TN GIO TRC NGNG CA KHOA HC c Phng ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.

org Chuyn sang ebook 9-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
i tm ci ngun ca v tr Cha ca Stephen Hawking Cha v thi gian L thuyt ca vn vt Mang cho v tr mt ngha im tng ng gia Khoa hc v Pht gio

---o0o--Thuyt Sng th v V tr hc khng n thun ch l qu trnh tin ha sinh hc t ra nhng thch thc trong quan im Thin cha gio truyn thng. Nhng hiu bit khoa hc v qu trnh tin ha ca v tr lm suy gim c tin tm linh ca con ngi. Trong cun sch v s sng th, Cha to dng nn ton ci v tr trong vng su ngy. Nhng theo cc nh v tr hc ngy nay th v tr bt u t mt v n v thng c v von vi thut ng V N Ln-Big Bang. Sau hng t nm, cc ngi sao v thin h bt u hnh thnh. Ging nh Darwin gi thuyt, tin ha ca s sng l mt qu trnh u n, chm ri v lu di. Bi vy, cc nh v tr hc cng tin rng, v tr ca chng ta cng tri qua mt qu trnh tin ha lu di v chm chp nh th. Nhng gi thuyt v phng thc gii quyt vn ca Kinh Thnh v Khoa hc li khng tng thch vi nhau. Tuy nhin, iu quan trng nht l c hai u gi rng, v tr bt u t h khng trong mt khong thi gian hu hn qu kh. Qu thc, rt nhiu c tin tn gio hin thi coi l thuyt V N Ln nh l mt li khng nh nim ca Cha v s to thnh v tr. Tht l th v khi bng chng u tin ca l thuyt V N Ln c khm ph vo nm 1929 bi nh thin vn ngi M Edwin Hubble. Cc quan st ca Hubble ch ra rng v tr ang gin n. Rt nhiu nh khoa hc bc b kin ny, bi theo h, n mang thoang thong hng v ca

tn gio. Nu v tr c mt khi u th phi c mt ng to ha. l mt iu phn khoa hc. Quan im thnh hnh thi im cho rng, v tr trong trng thi tn ti vnh hng, v do , khng c khi im. Khm ph ca Hubble v s gin n ca v tr t du chm ht cho mt v tr tnh khng thay i theo thi gian, ng thi n cng a chng ta ti mt s ngoi suy rng, v tr c mt thi khc khi u xc nh trong qu kh. Hn na, quan nim ny cng c cho thuyt tng i rng ca Einstein, m , n a ra mt lot cc phng trnh p miu t cch thc m v tr xut hin t h khng. Mt s cc nh khoa hc ngy nay ginh li th thng phong tranh lun rng, thuyt V N Ln minh chng v tr xut hin t nhng qu trnh t nhin thun ty m khng cn c s can thip bi mt sc mnh siu nhin no. Quan nim ny c din t rnh rt bi nh vt l ngi Anh Stephen Hawking. Trong cun sch bn chy nht th gii ca ng Lc s thi gian, Hawking ch ra rng, nu l thuyt v tr hin ti l ng th s to thnh ca v tr hon ton c th gii thch c bng cc nh lut vt l thun tu. Trong tnh hung nh th, Hawking t ra cu hi, ci g ng vai tr cho mt ng sng to? Trong khi Hawking nhn nhn khoa hc nh mt s lt t bc tranh ca Cha th cng c nhiu nh khoa hc mang nhng quan nim khc nhau. Chng hn, nh vt l Paul Davies din t rng, v p v trt t ca cc nh lut vt l gi m mt vi iu cn n sau chnh nhng nh lut , mt vi iu bt ngun t v p ca ton hc v trt t ca v tr. Tng t nh vy, nh vt l John Polkinghorn v John Barrow tin vo s cn bng tinh t ng kinh ngc ca trt t ton hc cho php m t v tr. iu ng rng, c mt tc ng tr tu no c trch nhim cho chnh s tinh t ny. Chnh Stephen Hawking lin h Cha vi cc nh lut vt l. c bit, Hawking v Davies gn Cha vi ci gi l L thuyt ca vn vt- Mt l thuyt n l m cc nh vt l hy vng mt ngy no n s thng nht c c thuyt tng i rng v c hc lng t, bi vy c th mang ton b v tr vo trong mt ci bng ln y hiu lc ca ton hc. L thuyt ny l mc tiu ln nht m cc nh vt l l thuyt ng i mun vn ti. y cng l ci m Hawking m ch l nim ca Cha. Tuy nhin, vn xa hn cc ngnh khc, v tr hc l trng hp m bn c th hoc khng th nhn thy Cha phn nh trong bc tranh. V cui cng, khoa hc hoc khng lm sng t hoc khng bc b s tn ti ca Cha.

---o0o---

i tm ci ngun ca v tr
tng cho rng v tr c mt bt u ln u tin c tin on bi thuyt tng i rng ca Einstein vo nm 1916. Cc phng trnh Einstein miu t cu trc ca khng gian v thi gian m ch rng, v tr khng phi l tnh, v n phi gin n theo thi gian. C Einstein v cc nh vt l khc sm nhn ra h qu tt yu ny. Nhng hu ht cc nh vt l thi u c mt nim tin vng chc vo mt v tr tnh ti. Chnh Einstein cng b thng tr bi cch suy ngh ny hn l chp nhn h qu m phng trnh ca ng a ra, ri buc ng phi thm vo phng trnh vn d rt p mt thut ng xa l lm sao phng trnh miu t mt v tr tnh. Sau khi cc quan st ca Hubble v s li xa ca cc thin h cho thy v tr ang gin n th Einstein mi tha nhn l sai lm ln nht ca i ti. ng b l c hi m chc chn l tin on v i nht trong lch s khoa hc. Mt trong nhng ngi u tin a ra tng v s gin n v ngun gc ca v tr l mt cha c ngi B George Lemaitre. ng gi rng, v tr bt u t ci gi l nguyn t khng l. Trong kch bn ca ng v s tin ha ca v tr th siu nguyn t ny sau b v ra thnh nhiu mnh nh, dn dn to ra cc nguyn t, cc ht m sau l nhng vin gch kin to nn ton b v tr. Cc nh vt l khng chp nhn tng v nguyn t khng l ca Lemaitre. Nhng h cng ln theo tng suy on v s bt u ca v tr t mt im vt cht c v nh, sau gin n v to nn v vn cc cu trc trong v tr m chng ta c th quan st thy ngy nay. Cha c Lemaitre hot ng ngh nghip vinh quang nh mt nh v tr hc, v trong nhiu nm ng cng l lnh o ca Vin Hn lm Gim mc ca khoa hc nm trang trng trong khun vin ca Vatican. ---o0o---

Cha ca Stephen Hawking

Trong cun sch Lc s thi gian, nh vt l Stephen Hawking tuyn b rng, khi mt nh vt l tm ra mt l thuyt, anh ta v cc ng nghip ang tm kim ci gi l L thuyt ca vn vt- sau h s nhn vo nim ca Cha. Hawking l nh vt l duy nht gn Cha vi cc nh lut vt l. Nh khoa hc ot gii Nobel, Leon Lederman, to ra mi lin kt

gia Cha v cc ht h nguyn t c gi l cc boson Higgs. Lederman gi rng, khi cc nh vt l tm ra cc ht trong cc my gia tc ca h, n cng ging nh vic nhn thy khun mt ca Cha. Nhng cc dng no ca Cha m cc nh vt l mun ni n? Nh vt l ot gii Nobel Steven Weinberg din t rng, thc t khng c Cha no ht. Weinberg lu rng, theo cch hiu truyn thng, Cha c ngha l mt c nhn c th. Nhng khng phi l iu m Hawking v Lederman c ni n. ng ni, Cha ca h thc ra ch l mt nguyn l tru tng ca trt t v s hi ho, mt tp hp cc phng trnh ton hc. Weinberg sau t cu hi, Ti sao h li s dng thut ng cha?. ng to ra mt quan im kh su sc rng, nu mt ngn t c bt c ngha g i vi chng ta th chng ta hy c gng gn gi ngha ca ngn t y, v Cha xt v mt lch s khng c ngha l cc nh lut ca t nhin. Cu hi Cha l g nh nng cc nh thn hc trong sut hng nghn nm. Nhng iu m Weinberg nhc nh chng ta l phi thn trng vi nhng khi nim ch tc. ---o0o---

Cha v thi gian

Cng trong cun Lc s thi gian, Hawking ch ra rng, nu m hnh v mt v tr khng c bin l ng th khng cn phi vin n mt ng sng to. M hnh ny gi thit rng, khng cn mt thi khc chnh xc cho s bt u ca v tr, bi v khng c thi khc xc nh no khi thi gian bt u. L thuyt V N Ln ni rng, v n xy ra tt c mi im trong khng gian v l bt u ca thi gian. Bi v iu m Hawking tuyn b l khng c vai tr no cho mt ng sng to. Trong m hnh ca ng, i lng c gi l thi gian c ny sinh ra t mt dng ca ri lng t, trong c mt thnh phn o ca thi gian, ti thiu nhng thi khc ban u ca V N Ln. N c mt ngha ton hc chnh xc lin h vi ci gi l s phc. Nhng tnh tit ca thi gian o ny thc ra khng quan trng. Theo Hawking, v tr khng bt u trong thi gian m chnh thi gian bt u cng vi v tr. Nhng nu Hawking nhn nhn vn ny nh mt s tranh lun chng li mt ng sng to th nh vt l ng thi cng l nh thn hc Robert Russell li c kin khc. Russell ch ra rng, kin ca Hawking cng kh tng t nh kin c a ra hn 1500 nm trc bi mt nh thn hc

Thin cha gio ni ting. Augustine cng tuyn b v tr khng sinh ra trong thi gian, ng hn l cng vi thi gian. Nh Russel nhn xt, y l mt v d p, ni m cc hc thuyt thn hc kinh in v khoa hc ng i kh tng ng. ng ni, Nu bn mang trong mnh mt bc tranh y th v v hai nn vn ho khc nhau, nhng c th t ra cng mt cu hi cho c hai nn vn ho , v hn na, s c cng mt cu tr li c a ra. Nhng iu ch cho chng ta, nh Russell ni, l Trn phng din thn hc, Hawking thc s l mt ngi ng minh ca chng ta bi v ng ta ni cho chng ta nim v mt v tr hu hn nh l s sng to ca Cha c duy tr, cho d v tr c im khi u hay khng. ---o0o---

L thuyt ca vn vt
Chng ta tm n mt thi im phi thng trong lch s khoa hc. Mt s nh vt l tin rng, h ang tim cn n mt l thuyt duy nht c th kt hp c tt c cc khoa hc di mt ci bng quyn lc ca ton hc. c bit, l thuyt ny c th thng nht c hai pho i v i nht ca nn vt l th k 20: thuyt tng i rng v c hc lng t. Thuyt tng i rng miu t th gii thang o v m nh nhng cu trc ca v tr, trong khi c hc lng t li miu t mi hnh x ca vt cht thang vi m, trong th gii ht nguyn t. Vic thng nht c hai l thuyt ny cho php gii thch mt cch ton vn v chnh xc v ton b th gii. Mt l thuyt nh th c v von nh l L thuyt ca vn vt. c bit, l thuyt ny s thng nht c tt c cc tng tc c bn vn iu hnh mi hnh x ca v tr. Cc nh vt l tm ra tt c bn tng tc c bn trong t nhin: tng tc hp dn gi cho cc hnh tinh quay xung quanh Mt tri v ng vai tr ct yu trong s hnh thnh cc sao v thin h trong v tr. Tng tc in t gi cho cc electron chuyn ng xung quanh ht nhn nguyn t v lin kt cc nguyn t vi nhau. Tng tc ht nhn yu c tc dng bn trong ht nhn nguyn t v gy ra cc phn r phng x. V cui cng, tng tc ht nhn mnh c vai tr lin kt cc proton v notron trong nguyn t vi nhau, v nh vy, rt cn thit cho s n nh ca vt cht. thi im ny, cc nh vt l xy dng thnh cng tng l thuyt ring bit cho mi loi tng tc, nhng mc ch cui cng m h mun t c l xy dng mt l thuyt thng nht c tt c cc tng tc trn. Mc tiu trn phn no c nhng tin trin lc quan, bi v hin ti h thng nht c tng tc in t v tng tc yu

thnh tng tc in yu. Nhng qu tht, vic thng nht c bn tng tc trn l mt nhim v v cng kh khn. D sao cc nh vt l u rt t tin rng, trong mt vi thp k ti h c th hon thnh c s mng cao c . Nh vt l l thuyt Steven Weinber, ngi ng vai tr quan trng trong vic thng nht thnh cng l thuyt in yu v ot gii Nobel cng vi hai ng nghip Abdus Salam v Sheldon Glashow, gi l thuyt thng nht c bn tng tc trn l mt l thuyt ti hu. ng v nhiu nh vt l khc pht biu, khi cc nh vt l tm ra c l thuyt ny th nn vt l s t hi chung co chung. Ngy nay, v tr c m t bi tp hp cc phng trnh hoc ch mt phng trnh. Nhng vn cn li cu hi l, cc phng trnh thc cht l g? ---o0o---

Mang cho v tr mt ngha

Weinberg tng vit Chng ta cng hiu v tr bao nhiu, th dng nh n cng tr nn v ngha by nhiu. i lp vi cch nhn nhn lnh lng ca Weinberg, nh sinh hc Australia Charles Birch, mt trong nhng ngi sng lp nn sinh thi hc hin i, li tm thy v tr c mt ngha no khi ng coi mnh nh l mt phn c hu ca v tr. Tng t nh vy, v linh mc v cng l mt nh thin vn George Coyne pht biu rng, v tr t n c mt mc ch v mt ngha y . ng ch ra rng, i vi tt c nhng thnh tu v i ca khoa hc, n khng cn thit phi l mt bi chin trng ch cho chng ta quan im hoc l cuc i ca mi chng ta hoc v tr l tt c. Nhim v ngoi kh nng ca khoa hc. Thay v th, chng ta c th tm thy trong kinh nghim thng ngy v ngay ti th gii ny. ng gii thch, Vi tt c kinh nghim ca con ngi, ti ngh, c th ni vi chng ta mt iu rng, c mt ngha cho iu . Khi ti nm bn tay lnh lo ca mt ngi bn va la xa ci i, v nhn thy mt din t v s hy vng v nim vui sng trong i mt ca ngi bn , thm ch ngay thi khc ca s cht n. Ti c th nhn thy ngha cho s tn ti m iu ny vt ra ngoi nhng pht minh khoa hc Th v thay, Weinberg li tn thnh vi quan im ca Cha c Coyne, mc d ng tin tng rng, khoa hc ang v ln bc tranh v mt v tr v ngha, lnh lng v dng dng. ng cng tuyn b mnh m rng, chng ta,

nhng con ngi, ang mang cho v tr mt ngha v mt mc ch thng qua cch m chng ta i x vi nhau trong cuc sng, bi tnh yu thng i vi tha nhn, bi khm ph nhng iu b mt cn chn du trong t nhin, bi lm vic v sng to ngh thut. Chng ta khng phi l nhng ngi sao trong v kch v i ca v tr, nhng chng ta buc phi i mt vi mt v tr th v cm v khng c tnh yu. Tuy nhin, chng ta li mt kh nng sng to nn chnh bn thn mi chng ta, mt c o nh ca s m p, tnh yu v c trong l khoa hc v ngh thut. l mt tuyn b nhn vn su sc t mt con ngi vi cch nhn lnh lng dng nh l v cm. Tuy vy, iu g l ngc nhin nht? chnh l mt nh khoa hc v thn thng thn din t mt quan nim khng tng ng vi quan im ca nhng tng tn gio. ---o0o---

im tng ng gia Khoa hc v Pht gio

Khc bit vi quan im ca Thin cha gio, Pht gio li c nhiu im tng ng vi nn khoa hc ng i. Trong o Pht, c Pht a ra thuyt V thng v Duyn khi, tc l vn vt hin hu trong th gii lun vn ng v bin i. Vn vt khi hi duyn th c sinh ra, ht duyn th hoi dit. Khng c g hin hu t thn, mt vt ch c th tn ti v ghi nhn trong tng ho cc quan h vi cc i tng khc trong th gii thc ti. Cc hc thuyt khoa hc ng i minh chng cho quan im ny ca Pht gio. Bt c mt i sng no trong v tr ny u tri qua bn giai on sinh, lo, bnh, t. V sinh vt t n mt i sng tr tu li phi tri qua mt chui cc tin ho. Ngay c vi v tr, thng qua mt lot cc bin c t V N Ln n v tr gin n, v hnh thnh nn cc cu trc v tr m chng ta quan st thy ngy nay. C chng ta na, nhng i sng tr tu bit thng thc v p cng s hi ho ca v tr v c th t nhng cu hi v v tr. Tt c u c mt i sng v mt lch s. Hn th na, nim v tnh khng trong Pht gio tng ng vi lng tnh sng ht trong c hc lng t. Cng nh nim v duyn khi v tnh khng m Pht gio khng chp nhn nim v ng sng to. C chng, iu khc nhau gia khoa hc v Pht gio l phng thc tip cn i tng ca ch th quan st trong th gii thc ti. Khoa hc xy dng cc quy lut ca th gii thc ti bng mt h thng cu trc ton hc cht ch v kim chng thng qua cc kh c khoa hc. Cn trong Pht gio, phng php chnh l qun tng v cng c l tm. Einstein tng pht

biu: Tn gio ca tng lai s l mt tn gio hon v. N s phi vt qua mt v Thng c nhn trng v trnh xa nhng hc thuyt ln gio iu. Bao gm c khoa hc t nhin v tm linh, n s phi c t cn bn trn mt thc tn gio pht khi t cm nghim v tt c mi s vt, khoa hc t nhin ln tm linh, v y c xem nh mt s hp nht y ngha Pht gio l cu tr li cho s m t ny Nu c bt k mt tn gio no c th p ng c nhng nhu cu ca nn khoa hc ng i, th chnh l Pht gio. Mi tng h Cc nh thin vn ang c gng nhn su hn vo khng gian v cc nh v tr hc c th m rng cc phng trnh m t nhiu hn v v tr, cc nh di truyn hc tho g tt c nhng b mt ca gene ngi v cc nh sinh hc tin ho khm ph nhiu hn na ngun gc v s pht trin ca cuc sng. Tt c h ang c gng tr li nhng nhng cu hi thn hc hc ba. Trong k nguyn ny ca khoa hc chng ta c th hi tn gio c vai tr g? Khoa hc v tn gio cng tng h cho nhau nh th no? Theo nh vt l v thn hc Robert Russell - gim c Trung tm Thn hc v Khoa hc t nhin Berkeley - th, c khoa hc v thn hc u cn n nhau. Mc d cc nh khoa hc ang tr li mt lng ln cc cu hi, nhng li ny sinh ra nhng cu hi khc m khoa hc cha th lm sng t, v thng l nhng cu hi lin quan n trit hc v o c: Ti sao li c v tr ny? V sao chng ta i tm kim trt t ca ton hc trong th gii xung quanh? Ti sao khoa hc t n li mang mt ngha no ?...Theo Russell, nhng cu hi ny mun gii quyt c khng ch cn cc nh khoa hc m phi c s tham gia ca cc nh trit hc, nh o c hc v thn hc. Mt khc, Russell ch ra rng, trong k nguyn ca khoa hc hin i, cc nh thn hc v nhng ngi c tn ngng khng sc l i nhng g ang tip din trong khoa hc. Nh trit hc Thin cha gio Nancey Murphy gii thch, nu quan im ca tn gio khng lin h vi mt v tr c th m khoa hc m t th n rt d b tn li. Chng ta cn trnh s tch bit ca tn gio t khoa hc trong Thi k Khai Sng, thi k Chu u th k 18, cho rng ch c l tr v tri thc ca khoa hc mi a loi ngi tin b.

Theo Murphy, tn gio duy tr c sc mnh trong vic ging dy o c th h phi nhn mt cch hi ho trong s tht ca khoa hc. Nu bn mun ai tin vo nhng g bn ni trong nhng phm tr o c, bn cn mang cho h bc tranh v th gii da trn nhng kinh nghim ca chnh bn. iu khng c ngha l ph nhn nhng l thuyt ca khoa hc. c Phng (Tp Ch Tia Sng) ---o0o--Ht