Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

GVHD: Th.s Hunh Th Thy Dim SVTH: Hunh Th Nguyn : 3082287 Nang Lek Kha Na : 3082281 - Bi 15 TIU HA NG VT ---/--I. MC TIU: sau khi hc bi ny, HS c kh nng

Ngy dy: 21/09/ 2011 Tit dy:

1. Kin thc: . Phn bit tiu ha ni bo vi tiu ha ngoi bo v nu c s phc tp ha trong cu to ca c quan tiu ha trong qu trnh tin ha ca cc ng vt . - Trnh by c c im cu to ca c quan tiu ha thch nghi vi ch ca ng vt n tht v n tp. - Trnh by c ch v qu trnh hp th cc cht dinh dng v con ng vn chuyn cc cht hp th - Nu c c im cu to ph hp vi ch n ca h tiu ha cc ng vt n thc vt (tru, b,nga ,th ..) 2. K nng: Quan st, phn tch. Khi qut, h thng kin thc. Vn dng thc t. 3. Thi : HS c thc gi gn v sinh trong n ung. II. PHNG PHP DY HC: 1. Vn p. 2. Trc quan. 3. Tho lun nhm. III. 1. 2. 3. 4. IV. PHNG TIN DY HC: SGK Sinh hc 11 Nng cao, bi 15. Cc h.nh 15.1, 15.2 My tnh, projector. Phiu hc tp HOT NG DY HC:

1. n nh lp: ....................................................................................................... 01 pht. Kim tra bi c: Khng kim tra bi c 2. t vn : ......................................................................................................... 01 pht. G: ng vt l sinh vt d dng ch c th tn ti v pht trin nh cc cht hu c c sn di dng thc n l cc hp cht hu c phc tp. Chng phi tri qua mt qu trnh bin i to thnh nhng cht hu c

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

n gin, d hp th, hiu c cc qu trnh din ra nh th no? Bi hc hm nay ca chng ta s lm r iu . 3.Bi mi: Tit ... Bi 15: TIU HA NG VT *** Thi Hot ng ca Hc Kch bn ca Gio vin gian sinh (GV) (pht) (HS) SLIDE 1: Ta bi. SLIDE 2: S ni dung ca bi hc 1,50 H: Da vo kin thc hc lp 8 v on video. Hy m t h tiu ha ngi v m t qua trnh tiu ha Ngi. HS tr li c nhn, da vo kin thc bit tr li. H tiu ha ngi: ming, thc qun, d dy, rut non, rut gi, ng hu mn. u tin thc n c a vo ming sau chuyn xung d dy n rut non cui cng n rut gi v c thi ra ngoi qua hu mn . Ni dung

Bn cnh , cc em thy rng tru, b n c, c c bin i thnh cht dinh dng nui c th. cng l qua trnh tiu Tiu ha l qua trnh ha.Vy em no c th cho c bit bin i cc cht hu c I. KHI NIM tiu ha l g? phc tp ly t mi TIU HA: * khi nim: Tiu trng ngoi thnh cc ha l qu trnh cht hu c n gin m bin i cc cht c th hp th c. dinh dng c GV b sung v a khi nim tiu trong thc n ha thnh nhng cht n gin m c th c th hp th c cht n gin. SLIDE 3: trang sch 0,25 I. Khi nim h tiu ha SLIDE 4-5: S cc hnh tiu ha sinh vt? 0,50 Quan st hnh v cho bit s khc HS lng nghe v tr li. nhau c bn gia trng giy v 2

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

trng giy thc n trc tip i vo trong t bo. Cn ngi thc n i vo ming(c quan). C 2 hnh thc tiu ha: Cu tr li ca bn tng i ng tiu ha trong t bo v ri cc em, vy em no cho c tiu ha ngoi t bo * Hnh thc tiu ha: bit c my hnh thc tiu ha -Tiu ha ni bo: sinh vt? Xy ra bn trong t bo. - Tiu ha ngoi bo: Xy ra bn ngoi t bo( thc n khng i trc tip vo trong t bo m i vo c quan). SLIDE 6 -7: Quan st s v nghin cu SGK, sau hon thnh phiu hc tp nh sau: Nhm Chua C ti ng 0,50 HS c nhn / tp th / ng c c tiu v khng cn tr li. vt quan ha tuyn tiu tiu ha ha i tng Hnh thc tiu ha Qua trnh tiu ha GV pht phiu hc tp cho hc sinh 1,50 SLIDE 8. Hnh nh v hnh thc tiu ha trng giy II. CC HNH THC TIU HA NG VT 0,50 Qua hnh nh trong slide ny cho Da vo kin thc c bit: Trng giy ly thc n bit + quan st hnh, tr li. bng cch no? Trng giy ly thc n vo trong c th bng cch thc bo.

ngi?

1. ng vt cha c c quan tiu ha

- Trng giy ly thc n vo trong t bo bng hnh thc thc bo. HS suy ngh v tr li. - Cc sinh n bo - Trng giy ly thc n t u? - Trng giy ly thc ch yu l tiu ha S tiu ha xy ra u? Qu trnh n t mi trng bn ni bo. bin i v hp th thc n din ra ngoi, s tiu ha ca - Thc n c bin cc sinh vt n bo ch 3

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

nh th no?

yu l tiu ha ni bo. i trong t bo l nh - Thc n c bin i vo enzim thy phn trong t bo l nh vo ca Lizxm enzim thy phn ca Lizxm

SLIDE 9: II. (tip theo) S qua trnh tiu ha thy tc 0,50 Quan st on hnh nh sau - cch ly dinh dng thy tc, hy m t qu trnh tiu ha thy tc - Thy tc c cu to nh th no? ly thc n bng cch no? Qu trnh tiu ha din ra nh th no?

HS quan st v tr li M t: Thy tc c cu to hnh tr di c i xng ta trn, phn di c bm, phn trn l l ming c cc tua ming dng bt thc n. Thc n a vo ming vo trong khoang bng nh t bo m c( tc l t bo trn thnh ti tit ra enzim tiu ha) bin thc n c kch thc to thnh nhng ming c kch thc nh hn, tip tc tiu ha ni bo cui cng cung cp cht dinh dng cho c th. Ti sao trong ti tiu ha thc n HS suy ngh nhng tr sao khi c tiu ho ngoi bo li li khng c. tip tc tiu ha ni bo? - Thc n c bin i trong khoang tiu ha nh enzim(do cc t bo tuyn tit ra) thnh cht dinh dng n gin hp th qua mng t bo vo trong t bo. Tiu ha ni bo l qua trnh tiu ha thc n xy ra bn trong t bo.

2. ng vt c ti ha

- ng vt c ti tiu ha nh thy tc(rut khoang) ch yu tiu ha ngoi bo. - Nhng bn cnh vn cn tiu ha ni bo.

SLIDE 10: II. (tip theo) Hnh nh cu to ng tiu ha v tuyn tiu ha t giun n ngi 0,50 Quan st v v m t cu to h - giun: ming, hu. tiu ha giun, cn trng, chim v thc qun, m, rut v ngi? hu mn. - Cn trng: Ming, thc qun, diu, d dy, rut, v hu mn. Chim: Ming. thc qun, d dy(d dy tuyn v d dy c), rut 4

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

v hu mn. - Ngi: Ming, hu, thc qun, d dy, rut non, rut gi, trc trng, ng hu mn v hu mn. Da vo hnh nh trn slide, cc em HS phn tch tr li(HS c nhn xt g v mi tng quan tr li theo s hiu bit cu to tiu ha t giun n ngi v suy ngh ca bn thn da trn kin thc hc). (Cu to tiu ha ca cc sinh vt ngy cng chuyn ha v phc tp) 0,50 BTVN: Hy gii thch ti sao li c HS ghi li v nh tm s chuyn ha ny? hiu tr li. SLIDE 11: II. (tip theo) cu to ng tiu ha Giun 0,50 Quan st hnh v m t qua trnh HS quan st v tr li tiu ha thc n Giun. Thc n i vo ming xung hu qua thc qun n m ri xung rut, nhng thc n tha v phn s c thi ra ngoi mi trng qua Vy tiu ha giun l hnh thc hu mn. tiu ha g? Gi : Tiu ha ngoi bo hay tiu L hnh thc tiu ha ha ni bo? ngoi bo. Vy tiu ha Giun gng v khc Da vo SGK + s nhau g so vi thy tc( rut trn bng, phn tch v khoang)? c th tr li. Ging nhau: c 2 u l tiu ha ngoi bo l ch yu. Khc nhau: - Thy tc: C cu to tiu ha dng ti, ch c mt l thng vi mi trng ( va l ming va l hu mn) - Giun: Tuy c chung hnh thc tiu ha ngoi bo nhng h tiu ha giun phn ha hn (ming v hu mn)

a. Sinh vt c cu to ng tiu ha n gin

Ging nhau: u c hnh thc tiu ha ngoi bo. Khc nhau: ng tiu ha giun phn ha hn.

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

SLIDE 12: II. (tip theo) Cu to ng tiu ha cn trng 1,00 Da vo s trn slide, hy cho HS quan st, phn tch bit s khc nhau gia ng tiu ha tr li. giun v cn trng? - H tiu ha cn trng phn ln ging vi giun: ming, thc qun, rut, hu mn. - Khc nhau: lp cn trng hnh thnh d dy

b. Sinh vt c u to tiu ha bt u chuyn ha: - C tuyn tiu ha (tuyn gan tm) C phn ph ming - Rut tt tit dch tiu ha

SLIDE 13: cu to ng tiu ha Chim 1,50 Tng t nh cc s trn th h tiu ha chim c s ngy cng chuyn ha: ng tiu ha v tuyn tiu ha phc tp, c phn ha r v cu to, chuyn ha v chc nng

c. ng vt c cu to tiu ha chuyn ha cao: ng tiu ha v tuyn tiu ha phc tp, c phn ha r v cu to, chuyn ha v chc nng

SLIDE 14 -15: S cu to cc hnh thc tiu ha sinh vt 0,50 phn trn c pht cho cc em HS quan st li. phiu hc tp v hnh thc tiu ha i in hc sinh c ng vt + s c nhc li nhn ng ln c phn em no c th ng ln c p n thng tin trn phiu. cho bn mnh bit v cc thng tin C lp lng nghe v trn phiu khng? nhn xt

n g ti u h a N h m n C hv a c c C t i t i u v t u y n t i u g t q u a n t i u h h a a ha i t n g( t r n g
ng vt n bo R u t k h o a n g G iu n g i y , t r n g r o i ) ng i

H n h t h c Ti i uu h n a i b o t h a

T i u hngao i T i u h a n g o i b o ( c h yv u ) ,b o n c n ti u h a n i bo

Q u tr n hb o t i u h a p h n

T h c n t i p n hN h c c t b o n Th c n i qua b n g h n h th c t uhy c t i t d c h t i u t n n g ti u h a b i n E n zhim a th y a e n z im , ch i c h c , b i n ( liz x m ) s a u ti u h a n i i h a h c (nh c h t d in g d n b o g cht e n z im c a tu y n d in g d n g ti u h a ) c h t d in h d n g

SLIDE 16 - 17: III. TIU HA NG VT N THT V N TP Cc bn va hc xong cc hnh 1. Khoang ming thc tiu ha cc nhm ng vt. 2. D dy nh c nui cc con v - HS k tn. 3. Rut no hay khng?

Vy con no l v n tht? - HS phn bit. con no l v n tp? con no l v n thc vt. Vy i vi ng n tht v n tp th chng c s tiu ha ging v khc nhau g, phn ny chng ta 6

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

cng i tm hu iu . SLIDE 18 19: Hnh 15.1. Hm rng ca ng vt n tht v n tp Da vo hnh nh trong SGK v HS da vo cu to, hnh 1. Khoang ming: hnh nh trn slide, hy xc nh dng rng ca cc loi cc c im khc nhau gia rng ng vt, tr li. ngi v rng cho si? ngha ca - ch si: rng sc v nhn, dung cn, x s khc nhau ? thc n. - ngi(ng vt n tp): rng nanh km pht trin, rng hm c nhiu np nghin thc n. gha: thch nghi vi mi trng sng. khoang ming Nhn xt v a ra kt lun chung. xy ra 2 qua trnh: Thc n a vo ming nh rng - Tiu ha c hc ct, x, nhai, nghin thnh nhng nh rng(ct, x, ming nh hn. Bn cnh , cng nhai, nghin thc c qu trnh tiu ha ha hc xy n). ra: tuyn nc bt tit ra cc enzim - Tiu ha ha hc: tiu ha nh cc enzim c tit ra t tuyn nc bt. SLIDE 20 21: III. ( tip theo) 2. D dy v rut non: chiu on video clip tiu ha ngi Hnh nh cu to d dy Thc n sau khi tiu ha mt phn a. d dy ming s c vn chuyn xung d dy v rut non c tip tc tiu ha thnh nhng cht dinh dng cung cp cho c th. Phn tip theo chng ta i tim hiu s tiu ha d dy Quan st hnh, c SGK, hy cho Quan st hnh v tr li. bit ti d dy xy ra nhng hot d dy cng xy ra 2 qu trnh: tiu ha c v ng tiu ha no? - Tiu ha c hc: tiu ha ha hoc. Nh nhng lp dy thnh d dy. - Nh cc tuyn v trn lp nim mc tit ra enzim tiu ha(HCl v pepsin) SLIDE 22 - 23 - 24: III. (tip theo) chiu on video clip tiu ha ngi Hnh cu to h tiu ha rut non 0,50 Quan st hnh v m t li, sau HS suy lun tr li. b. D dy: cho bit rut non c th xy ra rut non c th xy ra Tiu ha ha hc: 7

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

qu trnh tiu ha no?

qu trnh tiu ha ha hc di tc dng ca dch ty, dch mt v dch rut

Rut tip tc tiu ha nh dch ty, dch mt v dch rut bin i thc n thnh nhng cht n gin m c th c th hp th c.

SLIDE 25: III. (tip theo) Hnh cu to h tiu ha ngi. 1,50 Chng ta va mi hc xong qua Lng nghe nhng khng trnh tiu ha thc n ming, d tr li c. dy, rut non. Sau khi bin i thnh nhng cht dinh dng n gin d dng cho c th hp th. Vy cc bn c bit, cc cht n c th hp th u trong c th ca chng ta khng? bit c cc cht c hp th u chng 3. S hp th cc ta cng i tm hiu. cht dinh dng Quan st hnh 15.2. Em c nhn xt oc SGK v tr li. a. B mt hp th B mt hp th ca rut ca rut g v b mt hp th ca rut? rt ln(VD: ngi, - Vai tr ca rut l din tch ca b mt gp ti ha thc n v th ca rut tng ln gp hp th thc n. 600- 1000 so vi b mt hp th ca ng rut). Da vo u m b mt hp th HS quan st hnh v c ca rut c th tng ln hang ln? SGK, Nhng khng tr li c. GV gi : Cu to ca thnh rut c g c bit khng ?(c cu to nh th no: Lp nim mc, lng Suy ngh v c th tr li rut) Do cu to ca rut + Np gp ca nim mc rut + Lng rut nhiu + Mi t bo ca long rut c cc lng cc nh.

- B mt ca rut do 3 cp cu to: + Np gp ca nim mc. + Lng rut nhiu. + Mi t bo long rut c cc lng cc nh.

SLIDE 26: III. (tip theo) chiu on video clip tiu ha ngi 3. S hp th cc cht dinh dng S cc cht dinh dng c hp th trong c th Cc cht dinh dng c hp th HS xem on clip c b. C ch hp th trong c th theo c ch no? chiu, c SGK tr li. - C 2 c ch hp Theo c ch th ng v 8

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

ch ng Vy em no c th cho c bit, hp th theo c ch th ng v ch ng l g?

th: + Th ng: Cc cht ding dng -Th ng: Cc cht c hp th t ni c hp th t ni c c nng cao sang ni nng cao sang ni c c nng thp hn( nng thp. cng chiu vi Ch ng: Ngc li Radian nng ). + Ch ng: Ngc chiu vi Radian nng (tc l cn phi tiu tn nng lng)

4.Cng c: ............................................................................................................... 04 pht. 5.Hng dn v nh: .............................................................................................. 03 pht. Hc bi v c li SGK. li tt c cc cu hi trong SGK trg 60,61 Tr Hon thnh BTVN c yu cu. Chun b bi mi, bi16: TIU HA(tip theo) V. RT KNH NGHIM * NHN XT Nhn xt ca cc bn trong lp: T: u im + Chun b bi cng phu + Kha Na t tin hn Nguyn. Khuyt im + Kha Na: nn i vao trng tm hn; lnh, cu hi ni qu nhanh; cn c chuyn ; hnh nh phong ph nhng cha trng tm; - Ngc: u im: M rng kin thc nhiu. Khuyt im + Kha Na: nn nu cu hi xong ri, ch hs hiu gio tay tr li. + Cu hi trn powerpoint cn r rng, mu ch,.mu nn nn tng phn. + Phiu HT nn c yu cu trn phiu. - Sn: Khuyt im + Nu cu hi qu kh => nn c gi - Trng giy. + Cha xu chui cu hi, xc nh ging ci gi? xem ci g? + Nghing v bo co + Mt li, mt hi - Lp: Khuyt im + Nn so snh s tin ha ca h tiu ha. + i hs tr li xong mi gii thch - nu khng hs s b shock. + So snh nn c 2 hnh. + Nn cho hs xem phim => lu li cu tr li. 9

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

- Nhn xt ca GVHD: C Hunh Th Thy Dim u im + khng run. + Hnh nh nhiu. + c minh ha on video clip. + Khuyt im + Cha khai thc ht nhng thng tin trong hnh. + Run. + Cha ghi bng cc ni dung chi tit. + Khng chun b tt cu dn phn II. + Cu dn hi lng cng. + Ging chm.

Quan st hnh + nghin cu SGK, han thnh phiu hoc tp nh sau:

Nhm ng vt Cha c c quan C ti tiu ha 10 ng tiu ha v

Gio-n Sinh-Hc 11 [Nng Cao]

Nguyn Kha Na

tiu ha i tng

tuyn tiu ha

Hnh thc tiu ha

Qu trnh tiu ha

Quan st hnh + nghin cu SGK, han thnh phiu hoc tp nh sau:

Nhm ng vt i tng Cha c c quan tiu ha C ti tiu ha ng tiu ha v tuyn tiu ha

Hnh thc tiu ha

Qu trnh tiu ha

11