Trai nghim

&
GIFT FROM THE SEA, 50
th
Anniversary Edition
by Annc Norrow Lindbcrgh
Copyright 19bb, 197b by Annc Norrow Lindbcrgh,
and rcncwcd 198J by Annc Norrow Lindbcrgh.
Copyright rcncwcd 200J by Jon Lindbcrgh, Land N. Lindbcrgh,
Scott Norrow Lindbcrgh, and Rccvc Lindbcrgh.
0riginally publishcd in 200b by Panthcon ooks, a division ol
Random Housc, Inc., LSA.
\ictnamcsc Languagc Copyright 2008 by Iirst Ncws - 1ri \ict.
1his translation publishcd undcr arrangcmcnt with Panthcon ooks,
a division ol Random Housc, Inc., L.S.A.
All rights rcscrvcd.
GIFT FROM THE SEA - TRA I NGHI M &
KHA T VO NG CU C S NG
Cong y Fiis Ncws - 1ii Vic giu ha n quyc n xua ha n va pla
la nl a n ha n ic ng Vic icn oa n lc gio i lco lo p do ng
cluyc n giao ha n quyc n vo i Panlcon Books, Hoa Ky .
Ba cu su sao clc p na o klong duo c su do ng y cu a Fiis
Ncws va Panlcon Books dcu Ia ha lop plap va vi
pla m Lua Xua ha n Vic Nam, Lua Ba n quycn Quo c c
va Cong uo c Ba o lo Ba n quyc n So lu u 1ii uc Bcinc.
CNG TY VN HO A SA NG TA O TR VI T - FIRST NEWS
IIHNguyc n 1li Minl Klai, Qua n I, 1P. Ho Cli Minl
1cI: (84.8) 8227979 - 822798u - 8233859 - 823386u
Fax: (84.8) 822456u, EmaiI: triviet@firstnews.com.vn
Wchsic: www.firstnews.com.vn
8icn !ic|.
HI GIANG NGOC KHANH
AN BINH NGOC HAN
First News
NHA XUA 1 BA N VN HO A SA I CO N
Trai nghim
&
lO l GlO l 1nlL U
(Nhdr ky ric n c rn xud t bc r tc r phd n rc y|
Vc q |c Trai nghim & khat vong cuc
sng 1c |uc c .c c iuc i 50. K|i mc i |c mc i cc |c
10 iuc i, ici 1c cc m c n |c n 1c u iicn cuc n sc c|
cu c mc . Vc |cq gic , ||i cc m c n |c n mc i n|c i
ircn icq, ici 1c |c mc i p|u nu 60 iuc i. 1ci 1c
1c c Trai nghim & khat vong cuc sng
suc i i|c i gicn 1c .c c|uc |cc gic cc m i|c q cuc n
sc c| mc ici .ic i .c c ncm 155 |c i |c c |c u 1c i
.c i n|u ng .c n 1c ngc q ncq.
Du 1c c |c i cu !c ng nc c, ircng nc c ircng
Trai nghim & khat vong cuc sng, nguc i
ic .c n i|c q mn| cc i|c i|c n|c n|c ng |cn .c
sc ng i|cc i mc i |cn. Du 1c c icc n |c |cq c|i .c i
!c ng ircng sc c|, |c n cu ng cc i|c cc m i|c q |n|
cn .c iu !c sc ng i|cc mc i cc c| ||c c.
5
6
Ngcn ngu .c gic ng 1ic u cu c cuc n sc c| |ucn
|c m ici |icn iuc ng 1c n n|u ng c|uqc n 1cng |n|
i|uc ng mc .in| |c ng cu c |ic n cc . 1ci ||cng
|ic i mc 1c cc q c|c n gic ng .cn 1c |cq nc 1c n
mc i cc c| iu n|icn .c i |c ircng i|c i gicn |c sc ng
c |ic n 1c .ic i. C|i |ic i |c scu ||i 1c c .c i ircng
1c u iicn cu c cuc n sc c|, ici 1c cc m i|c q cc i|c
i|u gic n ircng n|ip 1ic u cu c |ic n, cc m i|c q
mn| 1cng micn mcn ircng n|u ng 1c i sc ng
|c n| |c ng. Cc m gic c 1uc c !c !c n| .c irc n cn
|cc |c c |cq ici.
K|cng c|i 1cm |c i cm |uc ng !iu !c ng cu c
cuc c sc ng |cq cc m gic c |n| cn iu n|u ng iic ng
nc i |cn ircng, Trai nghim & khat vong cuc
sng cc n c n c|u c mc i su c mc n| p|i i|uc ng.
1ci i|c i |c i ngc ||i p|c i |ic n rc su c mc n| 1c ,
cc |c . ici |ucn ng|i mc gc n |ic n .c i su !iu
!c ng, cc ircng in| qcu i|ucng .c ircng !c ng
.c mcng mcn|, n|c q cc m cu c |c .
1uq n|icn, c gc c 1c ||c c, mc ici cu ng |c mc i
nguc i i|c i 1c c |ic i. 8c |c nguc i p|u nu 1c u iicn
c Mq cc |c ng |c i ic u |uc n |c ng uu ncm 130.
8c cu ng |c nguc i p|u nu 1c u iicn n|c n Huq
c|ucng Hu||cr! cu c Hc i 1ic |q uc c gic .c c ncm
134. Ncm 138, |c n|c n 1uc c gic i i|uc ng 1c c
p|c m |cq n|c i ircng ncm (Nciicnc| 8cc|
Aucr!) c|c ic c p|c m Listen! The wind, mc i
cuc n iic u i|uqc i .c n|u ng c|uqc n p|icu |uu. Vc
1ic u cuc i cu ng. |c |ucn |c ic c gic cc sc c| |c n
c|c q n|c i ircng suc i su ng|ic p cu c mn|.
1ci n|c ncm 65 iuc i, mc .c n cu ng ici 1i
iruc i iuqc i c Vcrmcni. Ncm 0 iuc i, |c |c m mc i
c|uqc n |c n| irn| 1i |c suc i n|u ng ccn 1uc ng
!c i !uc i n|u ng ngc n nu i c 1|u q Si. Ncm ncm
scu, ||i 1c 5 iuc i, |c 1i |c xuc ng mic ng nu i
|u c Hc|cc|c|c c Mcui, Hcucii 1c irc i uc mc i
1cm ircng |cng nu i cu ng ccn c|c u .c |c n |c .
1ci .c n n|c mc 1c iu ng 1u ng cc n| ici ircng
1ci gic q |cc nu i, n|n |cn |c u irc i 1cm 1c q scc
1c !c q c|c ici icn .c .i iri cu c cc c c|c m scc -
mc i ircng n|u ng |ic n i|u c |c 1c |c c 1c xc c
1in| 1uc ng |cq ircng 1cm ||i i|cm gic ||c c
|uc n |uqc n |cq gc n 50 ncm .c iruc c.
Dic u iuqc i .c i n|c i mc Tra i nghi m &
khat vong cuc sng 1cm |c i c|c nguc i 1c c |c
iu !c, mc i su iu !c iuqc i !ic u. 1ci ng|i rc i ||c
1c n|c n rc |cq micu ic cc m gic c iu !c nc q,
n|ung c|in| nc |c |q !c |c m cuc n sc c| |ucn
1uc c qcu mc n ircng suc i 50 ncm uc. Su iu !c
7
nc q xuc i |ic n ||i c|u ng ic ccn 1c m mc |c ng .c i
cuc c sc ng, n|u mc ici 1c |c m, |c i |c n|u ng g
mc cuc c sc ng 1cm |c i c|c c|u ng ic. nic m .ui,
nc i |uc n, i|c n| ccng, i|c i |c i, 1cu 1c n, |c n|
p|u c, |c cc n|u ng 1ic u n|c i i|c i |cq n|u ng i|u
||cng |cc gic i|cq 1c i.
8c ng cc c| !u c .c c n|u ng |in| ng|ic m cu c
|c n i|cn, cc gc ng giu .u ng nic m iin .c sc ng
|c i mn| .c i |ic n ic i !u |c i cu c|uqc n g xc q
rc, mc ici 1c im 1uc c iu !c c|c c|in| mn|
ircng suc i cuc c 1c i cu c |c . 1c i cc c|u ng ic cu ng
1c u cc i|c n|u i|c . Vc i Trai nghim & khat
vong cuc sng, mc ici 1c im rc mc i cc c|
sc ng mc i, c|c c|in| |c .c c|c n|u ng nguc i
c|ung ucn|.
Trai nghim & khat vong cuc sng
1uc c ic i |c n n|ic u |c n ircng suc i 50 ncm, ng|ic
|c ngc q cc ng cc i|cm n|ic u |c n 1c c cc cc |c i
c|c m 1c n iu !c .c nic m .ui gic ng n|u mc ici.
Vc ici |c n| p|u c . 1ic u 1c .
1|c ng 3/ 2005
- Reeve Lindbergh
8
lO l VO |^ U
1i b t d u vic t nhung trang sa ch na y chi dc
da nh t ng cho chinh minh, dc suy ng m vc cach
s ng, vc su cn b ng trong cu c s ng, trong su
nghic p cu ng nhu trong m i quan hc vo i mo i nguo i
xung quanh. \o i cy bu t nho trong tay, ti b t d u
vic t th t tu nhicn, thoa i ma i. Khi nhu ng y nghi
d u ticn trong tm tuo ng tha nh hinh trcn m t
gi y, ti co ca m gia c nhu ng tra i nghic m cu a minh
co di phn khac bict so voi nguoi khac (co phai
t t ca chu ng ta dc u ao tuo ng nhu v y khng nhi:).
Cuc sng cua ti co luc duoc tu do bay bng hon
mo i nguo i, nhung cu ng co khi lai bi giam ha m
trong vo ng tu tu ng ra ng bu c.
9
1hcm nua, ti cho rng chng phai tt ca phu
nu trcn thc gian na y dc u mu n kic m tim cho
minh m t cu c s ng mo i mc nhic u du vi, hay uo c
vong tim duoc mt chn binh ycn nao do dc co
thc suy tu tr m m c. Nhic u phu nu ca m th y ha i
lo ng vo i cu c s ng hic n ta i cu a minh. Iuo i cai
nhin cu a m t nguo i du ng ngoa i quan sa t, ti tha n
phuc va ngac nhicn khi thy ho xoay xo ln hi
cuc sng cua minh. Ho lam tt hon ti rt nhicu.
\o i m t chu t ghcn ti xcn ln khm phu c va
nguong m, ti lng lc quan sat su hoan hao co vc
nhu rt mong manh do trong chui nga y dcu dn
ycn a cua ho. Co lc ho chng gp phai bt ky mt
su vuong viu nao ca, hoc cung co thc ho da tim
duoc mt giai phap nao do.
Nhung khi tic p tu c nhu ng trang vic t cu a minh
cu ng nhu qua nhu ng cu chuyc n vc nhu ng nguo i
phu nu o nhic u d tu i kha c nhau, vo i nhu ng ma nh
do i, nhu ng tra i nghic m khng gi ng nhau do la
nhu ng nguo i pha i tu buon cha i dc nui s ng ba n
thn, nhu ng nguo i chi qu n quanh vo i cng vic c
n i tro , la m vo , la m mc va ca nhu ng nguo i co cu c
s ng an nha n hon ti mo i nh n ra r ng quan
dic m cu a minh khng co gi la thuo ng ca . 1rong
nhu ng hoa n ca nh kha c nhau, b ng nhu ng hinh
10
thu c khng gi ng nhau, ti nh n ra r ng nhic u
phu nu , ca ca nh nam gio i cu ng v y, dc u dang v t
l n vo i nhu ng cu ho i nhu ti. Ho khao kha t duo c
tranh lu n dc tim ra lo i gia i da p kha di nh t. Ngay
ca nhu ng con nguo i ma cu c s ng cu a ho duo ng
nhu th t ycn binh, ph ng l ng, duo c n gi u d ng
sau vc ngoa i ha nh phu c thi cu ng nhu ti ho dc u
mu n cu c s ng cu a minh thcm nhip nha ng vo i
nhu ng khoa ng l ng sa ng ta o hon, vo i su dic u chinh
ha i ho a hon cho nhu c u ca nhn va ca nhu ng m i
quan hc mo i mc sc co n tic p dic n.
1hc ri dn dn, nhung trang vict nay bao
g m ca nhu ng tranh lu n, nhu ng tm su th m kin
cua nhicu nguoi, va no khng con la cu chuycn
cu a ricng ti nu a bo i ti sc gu i t ng la i cho nhu ng
nguo i da tu ng trn tro nhu ng suy nghi nhu ti.
Nhu thc , vo i tinh ca m n ng h u va m i giao tinh
d i vo i nhu ng nguo i cu ng chung chi huo ng, ti gu i
tng lai mon qua cua minh vao long bicn khoi...
- Anne Morrow Lindbergh
11
l
8O 8lL |
8o bio n klong pla i Ia noi Iy luo ng do
Ia m vioc, loc lap, viol Iacl lay lran lro nlung
suy ngl co n vuo ng ba n. Io ra loi pla i lio u ro
dio u na y lu nlio u nam lruo c. ay klong pla i
Ia noi do Iy lri Ion lio ng lay lri luo lro la i bo i
klong gian noi day lla l diu da ng, lla l nlo
nlang va cung ral doi om dom. Tlo ma van co
mo l nguo i klong lio u dio u na y. Io ng nga p
lra n ly vo ng, co mang lloo clioc lui da nga
mau clua day sacl vo, nlung buc llu da Iau
clua lo i am, nlu ng cay bu l cl mo i cluo l va
ca mol ban danl sacl day nlung du dinl lol
do p. Tlo nlung quyo n sa cl a y va n clua duo c
gio lrang nao, cay bul cl ll gay mal ngoi,
con lap giay van lrang linl klong mol ly vol
nlu ba u lro i lrong xanl, linl kloi klong co
Iay mol gon may. Clang doc, clang viol Iacl,
lla m cli cu ng cla ng ngl suy il nla l ll day
cu ng klong pla i Ia Iu c do Ia m nlu ng vio c do.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
14
Ban dau, co llo mol moi ay loan loan biou
lnl. Nlu dang o lron boong la u Io ng gio , co
lo lu ng buong mnl xuo ng clio c glo xo p.
Cuong Iai Iy lri, cuong Iai lal ca quyol lam cua
mnl, co lro vo vo i giai dio u ban so cu a so ng
bio n. So ng cuo n do n la n bo , gio Ion mnl qua
nlu ng ra ng llong, nlu ng con dio c vo ca nl
clao Iiong clam vao dun cal vang min. Tal ca
Ia m mo di nlip so ng cuo ng nlio l o clo n lli
lla nl, nlu ng llo i gian bio u ga p ga p lay Iicl
lrnl Ia m vio c quay cuo ng. Nlu da m clm
lrong con mo, co llo co duoc lla Iong va lam
lon loan loan llu gian. Va roi co cung so
gio ng nlu nlu ng llu c llo noi day cu ng so bi
bio n ca cuo n di, cu ng so lra n lru i, monl mong,
nlu bo bio n, vo i nlu ng duo ng no l nguo cl
ngoac ngay lom qua da bi nlung dol song
cua ngay lom nay xoa nloa.
Tlo nlung sau lai lua n Iuu Ia i bo bio n,
vao mol buoi sang no, Iy lri lrong co clol lluc
gia c do lro Ia i vo i do i lluo ng nlung klong
pla i lrong klong kli nlo n nlip cu a clo n lli
lla nl ma Ia lrong nlu ng lra i nglio m vo i da i
duong bao Ia. Iy lri ay bal dau cuon cuon,
clo m Ion nlu muo n nuo l Ia y nlu ng con so ng
0 IL N
15
nlo lio n lo a, Iu ng llu ng ngoa i kia. Co so
clang bao gio biol nlu ng bau val duoc nlung
con so ng vo lnl cuo n Ion bo ca l mo m ma i
nlu lam lon linl kloi ay Ia g. Co llo Ia mol
lon soi lron xoo loan lao lay mol vo so quy
lio m na o do lu Io ng da i duong, nlung cu ng
co llo Ia mol clu oc van, mol nang oc lrang
lay lla m cli Ia Ioa i mu c plu .
Nlu ng llu a y klong pla i do con nguo i la
lm kio m, va clu ng cu ng cla ng pla i Ia llu
cua cai do dao boi ma co duoc. Klong, dung
co suc sao duoi day bion vao Iuc nay. iou do
so di nguo c Ia i mu c dicl cu a co ma l lloi. Bio n
ca so clang bao gio ban lang clo nlung ai
no ng Io ng, llam Iam lay llio u kion nla n.
a o xo i lm kio m klo ba u cla ng nlu ng clo
lla y su non no ng, la m Io i, ma co n llo lio n su
llio u nio m lin. Kion nla n, kion nla n va la y
kion nla n! o Ia llong dio p ma da i duong
bao Ia kia muon mang don clo lal ca clung la.
Ha y kion nla n va lin luo ng. Ha y cu na m nlu
llo , monl mong, lu nguyo n nlu bo bio n kia,
do do n clo mo n qua lu bio n.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
16
2
CnlL C vO
O C XO^ |
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
18
vo oc lron lay loi lro ng ro ng. Truo c day
no da lung Ia noi lru ngu cua mol clu oc, mol
llu c llo luong lu Ioa i o c son. Sau kli ko cu lru
llu nlal nay vo coi vnl lang, clioc vo oc lro
lla nl clo n lra nl na ng clo mua la m llo i cu a
mol clu oc muon lon, va gio ll clu oc muon
lo n cu ng da bo di, do Ia i nlu ng ra nl ngoa n
ngoo o nlu nlu ng day Ioo mo ng manl la o
lnl lron ca l. Clu du l a o ra di, do Ia i clo loi
clioc vo oc nay, clioc vo oc lung Ia noi clo
clo clo clu . Toi man mo la ng pla m a y lron
lay, ngam nln canl cua mo rong vao clon
lru clan cu a clu , noi clu va n lluo ng xuyon
ra vao. Iiou co plai noi day da lro llanl ganl
na ng do i vo i clu ` Ta i sao clu pla i ro i bo clo n
na y` Ila i clang clu dang nuoi nio m ly vo ng
vo mo l ngoi nla lloa i mai lon, mol noi lru an
do p do lon`
Clio c vo o c luy bo li loo, don gia n, nlung
xinl xa n va co n sa ng do p Iong Ianl. No bo
xiu, cli bang ngon lay cai cua loi nlung cau
lru c ll loa n la o do n lu ng cli lio l. Hnl da ng
cu a no cuo n plo ng o ng a nlu nlu ng qua Io, o
giu a cuo n lla nl mo l duo ng xoa n, my mio u
clo do n dinl nlo n. Clio c vo o c kloa c Ion
mnl mol mau vang duc mo da duoc vi man
cua nuoc bion goi rua. Moi vong xoan, moi
no p u, mo i duo ng van ngang do c lron va l llo
lnl vo lru ng va n lio n lio n ro ra ng nlu ca i
nga y la o loa da sinl ra no . Toi llicl llu quan
sa l lu ng duo ng vo ng quanl clinl Ia ca i ca u
llang xoa n o c lin lin, noi clu nlan cu a no
van di di vo vo.
Bal giac, loi nlo don cai vo oc cua mnl.
Cai vo oc cua loi clang giong nlu vay. No ral
bu a bo n vo i du mo i llu lron do i, rou plong
vo i nlu ng con la u ba m u ba m cuc. Hnl dang
cua no llal klo nlan ra. Nlung clac clan Ia
no da lu ng mang mo l lnl la i. Hnl da ng cua
no van con in dam lrong lam lri loi. Cuoc
so ng cu a loi, no co lnl la i nlu llo na o nli`
Cuo c so ng cu a loi klo i nguo n lu clinl gia
dnl mnl. Toi co mo l ma i nla om a m o vu ng
ngoa i o Nov York, la nl plu c lra n lro vo i mo l
nguo i clo ng va nam du a con. Cong vio c vio l
Ia cl vu a Ia nglo cu ng vu a Ia ca i nglio p ma loi
lloo duo i. Tuy nlion, lnl la i cuo c so ng cu a
CHIL C \0 0 C X0AN
19
loi co n duo c xa c dinl bo i nlio u llu kla c nu a.
Clinl go c ga c co i nguo n cu a loi, clinl no n
gia o du c ma loi llu nla n duo c, clinl Iuong
lam, lra i lim cu a loi cu ng nlu ng kla l vo ng cu a
no da soi duo ng cli Io i clo loi. Toi muo n clo
va nla n lu gia dnl mnl, muo n clia so vo i
ba n bo va co ng do ng do llu c lio n ngla vu vo i
con nguo i va vo i llo gio i, lrong lu ca cl Ia mo l
plu nu , mo l nglo s, va Ia mo l cong dan.
Tlu c lo , dio u ma loi mong muo n lon lo l
lla y, dio u ma loi xom Ia dinl cao cu a nlu ng
klal vong klac, clinl Ia su loa lop voi ban
llan mnl. Toi mong muo n su minl ma n
sang suol, suc sang lao va noi lam cua clinl
mnl so giu p loi loa l do ng va llu c lio n ca c
ngla vu mo l cacl lo l nla l. Nou noi lloo
ngon ngu cu a lam Iinl ll loi dang muo n
duo c llanl lla n. Ta l nlion, loi klong du ng
lu na y lloo dung ngla llan lo c mo l ca cl
luyol doi. Ma o day, kli dung lu llanl llan
loi muo n no i do n su la i lo a lrong no i lam, do
lu no i lam so cluyo n lla nl su la i lo a bon
ngoa i. Toi dang kio m lm nlu ng g ma
Socralos da do i lo i nlu ng nguo i ca u nguyo n
kli ong no i lrong la c pla m P|cc!rus. Vc |c
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
20
ngcc i .c nc i icm cu c mc i ccn nguc i cc i|c |c c
uqc n |c m mc i. Toi muo n da l don lra ng lla i
llanl llan noi lam do lu do co llo song va
co ng lio n nlu ba n cla l cu a mo i con nguo i
von vay.
Cu ng mo lo nlu dinl ngla na y, loi lin
ra ng pla n Io n mo i nguo i clu ng la do u nla n
llu c duo c lu ng llo i doa n lrong cuo c do i
mnl. Clu ng la Iuon ca m nla n duo c kli nao
ll lam lon mnl bi xao do ng, Iuc nao Iong
mnl da duo c llanl lla n, bnl yon ngay ca
kli nlu ng ca m gia c a y duo c llo lio n ba ng
nlu ng ngon lu ra l kla c nlau. Nlung dio u
quan lrong Ia clung la loan loan co llo cam
nla n duo c nlu ng xung do l no i la i. Kli vui vo ,
ban cam llay mnl co du suc manl do Iam lal
ca moi vioc. Cam giac ay cu nlu ca gap nuoc,
nlu lo vo rung. Con kli ban buon dau, ban so
cam llay cong vioc nang lua ngan can, clo du
Iuc ay ban cli Iam mol vioc con con Ia buoc
day giay. Qua llal, buoc day giay cli Ia mol
lrong vo so ky nang ma clung la plai loc, bal
ko cam giac cua la Iuc do nlu llo nao. Toi da
lo c lo i duo c nlio u ky nang lu nlu ng lra i
nglio m co n Iuu giu lrong ca c la c pla m cu a
CHIL C \0 0 C X0AN
21
nlu ng llo lo di lruo c. Ho da lo n nlio u llo i
gian va cong su c lrong vio c lm kio m su llanl
lla n, va clinl lrong nlu ng moi lruo ng nla l
dinl, nlu ng lra ng lla i nla l dinl cu a cuo c
so ng, nlu ng nguyon la c da o du c clu klong
pla i llu g kla c lro non ra l lu u icl do i vo i
su lai loa giua noi lam va vo bon ngoai. Tron
llu c lo , co nlu ng con duo ng nla l dinl ma
ba n non lloo duo i.
on gian loa cuo c song Ia mol lrong
muon no o duo ng a y. Toi lu ng co y dinl
luo ng llu mo l cuo c so ng an nla n, Iu a clo n
mol vo oc don gian ma mnl co llo do dang
mang lloo nlu clu o c muo n lo n kia va y.
Nlung loi klong llo Ia m nlu llo . Toi pla l
lio n ra ra ng cuo c so ng cu a mnl klong llo co
clo clo su nlan la. Toi con co clong va nam
du a con. Ho cu ng Iu a clo n va lloo duo i
nlu ng con duo ng kla c nlau lron llo gian
nay. Cuoc song ma loi Iua clon Ia Iam mol
nguoi vo, mol nguoi mo, va cung Ia mol dau
lau voi nlung loa lang pluc lap, rac roi. No
bao gom mol ngoi nla o vung ngoai o, nlung
cong vio c no i lro na ng nlo c klong lon, bao
go m su quay cuo ng giu a su llio u llo n va cli
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
22
CHIL C \0 0 C X0AN
23
Ii do son clo cuo c song lang nga y. No bao
gom ca noi an clon o, nlung bua an, vioc clo
bu a, nlu ng lo a don pla i llanl loa n cu ng
nlu vio c can do i llu cli lloo la ng nga n ca cl
kla c nlau.
Cuoc song ngay nay Ia mol vong xoay voi
nlu ng mo i quan lo mo ro ng nga y ca ng plu c
lap. Cuoc song ay dal Ion vai moi nguoi ganl
na ng do ca c nlu ca u bu c llio l lu plia gia
dnl, xa lo i, co ng do ng llong qua nlu ng a p
Iuc vo van loa, clinl lri, xa loi, llong qua cac
pluong lio n llong lin da i clu ng, nlu ng vio c
Iam lu llion va nliou llu klac nua. au oc loi
quay cuo ng vo i nlu ng va n do nlu va y. Mo i
nga y, plu nu clu ng la Iuon pla i lrnl dio n
nlu ng ma n xio c ngoa n mu c nlu llo . io u do
co llo klio n nlu ng dio n vion nla o Io n pla i
ganl ly . Ha y nln clu ng loi ma xom. Mo i
nga y, clu ng loi Iuon pla i buo c di lron so i day
cang va llang lap, vua plai giu llang bang
vo i do ng sa cl lron da u, lrong kli va n pla i do
lam don bon lro, don vioc bop nuc. Du vay,
clu ng loi va n pla i Iuon vu ng vang va pla i
Ia m clu clinl mnl.
Cuo c so ng nlu llo qua lla l klong lo don
gia n. No rac roi, pluc lap nlu diou ma cac
duc ong clong lung lrai da canl bao lruoc voi
clung la. No klong dua la don su lai loa
llo ng nla l ma cli mang Ia i su clia Ia ca cl
ngan. No klong luo ng do n su llanl lla n ma
cli gop plan luy loai lam lon. Va co llo kol
Iua n ra ng, no klong cli du ng vo i cuo c so ng
cua riong loi, ma no con Ia cuoc song cua lang
lrio u plu nu kla c lron da l My .
So d loi nla n ma nl do n plu nu Hoa Ky Ia
v nga y nay, plu nu Hoa Ky co quyo n Iu a clo n
cuo c so ng clo mnl lon plu nu o ba l ky quo c
gia na o kla c. Su pla l lrio n cu a ra l nlio u plu
nu lron llo gio i va n co n bi km la m bo i clio n
lranl, do i nglo o, Ia c la u, bo i nlu ng cuo c da u
lranl sinl lo n, bo i nlu ng Io llo i cla l lo p cu ng
bao Io loan clo cuo c so ng gia dnl. Trong kli
do , plu nu Hoa Ky va n co n nlu ng kloa ng
Ia ng clo riong mnl, lo luong do i lu do va
duo c quyo n Iu a clo n clo mnl mo l cuo c so ng
lloa i ma i. Nlu ng kla c bio l na y co llo cli Ia
la m llo i, nlung xo l do n nlu ng gio i la n co
llu c vo kinl lo , van lo a, gio i linl, ll no va n
mang mo l y ngla da c bio l.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
24
Cuo c so ng plu c la p klong nlu ng a nl
luo ng do n plu nu clu ng la ma co n la c do ng
klong nlo do n ca c quy ong. ay cu ng klong
pla i Ia cluyo n cu a riong nuo c My , ma no co n
Ia van do cua ca llo gioi lion dai. Va van do
na y klong cli gio i la n lrong llo i dio m lio n
lai ma no mai so Ia mol lrong nlung lro ngai
lo Ion cua xa loi Ioai nguoi.
Tu llo ky llu ba, IIolinus lu ng co Ia n
lluyo l gia ng vo nlu ng mo i lio m nguy cu a
mol llo gioi day pluc lap. Nlung van do
pluc lap ay da, dang va co llo so mai am anl
cuo c do i cu a nguo i plu nu .
Cu ng gio ng nlu nlu ng nan loa lo a ra lu
lru c ba nl xo, do loa n lla nl lro n vo n llion
clu c cu a nguo i plu nu , clu ng la co nlu ng
ngla vu va quyo n Io i pla i llu c lio n, ma co l
Ioi Ia ban nang Iam mo. Xol lloo mol klia
canl nao do ll cuoc song cua clung la Iai
mang dang dap cua mol lnl lron. Clung la
Ia lam diom va san sang luong lam suc cua
mnl vo mo i luo ng: clo ng con, ba n bo , nla
cu a, co ng do ng, do ng llo i la cu ng pla i Iuon
giu vu ng lro ng lam do co llo duong da u lruo c
CHIL C \0 0 C X0AN
25
nlu ng con gio Io ng Io ng cu nlu muo n la l
lung lal ca. Qua llal ral klo klan nou clung
la muo n dung lo a duo c nlu ng mau llua n
da y cang lla ng nlu llo , va do luo ng cuoc
song di dung voi quy dao cua no cung Ia mol
vioc val va klong kom. o dal duoc su can
bang va vung vang ay Ia ca mol lanl lrnl
day klo klan gian klo, Ia ca mol clang
duo ng da i nguyo n ca u clo cuo c so ng bnl
yon. Mo l cuo c so ng bnl yon, mo l lam lo n
lnl Ia ng do llio n dinl mang Ia i Iuon klio n
clu ng la klao kla l, nlung dio u do cu ng lla l
xa vo i. Bo i co ai klong muo n mnl duo c lnl
la i, co ai klong muo n cuo c so ng cu a mnl
duo c an nlion, nlung ma y ai co llo da l duo c
la l ca nlu ng dio u mnl mong muo n` Clo du
ban Ia mol nglo s lay mol bac llanl nlan ll
dio u co l Io i ba l kla xam pla m bon lrong con
nguo i ba n clinl Ia su quyo l lam.
Voi nlan lluc moi, vua bi vua lai, loi bal
da u lio u la i sao nlu ng vi lla nl lio m kli Ia p
gia dnl. Toi clo rang cla ng co g von d da
vay, va loi lung ngl, loac lo Ia nguoi Ianl
da m, loa c van do clinl Ia lro con. Nuoi na ng,
day do, clam soc va giao duc con lro, lrong
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
26
nom nla cu a vo i la ng nga n cong vio c klong
lon, nlu ng mo i quan lo plu c la p giu a nguo i
voi nguoi... da lao non mol vi llo riong cua
nguo i plu nu . Nln clung, vi llo a y di nguo c
Ia i mo i liou clua n cu a mo l cuo c so ng da y
sang lao, clan clua suy lu - lay noi cacl klac,
Ia cuoc doi cua mol bac llanl nlan. Van do o
day klong cli Ia mo l lrong nlu ng mo i quan
lo giu a Ilu nu va Su nglio p, Ilu nu va Gia
dnl, Ilu nu va Su lu do, ma Ia Iam llo nao
do plu nu co llo lon lai giua cuoc song bon bo
nlu ng Io loan, Iam llo nao do can ba ng cuoc
so ng kli Iuon co nlu ng Iu c Iy lam ko o mnl
bal kloi vi lri can bang.
Vay cau lra Ioi Ia g day` Toi biol clang
llo co mol cau lra Ioi don gian do giai dap
loan loan moi kluc mac. Toi cli co mol dau
moi duy nlal, do clinl Ia cai vo oc lu bion ca.
Vo dop moc mac cua con oc xoan da mang Iai
clo loi cau lra Ioi. o co llo cli moi Ia buoc
klo i da u do Ia m clo cuo c so ng nlo nla ng
lon, dan lloal kloi vong xoay pluc lap.
Nlung Ia m llo na o` Ngli ngoi Ia dio u klong
llo . Toi klong llo ru bo mo i lra cl nlio m,
klong llo vnl vio n co Ia p mnl giu a loang
CHIL C \0 0 C X0AN
27
da o klo ca n. Toi cu ng klong llo mu ni clo lai
giu a cuo c so ng gia dnl. Toi klong muo n nlu
vay. Giai plap ma loi clon clac clan so
klong plai Ia loan loan lu bo loac clap nlan
mo i va n do cua cuo c so ng. Toi can clo n gia i
plap can bang loac llay doi giua lai llai cuc,
loa c nlip nla ng nlu con Ia c dao do ng giu a
cam giac co don va su dong cam, giua vioc an
da l voi su quay vo. Trong nlung ky ngli, co
llo loi so ru l ra nlio u ba i lo c bo icl do a p
du ng clo cuo c so ng la ng nga y cu a mnl. Il ra
lrong lai lua n Io na y, loi co llo la p Iuyo n do
don gian loa cuoc song, va xom do nlu Ia mol
su klo i da u. Toi co llo Ia n lloo da u moi cu a
clioc vo oc nay va xom no so dan di dau. Noi
na y, clinl lron bo bio n na y, loi so llu Ia m
dio u do .
Clang may cloc, ban so nlan ra rang,
dio u da u lion lrong cuo c so ng noi bo bio n na y
clinl Ia su ru |c . Ba n ca n lnl dung mnl
co llo lo i llio u lo a nlu ca u cuo c so ng do n
dau, clu klong pla i mnl co cuo c so ng da y
du do n mu c na o. Klong cli don gia n vo ma l
an uo ng, ma ba n ca n don gia n lrong nlio u
Inl vu c kla c, lruo c lion Ia vio c plu c su c. Ta l
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
28
CHIL C \0 0 C X0AN
29
nlion Ia duo i a nl na ng nlu lliou do l cu a ma l
lroi, ban so nlan ra rang mnl can il quan ao
nlu llo na o. Nlung ba n so cla ng ca n do n mol
plo ng llay do lio n ngli ma cli ca n mo l clio c
vaIi cang plo ng Ia du. Ban so cam nlan duoc
su lloa i ma i. Il duo ng kim mu i cli, il pla i su a
sang quan ao, va nlal Ia ban so klong plai
da n do non ma c g, ma c nlu llo na o, ma c nlu
llo Iio u co plu lo p klong. Ba n so nla n ra
rang mnl da coi bo klong cli quan ao, ma ca
nlu ng g la o luyo n vo ngla.
Tio p lloo Ia noi an clo n o . Ba n so klong
ca n mol ngoi nla kin gio nlu llo ba n dang o
mion Bac lrong mu a dong gia buol. Noi nay,
loi so ng lrong ngoi nla lranl don so klum
klum lnl vo so , klong Io suo i, klong dio n
lloa i, klong lo llo ng nuo c no ng Ia nl, cli co
mol cai Io lai ngon dun bang dau. San nla
cu ng klong ca n lra i lla m. Tla l ra kli loi do n,
ngoi nla cu ng co va i lam lla m, nlung do do
da ng quo l do n, loi da quyo l dinl cuo n clu ng
Iai va cal di. Nlung cli vai lom sau, loi bal
da u nla n ra mnl klong co n ban lam vo bu i
bam va cung klong may lung llu voi vioc
quol don nla cua. Toi coi bo ca linl klal klo
va su cau loan cua mnl. Ngay ca cac cua
clinl Ia n cu a so cu ng klong co ro m cu a ma
llay vao do Ia nlung rang llong bao quanl.
Cua so nla loi Iuon mo loang, va duong nlu
loi cung clang co n Io Iang g vo mua bao. Toi
bal dau lru l bo no i Io Iang vo nliou llu . Toi
lio m kli quan sa l nlu ng la m va i plu da Iom
Iuoc cu ky, va cung klong Io Iang g vo an
luong ma no co llo gay ra clo nguoi klac. Toi
ru bo nio m kiou la nl lu ng mo l llo i klio n loi
nga o ma n. Toi lrang loa ng ngoi nla cli vo i
mol il do dac, v llal su loi klong can nliou.
Toi so cli mo i nlu ng nguo i ba n llan va o
llam quan clio c vo o c na y cu a mnl ma lloi.
Va dac biol, kli don gian loa cuoc song, loi
nla n ra mnl dang ru bo llo i dao duc gia
lrong mo i quan lo vo i mo i nguo i. Toi kla m
pla ra ra ng, dio u klio n con nguo i la mo l mo i
nlal lron doi clinl Ia su gia doi. o Ia Iy do v
sao cuo c song cu a clung la Ia mol cluoi
nlu ng mo l mo i, uu plio n, kli ai cu ng doo Ion
mnl mol clioc mal na. Toi da llao va vul no
di ro i, clio c ma l na cua loi.
Toi bal dau cam nlan mol cuoc song vui
vo , la nl plu c kli co i bo su lro i buo c cu a lio n
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
30
CHIL C \0 0 C X0AN
31
ngli val clal. Va kli viol nlung dong nay, loi
clo l nlo do n luyon ngon luong lu ma mo l
nguo i ban Ilap cu a loi da vio l kli anl bi
giam ca m lai u c lrong suo l ba nam. Tloo Ioi
anl ko , nlu ng lu nlan o do cla ng nlu ng
klong co du Iuong llu c do an ma lo co n bi
nguoc dai. oi voi lo, lu do Ia mol klai niom
mo lo , lla m cli Ia xa xi. Tuy nlion, cuo c so ng
lu nguc da day anl biol cacl Iam llo nao do
duong da u vo i nlu ng lnl luo ng klo klan,
cu ng nlu lio u gia lri cua su bnl an va lu do
vo ma l linl llan ma vioc don gia n lo a cuoc
so ng co llo dom Ia i. Tla l Ia nguo c do i kli
nga y nay pla n Io n con nguo i lrong llo gio i
van minl va lu do, nlu ng nguo i co quyo n Iu a
clo n clo mnl cuo c so ng gia n don loa c plu c
la p, Ia i clo n con duo ng plu c la p! Nlu ng ba c
llanl lang lay ni co dao lanl dou da lu
nguyo n Iu a clo n clo mnl con duo ng do lm
do n su gia n don. Ngay ca clio n lranl, clo l
clo c, lu da y, cuo i cu ng cu ng luan lloo mo l
dang lluc, do Ia don gian loa con nguoi. Va
no u mo l nga y ba n do l nlion kla m pla ra dio u
do , nlu Iu c loi dang lan luo ng nlu ng nga y
ngan ngui bon bo bion nay, ban so llay cuoc
song gian di va yon bnl biol bao.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
32
Ban co llo llac mac: Vay ll can nla cua
loi co xau xi qua klong` Kli ban sam sua do
dac val clal ll vioc mua sam do klong cli v
su an loan, lion Io i lay do lloa man mol nlu
cau nao do cua mnl ma co llo con v ban bi
clinl plu c bo i vo do p cu a clu ng. Can nla
lnl vo so cua loi klong loi lan va lrong lrai
qua clu` Klong, nla loi ral Iong Ia y. No llo
moc llal day, nlung gio, anl mal lroi va
luong vi cu a ru ng llong da Iap da y vo llo
mo c a y. To nlo n giang plu nlu ng ca i xa lron
ma i, luy co n dang do nlung kli nga m nln
voi anl mal bao dung, loi ngl ra ng clu ng ral
da ng you. Clu ng da ng you boi v clu ng da
Ia m mo m ma i nlu ng duo ng no l klo cu ng cu a
xa nla , gio ng nlu mo lo c dio m suong Ia m
lio n lu kluon ma l nguo i da buo c qua bon kia
con do c cuo c do i. Toi so klong clo mo lo c
muo i liou na y bang pla n lo c don cua mnl, va
cu ng so klong quo l do n mo ma ng nlo n kia.
oi voi buc luong cung vay, Iuc dau lrong no
lla l don dio u va nla m cla n. Toi muo n du c
vai cai Io va Iam clo no moi mo lon voi lranl
va cua so. Tlo Ia loi di lm nlung llo go lroi
gial lu bo bion va dom clung vo. Nlung llo
33
CHIL C \0 0 C X0A N
go ay bong muol nlu sa-lanl nlo gio va cal.
Sau do, loi Iai gom mo day Ioo xanl voi lan Ia
dau do mom mai, va lm kiom dong vo oc xa
cu lra ng linl vo i nlu ng duo ng van Ia mal.
Sau kli dong lal ca vao luong va op vao cac
goc, loi xoa lay lai Iong. Tlo Ia lu mol noi lnl
Iang nlu llo nay, loi da co mol klung cua so
Ia ng ma n, mo l dio m nga m nlu clio c kinl
vio n vo ng do nln ra llo gio i.
Toi lla l su lla y la i Io ng. Toi ngo i xuo ng
clio c ba n mo c ma c bon lron cli co mo l quyo n
so nlap, mol bnl muc, mol clioc dong lo cal
do clan goc, mol klay dung bul Iam bang vo
lrai, mol manl vo cua clu oc xa cu plon plol
anl long va mol lang vo so, do dau oc dam
clm lrong suy ngl vo clu ng.
Toi you biol bao ngoi nla dal day vo so
nay. Toi uoc g mnl co llo mai mai song o
day loa c dom no vo nla . Nlung loi klong llo
Ia m nlu va y. No klong lluo c vo cuo c so ng
plu c la p ngoa i kia. No cu ng klong llo clu a
llom clong va nam du a con cu a loi cung bao
lio n ngli cu a cuo c so ng lio n da i. Toi cli co llo
mang vo vo oc van bo xiu nlung ral xinl xan
nay ma lloi. No so ngu lri noi ban Iam vioc
cu a loi o Connoclicul, do nla c nlo loi vo su Iy
luo ng cu a cuo c so ng gia n don do ng llo i
kluyo n klicl loi cloi nlu ng lro cloi lron ba i
bio n nlu loi da lu ng ma i mo du a nglicl.
on gia n lo a cuo c so ng bon ngoa i lloi
clua du . No cli Ia vo bo ngoa i. Nlung loi
dang bal dau nlu vay. Toi ngam nln vo
ngoai cua vo oc - vo ngoai cuoc song cua loi
cung luong lu nlu cai vo oc nay. Cau lra Ioi
loan lao clang llo lm llay o vo ngoai von
loi lol cua cuoc song. No don gian cli Ia mol
pluong lio n, mo l con duo ng do ba l da u lm
kio m. Nlung co llo noi, il nla l, vo bo ngoai
cu ng dom do n nlu ng go i y nlo nlo do clu ng
la klam pla cau lra Ioi bon lrong. Va loi biol,
cau lra Io i cuo i cu ng Iuon na m o bon lrong.
Ba n so lu do, nlu clu o c muo n lo n, do i clo
mnl mo l clio c vo o c kla c.
Vo o c xoa n, la da l mi lro Ia i clo cu . Nlung
ca m on mi da la ng clo lri o c la mo l cuo c pliou
Iuu ky llu , va bon lrong la, nlu ng lu luo ng so
lu ng buo c Ioo Ion ca c ba c llang xoa n o c.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
34
l
|^ |G O C
1k^|G
|a ng Ia mo l vo o c lro n xoo, da y da n va
bo ng Ia ng nlu cay do ngu a
(

)
. Tla l yon bnl va
lloa i ma i, na ng na m cuo n lro n nlu co mo o
nlo lrong Io ng ba n lay loi. So ng sa nl va du ng
du c, na ng do p nlu do a loa ma u lo ng lron no n
ba u lro i mu a la , cang mo ng nlu sa p mua.
Bo mal can doi, mom mai cua nang duoc
lo vo voi do clinl xa c luyo l vo i. Nlu ng
duo ng xoa n loa n la o cuo n lro n va o dinl bon
lrong cu a clio c vo va mo l ca i clop don bo xiu
nlu con nguoi lrong doi ma l Iong Ianl. Na ng
nln clam clam vao loi bang doc nlan llan
bi, va loi cu ng clam clu nln Iai na ng.
Iu c na y, na ng Ia va ng lrang don coi lron
non lroi dom, vanl vacl lron day va cang lran
suc song. Iuc nay, nang Ia dong lu cua clu
mo o, Iang Io Iuo l qua bai co dai giu a dom
kluya llanl vang. Iuc nay, nang Ia lon dao
co don, bnl Ia ng giu a muon lru ng do l so ng
dang klong ngung Ian loa, bua vay.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
36
(*) Cy de ng a: cy la chia thanh bay thu y v i hoa ma u trng hoc h ng.
Co llo no i, nlu ng lo n da o Iuon lla l luyo l
vo i! Nlu ng lo n da o lrong klong gian, nlu
noi loi da lu ng duo c da l clan do n, Iuon duo c
bao boc boi muon ngan dol song Iao xao,
clang co cau noi, duong cap lay dion lloai va
loa n loa n co Ia p vo i llo gio i nlo n nlip bon
ngoa i. Trong kli do , nlu ng lo n da o cu a llo i
gian Ia i gio ng nlu nlu ng ky ngli nga n nga y
cua clung la, kli ma qua klu va luong Iai
loan loan bi la cl roi, cli co lion lai Ia lion
lu u. Su lio n lu u na y mang do n clo cuo c
so ng lron da o mo l vo lrong Ia nl va luyo n
dio u nlung cu ng klong lo llio u va ng su da
sa c. Ba n so duo c so ng nlu con lro , lay nlu ca c
bac llanl llan kli moi ngay lon dao Iai duoc
goi rua boi su loa lop giua klong gian va
llo i gian do mang lro n vo n Iinl lo n cu a clinl
no . Va kli so ng lrong klong gian da c bio l
na y, mo i nguo i clu ng la Ia i mang nlu ng no l
luong dong voi cac lon dao: don doc, loan
vo n, lio n lo a, nguo ng mo su co do c cu a nguo i
kla c nlung klong xam nla p Ion |c |ic n
cu a lo va cli du ng nln vo i vo su ng kinl
lruo c su ky dio u do . }oln Donno lu ng clo
rang: K|cng ci |c mc i |c n 1c c. Nlung loi Ia i
NA NC 0 C 1RANC
37
ngl: Clu ng la Ia nlu ng lo n da o lrong cu ng
mo l da i duong.
Tal ca clung la, xol clo cung, cung cli Ia
nlu ng ca llo don Io ma co do c klong pla i Ia
lra ng lla i la co llo Iua clon clo mnl. Nla
llo RiIko cu ng da lu ng no i: Cc 1c c ||cng p|c i
|c 1ic u c|u ng ic cc i|c |c q 1i |cq 1c |c i.
Co llo ba n klong llicl kli pla i ngl ra ng
mnl klong co ai do clia so . Ba n muo n lro n
lra nl su lla l na y. Duo ng nlu no clua du ng
su la l lui loa c bo roi na o do. Tuong lu nlu
lam lrang cu a nguo i plu nu klong co ba n
nla y lrong buo i kliou vu . Ho so co ca m gia c
bi bo roi va co don lron clio c glo lla ng Iung
lrong kli nlung co ga i kla c da cu ng ban nla y
xoay lro n lrong nlu ng vu dio u luyo l vo i noi
san nlay.
Con nguoi, da c biol Ia plu nu clu ng la,
lluo ng ca m lla y Io Ia ng kli do i dio n voi ca m
gia c co don va Iuon mong muo n so klong bao
gio ca m lla y co do c. Kli nlu ng mo i quan lo
ga n gu i nlu gia dnl, bo ba n klong llo klua y
do ng klong gian cu a mnl, clu ng la lluo ng
lm do n li-vi lay ba o cli, llo i lrang nlu mo l
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
38
pluong lio n do llay llo . Clu ng la co llo vu a
Ia m vio c nla , vu a lloo do i bo plim lruyo n
lnl da i la p dang duo c lrnl clio u. Tla m cli,
nlu ng gia c mo ng ban nga y co n dio u ky lon
llo , clu ng la p llu duo ng cla l lrong ca c cau
cluyo n ko va sau do quay Ia i duo ng nuoi llo
gio i linl lla n va do i so ng no i lam cu a clu ng
la. Tlay v vun lrong noi co don va clo doi
nlu ng gia c mo dom loa ko l lrai, clu ng la co
llo clm da m lrong klong gian om diu cu a
nlu ng ba n lnl ca lay cu ng ba n bo vui cloi,
cluyon lro. Iap day su lrong lrai ral don gian,
nlung kli nla c la l ma n la , clung la plai loc
ca cl so ng clung vo i no i co don v giai dio u
lam lo n Ia dio u klong llo llay llo .
Qua Ia mo l ba i lo c klo klan kli v mo l Iy
do na o do ma ba n pla i la m ro i xa gia dnl,
ba n bo va lo c Ia y ng|c i|uc i sc ng c|ung .c i
nc i cc 1cn, du cli mo l gio , mo l nga y lay mo l
lua n. Toi da Io so Ia no so gay dau klo va klo
klan nlu kli loi pla i ca l ro i mo l pla n cu a co
llo mnl - mo l pla n llan lluo c ma klong co
no loi so klong llo so ng duo c. Tuy nlion, kli
dio u do da xa y ra ll lla l da ng nga c nlion, loi
Ia i nla n ra ra ng, duo c o mo l mnl mo i llu c su
NA NC 0 C 1RANC
39
Ia dio u quy gia nla l. Cuo c so ng lo i la quay
lro Ia i Ia p da y kloa ng lro ng, Ia m clo no
plong plu lon, da y da n lon va cang lra n
nlu a so ng. Va ro i, nlu mo l clu sao bio n, ba n
so Ia i mo c mo l ca nl lay mo i, loa n la o, lro n
vo n, va lla m cli Ia du da y lon lruo c.
Toi da duo c lra i nglio m ca m gia c co don
nay lrong suol mol ngay dai va lai dom llau.
Mo l mnl, loi Iang llang lron bo bio n va o ban
dom, duo i nga n a nl sao Iung Iinl va nga m
nln nlu ng clu mo ng bio n Iuo n vo ng o duoi
cau lau, ngup Ian lm nlung mau lluc an ma
loi da no m clo clu ng. Buo i sa ng, loi da nl
lron lloi gian clo cong vioc, va sau do la n
luo ng bu a an lrua lron bo bio n, mo l mnl.
Cuo c so ng na y klio n loi ca m lla y mnl lro
non ga n gu i lon vo i nlu ng sinl va l da ng you
cu a llo gio i lu nlion: lu clu clim do Ba c My
ru l ro Ia m lo noi llu y lrio u Ion xuo ng do n clu
clim cloa l cla y xuo ng ma l nuo c von bo Ia p
Ia nl ba ng nlu ng buo c clan nlo o do , nlu ng
clu bo nong da p ca nl uo oa i bay Iuon lloo
clio u gio , va nlu ng clu mo ng bio n uo n cong
mnl nga m nglia duo ng clan lro i.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
40
Klong lio u sao Io ng loi Ia i lra o dang mo l
ca m gia c yon bnl Ia ky kli nga m nln clu ng.
Vo dop cua lroi bion bao Ia clol co y ngla voi
loi ra l nlio u. Toi da m mnl lrong vo do p a y,
Io ng nlu muon lan ra va lo a vao vu lru monl
mong na y.
Cam giac nay con klion loi llay gan gui
lon voi nguoi ba n doi cua mnl, ngay ca
lrong su co don. Bo i v day klong pla i Ia su
co don llua n lu y, klong plai Ia kloa ng cacl
dia Iy cu ng cla ng pla i loang da o lay nlu ng
vung dal loang vu Iom clom da cacl ngan
ba n vo i nguo i lrong mo ng cu a mnl. ay
clinl Ia lo sau vo mal linl llan, Ia su can coi
cua lam lon, Ia loang mac lrong lrai lim ma
ban dang Iam duong Iac Ioi lrong do va lro
llanl mol Iu lanl xa Ia. Kli ban cam llay Ia
Iam voi clinl ban llan, ngla Ia ban da lu
la cl mnl ra klo i mo i nguo i. Va no u ba n
klong llo cla m va o lam lo n mnl ll Ia m sao
ban co llo lm llay cla kloa do mo canl cua
buo c va o lra i lim nguo i kla c. Nlio u Iu c lay
bal mal mung voi ban bo giua llanl plo rong
Ion, loi van co cam giac nlu mol loang mac
nao do dang lrai rong giua clung loi. Ca lai
NA NC 0 C 1RANC
41
clu ng loi do u Ioanl quanl lrong co i loang
vu can coi va da danl mal suoi nguon dom Iai
nlu a so ng clo mnl loa c da lla y nlu ng
dong suoi ay lrong lnl lrang can kiol. Toi bal
da u nla n ra ra ng, kli ca m nla n duo c lam lo n
mnl ll do cu ng Ia Iu c la lm lla y con duo ng
do klam pla lrai lim nguoi klac. Va, doi voi
loi, lam lon dong suoi dal dao bon lrong
mo i nguo i cli co llo llong do ng lro Ia i kli
la bal dau bang noi co don.
Toi lla bo xuo ng bio n, nlu ng giai dio u r
rao cua song bioc vo vo lung buoc clan. Mal
lro i a m a p lron Iung va doi clan lran lrong kli
gio Iua qua mai lo c. Sau kli no du a lloa lluo
vo i so ng nlu nlu ng clu clim cloa l, loi lro vo
nla, uol sung, mo man, cloang vang, cang
lran mol ngay co doc, vanl vanl nlu vang
lrang lruo c kli bi dom la n Ia y di mo l ma nl do
lla nl lrang kluyo l va so ng sa nl nlu Iy nuo c
lran don lan miong. Qua llal, muc do cang
da y cu ng co llo dong do m, nlu IsaImisl da
dion la: C|ic c cc c cu c ici 1c c|u c irc n. Toi
ca u nguyo n lrong nio m ly vo ng pla clu l Io
au, ra ng du ng do ai do n pla vo cuo c so ng lnl
Iang nay, nou klong, loi co llo lran ra mal.
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
42
Iio u day co pla i Ia nlu ng g va n lluo ng
xa y ra vo i nguo i plu nu ` Ba n nang cu a plu
nu clu ng la clam Io clo con lro , clo nguo i
ban doi, clo xa loi llal su Ia ban nang cong
lio n. Nguo i plu nu Iuon mong muo n duoc so
clia la l ca nlu ng g mnl co vo i mo i nguo i
xung quanl do ro i lloo do , llo i gian, su c Iu c,
su c sa ng la o cu a clu ng la ca n di lloo nlu ng
dong clay o bal ky lloi diom nao, kli qua bal
ky klo suo i na o. Ma i ma i, nguo i plu nu nlu
dong suoi mal Ianl, san sang clia so ban llan
lla nl lu ng ngu m nlo clo nlu ng ai dang
klal nlung ai dang can don lo, va ral liom
kli clo plo p mnl duo c vu ng va y lrong llo i
gian, lrong su lnl Ia ng va an bnl, do mnl
duoc lro Iai lran day, song sanl.
ay qua Ia mo l nglicl Iy Ia lluo ng.
Nguo i plu nu , vo ba n nang Ia muon ly sinl,
nlung lo Ia i cla ng lo lloa i ma i no u pla i clia
ba n llan mnl llanl lu ng plan nlo . Vay ll
vo co ban, day co plai Ia su mau lluan` Toi
lin ra ng vio c klio n nguo i plu nu klong la i
Io ng klong pla i Ia su plan llan cu a clinl
mnl, ma Ia o nga i su ly sinl vo icl. Clu ng la
Io Ia ng klong pla i v nang Iuo ng cu a mnl cu
NA NC 0 C 1RANC
43
klo klo clay qua nlung Io nlo, ma Ia so no bi
do xoi xa vao muong, vao ranl. Clung la
klong nla n lla y ko l qua cu a su ly sinl mo l
ca cl cu llo nlu nlu ng g nguo i da n ong nln
lla y lrong cong vio c cu a lo . Tluo ng cla ng co
Io i klon ngo i na o clo vio c plu nu va l su c
lang ngay do clam Io nla cua, va nlung
nguo i xung quanl cu ng lio m kli ngo i ca
llanl qua Iao dong cua clu ng la. Ngoai lru
vio c nuoi da y con lro , vai lro cu a plu nu Iuon
ra l lla m Ia ng. Clu ng la Ia m vio c lloo nlu ng
kluon ma u sa n co vo i la ng la vio c klong lon
cu a nguo i no i lro , nlu ng lruyo n llo ng lrong
gia dnl va Io llo i cu a xa lo i. No gio ng nlu
mol lro cloi day pluc lap ma la plai kloo Ioo
la o lnl lu nlu ng so i day bo xiu Iuo n qua ko
lay. Ia mol nua cua nlan Ioai, nlung Iam llo
na o do plu nu clu ng la co llo dinl luo ng ro
ra ng giu a lram nga n cong vio c klong lon lay
giu a nlu ng mo i quan lo plu c la p cu a con
nguoi` V llo, mol so cli om da bal dau clo
ra ng mnl gio ng mo l clio c dio n lloa i lay mo l
may gial lu dong.
Su co ng lio n co mu c dicl cla ng bao gio
Ia m ca n kio l nguo n so ng cu a plu nu . Kli
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
44
clu ng la co ng lio n ca ng nlio u, kla nang lu la i
la o cu ng lang Ion luong u ng nlu vio c lio l su a
cu a nguo i mo nuoi con. Tlo nlung, nga y nay,
kli cuo c so ng da luong do i da y du ll ra l
nlio u plu nu klong co n ca m lla y su quan
lro ng cu a mnl, ca lrong nlu ng cuo c da u
lranl sinl lo n Ia n lrong cuo c so ng gia dnl.
Klong co n ca m gia c duo c ly sinl, duo c co ng
lio n co mu c dicl, clu ng la co n ca o do i ma
klong lio u con do i a y ba l nguo n lu dau.
Clu ng la Ia p da y su lro ng ro ng cu a mnl ba ng
nlu ng quyo l dinl vo i va do nla n vo nlu ng
nlio m vu ba l buo c vo i nlu ng clua n mu c xa
lo i ma nln clung, clu ng do u v nlu ng mu c
dicl nlo nloi. Va bo ng nlion la lla y mo i suo i
nguo n lrong la klo ca n, ro ng klong.
Ta l nlion, ngay ca vio c ly sinl co mu c
dicl cu ng ca n co nlu ng suo i nguo n nuoi
duo ng. Su a mo duo c lao lla nl kli co llo lio p
nla n llom duo ng cla l. Va no u nlu ba n nang
cu a nguo i plu nu Ia ly sinl, ll la l nlion lo
cung can duoc bu dap. Nlung bang cacl nao`
o Ia su co don, nang oc lrang da goi nlac
loi nlu va y. Tlinl lloa ng, con nguo i non
NA NC 0 C 1RANC
45
duo c so ng mo l mnl. Co vo nlu do i vo i plu
nu clung la, day Ia mol cuoc cacl mang, mol
nliom vu bal kla lli va Ia mol uoc mo xa voi.
Clu ng la so klong duo c lra llom llu nla p
clo nlu ng ky ngli cu a clinl mnl. Hay sau
mo l lua n mo l nlo c vo i nlu ng cong vio c lo gia,
la cu ng cla ng llo co mo l nga y ngli ngoi, lnl
duo ng. Tla m cli sau nga y dai do n dop, nau
nuo ng, la cu ng cla ng co n su c Iu c do lla nl
lloi la n luo ng llo gio i cu a riong mnl.
Nlung Iio u day co pla i cli don llua n
lluo c vo va n do kinl lo ` Toi klong ngl va y.
Bal ky nguoi Iam cong an Iuong nao, du co
mu c so ng ra sao, cu ng Iuon lrong do i mo l
nga y ngli lrong lua n lay mo l ky ngli lrong
nam. Co Io nlu ng nguo i mo va nlu ng nguo i
no i lro Ia nguo i Ia m cong duy nla l cla ng co
ky ngli. Ho Ia nlu ng nguo i klong bao gio
duo c ngli ngoi nlung Ia i lio m kli pla n na n
vo nlu ng llio l llo i cu a mnl.
Tla l ra, giai quyol van do na y cung klong
ma y klo klan. Nou ba n lluyo l plu c nguo i
plu nu ra ng mo l nga y ngli ngoi lay mo l gio
duo c so ng lrong llo gio i cu a riong mnl Ia
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
46
nguyo n vo ng clinl da ng, ll lo so lm ra ca cl
do da l duo c dio u do . Nlung lron llu c lo , lo
Iuon ca m lla y nlu ca u cu a mnl Ia llu yo u,
va v vay ma il kli no Iuc do co duoc no. Kli
quan sa l nlu ng nguo i plu nu co dio u kio n la i
clinl va loa n ca nl so ng clo plo p co duo c
nlu ng giay plu l ngli ngoi nlung Ia i klong
muo n lan dung co lo i ay, ba n so liou ra ng
van do o day klong plai Ia kinl lo. No plu
lluo c va o nio m lin bon lrong lon Ia va o a p Iu c
bon ngoa i, ma c du su lio n dio n cu a nlu ng a p
Iuc nay van il nliou lac dong va gay ra nlung
klo klan. Co ban Ia llo gioi va cuoc song lion
da i klong quan lam do n su ca n llio l pla i co
nlung kloang Iang, ca o nam gioi va plu nu.
Tla l klo gia i llicl. Duo ng nlu bal cu
dio u g dio n ra lrong cuoc so ng cu a clu ng la
cu ng co llo duo c cla p nla n do da ng lon nlu
ca u na y. No u clu ng la da nl llo i gian clo
nlu ng cuo c lo n Ia m an, nlu ng mo i quan lo
xa loi lay di mua sam, don liou cal loc ll
lloi gian ay duoc clo Ia bal kla xam plam.
Nlung no u la no i ra ng mnl ca n da nl llo i
gian do duoc o mol mnl, la so bi clo Ia bal
nla, icl ky loac Iap di. Tlal buon cuoi clo
NA NC 0 C 1RANC
47
no n van minl cu a clu ng la, no da Ia m clo
clu ng la pla i gia u di su lla l mnl dang la n
luo ng nlu ng plu l giay cu a riong mnl nlu
giau giom mol loi Ioi nao do.
Tla l su , duo c so ng mo l mnl Ia mo l lrong
nlu ng llo i kla c quan lro ng nla l cu a do i
nguo i. Nlu ng do ng suo i lrong lam lo n la so
cli duo c luon cla y kli ba n o mo l mnl. Cu ng
nlu vay, do sang lao, nlung nglo s, nla llo,
nla van, nlac s can cam nlan duoc noi co
don cu a clinl lo . Nguo i plu nu ca n kloa ng
Ia ng do nla n ra su ca n lliol cu a mnl: lo Ia
so i lo mo ng manl nlung cla c cla n, Ia lrung
lam lrong nlu ng mo i quan lo plu c la p cu a
con nguo i. Ilu nu so lm lla y su yon bnl
lrong lam lo n mnl nlu ca cl ClarIos
Morgan lu ng vio l: Su |n| |c ng cuc icm |c n
1u ng qcn giu c n|u ng |cc i 1c ng cu c iin| i|c n
.c i|c xc c, n|u iru c ucq .c n 1u ng qcn !c u
|c n| xc ucq 1c u.
oi voi loi, day Ia mol lnl anl dop ma
plu nu co llo Iuu giu lruo c mal nlu ca i dicl
do mnl nlam don. Van Ia mol cai lruc co
dinl giu a ba nl xo cu a nlu ng mo i quan lo ,
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
48
NA NC 0 C 1RANC
49
ngla vu va bon plan bao quanl. uoc o mol
mnl klong pla i Ia mu c liou, no Ia buo c do m
do la lio n vo plia lruo c, Ia pluong lio n do la
da l duo c mu c dicl cu a mnl. No nlu mo l
ccn p|c ng cu c c|in| mn|, ca n llio l clo mo i
nguo i plu nu , lruo c kli lo lm duo c clo n lru
clan lla l su cu a do i lo . Nlung va n do klong
don gia n cli Ia lm kio m ccn p|c ng cu c c|in|
mn| - kloa ng llo i gian duo c o mo l mnl -
ma col you Ia Iam llo nao do giu duoc su bnl
llan lrong lam lon giua bon bo cuoc song. Va
lron llu c lo , do Ia va n do nuoi duo ng lam lo n.
Co llo no i, nguo i plu nu duo c llu a luo ng
suo i nguo n linl lla n lu ca c llo lo lruo c,
nlung cuo c so ng Ia m no sa p ca n kio l va klio n
lo van dong miol mai nlu mol cai may. O My
cu ng nlu mo l so quo c gia lio n bo klac, cuo c
so ng cu a plu nu lloai ma i lon, lu do lon, co
nlio u co lo i lon, mo l pla n nlo nlu ng cuo c
da u lranl vo bnl dang gio i. Ccn p|c ng cu c
c|in| mn| lloi klac duoc co don - ngay
ca ng lro non plo bio n va plu nu co quyo n la n
luo ng nlu ng giay plu l mo l mnl nlio u lon.
Tlo nlung, lla nl qua da l duo c mo l ca cl klo
klan na y klong du giu p clu ng la lo c ca cl
luo ng llu qua ng llo i gian quy ba u do nlu
llo nao. Nlung nla loal dong xa loi cli dau
lranl clo nlu ng quyo n Io i vo n lluo c vo plu
nu , co n vio c kla m pla pluong llu c la n
luo ng clu ng ll va n co n do ngo do nguo i plu
nu lu kiom lm. Va ngay nay, plu nu van
dang lrong qua lrnl lm kio m a y. Iau nay,
quy llo i gian ro i ra i licl Iu y duo c lluo ng bi
clu ng la du ng clo nlu ng loa l do ng sa ng la o
lon Ia nuoi duo ng, vun lro ng Ia i suo i nguo n
linl lla n cu a mnl. Clu ng la lu Ia m mnl ba n
ro n ba ng nlu ng loa l do ng lo i lo , doa n llo
lay clam Io clo cong danl, su nglio p. Klong
bio l Ia m llo na o do nuoi duo ng linl lla n,
clung la bo qua va co kloa Iap nlung nlu
ca u cu a no . Tlay v du ng yon nlu lru c ba nl
xo, clung la llam gia vao nlung loal dong
ngay cang cacl xa lruc va klion mnl bi mal
can bang.
Toi ngl clu ng la dang da n da nl ma l mol
ca cl vo llu c gia lri nu linl cu a mnl. Trong
nlu ng llo i da i lruo c, da so plu nu so ng cuo c
do i kla bnl Ia ng duo i nlu ng clo do cluyon
quyo n va la kla c, nlung moi lruo ng do Ia i co
kla nang nuoi duo ng gia lri nu linl cu a lo ,
1RAI NCHIL N & KHA 1 \0 NC CL0 C S0 NC
50