PHT GIO VIT NAM V HNG I NHN BN CH THC Trn Thc c, 1967 ---o0o--Ngun http://thuvienhoasen.

org Chuyn sang ebook 6-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin namthien@gmail.com Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org Mc Lc
Li ta ca ng Tam ch Pht gio Vit Nam S nghip ca Pht gio trong thi nh L Bn sc ca Pht gio Vit Nam V s t ca Pht gio Vit Nam Gio l ca Pht gio Vit Nam L nhc ca Pht gio Vit Nam Vn o to Tng ti Con ng nhn bn Pht gio .Hng i ca vn ha Ngun sinh lc ca Chnh php Gii phng tm linh Xut th v nhp th Hng i ca ngi Pht t Vit Nam Xc nhn gi tr ca con ngi Pht gio vi tinh thn dn ch Vai tr ca o Pht trong x hi loi ngi

---o0o---

Li ta ca ng Tam ch
Tha ... 1- Khng gian v-cng theo b ngang. Thi gian v-cng theo b dc. V v-cng cho nn khng thi gian c v-tr cho chng sinh - hy ni ti con ngi m thi... Mi mt con ngi u c mt v-tr khc nhau trong khng gian v thi gian cho nn khi pht sinh, h c mt mt cch khc nhau, v khi trng thnh m i n cui cuc "hnh trnh" ba vn su ngn ngy l bnh v t, h li cng c mt mt cch khc nhau. khc nhau nh vy

th, nu theo li dy ca Pht t i bn Gic, h li cng, khi i th cng theo ngn tay ch mt trng m cng i mt ng, nhng v vn- hnh trang th li khc; khc nhau c ci i ci ng, khc nhau c np thy np nghe... c np d ng t, c vic dng chn ngh hay nh tc lc cho ng trng cn di tm tp kia... Tc phong chung ca th gic chung vn ch l mt m thi: theo ngn tay ch mt trng... ng thi mi mt ngi em theo vi mnh mt nghip qu - ty m dy ty m mng ty m nng ty m nh, mu sc khc nhau v dung tch khc nhau... T Tn v Trng Nghi i Xun Thu chng hn... tuy khng bao gi t tay st pht l hiu sinh ni nhng c th ca nhng tha nhn, nhng v t duy v tinh tin ca Bt Chnh o... chung quy cng ch v lng dc ca nh du thuyt m thin h lun lun nui chin tranh bng b o... Cn Quan Vn Trng i nh Hn th li khc: l ngi c t-cch v kh phch lm ngi, nhng thanh long ao chm bng h v s ngi: ng s nh v nghip kin v t duy... ca tm con ng chnh, nhng v tang tc ng gieo... chng hn. Ci phn "Sinh t" bn gic dnh cho mi c nhn ng i trn cuc hnh trnh v ng cn nhc ci nghip, cng ty m ln, ty m nh, m t, m nhiu... vy. l Pht gio trn phng din c nhn -oOo2- Chuyn c nhn l th, chuyn on th, chuyn dn tc li cng vy nhng c khc. Cng vy, l v chuyn nhn qu ca t ngi hay nhu ngi, h thng nhn duyn cng ch theo mt hng nh chuyn bin. Cn khc y l khc tc dng v phng din tn gio v trit hc. Pht gio l mt h thng tn gio v trit-hc pht sinh v trng thnh trong lch s trong khng gian v thi gian. Trong khng gian v vt bin gii bnh trng v ni bin gii ha ng. Trong thi gian v lch s loi ngi cng tin ha, Pht gio cng c b cao v b su... Trong khi vt bin gii v ni lin bin gii, to b cao v b su trn cuc hnh trnh di v cng, Pht gio, dng li trc khi ln ng, u li mi dn tc mt dung tch v "sinh t" thch nghi vi truyn thng, phi hp vi hin ti, ha ng vi tng lai.. ca dn tc y, cng vi tng lai... ca dn tc y, cng vi hon cnh ring v vn ha; kinh t, chnh tr, vn ha tr thc...

ca dn tc y, duy dng ng hng thng ca h trong lch s ring ca h - trn bi cnh vn-ha chung. Chnh v vy m c nn Pht gio Vit Nam - chnh v vy m nn Pht gio Vit Nam khc vi Pht gio Ty Tng chng hn, khc Pht gio Ph Tang chng hn... Vn nht c em Pht gio chn ny trng vo t chn kia... s thc ngh s vt v lm lm: cy s cn trn t l v hoa s ho trn kh hu chng phi ca hoa l chnh truyn ... Vic y, ai cng hiu: gi c ai ngh rng chng phi th, y l ngi y i ngc l dch ca Nho gio, l duyn ca nh Pht vy. Ni mt cch khc, ni cho r v cho y v ni tm li, th Pht gio c mm c mng, c cy c l ph bn cho ton din chng sinh nm chu v nm i dng - nhng cng c nhng thc-th ring bit cho mi chn mi ci trong khng thi gian vy. l Pht gio trn phng din dn tc v i vi chng ta l dn tc Vit Nam, v nh vy bt u t L trn -oOo3- By gi, t nhng lun c y, chng ta suy din ra: Pht gio dy l hng thng cho c nhn, Pht gio dy l hng thng ring cho tng dn tc, tc l ... Pht gio dy Nhn Bn vy. Dy Nhn Bn v Nhn Bn dy con ngi c nhn pht huy gi tr ca con ngi t thc hin v dy dn tc gy t ng ph nhiu trong khng thi gian to v-tr xng ng cho dn tc trong lch s ring - trn bi cnh lch s chung. Ni khc i, Pht gio dy nhn bn ring cho mi c nhn, v dy nhn bn chung (humanisme collectif) cho tng dn tc. Mi c th ln nh nhiu t u c t do la chn ng thot nghip, u t gnh ly trch nhim ca chnh mnh - v bit nghip hay cng nghip, th cng u xy p trn yu l ca t do v trn thc ca trch nhim. Ngn tay ch mt trng: t gic nhi gic tha - nu ai cng t gic th vn gic tha t n n t ly v nu vn gic tha t ri th vn t gic n c s gic tha li ko trn hnh trnh. Hai vn duyn v gic t ra nh vy. Nhn bn ca Pht gio l nhn bn ch thc, v nhn bn ca Pht gio Vit Nam ch thc cho ring dn tc Vit Nam - l v th, l do th, l bi nh vy. V nhn bn Pht gio khng t vn xut th hay nhp th

ring bit - ni mt cch khc, vn xut nhp t ra th ny: Con Ngi theo ngn tay nhn mt trng tm Gic trong i sng, vi i sng, cng i sng, gia i sng... Ni khc i na, khng c s c o ngoi i sng. Ni nh th cho hp vi yu l "Bt ly th gian gic" ca Pht gio, thch nghi mt cch hp l (consquent) vi duy thc lun v thch nghi vi mt s yu l n gio, cng ch trng ti th v siu th ca u B Na gio vy. -oOo4- Ci s trng ca Pht gio trn phng din c nhn, trn phng din dn tc, v trn phng din Nhn Bn bao trm c hai nim c nhn v dn tc, l Pht gio l mt ci vn hoa knh: xoay mt vng, hin ra mt a hoa nhiu mu, xoay thm mt vng, hin ra mt a hoa nhiu mu hoa khc... xoay n v cng, hoa hin ra v cng a, v cng mu, v cng hoa... Nhng nu ai gn cho Pht gio mt tnh t, mt trng t,... v tn gio hay v trit hc th Pht gio t chi: Pht gio ch nhn nhn mt danh t: ch thuyt nhn bn ch thc... nh gio s Trn Thc c ni trong sch ny. Ni th v cn phi nhn Pht gio nh Pht gio. Ngy xa kia, Ngi A Nan mi khi ni , u t ln trn mi mnh mi cu, mi on, mi thin, mi chng, mi cun sch, thnh ng "Nh Th Ng Vn" l ni ci y. "Nh Th" ngha l phi nhn phi nghe theo Yu Tnh ca s vt, ca thc th (entit) - k c ci thc th ln bt ngt, rng bt ngt, cao vun vt l Pht gio, c nhin. Tha ... Ti c c cun "Pht gio Vit Nam v hng i nhn bn ch thc" ca ng Trn Thc c v c ci hn hnh c gii thiu tc gi, mt gio s i hc Pht gio nhiu uy tn. Lng ti ngh rng ai trong kh hu Pht gio th xin vo thm mt ln, ai cha vo th xin vo thm mt ln, ai cha vo th xin vo thng ngon... Gio s Trn Thc c vn khng phi l ngi xa l - v sch ny l sch nhiu gi tr, c nhin. Cng xin tha thm l s nghip vn hc ca ng khng phi ch c mt cun ny... Sp ht ma h inh Mi (1967) Tam ch

Chn thnh cm n Dr. Bnh Anson, Australia gi tng Th Vin Hoa Sen phin bn in t quyn sch ny. ---o0o---

Pht gio Vit Nam

T ngy T T Ni a Lu Chi sang nc ta n nay, k ra n mi lm th k. Pht gio li cng chng ta mt ngn nm trm nm, v cng dn tc Vit Nam dhu chung bao nhiu thng trm vinh nhc. Pht gio Vit Nam qu l mt nn Pht gio dn tc. Pht gio Vit Nam khng phi ch l mt tn gio tn ngng m bt c thi no, u, cng ch bit c s mng tn gio tn ngng. Khng, bt c nc no trn th gii cng vy, khi bc chn n, o Pht cng thch nghi ngay vi phong tc, kh hu, nhn tinh bin thnh mt li sng cho qun chng. Vit Nam cng th, Pht gio ha hp trong c tnh dn tc ta, cng dn tc ta xy dng mt vn ha quc gia c lp. D li nhng trang s v vang ca dn tc, ta thy ngi Vit lun lun c nguyn to thnh mt nn vn ha c lp d i chi li vi s e da n p ca Bc Phng. Trong cng vic kin thit nn vn ha c lp y, Pht Gio Vit Nam trong cc triu inh, L, L. Trn chng t iu y. Qu thc, Pht gio Vit Nam l mt nn Pht gio dn tc. Tnh tnh, t tng, tp qun v di truyn ca dn tc Vit Nam c th khng thch hp vi nhiu tn gio khc, nhng rt thch hp vi o Pht. S thch hp c chng minh mi hnh thc. Mt ngi cha th Pht, mt ting chung nh ri, mt thi kinh trm trm theo ting m... cho n nhng quan nim nhn sinh v-tr u thch hp vi c tnh dn tc ta. Mt nh vn ni: "tm hn chng ta nh sn sng dng cho c Pht. Ci g dnh dng n Pht Gio u c th lm chng ta rung ng" Ngi dn Vit Nam d c khng hc gio l i na, cng c nhng tng ngn ng, v hnh ng thm nhun Pht php. Gp mt tai nn, ngi dn vi "ly Pht, ly Tri". i c kh lm th ngi dn cng ch chp ming: " Kip trc ta vng tu". Vic kip ny cha xong ? H

hn kip sau. Ta thng nghe cc b m dn con dn ci "Con ng phung ph go cm m sau ha lm vt i rc nhng ch ri rt". H c thm nhun t bao gi gio l nhn qu, lun hi ca o Pht, trong c h ny sinh mt quan nim thin c nghip bo tng t vi ch trng Pht gio. C nhng ngi thy cy cht m ngm ngi, thy nhnh ho m thng xt.. Sao ngi Vit li c mt lng thng rng ri v phong ph n th c th tip nhn tinh thn t bi ca o Pht mt cch d dng? Trong tm hn dn tc Vit Nam, tht sn c mm mng tinh thn Pht gio. Hn chi m o Pht vi dn tc Vit Nam trong gn hai ngn nm nay, bao gi cng theo nhau nh bng vi hnh trong cuc sinh hot ton dn. Ai nh nhn tm tnh cuc r phn! l vin nn tng cho vn ha dn tc, c nhin Pht gio Vit Nam vnh vin phi l mt yu t bt ly ca cuc sng ton din. Ngy nay nhng ho nhong ca mt nn vn minh vt cht lm m mt mt s ng ngi. Nhng g ngoi lai mi l nht thi c trng th, d nhng th m l y c tri nghch li vi tinh thn dn tc. Nhng c bn ca mt nn vn ha dn tc ang cn bn cht khin cho ngi Vit d c b li cun phn no trong mt thi gian, cng hi u tr li vi ci ngun yu du ngn xa. Nn mnh hi chung bt nh ln, hi nhng ngi yu qu hng x s! Ting chung cnh tnh phi vang ln trong lc ny ku gi nhng phn t lc loi v vi lng c mn yu. Chng ta hy st cnh bn nhau, bi p cho nn Pht gio dn tc c th a nc nh n an lc thi bnh. ---o0o---

S nghip ca Pht gio trong thi nh L

i L c th gi l thi k thnh nht ca Pht Gio Vit Nam. Trong hn 200 nm, tri qua 8 i vua, Pht Gio gi mt a v c tn, v trn cng cuc xy dng mt nn vn ha quc gia, Pht Gio gp mt cng trnh v i. Nu khng phi l vin duy nht xy dng mt nn tng vn ha ban u th t ra, Pht gio i L cng phi l mt vin to nht. V phng din tinh thn cnh nh v phng din vt cht, nh hng Pht gio n

su vo tt c cc ngnh hot ng trong nc. Ngy nay, tinh thn o Pht khng tch ri khi tinh thn dn tc, vn ha Pht gio hu nh l mt yu t cn bn trong nn vn ha dn tc Vit Nam, l v trong bui u ca s to dng vn ha, dn tc Vit Nam uc nui sng bng nhng mn n b dng v cn thit ca Pht gio. ---o0o--S nghip vn hc i L, cc tng s hc hiu rt rng, nn tng tng ga c rt nhiu nh hng n vn ha ng thi. Nh sch Thin Uyn Tp Anh v mt s bia to dng t i L, nhng vn th i y cn li. Bao nhiu sch v v thi vn xut hin thi y, phn nhiu l do cc bc tng ga. Cc nho gia cng c thm nhun t tng Pht gio nn trn thi vn ca h nh hng ca Pht gio cng rt su m. Mi ngi cha thi y l mt ni din n, mt chn hc ng m s ngi theo hc khng nhng l thng dn m l c nhng cng hu khanh tng. Mi cha c th gi l mt trng i-hc dy v tm hc, s hc hi nht lun bnh ng, khng phn bit sang hn, ga tr. Hc tr khng qun cng lao gian kh; cc bc danh thn nh Thi y T hin Thnh v Thi bo Ng ha Ngha cng phi xin th gio theo l, hc vi thin s ni Cao D, tri qua mi nm mi c gp mt thy. Ngi no c thy truyn cho tm n mi l mn nguyn. V vn chng trong lch s c lp ca nc ta, cu chuyn bi th u tin thuc v hai v s: php s Thun v php s Khung Vit. y l nm 9 8, vn ho L Gic phng s nh Tng sang phong cho L Hon lm Tnh hi tit s. Php s Thun phng mng vua ra tip. Cc sch Thin Uyn Tp Anh v i Vit S K ton th chp rng php s gi lm ngi cho thuyn cho L Gic. Thy hai con ngng bi, Gic vn thch lm th, ngm: Nga nga lng nga nga, Ngng din hng thin nha. (Song song mt i ngng, Ngng c ng ven tri) Ngi cho nghe, ng khu c tip:

Bch mao ph lc thy, Hng tro bi thanh nha. (Lng trng ph ging bic, Sng xanh chn hng bi). Gic nghe ly lm khm phc. n khi gp vua, Gic t v rt knh trng. Khi Gic t bit v nc, vua nh Khung Vit php s lm mt bi ht theo iu "Tng vng lang qui" a tng. Sch Thin Uyn Tp Anh cn chp bi y: Tng quang phong ho cm phm trng. Thn tin quy hng Thin l vn thip thng lng. Cu thin quy l trng, Nhn tnh thm thit i ly trng. Phan luyn s tinh lang. Nguyn tng thm v Nam cng Phn minh bo ng hong. Dch: Tri quang, gi thun, bum ging Thn tin pht gic ng bng lai. Mnh mang mun dm bin khi, Li v trng bng chim tri xa xa. Bng khung trc chn quan h, Nh ai lng nhng thit tha ni lng. Xin ai v ci Nam Trung R rng gi li mt rng trc sau. (Ng Tt T dch) Bi ca son xong, vua thit tic chc s ln ng, cng nhau nng chn tin bit. Trong lch s ngoi giao ca nc Vit, bi ht ny l li tu chc t thn thin u tin. M li chc t ny li l ca mt nh s! Sang triu L, cc nh s khng tip s na, v cc nho thn lo vic ngoi giao. Nhng cc thin s vn lun lun l nhng ngi ti gii v hay ch nht trong x hi. Sch Thin Uyn Tp Anh chp chuyn cc thin s, trong chuyn no cng c ghi mt vi bi th ca thin s li. Ngun th l ngun o l su xa. C nhng bi th by t li s hiu o, c ln c t thm trm. C nhng bi th d hiu hn c ln ta cm thy c s thanh thot ca nhng i sng tnh mc.

V pha nho, cc nh thi vn chu nh hng nhiu ca o Pht v hng ngy u c giao thip vi ch Tng. Thi vn ca h ngy nay mt mt gn ht, ngoi mt t bi c gi li nh sch Thin Uyn Tp Anh. Ni tm li, vn hc i L cng c th gi l thnh v chu nh hng ca o Pht rt nhiu. Nh o Pht vi cc bia k, cc kinh sch v tc phm cn gi li mt phn. Nh th, i vi s pht trin v bo tn vn hc nc nh, Pht gio c mt s nghip to tt vy. ---o0o--S nghip m thut V cc ngnh m thut nh kin trc, hi ha, iu khc, o Pht l mt ng lc thit yu cho s pht trin mnh m. Thin gia i L li bn cng trnh m thut, gi l An Nam t i kh: 1- Thp Bo Thin: Thp Bo Thin l mt bo thp gi l i Thng T Thin, xy nm 1057 cha Sng Khnh, trong phm vi cha Bo thin (nay l khu t m ng H hon Kim). Thp ny cao n 10 trng, c tt c 12 tng, mi vin gch u c in nin hiu Long Thy Thi Bnh. n i H, thp ny mt ngn. Nm 1427, L Li lm mt ci chi cao bng thp y nhn vo thnh ng ca gic. Sau nh Ty Sn d gch thp y xy dng vic khc. 2- Pho tng Qunh Lm: y l mt pho tng bng ng cha Qunh. Bo uc Tu s 77 c bi "Lun v di tch cha Qunh" ca Nam T Nguyn Trng Thut, c on: "C trng ci lng bia c cao ln ngoi vn ca cha c chp kch thc v b cao ci in che pho tng y, th cha Qunh ting n nay khng phi l v c. Ci bia cao n 8, 9 thc, xung quanh chm long rt kho m ng gia tri chu nng ma du di, nay nt chm cng b tiu mn kh nhn nh nt ch trong bia. Song so li bia vi li tc truyn ph hp th ng bn Triu m nam huyn ng Triu cch cha Qunh c 10 dm, m cn trng thy ci nc in che st u pho tng y th bit tng y to hn tng Chn V nhiu." 3- nh Ph Minh: Mt ci nh v i Nam nh, v 4- Chung Quy in: Mt i hng chung c nm 1080 cha Din Hu , Bc Ninh. Nm 1426, bn Vng Thng b L Li nh thua trn Ty

ng, ht qun kh, mi ph chung Quy in va nh Ph Minh lm sng n. triu L, cc cha thp c xy dng vi mt qui m rng ln. Nhng danh lam cn li hin gi Bc Vit phn nhiu u do t i L lp ra. Nhng thng tch H Ni nh qun Trn V (1102), cha Mt Ct (1049), n Hai B (1160), n Voi Phc u c khi to t i nh L. Cc vua L cn to dng nhiu cung in Thng Long, nhng ni n chi, nhng ni lm l, xem gt, xem cy. Tuy nhng kin trc ny khng phi ca Pht gio, nhng chu rt nhiu nh hng ca s dng cha. V kin trc, ta hy xem on ny m gio s Hong Xun Hn trch dch trong chic bia "S Tr Chiu Trt Tng Tu" ca nh Tng ni v s to dng cha Mt Ct ca vua L Nhn Tng: " vn Ty Cm, dng cha Din Hu (cha Mt Ct). Theo du ch c, thm mu mi ca nh vua, tc h Linh Chiu. Trn h dng ln mt ct . Trn ct n mt bng hoa sen nghn cnh. Trn hoa li gc mt ta in. Trong in, t tng Pht vng. Chung quanh h c hnh lang bao vy, tng v. Ngoi hnh lang li c h Khang Bch bc bn b. Mi b c cu thng ra ngoi sn. Trong sn, k u cu trc cha, c dng hai thp lp ngi s". Nhng cung in cha miu c nay khng cn, song cc di vt nh mt vi ta thp, mt t tm bia, b hay t nhiu tng chm tr cn li, cho ta thy rng, ngh kin trc v iu khc i L rt tinh vi v hng v, cc i triu i sau khng snh kp. ---o0o--S nghip chnh tr Trong gii tng s, c nhiu v, ngoi s hiu bit v o hc, cn tinh thng c nhiu mn khc. Cc v y bc lm sch v, hiu tng c i th thin h. Cc v vua c tn trng tng mt phn v mn o, nhng mt phn cng v l do chnh tr. Nc ta va mi c thot ra khi thi k h di ng ng m c c lp, cc nh vua inh L phn nhiu l nhng k v bin. Nhng cc hnh nh ct ng t nng, vc du un si, ci ngm sng, chung h bo ca cc vua inh L dng trng pht k c ti phn chiu c mt phn no tnh cch d man ca mt triu i

trong bc u xy dng vn ha. i L, chnh tr nh hc vn v ti lc ca ch Tng m c ci thin, vn minh hn nhiu. Php s Ng Chn Lu ngi u tin c mi ra tham gia cng vic triu chnh gip vua inh Tin Hong v L i Hnh. Php s c ban chc Tng Thng, hiu l Khung Vit i S, c ngha l v i s khung ph nc Vit. Sch Thin Uyn Tp Anh c chp, sau khi L Hong ln ngi "phm s qun quc, u giao cho s ht". Thin s Vn Hnh cng c nh hng rt ln trong giai on lp nghip u tin ca nh L. T i L, thin s ni ting l mt bc qung kin. Khi nh Tng v nh Chim, vua L i Hnh tng hi kin Thin s. Chnh thin s bit trc rng nh L sp mt, nh L s ln thay, v em vic y ni vi L Cng Un. ng Nguyn ng Ch, trong sch Vit Nam C Vn Hc S c trch dch mt on v nhng li ca VIn Thng thin s gii by vi vua Thn Tng v l hng vong tr lon: "Thin h cng nh mt vt, n vo ni yn th yn vo ni nguy th nguy, ct trng ch s hnh ca nh vua; nu c ci c hiu sinh thm vo lng dn th dn yu nh cha m ngng nh tri trng; y l t thin h vo ni yn ... Li tr v lon ti trm quan, c ngi th tr m khng c ngi th lon. Ti tri xem cc bc vng i trc , cha c khi no khng dng qun t m hng, khng dng bc tiu nhn m vong, m n nh th chng phi mt mai mt chiu u, t n dn dn li vy. Tri t khng th thay nng i rt lin m dn dn ma xun, ma thu. Bc vua cha khng lm hng hay vong lin m dn dn s thin hay c. Bc thnh vng xa bit nh th cho nn mi bt chc c t khng ngh yn ngi. Sa mnh l thn trng b trong, run s nh dm ln bng mng. Yn dn l knh k di, hi hng nh ci nga nm cy cng mc. Theo li th hng, tri i th vong. S hng vong l dn dn sinh ra thi." Xem qua nhng li trn y, ta thy cc thin s tht xng ng l nhng nh c vn vng vng v chnh s. l mt bi hc chnh tr rt thch ng cho k lm vua, mt bi hc chnh tr thm nhun tinh thn Pht gio. Nh th, bit cng nghip ca ch Tng trong phm vi chnh s cng khng phi l nh. ---o0o--S nghip x hi

Phn nhiu cc cha i L u c rung v kho ca ring: ti sn y l lc cu cp nhng dn i kh vo nhng nm mt ma. Ca cha l ca rng, c th dung c nhng ngi hon nn, nhng k l ng. Sch Thin Uyn Tp Anh c chp rng nh vua v cc tn ch giu c thng cng dng ca ci cho ch Tng b th li cho dn ngho hay lm nhng cu tr cng c khc. Thin gia thng nng vo s gip ca chnh quyn thnh thong m ra nhng php hi trong my m ngy, chn t, b th cho dn ngho i, xin gim x, v n x cho cc ti phm. Cc thin s cng tinh thng y hc, pht minh v ch ra nhiu phng dc cu cp cho qun chng, ng thi dng lm phng tin truyn o. Sch xa ghi li nhng thin s c ti y hc nh Nguyn Minh Khng, nh o Hu. Tinh thn o Pht, gio l t bi tr tu v nhng t-tng cu th ca Pht gio nh hng rt su m trn phong tc v vn ha nc ta v triu L. Phong tc ca nc ta thun hu hn nhiu, so vi inh v L. Nhng cc hnh dng hng ngy, nhng thi git chc ca cc vua inh, L chng t rng tp tc d man rng r ca h vn cn nhiu. S tn nhn, phm phu, t li cn iu khin hnh vi ca nhng k nm quyn: Vic Thch git cha con vua inh Tin Hong, vic Nga Triu git em la L Trung Tng chng minh iu . Nhng sang n i L th khc hn. "Tuy rng trong cc v hnh qun Chim hay nh Tng c git hi nhiu ngi, tuy rng khi c lon trong nc, vn c gia ti t hnh, nhng ta phi nhn rng, cha c i no, nh i L, m vua c lng khoan hng i vi dn hay l i vi k ch. L Thi Tng tha ti cho Nng Ch Cao. L Thnh Tng tha cht anh vua Chm l Ch C. Tuy rng l c li cho ng chnh tr, nhng nu khng c sn t tm, th t khng ngh n s khoan hng lm li cho chnh tr mnh". (Hong Xun Hn: L Thng Kit, trang 407). Lng khoan hng y, mi t tm y chnh l nh lc lng gio ha ca o Pht. Sch i Vit S K cn chp li nhng c ch ng knh ca cc vua L. Ma ng nm 1055, tri gi rt. L Thnh Tng ni vi cc quan :"Ta trong cung kn, si l than, mc o m m cn rt th ny, hung chi nhng k t nhn chu tri buc kh s trong lao ngc, n khng y bng, mc khng che thn. V gi rt nn c k cht khng ni nng ta. Ta tht ly lm thng". Ni ri, vua sai pht chn chiu cho t, v cp cho mi ngy hai ba cm n.

Mt hm, vua Thnh Tng ch ng Thin cng cha m ni vi cc quan :"Lng Trm yu dn cng nh yu con Trm y. Ngt v trm h ngu di lm cn nn phi ti, vy by gi ti no cng nn gim bt i". Khng phi lng thng ngi y l mt phng tin gi di ca nh chnh tr m chnh l kt qu ca mt lng t bi do Pht gio un c nn. Sau cc i vua hung hn ca triu inh L, ta thy xut hin nhng k cm quyn c lng khoan hng, nhng ngi gip vic bt tham lam phn bn. Gio s Hong Xun Hn vit :"i L c th gi l i thun t nht trong s nc ta. chnh l nh nh hng o Pht". (L Thng Kit,trang 409). ---o0o--Kt lun Vn ha Vit Nam t triu L c mt c s vng chi. C s y c to dng nn mt phn ln nh o Pht Vit Nam, ri cng ngy cng dc bi p cho thm huy hong sng r. Chng ta phi nhn thc rng Pht gio mi mi vn phi l mt yu t bt ly trong cng vic xy dng v bi p nn vn ha dn tc. Chng ta khng mun mt gc r, hn chng ta phi ch trng ti s bi p nn quc gio ngn xa. ---o0o---

Bn sc ca Pht gio Vit Nam

o Pht l mt ng li sng, mt l sng. Nhng o Pht khng phi l mt khun kh gio iu v gii iu kh khan, cng ci, thiu tnh cht sng ng. Mt gio l c gn ba ngn nm lch s truyn b, lun lun pht trin vi thi gian, thch nghi vi khng gian, ha hp cht ch vi cuc sng nh o Pht, khng th c xem nh mt m gio iu kh khan v cng ci. Nha sng ca Pht Gio trn tr v phong ph, bt tuyt, v o Pht l chn l, l ngun sng ca tt c mi s sng. Th cho nn o Pht sng vnh vin gia cuc sng nhn loi vi nguyn tc ty thi v ty c. o Pht c th sng trong bt c mt thi i no, bt c mt a phng no, v Pht gip c mt kh nng ng ha ht sc mu nhim.

Nhiu ngi khng bng lng khi thy Pht gio c nhiu phn phi qu, nhiu mu sc , nhiu ch trng qu. No Pht gio Tiu tha, no Pht gio i tha, no Khng tn, no Hu tn, no hin, no mt, no o vng, no o nu. Ni th tng chng kht thc, ni th tng chng c tr ti t vin; ni th sng thng Pht sng, ni th thnh lp phi Tn tng.... Ngi ta mun rng Pht Gio phi l duy nht, ng mt mu sc, mt t chc, mt hnh thc. Nhng ngi ta lm. Thi i khc, a phng khc, cn c khc, th lm sao m cng c chung mt hnh thc sinh hot cho c. V th cho nn i n x no, Pht gio cng lin tm cch thch nghi vi x y t ha mnh trong sinh-hot qun chng. Cng l Pht gio c, nhng Pht gio Ty Tng khc, Pht gio Trung Hoa khc, Pht gio Nht Bn khc, Pht gio Thi Lan khc. Y phc khc nhau. Kin trc t vin khc nhau. T chc gio hi khc nhau. Gio l h khc nhau. Ni tm li, mi quc gia c mt nn Pht gio c bit ca ring mnh, mt nn Pht gio c lp. V iu kin kh hu, phong-tc chng tnh ca a phng, quc gia l nhng n v cn thit khng th no xa b c, Pht gio l mt vin nn tng cho nn vn ha quc gia c nhin cng cn thch hp vi a phng tnh lm cn bn tinh thn duy tr nn c lp quc gia. Cng v th Pht gio ca mt quc gia no cng cn phi c nhng bn sc ring bit, thch hp vi sinh hot qun chng ca quc gia y. Nhn sang cc nc lng ging ta thy Pht gio ca h u c nhng sc thi c bit, Pht gio ca h c nhng h thng gio l ring, nhng tn phi ring, nhng l li gio dc v t hc ring, nhng phng tin hot ng ring, nhng nghi l v phong tc ring... Tt c nhng ci "ring" y thch hp vi c tnh dn tc h, vi l li sinh hot ca quc dn h v c li ch thit thc cho i sng mi ngi. Mt nn Pht gio dn tc c to dng trn mt lch s truyn b, vi nhng h thng gio l, nhng v danh tng, nhng tc phm vn hc l nhng hot ng ph bin v sinh hot ha gio l trong i sng quc dn. Nc Vit Nam ta, mt nc thm nhun Pht gio t mi my th k nay, l no li khng c mt nn Pht gio dn tc? Lt li nhng trang s Pht gio nc nh, chng ta thy lun lun Pht T Vit Nam mun i n s thnh lp mt nn Pht gio quc gia. Ngoi nhng dng Thin Tng do Trung-Hoa truyn xung, Pht gio Vit Nam cn c mt phi thin tng c bit ca mnh: l phi Trc Lm Yn T.

Ngoi nhng gio l h co ngoi quc a vo, danh tng Vit Nam c dng nhng gio l h c bit ca mnh: l thuyt Tam Bn ca Ng n thin s, thuyt Tam Php nht ca Cu Ch thin s... Ngoi nhng tc phm kinh in ca ngoi quc a vo, danh tng Vit Nam cn sn xut thm nhiu loi: l nhng tc phm thi ca, phin dch, sng tc ca nn vn hc Pht gio Vit Nam t i L, Trn, sang cc i L, Nguyn. Pht gio Vit Nam li c mt c gng ng khen hn c l c dung hp c hai phng din xut th, nhp th to thnh mt li sng c bit cho ngi Pht t : mt nh vua c th l mt v thin s v mt v thin s c th l mt quc s. i khng xa o l o sng ngay trong cuc i, l khuynh hng dung ha hai phng din xut th v nhp th ca phi Thin Tng Vit Nam i L vy. Ni tm li, Pht Gio Vit Nam c c nhng bn sc ring. V ngi Pht t Vit Nam bit em o Pht lm phng chm sinh hot cho quc gia v dn tc. Tuy nhin, nu vn ha Vit Nam cha c c nhng sc thi k c no ln lao th Pht gio Vit Nam cng cha c c nhng nt huy hong nhit lit. Tri qua bao nhiu nguy nan au kh ca cc thi i sng trong chin ha lin min, dn tc Vit Nam khng c th gi v iu kin m pht trin nn vn ha Vit Nam, c nhin l cng cng chung s phn . Hin nay, quc dn ang c xy p t bi cho cc b mn vn ha: vn hc, m thut, kinh t, chnh tr, t tng, phong tc u ang trn tin trin. Nhng tinh hoa ca vn ha quc t c thu thp bi b cho vn ha nc nh. Nhng g c bit ca vn ha quc gia c nu cao v pht trin mnh m. Trong cng trnh xy dng vn ha, Pht gio vn phi ng nhng vai tr quan trng ca ngy xa. Ngha l Pht gio Vit Nam phi tm ngay cho mnh nhng sc thi ring bit, c lp, Pht gio Vit Nam phi ha hp trong cuc sng ca dn tc sng to vn ha v sng to cho mnh nhng bn sc c bit, duy tr c c tnh quc gia, bo v c nn c lp v t do ca t quc. Mt tam tng kinh in bng quc vn phi c cp thi to dng. Nhng trng cao ng Pht hc phi c xy dng ln nghin cu v ph bin gio l, o luyn nhng tng ti t nc, tng hp v tinh luyn ln nhng gio l h hp vi tm hn, cn c, v sinh hot ca qun chng Vit Nam. Nghi thc tn tng, l nhc phm phc phi c nghin cu li cho hp vi

c tnh ngi Vit v ng vi chnh php. T hi ha, m nhc, cho n kin trc, iu khc, Pht gio Vit Nam phi c nhng nt c bit thun ty v bao gi cng biu th c tinh thn o Pht. Mong rng chng ta khng cn phi bt chc Tu mi nh ngy xa v cng s khng b lai Ty nh thi nay. u ngi ta cn th c Quan v xin xm trong cha nh bn Tu, v u ngi ta cng ht nhng bi "ht Pht" ging nh cc bi thnh ca Gia T. Ngi ta li cn ang lm cha theo kiu... nh Ty, v nc cha dn dn ht cong, ht mang hnh con rng con phng... Bn cht ca vn ha Pht gao l s sng an ha, tnh lc. Hnh thi ca vn ha Pht gio phi l phn chiu c np sng an ha tnh lc . T gio l cho n ngh thut, m nhc, iu khc, kin trc, tinh thn Pht gio c lu l cng vi tinh thn dn tc, mt mi cha cong, mt ngi thp c, mt ting chung thun hu... ni vi ta nhng g? Hn dn tc sng lnh mnh trong tinh thn Pht gio. Quay v vi nn Pht gio dn tc, xy dng cho nn Pht gio dn tc a nc nh n ch an lc ph cng, l bn phn ca ngi Pht t Vit Nam. Mun i n mt nn Pht gio dn tc, ta phi tr li trong tinh thn truyn thng. Ta li phi thu thp nhng tinh ba ca ngi bi p cho chnh mnh. Nhng thu thp khng phi l vay mn. Hy tr v nhng ci g "ca ta" v "do ta sng to". Ri sau , hy luyn nhng ci hay ca ngi tr thnh thch hp vi mnh v dng n bi b ci ca mnh cng ngy cng thm tt p. ---o0o---

V s t ca Pht gio Vit Nam

Pht gio Vit Nam c mt lch s mui lm th k, l c nhin phi tn th mt v S T tng trng cho mi lm th k lch s y. Khng phi l ngy nay chng ta mi lo tm ngun u. Ngay t hi xa, nhiu ngi c tm ti ngun gc Pht gio Vit Nam. Trong sch Thuyn Uyn Tp Anh c ghi cu chuyn b Lan, m vua L Nhn Tng hi Thng Bin quc s tr li rnh mch v dn chng nhng th tch c minh chng. V sau, c cc sch Tam T Thc Lc, cng c mc ch ghi li nhng s kin lch s ca o Pht Vit Nam.

Trong khi Pht gio Trung Hoa tn th Ngi B t Ma lm S T, th ti sao Pht Go Vit Nam li khng tn th Ngi T Ni a Lu Chi m li c mi bt chc theo Tu? nh rng ngi T Ni a Lu Chi ch l S T ca phi Thin Tng c u tin trn t Vit. Nhng ngoi Thin Tng ra, th hi Vit Nam ta cn c nhng tng no? Ngay Trung Hoa ni rng c mi tng nhng k thc ch c Thin Tng l c c s vng vng chc chn. Ngi B t Ma l v T u tin ca Thin Tng Trung quc v c xem nh l S Th ca Pht gio Trung Hoa. Vy th Vit Nam, Ngi T Ni a Lu Chi, v s t ca Thin Tng Vit Nam, ti sao ta li khng xem nh l S T ca Pht Gio Vit Nam c? Cng nh rng trc khi Ngi T Ni a Lu Chi qua t Vt, c cc ngi Ma Ha K Vc, Khng Tng, Hi, Mu Bc, v Chi Cng Lng qua truyn o. Nhng ch l mt vi ngi ri rc, khng sc lp nn c tng phi c truyn thng. Trung Hoa, trc khi ngi B t Ma bc chn n, vn cng c nhng v i truyn o v dch kinh, nh cc Ngi Ma ng Trc Php Lan... Tuy nhin, cc ngi ny vn khng c suy tn lm S T v h khng to nn mt truyn thng no. Ngy xa ta c thi thng bt chc theo Trung Quc, t cch th t, l tng cho n l li hc tp, trc thut. Gi y, tt c mi ngnh u vn n c tnh dn tc, ta khng th cn bt chc mi. V tam tng, ta phi c mt tam tng quc vn. V l nhc, phm phc, t chc, kin trc, ta phi i n c tnh Vit Nam. Trn bc ng xy dng nnPht Gio dn tc, c nhin ta phi tn th v S T ca Pht gio Vit Nam lun lun c thc v mt ngn ri nm lch s. Tn th Ngi T Ni a Lu Chi thay th cho ngi B t Ma khng phi l mt vic lm thay bc i ngi, khng phi l vic nng cao mt Ngi ly c l S T ca mnh v h thp mt ngi ly c l s T nc ngi. Khng, cc v T S u l nhng bc thy ng knh ca chng ta. Chng ta knh trng lit v v lun lun u thnh nh l. Nhng chng ta phi c thc dn tc, ngha l ta nn th S T Pht Gio Vit Nam nh ngi Tu th S T Pht Gio Trung Hoa, v ngi Nht th S T Pht Gio Nht Bn.

Hiu bit r rng nh th ri , chng ta khng thy c iu g tr ngi trong vic lm ca chng ta. Tt c cc nh cha Vit Nam u nn th Ngi T Ni a Lu Chi thay cho ngi B t Ma. l vic lm u tin chng ta t ra rng cn xy dng mt nn Pht gio dn tc. Ngy k nim T T Ni a Lu Chi, chng ti i hi nhiu v cao c trong Pht Gio, u ng chn ngy rm thng mi m lch. Nu Gio Hi Pht Gio Vit Nam chp thun ngy y, th tt c cc cha trn lnh th Vit Nam s cng lm l K T trong ngy l H Nguyn. -oOoPh lc: Ngi T Ni a Lu Chi, tn Phn l VINITARUCI, nguyn ngi Nam Thin Trc, v phi B La Mn. Thu nh, ngi c ch khc tc, i du hnh trong khp ci Thin Trc mong tm n ca Pht. V c duyn cha gp, nn ngi sang cc x ng Nam qua Trng An, kinh nh Trn bn Trung Quc. l vo nm 574, nin hiu i Kin th 6. Ngi mun sang t Nghip, (thuc tnh H Nam by gi) nhng may c gp T Tng Xn ni T Khng. Thy T phong khc thng, Ngi ng lng knh phc, chp tay lm l. Ba ln lm l m T Tng Xn vn ngi lim dim mt, khng ni g. Ngi ng yn, ngh ngi mt lc, bng thy bng khung nh c s c iu g, lin sp xung ly ba ly. T Tng Xn cng ch gt u ba ci m thi. Ngi bc li ba bc m bch rng : -" t n y xin Ho Thng t bi cho c theo hu bn t hu". T tr li : -"Ngi phi i sang ngay phng Nam m tip chng, khng nn lu y lm g." Ngi lin t t ra i, n tr tr cha Ch Ch t Qung Chu. y ngi dch kinh trong su nm. Thng ba nm Canh T (580) Ngi sang Giao Chu, tr tr cha Php Vn ( lng Vn Gip, huyn Thng Phc, tnh H ng by gi) dch kinh Tng Tr. Ngi lun c mi lm nm mi tch, v truyn tm php li cho Ngi Php Hin, t ca Ngi.

Ngi tch vo nm Gip Dn 591, i Ty Khai hong. Ngi gi Php Hin thin s vo phng v dn: - " Ngi nn bit, tm n ca ch Pht khng c th mp m c. Tm y vin mn nh thi h, khng tha, khng thiu, khng n, khng i, khng c, khng mt, khng phi ng nht cng khng phi sai d, khng thng cng khng on, khng sinh cng khng dit, khng xa cch cng khng phi khng xa cch. Ch v i vi vng duyn nn ga t ra tn y m thi. "V th, cho nn ch Pht trong ba i do y m chng o, lch i t s do y m c ch s chng. Ta y cng vy v ri ngi cng th. Cho n cc loi hu tnh v tnh u cng phi nh th. "V T Tng Xn khi n chng tm y cho ta, bo ta rng :"Ngi nn sang phng Nam m tip chng, ch nn y lu m lm g.". V th , ta i tri bao ni mi n ni y. Nay gp ngi tht l ng li huyn k y. Vy m ngi phi nh k ly li ta: n lc ta i ri y". (Ph ch Pht tm n , tt bt tng chn, vin ng thi h, v khim v d, v kh v lai, phi nht phi nh, phu thng phi on, bn v sinh x dic v dit x, dic phi vin ly, phi bt vin ly. V i vng duyn, ga lp danh d. S d tam th ch Pht dic d nh th c. Lch i t s dic d nh th c. Ng dit d nh th c. Nh dic d nh th c. Th ng t Xn Cng, n ng th tm thi, v ng tc nam, hnh giao tip, bt nghi cu tr. Khong lch vu t, kim d nh ng, qu ph huyn k. Nh thin tri chi, ng kh thi ch h). Ni xong, Ngi T Ni a Lu Chi chp tay ngi yn m ha. t rc Ngi ln tr t ri thu x li xy thp th. n i nh L, Vua Thi Tng (1028-1054) c lm bi k truy tn Ngi nh sau: Sng t lai Nam Quc Vn qun cu tp thin ng khai ch Pht tn Vin hp nht tm nguyn. Ho ho Lng gi Nguyt Phn phn Bt Nh Lin

H thi hnh tng kin Tng d thoi trng huyn? Dch: M li qua Nam Vit Nghe ngi thng o thin Ngun tm thng mt mch Ci Pht rng quanh min Lng gi ngi bng Nguyt Bt Nh nc mi sen Bit bao gi c gp m o l thm huyn? V nh vua knh cn sc phong cho Ngi l "Php Vn T Ni a Lu Chi Php T" tn Ngi l i din ca Pht Gio truyn thng. Qu nh li truy tn ca vua L Thi Tng, o hnh ca Ngi sng ngi nh nh nguyt trn ni Lng Ga, v tr tu ca Ngi thm ngt nh hng sen Bt Nh. Khng cn li tn dng no p v xng hp hn th na... ---o0o---

Gio l ca Pht gio Vit Nam

C ngi s ly lm l m bo: "a, sao li c vn gio l ca Pht Gio Vit Nam"? Gio l l gio l ca Pht gio, chung cho tt c mi a phng; u c o Pht l c gio l o Pht. Vy khng l gio l ca Pht gio Vit Nam ta li khc vi gio l ca cc nc khc?". Chng ti xin cc v thong th cho chng ti tr li. nh gio l o Pht th u cng v lc no cng phi l gio l o Pht, khng th ln vi bt c mt gio l no khc. Cng nh thuc Bc th i u, vo Nam hay sang Ty cng vn l thuc Bc ch khng th ln vi thuc Nam, thuc ngoi khoa hay thuc Ty c. Nhng nu gp thi tit khc nhau, gp a phng khc nhau, gp tng ph ca nhng ngi hn, nhit khc nhau, th cch dng dc cng phi thay i. Thang thuc kia dng cho mt ngi "hn" v dng trong mt x lnh, ma ng, by gi khng th em cho mt ngi "nhit" dng trong mt x nng, ma h. Phi gia gim khng lm cho thang thuc kia tr thnh thuc Ty hay thuc ngoi khoa. N vn l thuc Bc v l thun ty thuc Bc. Gio l o Pht gm c v lng php mn, c th thch hp vi v s cn c, trnh . Nhng cc php mn y khng phi l nhng "thang thuc" c

nh m cn c phi hp, "gia gim" cho hp thi, hp cnh, "hp vi lc ph ng tng" ca tng ngi. Cho nn, nghin cu v gio s Pht gio, ta thy mi thi i c nhng h thng gio l khc nhau, mi quc gia c nhng h thng gio l khc nhau. Cc h thng gio l y thch hp vi tng dn tc, tng thi i, m bao gi cng vn l gio l o Pht, vn thm nhun tinh thn o Pht v ni tm li, vn th hin c s sinh hot ca chnh php Pht gio. Tn ch mc ch ca cc h thng gio l y vn l mt, v h nghe thy, nhn thy, l ngi ta bit ngay l "ca o Pht". Trong mc Vn hc Pht gio, gio s Thc c vit nhng ging ch l sau y: "Nu o Pht ch l mt m gio iu c nh th o Pht khng c mt a v nh ngy nay trong vn ha nhn loi. o Pht l mt gio l c nha sng di do phong ph cho n ni tri qua my ngn nm m vn cn sc pht trin theo nhu cu ca cc quc gia v cc thi i. im c sc ca o Pht l khng phi nhng gio iu c nh cng ci , nm cht cng trong khun kh Pht php l "bt nh php" phi ty thi gian khng gian uyn chuyn thch nghi vi cn c ca chng sinh. C th l o Pht nguyn th l mt "cy gio l" b bm, mnh khe v sung sc. "Cy gio l" y theo thi gian v khng gian m trng thnh, ri by gi tr nn mt ci cy to ln, cnh l rm r ti tt. ng ai bt "cy gio l" y ng yn trng thi ban s ca n, khng cho sinh trng. Bi v nu khng sinh trng thm th n tn hoi v khng c n. ng ny n sinh trng mnh lit, v n c mt sc sng mnh lit. By gi y n to ln sum s, nhng n vn l "cy gio l". Vy th Pht gio Vit Nam khng th vay mn cc h thng gio l ca cc dn tc khc, cc thi i khc, bi v cc h thng gio l y ch thch hp vi cc dn tc y v cc thi i y m thi. Khi bnh, ta khng th ung bt c thang thuc no. Dn tc Vit Nam cng th, v c nhng phong tc, tp qun, tm l, kinh t ring; ni khc hn l v c mt "cn c" ring, nn khng th p dng bt c mt h thng gio l no ca cc dn tc khc. Vy ngi Pht t Vit Nam cn hc gio l, gio s cho t, ri kin to nhng h thng gio l thch hp vi c tnh dn tc Vit Nam. C nh th, Pht gio mi l mn n cn thit v b dng cho ngi Vit, v mi lm cho dn tc Vit Nam mnh khe v pht trin v mi phng din khc ca vn ha. ---o0o---

1- Nhn li qu kh Nhng b kinh c u tin nc ta l do ngi Vit hp tc vi ngi n dch t ting Phn v ting Pali ra. Sch v vit v o Pht ca cc thin s Vit Nam t i L Trn tr v y c mt s lng khng phi l nh; th m v nhng tai bin binh ha, v qun nh Minh v vt thu lm ht, cho nn hin gi cn li chng c bao lm. B Vit Nam Pht in Tng San do hi Vit Nam Pht gio su tp, khc bn v n hnh vi s gip ca trng Vin ng Bc C, cng ch c my ngn trang ch ln. Ngh n nn Pht gio Vit Nam vi nhng thi thnh t huy hong nh cc triu i L Trn, ri nhn li cc tc phm cn st li, chng ta khng khi ngm ngi v gin cho qun Minh tn c. Tuy nhin, qua tc phm cn st li y, chng ta cng thy c rng t tin chng ta ngy xa c nhng c gng khng ngng dng nn nhng gio l c bit cho Pht gao Vit Nam. Ng n thin s xng thuyt "Tam Bn", Cu Ch thin s ch trng thuyt "Tm Php Nht Nh", Vin Chiu thin s vit nhng sch Tn Vin Gic Kinh, Thp Nh B Tt Hnh Tu chng o trng, sng tcTham Biu Quyt v Dc S Thp Nh Nguyn Vn m cc s tng i Tng bn Tu bi phc m rng:" y mi thc l Pht sng xut hin phng Nam, mi li ni ra thnh kinh nh th ny." Gic Hong iu Ng sng lp mt phi thin tng hon ton Vit Nam: l phi Trc Lm Yn T. Nu nghin cu mt cch k lng v t tng v hnh ng ca cc v t s sng lp v v tn ch v phng tin ca phi y, ta s thy nhng tnh cht c k ca Pht gio Vit Nam thi xa. l mt tng hp ti tnh gia hai khuynh hng xut th v nhp th vn l rt r rng v rt phn bit Trung Quc. Phi thin tng ny ch trng "Pht gio nhp th" nhng bo tn mt cch vng chi sinh hot thc nghim tm linh - Pht gio xut th - nhng con ngi hnh o o Pht vo thi ca ba v T Trc Lm, nh th tr thnh mt sinh hot cho i th, v ha hp lm mt vi vn ha. o l ca phi Trc Lm l th hin ca s dung hp xut th v nhp th, nn ngi ng ra lnh o phi c mt bn lnh vng chc, ngha l c mt kh nng nhp th mnh m da trn mt cn bn xut th vng vng. Nu cn bn xut th khng vng vng, ngi hnh o s "hu tm" cng tc nhp th, v v vy s b li cun v. Cng v th m sau Huyn Quang i s, Tam t ca phi Trc Lm Yn T, khng c ai xng ng nm ging mi o php; v pht gio khng cn gi c a v xa.

Nhng d sao nhng s kin cng chng t mt cch y c rng Pht gio Vit Nam ngy xa c i n mt gio l ring cho mnh, v t c mt phn no kt qu. Hng i c vch sn t ngn xa. Ngy xa lm c mt phn, ngy nay phi c gng thm lm thnh. Ta khng th ngi i nhng thc n tha thi ca ngi khc, lm nhc cho ch T ngy xa, v cc ngi d sao cng xy cho Pht gio dn tc mt nn tng vng chc. Nghin cu li gio s Vit Nam, l vic u tin nhn thy con ng phi i ca Pht t chng ta hin ti, c mt nim tin tng vng vng. Tin tng rng ta s lm nn vic v Pht gio Vit Nam s tr thnh mt nn Pht gio hon ton c tnh cch dn tc v tin b. M ch khi no hp c th mi l dn tc, ch khi no hp thi th mi l tin b m thi. ---o0o--2- Nhn n hin ti v tng lai: Gio l hin ti ca chng ta l gio l no? l mt cu hi lm cho chng ta bng hong. Chng ta tu hc theo nhng php mn no? l mt cu hi kh tr li cho minh xc. Thin tng nay tht truyn. C mt t v c thc chng th cng n nu chn non cao hay ni khut tch, chng ai c nh n nh hng o c trc tip ca h. Cc v tng gi ch c mt t thc hnh theo php ch qun ca Pht gio Trung Hoa xa. Phn ng u l ch gi gii m thc hnh theo php mn Tnh . Nhng php mn Tnh hu thnh mt li khn cu m tn. Nht l vi ngi tn : Nim Pht chng qua l mt cch thc cu xin tiu ti v vng sanh tnh th. a s khng hiu c ngha l php mn Tnh , mt php mn "kh tin kh nhn" (nan tn chi php). Cng ng l php mn Tnh m ngy xa li c trng th hn nhiu, bi v bn cnh Tnh , cn c Thin Tng. Thin Tng tuy khng ch trng vn t nhng tht l mt tng phi bc hc, v cc thin gia u l nhng nh tr tu siu phm. Ni cc v y, Tnh l mt php mn thm diu, s l dung thng. Khng c v no tu tnh m khng c qua mt "Th Ch Nim Pht Chng" trong kinh Lng Nghim, hay mt b Di S Sao ca Vn Th i s, hoc mt An Lc Tp ca Ngi o Xc. Ngi ta khng cho mn nim Pht l mt mn tu qu d dng, t ra, ngi ta khng quan nim mn mt cch tnh ton v tc ci nh o hu no trong hai cu th ng bo Vin m:

" Tu v Tnh sng hn Tin, Chng nhc cng phu, chng tn tin..." Quan nim php mn Tnh nh th, thc l h php mn y xung mc thp km nht. Tho no m ngi tr thc c mi xem thng php mn tnh ! nh khng phi ngi tn no cng c th hiu gio l duy tm tnh v hng h cn h tr, quan nim v Pht v v Tnh ch c th l mt quan nim rt th s gn nh m tn. Nhng t ra, gio l Tnh cng phi c gii by r rng t hng cn c trung bnh tr ln. M mn hc chng minh v gii by cho php mn tnh , hin by gi khng c mn no ngoi php mn Duy thc. Nu mun cho php mn Tnh ca ta ly li c bn sc v gi tr xa th phi xng minh php tng Duy Thc Hc. Ngy xa Tnh khng mt bn sc v gi tr l v ng bn cnh Thin Tng. Ngy nay Thin Tng tht truyn, vy Tnh phi c mt lng da khc: Php tng Duy Thc Hc. Nh hc gi Trn Trng Kim nhn xt rt ng khi ng bo rng :"Ngy xa, nc ta, Tnh c tn trng l v bn Tnh c Thin; ngy nay Thin mt, ch cn c Tnh." Cn c ca ngi bnh dn Vit Nam cha c th thch hp vi php mn no ngoi php mn Tnh , bi v php mn Tnh tuy kh, nhng tng i bc h cn h tr cn c th thc hnh c mt vi phn. Mun cho cc bc t cn c trung bnh tr ln thy c s mu nhim v ngha l thm su ca php mn ny, th khng g hn l gii by cho h gio l "cng nghip - bit nghip" ca Duy Thc Hc. Duy thc l mt phng php quan st nhp duy thc tnh ca mun vn hin tng nhng ng thi cng l mt mn hc phn tch tm l v ch r sinh t nghip bo, mt mn hc nghing nhiu v l tr suy lun. Thng hiu hc thuyt Duy Thc th s thy ci quan trng ca php mn Tnh . Hiu su v A Li Gia Thc v cc tc dng ca thc ny cng s lin lc gia n vi by thc khc, ngi ta mi thy c php mn Nim Pht l thn diu. Thu r c tc dng cng bin t bin ca D thc, ngi ta mi thy s kin to cc lc th gii l hp l v ph tan mi ng vc v "nan tn chi php". Ngi tr thc rt ham chung php tng Duy Thc Hc v khi thng hiu s khng cn khinh thng php mn Tnh .

Cho nn, d cha nh Duy thc qun m chng ng i na, th ngi hc Duy Thc cng c th dng s hc ca mnh lm nn tng cho mt c tin m thc hnh php mn Tnh ; v nh th, tnh s l mt mn thc hnh m phn l thuyt li do php tng xy dng. Trong hin ti, gio l Php Tng Duy Thc li l mt li kh c th ph tan c quan nim Duy Vt thin chp v quan nim thn quyn ng chp. Ai tng x dng duy nghip lun trong lc m lun hn s thy rng cc thin chp v ng chp kia khng th no ng vng ni trc gio l php tng nhim mu. Gn y trong gii Pht Hc Vit Nam thy tng hnh mt gio l c bit: gio l duy nghip. Duy nghip lun c xng xut do mt vi v gio s v ging s, tr thnh mt gio l cn dng cho thi i: chng minh cho Tnh , ph v kin chp duy vt v duy thn. Trong cc bo ch, sch v, duy nghip lun c gii by, c cp n... l nhng im lnh cho o Pht Vit Nam. Mong rng cc Pht Hc Vin hy c gng thc nghim, tinh luyn ri sng to cho Pht gio Vit Nam nhng gio l phong ph, lnh mnh, thch hp vi cn c ca dn tc, ca thi i. Cc v cao tng c nghin cu, c tu chng, c sng to th o Pht Vit Nam mi c c nhng gio l hp thi c. Chng ti ch dm a ra y mt vi nhn xt. Cng trnh l cng trnh chung ca cc gii Pht t Vit Nam. Nhn li gia ti sn nghip ca t tin, nhn sang kho tng giu thnh ca Pht gio cc nc ri ngh n tnh trng nguy khn hin ti, chc hn qu v s ng vi chng ti rng chng ta phi c gng nghin cu, thc nghim, tu chng c th xy dng cho Pht gio nc nh nhng h thng gio l c tnh cch dn tc (hp c) tin b (hp thi). Chng ti st sng gp li cu nguyn... ---o0o---

L nhc ca Pht gio Vit Nam

Trong gn mt th k nay, l nhc ca Pht gio Vit Nam khng nm vng c k thut k diu v cao tuyt ca l nhc thi xa. Ci sa st y chng t s suy i ca o Pht v mi mt: gio l, hnh tr, tu chng v truyn b. L nhc l phn pht hin bn ngoi ca mt vn ha. M vn ha o Pht l mt nn vn ha siu vit th c nhin l nhc ca Pht gio, phn nh ca nn vn ha siu vit y, cng phi c nhng bn sc siu vit.

Chng ti rt ly lm bun ti khi thy kho tng qu gi ca tin nhn li hin nay khng cn c qu trng nh xa; ngi ta h hng xem thng, v i khi cn mun hy hoi i na l khc. Nghin cu li l nhc Pht gio Vit Nam ta thy vn ha Pht gio Vit Nam ngy xa ln n mt trnh kh din t bng li ni. tht vy, chng ti say m nhng nt sng sa huy hong, nhng nt trm hng uy nghim, nhng nt nh nhng uyn chuyn, nhng nt gii thot nhim mu khi bc chn vo ngi nh l nhc Pht gio. T mt nghi thc tng nim, mt kha l hng ngy cho n mt nt nhc xng dng Tam Bo, tt c u din t mt trnh tu chng thanh thot, mt tm nim gii thot v u. Hy i tm np sng vn minh ca nhng Pht t ngy xa trong l nhc! Ta s thy tm hn ta nh nhng thanh thot khi thong thy np sng an ha tnh lc ca h. Ta s c ao tr v vi np sng thun tnh tm hn khi vng bn nhng rn rng ca kip sng xao ng hin nay. Hy tm n mt ngi cha xa nm yn lng bn mt np i, di rng thng xanh m v cao vt. Mi cha un cong nh nh, khng vn ln mt cch ngo ngh nh nhng kin trc lm tin nhiu bc ca Trung Hoa. Tam quan hng mnh uy nghim nhng vn hin t n tip chng ta nh mt b m tru mn nhn a con i xa mi v qu c. Tm hn ta yn tnh khi bc vo sn cha, vng quanh h bn nguyt th sen, i ln cha di hng sn cao vt nh nhng chic lng to ln. Trong hi gi thong, ta nghe ting chung gia tr khoan thai im trong nhp m u u v m p. Ting m trm trm v lng lng kia khng phi c ra do mt s tnh c. l cng phu ca bao nhiu ngy thng. G dng c chm nn chic m y c la chn hng thng trong cc th cy. Ngh thut c m quyt nh m thanh ca m. C nhng chic m m ting m nh nng ma xun, du nh li ni n tn ca v s gi ngi xp bng trn ta c, bn cnh chic n th en bng. Chng ta hy n cc ngi cha xa nht th tr mt thi kinh v th xem m thanh ca nhng chic m. Ton l nhng th m rt qu gi m m thanh tht ngt ngo m du. Bui chiu ng trn h sen nghe ting m trm trm a ting kinh lan rng, tm hn ta thanh thot khng bit chng no. Nhng n cc cha mi lp, ta s khng th no chu ni khi nghe ting m cht nh i non v long nh nc go. Mt ngi th c m va em ln cha Linh Sn hn bn mi chic m con

 dng cho t gia, m chng ti khng chn c chic no c m thanh o v v gii thot. Cn chung! l mt cng phu tinh t hn nhiu. Ngh thut pha ng, nn khun to nn mt ci chung c m thanh thin v khng phi l mt ngh thut th s. Hnh dng ca chung, s dy mng ca nhng b phn trong chung, cng thc pha trn cc th kim kh quyt nh gi tr ca ting ni nh thin. Nghe ting i hng chung ca cha Linh Sn Lt ri v Hu nghe ting chung T Hiu hay Linh M, ta thy khc nhau n th no! i hng chung ca hai ngi c t, m thanh mi thin v lm sao. Trm lng v m p, thanh tao. Trong khi y chung cha Linh Sn ch l mt ting ng lnh lo, ri rc v m thm. Ngh thut c chung ch cn st li nhm o hu khun Dng Biu, nhng ai c th quyt chc rng ngh thut khng mt dn gi tr c? Ting chung ca cha Vin Gic Cu t tng trng cho ngh thut Dng Biu lm sao so snh vi ting chung Bo Quc, tiu biu cho ngh thut c chung ngy xa? Gi Dng Biu chu kh tr v nghe li ting chung ngy xa v quan st hnh thc cng cch ch bin ca nhng qu hng chung c in , c gng o luyn mt tm hn o v v mt khiu thm m tinh t, chng ti tin chc rng Dng Biu c th a cao ngh thut c chung ln nh c c. Mi ni chuyn v chung m, ta bc vo Lc Ngha ng m khng hay. Nhn cch bi tr trong Lc Ngha ng, ta cm thyngt hng thin v. Ba ch Lc Ngha ng xng knh uy nghi ng trn tm honh g lim nu bng, mt du. Tng vi mu khi hng nht. Nhng bc , nhng trng k, nhng b on c hc t, cho n nhng ct ko chm tr tinh vi u mang mt mu nu bng lm mt di c gian nh. Nu ta ngoi nng vo, ta s thy mt m nh tm mnh trong dng nc trong. Mu sc thanh nh v uy nghi lm cho ta khng dm ni ln ting v khng dm l guc hng h trn nn gch nu sm mu. Tht khc hn vi cch trang hong ca cc ngi cha mi: t ci khn tri bn mu rc r, n nhng bc ha lm mu treo trn tng, nhng b bn gh nh vc ni bng ln, nhng bnh hoa giy le lot... cho n nhng l c nm sc treo cng ni khp chn lm ta nhc mt nh khi bc vo mt hiu tp ha ca ngi Tu. Tht khng cn g l o v na! Ta hy nhn xem b gh "qu ng" nm chnh gia. Ch y l ni v Thng Ta trng lo ngi, v d khi ngi khng ngi y m i ngang

qua, t nhin ta cng pni ci u. Trong i chng, khng mt ai dm c t tng ngi th ln y xem c cm gic th no, v o hnh uy nghi ca v trng lo lm mi ngi knh s. y ty theo tui tu v ty theo c hnh, c mt trt t tn ty rt hp l v nghim nht. Khng mt v tng no ngi ngang Thng Ta. Cc bc t kheo nh tui v cc thy Sa Di mi khi hu chuyn phi ng mt bn, hoc nu ngi cho php s bc chic gh con ngi gh mt bn rt khim tn. Ni g n cc v c s ti gia; khi vo cha, h khng dm ng mnh v khi gp Thng Ta, lm ngi sp xung nh l. S t nghim v l gio ny khng c mt t g l "phong kin" hay "giai cp" c; y khng h c s b buc: nhn cch v o c ca ngi tu hnh cm ha c mi ngi. V l nghi chnh l do tinh thn o c hnh thnh. nh l mt v i c, tm hn ta thy an tnh, thun knh, khng phi nh khi ta b cng p phi gi l trc mt v cng chc hng hch. Ta tm thy trong nhng l nghi thun cn y mt np sng c uy hng, c mc ch, nhng tm hn thun cn knh tn, khn thit v ch thnh. Chng ti khng bit n lm sao ni lm sao khi thy li tip khch ca mt vi ngi cha m tng tc bnh ng mt cch s sng; lm ngi xem bc tng gi khng ra g, khng bit s thun cn ca h lm sao m c c h t xng mnh l Pht t? Hoc gi cng v ti cc bc tng gi y cha c mt o c thm su pht ra mt nhn cch ng sng thng cng nn. Trn chic t c knh di bc "Lc Ngha ng" dng mt thch bn c nhng ng vn hnh mt v B Tt ang ngi thin ta. i din vi bc "Lc Ngha ng" l mt bc honh bng g mu cnh dn, trn khc mi lm li i nguyn ca mt v t khai sn. Pha t, chn dung c Quan Th m bng nt thy mc linh ng, lng trong mt chic khung tht ln. Nt v thn diu din t c mt phn no v thanh t v t bi ca mt ng i s. Li trang hong tht thanh nh, tht cng phu, s sp t trong ngi nh tht c th t st sao, mu sc v hnh dng n khp vi nhau to nn mt khung cnh thin v, khc hn li trang hong n o ca nhng phng khch ca cc cha "tn thi" ngy nay. Ting guc mc khoan thai bo cho ta bit rng nh tu hnh sp ra. Ta ng dy n n cho Ngi. N ci hin du ca Ngi lm cho ta du c tm hn. Ngi ngi xung trng k v cho php ta ngi trn chic bc k st mt bn. Trong khi ch iu son khay pha tr, dng iu nh nhng v cung knh trong chic o nm thn mu lam, ta l php p li mt vi cu hi hin t ca nh tu hnh ng knh. Mu o nu sm ca Ngi, sao ta thy

tinh khit v p qu chng. Mu nu sng l mt mu thanh m, trm mc, nhng kin nhn, cha y hng lc. Tht l mt mu sc c chn lc ca o Pht nc nh, thch hp vi tinh thn nc nh, thch hp vi tinh thn o l ng Phng v ngt mu qu hng x s. o Pht Vit Nam t ngn xa c nhn qua mu nu sng thanh nh v trm hng. Cc v tng gi ch p y vng khi vo l Pht v khi ging kinh thuyt php. Php phc, v vy, c tn trng ngang vi kinh in. Tng gi ca Cao Min, Tch Lan dng y vng lun trong c ngy nn mu vng tr thnh tm thng, khng gi c nim cung knh tuyt i nh mu vng ca "vng son in thp" ca i Hng Bo in. Mt vi v tng gi sang Xim, sang Tch Lan, sang Lo, khi v, mun cho tng gi Vit Nam i phm phc, dng y vng. Cc v y khng c kin thc v nn vn ha ca nn Pht Gio dn tc v c truyn ca t nc, cho nn mi c tng vong bn v ngoi lai . Mu sc nu sng ca Pht gio nc nh tr nn thing ling, mang y hn dn tc, hn t nc, cha ng bao nhiu ngha v c tnh trm hng, tng trng cho mt nn pht gio lch s c nhng thi i huy hong nh L, Trn ngy trc. Mu sng ca Pht Gio Vit Nam bt dit! Tinh thn Pht gio truyn thng v dn tc i hi nh th, v khng cho chng ta i xa mt gc. Khi cc bc tng gi Vit Nam hnh l, th c o hu mu khi hng v ngoi th p y ng iu, tht iu, hay nh thp ng iu, ty theo trng hp khinh trng v ty theo gii lp c hnh ca mnh. Trang nghim v thnh knh khng bit chng no m k. Sau khi cung knh nhn ly hai ln chn tr thm ngt mi hoa mc hoa si, chng ta ng dy xin i vng cnh cha. V tng gi ng knh vi n ci hin du, bo ch iu ly nn cho Ngi, ri a chng ta i ra vn cnh. Di nh nng mai, hnh dng nh tu hnh di chic nn l tht rng vnh - c n hai mi my vnh l t, trng khoan tha, im m v ung dung mt cch l lng. tht l hin thn ca o hnh, ca gii thot. Ta nh li l trng thy mt vi v tng i m ty, ci xe p phng nhanh trn ng th. Sao m kh nhn n th! Trng mt v i m ty, ta thy mt i ht mt na con ngi ca nh tu hnh, v cm thy kh chu. C l cc v cho l tin li. Chng ti ng l c th t ra nhng th che u thch hp v tin dng hn nn l, nhng vi iu kin hnh htc ca cc th y phi thch ng vi tinh thn o c ng phng. Nhn mt v tng i m i

giy, ti tng nh ang nhn mt gio s Ty phng ang i lm vic x hi. Khng, Pht gio Vit Nam phi c nhng hnh bng tng gi tng trng cho nn o t bi v gii thot: Ton th con ngi ca mt nh tu phi l mt bi thuyt php khng li. i ci m Ty v c nhng c ng lng xng thiu khoan thai, thiu phong , tc l phn vi hnh thc v ni dung ca bi thuyt php y. Chng ta ving cnh nhng m thp v nhn li kin trc c in ca Pht gio dn tc. Nhng ng cong thanh t, nhng trm tr tinh vi m mi nt mi hnh tng trng cho mi o: kh, khng, v thng, v ng, din t mt tinh thn phong ph o l, lnh mnh, vng chc trc mi bin thin. Nhn nhng kin trc c bit y ca tin nhn ri ngh n cc ngi cha mi dng, ta hong ht thy rng kin trc ca Pht gio Vit Nam hin thi ang i n ch ph sn. Nhiu cha xy dng nh nh ty. Phn nhiu u lai: lai nh miu cn kh, lai Cao Min, lai rp ht, lai Ty v hi nht l lai nh th. Ngi cha s n no Phan Thit c nhng ca i xy dng theo kiu "art gothique" ca nh th Thin Cha. Khng kho, vo cc cha y v nghe ht nhng "bn nhc Pht" mi sng tc theo iu Gia T, ta s tng lm l ta lc vo mt ci nh th mt. Nguy hi cho nn Pht gio dn tc bit chng no! Mong rng t nay nhng ngi cha mi, nh cha X Li hay mt ngi cha ton quc tng lai chng hn, s tr v vi kin trc cao p ca Pht gio Vit Nam c in v nu c dung ci, s dung ci theo nhng lut tc nm sn trong kin trc truyn thng. i vng cnh cha xong, ta xin php nh tu vo chnh in l Pht. Thi kinh sng cha chm dt. Chng ta ci giy, b guc, mc o trng lam v trc khi bc vo chnh in, ta nhm li cu m cc v tng gi mi khi nhn thy Pht, u c ln xng tn: " Kin Pht tng ho, ng nguyn chng sinh, c thanh tnh nhn kin nht thit Pht" - Thy tng p ca Pht, xin nguyn cho chng sinh u c c php nhn thanh tnh thy c tt c ch Pht mi phng." Cc tng gi mi khi i, ng, lm vic, u thc c cng vic mnh lm v lun lun nhip c thin nim nh c nhng cu k nh th. Th lt cun "T Ni Nht Dng Thit Yu" ra xem, ta s thy np sng tinh thn ca nh tu giu thnh v ngha khng bit my m ni. Ra tay, cc v c: "D thy qun chng, ng nguyn chng sanh, c thanh tnh th, th tr

Pht php" - "Ly nc ra tay, nguyn cho chng sinh u c hai bn tay trong sch thi hnh v nm gi Pht php." ngha bao gm trong nhng cu y tht su xa, xc tch, cho n mt vic tm thng nht nh khi i i tiu tin cc v cng c :"i tiu tin thi, ng nguyn chng sanh, kh tham sn si, quyn tr ti php" - "Khi i tiu tin, xin nguyn chng sinh tng ra ngoi nhng tham sn si v dt sch mi ti li." ng knh phc thay, np sng o v y. Tt c ch l nghi l v l nghi. L nghi vi o l mt. Thy mt ging nc ra mt, ra chn, ngi ngay thng, thp mt cy n, ung mt tch nc...cc ngi u c mt cu y ngha nhip phc tm nim. Bui khuya, nghe chung tnh dy, cho n bui chiu tnh ta an ngh, sut ngy, nh tu hnh nhip c tm nim trong chnh o, trch g chnh nim khng chnh thnh tu. c ht cun sch y, ta thy c ci cao p v bin ca np sng o l. Nhng ka, ting chung gia tr ngn nga trong tro du dng v m p. Qua khi trm hng, ta nhn thy c Pht vi n ci mun thu. Ngh thut iu khc xa din t c nhiu c t bi, tr tu v hng lc. Thi s Thanh Tnh, mt m ng trc bn th Pht ca mt ngi cha c chn Thn kinh, cm ng m c hai cu th: "Gi lun khe ca, chao n Pht, Mt n ci xa pht th nguyn" Cm gic tht l cm gic hin du ca ta khi ng trc cnh tn nghim cuea chnh din. Li th t, tuy mi nhn thy nh phin phc, nhng tht ra c mt trt t khng th no thay i. Mi bn, mi tng, mi nhc kh chung, m, linh, tang, trng u c mt a v nht nh khng th thay i. Trt t y c mt ngha su sc, cha ng mt trit l, biu l c mt vn minh tinh thn cao p. Cc nh m thut hy n ving cc ngi cha xa ngm nhng tng La Hn ri khip m trcnhng nt k diu ca iu khc c in Pht gio Vit Nam. min Nam, hy n cha Vnh Trng M Tho, v y cng c nhiu di tch ca ngh thut y. Nhc chi n cch bi tr bn Pht by gi cho au lng. Tng Pht ch chung mu sc lo lot. n in tr tro, n ng phi by vn minh c kh mt cch k d. Khng phi l ta khng th dng in, nhng hy dng kn o, v khng th b nn v nn l mt trong nhng th phi c cng dng Tam Bo cho trang nghim.

Ta lng nghe ting xng uy nghim ca v ch l, ting xng tn Tam Bo trang trng m quy knh nh nh nn lung linh trang nghim. Ting chung m khoan thai m u cho kha l. Phi c mt tm hn im m v trang nghim lm mi im c nhng ting chung v nhng ting m trang trng nh th kia. Chng ti nh li mt bui l ca Gia nh Pht T, cng m y chung y, nhng cht cha v lng cng v cng, bi tnh tnh cc em cn nng ny, vt chc, h hng. Ta li gn xin thnh mt ting chung. Nh nhng, ta cm di chung ln, trong lng yn tnh, ta nh tay a di chung st nh vnh chung: mt ting ngn trong sng vng ra m i m thun du. Nhng nu tm hn khng bnh tnh, ta s nh ln nhng ting chung m nu thu thanh li, ta thy khng th no dng c. Mt v cao tng ni vi chng ti rng ngi c th xt bit trnh tu chng v gii thot ca mt ngi, khi nghe ging tng kinh v ting chung m ca ngi y. Mt bi tn hng c c ln, tang m cng im trong mt s nhp nhng tuyt i. Bi tn l mt bi th ph nhc thin. Ta hy lng m nghe. Nu ta mang nng mt tm hn trn tc, ta s khng cm nhn c nhng nt nhc gii thot siu tuyt y. Gi tr vn th v trit l ca cc bi th l ng k; nt nhc din t th li cng ng cho ta khm phc hn na. Vit v c nhc Pht gio, nhc s Nguyn Hu Ba ni: "Trong m nhc gia i, chng ta nghe c iu nh mu si, la chy, nh qu khc, t van, c khc nh say m dm , nh reo ci ma ht. Tht chng tng trng ng cho cnh vui bun tng i ca tr i gi di vy. Tri li, m nhc nh Pht l phn nh ca i sng an lc m bc ca tm hn bnh d, thanh khit, ca o mu gii thot kh au... Ni tm th bnh tnh an vui, ngoi cnh th thanh thot hn nhin, nn m nhc nh Pht thm nhun tinh thn thot tc siu phm, khng vng cht g gi l u su, phin ly. y c nhng nt nhc lung linh nh nn, uyn chuyn nh khi trm, nh nhng nh hng sen, c nhng nt nhc sng sa nb vng, huy hong nh vng son in thp; c nhng nt nhc trm hng v ta rng nh chung chiu, oai nghim nh i c." (Gic Ng, s 3 ra ngy 15-5, K Su) Nhc s Nguyn Hu Ba qu thy c phn no kho tng qu gi ca Pht gio Vit Nam. Phi c mt tm hn thanh thot, mi cm thy c tt c tnh cht siu vit ca nhc, mi cm thy c ci hay "ai nhi bt thng, lc nhi bt dm", ci p ca tn ngng, ca gii thot. Nguyn

Hu Ba li ngh rt ng khi ng vit: "Nhc nh Pht rt cao siu, c nhiu nhc iu l k, rt hay, i vi nhc ngoi i khng km m li c ch cao siu hn. Nhc iu nh Pht hon ton c mu sc Vit Nam, khng chu nh hng nc no; chng nhng th, khng ging g nhc iu ca cc ngnh kia." (Trong bi dn) "Khng ging" v y l nhc gii thot. Lng v phm ca nhc Pht rt ng k, nhng tic thay, khng ai chu nghin cu, su tm, bo v; hin gi c nhiu nhc iu tht truyn. S tht truyn y ang theo thi gian m thc hin n ton vn. Mong rng ngi ta dp ngay nhng bi ht Pht "ci cch" li, tr v tm ngun trong kho tng Pht nhc ri duy tr c nhc v sng tc, vi k thut Ty Phng, nhng nhc phm mi cho Pht gio Vit Nam, nhng nhc phm c th tiu biu cho tinh thn o Pht ca dn tc. Nhng bi ht lai Ty v loi nhc nh th cn phi c loi ra khi nn Pht nhc. Tm hn chng ta s bin ci nu ta c b nghe mi nhng nt nhc ngoi lai khng c tinh thn t bi tr tu v gii thot. Mt ban nghin cu v su tm phi thu lm tt c nhng bi th ph nhc ca o Pht tm hiu, phn tch, truyn b, bo tn, v pht huy. Pht t Vit Nam s tm ngun cm hng y sng tc, phi c tu tp cho tm hn thanh thot sng tc. Ngay n cch tng nim cng l nhng bn nhc thn diu ri. Bi "Nguyn Tiu" v "Nguyn Sanh" vi ging thit tha, bai "Lng Nghim" trm trm thanh thot nh canh nh, bi "Hng Danh" nhp iu bng trm, ch "vng sanh" lng lng nh bay bng sang Tnh . Mi bi mt li tng, ty theo ni dung v ngha ca tng bi. n nh cc bi nhc th tuyt diu: Bi "Nht in" vi nhc iu siu tuyt t cnh v thng "thn hnh bo nh t ngn sng"; bi "i h thin xch lng" din t tm nim tinh tn v cnh thng trm ca "kh hi vn trng ba"; bi "Ta b ta" vi nhng nt cao vt nh nh Tuyt Sn v p nh nh sao bng din t gi Thnh o "Nht Minh tinh, o thnh ging php lm"; bi "Hng ti nhit" din t nt lung linh ca khi hng, trng phan, nt uyn chuyn ca "Ch Pht B Tt h thin cung" trong lc "Hng yn liu nhiu lin hoa ng"... Bao nhiu l mu sc , l m iu l hnh bng, l ngha l thm uyn. Ri ta s xin php nh tu xem qua nghi thc ca cc l Cu An, Cu siu, Khai kinh, Mng Sn, Truyn gii... Trong mi nghi thc, ta s khm ph ra

c mt quan nim v nhn sinh, mt np sng an lnh , hiu ngha, t bi, xem trng s li sinh v gii thot ca mun loi. y, l tr v tnh cm iu ha trong mt np sng v tha, o hnh,ngt mi dn tc v m hng gii thot. Nu cn nhiu th gi, chng ta hy c ln mt vi on vn trong khoa "Mng Sn" thy lng t bi lan n thp loi chng sinh, vi on vn trong sch Truyn gii "i Hc" thy tt c s quan h ca np sng tinh thn ca ngi tu hc. Mi cu xng, mi c ng trong nghi thc cha ng mt ngha m sut t u n cui, mt s sp t ton m n nhp theo vi mc ch ca kha l: Sm hi bao gi cng trc pht nguyn, pht nguyn bao gi cng trc hi hng v nghi thc bao gi cng chm dt bng Tam T Quy hnh gi quay v vi s nim tt p ca i o hnh. Trong l nhc, trong cc nghi thc, nu nhgin cu, ta s thy c mt np sng tm linh cao p, phong ph, mt nn vn minh tinh thn siu vit, mt khuynh hng gii thot an lc. Sau khi c lnh th ba trai phn tinh khit v thanh m, chng ta xin php tr v. Nh tu hnh s a chng ta ra tam quan v hn ngy ti ng. Chng ta bc ra khi cha vi mt tm hn an lc v tin tng. Nhng ngh rng l nhc ca o Pht hin hao mn v hin gi cn b ngi ht hi, chng ta thy bun v hn. V u ngh thut o Pht hin gi st km ngy xa nh th? Phi chng v trnh tu hc ca tng v ca c s khng c nh xa? "Hu trung tc hnh ngoi". Tm hn nh th no th cch sinh hot th y. Sinh hot vn ha ca gii Pht t ngy nay chng t mt kh nng tu chng thp km, bc nhc. Nu cc bc tng gi thc hin c i sng tm linh gii thot an lc, nu cc v c s tn nhim vng vng, khng li danh, khng khinh sut thie u n ni m l nhc i vo con ng ph sn. Vy chng ta t hng nguyn cu cho ccv tng gi c nhiu ngi c tu chng, c s c tm linh; cho cc v c s ly li tn tm thun cn, vn ha - chn tng - ca o Pht c hin l, li ch cho qun sinh. Sng trong l nhc y, ta mi c c "thc tu", "thc chng". V s biu hin bn ngoi cn thit nh vy, nn ta li phi c gng tr v vi kho tng l nhc c gi mnh trong , thm nhun, chim nghim, sng to, loi tr nhng hnh thc l bch phn tinh thn Pht gio, phn tinh thn dn tc, nhng hnh thc ang mai ma hai ngn nm

lch s huy hong ca nn o t nc, v cui cng xy dng np sng cao p, thun ty v phong ph m tin nhn xy dng c mt cch v vang. ---o0o---

Vn o to Tng ti
Cc Thy v cc o hu hn cng nhn thy s lng t i ca cc v tng gi c tu hc x ta. Hng triu pht t c s ang vo tnh trng thiu cc bc tng gi hng dn. Bao nhiu tnh hi, chi hi v bao nhiu n v "khun" hin gi ang khao kht mt v tng gi tr tr ti a phng mnh hng dn s tu hc. Bao nhiu cp mt tin tng dn v cp lnh o. Nhng s lng ca cc v ging s qua mt vi ln trong nhng dp i l, th ri thi. Bit bao nhiu n v Pht hc gi th v thit tha mong cp lnh o gi v mt v tng gi nm gi vic sinh hot hong php ti a phng, nhng mi mt trng ch m cha thy c kt qu. Thiu mt v tng gi, khng kh tu hc s tr nn lch lc. Vn o to tng ti by gi tr nn mt cng vic khn bch. Ging s ca c hai min Nam Trung hin gi gm li khng y ba mi v. Cc v tr tr c b nhim i lm pht s cng khng qu s lng y bao nhiu. T vin trong ton quc c n hng my vn, m s cc v tr tr c kh nng ha v hng dn tnh ra khng c mt phn mi. Qun chng Pht t thiu cc v tng gi hng dn, v l mt nguy hi ln cho nn o c c truyn ca dn tc. Nguy hi l ch qun chng khng bit o, m khng bit o th rt c th d dng b li tuyn truyn ca ngoi o, ca duy vt, ca ma qu lung lc. Vn ng t ra v cn t ra trong thi i, v ngy xa, mi lo ngi y khng cn phi c. Khp cc ni, t chc gio dc thanh thiu nin Pht t c thnh lp theo phong tro du hc hin thi. Nhng tht l mt iu ng ngi nu mi ni khng c mt ban hng dn vng vng lnh mnh, thng hiu ng li v phng php gio dc Pht gio. Cc tri hun luyn co dp Tng tr s m chung cho hai ba tnh tuy l cn thit v kp thi, nhng cha , phi ni l cn thiu lm mi ng. Thng hiu ng li gio dc ca o Pht, khng ai hn l cc v tng gi nht l cc v ny c t nhiu tn hc. Vy m c nhiu gia nh Pht t vng hn bng chic o nu trong nhiu thng v trong nhiu nm. Bn cnh Ban Hng Dn phi c mt v tng gi. l

iu cn thit. V gio l do chnh ming nh tu hnh dy li cho cc em mi mang c sc cm ha cn thit v y ca n. Nhiu trng t thc Pht gio cng c m ra cc ni. Nhng hin c nhiu trng thiu hn bng ca cc nh tng s. Mt trng Pht gio thiu mt mt gi gio l khng cn l mt trng Pht gio na. Bng dng ca chic o nu e y tht cng l cn thit. Theo nhn xt ca chng ti, trng t thc no m c qu thy dy th cc hc sinh u thun hu v ngoan ngon hn cc trng khc. Vy ta c th kt lun rng Pht gio Vit Nam hin thiu rt nhiu cc bc tng gi hng dn s tu hc cho cc o hu. C mt s cc v tng s chn tu hin gi vn cn n nu nhng chn tch liu, cha mun ra lm vic hong php tip . Mt s cc v trng lo Ha Thng v cc v Thng Ta c hc c tu khc hin gi tuy ang m ng cng vic Pht s, nhng v s lng qu t i nn mi v thng mang nng trn vai c khi n ba bn chc v, lm vic m ngy khng ngt. Mt s cc v sm c nhn thc v ng li ca Pht gio dn tc tinh tn v hoan h tham gia cng vic ca gio hi v ca cc tp on, hot ng Pht s trong cc ngnh Hong Php, Tr tr, v gio dc. Mt s hc tng v hc ni chng ba trm v ang tng hc ti cc Pht hc ng, nhng gp nhiu trng hp cn thit, cng phi ra lm vic tng thng mt, xong mt kha li tr v Pht Hc ng hc tp. Mt s na cc v tr tr cc tnh nh nhn thy con ng mi, gia nhp gio hi ton quc v st sng tham gia cc kha hc tp v thc hnh hong php. , gia ti ca Tng Bo Vit Nam, tuy cng c th xng ng lm hin l chn tng Tng Bo, nhng vn vn ch c tng y, mt s lng qu t i. Ngoi ra, st li ca thi i suy i, cn khng bit bao nhiu v "hnh ng tng gi" m tnh trng ng mc hn chu cng lm tng thm ni hoang mang cho ngi tn cha bit o. Nhn vo tnh trng y, ngi hu tm vi nn o l phi kt lun rng: th no cng phi o to mt th h tng gi mi, cao qu v phm v phong ph v lng. Vn l mt vn cn bn. Chng ti c nhng nhn xt v ngh sau y: A) V cc ngnh chuyn mn ca cc v Tng gi:

Theo nhu cu hong php thit thc hin i, th ngoi cc v chuyn tnh tu n c khng tip xc vi th tc, Pht gio Vit Nam cn cn c cc v tng gi trong nhng ngnh chuyn mn sau y: 1- Cc v ging s: Cc v ny hc xong cp trung hc Pht gio v c trnh trung hc chuyn khoa. Phn s ca cc v ny l theo ng chng trnh v s phn phi ca ban Hong php Trung ng i ging dy gio l cho cc tng lp Pht t khp cc ni thnh th v thn qu. a im din ging l cc t vin v cc nim Pht ng a phng. ti y, cc v y thnh thong cng theo chng trnh n nh m m nhng lp Pht php ph thng gip s hc hi cho qun chng Pht t. Cc v ging s s lm vic lu ng, tng kha mt v thay phin nhau mi ngi u c th c nhng kha an c tu tp v hc hi thm. 2- Cc v gio s: Hin thi s lng cc trng t thc Pht gio tng thm rt nhiu. Cc v tng s cn phi ng ra m nhim mt phn ln s gio dc cho cc trng ny. Cc v s dy cp trung hc v tiu hc. Trong s cc gio s trng B chng hn, t ra phi c vi ba v tu s chm lo v phn c dc, ging gi gio l v dy mt vi lp trong trng. Cc v gio s tu s ny c iu kin gn gi tui tr. S gn gi gy c nhiu thng cm, v t lu, tui tr vn thng b ng v hnh nh cn ngi ngng khi nhn thy cc v hc tng. 3- Cc v ging vin ti Pht hc vin: Cc v ny phi hc xong cp i hc Pht gio nu h l gip s ca cp Trung Hc. Nu l gio s ca cp i Hc th h phi c mt trnh kh cao hn, trc tc nhng tc phm hu danh hoc trnh by mt vi lun n m ban gio s ca Pht hc vin tho duyt. S lng cc v ny bao gi cng t. H ti cc Pht hc vin ging dy, nghin cu, trc tc v phin dch. H li lo lp nhng th vin, xut bn bo ch. 4- Cc v tr tr: S lng cn rt to tt. Cc v ny cn hc xong nhng nm gio l m ti Pht hc vin, nhng nm gio l quy nh cho ngnh tr tr chnh php. Cc v li phi thng tho v nghi l, t chc, ging dy tn . Phn s ca cc v l thng tr ti mt cha trc tip hng dn s tu hc ca dn chng a phng. Nhng n ma h, cc v li cn phi v an c tu hc thm ti cc a im an c do Gio hi thit lp. Cc v c

th nhiu nm, c khi hai ba mi nm - ti mt da phng. Nhng khi cn, cc v cng c thuyn chuyn i ni khc c thch hp vi kh nng v vi sc khe. Bn ngnh chuyn mn trn y cn c phn bit r rng, v nu cn cng nn quy nh nhng im d ng trong phm phc ca cc ngnh tu y. ---o0o--B) V chng trnh hc tp ca Hc tng: Cc nh Pht hc ting tm i L Trn, trc tin u l nhng ngi hc nho rt gii. Cn c mt trnhj ph thng vng chc mi c th hc Pht c, bi v hc Pht l mt th hc chuyn mn, mt mn i hc. Do Pht hc vin ch c th thu nhn lm sinh vin nhng hc tng no c trnh ph thng cn thit. Bn Nht, c bng t gi mi c xut gia. X ta, cha c th tng cng nn bt buc c trnh Trung Hc Ph Thng. Vy nu cn c lp d b xut gia, th lp ny cn thu nhn cc hc sinh c trnh tht. Thi gian d b xut gia l bn nm, phn lm ba giai on. Giai on th nht, cc em nh 20 ngy, n mn nh thng, trng 10 ngy, n chay v sinh hot nh hc tng. o en qun di, tc r. Giai on th hai, trng 20 ngy, nh bn ngy. Xong giai on ny, cc em c xut gia; trnh ln Trung Hc Ph Thng, ch Hn dch c mt bi hi di v Pht Php c th vo nm th nht Trung hc. Sut thi gian y, cc em c hc ti trng Pht hc trong mt kha d b xut gia dnh ring cho cc em. Nu c trnh Trung hc Ph Thng ri th khng cn theo hc su thng trc khi thi vo nm Nht nin Trung hc. Nu c trnh Trung hc chuyn khoa th cng ch cn hc mt nm d b (cn bn Hn t v gio l) xin vo nm Nht nin i hc. i hc ch cn ba nm. Ring v cc em ngho th trong 4 nm d b xut gia, Pht hc ng s ph cp. Ph huynh thng c tng cho con em i xut gia l cc kh lm, khng bit u rng i ca mt v tng rt t cha cht nhng lo u, bun chn v su kh, v m rt nhiu nim an lc.

Cn c mt lp th h thanh nin xut gia bit yu i, lm vic cho i, biu dng c chn tinh thn ca o, s lng ngi xut gia cng lc cng tng. Cc lp d b xut gia v th cn c t chc hon b v cn c lun lun nhng a phng no thun li. Khi hc xong cp trung hc Pht hc, nu cn iu kin, h s thi ln i Hc. Nu khng, h s hc b tc mt nm v s ra lm vic cho o trong ba ngnh ging s, gio s t thc, v tr tr chnh php. Nm nm sau, h c th hoc pht nguyn tu trn i, hoc c th hon tc t nhin lm c s v h tr chnh php. Nhng v c s no tng c xut gia nh th chc hn s c mt cn bn vng vng v o v cng s c li ch nhu cho o. Trong cp Trung hc, sinh vin tng s hc Pht php bng hai th ch, phn chnh l Quc vn, phn ph l Hn vn. Ln i hc, h s hc bng Hn vn v tham kho cc sch Pht hc v cc bn dch Anh hay Php vn. cp Trung hc, h vn tip tc hc cc mn ph thng ng thi vi gio l. i hc, cc mn vn chng, sinh ng, khoa hc... chm dt ch chuyn hc Pht hc. B tc mn ny, c nhng gi trit hc, x hi hc, s hc, dy km theo. Cc mn Pht gio truyn b s, Pht gio t tng s, Pht gio gio l h phi c nhng gio s chuyn mn, v cc tc phm kinh lun phi ging theo tng giai on ca mn t tng s v gio l h theo phng php phn tch mi. ---o0o--C) V ton th Ni chng: Cc v ni c, trong gii xut gia, cn c mt chng trnh hc v hnh khc bit. Cc ni c s khng lm vic trong ngnh tr tr, m ch chuyn v mt gio dc, ging din v x hi. Cc ni c cn c hc thm v ngh nui dy tr em, iu dng bnh nhn, v v khoa s phm sau ny ra lm vic x hi. C nhiu cng vic rt hp vi kh nng h: t chc cc vn tr (jardins d'enfants), cc trng mu gio, cc c nhi vin, cc bnh vin, cc trng n hc. Theo chng ti ngh, l vic lm rt thch hp vi cc ni c, vi tinh thn o. Cc ni c lm vic na ngy trong cc vn tr, hoc trong trng mu gio, cc c nhi vin, cc bnh vin, cc trng n hc. Cc c cn phi thng i, gn

i hn na c th biu l c tinh thn t bi, hoan h, ca o Pht, ng cho ngi ta tng lm rng "ni c l nhng ngi ym th nht trong phi n lu." Kt lun: Mt vi kin hn mn a ra y, chng ti mong s lm qu Thy v qu o hu suy ngh. Khi ni ra, chng ti suy ngh nhiu n tnh trng v iu kin ca chng ta hin ti. Chng ti khng n ni c m vin vng; vic l vic chung, c th lm c. c vng ca chng ti l mt ngy kia c trng thy tin quang minh ca o Pht, do cng phu ca on th Tng gi chn chnh ca Pht gio Vit Nam. ---o0o---

Con ng nhn bn Pht gio .Hng i ca vn ha

T thi thng c, con ngi phi tranh u. Do mt nghip cm t v th, con ngi c mt sc thn sinh hat trong mt v tr, gia mt x hi loi ngi, v v s cc loi hu tnh khc. C sinh mng th phi bo tn sinh mng, hoc bng mt thc, hoc bng mt bn nng. Nng, lnh, ma, gi, i, rt, th d, tai ha...., bao nhiu ci m con ngi cn phi chin thng sng cn. Thin nhin l k th, nhng cng l ngi bn. Yu km th thin nhin da nt, khn kho th thin nhin cung phng. Con ngi nh hai bn tay v mt khi c, khai thc thin nhin, li dng thin nhin, bt buc thin nhin cung cp cho mnh nhng th cn dng cho cuc sng. T hnh thc sinh hot kinh t lm hi, cho n hnh thc kinh t sinh hot chn nui, canh tc, con ngi qu tin b rt nhiu. Nhng t hi khi thy, i tng ca s tranh u khng phi ch l thin nhin v th d. Ngi n tht ngi nh th d n tht ngi, cho nn con ngi t xa phi lo tm phng th i ph vi ng loi. Nm by ngi hp qun li, dng sc mnh on kt bo v ln nhau. Cc b lc c thnh lp, v nh , s tranh u vi thin nhin cng thm phn hiu qu.

Ch b lc nh du mt bc tin ca con ngi trn ng tranh u sinh tn. Cc on th ngi y c nhng lut l, nhng tp tc, nhng l nghi, nhng tr tiu khin, nhng phng thc sinh tn ring bit. H c vn ha. T hnh thc t chc b lc, con ngi i dn n hnh thc t chc quc gia. Trong khong thi gian y, tr c m mang, thc ng loi ny n mau chng. Hin tng ngi n ngi khng cn hay xy ra na: con ngi by gi hng tt c tm lc v thn lc vo vic khai thc thin nhin. Nhng cng c khai thc, thin nhin cng cung cp nhiu nguyn liu v nhiu thc phm. ng thi k thut tin b, phm liu khai thc v sn xut tng ln theo mt tin trin khng ng. Vn kinh t bng tr thnh trng i. S tranh chp din ra gia cc quc gia v gia cc giai cp. Chin tranh bng n d di. Khoa hc k thut xoay ra phng s chin tranh, sn xut bom n, kh gii. ang tranh u vi thin nhin, con ngi quay kh gii li, tranh u vi ng loi. Ngi cht, mu , tht ri. Ngy xa, phng tin sn xut t i, kh c sn xut th lu, loi ngi vn khng cht nhiu nh by gi. Tt c tham lam, sn gin ca con ngi c nh thc dy; con ngi dng bao nhiu mu him c c i ph vi con ngi. Git ng loi? Mc. Min l t c mc ch phng s giai cp, tha mn dc vng bn thn. Ngi ta git ngi di chiu bi l tng: git tr ung c, kin to ha bnh. i ph vi st hi, c nhin i phng cng phi dng s st hi... Ngy xa, mt tn mi da en n tht ngi da trng, ta gi l d man. Ngy nay, mt nc no c th bom n git c nhiu ngi hn ht, ta li gi l vn minh. K thc, l mt s d man mi r khng g gh s hn na. Trc kia, hng i ca vn ha l tranh u vi thin nhin. Gi y, hng i ca vn ha l tranh u vi ng loi. Trong mt trng tranh u khc lit v bao la, "dng st hi ngn st hi" l mt o tng khng th thc hin c.

Lut nhn qu khng sai chy bao gi: gieo gi gt bo; trng ng c ng, trng u c u; v gy nhn st hi th chu qu st hi. Con ngi phi thc c im h trng v phi nhn rng vn ha i lc ng. Con ngi cn thy rng dc vng tham sn gy lon cho thin h, phi quay v t thn m mt cuc thanh trng v i bn trong ni gii. Phi thc rng bn thn mnh cha ng nhng yu t tr tu, tnh thng, m cng cha ng c nhng yu t si m dc vng, Dc vng si m che lp tnh thng v tr tu. Con ngi phi tranh u dit tr chng, nui dng tr tu v tnh thng. C tr tu tnh thng th con ngi mi c th on kt su rng to mt i sng chung cng ti p. Vn ha xa kia t hng tranh u vi thin nhin m xoay sang hng tranh u vi ng loi. Hng i ca nn vn ha mi ca nhn loi phi l tranh u vi dc vng bn thn vy. ---o0o---

Ngun sinh lc ca Chnh php

o Pht c mt ngun sinh lc rt di do: l ngun sinh lc ca chnh php. Khi duyn ca ngun sinh lc y l c Pht. Ngun sinh lc kia khng phi l nhng h thng l thuyt trong tam tng kinh in, m chnh l s th hin ca Chnh php trong i sng nhn loi. i sng ca c Pht chng t rng gio l ca Ngi l mt gio l kh hnh. i sng y chnh l ngun sinh lc. Sc cm ha ca i sng y mnh gp trm ngn ln nhng gio thuyt. Trong thi Pht cn ti th, ngi ta ch cn nng ta vo o phong ca Ngi m tu tp, m chng ng. Nhn cch siu tuyt ca Ngi cm ha nhn loi mt cch nhim mu: cho n hn mt trm nm sau ngy nhp dit, m uy th ca nhn cch y vn cn hng dn c s sng ca ton gio hi, th ta bit ngun sinh lc kia mnh m n chng no! Khng nhng th, hin thi c bit bao nhiu ngi ang nng vo nhn cch y tu tp v tin b. c Pht qu l mt ngun sng bt tn.

 t ca Ngi trong cc th h tng khi rng thm ngun sinh lc y cho mi chng sinh u c hng th. Khi m bng cch thc hin ngun sinh lc y bn thn mnh. Cn g nhim mu v r rng cho o Pht hn khi m gio l c th hin ngay trn cuc sng ca ngi Pht t v ca nhn loi? n , mt ng vua tn c tng m t thanh gm chinh phc trong mu o ca hng triu sinh linh, m khi c cm ha theo chnh php, tr thnh ng vua nhn t thun hu c mi ngi thng mn: A Dc tn c tr thnh A Dc Chnh Php (Dharmasoka). Nh vua p dng chnh php ca c Pht tr dn, gip nc. Mt quc bao la sinh hot theo o Pht. Mt khi my trm triu dn sng: Khng mt ai b s hi, khng mt k p bc, khng mt ngi khn cng. l thi m o Pht c thc hnh v p dng. Vit Nam , vo triu L, ngun sinh lc c khi m di do nh cng trnh thc tu thc chng ca cc v thin s. C nhng ng quc vng quy y chnh php v nguyn sng theo li Pht dy. Mt dn tc sng theo tinh thn Pht gio v a quc gia n bn thi bnh, an lc v ph cng. Thi y cng l thi m o Pht c thc hnh v p dng. Chnh php c sinh hot u l ngun sinh lc c khi m y. Nhn li nhng thi i m chnh php c thc hin r rng y, chng ta ngh th no? ---o0o---

Gii phng tm linh

S gii phng x hi v s gii phng tm linh khng bao gi ri nhau. Mt x hi ch c th gii phng thc s, khi nhn tm c gii phng thc s. Bn ngn nm vn hin ch l bn ngn nm ca qu kh. Chng ta ng hnh din qu vi bn ngn nm vn hin y, trong lc hn Vit Nam ang cn b km hm di nhng l thi cng ng v nng n ca lng tm. Ngy xa di thi L, Trn, c lc hn Vit Nam vn ln cao rng, bi v ngi dn Vit Nam thi thc hin c s gii phng tm hn. H sng vi mt tm trng t do hon ton ci m. Hn Vit Nam ang c vy vng vn ln cao rng, ngi Vit Nam hin thi tri qua bao nhiu kh nhc nhng vn cha thnh cng ch bi v nhn tm cn b cng ng trong nhng l thi nng n, ch v tt c mi

ngi cha nhn c rng s gii phng nhn tm tn l gc ngun cho s gii phng x hi. Mun thc hin cuc gi phng kia, trc ht chng ta phi em ht can m v thnh thc nhn thng vo nhng li lm ca chng ta. Ri chnh nh s nhn xt sng sut y m chng ta c th chn ght n cng cc nhng t oan kia, ri quyt nh phi dit tr chng. Chng ta phi nh thc lng tm ca chng ta dy: Phi h thn m nhn thy rng i sng ca chng ta c nhiu kha cnh m chng ta khng dm cng nhin trnh by ra cho ngi khc nhn xt. l nhng kha cnh li lm xu xa ca chng ta m chng ta thng c gng che lp n du di nhng danh t v sau nhng l lun. Thc hin c nh th l chng ta m tri cho t tm v cho hn dn tc. Hn Vit Nam ca thi L, Trn s sng dy v lc by gi nhng bi m ta hc ca Ty Phng v phng php t chc np sng khoa hc s ch c mt ch li ca n m khng cn tai hi i vi chng ta. T do x hi s thc hin khi ta thc hin t do nhn tm. Tinh thn Vit Nam c lc r rng cao siu nh tinh thn i L: vi tinh thn y khng c g l khng lm c. Hy lm sng dy tinh thn siu vit , t chc li sinh hot kinh t v x hi t do. Ri vi tinh thn siu vit , hn ai ht, ngi Vit Nam c th ni cho th gii bit rng i sng bao gi cng ty thuc mt np sng tm linh v ngi ta ch thc hin c s gii phng x hi sau khi gii phng c cho tm linh y. ---o0o---

Xut th v nhp th
Khng c thi i no m hai phng tin xut th v nhp th ca o Pht li c thc hin mt cch dung hp v hon m nh triu i L, Trn Vit Nam. C nhng nh lnh o vn ha v chnh tr ha mnh hn vo phm vi nhp th xy dng cho cuc i, nhng khng h b li danh ca cuc i cm d. Bi v trc kia h tng i su vo cuc sng tm linh, tng nm vng c mt cn bn xut th lnh mnh. H tp bi trc khi mun i cu ngi cht ui. H dp tr ht nhng c chp ch quan, nhng dc vng en ti c th lm m m tm tr con ngi. V nh th, mt khi ln

ln vo cuc i, h khng cn mang theo trong tm nim nhng c ao li danh v quyn th na. H lm chnh tr khng phi v h a lm chnh tr. H lm vn ha khng phi v h a lm vn ha. Ni tm li, ng c thc y h hnh ng khng phi l Danh v Li. H ch thy h cn phi lm. Lm cu gip, xy dng. H hnh ng theo ng tinh thn "khng chp trc" ca o Pht, h lm nhng h khng t ph rng h c th lm. H lm, nhng h khng chp cht v khng b dnh cng vo nhng vic h lm. Thi y l thi "lm m khng lm" - vi nhi v vi. Nhng thi y cng l thi "khng lm m l lm tt c" - v vi nhi v s bt vi - c th, h mi hon ton t do v mi c th t thnh mc ch ca h. H hon thnh c nhim v nhp th nh h c mt cn bn xut th. Nhng ngi ca thi i chng ta khc xa vi h, bi v hu ht hot ng ca chng ta u l nhng hot ng hu vi. M cn hu vi th cn ch quan, cn chp trc, cn danh li, cn v ng. Hnh ng cnh hu vi bao nhiu th nhn loi cng b n l cho dc vng v kh au by nhiu. Th gii bao nhiu ln o in v nhng v mua danh bn li. Ngy nay nhn loi thy r nhng tai hi gy nn bi t tm v t kin. Cho nn nhn loi ang hng v vi o c chn thc. Nhng nh lnh o vn ha chnh tr no t thc hin c chnh kin (tri vi t kin) v v tm (tri vi t tm) u c nhn loi quay v ngng m. Cn bn o c xut th ca h mi c th m bo cho gi tr hnh ng ca h m thi. Vy th ku gi lm chi, c ng lm chi hi nhng nh vn ha v chnh tr hin thi trn th gii! Hy c theo ng thinh thn "v trc" ca o Pht, thc hin s gii phng tm linh ri i su vo cuc i nhp th. Bo tp chng ngi s tan bin trc thn lc v tm v trc tinh thn v ngi ca cc Ngi. Bo tp chng ngi ch nh ng c nhng k no cn mang nng tm t danh li. Tinh thn o Pht l tinh thn bt khut trc tr lc nguy nan. Tinh thn y l tinh thn nhp th, cn c trn nn tng xut th, bn vng v hng mnh.

---o0o---

Hng i ca ngi Pht t Vit Nam

Ngi Pht t c mt ng li sng. ng li y chng ta phi tm hiu k cng. Khng c g nguy him bng s liu lnh nhm mt bc cn khng suy xt cn thn. c Pht tng dy chng ta :"Lm thn con lc ch nng, cha phi l kh. Ngu si khng bit hng i mi l ni au kh th nht ca chng sanh." Vy c c mt s hiu bit v ng i no bc l vn quan trng nht. l chnh kin - nhng kin gii chn chnh v cuc i. Khng c chnh kin, ta s lm ng lc no. Khng c chnh kin, ta s sa vo h m m tht bi. Trc mt th gii khng n nh, sng trong mt thi i m chn gi kh phn, ngi pht t li cng phi nhn thc c u l t, l chnh. Ta phi tm mt hng i chnh ng ri ch mt lng mt ch i theo hng y, m khng s ri vo nhng cm by ca dc vng, ca ma vng. ---o0o--1- Sng sut nhn nh ng li, hay l c m tn theo mt nh kin sai lm? Chng ta bit rng o Pht khng bao gi dung nhng s m tn. Trong cuc i, ta gp bao nhiu l s kin m t ta khng th no gii ni. Nhng s thnh bi suy vong, nhng iu danh sc ti li, cho n nhng ri may tnh c xy ra cho ta hay cho mt ngi khc lm cho ta bn khon v bc bi. Trong cuc sng ta thy nhiu mu thun ln lao. i sng y au thng lm ta cng bn khon suy ngh v ngha cuc i. Nu m chp nhng d oan, ta s sinh ra s hi cc ma qu thnh thn gc a, bn nc, tm n cc nh bi ton ng ct, lo st sinh cng t v t vng, t m. Ta s thy rng xen vo trong i sng ta, c no l nhng thn linh, ma qu v tng u rng phc ha ri may l t nhng lc lng thn b y a n ch khng phi do ta to ra. Khng! Ta phi hc hi Pht php c th thy rng quyt nh s thnh bi nn h trong i ta khng phi s ri may hay l s phn m chnh l hnh ng ngn ng v ngh ca chng ta vy. Nu m chp khoa hc m ngi ta cho l "vn nng" ta s vi vng v cn ct m ph nhn nhiu hin tng m chnh ci khoa hc vn nng y

khng gii thch c. Ta s khip nhc trc nhng k cng m khoa hc em li c cho loi ngi. ta lm sao thy c rng vn minh c kh con ca khoa hc y thy mnh bt lc trc vn sng. Con ngi tng rng vi khoa hc c th chinh phc c thin nhin. Nhng than i, kh gii chinh phc thin nhin y ngy nay ang quay tr v e da nhn loi. Ch mt cht l lm, ch mt s vng v hay mt cn gin d thi cng lm cho nhng qu bom nguyn t hay khinh kh n tung v a nhn loi n ch dit vong. Khng! Ta phi hc Pht thy r rng nu l tr con ngi khng c hng dn bi mt lng thng chn chnh, th khoa hc i biu cho l tr kia phi mua ly trm ngn tht bi. Hn th na, nu trc nhng thc mc ln lao ca con gni v bn th, v thc ti, v nhng gi tr tiu chun, khoa hc khng bao gi dm cp n th ta thy rng khoa hc khng th no gii quyt c ton din vn sng ca con ngi. Nu m chp chnh tr, ta s thy rng ngoi phng tin chnh tr m mnh m theo y, khng cn phng tin no na c th ci to i sng v ci to con ngi. Ta s d dng nghe theo nhng ngi ch trng ch cn dng s t chc ca con ngi cng san bng phng li ci x hi bt cng v xu xa. Ta cng d dng nghe theo nhng tuyn truyn ng mt, cng s b hp dn bi nhng danh t qu p m ngi ta nu ln tht nhiu lm cho s thc bt phn xu xa. Danh t qu c mt hp dn lc mnh m! Ta li s yn tr rng ch trong mt t chc x hi tt p con ngi mi tt p c v cng vic u tin l ci to x hi ch khng phi o luyn con ngi. Khng! Ta phi hc Pht thy rng bao gi hnh ng con ngi v ng lc t bi li tha hot ng th by gi x hi mi c ci to tt p. ng ra lm chnh tr ci to x hi l nhng ai? Nu ton l nhng ngi ch tun theo ting gi ca dc vng tham si, nu ton l nhng ngi t danh li c nhn ln trn on th, th than i! X hi s b nt nhu thm, ti tm thm, v au kh thm. Khng ai chi ci rng chnh tr l mt phng tin. Nhng o Pht dy rng con ngi phi c c mt bn lnh no th nhng phng tin mi c th khng phn li mun tt p ca mnh. Xem xt li bn thn chuyn c nghip mnh, l cng vic cn thit m khng ai b qua c. o Pht dy chnh kin v khng dng m tn. Vy ta phi lun lun hc tp nhn r ng i, khi b quyn r bi nhng hnh dng rc r bn ngoi.

---o0o--2- Tin tng vo tng lai, hay bi quan trc hin ti? ng trc mt hin ti no khng c tt p, sng trong mt thi i m nhng nguy nan ca x hi cng lc cng trm trng, lm lc ta cht thy bi quan. Tnh hnh quc t cng thng, nc nh li b chia hai, dn chng kh au; trc nhng thm trng , ngi dn Vit Nam c tm huyt cung cung ln m lo chy cha bng nhiu phng tin khc nhau. Ngi Vit khng ai l khng yu nc thng ni, nhng ngi Vit c th l lm gy nn tai ha cho ging ni khi dng phng tin sai lm. y ch l phm vi o c, ta khng nn bn n chnh tr. Chng ta ch cn thy rng lng yu nc phng s dn tc phi c hng dn sng sut, phi c th hin bng nhng phng tin no khng a n nhng hu qu tn st, tn st nhn mng v tn st nhn phm. Mng ngi phi c xem l qu bu nh. Nhng bn v ca con ngi cha ng mt nhn phm, mt Pht tnh kia, cng khng th b ch p. Chng ta l nhng Pht t, chng ta s nht s ch p v tn st. Chng ta ch c th p dng nhng phng tin no trnh c s ch p v s tn st m thi. Nhn xung quanh ri t nhn mnh, ta th hi nhn loi c phi ang sng thng nhng phng tin kia chng? Hnh ng ch p v tn st a n nhnh hu qu tai hi gh gm, nhn loi sp bng tnh. Chng ta ch nn bi quan. Hy c gng nu cao bng hnh ng gi tr c sinh mng v ca linh gic cng kh nng kin to ca con ngi. Hng triu ngi Pht t hy t bng hnh vi bng ngn ng nim tn trng s sng, tn trng s tht. Chng ta s lin kt thnh mt lc lng v i, chng ta c mt hng i ng theo chnh php v chng ta s b ri nhng hng ngi ch trng dng nhng phng tin bt phi tn st v ch p. Chng ta s thng. Nhn loi (hp hn l dn tc Vit Nam) s i n an lc v thi bnh, nu nhn loi nhn thy cn st cnh bn nhau trong nh sng t bi tr tu. Chng ta cng s c an lc nu ta bit hng theo nhng tiu chun kia m chuyn c c nghip ca ta thnh thin nghip. ---o0o--3- Gic ng quyn bn tnh? Gic ng bn tnh?

Chng ta c nhng quyn li m chng ta khng bit, nhng quyn li y ca chnh chng ta. Nhng quyn li no? Quyn t do, quyn cng dn, quyn hng th, quyn... nhiu lm. Cn ng lc no mnh hn ng lc ca lng v k! nh vo quyn li, thc lng v k dy, l mt vic lm a li nhng kt qu gh gm. Khng c yu t tr tu v tnh thng, s gic ng quyn li ch l ng lc ca s tng tn tng st... trong mt con ngi, c cha sn mt bc thnh v mt con th. Nu ch bit chc cho con th bng tnh dy th nguy cho con ngi lm lm... Cho nn s gic ng quyn li khng quan trng bng s gic ng bn tnh, hoc t ra l phi i theo vi s gic ng bn tnh. Chng ta phi quay v bn thn m quan st, m chim nghim. Phi sng i sng tm linh nhn r rng tm thc ta gm c ht ging thin c v m cuc thanh trng v i bn trong ni gii. S thanh trng cng c thc hin bao nhiu, ta li cng gic ng c bn tnh ca ta by nhiu. S gic ng lm ta bng tnh v ta khng cn m mt trc nhng cm d ca ngoi gii na. Khi , hnh ng ca ta s ng vi chnh php v lo g ta khng gip ch c cho dn tc v x hi. ---o0o--4- Tin vo nng lc con ngi, hay l vo nhng th lc ngoi con ngi? Con ngi c hon ton t do trong cuc sng khng? Con ngi c chu trch nhim v s thnh bi nn hu ca mnh khng? Con ngi c kh nng t gii phng khng? l nhng cu hi cn bn v gi tr con ngi. Nu mi s thnh bi nn h ca con ngi khng do con ngi nh ot, nu con ngi ch l mt bt bo yu ui khng c kh nng, khng c t do t tin b, t gii phng th qu tht ga tr con ngi khng l bao lm c. ch v nng lc chng ta s tiu mn, nu ta nhn thy ta bt lc, nu ta nhn thy ta khng c quyn g vt khi mun ca mt ng ti cao v linh thing. Con ngi do nghip lc qu kh v hin ti m c mt sc thn sinh hot trong mt hon cnh x hi. o Pht dy rng con ngi phi ci thin nghip nhn c mt nghip qu tt p hn. Nghip qu tt p y chnh l mt con ngi tt sng trong mt hon cnh p. S tt p ny khng phi do mt ng thing ling no ban xung m do chnh s chuyn nghip ca con ngi.

C nhng k khng m tn cc lc lng siu nhin nhng li m tn nng lc rn c ca mt t chc x hi. H bo:"X hi tt p s o luyn nhng con ngi tt p". Nhng k y cng ngy th khng km g. nh con ngi c th tt p trong mt x hi tt p. Nhng lm th no thc hin c ci x hi tt p y? C phi trc tin cn c nhng con ngi tt p chng? Hn na, chc u mt x hi tt l mt ci l rn ngi tt. ng quan nim s "rn ngi" mt cch qu my mc. S thc chng minh rng sng cng mt hon cnh, hai con ngi c th tr thnh khc nhau nh mt tri mt vc. Con ngi l mt bn th k diu, l mt n s, ngi ta u c th t ho hiu bit n c n gc r m dm t ph dng l rn luyn n! Cho nn ngi Pht t khng tin nhng g ngoi con ngi m ch cn c vo ng lc to nghip ca con ngi. ---o0o--5- Sng v chnh php hay sng v danh li? Ta hiu rng sn ng theo chnh php ngha l to an lc cho mnh v cho mi ngi. Nh th, i sng ta c mt nh hng, v bao nhiu hnh ng ca ta s do mt ng c chnh thc y: ng c chnh php. Danh li s khng chuyn ni ta, thc y ta c. Ta s khng v hiu danh hiu li m ln vo phng s cho nhng nhm ngi v mun li dng ta em danh li ra quyn r ta. Ngi Pht t hy sng cho thc t, ng lng mn. Lm khi ta v mt ting khen, v mt sc p, v mt cht t ho m ta dm hy sinh thn mng, d s hy sinh l v ngha. S hy sinh ch c gi tr khi no ta v ngi m hy sinh ch khng phi l v mnh, v ting khen mnh m hy sinh. ---o0o--6- Nhm vo cu cnh hay l nhm vo phng tin? Khi chng ta lm mt cng vic g, chng ta thng ngh n kt qu tt p m cng vic y s em n. L nhn qu dy chng ta rng phng tin tt p th cu cnh s tt p. Nhng ch tt p y ta phi hiu vi ngha rng ri ca n. Bi v c nhng phng tin v nhng cu cnh mi trng th hnh nh tt m k thc khng tt p t no. l v ta cha t chng nm ng trng v tr khng gian v thi gian. B th cho k ngho hn, y hn l mt phng tin p. Nhng nu s b th y ch do ng lc hiu danh thc y th phng tin ny bt p i

nhiu lm. i khi b th m khng n o suy xt v tnh dung dng bn c nhn, bn v o, li bing th y nht nh khng cn l mt phng tin p na. Vy phi xt n phng tin c hai phng din ni dung v ngoi din, hn na, phi ngh n cu cnh. Nhng cu cnh y khng phi l mt cu cnh gi tm, m l hu qu cn mi ca nhng phng tin. n trm th b t v b nhng thit hi khc nh mt danh d, b khinh ght, hu qu cn ko di mi v sau. Nhng trc khi b nhng tai ha y, ngi n trm c th sung sng tiu xi s tin va ly cp. S sung sng ny khng th gi l cu cnh, l hu qu cui cng c. Phi xt n c cnh c hai phng din ni dung v ngoi din, hn na, phi nhn li phng tin. Bi vy, ni rng phng tin p th cu cnh p cng cha , m ni rng cu cnh chng minh cho phng tin li cng sai lm. Phi cn nhc k lng v nht l phi thc rng nhng phng tin no khng phi do dc vng ch k thc y phn nhiu l nhng phng tin p. H mt tn cp cu my trm mng ngi, hnh ng y ca mt tin nhn khng th gi l phng tin xu. Nhng ta nn nh rng ta ch c th lm c vic nu ta v tm i hon ton v tha. Ta s chuc ly au kh tht bi nu ta b dc vng nh la. Nhng k ch xt phng tin trn hnh thc c th ch l nhng k thiu sng sut, nhng nhng k no ch nhm n th hu qa nng cn kia, th nhng k y li l nhng k m qung gy lon cho thin h. ---o0o---

Xc nhn gi tr ca con ngi

Vn gi tr con ngi l vn then cht cho s sng. Chng no vn ny cha c gii quyt th chng y con ngi cha th no an tm lp mnh c. Gii quyt c vn ny th con ngi mi c th c c mt lp trng v mt thi dt khot i vi vn gii phng ca cbnh mnh. Gi tr con ngi l bao lm v con ngi c th lm g vi tt c nhng kh nng sn c? Yu t quyt nh mi phng din ca s sng nm bn thn con ngi hay mt ni no khc? l nhng cu hi cn bn. Con ngi c th t n ha bnh v hnh phc c, mi ngi u tin nh th

v u mun tin nh th. Nhng lm th no t n? Dng phng tin no v tin tng u? T hi c s, nhn loi sng trc nhng e da ca thin nhin. Khip s v nhng hin tng nc, la, sm chp, con ngi sm tng phc cc lc lng siu nhin m h tng lun lun n np khp ni khp chn. S cng vi khn cu mong ging phc tr ha l nhng cng vic biu hiu cho s phc tng hon ton : con ng t t mnh di s che ch ca ma qu thn thnh, cm thy bao nhiu s thnh bi h nn ca mnh u do thn thnh quyt nh. H thn thnh bng lng th nn, m thn thnh gin d th h. Th cho nn, t tng "hi l" pht sinh, con ngi tng rng ch cn mt t l vt no thi cng t cng c th lm p c lng thn thnh. Khi cng nhn mi vic i u do thnh thn quyt nh th con ngi phi lun lun s hi, khng dm t mnh quyt nh mt cng vic g. Do pht sinh ra s bi ton, cu mong li dy ca thn minh. Gi tr con ngi , y, thc l khng c c bao lm vy. Kp n tr tu pht trin, con ngi nh nhng suy lun trit hc m i n mt quan nim tinh vi hn v tn ngng. T tng a thn dn dn nhng ch cho t tng nht thn, v thay v tin tng nhng lc lng tp a, ngi ta tr li tin tng mt v thn minh duy nht ton ti ton tr, xp t tt c mi vic i. K no c n hu ca thn minh s c hnh phc v s c gii phng khi kip au thng. y, con ngi khng cn lm cng vic "hi l" mt cch bun ci nh trc na, v bit n nhng c hnh cn phi c. Tuy nhin, tm tr con ngi vn c t mt th gii xa xm no v con ngi khi ngng cu thn linh vn hon ton tin tng rng ch c v thn linh m mnh ang cu nguyn mi c th ban phc lnh v cu vt mnh ra khi cnh au thng su kh. Gi tr con ngi y cng khng c cao hn my t. Nu tt c u lo s sp t ca thn minh th con ngi, vi mt khi c v hai bn tay, chng c mt a v no ng k trong cuc sng. Ngy m khoa hc xut hin, nhn loi xoay hng tin tng mt phn no. Con ngi khng nha mt ln tri trng ngng na m ht tin tng vo nng tin khoa hc ang tr nhiu ngn nhim mu. Nhiu k sn sng ph nhn tt c, ch cn trng mong v tin tng khoa hc. Nhng khoa hc tin th k thut cng tin; x hi Ty phng c kh ha xong th n lt x hi ng phng. Vn sn xut, vn tiu th lm

ny sinh cuc tranh chp ton din. Con ngi tr nn my mc mt phn no khi b sng trong x hi my mc; vn tranh chp kinh t lm pht sinh chin tranh. Chin tranh i hi v kh, v khoa hc b x ngay vo hng sn xut dng c git hi. Bom nguyn t ra i l mt mi e da khng khip. Nhng pht minh mi nht hin nay ca khoa hc ang b p dng vo cuc git ngi. Khoa hc tr thnh mt con dao hai li v cng nguy him. l mt con qui vt do con ngi nui dng, nay tr li e da con ngi. Ch cn mt t lm l thi, con ngi s phi dit vong v n. Rung b khoa hc l mt chuyn in r, bi v khoa hc c th phng s loi ngi c lc. Nhng m tin theo n nh tin theo mt thn quyn th qu con ngi rt sai lm. Khoa hc ch l sn phm ca mt l tr hng theo chiu hc m dc vng. Tin tng n mt cch qu , y l con ngi qun mnh, ngha l ph nhn tt c nhng gi tr cao p m bn thn mnh sn c. i song song vi nhng k m tn khoa hc, cn c nhng k m tn nhng nguyn tc vo nhng t chc tt p. Trong x hi ngy nay, con ngi c nhng nguyn tc p rng ri bo m quyn li v t co. Con ngi t ho rng c nhng t chc hon b, hp l. Th nhng c bao nhiu nguyn tc v bao nhiu t chc tt p i na, con ngi vn cha thy tin b c bc no trn ng hnh phc. Ngi ta rng c nhng nguyn tc p v nhng t chc p, v tng rng c p dng nhng nguyn tc v nhng t chc y l c th thnh cng. Khng! S tht chng minh rng ch c nguyn tc v t chc m thi th cng cha . thc hnh v p dng chng, phi c nhng con ngi xng ng l con ngi mi c. Mt bn hin php u c kh nng bo m cho tng lai mt nc! Bo m cho s thc hin hin php y, c nhin l nhng ngh vin quc hi xng ng, c ti nng, c c hnh. y, con ngi li b b qun, v gi tr con ngi tht cng b h thp. Tin tng nguyn tc, t chc nh th, cng chng khc g tin tng vt cht v linh. Ngoi ra, con ngi nh d i khi cng d dng tin tng vn t v ngn ng. Sau trn i chin, nhng hin chng, nhng tuyn ngn tung ra cng khp. No t do, no bnh ng, no hnh phc, no c lp ... bao nhiu danh t p nh bnh minh ngoi mt bin, c a ra. Cng quc no trn th gii cng mun lm n anh, lm n nhn, lm cu tinh nhn loi. Nhng cui cng, nhng tr ri "hu danh v thc" kia dn

dn gieo nghi ng cho qun chng, v theo li mt nh vn n, "bao nhiu truyn n biu ng, bao nhiu tm bng tung ra vi nhng anh t tt p rt cuc li vn khng hn gn li c vt thng qu dai dng m lch s mnh danh l hoang mang". Tht l bi t. Tt c nhng au thng ca nhn loi , thc ra, do nhng tin tng lm lc. T s tin tng thn minh cho n s tin tng khoa hc, nguyn tc t chc, danh t p , con ngi qu thc t nhiu ph nhn gi tr mnh. Con ngi t qun mnh i tm cu hnh phc nhng lc lng ngoi con ngi. Bao nhiu thnh bi nn h ca con ngi phi l do con ngi to nn. Con ngi nh ot s phn mnh. Con ngi chu trch nhim hon ton v s gii phng t thn. X hi tt p chng, i sng c hnh phc chng l do con ngi - Con ngi qu c mt gi tr trn ht. Th m lu nay ngi ta b qun con ngi! Con ngi khng c sn sc, un c, o luyn. Trong lc con ngi cng ngy cng xu xa, ngi ta vn tng rng con ngi c th c hnh phc nh cc lc lng ngoi con ngi. Trong cuc sng, con ngi quan nim rng vn quan trng l trau di kh c. Nhng by gi y, kh c sc bn v con ngi ang s kh c ca con ngi. Kh c, ngi ta bo, sc bn lm ri. Vy by gi l lc phi o to nhng tay th gii xy dng hnh phc bng nhng kh c kia. a v v gi tr ca con ngi ta tht qu r rt. Khng trng mong nhng gi tr ngoi con ngi, th ta phi nhn thc ly gi tr y m hnh ng. thc c gi tr mnh, c vai tr mnh, con ngi phi lo t o to, t chuyn ly nghip mnh. Bao gi nh s chuyn nghip m con ngi tr thnh tt p th by gi x hi v tr cng tr thnh tt p. Y bo v chnh bo vn l hai phng din ca nghip bo: c nhn thc gi tr ca con ngi, ta mi c tin tng nng lc chuyn nghip ca mi chnh ta. o to con ngi l cng vic cp bch nht ca thi i vy. ---o0o---

Pht gio vi tinh thn dn ch

Pht gio c phi l mt tn gio hay khng? c nhiu ngi hi nh th v cho l mt cu hi quan trng. Thc ra, cu hi ny khng quan trng lm u. Bi v, d ta c bo Pht bio l mt tn gio hay l mt trit hc,

hoc l mt khoa hc i na, th Pht gio cng vn l Pht gio, khng v th m thay i cht no. Trc mt ti l mt cun t in Pht hc, ti bo rng ti: ti trng thy cun t in. Nu c ngi hi rng v sao ti trng thy cun t in y c, ti s tr li rng v ti nh c i mt. "V nh c i mt" cu tr li ny ng ch khng sai. Nhng ni l ng hn th khng c, v ngoi cp mt ra, phi c rt nhiu iu kin khc nh nh sng, khng gian, nhn thc, thc. v.v... Th th bo rng "Pht gio l mt tn gio" hoc bo rng "Pht gio l mt trit hc" u ng c. Nhng cha ng hn. L do l khi ni nh ht, ta ch ng nhn mt kha cnh ca Pht gio m thi. Tuy vy, ch ng trn phng din tn ngng, ta cng c th kho st v quyt on c rng o Pht c thch hp vi tinh thn dn ch hay khng. T tng ca Auguste Comte c th l i biu cho t tng trit hc cui th k th mi chn v u th k th hai mi trc hi u chin. Comte xc nhn tnh cch tin b ca t tng nhn loi, v nng vo im , ng phn lch s t tng nhn loi lm ba thi k: 1- Thi k ca tn gio tc l thi ti c. 2- Thi k ca trit hc, t u th k th mui su n u th k th mi chn. 3- Thi k ca khoa hc, t th k th mi chn tr i. Thi k tn gio l thi k m tn. Thi k trit hc l thi k l tng. Thi k khoa hc l thi k thc nghim. l i khi li phn nh ca Auguste Comte. Chng ta thy li phn nh ny cn m h v cha khi c ch sai lm. Bo rng tn gio, trit hc v khoa hc l i biu cho ba thi k nh th tht l mt vic lm gng go. Nhn loi trong thi k th nht, thi k tn gio, theo Comte - h khng c nhng t tng v trit hc v khoa hc? Nhn loi trong thi k th hai - thi trit hc - h khng c t tng tn gio v trit hc? Th cho nn, li phn nh ny c nhiu tnh cch my mc , v chnh l ch sai lm ln ca nh trit hc Php.

Tn gio, trit hc v khoa hc l nhng biu hiu c th cho t tng nhn loi. Mi th u c mt lch trnh tin b ring, mt ngun gc ring. Auguste Comte ch thy c rng ba th y c bin ng, c tin ha m thi, ch ng cha th thy c chn tng ca chng. Vo thi c i, t tng tn gio cn non nt, u tr: trong thi k ny, cng pht sinh nhng suy lun trit hc u tr, sai lm v khng h. ng thi cng li pht sinh ra khoa hc: tm nhng kh c, nhng vt dng sinh hot ca thc dng nhn sinh, li dng sc nc gi go, pht minh ra la... u l nhng thnh tch ban u ca khoa hc. Tuy khng phi l thi k ca my bay, i bc, nguyn t, nhng nu khng c thi u tr th vng th lm g c thi k trng thnh tinh xo? T th k mi chn n nay, khoa hc tin trin nhanh chng phi thng : trit hc v tn gio theo y cng tin b. Hin i, trit hc Ty Phng, v chu nh hng mi, bt u c kin thit trn nn tng khoa hc, v gii quyt c nhiu vn mi m. Tn gio c ci c vng gii quyt cn nguyn v tr nhn sinh, nhng bao gi cng cn n c tin trc ht. Trit hc cng mun c ci nhn tng qut nh tn gio, nhng li mun v t hn. Khoa hc, trong khi y, li l ci nhn chi ly. Khng xy dng trn yu t tn ngng, trit hc phi lun lun da vo thc nghim tm chn ng cho vng chi. Th cho nn trit hc ng vai tr tng hp, l kt qu ca s chit trung iu ha hai th khoa hc v tn gio. V th, trit hc bi xch cc tn gio m tn sai lc v nng cc tn gio chn chnh, hp vi trnh vn minh ca x hi ng thi. ng gia tn gio v khoa hc, i khi trit hc thuyt minh nhng iu m khoa hc cha bit n. Tuy ang cn trong phm vi l tng nhng nhng iu c th l s pht minh sau ny ca khoa hc thc nghim. Nh cng vic kho st tn ngng v hng dn pht minh, trit hc li c gi l yu t xc tin tn gio v khoa hc. S nghip ca x hi ty thuc rt nhiu quan nim con ngi v c ba phng din: tn gio, khoa hc, trit hc. Nhiu ngi khng hiu c th, li cho rng x hi mi ch cn n khoa hc thc nghim. S thin chp ny l hu qu ca nh hng thuyt "tam thi k" ca Auguste Comte. V cho rng tn gio l i biu cho t tng nhn loi trong thi i c, khng thch hp vi th gii vn minh ngy nay na, cho nn c k ch

trng khng cn tn gio. Thm ch c nhng ng phi chnh tr h ho " o tn gio" v gy c c mt phong tro trong x hi tp lon. K thc, nhn loi khng th khng c tn ngng. Kho st li lch s, ta thy rng tn gio chnh l nn tng ca s on kt x hi. Tuy nhin, mt nn tn ngng sai lc c th cu to mt x hi c ti, c th hng con ngi n ch ham m chinh phc, gy nhn bt thin. Cn c mt nn tng tn ngng chn chnh, con ngi mi c th thc hin c mt s on kt v i, mt lc lng x hi mnh m, khng hng nhn loi v c ti chuyn ch, p bc, chinh phc. Lc lng on kt ca nhn loi - x hi tnh - v th rt cn thit cho nhn loi, nhng iu kin t chc c th nht v hon b nht ca x hi li l quc gia. Mi quc gia u c th l n v cho lc lng on kt v i y. Mi quc gia u c mt tn ngng v v tr (v tr quan) lm bi nh cho mt nhn sinh quan c bit ca mnh. Nng vo tn ngng v tr, con ngi cmt nhn sinh quan- l con ngi bt chc t nhin gui t chc nhn s gii. Nn chnh tr xa ca Trung quc ly cu "php thin quy a" lm nn tng l v th. Sinh hot, phong tc, tn gio ca nhn dn u ty thuc cc u kin tn ngng e v tr quan y, v v th, nn tng quc gia mi c th vng chc. Do m suy, s tin tng mt v tr quan l ch tp trung ca t tng v ch ca mt quc gia vy. Nay cp n chnh th dn ch, tc l ni n mt hnh thc x hi chnh tr. Ta th xt xem tn gio lin h n t chc x hi v chnh tr nh th no, ri do xt nh xem Pht gio c thch hp vi tinh thn dn ch hay khng. ng v phng din quan h gia tn gio v chnh tr, ta c th phn lch s nhn loi lm ba thi k: 1- u tin l thi c i. l thi i a thn gio. V thi y, tr thc nhn loi ang cn u tr, v th trong mi sinh hot lun lun con ngi thy mnh b thin nhin hm da. Nhn , loi ngi pht ra s thin nhin, cho rng mi hin tng trong v tr ny u do mt v thn ch trng: thn go, thn ma, thn sm, thn st, thn ni, thn sng... S ri sinh ra sng bi, tin tng v khn cu. V th, thi k c gi l thi a thn gio. thi k y, con ngi sng thnh tng b lc mt, mi b lc c

mt t trng ng u. Ch chnh tr y c nhin l ly v tr quan a thn gio lm bi cnh. 2- Tr thc nhn loi cng ngy cng m mang. T tn ngng a thn con ngi tin n tn ngng nht thn cho rng v tr v con ngi do mt ng thn minh ti i sng to. Hin tng v tr tuy sai khc phin a, nhng u do mt v thn minh duy nht sinh sn. y l thi k nht thn gio. Chnh tr thi i y c t chc theo hnh thc qun ch. Nhn s tn ngng nht thn - v tr quan nht thn gio - m pht sinh hnh thc qun ch thn quyn chuyn ch. 3- n thi i cn kim, tr thc nhn loi tin rt nhanh. Con ngi t gic c gi tr v quyn hn ca mnh, nn cng nhau xng xut phong tro o ch qun quyn thit lp ch dn quyn bnh ng. Ngi dn thy rng quyt nh s thnh bi thnh suy ca quc gia khng phi l mt ng qun vng m l ton dn. Cc c nhn, i vi x hi v i vi t chc ti cao ca quc gia cng th, u phi c mt ngha v tng ng v c hng nhng quyn li tng ng. Trung tm ca s on kt l ch mi c nhn u c ly mt s nhn thc bn phn ca mt cng dn trong mt nc dn ch, hiu r th no l dn ch v thc hnh theo nguyn tc dn ch. Ngha v v quyn li cng chia cng hng - khng c giai cp, hon ton bnh ng. im trung tm l t tng cng ng ca dn chng. Ni mt cch khc hn, mi c nhn u l mt im trung tm c. Trong thi k dn quyn lan rng, nhng tn ngng a thn v nht thn khng cn thch hp na v c nhin l s khng ng vng mi c. Phi c mt tn gio khng giai cp, mt tn gio m chn l bnh ng c pht huy, mt tn gio xc nhn gi tr sng to v xy dng ca mi con ngi - lm bi nh tp trung s tn ngng ca ton dn, v lm nn tng cho s pht trin c tnh v cng ng tnh. y, ch c Pht gio l xng ng. Trit hc Pht gio cng thuyt minh mt v tr quan : nh v tr quan m tn ca nht thn v a thn gio kin lp mt v tr quan nhn duyn sinh. Nhn duyn tc l nhng s kin tng quan tng duyn v tng thnh. B tr, x hi v nhn loi tt p hay xu xa, tt c u do hot ng ca con ngi. Thn nghip, khu nghip, v nghip ca cc c nhn cng

ng kin to mt v tr, mt x hi. ng c ca tt c thnh, bi, nn, h, xu, tt, u do bit nghip v cng nghip ca mi chng sanh. Nn tn ngng ny - tn ngng mt v tr quan nhn duyn cng nghip - rt thch hp vi quan nim bnh ng ca x hi hin ti. y, con ngi khng phi np phc di thn linh na m tri li thy rng mnh chu trch nhim hon ton v hnh phc ca chnh mnh. Mt tn ngng chn chnh nh th, xc nhn ga tr bn phn v quyn li ca con ngi mt cch vng vng nh th th thc rt thch hp vi hoi bo v kh nng ca con ngi, ni tm li, rt c th lm nn tng cho s kin thit mt x hi thc s dn ch, tn trng bnh ng v t do. Mt quc gia bit ly tn ngng "v tr quan duyn sinh cng nghip" lm bi nh, c th thc hin c s on kt su rng, v c th kin to c mt nn vn ha quc gia nhn bn, hng thin. V th, chng ta kt lun rng Pht gio l nn tn ngng lm cn bn cho s xy dng mt x hi dn ch vy. ---o0o---

Vai tr ca o Pht trong x hi loi ngi

Nu khng c cuc sng au thng th khng c o Pht. Pht gio xut hin v th gian v tn ti cng v th gian. S mnh ca Pht gio lm nh bt nhng ni au thng ca mi loi, v hn th na, l hng dn con ngi trong vic kin to mt i sng an lc cn c trn nn tng Tr tu v T bi. Nhng cnh sinh, lo, bnh, t m Thi T Tt t a gp bn ca thnh Ca T La V l nhng cnh kh tiu biu cho cuc i kh au mun i v mun x. Nhng cnh kh y l ng lc thc y v hong t con vua Tnh Phn i tm chn l cu kh. Ngy nay, kh au ca nhn loi trn ngp, to rng gp my mi ln kh au ca thi xa. c nghip ca chng sinh cng ng kin to nn c qu; v trong th gii hc m v v minh v dc vng, o Pht cng phi nhn thc s mng quan trng ca mnh. Con ngi khi sinh ra, mang theo nhng bt mn v thc mc. Nhng bt mn v thc mc y, mt khi cha c thanh ton, vn cn l nguyn do ca mun ngn au kh.

---o0o--au kh v th cht Vi mt xc thn, con ngi lun lun phi i hi nhng nhu cu vt cht. Hu ht nhn loi bt mn vi hon cnh ca mnh. t ai bng lng vi nhng iu kin hin ti; c mun ca con ngi l v cng th s kht khao tha mn ca con ngi cng l v tn. Vn cm o tng nh c th l vn quan h nht. No v m c ngi ta xem nh l iu kin cn bn ca hnh phc. Nhng khng, lch s nhn loi chng minh rng con ngi khng bao gi chu bng lng vi iu kin cm o. c mun th phi c tha mn, nhng s tha mn ch c trong pht giy ri tan bin, nhng ch cho mt c mun mi. V th, sut i, con ngi c mi ln n gian nan. Trong khi chy theo cc c mun, con ngi c th phm vo mun ti c. tha mn t dc, con ngi tr nn gian xo, di tr, cam tm ct t tnh thn thuc, v nh lng dm ln xng mu ca ng loi. Nhn xu ch gy c qu xu. V th ngn la dc vng v k t con ngi pht sinh nay li tr li thiu t con ngi, lm chy bng c tam gii nhim . au kh cng tng ln cng vi s bt mn ca con ngi. V phng din sinh hot th cht, con ngi khng tm ra c hnh phc. ---o0o--au kh v tinh thn V phng din sinh hot tinh thn, nhng thc mc su xa ca tr c cng lm cho con ngi kh au hn na. Vi mt khi c v mt tri tim, con ngi sinh hot khc hn cc loi v tnh. Bao nhiu u lo gin ght, bao nhiu thng yu, say m gy cho con nhi nhng cuc khng hong lin min v i sng tnh cm. Thm vo , nhng cu hi v gi tr cuc sng c t ra, cp bch v khn thit khng khc g vn cm o. Nhn nhng cnh tng thng au, nhn nhng cuc b du thay i ca kip sng, con ngi bng hong t hi xem mnh l ai, u l ngun gc ca tt c cc hin tng, trc mnh

l nhng ai v sau mnh s c nhng g?. V sao mun loi tn ti, tn ti tng tn tng st, tn ti chng kin bao nhiu ni thm su? Tt c nhng cu hi n trong tr c chng ta nh nhng nhn gi lc bo tn. Con ngi lm sao c c hnh phc trong trng thi thc mc nghi nh ca tm tng? Bao nhiu bt mn v thc mc th by nhiu au kh. Ngi ta ch c th c hnh phc c khi lm tha mn c nhng thc mc ln lao kia. Th m con ngi quan nim hnh phc mt cch qu gin d. Con ngi tng rng hnh phc l kt qu ca s tha mn mt t c vng: danh, li, ti, sc... c vng v cng th s "tha mn hon ton" khng bao gi c th thc hin. T giam mnh trong v minh en ti, tr thc con ngi khng bao gi c th gii quyt c nhng thc mc ln lao v cuc i. Th l nhn loi quay cung trong lm lc au kh m khng tm c li thot. Nhn thc c tnh trng , o Pht lc quan v cng quyt ch trng dit kh, ng thi xy dng mt hnh phc chn tht cho mi loi. ---o0o--o Pht vi s i tr kh au vt cht Ngy xa, Thi t Tt t a cng v nhng thc mc ln lao v cuc i v nhng au kh ch ca nhn loi m i xut gia tm o. o l ca Ngi hn nhin phi l nhng phng php thit thc v hp l dit kh v gic ng. Trc tin, gio l o Pht cho chng ta thy rng dc lc khng phi l hnh phc. Dc lc ch l ngun gc ca au kh v chnh bn thn ca dc lc cng l au kh na. Mun c hnh phc chn chnh, khng nhng con ngi khng c chy theo dc lc m cn phi dit tr tn gc nhng dc lc trong tm mnh. Dc vng bt xung, hnh phc tng ln. Mun dit tr dc vng, trc tin, con ngi phi thc hin php "tri tc" ca Pht. "Tri tc" ngha l nhn nhng iu kin vt cht m mnh sn c vn l cho mnh ri. Cuc chy ua theo dc vng ca mi ngi ch gy nn au kh, try chn, phng trn, t hi. "Tri tc" l t bo mnh ng dng li, ng ni tip cuc chy ua in r kia na. Nhiu k s bo rng php "tri tc" s chn

ng mi tin b v mt k thut v sn xut. Khng, mi ngnh hot ng x hi vn c tip tc chy u phng s cho x hi loi ngi. Tri tc ch c ngha l ng hng mi hot ng y v mc ch phng s dc vng c nhn l c. Mt nh Pht hc ng ca th k th mi mt ni "Ngi bit tri tc th d nm trn t cng cn l sung sng. Ngi khng bit tri tc th tuy nm trn ngc vng vn cm thy kh s." Vy tri tc l ngn cn khng cho con ngi ri su xung h dit vong. Tuy ch l mt th hnh phc tiu cc, nhng th an n do tri tc em li s l nn tng cho hnh phc chn thc v tuyt i. c o s dy :"i l au kh" ch cho ta thy r rng khng th tm hnh phc vt cht gi o. Con ngi ch c th c hnh phc c trong s tin ha, ct mnh ln cao mt ngy kia th nhp vi chn l mun i. Trn nn tng tri tc, con ngi s thng yu nhau hn, st cnh vi nhau hn trn mt ng hng duy nht: l ng hng gii thot hon ton. Cuc sng st cnh tin b ny tng i l mt cuc sng hnh phc. ---o0o--o Pht vi s i tr au kh v tinh thn V phng din tr thc, Pht gio ch trng tr c con ngi v v minh v dc vng che lp, khng thy c nh sng ca chn l bt dit. Kh nng tri thc ca con ngi qu km ci. Nhng suy lun ca tri thc con ngi ch c th a con ngi i n nhng bin gii siu hnh h vng. Con ngi phi cn c vo li dy ca cc bc gic ng hc tp thc hnh, tr dit tt c nhng v minh en ti che lp tm tr. Mt khi v minh b tr dit, tr tu bt nh s hin r, v vi kh c tri thc sng t v song ny, con ngi c th trc nhp c chn l v ph tan tt c nhng nghi ng vi t nht m tr phm phu c th thy c. Lc y, bao nhiu cu hi, bao nhiu thc mc su xa ca chng ta v cuc i, v bn ng u c gii p, v ch trong s gic ng ny, chng ta mi tm c hnh phc. Vy con ng hnh phc phi l con ng hng thng, con ng gii thot gic ng, m phng tin cn thit nht nhn loi c th thng yu st cnh nhau m i trn con ng y li l phng php tri tc v dit dc ca Pht dy.

---o0o--Tnh cch cn thit ca cng vic Hong Php trong giai on hin ti Th gii ngy nay ang lm vo mt tnh trng bo ng: quyn li gia ngi v ngi, gia giai cp v giai cp, gia quc gia v quc gia l nguyn do ca tt c nhng kinh khng trn lan khp mi a phng. Ngi ta rng mnh khi ngh n h dit vong ang ch n nhn loi. Ting gi tht thanh nhng ri rc ca mt vi tm hn nhn loi vang ln y khng cn ngn sc li cun ca dng quyn li "Bn thn mnh, giai cp mnh, quc gia mnh, quyn li mnh, ch ngha mnh" xi dc con ngi tin mi n ch rnh rp nhau, gm g nhau, xem nhau nh l th ngch mun i. Hn bao gi ht, Pht t ton th gii cn phi by t r nguyn tha thit ha bnh ca mnh bng cch thc hin mt on kt to rng ly s sng lm cn bn ly tri tc l phng chm v ly gic ng lm cu cnh. Cng vi nhng tm hn nhn loi khc, chng ta c tm xy dng, khng phi nhng cng quc hng mnh v binh b, m l nhng quc gia ham chung ha bnh, bit sng trong tinh thn tri tc v thng yu, bit sng i hng thng. Chng ta tin rng t bi s thng cng bo v ha bnh s li loi ngi, nu chng ta thc tnh mong mun. S truyn b t tng Pht gio trong cc quc gia trn th gii, v vy, tr thnh mt vn cp bch. Mt phn nhn loi hu nh ht tin tng. Chng ta phi em nh sng ca Pht n gy nim tin tng cho h. T chc Pht gio th gii phi hot ng mnh hn na v phng din hong php. S lin lc hong php gia cc quc gia phi c thit lp. i hi vn ha Pht gio th gii phi xc nh lp trng Pht gio trong tnh th v hon cnh hin ti. Phi c nhng k hoch tng tr, gip cc nc Pht gio tin mnh trn cc hot ng x hi. Phi ch trng n s tc thnh cho nhng nn Pht gio quc gia hin gi ang thiu iu kin kinh t v chuyn mn trng thnh. Chng ti thp hng cu nguyn. ---o0o--HT