Professional Documents
Culture Documents
org Chuyn sang ebook 6-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
MN PHAI LIU QUAN CHUA THUYN TN VI THI GIAN DONG SNG TRONG HUYN THOAI
---o0o--Nm ngoi khi gh thm nh nui tr em ngho ca v chng anh Trn Quang Lm trn ng Ng Ty X Thy An gn cha Thuyn Tn , ti ni vi anh l ti mun gh li thm ngi cha ni ting ny , anh Lm lin tng ti mt cun tiu s thin s Liu Qun v dn l ti nn gh li thm ngi bo thp ca ngi Lc by gi ti ch i thm th cc ni trong cha m khng n cnh vt chung quanh cha lm , khi v nh mi c cun sch c tng. Tht v cng th v khi c n on huyn thoi v thin s phi n rong sng v rong c vt ti con sng trc cha , ti vi vng chy xe ln li cha v i tm con sng . Tht bt ng trc cha v chung quanh cha khng c con sng no c , hi thm cc c dn trong vng h bo y khng c sng m ch c khe v sui nh. T nhin ,trong ti, ging sng tr thnh mt thc bch m nh trong mt thi gian kh di . Ging sng l mt n d . Sng , sui hay khe y? vi 300 nm bit bao vt i sao di , sng bin thnh sui hay khe cung la chuyn thng tinh . Ba trm nm trc ni rng Thin thai y cop d vi nhng cy cao c th vi nhng tng thng bt ngn , khu rng rm y l phn t ba ca dy Trng Sn . ng trn ni Ng Bnh c th nh v nh ni Thin Thai v cc hn ni bn cnh n xanh ngt nhng by gi trng trn , xoi mon co ni nha ca san sat.
Ti tr vo cha lc hon hn xung v u trong ngi cha vn cn m vang nhng cu ni v ging sng ny. Sch Chu Cn Lc ca Dng vn An nm 1555 , trong bi ta ng vit : " k t thi m nc Vit ta , do hoch dch t sch tri, ngoi bn tha tuyn th ngi Chu i khng khi hiu ngha tinh thn hiu hc , Chu Ha ta tip lin x QungXt min L nc ta ni lin vi ci Nam hoang vu Tuy nhin kho cu tn ngun t ny , th trc i L Trn , vn l b ci ca Chim Thnh , v i H L mi l qun huyn ca triu nh " Trong i Nam nht thng ch, theo Hn Th th Nht Nam l Tng Qun nh Tn xa nm Nguyn nh th I i lm qun Nht Nam , T nh v Chu Ng l 2 trong 5 thnh ca qun Nht Nam n i Hn l ng vi chu v chu L ca Chim Thnh thi by gi Trong i Vit S K Ton Th , quyn VI trang 91 cho bit nm 1306 Hai chu , L c vua Chim Thnh l Ch Mn dng lm l dn ci cng cha Huyn Trn , nm sau (1307) hai chu ny c i tn l Thun Chu (na nam tnh Qung Tr hin nay); v Ha Chu (ton tnh Tha Thin - Hu hin nay) 2 chu ny c vua Trn Anh Tng giao sai Hnh Khin on Nh Hi n v yn dn vng ny. Thun Ha dn dn tr thnh ni gp g v giao lu hai nn vn ha, tn ngng rt khc nhau . Dn i Vit chu nh hng vn ha v tn ngng ca ngi Hoa , trong khi dn bn a l Chim Thnh c mt nn vn ha n - Hi. Di s nam tin mnh m o Pht ni bt ln l mt tn gio mi . Vo thi cc cha Nguyn, x Thun Ha c v s cha chin v tho am. Thin s Liu Qun, t ph Ph Yn i theo thuyn bun ra Thun Ha vao nm 1690 , khai sn tho am Vin Thng vo khong nm 1697 phia nam di chn nui Ng Binh , sau o vao khai sn thm mt tho am chn ni Thin Thai gn o vao nm 1708 , trong i Nam Nht Thng Ch quyn 2 , trang 126 m t ngn ni ny nh sau : Ni Thin Thai pha ty bc huyn Hng Thy hnh th cao vt , pha ty trng ra cnh ng bng , cnh ni c cha, gi l cha Thin Thai Ni ( Thuyn tn ) , ngn ni vng quanh m chu vo cha, phong cnh tuyt p " , ni Thin Thai ni ting c nhiu cp d , ia phng co cu ca " ni Thin Thai , mi hai con cp''. Thin s n rong , ung nc sui sng , quyt ch tu hnh cho n khi n c o.
---o0o---
H thm bung tay Mt mnh cam chu Cht i sng li, Ai dm ch mnh. Thin s v tay ci. Ngi T Dung nghim nt, ni: "Cha c". Ngi li ni: "Tri cn vn l st" (Bnh thy nguyn nh thit). T Dung lc u. Sng hm sau, ngi T Dung thy ngi i ngang, gi li bo: "Chuyn ngy hm qua ni cha xong, hm nay hy ni li xem". Thin s c: Sm bit n l la Cm chn lu ri! By gi ngi T Dung khng tic li khen ngi. Ma h nm 1712 khi hai vi thin s gp nhau ln th ba ti i l Ton Vin ti Qung Nam, thin s em trnh ngi T Dung bi k Tm Pht m ngi mi lm. T Dung hi: "T truyn cho t, Pht truyn cho Pht, chng hay h truyn nhau ci g nh?" (T t tng truyn, Pht Pht th th, v thm truyn th cc thp ma?). Thin s Liu Qun c lin hai cu: Bp mng trn di hn trng, Cy chi lng ra nng my cn. (Thch dun tru iu trng nht trng Quy mao ph pht trong tam cn) Ngi T Dung li c: Cho thuyn trn ni cao Phi nga di y bin (Cao cao sn thng hnh thuyn Thm thm hi tu m) thin s li c tip: Dy t n tranh chi sut bui Gy sng tru t rng thu m (Chit gic n ngu trit d hng Mt huyn cm t vn nht n) Ngi T dung gt u t rt bng lng.
Thin s Liu Qun lc by gi 42 tui. Ngi c nhiu o trng hnh o: l cha Thuyn Tn, cha Vin Thng Thun Ha v cc cha Hi Tng, C Lm v Bo Tnh Ph Yn. Bn gii n ln c t chc t 1733 n 1735 ti Tha Thin, c s tham d ca cc bc cao tng v cc bc t quan c s kinh ; thin s Liu Qun c thnh cu lm ta ch. Gii Pht t rt hm m ngi , nm 1740 hi chung li thnh cu thin s ch ta gii n Long Hoa. Xong gii n ny, tr v cha Thuyn Tn. Nm 1742, luc y thin s 72 tui (Thch Tn Ngha ) (76 ?), Thin s vn c c lm Ha Thng ng u ca gii n t chc ti cha Vin Thng. t th gii ca thin s k c xut gia ln ti gia c ti gn bn ngn ngi. Ma thu nm y,Thin s Liu Qun an tr ti cha Vin Thng; sng ngy 21 thng 11 m lch nm Nhm tut ( 1742 ) , ngi gi th gi mang giy bt , v vit bi k sau y: Ngoi by mi nm ci sc khng Sc khng khng sc dung thng Sng nay vn c, v qu c H phi tm cu hi t tng (Tht thp d nin th gii trung Khng khng sc sc dic dung thng Kim triu nguyn mn hon gia l H Tt bn mang vn t tng?) Vit bi k xong, thin s ngi dng tr. i chng lm l, c ngi than khc. Ngi ni: "Qu v ng khc. Cc c Pht th hin cn nhp Nit bn, cn ti th ng i no v r rng, khng vic chi phi khc". Mi ngi im lng. Thy tr ni chuyn hi lu, ng hi: " n gi mi cha?" Mi ngi p: "Phi". Thin s Liu Quan ni: "Sau khi ti i, qu v phi ngh n s v thng nhanh chng ca cuc i m sing nng tu tp tr tu, ch qun li dn ca ti".
Ni xong thin s nhm mt m tch trong t th kit gi. Cha Nguyn Phc Khot rt sng knh o hnh ca ngi, nhiu ln triu thnh vo ph, nhng thin s mt mc t chi, khng mun lui ti ni triu nh. V vy, cha thng ti cha Vin Thng thm v hi o. Khi nghe tin thin s thi tich chua sc lm bia v thp cho ngi, v ban thy hiu l "o Hnh Thy Chnh Gic Vin Ng Ha Thng". Thp ngi c dng ti thao am di chn ni Thin Thai. Thin s l ngi thuc i th 35 dng Lm T. Thin s a li bi k truyn php sau y : Thit t i o Tnh hi thanh trng Tm nguyn qung nhun, c bn t phong Gii nh phc tu Th dng vin thng Vnh siu tr qu Mt kh thnh cng Truyn tr diu l Din xng chnh tng Hnh gii tng ng t ng chn khng Dch: ng ln thc ti Bin th tnh trong Ngun tm thm khp Gc c vun trng Gii nh cng tu Th dng vin thng Qu tr siu vit Hiu thu nn cng Thuyn gi l mu Tuyn dng chnh tng Hnh gii song song t ng chn khng
Thin s Liu Qun lm cho thin phi Lm T tr thnh mt thin phi linh ng, c gc r ng Trong. Trc thin s, Pht Gio ng Trong mang nng mu sc Qung ng. Ngi Vit ha thin phi Lm T, v lm cho thin phi ny tr thnh thin phi ca a s Pht t ng Trong. Kin trc l nhc bt u trt b mu sc Trung Quc v t t mang ly mu sc dn tc. Nhng bi tn l nh "Cc lc T Hng" , hon ton mang mu sc Vit Nam. Bn v t ln ca ngi l T Hun, Trm Quan, T Nhn v T Chiu d to lp bn trung tm hong o ln, v hng chc t nh c to dng khp ng Trong trong th k XVIII thuc v mn phi Liu Qun. ( trich tac gia Nguyn Lang ) Thin s Liu Qun tr thnh mt v T ca mt phi Thin gi l Thin phai T Dung-Liu Qun, m nh hng ca Thin phi ny bao trm n Trong t 3 th k cho n nay. ---o0o---
nng n cho n nm K Du (1789) khi Nguyn Hu ln ngi hong , nh bi qun Mn Thanh th xa hi by gi mi tm yn , k cng mi c ti lp , chua chin mi c sa sang trng tu li Nm 1793 b c Hu pht nguyn dng lai chua tranh , thin nam tn n cng ngy cng ng. Nm 1799 Hong Thi T, y cho i T M ti to sa sang chua ln hai Nm 1803 Khi Gia Long a ln ngi Hong , Ha thng Trung Hu. xin li i hng chung v chung li c mang v cha Thuyn tn vi vp thi Ty Sn, hng chung b em lm t kh Vn Thnh Vua Gia Long sc cm Ba g Huyn V ca ni Thin Thai, ging xa bn cha sa li b thnh, Canh chua co ni xy nh ngi, ni dng nh tranh, ch trong 4, 5 nm, quan canh cha tr lai nh xa. Nm 1807 dng nh phng trng. Nm 1809 dng chnh in, tin ng, phm v tr li nguy nga. Nm 1815 cc mn trng tu thp T va dng hai bia Nm 1885 kinh tht th Nm 1886 ci sa t v. Nm1898 t Qung K . . . phung ph t in t, kh th mt mat chua lai ri vao canh hoang tan nat. Nm 1899 tng ni pht t xin sa sang lai vn kh a muc nat, i di kin thit t v em tr li trn nn c, cu to hu in. Nm 1900, sa san ln th ba , lm l khnh tn, vn php vin mn nh vy trai qua gn 200 nm ba ln t ba ln tn Nm 1937 t i th 10 ca thin s l Ha thng Trng Thy - Gic Nhin t chc i trng tu ngi cha. Nm 2000 cha c trng tu vi ca tam quan , thp chung , in th. hu liu , vn phng nguy nga s , Ngi cha c che khut bi nhng cy thng gi . Cha Thuyn Tn hin nay c dng dp ca nt kin trc c c xi mng v in kh ha c h thng th t truyn thng. chnh in, n gia th Pht Tam Thn, pha trc l tng c Pht Thch-ca. Tin n th tng B-tt Chun hai bn l nh v B-tt Vn-th v B-
tt Ph Hin. Tip n l bn chung, m. n t th B-tt Quan m, hai bn c ngi X Li Pht v ngi Ca-dip. n hu th B-tt a Tng. Ngoi ra cn c hai n th Thp in Minh Vng hai bn vch. Pha ngoi l hai bn th H Php v Quan Thnh Hin nay cha ta lc thn Ng Ty, x Thy An, thnh ph Hu Ni cha c xy ct hin nay khng bit no co nm ung trn nn c ca cha xa hoc thao am hay la n c dng mt ch khac Nguyn Du a m ta cnh cha qua bai th Vong Thin Thai T , Nguyn Du cho bit ng a n ving cha 2 ln , ln th 2 co le ng khng vao chua c vi bi vn mt con sng , nn chi ng bn nay sng ma ngm canh chua . Bi th sng tc vo thi gian 1805-1812 khi ng c thng hm ng Cc ai Hc S , lm quan kinh 5 nm . Bai th nh sau : Thin Thai sn ti thnh ng Cch nht in giang t bt khng. C t thu may hong dip l Tin triu tng lo bch vn trung Kh lin bch pht cung khu dch Bt d thanh sn tng thy chung. K c nin tin tng nht o Cnh Hng chung qui cu thi trung Ni Thin Thai pha ng hong thnh ,Cch mt dng sng khng n c, Ma thu, cha c nh vi trong l vng ,V s triu trc gi trong my trng , Kh thng mnh u bc ri vn phi chu ngi sai khin , Khng cng vi ni xanh gi c nim thy chung, Nh nm trc ta tng mt ln n y ,Cn thy c treo qu chung c thi Cnh Hng ngy trc Hoc theo li m t ca TT Thch Thin Siu : " Hin nay cch pha sau thp 800 mt c cha Thin Tn do Ngi sng lp v cc t tip tc tha k trng tu cn c p khang trang, trong c qu i hng chung c nm Cnh Hng th 8 (1747) l di vt qu nht." , , , , , " Hin nay cch pha sau thp 800 mt c cha Thin Tn do Ngi sng lp v cc t tip tc tha k trng tu cn c p khang trang, trong c qu i hng chung c nm Cnh Hng th 8 (1747) l di vt qu nht."
---o0o---
Thin ,Truc Lm , Hng n , Diu Vin ...tng i Huyn Trn , khu vc chn hm , c ngi ca ng Ng nh Cn , bo thp ca thin strn s liu ri mi v s d on trc khi thm d quan st thc a Sa soan ln li nhng ni c th ti c tm ra gc gt mch ngun ca ging sng thin ling y ti a tm hn trng rng 300 nm th sng cung c th l thnh khe thnh sui , thnh ao, thnh h , nhng du xa c hn vn cn u , li ca thin s hnh nh vn cn m vang trong gi qua nhng t thng gi , ti i trong ming mang , ti sao mnh khng i nh tr chi i tm kho bu ca thi nin thiu ca mt thi hng o , Pht t Mt chi dn c hng ao t v thc khng ly giai : Giong sng huyn thoai o a hin ra trc mt ti , cho du thin nhin va con ngi a lam bin dang khun mt th gian nhng hinh anh vi sa di tre tui ang trn ng i tim chng qua ma phai tm rong nht duy tr mch mng sc thn a tr thanh mt n tng hng nhng bc chn ti n giong sng o Ti vn tin my cu cua Nguyn Du trong bai Vong Thin Thai T la tht Thin Thai sn ti thnh ng Cch nht in giang t bt khng. C t thu may hong dip l Va ti nghi hng v ngai vi nhng bc chn trong rng thng vng lng , Tai ti c nghe ting roc rach chay qua khe a , ting ri rm cua giong sui hay s lng thinh cua mt con sng ang chay m thm diu dang di chn nui Thin Thai , mui c ngi thy mui rong mi vt , ming li ti c qun vi tanh tao va nhat nheo cua rong va trc mt ti la mt khoang khng gian m ao Ging sng , ging sng , ging sng u ? vang ln t mt ci m h nao o vng li hay t tin kip xa xa Hnh nh v sa di tr tui hin ra trc mt ti , v sa di m v sau ny tr thnh t s ca Thin phi T Dung Liu Qun , ging sng nm sau lng ngi v hng ty , bn kia sng l mt ngn ni ng nh cu ghi hai cu i ni cng tng i vao bao thap cua ngi: "Bu t trng minh bt on mn tin lu lc thy; Php thn c l y nhin to l khn thanh sn"
(Ting linh bu ngn di cng dng nc lc trc ca chy hoi khng dt; Php thn lng y nhin bt ng ngm ni xanh) m t . V ti cng cht thot ra khi cnvi vng nh v ngay ta mnh ang ng : l trc ca tam quan ni bo thp ca ngi , ti ch cn dng bc chn mnh o khong cch t chn h sen n ging sng Ngy hm sau , ti cng my ngi bn c , chng gy , vch lau , ap co leo ln mt trin nui nho , ri i qua mt canh ng dc thoai thoai theo du ch dn ca HT Thin Siu l cch pha sau thp 800 mt n mt ngi cha ni ting Hu v iu ny cng ng nh nhn xt ca i Nam Nht Thng Ch quyn II , trang 203 " Chua Thin Thai ni x Dng Xun c tn na l Thuyn Tn ( Thin Tng ) . Tng truyn do Liu Qun ha thng dng da vo ni , trng ra ng bng , phong cnh cng p" By gi , trc bao thap cua thin s Liu Quan la mt con ng t o , mt khoang t trng chng mt mu va nghe u chu nhn cua manh t nay mun thc hin mt va giong sng thi vn con o , nhng bin dang n au n. Nu co mt ln nao o ban c nhin sng T Lich cua Ha Ni , ba mi sau ph phng hm nay va tht dim phuc cho nhng ai nh quan Phu S ng Vn a nhin thy giong sng T Lich khi cng chua Huyn Trn ri kinh ai Vit v Vijaya Va cung nh vy tm trang cua Nguyn Du khi dng trc giong sng trong huyn thoai cua thin s Liu Quan Kh lin bch pht cung khu dch Bt d thanh sn tng thy chung. K c nin tin tng nht o Cnh Hng chung qui cu thi trung Con ban xin hay ghe thm ngi bao thap va con sng huyn thoai by gi BS H c Duy ---o0o--HT