Ni n vng a dng sinh hc ca Tha Thin Hu ai cng ngh ngay n h m ph Tam Giang Cu Hai.

. ng vy, m ph Tam Giang - Cu Hai (TGCH) nm trung tm ca tnh min trung Tha Thin Hu, Vit Nam, y l h thng m ph ln nht ng Nam vi khong gn 70 km chiu di dc theo b bin v din tch mt nc khong 22.000 ha. H thng m ph bao gm nhiu m ph nh, c tn l Tam Giang, Thanh Lam, m Sam, H Trung, Thy T v Cu Hai t bc n nam m ph dc theo b bin. m ph c hai ca chnh (Thun An v T Hin) thng vi bin. H thng m ph cng lin kt vi hai lu vc ca 4 con sng chnh (Sng Lu, Sng B, Sng Hng, v Sng Trui). 1. V tr a l: H m ph Tam Giang-Caaug Hai nm trong phm vi t 1614 n 1642 v bc v 10722 n 10757 kinh ng. Khu m ny tri di 68 km thuc a phn nm huyn: Phong in, Qung in, Hng Tr, Ph Vang, v Ph Lc. V mt a l khu m ny l bn m ni nhau t bc xung nam:

Ph Tam Giang m Sam m H Trung-Thy T m Cu Hai.

Mt di t di gm nhng n ct cao ngn m vi bin. C ni cn ct cao n 20 m. Ph Tam Giang: Ko di t ca sng Lu (thn Lai H) n vng ca Thun An (cu Thun An) vi chiu di 25km v c din tch 52km2. Ph thng vi bin bng mi ca Thun An. Ta trung tm ph khong 163755B, 1072819. Ph Tam Giang chim khong 11% din tch m ph ven b ca Vit Nam. su ca ph ny t 2-4 m, c ni su ti 7 m. B v y ph ch yu c cu to t trm tch Holocen. Trong , trm tch hin i gm bn bt - st chim ti 3/4 din tch trung tm ph, sau gp bn st ca sng Lu, t hn c ct th, ct trung v ct nh phn b gn khu vc ca Thun An. Mt khi lng khng nh trm tch y hin i tham gia cu to bi bi ven m ph, bi bi dng o, dng delta ca sng Lu, ca sng Hng. Ph ngn cch vi bin ng nh dy cn n ct chn b cao 10-30m, rng t 0,3 n 5km. pha ng Nam ph Tam Giang lin h vi bin ng qua ca bin pht sinh trong trn l lch s nm 1404 gn lng Ha Dun. Ca bin th hai Ha Dun (cn c

tn khc l Yu Hi Mn, Non Hi Mn, Nhuyn Hi Mn, Thun An, Hi Khu, Ca Lp) tn ti n 500 nm mi b lp kn t nhin vo nm 1904 (ca Lp). Tuy cn hot ng nhng khu b thu hp dn, kh nng thot l qua ca Ha Dun b gim st. Do vy, t cui th k XVII u th k XVIII tr i vo nhng nm l ln, ngoi ca Ha Dun, nc l cn tho ra bin theo con lch ngy mi su v rng hn ct qua dy cn n ct hp v thp gia lng Thai Dng H. Trong t sng thn ngy 15/10/1897, lch c khot su, m rng thnh ca bin mi v c gi l ca St. Ca St li b lp sau v trong trn bo ngy 19/9/1904 mi c khai thng, m rng thnh ca bin ln mang tn Thun An cho n ngy nay. Ngc li, cng trong trn bo ny ca bin Ha Dun b lp hn. n trn l lch s ngy 02/11/1999 ca Ha Dun c khai thng tr li, nhng n nm sau b bt li bi p Ha Dun. m Sam: nh hn vi din tch 1.620 ha, khng thng ra bin. m H Trung-Thy T: di v hp vi din tch 3.600 ha cng l m kn khng thng ra bin. Bao gm cc m An Truyn, Thanh Lam, H Trung v Thy T ko di t cu Thun An n Cn Trai trn chiu di 33km v c din tch ti 60km2. Ti y cng gp cc thnh to trm tch t cu to b v y tng t nh ph Tam Giang. i vi trm tch y hin i, i b phn l bn bt - st mu xm tro v giu hu c phn b trung tm m (chim 4/5 din tch) sau l ct trung, ct nh. Ct th, ct trung v ct nh thng gp cc bi bi ven m, bi bi dng delta vng ca sng Hng, ca m Thy T. Dy cn n ct chn b ngn cch m vi bin ng cao t 2-2,5m (Thun An - Ha Dun) n 10-12m (Vinh Thanh, Vinh M), rng t 0,2-0,3km (gn Ha Dun) n 3,5-5km (Vinh Thanh, Vinh M). m Cu Hai: ln nht vi din tch 11.200 ha. Ca T Hin thng m Cu Hai vi bin. H m hng nc gn nh tt c cc con sng ln trong tnh Tha Thin nn nc m tng i ngt ri chuyn sang nc l vo ma kh.