Cuc i Tn Gi A NU LU

(Anuruddha) Nguyn iu ---o0o--Ngun http://www.quangduc.com Chuyn sang ebook 14-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
LI NI U ANURUDDHA I- THI NIN THIU V DUYN LNH XUT GIA II- C THIN NHN THNG III-A NU LU TIN LN THNH HNH A LA HN IV- A NU LU V THNH PHP T NIM X V- A NU LU V N PHI VI- VI GII P V VA CHM CA SA MN A NU LU VII- TIN KIP A NU LU VIII- A NU LU SAU KHI PHT NHP DIT

---o0o--LI NI U Nh chng ta bit : c Pht c nm thng th i t, sp theo th t l : 1- i Ca-dip (Mah Kassapa). 2- X-li-pht (Srputta). 3- i Mc-kin-lin (Mah Moggallna). 4- A-nu-lu- (Anuruddha), v 5- A-nan- (nanda).

Lch s ca bn v : nht, nh, tam, v ng cao k trn, chng ti ty duyn phin dch ra Vit ng, v ph bin ri. By gi n s tch ca v i t th t, tc thin Tng A-nu-lu-, mt Thnh nhn rt thm hu trong thin php, nht l ngi c Thin nhn thng siu ng (Dibbacakkhu), nh thun thc tuyt diu trong Chnh nh, trc khi t n cu cnh gii thot. Thin Tng A-nu-lu- cng l Sa-mn c cng phu tu luyn dng Thin nhn theo di Tnh quang ca Pht T Thch Ca Mu Ni khi ng Ton gic thanh thot x bo thn, an ngh Nit-bn. Lc cn sanh tin, Thin Tng A-nu-lu- tuy l ngi t ni, t tip xc vi cc hng t chng, nhng ng li l mt Sa-mn d ha hp vi ch huynh nht, ngay c trong cc trng hp ang b mn tu luyn nhng ni thanh vng. c qua s tch ca Thnh Tng, chng ta khng th khng ch n c im ny. Do , cuc i ca Thin Tng A-nu-lu- ng coi l mt tm gng sng cho hu th noi theo. V qu lnh noi gng y cng chng km g hnh phc ca s thc hnh ng li Pht dy. Chng ti c gng lm cng tc ca mt c s nghin cu Pht hc, v gp phn vo t sch dch thut. Kh nng ca chng ti qu tht cn tng i, khi ng trc mt rng chn l Pht gio vi diu mnh mng. Nu c iu chi s st, ngng mong ch v hc gi nim tnh b tc cho. Chng ti v cng cm t . Qu phc do s phin dch ny thc t khng phi hon ton quy v dch gi, m l ca tt c nhng ai hng gip , su tm ti liu, hn phc n tng, v nht l do cng c ca hai hc gi Hellmuth Hecker v Nynaponika Thera c cng i tin phong trong vic tra cu rt su vo Tam tng Kinh in chnh thng, bng ch Pli v ch Sanskrit, bin son v chuyn ng ra hai bng ting c v ting Anh. Dch gi chn thnh dng hin phc lnh ny n hai v tin bi y, v cng khng qun hi hng cng c n tng ng u n tt c Pht t hu duyn, gp phn trong vic hong dng Chnh php.

Mt phn phc khc, dch gi xin thnh tm cng dng n hai ng sanh thnh, v cc bc n nhn, Thy T ca dch gi. Dch gi Nguyn iu ---o0o--ANURUDDHA

ANURUDDHA (A-nu-lu-) : Mt ci tn tuy t c gii thiu trong cc Kinh sch Pht gio, nhng l mt ci tn rt ng cho cc hng Pht t, thi i khoa hc khng gian tm hiu ! L do ch v ci tn y m ch mt nh Thin vn huyn b, mt Thin gi chuyn pht trin Thn lc, c th nghe, thy v bit c nhiu th gii v hnh ln hu hnh khc nhau, trong ci v tr v bin, cc k phc tp ny. Hai danh t Thin nhn thng (thy xa vn dm) v Thin nh thng (nghe xa vn dm) trong ngn ng siu hnh, cho n nay vn cn l mt vn huyn b ! Nhng Thnh nhn A-nu-lu- r c s huyn b , cch nay hn hai mi lm th k, nh thun thc Cc nh trong Thin php Pht gio ! Mun bit s tch ca v i Thanh-vn, t Pht, luyn thnh thn lc c o y ra sao, mi qu v hy c qua nhng trang sch ny. Dch gi ---o0o--I- THI NIN THIU V DUYN LNH XUT GIA Ph thn ca c Pht, vua Tnh Phn (Sud-dhodana) c mt em trai l hong t Amitodana. V ng ny sanh nm ngi con v nui dng hai chu l : 1- Mahnma, ni dng tha truyn vng tc Thch Ca (Sakya).

2- Anuruddha (A-nu-lu-), mt Hong t p trai, mnh khnh, v sau tu c Thin nhn thng cao nht. 3- nanda (A-nan-) cng xut gia, ri lm th gi c Pht. 4- Pandu, Hong t nht nht, t ngi bit tn. 5- Rohini, Cng cha bt hnh, b phong l nn thng n mt. 6- Bhagu, Hong t trm lng, lm vic g cng kin nhn. 7- Kimbila, Hong t kho mnh v vui tnh. (Hai Hong t sau cng l chu). Nhng c bit trong Tn Tc K Ngn cu s 911 (Theragtha( 11), tc gi l Anuruddha (A-nu-lu-) t mnh din t tm tt thi nin thiu nh sau : Ti sanh ra trong hong cung nh sng, Vng tc Thch Ca, ging h ca ti. Anuruddha l tn, cuc sng vui ci, Gia nhung la v nhc i hu h.... (N. . thot dch ra vn vn) T , chng ta c th m t rng thu thanh xun, A-nu-lu- hng trn mt cnh sng cao sang quyn qu, vy quanh bi cc lc th hp dn nht trn gian, trong kinh Ca-t-la-v (Kapilavatthu) y phong cnh hu tnh nm gn chn Hy-m-lp-sn (Himalaya), mt ngn ni hng v nht th gii. Cuc vui hng ngy ca Hong t Anuruddha (A-nu-lu-) lm cho ng qun mt khi nim thi gian, khng thy r s chng tn ca cc lc th nhc dc. Nhng bn nhc du dng, v nhng nim tin thn b v s vng chc ca giai cp vua cha (theo vn minh B-la-mn gio) cng lm cho ng chng bao gi ngh n ngha cng mc ch ca kip sng lm

ngi. Hong t Anuruddha ch bit say sa vi gi p, nhc hay, ru ngon, n sung mc sng, ri nhn cuc i nh mt thin ng ! Nhng cng chnh vo lc Anuruddha (A-nu-lu-) ang say m trong ng trn khoi cm , th mt bin c lm cho i sng hnh kim ca ng hon ton chuyn hng. S l ngi anh ca Anuruddha, Hong t Maha(na(ma mt hm ngh rng : Nhiu hong thn trong gia nh Vng b (m ch vua Tnh Phn {Suddhodan}) theo chn c Pht xut gia. Trong khi , cha c mt ngi no thuc gia nh ng (tc ging ng Amitodana) gp mt trong i sng cao thng Tng-gi. Nht l ngoi ng ra, gia nh cn n bn Hong t thng minh khe mnh. Maha(na(ma t xt mnh th cm thy cha tnh duyn tr thnh mt Sa-mn gng mu cho c nm anh em, nn sau cng ng n by t ngh y vi Anuruddha. Qua mt hi tm s Maha(na(ma kt lun vi em rng : Ny Anuruddha, gia thn huynh v hin , mt trong hai ngi nn xut gia gy phc lnh cho gia nh. Thot u Anuruddha c v khng bng lng. Cu vin c thn mnh mnh khnh, bn cht th sinh, khng chu ni cuc sng vt v ca mt kh hnh kht s. Tuy l do v th xc, c Anuruddha nu ra kh hin nhin, nhng Maha(na(ma vn kin nhn phn tch em thy rng : Lm ngi tha t cho vng tc Sakya (Thch Ca) l mt trch nhim cn nng n hn na ! Maha(na(ma ni : Ny Anuruddha ! Tha t mt i tc khng phi l chuyn n gin. Gnh nng ny anh khng mun cho em phi chu ! Lm mt hong thn cng nhiu ca ci rung t th i sng cng vng mc, v cng b bao vy ! Quanh nm sut thng, ht trng coi vic ng ng, rung nng, th n vic qun c t ai, trng ta cy tri, thc hi gia nhn bn phn ti nc cho cc hoa mu. Ri ma gt hi li n. S thu hoch nu di do s lm cho nhng i tc khc ganh ght, tm cch ph hoi. Cn nu li tc

tht bt th chi ph nng trn vai ! Mt hong thn kh sng theo kiu c nhiu xi nhiu, c t xi t, nh cc hng dn d. Nhng Anuruddha cn say m trong s hng th vt cht, cha hiu c ngha su xa ca nhng li phn tch , lin ni : Qun tr ti sn tuy c kh khn, nguy him tht, song mnh li c n b, cn i tu th khng cn lm ch bt c mt ci g ht ! Maha(na(ma bnh tnh gii r hn : Ny Anuruddha ! Nhng trong vai tr cai qun ti sn, trn i b quay cung vi nhng nghip trn, em s khng c thi gi m hng th ! V nu em lo hng th, khng lm trn cc phn s duy tr gia sn, th ca ci kia chng my chc phi tiu tan ! Cc qu tc khc nhn , s gt ging h Thch Ca ra ngoi giai cp lnh o. Ny Anuruddha ! Chnh ng cha ca chng ta, t nhiu i, cng b ct cht trong ci vng danh d truyn kip , m t khi khn ln cho n pht nhm mt, h khng thot khi nhng xing xch dy chuyn l gn gi gia sn giao li cho con chu. V h khng ngh n bn thn th hng, v bit rng s th hng vn dn n ph sn, ri khng cn g lu li cho i sau. Ny Anuruddha ! May mn thay trong hong tc Thch Ca (Sakya) c mt ngi i tr, t bc ra khi ci vng cng ta y thc s gii thot l c Pht C m. V hin ngy nay li c anh gnh vc ly phin nghip th gian, ti sao em cn chn ch ? Anuruddha nghe my li y, bn kinh cm ngh rng : Qu tht hin huynh ta m t ng i sng ca cha ng ta. H ch t ra cho ngi ngoi tng l h c uy quyn v hng th, nhng thc t bn trong, h vn ni tip nhau vng cht trong ci vng danh v th gian, v chc chn s b lun hi theo mt chiu t duy khng th trnh c. Maha(na(ma nhn thy em mnh c v lnh hi chn , lin n tn t gi, lui v t tht.

m hm , Anuruddha suy ngh rt nhiu. Nhng thc mc v s cht, v mc ch ca kip ngi hin ti, lm cho Hong t cm thy i sng tht v ngha nu khng mun ni l gi to. Ngh on, Anuruddha quyt nh noi gng c Pht, tm cch b gy ci vng th nghip ln qun trin min. Hong t Anuruddha vi n ra mt thn mu xin php xut gia th b b t chi, vin c rng : B khng mun sng xa bt c mt a con no ht !. Nhng Anuruddha c nn n hoi khin thn mu m ra lng tng. Sau cng b nu iu kin, nu Anuruddha thuyt phc c Hong t Bhaddiya, mt ngi bn thn va l vin ph chnh ch ni ngi Vng tc Sakya, cng i tu vi Anuruddha th b s ng thun. S d b lm vy bi tin tng rng : Hong t Bhaddiya kh dm b ri ngi bu. Nh b s cn c Anuraddha xut gia theo Pht ! Nhng b lm v nh gi sai tnh bn gia hai Hong t tr tui : Bhaddiya c th rt thch ngi vua, song tnh bn cu dnh cho Anurudha cng khng phi nh, nht l Bhaddiya chng mun lm Anuruddha bun lng. Bi th, khi Anuruddha n gp Bhaddiya v th l rng : S gii thot ca ti ty thuc hon ton vo quyt nh ca bn ! Nu bn cng ti noi gng Pht, th ti s c hn hnh thn mu cho xut gia. Cn ngc li, ti phi chu tip tc sng trong cuc i y sn pht, gi to ny !. Nghe my li tm s tha thit , Bhaddiya lp tc tht, khng suy ngh : Ny Anuruddha ! Tnh bn gia hai chng ta xa nay khng bao gi bt ng kin, hay ai phi ty thuc ai c ! H ci g lm cho bn sung sng l ti s chp thun. Ngay c vic xut gia cng... Hong t Bhaddiya bng dng li, khng ni ht cu, v cu cht cm thy c ci g khng n, nht l cu chuyn vn lin quan n a v k nghip ca mnh lm vua sau ny. Nhng trc nh mt cu khn v trc nhng li l chn thnh, c lp i lp li ca Anuruddha, nn thay v Bhaddiya can m bc bch tht lng,

chng hn nh : Bn c th xut gia mt mnh i, ti v cng hoan nghnh, khng dm cn. Ch ti, ti cn tnh li v.v... th cu phi b lng cu ni , ri ngi im. Hn na, nt bun trn khun mt ca Anuruddha mi lc mt r rt, cng lm mm lng ngi bn thn hn. Cui cng, Hong t Bhaddiya lin an i : Ny Anuruddha ! Vng, ti s cng xut gia tu Pht vi bn. Nhng cho mi vic chun b vn ton, bn c th ch ti khong by nm c khng ? Anuruddha lp tc t v tht vng, than rng : By nm na th tht... lu qu ! Ny Bhaddiya ! Nu trong vng by nm y, m tui th ca chng ta ht, th chng ta s mt duyn lnh gii thot v phi b lun hi. Ri chng tip tc nn n Bhaddiya. C nh th m Anuruddha lm xiu lng ngi bn, gim dn s ch i xung cn by ngy, ci thi gian ti thiu Bhaddiya c th sp t vic nh, tm ngi k nghip. Lc by gi, Anuruddha mi yn tm ra v, bi chng bit r bn mnh l ngi lun lun tn trng li ha. Quyt nh ny lm o ln truyn thng tha t ca hong tc Thch Ca (Sakya) rt nhiu. V s vng t sau noi gng c Pht s khng ch l Anuruddha v Bhaddiya, m cn nhng ngi khc na. Kt qu c su Hong t ging h Thch Ca (Sakya) cng nhau ri kinh Ca-t-la-v tm n c Pht, mang theo mt vng bc (Sch khc gi l ngi th ht tc trong cung vua) tn Upa(li. Su hong t l : Bhaddiya, Anuruddha, nanda, Bhagu, Kimbila v Devadatta. (theo Tn Tc K Ngn cc s 118, 155-156 v 271-274 : Theragth numbers 118, 155-156, 271-274)

V trnh s ch ca cc gii qu tc cng dn d, c th gy tr ngi cho cng cuc ln ng lch s, su v Hong t y t chc mt on ty tng c binh m h tng, ging nh thng l h i ngon cnh hay i sn bn vy. Khi cch kinh mt khong tht xa, su v Hong t bn ra lnh cho qun lnh quay v, ri h tin thng vo mt a phn ln cn, ci ht y phc sang trng v trang sc, giao cho vng bc Upa(li, bo rng gi tr ca tt c nhng th ny, c th gip cho ng sng mn i, m khng cn n ch c na. Nhng Upli, trn ng v nh cht suy ngh : Nhng hong thn trong vng tc Thch Ca, ai xu hng theo o Pht th thi, cn ai cha tin tng Pht gio, li rt a nghi. Nu h hiu lm ta st hi su v Hong t kia, ot ht nhng t trang ny, h chc chn s git ta. Tt hn ta hy chy theo su Hong t y ch t chung ng, tu hnh c nhau, v mng sng ca ta cng c bo m. Ngh on, Upa(li lin ct tt c y phc v t trang ca su Hong t thnh mt b, treo ln cnh cy, ri n lc ui theo su vin thiu ch. Khi Upa(li bt kp h, vi ni : Ny cc Hong t ! Upa(li ny khng th tr v kinh mt mnh vi nhng t trang vng gi m khng c mt qu v ! Cc quan qun trong thnh s nghi lm v gia ti h thn rt nng n ! Chi bng cc ngi hy cho Upa(li ny i theo, noi gng c Pht, sng i Sa-mn phm hnh ! Nhng Hong t ging h Thch Ca (Sakya) khi nghe my li y, cng ngh : Upa(li quyt nh ni gt chng ta l mt iu hp l. V con ng dn n c Pht chc chn s bnh an, cn y tr v hong cung khng chng gp phi nguy him !. Ngh on h bn cho php Upa(li vy on, ri nhm hng c Pht c ng thng tin. Khi tt c ra mt c Pht, v c Pht chp thun cho gia nhp Tng chng, th cc Hong t cht t duy rng : Hong tc Thch Ca xa nay vn rt t ph. Nu cc vng t c th gii trc thng dn Upa(li, th tnh xu ng mn kia s kh ty tr. Vy yu cu c Pht ban php xut gia n vng bc Upa(li trc, ri sau mi th pht cho su Hong t

ging h Thch Ca ! Nh th T-kheo Upa(li s l v Tng s nin trng chng ta phi knh trng v lm bn phn ca nhng s . Tm tng cao thng y thc y su v Hong t th hin bng hnh ng. H ln lt thnh cu c Pht : Bch c Th Tn ! Lu nay Upa(li phc v ht lng cho vng tc Thch Ca, v tr n cng nh cho s tu hnh ca chng ti c tin trin tt p, ngng mong c Th Tn cho php Upa(li xut gia trc. c Pht thu r iu suy ngh ng khen ca su hong thn, lin nhn li. Kt qu, cng ng Tng-gi (San(gha) di s hng dn ca c Pht sau tng thm by v. Trong s y, v nin trng chnh l T-kheo Upa(li vy ! (theo Tiu Phm, chng VII, trong Tng Lut : Vinaya, Cullavagga, Chng VII) V ch trong vng mt nm sau, hu ht by Sa-mn y t c nhng thnh tch tm linh vt bc. Chng hn nh i c Bhaddiya, v th nht c qu A-la-hn vi Tam thng (Tevijja() c tr tu c bit, loi tr mi phin no mt cch d dng (Panna Vimutta). Tam thng l Tc mng thng (bit ht tin kip ca mnh), Thin nhn thng (thy r mi loi, v hnh ln hu hnh), v Lu tn thng (ty sch phin no). Cn Anuruddha (A-nu-lu-) th c Thin nhn thng. A-nan- (nanda) t Thnh qu Nhp lu (Sotapanno). Devadatta (-b-t-a) luyn thnh nhiu quyn thut siu nhin. Ring Bhagu, Kimbila v Upli th v sau mi c qu Ala-hn. (Ging nh A-nan- v A-nu-lu-). Ch c mt iu ng tic l -b-t-a, v luyn thnh nhiu quyn lc siu phm, m tr nn li, ri ng mn v tham lam li pht sanh, n ni ng tr nn tm ti, i vo con ng chng Pht, phi b sa a vo a ngc V gin. ----o0o--II- C THIN NHN THNG Trong s nhng ngi c cc thn thng him c, th A-nu-lu- (Anuruddha) l mt cao th. Chnh c Pht cng xc nhn d kin y trc cc hng Tng chng. Pht ni :

 Ny ch T-kheo ! A-nu-lu- l mt i Sa-mn t Thin nhn thng cao nht. (Theo Tng Chi A Hm 1, chng 19 : Anguttara Nikya 1, chng 19) Mt ln n, khi mt nhm t u t ca c Pht an c kit h, t tp vi nhau trong rng Gosinga (xim gai), mt vn c nu ln l : Ai s l bc xng ng ly kh nng c o ca mnh, lm cho ngi rng Gosinga ny tr nn rng r, trang nghim v thanh thot, khin cho Pht t mi phng mi khi nghe n l hn hoan ngng m ?. A-nu-lu- (Anuruddha) lin tr li : Sa-mn no l ngi c Thin nhn thng tuyt diu nht, l bc quan st v nhn thy tht d dng mun c triu th gii v v tr, phn bit tng tinh t h ring r..., nh mt ngi ng trn thp cao nhn xung nhng ranh gii nh nng. (theo Trung A Hm s 32 : Majjhima Nikya No. 32) Ri mt dp khc, A-nu-lu- li by t rng : ng nh tinh tn pht trin thin php nh tm (Sam(a(dhi kammattha(na) m t c Thin nhn thng cao nht. (theo Tp A Hm 52/23 : Sam(yutta Nikya 52/23) V ng cng hng dn cho nhiu t ca mnh thc hnh thin php y, khai m Tnh nhn, tch t cng lc, lm nn tng cho mt s th c Thin nhn thng sau ny. V cho ngi i d nh hn, Thin s A-nu-lu- cn lu li nhng cu k ngn rng : Tu nh chc vo nm cn ([1]) minh st v tm thanh tnh vi Ng trn Thn tr an ri, nhn lc khng phn Cng phu y l thn thng trong mt. Nhn cn c th nhn linh phi t

Qua Ng thin ([1]) t khc hin hin ra Nh vng Thi dng quang lc chi la Soi r ht mun vn chiu sanh dit. Vt qu kh, phi tng lai bin bit Hi v tm, hin ti mt php Thin Diu thy ri nhn lc v bin Trong nhn thc, mt thn thng gii thot. (N. thot dch ra vn vn, theo Tn Tc K Ngn, cc cu s 916, 917 : Theraga(tha( 916-917) Thin nhn thng hay Thn nhn (Dibba Cakkhu) l mt trnh kin nhn vt khi kh nng ca i mt phm tnh, d cho i mt y nhn xuyn qua mt dng c khoa hc ti tn. Nhng Thn nhn ca Anuruddha, theo Kinh Thanh Tnh o (Visuddhimagga sutta) cn k diu hn na, c th ta rng ti ngn vn chiu tinh th, tc l tng ng vi s thy r hng ngn dy Ngn H (Glaxie) trong Thin vn hc ngy nay ! (Li thm ca dch gi : Dy Ngn H l mt tp hp ca v s tinh t. Mi tinh t vn chuyn to ra mt h thng ring bit. Chng hn nh mt tri l mt tinh t, c nhng hnh tinh quay xung quanh n, gi l Thi dng h, m i mt Thnh ca Thin s Anuruddha c th nhn thy hng ngn dy Ngn H nh th, tc l ngi thng thu ti ngn vn chiu thin th vy). Cng theo Kinh Thanh Tnh o (Visud-dhimagga) th thn thng (Thin nhn) ny ch t c khi hnh gi thnh cng vng chc t T thin tr ln (Catuttha Jha(na) v ang pht trin mnh cc Thin tm v

sc, nh Khng v bin hay Thc v bin chng hn ! (Kinh Visuddhimagga : Thanh Tnh o, c hc gi Nnamolika dch Pli sang Anh Ng, do Buddhist Publication, Kandy xut bn nm 1979, chng XIII, cc on 95-101, xem nhng trang t 469 n 471. Chng ti xin ghi vo y qu v c gi rng ng nghin cu). Ngoi ra, iu cn lu thm l Thin nhn ny l mt thn thng nm trong Tam th php (Tilokiyadhamma). Do , c th c mt s rt t phm nhn (Puthujjana) t c (tuy rt him) ch cn h c nh t T thin tr ln, hay cc Thnh Tng c tnh lc lu li t tin kip. V Thin s A-nu-lu- (Anuruddha) c thn thng ny trc khi chng qu Ala-hn (Arahatta). Chnh c Pht lc cn ti tin cng hng ngy dng thn thng y mi bui sng (vo rng ng) quan st khp ba ci Dc gii, Sc gii v V sc gii, xem c ai hu duyn vi Chnh php, ri Ngi ty nghi tip ! Lm khi nh Thin nhn thng m c Pht thy c nhiu t ang rt xa Bn S, b nhng ma chng php quy nhiu trong khi hnh thin, Ngi hin n dy cho php gii tr. Ni chung, c im ca Thin nhn thng l thy c mt chng sanh ht tui th (cht) mt cnh gii ny, ri lun hi (ti sanh) vo mt cnh gii khc, c th l ci cao hn, hay cng c th l cnh thp km, y a hn. c im y ch Pa(li trong Kinh gi l Cutu(papta Na(na (Tm dch l Nhn thng sinh t ). ----o0o--III-A NU LU TIN LN THNH HNH A LA HN Sau khi c c Thin nhn thng v cc thn thng khc, nh tinh tn thc hnh Thin nh (Sama(dhi, nht l vt ln cc bc thin Hu sc, A-nu-lu- nguyn nht tm pht trin xa hn na cng phu thin php ca mnh, hu sm t n o qu gii thot A-la-hn (Arahatta). Nhng trc khi chng tht cu cnh y, ng phi rn luyn Thnh hnh v u tranh rt nhiu vi bn thn, ty tr mi phin no vi t trong tm, nht l

cn tnh cui cng ca ci ta l khng mun hnh ng theo ca ngi khc. C ba thut s gng mu ng k li cho i sau l : Mt ln n, Thin s A-nu-lu- tnh tu cng vi Sa-mn Nandiya, vn l anh em ch bc trong hong tc, (theo Tn Tc K Ngn cu 25 : Theragth 25), v T-kheo Kimbila, em rut ca ng, (theo Tn Tc K Ngn cu 118, v Tng Chi A Hm s 5/201, 6/40, 7/56, cng nh Tp A Hm s 54/10 = Theragth 118, Anguttara Nikya 5/201, 6/40, 7/56, Sam(yutta 54/10). C ba v n hnh thin gia ngi rng pha ng vn Trc Lm, mt cch hon ton c c. ni tuy h c mt n ba ngi trong cng mt hoang a. Nhng hng ngy h chng bao gi gp nhau. Trnh thun thc thin php ca h hon ton vng chc, khin c ba hnh gi tht khng cn s h tr qua li. Tuy nhin, lut cng ng chng cho php h sng bin bit, nn h phi c hn c mi lm ngy hi hp mt ln, lm l pht l (sm hi) v lun o. S hi hp ca h cng an lc, ha thun mt cch c bit, n i bin thnh ba huyn thoi phm hnh, loan truyn ra khp vng xung quanh, khin cho ai nghe cng khen ngi ! Khng nh nhm Tng s lun lun gy g, chia r nhau Kosamb ! Khi c Pht n thm ba t y v hi Sa-mn A-nu-lu- nh php g m ng sng ha thun mt cch tuyt i vi hai huynh , th c ng tr li : Bch c Th Tn ! Tht vy, chng t ba T-kheo n tu trong ngi rng ny, hng ngy hnh ng qua thn, khu hay , lun lun da trn thin php qun mnh, dp b ci ng v lm mi cch em an vui n nhng ngi xung quanh. Php y khng bt buc chng t phi thng xuyn gp nhau bng xng bng tht, m vn gp nhau bng tm hn n ha, t i. Khng c mt hnh ng, li ni hay ngh no ca chng t ba ngi m bt ngun t s bt thin cm vi ng o, c th pht sanh. Thnh th s bnh an v ha thun l mt tnh qu tt nhin. Mi c nhn trong chng t lun lun tm nim rng : Khi ta mun lm mt iu g, th ta hy dp ci iu ta mun sang mt bn, v ta phi c gng lm nhng iu m huynh ta mun. Ri chng t c ba u hnh ng nh th, nn an vui v cng. C th ni l chng t tuy ba ngi, nhng ch c mt tm hn thin hnh nm trong ba thn th tm b ny.

Tip theo c Pht hi A-nu-lu- v tin b tu tp ca c ba Sa-mn ra sao, xem h c thnh qu tm linh no ng k, vt khi kh nng trung bnh phm tnh hay khng, th c A-nu-lu- tr li : Bch c Th Tn ! Chng t gp nhiu chng ngi php, nht l ni ma trong tm lun lun quy nhiu, nhng nh tinh tn v kin tr dp b ci ta m chng t vt qua. Gi y chng t cng c c linh lc ca tr tu, chng tht s bng sng ca ni tm (Obhsa Sann) (1), thy r nhiu hnh thi v cng quang minh, k diu v vi t (Rpnam Dassanam) (2) Nhng bch c Th Tn ! Kt qu siu phm y, chng t ch chng c trong khi hnh thin m thi, ch bnh thng khng th vn dng c ! V chng t khng hiu ti sao ? Thnh cu c Bn S ch dy. c Pht lin ging gii rng : Mt hnh gi khi tham thin, i din vi trng thi tm linh bin hin c iu kin tin lp nh th, m mun vt qua th phi tinh tn loi tr mi mt Ty phin no (Ekadaspakkiles). Ny A-nu-lu- ! Vy ch mi mt Ty phin no y l g ? L Hoang mang (h nghi), L ng (phng tm), Mi mt (bun ng) v Lo u (hi hp) (3) v.v... Bn chng ngi php u tin ny nu hnh gi khng vt qua th chng th tu thin c ! Cn ngc li nu h chin thng ni chng, th by Ty phin no tip theo s ln lt pht sanh, h ci ny b loi th ci kia hin ra, nh mt hng s ly tin, s sau l kt tp ca s trc. Ny A-nu-lu- ! V th c mt hnh gi, nh tinh tn tu thin m vt thng c bn Ty phin no u tin ni trn, th h s th chng r rt mt trng thi khoi cm thuc v thn th rt ng a thch. S khoi cm y s nhp vo thc, bin thnh mt th ph lc lm cho tm t nh nhng, ngy ngt, ngy ngt n h c th b mc dnh trong ph lc, khng mun mt ph lc. Tnh trng ny lm cho nhiu thin gi b dng li , khng tin xa trn con ng tu thin. Nhng nu c hnh gi dng mnh tinh tn hn na, th h phi s dng mt thin lc cc tnh, tch ri mi s a thch ph lc, a tm linh qun tr vo mc. T thin lc cc tnh y s y tm t ca thin gi vo mt trng thi mi gi l Tn thc, tc l khi vt qua giai on ph lc, thin gi vn dng qu

nhiu nh lc (Cc tnh), nn thin tm li ri vo trong tnh trng tn thc, ngha l nh mun bay bng, ht hng, nh mun khinh thn vy. V v cng cm nhn ngoi trn tnh trng tn thc ny rt yu, nhng ch cho nhng tnh nim hng thng, nht l hng v Thin gii, hay Phi a tin, hoc hi t pht sanh ni quang trong tm thin gi. Nhng ny A-nu-lu- ! Khong gia Cc tnh v Tn thc li c mt giai on m thin tm ca hnh gi hi t nhiu cnh sc khc nhau, thng l thin tm y va hi t va tm kim nhng cnh sc thch hp th an tr ni , nn ci ni quang ni trn cht xut hin, cht bin mt, v lp li nhiu ln, khin cho hnh gi sanh lng ham mun nm gi. Kt qu, c mt Ty phin no th chn xut hin l D tng. D tng ny s dn thin tm ca hnh gi n nhiu Nhiu n chp chn, cui cng ch c mt n php thch hp li lm im ta cho thin tm. V s tha mn ca hnh gi cng s pht khi m cht n php, ri gia tng tinh tn. Mc gia tng tinh tn ca Ty phin no th mi ny sn c tha mn ca hnh gi h tr, nn rt mnh, c th a n Ty phin no th mi mt l Chp nim. V ny A-nu-lu- ! Mt thin gi khi ri vo trong Ty phin no Chp nim m khng bit p dng php T V lng tm, nht l php V lng tm X, gii tr, th s b lm lc. ( Li thm ca dch gi : cho qu v d nh hn, chng ti xin k khai vn tt, tn ca mi mt Ty phin no theo th t nh sau : 1- Hoang mang, 2- L ng, 3- Mi mt, 4- Lo u, 5- Khoi cm, 6- Ph lc, 7- Cc tnh, 8Tn thc, 9- D tng, 10- Nhiu n, 11- Chp nim. Ngoi ra, ba k s (1), (2) trong li tha ca A-nu-lu- v (3) trong li ging ca c Pht, cng xin ch thch nh sau : (1) S bng sng trong tm : Obha(sa Sann, m ch nhng nh tng c ho quang. Nhng theo ch gii, trng thi y cn c tn l Parikammobha(sa, tc l thin gi t c Cn nh, gn c vo S thin, nn mi c nh sng nh th. (2) Ru(pa(nam( Dassanam( m ch s thy tng ng vi bc c Thin nhn thng.

(3) Lo u l Ty phin no th t, m ch phn ng ca hnh gi trc cc qui tng thng hin ra, c c tnh gy s st cho nhng ai tu thin, c gng vt qua ba Ty phin no u. Cc qui tng ny hu ht khng phi do ma chng trong tm thin gi hin lng, m l do nhng chng sanh v hnh, nh ng qu hay A-tu-la chng hn, sng trong mi trng ca ngi tu thin, ng thi tnh tm ca ngi tu thin cng thun thc, c th giao kin c vi nhng chng sanh v hnh . (Theo Kinh Trung A Hm s 128 (Majjhima Nika(ya 128) th khi y c Pht ging gii r mi mt Ty phin no lun lun xy ra cho mt thin gi nhiu quyt tm, nhn ni v tinh tn, ng nh kinh nghim bn thn ca Pht tng tri qua, ch khng phi do Ngi dng Thnh tu ca mt bc Ton gic m bit c. Phn cui, c Pht li dy cho A-nu-lu- cch p dng V lng tm X gii tr Ty phin no th mi mt, v cng l Ty phin no cht trong cc chng ngi php, hu gip ng tin ln Thnh hnh mt cch vng chc. on c Pht chc lnh cho ba t tinh tn tu hnh, ri Ngi tr li Trc Lm tnh x... A-nu-lu-, sau tuy tin trin mi ngy mt tinh vi trong cc bc thin, v d hon ton thun thc trong nhiu tnh php hu sc, th m mt hm ng n gp Trng lo X-li-pht (Sa(r(putta) v ni rng : Ny o huynh X-li-pht ! Bng con mt thanh tnh (Thin nhn) c nh lc rn luyn, tr nn siu phm, tiu thng nhn thy hng ngn vn chiu v tr. Nht thi nguyn lc ca tiu rt hng hu v bt thi. Tinh thn ca tiu lun lun gic tnh v sng t. Th xc ca tiu ang lnh mnh v khng b kch thch bi bt c trn cnh g. Tr nh ca tiu c th gi li d dng v r rt trc mi mc. Th nhng tm linh ca tiu hin ti vn cha c t do, gii thot khi nhng phin no vi t l ngha lm sao ? Trng lo X-li-pht lin tr li : Ny hin A-nu-lu- ! Khi hin ngh rng hin c Thin nhn, c th nhn thy ngn vn chiu v tr, tc l s t ph ang hin din trong tm hin ! Khi hin ngh rng nguyn lc ca hin ang bt chuyn, tinh thn ca hin lun lun gic tnh, thn th ca hin vn lnh mnh, tr nh ca hin hng minh mn, tc l s lon ng v t

mn (mt loi t duy rng buc) ang c mt trong tm hin y. Khi hin ngh rng tm linh ca mnh khng c t do vi nhng phin no vi t, tc l hin b chng ngi php h nghi quy nhiu. Tt hn hin nn xua ui ba th t tng bt thin y i, ri dn ht mi t duy vo cc php v thng, kh no v v ng, nht l dn ch vo cu cnh Bt hu, Bt th, V sanh, V dit, Nit-bn. Sau khi nghe nhng li hng dn ca Trng lo X-li-pht (Sa(r(putta), A-nu-lu- (Anuruddha) lin tr v tnh cc, tip tc cuc sng c c, tinh tn hnh thin, c gng loi tr ba chng ngi y trong tm. (theo Anguttara Nikya 3 : 128 Tng Chi A Hm s 3 : 128) Mt ln khc, A-nu-lu- n tu trong lnh th b lc Cetiya, nm v hng ng vn Trc Lm. Mt hm trong khi ang hnh thin th thin t duy sau y bng hin ln trong tm ng : Bc i s (Maha(purisavitakka) l ngi phi c i sng gm by phm cch cao thng l : 1- Thanh m, 2- Tri tc, 3- n dt, 4- Qu cm, 5- Cnh gic, 6- nh tm, 7- Tr tu. Nh th mt Sa-mn trong Pht gio khng nn thiu by c tnh ny. c Pht dng Tha tm thng bit r ngh y trong tm v T-kheo em h, v cng l t. Ngi lin hin n trc mt A-nu-lu- tip v khen ngi rng : Ny A-nu-lu- ! Lnh thay l iu ng ang t duy ! ng ngng m by c tnh m mt v nhn khng th thiu c nh th no, th trong thin php ca Nh Lai, mt Sa-mn hnh gi, chng nhng khng th thiu by c tnh y, m h cn phi c thm c tnh th tm l khng phng tm vo trn cnh na ! T-kheo no l ngi nghe hiu gio php ca bc Ton gic, m cn c khuynh hng tm duyn theo nhng tha mn phm tnh, th T-kheo y tht khng xng ng lm t Pht dy. (Nhm ch khng phng tm vo trn cnh trn y m ch t ng (Pa(li) trong Kinh Pht l Nippapanca, tc khng c khuynh hng mc dnh vo Ng trn : sc, thinh, hng, v, v xc. Hay s gii thot dt khot khi tham luyn xc thn hu hnh, a tnh v phc tp ca con ngi. Ri Hu d Nit-bn bn cht vn l trng thi gii thot khi kh thn hin ti ny vy ! Ngc li, cng trong Kinh Pa(li, ch Papanca, khng c tip u ng Nip c ngha l tm mc dnh, m chm trong cc dc lc ng trn,

v chu v s thng kh, tng ng vi c tnh a dng v phc tp ca nhng chng sanh hu th lun hi). c Pht cn nhn mnh vi A-nu-lu- rng : Nu trong khi hnh thin, pht trin c tm c tnh y m ng c th t c T thin d dng, theo mun, th t ng s khng cn b Ng trn (sc, thinh, hng, v, v xc) nh hng ti tm na. i sng th xc ca ng lc y cng s an vui, tri tc vi bn mn vt dng ti thiu l y phc, thc phm, ch , v thuc tr bnh... Trng thi ny c th so snh nh mt ngi trn tc hng th nhng xa x phm vy. Bn mn vt dng m bc y hng ngy khng lm cho ng mc dnh Ng trn, tri li nh n che ch thn th m ng c th tinh tn hnh thin t n ch gii thot cao thng. Lc c Pht t gi v t ny, Ngi cng khuyn A-nu-lu- nn tip tc n tu trong vng pha ng vn Trc Lm. A-nu-lu- cung knh vng li, v ng tnh nhp mt ma an c kit h vin mn . Theo Kinh Tng Chi A Hm s 3/30 (Anguttara Nika(ya 3 : 30), th A-nu-lu- nh tinh tn vt bc, nn sau chng bao lu ng c qu A-la-hn (Arahatta). Thnh th, ln Pht n h tr ng y, cng l ln tip sau cng, bi mt Thnh nhn A-la-hn l bc bin thnh V hc, V nhim v Bt a vy ! Ngay khi va c qu A-la-hn, Thnh nhn A-nu-lu- ng khu ngm my cu k, cng dng c Pht rng : Ngi bit tn tm t t c Bn S, bc Siu th n y Bng linh , bng khinh thn b t Ngi khai quang tm tnh c nhn ny. Pht xut hin khi thin tm cn hc em phc ngn cao ngt chn tng my Dy cho thy cn ng trn trc

Dit t duy ([1]) dt sanh t a y Gi t trong x thin an tr Khng phn tm ra ngoi cnh vn xoay Tu gii thot v Tam thng ([1]) tch t Pht ngn kia hnh c ch Khng ny. (N. . thot dch ra vn vn, theo cc Tn Tc K Ngn s 901-903 trong Tng Chi A Hm 8:0 - Theraga(tha( 901-903, Anguttara Nika(ya 8:30) ----o0o--IV- A NU LU V THNH PHP T NIM X (Catu Satipat(t(ha(na) Con ng tu luyn vin dung ca A-nu-lu- c hai sc thi ni bt l thn thng tuyt nh (nh Thin nh) v gii thot rt ro (nh php T nim x - Catu Satipat((t(ha(na). Trong ba chng trc, chng ti cp v s c cc bc Thin nh, t c nhiu loi thn thng hn hu, nht l Thin nhn thng, ca Thnh Tng ri. By gi xin ni qua php T nim x m ng cng l bc c kh nng rn luyn thnh cng siu ng. Sch chp : Thnh Tng A-nu-lu- nhiu ln c hi nh u ng c mt s hiu bit v cng v i (m ch Linh tu trc gic : Maha(bhinnata(), bao gm c nm loi nng lc siu phm (nh thy xa vn dm, ngi xa vn dm, nm xa vn dm, v tng hnh, bin hin thn xc bt c ni no mnh mun, tip xc vi i tng) Cng phm cch tuyt nh th su l c qu A-la-hn, gii thot ? Trong mi trng hp A-nu-lu- lun lun tr li rng :

 Bn Tng nh thc hnh thin nh khng gin on, v sng vi bn Thnh php Nim x (Satipat(t(ha(na) m t c mt s Thn thng v Thnh qu gii thot. (theo Tp A Hm s 47/28, 52/3, 6 v 11). Ring cc kh nng siu phm, nht l kh nng nh li n hng ngn chu k i kip trc, th cu tr li ca Thnh Tng c ni dung tng t, c tm thy trong hai on Kinh Tp A Hm s 52/12 v 52/11 (Sam(yutta Nikya 52/12, 52/11). V cao s diu dng ca ring php T nim x, Thnh Tng Anu-lu- cn ni : Nim Thn, nim Th, nim Tm, v nim Php. Bn thin tc ny hng gip cho bn Tng kim sot c nhng phn ng vi t nm su trong cm thc hng thin, Ariya Iddhi. (Ch Ariya Iddhi, hc gi Hellmuth Hecker dch ra Anh ng l : Emotive reaction, called The power of the noble ones). Tip theo, A-nu-lu- cn gii r : Nh bn Nim y m bn Tng c th gic tnh, thy c tm no l tm thc y to nghip, v tm no l tm khng thc y to nghip, ri bn Tng v t, khch quan, xem n nh nhau, bnh ng, v thc hin php X. (theo Tp A Hm s 52/1 : Sam(yutta Nikya 52/1). (Qu v no mun nghin cu xa hn v Thin Tm Bnh ng, v Php X ni trn, hy c cun The Heart of The Buddhist Meditation ca Nynaponika, do London Rider v Co. , xut bn nm 1962, nht l trang 181, on 45). Xa hn na, Thnh Tng A-nu-lu- cng nhn mnh tm quan trng ca s thc hnh T nim x nh sau : Bc xut gia m chnh mng vic tu hnh php T nim x th chng khc no h khng mun tin bc trn con ng Bt Chnh. (theo Tp A Hm s 52/2). V rng bn Thnh php Nim x ny l ngn uc soi ng, a hnh gi n mc tiu cui cng gii thot, chm dt mi kht vng, v tham lam. (theo Tp A Hm s 52/7 : Sam(yutta Nikya 52/7). V nh dng nc con sng Hng, chy qua Trung n, khng th no khng ra

bin, th mt Sa-mn khi thc hnh Thnh php T nim x, cng khng th no ri xa i sng phm hnh, thanh tnh, tr li kip sng au kh trn tc. (theo Tp A Hm s 52/8). Mt ln n, A-nu-lu- b bnh nng, ng lm cho tt c ng o v cng ngc nhin v php thanh tnh tm thc ca ng. Mc au n thn xc do thn bnh ng gy ra, nu l ngi khc th phi ln ln, qun qui, hoc ai gan l lm cng phi run ry tay chn, nhn nh mt my. Th m A-nu-lu- vn im tnh du ha. ng thn nhin gi tm trong php thin, nh mt nh iu khc l thin chm ch t im tc phm duy nht ca mnh, m khng bit g n ma nng gay gt, hay gi bo xung quanh. c hi nh u ng c th chu ni nhng kh bnh tn khc nh th, Anu-lu- lin tr li : Bn Tng nh tm thng tr trong Thin php T nim x. (theo Tp A Hm s 52/10). Mt hm, Trng lo X-li-pht (Sa(r(putta) n thm A-nu-lu- vo bui ti, v hi v s ny hin ti ang thc hnh thin php g, m nt mt ng lun lun ti tnh v thanh tnh, th c tr li : Bch i huynh ! Tiu hng giy hng pht thng an tr tm thc trong thin T nim x ! V nim Thn, nim Th, nim Tm, v nim Php l bn sinh hot trong i sng tinh thn ca mt bc gii thot A-la-hn. Nh Trng lo X-li-pht mi bit c s c qu Thnh Bt lai ca A-nu-lu-. Trng lo lin t lng hoan h, v tn thn cng phu ca v Thnh nhn s . (theo Tp A Hm s 52/9 : Sam(yutta Nikya 52/9). Mt ln khc, c hai Trng lo X-li-pht v Mc-kin-lin (Sa(r(putta ca Maha( Moggal-la(na), nhn cng dp lun o vi A-nu-lu (Anuruddha), bn hi ng s khc bit gia mt bc ang tu tp (Sekha() tin ln Thnh qu A-la-hn, vi mt bc hon ton gii thot, khng cn rn luyn tm tnh na (Asekha(), th cng c ng tr li nh sau : Bch nh v i huynh ! S khc bit gia hai bc y c th nhn thy rt r rng trong t cch thc hnh Thin php T nim x ca h ! Bc th nht ch thun thc mt phn trong Thnh php ny, nn phi cn tu luyn thm na, cn bc th hai hon ton th c, ri o qu lun lun nm trong tm t h, khin h sng bng T nim x ch khng phi c gng

thc hnh T nim x na. (theo Tp A Hm cc s 52/4 52/5 : Sam(yutta Nikya 52/4-5) (Li thm ca dch gi : Theo Kinh in Pht gio Nam truyn th ch Sekha( thng c dch l bc Hu hc, m ch ba hng Thnh u tin l Tu--hon, T--hm, v A-na-hm. H cn lun hi t mt n by kip na, mi c gii thot, nn phi tip tc tu tp. Nhng ch Asekha( m ch Thnh qu A-la-hn, ngha l bc ht hc hay v hc, khng b lun hi na. Hng Thnh nhn A-la-hn ny, khi ht tui th l nhp Nit-bn, gii thot, nh c Pht vy). Ngoi ra, A-nu-lu- cng tit l l ng c c Thp i thn cng (Dasatatha(-gataba(la) nh mt v Pht. Tuy nhin, ch gii li ghi rng Thp i thn cng ca A-nu-lu- khng hon ton nh Thp i thn cng ca mt bc Chnh ng Chnh gic. (theo Tp A Hm s 52/1524 : Sam(yutta Nikya 52/15-24). ----o0o--V- A NU LU V N PHI Tuy hu ht nhng mu chuyn ca A-nu-lu-, c thut li trong Kinh in, ch lin quan n cc ti Thin php. Nhng cng c mt s t bn Kinh ni v thi , hay t cch, ca v Thnh Tng ny, i vi n gii. Chng hn nh mt bn vn k li giai thoi sau y : Mt ln n, A-nu-lu- n tu n c trong mt ngi rng vng. Lc y, c mt tin n tn l Ja(lin(, t ci tri th ba mi ba hin xung, c quanh qun bn ng. V tin n ny vn trong kip trc, khi tin thn A-nu-lu- lm vua tri Thch (Sakka), th nng chnh l chnh cung Hong hu. V tui th ca loi ngi, so vi tui th ca ci Tri rt ngn, ch nh chc lt trn thin gii m thi. V nghip lc a Thin linh i u thai xung trn gian cng hng lm cho Thin linh y qun ht mi vic kip trc, nn A-nu-lu- khng lp tc nhn ra nng l ai. Cn v tin n Ja(lin( kia

th c tng Thch chng mnh, m ngao du a gii b a, nng i tm. Kt qu, do tnh luyn i v chng trn thin cnh trong lng nng cha dt, nn v tin n y, sau khi nhn ra A-nu-lu- l hu thn ca Thch, bn yu cu ng pht nguyn lm sao cho sm ht tui th lm ngi, thot sanh ln ci tri, sum hp vi nng. Ging yu cu ca tin n rt ngt ngo tha thit, ha vi nt p ca mt nht hoa khi thin gii ging trn, khin cho bt c phm nhn no nghe cng phi say m, hung chi phm nhn y t tin kip, c duyn phu th vi nng ! Th nhng A-nu-lu- thn nhin tr li bng cu k rng : Ny tin n, ng m lm vng mc Ni Thin cung cn ti bo nghip thn Nng tm ti nn tnh tin m cht Phu th , hay nhn qu xoay vn ?. Tuy nhin, tin n Ja(lin( vn khng hiu A-nu-lu- ni g, bn du dng phn bua, m thanh ngt ngo nh ting n : Thip chng thy trong ci trn hnh phc, Ti sao ngi khng b xc v tin ? Ni Thin vng cao c uy quyn, y php l v tui i v tn !. A-nu-lu- li phi ging gii bng ba cu k ngn na rng : Nng b lu v minh che ng Chng hiu thng li chn tht Thnh nhn Php v thng khng phn bit tin, trn

Duy iu kin hp tan l nh lut ! * Bn giai on sanh, gi, v bnh, cht T im khng, to kh, hon khng Thn kin ph du nh kip nng hng Bui tra nng, bui chiu tn lnh ngt. * Nng c bit ng lun hi mun mt Bn Tng gi, tm quyt dt ng trnh Kip cht ny tu, tn dit duyn sinh, Vt ba ci, ch vo trong khng tnh. (N. . thot dch ra vn vn, theo Tp A Hm, s 9/6 Sam(yutta Nika(ya No 9/6). Mt ln khc, mt m tin n c mnh danh l Thin thn kiu dim, r nhau xut hin trc mt A-nu-lu-. Sau khi cho knh v Thin Tng, nhng tin n ny lin thay phin nhau khoe khoang vi A-nulu- rng h c nhiu kh nng tuyt diu. Chng hn nh h c th trong nhy mt, thay i mu da, mi tc. Hoc h c th t bin ging ni thanh tao, ngt ngo, theo mun v.v... Ngha l h mi khi ao c hng th mt khoi lc g, th tc khc h s c toi nguyn. th xem nhng iu cc tin n va khoe l tht hay gi, A-nu-lu lin ni trong tm t rng : Vy cc nng hy ha ra mu xanh i !. Th lp tc h ha ra mu xanh. Ri Thin Tng mun th li mt vi ln na, ng i bo thm vi cc tin n chuyn ra mu , mu vng, mu tm v.v... Th h cng u lm c. c bit hn, l h cn c Tha tm thng, bit r nhng g loi ngi ang suy ngh.

Chng kin s tht y, Thin Tng A-nu-lu- lin cnh gic, tm hn thanh tnh, an tr vo thin php Phi tng, khng cho tm mnh t duy bt c mt chuyn g c, nn ng ngi im. Lc by gi, cc tin n cm thy v cng sung sng (v chng minh c php thut ca h). on cc tin n vui thch, bt u ca ht v khiu v, xung quanh v Thin Tng. Li l v iu b v cng hp dn, khng k l mt phm nhn, ngay c cc tin nam trn ci tri Dc gii nhn thy, cng phi say m, m mn ! Th m A-nu-lu- vn ngi im, bt ng. V ng an tr vng chc Lc thc vo trong mt ci thin. (Lc thc l Nhn thc, nh thc, t thc, thit thc, thn thc, v thc). Nht thi tuy Lc cn ca ng vn bnh thng, nhng Lc thc khng c mt tip xc vi Lc trn, nn ngoi cnh chng th no quy nhiu tm linh ng c. (Lc cn l Nhn cn, nh cn, t cn, thit cn, thn cn, v cn. Lc trn l sc, thinh, hng, v, xc, v php. Lc cn c th v nh su ci ca, v Lc trn l su i tng p vo su ca y). Cc tin n, sau mt hi ca v, xt thy A-nu-lu- khng ch n h. Do , ng cng chng chim ngng g sc p v php thut k diu ca h, nn tt c t ng bin mt, quay v Thin gii. (theo Tp A Hm s 9/6 : Sam(yutta Nikya 9/6). Nu chng ta nh li thi A-nu-lu- cn l mt Hong t p trai, sng trong nhung la vng cung, hng ngy c nung chu, hu h bng n sung, mc sng, gi p v nhc hay, th chng ta s hiu su xa hn, ci khung cnh tin n ca v, mn trn xung quanh ng, c th l mt thch i vi Thin Tng. Chnh nhng g ngy xa, A-nu-lu- say m a thch, th by gi ng li dp b. Phi chng nh Pht gio m A-nu-lu sm c gii thot ? Nu khng do thin hnh gieo trng t nhiu kip trc, ng c th s b vng mc vo trong cc lc th trn nhng ci tri y quyn uy v hnh phc (m ch cc tng tri t th ba mi ba tr ln). A-nu-lu- sau ngh rng s xut hin cm d ca cc tin n va qua, ng nhc li nh mt ti, cho c Pht ch dy. V vy, khi gp Pht, A-nu-lu- tng thut y cu chuyn, v t cu hi rng : Bch c Bn S ! Nh nhng c hnh g, m mt ngi n b c th c sanh ln ci ci N thn p nht Thin gii ?

A-nu-lu- nu cu hi y, khng phi v lng cn a thch sc p ca cc tin n, m v tnh t m, mun bit r nhn lnh no dn n mt kt qu c bit nh th ! c Pht t bi tr li : Ny A-nu-lu- ! C tm phm hnh khin cho mt n nhn s thot sanh ln ci tri m sc y l : 1- Ngi n b sau khi lp gia nh, phi c nt hnh chiu chung v thn i i vi chng. 2- Ngi n phi lun lun t ra lch s, v hiu khch i vi nhng thn nhn m chng mnh qu mn, nht l cha m chng v cc hng phm hnh o s. 3- Ngi n phi chu ton mi vic gia nh mt cch cn thn v sing nng. 4- Ngi n phi bit chm sc v hng dn k n ngi trong nh mt cch c k hoch. 5- Ngi n phi c tnh khng phung ph ti sn ca chng, v bit cch gn gi an ton. 6- Ngi n khng thch c bc ru ch, v lm mi cch trnh cho chng khi mc phi tt ru ch c bc, nguyn nhn lm cho chng st nghip. 7- Ngi n nu khng xut gia th phi bit quy y, nng nh ni Tam Bo, v nht l nghim gi nm gii cm. 8- Ngi n phi c lng rng lng, thng ngi, cng nh bit chia st s sng ca mnh cho nhng ai i rch. (theo Tng Chi A Hm s 8/46 Anguttara Nikya 8/46) Ngoi hai cu chuyn ni trn, lin quan n cc tin n hin ra thn ngi trc mt A-nu-lu-, cn c nhiu in tch trong Kinh sch, thut li kh nng dng Thn nhn ca ng, nhn thy nhng linh hn n thot sanh ln Thin gii, hay b a xung cc cnh kh (nht l ci a ngc) nh th no.

Mt ln n, A-nu-lu- cng hi Pht, ngi n v phm trng ti g, m h phi sanh vo a ngc, th c Pht tr li rng : Ny A-nu-lu- ! C nm nguyn nhn lm cho mt ngi n b s b sa a l : 1- Thiu nim tin trong Chnh php. 2- Khng bit h thn khi l lm iu bt thin. 3- Chng gh s ti li. 4- Ngi thng nng gin. 5- u c khng bnh tnh, d tin nhm. Ny A-nu-lu- ! Xa hn na, mt ngi n b, do nm tt xu ni trn, c th sanh ra nhiu c tnh khc, nh th vt, ganh t, keo kit, lang ch, v lun l, li bing, v ng tr. Ri khi ht tui th, h chc chn s b a vo a ngc. Nhng ngc li, ny A-nu-lu- ! Nu mt ngi n b bit tu sa, pht trin nhng c tnh i tr nh sau : 1- Vng nim tin trong Chnh php. 2- T h thn vi li lm ca mnh. 3- Gh s ti li. 4- Ha du khng nng gin. 5- Tinh thn bnh tnh sng sut. Ri t cc nt tt ca h cng hin ra, l khng chp nht th hn, khng ganh t, khng keo kit, trung thnh vi chng, bit tn trng lun l, sing nng v chm ch. Nhng c tnh y s gip h tin ha ln thin ng. (theo Tp A Hm s 37/5-24 : Sam(yutta Nikya 37/5-24) V nhn mt cuc Php m khc, A-nu-lu- li thut cho c Pht nghe rng : Trong i sng hng ngy c nhiu ngi n b b ngoi

rt nghim trang, c ch cng ha du, th m khi h ht tui th th ng thy h lp tc sanh vo a ngc, l bi lm sao ? c Pht tr li : Ny A-nu-lu- ! C ba nt xu rt nguy him trong mt ngi n b, lun lun dt dn h i thng vo con ng a ngc l : Bui sng h keo kit, bui tra ham mun ca ci danh vng, v bui ti i hi tnh dc. (theo Tng Chi A Hm s 3/127 : Anguttara Nikya 3/127). Ngoi ra, nhng thut s ni v kip trc ca A-nu-lu- cng m t mi lin quan su xa ca tin thn ng vi phi n. Tt c u chng t Anu-lu-, xuyn qua nhng kip xa xa, c phi n ngng m rt nhiu. V trong nhng tin kip y, ng b u thai lm th vt ch c mt ln : Khi y, ng sanh lm chim cu rng v b cu mi, bn ng, b mt diu hu st hi. i ph vi ni kh bun thng, bit ly bn ng hnh, tin thn lm chim cu trng ca ng, quyt nh nhn i cho n khi vi i mi c c s hi. Cu chuyn bun thng v nhn i v nh bn ca tin thn lm chim (A-nu-lu-) c k li bng nhng cu k sau y : Trong kip y v ham vui m kh Ti lm chim, cng bn bay xa Gp phi diu hu, ci cht xa nha Mt sanh mng theo t thn tan tc. * Sng th thn, nh bng hnh mt Kip c n, ngy thng lnh lng tri Tuyt thc cho vi bt hnh cuc i Mong ci kh ng bao gi tr li....

(N. . thot dch ra vn vn, theo Tc Sanh Truyn s 490) Cn mt cu chuyn ti sanh, ri v a tnh m sc, gy oan nghit, cng xin k ra y, qu v Pht t thy rng A-nu-lu- trc khi tr thnh Thnh nhn, trong v lng kip lun hi, ng cng tng c tm c c, nh bao nhiu chng sanh ti li khc : Kip y, tin thn A-nu-lu- sanh lm vua, trong khi sn bn gia rng, ng gp phi mt ngi n b cc p, p n ni m ng lp tc si tnh. V chim hu giai nhn tuyt sc, nh vua lin ging cung bn vo chng nng, gy trng thng. Nhng ngi n b khng s st trc quyn uy ca mt v vua, cng nh khng m m trc cnh sng vng gi, m nh vua sn sng cng hin. Nng mnh dn t co s c c ca nh vua, v tuyn b quyt cht theo chng, ch khng tm thn mnh b k tn bo lm hoen . Kt qu, nh vua thc tnh, ri hi hn b i, li sau lng mt ngi p, bn cnh mt nn nhn ca tnh ho sc ca mnh. Cng may l chng ngi n b y b vt thng khng ch tn mng. V ngi p trong on kch nghit ng y khng ai khc hn l tin thn ca Da-du--la (Yasodhara(), cng chng nng l tin thn c B-tt S-t-ta, ngi m trong kip cht vin trn Pht qu, ng thi tr thnh Bn S ca Thnh Tng A-nu-lu-. (theo Tc Sanh truyn s 485 : Jtaka 485) Xong chuyn gy on, gi xin thut qua chuyn to n : Mt kip n, tin thn A-nu-lu- sanh lm vua tri Thch, ri tm cch tip tin thn c B-tt, ti sanh lm mt nhc s, thi tiu rt hay, tn l Guttila. Lc y, Thch dng tm khuyn khch cho ba trm n thn ging trn lun v, theo ging tiu trm bng, ro rt ca Guttila. V h ha iu nhc v mt cch lin hoan nh th n ba ln. Qua ln th t theo li yu cu ca ton th tin n, Thch mi v dng thn thng a nhc s Guttila, ln thi tiu trn Thin cnh, do ng ng tr.

Khi kt thc m nhc, Guttila ng tnh t m bn hi cc n thn, do phc bu no m h c sanh ln ci tri, th c tr li rng : Chng ti s d hng c hnh phc ny, l nh kip trc thng xuyn cng dng cc bc phm hnh, cng nh thng xuyn nghe Chnh php, thng xuyn b th n k ngho, nht l b th bng s knh trng, khng nng gin v ngo mn. Ch nghe cu tr li y, nhc s Guttila (tin thn c B-tt) lin sanh lng tha thch, v ht ging thin tnh t nhin sng li trong tm hn ng. T v sau, tuy lm ngi, nhng nhc s Guttila vn thnh thong ln thi tiu trn ci tri. (theo Tc Sanh Truyn s 243 : Jtaka 243) Tr li i sng Sa-mn hin ti ca A-nu-lu-. Nhng c im ni bt v nhng kh nng xut chng ca ng, c cp ri. By gi xin ni qua mt bin c c lin quan n ng, m t c Pht ch ra mt iu lut. S l A-nu-lu- v s l Tn gi A-nan- (nanda) (tc hai trong s nhng i t thn cn nht ca c Pht), mt hm l duyn c c Pht ch ra hai iu lut. C hai iu lut y u p dng cho T-kheo Tng trc phi n. iu lut th nht gi l Pa(cittiya 83 (ng i Tr 83), v A-nan- l chng nhn trong ti. iu lut th hai do cu chuyn sau y : Mt thi Thin Tng A-nu-lu- c vic phi du hnh xuyn qua vng quc Kosala, hng v thnh X-v (Sa(vatth(). Vo mt bui ti ma gi, ng n ngi lng kia, v khng tm ra mt tu vin, tnh x hay mt ni no thch hp cho cc hng o s c ng. Thin Tng bt buc phi xin tm tr ti phng ngoi ca mt qun tr, do mt ngi n b xinh p qun l. A-nu-lu- yn tr rng Phng ngoi l mt khong cch bit, Tng s c th t tc qua m c. Nhng chng bao lu sau, s ngi l ng, xin vo ng tr cng lc cng ng, khin cho n ch nhn bng i mi Thin Tng vo ngh tn phng trong. B vin c rng yn tnh, v ging chiu cng tm tt hn. A-nu-lu-, trc hon cnh ng ngi nh th vn trm tnh, yn lng, tc l ng mc nhin chp thun, chng tm hiu n ca n ch qun. Tuy nhin, n ch qun y trc khi mi Thin Tng vo ngh bn trong, b quan st thy ng l mt tu s khi ng, tun t, nn sanh lng i cm.

Th l, khi mi ngi ai v ging ny, n ch nhn bn vo t phng trang im, mnh p y du thm, v mang ht nhng n trang p nht. on b bc vo phng A-nu-lu- nhon ming ci, ni : Ny o s ng knh ! Ngi va hin hu, va anh tun, va khe mnh. Mi trng thy ngi l tin n yu mn ri. Tht l mt i hnh cho tin n, nu c ngi xem nh mt hin ph. A-nu-lu- nht thi ngi im. N ch qun thy vy tng lm rng s im lng y l chp thun. B lp tc m ht n trang, gom tt c tin bc, em trc mt A-nu-lu, ri tip : Xin qu nhn hy nhn lnh nhng l vt mn ny, cho thip c an lng. Nhng A-nu-lu- vn ngi yn. V lc cn ca ng lc c an tr vng chc trong mt ci Thin, nn ng chng hay bit g c. S im lng ln th hai cng lm cho ngi n b khch ng. B vi vng ci ht qun o ngoi ra, l mt tm thn dim kiu khu gi, ri bt u khiu v xung quanh chic ging A-nu-lu-. Tuy nhin, v Sa-mn trc sau vn bt ng. ng nh mt tng uy nghi trc mi cm d xc tht, trc mi vng bc ho nhng, v m hoc ca cuc i. Ln ny n ch qun bt cht ngc nhin. B ngc nhin tt cng v nhn thy khng mt c ch l li, mi mc no ca b c i tng ch ! Tht l mt chuyn phi thng, bi b r rng l mt giai nhn tuyt sc, ch khng phi l k xu x hn mn. T ngc nhin ngi n b ngng m. Bt thn b qu xung trc mt A-nu-lu- tn dng : Tht l thnh thin ! Tht l cao thng ! Ny bc o s, ngi l mt siu nhn, mt Thin thnh khng l thuc gic quan, mi c t cch nh th i vi tin n ! V trn i ny t trc ti nay, ch c nhng nam nhn giu sang, quyn qu mang y ca ci v danh vng n mp bn chn ca

tin n xin x tnh yu, ch cha bao gi c mt ngi th , trc s ph phc ca chnh tin n c. Sau , ngi n ch nhn qun tr bng t ra hi hn. B chm chp mc tt c qun o, cng n trang tr li, ri mt ln na ph phc di chn A-nu-lu- xin Thin Tng tha th cho nhng hnh ng cm d va qua. Lc by gi, A-nu-lu- mi m mt ra v thanh tnh x li cho ngi n b lm lc. ng thi ng cng khuyn b nn sng sut ch huy ly tm t mnh. V b cn tr v rt p, nu khng cn thn, b c th b kh ly bi tnh yu trong tng lai... Tt nhin v kch tnh cm bng bt c kt thc , v ngi n b tr v phng mnh mt cch yn tm gic ng. Sng hm sau, mi ngi u thy n ch nhn qun tr phong rt khim cung, nt mt rt vui v mang thc n im tm n cng dng tn tay A-nu-lu-. V Thin Tng cng thuyt cho nng mt bi php khin cho n ch nhn qun tr bng chc tr thnh Pht t v tnh nguyn sut i sng ng theo li Pht dy. A-nu-lu- sau tip tc cuc hnh trnh. ng n tu vin Pht gio X-v (Sa(vatth() vo mt bui chiu. Khi ng thnh tht k li chuyn y cho mt ng o nghe, th c c Pht ku vo qu trch : Ny A-nu-lu- ! Mt T-kheo xut gia theo Pht gio khng c m trong ngi nh do ngi n lm ch, cng khng c ng chung phng c n nhn ! Nh Lai ch ra lut cm ny k t ngy hm nay, v gi l gii ng i Tr. (theo Tng Lut phm ( , phn iu rn Pcittiya on s 6) Thut s ny chng t rng Thin Tng A-nu-lu- nh thin php ch huy c tm, m ng trnh khi cnh kh lm n l cho dc vng. Sc mnh an tr ca ng nh thc v cm ha c ngi n b la dc ang bng chy, khin ng s tnh ng, n nn, tr v vi Chnh php, ri quy y Pht, quy y Php v quy y Tng. Do , chng ta c th ni rng Thin php ca A-nu-lu-, khng nhng em li an vui cho chnh ng,

m cn mang n gic ng cho ngi khc. Ngi khc y nu cn c theo cu chuyn va k l phi n vy. Tuy nhin, khi c Pht ch ra iu lut ni trn, Ngi qu trch A-nu-lu- ch nh mt duyn c m thi, ch khng phi Pht chng tin vo c hnh ca v i t ny. V rng, cc phm Tng, tt hn l nn trnh trc, ng ri vo mt tnh trng cm d khng li rt lui, nh th h c th gc ng bi dc vng d dng. Ngha l c Th Tn, do lng t bi, Ngi khng mun cho ch t s c, ri vo vng nguy him. Nu c k trong Kinh in, chng ta s thy rng : Lc sanh tin c Pht thng khi ngn nga cho nhng phm Tng mt s tr duyn gy ti, hn l cho h t bit t tu. Cu chuyn nh tm ca Thnh Tng A-nu-lu- phng ng, hn 2500 nm trc, c nhiu im tng ng vi c tnh ca Thnh Bernard De Clairvaux trong s Php. Vo u th k th XII, nm 1115 : Mt hm, v n s tr tui ny (Bernard De Clairvaux) dng chn ngh m trong mt qun tr. ng c ch qun dnh cho mt chic bng ni phng khch, v nhng ch khc c ngi chim trc. Thnh lnh na m, c con gi ca ch qun, vn tnh thch nhng nam nhn p trai, t m n t tnh. Nhng Bernard De Clairvaux n ha t chi. V v tri rt, ng buc lng phi ko li tm chn bng, v ni vi c gi : Nu c ch cn mt ch ng th ci bng ny c th cho hai ngi ! Nhng nu c tm mt ci g khc th c s tht vng. S thn nhin hon ton trc cm d xc tht ca Bernard De Clairvaux lm cho c gi knh trng, v h thn b i. im ging nhau ca hai v Thnh, mt phng ng v mt phng Ty, l h t ch huy c tm hn mnh, ri thuyt phc ngi khc bng tinh thn v hnh kim trong sch, thnh thin, ch khng phi bng ging o.

----o0o--VI- VI GII P V VA CHM CA SA MN A NU LU Mt hm n, v kin trc s (c sch gi l vin th mc ct nh) ca triu nh, tn l Pancakanga, mi Thin Tng A-nu-lu- n nh cng dng thc phm. y l mt c s Pht t m cn c theo nhng Kinh in khc, l mt ngi kh thng hiu Pht gio, v rt nghim tc trong vic tu hnh. Do , sau bui trai Tng, Panakanga, lin vn o Thin Tng A-nulu- rng : Bch Thin s ! t c mt thc mc vi t, mun nh Thin s ging gii. l vic mt s Sa-mn khuyn t nn thc hnh php thin gii thot bng cch M rng tm ra n v cc (Appamana( Cetovimutti). V mt s Sa-mn khc li khuyn khch t hy tu php thin gii thot cch An tr tm vo mt bin gii, hay mt mc nht nh, tc l cho tm c ng li bnh trng, ng ha vi mt lnh vc thin nh no . (Mahaggata( Cetovimutti). Vy t mun bit hai cch tu tp thin php y, tu trung ging nhau hay khc nhau ? A-nu-lu- vui v phn tch rng : Hai cch tu tp Thin php ny hon ton khc nhau. Cch th nht m ch s pht trin T V lng tm (Brahma Viha(ra), mt kh nng diu dng, khi hnh gi thun thc trong cc bc Thin (Jha(na). T V lng tm l s biu l bn phm tnh, gm : T (Metta(), BI (Karuna(), H (Mudita(), v X (Upekkha(). Nhng cch tu tp Thin php th hai m ch s an tr tm trong mt mc hay gii hn no . Chng hn nh mc c th l mt trong T i, tc t (Pathav(), nc (Apo), la (Tejo), hay gi (Va(yo). Ri khi tm c nh, an tr vng vng trong cc bc Thin (Jha(na), th hnh gi mi tm hi nhp, ng ha hay bnh trng theo khun kh hay gii hn ca mc y ! Ch Phn gi l trng thi ny l Pat(ibha(ga( Nimitta. T d mc (Kamattha(na) ca hnh gi l nc, th khi tm ca hnh gi c nh, thun thc trong cc

bc thin ri, tm nh y s hi nhp, bnh trng v ng ha theo khun kh hay gii hn ca tt c nc trn mt t ny, t mt im nh nht nh bi sng, cho n ton th cht nc trn th gian. Ch Phn ng ngha vi tnh Ha nhp ton th y l Mahaggata( Cetovimutti. Tnh trng hi nhp, bnh trng v ng ha ca tm nh trong php thin ny, cng khng phi ch biu hin trn phng din th cht, dung mi, m cn biu hin c trn phng din hnh thc v sc thi na. S ng ha ton din , trong Kinh ch Phn gi l Kasina. Tip theo, A-nu-lu- cn nhc n cc loi ch thin trn ci tri Sc gii (Ru(pa(vacara), dn chng v so snh cc bc tu thin khc nhau. ng ni : Ch thin trn ci tri Sc gii, tuy cng mt cnh tng, nhng cng c nhiu loi cao thp khc nhau : Ch Thin no nh tu luyn t kip trc thun thc, m mc nh tm hin ti cao hn, th ho quang ca h sng hn. Cn v no mc nh tm tm thng, th ho quang ca h yu t. Ring nhng ch Thin no, trnh nh tm t n Tam thin, T thin hay Ng thin, th ho quang ca h ta mnh v xa v cng, khng th o lng c. Mt khc, s mnh hay yu ca cc loi ho quang cng chng t rng gic linh ca cc hng ch Thin y rt trong sch, hay tng i trong sch, thanh tnh nhiu hay thanh tnh t. V tr li mt cu hi khc, do mt Sa-mn nu ra, lin quan n cc hng ch Thin va ni, A-nu-lu- cn xc nhn rng ng s d bit r trnh gic linh ca ch Thin chng nh th, l bi nhiu kip trc ng tng sng vi h, ri kip ny nh tu thin tinh tn, c c Thin nhn thng, Thin nh thng, Tha tm thng v.v... m ng c th giao cm, ni chuyn vi h. (theo Trung A Hm s 127 : Majjhima Nikya 127) (Ghi ch : Ch Thin ci tri Sc gii, ting Phn gi l Abhassara( Deva(, c ngha l Linh thc sng trong mt mi trng tuy cn sc t, nhng rt tinh vi, thanh khit, so vi thn th trc ca loi ngi, v cc ging sinh vt khc trn trn gian. C sch ni Sc t tinh khit y l cc vi t rt nh, long trong nh sng, v c th di chuyn

ngoi tng khng kh mt cch thn tc. Thin chng ci Sc gii ny, theo Kinh in ghi r, th trnh nh tm ca linh thc h, ti thiu cng tng ng vi Nh thin trong Thanh Tnh o ca Pht gio). Mt in tch khc cng thut li rng : Khi y, c Pht ang thuyt php cho cc hng t nghe, ti mt qung trng l thin, nhn ni v hnh tri tc, bng c Pht quay sang hi A-nu-lu- : Ny A-nu-lu- ! ng c hi lng vi i sng Sa-mn hin ti khng ? Bch c Bn S ! t hon ton tha mn, an vui vi i sng tri tc, gim thiu vt cht ny. Lin , c Pht bn tn dng : Ny ch T-kheo Tng ! Ai l k pht nguyn xut gia ngay lc cn tr, tui i ang thanh xun, quyn uy, tin ti, danh vng c y , m chi b chn ly i sng phm hnh, l ngi ng khen ngi ! K y xut gia, khng phi v trnh b vua cha gia hnh, cng khng phi v mt ht ca ci ri tht vng, lo s ngho i, hay n nn, m tm ni n dt. H xut gia v mun sng trong Php bo nhim mu, gii thot ! Do , nhng g h tinh tn thc hnh hng ngy, vn chng phi khoe khoang, m l tm thy hnh phc chn tht, nht l hnh phc an tnh trong cc bc thin, hnh phc ty tr c nm chng ngi ni tm, v hnh phc dit tn nhng phin no, c php hng lm cho h sa a. Mc ch duy nht ca h l tin ln Thnh qu gii thot. Ri trc khi chm dt li tn dng, c Pht cn nhn mnh : Ny ch T-kheo Tng ! V vy, mi khi Nh Lai cng b s c qu Bt lai ca mt Sa-mn vin tch, Nh Lai khng ni cao mt t Pht, m l khuyn khch nhng bc phm hnh sanh tin, nn theo gng gii thot kia, m tinh tn t o qu cho chnh mnh. V nhng li khen ngi ca c Pht , lm cho Thin Tng Anu-lu- c khch l khng t. (theo Trung A Hm s 68 : Majjhima Nikya No 68)

Ring cc cu chuyn ni v s xut hin ca A-nu-lu- trn ci tri, th Kinh Tp A Hm s 6/5 (Sam(yutta Nika(ya No. 6/5) c on ghi li nh sau : Khi y, c Pht phng thn quang bit c mt v tri trn ci Phm Thin (Brahma) ang lm lc, suy ngh rng : Cc Sa-mn, o s trn gian, d tu tp tinh vi n u, cng khng th gia nhp vo ci Phm thin c !. c Pht lin ha thn thnh mt vng nh sng, bay thng ln ci Phm Thin, v xut hin an ta trc mt v tri . Thy c Bn S t nhin bin mt, bn t ln l i Ca-dip (Maha( Kassapa), i Mckin-lin (Maha( Moggalla(na), i Ca-phi-na (Maha( Kappina), v A-nulu- (Anuruddha), vi dng Thin nhn minh tm xem Pht ang cnh gii no, th h c bit c Pht ang ci tri, tip mt Phm Thin lm lc. C bn v i t khng hn m cng hin lng thn thng bay ln hu Pht. Khi n ni, h ng cung knh nh l c Th Tn, ri tun t ngi sau lng c Pht, cha mt khong cch va phi. V Phm Thin ang t duy t c v s cao c ca ci tri mnh, bng thy xut hin khng phi ch mt c Pht C m, m cn c c bn v i t thn thng siu ng na, th ng lp tc thc tnh, dp b ngo mn, v tn dng oai lc ca Pht Ton gic, cng ch i t. Mt ln khc, Thin Tng A-nu-lu- theo thi quen, thc dy vo na m tng Kinh Cu Kh cho n sng. Bt cht ng nghe ting mt n ng qu ry a con trai rng : Ny con ! Con hy im lng cng m nghe Pht ngn ! Nu chng ta hiu r li Pht dy v c gng hnh ng theo, th chng ta s c rt nhiu hnh phc, v s c gii thot khi vng sanh t lun hi, nht l c gii thot khi kip lm ng qu ny ! A-nu-lu- lp tc dng Thn nhn quan st, th ng thy hai m con mt n ng qu ang khp np, cung knh ng nhn ng. (theo Tp A Hm s 10/6 : Sam(yutta Nikya No 10/6).

Tr li vic va chm khng th trnh khi trong i sng lm ngi, Thin Tng A-nu-lu- cng b ch trch v m hc tr : S l khi y xy ra v tranh lun gia hai nhm tu s ti Kosamb. Tn gi A-nan- (nanda) vo hu Pht th c Pht hi xem cuc tranh lun y chm dt cha. A-nan- tnh tht tha rng : Bch c Th Tn ! Cuc tranh lun vn cn tip tc, v mt t ca s huynh A-nu-lu-, ang cng u chia r Tng-gi, m s huynh (m ch A-nu-lu-) khng khuyn rn ly mt ting. Tn gi A-nan- s d ch trch nh vy, v ng va hay tin rng trong lc c chuyn ln xn gia Tng chng, th Thin S A-nu-lu- li cng hai huynh khc l Nandiya v Kimbila, b v rng Gosinga tu thin nhp tht, chm lo trau gii thin nh ca chnh mnh, chng ng ngng g n s xung t ca nhng ng o xung quanh. V ch mi c qu Tu--hon (qu Thnh thp nht), nn A-nan- cn mt t phm tnh. i vi ng, trch nhim ca mt v thy rt quan trng, bi nhng T-kheo ang tranh chp kia, c mt s ngi, vn l t ca A-nu-lu-. S ch trch ca Tn gi A-nan- sau c m t r rt hn na, qua cu ni ng phn nn vi c Bn S : Bch c Th Tn ! S huynh A-nu-lu- c thu nhn t m khng ch g n vic hng dn h c ! Nhng c Pht t bi phn gii : Ny A-nan- ! ng ch nn ln ln gia vai tr lm thy vi s v minh ca mt s hc tr ! A-nu-lu- c th c duyn lnh cho cc tu s y xut gia, nhng ng li khng c oai duyn qu trch ! Vy th trong khi vng mt A-nu-lu-, ba i Sa-mn khc l A-nan-, i Ca-dip, hay i Mc-kin-lin, u c th can thip, chm dt cuc tranh chp gia cc T-kheo Kosamb. Ngoi ra, ny A-nan- ! Cng c nhng hng tu s khng th sa i tt xu, v h rt hi lng khi nhng ng o xung quanh b vng mc trong mt cuc tranh lun ko di. Nh th, h s khng b

cc bc Bn S ch tm ra c tm ca h, c th trc xut h ra khi Tng chng. (theo Tng Chi A Hm 4/241 : Anguttara Nikya 4/241) V li, hai ngi t trong hin ti, c th c hai ng thy hng dn hai cch khc nhau, nhng hai ngi t , trong qu kh li c c nghip to t nhiu tin kip ging nhau, nn kip ny h t nhin hnh ng nh nhau. y l trng hp ca hai T-kheo mt nt : mt t ca A-nan-, v mt t ca A-nu-lu-. C hai T-kheo y u rt ngo mn, lun lun mun t ra mnh l ngi hu l nht trong cc cuc tranh lun. Kt qu, Tn gi A-nan-, d thng xuyn qu trch t, vn khng thay i hnh kim hc tr c. Cn A-nu-lu- c lo tu thin lm gng th t cng chng nhn nh hng g ! (theo Tp A Hm s 16/6 : Sam(yutta Nikya No 16/6). Thi c Pht v ch i Thnh Tng cn ti tin, m vn c nhng tu s nh th, hung chi l thi bt u mt php ca chng ta. Ngi Pht t c n y chc c th cng thy c ci tnh tng i trong mi vn . ----o0o--VII- TIN KIP A NU LU a s tin kip ca Thnh Tng A-nu-lu- u c ghi trong Tc Sanh Truyn (Ja(taka). Nhng mt t cng thy xut hin trong Tn Tc K Ngn (Theraga(tha(). Chng hn nh ch gii cu k ngn s 910 thut rng : Thu gio php ca c Pht qu kh tn Kassapa (Ca-dip), tin thn A-nu-lu- sanh lm mt ngi ngho, song thng xuyn cng dng cc bc Phm hnh. Nhm khi c Pht vin tch, ngi hng ngy lo chm sc, nhang khi ngi bo thp an tr X li Pht... (Li thm ca dch gi : Pht qu kh Ca-dip (Kassapa) ch trng tn vi Thnh Tng i Ca-dip (Maha( Kassapa), t ng u ca c Pht Thch Ca trong gio php hin hnh ! Chng ti xin lu qu c gi hai nhn vt lch s ny, sng hai thi khc nhau, ko s trng tn c th gy ra ng nhn).

Nhn mt hm, tin thn A-nu-lu- tuy ngho, nhng nhn n mua mt l vt kh t tin l m thm (rt ra t sa b) t n cng dng ngi Bo thp. Hnh hy sinh cao qu y n su vo tim thc ca tin thn A-nu-lu-, nn kip ny nh tu thin c qu, ng cht nh li v t thut, qua bi k ngn sau y : Ti nh r ci kip xa ngho y Sanh ni no v tm tnh lm sao. Pht nhp dit ri, ti ch ra vo, Thp X li cng dng, chm sc !. Cn lin quan n nhng kip sng trn ci trn, hay lm Thin vng trn ci tri, th Thin Tng A-nu-lu- ni trong ba Tn Tc K Ngn cc s 913, 914 v 915 rng : Ln thin cnh, ti tng l vua cha, Tui th di khng bit my triu nm. u-sut- thin, Thch lm C php l v chng thn ph phc. * Xung trn th quyn Chuyn lun Thnh c Lnh th ph cng m rng bn phng Nam Thim B chu, uy th khn lng, Dng Chnh php an dn lc nghip. * Ln vi xung : Tri, ngi... tng by kip.

By kip trn gian, by kip thin ng... Mi kip u ngi ngi bu i vng. Mi bn kip, Tc mng minh nh r !. (N. . thot dch ra vn vn, theo Theraga(tha( cc cu 913, 914 v 915) Cn tra cu v pha Tc Sanh Truyn (Ja(taka), th cc hc gi s thy c t nht l hai mi ba thut s, k li tin kip ca A-nu-lu-. Hu ht u xc nhn rng : Tin thn A-nu-lu- nhiu ln lm vua tri Thch (Sakka), nht l cc Tc Sanh Truyn s 194, 243, 347, 429, 430, 480, 494, 499, 537, 540, 541, 545, 547. C mt ln, tin thn A-nu-lu- sanh lm mt v s gi ca vua tri Thch, tn l Pancasikha. S gi y l mt thin thn rt gii v m nhc, nn lun lun c Thch a chung. Ring by kip sanh lm ngi, nh ni on trc, th tin thn Anu-lu- thng xuyn sng hnh hin c. (theo cc Tc Sanh Truyn s 423, 488, 509, 522 : Jtaka 423, 488, 509, 522). Hai trong s by kip y, tin thn A-nu-lu- v tin thn c B-tt S-t-ta sanh lm i anh em. Cn nm kip cn li th c ba kip, tin thn ng sanh lm vua (theo Jtaka 485), mt kip sanh lm gio s ca triu nh (theo Jtaka 515), v mt kip sanh lm xa phu hong gia (theo Jtaka 276). Cnh b a lm th, tin thn A-nu-lu- ch b mt ln. l cu chuyn con chim cu rng mt bn, rt thng nh, ri tnh nguyn nhn i, nh ghi on trc (theo Jtaka 490). Nh vy, nu k khai s lc, da trn Tc Sanh Truyn (Ja(taka), th tin thn A-nu-lu- c mi lm ln sanh vo Thin chng, by ln sanh lm ngi, v mt ln sanh lm th. Tng cng l hai mi ba thut s vy. im lm cho chng ta ch y l trong cc tin kip ti sanh lm vua tri (hay vua trn gian) y, tin thn A-nu-lu- thng xuyn t ra c nhiu sc mnh th xc, v c ngng m tinh thn. iu ny chng t rng tin thn ng hng qu lnh ca thin php, ch khng phi nh

v vua tri trong thn thoi Hy Lp Zeus b chi phi bi tnh yu v s tranh ngi trn thin cung, cng khng nh thn Jehovah (hay Yahav), bc thng ng li vo xc phm c chn la tit l thin v nhn danh thin quyn thng pht con ngi, trong o Do Thi v Nht Thn gio. Nhng Thch trong Tc Sanh Truyn o Pht th hon ton khc. V Thin vng ny l cha t ca ci tri th ba mi ba, bc c nhiu thin tm, v lun lun tm cch che ch nhng ai bt hnh. Cu chuyn c Thch cu nn cho mt vua lnh trn th gian, xin k nh sau : Khi y, c B-tt sanh xung ci trn lm mt v vua nhn t. Vua ra lnh nghim cm ton dn khng c git sc vt ly mu t l thn linh. Kt qu, c mt hung thn ngu mui ni gin bt v vua nhn c y em hnh hnh ht mu. Hong hu thy chng sp b lm nguy, bn cu khn Thin vng Thch. B ct cao ging ngay tht, hng ln chn tng my than rng : Thin vng cha t ci tri, Ho quang ngi c sng ngi hay khng ? Thy chng nhng git mu hng Ca ngi v ti vo trong hung thn ? Nghip oan ma qu khn phn Cng gy cng vng vo thn a y ! Thin vng bit r duyn ny, Xin mau bo v vua dy thin tm !... (N. . thot dch theo Ja(taka s 347)

 Thch nghe nhng li cu cu y, lin lp tc hin xung th gian, nh ui hung thn chy mt, ri cu mng v vua nhn t, em li nim tin bnh an, v s vui mng cho ton th hong cung. V sau ny, vua tri Thch chnh l A-nu-lu-, v v vua nhn t b nn cng Hong hu, chnh l c Thi t S-t-ta v Cng cha Da-du-la (Yasodhara(). Mt khc, tin thn A-nu-lu- ti sanh lm Thch khng nhng ch cu mng c B-tt (l tin thn Thi t S-t-ta) nhiu ln, m ng cn che ch thanh danh, hay xut hin a c B-tt vt qua nhng hon cnh him ngho, khng bit bao nhiu ln na. Ngoi ra, trong mt s trng hp, Thch (tin thn A-nu-lu-) cn mun kch thch c B-tt (tin thn Pht Thch Ca), v ny tinh tn trau gii c hnh gii thot hn ln. Chng hn nh trong Tc Sanh Truyn cui cng, Thch ha thn thnh mt ng B-la-mn gi yu, hi xin ngi v ca c B-tt, hu th thch hnh b th Ba-la-mt ca v ny. (theo Jtaka s 547). Ri trong mt hon cnh khc, Thch th lng quyt tm b th Ba-la-mt (Paramita() ca c B-tt, bng cch hi xin i mt ca ng (theo Jtaka s 499). Cn th hnh kin nhn v ha du, Thch bu nhc, ch bai s xu x ca c B-tt khi kip n B-tt sanh ra khng c p trai cho lm. Trc s ch xu, bu nhc y, c B-tt n ha tr li rng : Ti s d chu qu bt hnh ny l v trong kip trc ti ti tm lm nhiu iu c c ! Nhng trong kip ny, ti ang tinh tn trau gii thn, khu, , cng nh khuyn khch, khen ngi mi ngi xung quanh lm nh ti, kip sau khi b nhiu qu kh. K , Thch bo vi c B-tt rng : ng mun ban cho c Btt mt iu c; th c B-tt lp tc xin c gii thot khi cc tt xu nh c tm, th ght, tham lam v khao kht. Xa hn na, c B-tt (tin thn Pht) cn tm nguyn ng bao gi lm hi ai, v Ngi t ging gii rng :

 Tt c nhng iu mong c y, nu thnh tu l do cng hnh v thin nghip ca mt ngi thanh tnh to, ch khng phi c mt vua tri no c th ban cho c (theo Jtaka 440 : Tc Sanh Truyn s 440). Ring trong hai Tc Sanh Truyn s 429 v 430, th Thch th tnh a chung i sng m bc ca c B-tt. Nhm thut s tip theo k chuyn vua Thch mi c B-tt ln ci tri chng kin nhng khung cnh k diu, huyn b trn Thin gii. Loi thut s ny c m t tng trng trong cu chuyn nhc s thi tiu tn Guttila ri, xin khi di dng y (theo Jtaka s 243). Ring hai Tc Sanh Truyn cc s 541 v 494, tin thn c Pht sanh lm hai v vua nhn t tn l Nimi v Sadhina, th tin thn A-nu-lu cng ti sanh hai ln lm Thch. V ng ( Thch) mi v dng thn thng a hai v vua sng theo phm hnh y ln ving ci tri. By gi ni qua nhng tin kip A-nu-lu- ti sanh lm ngi, chng ti xin chn nhng mu chuyn sau y : Mt kip n, tin thn A-nu-lu- sanh lm quan T vn B-la-mn trong triu, c nh vua knh chung, v thng hi v nhng hnh ng li ch v cng bng m mt v minh vng nn phi hp cai tr ton dn cho c hiu qu. Quan T vn thnh thc ni rng : H thn khng th tr li cu hi y mt cch thng sut c. Nhng h thn ha s c gng tm ra mt ngi i tr, c th gip cho b h nhng kin chnh tr rt hay. Ri ng i tm c B-tt (tin thn Pht) cu xin nhng php lnh tr dn. (theo Tc Sanh Truyn s 515 : Jataka N. 515). Cn khi tin thn A-nu-lu- sanh lm vin xa phu hong gia, mt ln v mun trnh trn ma to sp xung, xa phu dng cy nhn hc vo hng nga, thc chng chy tht nhanh. V sau, mi khi i ngang qua ch y, hai con tun m t ng chy thc mng, in tung hong s mt ci g lm cho chng au ing bn hng.

Hiu c nguyn nhn gy ra kinh hong cho hai con nga qu, lun lun tn lc chy theo lnh ca mnh, vin xa phu bt u hi hn, t trch khng hnh ng ng theo tinh thn ca k k m. (theo Jtaka s 276). Nhiu sc thi ni bt v nhiu t liu khc nhau, trong ton th Tc Sanh Truyn ni v tin thn A-nu-lu-, cho chng ta thy mt s im quy np : l c tnh, l ngh lc, v cc kha cnh tm l chn thnh ca tin thn ng, lc no cng lo lm trn bn phn, duy tr s bnh an, v bit tm ra nguyn nhn au kh ca k khc, k t c th sa li, hay chia s ni kh vi i tng. Cc c tnh v ngh lc y cng chng minh rng : S thun thc trong thin nh, cng vi s chng c Thng tha trong cc loi thn thng ca Thin Tng A-nu-lu-, vn bt ngun t nhng cng phu, hay nhng kinh nghim qua trong qu kh, nht l trong cc tin kip sanh lm vua tri Thch, hay vua ngi, m c gn gi vi tin thn Pht (B-tt). ----o0o--VIII- A NU LU SAU KHI PHT NHP DIT Theo Kinh i Nit Bn, trong b Trng A Hm s 16 (Maha( Parinibba(na Sutta - D(gha Nikay(a N. 16) th Thnh Tng A-nulu- c mt bn cnh Bn S, lc c Pht nhp Nit-bn. Khi y, ng Ton gic bit r s sp la b nhc thn ny, Ngi bn nhp nh vi diu vo cc bc thin, nht l cc bc thin Hu sc v V sc. Ri Pht an tr vo trong mt i Thin php, tn gi l Dit th tng nh (Ting Pa(li gi l Sanna( Vedaniya Nirodha)... Sa-mn hu Pht l Tn gi A-nan- ang bun ru, cht quay hi Thin Tng A-nu-lu- rng : Bch s huynh ! c Th Tn nhp Nit-bn cha ?, th c ng tr li : Ny A-nan- ! S huynh nhp nh v dng Thin nhn theo di tm Pht th c bit Thn quang ca c Bn S ang an tr trong V sc thin, bc Dit th tng nh.

 Knh bch s huynh ! S huynh bit r c Bn S vin tch, din tin nh th no, xin s huynh t bi thng bo cho. Ny hin A-nan- ! theo di Thn quang ca c Th Tn, t huynh phi nhp ht thin Hu sc (Rpa( Jha(na) n thin V sc (Aru(pa Jha(na), v trng thi Pht tch dit khng nm trong phm tr Ngi mun sng hay mun cht, m s nhm mt k diu y hon ton nm trong din tin t nhin ca thn nghip cui cng, trc khi Pht tr thnh v sanh bt t ! Ngha l Pht khng chi b xc thn ny, nu nhng t bo ca s sng cn hot ng, ng thi Ngi cng khng mc dnh, bm vu vo s sng hu hn, ph du, v xoay vn y. Ngi an tr cc bc thin, theo th t t thp n cao (S thin ln T thin), ri t cao n thp (T thin tr li S thin). Ht ln n xung v ht xung li ln nh vy, ct gi cho nhc thn c qun bnh, va ch cho nhng t bo cui cng ch trng s sng, chm dt hot ng. V xuyn qua s thng bo tng giy pht y ca A-nu-lu-, m nhng t c mt bn cnh nhc thn ng Ton gic bit c khi no c Pht thc s vin tch. Lc c Th Tn x bo thn, vnh vin an ngh Nit-bn, th tri Phm Thin (Brahma() v Thch (Sakka), ch t ci tri th ba mi ba, ng thanh cng dng qu gii thot ca bc Thin Nhn S, bng nhng cu k, ni ln lut V thng, bt di bt dch nh sau : T sanh l lut V thng, C sanh, t t, tri ngi khng qua. Ri ngi th ba tn dng s nhp Nit-bn linh diu ca c Pht l A-nu-lu-. ng ng khu ngm my cu k rng : Cao thng thay l gi nhp dit, ng T bi thanh khit khn lng. Bun, vui, sanh, t... khng cn, Vt ra tam gii, mi phng Nit-bn.

Tuy nhin, nhng phm Tng, v mt s Thnh nhn bc thp (cn ti sanh li ti a by ln na), v lng ngng m c Pht cn chng t rng buc, nn h bun kh khc than thm thit. Nht l khi h nghe Thin Tng A-nu-lu- chnh thc cng b s vin tch ca c Pht. Trc hon cnh nh vy, Thnh Tng A-nu-lu- lin khuyn gii h. V bng tm t bi, ng lm gim lng phin mun ca cc ng o bng cch li ko h ch n s c mt (nhng mt phm khng nhn thy) ca rt nhiu Thin chng ti l bi nhc thn c Pht ln cui cng. A-nu-lu- ni : Ny ch huynh ! Cc Thin chng cng ang bun ru, au xt, tic thng, chng khc no nhng phm nhn, khi va mt mt v Pht. Nhng hi ch Sa-mn huynh ! Lc c Bn S cn sng, Ngi chng dy cho chng ta php V thng gy ra kh no l g ? V gi y php y ang c chng nghim trc mt qu v, ti sao qu v khng nh li li Bn S bnh tm nim tng n c ca bc Gii thot ? Tip theo, Thnh Tng A-nu-lu- v Tn gi A-nan- thc trn m hm y cung hu nhc thn c Pht. Sng hm sau, A-nu-lu- bn yu cu A-nan- i cng b tin c Th Tn nhp Nit-bn n ch Pht t trong cc lng ln cn, nht l trong thnh ph Kusina(ra(. Th l hu ht dn chng a phng, k c nhng ngi cha thm nhun Pht gio, ch cm kch c hnh ca ng Gii thot m thi, t ng tp hp, ri dng ln mt l i, v mt gin ha v cng trang nghim lng ly, bng nhng loi g qu v trm hng, c hnh l Tr t c Pht. C mt iu l l khi tm ngi thanh nin lc lng, ng lot nng nhc thn c Pht t ln gin ha, th h d rng sc n u cng khng lm c. Bt cht h rng mnh kinh cm, v lp tc n hi Thnh Tng A-nu-lu-, v sao nhc thn ca c Th Tn li c mt trng lng l lng nh vy. A-nu-lu- vn bit r l do, bn ni cho h bit rng cc hng Thin chng c mun cho cuc l ha tng c thc hin di mt th t khc. Ngha l qua trung gian ca Thnh Tng A-nu-lu-, ch Thin ngh vi ton th Tng v tn c mt, mt nghi thc l Tr t ng theo nguyn vng ca cc v vua tri.

Kinh chp : Khi ch Thin vng cu nguyn xong, th nhc thn ca c Pht bng tr thnh nh nhng v cng. Mi ngi ch cn mt ngn tay ln kim quan... l thn Pht cng vi mi vt che ch t ng nng ln cao, v di chuyn an nga ngay ngn ti trung tm gin ha. Nu v pha Thin chng, A-nu-lu- t ng tip xc vi h trong sut cuc l Tr t, th v pha phm nhn, Tn gi A-nan- cng lo vic n c, c vn dn lng, nhng vt liu cng dng, thiu t nhc thn c Pht, c h chn la tinh khit, k cng hn. Ni vn tt l hai v Sa-mn huynh ny, mi ngi trch nhim mt cnh gii : Thin Tng A-nu-lu- giao cm, nghinh n cc hng Thin chng, v Tn gi Anan- tip xc vi cng ng phm nhn (theo Trng A Hm s 16 : Dgha Nikya N. 16). Sau l Tr t, ha tng nhc thn ng Gii thot, di s ch ta ca nht t Pht, tc Thnh Tng i Ca-dip (Maha( Kassapa), A-nulu- tuy a v mt thnh Bt lai A-la-hn, v cng l thn nhn gn nht ca Pht T, nhng ngi khng t nhn mnh vai tr tha k Bn S, lnh o Tng-gi. Bi v khi sanh tin, c Th Tn khng di chc mt gio quyn n t no ht. (Qu o hu no mun bit do k duyn chi, Trng lo i Ca-dip n ng lc vo gi cht, ch ta l Tr t nhc thn c Pht, xin hy c cun Gng Lnh Thnh i Ca Dip, c dch ra Vit ng v n tng.) Ngay nh Thnh Tng i Ca-dip l v Thng th c nhiu phm hnh ging c Pht nht, v ng cn c ton th Tng chng, cng nh tn hin din, ng tm suy tn ln ngi v chng mn, thay Pht hng dn Tng chng, m ngi cng thanh tnh t chi, hung chi l Anu-lu-. Bi ct li Pht gio l lm cho ngi Pht t phi c lp, t mnh hng dn ly mnh, i theo nh sng gii thot ca bc Ton gic, ch khng cn mt gio nhim no iu khin c. ( ni khng trng ch tha lc). Tuy nhin, Trng lo i Ca-dip cng khng phi khng thc c trch nhim v cng quan trng ca mnh trong thi hu Pht. Nn va chng minh xong l phn phi X li Pht cho cc hng vua cha xy thp

tn th, ngi lin di gt hng v pha Vng X thnh, khi xng triu tp i hi nm trm Thnh nhn Bt lai (A-la-hn), nhc li tt c nhng li Pht dy, hu lu truyn phc m n cc i sau. V l cuc kt tp Kinh in Pht gio ln th nht. Sch chp : Tn gi A-nan- (i t hu cn Pht cho n giy pht cui cng) lc y cha c qu A-la-hn, c th b i hi khng mi d, nn Thnh Tng A-nu-lu- thc gic ng hy tinh tn vt bc, mau hi nhp vo Thnh gii Bt lai, mi tham gia ng gp cuc kt tp Pht ngn c. Kt qu, ch trong vng mt thi gian ngn, Tn gi A-nan-, vi s quyt tm tinh tn, dit tn tham sn si phin no, c qu A-la-hn ri dng thn thng nng vo mt tia sng, bay vo tham d hi ngh, trc s hoan h, tn dng ca bn trm chn mi chn v Thnh nhn A-la-hn. Din tin cuc kt tp Kinh in Pht gio ln th nht, di s ch ta ca Thnh Tng i Ca-dip, c th trnh by tm tt nh sau : 1- Tn gi A-nan- tng li tt c nhng bi php di ngn khc nhau, loi ch khuyn thin v phn tch, ri sau ghi chp, kt tp thnh mt r, gi l Tng Kinh (Sutta Pitaka). 2. Thnh Tng Upa(li thut ht nhng iu Lut, v in tch m c Th Tn cn c vo , ch ra cc phn gii cm (nh T-kheo gii, Sa-di gii, T-kheo-ni gii, Sa-di-ni gii cho cc bc xut gia, v Thp gii, Bt gii hay Ng gii cho nhng hng C s. Ton th lut cm c kt tp chp li thnh mt r, gi l Tng Lut (Vinaya Pitaka). Trong k kt tp Kinh in Pht gio ln th nht ny, nm trm v Ala-hn ch thut li nguyn vn li Pht ni, ri lp thnh hai Tng l Tng Kinh v Tng Lut m thi ! Ring Tng Lun (Abhidhamma Pitaka) v sau xut hin, l nh cc cuc kt tp Kinh in Pht gio ni tip, phn tch v xp loi nhng Pht ngn trong Tng Kinh ra thnh hai phn : Phn th nht nng vn khuyn thin, c tip tc gi l Tng Kinh (Sutta Pitaka). Cn phn th hai dnh phn tch tm thc, c gi l Tng Vi Diu Php (Abhidhamma Pitaka), hay cn gi l Tng Lun.

T , chng ta c th nhn thy rng : Thnh Tng A-nu-lu- t bi khuyn khch v tip v s ca ng (m ch Tn gi A-nan-), ngay sau khi c Th Tn tch dit, a v Sa-mn ny vo Thnh gii gii thot, chm dt vng sanh t lun hi. V Pht gio c kt tp thnh Tam tng Kinh in c h thng , lu truyn cho n ngy nay, xuyn qua hn hai mi lm th k, v s cn tip tc lu truyn, gieo phc lnh cho chng sanh, nhn loi, mi n thi mt php, sau nm ngn nm. Theo Kinh Trng A Hm th trong i hi kt tp Kinh in Pht gio ln th nht y, Thnh Tng A-nu-lu- hp tc mt cch tch cc vi s l Tn gi A-nan-, thut li ton th b Kinh Tng Chi A Hm (Anguttara Nika(ya). Sau cng, lin quan n s vin tch ca A-nu-lu-, chng ti khng tm thy mt ch no trong in tch Pht gio, ni r tui th, ngy gi v a im nhm mt chnh xc ca v Thnh Tng ny, ngoi tr nhng cu kt thc mt lot hai chc bi k, do chnh A-nu-lu- tht ra. Nhng cu kt thc cc k ngn y, c v gin tip ni v ni nhp dit ca ng. Chng ti xin mn php phng dch ra vn vn Vit ng, cng hin ch v Pht t xa gn, vi bi k ngn y nh sau : Nim tin Pht, bn Tng khng lay chuyn, V Pht ngn cng thc hin chu ton Ci ng lm ngi, tri, th... khng cn. Vng sanh t trn kip ny l ht. * Vn V-l (1) min Va-chn (2) s cht, Xc thn ny tr ct bi, thi gian... Di bng tre xanh, ni nhp Nit-bn. Sch phin no, y tn cng gii that.

(Theo hai Tn Tc K Ngn s 918, 919 : Theraga(tha( N. 918-919) Hai a danh V-l(1) v Va-chn(2) trn y do dch gi mo mui Vit ha do hai t ng Pli l Veluva v Vajjian d din t ra K Ngn. V li, khi y c ni bi k sau cng ny (do chnh Thnh Tng Anu-lu- ni, th ng nhp dit trong vn Veluva, thuc x Vajjian . Ngy nay, nu chng ta nhn vn theo kha cnh lch s a phng v so snh cch thc t chc x hi thi c n , th vng Vajjian ni trn l ni ngy xa pht xut nn Cng ha u tin trn th gii. V thu y lnh th ny c qun tr bi mt Hi ng B lo, do ton dn bu, di s ch ta ca mt nin trng, ch quc gia khng c cai tr bi mt tiu vng nh nhng ni khc. V vi tm lng chn thnh ngng m v Thnh Tng c THIN NHN THNG siu ng, c trong cc hng cao i Thanh-vn, t ca c Pht, dch gi xin kt thc tp A-nu-lu- c o ny. Dch xong ti Paris Ngy 17 thng 12 nm 1993 NGUYN IU ---o0o--Bi th CNG DNG THNH ANURUDDHA (A NU LU ) Thin tm nh , thn nh ni Ni, khn lay gia gi ngn Thnh nh c ri, thng tt c Lun hi dt nghip kh lang thang.

* Nhiu kip Ngi lm vua Thin gii Lm khi vng tc ci trn gian Hnh phc cng tng hn x hi Nhng Ngi khng nhim tt tham, sn. * i sng cui cng nh hng thng Hnh theo gng Pht, nh tm thn nh sng B- t v lng Bng ln vt ht bng v minh. * Ngi nhp vo trong Thnh gii Nhn cn c chng mt thn thng Ba ci, su ng tm ch gi Hin ngay trc mt, diu v cng ! * Tui th ht ri, Ngi vin tch Trong vn tre mt, l mng lung Thn nhn Nit-bn l ngc bch a Ngi ra khi kh xoay vng. *

 t gi y lng thanh tnh Cng dng Thin Thnh tnh nh khng Ngi l Sen qua s tch Hng thm cn khp ci v cng. (Nguyn iu cn ) ---o0o--Ht