu l. Lam in nht non ngc sinh yn = Trang sinh trong gic chim bao bui sng m mng tng mnh ha bm, vua Thc thc ci lng thng tic th xun vo chim quyn; ch b rng bng trng soi ht ngc trai c nc mt. Lam in bui nng m nhng hn ngc ln hi. ----o0o--CHNH NIM L NO THOT MY TRNG THONG DONG Bao nhiu tun l tri qua. Chng ta hy tng tng i! Khi ri s ch, cn c trn li ha ca chalp am ri s rc thy chung. Thy Kiu vn mong c c ngy nh th. V nh tr c ngha v tnh ri th c th tip tc tu c. Nh li lp mt am my Khin ngi thn tn rc thy Gic Duyn. Nh li lp mt am my tc l nh li ha s lp mt ci cha. C bn quc ng khi in ra c du phy (,) sau ch Nh li; theo ti th khng ng. Khng l lm cha ri mi cng nhng ngi thn tn i rc thy Gic Duyn! Khng phi nh vy. Lm cha m lm ngay thnh ph th s Gic Duyn u chu ti! Kiu l mun mi s ch ti hi: By gi ch em mnh nn lm am ch no tu? Lm am ng hong v gia nh em by gi c th cung dng c. Lm mt ci am my trong c phng tm v l si ng hong. Theo ti, Nh li lp mt am my l nh li ha ngy xa s lp mt ci cha v mi thy ti chung. Cho nn: Khin ngi thn tn rc thy Gic Duyn. Ti tha vi ni s xem ni s mun lm cha ch no. C l nhiu tun l i qua t ci ngy c gia nh n rc Kiu v. S ch Gic Duyn thy c s tht l gia nh ny, sau mi lm nm xa cch, cn s c mt ca Thy Kiu. S ch bit phi cho Thy Kiu i,

s ch khng tm cch gi li. S ch gt u, mm ci: Em c i i. Ch tin tng rng trong hon cnh no em cng gi c tm B v em cng s tin tu c. Vi n ci , Thy Kiu i v v lm c nh mong c ca s ch. Thi gian c th xy ra trong mt, hai, hoc ba tun l l nhiu. Ti ngh trong sut thi gian khng c ngy no, gi pht no m s em khng nh ti s ch v mong c rng sau khi tr xong mn n tnh ngha, hng dn c s tu hc cho gia nh v cho ngi tnh c th mnh c th tr v vi s ch. Mt, hai, ba tun l cho n mt thng l nhiu. Khng th tng tng rng Thy Kiu lu hn m khng i thm s ch, v tnh hai ngi rt thm thit. Nh li lp mt am my, Khin ngi thn tn rc thy Gic Duyn. Ti ngh rng nhng ngi kia, d thn tn cch my i na m ti rc Gic Duyn th cng khng l. Trong chuyn i ny th no cng phi c Trc Tuyn. Lm sao chu ni ci chuyn gi ngi ta i m mnh khng i! Bi v ngy no, m no, bao gi Trc Tuyn cng ngh ti ngi s ch thng yu ca mnh, ngi cu mnh, sinh mnh ra ln th hai, khng nhng bng thn xc m bng c i sng tm linh na. n ni th thy g? n ni ng ca ci then, Ru trm k ngch c ln mi nh. S ch i ri. S ch t do nh mt m my, nh mt con hc trng. Ci p ca s ch l ch . Ci p ca ngi tu l ci t do ca ngi . Ngi tu l mt ngi c khng gian. Khng gian trong lng v khng gian chung quanh. Nu mun i th i, khng c g c th gi ngi tu c. C mt bi k chng ta thng ngm: Bt l vng trng mt i ngang tri thi khng H tm chng sanh lng Trng hin bng trong ngn. Bi ny ti dch t do t mt bi th ch Hn trong mt kha tu min Nam Cali: B tt thanh lng nguyt Du tt cnh khng

Chng sanh tm cu tn B nh hin trung. (Mt trng trong v mt ca B tt i chi ci khng tuyt i; nu nhng bi bm cu u trong tm chng sanh ht ri th hnh nh gic ng hin ra trong tm y.) Ta c th ha tng c B tt Quan Th m ngi trn mt phin , pha trn c mt trng v vit bn cu th ny ln ch lc khon. Bi dch c thm hnh nh h tm, v trng hin bng. Trng hin ch khng phi b hin. Trng y tc l B , ch trng c ly li, khng mt, nn t th c tnh nht tr hn trong nguyn bn ch Hn. Ci p v ci hnh phc ca ngi tu c xy dng bng cht liu gi l khng gian, t do. Con ngi khng c t do l con ngi cha c hnh phc ln. Bi th cho chng ta thy s tht . Cng nhiu t do th chng ta cng c nhiu hnh phc. Ngy nghe thy Thin Minh tch, ti vit mt bi th cho thy, l bi My Trng Thong Dong. Thy Thin Minh ngy xa hc Pht hc vin cha Bo Quc tt nghip cng mt lc vi lp thy Tr Quang. Thy Thin Minh l ngi rt thng minh, mau l, t chc rt hay. Nu cn mt thy ngi ch ta mt i hi gii quyt nhng vn kh khn th ngi lm ch ta gii nht, a i hi i ti s thnh cng mau nht l thy Thin Minh. Rt mau nhy, rt thng minh. Trong cuc tranh u ca Pht gio Vit Nam cho nhn quyn di quyn ng Ng nh Dim, thy Thin Minh c c lm Trng phi on Lin Tng, gm i din ca Tng Hi Pht Gio Vit Nam v cc t chc Pht gio khc, ng ra thng thuyt vi phi on Lin B ca chnh ph. Bn pha chnh ph phi on Lin B (b Ni V, b X Hi, v.v) c Ph Tng thng Nguyn Ngc Th lm trng on. Chng ta bit thy Thin Minh m hng dn mt phi on nh vy l hay nht. Trong khi hp, phi on Pht gio thnh cng. Bn chnh ph phi k vo mt thng co chung, cng nhn quyn t do ca Pht gio. Khi thng co chung c cng b, mi ngi thy y l mt thng li ln ca Pht gio. Nhng chnh quyn khng c thin ch. H k xong li phn bi li thng co chung y. Trong cuc tranh u ca pht gio chng li ch c ti, thy Thin Minh ng mt vai tr rt ln. Khi chnh ph ca x hi ch ngha ln, h s thy Thin Minh nn bc t thy. H bt thy v p thy t t trong mt nh t ti Si Gn. Thy Thin Minh phi x o lm dy t t. Khi thy tch ri, s qun chng phn ng mnh nn h ch thy v Hm Tn, mt hai ngy sau mi bo t. Thy Tr Th v cc thy khc phi v Hm Tn mi nhn xc c. Lc ti ang Phng Vn Am. Ti nh bui chiu hm

, nhn c tin bn nh, thy tr lm vic sut m tm nhng d kin c c v thy Thin Minh, t chc hp bo, lm press release, bo co v ci cht ca thy Thin Minh. Bi sng, khi lm xong cng vic, ti ngi li, tng nim thy Thin Minh v vit bi My Trng Thong Dong cng dng thy. My trng thong dong l mt m my t do. Thy Thin Minh by gi tr thnh mt m my trng, thy c s thong dong ri. Trong bi th, ti dng hai hnh nh: m my v dng sui; ging nh hai ngi bn. My v sui l hai ci khc nhau nhng cng mt bn cht. Ti ni ngy xa ti l dng sui cn thy Thin Minh l m my. Mt bn th i xung tm ra bin ng, mt bn th thong th rong chi trn tri. C hai u hn nhau i v bin ng. Nhng v hon cnh kh au, kh khn cho nn m my bin thnh ma, ri xung: ---o0o--MY TRNG THONG DONG nh thu xa - khi ngi cn l m bch vn bay thong dong ta theo ngun ma ca v i dng mnh mng, ngi lu luyn chn nh cao, lng ting reo ci ngn thng ta nhp nh trn sng bc, ln xung vo ra mun trng. Kp n khi thy trn gian qun qui l chy thnh dng th ngi bin thnh ma, nh xung tn m ng my en mt m mt phng ch, mt tri hp hi ngi gi ta v, cng nhau ging tay ni trn cung phong.223 Lng thnh thi u, khi hoa ngn c ni cn rn sit hn bt cng. ngi a hai tay thin thn, quyt tm tho b cm gng trong khi bng ti ph y, hng sng en ngm bo lc xng dn thnh g cao ch, trong khi mu chy di thnh sng. Hai bn tay ngi dp nt, thng i, xch xing vn cha tho c ta gi sm st v bn ngi, quyt cng bo lc m cuc th hng gan d hn ngi, trong m ngi ha thnh S Vng rng ln hng vn loi ma qui nghe ngi, cm cp run ln trong m sng.

Hin ngang khng li bc ch, d pha trc dy c hm chng ngi thn nhin a mt nhn bo lc ch. nh nhn vo khong khng. Sng Cht l chi ch, p ung nhau sao c? ngi gi tn ta m ci ch, khng mt li rn xit, d tra tn cm gng. By gi thot i, xing xch khng cn buc ni chn thn, ngi tr v kip xa my trng, thnh thi trn bu mnh mng; n, i t ngi - nh cao no thch th th ngi dng li, ci trn sng bc u ch, ta ht ru ngi khc ht bi hng. Hnh nh cng l hnh nh ca t do. nh cao no thch th th ngi dng li, ch no khng thch th i. l hnh tung ca m my. S ch cng vy. Ch no thch th s ch li, ch no mun t gi th s ch t gi. S ch l mt con ngi t do. S ch khng b vng mc, am m. S ch qu tht l mt ngi chn tu. Rt thng em nhng khng dnh mc. Nu cn tr em v vi gia nh th s ch tr. S ch lun lun mun t do ca em, khng ct em vo trong vng vng mc. Chng ta c danh t Duyn Gic. Duyn Gic hoc Bch Chi Pht l nhng bc tu hc nh qun chiu v Mi hai nhn duyn m chng ng. y khng phi l Duyn Gic m l Gic Duyn (conditions enlightenment), nhng iu kin chnh gip Trc Tuyn t ti gic ng v chuyn ha. Mi ngi trong chng ta phi l mt iu kin gip ngi thng ca chng ta t ti s hiu bit, gic ng v gii thot. Mi chng ta khi i tu ri, phi l mt iu kin gip cho nhng ngi thn ca chng ta c gic ng. Chng ta phi gip cha, m, anh, ch, em, bn b ca chng ta c gic ng. Chng ta phi thc hnh nguyn ca s ch. Gic Duyn l mt phn trong con ngi chng ta. Chng ta phi nui ln con ngi Gic Duyn trong ta sau ny ta c th gip cha m, t tin, gia nh v x hi. Gip vi t cch nhng iu kin a ti s thc hin hiu bit, gic ng v thng yu. Trong nguyn lc, khi Kiu cng vi mt s ngi n tm s ch Gic Duyn ti cha th h thy ca ng, s ch i ri, trc ca li c li mt cu th ch Nho: Nhc vn ng thn h x kh

Thng bn chi hc bn khng vn. Nu hi thn ti i v hng no th tr li rng by gi ti ang bay theo con chim hc gia m my trn tng khng. C ngha l: Ti l mt con ngi t do, mun i u th i; ti khng c a ch nht nh. V cu trong nguyn lc nn c Nguyn Du vit: S hi thuc phng xa My bay hc lnh bit l tm u? Hi thuc phng xa l ly t bi th Tng h vn ng t ca thi s Gi o i ng. Bi th rt hay: Tng h vn ng t Ngn: S th dip kh Ch ti th sn trung Vn thm bt tri x. (Khch ngng li) di cy tng v hi ch tiu. p: Thy ti i hi thuc, ch quanh qun trong ni ny thi, (nhng v) my dy c qu (nn) khng bit ch no) Ch tiu ny l mt ch tiu rt thng thy. Khng mun nhng ngi khch ti lm quy thy cho nn du c bit thy ngi u ch cng khng ni. C mi nm nay ti c ct truyn ny m cha vit c: Trong ngi cha c mt ng thy v mt ch tiu. Thy lm trn bn phn ca mt ng thy v ch tiu cng thng ng thy lm. Thnh thong thy dt ch tiu ln khu rng pha sau cha. Mt ba vui ming thy ni chi vi ch tiu: y mi l cha ca thy cn cha di khng phi. Di thy phi lm nhiu vic, phi tip khch qu nhiu. Trn ny c nhng cy thng cao vt, ngi y thy rt sung sng. y mi tht l cha ca thy. Hai thy tr ch ni chi vi nhau thi. C ba n, ch tiu ang lm vic th c ng khch ti: Thy u ch? Ch p: Trn cha. Ch khng chnh nim lm, ch ang ngh n khu rng trn i, cha thit ca thy. ng khch h hng, i vo chnh in, ng quanh ng qut khng thy thy u. i mt vng cng khng thy. ng ta hi: Ch ni thy ch trn cha m sao tui khng thy? Bit rng hi ny mnh khng c chnh nim, ch ni; Cha ny l cha ca bc. Cha ca thy trn cao ka. Nhng bc ng ln ! Cha ca bc l y. Trn l cha ca thy. Ct truyn l nh vy. Ti c vit truyn ngn nhng mi nm nay cha vit c. Ch tiu y gii qu! Ch bit thy a ngi ch no trn ni nhng ch

ni: Thy ti hi thuc, ch trn ni ny thi nhng my dy qu khng bit ch no.C ln tm cng khng thy u, chi bng ng ln. C ngha l: cho thy ti yn. c cu th ca Nguyn Du S hi thuc phng xa chng ta hiu l s ch khng mun b quy ry. n ni ng ca ci then Ru trm k ngch c ln mi nh. c hai cu th ny tuy thy hay nhng nu cha bit gc r ca chng th ta cng cha thm lm. S ch nh mt m my t do, nh mt con hc trng. Mun i u th i. Tht ra s ch dng ci am ny b sng Tin ng lm gi? Lm am sng vi s em thi. Nu s em i ri th gi am lm g na? Th b i. Tm v am c thy Ru trm k ngch c len mi nh th cm thy th no? Bun. Bun v khng gp c s ch c na. Nhng ta thy s ch p v cng. S ch l mt con ngi t do, khng dnh mc. Khi cn th s ch lm cha sng vi s em. Khi s em khng cn na th s ch b, i v vi i sng t o thanh thot ca mnh. Nh mt con chim hc, nh mt m my trng. Nhng cu th ny p lm: n ni ng ca ci then Ru trm k ngch c ln mi nh. S hi thuc phng xa My bay hc lnh bit l tm u. S ch tr thnh huyn thoi. Rt p. Tu, chng ta ch mun tr thnh s ch m thi. T v sau ngy no Trc Tuyn cng ln am thp nhang. C nhin l cng ct c v ngi nh s ch. Nng v cht ngha by lu, Trn am c gi hng du hm mai. Ngy xa ngi ta i khng li a ch. Ngi ta cha c bu in, in thoi, in tn v in th (e-mail) thnh ra s em khng c cch no lin lc c vi s ch. Cch lin lc duy nht l mi ngy s em ln cha qut dn, ct c, thp nhang, thp n, ngi thin. Ti mun, v nu ti lm khng c th mt v trong i chng ny s lm, vit tip ct truyn ny (tc l sau ci g s xy ra.) Ti ngh Trc Tuyn thng minh i tm s ch v s ch l mt ngi c bit n trong gii xut gia. Ngy xa

Kiu tng tu vi s ch Chiu n Am, Kiu c th i ti Chiu n Am. K ny c th i bng xe nga ng hong v gia nh Kiu by gi giu c (em trai lm quan, em gi l v mt ng quan.) Ti Chiu n Am hi th th no ngi ta cng c th c mt kin l s ch by gi ang u. C th s ch ang , bit u! Nu ti vit khng c th qu v s vit. Vit tip chuyn Kiu. Khng hn phi vit bng th lc bt, khng hn l phi vit hay nh c Nguyn Du. Nhng mnh c th tip tc c. Ti ngh rng sau nm, by thng tm kim th Trc Tuyn c th tm li c s ch v tr li sng i sng ca ngi xut gia vi s ch. iu ta c th vit ra c, ph hp vi tnh tit ca on truyn ny. y truyn c chm dt bng hnh nh rt tuyt vi ca s ch. Nh li lp mt am my Khin ngi thn tn rc thy Gic Duyn. n ni ng ca ci then Ru trm k ngch c ln mi nh, S hi thuc phng xa, My bay hc lnh bit l tm u? Nng v cht ngha by lu, Trn am c gi hng du hm mai. By gi ni v gia nh ca Kim Trng v Vng Quan: Mt nh phc lc gm hai, Nghn nm dng dc quan giai ln ln. C Phc tc l gia nh on t, ba th h c chung. C lc l c tin bc li tc, c thng quan tin chc. (Cha ni n Th.) Tha gia chng ht ny Vn, Mt cy c mc mt sn qu he. Thy Vn ng vai tr ngi v c m ang, sanh ra kh nhiu cc b t. Phong lu ph qu ai b, Vn xun mt tha bia mun i. Vn xun l hnh phc gia nh. li ting khen, ngi i truyn tng mi.

---o0o--NGUYN DU V TRUYN KIU C Nguyn Du, tn t l T Nh, hiu Hng Sn Lip L, sanh lng Tin in, huyn Nghi Xun, tnh H Tnh. L con th by ca ng Nguyn Nghim, th tng di triu L. Bc rut ca thi s l Nguyn Hu (khng phi l anh hng Ty Sn) u Tin s. Anh rut l Nguyn Khn cng u Tin s v cng cng lm quan di triu L ti chc Li B Thng Th (b trng b T Php). Ngi anh th hai l Nguyn im cng lm quan trn th Sn Ty. C nh, cha con, ch bc, anh em u l ngi thi u cao v lm quan to di i nh L. y l mt gia nh rt tr thc. M ca thi s T Nh l ngi Bc Ninh, c bn ngi con trai (cha ca Nguyn Du c nhiu b) tn l: Tr, N, Du v c. Nguyn Du l con th ba. Chng ta khng bit ngy sinh, ch bit thi s sinh vo nm 1765 (nm Cnh Hng th 26.) Nguyn Du rt thng minh. Mi chn tui u t ti (khi u t ti th c th i thi Hi). Nh L tn ri, nh Nguyn Ty Sn ln. (Trong khi Ty Sn dy ln, gia nh Nguyn Du khng cn ng vai tr quan trng trong chnh quyn na.) Nguyn Du tham d vo khng chin chng li Ty Sn nhng khng thnh. ng rt trung thnh vi nh L. Nguyn Du b v qu, i chi. Nghe ni nh qu c ti chn mi chn ngn ni Hng Lnh, tha h i rong chi. Tht bi trong cng vic khi phc nh L nn ng b i chi. Nghe ni khng c ngn ni no trong chn mi chn ngn ni m Nguyn Du khng tro ln chi. Khi vua Gia Long nh bi Ty Sn v ln ngi hong . Vua mun phc hi nhng ngi tng lm vic cho nh L ngy xa, mi ra lm quan tr li. Nguyn Du c t chi nhng khng c. Bt buc phi ra lm quan. ng c cm tng ra lm quan vi triu Nguyn tc l khng trung thnh vi triu L. Ging nh mt c gi giang h. l quan nim ngy xa. Nm 1802 (nm Gia Long th nht) Nguyn Du phi ra lm tri huyn Thi Bnh. Sau l tri ph. Nguyn Du co bnh xin v. Nhng n nm Gia Long th su (bn nm sau) Nguyn Du li c gi v Kinh , giao cho chc ng Cc i Hc S. Nm 1809, c c lm quan B Chnh tnh Qung Bnh. Nm 1813, c thng lm Cn Chnh in Hc S, sung chc Chnh S sang Trung Hoa. C l trong khi lm Chnh S sang Trung Hoa Nguyn Du mua v c c nguyn lc ca truyn Kiu. Trong thi gian i s Nguyn Du cng lm th v vit vn rt nhiu. Nhng bi th lm trong thi gian i s gp li c tn l Bc Hnh Thi Tp. i s thnh cng v c thng chc L B Tham Tri (chc Hu Tham Tri trong B L). C l Nguyn Du sng tc

truyn Kiu vo khong nm 1813-1815 hay 816. Sau th sng tc Vn T Thp Loi Chng Sanh. Nm 1820, vua Minh Mng ln ngi, mun gi thi s i s ln th hai. Cha kp i th thi s b bnh v mt ngy 16 thng 9 (10 thng 8 nm Canh Thn). Giai thoi vua Minh Mng ngi ung tr v ph bnh cu Dc ngang no bit trn u c ai c l xy ra vo nm 1820, khi vua va mi ln ngi. Truyn Kiu l mt ng vn chng ton bch v phng din vn chng. Nhng ng v phng din t tng Pht hc th cn c nhng khuyt im. Cch s dng ngn t v in tch rt kho lo. T v tnh tit tri tim con ngi th thi s rt ti ba, su sc. Nhn xt tm l tinh t cho n ni chng ta phi git mnh nhiu phen. Nguyn Du tht s sng trong cuc i. Nhng nh sng le ln (m chng ta nhn din nh nhng tu gic o Bt) khng phi do hc Bt m c m do tc gi sng trong cuc i v tm ra. V d nh nhn xt By gi r mt i ta, Bit u ri na chng l chim bao? hayTri cn c hm nay, Tan sng u ng vn my gia tri. Tu gic Pht gio c trong ny nhng khng phi do thi s hc Pht m ni ra. Thi s sng rt su sc, trn qu tng gi tng pht ca s sng m tm dra v din t s tht mt cch kho lo. Phn sau, chng ta s xt v kin thc, ci gi l trit hc Pht gio trong truyn Kiu. Chng ta tm ra quan nim ca tc gi v Nghip, Nhn qu, quan nim cn c tnh i chng ha, cha ti mc ca ngi hc Pht thm uyn. C nhng ngi ni c Nguyn Du tinh thng v Nho hc v Pht hc. l do thng qu m ni. S tht, Nguyn Du rt ti tnh nh mt thi s nhng kin thc Pht hc ca c trong khi sng tc truyn Kiu cn cha chn. Sau khi vit truyn Kiu, Nguyn Du tip tc hc thm vn hc Pht gio. Pht hc ca c s su sc hn. Bng chng l tc phm (ch Nm) Vn T Thp Loi Chng Sinh (Tit thng by ma dm si st). C c hi chng ta s cng c Vn T Thp Loi Chng Sinh.

---o0o--NHN SU VO TRIT L TRUYN KIU Chng ta c phn kt thc truyn Kiu (t cu 3241): Ngm hay mun s ti tri,

Tri kia bt lm ngi c thn Bt phong trn phi phong trn Cho thanh cao mi c phn thanh cao. C u thin v ngi no Ch ti ch mnh di do c hai. C ti m cy chi ti Ch ti lin vi ch tai mt vn. mang ly nghip vo thn Cng ng trch ln tri gn tri xa. Thin cn ti lng ta, Ch tm kia mi bng ba ch ti. Li qu chp nht dng di, Mua vui cng c mt vi trng canh. Th rt hay m li li rt khim nhng: Li qu chp nht dng di. Nu th ca c Nguyn Du m qu th th mnh cn qu ti ch no na! Cu cht ca truyn Kiu (mua vui cng c mt vi trng canh) c vn vi cu u (trm nm trong ci ngi ta) nn khi cc c min Bc ht i thng hi: Truyn Kiu anh hc lu anh k c mt cu ht Kiu? Bn con trai tr li: Trm nm trong ci ngi ta Mua vui cng c mt vi trng canh. (Mt v hay mt vi u cng ngha.) C ngha l trong cuc sng trm nm ngi ta thy s vic i qua mt cch chp nhong ging nh ch trong mt vi trng canh thi. Cu ny cng c ngha lm. Cho hay mun s ti tri. Cu ny hu nh ni rng tt c mi s mi vic trn i u c ng Tri sp t nh trong thuyt Thin mnh. Tri y c th l ng Tri nhng cng c th l mng li nhn qu. Tuy ni mun s ti tri nhng sau c Nguyn Du li ni: mang ly nghip vo thn, Cng ng trch ln tri gn tri xa. Hai iu c v nh chng tri nhau, nhng li c th b tc cho nhau. ng v phng din vn

chng, t tng, tm l th khng ni g, nhng ng v phng din Pht hc th ci thy ca c Nguyn Du cha c rch ri lm. Tri kia bt lm ngi c thn. Nh vy lm ngi, c ci thn ny c th khng phi l mt iu vui m l mt s y a (Hu thn hu kh phn nn cng ai?). Nhiu ngi ni Ti khng mun lm ngi. Ti khng mun c thn. Ti chng i li tng ca Tri t ca Thng v ti thy lm ngi mt qu! Trong khi c lm ngi c th l mt nim vui. Ty theo cch nhn ca mnh. Tri kia bt lm ngi c thn l t tng c khuynh hng ym th. Bt phong trn phi phong trn ngha l nu tri bt mnh phi sng cuc i gi bi (trun chuyn, au kh, ri ro) th con ngi phi sng cuc i gi bi. Thu tri t ni cn gi bi. Tri lm ra con ngi ri li lm ra gi bi cho con ngi lnh . Nhiu ngi chng i ng Tri, chng i Thin mnh l v vy. Cho thanh cao mi c phn thanh cao. Thanh cao c ngha l nhn h, c hnh phc, khng b ri ro nhiu (ngc li vi phong trn.) C mt lc lng no quyt nh vic mnh s b phong trn hay s c thanh cao. Vn mnh con ngi nh c vit sn trong mt cun s Thin nh. Con ngi cht cng. Vng vy th no cng khng thot c. Nu s mnh l gi bi phong trn th mnh s l gi bi phong trn sut i. Cn nu s mnh c thanh cao th d mnh lm bing, khng tranh u g ht cng vn c thanh cao, khe khon. l thuyt Thin mnh hay nh mnh. Thin l tri; mnh l mnh lnh hay mng. Ch mng cng c ngha l i sng. Thin mnh ngha l ng Tri nm gi vn mng, quyt nh i sng ca mnh. C nhng trng hp ngi ta khng dng ch ng Tri ; tuy khng c ng Tri nhng s mng con ngi c quyt nh trc. l thuyt nh mnh. Tt c u c xp sn, con ngi c vic vng chu thi ch khng th no phn i, xoay s hay ca quy g c ht. nh l dtermin. Khuynh hng tin vo Thin mnh hay nh mnh rt mnh trong tm tr con ngi. Con ngi tuy vng vy cng kh, mu m cng nhiu nhng rt cuc cng cm thy mnh b kt trong li Thin mnh. Vng vy kh qu cho nn cui cng phi tin rng c mt Thin mnh hay nh mnh. Khi cn tr, chng ta hay phn i t tng Thin mnh hay nh mnh ny. Chng ta ni: Mnh c sc mnh, c tr tu, nhiu th lm Mnh s chng li! Hi Thy Kiu cn nh, mt ng thy tng ni: Sut i c s kh v tt c nhng tinh hoa (ti sc) trong con ngi c u pht tit ra ngoi ht.

C khng giu gi c ci g bn trong nn phi kh sut i. - ng thy tng ny nguy lm! ngi ta cn con nt m ni nh vy l gieo mt ht ging dau kh thc mc v lo s vo trong lng ngi ta! Ngi ta c yn ch rng mnh s kh sut i, l ci khng hay. - Trong m u tin gp Kim Trng, Thy Kiu ni: Nhn anh em thy anh l ngi c phc c. Em th khng. V vy em khng bit cuc tnh ca chng ta c thnh tu c hay khng? Nh t nm hy th ngy, C ngi tng s on ngay mt li: Anh hoa pht tit ra ngoi, Nghn thu bc mnh mt i ti hoa. Trng ngi li ngm n ta, Mt dy mt mng bit l c nn? Kim Trng nghe Thy Kiu lo lng nh vy dng cch trn an Sinh rng: Gii cu l duyn, Xa nay nhn nh thng thin cng nhiu! V d gii kt n iu, Th em vng m liu vi thn. - Trong lch s, con ngi quyt nh v chin thng ng Tri nhiu ln ri. Em ng lo! Chng ta l nhng ngi cn tr, chng ta l nhng ngi thng minh. Chng ta s tranh u! Nu cn anh s hy sinh ci thn ny! Ai trong chng ta khi cn tr cng u nh Kim Trng c. C nhin khi yu mnh c rt nhiu x quch. V mnh c ha tm lum m khng bit sc mnh lm c ti u. Rt cuc mi lm nm mnh mi bit l mnh lm c g. T tng Thin mnh trong truyn Kiu cn rt mnh. T tng c ng thy tng trnh by v trc Kim Trng, ngi yu, c tnh chng li. Nhng rt cuc m Tin, con ma, pht trin v cng c nim tin , t hay nhiu. Ta phi nhn li, xt th mnh tin bao nhiu phn trm thuyt Thin mnh hay nh mnh . y l bn cu xc nh tuyt i v thuyt Thin mnh hay nh mnh: Cho hay mun s ti tri, Tri kia bt lm ngi c thn. Bt phong trn phi phong trn,

Cho thanh cao mi c phn thanh cao. Nhng n nhng cu k th ta thy thuyt bt u lung lay: C u thin v ngi no.Ngha l ng Tri rt cng minh. Khng phi ng mun cho mnh thanh cao th mnh c thanh cao, cho mnh phong trn th mnh phi phong trn; phi c l do g th ngi ny mi phong trn, ngi kia mi thanh cao. L do nm ch no? C u thin v ngi no, Ch ti ch mnh di do c hai. Hai yu t ti v mnh ng mt vai tr nht nh trong s quyt inh mt ngi phi au kh hay hnh phc: Theo trit l ca nguyn lc (m c Nguyn Du cng b nh hng khi vit truyn Kiu) th gia ti v mnh c s chng i nhau. Cng c ti bao nhiu th s mng cng ngang tri by nhiu. Ngi cng c ti th cng kh. Nhng ngi c ti m nhiu ngi thy c s b ganh ght. Sc v ti l hai ci khi pht hin ra ngoi nhiu qu th s lm ngi mang n kh. Anh hoa pht tit ra ngoimt trm phn trm th: Nghn thu bc mnh mt i ti hoa. Cn c vo nhn thc th l m mnh c ti v c sc ri th mnh phi lm sao giu ti, giu sc ca mnh i. Mt hi p th phi ly l ngh hoc bn t bi ln cho bt p. C ti th gi b nh mnh ngu ngi ta khi ght. My c gi khng p th cc c s t. Mt c m xinh th c s nhiu. c tin ca ngi ta cng c cn c vo s tht xy ra ch khng phi ch nghe mt l thuyt m tin lin. ng phng chng ta phi bit n, phi lm nh ngu, nh ic, nh cm trong nhng lc kh khn th mi sng c. Cn nu mnh ni thng, chng t mnh l ngi c dng, c ti th mnh cht rt mau. Ty phng ngi ta cng ni rng nu mun sng hnh phc th phi sng n danh. Pour tre heureux vivons cachs: Mun c hnh phc th phi n i. Ch nu ngi ta thy mnh c hnh phc th ngi ta s ghen, s p cho mnh tan nt. Cho nn hnh phc khng bao gi nn ph trng ra c. M loi ngi rt di dt! Loi ngi khng c hnh phc nhng hay gi l mnh c hnh phc. C nhng cp trong nh th lc c nh nhau, i ra ngoi th lm nh l mnh c hnh phc nhiu lm. Trong khi tr tu l khi c hnh phc tht s th phi gi b l khng c hnh phc, che du i, nu khng s b ganh tung. Thuyt ti mnh tng y ch ni rng c ti v c sc th kh ch khng ni r l v tm l ganh ght ca con ngi.

C u thin v ngi no. Ch ti ch mnh di do c hai. Chng ta thy y bt u c s ng gp ca con ngi trong kh au hay hnh phc ca mnh ri. C u thin v ngi notc l ng Tri cng minh. Tri cng minh c ngha l con ngi c ng mt vai tr no . Ngi tt th c ci ny, ngi xu th b ci kia. Khng phi ng Tri mun g th c . Quyt nh ca ng Tri phi cn c trn thi , hnh vi ca con ngi. T thuyt nh mnh i ti thuyt Nghip. Ch ti ch mnh di do c hai c ngha l c hai u quan trng.Tuy ti nng v s mnh chng tri nhau nhng cch sng (hnh ng) ca con ngi cng c th ng gp vo s quyt nh vn mng ca mnh. C ti m cy chi ti Ch ti cng vi ch tai mt vn. Chi ch rt kho. Nu c ti m khoe khoang v hng hch th s b tai nn. Chng ta khng bit nhng chi tit v i sng hng ngy, nhng ri ro v may mn ca c Nguyn Du; chng ta ch bit khi c lnh phi ra lm quan di triu Nguyn th c lm nh ngu nh ic. Trong nhng bui hp ni cc c khng ni g ht. Khng khoe ti ca c ra; trong khi Nguyn Du l ngi c ti! C mt hm vua Gia Long ni: Ny khanh, nh nc dgn ngi l c thm tr tu, thm nhn thc chnh tr c th em thm li ch cho nc cho dn. Ti sao khanh khng chu ni g ht m c ngi im lng nh vy? L do m mi ngi u ni l c Nguyn Du c cm tng l ra lm quan vi triu nh Nguyn tc l khng trrung thnh vi nh L, ging nh mt ngi n b phn bi chng mnh. Trung thn bt s nh qun, ngi thn t trung kin th khng bao gi th hai vua c. th vua L m li ra th vua Nguyn th khng cn trinh tit na. Lu nay dy truyn Kiu ngi ta thng ni ti iu . Nhng t ai ni ti l do th hai: ngi c ti m hm hnh, khoe khoang th s au kh. C l thi gi ngu gi ic ca c Nguyn Du trong triu nh l t bo v tm thn ca mnh. V nh vy c ngha l trc c tng au kh v c l ngi c ti. Ch ti lin vi ch tai mt vn cu th ny c th n trc tip t kinh nghim ca c. Khi c nhn thc C ti m cy chi tic Nguyn Du thc tp iu . C l c cng cha qun c nhng kh au ca mnh ngy xa do ch cha bit p dng trit l ny cho nn by gi quyt nh giu ti giu sc ca mnh i cho c an n. T thuyt Thin mnh v nh mnh chuyn sang cch sng s khn kho ca con ngi c th lm cho cuc sng con ngi bt kh au. By gi c li ni ti thuyt Nghip bo:

mang ly nghip vo thn, Cng ng trch ln tri gn tri xa. Nghip bo ny l do u? Do ngi hay do Tri? Khng c r rng lm. Ch nghip trong cu th ny ch c ngha tiu cc thi. Trong khi ch nghip (karma) trong Pht gio c ngha l hnh ng (action.) Nghip tt a n qu bo tt, nghip xu a n qu bo xu. Thng thng trong vn chng ngoi i, ch nghip lun c dng trong ngha xu. iu ny chng t trong qun chng s hiu bit v gio l Nghip bo khng c vng chi. Ty phng cng vy, karma ngha l bad karma ch khng hm cha good karma. Bn phn ngi tu l phi gii thch cho qun chng iu chnh cch s dng ch nghip ny. Nghip c hai loi: thin nghip (kusala) v c nghip (akusala). Thin nghp l hnh ng em li an lc cho mnh v ngi trong hin ti v trong tng lai. c nghip ngc vi Thin nghip. Hnh ng (nghip) pht xut t thn, ming v gi l thn nghip, khu nghip v nghip. Ba nghip ny c th l thin hay c. Nghip c nghip nhn (karma hetu) v nghip qu (karma phala.) Phi phn bit nghip nhn v nghip qu, nghip thin v nghip c. Khi ni mang ly nghip vo thn c Nguyn Du hiu rng nghip l nghip xu ch em ti qu xu thi.Cng ng trch ln tri gn tri xa: con ngi c nghip trong ngi ri th ng ni rng ti Tri quyt inh th ny th kia. Cu ny lm sp cu Ngm hay mun s ti tri. Va mi ni:Tt c u do Tri! T tng Nghip bo v Nhn qu ca c Nguyn Du v vy cha c r rng. Thin cn ti lng ta Ch tm kia mi bng ba ch ti. Cn l gc r, Thin cn l gc r ca ci thin. Thin cn ti lng ta ngha l gc r ci thin nm ngay trong lng mnh ch khng u xa. Ch tm kia mi bng ba ch ti. Tm ny l tm g? Tm c tm c, tm thin, tm chnh, tm t. Ch tm dng trong ny nghing v pha thin:Thin cn ti lng ta. Ch Thin cn (kusala mula) l mt danh t thun ty Pht hc; c Nguyn Du c nghe nhng nhn thc ca c cha c h thng ha. C Nguyn Du thy trong lng chng ta c nhng ht ging thin. Chu kh tr v vun ti nhng ht ging th tm ca chng ta s thin v ta s c nh v vo rt nhiu, v: Ch tm kia mi bng ba ch ti. Nu mnh khng c ti m c thin tm th mnh vn c hnh phc v hnh phc hn nhng ngi c ti m khng c thin tm.

l trit l ca c Nguyn Du. Trong on ny chng ta thy ch nghip c dng theo ngha nghip xu v ch tm dng theo ngha thin tm. Cch dng t khng c chnh xc. V nghip c th l nghip lnh hay nghip d, tm c th l tm xu hay tm tt. V nu tm m xu th ch tm u c th bng ba ch ti c! Trit l truyn Kiu cng c pht biu qua li bnh phm v tin on ca nhn vt Tam Hp o C. Sau khi Thy Kiu n n bo on, s ch Gic Duyn t gi ra i. Kiu xin s ch nn li vi mnh: Nng rng: Thin ti nht th, C nhn d my khi bn hon. Ri y bo hp my tan, Bit u hc ni my ngn l u! y l mt on vn xc nhn thuyt nh Mnh: S rng: Cng chng my lu, Trong nm nm li gp nhau m. Nh ngy hnh cc phng xa Gp s Tam Hp vn l tin tri, Bo cho hi ng chi k, Nm nay l mt na th nm nm. Mi hay tin nh chng lm, tin iu trc t nhm vic sau. Cn nhiu n i vi nhau, C duyn no ht u vi g? Nng rng: Tin nh tin tri, Li s dy t th chng sai. Theo thuyt tin nh v nh mnh th nhng g xy ra trong i mnh u c vit trc ri; chng ta c vic i, n lc th vic s xy ra. Nu l ngi c khiu tin tri, nhn cho k th c th on trc ci g s n. Tt c c sn, c quyt nh trc. Nh vy th chuyn tu hnh c ch li g u! Tu hay khng tu th n cng c quyt nh sn ri! Ti sao phi tu? Vn c t ra l con ngi c t do hay khng? Con ngi c th can thip vo mng li ca Nhn Qu thay i hay khng? o Pht tr li nh th no?

Hm trc bn trung tm Ty Tng c ngi t cu hi vn quyt nh: lm th no c mt quyt nh thng minh? Ti tr li: Trc khi mnh quyt nh th s vic c quyt nh ri. Mnh c cm tng mnh c t do quyt nh, ai d tt c u c quyt nh trc! Ti a ra mt v d: Ba ti vo trong mt gian hng Nht Bn mua mt vung la v ct my cun kinh mi thnh. H treo mt dc di my trm tm hnh v, mu sc khc nhau. Mnh i chn. C tip vin hi: Thy chn ci no? Ti ci ni: Ti u c chn. Ti n chn ti m! C ta ngc nhin. Nhng s thc l nh vy. Mnh c cm tng, o tng l mnh c y t do, mun chn ci no th chn; k thc s chn la c hon tt t bao gi ri. Khiu thm m ca mnh, gio dc ca mnh, nhng ht ging ng b trao truyn, s tu hc ca mnh, ci thy ca mnh v v p, ci trang nh tt c nhng ci u vit sn trong mnh ri. Mnh trnh din ra trc nhng tm khn , khi i ngang quan th mnh b n bt. Ci gi l ting st i tnh cng vy. Ti sao c ting st khi gp anh hay c m khng c ting st khi gp nhng ngi kia? Ti v c quyt nh trc. Con ngi thng c o tng l mnh c t do trong khi chn la. Nhng ngi tin thuyt nh mnh v tin nh khng c o tng nhiu v s t do ca mnh. Ti cn ni thm: V d c hai hoc ba con ng chn la. Mnh tng rng mnh chn lm mt ci th mnh s kh sut i: Ngy xa nu mnh chn i con ng kia th mnh s khng kh nh by gi! Gi d c ba anh chng m mnh bt buc phi chn lm chng. Mnh ln ri, cha m buc: My phi chn mt trong ba a! Mnh phn vn Chn ba anh chng th hai ri au kh sut i. Mnh ni: Phi chi ngy xa mnh chn anh chng th nht hay th ba th chc mnh khng au kh nh th ny! Mnh m nh th th chn anh chng no mnh cng lm cho anh chng y au kh m thi. Tm mnh cha nhiu phin no v u m th sng M cng kh, Php cng kh, m Anh cng kh Khng phi t tri t nn xin i nc ny hay nc khc th mnh c hnh phc. Mnh thng ngh v chn con ng cho nn by gi mi c nhiu vn . Bit vy ngy xa mnh ng i con ng ny! i con ng khc th s kh hn! l t an i vy m thi. Ch l ng ni ny trng ni n. Thy c iu ny th mnh s khng c o tng nhiu v ci t do ca mnh. C nhiu ngi tin rng mnh khng lm g c ht. Mng li nhn qu trng trng nh vy, quyt nh ht ri th c vng vy cch no cng khng th thot ra khi. Mnh ch l nn nhn! Sng nh vy th rt au kh, chu khng ni. Cho nn c thuyt ngc li, ch trng rng con ngi c t do, c ch t do (free will.) ng v phng din trit hc, con ngi

c t do chn la hay khng? Khi hnh ng, mnh c t do trong hnh ng khng, hay nhng nguyn do t qu kh quyt nh dm mnh ri? Mt s trong chng ta ng v pha tin tng rng chng ta c khng gian, c t do - nu khng th i sng khng c ngha. Trong o Bt chng ta hc v mng li trng trng nhn qu. Chng ta thy t do ca mnh nm ch no? By gi chng ta hy tm gc vn li. Hy tr v chuyn Kiu c thm mt on na. T cu 2653, khi s ch t gi s em i vn du v gp li Tam Hp o c, hi thm v tng lai ca nng Ku: Ngi sao hiu ngha ng, Kip sao gp nhng on trng th thi? y l li o c Tam Hp: S rng: Phc ha o tri, Ci ngun cng lng ngi m ra. C tri m cng ti ta, Tu l ci phc tnh l dy oan. Mi tai nn v mi may mn u do tri quyt nh. Tuy nhin: Ci ngun cng lng ngi m ra. L thuyt ny ph hp vi nhng cu chng ta c cui truyn Kiu. Tuy rng tri nh nhng ci ngn li vn trong tm ca con ngi. C tri m cng ti ta: tc l hai yu t, Tri (nh mnh) v con ngi. Nu i xa hn chng ta c th ngh Tri l cng nghip v ta l bit nghip. Ci g xy ra khng phi ch do c nhn v bit nghip ta lm ra m cng do cng nghip lm ra. V d ngi trn my bay u c th cht, l cng nghip. Nu c mt ngi thot c, khng cht m ch b thng s s, l bit nghip. Bit nghip trong cng nghip. Ch tri y c th c hiu l cng nghip (collective karma) v ta y l bit nghip individuel karma. Ta ang cng ngi Lng Mai. Chng ta c cng nghip Lng Mai do mi ngi chung. Nhng trong khi ngi y, cm gic ca chng ta c khc. Ngi th thanh thot nhiu hn, ngi thi lo lng nhiu hn. gi l bit nghip. Khng phi ngi chung mt ch m ta c cm tng ging nhau. Phc ha o tri l thuyt nh mnh (determinism). Ci ngun cng lng ngi m ra l thuyt do tm to. Con ngi cng ng c mt vai tr no , my chc phn trm. C tri m cng ti ta l tin i n kt lun: Tu l ci phc tnh l dy oan. Ta c th lm g? Ta c th tu, lm nh i nghip ca ta v em li mt t hnh phc. Cn nu

ta khng tu, c cho si dy tnh cm ko buc th ta ta cho mnh nhng oan nghip au kh. V y l li phn quyt ca bc s tm l tr liu Tam Hp o C phn tch tm l Kiu: Thy Kiu sc so khn ngoan, V duyn l phn hng nhan dnh. Tuy c thng minh, ti nng v sc p nhng Kiu khng c iu kin hnh phc. ng l sc so khn ngoan th phi thnh cng trong cuc i v hnh phc ch! Nhng v khng c ci cn bn l nhng thin duyn cho hnh phc nn Kiu phi au kh. Ci nghip ca Kiu l v duyn. iu ny c vit trc ri. Nhng nu ch nh vy th cha n ni g cho lm. V nhng ci ny na nn mi kh thm. Li mang ly mt ch tnh, Khng khng mnh buc ly mnh vo trong. Vy nn nhng chn thong dong, khng yn n ngi khng vng vng. Ma a li qu dn ng, Li tm nhng chn on trng m i. nhng ch ng l mnh c t do, thong dong m mnh vn ngi khng yn, i khng vng. Nhng con ma su no, ma qu kh, ma tng lai, ma hn gin t bn trong hin ra ko mnh i. Tuy cng i thin hnh vi nhng ngi khc nhng k thc mnh khng i cng mt hng, mnh b nhng ma qu a v nhng no ti tm. V v ma qu a v nhng no cho nn mnh gp nhng tai nn ch c g u! Ht nn y n nn kia, Thanh lu hai lt thanh y hai ln, Trong vng gio dng gm trn, K rng hm si gi thn ti i. Gia dng nc dy sng di, Trc hm rng c gieo mi vng tanh. Oan kia theo mi vi tnh, Mt mnh mnh bit mt mnh mnh hay. Lm cho sng a thc y, on trng cho ht kip ny mi thi!

o c ni rng Kiu s kh sut i. l mt li kt n. n ny khng phi ch do nh mnh tuyn c. Tri nh nh vy nhng Thy Kiu khng tranh u c. Cha bit nm ly tm mnh tm mt no thot. C b nhng si dy tnh vng vu ko i234, v vy trc sau g cng i ti ch t t sng Tin ng. Tuy l mt nh tin tri nhng Tam Hp o c khng ni rng tt c u do nhng iu kin khch quan, cng nghip (Tri.) Tam Hp ni: C tri m cng ti ta. Bit nghip ca Thy Kiu cng gp phn vo hnh phc kh au ca c. Thy Kiu t buc mnh vo nhng tnh cm gin hn, nhng nhn thc v c mun ca mnh. V chnh nhng con ma, nhng con qu ko Thy Kiu i v no tai nn, rt cuc c phi t t sng Tin ng. Tam Hp ni ti hai iu: mt l tin nh v hai l cch hnh x ca Thy Kiu. Khng tm ra no thot cho mnh m c i theo con ng ca ma qui. Gic Duyn nghe ni rng ri: Mt i nng nh thng i cn g! Sau y l li ca o C, chng ta hy nghe vi nhn thc khch quan ca mnh ch ng b o C nh hng: o C c th lm, c Nguyn Du cng c th lm. S rng: Song chng h chi, Nghip duyn cn li nhc i cn nhiu. - Trong thi gian ln ln v i vo no ma qu Kiu cng c lm mt vi thin nghip c th a ti ch gii thot nghip c v i vo mt nghip mi tt p hn. o c by gi khng lm phn s ca mt bc s tm l na l quay sang lm trng s bo cha cho Thy Kiu: Xt trong ti nghip Thy Kiu, Mc iu tnh i khi iu t dm. l mt im son ca Thy Kiu. Tuy vng vo tnh i nhng thot c t dm. Khng Kim Trng lm cho phm gii th ba. Ly mnh thm tr ngha thm, Bn mnh ng hiu tm n tri!

l hnh ng tt th hai. Hy sinh cuc i mt c gi khu cc, bn mnh chuc cha. l hnh ng c th lm cm ng c Tri. Tri cm ng nhng vn cho Kiu kh mi lm nm nh thng! ng Tri cng st thit! Thy ng tri nh vy mnh khng phc. ng tri c th l d chu hn! Nhng l lun ca o C, chp nhn hay khng l do mnh. H c mt l thuyt, h l lun chng minh l thuyt ca h. Nhng chng minh hp l hay khng l chuyn khc. Hi mt ngi cu mun ngi, Bit ng khinh trng bit li phi chng. Ni chuyn gic gi tn st sinh linh v Kiu la cho T Hi cht cu sinh linh. Hi mt ngi cu mun ngi. Chuyn ny rt gi to. C Kiu c bao gi mun git chng u! Chng ta phi thy iu ny. Tam Hp o C ni khng ng s tht. C Nguyn Du khng thy iu hoc thy nhng v s st nn c lp li nh thng. Khi khuyn T Hi v hng, Kiu ni: Ngn nm ai c khen u Hong So, ng xng V-nh cao bng u - 'c lm vua thua lm gic.Thi anh ng tip tc gy nn binh ao na, khng ting tt m ngi ta cht nhiu ti lm! Anh v quy thun triu nh i. Anh c lm quan ln m em cng c c hi on t gia nh. Ni nhng cu l Bit ng khinh trng bit li phi chng. Cu ny ng. Nhng Hi mt ngi cu mun ngi. Th khng ng. cu 2550, Kiu ni tht: Rng: T l ng anh hng, Dc ngang tri rng vy vng b khi. Tin ti nn qu nghe li, em thn bch chin lm ti triu nh. Ng l phu qu ph vinh, Ai ng mt pht tan tnh tht xng. Nm nm tri b ngang tng, Dn mnh i b chin trng nh khng. Kho khuyn k ly lm cng, K bao nhiu li au lng by nhiu. - ng ni l ti c cng! Ni ti c cng l ti au kh lm! Kiu ni rt ng, rt hay. Nhng hai cu ny th li khng ng, khng hay g ht: Xt mnh cng t ti nhiu, Sng tha ti nn liu mnh ti!

Cng nhn rng mnh c cng, d l cng t. Khng ng. Cng g? Cng git (oan) chng hay cng g? Trc khi gieo mnh xung sng Tin ng (t cu 2629, Kiu than: Git chng m li ly chng. Mt no m li ng trong ci i? Git chng y khng phi l c git. C vn cho anh chng nhng c vn khng hay nn anh chng b git. Ci mc cm git chng ny c th chp nhn c. Ch trng ca Thanh Tm Ti Nhn (tc gi nguyn lc), cng l ch trng ca c Nguyn Du, l Kiu c hai nghip: mt nghip xu v mt nghip tt. Con sng Tin ng l ranh gii gia mi lm nm kh au v qung i hnh phc sau ny. Lm nn tng cho mi lm nm kh au c Thin mnh, nhng vn ling t qu kh, ng b v kip trc i xung. Vn ling ca Thy Kiu cn c ti, sc, tnh (vng mc) v tm (thin tm.) ti sc v tnh, ba ci lm lng ta cho mi lm nm kh au (theo l thuyt ca Nguyn Du.) Nhng ci tm tt ng thi cng to ra c vi thin nghip (gi gii khng t dm, bn mnh cu cha v git T Hi cu mun dn khi nn can qua.) Nh tm gi gii, tm hiu v tm t bi ny m thin nghip to ra c giai on th hai ca i Kiu, giai on tu hnh vi s ch v chuyn ha c cho gia nh. l phn tch ca c Nguyn Du v ca o C Tam Hp. o C Tam Hp v l thuyt gia m tc gi nguyn lc v c Nguyn Du i theo. Tuy mi tc gi c thay i i cht trong khi trnh by cuc i Thy Kiu nhng i khi th c hai vn i theo cch phn tch ca o C Tam Hp. Thuyt m dng m cc dng hi sn c ca ng phng cng c ni ti. m l negative energy. au kh (m cc) khi ti ch cng cc th hnh phc c sinh ra (dng hi). m cc ca cuc i Thy Kiu l khi ti sng Tin ng. Chng ta cng thy l thuyt nhn qu trong truyn. Tuy c nghip qu kh hay Thin nh nhng khng phi l ci khi nghip ca qu kh v ca tin nh chu trch nhim hon ton v mi lm nm au kh. Thy Kiu cng c trch nhim. Ti, sc v tnh ca c rng buc, lm cho c c i theo riu ru m khng m ra c con ng mu thot khi vng vy. iu c cc t trong cu Ma a li qu dn ng. Li tm nhng chn on trng m i. C nhin khi bc vo nhng chn nh thanh lu hay qun i th mnh b ko theo, au kh nh ri. Nhng khi c bc vo nhng hon cnh thanh thn nh cha m mnh vn khng an lc. Khng c kh nng an lc. Bi v mnh vn kh kh gi ly ba ci ti,

sc, tnh v khng nm vng c ci tm tu hc chuyn ha, thot khi vng vy. Thay v au kh c th ch l mi nm m li ko ti mi lm nm. Mi lm nm l thin mnh to ra m cng do Thy Kiu, mt phn no , to ra. C tri m cng ti ta, Tu l ci phc tnh l dy oan. Thy Kiu tu c ba chuyn cn bao nhiu chuyn khc u l tnh ht. Nhng nh c tu ba chun, nn mi to c giai on sau. Chng ta c truyn Kiu. Chng ta thy Gic Duyn l mt yu t rt c bit a ti s chuyn ha ca i Kiu. Ai a gic Duyn ti cho Thy Kiu? Kiu i tm mi gp Gic Duyn hay gp Gic Duyn l mt iu tin nh c sn? Gic Duyn l nhng iu kin bng tnh. Gic Duyn khng phi ch l mt con ngi. Gic Duyn l tt c nhng iu kin c tc dng lm cho mnh thc dy, bit rng mnh ang lm ci , ang i con ng ca ma qu. Nhng iu kin c tc dng lm cho mnh thc dy, bit rng mnh ang lm ci , ang i con ng ca ma qu. Nhng iu kin do ai to ra? Cch y hai ngn su trm nm c mt ngi ngi di gc cy B v gic ng, ngi truyn li cho nhn loi nhng tia sng ca chnh nim. Mt tia ho quang c phng v hai ngn nm trm nm sau cho Thy Kiu. Ngi mang ho quang l mt s c. Tia ho quang phng t ci b l mt trong nhng yu t khin cho Thy Kiu c th chuyn ha c vn mnh ca mnh. Nhng nhng iu kin c bng tnh c th l bt c iu kin no. V d nh nhng kh au cng cc ca Thy Kiu. Khi mnh thy mnh kh nhiu qu th t nhin mnh c th bng tnh c. C nhng ngi kh m khng bng tnh c, nhng c nhng ngi kh bng tnh c. Khng phi nh sng gic ng t cy B l iu kin duy nht gip mnh bng tnh. Nhng au kh, trui luyn trong vng trm lun cng c th gip mnh tnh dy Nu khng c kinh nghim trc tip t nhng au kh th nh sng kia c th khng lm mnh tnh dy. Phi khn kh mi hc hiu c. C nhng ngi sinh ra l t nhin bit, gi l sinh nhi tr. C nhng ngi phi hc mi bit, l kh nhi tr. Phi cng khn th mi hiu c. l mt trong nhng iu kin bng tnh. Gic Duyn l mt ngi tng trng cho nhng iu kin n vi Kiu. Gic Duyn nm ch no? V d mt c thiu n ni rng: Con khng ly chng. Ba anh chng m ba m ngh con khng th chp nhn anh no c v con ngh rng con s khng c hnh phc vi ai. Con i tu. Con ngh mt gii php th t. Theo nguyn tc th gii php th t cng vy thi. Du anh chn ngi th t hay th ba nhng nu con ngi anh c nh vy th anh cng vn au kh. Anh i tu anh cng c th au kh nh thng. Phi vy khng? Nhng khi i tu th anh c mt iu kin mi m gii php mt, hai, ba khng c.

Tuy anh vn cn y nguyn l con ngi ca anh, nhng khi i tu anh c t vo mt khung cnh khc, m anh khng c khi anh ci ngi th nht, th hai hay th ba. Anh sng vi tng thn. Tng thn khng phi l mt mi trng c th gi l Gic Duyn, tc l nhng iu kin cho mnh tnh thc. Nu bn ci ging ht nh nhau v anh quyt nh vi nhng ni kt ca anh th anh c th vn au kh nh nhau. Nhng trong trng hp th t anh c Gic Duyn, mt tia sng ca Bt chiu ti t hai ngn nm trm nm trc cho nn anh c c hi thot. T do v gii thot nm ch Gic Duyn. Nu chng ta thot c mng li ca nghip bo, l nh nhng tia ho quang phng ti t nhng ngi gii thot. Thuyt nh mnh chng ta c th thy trong ba lnh vc: Lnh vc th nht l i sng thng thng. Trong i sng thng thng, chng ta t cu hi: C nh mnh hay khng? Ta c nn vng theo hay khng? Nu vng theo thuyt nh mnh th chng ta thy r ri, khng c khng gian thnh thang. V nu cn tr, chng ta mun phn u, chng li nh mnh. V vy c hai phe: mt phe nh mnh v mt phe chng li nh mnh. Lnh vc th hai l trong phm vi khoa hc. Trong phm vi khoa hc ch dterminisme c ngha rt r rng l nu cng nhng iu kin nh vy th th no cng i ti nhng kt qu nh vy. V d lm u h m ng theo nhng phng thc a, b, c, d th th no cng c u h n. Nhng thnh thong khng bit ti sao chng ta lm ging ht nh vy m u h li ra hi khc. Trong lnh vc khoa hc, nht l lnh vc khoa hc nguyn t (mcanique quantique) chuyn ny xy ra rt thng. Tt c iu kin hi m kt qu li khc. Lut xc xut (la loi de la probabilit) cng do khoa hc tm ra (c nhin o hc cng tm ra) cho php nhng k h. Kt qu c th xy dra khc mc du c nhng iu kin. Trong khi nhng nh bc hc nguyn t qun st nhng vt th li ti, cht im hay in t, h dng tr tu v nhn thc ca mnh qun chiu v nh hng c i tng ca s nghin cu. C s tham d ca tm con ngi vo th s thc c th bin dng i. Khi cn nhn vo mt vt th li ti qun st ngi ta cn phi chiu nh sng vo. Vt th vi t l mt loi nng lng, nh sng cng l mt loi nng lng. Khi nh sng chiu vo th vt th thay i ri. Tm thc cng l nng lng.Khi dng tm qun chiu vo in t th trong bn cht ca in t cng c s thay i. Tm ca nh khoa hc c nh hng ti s tht gi l khch quan ca th gii nguyn t vt cht. V vy lut xc sut ti b tc cho lut nh mnh ni kt qu nh nhau. iu

ny c chng minh bng khoa hc. Tm ca Bt, tm ca chng ta ang c mt v ang nh hng ti th gii vt cht, th gii x hi, th gii nhn qu. Yu t ca tm l mt yu t c th can thip vo hon cnh, v vt cht cng nh v kinh t, x hi. ng v phng din ca nhng nh lut tm l m xt, chng ta thy rng khi nhng ht ging ca si m, gin hn, ganh t, khi nhng ni kt c c mt, chng ta s phn ng nh th ny hay th kia. Chng ta c th tin on trc phn no cn c theo thuyt nh mnh. V d chng ta ni: Nu mnh gi anh ny vo bui hp, th khi nhng ngi khc ni ra s tht ny anh ta s phn ng nh th, chc chn nh vy, khng th sai c. V tm ca anh ta ang c nhng tm hnh ny, tm hnh kia nn mnh tin on anh ta s phn ng nh th, khng sai. l mnh theo thuyt nh Mnh. Cn c trn s tht l trong bui hp m c nhng ngi ni nh vy l anh ta u phn ng nh th. Mt trm ln u xy ra nh mt. Quyt nh khng cho anh ta vo bui hp l hnh ng theo c tin ca mnh v thuyt nh mnh v mnh thy khng c t do g trong con ngi ca anh ta ht. Nhng Gic Duyn u? Gic Duyn ni: Hm nay anh i vi ti v anh s cm tay ti trong sut bui hp. Khi no ti bm tay anh mt ci l anh khng ni g ht. Tt c mi ngi u sng st v anh chng t nhin xut hin trong bui hp. Nhng quan st vin hm rt ly lm l l ti sao bui hp xong ri m anh khng ni in. u bit rng c mt nguyn do n du l bn tay anh ta ang c s Gic Duyn nm. Mi ln bit anh ny sp phn ng th s Gic Duyn li nm cht bn tay anh li v anh ta ngi yn. l yu t Gic Duyn, ch c tng thn mi to ra c v s gip c anh chng thay i, nh s c mt ca Gic Duyn. Gic Duyn l iu kin ca s tnh thc. Chnh nim ca anh ta rt yu. D l c hc mt nm hay mt nm ri ri nhng nhng lc nh vy anh ta vn khng c kh nng nm ly chnh nim v c phn ng mt cch rt l t nhin Anh d c hng dn rng mi khi gp trng hp nh vy th phi nm ly hi th. Anh cng c gng thc tp nhng cht lng ca nhng ht ging kia nng qu. Anh ta bit rng nhng lc th c th rt hay, nhng lc ti sao anh ta khng nh v khng th! V vy ta mi cn phi c Gic Duyn. Gic Duyn cn phi a ta i mt on ng th ta mi c th t mnh di c. Sau mi ln anh ta phn ng, ta hay ni: Ti dn anh l nhng lc nh vy th phi th m ti sao anh khng th?; Anh ta tr li: Ti v lc s kin xy ra mau nh chp nhong, ti khng lm g c ht! C nh th mnh th cng khng c! Nu chng ta bung xui, chu thua th anh ta khng bao gi c c hi. Ta phi ng cho hay vai tr ca Gic Duyn. C nhiu c hi. Ta c

th nm bn tay anh, hng dn anh. Ban u anh ta ngng c khng phi l do t iu phc bng hi th m nh c mt li giao c vi mnh l khi no mnh xit cht tay anh th anh dng li. S xut hin ca Gic Duyn trong i Thy Kiu l s xut hin ca Bt. V cng nh Thy Kiu au kh, chm n y vc thm cho nn ci nm tay ca Gic Duyn cng c hiu nghim. Truyn Kiu khng ni r iu . S chuyn nghip l do cng phu tu tp v do tng thn, do s hng dn ch khng phi l do ch lm ra c ba vic m Tam Hp vin dn (khng Kim Trng ln ti, bn mnh v git T Hi.) Trng s Tam Hp ni s d Thy Kiu thot c nghip xu l nh c ba thin cn . Chng ta thy l do khng y . Ni rng Bn mnh ng hiu tm n tri ti sao Tri li cho tip tc kh trdong mi lm nm? L lun ny khng xc ng. Ni Thy Kiu git T Hi cu ngi, l hon ton gi to, khng ng. Vy th ti sao c s chuyn ha? C s chuyn ha l v c nhng iu kin gip mnh tnh thc v tu tp. S tu tp vi Gic Duyn trc v sau khi t t a ti s chuyn ha ca Thy Kiu sau ny. ---o0o--CHNH NIM L NO THOT Trong bo Gic Ng va ri235 c bi ca mt b Pht t vo khong by mi tui, Hu. B k chuyn hi ngi Php tr li Vit Nam (khong nm 1946, 1947) b tham gia khng chin, b bt, t. B giam chung vi b c rt nhiu ph n t hai mi ti ba mi tui. Ngy u tin b cng c tm trng ging ht nhng ngi n t khc. m , trong khi mi ngi thm th tm s th b quay mt vo gc tng khc. Khc mt hi th thy c mt bn tay trn vai. Mt thiu n hai mi tui cho b mt ming ko m xng, ni: Ch ng khc na. dnh sc. Con ng cn di. Em b tra in ti nm mi my ln ri nhng em vn cn sng st c. B cm thy rt an i khi gp c thiu n . Sau b c phng thch. C thiu n vn t (t 1948), cho n nm 1954 mi c trao i tp kt ra Bc. T v sau b khng gp c na. B k sau khi b c phng thch, c ba my c t nhn c php i ra git v lm vic g , h gh ti thm b. B c th gi tng cho c thiu n , tn l Liu, mt s tin nh. By gi, nm 1993, ngi trong mt am l nhn ra ngoi v nh ti chuyn xy ra bn mi mt nm v trc, b ni: Khng bit by gi Liu cn sng hay khng. B mun ni vi Liu l c hai s giam hm.

Mt l s giam hm hnh thc v hai l s giam hm tinh thn. Khi c phng thch, ra khi t th mnh c th c gi l t do. Nhng nhn trong nhn quan ca Pht php th mnh cha bao gi c t do c. y l li b vit: Ra khi t ti c th tm ni l t do. Nhng kim im li gn cuc sng khi cha n vi Pht php th c lc no ta tht s t do u! Tuy vn n, vn mc, vn i, vn ng, ln xe, xung nga m ta khng thc c rng mnh ang n, ang mc, ang i, ang ng, ang ln xe, xung nga C cho ci ng chp v kin chp hnh h tri buc th c khc g mnh ang trong t? t trong ci tht nim. Mnh b mng li ca nhn qu ko theo. Mnh khng c mt cht t do no c. Du c th khi t, c quyn i ch, vo bp, ra b sng lm mi th nhng mnh vn vng theo mng li ca nhn qu. N y mnh i ti u th mnh i ti thi. Mnh tht s khng c t do. Ta hy c li li b vit: Tuy vn n, vn mc, vn di, vn ng, ln xe, xung nga m ta khng thc c rng mnh ang n, ang mc, ang i, ang ng, ang ln xe, xung nga C cho ci ng chp v ng kin hnh h v tri buc th c khc g mnh ang t. Ng chp, kin chp l ma a li, qu dn ng trong truyn Kiu. Hon ton sng nh l mt nn nhn ca nhng tp kh t trc, nhng nghip c. B ta vit: Nu chng ta hiu rng s sng nm trong giy pht hin ti, trong s thc tnh, tip xc vi thc ti v bit tip tc nui dng thc tip xc l chng ta c t do. Theo b, khi mnh sng c chnh nim, i bit l i, ng bit l ng, ngi bit l ngi, nm bit l nm th lc mnh bt u nm c ging mi ca t do. Cn nu khng th ta vn cn ang i theo s ch dn v sai s ca t dc, t kin, kip chp v ng chp. l nhng kit s (samyojana), cn gi l ni kt. Nhng ci c sn trong lng mnh (ni) kt ti thnh mt khi (kt) v sai s mnh lm ci ny ci khc. Mnh u c t do! Mnh a ci , ght ci kia l v nhng a ght c quyt nh sn trong tm thc mnh ri. Tt c u do ni kt ca mnh sai s. Giy pht bt u nm ly chnh nim, i th bit mnh i, ng th bit mnh ng lc mnh bt u c mt cht t do. , ti ang n t v ti bit rng ti ang n t. Du bit rng n t khng tt cho rut ca ti m ti vn n. Nh vy, tuy mnh ang cn yu m mnh c mt cht t do ri. Cht t do ny l chnh nim. Nu c nm ly chnh nim m i ti th mt ngy kia mnh s khng ni: Cho ti xin mt vin thuc c! na. Tc gi nhng cu ny chng t tip xc vi php mn hnh tr ca chng ta: Nu chng ta hiu rng s sng nm trong giy pht hin ti, trong s thc tnh, tip xc vi thc ti v bit tip tc s nui dng thc tip xc l chng ta c t do. Mt ngi t, c phng thch v thy rng trc khi mnh hiu c Pht php th tuy rng mnh

c t do nhng k thc mnh khng c t do g c. Mnh hon ton vng theo nhng sai s ca nhng ni kt, nhng cng nghip v bit nghip. Nhng bit nghip v cng nghip c th c din t bng mt v d sau y: Chng ta chu nh hng ca m ng. Nu chng ta ngi vi t cch ca mt c nhn th chng ta khng c cm xc . Nhng nu ngi chung vi mt s ngi th chng ta s c cm xc . Mt iu Thy ta ni ring vi ta c th khng c hiu qu. Nhng cng mt iu Thy ta ni trong mt m ng th li c hiu qu. l bit nghip v cng nghip. C nhng lc ta b cng nghip ko theo. V mi ngi nh vy nn ta cng nh vy. Nhng nu ng mt mnh th cha chc ta t i theo ci . i khi mnh thy nhiu ngi ngh nh vy thnh ra mnh cng ngh nh vy, cn nu mt mnh th cha chc mnh ngh nh vy. Trong suy ngh, trong s p ng li vi mt bin c no u c hai phn: bit nghip v cng nghip. Hai hnh thc ca nghip c ghp sn trong ni kt ca chng ta. Ni kt ring v ni kt chung. Quan im ca chng ta v p, v xu cng c cng nghip v bit nghip. Mnh ri Vit Nam trong lc cc c thiu n o di rt di (maxi), mnh c th mang hnh nh p cho n khi v. Mi nm sau v li, mnh thy khng c c no mc o di ht. Cc c mc o di ngn cn cn (mini) v mnh thy ti sao m n xu nh vy? Chng ta c mt nim v ci p n su trong tm ri, so snh nim vi thc ti by gi th chng ta thy rng mc o di mini khng p. Nhng khng bit ti sao Si Gn k ny sa st nh vy? Chng ta c mt nim v ci p n su trong ni tm ri, so snh nim vi thc ti by gi th chng ta thy rng mc o di mini khng p. Nhng khng bit ti sao li Si Gn vi ba thng th ta li bt u thy ci o di mini p! l nh hng ca cng nghip. Quan nim v Chn, Thin, M ca chng ta nhiu khi b nh hng quan nim Chn, Thin, M ca m ng qun chng. Bit nghip v cng nghip nm trong ni kt (kt s) ca chng ta. nu chng ta sng bnh thng, ngha l sng khng chnh nim th khi i, ng, ni, ci, lm vic, n ung chng ta ch theo nghip m i thi. Chng ta khng c mt cht t do no c, hon ton i theo nh mnh. Ch tr khi no c mt Gic Duyn xut hin, ch tr khi no c mt tia sng ca cy B chiu ti chm vo ngi ta. C nhin, tia sng cng l nh mnh. Tia sng ti vi tt c mi ngi nhng chnh lc mnh chm c m ngi khc khng chm c. Cng trong mt bi php thoi m c ngi bng tnh trong khi nghe, c ngi khng bng tnh trong khi nghe. Cha tnh l ti v cha chn, nhng iu kin ca s tnh thc cha c. Gic Duyn cha thc s c mt.

Tu hnh c ngha l pht khi chnh nim. i th bit l i, ng th bit l ng, kh th bit rng ang kh. Tuy rng ang kh nhng bt u thy c, bt u mnh l mnh, mnh c ci nhn cch ca mnh, mnh bt u c cht t t do. Khng c hnh phc chn chnh no m khng c thit lp trn t do. Nu khng c t do th khng tht s c hnh phc. T do ch c c khi mnh chng li c vi nh mnh. ch li vi nh mnh, chc thng c mng li ca nhn qu, l ch khi no mnh c chnh nim m thi. Ngi thin, i thin hnh, bc nhng bc chm ri, thnh thi, m ch c chnh mnh. Lc khc bit mnh khc, lc bun bit mnh bun. Chnh nim chiu vo chng t rng mnh bt u c mt t t do.Ci t do , ban u t lm, mong manh nh si ch. Nhng nu mnh thc tp th si ch cng ngy cng chc, cng ln. Ban u ci khong trng cho mnh c th s dng ch quyn rt hp. Ging nh anh chng sp ni khng, khng c bn tay ca Gic Duyn cm ly v nm cht th anh chng bng n ln ri. Anh chng rt yu ui. C hi thnh cng rt nh lc ban u. Nhng khng th c con ng no khc hn l i th phi bit i, ng th phi bit mnh ang ng, ung nc th phi bit mnh ang ung nc. ang bun th bit mnh ang bun, ang kh th bit mnh ang kh. ang t lm mnh bun th bit mnh ang t lm mnh bun. Chnh nim l nh sng ca t do. Thin h ni ti t do, tranh u cho t do; chng qua ch l nhng t do v x hi, kinh t, ny kia kia n m thi. Nhng du c c nhng t do ngi ta vn au kh nh thng. H c h chiu (passport), mun i u cng c nhng h khng i u ht; h t t. T do h u c s dng c! Trong khi , mt ngi trong tri hc tp ci to, ang t m bit thin hnh, thin ta, qun chiu, tip xc vi nhng mu nhim ca s sng th ngi c t do, c hnh phc hn nhng ngi kia. ng v phng din thc tp gio l m xt th tt c chng ta u ang b tm trong ci li Nhn Qu, nh Mnh. Con ng duy nht thot khi mng li y l Chnh Nim. Chnh nim c th do nhng iu kin ca s tnh thc a ti. Chng ta c th lm c g nui dng kh nng v c hi ? l nng ta Tng. Nng ta Tng tc l bit rng tng thn l mi trng duy nht c th gip ta nui dng chnh nim . Nu chnh nim m tt i th mun ngn i ta s giam hm mnh trong mng li ca Nhn Qu v nh Mnh. Lm sao tip xc c vi Gic Duyn l vic quan trng nht! Ban u, bn cnh Gic Duyn, ta

c th rt au kh. nhng chn thong dong ta vn khng yn n ngi khng vng vng. Nhng phi nm ly tay Gic Duyn nm ly hon cnh thun li . Ri mt hi no ta bt u c mt cht t do, mt im t do. V nu nm ly im t do m i ti th t do s ln ln, bng ht bp, ri t t bng ht iu Ch c cch thi. Lc con ngi mi c khng gian. Khng gian thnh thang. C khng gian th mi sng hnh phc c. Mi qu v, cc s c, cac s ch v cc thy i thin hnh hoc ngi thin th ng ngh rng mnh bt buc phi i thin hnh, phi ngi thin. l c hi duy nht mnh lm con ngi t do, sng nh mt ngi t do. Nu trong khi di thin hnh m ta bc nhng bc chn khng chnh nim th tc l ta khng tha thit n t do ca mnh. Ta khng thy s qu gi ca khng gian. Con ngi sng khng c khng gian th con ngi l mt k n l. Chnh nim,. cng nh bt c mt sinh vt no khc, phi c nui dng. Nu Thy Kiu, nu s em m khng c tng thn nui dng, khng to lp nhng iu kin ca tng thn th vn ling ca chnh nim ca hnh phc t c s bin mt t t. S thit lp lin h vi s ch rt quan trng. S ch phi c s em mi c th i xa c. S ch c di mi hnh thc ch khng phi ch vi hnh thc ca mt ni c trong cha m thi. Dng tng (sangha building) l mt cng trnh tip ni Bt, lm cho nhng con ngi mt i t do c mt c hi. Tip xc c vi mt Tng thn tu hc l c mt c hi gii thot ra khi bin kh trm lun. Thuyt nh Mnh, d mun hay khng, vn nng trn tm t mnh. Nhiu khi mnh thy bt lc. Tt c u nh c sp t ht ri v mnh ch c vng theo thi! Kh l ti s mnh nh vy, rng chu! Trong trng hp Kiu, ngi ta ni c mt vi c gng, mt vi thin nhn dn n mt giai on khc ca i sng. Chng ta t an i: S mnh nh vy ri! nhng chng ta phi thy r rng con ngi c ng mt vai tr no . Nu S mng nh vy ri! m chng ta cn bung th na th hon ton s khng c mt no thot. Ta phi quyt nh! Khng c g nhiu, ch chnh nim thi! T do l thy c nhng g ang xy ra. Nhn din c nhng con ma, con qu ang a ng dn li mnh. Ch chng thi l ta c th bt u nui dng t do ca mnh. Thuyt nh Mnh c cng kch. Bao nhiu ngi mun c t do. Nhng nhng ngi mun c t do, chng li nh Mnh kia khng c phng php c th no c. h ch mun chng li thuyt nh Mnh ang

nng trn con ngi. V h ch dng nhng l lun chng li, ni rng con ngi c t do m thi. Nhng h khng c nhng phng php c th c th i ti t do thc s. Trong o Bt, t do bt u bng chnh nim. Bt u bng chnh nim rt nh. Trm try trm trt. Nhng mt ngy no n s tr thnh mt ht ging tt. V chnh nim s cho mnh khng gian, t t ln ln. Trong Thnh Kinh ni rng ht ging tuy nh nhng trng xung th s tr thnh cy ln, chim chc c th bay v trn cy m nng ta. Chnh nim cng vy. Chnh nim trong o Bt l Pht s thnh, l Pht. Nu tip xc c vi chnh nim trong bn thn mnh th ta c th tip xc c vi Bt trong mnh. l mt Gic Duyn, mt iu kin ca s tnh thc.

LI CUI

Chng ta ch cn ni mt cu thi kt thc. ng v phng din vn chng, tm l, t tnh, t cnh (nht l t tnh) th truyn Kiu ca Nguyn Du l mt tc phm tuyt ho, khng ch vo u c. Tc gi ni: Li qu chp cht dng di. Nhng tc phm khng dng di, khng qu cht no. Ngc li, rt thanh t, rt m l. Ch c mt iu: quan nim, kin thc Pht hc ca Nguyn Du lc cha uyn bc lm. Quan nim v nghip cn m m, cht phc. C nhng hc gi vit v nhng ti nh trit hc Pht hc trong truyn Kiu, th trit l Pht hc trong truyn Kiu rt m m, chen ln vi thuyt nh Mnh v quan nim ti mnh tng . Tuy nhin iu khng c ngha l c Nguyn Du khng c tu gic o Bt. Tu gic ca c ln lm, khng phi l do c hc Pht m c, m do c tip nhn c t cc th h t tin, t vn ha dn tc, v nht l t kinh nghim sng v tip xc ca c. Tu gic ny khng c din t di hnh thc Pht hc v vi t ng Pht gio, m bng nhng cu th, nh cu Bit u ri na chng l chim bao hay tan sng u ng vn my gia tri khng an n, ngi khng vng vng mt mnh mnh bit, mt mnh mnh hay, v.v

Trong i sng hng ngy chng ta c cm tng b bc bch, sng trong t ngc ca mng li Nhn Qu. Chng ta khng c khng gian th. Nhng nh trit hc cng c cm tng v h thng suy ngh nhiu v kip ngi v s phn con ngi. Nhng mi khi chng ta thc tp chnh nim, th vo th ra c chnh nim, th chng ta t nhin thy c khng gian. Chng ta c cm tng mnh ang c mt cht t t do. V nu chng ta tip tc th t do cng lc cng ln. Chng ta cm thy thoi mi.Nu khng c chnh nim chng ta ch l nhng ngi m ng, n l trong mng li Nhn Qu m thi. Nhng gi pht thin hnh, thin ta, n cm im lng, ung tr im lng ca qu v l nhng tng phm qu nht cuc i c th hin tng cho mnh. ng cho l nhng s bt buc. Sng trong mt tng thn, nhng giy pht c i chm chm vi nhau, ngi ung tr im lng vi nhau, ngi thin vi nhau l hnh phc chn tht ca mnh. Phi thy c nhng iu nh vy. Nhn xung h gii trm lun mnh thy ngi ta khng c kh nng hng c nhng th v cao siu . Th v cao siu l t do. T do tht s ca mnh. Ai cho mnh t do ? Chnh mnh v tng thn mnh. Chng ta phi gip nhau. Truyn Kiu di ci nhn Thin Qun (cc bi ging ca Thy Lng Hng vo mi bui chiu th ba t thng 2/1992 n thng 6/1993) ---o0o--TI LIU THAM KHO Truyn Kiu: NXB i Hc v Gio Dc Chuyn Nghip, 1991 (xut bn ln th IX), GS Nguyn Thch Giang kho nh v ch gii. T in Truyn Kiu: NXB (1976) o Duy Anh.

---Ht--223

m my gi dng sui v, t chc cuc tranh u. Th Xun Diu. Thng 6.1993

234

235

----o0o---

You might also like