NH TRNG VI NGHA CHN L TRONG M THNH O TK.Thch Tm Tn ---o0o--Ngun http://www.quangduc.

.com Chuyn sang ebook 16-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
NGHA V THC CI P NGHA THIT LP CHN L CHNH PHP

---o0o--Cng vi thi gian v cng tn, khng gian v bin t, ci p cng tn ti vi mt ngha rt bao la m con ngi kh c th khm ph cho tht tng tn bng tri thc ca mnh. Cuc i c Pht l c mt lch s hng trng hng n tm kim ci p v xy dng l tng ci p trong cuc i. Gio l c Ngi thit lp l mt h thng m hc th nghim ni ti, c ngha v cng phong ph i vi i sng nhn sinh. Ci sinh ng trong h t tng ca Ngi l ch, t nhng g t c chnh mnh, bng mi phng tin Ngi hng n khai trin cho tt c cng c th nhp. l ngha k diu ca ngn tay ch v ci p - vng trng. Vng trng y chnh l biu tng hm cha ci chn l ton vn ngha sng khng ch cho phm tr nhn sinh m cn c ngha cho khp tt c vn hu trong v tr ny. V vy, ngha hin sinh ca nh trng v chn l trong m thnh o ca n s Siddhattha Gotama khng ch c ngha biu trng thc v ci p, m cn hng n xy dng hon mn ci p i vi hon cnh mt nhn sinh v thit lp biu tng chn l v chnh php. l ba ngha hm cha trong mt s th thnh tu gic ng thng qua hnh nh vng trng s c khai trin ni y. ---o0o---

NGHA V THC CI P
C mt im c bit m truyn thng Pht gio ghi nhn l hu ht nhng s kin quan trng trong cuc i c Pht u din ra vo nhng m trng

trn. Ngi n sanh vo m trng trn thng t, xut gia v nhp dit vo m trng trn thng hai, v c bit im mc son sng ngi nht l s kin thnh o vo m trng trn thng chp. y phi chng l im khi ngun cho mt h t tng mi v ngha chn l va mang gi tr thm m, va mang tnh gi tr gii thot thng qua nh trng m n s Siddhattha mun thit lp. Xt v kha cnh ngh thut, c th ni nh trng l hnh nh ton vn nht biu tgrng cho ci p ln ngha hin hu.Bao gi trng cng l ngun cm hng v tn i vi tm hn ngh s hng n s sinh ng trong th gii ngh thut. Ngay c mt dng tng ch quen vi chuyn ao binh nh Trn Hng o m cng khng km ni ci th trc mt bn trng thanh ri cm khi: m ngh bn trng thanh Bng hay y th l Th theo bt tun dng. Nhng cng c th nhn nhn, chnh do s ton bch khng b chi phi bi nhng gii hn ca n m khin cho ci cm th chu s chi phi bi nhng gii hn ca con ngi hnh thnh nn nhng khuyt tt trong tm thc. C ngha l, cng nh trng nhng khi i vo tm hn c khi n lm cho ngi ta cm thy tch liu hiu qunh n ngt ngn, c khi li gi bun khc chit min man, c khi li to ra ci bng khung cm khi su xa, c khi li l ci hn nhin nhn nhM tt c c th u l nhng tm trng cn t ti ni tm hn ngh s th gian. Bi nh cao ca ngh thut trn gian c ngi ta nh gi nh l s lc mt trong tip xc thm m. V s lc mt ny chnh l tiu ch xc nh mc say m hay ngay ngt trong ngh thut. Giai thoi thi ho T ng Pha hiu nhm ch minh nguyt trong cu th Vng An Thch tng l mt trong nhng minh chng cho ci khuyt tt thm m y. c l l do nh hng ci bnh ca hn thi s b nng nguyt m nh, m r rng ng cng tng c ln nhm trong tm thc khi ngm nh trng rm trn sng Xch Bch: vng m nhn h thin nht phng- vi trng ngi p ngp phng tri. V cng c th v ci khuyt tt bi cn bnh say tnh vi nng nguyt m L Bch nho xung sng ri phi m trng m cht, khng kp nhn nhn s lc lm.

C l cng v l do m c Pht c v nh phn i tnh cch hp dn ca mi hnh thi ngh thut. Theo Ngi, ngh thut c nh hng gy cm xc v a cm xc i xa, gi ln mt cm ng ho iu, lm cho tm tr kh hng ni. N c khuynh hng khi dy cc mi dc vng am m phn khch, trong khi quan im ca Ngi l cn lm lng du dc vng. v th m trong Gii hc cn bn, c Pht c dy rng: Bt ca v, xng, k; bt vng quan, thnh-khng c ca, ma, ht, n; v cng khng c i xem, nghe. Tuy nhin, chng ta cng thy c Pht khng ph nhn mt cch tuyt i tnh cht ngh thut c chiu hng tch cc nh trong kinh Trng B. Sau khi nghe mt khc nhc do nhc thn Cn Tht B tn Ng K biu din, Ngi khen ngi chng nhc s y v s ho iu gia ging ca v m ba trnh tu qua dy n bng g vng Beluva vi bi ht xin dng chnh php. iu c th v von rng, bu khng kh lun cn cho s sng ca con ngi, nhng mi ngi c mt hi th khc nhau tu theo th trng v tm trng mi ngi. Cng vy, ci p ca nh trng ni ring v ci p trong ngh thut ni chung lun l mt phn tt yu ca cuc sng. Song n nh hng n i sng nh th no u l do thi v cch cm th mi ngi. Cng nh trng nhng n sng sa hay tch liu, lc lng hay nng nn, bun hay vui, ng hay tnhu tu thuc tm trng ca mi ngi. Nhng du sao cng ng tnh vi quan im ca Platon- mt trit gia Hy Lp c i: ci p l ho quang ca chn v thin. chnh l ci p v phong thi ngh thut gii thot thin s.Tc thin s bao gi nhn v, tm cng thot khi s say m th nhp vo nguyn l tch tnh sng soi ni ti m Pht gio gi l chn tm. Ci chn tm y chnh l im m Nguyn Du hng n v c thi v ho qua nh trng: t chn tm knh quang nh nguyt X s mn tin thanh gi sn. -Tm ngi ng sng t nh trng Trc nh n s non xanh bit. chnh l phong thi ngm trng ca ngi ngh s Pht gio. Trc s huyn o ca trng, ngi ngh s Pht gio ngm trng khng phi a hn mnh vo s m mn ca nhng th sc mu hp dn m, m l lin

tng n ci bnh din ca thc nhn thy nhng ci ho huyn h o, tm v vi ci chn tht ca th gii t ti ung dung gii thot: A ha trng nt na vng Tri vng o rng bn ng ngi i Bi m che khut t huy Pht ph nh mng bc v ng khng H Ngn Ng Khi thot khi tng cm xc th r rng khng cn i hi phi c mt i tng v mt ci p mi cm th c, m c th tt c lc ny u tr nn p v p tyut vi. Lc ny, ch c s th nhp ho iu trong cc php ho thn vo ci v cng tn ca th gii nhim mu y ngha theo ci nhn ca Pht gio: Trong khonh khc- tm thy ci vnh hng, Thy th gii bao la- trong tng ht ct, Trong lng bn tay- thy ci v cng tn, V thy c bu tri- trong mt o hoa. -W. Bleik NGHA XY DNG HON MN CI P Trong cuc hnh trnh i tm ci p, nu ngi ngh s nhn gian i theo ting gi xa xm no ng cm vi nhng huyt mch thn thc ni tm hn, th ngi ngh s Pht gio li hng v ci thc ti ni chnh n. Nguyn l ch thc ca thc ti ny khi ngun t mt nhn cch mang tnh hon thin. L tng thm m Pht gio l ch Thnh tu gic ng, hay ni theo chm ngn Hy Lp l Hy thnh tu th tnh ca mi. Trong tin trnh xy dng ci l tng y lun c mt s th thch ln lao, l s i u y cam go gia ch, ngh lc, tinh thn i dng vi nhng vng tnh m mui. Tt c u c minh chng bng qu trnh chin u ni ti

 thnh o ca c Pht. Minh chng chng ta cng c th lin tng thng qua s hin hu ca nh trng trong qu trnh hon thin gi tr thm m trong n. y l ngha ca nng lc vn hnh i ln ca hnh nh nh trng, hay chnh l nng lc hon thin Thnh qu t mt chng sanh. Nu mt tri lun y nhin t ti, khng c mt loi sinh thnh no; th tri li mt trng l mt tinh t c y c vi, mt tinh t hin hu tun theo nh lut sinh thnh chung ca cc php. Cng nh loi ngi, mt trng c mt lch s cm ng v s suy gim ca n nh mt tt yu ca c tnh lun hi. S bin lng ca trng vo bng ti khng phi l vnh vin. T bn cht n phc sinh nh nng lc vn hnh ca ring n. l biu trng cho nng lc gii thot nhn sinh c pht huy trong vng lun chuyn bng nng lc chnh mnh. S phn hi bt tuyt v hnh tng nguyn thu trn y ca trng chnh l biu tng ca qu trnh Thnh tu th tnh mt cch vin mn. Nh vy, th ra chnh vng tun hon khng dt y lm cho mt trng tr thnh tinh t ca nhp iu sng v cng sinh ng. Nhng tun trng l biu hin cho nhng qu trnh sng tin trin thng hoa ca nhn sinh v tr m c Pht chnh l in hnh tuyt i nht. nh sng ca trng trn khng rc r cht cho bng ln nh mt tia chp, v cng khng chi li gay gt nh nh sng mt tri gia tra, nhng n c th soi t c cn khn v tr. Nguyt bc vng xanh, soi mi ch thin h lai lng; Liu mm hoa tt, ngt qun sanh tu nht sm lm. _Trn Nhn Tng_ S gic ng hay thnh o ca c Pht khng bc pht mt cch bt ng nh tia chp ct ngang mt vng my m, m l mt qu trnh xua tan tt c nhng ngn ngi m m, cui cng l s t soi sng v chiu t mun phng; v th l mn v minh bin mt, ta khi nh sng xut hin th bng ti t tan dn. Theo li tng thut ca c Pht trong Kinh Trung B (MN-36), ta thy rng s kin gic ng ca c Pht ko di sut ba canh. iu ny ph hp vi Ngi xc nh Gio l ca Ngi theo tin trnh tun t, khng c s th nhp t ngt t pht ca tri kin; v nh b bin khng t ngt su xung m c tun t xui dn. Nh vy, ta c th hnh dung ra s gic ng ca c Pht ko di trong nhiu gi khc. Vi tm tr cc k minh mn, mi kh nng tr tu ca Ngi c iu ng v tp trung li vo cng mt thi im, ri to sng nh

nh trng. Khng c g gi l xut thn trong s gic ng ny c, v khng phi l mt trng thi ngoi t thn hay m mn tm tr. Cch tm cu trng thi ny ca c Pht cng khng phi l s m mn m qung trong m ti. Ngi bit tht chnh xc i tng no cn hng n. Ngi nhn thng vo thc trng (Kh ) ca cuc i, tm nguyn nhn (Tp ), ri xc nh con ng hng n (o ). Nh vy, phi l c mt qu trnh ca s vn hnh nng lc tr tu cho ngun sng chn l to chiu diu dng nh nh trng vo m thnh o. S gic ng y cn tin xa hn na khai trin ci tri kin ra nhiu lnh vc nhn thc mi. Ci tri kin Ngi khm ph bn ngoi cng vi tu gic tinh hoa ni tm chan ho nh nhng khi pha l c kt thnh mt gio php tinh anh nh vng mt nguyt. Trong nh ho quang sng ngi ca s gic ng, mt h t tng mi c to nn t nhng yu t mi v c ho ng mt cch vi diu, v cui cng vt hn ln mi tri kin tr thnh chn l ph qut soi t vn hu. Truyn thng Pht gio nguyn thu cho rng, s c qu v thng gic ng ca c Pht bin Ngi t mt ngh s thnh mt nh t tng v cui cng vt hn tt c tr thnh ngi chng t chn l. iu hi hu l dnot tng sng to ca c Pht chng t vn tip din ngay c sau khi Ngi gic ng. l ngha din tin lin tc ca ngun sng nh trng biu trng cho gi tr tn ti vnh hng ca chn l c c Pht th nghim. Chn l y l nguyn l vn hnh v hn khp khng gian v khng thay i cng thi gian, c Nguyn Du ta thn: Nguyn d khng nh nguyt mn thin, Y y bt ci cu thuyn quyn. _Sn vng u nm trng sng khp, Vn y nhin ti p nguyn mu. V ci chn l y cng c nh th thin hin i t ho in Bi Ging gi hi g Cng t ang lang thang trong cuc i ny: Em v my th k sau, Nhn trng c thy nguyn mu y khng.

Nu nh sng ca mt trng l s hp nht ca nhng g huyn diu t nhin, xua tan s u tch ca m trng, lan rng bao trm khp mun loi; th nh sng ho quang du vi ca c Pht li to soi khp bn th v bin, lm tan bin mi ti tm ca bao cc oan quan kin ni tm hn nhn loi. Tht l ton m bit bao khi hai vng sng ni ti v ngoi ti cng chan ho nhp nhng trong ngun sng v tn, khin cho ton th su thm ca cuc i u c khai sng mt cch tuyt vi nht: Th phong, th nguyt, d th nhn; Hp thnh thin h tam k tuyt. -Trn Anh Tng---o0o---

NGHA THIT LP CHN L CHNH PHP

T tng khng th hon mn m khng c s h tr ti thiu ca ngn ng biu tng. i vo thuyn gii biu tng, khng ch c nng vo nhng phng tin lin h trong v tr, cng nh ngha ca ngn t m cn bng c th nghim v n. ngha ca biu tng l ci m trong ta i din vi s tht mt cch cn thit hng ti nm bt thc ti tnh c ch r trong chng. Do , th nghim biu tng l mt tt yu cn bn gip chng ta trng thnh s chn tht. Nu ngn t c th chuyn ti ton vn mi s th th gian ny, th c l s khng cn mt hnh tng no c xem l biu tng ca nhng g cao tt na. Phi chng, chnh s gii hn ca ngn ng y m mi php u cn hin hu mt ci g huyn b ca ring mnh. khm pha nhng min huyn b vi diu, phn cn li l i tm s tht bng ngun tm thc lng ng vt ra ngoi ngn ng. V vy m c Pht tuyn b: Nht thit Tu-a-la gio nh tiu nguyt ch-tt c Kinh Pht thuyt ch l ngn tay ch mt trng m thi. chnh l gi tr ca s tch nhin tnh lng m c Pht th nhp c bn th tnh minh di nh trng ca m thnh o ri tin ti hnh thnh t tng biu tng cho chn l. Tiu ch ca s kt tinh nhng vng trng tri kin gic ng trong thin hc chnh l: Bt lp vn t, gio ngoi bit truyn, trc ch nhn tm, kin tnh

thnh Pht. Phng thc n chng y in hnh s bt u t ci mn ci ca Ngi Ca Dip khi c Pht a cnh hoa sen ln gia hi chng ti Linh Sn. V phi chng cng bi ci khuyt tt ca ngn ng hu t chnh thin hc tnh gic y m tiu thuyt gia Ng Tha n dng ln ci nn cui cng ca thy tr ng Tng trn sng Thng Thin H trong Ty Du K. V cho rng thy tr Tam Tng chng qu nn A-Nan v CaDip truyn cho V T Chn Kinh (Bt thuyt nht ng) m Pht tuyn b lc cui cuc i: Sut 49 nm, Nh Lai khng ni mt li. Thy Kinh v t Tam Tng i li Kinh hu t. V khng thc hin li ha hi v nguyn thu kip ra cho ra thn Thu Nguyn, nn thy tr Tam Tng b ht c xung sng, lm cho tt c Kinh hu t b t. Kinh t phi phi, khi phi Kinh th trang cui b dnh vo bc khng ra, v b Kinh thiu phn kt. Thiu phn kt nn Kinh hu t tr thnh Kinh v t. Th l ci nghip chp danh t c gii quyt xong v thy tr Tam Tng khng cn gp tai nn na. cng l ci cht m Trn Nhn Tng tnh gic trong bi Hu C v C: Hu c v c T xa t nay Qun trng ngm ngn Cht ui trn b. nh trng c xem nh l biu tng ca s tnh lng (v ngn) hay l ci th ca chn l. i vi B Tt, im lng l c tnh ca s tnh gic: Im lng l sanh a quyn nng, im lng ng ngha vi quyn nng ti thng. Khi t n s im lng, tc l t n nh cao ca s hp nht gia con ngi v thc ti tnh x ly: Ngi trong vn nguyt l Hn mt mu trng non, Nghe lng vui ci r Chy bng i v ngn.

Qung Hnh-

Tt c mi s chp th d l tch cc hay tiu cc u l m lm. Chnh v chp th m phi b giam hm mi, ging nh mt con nhn t giam mnh trong mng li do chnh mnh kt nn. Vt khi mi s bm vu chnh l trng thi siu thot ca nguyn l v thc tch tnh trong thin hc, hay cn gi l trng thi Ba-La-Mt m Pht gio hng ti. t n tc l th nhp cng nh trng chn l gia bn min an nhin tch tnh v bin: Mt thn nhn nh dt mun duyn Hn bn mi nm nhng ho huyn, Nhc bo cc ngi ng gn hi Bn kia trng gi rng v bin. -Php LoaV ci min Bn kia trng gi rng v bin y c pht ho qua bc tranh thin s Siddhattha ang ngi an tnh, hn nhin vi i mt lim dim th thi hng v nh trng chiu sng xa xa ni phng tri, nh gi ni tm ta mt nim hn hoan thanh nhn t ti. Cui cng, cng vo m trng trn tnh lng gia rng Sala, c Pht n cn di gio cho ton th t vi nhng li gio hun thit tha nh gi li tt c tm huyt ca cuc i mnh: Khi ni ti chn l, Nh Lai khng h c bn tay nm cht ca ngi Thy cn mun gi li iu g. Th nn chn l c Ngi thi thit v khai trin sng ngi th gian nh biu tng vng mt nguyt trn y t soi. Thi gian c tri qua, mi th u , ang v s nht nho trong lp bi ca n, ch c vin ngc bch ton chn gii thot l vn mi to sng rng ngi vi mun thu. Mc du c Pht tch dit t lu, song chng ta vn cn thy Ngi nh vn gn gi vi chng ta, ting ni ca Ngi vn cn vang vng bn tai ta, kh bo ta ng la xa s phn u, hy bnh tnh m i ph vi vng tnh, hy nhn thng vo cuc i nhn ra nhng c hi ln hn, t rn luyn mnh tr thnh mt nhn cch trc tuyt, mt chn thin m trong cuc i. Thng qua ngha thnh o, t mong sao tt c u bit phn u t hon thin mnh tr thnh mt hin hu mang

ngha ca ci p v xa hn na l lm biu tng cho cuc i ny. cng l nhng g m ngi vit mun thng qunh trng lm tiu dn t tng trong m thnh o ca c Bn S Thch Ca Mu Ni chng ta. Nha Trang, Linh Sn Php Bo-PL 2551. Thch Tm Tn ---o0o--Ht