TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

THO LUN TRIT HC

ti: Phn tch mi quan h bin chng gia vt cht v thc. ngha phng php lun v s vn dng ca ng ta trong qu trnh i mi t nc.

Phn I
MI QUAN H BIN CHNG VT CHT V THC I. Vt cht v cc hnh thc tn ti ca n. 1. nh ngha phm tr vt cht 1.1 Quan nim ca ch ngha duy vt trc Mc v vt cht: Ch ngha duy vt trc Mc c rt nhiu nh ngha v vt cht, trong ni ln cc nh ngha in hnh sau y: * Thi k c i: ng nht vt cht vi mt dng vt c th: - Talet cho rng vt cht l nc. - Anaximen cho rng vt cht l khng kh. - mcrit cho rng vt cht l nguyn t. => Quan nim vt cht thi k c i mang tnh trc quan, cm tnh. N ch c tc dng chng li quan im ca ch ngha duy tm v tn gio. * Thi k cn i th k XVII XVIII: ng nht vt cht vi thuc tnh ca vt cht. VD: Niutn cho rng khi lng l vt cht. => Quan im vt cht thi k cn i mang tnh siu hnh, my mc. 1.2 nh ngha vt cht ca Lnin: Vt cht l mt phm tr trit hc dng ch thc ti khch quan c em li cho con ngi trong cm gic, c cm gic ca chng ta chp li, chp li, phn nh, v tn ti khng l thuc vo cm gic. y l nh ngha khoa hc nht , hon chnh nht v vt cht ca V.I.Lnin trong tc phm Ch ngha duy vt v Ch ngha kinh nghim ph phn. nh ngha trn cp n cc ni dung ch yu sau: - Vt cht l ci tn ti khch quan bn ngoi thc v khng ph thuc vo thc bt k s tn ti y con ngi nhn thc c hay cha nhn thc c -Vt cht l ci gy nn cm gic con ngi khi trc tip hoc gin tip tc ng ln gic quan ca con ngi. - Cm gic, thc, t duy ch l s phn nh ca vt cht ln con ngi, tc con ngi c kh nng nhn thc c vt cht, thc ti khch quan..

2. Cc hnh thc tn ti ca vt cht: Ch ngha duy vt bin chng cho rng vt cht tn ti bng vn ng, v vn ng ca vt cht din ra trong khng gian v thi gian. V vy, vn ng, khng gian v thi gian l cc hnh thc tn ti ca vt cht.
NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

2.1. Vn ng: Theo quan im siu hnh, vn ng l s di chuyn v tr c vt th trong khng gian, thi gian, ngun gc ca s vn ng l bn ngoi s vt hin tng. Cn theo quan im duy vt bin chng, vn ng l mi s bin i ni chung. Xt v bn cht, vn ng l phng thc tn ti ca vt cht, l thuc tnh c hu ca vt cht, vn ng khng do ai sng to ra v cng khng mt i m n tn ti vnh vin. Ngun gc vn ng l do bn thn s vt hin tng quy nh. Cc hnh thc c bn ca vn ng bao gm: vn ng c hc, vt l, ha hc, sinh hc v x hi. 2.2 Khng gian v thi gian
Vt cht lun vn ng v pht trin, s vn ng y khng u khc. Ngoi khng gian v thi gian. Khng gian v thi gian l mt thuc tnh khch quan ca vt cht, gn lin vi s vn ng ca vt cht. Mi s vt tn ti khch quan u c v tr, c hnh thc kt cu, c di ngn, ngang dc, cao thp ca n, tt c nhng thuc tnh c gi l khng gian. Mi s vt u trong trng thi khng ngng bin i, m mi s bin i din ra u c qu trnh, c di ca s din bin, nhanh, chm k tip nhau, tt c nhng thuc tnh c gi l thi gian. Nh vy, khng gian v thi gian l thuc tnh khch quan, ni ti ca bn thn vt cht. Khng gian l hnh thc tn ti ca vt cht vn ng v mt v tr, qung tnh, kt cu, cn thi gian l hnh thc tn ti ca vt cht vn ng v mt di din bin, s k tip nhau ca qu trnh. Khng gian v thi gian l hai thuc tnh khc nhau nhng khng th tch ri nhau ca vt cht vn ng. V vy, khng gian v thi gian c nhng tnh cht sau y: -Tnh khch quan: khng gian v thi gian l mt thuc tnh ca vt cht, tn ti gn lin vi vt cht vn ng. Vt cht tn ti khch quan, do khng gian v thi gian cng tn ti khch quan. -Tnh vnh cu ca thi gian v tnh v tn ca khng gian, nhng thnh tu ca vt l hc hin i v lnh vc vi m cng nh v tr hc ngy cng xc nhn nhng tnh cht ny. -Tnh ba chiu ca khng gian v tnh mt chiu ca thi gian, tnh ba chiu ca khng gian l chiu di, chiu rng v chiu cao. Tnh mt chiu ca thi gian l chiu t qu kh n tng lai. II. Ngun gc v bn cht ca thc: Vn ngun gc, bn cht v vai tr ca thc l mt vn ht sc phc tp ca trit hc, l trung tm ca cuc u tranh gia ch ngha duy vt v ch ngha

NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

duy tm trong lch s. Da trn nhng thnh tu ca trit hc duy vt, ca khoa hc v thc tin x hi, trit hc Mc Lnin gp phn lm sng t vn trn y. 1. Quan im ca trit hc Mac Lnin v ngun gc v bn cht ca thc: 1.1. Ngun gc ca thc: 1.1.a. Ngun gc t nhin: Trc Mc nhiu nh duy vt tuy khng tha nhn tnh cht siu t nhin ca thc, song do khoa hc cha pht trin nn cng khng gii thch ng ngun gc v bn cht ca thc. Da trn nhng thnh tu ca khoa hc t nhin nht l sinh l hc thn kinh, ch ngha duy vt bin chng khng nh rng thc l mt thuc tnh ca vt cht nhng khng phi ca mi dng vt cht m ch l thuc tnh ca mt dng vt cht sng c t chc cao l b c ngi. B c ngi l c quan vt cht ca thc. thc l chc nng ca b c ngi. Hot ng thc ca con ngi din ra trn s hot ng sinh l thn kinh ca b c ngi. thc ph thuc vo hot ng b c ngi, do khi b c b tn thng th hot ng thc s khng bnh thng hoc b ri lon. V vy, khng th tch ri thc ra khi hot ng ca b c. thc khng th din ra, tch ri hot ng sinh l thn kinh ca b c ngi. Tuy nhin, nu ch c b c khng thi m khng c s tc ng ca th gii bn ngoi b c phn nh li tc ng th cng khng th c thc. Phn nh l thuc tnh chung, ph bin ca mi i tng vt cht, thuc tnh ny c biu hin ra trong s lin h, tc ng qua li gia cc i tng vt cht vi nhau, phn nh l s ti to nhng c im ca mt h thng vt cht ny h thng vt cht khc trong qu trnh tc ng qua li ca chng. Kt qu ca s phn nh ph thuc vo c hai vt vt tc ng v vt nhn tc ng. ng thi qu trnh phn nh bao hm qu trnh thng tin. Ni cch khc, vt nhn tc ng bao gi cng mang thng tin ca vt tc ng. y l iu ht sc quan trng lm sng t ngun gc t nhin ca thc. L hnh thc cao nht ca s phn nh th gii hin thc, thc ch ny sinh giai on pht trin cao ca th gii vt cht, cng vi s xut hin ca con ngi. thc l thc ca con ngi, nm trong con ngi, khng th tch ri con ngi. thc bt ngun t mt thuc tnh ca vt cht thuc tnh phn nh pht trin thnh. thc ra i l kt qu pht trin lu di ca thuc tnh phn nh ca vt cht, ni dung ca n l thng tin v th gii bn ngoi, v vt c phn nh. thc v s phn nh th gii bn ngoi vo trong b c ngi. b c ngi l c quan phn nh song ch c ring b c thi th cha th c thc. Khng c s tc ng ca th gii bn ngoi ln cc gic quan v qua n b c th hot ng thc khng th xy ra. Nh vy, b c ngi cng vi th gii bn ngoi tc ng ln b c, l ngun gc t nhin ca thc.

NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

1.1.b. Ngun gc x hi: cho thc ra i, nhng tin , ngun gc t nhin l rt quan trng, khng th thiu c, song cha iu kin quyt nh cho s ra i cng vi qu trnh hnh thnh b c ngi nh lao ng, ngn ng v nhng quan h x hi, thc l sn phm ca s pht trin x hi, n ph thuc v x hi, v ngay t u mang tnh cht x hi. Qu trnh hnh thnh thc khng phi l qu trnh con ngi thu nhn th ng. Nh c lao ng con ngi tc ng vo cc i tng hin thc, bt chng phi bc l nhng thuc tnh, nhng kt cu, nhng quy lut vn ng ca mnh thnh nhng hin tng nht nh v cc hin tng ny tc ng vo b c ngi. thc c hnh thnh khng phi ch yu l do tc ng thun ty, t nhin ca th gii khch quan vo b c ngi, m ch yu l do hot ng ca con ngi ci to th gii khch quan lm bin i th gii . Qu trnh hnh thnh thc l kt qu hot ng, ch ng ca con ngi. nh vy, khng phi bng nhin th gii khch quan tc ng vo b c ngi con ngi c thc m tri li, con ngi c thc chnh v con ngi ch ng tc ng vo th gii thng qua hot ng thc tin ci to th gii, con ngi ch c thc do c tc ng vo th gii. Ni cch khc, thc ch c hnh thnh thng qua hot ng thc tin ca con ngi. Nh tc ng vo th gii m con ngi khm ph ra nhng b mt ca th gii, ngy cng lm phong ph v su sc thc ca mnh v th gii. Ngn ng do nhu cu ca lao ng v nh vo lao ng m thc. Khng c h thng tn hiu ny tc ngn ng , th thc khng th tn ti v th hin c. Ngn ng, theo C. Mc l ci v vt cht ca t duy, l hin thc trc tip ca t tng, khng c ngn ng, con ngi khng th c thc. Nh vy, ngun gc trc tip v quan trng nht quyt nh s ra i v pht trin ca thc l lao ng , l thc tin x hi. thc l s phn nh hin thc khch quan vo trong b c ngi thng qua lao ng, ngn ng v cc quan h x hi. thc l sn phm x hi, l mt hin tng x hi. 1.2 Bn cht ca thc. thc l ci phn nh th gii khch quan, nhng n l ci thuc phm vi ch quan, l thc ti ch quan, khng c tnh vt cht. thc l hnh nh phi cm tnh ca cc i tng vt cht c tn ti cm tnh. Nu coi thc cng l mt hin tng vt cht th s ln ln gia vt cht v thc , lm mt ngha ca s i lp gia vt cht v thc, t dn n lm mt i s i lp gia ch ngha duy vt v ch ngha duy tm. Tuy nhin, thc khng phi l bn sao gin n, th ng my mc ca s vt. thc l ca con ngi, m con ngi l mt thc th x hi nng ng sng to. thc phn nh th gii khch quan trong qu trnh con ngi tc ng ci to th gii. Do , thc con ngi l s phn nh c tnh nng ng, sng to. thc l s phn nh sng to li hin thc, theo nhu cu thc tin x hi, v vy thc
NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

Chng qua ch l vt cht c em chuyn vo trong u c con ngi, v c ci bin i trong (C. Mc v Ph. ngghen : Ton tp, NXB. CTQG, HN, 1993, Trang 35). Ni cch khc, thc l hnh nh ch quan ca th gii khch quan. thc l s phn nh hin thc khch quan vo b c con ngi, song y l s phn nh c bit phn nh trong qu trnh con ngi, ci to th gii. Qu trnh thc l qu trnh thng nht ca 3 mt sau y : - Mt l trao i thng tin gia ch th v i tng phn nh. S trao i ny mang tnh cht hai chiu, c nh hng v chn lc cc thng tin cn thit. - Hai l, m hnh ha i tng trong t duy di dng hnh nh tinh thn. Thc cht y l qu trnh Sng to li hin tng ca thc, theo ngha m ha cc i tng vt cht thnh cc thc tinh thn phi vt cht. - Ba l, chuyn m hnh t t duy ra hin thc khch quan, tc qu trnh hin thc ha t tng, thng qua hot ng thc tin bin ci quan nim thnh ci thc ti, bin cc tng phi vt cht trong t duy thnh cc dng vt cht ngoi hin thc. Trong giai on ny con ngi la chn nhng phng php, phng tin, cng c tc ng vo hin thc khch quan nhm thc hin mc ch ca mnh. iu cng ni ln tnh nng ng sng to ca thc. Tnh sng to ca thc khng c ngha l thc ra vt cht. Sng to ca thc l sng to ca s phn nh, theo qui lut v trong khun kh ca s phn nh, m kt qu bao gi cng l nhng khch th tinh thn. S sng to ca thc khng i lp , loi tr, tch ri s phn nh m ngc li thng nht vi phn nh, trn c s phn nh. Phn nh v sng to l hai mt thuc bn cht ca thc. thc trong bt c trng hp no - cng l s phn nh v chnh thc tin x hi ca con ngi to ra s phn nh phc tp, nng ng, sng to ca b c. III. Mi quan h bin chng gia vt cht v thc: Theo duy tm th thc quyt nh vt cht Theo duy vt th vt cht quyt nh thc Theo ch ngha duy vt bin chng, ch ngha x hi khoa hc nn trong nhn thc ca chng ta phi l vt cht quyt nh thc. Ci nhn khch quan, tc l nhn t nhiu kha cnh ca cng mt s vt hin tng. Thng th con ngi rt ch quan ! Gia vt cht v thc c mi quan h bin chng, th hin qua vai tr quyt nh ca vt cht i vi thc v tnh c lp tng i, s tc ng tr li ca thc i vi vt cht. - Vt cht (xt n cng) l ci c trc, n sinh ra v quyt nh i vi thc. Vt cht tn ti khch quan, c lp vi thc v l ngun gc sinh ra thc (no ngi l dng vt cht c t chc cao, l c quan phn nh hnh thnh thc, thc tn ti ph thuc vo hot ng thn kinh ca b no). Trong qu trnh phn nh th gii khch quan, thc l s phn nh th gii vt cht vo con ngi. Th gii
NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

khch quan l ngun gc ca thc, quyt nh ni dung ca thc. thc bt ngun t mt thuc tnh ca vt cht, l mt thuc tnh phn nh pht trin thnh, thc ra i l kt qu pht trin lu di ca thuc tnh phn nh ca vt cht. iu kin quyt nh cho s ra i ca thc l nhng tin ngun gc x hi, thc ra i cng vi qu trnh hnh thnh b c con ngui nh lao ng, ngn ng v nhng quan h x hi, thc l sn phm ca s pht trin x hi. Do vy, vt cht quyt nh s pht trin ca thc, quyt nh tnh phong ph, a dng, nhiu v ca thc. - thc do vt cht sinh ra v quyt nh nhng sau khi ra i thc c tnh c lp tng i nn n c s tc ng tr li to ln i vi vt cht thng qua hot ng thc tin ca con ngi. Ni ti vai tr ca thc tc l ni n vai tr ca con ngi v thc l thc ca con ngi, bn thn ca thc t n khng lm thay i g hin thc.Mc ni :..lc lng vt cht ch c th b nh bi bi lc lng vt cht.. thc tc ng tr li vt cht theo hai hng: thc, t tng c th quyt nh lm sao con ngi hot ng ng v thnh cng khi n phn nh ng v su sc th gii khch quan, n s thc y th gii vt cht pht trin nhanh v l c s quan trng cho vic xc nh mc tiu, phng hng v bin php chnh xc. Ngc li thc, t tng c th lm cho con ngi hot ng sai v tht bi khi con ngi phn nh sai th gii khch quan, n s km hm s pht trin ca th gii vt cht. VD: Aristt a ra thuyt a tm coi tri t l trung tm ca v tr lm km hm s pht trin ca th gii vt cht. V vy con ngi phi pht huy vai tr sng to ca th gii khch quan. Tuy nhin c s pht huy tnh nng ng ch quan ca thc l vic tha nhn tnh khch quan ca vt cht, tha nhn quy lut t nhin ca x hi. Nu nh th gii vt cht vi nhng thuc tnh, quy lut ca n tn ti khch quan khng ph thuc vo thc con ngi th trong hot ng thc tin phi xut pht t thc t khch quan, ly thc t khch quan lm cn c cho hot ng ca mnh. - Biu hin ca mi quan h gia vt cht v thc trong i sng x hi l quan h gia tn ti x hi v thc x hi, trong tn ti x hi quyt nh thc x hi v thc x hi c tnh c lp tng i tc ng tr li x hi. ngoi ra, mi quan h gia vt cht v thc cn l c s xem xt cc mi quan h khc nh c th v khch th, l lun v tc tin, iu kin khch quan v nhn t ch quan..

NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

Phn II
ngha phng php lun v s vn dng ca ng ta trong qu trnh i mi: 1. ngha phng php lun: V vt cht quyt nh thc nn trong hot ng thc tin chng ta phi xut pht t hin thc khch quan, tn trng v tun theo quy lut khch quan. V thc tc ng tr li vt cht nn trong hot ng thc tin chng ta phi ch gio dc v nng cao nhn thc cho con ngi. Mc ni: C nhin v kh ph phn khng th thay th s ph phn bng v kh, lc lng vt cht ch c th b nh bi bi lc lng vt cht, nhng l lun mt khi thm nhp c vo qun chng th s tr thnh lc lng vt cht. Chng quan im duy ch: V.I.Lnin nhiu ln nhn mnh khng c ly mun ch quan ca mnh lm chnh sch, khng c ly tnh cm lm im xut pht cho chin lc cch mng. Nu ch xut pht t mun ch quan, nu ly ch p t cho thc t, ly o tng thay cho hin thc th s mc phi bnh duy ch. Bnh ch quan duy ch l do s yu km v trnh nhn thc ni chung v s hn ch trong qu trnh p dng l lun vo thc tin ni ring. Do , Lnin gi cn bnh ny "l s m qung ch quan", l sai lm t pht dn n ri vo ch ngha duy tm mt cch khng t gic. V l lun, bnh ch quan duy ch c nhiu bin th phc tp v tr thnh mm mng cho nhiu cn bnh mi trong nhn thc. Song vn c kh nng c ngn nga v loi b. 2.S vn dng ca ng ta trong qu trnh i mi: Trong qu trnh xy dng ch ngha x hi ng ta phm sai lm ch quan duy ch, vi phm quy lut khch quan trong vic xc nh mc tiu, bc i v xy dng c s vt cht, k thut, ci to x hi ch ngha v qun l kinh t Cn bnh biu hin ch, chng ta ch quan trong vic nh gi nhng kh nng hin c, v th m sinh ra nhng o tng v tc ci to, pht trin kinh t, v do , dn n vic ra nhng ch tiu qu cao trong xy dng c bn v pht trin sn xut. Trong ci to v xy dng ch ngha x hi trc i mi, chng ta khng c c mt ng li, chnh sch pht trin kinh t thn trng v khoa hc dn ng. Sai lm ch quan duy ch l s vi phm nguyn tc khch quan ca s xem xt, tri vi tinh thn ca php bin chng duy vt. Trc tnh hnh nn kinh t min Bc cn b ph hoi, nn kinh t min Nam b o ln v suy sp, lm pht trm trng, i hi ng ln th IV li ra nhng ch tiu k hoch nm 1976 - 1980 qu cao v pht trin sn xut qu kh nng ca nn kinh t, nh: nm 1975, phn u t 21 triu tn lng thc, 1 triu tn c bin,1 triu hecta khai hoang,1triu 200 hecta rng mi trng..,10 triu tn than sch, 2 triu tn xi mng.. n ht nm 1980, nhiu ch tiu kinh t ch t khong 50-60% mc ra, nn kinh t tng trng rt chm chp, tng sn phm x hi tng bnh qun 1,5%, cng nghip tng 2,6%, nng nghip gim 0,15%. i hi ng ln th V, cng cha
NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

tm ra c y nhng nguyn nhn ch thc s tr tr trong nn kinh t ca nc ta v cng cha ra cc ch trng, chnh sch v ton din v i mi, nht l v kinh t. Ti i hi ng VI, ng t ph bnh mt cch nghim khc, phn tch ng nguyn nhn ca tnh hnh khng hong kinh t - x hi, ra cc nh hng v xc nh ch trng i mi c bit l i mi v kinh t, thc hin mc tiu ba chng trnh kinh t: lng thc - thc phm, hng tiu dng, hng xut khu.. V vy, t l lun ca ch ngha Mc - Lnin v t kinh nghim thnh cng v tht bi trong qu trnh lnh o cch mng, i hi ng ln th VII ch ra nhng tn ti ln cn gii quyt nh vn lm pht, thiu vic lm, trong iu hnh qun l cn nhiu s h, lng tng.. c bit i hi cng xc nh: V quan h i mi kinh t v i mi chnh tr phi tp trung sc i mi kinh t, p ng i hi cp bch ca nhn dn v i sng v lm vic, cc nhu cu x hi khc, xy dng c s vt cht k thut ca c ngha x hi, coi l iu kin quan trng tin hnh i mi trong lnh vc chnh tr. i hi rt ra bi hc quan trng l: Mi ng li,ch trng ca ng phi xut pht t thc t, tn trng quy lut khch quan v hnh ng theo quy lut khch quan. t nc ta ang bc vo thi k y mnh cng nghip ha v hin i ha, ng ta ch trng ly vic pht huy ngun lc con ngi lm yu t c bn cho s pht trin nhanh v bn vng, nng cao trnh dn tr, trnh tri thc v tay ngh cho ngi lao ng. Mun vy phi khi dy trong dn lng yu nc, ch qut cng, pht huy ti tr ca ngi Vit Nam, quyt tm a nc nh khi ngho nn, lc hu - tc pht huy tnh nng ng ca thc. y mnh u tranh trn lnh vc t tng, y mnh nghin cu l lun v thc tin, tip tc lm sang t con ng i ln CNXH nc ta. Nng cao cng tc tuyn truyn gio dc l lun chnh tr to nn s thng nht trong ng, s ng thun trong Nhn dn.

TI LIU THAM KHO

[1]. B gio dc v o to,Gio trnh trit hc Mc Lnin. [2]. ng Cng sn Vit Nam, Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, NXB CTQG, HN.
[3]. C.Mc v Ph.ngghen, Ton tp, NXB CTQG, HN, 1995, Tp 23 tr. 21.

[4]. ng cng sn Vit Nam , Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, NXB CTQG, HN. [5]. Cng c tm kim : www.google.com.vn

NHM 1

 TI THO LUN :

MI QUAN H BIN CHNG GIA VT CHT V THC

NHM 1